DCE NATIONALT CENTER FOR MILJØ OG ENERGI AARHUS UNIVERSITET. Aatsitassanut Ikummatissanullu Pisortaqarfik att. Najaaraq Demant

Transcription

1 NATIONALT CENTER FOR MILJØ OG ENERGI AARHUS UNIVERSITET Aatsitassanut Ikummatissanullu Pisortaqarfik att. Najaaraq Demant Kalaallit Nunaata kujataanut Piviusunngortitsinermi avatangiisinut sunniutaasussanik nalilersuinermut (SMV) tunngatillugu tusarniaanermut akissuteqaammut oqaaseqaatit pillugit Kalaallit Nunaanni soqutigisaqartunit tusarniaanermut akissuteqaatit soqutiginartorpassuarnik attuumassuteqartunillu isummersuutinik imaqartut sisamat DCE-p tiguai. Taakkua tulliuttuni ataasiakkaarlugit oqaaseqarfigineqarput. Tusarniaanermut akissuteqaatit ataasiakkaat ersersinneqarput aammalu uingasumik allallugit issuarneqarlutik. Quppernernut innersuussinerit tamarmik SMV-ip danskisut nutserneqarneranut innersuussutaapput. Morten Frederiksen David Boertmann Susse Wegeberg Janne Fritt-Rasmussen Flemming Merkel Anders Mosbech Tenna Boye (Grønlands Naturinstitut) Dato: 7. december 2012 Direkte tlf.: Side1/10 ICC Kalaallit Nunaat aamma KNAPK Oqaatigineqassaaq sumiiffiit pisinnaatitsissuteqarfiusut sinerissamut qanittuaqqamiimmata, tassami sumiiffiit pisinnaatitsissuteqarfiusut tunngaviusumik killeqarfimmut apisseqqammata, sinerissap qanittuaniittoq najukkami piniartunut aalisartunullu pingaaruteqartorujussuuvoq. Taamaattoqarnerani uuliasiorluni misissuinermut qalluinermullu atatillugu ingerlatat immikkut isornartoqartitsilluni suliarineqartariaqaraluarput. Kalaallit Nunaata kujataani sumiiffiit pisinnaatitsissuteqarfiusut sinerissamut qanittumut inissisimaneri upalungaarsimanermut tunngatillugu immikkut unammilligassaqartitsivoq, tassami uuliakoortoqarsinnaaneranut atatillugu qisuariarnissamut piffissaq atorneqartussaq annikittussaammat aammalu taamaattoqassappat uuliap sinerissamut anngunnissaata ilimanaateqarnera qaffasissorujussuulluni. Taamatuttaaq sumiiffiit sinerissap qanittuaniittut immikkut sunnertiasuupput. NNPAN apeqqut taanna pillugu aamma tusarniaanermut akissuteqarpoq, aammalu oqaaseqaatinut annertunerusunut tunngatillugu manna innersuussutigineqarpoq (allakkiami matumani kingusinnerusumi). Pinngortitami pissutsinut tunngatillugu SMV-imi taaneqarpoq sikorsuit pingaartumik Nunap Isuata eqqaani takussaasartut. Oqaatigineqartariaqarpoq sikorsuit ukiut ilaanni 62 N-ip missaanut annguttartut, kiisalu pingaartumik Paamiut kujataani sermeqangaatsiartoq. Tamanna isiginiassallugu pingaaruteqarpoq, pissutigalugu sikoqarnerit taakkua uuliasiorluni misissuinermi tunisassiornermilu annertunerusumik aarlerinartortaqarsinnaammata. Sikoqarnerit pingaaruteqarnerat pillugu isummersornernut taakkununnga DCE isumaqataalluinnarpoq. Sumiiffinni nalilersuiffiusuni sikoqarnera SMV-imi sukumiisumik sammineqarpoq, takuuk quppernerit Sikorsuit avannarpasinnerusumi takussaasarnerisa ukiumut nikerarnerat ilusiliaq 3.4- DCE Nationalt center for miljø og energi Aarhus Universitet Frederiksborgvej 399 Postbox 258 DK-4000 Roskilde

2 Side2/10 imi takutinneqarpoq, aammalu sermip sikua qupperneq 31-imi allaaserineqarluni ikkunni saarullippassuaqarnerani saarulliit Islandimiit aamma Tunumiit takkussimasut isumaqartoqarpoq. Ukiuni taakkunani imaq kissatsikkiartortoq malugineqarpoq aammalu Tunup avataani saarulliit suffisut amerlasoorpassuit takuneqarlutik (ICES, North Western Working Group Report 2011); taakkua tamarmik saarulliup sumiiffimmi pioqqilersimaneranut takussutissaapput pissutsit taakkua isiginiassallugit iluatinnaateqarput (Storr-Paulsen et al. 2004). Tassani aamma DCE isummersuutinut taakkununnga isumaqataalluinnarpoq. Saarulliup oqaluttuassartaa nalinginnaasumik qupperneq 53-imi allaaserineqarpoq, aalisarneq qupperneq imi aammalu saarulliup sumiiffimmi nalilersuiffiusumi pioqqilersimasinnaanera qupperneq imi. Ilisimasanik amigaateqarfiusut makkua SMV-ip nammineq uparuagaasa saniatigut ICC Kalaallit Nunaata aamma KNAPK-ip erseqqinnerusumik ersarissarneqassasut kissaatigaat. Sumiiffiup timmissanut imarmiunut piaqqisarfittut neriniartarfittullu pingaaruteqarnera, pingaartumik appat aamma taateraat, immaqa ilisimatusarnermut pisussanut pilersaarummi erseqqinnerumik misissorneqartariaqaraluarpoq. Sumiiffimmi nalilersuiffiusumi timmissat imarmiut ineqarfiisa sumiiffii angissusaalu misissorluarneqarpoq (takuuk Ilanngussaq 4.6). SMV-imut matumunnga ilaatillugu appat allallu apparluit piaqqinermik nalaani neriniartarfii asimi suliniummi misissorneqarput, taamaalillunilu sumiiffinnut timmissanut taakkununnga pingaaruteqartunut ilisimasaqarnerput annertuumik pitsanngoriarpoq (takuuk boks 1, qupperneq 68-70). Kisiannili taateraanut piaqqisunut neriniartarfiit pingaarutillit sumiiffinni sorlerniinnersut misissuisoqanngilaq. Tamatuma saniatigut sumiiffik nalilersuiffiusoq ilaatigut appanut aamma taateraanut piffissat piaqqisarfiit avataanni pingaaruteqartorujussuuvoq, aammalu sumiiffiit aalajangersimalluinnartut sorliit immikkut pingaaruteqarnersut pillugu ilisimasat annikitsuinnaapput. Sumiiffimmi nalilersuiffiusumi annertunerusunik avatangiisinik misissuinissanik siusinnerusukkut siunnersuutaasumi, umiarsuarmik timmisartumillu ataqatigiissitamik ilaatigut sumiiffimmi sinerissap avataaniittumi timmissanik imarmiunik aamma imaani uumasunik miluumasunik kitsitsinertalimmik sumiissusersiinertalimmillu imaani uumassusilinnik misissuinissaq pisariaqartinneqartoq DCE-ip aamma GN-ip tikkuarpaat. Qillerinermi marullummi akuutissanik uumaatsunik atorneqaqqusaanngitsutut allattorsimaffimmi ilaasunik kuutsitsinissamut tunngatillugu ajornartorsiutaasumi, qillerinermi marulluup atorneqartup katersorneqartullu tigooqqaasarfimmut eqqagassanik navianartunik passussisinnaasumut assartorneqartussaanera aammalu Kalaallit Nunaanni taamaattumik soqannginnera aallaavigineqarpoq. Kalaallit Nunaat

3 Side3/10 tigooqqaasarfinnik pilersitsisinnaassanersoq ingerlatsisinnaassanersorlu, immaqa uuliasiorfiutileqatigiiffinnit aningaasalersorneqartumik, misissussallugu iluatinnaateqarsinnaassaaq. Qillerinermi marullummut aamma qillerinermi akuutissanut uumaatsunut tunngatillugu DCE-ip nassuiaat annertooq Kalaallit Nunaata imartaanni uuliasiorluni / gassisiorluni ingerlatanut atatillugu qillerinermi marullummut aamma qillerinermi akuutissanut uumaatsunut tunngatillugu siunissami avatangiisinik nalilersuisarnissanut aamma igitsisarnissamut periusissamut siunnersuut, oktober 2012 suliaraa, taannalu Aatsitassanut Ikummatissanullu Pisortaqarfimmut nassiunneqareerpoq sulilu missingiutitut pigineqarluni. Tassani ilaatigut maannamut killiffik tunngavigalugu ilisimasanik inerisaanissamut inassuteqaatit pisariaqartitsinerillu eqikkarneqarput, ilanngullugit qillerinermi marullummut aamma qillerinermi akuutissanut uumaatsunut tunngatillugu avatangiisinik nalilersuinermut aamma igitsisarnissamut periusissaq. DCE-ip inassuteqaataannik naatsumik eqikkaaneq matumani tulliuppoq: Kalaallit Nunaanni 2010-imi aamma 2011-imi qillerinerni taamaallaat qillerinermi marulluup imermik aallaaveqartup atorneqarnissaanut akuersissuteqartoqarpoq. Misissuiffigineqarpianngitsumiinnermi pissutsit immikkut ittuuneri tunngavigalugit, ingerlatseqatigiiffiup pineqartup qillerinermi marullummut periaatsimik, ilaatigut OSPAR-ip periaasia HOCNF naapertorlugu akuutissamik aappaluttutut allagartalerneqarsimasumik akoqartumik atuinissaq toqqarsimavaa. DCE-ip inassutigaa aammalu Aatsitassanut Ikummatissanullu Pisortaqarfiup politikkeralugu, akuutissanik uumaatsunik aappaluttutut nalunaaqutserneqarsimasunik kuutsitsineq, OSPAR-ip inassuteqaataannut naapertuuttumik, akuutissamut uumaatsumut pineqartumut taartaasussarsiornikkut imaluunniit allamik qillerinermi marullummut periaatsimik atuinikkut annikillisinneqartariaqartoq. Periusissatut siunnersuutigineqartup nassatarisaanik suliap ingerlanerani qillerinermi marullummut periaatsinut aammalu qillerinermit eqqagassanik igitsisarnermut tunngatillugu Norge-mi aamma Danmarkimi atorneqartut assigalugit, periarfissat arlaqartut ammaanneqassapput. Taamaalilluni qillerinermi marullummik imaani avatangiisinut kuutsitsisoqassanngippat aammalu qillerinermut marullummut periaatsimut tunngatillugu HSE-mut malitassat aamma teknikkikkut aaqqiissutissat inissinneqareersimappata, taamaalilluni assersuutigalugu usilersoqqinnermi qillerinermilu ajutoornerit aamma imaani avatangiisinut kuutsitsisoornerit sunniuteqarluartumik pitsaaliorneqarlutik, qilerinermi marullummik uuliamik aallaaveqartumik Kalaallit Nunaanni atuinissaq ammaanneqarsinnaasoq inassutigineqarpoq. Qillerinermi marulluk (aammalu qillerinermi seqummarlukut tassunga atasut) uuliamik aallaaveqartoq suujunnaarsinneqartussanngorlugit aamma / imaluunniit inissinneqartussanngorlugit nunamukaanneqartassapput. Tamanna maannakkorpiaq Kalaallit Nunaanni pisinnaanngilaq, taamaattumillu ingerlatseqatigiiffiit qillerinermi marulluk

4 Side4/10 atornikoq aamma qillerinermit seqummarlukut nunami allami suliarineqartussanngorlugit assartortartussaavaat. Taamaattorli naliliisoqarpoq qillerinermi marullummut uuliamik aallaaveqartumut suliarinnittarfiit Kalaallit Nunaanni pilersinneqarsinnaassasut. Kalaallit Nunaanni uuliasiorluni misissuinermut atatillugu qillerinermi marullummut periaatsimik toqqaanissamut / akuersinissamut siunissami periusissatut siunnersuutigineqarpoq, Net Environmental Benefit Analysis (NEBA) ingerlanneqartarnissaa pillugu piumasaqaateqartoqartassasoq, Kalaallit Nunaanni sumiiffimmi pineqartumi avatangiisitigut aaqqiissutissap pitsaanerpaap toqqarneqartarnissaa tassani qulakkeerneqassalluni. Qillerinermi marullummut periaatsinut arlalinnik suussuseqartunut pitsaaqutit pitsaanngequtillu nassuiarneqartassapput, taamaalilluni periaaseq qinnuteqaatigineqartoq, Kalaallit Nunaanni maleruagassat atuutsinneqartut malinneqarnissaasa saniatigut aamma pingaarnerusutigut isigalugu, Kalaallit Nunaanni avatangiisinut sunniutissanut tunngatillugu pitsaanerpaatut nalilerneqarsimassalluni, ilanngullugu assersuutigalugu saliinermut suliap ingerlanissaa aamma gassinik kissatsitsisartunik aniatitsineq ilanngunneqassallutik (Best Available Technology). Umiarsuarni imermik oqimaaloqutaasumik kinnernillu nakkutiginninnissaq passussisarnissarlu pillugit IMO-mi Nunani tamalaani isumaqatigiissummut (imeq oqimaaloqutaasartoq pillugu isumaqatigiissut) ilanngunnissamik Namminersorlutik Oqartussat isumaliutersuuteqarnissaat iluaqutaasinnaassaaq. Pingaartumik ingerlatat aamma allatigut umiarsuit angallannerisa annertusiartorneri eqqarsaatigalugu. NNPAN-imiit tusarniaanermut akissuteqaammut oqaaseqaatit takukkit. Issittumi nalinginnaasumik aammalu pingaartumik sinerissami sumiiffinni pineqartuni uuliakoortoqarneranut atatillugu ilisimasaqarnerunissamik piumasaqaat ICC Kalaallit Nunaata aamma KNAPK-ip tapersersorpaa. Ulloq manna tikillugu imaani sikoqartuni uuliamik passussinissamut teknikkit maannakkut atorneqartut naammaginartumik iluseqanngillat, pingaartumik akuutissat uumaatsut arrortarneri aammalu uuliap ikuallattarnera taakkua suussusaanni imminermi ajornartorsiuteqarnermik malitseqartarnerat aammalu uuliakoornermik saliinermut naapertuuttannginnerat eqqarsaatigissagaanni. Aarlerinaataasut avatangiisinut sunnertiasunut, pisuussutinut uumassusilinnut taakkualu innuttaasunut pingaaruteqarnerannut nallersuussinnaalernissaannut, sunniuteqarluartumik saliinermut teknikkit issittuni pissutsinut naleqqussagaasut ilisimatusarfigineqarnissaat anguneqarnissaallu pisariaqarpoq. Teknikkinik pioreersunik pitsanngorsaanissamut, ilanngullugu taakkua imaani sikusimasumi sunniuteqarluarsinnaassusaat, tunngatillugu aammalu uuliakoornerup toqqaannartumik sunniutaannut aammalu pisuussutinik sunnertiasunik suussusersiinissamut tunngatillugu upalungaarsimanermut teknologiip pissarsiarineqarsinnaasup issittuni avatangiisinut sunniutaannut

5 Side5/10 tunngatillugu, uuliakoornermik akiuiniarneq pillugu ilisimasaqarnerunissaq pisariaqartoq DCE-ip isumaqatigaa. Ilisimasat taamaattut uuliakoornermi avatangiisinut sunniutaasut ataatsimut katillugit annikillisinniarlugit periusissamut suliniummi siunnersuutigineqartumi ilaatinneqassapput, taanna taaneqartarpoq Net Environmental Benefit Analysis (NEBA). Taanna aamma sinerissami sumiiffinnut uuliakoornermut immikkut sunnertiasunut periusissamut isummersorfiussaaq aammalu sunnertiassutsimut nunap assingani nassuiarneqarluni (Mosbech, A. m.fl. 2004:Environmental Oil Spill Sensitivity Atlas for the South Greenland Coastal Zone. National Environmental Research Institute, Denmark). Taamaalilluni NEBA-mi akiuiniarnermut teknikkit pillugit ilisimasat aammalu immikkut sunnertiasut / sumiiffiit illersortariaqartut siunnersortit nalunaarusiaanni ataatsimoortinneqarput, tassani avatangiisinik isiginninneq aallaavigalugu uuliakoornermut upalungaarsimaneq qanoq pitsaanerpaamik pilersaarusiorneqarsinnaanersoq nassuiarneqarluni. Taamaattumik NEBA-mi suliniummik ingerlatsinissamut Aatsitassanut Ikummatissanullu Pisortaqarfiup inaarutaasumik akuersinissaa DCE-ip utaqqivaa. Tamatuma saniatigut tassunga atatillugu oqaatigineqarsinnaavoq, maannakkorpiaq ilisimasanik amigaateqarfiusut immersorniarlugit suliniutit arlallit aallartinneqareersimammata: Suliniummut ikuallaanermik suliaqareernermi (ikuallaaneq in situ) imaani avatangiisini ikuallaanermit sinnikunit sunniutaasartut paasiniarnissaannik siunertaqartumut DCE aallarniisuuvoq. Suliniutip aningaasalersorneqarnissaa utaqqineqarpoq. Suliniut alla pilersaarusiorneqaleruttortoq, tappiorannartunik uuliamik arrortitsisartunik pinngortitami peqarnersoq aammalu Kalaallit Nunaata kitaani aamma Tunup Avannaani imaani sumiiffinni uuliamik pinngortitami arrortitsisinnaanissamut, ilanngullugu aamma ilaatigut akoorutissat sunniuteqartarnerat sunniuteqarluarsinnaassusaallu (taakkua uulia annikitsuarakkaartoq imaani arrortinneqartartoq aamma arrortittarpaat) periarfissaqarnersoq misissuinissamik siunertaqarpoq. Kiisalu International Association of Oil and Gas Producers-imit Joint Industry Project aallartinneqarpoq, sammineqarluni sikumi aamma issittuni imaani uuliakoornermik akiuiniarneq, tassani DCE suliniutip ilaanni marlunni peqataalluni. KANUKOKA (Kommunit ataatsimoorlutik aatsitassarsiornermik sammisaqartitai) Kommunit Ataatsimoorlutik aatsitassarsiornermik sammisaqartitai SMV-ip imarisaanut oqaaseqaatissaqanngillat, kisianni taamaattoq maluginiarlugu ilisimasanik amigaateqarfiusut arlallit paasineqarsimasut aammalu ingerlatassatut pilersaarutaasunut inaarutaasumik akuersissummik tunniussisoqannginnerani avatangiisinut siunertaanngitsumik sunniinerlussin-

6 Side6/10 naanerit pinngitsoortinneqarsinnaalerlugit misissorneqarnissaat ingerlateqqinneqarnissaallu qilanaaraarput. Piviusunngortitsinermi avatangiisinut sunniutaasussanik nalilersuinermut siunertaasut pingaaruteqartut ilagaat ilisimasat attuumassuteqartut amigaataasut suussusersinissaat. Tassani pineqarput ilisimasat ilisimasanik tunngaviusunik pitsanngortitsisussat, oqartussaasut sumiiffimmi SMV-imi misissuiffigineqartumi uuliasiorluni misissuinermut atatillugu ingerlatassanut aalajangersimasunut qinnuteqaatit suliarisussanngorpasigit, siunissami aalajangiinermut tunngaviusussanut ilaasussat, ilanngullugit sumiiffinnik uuliamik mingutsitsinermut aamma immap iluani nipiliornernut immikkut sunnertiasunik suussusersiinissaq. Aamma pineqarput ilisimasat ingerlatseqatigiiffinnit ingerlatassanut aalajangersimasunut (assersuutigalugu misiliilluni qillerineq) VVM-mut nassuiaatinik suliaqarsinnaanissamut aammalu assersuutigalugu qillerinermi marullummik kuutsitsinissaq pillugu aalajangiinissaq sioqqullugu Net Environmental Benefit Analysis-imik (NEBA) suliaqassagunik atorneqartussat. NNPAN Assersuutigalugu uuliakoornermik pisoqassagaluarpat pisinnaatitsissuteqarfiusussat sinerissamut ungasissusaat sumiiffinnut immikkut sunnertiasunut qanoq pingaaruteqarnersoq SMV-imi nassuiaatinik soqanngilaq, ilanngullugu pisinnaatitsissuteqarfiusussat sumiiffinnut immikkut sunnertiasunut naleqqiullugit inissisimaffissaannut inassuteqaatit. Tamanna aamma uuliasiorluni misissuinermut atatillugu ingerlatanut atuuppoq. NNPAN-ip inassutigaa tamanna SMV-imi ilanngunneqassasoq. Eqqorpoq SMV-imi pisinnaatitsissuteqarfiusussat sinerissamut ungasissusaat, sumiiffiit ataasiakkaat sunnertiassusaannik naliliinermut tunngatillugu immikkut uuttuutitut ilaatinneqanngitsoq. DCE aamma GN immikkut pisinnaatitsissutinik qinnuteqaatinik naliliinermik suliaqassapput. Kisianni SMV-imi sumiiffiup nalilersuiffiusup ilaannik assigiinngitsunik sunnertiassutsimik naliliisoqarpoq (sumiiffinnut 6-inut agguarlugit), takuuk immikkoortoq , Ilusiliaq Tassani allassimavoq suliaqarfissat sinerissamut qanittumiittut sumiiffinnut sunnertianerpaanut ilaasut, tamatumunngalu uumasut sinerissamut qanittumiittut amerlasoorpassuusarneri annertuumik pissutaavoq. Taamaalilluni sinerissamut ungasissuseq sunnertiassutsimik naliliinermi toqqaannanngitsumik uuttuutitut atorneqarpoq. Matuma siuliani allassimasutut (takukkit ICC Kalaallit Nunaannit aamma KNAPK-mit tusarniaanermut akissuteqaammut oqaaseqaatit) Kalaallit Nunaata kujataani pisinnaatitsissuteqarfiit sinerissamut qanittumi inissisimanerat immikkut upalungaarsimanikkut unammilligassaqartitsivoq, tamanna siunissami pisinnaatitsissuteqarfinnik tunniussinermi isiginiagassanut ilaatinneqartariaqarpoq. Baffinbugtimi 2010-imi neqeroortitsinermut kingullermut atatillugu pis-

7 Side7/10 suseq taanna DCE-ip Aatsitassanut Ikummatissanullu Pisortaqarfimmut siunnersuineranut ilaatinneqarpoq. Pisinnaatitsissuteqarfiit pioreersut inissisimaffiinut SMV-imi DCE toqqaannartumik nalinginnaasumik isummersunngilaq. Taarsiullugu pissutsit nalinginnaanerusut sumiiffiup aalajangersimasup sunnertiassusaanik naliliinermut pingaaruteqartut uparuarpavut. Sinerissamut ungasissutsip saniatigut ilaatigut imaata itissusaa sammivarput, tassani sumiiffimmi nalilersuiffiusumi immap itinerujussua sammisimallutigu. Taamaalilluta DMI-mut uuliakoornermik pisuusaartitsineq suliaritipparput, tassani imaani itisuumi tissalutsitsisoornermi uuliap siaruarnissaa pingaartumik takutinneqarpoq (Ribergaard, M Ensemble oil drift modelling for bottom spill off Southwest Greenland. Scientific Report DMI, København), aammalu imaani ikkannerusumiittunut naleqqiullugu imaani itisuuni misissuilluni qillerinermi uuliakoortoqarsinnaaneranik aarlerinaataasunik naliliineq Aatsitassanut Ikummatissanullu Pisortaqarfiup suliaraa (ACONA Blowout risk evaluation in the Labrador Sea. Technical Report. ACONA, Skien, Norge). Nalunaarusiat marluk taakkua SMV-imut ilanngussatut pissarsiarineqarsinnaapput aammalu inerniliinerit tassani allassimapput. Tamatuma saniatigut Deepwater Horizon-imi 2010-imi kuutsitsinerup imaani itisuumi pisup avatangiisinut sunniutai pillugit takussutissiaagallartoq SMV-imi imarisaaniippoq (takuuk immikkoortoq 10.5). Uumasunut assigiinngitsunut nassuiaat assigiittariaqaraluarpoq, taamaalilluni uumasunut assigiinngitsunut tamanut sukumiissusaa assigiimmik takuneqarsinnaasariaqaraluarluni. Pingaartumik uumasut uuliakoornermut sunnertiassusaat pillugu nassuiaammi uumasumut aalajangersimasumut ataatsimut nassuiaat ilaannikkut amigaataasarpoq (ass Selected species, Whales, dolphins and porpoises (order Cetacea)). Eqqorpoq sukumiissusaa uumasunut taaneqartunut tamaginnut assigeeqqissaanngitsoq. Tamatumunnga ilaatigut pissutaavoq uumasunut arlalinnut tunngatillugu qulequtaq aalajangersimasoq, assersuutigalugu uuliakoornermut sunnertiassuseq, pillugu ilisimasanik soqannginnera imaluunniit annikitsuinnarmik ilisimasaqartoqarnera, ilaatigullu uumasut tamarmik sumiiffimmi assigiimmik pingaaruteqartutut isigineqannginnerat (imaluunniit paarlattuanik, sumiiffiup uumasunut tamaginnut assigiimmik pingaaruteqannginnera). Taamaalilluni uumasunut misissuiffigineqarluarsimasunut sumiiffimmi nalilersuiffiusumi immikkut pingaaruteqartutut, imaluunniit sumiiffiup uumasumut immikkut annertuumik pingaaruteqartutut isigineqartunut sukumiisut immikkuualuttut arlaqarnerusussaapput. Ilisimasanik amigaateqarfiusut pingaarnerpaat kapitali 11-imi nassuiarneqarput. Eqqagassalerinermut tassungalu piumasaqaatinut tunngatillugu nassuiaat naatsuaraannaavoq. Nassuiaat itisilerneqartariaqaraluarpoq.

8 Side8/10 Qillerinermi marullummut aamma akuutissanut uumaatsunut il.il. tunngatillugu ICC Kalaallit Nunaannit aamma KNAPK-mit tusarniaanermut akissummut oqaaseqaatit matuma siulianiittut innersuussutigineqarput, ilanngullugu suliassaqarfimmut periusissamut siunnersuut piffissami qaninnermi tamanut ammasumik saqqummiunneqartussatut naatsorsuutigineqartoq innersuussutigineqarluni. Eqqagassalerinermut suleriaatsit pineqartillugit minnerpaamik OSPAR-imit aamma IMO-mit malittarisassat malinneqarnissaat inassutigineqarpoq. Eqqagassalerinermut tassunga sukumiisumik nassuiaateqarneq, ingerlatassanut aalajangersimasunut avatangiisinut nalilersuinerup akuersissuteqarfigineqarnissaanut atatillugu pissaaq. Piumasaqaatit malinneqarpata, eqqagassalerineq ajornartorsiutitaqassanngitsoq naliliisoqarpoq, kisiannili tusaatissatut tiguneqarpoq itisiliisoqarnissaa kissaatigineqartoq. Qupperneq 59-imi immikkoortoq kingullermi taareerneqartariaqaraluarpoq sumiiffik Kitsissut Ramsar-eqarfiusoq, taamaalilluni taamaallaat Ramsar-eqarfiit pillugit immikkoortup ataani pinnani, allannerani siusissukkut takuneqarsinnaassagaluarluni. Paasissutissaq taanna nalunaarusiami siusinnerusumi taaneqarsimasinnaagaluartoq DCE-ip tusaatissatut tiguaa. NNPAN-ip ilisimatitsissutigisinnaavaa Kalaallit Nunaata suli IMO-mi imeq oqimaaloqutaasussaq pillugu isumaqatigiissut kiisalu MARPOL-imi annex 4 aamma annex 6 suli akuerisimanngimmagit. IMO-mi imeq oqimaaloqutaasussaq pillugu isumaqatigiissummi aamma MARPOL-imi annex 4-imi aamma annex 6-imi maleruagassat malinneqassasut DCE-p inassutigaa. Eqikkaanermi (qupperneq 1) maannakkut allassimasutut maannakkuugallartoq SMV tunngavigalugu ikummatissiassarsiorluni misissuinissamut pisinnaatitsissuteqarfissat suli allat neqeroortitsivigineqarnerannut atatillugu aalajangiineq siulleq pissamaarpoq. NNPAN-ip akueraa ilisimasanik amigaateqarfiusunik peqartuaannartussaasoq. Taamaattorli NNPAN isumaqarpoq neqeroortitsinerit nutaat pillugit aalajangiinissaq sioqqullugu ilisimasanik amigaateqarfiusut (assersuutigalugu eqikkaanermi qupperneq 14-imi taaneqartut) paasisaqarfiusimanissaat pingaaruteqartoq. Tamanna pisariaqarpoq aalajangiinerit tamakkiinerusumik ilisimasanik tunngaveqartumik pinissaat qulakkeerniarlugu. Ilisimasat pigineqartut aallaavigalugit sumiiffimmi nalilersuiffiusumi uuliasiorluni ingerlatat avatangiisinut sunniutigisinnaasaat SMV-imi paasinarsisinneqarput. Ilisimasat pioreersut aamma nalorninartortaqartut aammalu ilisimasanik amigaateqarfiusut aamma SMV-mi paasinarsisinneqarput. SMV allakkiatut ineriartortuartussatut eqqarsaatigineqarpoq, aammalu pilersaarutaavoq SMV ilisimasat annertunerusut pissarsiarineqarsinnaalerneri iluti-

9 Side9/10 galugu akuttunngitsumik nutarterneqartassasoq, ilaatigut nunap immikkoortuini piviusunngortitsinermi atugassanik misissuinikkut, ilaatigut misissuinerni ingerlatseqatigiiffiit aalajangersimasunik aatsitassarsiornermik ingerlataannut atatillugu ingerlanneqartutigut. Ingerlatani aalajangersimasuni ingerlatseqatigiiffiit avatangiisinik nalilersuinermik suliaqartartussaapput aammalu akuersissuteqarnissamik qinnuteqartartussaallutik, tassungalu atatillugu immikkut ilisimasanik peqarnissaq amerlanertigut pisariaqartinneqarpoq. Ilisimasanik pisariaqartitsinermut tassunga naammassinninnissaq Environmental Study Plan atorlugu qulakkeerneqartarpoq, taannalu ingerlatseqatigiiffiit ataasiakkaat akuersissuteqarnissamut suleriaatsimut ilaatillugu suliarisussaavaat. Qupperneq 12-imi immikkoortup nipiliornermut tunngasup ataani, immikkoortumi kingullerpaami NNPAN-ip qinnutigissavaa sumiiffiit sunnertiasut aammalu piffissat sunnertiaffiusut iluini timmisartut timminerminni portussusissaannut aamma timmisartumik ingerlatanut tunngasunik atsitassanut ikummatissanullu inatsit naapertorlugu arlalinnik aalajangersagaqartoq ilanngunneqassasoq. Aatsitassarsiornermut ingerlatanut atatillugu (aamma timmissat imarmiut ineqarfiisa eqqaanni) timmisartornermut maleruagassat SMV-imi qupperneq 139-imi taaneqarput. Maleruagassat taakkua aamma eqikkaanermi taaneqarsimasinnaagaluartut DCE-ip tusaatissatut tiguaa. Grønlands Kommando Grønlands Kommandop (GLK) isumaa malillugu avatangiisinut nalilersuinerit nassiunneqartut uumasunut imaanullu paasissutissanut tunngatillugu uppernarsaasersorluagaapput. GLK paasissutissanut taakkununnga isummersornianngilaq, pissutigalugu nalilersuinerit taakkua sulianik suliarinnittartunit suliassaqarfiit immikkuullarissut taakkua iluini annertuumik piginnaasaqartunit suliarineqarsimammata. Taamaattorli GLK isumaqarpoq immikkoortoq avatangiisini ajunaarnersuaqarnerani pitsaaliuinermi suliniutinut tunngasoq naatsuaraasoq, aammalu suliniuteqarnissaq oqartussaasut attuumassuteqartut tungaanniit qanoq iliorluni qulakkeerneqarniarnersoq sukumiisumik nassuiarneqarsimanani. Tamatumunnga nassuiaatissaagunarpoq suliaqarnernut pineqartunut upalungaarsimanissamut pilersaarutini attuumassuteqartuni sukumiissusaat annertunerusumik allaaserineqartussaasoq. Aap, uuliasiorluni misissuinermi ingerlatanut atatillugu suliniutit aalajangersimasut uuliasiorfiutileqatigiiffiit suliaqarnernut ataasiakkaanut upalungaarsimanissamut pilersaarutaanni sukumiisumik nassuiarneqarsimassapput. Avatangiisini ajunaarnersuaqarnermi suliniutit pitsaaliuissutaasussat akisussaaffimmillu agguaaneq tamatuma saniatigut Kalaallit Nunaannut ITOPF-imi

10 Side10/10 (The International Tanker Owners Pollution Federation Limited (ITOPF), 2012) nutaami nutarterneqaqqammersumi Aatsitassanut Ikummatissanullu Pisortaqarfiup suleqataaffigisimasaani sukumiisumik nassuiarneqarpoq. Kalaallit Nunaanni uuliakoornissamut upalungaarsimanermut ingerlatseqatigiiffik Greenland Oil Spill Response A/S (GOSR) pilersinneqaqqammersoq, toqqaannartumik suli ilaatinneqanngilaq, kisiannili GOSR pillugu inatsimmi siunnersuutigineqarpoq aatsitassarsiornissamut pisinnaatitsissuteqartut pinngitsooratik GOSR-imut isumaqatigiissuteqartassasut. Upalungaarsimaneq qanoq pilersaarusiorneqartassanersoq aammalu akiuiniarneq qanoq aqunneqartassanersoq pillugu avatangiisitigut malittarisassat tamatuma saniatigut NEBA-mut (Net Environmental Benefit Analysis) nalunaarusiami nassuiarneqassasut pilersaarutaavoq. Tassani sakkussat uuliakoornermik akiuiniarnermut atorneqarsinnaasut pigineqartut, pisuussutit uummassusillit sunnertiasut illersorneqarnissaannut periusissamut pitsaasumut naleqqiullugu nalilersorneqartassapput, soorlu ilaatigut sinerissamut nunap assiliami tamanna takuneqarsinnaasoq (aamma takukkit NNPANimut oqaaseqaatit). Ataatsimut isigalugu avatangiisinik nalilersuineq matussusiisutut nalilerneqarpoq, taamaattorli paasissutissanik katersineq annertoorujussuarmik annertussuseqarluni. SMV-mi atuuffissaq pingaaruteqartoq tassaavoq, avatangiisinut aammalu ingerlatseqatigiiffiit pilersaarusiornerannut tunngatillugu illersorneqarsinnaasumik inatsisitigut maleruagassiinissamut paasissutissanik tunngavissaqarnerup qulakkeerneqarnissaa. Taamaattumik ilisimasat pigineqartut katersornissaat pingaartissimavarput.