NAMMINERSORNERULLUTIK OQARTUSSAT GRØNLANDS HJEMMESTYRE. Inatsisartut ukiumoortumik nalunaarutaat 2006

Transcription

1 NAMMINERSORNERULLUTIK OQARTUSSAT GRØNLANDS HJEMMESTYRE Inatsisartut ukiumoortumik nalunaarutaat 2006 Landstingets Årsberetning 2006

2 NAMMINERSORNERULLUTIK OQARTUSSAT GRØNLANDS HJEMMESTYRE Inatsisartut ukiumoortumik nalunaarutaat 2006 Landstingets Årsberetning 2006

3 Imai 1. Inatsisartut siulittaasuata aallarniutaa Inatsisartut katitigaanerat imi Inatsisartunut ilaasortat sinniisussallu imi Inatsisartut ataatsimiinneri Inatsisartut Siulittaasoqarfiat ataatsimiititaliallu imi ingerlatat suliniutillu allat Inatsisartut sullinneqarneranni anguniakkat Inatsisartut Allattoqarfianni sulisorisat Namminersornerullutik Oqartussat nersornaasiuttagaat Nersornaat Aningaasaqarneq Inatsisartunut ilaasortat ataasiakkaat paasisassarsiorlutik angalaneri Ilanngussat Ilanngussaq miit 2005-mut kuultimik NERSORNAASIINERIT Ilanngussaq miit 2005-mut sølvimik NERSORNAASIINERIT

4 1. Inatsisartut siulittaasuata aallarniutaa Inatsisartut sulinerat ima aaqqissuussaavoq nunatsinni inatsisiliornerup piareersarneqarnissaanut suliarineqarnissaanullu Inatsisartut tamarmiusut minnerpaamik ukiumut marloriarlutik ataatsimiittarlutik. Tamanna sapaatip akunnerinik arfinilinnik arfineq-marlunnik sivisussusilimmik upernaakkut ataatsimiinnertut sapaatillu akunnerinik arfineq-pingasunik qulingiluanillu sivisussusilimmik ukiakkut ataatsimiinnertut pigajuppoq. Tamatumalu saniatigut Inatsisartut ataatsimiititaliaat tamarmik immikkut susassaqarfimminni ukioq kaajallallugu sulisarput. Nunatsinni innuttaasut ataatsimoorlutillu soqutigisallit pissutsinik immikkut ittunik naalakkersuinikkut qinikkat uparuukkumallugit qaqugukkulluunniit ataatsimiititalianut saaffiginnissinnaapput. Siulittaasoqarfimmut, ataatsimiititalianut Inatsisartunullu ilaasortanut ataasiakkaanut inatsisiliornermik suliaqarnerup piareersarneqarneranut, ataatsimiinnerit ingerlanneqarnerinut ataatsimiititaliallu ingerlaavartumik sulinerannut ukioq kaajallallugu inatsisartuni sulinermut ikiuuttussatut Inatsisartut sullissivittut aaqqissuussamik atugassaqartitaapput. Aaqqissuussaq taanna Inatsisartut Allattoqarfiannik taaguuteqarpoq, 26-inillu aalajangersimasumik sulisoqarluni. Partiillu allattoqarfiinit ataasiakkaanit allaffinnik atugassaqartitaasunit partiillu allattaanik Inatsisartunit atugassaqartitaasunit Inatsisartut sulinerat taperserneqartarpoq. Partiillu allattoqarfii Inatsisartut sulinerata pitsaanerpaamik piareersarneqarnissaanut ingerlanneqarnissaanullu Inatsisartut naalakkersuinikkut immikkoorsitaarnerinik taamatullu Inatsisartut Allattoqarfiannik suleqateqartarput. Inatsisartut siulittaasuat Jonathan Motzfeldt. Ukiumut qaangiuttumut nalunaarut inatsisiliornerup ammasuunissaanik paasiuminartuunissaanillu Inatsisartut kissaateqarnerattut aammalu Inatsisartut Naalakkersuisullu akornanni suleqatigiinnertut isigineqassaaq. Aammattaaq ukiup ingerlanerani Inatsisartut Siulittaasoqarfiata ataatsimiititaliallu suliniuterpassuarnik sammisaannik nalunaarut paasisaqarfiusinnaavoq. Naalakkersuinikkut sulinermut 2006-imut aningaasanik atugassatut killigititat patajaallisarneqarput. Taamaammat juunip aallaqqaataa 2006-mi atuutilersumik naalakkersuinikkut sulinermut tapiissutit pillugit maleruagassat allannguutaat Inatsisartut akuersissutigaat. Naalakkersuinikkut partiinut Inatsisartuni ilaasortaqartunut tapiissutit qinikkamut ataatsimut ukiumut kr.-iniit kr.- inut qaffanneqarnerat maleruagassat nutaat nassataraat. Taamatullu partiinut, kattullutik qinigassanngortittunut ataasiakkaarlutilluunniit qinigassanngortittunut tamanut, Inatsisartuni ilaasortaqartunut, tunngaviusumik tapiissutit koruuninik amerlassusillit ukiumoortumik tapiissutitut atuutilersinneqarput. Tapiissutitigut taakkunatigut Inatsisartuni ilaasortaqarnerit angissusii apeqqutaatinnagit, piffissamut tamarmut atuuttumik siunnersortimik minnerpaamik ataatsimik atorfinitsitsisinnaaneq qulakkeerneqassaaq. Tamatuma peqatigisaanik Inatsisartunut ilaasortat ataasiakkaat paasisassarsiorlutik angalanerinut aningaasat pillugit maleruagassat allannguutaat Inatsisartut akuersissutigaat. Allannguutip kinguneraa partiit ataasiakkaat, ilaa- 4

5 sortallu ataasiakkaat piunnaarlugit, siunissami aningaasanik atuinermut oqartussaalissammata. Partiit ataasiakkaat iluminni ataatsimoorussamik ataqatigiissaarinissaat periarfissinniarneqarpoq, aningaasallu tamarmiusut pitsaanerusumik atorneqalissallutik. Ukiuni kingullerni Inatsisartut suliakkersorneqarnerat annertusiartuinnarsimavoq. Ukiorlu 2006 allaanerusimanngilaq. Ukiorlumi taanna naalakkersuinikkut suliniutinik annertuunit pingaartunillu ingerlataqarfiusimavoq. Ilaatigut Eqqartuussiveqarneq pillugu Ataatsimiititaliarsuarmit kaammattuutigineqartut tunngavigalugit eqqartuussiveqarnerup aaqqissuuteqqinnissaa pillugu tunngaviusumik Inatsisartut akuersinerat immikkut erseqqissarneqarpoq. Immikkuttaaq erseqqissarneqarnissaaq kommunini aaqqissuussaanermik iluarsaaqqinneq, kommunit amerlassusiinik ikilisitsisussaq aammalu kommunit Namminersornerullutillu Oqartussat akornanni suliassanik agguataarinermik allannguisussaq aallartinneqaqqullugu Inatsisartut tunngaviusumik akuersimmata taakku marluk siunertaraat atugassat sunniuteqarnerusumik atorneqarnissaat, Kalaallillu Nunaata aningaasaqarnikkut namminiilernissamut periarfissaata pitsaanerulersinneqarnissaa. Kommunini aaqqissuussaanermik iluarsaaqqinnermut taamaalillutik ilaapput siunissamut ungasissumut suliniutissat periusissallu Kalaallit Nunaata aningaasaqarnikkut namminiilernissaanik namminersulernissaanillu siunertaqarnermut ikiuutaasussat. Kalaallit-Qallunaat Namminersorneq Pillugu Isumalioqatigiissitaannut Inatsisartut 2006-imissaaq ilaasortaatitaqarput. Ataatsimiititaliarsuup sulinerani nunatta ilaasortaatitaasa akornanni anguniakkat periusissallu tamakkiisumik isumaqatigiissutigineqarnerat iluatsittumik anguneqarmat ataatsimiititaliarsuarmut siulittaasutut nuannaarutigaara. Tamatuma isumaqatigiinniarnerni Kalaallit Nunaata inissisimanera, ajornakusoortarsimaqisoq, tamatigulli anguniagaqarfiusarsimasoq patatajaallisarsimavaa - nunatta Inatsisartuini isumaqatigiinniartarnerit asserluinnaattut. 6

6 2. Inatsisartut katitigaanerat Inatsisartunut ilaasortat Inatsisartut, nunatta inatsisiliortui, innuttat qinigaannik 31-nik ilaasortaqarput. Inatsisartut ukiut sisamakkaarlugit qinerneqartarput, Namminersornerullunilu Oqartussaaneq 1979-imili atulermat qulingiluariarluni qinersisoqarpoq, kingullermik 15. november 2005-imi. Inatsisartunut qinersisinnaatitaanermut piumasaqaataavoq Qinersisartup qallunaatut innuttaassuseqarnissaa, 18-inik ukioqalereersimanissaa nammineersinnaajunnaarsitaasimannginnissaa, kiisalu pineqartup qinersinissaq sioqqullugu sivikinnerpaamik qaammatini arfinilinni Kalaallit Nunaanni aalajangersimasumik najugaqarsimanissaa. Qinersinermi kingullermi qinersisinnaatitaapput t taakkunanngalu qinersipput t. Kalaallit Nunaat Inatsisartunut qinersivinnut arfineq-pingasunut siusinnerusukkut agguataagaavoq, 1998-imili qinersisarnermut inatsisip allanngortinneqarneratigut Kalaallit Nunaat maanna qinersivinngorpoq ataasiinnaq aammalu qinersiviit ilassutitullu qinigassat immikkoortinneqartarunnaarlutik. Qinigassanngortittoq partii sinnerlugu qinigassanngortissinnaavoq, ataatsimik arlalinnilluunniit kattusseqateqarluni qinigassanngortissinnaalluni imaluunniit kisimiilluni qinigassanngortissinnaalluni. Qinersinermi kingullermi partiit tallimat qinigassanngortipput Siumut, Inuit Ataqatigiit, Atassut, Demokraatit Kattusseqatigiillu Partiiat. Taamaalillutik inuit 217-it qinigassanngortipput imi qinersinerup kingorna Inatsisartunut ilaasortat partiinut tallimanut agguataagaapput: Partii Amerlassutsit A Atassut 6 D Demokratit 7 IA Inuit Ataqatigiit 7 KP Kattusseqatigiit Partiiat 1 S Siumut ip ingerlanerani Inatsisartunut ilaasortaq Demokraatineersoq, Esmar Bergstrøm, Attaviitsunngorniarluni aalajangerpoq. Inatsisartunut ilaasortat arlallit Naalakkersuisunut ilaasortatut sulisinnaajumallutik sulinngiffeqarnissamut akuerineqarsimapput. Taama pisoqartillugu sulinngiffeqartoqarnera tamakkerlugu Inatsisartunut ilaasortamut sinniisussamik ilannguttoqartarpoq. Taamaalilluni 2006-ip ingerlanerani taakku tassaapput: Jørgen W. Johansen, sinniisussaq Jens-Lars Fleischer Siverth K. Heilmann, sinniisussaq Kristian Jeremiassen Asii Chemnitz Narup, sinniisussaq Olga P. Berthelsen Doris Jakobsen, sinniisussaq Otto Jeremiassen Agathe Fontain, sinniisussaq Olga P. Berthelsen Tommy Marø, sinniisussaq Jens-Lars Fleischer Aleqa Hammond, sinniisussaq Tommy Marø Inatsisartunili ilaasortat 31-iinnaapput. Taamaattumik qinersinermi taasinerit kisitseriaaseq aalajangersimasoq malillugu partiinit, kattusseqatigiinnit kisimiillutillu qinigassanngortittutut ilaasortassat akornanni agguataarneqassapput, tamatumanilu taasinerit pissarsiarineqartut soorunami aallaaviussallutik. Aalajangersimasumik kisitseriaatsip taassuma kingunerivaa partiit kattusseqatigiilluunniit arlaat sinnerlugu qineqqusaartoq ikittuinnarnit taaneqaraluarluni Inatsisartunut isersinnaammat naak allat amerlanerusunit taaneqarsimagaluarlutik kisimiillutik qineqqusaarnertik pissutigalugu isinngitsoortut. 8

7 2006-imi Inatsisartunut ilaasortat sinniisussallu SIUMUT INUIT ATAQATIGIIT ATASSUT DEMOKRAATIT KATTUSSEQATIGIIT PARTIIAT Agnethe Davidsen Hans Enoksen Aleqa Hammond Ruth Heilmann Doris Jakobsen Asii Narup Chemnitz Agathe Fontain Ane Hansen Juliane Henningsen Kuupik Kleist Thomas Kristensen Godmand Rasmussen Augusta Salling Esmar Bergstrøm Per Berthelsen 2006-ip ingerlanerani Inatsisartunut sinniisussaasimasut Anthon Frederiksen Anemarie Schmidt-Hansen Mogens Kleist Emilie Olsen Loritha Henriksen Aqqaluaq Egede 10

8 Medlemmer og suppleanter i Landstinget 2006 SIUMUT INUIT ATAQATIGIIT ATASSUT DEMOKRATERNE KATTUSSEQATIGIIT PARTIIAT Lars Emil Johansen Jørgen Wæver Johansen Kim Kielsen Vittus Mikaelsen Jonathan Motzfeldt Josef Motzfeldt Johan Lund Olsen Ellen Siverth K. Christoffersen Heilmann Finn Karlsen Palle Christiansen Marie Fleischer Jens B. Frederiksen Lene Knüppel Astrid Fleischer Rex Øvrige suppleanter i Landstinget i løbet af 2006 Isak Davidsen Jørgen- Ole Nyboe Nielsen Ole Thorleifsen Otto Steenholdt 11

9 imi Inatsisartut ataatsimiinneri 2006-imi ileqquusumik ataatsimiinnerit Inatsisartut ukiuat septemberimi tallimanngornerit pingajuanni aallartittarpoq ukiullu tulliani tallimanngornermi tassani naasarluni. Inatsisartut ukiuanni Inatsisartut minnerpaamik marloriarlutik ileqquusumik ukiakkut ataatsimiinnermi upernakkullu ataatsimiinnermi katersuuttarput. Kiisalu 2006-imi ulloq 15. februarimiit 23. martsip tungaanut ukiukkut ataatsimiinneq ingerlanneqarpoq. Inatsisartut upernaakkut ataatsimiinnerat ulloq 21. april aallarnerneqarpoq ullorlu 23. maj naammassineqarluni. Inatsisartut ukiakkut ataatsimiinnerat ulloq 15. september aallarnerneqarpoq ullorlu 15. november naammassineqarluni imi Inatsisartuni ataatsimiinnerni sulineq Ukiukkut Upernaakkut Ukiakkut ataatsimiinneq ataatsimiinneq ataatsimiinneq Ullut ataatsimiiffiit amerlassusiat Naalakkersuisut aalajangiiffigisassatut siunnersuutinik saqqummiussaat Naalakkersuisut inatsisissatut peqqussutissatullu siunnersuutinik saqqummiussaat Nassuiaasiat nalunaarusiallu Inatsisartunut ilaasortat aalajangiiffigisassatut siunnersuutinik saqqummiussaat Inatsisartunut ilaasortat inatsisissatut peqqussutissatullu siunnersuutinik saqqummiussaat Nunat Avannarliit Killiit aalajangersagaat pillugit aalajangiiffigisassatut siunnersuutit Apeqquteqaat aallaavigalugu oqallisissiat Naalakkersuisunut apeqqutit Siunnersuutit katillutik amerlassusiat imi ataatsimiinnerni isumaliutissiissutit Ukiukkut Upernaakkut Ukiakkut ataatsimiinneq ataatsimiinneq ataatsimiinneq Namminersorneq pillugu Ataatsimiititaliaq Inuussutissarsiornermut Ataatsimiititaliaq Ilaqutariinnermut Ataatsimiititaliaq Peqqissutsimut Ataatsimiititaliaq Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliaq Aalisarnermut, Piniarnermut Nunalerinermullu Ataatsimiititaliaq Eqqissisimatitsinermut Avatangiisinullu Ataatsimiititaliaq Attaveqaqatigiinnermut Ineqarnermullu Ataatsimiititaliaq Kultureqarnermut Ilinniartitaanermullu Ataatsimiititaliaq Inatsisit Atortinneqarnerannut Ataatsimiititaliaq Kukkunersiuinermut Ataatsimiititaliaq Akileraatarnermut Akitsuusiisarnermullu Ataatsimiititaliaq Nunanut Allanut Sillimaniarnermullu Ataatsimiititaliaq Isumaliutissiissutit katillutik amerlassusiat

10 4. Inatsisartut Siulittaasoqarfiat ataatsimiititaliallu 4.1. Inatsisartut Siulittaasoqarfiat Inatsisartut ukiuisa aallartinneri tamaasa Inatsisartut siulittaasuat siulittaasullu tullii sisamat, ataatsimoorlutik Inatsisartunut Siulittaasoqarfiusut qinerneqartarput. Siulittaasoqarfiup Inatsisartut avammut sinniisuuffigai Inatsisartullu sulinerata piareersarneqartarnerata ingerlanneqartarneratalu isumannaatsumik ingerlanneqarnissaa qulakkeertussaallugu. Inatsisartut Siulittaasoqarfiat 2006-imi halvfjerseriarluni ataatsimiippoq. Siulittaasoqarfik 2006-imi makkunani peqataavoq: januar / København Inatsisartut siulittaasuata Folketingip ukiortaarsiorluni ilasseqatigiissitsinerani, Nunat Avannarliit Killiit Siulittaasoqarfiata ataatsimiinnerani, Naalakkersuisut siulittaasuata ukiortaami ilasseqatigiissitsinerani peqataavoq Folketingillu siulittaasuanik ataatsimeeqateqarluni. Aammattaaq filimiliap MYLIUS Bryggenimi tamanut saqqummiunneqarnerani kiisalu Islandimi saqqummersitsinerup Erró v/ Svavar Gestssonip ammarneqarnerani peqataasoqarpoq. 30. januar 3. februar / København Inatsisartut siulittaasuat: Nersornaammik tunniussineq, Namminersorneq pillugu Isumalioqatigiissitap siulittaasuata tullianik ataatsimeeqateqarneq, illersornissamut ministerimik ataatsimeeqateqarneq. Kiisalu Namminersorneq pillugu Isumalioqatigiissitat pillugit tusagassiortunut nunanit allaneersunut oqalugiarneq kiisalu Erinarsoqatigiit Aavaat nalliuttorsiorneranni peqataaneq. 29. marts 3. april / København Savalimmiut, Kalaallit Nunaata Danmarkillu akornanni suleqatigiinneq pillugu paasissutissiilluni oqallillunilu ataatsimiinnermi Atlantikup Avannaamioqatigiit ilinniagaqartunut aaqqissuussaanni Christiansborgimi Inatsisartut siulittaasuat peqataavoq. Kiisalu Nersornaammik tunniussisoqarpoq april / Qaqortoq Inatsisartut siulittaasuat Qaqortumi Nersornaammik tunniussivoq maj / Savalimmiut Københavnilu Inatsisartut siulittaasuat Kalaallit Peqatigiiffiata ukiunik 25-nngortorsiorluni nalliuttorsiornerani peqataavoq kiisalu Københavnimi Nersornaammik tunniussilluni juni / Kiel, Tyskland Agathe Fontain Siulittaasoqarfik sinnerlugu Kielerwochemi peqataavoq. Europami nunat immikkoortuisa suleqatigiinnerisa ilaatut nunanit Østersømeersunit kiisalu nunanit namminersornerusunit peqataaffigineqartumik inatsisartunut ilaasortanik ukiumoortumik ataatsimiisitsinernik naalagaaffiup Tysklandip avannarpasinnerpaavata ilaaniittoq Schleswig-Holstein 1965-imiilli aaqqissuussisarpoq. Nunani avannarlerni østersømilu nunat immikoortuini inatsisartunut ilaasortat akornanni attaveqatigiinnermik pilersitsinissaq attaveqateqartuarnissarlu inatsisartunut ilaasortat ataatsimiisinneqarneranni pingaarnertut anguniagaavoq. 9. juli / Alaska Ane Hansen Siulittaasoqarfik sinnerlugu Inuit Cirkumpolar Conferencemi peqataavoq. 31. maj 2. juni / Qaqortoq Nunani avannalerni arnanut inatsisartunut ilaasortanut ataatsimeersuartitsinermi Inatsisartut siulittaasuat peqataavoq. 28. juni 2. juli / Kujataa Savaatillit nalliuttorsiornerannut atatillugu Inatsisartut siulittaasuat Nanortalimmi naalagiartitsivoq. Kiisalu Nersornaammik tunniussisoqarpoq SIK-llu ukiunik 50-inngortorsiorluni nalliuttorsiornerani peqataasoqarluni. 22. september 5. oktober / Danmarki Kejserinde Dagmarip Roskildip Domkirkeani ilineqaqqinnerani Inatsisartut siulittaasuat peqataavoq. Aammalu Folketingip siulittaasua kiisalu kalaallit-danskit Namminersorneq pillugu Isumalioqatigiissitaa ataatsimeeqatigineqarput, Folketingip ammarneqarnera kiisalu Svend Aukenip qinikkatut ukiunik 35-nngortorsiorluni nalliuttorsiutiginera peqataaffigineqarlutik oktober / København Københavnimi ulluni 20. oktober 3. november 2006-imi Operaenimi Taffeltoftimi Polaroid -ip takutitsissutiginerani Inatsisartut siulittaasuat peqataavoq. 30. oktober 3. november / København Nunat Avannarliit Siunnersuisoqatigiiffiata 58-issaanik ataatsimiinnerani Inatsisartut siulittaasuat peqataavoq november / Oslo, Norge Norgimi Stortingimi Standing Committee of Parliamentarians of the Arctic Regionip ataatsimeeqatigineqarnerani Inatsisartut siulittaasuat peqataavoq december / København Folketingimi Nunat Avannaamioqatigiit aaqqissugaannik Christiansborgimi Nunat Tamalaat Sillimaniermut politikiat pillugu Ataatsimeersuartoqarnerani Inatsisartut siulittaasuat peqataavoq Suleriaaseq pillugu Ataatsimiititaliaq Suleriaaseq pillugu ataatsimiititaliaq Inatsisartut Siulittaasoqarfianni ilaasortanik inuttaqarpoq, taakkulu siulittaaso- 14

11 qarfimmut sinniisuutitaqariinngitsunit, Inatsisartuni ilaasortaatitaqartunit sinniisorisanik ilassusigaallutik. Inatsisartut Aningaasanut Inatsisissaannut ilanngutassatut siunnersuutinik Siulittaasoqarfiup inassuteqaataanik ataatsimiititaliaq suliaqartarpoq Inatsisartullu ataatsimiinnginnerini Inatsisartunut tunngasunut akuersisarnikkut oqartussaasuulluni. Sulinerup tamatuma ilagisaatut Naalakkersuisut nassuiaataannik Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliaq pissarsiniartarpoq aammalu Naalakkersuisunut ilaasortanik isumasioqateqarluni ataatsimeeqateqartarluni Kalaallit Nunaanni, taamatullumi nunani tamalaani, paasisassarsiorluni angalanertigut tamanut tunngasumik paasisimasani annertusartarlugit Ataatsimiititaliat inatsisitigut pilersinneqartussaatitaasut aamma Inatsisit Atortinneqarnerannut Ataatsimiititaliaq Tamatuma saniatigut ataatsimiititalianik arlalinnik Inatsisartut pilersitsisarput. Ataatsimiititaliat agguaqatigiissitsilluni kisitseriaaseq (d Hondtip periusaa) atorlugu tamarmik immikkut qinerneqartarput tallimanillu ilaasortaqartarlutik. Taakku Naalakkersuisunut ilaasortaajutigisussaanngillat. Inatsisartut ataatsimiititaliaasa ilaat pingasut inatsisitigut pilersinneqartussaatitaapput, tamatumani pineqarput Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliaq, Kukkunersiuinermut Ataatsimiititaliaq aammalu Nunanut Allanut Sillimaniarnermullu Ataatsimiititaliaq: Inatsisartut Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliaat Suliassaqarfii Suliassanik ataatsimiititaliamut innersuunneqartunik suliarinninneq Nunatsinni nunarsuullu ilaani nunatsinni aningaasaqarniarnermik sunniuteqartumik aningaasaqarniarnikkut ineriartornermut malinnaaneq Inatsisartut ukiakkut ataatsimiinneranni ukiumoortumik aningaasanut inatsisissatut siunnersuummik suliaqarneq, tassungalu ilanngullugu aningaasaqarniarnikkut politikimut najoqqutassat pingaarnerit aalajangersaaviginerini peqataaneq Inatsisartut ukiumi siullermeerlutik ataatsimiinneranni ilassutitut aningaasaliissutinut inatsisissatut siunnersuummik suliarinninneq Ukiup ingerlanerani Naalakkersuisunit aningaasaliissutissatut qinnuteqaatinik suliarinninneq Aningaasaliissutit aningaassaliissuteqarnermut tunngavissaatitanut naapertuuttumik atorneqarnissaannik qulakkeerinneqataaneq Taamaalilluni Namminersornerullutik Oqartussat missingersuusiornermut aningaasaliissuteqartarnermullu aaqqissuussaanni Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliaq qitiusumik inissisimavoq. Tassunga tapiliullugu tamanut atuuttumik aningaasaqarniarnikkut politikimut ingerlaavartumik malinnaasarpoq aningaasaqarniarnikkullu pingaarnertut tulleriiaarinernut atatillugu oqallinnerni peqataasarluni. Kattuffinnik suliffeqarfinnillu angisuunik ataatsimeeqateqartarnikkut illuatungeriit killiffii siunissamullu pilersaarutaat pillugit Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliaq paasisassarsiortarpoq. Kiisalu Namminersornerullutik Oqartussat missingersuutaat pillugit Inatsisartut inatsisaanni 1, imm. 2 naapertorlugu aningaasanut inatsisip akuersissutigineqarnerani siumut naatsorsuutigineqarsinnaasimanngitsunik ukiumi missingersuusiorfiusumi Naalakkersuisut aningaasartuuteqarnissaat isertitaqarnissaallu Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap akuersissutigisinnaavaa. Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliaq 2006-imi ataatsimiinnernik ingerlatanillu makkuninnga ingerlatsivoq: Ataatsimiititaliaq 66-eriarluni ataatsimiippoq. Tamatuma saniatigut Ataatsimiititaliaq marloriarluni sassartitsivoq 13-eriarlunilu isumasioqatigiilluni ataatsimeeqateqarluni. Ataatsimiititaliaq ilisimatitsissutaasumik Naalakkersuisunik ataatsimeeqateqanngilaq. Ataatsimiititaliaq paasisassarsiorluni arlaleriarluni imi angalasarpoq. Ilaatigut Danmarkimi ilaatigullu Kalaallit Nunaanni. 25. januar 6. februar / Danmark Paasisassarsiorluni angalaneq missingersuutillu pillugit isumasioqatigiinneq: 2006-imut Inatsisartut Aningaasanut Inatsisissaattut Siunnersuummut (AIS06-II) atatillugu missingersuutit pillugit Ataatsimiititaliaq Århusimi isumasioqatigiippoq. Tamatuma saniatigut makku Københavnimi Ataatsimiititaliap ataatsimeeqatigai: Kalaallit Nunaata aningaasaqarnera pillugu siunnersuisoqatigiit Nationalbanken Danskit Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliaat 6. juni 12. juni / Upernavik Paasisassarsiorluni angalaneq: Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliaq kommunimi takuniaavoq ataatsimeeqateqarlunilu. Ataatsimiititaliaq makkununga takuniaavoq ataatsimeeqateqarlunilu: Kommunip aningaasaqarnermut ataatsimiititaliaa Upernavik Seafood Great Greenlandip ammerivia Napparsimmavik Meeqqanut najugaqatigiiffik 16

12 Utoqqaat illuat Atuartut ineqarfiat/skolehjemmi 23. august 30. august / Sisimiut Paasisassarsiorluni angalaneq missingersuutillu pillugit isumasioqatigiinneq: Ataatsimiititaliaq 2007-imut Aningaasanut Inatsisissatut Siunnersuummut (AIS07) atatillugu missingersuutit pillugit isumasioqatigiippoq. Tamatuma saniatigut Ataatsimiititaliaq kommunimi takuniaavoq ataatsimeeqateqarlunilu. Ataatsimiititaliaq makkununnga takuniaavoq ataatsimeeqateqarlunilu: Utoqqaat illuannut takuniaaneq Isertitsivimmut takuniaaneq Illumut nutarterivimmut nutaamut takuniaaneq Arnanut ilinniarfimmi ilusilersuinermik ilinniarfik Kommunip Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliaa Sanaartornermik Ilinniarfik Inuussutissarsiornermut Siunnersuisoqatigiit Pilersuisoq 12. oktober, 17. oktober & 18. oktober / Nuuk Paasisassarsiorluni angalaneq sassartitsinerlu: Inatsisartut ukiakkut ataatsimiinnerannut atatillugu illuatungeriit toqqakkat kommunimi Ataatsimiititaliamit arlaleriarlugit ataatsimeeqatigineqarput: Grønlandsbanken Kalaallit Nunaanni Sulisitsisut Peqatigiiffiat NUSUKA ILIK Tele Greenland Utoqqaat illuat Ippiarsuk Inatsisartut Landskarsip Naatsorsuutaasa Kukkunersiorneqartarnerannut Ataatsimiititaliaat Inatsisartut Landskarsip Naatsorsuutaasa Kukkunersiorneqartarnerannut Ataatsimiititaliaat ulluinnarni Kukkunersiuinermut Ataatsimiititaliamik taaneqartarpoq. Inatsisartut suleriaasiat naapertorlugu siunnersuutit Inatsisartunit ataatsimiititaliamut suliarineqartussanngortinneqartut Kukkunersiuinermut Ataatsimiititaliap suliassarai. Suliassaqarfii: Aningaasartuutit isertitallu aningaasaliissutaasimasut malillugit isumagineqarlutillu atorneqarnersut pillugu nalilersuineq. Namminersornerullutik Oqartussat nalilinnik pigisaannik aningaasaqarnikkut isumannaatsumik ingerlatsisoqarnersoq pillugu nalilersuineq, taamatullu aamma tamanna anguneqarsinnaaqqullugu nammineq maleruagassanik siunnersuuteqartarneq. Landskarsip naatsorsuusereriaasianik pitsanngorsaataasinnaasunik siunnersuuteqartarneq, tamanna ataatsimiititaliamit pisariaqartutut isigineqaraangat. Kukkunersiuisut avataaneersut nalunaarutaannik nassuiaataannillu aammalu Naalakkersuisut taakku pillugit nassuiaataannik isummerfiginninneq. Inatsisartunut naatsorsuutit akuerineqarnissaat pillugu inassuteqaateqartarnissaq. Inatsisartut Kukkunersiuinermut Ataatsimiititaliaat imi ataatsimiinnernik ingerlatanillu makkuninnga ingerlatsivoq: Ataatsimiititaliaq 23-eriarluni ataatsimiillunilu ataatsiarluni isumasioqatigiilluni ataatsimeeqateqarpoq. Sassartitaqartoqanngilaq Naalakkersuisunilluunniit ilisimatitsissutaasumik ataatsimeeqateqartoqarnani. Ataatsimiititaliaq 2006-imi ataasiarluni isumasoqatigiippoq ataasiarlunilu paasisassarsiorluni takuniaalluni: 6. maj / Utoqqarmiut Kangerluarsunnguanni innaallagissiorfik Paasisassarsiorluni takuniaaneq: Kukkunersiuinermut Ataatsimiititaliaq Inatsisartut Eqqissisimatitsinermut Avatangiisinullu Ataatsimiititaliaat peqatigalugu Nuummi Utoqqarmiut Kangerluarsunnguanni innaallagissiorfik paasisassarsiorfigaa. Upernaakkut ataatsimiinneq pissutigalugu Ataatsimiititaliami ilaasortat Nuummeereerput. Erngup nukinganik innaallagissiorfiup annertusarneqarnissaa kiisalu tamatuma aningaasaqarnikkut kingunerisassai pillugit isumaliutersuutinik Ataatsimiititaliaq angalaartinneqarnerup nalaani ilisimatinneqarpoq. 25. juli 3. august / Danmark. Naatsorsuutit pillugit isumasioqatigiinneq: Landskarsip naatsorsuutaasa Ataatsimiititaliamit suliarineqarnerannut atatillugu Ataatsimiititaliaq ukiut tamaasa isumasioqatigiinnissamut katersuuttarpoq. Ataatsimiititaliaq ukioq manna Københavnimi isumasioqatigiippoq, taamaaliornikkut statsrevisorit, Rigsrevisionenip aamma Nationalbankenip ataatsimeeqatiginissaannut Ataatsimiititaliaq periarfissinneqarmat. Kukkunersiuinermut Ataatsimiititaliaq, ilaatigut Naalakkersuisunut apeqquteqartarnermigut, suliassaqarfimmi iluani ingerlatsinermik malittarinninnissamut pisussaavoq aammalu Naalakkersuisut inatsisitigut killissaritaasut iluanni ingerlatsinikkulluunniit ileqqorissaarnermut tunngatillugu killigititat iluanni ingerlatsinersut nakkutigissallugu Inatsisartut Nunanut Allanut Sillimaniarnermullu Ataatsimiititaliaat Naalakkersuisut Inatsisartullu pillugit Inatsisartut inatsisaata 1988-imi nutarterneqarneranut atatillugu Inatsisartut Nunanut Allanut Sillimaniarnermullu Ataatsimiititaliaat pilersinneqarpoq. Kalaallit Nunaannut soqutiginaatilinnik nunanut allanut sillimaniarnermullu atatillugu sammisanut nassuiaasianik paasissutissanillu Nunanut Allanut Sillimaniarnermullu Ataatsimiititaliamut Naalakkersuisut nassiussisarput. Aammattaaq ataatsimiititaliami ataatsimiinnerni oqaasinngorlugit paasissutissiisoqarsinnaavoq, soorluttaaq ataatsimiititaliaq Inatsisartunit Naalakkersuisunil- 18

13 luunniit suliassanik ataatsimiititaliamut suliarineqartussanngortitanut atatillugu oqaaseqaateqarsinnaasoq. Paasissutissanik pissarsiarineqartunik Nunanut Allanut Sillimaniarnermullu Ataatsimiititaliaq oqallisiginnittarpoq aammalu atortussat ataatsimiititaliami isumaliutersuutigineqartut pisariaqalersippassuk apeqqutinik oqaaseqaatinillu saqqummiussisarluni. Inatsisartut ataatsimiinnerisa avataatigut ataatsimiititaliaq Inatsisartut sinnerlugit isumaqatigiinniutissatut oqallisissianik akuersissutiginnissinnaavoq pisariaqartutullu isigineqarpat sussassaqarfinnut tunngatillugu Naalakkersuisunik piginnaatitsisinnaalluni. Ataatsimiititaliap susassaqarfiini ukiuni kingullerni ingerlatat annertusiartuaarsimapput. Nunanut Allanut Sillimaniarnermullu Ataatsimiititaliaq 2006-imi arfineq pingasoriarluni nalinginnaasumik ataatsimiippoq ataasiarlunilu ilisimatitsissuteqarfiusumik ataatsimiilluni. Ataatsimiititaliaq angalanerni aaqqissuussanilu makkunani peqataavoq: februar / Nuummi nunat tamalaat immikkut ilisimasalittaasa isummaminnik avitseqatigiinnerat Suleqatigiinnerit pillugit nunat tamalaat immikkut ilisimasalittaasa taaguuserlugu: Permanent Forum for Oprindelige Folk - workshop om erfaringer fra og visioner for partnerskaber under FN s Andet 10- År for Oprindelige Folk (Nunap Inoqqaavinut Permanent Forum - Naalagaaffiit Peqatigiit Nunarsuarmi Nunat Inoqqaavinut ukiorititaasa qulit aappassaata ataani suleqatigiinnermit misilittakkat qimerluukkallu pillugit workshopi) workshoperneranni Nunat Inoqqaavinut Permanent Forumi suleqatigalugu Naalakkersuisut aaqqissugaanni Ataatsimiititaliaq peqataavoq. Ilaatigut Permanent Forumip suliaanik ilaatigullu Naalagaaffiit Peqatigiit Nunarsuarmi Nunat Inoqqaavinut ukiorititaasa qulit aappassaanni suliassanik aalajangersaaqataanissaq workshopeqarnermi siunertaavoq. 15. februar / Nuuk Naalakkersuisunut, Inatsisatunut ilaasortanut aammalu workshopimi Permanent Forum for Oprindelige Folk - workshop om erfaringer fra og visioner for partnerskaber under FN s Andet 10-År for Oprindelige Folk -imi (Nunap Inoqqaavinut Permanent Forum - Naalagaaffiit Peqatigiit Nunarsuarmi Nunat Inoqqaavinut ukiorititaasa qulit aappassaata ataani suleqatigiinnermit misilittakkat qimerluukkallu pillugit workshopi) peqataasunut Katuami aaqqissuussamut Inatsisartut qaaqqusisuupput. 16. februar / Permanent Forumimi ilaasortanik Nuummi ataatsimeeqateqarneq Inatsisartut Nunanut Allanut Sillimaniarnermullu Ataatsimiititaliaat Permanent Forumimi ilaasortanik ataatsimeeqateqarpoq. 24. april / Nuuk Takuniaaneq: Københavnimi tyskit aallartitaqarfiannit Deputy Head of Mission Peter Silberberg, ataatsimiititaliami siulittaasoq Lars-Emil Johansen ataatsimeeqatigalugu. 9. maj / Nuuk Takuniaaneq: Københavnimi amerikamiut aallartitaqarfianni aallartitaq James P. Cain, siulittaasup tullia Ellen Christoffersen ataatsimeeqatigalugu. 15. maj / Nuuk Takuniaaneq: Københavnimi svenskit aallartitaqarfiannit aallartitaq Lars Grundberg, Inatsisartut siulittaasuat/ataatsimiititaliami ilaasortaq Jonathan Motzfeldt ataatsimeeqatigalugu. 15. juni / Nuuk Takuniaaneq: Københavnimi Israelip aallartitaqarfianit aallartitaq David Walzer, siulittaasup tullia Ellen Christoffersen ataatsimeeqatigalugu. 19. juni / WTO pillugu Katuami oqalugiarneq Nunanut Allanut Pisortaqarfimmit aaqqissuunneqartumik nunarsuarmi niuernikkut suliniaqatigiiffik WTO pillugu Katuami oqalugiartoqarpoq. 22. september / Nunanut allanut ministerip Per Stig Møllerip Nuummi ataatsimeeqatigineqarnera Nunanut allanut ministerip Kalaallit Nunaanni ukiumoortumik tikeraarneranut atatillugu nunanut allanut ministeri Per Stip Møller kiisalu Nunanut Allanut Naalakkersuisoq Josef Motzfeldt Inatsisartut Nunanut Allanut Sillimaniarnermullu Ataatsimiititaliaata ataatsimeeqatigai maj / New York aamma Washington Paasisassarsiorluni angalaneq: Naalagaaffiit Peqatigiit Inuit inoqqaavinut Isumalioqatigiissitaataa New Yorkimi tallimassaanik ataatsimiinnerani peqataanissaq angalanermi siunertaavoq. Aammattaaq Kalaallit Nunaannut USA-mullu attuumasut pillugit Ataatsimiititaliaq arlaleriarluni ataatsimiippoq, tassunga ilanngullugit niuernermut tunngasut, attaveqatigiinneq angallannikkullu aqqutit, Kalaallit Nunaata 2005-imi Washingtonimi inuussutissarsiutitigut suliniuteqarnerata malitseqartinneqarnera kiisalu Permanent Committeemi aamma Joint Committeemi suliat sammineqarlutik. Ataatsimiititaliap siulittaasorigallagaa Johan Lund Olsen Danmarki Kalaallit Nunaallu sinnerlugit Permanent Forumip tallimassaanik ataatsimiinnerani oqalugiarpoq. Isumannaallisaanermut siunnersuisoqatigiinni danskit ilaasortaanerat FN-illu iluarsaaqqinnissamik sulinera pillugit Ataatsimiititaliaq ilisimatinneqarpoq kiisalu ullumikkut soqutiginaatillit pillugit ataatsimut apeqqutiginiakkat Naalagaaffiit Peqatigiit Permanent Forumiani ilaasortanik kiisalu Sametingip siulittaasuata tullianik Johan Mikkel Saramik aammalu ICC-mit aammalu IWGIA-mit aallartitanik oqaloqatigiissutigineqarlutik. Baltimorimi mittarfik ataatsimiititaliap takuniarpaa aammalu Washington D.C-mi Pentagon kiisalu US Department of State aammalu Department of Commerce Ataatsimiititaliap takuniarlugit. Missilit atorlugit illersuutissiap killiffianik Ataatsimiititaliaq Missile Defense Agencymit ilisimatinneqarpoq. Sulisut pisortaannik Alaskallu Guvernørianut Murkowskimut Senator Stevenimullu siunnersuisartut nunanit tamalaaneersut oqaloqatigineqarneranni ungasianit ilinniartitsineq, oqaatsitigut ajornartorsiutit, silap pissusaata allanngoriartornera, nukissiuutinik isumalluutinillu atorluaaneq kiisalu Kalaallit Nunaata Alaskallu akornanni suleqatigiittoqarsinnaaneranut periarfissat siunissamilu takorluukkat eqqartorneqarput. 5. december / Isumannaallisaanermut politiki pillugu Københavnimi ataatsimeersuarneq Atlantikup avannaani isumannaallisaaneq pillugu ataatsimeersuarneq From Ice to Fire Atlantikup Avannaamioqatigiinnit aaqqissuus- 20

14 saavoq, tassanilu atlantikup avannaani nunap immikkoortuini isumannaallisaanermut politikip ineriartornera sammineqarluni Inatsisartut Inatsisit Atortinneqarnerannut Ataatsimiititaliaat Ataatsimiititaliat inatsisitigut pilersinneqartussaatitaasut assigalugit Inatsisartut Suleriaasiat naapertorlugu Inatsisartut Inatsisit Atortinneqarnerannut Ataatsimiititaliaat pilersinneqartarpoq. Inatsiseqarnermut tunngatillugu naalakkersuinikkut suliassat nalinginnaasut tunngaviusumillu inatsiseqarnikkut, ingerlatsiveqarnikkut, kommunini inatsiseqarnikkut aamma pigisanut inatsiseqarnikkut kiisalu eqqartuussiveqarnikkut apeqqutinut tunngasut Inatsisit Atortinneqarnerannut Ataatsimiititaliap isumagisarpai. Ingerlatsiveqarnikkut tunngasunut ilaapput Danmarkip Naalagaaffiata Inatsisai Tunngaviusut, Namminersorneruneq pillugu Inatsit kiisalu Namminersornerullutik Oqartussat nammineerlutik Inatsisartut Naalakkersuisullu pillugit maleruagassaat, taakkununnga ilaallutik Inatsisartunik qinersisarneq, Naalakkersuisunut ilaasortat akisussaanerat aammalu Inatsisartunut Naalakkersuisunullu ilaasortat aningaasarsiaqartitaanerannut apeqqutit. Ingerlatsiveqarnikkut kommuninilu inatsiseqarnermut tunngasutigut Inatsisartut ataanni ataatsimiititaliat ataavartut sinnerinut atasuunngitsunut, assersuutigalugu sulianik suliarinnittarnermut inatsimmik, paasitinneqarsinnaatitaanermut inatsimmik, nalunaarsuisarnermut inatsiseqarnermik, tjenestemandinik, Namminersornerullutik Oqartussat allaffeqarfiannik kiisalu kommunit nunaqarfiillu aqutsivigineqarnerannik sammisanik nalinginnaasunik ataatsimiititaliaq sammisaqarpoq. Ilaqutarinnermut Inatsisinillu Atortitsinermut Naalakkersuisumik ilisimatitsiffiusumik ataasiarluni ataatsimeeqateqarluni. Ataatsimiititaliaq isumasioqatigiilluni ataatsimiinnanilu sassartitsinngilaq. Ataatsimiititaliaq angalanngilaq Ataatsimiititaliat ataavartut nunanilu tamalaani aallartitat: Ataatsimiititaliat inatsisitigut pilersinneqartussaatitaasunik ataatsimiititalianik ataavartunik arlalinnik, amerlassusissaannik suliaqarfissaannillu ukiumiit ukiumut Inatsisartunit aalajangiivigineqarsinnaasunik Inatsisartut pilersitsisarput. Ataatsimiititaliat ataavartut suliassaasa pingaarnersaraat inatsisissatut siunnersuutinut Inatsisartunit ataatsimiititaliamut suliarineqartussanngorlugit innersuunneqartunut tunngatillugu misissuinissaq inassuteqaateqarnissarlu. Tamatuma saniatigut Naalakkersuisut ingerlatsinerisa inatsisini aalajangersakkat malillugit ingerlanneqarnissaat ataatsimiititaliat suliassaqarfimminni malinnaavigisassaraat nakkutilliisuuffigissallugillu. Ataatsimiititaliat sulineranni sammineqartut Naalakkersuisunut Inatsisartunullu ilaasortat siunnersuutaannik Inatsisartut suliarinninneranni suliassaqarfinnit ataasiakkaanit aallaaveqarput. Taamatuttaaq naalakkersuinikkut apeqqutit oqallisigineqartarput, ataatsimiititalianilu ataatsimiittarnerit tunngavigalugit ataatsimiititaliat suliniutaat assigiinngitsut pilersaarusiorneqartarlutik. Ataatsimiititaliat ileqquusumik ataatsimiinneri isumasioqateqarluni ataatsimiinnerusut, siunnersuutinik suliarinninnerit ataatsimiititaliamilu sulinerup pilersaarusiorneqarneri allatut aalajangiisoqarsimatinnagu ataatsimiinnerni matoqqasuni suliarineqartarput. Pigisanut inatsiseqarnermut tunngasuni nalinginnaasumik isumaqatigiissuteqartarnermut taarsiissuteqartarnermullu inatsiseqarneq, sillimmasiisarnermut inatsiseqarneq, piginneqqaartutut piginnaatitaaffeqarneq, eqqartuussivikkoortumik nalunaarsuisarneq qularnaveeqqusiinerlu taaneqarsinnaapput. Eqqartuussiveqarfimmut ilaapput politiit, eqqartuussiviillu, pinerluttulerinermut inatsit pineqaatissiisarnerlu. Innuttaasut inatsisitigut illersugaanerannut, inatsiseqarnerup pitsaassusianut ingerlatsiviullu innuttanik kiffartuussineranut tunngasut pillugit inatsiseqarnermut naalakkersuinikkut pingaarnertut isummersuutit Inatsisartut Inatsisit Atortinneqarnerannut Ataatsimiititaliaata nakkutigisassarai Inatsisartullu Ombudsmandiata nalinginnaasumik sulineranut atatillugu ataatsimiititaliaq susassaqartutut ataatsimiititaliaavoq. Ataatsimiititaliaq 16-eriarluni ataatsimiippoq, aammalu Siulittaasoqarfik ataatsimiititaliallu suliassaqarfimminni malinnaajumallutik isumasioqatigiinnerni ataatsimeersuarnernilu ukiut tamaasa peqataasarput. Ataatsimiititaliattaaq ilarpaalui ukiumoortumik paasisassarsiorlutik angalanernik aaqqissuussisarput. Kommunalbestyrelsit, nunaqarfinni aqutsisut, atorfillit inuussutissarsiutinillu ingerlatsisut oqalliseqatigisarnerisigut sammisaqarfinni assigiinngitsuni naalakkersuinermut, inuiaqatigiinnut tunngassutillit aningaasaqarnermullu pissutsit paasisassarsiorfigalugit ataatsimiititaliat angalasarput. Kommuninik nunaqarfinnillu sinniisorisanik Inatsisartut ataatsimiititaliaat ataatsimeeqateqarnerminni suliassat aalajangersimasut isumaqatigiinniutigisinnaanngilaat, tamannami Naalakkersuisut oqartussaaffigimmassuk. Pisut ilaanni Inatsisartut ataatsimiititaliaat sammisat ilaannut tunngatillugu Naalakkersuisut nassuiaateqaqqullugit qinnuigisarpaat. 22

15 December 2005-imi Inatsisartut inissititserlutik ataatsimiinnerannut atatillugu ataatsimiiititaliat ataavartut aallartitallu makku Inatsisartut pilersippaat: Inatsisartut Ullormut Oqaluuserisassanut Ataatsimiititaliaat (Siulittaasoqarfik) Inatsisartut Inuussutissarsiornermut Ataatsimiititaliaat Inatsisartut Ilaqutariinnermut Ataatsimiititaliaat Inatsisartut Peqqissutsimut Ataatsimiititaliaat Inatsisartut Aalisarnermut, Piniarnermut Nunalerinermullu Ataatsimiititaliaat Inatsisartut Suleriaaseq pillugu Ataatsimiititaliaat Inatsisartut Eqqissisimatitsinermut Avatangiisinullu Ataatsimiititaliaat Inatsisartut Attaveqaqatigiinnermut Ineqarnermullu Ataatsimiititaliaat Inatsisartut Kultureqarnermut, Ilinniartitaanermut Ilageeqarnermullu Ataatsimiititaliaat Inatsisartut Inatsisit Atortinneqarnerannut Ataatsimiititaliaat Inatsisartut Akileraartarnermut Akitsuusiisarnermullu Ataatsimiititaliaat Inatsisartut Qinigaasinnaanerup Misilinneqarnissaanut Ataatsimiititaliaat Inatsisartut Namminersorneq pillugu Ataatsimiititaliaat Inatsisartut Inuussutissarsiornermut Ataatsimiititaliaat Suliassaqarfinnut makkununnga tunngasut Inatsisartut Inuussutissarsiornermut Ataatsimiititaliaata suliaralugillu malinnaaffigissavai: Niuernermut tunngasut: Unammilleqatigiinneq. Niuerneq, tassungalu atasumik kiffartuunneqarnissamik isumaqatigiissutit. Inuussutissarsiuteqarneq. Pisineq/tunisineq. Nioqqutissanik eqqussuineq avammullu nassiussuineq. Nioqqutissanik pilersuineq. Assassorluni sulineq. Inuussutissarsiutigalugu suliffeqarfiit. Nunaqarfinni pissutsit ataatsimut isigalugit. Nunaqarfinni tunisassiorneq allatullu inuussutissarsiorneq. Imerniartarfeqarnermut tunngasut, imigassanik aalakoornartortalinnik nioqquteqarneq sassaallertarnerlu. Nersutit nappaataannut tunngasut. Nukissiornermut tunngasut. Inuussutissarsiutinut tapersiinarsarnermut tunngasut. Aningaaserivinnut sillimmasiisarnermullu tunngasut: Pappiaqqanik nalilinnik niuerneq. Atuisartunut tunngasut: Atuisartut Siunnersuisoqatigiivi. Nittarsaassineq. Nalunaaqutsersuineq. Akit Akiligassarsisitsisarneq. Takornariaqarneq: Nunatsinni takornariaqarneq. Takornariaqarnerup inuussutissarsiutaanera, aningaasalersuiffigineqartarnera. Aatsitassanut tunngasut: Aatsitassat nunamiittut immallu naqqaniittut iluaqutiginerat. Nunat tamalaat akornanni niueqatigiinnermut tunngasut: WTO il.il. Suliffeqarnermut immikkoortortaq: Suliffeqarnermik pilersaarusiorneq Naligiissitaaneq Suliffeqartitsiniarneq Suliffissaarusimanerup akiorniarnera 24

16 Sulisilluni ajoqusernerit Sulinermi avatangiisit Inuussutissarsiornermut Ataatsimiititaliaq 2006-imi katillugit 21-eriarluni ataatsimiippoq. Marlunnik sassartitsisoqarpoq, ilisimatitsissuteqarluni Naalakkersuisunik marloriarluni ataatsimeeqateqartoqarluni, sisamariarluni isumasioqatigiilluni ataatsimiittoqarluni paasisassarsiorluni ataasiarluni takuniaasoqarluni. Ataatsimiititaliaq paasisassarliorluni makkunaniippoq: februar / Qeqertarsuaq Destination Disko Takornariartitsineq pillugu isumasioqatigiinneq: Nunap immikkoortuisa takornariartitsineq pillugu isumasioqatigiinneranni peqataanissamut Ataatsimiititaliaq qaaqquneqarpoq. Takornariaqarnerup iluani Qeqertarsuup Tunuani Kalaallit Nunaannilu tamani ajornartorsiutit, eqqarsaatit ingerlatallu arlallit immikkut saqqummiunneqarlutillu ilisimatitsissuteqarfigineqarput april / Sisimiut / Maniitsoq (Aalisarnermut Ataatsimiititaliap angalaqatigineqarnera) Paasisassarsiorluni angalaneq: Nunap immikkoortuani inuussutissarsiornerup ineriartornerata nammineerluni takunninnikkut annertunerusumik paasisaqarfigineqarnissaa Ataatsimiititaliat angalaneranni siunertarineqarpoq. Tamatuma saniatigut najukkani inuussutissarsiortunit immersorneqarnissaq paasissutissinneqarnissarlu ataatsimiititalianit kissaatigineqarpoq, taamaalillutik ataatsimiititaliat ullumikkut Kalaallit Nunaanni inuussutissarsiornerup ilisarnaatitut unammilligassai periarfissaalu namminneq isiminnik takullugit paasisaqarfigisinnaaniassagamikkit. Ataatsimiititaliat angalanerinut tapiliussatut kommunini aqutsisut, inuussutissarsiornermut siunnersuisoqatigiit, aalisarnermut, piniarnermut inuussutissarsiornermullu soqutigisaqaqatigiiffiit ataatsimiititalianit ataatsimeeqatigineqarput. Tassunga atatillugu aalisarnermik inuussutissarsiortunut aamma nunami suliffeqarfinnut arlalinnut ataatsimiititaliat takuniaapput. Suliffeqarfiit angisuut mikisullu, namminersortunit pisortaniillu pigineqartut ataatsimiititaliat takuniaaffigaat november / L Anse au Clair, Labrador Isumasioqatigiinneq: Isumasioqatigiinnermut NORA-mit aaqqissuunneqartumut Ataatsimiititaliaq qaaqquneqarpoq. Sinerissami najugaqartut aningaasaqarnerannut aaqqiissutissanik atorluarsinnaasunik ukiuni qulikkuutaani arlalinni nassaarniartoqartarpoq. Inuiaqatigiinni nunap immikkoortuini nunanilu tamalaani oqaasissaqarluartut isumassarsianik assigiinngitsorpassuarnik ineriartortitsipput annertuumillu misilittagaqartoqalersimalluni. Atlantikup avannaani tamarmi sinerissami najugaqartunut isumassarsianik taakkuninnga paarlaasseqatigiinnissaq ineriartortitsinissarlu ataatsimeersuarnermi siunertarineqarpoq. Sinerissami najugaqartut atugaat, periaatsinik ineriartortitsinerit aammalu sumiiffinni nunallu immikkoortuini periaatsit nukittorsarniarlugit nunat akimorlugit suleqatigiissinnaanerit sammineqarput. Siusinnerusukkut misilittakkat pissarsiarineqartut tunngavigalugit sumiiffinni nunarsuarmilu tamarmi unammilligassat sinerissami najugaqartut minnerit aallartitaannit, qinikkanit, ilisimasassarsiortunit atorfilittanillu oqallisigineqarput. Assigiinngissutsit misilittakkallu Atlantikup Avannaani tamarmi pigineqartut atorluarneqarnissaat siunertaavoq Inatsisartut Ilaqutariinnermut Ataatsimiititaliaat Suliassaqarfinnut makkununnga tunngasut Inatsisartut Ilaqutariinnermut Ataatsimiititaliaata suliaralugillu malinnaaffigissavai: Isumaginninnermut tunngasut siulersorneqarnerat aaqqissunneqarnerallu: Oqartussaasoqarfiit assigiinngitsunik suliallit isumaginninnermi suliassatigut suleqatigiinnissaat. Kommunit akunnerminni akiliiffigeqatigiittarnissamut pisussaaffii. Pissaqarnikkut isumannaallisaavigineqarnissaq pillugu Avannaamioqatigiit isumaqatigiissutaat. Innarluutillinnut tunngasut: Annertuumik innarluutillit ikiorserneqartarnerat. Annertuumik innarluutilinnut ulloq unnuarlu inissiisarfiit. Ilaqutariit pillugit inatsisitigut maleruagassat: Nammineersinnaatitaanermik inatsit. Aappaariinnermi inatsisitigut malitsigitinneqartartut. Meeqqat inatsisitigut illersugaanerat. Meeqqanut tapiissutit. Meeqqanut pilersuutitut akilersuutit meeravissiartaarnermullu tapiissutit tunniunneqartarneri. Meeqqanut inuusuttunullu tunngasut: Meeqqanut inuusuttunullu ikiorsiisarneq. Meeqqanut inuusuttunullu ulloq unnuarlu paaqqinnittarfiit. Inersimasunut immikkut ingerlataqarfiit: Inersimasunut immikkut ingerlataqarfiit, taakkununngalu ilanngullugit Qimarnguiit Isumaginninnikkut ikiorsiissutaasartut: Pisortanit ikiorsiissutit. Angerlarsimaffimmi ikiorteqartarneq. Annertussusileriikkamik ikiorsiissutit. Naartunermi, ernereernermi meeravissiartaarnermilu sulinngiffeqartarneq ullormusiaqartarnerlu. Pisortanit soraarnerussutisiat. Utoqqaat illui. Siusinaartumik soraarnerussutisiat piginnaanngorsaaqqiinerlu. Ineqarnermut tapiissutit aamma ineqarnermut atatillugu meeqqanut tapiissutit. Ilaqutariinnermut Ataatsimiititaliaq 2006-imi katillugit 24- eriarluni ataatsimiippoq. Kiisalu Ataatsimiititaliaq Naalakkersuisunut ilaasortamik ilisimatitsiffiusumik tallimariarlu- 26

17 ni ataatsimeeqateqarpoq, sisamariarluni isumasioqatigiilluni ataatsimiilluni, ataatsimik sassartitsilluni kiisalu illuatungeriit allat peqatigalugit ilisimatitsiffiusumik marloriarluni ataatsimiilluni. Ataatsimiititaliaq ukunani paasisassiorluni angalavoq: 2. marts / MIPI, Nuuk Ingerlatat pillugit paasissutissinneqarnissaq siunertaralugu Ilaqutariinnermut Ataatsimiititaliaq suliffeqarfimmut (Meeqqanut Inuusuttunullu Ilisimasaqarfik) takuniaavoq. 26. marts / Unnuk oqalliffik, Nuuk Angajoqqaarsiat atugaat pillugit unnukkut oqallinnermi Nuummi angajoqqaarsiat peqatigiiffiannit aaqqissuunneqartumi Ilaqutariinnermut Ataatsimiititaliami ilaasortat Nuup kommunianiillu aallartitat peqataapput juni / Paamiut Paasisassarsiorluni angalaneq: Ataatsimititaliat susassaqarfiisa iluini illoqarfimmi kommunimilu pissutsit pillugit ilisimatinneqarnissaq siunertaralugu Inatsisartut Ilaqutariinnermut Ataatsimiititaliaannit Inatsisartullu Attaveqarnermut Ineqarnermullu Ataatsimiititaliaannit aallartitat Paamiuni paasisassarsiorlutik angalapput. Illuatungeriit susassaqartut arlaleriarlugit ataatsimeeqatigineqarnerisa saniatigut paaqqinnittarfit suliffeqarfiillu arlallit takuniarneqarput aalajangersimasumillu misissuisoqarluni. 13. november / Aaqa, Nuuk Ulloq unnuarlu paaqqinniffimmi pissutsit pillugit paasissutissinneqarnissaq siunertaralugu Ilaqutariinnermut Ataatsimiititaliamit aallartitat Nuummi Aaqamut takuniaapput Inatsisartut Peqqissutsimut Ataatsimiititaliaat Suliassaqarfinnut makkununnga tunngasut Inatsisartut Peqqissutsimut Ataatsimiititaliaata suliaralugillu malinnaaffigissavai: Nunatsinni peqqinnissaqarfik: Peqqinnissaqarfiup aqunneqarnera aaqqissuussaaneralu. Peqqinnissaqarfiup kiffartuussineri. Peqqinnissaqarfimmi sulisut (nakorsat, peqqissaasut, ernisussiortut il.il.) Isiginnaarutikkut nakorsiartitsisarneq Nappaatit, ilaatigut makku: Timikkut tarnikkullu nappaatit Akiuussutissanik kapuuineq. Nappaalanerit upalungaarsimanerlu Kinguaassiuutitigut nappaatit HIV/AIDS. Inuttaasut peqqissuunissaat inuttaasullu peqqissuunissaannut pilersaarut Pinaveersaartitsineq. Nakorsaatit. Naartuneq erninerlu: Naartunermi eqqiluisaarneq erninissamullu ilitsersuineq. Naartuersinneq naartunaveersaatillu. Kigutilerineq. Peqqinnissaq pillugu nunat tamat akornanni isumaqatigiissutit. Tupa avatangiisinillu tupatorfiunngitsunik isumannaarineq Inuussutissanik nakkutilliineq (nersutit nakorsaanit piumasaqaatit). Inatsisartut Peqqissutsimut Ataatsimiititaliaat inissititerluni ataatsimiinnerup(rit) saniatigut qulingiluariarluni ataatsimiippoq. Innuttaasut peqqissuunissaannut suliniutit UKA06-imi oqaluuserineqarnerannut atatillugu Peqqissutsimut Naalakkersuisumik, Kultureqarnermut Ilinniartitaanermullu Naalakkersuisumik kiisalu Ilaqutariinnermut Naalakkersuisumik isumasioqateqarluni Ataatsimiititaliaq ataatsimeeqateqarpoq. Ataatsimiititaliaq ilisimatitsiffiusumik marloriarluni Naalakkersuisunut ilaasortamik ataatsimeeqateqarpoq. Ataatsimiititaliaq isumasioqatigiinnerni/ataatsimeersuarnerni pingasuni peqataavoq: 26. maj / Nuuk Kalaallit nerisaat mingutsitsinerlu pillugit isumasioqatigiinneq 31. maj / Nuuk Peqqissutsimik perorsaanermi Nuna tamakkerlugu ataatsimeersuarneq Kalaallit Nunaanni Peqqinnissaq pillugu suliaqarnermi nalillit. 13. september / Nuuk Sakialluut tuberkulose pillugu isumasioqatigiinneq Aammattaaq Ataatsimiititaliaq marloriarluni angalavoq ataasiarlunilu paasisassarsiorluni takuniaavoq: august / Qeqertarsuup Tunuani angalaarneq. Paasisassarsiorluni angalaneq: Ataatsimiititaliap Aasianni kommunalbestyrelsi ataatsimeeqatigaa aammalu napparsimmavimmut kigutileriffimmullu takuniaalluni. Ataatsimiititaliap Qasigiannguani kommunalbestyrelsi ataatsimeeqatigaa aammalu peqqissaavimmut, tassunga ilanngullugit kigutileriffimmut kiisalu utoqqaat illuannut takuniaalluni. Nunaqarfimmi Ikamiuni nakorsaataasivimmut Ataatsimiititaliaq takuniaavoq. Ataatsimiititaliap Qeqertarsuarmi kommunalbestyrelsi ataatsimeeqatigaa 28

18 aammalu napparsimmavimmut utoqqaallu illuannut takuniaalluni. Ataatsimiititaliap Ilulissani kommunalbestyrelsi ataatsimeeqatigaa aammalu napparsimmavimmut, kigutileriffimmut Qaqiffimmullu takuniaalluni december / Danmark Paasisassarsiorluni angalaneq: Ataatsimiititaliap Danmarkimi takuniarpai: Rigshospitali, Kalaallit Nakorsiartut Ineqarfiat, Kalaallit Nunaat pillugu ilisimatusarnermut Aalborgimi qitiusoqarfik, Alborgip napparsimmavia, Pisiortornermut qitiusoqarfik, WHO, Statens Seruminstitut, Sundhedsstyrelsi, Danmarkimi isiginnaarutikkut ungasianit nakorsiartitsinermut qitiusoqarfik aammalu innuttaasut peqqissuunissaannut Naalagaaffiup qitiusoqarfia. 10. november / Dronning Ingridip Napparsimmavissua Paasisassarsiorluni takuniaaneq: Ataatsimiititaliap napparsimmavimmi aqutsisut kiisalu nakorsaanerit qullersaat ataatsimeeqatigai suliassaqarfiillu assigiinngitsut iluini suliniutit periaatsillu paasisaqarfigalugit Inatsisartut Aalisarnermut, Piniarnermut Nunalerinermullu Ataatsimiititaliaat Suliassaqarfinnut makkununnga tunngasut Inatsisartut Aalisarnermut, Piniarnermut Nunalerinermullu Ataatsimiititaliaata suliaralugillu malinnaaffigissavai: Inuussutissarsiutigalugu aalisarneq aamma inuussutissarsiutiginagu aalisarneq. Ukuninnga nakkutilliineq: Aalisarneq tamaat (Kilisalluni aalisarneq, raajarniarneq, qassutinik kivisittakkanik aalisarneq, ningittagarsorluni aalisarneq, kapisilinniarneq, eqalunniarneq, assagiarsunniarneq, uiluinniarneq, bundgarnersorluni aalisarneq il.il.). Aalisarsinnaanermut akuersissutit. Pisassanik agguaassisarneq. Tunisanik nalunaaruteqartarneq, tunisineq tunisassiornerlu makkuninnga: Aalisakkat. Piniakkat. Naasorissaanermit nioqqutissiat. Inuussutissarsiutigalugu piniarneq aamma inuussutissarsiutiginagu piniarneq makkuninnga: (taamaattoq apeqqutit eqqissisimatitsinermut tunngasut pinnagit) Miluumasut imarmiut. Miluumasut nunamiut. Timmissat. Aallaaniartilluni angallatit. Nunalerineq: Inuussutissarsiutigalugu naasunik il.il. naatitsinermut nunaminernik atuineq killiliisarnerlu. Nersutaateqarneq. Imaani tatsiniluunniit tukertitsiviit. Inatsisartut Aalisarnermut, Piniarnermut Nunalerinermullu Ataatsimiititaliaat 2006-imi aqqaneq marloriarluni ataatsimiippoq. Aammattaaq Ataatsimiititaliaq marloriarluni isumasioqatigiissitsilluni ataatsimiippoq, paasisassarsiorluni marloriarluni takuniaalluni ataasiarlunilu angallalluni april / Sisimiut/Maniitsoq (Inuussutissarsiornermut Ataatsimiititaliap angalaqatigineqarnera) Paasisassarsiorluni angalaneq: Sumiiffimmi inuussutissarsiornerup ineriartornera nammineerluni takunninnikkut annertunerusumik paasisaqarfigineqarnissaa Ataatsimiititaliat angalaneranni siunertarineqarpoq. Tamatuma saniatigut najukkani inuussutissarsiortunit immersorneqarnissaq paasissutissinneqarnissarlu ataatsimiititalianit kissaatigineqarpoq, taamaalillutik ataatsimiititaliat ullumikkut Kalaallit Nunaanni inuussutissarsiornerup ilisarnaatitut unammilligassai periarfissaalu namminneq isiminnik takullugit paasisaqarfigisinnaaniassagamikkit. Ataatsimiititaliat angalanerinut tapiliussatut kommunini aqutsisut, inuussutissarsiornermut siunnersuisoqatigiit, aalisarnermut, piniarnermut inuussutissarsiornermullu soqutigisaqaqatigiiffiit ataatsimiititalianit ataatsimeeqatigineqarput. Tassunga atatillugu aalisarnermik inuussutissarsiortunut aamma nunamiit aallaaveqartumik inuussutissarsiortunut suliffeqarfinnut arlalinnut ataatsimiititaliat takuniaapput. Suliffeqarfiit angisuut mikisullu, namminersortunit pisortaniillu pigineqartut ataatsimiititaliat takuniaaffigaat Inatsisartut Eqqissisimatitsinermut Avatangiisinullu Ataatsimiititaliaat Suliassaqarfinnut makkununnga tunngasut Inatsisartut Eqqissisimatitsinermut Avatangiisinullu Ataatsimiititaliaata suliaralugillu malinnaaffigissavai: Itsarsuarnitsat nunami aalaakkaasut illullu pillugit eqqissisimatitsinermut aalajangersakkat. Pinngortitamik eqqissisimatitsineq: Uumasunik nujuartanik naasunillu nungutsitaanissaminnut navianartorsiortunik nunat tamalaat akornanni niuerneq. Uumasunik nujuartanik naasunillu nungutsitaanissaminnut navianartorsiortunik nunamut eqqussuineq avammullu annissuineq. Nunap ilaanik, nunaminernik il.il. eqqissisimatitsineq. Naasoqassuseq. Piniarsinnaanermut aallaaniarsinnaanermullu akuersissutit. Eqqissisimatitsinermi aalajangersakkat pisuussutit uumassusillit pillugit, soorlu makku: 30

19 Miluumasut imarmiut. Miluumasut nunamiut. Timmissat. Aalisakkat. Uumasut piniagassat pillugit ingerlatsineq. Avatangiisimik nunami, silaannarmi imaatigullu illersuineq, tassunga ilanngullugu Sermersuaq. Pinngortitamik illersuineq: Nunamut tamarmut pilersaarusiorneq. (Nunaminernik aliannaarsaarfiusinnaasunik pissarsisarneq) Kulturimut tunngasutigut avatangiisit. Angallassineq tamatumalu avatangiisinut kinguneqaatigisartagai. Nunami, silaannarmi imaanilu mingutsitsineq, tassunga ilanngullugu Sermersuaq. Nunami immallu naqqani aatsitassanik iluaqutiginninniarnermut atatillugu apeqqutit avatangiisinut tunngasut kinguneqaatigisartakkallu. Pinngortitaleriffik. Eqqagassanik passussineq il.il. Nunanut tamalaanut Naalagaaffeqatigiinnermullu tunngasut: Danskit Avatangiisinut Nukissiuuteqarnermullu Ministereqarfiat. Dansk Polarcenter. Miljøstyrelsen. Danmarks Miljøundersøgelser. Kalaallit Nunaanni misileraanernut ilisimatusarnermullu ingerlatsiviit, soorlu Zackenberg allallu. Nunat Avannarliit Siunnersuisoqatigiiffiat. Issittumi Siunnersuisoqatigiit. Nunat Avannarliit Killiit Siunnersuisoqatigiivi. Inatsisartut Eqqissisimatitsinermut Avatangiisinullu Ataatsimiititaliaat 2006-imi arfineq marloriarluni ataatsimiippoq aammalu Peqqissutsimut Avatangiisinullu Naalakkersuisoq ilisimatitsiffiusumik marloriarluni ataatsimeeqatigineqarluni. Aammattaaq Ataatsimiititaliaq quleriarluni paasisassarsiorluni angalavoq/takuniaavoq: 6. maj / Utoqqarmiut Kangerluarsunnguanni innaallagissiorfik, Nuuk Kukkunersiuinermut Ataatsimiititaliami ilaasortat peqatigalugit Nuummi Utoqqarmiut Kangerluarsunnguannut Eqqissisimatitsinermut Avatangiisinullu Ataatsimiititaliaq angallammik aallarpoq. Eqqissisimatitsinermut Avatangiisinullu Ataatsimiititaliami ilaasortat nunaannarmi erngup nukinganik innaallagissiorfimmik misissuinissaat, innaallagissiorfiup atortuisigut ingerlanneqarneratigullu pissutsit pillugit paasissutissinneqarnissaat, Kyotomik isumaqatigiissut eqqarsaatigalugu Kalaallit Nunaata pisussaaffii aallaavigalugit innaallagissiorfiup allilerneqarnissaanik pilersaarutit pillugit ilisimatinneqarnissaat paasisassarsiorluni angalanermi siunertarineqarpoq. 8. maj / Kommunip Teknikimut Avatangiisinullu Ataatsimiititaliaanik ataatsimeeqateqarneq, Nuuk Nuup kommuniani eqqagassalerineq imerlu atoriigaq pillugit. Ataatsimiinnerup kingorna Nuummi ikuallaasarfik, eqqakkanut pisariunerusunut tigooraavissaq, uuliakuusivik, qisunnut saviminernullu eqqaavik aammalu kutterinut tulattarfik Eqqissisimatitsinermut Avatangiisinullu Ataatsimiititaliap alakkarpai. 13. maj / Kapisillit Ataatsimiititaliaq Nuullu kommunianit aallartitat paasisassarsiorlutik takuniaapput, tassani nunaqarfimmi aqutsisut ataatsimeeqatigineqarnerisa saniatigut anartarfilerineq pillugu paasissutissiisoqarpoq aammalu nunaqarfimmi ikuallaasarfik alakkarneqarluni. Kapilinnut ingerlaarnermi nunaqarfik inuerunnikoq Qoornoq aqqiusaarneqarpoq, tassani nunaannarmi eqqagassalerineq pillugu paasissutissiisoqarluni. Pinngortitaleriffimmit biologi paasisassarsiorluni angalanermi peqataavoq, Nuup kangerluani isumalluutit uumassusillit pillugit paasissutissiilluni. Pingaartumik saarulliit pillugit paasissutissiisoqarluni. 16. maj / Kalaallit Nunaanni nerisassat mingutsitsinerlu pillugit isumasioqatigiinneq, Nuuk Inatsisartut Eqqissisimatitsinermut Avatangiisinullu Ataatsimiititaliaannit aallartitat sisamat Kalaallit Nunaanni nerisassat mingutsitsinerlu pillugit isumasioqatigiinnermi peqataapput. Isumasioqatigiinneq Kalaallit Nunaanni Nerisaqarnermut Siunnersuisoqatigiinnit aammalu Danmarks Miljøundersøgelsemit aaqqissuunneqarpoq. Kalaallit Nunaanni nerisassat mingutsinneqarnerat pillugu ajornartorsiutip paasissutissiissutigineqarnissaanut periaasissamut kaammattuusiornissaq isumasioqatigiinnermi anguniagaavoq. 16. september / Nuup Kommuniani eqqagassanik avatangiisinut navianaateqarsinnaasunik tigooraaviup nutaap ammarneqarnera. Inatsisartut Eqqissisimatitsinermut Avatangiisinullu Ataatsimiititaliaata siulittaasua peqataavoq. 5. oktober / Atuakkap saqqummersinneqartup nutaap Grønlands vinterhvaler (Kalaallit Nunaanni ukiumi arferit) ilisaritinneqarnera, Nuuk Seniorforskerip, Dr.scient Mads Peter Heide-Jørgensenip aammalu Post.doc. Kristin Laidrep atuakkiaata nutaap saqqummertup Grønlands vinterhvaler saqqummersinneqarnerani Pinngortitaleriffimmi peqataasussatut aggersarneqaramik Eqqissisimatitsinermut Avatangiisinullu Ataatsimiititaliami ilaasortat amerlanersaat Inatsisartunut ilaasortanut allanut akuullutik peqataapput. 2. marts / Pinngortitaleriffik, Nuuk Kalaallit Nunaanni Issittumilu isumalluutit uumassusillit silallu pissusaa pillugit ilisimalikkat ilisimatusaatillu kingulliit pillugit ilisimatitsineq. 12. oktober Nuup kommuniata Teknikimut Avatangiisinullu Ataatsimiititaliaata ilisimatitsiffiusumik ataatsimeeqatigineqarnera Nuummi avatangiisitigut eqqagassalerinikkullu ajornartorsiutit pillugit 2006-imi ataatsimiinnerit aappassaat. 15. oktober / Nuup eqqaani sumiiffinnut aalajangersimasunut paasissarsiorluni angalaneq Nunatta Katersugaasiviani immikkut ilisimasallit aammalu Kultureqarnermut, Ilinniartitaanermut, Ilisimatusarnermut Ilageeqarnermul- 32

20 lu Pisortaqarfimmit atorfilittat peqatigalugit Eqqissisimatitsinermut Avatangiisinullu Ataatsimiititaliami ilaasortat aammalu Inatsisartut Kultureqarnermut, Ilinniartitaanermut, Ilisimatusarnermut Ilageeqarnermullu Ataatsimiititaliaannit aallartitat Nuup eqqaani sumiiffinnut aalajangersimasunut paasisassarsiorlutik angalapput. Sumiiffiit aalajangersimasut takuniarneratigut eqqissisimatitsinermullu inatsimmut atatillugu ajornartorsiutit pillugit paasissutissinneqarnikkut kulturikkut kingornussatta qanoq innerata ilisimaqarfigineqalernissaa angalanermi siunertarineqarpoq. Tamatumunnga peqatigitillugu suliassaqarfimmi inatsisiliassat nutaat pillugit ilisimatitsissuteqartoqarpoq. Ameraliup kangerluani Tuapaarsunnguit takuniarneqarput. Kangermi ukiuni hundredikkuutaani makkunani itsarsuarnitsat illullu pisoqaanerit ataatsimiititaliami ilaasortat takuniarpaat. Kangermit sumiiffik kulrikkut oqaluttuassartalik Illorpaat aqqusaarlugu Nuummut uterneq pivoq. 10. november / Asiami paasisassarsiorluni takuniaaneq, Nuuk Imermut tunngasunik ilisimatusaatit (hydrologi), silap pissusaa, erngup imerneqartussap erngullu nukingata iluini suliffeqarfiup ingerlatai pillugit ilisimatinneqarnissaq paasisassarsiorluni takuniaanermi siunertarineqarpoq. Tatsit imissamaateqarfiit erngullu nukinganik innaallagissiorfissatut piukkunnaatillit pillugit paasissutissat katersat misissoqqissaakkallu sanatigut hydrologi atorlugu uuttortaasarfinni, silasiorfinni automatiskiusuni sulineq minnerunngitsumillu Zackenbergip eqqaani ilisimatusarfimmi suliffeqarfiup ingerlatai pillugit ilisimatitsisoqarpoq Inatsisartut Attaveqarnermut Ineqarnermullu Ataatsimiititaliaat Suliassaqarfinnut makkununnga tunngasut Inatsisartut Attaveqarnermut Ineqarnermullu Ataatsimiititaliaata suliaralugillu malinnaaffigissavai: Angallannermut tunngasut. Timmisartuussisarneq: Silaannakkut angallanneq. Mittarfiliorneq. Heliportit. Imarsiorneq: Nunatsinni nunattalu avataani. Inuttat sulinermi atugassarititat maleruaqqusallu. Umiarsualiviit: Sanaartorneq. Aserfallatsaaliineq. Ingerlatsineq. Pilersuineq: Usinik assartuineq. Royal Arctic Line. Nunaqarfinnik pilersuineq. Nukissiornermut tunngasut: Illoqarfinni nunaqarfinnilu imermik pilersuineq. Erngup nukinga atorlugu nukissiorneq. Innaallagiaq, tassunga ilanngullu illoqarfinni nunaqarfinnilu innaallagissamik pilersuineq. Nukissaq nukissamillu pilersuutit ataavartut (anorisaatit, seqineq iluaqutigalugu nukissiorneq aamma nunap kissarnera atorlugu nukissiorneq). Attaveqatigiinnermut tunngasut: Allakkerineq. EDB-mut aamma teknologi atorlugu paasissutissiisarnermut tunngasut. Tele, TV aamma radioqarfiit taakkuninngalu piorsaaneq. VHF-imut allanullu radio atorlugu attaveqatigiittarnernut tunngasut. Tele-kkut attaveqatigiittarneq tamatuminngalu piorsaaneq. Inissiaatileqatigiiffik INI: Inissianik attartortittakkanik allaffissornikkut ingerlatsineq. Boligstøtte: Naafferartumik akilersuutit. Termininut ernialiussat. Akiligassanik kinguaattoorutit. Inissianik attartortitsisarneq: Inissigallartarfiit. Akiligassanik kinguaattoorutit. Inissiat attartortittakkat. Pisortanut inissiat. Inissiat: Sulisorisanut inissiat. Inissianik iluarsaassineq. 60/40-mik illuliat. Piginneqatigiilluni illuliortiterneq. Nunaqarfinni illuliortiterneq. Nammineerluni illuliat. 10/40/50-imik illuliat. Ataatsimiititaliap susassaqarfiinut tunngasuni nunanut allanut tunngasut. Inatsisartut Attaveqarnermut Ineqarnermullu Ataatsimiititaliaat 2006-imi aqqanileriarluni ataatsimiippoq, ilisimatitsiffiusumik marloriarluni ataatsimiilluni aammalu marloriarluni isumasioqatigiissitsilluni ataatsimiilluni. 16. marts / Nuuk Ilisimatitsiffiusumik ataatsimiinneq: Imaatigut kabeliliinermi aningaasaqarnermut teknikimullu tunngasut pillugit ataatsimiinnermi TELE Greenlandimit aaqqissuunneqartumi peqataaneq. 2. maj / Nuuk Ilisimatitsiffiusumik ataatsimiinneq: Nalunaarasuartaatitigut attaveqarneq sullissinerillu pillugit Inatsisartut peqqussutissaattut siunnersuutip (UKA 06/10) suliarineranut atatillugu TELE Greenlandip aqutsisuinik ataatsimeeqateqarneq. 34

21 7. 8. juni / Paamiut Paasisassarsiorluni angalaneq: Ataatsimititaliat susassaqarfiisa iluini illoqarfimmi kommunimilu pissutsit pillugit ilisimatinneqarnissaq siunertaralugu Inatsisartut Ilaqutariinnermut Ataatsimiititaliaannit Inatsisartullu Attaveqarnermut Ineqarnermullu Ataatsimiititaliaannit aallartitat Paamiuni paasisassarsiorlutik angalapput. Illuatungeriit susassaqartut arlaleriarlugit ataatsimeeqatigineqarnerisa saniatigut paaqqinnittarfit suliffeqarfiillu arlallit takuniarneqarput aalajangersimasumillu misissuisoqarluni Inatsisartut Kultureqarnermut, Ilinniartitaanermut Ilageeqarnermullu Ataatsimiititaliaat Suliassaqarfinnut makkununnga tunngasut Inatsisartut Kultureqarnermut, Ilinniartitaanermut Ilageeqarnermullu Ataatsimiititaliaata suliaralugillu malinnaaffigissavai: Kultureqarneq nutaarsiassalerinerlu: Aviisit Toqqorsiviit Atuagaateqarfiit Atuakkanik saqqummersitsisarfiit Katersugaasiviit Radio aamma fjersyni Ilageeqarneq: Den kirkelige Højskole Ilagiit Palasitut ilinniartitaaneq Ajoqitut ilinniartitaaneq Pattattutut ilinniartitaaneq Atuarfeqarneq ilinniartitaanerlu: Ulluunerani paaqqinnittarfinnut tunngasut Meeqqat atuarfiat Immikkut atuarfiit Ilinniarnertuunngorniarfiit Ilinniartitaanerit ingerlaqqiffiusut Inuussutissarsiutinut ilinniarfiit Sunngiffimmi sammisassaqartitsineq Højskolit Ilinniagaqarnersiutit Ilinniartut inaat Timersorneq Ilisimatusarneq: Kalaallit Nunaanni Naatsorsueqqissaartarfik Ilisimatusarfik Nunani tamalaani pissutsit Tamatuma saniatigut nunani avannarlerni allani kultureqarnikkut ilinniartitaanikkullu politikip ineriartornera Nunanilu Avannarlerni Killerni suleqatigiinneq Ataatsimiititaliap malinnaavigisariaqarpai. Tassunga atatillugu Namminersornerullutik Oqartussanit akuersissutigineqarsimasunik isumaqatigiissutikkut aalajangersakkatigullu pisussaaffeqartoqarsinnaavoq. Inatsisartut ataatsimiinnerinut atatillugu suliffeqarfinnik oqartussaaffimmi ataaniittunik Kultureqarnermut Ilinniartitaanermullu Ataatsimiititaliap takuniaasarnera ileqquuvoq, taamaalilluni suliassaqarfimmi iluani susoqarneranik paasisimasaqarnerulertarluni. Kultureqarnermut Ilinniartitaanermullu Ataatsimiititaliaq 2006-imi 29-eriarluni ataatsimiippoq, tallimariarluni isumasioqatigiilluni ataatsimiilluni, marlunnik sassartitsilluni aammalu ilisimatitsiffiusumik ataasiarluni Naalakkersuisunik ataatsimeeqateqarluni. 16. marts / Nuussuup Atuarfianut Inerisaavimmullu takuniaaneq, Nuuk Inerisaavimmi sivikitsumik ilisarititsisoqareernerata kingorna Nuussuup Atuarfia Ataatsimiititaliap takuniarpaa, tassani Aataatsimiititaliap klassini marlunni atuartitsineq malinnaavigalugu, tamatumalu kingorna atuarfimmi ilinniartitsisut angajoqqaallu sinniisaat oqaloqatigalugit. 23. marts / Kultureqarnermut, Ilinniartitaanermut, Ilisimatusarnermut Ilageeqarnermullu Pisortaqarfimmi paasititsiffiusumik ataatsimiinneq. Naalakkersuisoqarfiup ineriartorneranik malinnaanissaq Ataatsimiititaliamit pingaartinneqarpoq. Kultureqarnermut, Ilinniartitaanermut, Ilisimatusarnermut Ilageeqarnermullu Pisortaqarfimmi ilisimatitsiffiusumik ataatsimiinnermi Naalakkersuisunut ilaasortap oqartussaaffianik Ataatsimiititaliaq ilisaritinneqarpoq kiisalu Naalakkersuisunut ilaasortap oqartussaaffiata iluani ineriartorneq pillugu ilisimatinneqarluni august / Sisimiuni Knud Rasmussenip Højskoliani kulturi pillugu isumasioqatigiinneq. Ulluni 29. august 1. september 2006-imi Kulturi ukiuni ikaarsaariarfiusuni -mik taaguuserlugu Knud Rasmussenip Højskoliani isumasioqatigiinnermi Kultureqarnermut Ilinniartitaanermullu Ataatsimiititaliaq peqataavoq. Isumasioqatigiinnermi sammineqartut ilagaat kulturikkut ileqqutoqqat ileqqullu nutaat, Namminersornerullutik Oqartussat kommunillu kulturikkut ingerlatsinerat kiisalu kommunit kattussuunnissaat tamatumunnga qanoq sunniuteqassanersoq. Aammattaaq kulturip ilinniartitaanermut sunniuteqarnera oqallisigineqarpoq. 28. august 6. september / Kalaallit Nunaata avannaa. Paasisassarsiorluni angalaneq: Knud Rasmussenip Højskoliani kulturi pillugu isumasioqatigiinnermut atatillugu Sisimiuni, Aasianni, Qasigiannguani Kangaatsiami taassumalu nunaqarfiini paasisassarsiorluni Ataatsimiititaliaq angalavoq. Aamma Ataatsimiititaliap oqartussaaffiata iluani suliffeqarfinnut Ataatsimiititaliaq takuniaavoq. Pingaartumik illoqarfinni nunaqarfinnilu meeqqat atuarfiisa takuniarnissaat Ataatsimiititaliap soqutigisimavaa. Aamma ilaatigut illoqarfinni nunaqarfinnilu Atuarfitsialaap atuutsinneqarnera paasisaqarfigineruniarlugu Ataatsimiititaliaq nunaqarfinnut Attumut Ikerasaarsummullu takuniaavoq. Ilin- 36

22 niartitaanerup, kulturip, ilageeqarnerup ilisimatusarnerullu iluini nalinginnaasumik pissutsit pillugit kommunini aqutsisunik suliffeqarfinnillu Ataatsimiititaliaq oqaloqateqarpoq. Taamaalilluni illoqarfinni nunaqarfinnilu takuniarneqartuni borgmesterit, kommunalbestyrelsit ataatsimiititaliallu susassaqartut Ataatsimiititaliap ataatsimeeqatigai. Tamatuma saniatigut Ataatsimiititaliap suliffeqarfiit makku takuniarpai: Sisimiut: Arnat Ilinniarfianni ilusilersuisutut ilinniartitaaneq, Piareersarfik, HTX, Sanaartornermik Ilinniarfik, Meeqqanut Kulturimullu Ingerlatsivik, Minngortuunnguup Atuarfia Skole I, Tusilartut atuarfiat Nalunnguarfiup atuarfia Skole II, Knud Rasmussenip Højskolia kiisalu Højskolip siulersuisui, Oqaatsinik Pikkorissarfik. Qasigiannguit: Juunarsip Atuarfia kiisalu atuarfimmi siulersuisunik ataatsimeeqateqarneq, Qasigiannguit Oqaluffianni naalagiarneq kiisalu ilagiit sinniisaannik ataatsimeeqateqarneq, Piareersarfik, Illorsuaq Timersortarfik, Qasigiannguit Katersugaasiviat. Kangaatsiaq: Kangaatsiap Atuarfia, Piareersarfik, Kangaatsiap Oqaluffia. Attu: Attup Atuarfia, Attup Oqaluffia. Ikerarsaarsuk: Ikerasaarsuup Atuarfia, Ikerasaarsuup Oqaluffia toqusullu inaat. Aasiaat: Kommunip kommunalbestyrelsiata ataatsimiittarfiani ilisimatitsiffiusumik ataatsimiinneq, Ado Lyngep Atuarfianut takuniaaneq, Avannaani Ilinniarnertuunngorniarfimmut takuniaaneq, Gammeqarfimmut atuartullu ineqarfiannut takuniaaneq. 15. oktober / Kulturikkut kingornussat pillugit Kangermi Illorpaanilu paasisassarsiorluni angalaneq. Inatsisartut Eqqissisimatitsinermut Avatangiisinullu Ataatsimiititaliaat peqatigalugu Ataatsimiititaliaq Nuup eqqaani Kangermut Illorpaanullu paasiassarsiorluni angalaqataavoq. Sumiiffinni aalajangersimasuni Kulturikkut kingornussagut pillugit ilaasortat aalajangersimasumik ilisimatinneqarput aammalu eqqissisimatitsineq pillugu inatsit eqqarsaatigalugu ajornartorsiutit pillugit paasissutissinneqarlutik, kiisalu suliassaqarfimmi nutaamik inatsisiliassat pillugit ilisimatinneqarlutik. Nunatta Katersugaasiavianit Toqqorsivianillu kiisalu KIIIP-imi immikkut ilisimasallit / atorfilittat angalanermi peqataapput. 2. oktober / Kalaallit Nunaanni Timersoqatigiit Kattuffiata ataatsimeeqatigineqarnera. Ataatsimiititaliaq Kalaallit Nunaanni Timersoqatigiit Kattuffiat pillugu nalinginnaasumik ilisimatinneqarpoq kiisalu Inatsisartut 2006-imi Ukiakkut ataatsimiinneranni timersorneq pillugu ilaasortanit siunnersuutit immikkut sammineqarlutik november / Nuummi ilinniartitaaneq pillugu isumasioqatigiinneq Suliffeqarnermut Inuussutissarsiutinullu Ilinniartitaanernut Pisortaqarfimmit kiisalu Kultureqarnermut, Ilinniartitaanermut, Ilageeqarnermut Ilisimatusarnermullu Pisortaqarfimmit aaqqissuunneqartumi ilinniartitaaneq pillugu Katuami isumasioqatigiinnermi peqataaneq Inatsisartut Akileraartarnermut Akitsuusiisarnermullu Ataatsimiititaliaat Suliassaqarfinnut makkununnga tunngasut Inatsisartut Akileraartarnermut Akitsuusiisarnermullu Ataatsimiititaliaata suliaralugillu malinnaaffigissavai: Isertitanit akileraarutit: Inummut akileraarutit. Ingerlatseqatigiiffinnut akileraarutit. Iluanaarutinit akileraarutit. Marloriaammik akileraarusiinnginnissaq. Akileraarutitigut nalimmassaaneq: Kommunit procentinngorlugu akileraarusiussaat Inutammut akileraarutinik nalimmassaaneq Ingerlatseqatigiiffiit akileraarutitigut nalimmassarneqarnerat Kommunit ataatsimoorlutik akileraarutaasa agguataarneqarneri Aningaasanik ileqqaarluni katersinerit akileraarutitigut ajunngitsorsiassartallit. Akitsuutit: Umiarsualivissinnermut akitsuutit. Raajanut akitsuutit. Aningaasannanniarnermut akitsuutit. Naqissusiinermut akitsuutit. Aningaasanoorutinut akitsuutit. Nioqqutissanik eqqussinermut akitsuutit. Qamutinut motorilinnut akitsuutit Inatsisartut Akileraartarnermut Akitsuusiisarnermullu Ataatsimiititaliaat 2006-imi arfineq marloriarluni ataatsimiippoq, ataasiarluni sassartitsisoqarluni ataasiarlunilu isumasioqatigiilluni ataatsimiittoqarluni. Aammattaaq Ataatsimiititaliaq ataasiarluni paasisassarsiorluni takuniaavoq: 4. maj / Nuummi Akileraartarnermi Pisortaqarfimmi paasisassarsiorluni takuniaaneq. Naalakkersuisoqarfiup akisussaaffeqarfianik ilisaritinneqarnissaq, akileraartarnermut akitsuusiisarnermullu inatsit pillugu ilisimatinneqarnissaq kiisalu suliassaqarfiup aqutsinerata pingaarnerusutigut misissorneqarnissaa siunertarineqarpoq Inatsisartut Qinigaasinnaanerup Misilinneqarnissaanut Ataatsimiititaliaat Nutaamik qinersisoqarneranut atatillugu qinersinerup misilinneqarnissaanut ataatsimiititaliaagallartumik, sivisunerpaamik ilaasortaasimasunit angajullermik taassumalu toqqagaannik sisamanik allanik ilaasortalimmik, tak. Inatsisartut Suleriaasiat, 1, imm. 3, pilersitsisoqassaaq. 38

23 Ataatsimiititaliaq Inatsisartuni Naalakkersuisunilu ilaasortat qinigaasinnanerat pillugu, Inatsisartut Suleriaasiat 1, imm. 4 aamma 6, imm. 2, naapertorlugit inassuteqaateqassaaq. Qinigaasinnaanerup Misilinneqarnissaanut Ataatsimiititaliaq Inatsisartut inissitsiterlutik ataatsimiinneranni Inatsisartullu ukiuata aallartinnerani Suleriaatsimi 7, imm. 2, naapertorlugu pilersinneqartarpoq. Pissutsit Inatsisartuni Naalakkersuisunilu ilaasortat ilaasortaanerannik naleqqutsitsisuujunnaartitsisinnaasut pillugit, Suleriaatsimi 2 aamma 6, imm. 2, naapertorlugit ataatsimiititaliaq Inatsisartunut inassuteqaateqassaaq. Inatsisartut siulittaasuata suliffeqarfinni, ingerlassani atorfeqarfinniluunniit pisortanit namminersortunilluunniit pigineqartuni toqqagaalluni suliaqartitaaffiinut tunngatillugit apeqqutit siulittaasup siulittaasuunerminik isumaginninnermini tigummiinnarumallugit kissaatigisai aammattaaq ataatsimiititaliamut aalajangiiffigisassatut saqqummiunneqartassapput Inatsisartut Namminersorneq pillugu Ataatsimiititaliaat Namminersorneq pillugu Pisortaqarfiup atorunnaarsinneqarneraniilli Namminersorneq pillugu Ataatsimiititaliaq sulianik ingerlataqanngilaq. Namminersorneq pillugu Ataatsimiititaliami ilaasortat tamarmik kalaallit-qallunaat Namminersorneq pillugu Isumalioqatigiissitaanni ilaasortaapput. Isumalioqatigiissitami ilaasortat kalaallit allat tassaapput Anthon Frederiksen (K) aammalu Johan Lund Olsen (IA) kiisalu isumalioqatigiissitat siulittaasuat Jonathan Motzfeldt (S) imi novemberimi Inatsisartunut qinersinerup kingunerisaanik siulittaasuusimasoq Kalistat Lund siulittaasup 2006-imi januarimi taarserpaa. Aammattaaq Aqqaluk Lynge (IA) aaammalu Per Rosing-Petersen (S) Johan Lund Olsenimit aammalu Ruth Heilmannimit 2006-imi januarimi taarserneqarput. Namminersorneq pillugu Isumalioqatigiissitap suliani 2007-p ingerlanerani naammassissagaa naatsorsuutigineqarpoq. Nunani tamalaani aallartitat Nunat Avannarliit Siunnersuisoqatigiivi Nunat Avannarliit Siunnersuisoqatigiivi 1952-imi pilersinneqartoq inatsisiliortut suleqatigiillutik oqallittarfigaat. Nunanit Avannarlernit tallimaasunit (Danmarkimit, Norgimit, Sverigimit, Finlandimit Islandimillu) aammalu namminersornerusoqarfinnit pingasuusunit (Kalaallit Nunaannit, Savalimmiunit Ålandimillu) qinikkanik 87-inik Siunnersuisoqatigiit ilaasortaqarput imiit nunani avannarlerni naalakkersuisut Nunat Avannarliit Ministerrådianni suleqatigiilerput. Nunat Avannarliit Siunnersuisoqatigiivi siulittaasoqarfikkoortumik siulersorneqartoq ukiumoortumik ataatsimeersuarnerni oktoberimi naalakkersuinikkut oqallinnissanut aammalu sammisaqarluni ataatsimiinnernut katersuuttarpoq. Nunat Avannarliit Siunnersuisoqatigiivini sulineq ataatsimiititaliani partiillu agguataarnerini sulinertut ingerlanneqartarpoq. Nunat avannarliit Kultureqarnermut Ilinniartitaanermullu Ataatsimiititaliaanni aamma Nunat avannarliit Avatangiisinut Pinngortitamilu Isumalluutinut Ataatsimiititaliaanni nunatsinnit sinniisorisat marluusut 2004-ip naanerani ilaasortaapput. Ilaasortanit katillugit 87-iusunit Inatsisartut ilaasortaatitaat naak marluinnaagaluarlutik Nunani Avannarlerni Siunnersuisoqatigiit partiinut agguataarnerini suliaqartutullu ataatsimiititaliani ataatsimiinnerni peqataasarnermikkut nunat avannarliit sinnerisa inatsisiliortuinut Kalaallit Nunaata soqutigisaasa malunnartinneqarnissaat qulakkeertarpaat. Taamaalilluni nunat avannarliit suleqatigiinneranni nunatta ilaasortaatitaat marluusut Kalaallit Nunaata avammut kiinnertartorai taakkulu nunatsinni pissutsit nunanit tamalaanit akuersaarneqarnissaat ilisimaneqarnissaallu pilersitseqataaffigisarlugu. Nunat Avannarliit Siunnersuisoqatigiivini inatsisiliortut suleqatigiinnerat Ministerrådimut aalajangersagaliornertigut piviusunngortitsivigineqartarpoq. Nunat Avannarliit Siunnersuisoqatigiivinut atatillugu partiit arlallit angalanerni makkunani peqataatitaqarput: januar / Oslo april / Stockholm juni / Kultureqarnermut Ilinniartitaanermullu Ataatsimiititaliaq Sverigimi Smålandimi juni / Norgip avannaa/murmansk (avatangiisit pinngortitamilu isumalluutit pillugit ataatsimiititaliap ataatsimiinnera) 31. oktober 2. november / Københavnimi 58-issaa ataatsimiinneq. Nunat Avannarliit Killiit Siunnersuisoqatigiiffiat Nunat Avannarliit Killiit Siunnersuisoqatigiiffiat nunat inatsisiliortoqarfiit akornanni aaqqissuussaavoq nunatta Inatsisartuinit, islandimiut Altingiannit (inatsisartuinit) Savalimmiullu Lagtingiannit (inatsisartuinit) nunat pingasuusut aallartitaannit ilaasortaaffigineqartoq. Nunat aallartitaat tamarmik immikkut arfinilinnik ilaasortaqarput. Siunnersuisoqatigiiffiup siulittaasoqarfiani sinniisorisat nunat aallartitaqartut tamarmik immikkut toqqartarpaat. Savalimmiut Island taarserlugu 2005-imi augustusimi siulittaasuutitaqalerput. Siunnersuisoqatigiiffiup naalakkersuisutigoortumik isumaqatigiissutaani nunat ilaasortaasut pingasut akornanni siulittaasutut inissaq paarlagaanneqartassasoq aalajangersarneqarpoq, taamaalilluni siulittaasoq 40

24 ukiumut ataatsimut atuuttussaalluni. Nunat Avannarliit Killiit Siunnersuisoqatigiiffiat ukiumoortumik sammisaqarluni ataatsimeersuartarlunilu ukiumoortumik ataatsimiittarpoq. Taakkuttaaq siulittaasutut inissisimaffiup paarlagaaffiusarneratulli paarlagaaffigineqartarput, taamaalilluni piffissami ukiunik pingasunik sivisussusilimmi nunani pingasuusuni tamani sammisaqarluni ataatsimeersuartoqartarluni ukiumoortumillu ataatsimiittoqartarluni. Nunat Avannarliit Killiit Siunnersuisoqatigiiffiat 2006-imi makkununnga angalavoq: 16. januar / København, Danmark Siulittaasoqarfup ataatsimiinnera. Aallartitat siulittaasuata peqataaffigisaanik Nunat Avannarliit Killiit Siunnersuisoqatigiiffiata siulittaasoqarfiata ataatsimiinnera juni / Maniitsoq Nunat Avannarliit Killiit Siunnersuisoqatigiiffiata immikkut sammisaqarluni ataatsimeersuarnera. Immikkut sammisaqarluni ataatsimeersuarnermi sammineqarpoq Nunani Avannerlerni takornariaqarneq takornariartitsinikkullu suleqatigiinneq. Nunat Avannarliit Killiit Siunnersuisoqatigiiffiat, Nunat Avannarliit Siunnersuisoqatigiivinit aallartitat, Nunani avannarlerni takornariartitsinermik inuussutissarsiutillit, Norgimi Stortingi kiisalu nunani avannarlerni takornariartitsinermut ministerit peqataapput. Aallartitat tamarmik peqataapput august / Tórshavn, Savalimmiut Nunat Avannarliit Killiit Siunnersuisoqatigiiffiata ukiumoortumik ataatsimiinnera. Stortingimit Nunallu Avannarliit Siunnersuisoqatigiivinit alaatsinaattut kiisalu savalimmiuni suleqatigiinnermut ministeri peqataapput. Ataatsimiinnermi Siunnersuisoqatigiit aalajangersakkat tallimat akuersissutigaat, tassaasut savalimmiut-islandip pituttorsimanngitsumik niueqatigiinnissamut isumaqatigiissutaanni ilaalernissani Kalaallit Nunaata isumaliuutiginninnissaanik aalajangersagaq, Nunani Avannarlerni killerni aallartitaqarfinnik pilersitsinissamik aalajangersagaq, pujortartarnerup akiarniarnerani nunat avannarliit killiit suleqatigiinnissaannik aalajangersagaq, nunani avannarlerni killerni takornariaqarnikkut ataatsimut periaaseqarnissap akuersissutigineqarnissaanik aalajangersagaq aammalu nunani taakkunani pingasuusuni nunani avannarlerni killerni pissutsit pillugit ilinniartitsinissamut aalajangersagaq. Aallartitat tamarmik peqataapput. 31. oktober 2. november / København, Danmark Nunat Avannarliit Siunnersuisoqatigiiffiata ataatsimiinnera. Nunat pingasuusut kultureqarnermut, avatangiisinut, takornariaqarnermut, suleqatigiinnermut aalisarnermullu ministerii ataatsimeeqatigineqarput. Tamatuma saniatigut Nunat Avannarliit Siunnersuisoqatigiiffiata siulittaasoqarfia ataatsimeeqatigineqarpoq kiisalu siulittaasoqarfik nammineq ataatsimiilluni. Aallartitat siulittaasuat peqataavoq. Takussutissiaq 4-1 Siulittaasoqarfiup ataatsimiititaliallu 2006-imi ataatsimiinneri Ataatsimiititaliaq Ataatsimiinnerit Isumasioqatigiilluni Isumasioqatigiilluni Sassartitaqarnerit amerlassusaat ataatsimiinnerit Naalakkersuisunik amerlassusaat amerlassusaat Ataatsimeeqateqarnerit (tassunga ilanngullugit amerlassusaat missingersuutit naatsorsuutillu pillugit isumasioqatigiinnerit) Siulittaasoqarfik Inussutissarsiornermut Ataatsimiititaliaq Ilaqutariinnermut Ataatsimiititaliaq Peqqissutsimut Ataatsimiititaliaq Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliaq Aalisarnermut, Piniarnermut Nunalerinermullu Ataatsimiititaliaq Eqqissisimatitsinermut Avatangiisinullu Ataatsimiititaliaq Attaveqatigiinnermut Ineqarnermullu Ataatsimiititaliaq Kultureqarnermut, Ilinniartitaanermut Ilageeqarnermullu Ataatsimiititaliaq Inatsisit Atortinneqarnerannut Ataatsimiititaliaq Kukkunersiuinermut Ataatsimiititaliaq Akileraartarnermut Akitsuusiisarnermullu Ataatsimiititaliaq Nunanut Allanut Sillimaniarnermullu Ataatsimiititaliaq Qinigaasinnaanerup Misilinneqarnissaanut Ataatsimiititaliaq Katillugit

25 imi ingerlatat suliniutillu allat 2007-imi Inuusuttut Inatsisartoqarnissaanut piareersarnerit Inuusuttut Inatsisartuisa ingerlanneqarnerat Inatsisartut Siulittaasoqarfiata 2003-mi siullermeerutaasumik isumagaa. Tassunga atatillugu Inuusuttut Inatsisartui ukiut allortarlugit siunissami ingerlanneqartassasut aalajangerneqarpoq. Aammattaaq Inuusuttut Inatsisartoqarnerit tamaasa immikkut sammisaqartoqartassasoq aalajangerneqarpoq. Danmarkip Inatsisinik Tunngaviusunik annertunerusumik iluarsaassiniarluni isumaliutiginninnera isumassarsivigalugu 2003-mi sammisaq tassaavoq Kalaallit Nunaat Inasisillu Tunngaviusut imi Inuusuttut Inatsisartoqarneranni Tamat oqartussaaqaatanerat sammineqarpoq. Sammisassaq taanna ilaatigut Inatsisartut Ilaqutariinnermut Peqqissutsimullu Ataatsimiititaliaannit apeqquteqaat tunngavigalugu toqqarneqarpoq, inuiaqatigiinni tamat oqartussaaqataanerat tamallu oqartussaaqataaneranni sulianik ingerlataqartarneq sammineqassasut taassuma kissaatigimmagu mi ilaatigut Namminersornerullutik Oqartussat atuutilersinneqarnerannit ukiut 25-inngorput, nalliuttorsiornerullu kingorna Inuusuttut Inatsisartoqarneranni siullermi tamat oqartussaaqataanerat sammissallugu pissusissamisoortutut isigineqarpoq imi Eqqortuliorneq naapertuilluarnerlu sammineqartussaavoq. Kalaallit Nunaanni eqqartuussiveqarneq iluarsarlugu aallartinneqarpoq aammalu pinerluttulerinermik inatsit nutaaq eqqartuussisarnermilu inatsit nutaaq ingerlanneqarput. Eqqortuliorneq naapertuilluarnerullu sammitinneqarneratigut eqqartuussiveqarnermik iluarsaaqqinneq pillugu oqallinnermi inuusuttut peqataatinneqarnissaat periarfissinneqarpoq. Ilinniagaqarnermi sammisaqarnerup akunnernik marlukkaartunik qulinik sivisussuseqartumik atuagarsornikkut ilinniagassartallip ingerlanneqarnissaanut atugassanik ilinniarfinnut siunnersuusiortoqarpoq. Taama ingerlatsinissami isumassarsiorfissatut oqallisissiatullu atortussat annertuut nassiunneqarput. Atortussat makku katersorneqarput ukiallu ingerlanerani ilinniarfinnut peqataasunut nassiunneqarlutik: 1. Inuusuttut Inatsisartuinut 2007-imut Eqqortuliorneq naapertuilluarnerlu pillugu isumassarsiorfissatut immikkut suliat: a. Kina naapertuilluarnermik pisariaqartitsiva? b. Kalaallit Nunaata Eqqartuussiveqarfiani Eqqortuliorneq naapertuilluarnerlu c. Seqersittakkatigut Eqqortuliorneq Naapertuilluarnerlu pillugit apeqqutit eqqarsaatersuutigisariallit d. Siunnersuut ima suliarineqartarpoq e. Siunnersuusiornermi naapertuilluarneq pillugu isumaliutersuutaasinnaasut (Ilinniartitsisumut) f. Inatsisartuni siunnersuutit naapertuilluarneq aallaavigalugu misissuiataarneri (taakkununnga tunuliaqutitut atortussat) g. Nuka Piviusuusaartitamik isiginnaagassiaq h. Nuka Piviusuusaartitamik isiginnaagassiaq pillugu ilinniartitsisumut ilitsersuut imi Inuusuttut Inatsisartoqarnerani atortussat tamakkerlugit CD-nngorlugit: a imi Inuusuttut Inatsisartoqarneranut atatillugu siunnersuutitut saqqummiunneqartut b. Aqutsisut akissuteqaataat Qaaqqusissut ilinniarfinnut nassiussuunneqareermat Eqqortuliorneq naapertuilluarnerlu sammisaq pillugu ilinniartitsisunut ilinniartunullu atortussanik assigiinngitsunik suliaqarluni Inatsisartut Allattoqarfiat aallartippoq. 44

26 c. Ataatsimiititaliat isumaliutisiissutaat d. Inaarutaasumik aalajangersagaq e. Oqaatigisassat allattorsimaffii 3. DVD: a. Kalaallit Nunaat Inatsisillu Tunngaviusut b. Nummer 24 - Nunamik piginnittussaatitaanermik apeqqut 53 min. c. Silamiut: Kalaallit Nunaat Inatsisillu Tunngaviusut 42 min. 4. Atortussat allat: a. Namminersorneruneq Pillugu Inatsit b. DVD Kalaallit Nunaanni pinerluttarneq pillaasarnerlu. Filmi pillugu atuagassat atuartitsinermilu atortussat uani aaneqarsinnaapput: imi Inuusuttut Inatsisartoqarnissaanut piareersaasoqarnera tamaat ikiuinermik siunnersuinermillu malitseqartinneqarpoq. Inuusuttut Inatsisartoqarnissaanut isiginnaagassiaq piviusuusaartitaq Nuka misilinniarlugu novemberimi Nuummi Ilinniarnertuunngorniarfimmi klassi Inatsisartuni workshopimut aggersarneqarpoq, tassani isiginnaagassiaq piviusuusaartitaq isiginnaartitsissutigissallugu. Ilinniartut piviusorsiorpalaartumik piumassuseqarluarlutillu kusanartumik takutitsipput. Ullormi tassani qisuariarnerit tunngavigalugit isiginnaagassiaq piviusuusaartitaq naleqqussarneqarpoq ilinniarfinnullu peqataasunut atugassanngorlugu nassiunneqarluni. Unnuk kulturisiorfik Qinikkat sulerisarnerinik, qanoq suleriaaseqarnerannik qanorlu avatangiiseqarnerannik Inatsisartullu Allattoqarfiata sunik suliaqarneranik innuttaasut paasisaqarsinnaaqqullugit takusaqaqqullugillu 2001-imiit Inatsisartut Siulittaasoqarfiata Unnummi Kulturisiorfimmi matuni tamanut ammartarpai. Ukiut siuliini iluatsitsilluarneq aammalu minnerunngitsumik takuniaasut 1200-it pallillugit amerlassuseqarnerat eqqarsaatigalugu 2006-imi Unnuk Kulturisiorfimmi Inatsisartut peqataaqqipput. Aaqqissuussinerup imarai Inatsisartut ataatsimiittarfiata takuniarneqarnera, tassanilu Inatsisartut Siulittaasuannik Inatsisartunullu ilaasortanik najuuttunik allanik oqaloqateqarnissamut periarfissaqartoqarluni. Inatsisartut inimi kaffisortarfianni kaffimik, tiimik tamalugassanillu sassaalliisoqarpoq. Inatsisartuni sulineq Inatsisartullu ataatsimiittarfiini eqqumiitsuliat kusassaatit pillugit kalaallisut/qallunaatut paasissutissiisoqarpoq akunnerit affakkaarlugit takuniaatitsinertalimmik. Tamat oqartussaaqataanerat, naalakkersuinermik ingerlatsineq Inatsisartullu suliaat pillugit paasisimasat misilittarneqarnissaannut periarfissaqarpoq. Inatsisileritooq aperiuk: Kalaallit Nunaanni inatsisit pillugit apeqqutit - assersuutigalugu inatsisissatut siunnersuutit saqqummiunneqarnerannit pingajussaaneerneqarnissaasa tungaanut inatsisilioriaatsimut tunngasut - sukkasuumik, eqqortumik arlaannaanulluunniit pituttorsimanngitsumik akineqartarlutik. Inatsisartut Allattoqarfianni sulisut tamarmik ilaapput Inatsisartunilu sulineq pillugu oqaloqateqarnissamut piareersimallutik. Inatsisartut ataatsimiittarfiini Inuusuttut Inatsisartuisa ataatsimiinnerinit filmilianik takutitsisoqarpoq aammalu tamat oqartussaaqataanerat pillugu eqquiniaanertalimmik seqersittakkatigut takutitsisoqarluni. Inatsisartunut takuniaasarneq Inatsisartut ataatsimiinneri tamanut ammasuupput. Inatsisartut ataatsimiittarfianni tusarnaariat inissaat oqaluttarfimmiit oqaatsit atorneqartut kalaallisuunngortinneqarnerinik danskisuunngortinneqarnerinilluunniit tusarnaarnissamut periarfissalittut atortuligaapput. Inatsisartut ullormut oqaluuserisassaat ataatsimiittarfiup silataata tungaani allagarsiunneqartarput Inatsisartullu nittartagaatigut malinnaatinneqartuarlutik. Kalaallit Nunaanni Inatsisiliortunik takunnikkumasunit tikeraanit pulaartunillu amerlasoorpassuarnit Inatsisartut ukiup ingerlanerani orninneqartarput. Tassaasarput pisortatigoortumik tikeraartit, takornariat ataatsimoorlutillu takuniaasut, siumut isumaqatigiissuteqarnikkut Inatsisartunik sulinerinillu saqqummiiffigineqartartut. Atuaqatigiiaat amerliartuinnartut Inatsisartut takuniarnissaannut periarfissaq atortarpaat. Ilaat avataaneersuusarput, ilaallu inuiaqatigiilerinermut atatillugu atuarnerup ilaatut takuniaasuusarlutik. Atuartut ukiui takuniaanermilu atuartitsinermut tunngassutillit aallaavigalugit Inatsisartunik ilisarititsineq Inatsisartut Allattoqarfiata naleqqusarniartarpaa. Telefon imut sianerluni Inatsisartulluunniit e- mailiannut Inatsisartut@gh.gl.-imut allalluni takuniaanissaq isumaqatigiissutigineqarsinnaavoq. Inatsisit pitsaasusissaannik suliniut Inatsisit pitsaassusissaat Inatsisartunit ukiut ingerlanerini immikkut eqqumaffiginiarneqartarsimavoq, 1998-imilu Inatsisartut aalajangerput Inatsisartut Allattoqarfianni inatsisilerinermut suliaqarfimmik pilersitsisoqassasoq. Immikkoortortaq taanna ukiup tulliani pilersinneqartoq Inat- 46

27 sisartut Inatsisissanik Nalilersuisarfiat -nik taaguuserneqarpoq. Inatsisartuni inatsisissatut akuersissutigineqartartut inatsisilerinikkut pitsaassusissaat siuarsarniarlugu immikkoortortaq Inatsisartunut ingerlaavartumik ikiuuttarpoq. Naalakkersuisut Inatsisileriffiat suliassaqarfittullu akisussaasutut pisortaqarfiit suleqatigalugit tamanna pisarpoq. Inatsisartut ataatsimiititaliaasa tusarniaanermit akissuteqaatit nuutinnerinik pissarsiniartarnerisigut aammalu oqartussaasut kattuffiillu il.il. tamarmik tusarniaavigineqarsimanerannik inatsisissatullu missinngiusiamut oqaaseqaateqarnissaminnut naammaginartumik piffissaqartinneqarsimanerannik nakkutilliinikkut inatsisissanik piareersaanerup pitsaassusia aamma siuarsarniarneqarpoq. Tamanna Inatsisartunut ilaasortat tamakkiisumik eqqortumillu aalajangiinissamut tunngavissaqarnissaannik qulakkeerinnitsitseqataasarpoq. Innuttanik tamanillu peqataatitsineq Siunnersuutinik nalunaarutiginninnissamut naammaginartumik piffissaliinissap kiisalu inatsisissatut siunnersuutinik siullermeerinerup, aappassaanerinerup pingajussaanerinerullu aammalu aalajangiiffigisassatut siunnersuutinik siullermeerinerup aappassaanerinerullu akornanni naammaginartumik piffissaliinissap qulakkeerneqarnissaa Inatsisartut ataatsimiinnerisa ingerlanneqarnissaannik aaqqissuinermini Inatsisartut Siulittaasoqarfiata anguniartarpaa. Inatsisartut sukumiisumik akuersaaginnartuunngitsumillu naliliinissamut ataatsimiititalianilu suliarinninnissamut naammaginartumik piffissaqartinneqarnissaasa qulakkeerneqarnissaa siunertaavoq. Tamatuma peqatigisaanik kikkulluunniit (tusagassiorfiit, innuttat, sulliviit soqutigisaqaqatigiittullu kattuffiit il.il.) siunnersuummut oqaaseqarfiginninnissamut sunniuteqarnissamullu periarfissaqartinneqarnissaat qulakkeerneqartarpoq. Tamanut ammasumik oqallittoqarnera kiisalu Inatsisartunut ilaasortanut ataatsimiititalianullu oqaasiinnakkut allakkatigulluunniit saaffiginnissutit aqqutigalugit tamanna pisinnaavoq. Pisuni immikkut ittuni tamanut tusarniaalluni ataatsimiisitsinernik assigisaannilluunniit iliuuseqarnernik Inatsisartut ingerlatsisinnaapput. Kikkut tamarmik ilaatinneqarnerat tamat oqartussaaqataaneranni inatsisiliornermik suliaqarnermut pingaarutilittut ilaavoq siunnersuutillu amigaataasa pitsaanngequtaasalu qulaajarneqarnissaannut periarfissiisuulluni. Tamatuma saniatigut kikkut tamarmik peqataatinneqarnerisigut innuttaasut inatsisiliassatut eqqarsaatigisanik ilisimaarinninnerat piginnittuunerallu siuarsarneqassaaq taamaalillunilu maleruagassat kingusinnerusukkut atuuttussanngortinneqarnissaannut aqqutissiuisuulluni. Inatsisissatut siunnersuutit siunnersuutillu allat Inatsisartut ataatsimiinneranni ullormut oqaluuserisassanut ilanngunneqartut 2001-imiilli Namminersornerullutik Oqartussat internetikkut nittartagaat Nanoq aqqutigalugu pissarsiarineqarsinnaapput, tassani ataatsimiititalianit isumaliutissiissutit Inatsisartullu ataatsimiinerinit naqeqqaakkat peqatigalugit atortussat tamanut saqqummiunneqartarlutik. Tamatuma saniatigut Inatsisartut ataatsimiinnerini oqallinnerit tamakkiisuulluinnangajattumik kalaallisut danskisullu oqaatsit atorlugit radiukkut toqqaannartumik aallakaatinneqartarput. Tassuunakkuttaaq Inatsisartut siunnersuutinik suliarinninnerannik malinnaasinnaanissamut oqartussaaqataanermillu atuisinnaanissamut nunatsinni innuttaasut tamakkerlugit qulakkeerunneqartarput. Inatsisissat aaqqissugaanerannik misissuineq aammalu Inatsisartut Naalakkersuisullu allattoqarfiisa suleqatigiinnerat Inatsisartut inatsisissaattut Inatsisartullu peqqussutissaattut siunnersuutit tamaasa kiisalu inatsiseqarnikkut maleruagassanut siunnersuutit allat, minnerunngitsumik Naalakkersuisut siunnersuutaat naalagaaffiillu akornanni isumaqatigiissutit, inatsisissatut aaqqissugaanerat Inatsisartut Inatsisissanik Nalilersuisarfiata misissortarpaa. Inatsisinik, nalunaarutinik kaajallaasitanillu ilaatigut Inatsisartut inatsisissanik nalilersuisarfiannut tusarniaassutigineqarsimasunik suliarinnittarneq pillugu Naalakkersuisut Inatsiseqarnermut Allaffiat juni 2004-mi ilitsersuummik iluarsisamik nassiussivoq. Ilaatigut inatsisinut nassuiaatit pitsaassusiannik patajaallisaanikkut taamaalillunilu Inatsisartut aalajangiinissamut tunngavissaannik patajaallisaanikkut inatsisissatut siunnersuutit nutaat pitsaassusaannik pitsanngorsaanissaq ilitsersuutip siunertaraa. Tamatuma saniatigut inatsissat aaqqissuullugit suliarineranni Naalakkersuisut allattoqarfiannik suleqateqarnerup ingerlaavartumik pitsaanerulersinneqarnissaa Inatsisartut inatsisissanik nalilersuisarfiata anguniagaraa. Siunnersuutit Inatsisartunut oqaluuserisassanngortinneqarnissaannik nalunaarfissarititaasup naannginnerani Inatsisartut inatsisissanik nalilersuisarfiata inatsisissatut siunnersuummik piareersaalluni sulinermi peqataatinneqarnissaa UKA 2004-miilli misiligutitut atorneqassasoq isumaqatigiissutigineqarsimavoq. Misiligutitut aaqqissuussineq Akileraartarnermut Pisortaqarfimmut tunngatillugu misileqqaarneqarpoq. Inatsisissatut siunnersuummut missingiusiap pitsanngorsarneqarnissaanik pisariaqartitsisoqarsinnaanera pillugu siusissukkut oqaloqatigiissinnaanerup qulakkeerniarneqarnissaa aaqqissuussinermi siunertaavoq. Siunnersuutip oqaluuserisassanngorlugu Inatsisartunut nalunaarutigineqannginnerani allaffissornikkut suleqatigiinnissamut periarfissat annertunerusumik pingaartinneqarnerisigut naq- 48

28 qiutit allannguutissatullu siunnersuutit inatsisissat aaqqissugaanerannut oqaasiliornerinullu taamaallaat tunngasut ilaatigut ikilisinniarneqarsinnaalissapput. Taamaaliornikkut Inatsisartut ataatsimiinnissaat sioqqullugu Inatsisartullu ataatsimiinnerisa nalaani ulapaarnermi ingerlatsivinnut marluusunut oqilisaataaginnassanngilaq. Inatsisartut apeqqutinik ilusiliinermut tunngassuteqartunik suliaqannginnerullutik siunnersuutit naalakkersuinermut tunngasortaannik siunissami aallussinerulernissaannut periaaseq taanna peqataaqataassasoq naatsorsuutigineqarpoq. Suleqatigeeriaatsip nutaap pitsaasumik misilittagarfigineqalernera tunngavigalugu aaqqissuussineq suliaqarfinnut sapinngisamik amerlanerpaanut UPA 2005-imiit annertusineqarpoq. Inatsisitigut taaguusersuutit pillugit suliniut Inatsisit oqaasertaanni qallunaatut kalaallisullu oqaatsit taaguutillu atorneqartut aallaavigalugit inatsisilerinikkut oqaatsinut allattuiffinnik ordboginilluunniit saqqummiussinissamik inerisaanissaq Inatsisartut Allattoqarfiata suliaraa. Inatsisissatut siunnersuutinik Inatsisartunit akuersissutigineqartussatut saqqummiunneqartussanik suliarinninnermi sakkussanik pilersitsinissaq siunertaavoq, taamaaliornikkut inatsisini Inatsisartunit akuersissutigineqartuni tamani inatsisilerinikkut oqaatsinik assigiiaartunik atuineq pilersinneqassalluni. Arnanik nunani avannarlerni killerni inatsisartunut ilaasortanik ataatsimeersuartitsineq Ulluni 31. maj 1. juni 2006-imi arnanik nunani avannarlerni killerni inatsisartunut ilaasortanik ataatsimeersuartitsinermi Kalaallit Nunaanni Inatsisartut qaaqqusisuupput. Ataatsimeersuarneq Qaqortumi ingerlanneqarpoq aammalu Nunat Avannarliit Killiit Siunnersuisoqatigiiffiata aalajangersagaa nr. 2/1999 naapertorlugu ingerlanneqarluni. Arnat inatsisartunut ilaasortat Kalaallit Nunaanneersut, Islandimeersut Savalimmiuneersullu kiisalu nunani taakkunani naalakkersuisoqarfinniit kattuffinniillu aallartitat susassaqartut ataatsimeersuarnermi peqataapput. Arnat naalakkersuinikkut ingerlatsinermi aalajangiisarnerni peqataasarnerisa annertusarneqarnissaa ataatsimeersuarnermi pingaarnertut anguniagaavoq. Ataatsimeersuarnermi sammisaq pingaarneq tassaavoq "Arnat, angutit pissaanerullu avinneqarnera. Ataatsimeersuarnermi oqalugiartussanik aggersaasoqarpoq, ilaatigullu suliffeqarfinni naalakkersuinikkut aqunneqartuni arnat angutillu oqimaaqatigiissaarneqarnissaannut, tassunga ilanngullugu amerlassulerneqarnissaannut periaatsit nutaat oqallisigineqarlutik. Nunani avannarlerni killerni arnanut inatsisartunut ilaasortanut attaveqarfissamik pilersitsoqassasoq aalajangerneqarpoq. Nunagisatsinni tamat oqartussaaqataanerata ineriartorteqqinneqarnissaanut naalakkersuinikkut qinigaaffinni arnat angutillu naligiimmik agguataagaallutik peqataasarnissaat pisariaqarpoq. Ataatsimeersuarneq tulleq 2008-mi Islandimi pissaaq. 50

29 Atorfiit Ilinniartitaanerillu pillugit nittarsaaneq Atorfiit ilinniartitaanerillu pillugit kalaallinut Danmarkimi ilinniagaqartunut nittarsaanermi Inatsisartut Allattoqarfiat 2004-miilli peqataasarpoq Atorfiit pillugit ataatsimut nittarsaanermik aaqqissuussiniarlutik DKIK (Avalaap siusinnerusukkut taaguutaa) Namminersornerullutillu Oqartussat 2003-mi isumaqatigiipput, tamatumani Kalaallit Nunaanni suliffeqarfiit kattuffiillu peqataanissamut aggersarneqarlutik. Tamatuma kingorna nittarsaassiffigisassat amerlanerpaat ilinniarfigisaanni Århusimi Københavnimilu nittarsaanissat ingerlanneqarnissaannut akisussaasussamik suleqatigiissitaliortoqarpoq. Nittarsaaneq siulleq suliffeqarfiit 17-it peqataaffigisaat 2004-mi novemberimi ingerlanneqarpoq. Nittarsaanermi siunertaapput: - kalaallit ilinniagaqartut amerlanerit ilinniarnermik naammassinerata kingorna Kalaallit Nunaannut atorfinikkiartorlutik angerlartarnissaat - kalaallit ilinniagallit Danmarkimi najugallit amerlanerit Kalaallit Nunaannut atorfinikkiartorlutik angerlartarnissaat. Inatsisartut Ombudsmandiat Inatsisartunut qinersereernerit tamaasa atorfiullu inuttaarunnerani Ombudsmandimik, Inatsisartut sinnerlugit Namminersornerullutik Oqartussanik kommuninilu ingerlatsivinnik malinnaaviginnittussamik Inatsisartut toqqaasarput. Ingerlatsiviit taaneqartut il.il. pillugit innuttaasut Ombudsmandimut naammagittaalliuuteqarsinnaapput. Naammagittaalliuut misissuinermik aallartitsinissamut tunngavigissallugu naammannersoq Ombudsmandip nammineq aalajangertarpaa. Ombudsmandili misissuinermik nammineerluni aamma aallartitsisinnaavoq, tassa naammagittaalliuuteqartoqarsimanngikkaluartoq. Amigaatinik sumiginnaanernilluunniit annertunerusumik sunniutilinnik paasisaqaruni Ombudsmandi tamanna pillugu Inatsisartunut Naalakkersuisunullu nalunaaruteqassaaq. Taamatuttaaq inatsisini atuuttuni amigaateqartoq ilisimaleruniuk Ombudsmandi Inatsisartunut Naalakkersuisunullu nalunaaruteqassaaq. Sulisut: Inatsisartut Ombudsmandiata, Vera Lethip saniatigut ombudsmandeqarfimmi 2006-ip naanerani sulisut qulingiluaapput, taakkunannga: Inatsisilerinermi pisortaq ataaseq Oqalutsit/nutserisut pisortaat ataaseq Oqalutsit/nutserisut marluk Fuldmægtigit sisamat Allaffimmi fuldmægtigi ataaseq Missingersuutit atuinerlu: Ombudsmandeqarfimmut 2006-imi aningaasaliissutit kr iupput. Ombudsmandeqarfiup atugai kr iupput. Suliat ilitsersuinerillu: Naammagittaalliuutit tiguneqarsimasut tunuliaqutaralugit sulianik ataasiakkaanik aalajangersimasumik suliarineqartunik 92-inik Inatsisartut Ombudsmandiat 2006-imi aallartitsivoq. Tamatuma saniatigut sulianik nammineerluni misissugassanngortitaminik tallimanik Ombudsmandi aallartitsivoq. Kiisalu 2006-imi 108-riarluni ilitsersuisoqarpoq imi naammagittaalliuutit 64-it itigartitsissutigineqarput aalajangersimasumillu suliarinnereernikkut naammagittaalliuutit 34-it inaarlugit suliarineqarlutik. Kommuninut tikeraarnerit: Inatsisartut Ombudsmandiat 2006-imi Kangaatsiap, Qasigiannguit Uummannallu kommuuniinut tikeraarpoq. Nunanik allanik suleqateqarneq: Nunani Avannarlerni Ombudsmandit septemberip qaammataani Islandimi ataatsiminneranni Inatsisartut Ombudsmandiat peqataavoq. Allat: Folketingip Inatsisit Atortinneqarnerannut Ataatsimiititaliaannik inatsisinillu atortitsinermut ministerimik Lene Espersenimik Inatsisartut Ombudsmandiat septemberip qaammataani tikeraarneqarpoq. Det Europæiske Menneskerettighedshøjkommissariatip sinniisaanik Københavnimi Kalaallit Sinniisoqarfianni Inatsisartut Ombudsmandiat naapitsivoq. Sulinini pillugu Ombudsmandi ukiumoortumik Inatsisartunut nalunaarusiortarpoq. Nalunaarut tamanut saqqummiunneqartarpoq. Ombudsmandip sulinera Inatsisartut Ombudsmandiat pillugu Inatsisartut inatsisaanni nr. 7, 13. juni 1994-imeersumi aammalu Ombudsmandip sulinera pillugu aalajangersakkat nalinginnaasut 14. juni 1995-imeersumi maleruagassiuunneqarpoq. 52

30 6. Inatsisartut sullinneqarneranni anguniakkat Inatsisartut Allattoqarfiata naalakkersuinikkut siulersorneqarnera Inatsisartut Siulittaasoqarfiata isumagisaraa. Inatsisartut sulinerisa pitsaanerpaamik ingerlanneqarnissaa Inatsisartut Allattoqarfiata nunatsinni inatsisiliortut allaffeqarfiattut peqataaffigissavaa. Inatsisitigut aalajangersakkat iluanni killissarititaasut Siulittaasoqarfiullu maleruagassiai naapertorlugit Allattoqarfiup makku sulissutigisassarai: Inatsisartut sulineranni atugassarititaasut makku aqqutigalugit pitsaanerulersississallugit Inatsisartut ataatsimiititaliaannut ilaasortaanullu qaffasissumik pitsaassusilimmik siunnersuinikkut, tapersersuinikkut, oqalutseqarnikkut nutserisoqarnikkullu sullissinikkut, Ataatsimiititaliat sulinerisa pitsaanerusumik piareersaasiornissaat anguniarlugu aammalu sulianik agguataarinerup naapertuutinngitsumik ingerlanneqarnissaa pinngitsoortinniarlugu Inatsisartut Naalakkersuisullu suleqatigiinnerannik siuarsaanikkut, Ataatsimiititaliat aaqqissuussaanermikkut suleriaatsimikkullu naapertuunnerpaamik ingerlatsivigineqarnissaat anguniarlugu suleqataanikkut, Allattoqarfiup suliassaqarfiisa iluanni pitsaassutsinik inerisaajuarnissaq qulakkeerniarlugu sulianut tunngasunik ilisimasanik katersinikkut, Pitsaanerusumik pilersaarusiornikkut, aalajangiiniartarnerit pitsaanerusunngortinniarnerisigut aammalu sanngiiffiit ataasiakkaat malitseqartinneqartarnerisigut Allattoqarfiup nukissatigut pigisaanik pitsaanerpaamik atuinikkut. Inatsisartunik isiginninneq makku aqqutigalugit qaffassassallugu Inatsisit pitsaassusaasa pitsanngorsarneqarnerata sammineqartuarneratigut, Kattuffiit soqutigisaqaqatigiillu saaffiginnissutaasa pilertornerusumik iliuuseqarfigineqartarnissaat anguniarlugu pitsanngorsaanikkut, Inatsisartut suliaat angusaallu pillugit annertunerusumik pitsaanerusumillu paasissutissiisarnikkut, Inatsisartut ataatsimiinnerannit imaqarniliat malinnaajuartinneqarnerisigut, Oqaatsit marluk atorneqarneranni kalaallisut oqaatsit akuutinneqarnerulernissaannut atorneqarnerulernissaannullu periutsit atorneqarsinnaasut pilersinneqarnissaat anguniarlugu suliniutinik aallarnisaanikkut suliniuteqartoqartillugulu peqataanikkut. Allattoqarfik makku aqqutigalugit sullivittut ineriartortissallugu Siulersueriaatsit angusaqarnissamut siunnerfillit sulisunullu politikki anguniagaqarfiusoq atorlugit sulisussanik kajumilersitsiniarnikkut sulisunillu piginnaaneqarluartunik sulerusussuseqarluartunillu ineriartortitsinikkut sulisorinniinnarniarnikkullu, Allattoqarfiup ingerlatsinerata ingerlaavartumik pitsanngorsarneqarneratigut, taamaaliornikkut sulianik ingerlatsisarnermi naammassisaqarsinnaassutsip pitsaassutsillu qaffasissuujuarnissaat minnerpaamillu pisortanit ingerlatsinermut aningaasartuutit nalingisut qaffasissuseqarnissaat uppernarsarneqartuarsinnaaqqullugu. Allaffeqarfiup aaqqissuussaanera Inatsisartut allaffeqarfiata aaqqissuussaanera ataani takuneqarsinnaavoq. Takussutissiaq 6-1 Inatsisartut Siulittaasuat Inatsisartut allattaanerat Pisortaq Siulittaasup allatseqarfia Inatsisartut Siulittaasuat Siulittaasup, ulloq tamaat atorfeqartitaasup, Siulittaasoqarfiup suliassaasa isumagineri suliarisarai. Inatsisartut Inatsisartunullu ilaasortat sulineranni kiisalu Inatsisartut Naalakkersuisullu akornanni suleqatigiinnermi naapertuuttunik atugassaqartitsisoqarnissaa qulakkeerniarlugu Inatsisartut Siulittaasoqarfiata suliassat assigiinngitsorpas- Pisortaqarfiup paasissutissiisarfiullu allatseqarfiat Oqaluttaaneq nutserisoqarnerlu Ataatsimiititaliat allatseqarfiat Atuuffinni suliat pillugit paasissutissiineq Allaffissornikkut aqutsisoqarfik 54

31 suit isumagineqarnissaat akisussaaffigaa. Tamatuma saniatigut Inatsisartut sinnerlugit avammut kiinnernissamut aammalu Inatsisartut suliaasalu inerneri pillugit paasissutissanik pitsaasumik tamanut ingerlatitseqqinnissamut Siulittaasoqarfik pisussaaffeqarpoq. Naalakkersuinermut inatsisartoqarnermullu tunngasuni Siulittaasoqarfik Inatsisartut allattaanerannit, Inatsisartut allaffissornikkut sullinneqarnerata siulersorneqarnissaanut akisussaanerpaasumit sullinneqartarpoq. Inatsisartut Allattaanerat Siulittaasoqarfiup naalakkersuinikkut aammalu inatsisartutigoortumik sinniisuutitaasunut tunngatillugu suliniutigisaasa sammisaasalu ataqatigiissaarneqarnissaat Inatsisartut Allattaanerata isumagisaraa. Inatsisartut ataatsimiinnissaannut atatillugu Inatsisartut Allattaanerata ataatsimiinnermut tamarmut ullunullu ataasiakkaanut ullormut oqaluuserisassat piareersartarpai, soorluttaaq Inatsisartut ataatsimiinnerisa nalaanni Inatsisartut ataatsimiittarfianni allatsitut atuuttartoq. Siulittaasoqarfiup suliassaanut tunngasumik sullissinerani Inatsisartut Allattaanerata makku aamma suliassarai: Naalakkersuisunut attaveqarneq, Naalagaaffeqatigiinnermut tunngasumik attaveqarneq, Inatsisartutigoortumik sinniissuutitanik tikeraartoqarnerani qaaqqusisuuneq taamatullu sinniisuutitat qaaqqusineranni sinniisutut peqataaneq, Siulittaasoqarfiup suliniutigisaanut tunngatillugu partiit allattoqarfiinut sammisumik ataqatigiissaarineq, aamma Ilinniagallit kattuffiinut isumaqatiginninniarnerit isumagineri. Inatsisartut Allattaanerat Inatsisartut Allattoqarfiata siulersorneqarnissaanut akisussaanerpaavoq. Akisussaaffik taanna annertuutigut ulluinnarni ingerlatsinermut tunngasutigut Allattoqarfimmi pisortamut isumagisassanngortinneqarsimavoq. Siulittaasup allatseqarnera Siulittaasoq namminerisaminik allatseqarpoq, Siulittaasup angalanissaasa ataatsimiiffissaasalu ilaatigut pilersaarusiorneqarnerini ingerlanneqarnerinilu ikiuuttartumik. Allatsittaaq Nersornaat-mut tunngassutillit aqutarai. Inatsisartut Allattoqarfianni pisortaq Inatsisartut allattaanerata suliakkiissuteqarnera naapertorlugu Allattoqarfiup pisortaata Allattoqarfikkoortumik suliassat sulisullu siulersorneqarnerat isumagisarai. Pisortaq Inatsisartut allattaanerannut akisussaassuseqarpoq, taannalu suliassanut tunngasunik, ilaatigut nammineerluni ilaatigullu Allattoqarfiup kiffartuussinermut immikkoortortai sisamat aqqutigalugit, sulissuttarlugu. Allattoqarfiup ingerlatsivigineqarnerani missingersuutit eqqortinneqarnissaannut tunngatillugu pisortaq Inatsisartut allattaanerannut akisussaassuseqarpoq. Inatsisartut allattaannik isumaqatigiissuteqarnikkut Allattoqarfiup suliniutigisaanik aallarnisaasuusarpoq, peqataasarpoq taakkununngaluunniit siulersuisarluni. Suliassat siuliani taaneqartut saniatigut pisortaq Inatsisartut Siulittaasuannut Siulittaasoqarfimmullu kiisalu Suleriaaseq pillugu Ataatsimiititaliamut aamma Qinigaanerup Misilinneqarnissaanut Ataatsimiititaliamut allatsitut atuuppoq. Inatsisartut ataatsimiinnerisa nalaanni tassungalu piareersarnermi Inatsisartut sulinerata pitsaanerpaamik ingerlanneqarnissaa anguniarlugu Inatsisartut allattaanerat pisortarlu qanimut suleqatigiittarput. Suleqatigiinnertaaq taamaattoq Siulittaasoqarfiup suliassaasa ingerlanneqarneranni Allattoqarfiullu kiffartuussinerani ukioq naallugu ingerlanneqartarpoq. Inatsisartut allattaanerata peqanngiffiini pisortaq taamatut atuuttarpoq. Aqutsivimmut paasissutissiisarnermullu allatseqarneq Aqutsivimmut allatseqarfik allatsimik atorfilittaqarpoq allattoqarfimmut pisortamut allatsitut suliassanik isumaginnittumik. Paasissutissiisarnermut allattoqarfik ataatsimiititaliap allattaanik inuttaqarpoq, ilinniarnertuutut ikiortimik peqateqarluni Inatsisartuni sulineq pillugu Inatsisartut nittartagaannut tamanut paasissutissiissutinik isumaginnittuusoq. Taakku saniatigut Inatsisartut inersuarmi ataatsimiinnerannit imaqarniliat suliarineqarnerannik isumaginnittumik imaqarniliortoqarpoq. IT-kut inerisaaneq Inatsisartunilu IT-p ingerlatsiviginera Namminersornerullutik Oqartussat Qarasaasiaqarfiat suleqatigalugu Naalakkersuisut Allattoqarfiannut isumaqatigiissuteqarnikkut aqutsineq najoqqutaralugu isumagineqarpoq. Nutserisoqarfik Suliat Inatsisartuni Inatsisartullu Ataatsimiititaliaanni suliarineqartut tamarmik oqaatsit marluk atorlugit pinngitsooratik allassimassapput. Taamaammat suliat ingerlanneqartut tamarmik kalaallisuunngortinneqarlutilluunniit danskisuunngortinneqartussaapput. Suliassat taakku ingerlanneqarnissaannut Nutserisoqarfik nutserisunik arfinilinnik sulisoqarpoq, taakkulu Inatsisartuni suliat naqinneqartut tamaasa, soorlu ataatsimiigiaqqusissutit, imaqarniliat, ataatsimiititaliat isumaliutissiissutaat, nalunaarusiat, angalanernit nalunaarusiat il. il., inatsisilerinerup sulinerullu tungaanit isigalugu pitsaalluinnartumik pitsaassuseqarlutik nutserneqarnissaat isumagisassaraat. Taaneqartut saniatigut ataatsimiititaliat ataatsimiinneranni, isumasioqatigiilluni ataatsimiinnerni sassartitaqarnernilu toqqaannartumik oqaluttaasarput. Kiisalu nutserisut suliassaasa ilagaat Inatsisartut Oqaatsit pillugit Suliniutaannut suliniutigisassatullu suliakkiissutigineqartunut allanut ingerlatsisuullunilu ataqatigiissaarisuuneq. 56

32 Ataatsimiititaliat allatseqarnerat Inatsisartut ataatsimiititalianut allatseqarfiata Inatsisartut ataatsimiititaliaat sullittarai, taannalu ataatsimiititalianut allatsinit arlalinnit inuttaqarluni. Ataatsimiititaliap inatsisissatut aalajangiiffigisassatullu siunnersuutinik suliaqarnerani ataatsimiititaliamut allatsi ikiuuttarpoq, ataatsimiititaliap angalanissaata aaqqissuunnerani ataatsimiititaliallu Naalakkersuisunut ilaatigut apeqquteqarneratigut suliassaqarfigisaani malinnaasarpoq, Naalakkersuisullu inatsisitigut aalajangersakkat malillugit ingerlatsinersut nakkutilliisuuffigisarlugit. Ataatsimiititaliattaaq aallattaasa ilaasortat ataasiakkaarlutik inatsisissatut aalajangiffigisassatullu siunnersuusiornerini ikiortarpaat. Taamatuttaaq Inatsisartut nunani tamalaani suleqatigiinnermi peqataaneranni, minnerunngitsumik nunanut allanut sillimaniarnermullu naalakkersuinikkut apeqqutinik sammisaqarfiusuni, nunanilu tamalaani inatsisartutigoortumik Inatsisartut aallartitaannut ikiuunnikkut ataatsimiititalianut allatsit sullissisarput. Ataatsimiititalianut allatsit aammattaaq makkunatigut isumaginnittuupput: Inatsisartut inatsisissanik nalilersuisarfiat Inatsisartut inatsisissanik nalilersuisarfiata isumagisarai Inatsisartut inatsisissaattut Inatsisartullu peqqussutissaattut siunnersuutit tamakkerlugit misissuataarnissaat. Taamatut suliaqarneq Inatsisit Atortinneqarnerannut Ataatsimiititaliamit, allattoqarfiup inatsisilerituutut ilinniagalinnik ataatsimiititalianut allattai ikiortigalugit ingerlanneqartarpoq. Nunat Avannarliit Siunnersuisoqatigiivi aamma Nunat Avannarlii Killiit Siunnersuisoqatigiiffianni aallartitanut allatseqarfik Ataatsimiititaliat allattaat ataaseq Nunat Avannarliit Killiit Siunnersuisoqatigiiffianni nunatta ilaasortaatitaannut sullissisuuvoq, Nunallu Avannarliit Killiit Siunnersuisoqatigiiffiata aaqqissuussaanut suliassanik isumaginnittuulluni. Nunat Avannarliit Siunnersuisoqatigiivisa sullinneqarnerat partiit allatseqarfii suleqatigalugit ulloq 1. januar imiit nutaamik pilersitatut ingerlalerpoq. Sullissinermut allaffissornikkullu immikkoortortaqarfik Inatsisartut Allattoqarfianni sullissinermut allaffissornikkullu immikkoortortaqarfik Inatsisartut missingersuusiaannut naatsorsuutaanullu, Inatsisartunut ilaasortat aningaasarsiaannut, akissarsialerinermut sulisorisanullu atatillugu aqutsinermut il.il. tunngasutigut suliassanik tamanik isumaginniffiuvoq. Immikkoortortaqarfiuttaaq Inatsisartut ataatsimiinnerinut atatillugu piareersaanerit ataatsimiinerillu ingerlanneqarnerinut tunngassutillit allaffissornikkut suliarisarpai, ilaatigut allattoqarfiup qullersaanit suliakkiissutigineqartut najoqqutaralugit ingerlaavartumik malinnaatitsinikkut kiisalu allakkanik ullormut oqaluuserisassanik isaasunik anisunillu nalunaarsuinikkut, pappiaranut nuutitsinikkut isumaliutissiissutinik, partiillu oqaaseqartuisa saqqummiussaannik siammarterinikkut. Aammattaaq Inatsisartunut ilaasortat sulisorisallu inissamik innersuunneqartarneri aqutarai. 58

33 7. Inatsisartut Allattoqarfianni sulisorisat Inatsisartut allattaanerat 1 Siulittaasumut allatseqarfik 1 Pisortaq 1 Qullersanut paasissutissiisarnermullu allatseqarfik 2 Oqalutsit nutserisullu 5 Ataatsimiititalianut allatseqarfik 9 Allaffeqarfik 7 Katillugit 26 Tabel ,96 8 6,63 7,15 6 4,62 4,47 4,29 5,15 4,49 4 Aammattaaq kisitsisitigut paasissutissanit takuneqarsinnaavoq 2 ilinniagartuut ukiuni sisamani affangajammilu Inatsisartut Allattoqarfianniinnermik saniatigut Namminersornerullutik Oqartussani allami ukiuni marlunni misilittagaqartuusut. 0 Atorfeqarnerit sivisussusiat pillugu takussutissiamut nassuiaat 2006-ip naanerani Inatsisartut Allattoqarfianni sulisorisat agguaqatigiissillugu ukiut 4,5-inik sivisussusilimmik atorfeqarsimapput. Sulisorisat ilaat ataaseq 1998-imi januarimi allaffeqarfissuarmiit Inatsisartut Allattoqarfiat avissaartinneqarmalli sulisuusimavoq. Sulisorisat arlallit Namminersornerullutik Oqartussani allamiit Inatsisartut Allattoqarfianni 1998-ip kingornagut sulilersimapput. Agguaqatigiissillugu sulisorisat ukiut arfineq marluk sinnilaarlugit sivisussusilimmik Namminersornerullutik Oqartussaniissimapput. Takussutissiami Inatsisartut Allattoqarfianni atorfillit atorfeqarsimanerisa sivisussusiat takuneqarsinnaavoq. Sukaasami saamerlermi Inatsisartut Allattoqarfianni atorfillit atorfeqarsimanerisa sivisussusiat nalunaarneqarpoq, talerperlermili sulisorisat taakku Namminersornerullutik Oqartussani atorfeqarsimanerisa sivisussusiat nalunaarneqarluni. Allaffeqarfimmi sulisorisat Namminersornerullutik Oqartussani sivisunerpaamik sulisuusimasut takuneqarsinnaavoq. Sulisulli assigiinngitsunik ilinniagallit Inatsisartut Allattoqarfianni sulisimanerisa sivisussusiat assigiinngissuteqangaarnani. 60

34 8. Namminersornerullutik Oqartussat nersornaasiuttagaat Nersornaat Namminersornerullutik Oqartussat nersornaasiuttagaat Nersornaat 1989-imi Namminersornerullutik Oqartussat ukiut qulinngorlugit nalliuttorsiornerannut atatillugu pilersinneqarpoq. Saqqarmiu tunniunneqartassaaq inunnut maani innuttaasunut taamatullu danskinut aamma nunani allamiunut - immikkut nersortariaqarluinnartumik Kalaallit Nunaannut sullissisimasunut, suliaat inuiaqatigiinnut sullissineruppat, inuussutissarsiornermut, eqqumiitsuliornermut, ilisimatuussutsimut imaluunniit allamut tunngasuuppat assigiimmik. Inatsisartut Siulittaasoqarfiat saqqummiuliinissamik aalajangiisartuuvoq. Nersornaat sølviusoq kuultiusorluunniit tunniunneqartarpoq. Saqqarmiu sølviusoq saqqarmiulerneqartup nammineq pigisassaraa, piginnittoq inuutillugu allamut tunniuteqqusaanngitsoq, qularnaveeqqusiuteqqusaanngitsoq imaluunniit eqqartuussisutigut sulissutigisitsissutaasussaanngitsoq. Saqqarmiu sølviusoq piginnittuata toqunerani pigisanut qimataanut ilanngunneqartussaavoq. Saqqarmiu kuultiusoq Namminersornerullutik Oqartussat pigisaraat, saqqarmiullillu toqunerani piginnittumut utertinneqartussaatitaalluni. Nersornaat Namminersornerullutik Oqartussat sinnerlugit tunniussisumit nersornaasigaasumut namminermut tunniunneqartarpoq. Saqqarmiuliinermut peqatigitillugu allagartaq Inatsisartut Siulittaasuata atsiugaa tunniunneqartarpoq. Nersornaatip tunniunneqarneranut atatillugu ilasseqatigiinnermut aningaasartuutit Inatsisartut Siulittaasoqarfiata akilertarpai. Takussutissiaq imi inuit uku Nersornaat-mik nersornaaserneqarput: 2006-imi guldiusumik nersornaasiinerit: Tunniussineq Svend Junge 04/02 Zhen Jianguo 04/ imi sølviusumik nersornaasiinerit: Tunniussineq Bodil Kaalund 31/1 Nils Wilhjelm 31/1 Daniel Skifte 31/1 Kay Dam Steffensen 31/3 Ville Siegstad 1/4 Johan Motzfeldt 15/4 Esther Balle 7/5 Hans Holm 19/6 Sven Nielsen 19/6 Vera Lund 1/7 Sheila Watt-Cloutier 13/7 Ane Marie Møller 28/7 Ferdinand Sandgreen 02/11 Maline Petersen 02/11 Nikolaj Jeremiassen 02/11 Paulus Steenholdt 03/11 Samuel Biilmann 24/11 Inger Mølgaard 24/11 Elke Meissner 24/11 Ilanngussaq 1-2-mi ukiuni mi Nersornaammik tunniussinerit takuneqarsinnaapput. 62

35 9. Aningaasaqarneq Inatsisartut naatsorsuutaasa kisitsisitaat 2006-imi aallartittumik aningaasartuutit allaffissornermut aningaasartuutitut taaneqarsinnaasut kisimik Inatsisartut Allattoqarfiata naatsorsuutaanut ilanngunneqartalerput. Inatsisiliortut sulinerannut atasumik aningaasartuutit aningaasanut inatsimmi Inatsisartut ataannut ilanngunneqartarput. Taakku saniatigut Inatsisartut Ombudsmandiannut aningaasaliissutit naatsorsuutillu Inatsisartut Siulittaasoqarfiata qullersatut akisussaaffigai. Kiisalu ICC-mut, ITCIP-mut naalakkersuinermullu suliaqarnermut tapiissutit aqutsivigineqarnerat isumagineqartarpoq. Aningaasaqarneq Inatsisartut Aningaasarsiat, ilaasortaajunnaarnersiat soraarnerussutisiallu Nutserisut aningaasarsiaat il.il Inatsisartut 2006-imi ataatsimiinneri Aapparisat angalaneri Paasisassarsiorluni angalanerit Siulittaasoqarfiup angalaneri Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaliap angalaneri Kukkunersiuinermut Ataatsimiititaliap angalaneri Aalisarnermut Nunalerinermullu Ataatsimiititaliap angalaneri Eqqissisimatitsinermut Avatangiisinullu Ataatsimiititaliap angalaneri Ineqarnermut Attaveqaqatigiinnermullu Ataatsimiititaliap angalaneri Kultureqarnermut Ilinniartitaanermullu Ataatsimiititaliap angalaneri Ilaqutariinnermut Ataatsimiititaliap angalaneri Inatsisit Atortinneqarnerannut Ataatsimiititaliap angalaneri Peqqissutsimut Ataatsimiititaliap angalaneri Nunanut Allanut Sillimaniarnermullu Ataatsimiititaliap angalaneri Nunat Avannarliit Siunnersuisoqatigiivisa angalaneri Nunat Avannarliit Killit Siunnersuisoqatigiiffiata angalaneri Inuussutissarsiornermut Ataatsimiititaliap angalaneri Nersornaat, nersornaatit tunniunneqarnerilu Pisortatigoortumik tunissutit Pisortatigoortumik tikeraartoqarneq ilassinninnerillu Inissiat Inatsisartut ataatsimiinnerisa imaqarniliorneqarneri Ingerlatsinermik kukkunersiuineq Inatsisartut ataatsimiittarfittaassaata sanaartornissaanut pilersaarut Sullissinissamik isumaqatigiissutit, kopeeriviit qarasaasiallu Biilit, sillimmasiissutit, illutat Attaveqarnermut aningaasartuutit Naqitat, pappiliat il.il Pequtinik IT-mullu atortunik pisinerit Pikoorissarnerit Inatsisiliortut sulineranni aningaasartuutit katillugit Inatsisartut ataanni sullissiviit tapiissutillu Inatsisartut Ombudsmandiat Aningaasarsianut aningaasartuutit Aningaasartuutit allat Inatsisartut Ombudsmandiat, katillugit Tapiissutit Inatsisartut Allattoqarfiannit tunniunneqartartut Naalakkersuinikkut sulinermut tapiissutit Illua tungiliuttut ilassinnittarnerat Nunat Avannarliit Killiit Siunnersuisoqatigiiffiat, ilaasortaanermut akiliut Inuit Circumpolar Conference International Training Centre for Indigenious Peoples (ITCIP) Tapiissutit Inatsisartut Allattoqarfiannit tunniunneqartartut katillugit Inatsisartut Allattoqarfiat Aningaasarsiat, soraarnerussutisiat Angalanernut ineqarnernullu aningaasartuutit Utaqqiisaasumik ineqartitsineq Atorfinitsitsinerit Pikkorissarnerit Sulisunut aningaasartuutit allat Kukkunersiuineq taartaasullu Naqitat, pappiliat il.il Attaveqarnermut aningaasartuutit Pequtinik IT-mullu atortunik pisinerit Sullissinissamik isumaqatigiissutit Biilit illutallu Inatsisartut Allattoqarfiat katillugit Inatsisartut ataanni sullissiviit katillugit

36 10. Inatsisartunut ilaasortat ataasiakkaat paasisassarsiorlutik angalaneri Inatsisartunut ilaasortap ataatsip Kalaallit Nunaanni paasisassarsiorluni angalanerinut kr.-it immikkoortinneqarsimapput. Inatsisartuni partiit angissusiat apeqqutaatillugu aningaasaliissutit tamarmiusut aallaavigalugit partiit ataasiakkaat angalanerit aalajangersartarpaat. Inatsisartunut ilaasortap partiimi suleqataasumik ingiarteqarnissani toqqarsinnaavaa. Angalanerit malittarisassat nalinginnaasut malillugit Inatsisartut Allattoqarfianni naatsorsorlugit nalunaarsorneqartarput. Inatsisartunut ilaasortat ataasiakkaarlutik 2006-imi paasisassarsiorlutik angalaneri Atassut 2006-imi paasisassarsiorluni angalanerit Kristian Jerimiassen 10-12/6-06 Ilulissat ,89 Kristian Jeremiassen 08/6-06 Ikamiut 3.184,94 Kristian Jeremiassen 22/6-06 Kitsissuarsuit 2.384,94 Kristian Jeremiassen 18/6-06 Saqqaq 8.884,94 Kristian Jeremiassen 24/7-06 Aasiaat 3.884,94 Kristian Jeremiassen 28-29/1-06 Ikamiut - Ilimanaq ,34 Kristian Jeremiasen 3-4/11-06 Akunnaaq 7.695,76 Kristian Jeremiasen 5/11-06 Qeqertat 8.695,76 Kristian Jeremiassen 6-7/12-06 Ilusissat - Aasiaat ,34 Kristian Jeremiasen 9/9-06 Ilulissat 5.500,00 Kristian Jeremiassen 26/10-06 Ilulissat - Oqaatsoq 5.000,00 Godmand Rasmussen 15-22/8-06 Maniitsoq 9.121,05 Godmand Rasmussen 26/6-1/7-06 Attu - Kitsissuarsuit - Akunnaaq ,64 Godmann Rasmussen 23-29/11-06 Aasiaat ,49 Angalaqataasoq Steffen Silassen Emilie Olsen 28/10-1/11-06 Tasiilaq ,52 Angalaqataasoq Steffen Silassen Siumut 2006-imi paasisassarsiorluni angalanerit Otto Jeremiassen 14-22/8-06 Aasiaat ,15 Tommy Marø 9-18/8-06 Qasigiannguit - Ilusissat - Aasiaat ,41 Tommy Marø 5-12/4-06 Uummannaq+ Bygder 4.491,31 Tommy Marø 31/6-4/7-06 Narsarsuaq- Qassiarsuk ,96 Ruth Heilmann 20-27/11-06 Qaqortoq 8.975,88 Lars Emil Johansen 22-25/11-06 Tasiilaq ,28 Angalaqataasoq Mikael Petersen Lars Emil Johansen 16/10-06 Maniitsoq 1.987,76 Inuit Ataqatigiit 2006-imi paasisassarsiorluni angalanerit Juliane Henningsen 12-15/7-06 Tasiilaq ,10 Angalaqataasoq Lotte Holm Juliane Henningsen 12-24/7-06 Tasiilaq - Ilulissat ,83 Juliane Henningsen 28/1-1/2-06 Qaqortoq ,57 Juliane Henningsen 3-12/4-06 Ilulissat - Uummannaq ,10 Juliane Henningsen 10-16/10-06 Sisimiut 8.940,53 Juliane Henningsen 24-11/ Upernavik ,00 Angalaqataasoq Manasse Berthelsen Juliane Henningsen 20/12-6-3/1-07 Sisimiut 9.711,64 Olga P. Berthelsen 21/8-1/9-06 Qaanaaq ,64 Angalaqataasoq Manasse Berthelsen Ane Hansen 17/12-06 Ilulissat 5.087,00 Ane Hansen 6/9-06 Attu 5.510,00 Ane Hansen 18/8-06 Ittoqqortoormiut ,00 66

37 Agathe Fontain 18/8-06 Ittoqqortoormiut ,00 Agathe Fontain 23/8-06 Qeqertarsuatsiaat 5.000,00 Angalaqataasoq Aqqalukasik Kanuthsen Agathe Fontain 18-20/8-06 Kulusuk - Qeqertarsuatsiaat 1.114,87 Agathe Fontain 16/10-06 Nuuk-Sisimiut-Nuuk 7.334,00 Kuupik Kleist 16/10-06 Nuuk-Sisimiut-Nuuk 7.335,00 Agathe Fontain 7-10/2-06 Maniitsoq 4.181,97 Demokraatit 2006-imi paasisassarsiorluni angalanerit Palle Christensen 17-19/7-06 Qaanaaq - Pituffik - Siorapaluk ,00 Angalaqataasoq Martin Christensen 17-20/7-06 Qaanaaq - Pituffik - Siorapaluk Palle Christiansen 30/10-2/11-06 Aasiaat ,00 Marie Fleischer 27-30/6-06 Uummannaq 8.823,54 Marie Fleischer 22-29/12-06 Ilulissat ,80 Astrid Fl. Rex 5-9/8-06 og 13-16/8-06 Kapisillit - Qeqertarsuatsiaat ,78 Astrid F. Rex 31/8-6/9-06 Sisimiut - Aasiaat 4.123,08 Jens B. Frederiksen 12-16/6-06 Uummannaq ,75 Jens B. Frederiksen 19/6-14/7-06 Sydgrønland Alle Byer ,39 Jens B Frederiksen 30/10-2/11-06 Aasiaat ,14 Lene Knuppel 23/11-21/12-06 Aasiaat - Uummannaq - Qaarsut ,91 Demokraatit 12/11-06 Qeqertarsuatsiaat ,00 Demokraatit 24/04-06 Kapisillit ,00 Kattusseqatigiit 2006-imi paasisassarsiorluni angalanerit Angalaqataasoq Karl Frederiksen 21/8-4/9-06 Ilulissat 8.664,00 Attaviitsoq Esmar Bergstrøm 13-22/6-06 Qaanaaq ,00 68

38 Ilanngussaq miit 2005-mut kuultimik NERSORNAASIISARNERIT Bilag 1 Uddeling af NERSORNAAT i guld i perioden Kuultiusumik nersornaaserneqartoq/ Modtager af Nersornaat i guld Nersornaaserneqarpoq/Overrakt Jonathan Motzfeldt 01/ Lars Chemnitz 01/ Dronning Margrethe den II 21/ Erling Høegh 21/ Poul Schlüter 21/ Isi Foighel 08/ Thue Christiansen 21/ Gunnar Martens 25/ Lars Emil Johansen 26/ Bendt Frederiksen 03/ Mary Simon 24/ Magnus Larsen 22/ Eigil Knuth 08/ Nobuyuki Higuchi 23/ Prins Takamodo 14/ Knud Sørensen 27/ Otto Sandgreen 01/ Anders Andreassen 21/ Alibak Steenholdt 29/ Jørgen Fleischer 21/ Knud Hertling 30/ Jens Christian Chemnitz 12/ Aage Chemnitz 20/ Motzfeldt Hammeken 21/ Holger Balle 02/ Mr. Mitsudo Urano 09/ Christian Berthelsen 31/ Tyge Lehmann 31/ Friis Arne Petersen 17/ Ole Samsing 17/ H.K.H. Prins Henrik 02/ H.K.H. Kronprins Frederik 23/ Hans Enoksen 16/ Per Stig Møller 13/ Ilanngussaq miit 2005-mut sølviusumik NERSORNAASIISARNERIT Bilag 2 Uddeling af NERSORNAAT i sølv i perioden Sølviusumik nersornaaserneqartoq/ Modtager af Nersornaat i sølv Nersornaaserneqarpoq/Overrakt Annas Olsen 21/ Christian Lynge 21/ Eigil Knuth 21/ Elisa Maqe 21/ Elisabeth Johansen 21/ Hans Holm 21/ Hanseeraq Frederiksen 21/ Hendrik Eriksen 21/ Henning Lund 21/ Jørgen Peder Hansen 21/ Katrine Sivertsen 21/ Knud Hertling 21/ Knud Kristiansen 21/ Lars Emil Johansen 21/ Moses Olsen 21/ Ôdâq Olsen 21/ Ole Ålgård 21/

39 Peter Egede 21/ Peter K. S. Heilmann 21/ Torben Hede Pedersen 21/ Uffe Ellemann-Jensen 21/ Otto Steenholdt 24/ Niels Carlo Heilmann 03/ Jonas Brønlund 18/ Kristian Berthelsen 20/ Enos Lyberth 01/ Jørgen Petersen 10/ Otto Sandgreen 10/ Poul Gaarden 27/ Lars Vesterbirk 01/ Agnethe Nielsen 29/ Aqissiaq Møller 29/ Dolf Lund 29/ Eli Møller 29/ Gunnar P. Rosendahl 29/ Hendrik Nielsen 29/ Margrethe Jeremiassen 29/ Peter Jensen 29/ Sofie (Suffiaaraq) Holm 29/ Hans Kristiansen 04/ Jørgen Chemnitz 04/ Ove Filemonsen 04/ Vittus Skifte Nielsen 04/ Frederik Nielsen 30/ Henning Brønsted 30/ Johan Kleist (Aavaat) 30/ John Jensen 30/ Villads Villadsen 06/ Flemming Hedegaard 12/ Carl Broberg 30/ Aqqaluk Lynge 03/ Konrad Steenholdt 03/ Hans Larsen 22/ Adam Lynge 20/ Knud Sørensen 13/ Finn Lynge 04/ Charlotte Hansen 08/ Steen Malmquist 11/ Anders Andreassen 26/ Christian Lyberth 14/ Pavia Nielsen 18/ Ib Thyregod 24/ Peter Augustinus 24/ Ole Ramlau-Hansen 03/ Kaj Kleist 29/ Christian Vibe 10/ Marius Nielsen 06/ Alibak Steenholdt 27/ Martha Biilmann 27/ Robert Petersen 16/ Einar Lemche 15/ Emil Abelsen 04/ Jakob Sivertsen 04/ Jens Rosing 04/ Josef Tuusi Motzfeldt 04/ Peter Ostermann 04/ Svend Erik Danielsen 20/ Anders Berthelsen 21/ Emil Zeeb 21/ Emilie Lennert 21/ Henrik Lund 21/ Lazarus Olsen 21/ Niels Berthelsen 21/ Poul Bjerre 21/ Orla Sandborg 21/ Nikolaj M. O. S. Jensen 12/ Helge Schultz-Lorentzen 14/ Jørgen Meldgaard 14/ Samuel Olsen 21/ Anguteeraq Davidsen 21/ Gert Vigh 01/ Esaias Broberg 10/ Guldborg Chemnitz 04/ H. C. Petersen 04/ Inge Lynge 04/ Jakobine Rosing 07/ Samuel Knudsen 07/ Karl Knudsen 12/ Ove Filemonsen 25/ Peter Christensen 04/ Peter Petersen 10/ Bent Barlaj 12/ Jens Poulsen 13/ Abel Egede 21/ Ulrik Møller 24/ Gerhardt Petersen 08/ Anguteeraq Davidsen 21/ Kristian Lauritsen 27/ Hansepâjuk Gabrielsen 30/ Heinz Barüske 01/ Erik Røde Frederiksen 21/ Gudrun Chemnitz 21/ Hans Jakob Frederiksen 21/ Ove Brandt 25/ Jørgen Kleemann 18/ Adam Nielsen 21/ Karl Siegstad 29/ Minik Rosing 08/ Daniel Lennert 31/ Sofie Petersen 09/ Oluf Høegh 19/ Jens Fynbo 19/ Jonathan Sebulonsen 12/ Jens Adolfsen 15/ Ingvar Høegh 16/ Gertrud Rask Karlsen 21/ Peter Frederik Rosing 05/ Ole Magnussen 05/ Nikolaj Heinrich 05/ Oluf Kleist (Olaf) 08/ Emil Motzfeldt 08/ Mariane Lund 08/ Isak Trolle 08/ Marius Petersen 08/ Pavia Lange 19/ Christian Jeremiassen 20/ Uvdloriaq Løvstrøm 02/ Johannes Karlsen 08/ Jonas Jeremiassen 09/ Ib Lorentzen 29/ Jørgen A. Høy 12/ Kaare Hagemann 23/ Agnethe Davidsen 23/ Per Berthelsen 23/ Kaj Olsen 24/ Margit Motzfeldt 24/ Margrethe Sørensen 24/ Martha Labansen 24/ Knud Nuka Andersen 13/ Jerimias Hardenberg 14/ Hansigne Lyberth 29/ Jakob Lyberth 29/ Peter Lyberth 29/ Erik Norman Svendsen 3/ Kirsten Trolle 3/ Torben Lodberg 3/ Mads Lidegaard 3/ Emilie Nielsen 3/ Erik Sprunk-Jansen 3/ Allan Idd Jensen 10/ Marianne Frederiksen 12/ Jonas Christiansen 22/ Villiam Christiansen 01/ Karl Jørgensen 02/ Margrethe Nielsen 29/ Niels-Henrik Lynge 28/ Alberth Jakobsen 13/ Mona Lennert 20/ Peter Storch 20/ Marianne Stenbæk 23/ Evald Brønlund 11/ Karl Møller 17/ Frederik Fleischer 27/ Akvillas Larsen 21/ Hans Hard 17/ Frederik Simonsen 17/ Julius Jakobsen 22/ Henrik Skolemose 5/ Hans Gammeltoft Hansen 7/ Ilannguaq G. Jensen 7/ Richard Petersen 7/ Poul Helge Alsbirk 7/ Michael Hauser 7/ Svend Aage Horsted 7/ Samson Karlsen 14/ Martha Ulriksen 29/ Jens Inûsugtoq 30/ Johannes Sandgreen 14/ Sofie Andersen 15/ Mogens Andersen 15/ Peter Siegstad 15/

40 72