BASHKIA LESKOVIK LESKOVIK MUNICIPALITY. Plani Lokal i Veprimit në Mjedis Local Environmental Action Plan

Transcription

1 BASHKIA LESKOVIK LESKOVIK MUNICIPALITY Plani Lokal i Veprimit në Mjedis Local Environmental Action Plan

2

3 Plani Lokal i Veprimit në Mjedis Local Environmental Action Plan Bashkia Leskovik Municipality of Leskovik 2007

4 Përgatitja e këtij dokumenti është financuar nga: This document has been financed by: Agjencia Suedeze për Zhvillim dhe Bashkëpunim Ndërkombëtar (SIDA) Opinionet e shprehura në këtë dokument nuk paraqesin domosdoshmërisht opinionet e SIDA. Përgjegjësia për to mbetet e autorit. Me mbështetjen e: Swedish International Development Cooperation Agency (SIDA) Sida does not neccessary share the views expressed in this material. Responsibility for its contents rests with the autor With the support of: Rr. Ismail Qemali, Nr. 27 Kutia Postare 127 Tiranë Tel/Faks: rec@albania.rec.org Internet: Ç është REC Qendra Rajonale e Mjedisit (REC), është një organizatë ndërkombëtare jopartizane, joavokate, jofitimprurëse që mbështet zgjidhjen e problemeve mjedisore në Evropën Qendrore e Lindore (EQL), duke nxitur bashkëpunimin ndërmjet organizatave joqeveritare, qeverive, bizneseve e aktorëve të tjerë mjedisorë, si dhe duke mbështetur shkëmbimin e lirë të informacionit dhe pjesëmarrjen e publikut në vendimmarrjen mjedisore. REC është krijuar në 1990 nga ShBA, Komisioni Evropian dhe Hungaria. Sot REC, bazohet ligjërisht në Kartën e tij, nënshkruar nga 28 vende dhe Komisioni Evropian, dhe në një marrëveshje ndërkombëtare me qeverinë hungareze. REC ka zyrën qendrore në Szentendre, Hungari dhe zyrat e vendeve në secilin prej 17 vendeve përfituese. Shqipëria e ka nënshkruar Kartën e REC në Zyra e REC për Shqipërinë është hapur në Kjo zyrë punon për realizimin e misionit të REC duke mbështetur organizatat jofitimprurëse, institucionet mjedisore në të gjitha nivelet, dhe aktorë të tjerë të interesuar në fushën e mjedisit, duke mbështetur proceset pjesëmarrëse e shkëmbimin e lirë të informacionit. Fushat kryesore të veprimtarisë janë: Programi i granteve për OJF-të; Planet Lokale të Veprimit në Mjedis, Informacioni Mjedisor; Edukimi Mjedisor; Programi i kualifikimit për OJF-të dhe zyrtarë të mjedisit, nismat dhe programet vendore e rajonale; etj. Donatorët më të fundit janë: Komisioni Evropian, Ambasada e Mbretërisë së Vendeve të Ulëta, SIDA, UNDP, GEF/SGP, Fondacioni SOROS, SDC, BE, etj. About REC The Regional Environmental Center for Central and Eastern Europe (REC) is a non-partisan, non-advocacy, not-for-profit international organisation with a mission to assist in solving environmental problems in Central and Eastern Europe (CEE). The Center fulfils this mission by promoting cooperation among non-governmental organisations, governments, businesses and other environmental stakeholders, and by supporting the free exchange of information and public participation in environmental decisionmaking. The REC was established in 1990 by the United States, the European Commission and Hungary. Today, the REC is legally based on a charter signed by the governments of 28 countries and the European Commission, and on an international agreement with the government of Hungary. The REC has its Head Office in Szentendre, Hungary, and country offices and field offices in 17 beneficiary countries which are: Albania, Bosnia and Herzegovina, Bulgaria, Croatia, the Czech Republic, Estonia, Hungary, Latvia, Lithuania, the FYR of Macedonia, Montenegro, Poland, Romania, Serbia, Slovakia, Slovenia and Turkey. REC Albania operates since 1993 through its Country Office in Tirana. REC Albania programmes includes Environmental Planning and Management, Environmental Education and Information, Civil Society Support, Public Participation, etc. The recent donors and partners of REC Albania are: The Embassy of Kingdom of the Netherlands, Swedish International Development Agency (SIDA), Swiss Development Cooperation (SDC), Spanish International Cooperation Agency (AECI), United Nations Development Program (UNDP Albania), Global Environmental Facility (GEF), Open Society Foundation (Soros Foundation), etc.

5 Përmbatja/Content Parathënie 7 Procesi i hartimit 9 Vizioni mjedisor i qytetit të Leskovikut Paraqitje e përgjithshme Pozicioni gjeografik 1.2 Historiku i qytetit 1.3 Popullsia 2. Infrastruktura dhe shërbimet 2.1 Zhvillimi urban 2.2 Rrjeti i kanalizimeve 2.3 Mbetjet e ngurta 3. Përbërësit e mjedisit 3.1 Lulishtet, gjelbërimi i rrugëve 3.2 Cilësia e ajrit 4. Zhvillimi ekonomik 4.1 Treguesi i punës 5. Arsimi dhe edukimi mjedisor 6. Mundësitë për pushim dhe turizëm 7. Trashëgimia kulturore Analiza e Problemeve Mjedisore 25 Plani i Veprimit 35 Local Environmental Action Plan - English version 45

6

7 Fjala e Kryetarit të Bashkisë Qyteti i Leskovikut, me krenari, meriton të citohet në vlerat e hershme të trashëgimisë kulturore dhe zhvillimore të kombit shqiptar. Një qytet dhe krahinë e vogël në juglindje të Republikës së Shqipërisë, por me një histori të hershme dhe ndikim jo të pakët në tërësinë e vlerave historike, kulturore dhe kombëtare, gjithashtu ka ditur të zotërojë për vite me rradhë një edukatë qytetare të lartë përsa i përket pastërtisë, dashurisë mbi natyrën dhe edukimin e brezave mbi çështjet e mjedisit. Si rezultat i pozitës gjeografike, kushteve klimaterike dhe përvojës shumëvjeçare në kultivimin dhe ruajtjen e vlerave mjedisore, territori përreth qytetit është e mbuluar nga një kurorë e gjelbër pemësh të mbjella, kryesisht halorë e shkurresh (bredhi, pisha, dëllinja, etj.) Por, rritja e vazhdueshme e nevojave të komunitetit dhe domosdoshmëria për standarde më cilësore jetese e sollën qytetin e Leskovikut në fokus të problemeve të ndryshme si lëvizja e popullsisë, rritja e kërkesës për investime në infrastrukturë, rritja e kërkesës së biznesit për çeljen e aktiviteteve të reja prodhuese, apo dhe vështirësi ekonomike për të përballuar kërkesat e kohës për investime publike, etj. Të gjitha këto reflektuan, pa dyshim, edhe shqetësime mjedisore, të cilat ngelen sfida të së ardhmes duke i zgjidhur ato përmes hartimit të strategjive të mirëstudiuara në përputhje me nevojat e komunitetit, gjë që e bën dhe më të lehtë edhe përfshirjen e qytetarëve jo vetëm për ndryshimin cilësor të mjedisit të qytetit, por edhe për ruajtjen e këtyre vlerave mjedisore, për realizimin e të cilave do të ketë patjetër kosto financiare. Në qoftë se do t i referohemi së tashmes, brenda qendrës urbane, qyteti i Leskovikut reflekton dëmtime serioze mjedisore në pjesë të veçanta të tij, si rezultat i mungesës së infrastrukturës bazë për pastrimin, rehabilitimin dhe mirëmbajtjen e zonave të ndryshme të qytetit, si dhe pamundësisë financiare për të ndërhyrë në përmirësimin e tyre. Komuniteti dhe administrata vendore ofrojnë maksimumin e tyre për rregullimin e gjendjes, por sigurisht që këto janë pak, për të mos thënë që nuk mjaftojnë për ta standardizuar cilësisht përsosjen e mjedisit. Megjithatë, përgjegjshmërisë institucionale të bashkisë së qytetit për ndikimin në drejtim të përmirësimit të mjedisit, i është bashkërenduar dukshëm edhe angazhimi qytetar nëpërmjet dashamirësisë së banorëve të qytetit, impenjimi i të cilëve, sidoqoftë, mbetet në nivelet më të larta. Në këtë frymë pozitive që mjedisi ngjall për qytetarët e Leskovikut dhe jo vetëm, është konceptuar puna për ndërtimin e rrjetit të ri të kanalizimeve të ujërave të zeza e të bardha, të shoqëruar këto në fazën finale me ndërtimin e impianteve të pastrimit dhe me synim integrimin në nismat rajonale për menaxhimin e mbetjeve të ngurta Foreword The town of Leskovik is part of the ancient heritage of Albanian history and progress through the centuries. A small town in a small district southeast of Albania, Leskovik boasts an ancient history and great contributions to the treasure of historical, cultural and national values. Its population has always stood out for their high civil culture and the customs of good home keeping and impeccable cleanliness and order, their love of nature and the education of the younger generations with lofty principles and civic norms. Thanks to its geographical position, climate conditions and the long standing experience in the preservation and cultivation of environmental values, the surrounding territories are covered by crowns of green tress mainly of the needle and shrub type (pine, berry, etc.) However, the normal demographic increase and rising living standards have created as elsewhere, also in the town of Leskovik a series of problems related to population movement, the need to expand and improve infrastructure facilities, to open up new businesses including in the production sphere. The solution of these problems is hampered by insufficient resources to invest in public works. As is only natural, this situation has had its impact on the environment, too. A host of problems has been created the solution of which remains a challenge for the future. Therefore, well thought strategies are needed, to bring about not just a positive change on the town s environment, but also to ensure the sustainable preservation of environmental values. The tacking of these issues requires that today s developmental needs be properly and efficient addressed in order to save future costs. In the present situation, the center of the town of Leskovik has suffered serious damages in certain parts and sections due to lack of resources for rehabilitation, maintenance and cleaning work. Although the local government and communities continue to make every effort to improve the situation, financial constraints make it difficult, if not impossible, to make substantial changes to the situation towards the achievement of modern standards, including environmental management. Nonetheless, the efforts of the municipal authorities with regard to environmental management continue to be enhanced by the support and contributions of the town s residents who remain committed to preserving their environment. In this positive atmosphere and attitudes towards the environment in the town of Leskovik, work has been launched for the construction of new pipes of the water supply and sewage systems. Also, a water cleaning plant and a modern landfill are in the plans to be

8 urbane dhe grumbullimit të mbetjeve në një fushë sanitare për grumbullimin dhe përpunimin e tyre. Nga donatorët më të fuqishëm për qytetin e Leskovikut kanë qenë e mbeten KfW dhe Sida. Kjo e fundit ka dhënë kontribut shumë të lartë për çështjet e mjedisit, pjesë e të cilit është dhe ky dokument strategjik pune, i cili është fryt i mbështetjes së dhënë nga REC Shqipëri, në bashkëpunim me Bashkinë Leskovik dhe me specialistë vendorë. Plani Lokal i Veprimit në Mjedis është një dokument pune dhe, para së gjithash, një domosdoshmëri pse jo jetike që pritet të shërbejë si përvojë e mirë dhe për thithjen e investimeve për përmirësimin e mjedisit në qytetin e Leskovikut, për 10 vitet e ardhshme. Ky dokument do t iu shërbejë të gjithë aktorëve vendorë dhe qendrorë për fokusimin e investimeve të tyre në fushën e mjedisit për qytetin tonë. Në mbyllje të kësaj përshëndetje, dua të falenderoj Sida-n dhe REC Shqipëri për kontributin e vazhdueshëm që kanë dhënë e japin për qytetin e Leskovikut. cosntructed. In addition, the town will be involved in regional initiatives for urban waste management and environmental protection projects and programs. KFW and SIDA are among the great donors. SIDA has particularly made a great contribution to environmental protection and management. This present strategic document is made possible thanks to SIDA support and is the outcome of joint efforts by REC Albania, the Municipality of Leskovik and local specialists. This Local Environmental Action Plan is a necessary working document which will serve as guide to attracting investments towards the improvement of environment in the town of Leskovik in the next 10 years. This document will also serve the local and central authorities in making investment decisions on environmental improvements in the town of Leskovik. In conclusion, my most sincee thanks go to SIDA and REC Albania for their continuous support to the development of the town of Leskovik. Z. Fatmir Guda Kryetari i bashkisë Leskovik Mr. Fatmir Guda Mayor of Leskovik

9 Plani Lokal i Veprimit në Mjedis LOCAL ENVIRONMENTAL ACTION PLAN Procesi i hartimit Plani i veprimit në mjedis për qytetin e Maliqit u konceptua që në vjeshtën e vitit 2005, kur përfaqësues të REC ndërmorën nismën për të mbështetur nismat qytetare vendore për të përmirësuar kushtet mjedisore të jetesës në disa qendra të banuara të rajonit. Një grup pune, i ngritur nga kryetari i Bashkisë, që përfaqësonte grupe të ndryshme interesi, iu vu punës, së pari, për të ndërgjegjësuar masën e gjerë të qytetarëve, në mënyrë të veçantë të të rinjve, që të marrin pjesë aktivisht në diskutim dhe hartimin e një plani sa më funksional për një veprim të suksesshëm në mjedis. Grupi punës, i përbërë nga specialistët e Bashkisë Leskovik Z. Muharrem Tartari, Z. Jovan Kole, Z. Ilia Mici, Z. Nikolla Papajani dhe Z. Veli Xhelili - mësues në shkollën e mesme Leskovik, punoi për një periudhe rreth një vjeçare në përgatitjen e materialit dhe hartoi një fushatë diskutimesh në publik, ku kërkohej mendimi i këtij të fundit për të analizuar: 1. Burimet natyrore të qytetit. 2. Problemet mjedisore që shqetësojnë qytetarët. 3. Prioritetet e probleme mjedisore që kërkojnë zgjidhje. 4. Rrugët dhe mjetet për një veprim efikas në mjedis. Puna e grupit të punës u shoqërua me një sërë aktivitetesh dhe takimesh publike të organizuara së bashku me OJFtë e qytetit, të rinjtë dhe nxënësit e shkollave dhe me komunitetet e ndryshme në qytet. Pas përpunimit të të dhënave nga grupi i punës u arrit në një material që përbën bazën e hartimit të planit lokal të veprimit në mjedis për qytetin e Leskovikut. Hapat e kryerjes së procesit Ngritja e grupit të punës Trajnimi i grupit Analiza e situatës mjedisore Takime publike Përmbledhja e problemeve Takime publike për prioritet Përgatitja e planit Miratimi nga një përfaqësi publike Miratimi nga Këshilli Bashkiak Bashkia/MUNICIPALITY OF leskovik - 9

10 KOLSH LESKOVIK Pasaporta e qytetit/city Passport Emri/Name Leskovik Lindja/Year of establishment 600 p.e.s./b.c. Pozicioni gjeografik/geographical position Në juglindje/south-east Popullsia/Population 4000 banorë/inhabitants Lartësia mbi nivelin e detit/level from the sea 920 m VENDNDODHJA/LOCATION

11 VIZIONI leskoviku një qendër urbane, ku ruhet me fanatizëm tradita dhe nuk ngurohet rendja pas zhvillimeve dhe performancës bashkëkohore, me kulturë tradicionale dhe zhvillim arsimor; me tendencë zhvillimi të përvojave në sektorin e industrisë agro përpunuese dhe turizmit malor e kulturor. një qytet që rritet, me zhvillim të përvitshëm të infrastrukturës moderne dhe në mbrojtje të vazhdueshme të vlerave natyrore dhe kulturore të trashëguara, që padyshim mirëpret kontributet e investitorëve vendas dhe të huaj në ndërthurje me një strategji zhvillimore të zonës, gjithashtu me zhvillim të pandërprerë të harmonisë dhe bashkëjetesës së komuniteteve dhe besimeve fetare, si pjesë e zhvillimeve kombëtare në tendencat e promovimit të vlerave rajonale e globale.

12 2. Karakteristika të përgjithshme Bashkia Maliq shtrihet në Juglindje të Shqipërisë, bën pjesë në Qarkun e Korçës, shtrihet në veri perëndim të qytetit të Korçës, rreth 13 km larg tij, dhe në perëndim të fushës së Korçës, përgjatë rrjedhës së lumit Devoll. Bashkia përbëhet nga qyteti Maliq dhe nga gjashtë fshatrat përreth tij: Kolanec, Fshat Maliq, Goçe, Plovisht, Bickë dhe Gjyras. Relievi është fushorkodrinor në pjesën e qytetit dhe kodrinor-malor në fshatrat e bashkisë. Ndodhet në një lartësi nga niveli i detit prej 812 m në qendër të qytetit deri në m në fshatin Bickë. Pjesët më të larta në territor janë Mali i Ariut, m, në fshatin Kolanec dhe Maja e Mustaqit, m, në territorin e fshatit Gjyras Territori i Bashkisë Maliq kufizohet në veri, në jug dhe në lindje me Komunën e Libonikut, ndërsa në perëndim kufizohet nga Komunat Voskopojë e Lozhan. Në veri dhe verilindje si kufi shërben lumi Devoll, në gjatësinë nga hyrja e qytetit e deri në fshatin Plovisht-Bos (fshati i fundit i Bashkisë). Bashkia ka një popullsi të qëndrueshme prej 8200 banorësh (6.000 në qytet e në fshat). Sipërfaqja e përgjithshme e territorit të bashkisë është ha kurse sipërfaqja e qytetit është 72 Ha.

13 PLANI LOKAL I VEPRIMIT Në MJEDIS LOCAL ENVIRONMENTAL ACTION PLAN 1. Paraqitje e përgjithshme 1.1 Pozicioni gjeografik Qyteti i Leskovikut është qendër e vogël urbane, por më rëndësi ekonomike kulturore për zonën juglindore të Shqipërisë. Në krahinën e Leskovikut ndodhet pika doganore e Tre Urave që lidh shtetin tonë me shtetin grek, një pikë kontakti kjo që i ka shërbyer historikisht zhvillimit dhe shkëmbimeve jo vetëm të qytetit, por edhe mbarë rajonit juglindor. Leskoviku karakterizohet nga një mikroklimë kontinentale, me dimër të ftohtë dhe verë të nxehtë. Temperatura mesatare vjetore arrin deri në 11 0 C, temperatura e jashtme projektuese -7 0 C, periudha e ngrohjes 21.X 2.V, koeficenti GD (gradë-ditë) 2366, ditë me diell 181 dhe me muaj më të ftohtë Janarin dhe Shkurtin dhe muajt më të nxehtë Korrik dhe Gusht. Qyteti i Leskovikut është i vendosur në një lartësi mesatare 920 m mbi nivelin e detit dhe shtrihet rrëzë malit të Melesinit dhe kodrave përreth tij. Leskoviku është i rrethuar nga një sërë kodrash dhe malesh. Në krahinën e Leskovikut bëjnë pjesë, përveç qytetit, një mori fshatrash të përmendura jo vetëm në traditat historike e kulturore, por edhe aktualitetin agro-blegtoral të tyre. Këtu përmenden fshatrat Postenan, Lashovë, Cërckë, Gërmenj, Podë, Radat, Glinë, Vrepckë, Radanj, Pobickë. Në lindje, qyteti kufizohet me malin e Vashës dhe në perëndim me malin e Melesinit. Në jug me lumin e Sarandaporit përgjatë kufirit me Greqinë dhe veri me kodrën e Kollovozit. Krahina e Leskovikut është e pasur me burime ujore dhe termominerale, të pasura me vlera kurative dhe lumenj, ku më i rëndësishëm është ai i Sarandaporit, degë kryesore e lumit Vjosë. 1.2 Historiku i qytetit Pozicioni gjeografik i qytetit, veçanërisht kushtet e shkëlqyera klimaterike, e kanë favorizuar Leskovikun që të admirohej e preferohej si vend pushimi për shumë bejlerë të kohës së pushtimit otoman. Plantacionet e vreshtarisë me shumëllojshmërinë e varieteteve të rrushit, zanafilla e kultivimit të të cilave është që në vitet 1920, janë pasaporta prezantuese në gjithë hapësirën globale ku jetojnë shqiptarët dhe jo vetëm. Ndërkaq, pjesë e emrit që Leskoviku ka në rang kombëtar janë burimet ujore termale të Sarandaporit në kufi me shtetin grek, cilësitë kurative të të cilave janë të mirënjohura për shumë sëmundje, duke filluar nga ato të lëkurës deri në ato organeve të brendshme (stomaku, veshkat, tëmthi etj). Sipas të dhënave zyrtare, në këto mjedise, frekuentimi ka arritur në BASHKIA/MUNICIPALITY OF LESKOVIK - 13

14 Plani Lokal i Veprimit në Mjedis LOCAL ENVIRONMENTAL ACTION PLAN mbi 1200 pacientë në vit. Në një periudhë më të hershme kohore, Leskoviku ka qenë i famshëm dhe shumë i dëgjuar jo vetëm në jugun e Shqipërisë, por edhe në trevat e Greqisë së veriut për kulturën muzikore dhe përpunimin e produkteve të vreshtarisë. Janë me nam jo vetëm sazet dhe kënga popullore leskoviqare, por edhe vera e rakia që prodhonin mjeshtrit e zonës, traditë kjo e ruajtur edhe në ditët e sotme, si një nga mënyrat e sigurimit të të ardhurave për komunitetin e këtushëm. Padyshim që Leskoviku nuk mund t i veçohej kontributit për rimëkëmbjen kombëtare, ku një sërë pinjollësh nga familje të njohura patriotike dhe të fisme të zonës e përdorën arsimimin e tyre në dobi të përhapjes së kulturës dhe diturisë për t i shërbyer atdhetarisë, rilindjes dhe çështjes së pavarësisë kombëtare, jo vetëm me pushkë, por dhe me penë. Në aureolën e vlerave kombëtare janë emrat e Jani Vretos, Muço Qullit, Zylyftar Podës etj. Veshjet, zakonet, ritet dhe të gjitha pjesët e tjera përbërëse të folklorit të zonës, janë një pasuri e rrallë e kulturës kombëtare. 1.3 Popullsia Qyteti i Leskovikut, për vitin 2005, numëronte banorë, me një ndarje pothuajse të njëjtë të meshkujve dhe femrave. Numri i popullsisë hyrëse është më i madh së ajo dalëse. Kjo tregon për një tendencë rritje të qytetit me gjithë rënien e menjëhershme pas vitit 1994, prej migrimit brenda dhe jashtë vendit të disa familjeve leskoviqare. Tabela 1. Lëvizja e popullsisë të qytetit të Leskovikut për vitin 2006 Shtesat Pakësimet Fillim viti Nga kjo Të lindur Të ardhur Të vdekur Të shpërngulur Total Nr. familjeve 2006 M F M F M F M F M F Bashkia/MUNICIPALITY OF Leskovik

15 PLANI LOKAL I VEPRIMIT Në MJEDIS LOCAL ENVIRONMENTAL ACTION PLAN 2. Infrastruktura dhe shërbimet 2.1 Zhvillimi urban Qyteti i Leskovikut shtrihet rrëzë malit të Melesinit dhe të kodrave përreth tij. Sipërfaqja e qytetit brenda vijës së verdhë është 54,3 ha, e miratuar me vendim të KRRT-së së rrethit Kolonjë me shtrirje më të gjatë Lindje Perëndim. Pjesa më e madhe e ndërtimeve janë të ulëta deri në dy kate, ndërsa zona me ndërtime relativisht të larta shtrihet përgjatë bulevardit dhe rrugëve kryesore të qytetit. Maksimumi i lartësisë në ndërtime arrin deri në pesë kate. Brenda qytetit ka rreth 35,000 m 2 rrugë e rrugica, nga të cilat 17,000 m 2 të asfaltuara e 18,000 m 2 të paasfaltuara. Zona e banimit shtrihet në terren kodrinor dhe fushor me pjerrësi nga veriu në jug, duke kaluar në perëndim në dy fusha të studiuara për ndërtim. Në këtë pjesë, zona e studiuar kap shifrën e 10 ha. Gjithashtu, në perëndim shtrihet dhe ish-territori ushtarak, për të cilin është bërë kërkesë për kalim pronësie bashkisë së qytetit, me qëllim kthimin e tij në zonë banimi sipas një studimi urbanistik. Mbyllja e ndërmarrjeve shtetërore, ndryshoi edhe konceptin urban për zonat industriale. Një pjesë e objekteve ekzistuese deri në vitin 1991, u shitën dhe janë përshtatur për banesa duke ndryshuar funksionin e zonës dhe komplikuar jo pak gjendjen, duke shkaktuar probleme mjedisore. Punishtet e artizanatit dhe mjediset (bashkëkohore) për trajtimin e produkteve shtazore (therja e mishrave dhe ambalazhimi i tyre në kushte frigoriferike), shtrihen në perëndim të qytetit dhe pothuajse kanë atë funksion që kanë patur dikur. Fabrikat dhe punishtet e verës, reçelrave, bukës, bulmetit shtrihen në pjesën jug-lindore të qytetit. Një problem serioz është mjedisi i tregëtimit të produkteve bujqësore e nënprodukteve të blegtorisë (djathë, gjalpë, qumësht) në formë ambulante, pasi shitja e tyre në një nga sheshet kryesore të qytetit (i paasfaltuar dhe i BASHKIA/MUNICIPALITY OF LESKOVIK - 15

16 Plani Lokal i Veprimit në Mjedis LOCAL ENVIRONMENTAL ACTION PLAN pasistemuar për shkak të mungesës së financimit) mes pluhurit dhe baltës e bën shumë të rrezikshëm ndikimin e tyre në shëndetin e konsumatorit. Dhe kjo problematikë mbetet një nga sfidat kryesore të bashkisë për ta qasur gjithçka në standarde cilësisht të pranueshme, fillimisht nëpërmjet ngritjes së një mjedisi normal tregu. Ndërtimet brenda zonës urbane kanë përmirësuar kushtet aktuale të banimit dhe, në tërësinë e rasteve, janë shtuar ndikimet institucionale të bashkisë Leskovik për të mos toleruar në asnjë rast shkatërrimin e vlerave kulturore e arkitektonike. 2.2 Rrjeti i kanalizimeve Rrjeti i furnizimit me ujë të pishëm: Krahina e Leskovikut ka rezerva ujore dhe burime të mjaftueshme për të furnizuar gjithë krahinën me ujë të pijshëm. Qyteti furnizohet nga dy ujësjellës me vetërrjedhje: Ujësjellësi i Baltës së Bardhë, rreth 4 km i gjatë, i ndërtuar rreth viteve 65, me tubacion eternit, i cili është i amortizuar dhe kërkon detyrimisht rikonstruksion dhe ndërtimin e një kaptazhi të ri për veprën e marrjes; ujësjellësi tjetër është ai i Sotirë-Kronjzë- Leskovik, i cili u projektua që të ndërtohej në dy faza Sotirë Kronjzë dhe Kronjzë Leskovik, ku faza e parë u ndërtua me financim nga buxheti i shtetit dhe faza e dytë deri vitin 2007 nuk është ndërtuar. Është i ndërtuar ujësjellësi Kronjzë - Leskovik për ujë teknollogjik që do të furnizonte fabrikat e pijeve, bukës e konservimit me tubacion Φ 80 mm, i cili nuk tërheq gjithë ujin që derdhet në kronjëzë nga ujësjellsi Sotirë Kronjzë i ndërtuar me tubacion Φ 273 mm. Leskoviku furnizohet gjatë vitit me ujë 24 orë në ditë dhe kjo ka ardhur si rezultat i vendosjes në gjithë qytetin i matësave të ujit dhe ndërgjegjësimit të konsumatorëve. Sasia e ujit të faturuar ndaj atij të prodhuar është 93%. Grumbullimi i të ardhurave gjatë vitit 2005 ka qenë 98,9%. Rrjeti i kanalizimeve të ujrave të zeza: Blloqet e banimit 1, 2, 3 dhe 4 të qytetit kanë kanalizime të reja, të cilat janë ndërtuar gjatë viteve , me tubacione betoni e plastike. Ndërsa nevojiten ende për t u ndërtuar edhe rreth 500 metër linear kanalizim për t u konsideruar i ezauruar tërësisht rrjeti nëntokësor i ujërave të zeza për gjithë hapësirën urbane aktuale të qytetit të Leskovikut. Problem për komunitetin është derdhja e të tre kolektorëve që ka qyteti shumë afër zonës së banuar, duke u bërë shkak për epidemi e mjedis jo të pastër. Qyteti i Leskovikut ka, aktualisht, rreth metër linear tubacione që shërbejnë për mbledhjen, grumbullimin dhe largimin e ujërave të zeza e të bardha. Aktualisht, derdhen në mjedise të hapura tre kolektorë të ujërave të zeza respektivisht në Verilindje, Juglindje dhe Jugperëndim të qytetit. Derdhja e ujërave nga këta kolektorë paraqet problem për faktin se duke qenë pranë tokave buqësore shfrytëzohen për ujitje të perimeve nga pronarët e tokave. Në qytet ndodhet një banjo publike, e cila është funksionale, por me disa probleme anësore tekniko-sanitare. 2.3 Mbetjet e ngurta Qyteti i Leskovikut, gjatë vitit 2006, ka prodhuar mesatarisht 7 ton mbetje të ngurta në ditë. Shtimi i konsumit të produkteve me një përdorim si shishe plastike, kanaçe kartonë ambalazhi, etj., kanë rritur mjaft vëllimin e mbetjeve. Krahas mbetjeve urbane janë dhe mbetjet spitalore, të cilat arrijnë rreth 0, Bashkia/MUNICIPALITY OF Leskovik

17 PLANI LOKAL I VEPRIMIT Në MJEDIS LOCAL ENVIRONMENTAL ACTION PLAN ton në ditë, që, megjithëse janë të rrezikshme, trajtohen si mbetje urbane për mungesë incineratori. Para vitit 2003, kazanët kanë qenë të improvizuar me panele betoni për shkak të mungesës së makinerisë teknologjike për mbledhjen dhe transportin e mbeturinave. Pas vitit 2003, me interesimin e bashkisë Leskovik është bërë e mundur gjetja e një kontigjenti kazanësh metalikë, që janë shumë pak përballë nevojave tërësore të qytetit, i cili në periferi mbetet pa vende depozitimi mbetjesh. Gjithashtu, i pazgjidhur mbetet problemi i makinerisë teknologjike për shkarkimin e kazanëve dhe transportin e mbetjeve. Fusha e grumbullimit të mbetjeve të qytetit Leskovik nuk plotëson kushtet higjeno-sanitare. Mbetjeve të ngurta nuk u bëhet asnjë përpunim. Fusha e grumbullimit të mbetjeve ndodhet në perëndim të qytetit Leskovik dhe djegia e tyre, në jo pak raste, është shkaku i ndotjes së ajrit me gaze toksike. Tabela 2. Përbërësit e mbetjeve urbane në qytetin e Leskovikut Nr Lloji i elementëve përbërës në mbetjet urbane Sasia në % 1 Mbetjet organike 30 2 Letra kartoni 12 3 Plastike 15 4 Tekstil 3 5 Qelq 4 6 Metal 2 7 E kombinuar 4 8 Dru 1 9 Mbetje bujqësore 29 BASHKIA/MUNICIPALITY OF LESKOVIK - 17

18

19 Plani Lokal i Veprimit në Mjedis LOCAL ENVIRONMENTAL ACTION PLAN 3. Përbërësit e mjedisit 3.1 Lulishtet, gjelbërimi i rrugëve Lulishtja kryesore e qytetit ndodhet në qendrën e tij dhe ka sipërfaqe rreth 800 m 2. Në qytet ndodhen dhe dy sipërfaqe të gjelbëruara që mirëmbahen nga bashkia. Pemët dekorative në rrugë janë të degraduara dhe duhen zëvëndësuar me të reja. Në mënyrë që gjelbërimi i qytetit të jetë i plotësuar, duhet të shoqërohet me vendosje stolash, pemë dekorative, vazo, bordura etj. Po vihet re një dukuri që njerëzit po ndërgjegjësohen dhe nuk dëmtojnë më gjelbërimin e qytetit. Kodra në pjesën lindore të qytetit është e pyllëzuar dhe shfrytëzohet nga komuniteti për çlodhje e argëtim. Mirëmbajtja e saj, që është përgjegjësi dhe nën administrimin e ndërmarrjes pyjore, lë për të dëshiruar, ndërsa është përmendur si tepër e domosdoshme shtimi i sipërfaqeve të gjelbra nëpërmjet pyllëzimeve të reja. Mirëmbajtja dhe shtimi i sipërfaqeve të gjelbra është një nga prioritetet e Bashkisë, por dhe një nevojë e shprehur nga komuniteti i qytetarëve, të cilët janë treguar shumë të interesuar për këto lloj mjedisesh. Në këtë kuadër, janë hartuar projekte për rikonstruksionin e lulishtes kryesore të qytetit, e cila, fatkeqsisht, është dhe e vetmja e trashëguar. Ndërkohë janë bërë jo pak përpjekje nga bashkia që investimet në infrastrukturë të përfshijnë edhe ndërtim mjedisesh te gjelbra e lulishtesh sidomos pranë blloqeve të banimit, apo gjelbërimi i rrugëve të reja dhe të atyre ekzistuese, por pa ndonjë sukses të dukshëm. 3.2 Cilësia e ajrit Leskoviku, me krenari, mund të renditet, jo vetëm në Shqipëri, por edhe në botë, si një qendër urbane me parametrat cilësisht të pastërta të ajrit. Ndotja nga kaldajat me qymyrguri është konsideruar si burimi i vetëm i ndotjes së ajrit atmosferik në qytet para vitit Sot, këto kaldaja funksionojnë duke përdorur lëndë djegëse të tjera si mazut, gaz metan e energji elektrike. I vetmi burim ndotje (megjithëse në kufij minimalë) mbetet infrastruktura rrugore në ato pjesë të qytetit ku është e dëmtuar. Disa prej rrugëve, kryesisht brenda lagjeve, janë të paasfaltuara, pra me baltë në kohë reshjesh dhe me pluhur në mot të thatë, të cilat ndotin ajrin duke shtuar nivelin e LGS (lëndë të grimcuara në suspension). Përveç kësaj, burim ndotjeje janë mbetjet urbane si pasojë e mungesës së vendeve të kazanëve të plehrave, sidomos në pjesët periferike të qytetit. Bashkia/MUNICIPALITY OF leskovik - 19

20 Plani Lokal i Veprimit në Mjedis LOCAL ENVIRONMENTAL ACTION PLAN 4. Zhvillimi ekonomik 4.1 Treguesi i punës a) Sektori shtetëror Për vitin 2006, në qytetin Leskovik, kanë zhvilluar aktivitetin ekonomik 4 institucione e një ndërmarje. b) Sektori privat Për vitin 2006 kanë zhvilluar aktivitetin privat 30 ndërmarrje e iniciativa private, të gjitha këto me kapital vendas. Nga ndërmarjet 5 janë persona juridikë dhe 25 persona fizikë. c) Hotelet Në qytet, aktualisht, ekziston vetëm një hotel me tendencë rikonstruksioni dhe interes investimi në këtë sektor nëpërmjet ndërtimit të disa hoteleve të tjera. d) Ndërtimi Lejet e ndërtimit të dhëna gjatë vitit 2006 janë 6 objekte. Nga këto 3 të kombinuara banesa e lokale private dhe 3 objekte të infrastrukturës publike me kapital shtetëror. e) Shërbimi i transportit Transporti në qytetin Leskovik është i organizuar sipas atij tradiconal, me taksi, autobuzë dhe furgonë. Këta janë të kontrolluar nga bashkia e qytetit, e cila ka caktuar vendet dhe intenerarët e tyre. Leskoviku nuk ka lidhje hekurudhore me qytetet e tjera të Shqipërisë dhe nuk ka mundësi lundrimi të drejtëpërdrejtë. Qyteti ka një mundësi, të planifikuar që kohë më parë, për ndërtimin e rrugës kombëtare Leskovik Tre Urat (pika doganore me shtetin grek). Tabela 3. Shërbimi i transportit në qytetin e Leskovikut Taksi 3 Transport mallrash për nevojat e veta 5 Transport ndërqytetas (autobuzë në 2 linja) 3 Transport rreth qytetës 1 Tabela 4. Aktiviteti ekonomik në qytetin Leskovik Aktiviteti 2006 Ekonomik 3 ndërmarje Financiar 1 Arsimor 1 Shëndetësor 1 Aktivitete të tjera Bashkia/MUNICIPALITY OF Leskovik

21 Plani Lokal i Veprimit në Mjedis LOCAL ENVIRONMENTAL ACTION PLAN 5. Arsimi dhe edukimi mjedisor Krahina e Leskovikut njihet për traditat arsimdashëse dhe si promotore e arsimit në vendin tonë. Aktualisht qyteti ka 2 kopshte edukative, 1 shkollë 9-vjeçare dhe 1 shkollë të mesme të përgjithshme publike. Në shkollën 9- vjeçare dhe të mesme ka 26 mësues me 370 nxënës, në kopsht janë 3 edukatorë dhe 55 fëmijë. Shkolla, si qendër edukimi, është bazë e edukimit qytetar dhe mjedisor. Në përgjithësi, në kuadër të edukimit qytetar nxënësit marrin në shkollë dhe njohuri për edukimin mjedisor, i cili sidoqoftë mbetet jo i mjaftueshëm. Pamjaftueshmëria konsiston kryesisht për shkak të mungesës së materialeve të shkruara, numrit të paktë të aktiviteteve të përbashkëta, mangësitë në dhënien dhe marrjen e informacionit mjedisor apo dhe mungesës së qendrave të informimit mjedisor. Në këtë kuadër, edhe në qytetin e Leskovikut, me gjithë përpjekjet e deritanishme, ka mangësi në organizimin e aktiviteteve për edukimin mjedisor. Organizatat dhe institucionet që ofrojnë informim mjedisor në qytetin e Leskovikut janë: - Bashkia Leskovik. - Shkolla 9- vjeçare dhe e mesme, që kanë ngritur këndin e edukimit mjedisor. - Qendra Kulturore punon për edukimin mjedisor të nxënësve duke zhvilluar aktivitete. - Organizatat e Grave të qytetit. Zhvillimi më rëndësishëm në edukimin mjedisor, është futja si lëndë me zgjedhje e Paketës së Gjelbër, me nismën e REC Shqipëri. Kjo paketë përbën një risi në edukimin qytetar dhe mjedisor të brezave të rinj, si dhe sjell në Shqipëri një frymë perëndimore, me vlera për të gjithë nxënësit dhe për të gjithë komunitetin. Lënda zhvillohet në klasën e 7 të arsimit 9-vjeçar dhe angazhimi i mësuesve është shumë i lartë, duke parë dhe natyrën interaktive të vetë paketës. Bashkia/MUNICIPALITY OF leskovik - 21

22 Plani Lokal i Veprimit në Mjedis LOCAL ENVIRONMENTAL ACTION PLAN 6. Mundësitë për pushim dhe turizëm Mundësitë turistike të qytetit dhe krahinës së Leskovikut Gërmenji : Zonë turistike malore mjaft e përshtatshme për turizmin veror dhe me një pejzazh të mrekullueshëm. Ndodhet 20 km larg Leskovikut, midis Barmashit dhe Shelegurit, në lartësinë 1000 m mbi nivelin e detit. Mjaft e përshtatshme për kampingje verore. Sheleguri : Ndodhet 10 km larg qytetit, në anën lindore të tij. Zonë e mbuluar me pyje halorë, që krijojnë një klimë mjaft të favorshme për shëndetin e njerëzve. Së bashku me Gërmenjin krijojnë perlën e zonës së Leskovikut. Sarandapori : Ndodhet 12 km larg qytetit, buzë lumit të Vjosës dhe 4 km larg pikës doganore të Tre Urave. Shquhet për burimet termale me vlera kurative për disa sëmundje. Në të ndodhet dhe spitali i llixhave me 100 shtretër, i cili, gjatë trazirave të vitit 1997, doli jashtë funksionit. Përroi i Sotirës : Gjendet 15 km nga Leskoviku, përgjatë rrugës kombëtare Leskovik Ersekë. Në këtë pikë gjenden mjedise të shumta çlodhëse, terrene kampingu si dhe mjedise argëtuese. Zona malore Lulare-Shqeri : E papërsëritshme për klimën e shkëlqyer dhe relievin malor, natyrën e virgjër dhe të paeksploruar më shumë për shkak të mungesës së infrastrukturës rrugore. Me vendim qeverie, Gërmenji dhe Sheleguri është shpallur zonë me përparësi turistike Bashkia/MUNICIPALITY OF Leskovik

23 Plani Lokal i Veprimit në Mjedis LOCAL ENVIRONMENTAL ACTION PLAN 7. Trashëgimia kulturore Në territorin e zonës së Leskovikut ndodhen objekte dhe vende të rëndësishme historike-kulturore Kishat dhe xhamitë Kisha e Shën Marisë Lashovë, e cila është shpallur munoment kulture. Është ndërtuar në vitet , e famshme për ikonostaset e rralla dhe punimet e papërsëritshme në dru të figurave kishtare. Kisha e Shën Marisë në fshatin Cërckë, gjithashtu e viteve Kisha e Shën Sotirit në pllajën e malit të Melesinit, e ndërtuar në vitet Dy kishat e qytetit dhe ato të ndërtuara në fundin e viteve 1800 Dy objekte kulti të besimtarëve bektashinj, respektivisht: Teqja Leskovik dhe Teqja Glinë të ndërtuara në vitet 1700, të cilat mbartin vlera kulturore dhe fetare Xhamia në qendër të qytetit, e cila përveç vlerave edukative për besimtarët myslimanë, nuk përmban vlera të veçanta historike, pasi si objekt është rindërtuar nga themelet në vitin 2000, megjithëse me polemika përsa i përket elementëve arkitektonikë të ndërtimit dhe vendit të origjinës mbi të cilën ishte ndërtuar xhamia e mëparshme. Dëshmi e gjurmëve të antikitetit dhe popullimit të këtyre trevave përreth qytetit të Leskovikut që nga kohërat e hershme të njerëzimit janë zbulimi i vendbanimeve ilire që ndodhen në Malisht, në largësi 2 km në krah të djathtë të rrugës kombëtare Leskovik- Ersekë, vendi i quajtur varri i Krajlit, në largësi 1 km në krah të djathtë të rrugës kombëtare Leskovik-Përmet dhe në Gradec të fshatit Vrepckë 7 km në veri lindje të qytetit të Leskovikut. Në hartimin e politikave për të gjallëruar turizmin kulturor, duhet të mbahet parasysh fakti që shumë prej turistëve kanë interes për këtë lloj trashëgimie të mirë ruajtur. Në të tilla kushte, shërbimet dhe niveli turistik duhet t u përgjigjet këtyre tendencave. Bashkia/MUNICIPALITY OF leskovik - 23

24

25 Plani Lokal i Veprimit në Mjedis LOCAL ENVIRONMENTAL ACTION PLAN Analiza e Problemeve Mjedisore Bashkia/MUNICIPALITY OF leskovik - 25

26

27 Plani Lokal i Veprimit në Mjedis Urbanistika Problemi a) Jepet i shprehur ne sens negativ, duke perdorur fjale qe shprehin anen problemore te tij, si: zvogelim, renie, shkaterrim, humbje, etj; Shkaku/qet (Liste shkaqesh qe sjellin problemi, qe mund te jene natyrore dhe njerezore) 1. Ndërtimet pra kriter për të plotësuar nevojat për banim 2. Rëndimi i trafikut në qytet Rritja e nevojës për banim; Mosrespektimi i ligjeve në fuqi; Mungesa e një plani të miratuar për zhvillimin urban të qytetit Rritja e numrit të automjeteve në qarkullim Mospërballimi i trafikut nga rrjeti ekzistues rrugor. Mungesa e vendparkimeve e sinjalistikës 3. Mungesa e hapësirave të sistemuara në blloqet e pallateve ekzitues Ritja e mirëqenies dhe e nevojës për krijimin e kushteve normale të jetesës Shkalla e ndikimit Vleresohet me shkallen: a) E larte; b) E mesme; E ulet; Popullsia që preket a) Numri i banoreve ose perqindja E mesme Gjithë qyteti E mesme Në rritje Gjithë qyteti, sidomos qendra e tij. E mesme 50% Ndikimi a) Jepet ndikimi negativ ne: Mjedis, Shendet, Mireqenie, tjeter te identifikuar Rreziku nga ndotja; Dëmtimi për një periudhë të gjatë i vendeve ku bëhet ndërhyrja Rritja e ngarkesës ndotëse në ajër; Rritja e zhurmave në mjedis; Rritja e numrit të aksidenteve Mungesa e sipërfaqeve të asfaltuara; Mungesa e mjedisve clodhës, mungesa e sipërfaqeve të gjelbërta; Mungesa e mjediseve për rigjenerim Prioritarizimi I matur me shkallen: * = Pak i rendesishem ** = Mesatarisht i rendesishem *** = Shume i rendesishem (kerkon zgjidhje te menjehershme) * * 27 - Bashkia Leskovik

28 Plani Lokal i Veprimit në Mjedis Kanalizimi i ujërave të zeza 4. Derdhja e ujërave të zeza pranë zonës së banuar Mungesa e kolektorëve; Mungesa e impianteve të trajtimit të ujërave të zeza Mbetjet e ngurta 5. Gjendja problematike dhe pamundësia e menaxhimit të fushës së grumbullimit të mbetjeve jashtë kontrollit Fusha është ndërtuar pa marrë në konsideratë kushtet higjeno-sanitare; Mungesë menaxhimi e mbetjeve që gjenden në të. 6. Bllokimi i rrugëve dhe shesheve nga bora dhe akulli Mungesa e mjeteve teknollogjike për pastrimin e rrugëve Ujërat 7. Ulja e cilësisë së ujit të pijshëm dhe rritje e problemeve që shkaktohen nga ky ujë Shpyllëzimi i zonës së mbrojtur të baseneve dhe zonës përreth tyre; Tubacione të vjetëruar që janë amortizuar dhe kanë pësuar çarje; E lartë Gjithë qyteti E lartë Gjithë qyteti Problematike Gjithë qyteti E lartë Gjithë qytetin Rrezik epidemish nga derdhja pranë zonës së banuar të ujërave të zeza Ndotje e ajrit; Dëmtimi dhe ndotje e tokës në të cilën gjendet fusha; Rritje e rrezikut të ndotjes së ujërave nëntokësore Rrezik aksidentesh * Probleme shëndetësore dhe epidemi nga uji i ndotur 28 - Bashkia Leskovik

29 Plani Lokal i Veprimit në Mjedis Zonat e gjelbra Problemi Shkaku Shkalla e ndikimit Popullsia që preket Ndikimi Prioritarizimi 8. Numër i vogël i drurëve dekorativë në rrugët ekzistuese dhe mungesat e mbjelljeve në rrugët e reja Dëmtime të bimësisë dekorative nga banorët; moszënia e bimësisë dhe mungesa e mirëmbajtjes së tyre E lartë Banorët e zonës së Leskovikut dhe turistët Vlera të ulëta turistike për qytetin e Leskovikut 9. Mungesa e sipërfaqeve të gjelbra në brendësi të blloqeve të banimit dhe dëmtimi i sipërfaqeve ekzistuese Mungesë fondesh; E lartë Gjithë qyteti Mungesa e mjediseve çlodhëse; ajër më i ndotur; mjedis jo i përshtatshëm për banim; Ulje e vlerave turistike dhe tërheqëse të qytetit * * 10. Dëmtimi i sipërfaqeve të gjelbra ekzistuese Kullotja e bagëtive në qytet; Shkalla e ulët e ndërgjegjësimit të banorëve; Dëmtimi i këtyre sipërfaqeve nga nga fëmijët dhe banorët E lartë 50% Dëmtimi i mjedisit; Ulje e sipërfaqeve të gjelbëruara të qytetit; Pamje jo tërheqëse për një qytet * * 29 - Bashkia Leskovik

30 Plani Lokal i Veprimit në Mjedis Shëndeti Problemi Shkaku Shkalla e ndikimit Popullsia që preket Ndikimi Prioritarizimi 11. Ajri dhe mjedisi i ndotur nga mbetjet urbane Mungesa e mjeteve teknologjike (konteinerët) dhe automjetit vetshkarkues për grumbullimindhe transportin e mbetjeve; Mungesa e fushave të përshtatshme për depozitimin e mbetjeve urbane; Djegia e metjeve të ngurta në mjedis të hapur nga qytetarët E lartë Gjithë popullsia e qytetit. Sidomos kopshti i fëmijëve dhe nxënësit konviktorë. Shtimi i insekteve që transmetojnë/ shkaktojnë sëmundje. Shtimi i sëmundjeve parazitare tek fëmijët, dizenteri dhe sëmundje të lëkurës; Ajri i ndotur; Mjedis jo i përshtatshëm për të jetuar. 12. Tregëtimi i produkteve bujqësore dhe blegtorale në kushte të papërshtatshme Mungesa e tregut ambulant; Produktet bujqësore e blegtorale tregëtohen në rrugë dhe bagazhe makinash. E lartë Gjithë popullsia e qytetit si dhe një pjesë e mirë e popullsisë fshatare. Produktet blektorale prodhohen në kushte shtëpiake dhe persona të pa kontrolluar nga shëndeti publik. Rritje e nivelit të helmimimeve nga ushqimet; Ndikim negativ mbi shëndetin e konsumatorit Bashkia Leskovik

31 Plani Lokal i Veprimit në Mjedis 13. Mungesa e terreneve normale sportive në qytet Mungesë investimesh për një periudhë 20 vjeçare; Mungesa e sistemimit të ujërave të bardha E mesme 70% Rendja e të rinjve pas veprimtarive jo të dobishme dhe jetës sedentare. Nivel i ulët i aktiviteteve sportive në qytet Bashkia Leskovik

32 Plani Lokal i Veprimit në Mjedis Edukimi Problemi Shkaku Shkalla e ndikimit Popullsia që preket Ndikimi Prioritarizimi 14. Nivel i ulët i edukimit mjedisor në të gjitha nivelet e arsimit Fonde të pakta për realizimin e veprimtarive praktike; Buxhet i kufizuar i pushtetit lokal. Mungesa e materialeve didaktike për edukim mjedisor E lartë Nxënësit dhe mësuesit Nivel i kufizuar i edukimit mjedisor, kulturës qytetare që respekton mjedisin dhe mbron shëndetin 15. Mungesa e veprimtarive të OJFve Numri i vogël i popullsisë së zonës; Largësia nga qendrat e mëdha të zhvilluara; Mungesa e fondeve për veprimtari të tilla. E lartë Gjithë qyteti Mungesa e alternativës në proceset e zhvillimit Bashkia Leskovik

33 Plani Lokal i Veprimit në Mjedis Kultura dhe Turizmi Problemi Shkaku Shkalla e ndikimit Popullsia që preket Ndikimi Prioritarizimi 16. Mungesa e guidës turistike. Mosfunksionimi normal i institucioneve kulturore e historike Lënia pas dore e menaxhimit të objekteve kulturore; Mungesa e fondeve të përcaktuara për këto veprimtari. E lartë Banorët e zonës së Leskovikut dhe turistët Vlera të ulta turistike për qytetin e Leskovikut; Nivel i ulët promocioni turistik për qytetin; nivel i ulët të ardhurash nga turizmi 17. Mungesa e paketave turistike profesionale për tërheqjen e pushuesve të huaj dhe vendas Mungesa e promovimit profesional të turizmit E lartë Vizitorë, banorë të qytetit dhe personeli i lokaleve e njësive turistike Vlera të ulëta turistike për Leskovikun; Nivel i ulët të ardhurash nga turizmi * * 18. Mungesa e hoteleve turistike dhe restoranteve tradicionale Nivel i ulët në menaxhimin e restoranteve; Investime të pamjaftueshme për hotele bashkëkohore. E mesme Banorët e qytetit; Turistët; Njësitë turistike (lokale, hotele) Vlera të ulta turistike dhe të ardhura të pakta për qytetin nga industria e turizmit. * * 33 - Bashkia Leskovik

34

35 Plani i Veprimit

36

37 Plani Lokal i Veprimit në Mjedis Urbanistika Problemi (Problemi i identifikuar në kapitullin e mësipërm) 1. Ndërtimet pra kriter për të plotësuar nevojat për banim Veprimet (Lista e veprimeve konkrete që duhet të ndermerren për zgjidhjen e problemit në fjalë.) 1.1 Identifikimi i objekteve që mund të përshtaten për banim. 1.2 Hartimi i projekteve përshtatëse 1.3 Hartimi i planit rregullues Prioriteti (I matur me shkallën: * = Pak i rëndësishëm ** = Mesatarisht i rëndësishëm *** = Shumë i rëndësishëm (kërkon zgjidhje të menjëhershme dhe afati kohor Afat shkurtër (deri në 5 vjet) Afat mesëm (deri 10 vjet) Afat gjatë (deri 15 vjet) Afat shkurtër Aktorët përgjegjës dhe bashkëpuntorët e mundëshëm 1. Donatorët 2. Bashkia 3. Ministritë Kostoja e përafërt Efekti (Nje pershkrim i efektit pozitiv që vjen nga zgjidhja e këtij problemi) lekë Ulja e numrit të pastrehëve; Eleminimi i ndërtimeve pa leje; Rritja e cilësisë së jetës për banorët; Zhvillim i kujdesshëm dhe i kontrolluar i qytetit Bashkia Leskovik

38 Plani Lokal i Veprimit në Mjedis 2. Rëndimi i trafikut në qytet 2.1 Hartimi i projekteve për rrugët që mund të zgjerohen për vendparkime të reja e sinjalistikë moderne 3. Mungesa e hapësirave të sistemuara në blloqet e pallateve ekzitues 3.1. Hartimi i projekteve për sistemimin e blloqeve të pallateve Afat shkurtër Afat mesëm 1. Donatorët 2. Bashkia 1. Donatorët 2. Shoqata e hoteleve 3. Bashkia lekë lekë Disiplinimi i trafikut; Krijimi i mjediseve të qeta dhe të menaxhuara; Zvogëlon burimet e ndotjes së ajrit në qytet; rrit vlerat e jetës dhe bën qytetin më tërheqës; Rrit edukatën qytetare. Shkallë e lartë e shërbimeve urbane; Mjedise higjenikisht të pastra; Rrit kulturën qytetare Bashkia Leskovik

39 Plani Lokal i Veprimit në Mjedis Kanalizimi i ujërave të zeza 4. Derdhja e ujërave të zeza pranë zonës së banuar 4.1. Hartimi i projekteve për zgjatjen e kolektorëve Mbetjet e ngurta 5. Gjendja problematike dhe pamundësia e menaxhimit të fushës së grumbullimit të mbetjeve jashtë kontrollit 5.1. Hartimi i projekteve për sistemimin e mbetjeve Afat shkurtër Afat mesëm 1. Donatorët 2. Bashkia lekë 1. Donatorët 2. Bashkia lekë Disiplinimi i derdhjes së ujërave të zeza e të bardha; Rritja e higjenës në qytet; Mjedise të pastra dhe tërheqëse; Mbrojtja e komponentëve mjedisorë (toka, ujërat nëntokësore, etj). Disiplinimi i mbetjeve ngurta; Ulja e shkallës së sëmundjeve infektive; Rritje e kulturës qytetare Bashkia Leskovik

40 Plani Lokal i Veprimit në Mjedis 6. Bllokimi i rrugëve dhe shesheve nga bora dhe akulli Ujërat 7. Ulja e cilësisë së ujit të pijshëm dhe rritje e problemeve që shkaktohen nga ky ujë Zonat e gjelbra 8. Numër i vogël i drurëve dekorativë në rrugët ekzistuese dhe mungesat e mbjelljeve në rrugët e reja 6.1.Marrja e masave për pastrimin dhe mirëmbajtjen e rrugëve; Sigurimi i mjeteve dhe makinerive të përshtatshme 7.1. sigurimi i ruajtjes së zonës përreth baseneve ujëmbledhës; rinovimi i sistemit të tubacioneve të ujësjellësave; mirëmbajtja e tyre; Sigurimi i fondeve 8.1. Mbjellja e pemëve dekorative, shkurreve e barit Afat mesëm Afat shkurtër Afat shkurtër 1. Donatorët 2. Bashkia lekë 1. Donatorët 2. Bashkia 3. Ministritë lekë 1. Donatorët 2. Bashkia lekë Ulja e aksidenteve në dimër; Rrugë më të përshtatshme Ulja e sëmundjeve infektive; Rritja e sasisë së ujit të pijshëm dhe cilësisë së tij. Mjedis i pastër gjelbërim pranë zonave të banuara; Cilësi më e mirë e jetës në qytet Bashkia Leskovik

41 Plani Lokal i Veprimit në Mjedis 9. Mungesa e sipërfaqeve të gjelbra në brendësi të blloqeve të banimit dhe dëmtimi i sipërfaqeve ekzistuese 10. Dëmtimi i sipërfaqeve të gjelbra ekzistuese Shëndeti 11. Ajri dhe mjedisi i ndotur nga mbetjet urbane 9.1. ndërtimi i sipërfaqeve të gjelbra të reja ; rikonstruksion i atyre ekzistuese Rehabilitimi i rrugicave në lulishten ekzistuese; Shtimi i pemëve dekorative; Ndërtimi i shatërvanit Blerja e koshave dhe e makinës për transportin e mbetjeve urbane Tërheqja më e shpeshtë e mbetjeve Hedhja me orar Afat shkurtër Afat shkurtër Afat shkurtër 1. Donatorët 2. Bashkia 1.Donatorët 2.Bashkia 1. Bashkia 2. Ministria e mjedisit 3. Donatorë lekë lekë lekë Shtimi i sipërfaqeve të gjelbëruara, mjedis çlodhës e argëtues Krijimi i mjediseve çlodhëse dhe edukative Ritje e cilësisë së mjedisit dhe vlerave qytetare Eleminimi i sëmundjeve infektive; Pastrimi i mjedisit të qytetit Bashkia Leskovik

42 Plani Lokal i Veprimit në Mjedis 12. Tregëtimi i produkteve bujqësore e blegtorale në kushte të papërshtatshme Ndërtimi i tregut të produkteve bujqësore dhe blegtorale; Ndërtimi i thertores së qytetit 13. Mungesa e terreneve normale sportive normale 13.1.Rikonstruksioni i terrenit sportiv ekzistues 13.2.Sistemimi i ujërave të bardha që derdhen në të Mbjellje pemësh dhe ndërtim lulishte. Afat shkurtër * * Afat mesëm 1. Bashkia 2. Ministria e Bujqësisë, Ushqimit dhe Mbrojtjes së Konsumatorit 3. Donatorët 1.Ministria e Arsimit dhe e Shkencës 2.Bashkia lekë lekë Ushqime të sigurta për konsumatorin; Eleminimi i militencës dhe sëmundjeve të tjera ngjitëse nga produktet e pakontrolluara. Shtohen mundësitë për argëtimin e të rinjve; Nxitet zhvillimi fizik i nxënësve; Rritet kultura qytetare Bashkia Leskovik

43 Plani Lokal i Veprimit në Mjedis Edukimi 14. Nivel i ulët i edukimit mjedisor në të gjitha nivelet e arsimit 15 Mungesa e veprimtarive të OJF-ve Shtrirja e lëndës së Paketës së Gjelbër edhe në vitet e tjera dhe përgatitja e botimeve të tjera nën të njëjtën frymë; Publikim dhe shpërndarje fletë palosjesh e materiale të shkruara për edukimin mjedisor Organizim seminaresh me temë mjedisore Nxitja e krijimit të OJF-ve mjedisore Afat mesëm * * Afat mesëm 1. Zyra Arsimore 2. Donatorët 3. OJF-të mjedisore 1. Zyra Arsimore 2. OJF 3. Pushteti Vendor E pallogaritur E pallogaritur Edukimi i njerëzve me ndjenjën e kulturës mjedisore; Mbrojtje e vlerave mjedisore dhe zhvillim më i qëndrueshëm. Krijimi i traditës mjedisore për mbajtjen pastër të qytetit 43 - Bashkia Leskovik

44 Plani Lokal i Veprimit në Mjedis Kultura dhe Turizmi 16. Mungesa e guidës turistike. Mosfunksionim normal i institucioneve historike e kulturore 17. Mungesa e paketave turistike e profesionale për tërheqjen e pushuesve të huaj dhe vendas 18. Mungesa e hoteleve turistike dhe restoranteve tradicionale Identifikimi i zonave e ndërtesave historike Realizimi i guidës ku të paraqiten qendrat kulturore dhe personalitetet e spikatura të traditës Plan veprimi për koordinimin e agjencive turistike Identifikimi i kërkesave të turistëve të huaj për hartimin e paketave turistike Përmirësimi i standardeve të akomodimit duke kombinuar tradicionalen me modernen Rritja e cilësisë së ushqimit dhe shërbimit duke nxjerrë në pah traditën Afat shkurtër Afat shkurtër Afat shkurtër 1. Donatorët 2. Bashkia 3. Instituti i Monumenteve të Kulturës 1. Agjenci private 2. Bashkia 1. Biznesi privat 2. Shoqata e hoteleve 3. Bashkia lekë lekë Kostoja përballohet nga biznesi Menaxhimi i fondit kulturor dhe ruajtja e vlerave historike kulturore; Promovim më i mirë i vlerave të qytetit dhe të zonës Zhvillim turizmi dhe rritje e numrit të turistëve; Rritje e nivelit të të ardhurave nga turizmi. Përmirësohet shërbimi dhe rritet numri i turistëve 44 - Bashkia Leskovik

45

46

47 Local Environmental Action Plan - English version Leskovik Municipality

48

49 The Vision leskovik is envisioned to be a modern urban center which stands firmly on its long time traditions, while at the same time keeps up with the up to date developments and the latest progress. The town boasts a strong cultural heritage and quality education. Agro industry and mountainous and cultural tourism enhance the town s renown and fame. leskovik of the future will be a growing town with constantly improving and expanding infrastructure, with a population committed to the protection of the natural and cultural values inherited from previous generations. The town has its own strategy for development and welcomes foreign direct investment as a way for expansion and improvement. The citizens of leskovik continue to live in peace and harmony thus setting an example of peaceful co-existence of religions and beliefs and making a precious contribution to the regional and global development tendencies.