ANALIZA E NEVOJAVE PËR TRAJNIME TË NVM-ve

Size: px
Start display at page:

Download "ANALIZA E NEVOJAVE PËR TRAJNIME TË NVM-ve"

Transcription

1 Republika e Kosovës Republika Kosova-Republic of Kosovo Qeveria Vlada-Government - Ministarstvo Trgovine i Industrije- Ministry of Trade and Industry Agjencia për Investime dhe Përkrahjen e Ndërmarrjeve në Kosovë (KIESA) Agencija za Investicije i Podršku Preduzeča na Kosovu (KIESA) Kosovo Investment and Enterprise Support Agency (KIESA) ANALIZA E NEVOJAVE PËR TRAJNIME TË NVM-ve

2 IMPLEMENTUES I PROJEKTIT: D&D Business Support Center Sheshi. "Edit Durham", H1, Nr.11, Prishtinë, Republika e Kosovës Tel: +377(0) , info@dd-bsc.com FINANCUAR NGA: Agjencia për Investime dhe Përkrahjen e Ndërmarrjeve në Kosovë Agencija za Investicije i Podršku Preduzeča na Kosovu Kosovo Investment and Enterprise Support Agency AUTORËT: Safet Fazliu Afrim Kamishi Valjeta Tuzi Flakë Hajdini PRISHTINË, TETOR 2017 Faqe 2

3 PËRMBAJTJA LISTA E FIGURAVE 6 LISTA E SHKURTESAVE 7 1. PËRMBLEDHJE EKZEKUTIVE 8 2. METODOLOGJIA E HULUMTIMIT ANALIZA E TË DHËNAVE TË GJENERUARA NGA ANKETA PJESA I - Informatat e përgjithshme mbi NVM-të Periudha e themelimit të ndërmarrjeve Struktura e të punësuarve sipas moshës dhe gjinisë në NVM-të e anketuara Struktura e të punësuarve sipas kualifikimit arsimor në NVM-të e anketuara Certifikimi i ndërmarrjeve të anketuara me standarde kombëtare apo ndërkombëtare PJESA II Trajnimet e vijuara nga ndërmarrjet Menaxhimi i burimeve njerëzore në ndërmarrjet e anketuara Trajnimi i të punësuarve në të kaluarën Llojet e trajnimeve të vijuara në të kaluarën, nga punëtorët e ndërmarrjeve të anketuara Ndikimi i trajnimeve në performancën e të punësuarve Forma e organizimit të trajnimeve (fizike/online) Ndikimi i trajnimeve online në performancën e të punësuarve në NVM-të e anketuara Mënyra e organizimit të trajnimeve Burimi kryesor i financimit të trajnimeve në të kaluarën Vlerësimi i përfitimeve nga trajnimet në raport me kostot e trajnimeve Arsyet e mos-vijimit së trajnimeve në të kaluarën Pengesat dhe vështirësitë në procesin e punës dhe sfidat e NVM-ve nga mungesa e pjesëmarrjes në trajnime PJESA III - Nevoja e NMV-ve për trajnime në të ardhmen Nevoja e ndërmarrjeve për trajnime menaxheriale Nevoja për trajnime menaxheriale Nevoja për trajnimet mbi burimet njerëzore Nevoja për trajnime në prokurim publik dhe tenderim Nevoja për trajnime në menaxhim financiar Nevoja për trajnime mbi vlerësimin e tregut Nevoja për trajnimet në fushën e marketingut Nevoja e ndërmarrjeve për trajnime operative/ administrative 39 Faqe 3

4 Nevoja për trajnime operative/ administrative Nevoja për trajnime në përgatitjen dhe menaxhimin e projekteve Nevoja për trajnime në menaxhim të financave dhe kontabiliteti Nevoja për trajnime mbi shërbimin ndaj klientëve Nevoja për trajnime mbi teknologjinë e komunikimit, shfrytëzim efecient të energjisë dhe certifikim të produkteve Nevojat e ndërmarrjeve për trajnime teknike dhe/ ose profesionale Gatishmëria e ndërmarrjeve të anketuara për trajnime online PËRMBLEDHJE DHE REKOMANDIME SHTOJCA 1 PYETËSORI 54 LISTA E TABELAVE TABELA 1 - Krahasimi i kërkesave të NVM-ve për trajnime TABELA 2 - Periudha e themelimit të ndërmarrjeve TABELA 3 - Struktura e të punësuarve meshkuj në NVM-të e anketuara TABELA 4 - Struktura e të punësuarave femra në NVM-të e anketuara TABELA 5 - Struktura e të punësuarve sipas kualifikimit arsimor TABELA 6 - Certifikimit i NVM-ve të anketuara me standarde kombëtare/ ndërkombëtare TABELA 7 - Menaxhimi i burimeve njerëzore në 800 NVM-të e anketuara TABELA 8 - Pjesëmarrja e punëtorëve në trajnime në të kaluarën TABELA 9 - Llojet e trajnimeve të mbajtura deri tani nga punëtorët e NVM-ve TABELA 10 - Ndikimi i trajnimeve në performancën e të punësuarve TABELA 11 - Forma e organizimit të trajnimeve TABELA 12 - Ndikimi i trajnimeve online në performancën e të punësuarve TABELA 13 - Organizimi i trajnimeve TABELA 14 - Burimi kryesor i financimit të trajnimeve TABELA 15 - Vlerësimi i përfitimeve në raport me kostot për trajnime nga respodentët TABELA 16 - Arsyet e mos-vijimit së trajnimeve TABELA 17 - Pengesat/ vështirësitë në procesin e punës dhe sfidat që NVM-të i hasin nga mungesa e trajnimeve TABELA 18 - Nevoja e mikro-ndërmarrjeve për trajnime menaxheriale TABELA 19 - Nevoja e ndërmarrjeve të vogla për trajnime menaxheriale TABELA 20 Nevoja e ndërmarrjeve të mesme për trajnime menaxheriale TABELA 21 - Nevoja e mikro- ndërmarrjeve për trajnimet mbi burimet njerëzore TABELA 22 - Nevoja e ndërmarrjeve të vogla për trajnimet mbi burimet njerëzore TABELA 23 - Nevoja e ndërmarrjeve të mesme për trajnimet mbi burimet njerëzore TABELA 24 - Nevoja e mikro-ndërmarrjeve për trajnime në prokurim publik dhe tenderim TABELA 25 - Nevoja e ndërmarrjeve të vogla për trajnime në prokurim publik dhe tenderim Faqe 4

5 TABELA 26 - Nevoja e ndërmarrjeve të mesme për trajnime në prokurim publik dhe tenderim TABELA 27 - Nevoja e mikro-ndërmarrjeve për trajnime në menaxhim financiar TABELA 28 - Nevoja e ndërmarrjeve të vogla për trajnime në menaxhim financiar TABELA 29 - Nevoja e ndërmarrjeve të mesme për trajnime në menaxhim financiar TABELA 30 - Nevoja e mikro-ndërmarrjeve për trajnime mbi vlerësimin e tregut TABELA 31 - Nevoja e ndërmarrjeve të vogla për trajnime mbi vlerësimin e tregut TABELA 32 - Nevoja e ndërmarrjeve të mesme për trajnime mbi vlerësimin e tregut TABELA 33 - Nevoja e mikro-ndërmarrjeve për trajnimet në fushën e marketingut TABELA 34 - Nevoja e ndërmarrjeve të vogla për trajnimet në fushën e marketingut TABELA 35 - Nevoja e ndërmarrjeve të mesme për trajnimet në fushën e marketingut TABELA 36 - Nevoja e mikro-ndërmarrjeve për trajnime operative/ administrative TABELA 37 - Nevoja e ndërmarrjeve të vogla për trajnime operative/ administrative TABELA 38 - Nevoja e ndërmarrjeve të mesme për trajnime operative/ administrative TABELA 39 - Nevoja e mikro-ndërmarrjeve për trajnime në përgatitjen dhe menaxhimin e projekteve TABELA 40 - Nevoja e ndërmarrjeve të vogla për trajnime në përgatitjen dhe menaxhim e projekteve TABELA 41 - Nevoja e ndërmarrjeve të mesme për trajnime në përgatitjen dhe menaxhim e projekteve TABELA 42 - Nevoja e mikro-ndërmarrjeve për trajnime në menaxhim të financave dhe kontabilitetit TABELA 43 - Nevoja e ndërmarrjeve të vogla për trajnime në menaxhim të financave dhe kontabilitetit TABELA 44 - Nevoja e ndërmarrjeve të mesme për trajnime në menaxhim të financave dhe kontabilitetit TABELA 45 - Nevoja e mikro-ndërmarrjeve për trajnime mbi shërbimin ndaj klientëve TABELA 46 - Nevoja e ndërmarrjeve të vogla për trajnime mbi shërbimin ndaj klientëve TABELA 47 - Nevoja e ndërmarrjeve të mesme për trajnime mbi shërbimin ndaj klientëve TABELA 48 Nevoja e mikro-ndërmarrjeve për trajnime mbi teknologjinë e komunikimit, shfrytëzim efecient të energjisë dhe certifikim të produkteve TABELA 49 - Nevoja e ndërmarrjeve të vogla për trajnime mbi teknologjinë e komunikimit, shfrytëzim efecient të energjisë dhe certifikim të produkteve TABELA 50 - Nevoja e ndërmarrjeve të mesme për trajnime mbi teknologjinë e komunikimit, shfrytëzim efecient të energjisë dhe certifikim të produkteve TABELA 51 - Nevoja e mikro-ndërmarrjeve për trajnime teknike dhe/ ose profesionale TABELA 52 - Nevoja e ndërmarrjeve të vogla për trajnime teknike dhe/ ose profesionale TABELA 53 - Nevoja e ndërmarrjeve të mesme për trajnime teknike dhe/ ose profesionale TABELA 54 - Gatishmëria e ndërmarrjeve të anketuara për trajnime online TABELA 55 - Trajnimet e rekomanduara Faqe 5

6 LISTA E FIGURAVE FIGURA 1 - Periudha e themelimit të ndërmarrjeve FIGURA 2 - Të punësuarit në NVM sipas moshës dhe gjinisë FIGURA 3 - Struktura e të punësuarve sipas kualifikimit arsimor FIGURA 4 - Certifikimit i NVM-ve me standarde kombëtare/ ndërkombëtare FIGURA 5 - Menaxhimi i burimeve njerëzore në NVM FIGURA 6 - Pjesëmarrja e punëtorëve në trajnime të mëhershme FIGURA 7 - Llojet e trajnimeve të mbajtura deri tani nga punëtorët e NVM-ve FIGURA 8 - Ndikimi i trajnimeve në performancën e punëtorëve FIGURA 9 - Forma e organizimit të trajnimeve FIGURA 10 - Ndikimi i trajnimeve online në performancën e të punësuarve FIGURA 11 - Organizimi i trajnimeve FIGURA 12 - Burimi kryesor i financimit të trajnimeve FIGURA 13 - Vlerësimi i përfitimeve në raport me kostot për trajnime nga respodentët FIGURA 14 - Arsyet e mos-vijimit së trajnimeve FIGURA 15 - Pengesat/ vështirësitë në procesin e punës dhe sfidat që NVM-të i hasin nga mungesa e trajnimeve FIGURA 16 Nevoja e NVM-ve për trajnime menaxheriale FIGURA 17 Nevoja e NVM-ve për trajnime në fushën e burimeve njerëzore FIGURA 18 Nevoja e NVM-ve për trajnime në prokurim publik dhe tenderim FIGURA 19 Nevoja e NVM-ve për trajnime në menaxhim të financave FIGURA 20 Nevoja e NVM-ve për trajnime mbi vlerësimin e tregut FIGURA 21 Nevoja e NVM-ve për trajnime në fushën e marketingut FIGURA 22 Nevoja e NVM-ve për trajnime operative/administrative FIGURA 23 Nevoja e NVM-ve për trajnime në përgatitjen dhe menaxhimin e projekteve FIGURA 24 Nevoja e NVM-ve për trajnime në menaxhim të financave dhe kontabilitetit FIGURA 25 Nevoja e NVM-ve për trajnime mbi shërbimin ndaj klientëve FIGURA 26 Nevoja e NVM-ve për trajnime mbi teknologjinë e komunikimit, shfrytëzim efecient të energjisë dhe certifikim të produkteve FIGURA 27 Nevoja e NVM-ve për trajnime profesionale dhe/ose administrative FIGURA 28 - Gatishmëria e ndërmarrjeve të anketuara për trajnime online Faqe 6

7 LISTA E SHKURTESAVE ANT CE HACCAP ISO KE KIESA MTI NVM NP NSH NT SEECEL SPSS Analiza e Nevojave për Trajnime Konformiteti Evropian Analiza e Rreziqeve dhe Kontrollit të Pikave Kritike Organizata Ndërkombëtare për Standardizime Komisioni Evropian Agjencia për Investime dhe Përkrahjen e Ndërmarrjeve në Kosovë Ndërmarrje të Vogla dhe të Mesme Ndërmarrje Ndërmarrje Ndërmarrjet Qendra e Evropës Juglindore e të Mësuarit për Ndërmarrësi Paketa Statistikore për Shkenca Sociale Faqe 7

8 1. PËRMBLEDHJE EKZEKUTIVE Burimet njerëzore, padyshim që janë një ndër faktorët kryesorë në qëndrueshmërinë dhe zhvillimin e sektorit privat, gjegjësisht ndërmarrjeve të vogla dhe të mesme. Bazuar në shumë hulumtime të realizuara deri më tani, në këtë hulumtim, si dhe në çdo opinion të nxjerrë nga komuniteti i biznesit, rezulton se NVM-të në Republikën e Kosovës ballafaqohen me vështërsi serioze, në rekrutimin e fuqisë punëtore në harmoni me nevojat e tyre. Kjo vjen si rrjedhojë e nivelit të ulët të edukimit formal dhe joformal karshi nevojave të tregut të punës, të ofruara nga institucionet arsimore në të gjitha nivelet, si ato të sektorit publik poashtu edhe atij privat. Duke qenë të ekspozuara në një treg të hapur, nën konkurrencën rajonale dhe ndërkombëtare, NMV-ve kosovare të ballafaquara me këtë sfidë, iu vështirësohet qëndrueshmëria dhe mundësia për rritje të konkurrueshmërisë, si në tregun vendor ashtu edhe në qasjen në eksport. Nga ana tjetër, zhvillimi i kapaciteteve njerëzore, respektivisht aftësimi i punëkërkuesve, është parakusht qenësor edhe për tërheqjen e investimeve të huaja direkte. Qëllimi i këtij hulumtimi, të financuar nga / KIESA dhe implementuar nga D&D Business Support Center, është vlerësimi i gjendjes aktuale lidhur me kapacitetet e burimeve njerëzore në NVM, si dhe identifikimi i nevojave për trajnime, për të punësuarit në NVM-të në Kosovë. Të gjeturat nga ky hulumtim do t i shërbejnë KIESA-s dhe institucioneve të tjera relevante, për ndërtimin e politikave mbështetëse për NVM-të, si dhe në zhvillimin e programeve dhe projekteve në funksion të lehtësimit të qasjes në trajnime adekuate, në formë online, në fushat e nevojshme për të punësuarit në NVM-të në Kosovë. Ky hulumtim, ndër të tjera pasqyron të gjeturat nga anketimi me 800 NVM të anketuara, për pikat me theks të veçantë në: Rëndësinë e trajnimeve për ndërmarrjet, Përfitimet kryesore të ndërmarrjeve nga trajnimet, Sfidat që ndërmarrjet hasin në mungesë të trajnimeve, Fushat në të cilat ndërmarrjet kanë nevojë për trajnime, Gatishmëritë dhe mundësitë e ndërmarrjeve për të shfrytëzuar trajnimet online, si dhe Propozimin e formës së trajnimeve online, e cila do të jetë e pranueshme dhe shfrytëzueshme nga ndërmarrjet. Në këtë analizë të nevojave për trajnime, është përfshirë një mostër prej 800 NVM-ve nga tërë territori i Kosovës, respektivisht në shtatë regjionet e Republikës së Kosovës (Prishtinë, Prizren, Ferizaj, Gjilan, Pejë, Gjakovë dhe Mitrovicë). Për më tepër, në këtë hulumtim, janë bërë disa krahasime, për çështje specifike dhe relevante në raport me hulumtime tjera (përafërsisht të ngjashme), të realizuara në të kaluarën nga organizata të ndryshme. Gjithashtu, janë gjeneruar edhe shumë të dhëna të tjera të rëndësishme edhe për strukturën e të punësuarve në NVM. Sa i përket nivelit të arsimimit për të punësuarit në NVM, si një tregues i rëndësishëm i zhvillimit të NVM-ve, nga ky hulumtim rezulton se në Kosovë dominon numri i të punësuarve me arsimim të mesëm Faqe 8

9 me 68.1%, përderisa në vitin 2013, sipas hulumtimit të realizuar nga SEECEL, kjo përqindje ka qenë 73.36%, që ka qenë përqindja më e lartë e punëtorëve me arsimim të mesëm, krahasuar me Kroacinë me 70.06%, Shqipërinë me 61.43% dhe Turqinë me 38.49%. 1 Poashtu, është evidentuar edhe përqindja e të punësuarve meshkuj në ndërmarrje në Kosovë, e cila është dukshëm më e lartë (71%) se sa ajo e femrave (29%). Nëse e krahasojmë strukturën gjinore të të punësuarve, me mesataren e vendeve të Ballkanit Perëndimor dhe Turqisë (në bazë të hulumtimit të realizuar nga SEECEL në vitin 2013, që ishte 35% për mikro ndërmarrjet dhe 49% në ndërmarrjet e mesme), mund të thuhet se mesatarja e të punësuarave femra në Kosovë, është dukshëm më e ulët në krahasim me atë të Ballkanit Perëndimor dhe Turqisë. 2 Hulumtimi ka identifikuar fushat kryesore, në të cilat ndërmarrjet kanë shprehur nevojë parësore për intervenim (si shumë të nevojshme ), e që ka reflektuar me listën e trajnimeve më shumë të kërkuara, si në vijim (si pikë krahasuese janë marrë trajnimet specifike, të kërkuara me mbi 10%): 1. Trajnimet menaxheriale, me një përfshirje të përgjithshme prej 14.05%, me kërkesa të veçanta për fushat në vijim: a) Plan biznesi 30.75% b) Menaxhim i përgjithshëm i ndërmarrjes 21.75% c) Planifikim strategjik dhe organizim % 2. Trajnimet në menaxhim financiar, me përfshirje të përgjithshme me prej 3.22%, mirëpo me kërkesë më të madhe për trajnimet e veçanta si: d) Kërkim i fondeve nga KE 12.13% 3. Trajnimet mbi vlerësimin e tregut, me përfshirje të përgjithshme prej 11.81%, me kërkesa të veçanta për fushat në vijim: e) Vlerësimi i tregut të brendshëm % f) Qasja në import dhe procedurat e importit 12.38% g) Qasja në eksport dhe procedurat e eksportit 11.75% 4. Trajnimet në marketing, me përfshirje të përgjithshme prej 38.46%, me kërkesa të veçanta për fushat në vijim: h) Strategjia e shitjes % i) Plani i marketingut 38.63% j) Mjetet e marketingut 33.00% 5. Trajnimet operative/ administrative, me përfshirje të përgjithshme prej 7.10%, mirëpo me kërkesë më të madhe për trajnimet e veçanta si: k) Zhvillimi i produkteve / shërbimeve % l) Komunikimi me palë 11.88% 6. Trajnimet në përgatitjen dhe menaxhimimn e projekteve, me përfshirje të përgjithshme prej 12.97%, me kërkesa të veçanta për fushat në vijim: m) Aplikimi për projekte/ grante 25.88% n) Përgatitja e aplikacioneve (Forma e aplikacionit) 19.38% o) Nënshkrimi i kontratës 17.13% p) Implementimi i kontratës 14.38% q) Përdorimi i asistencës teknike për përgatitjen e projektit 10.13% 7. Trajnimet në menaxhim të financave dhe kontabilitet, me përfshirje të përgjithshme prej 12.46%, me kërkesa të veçanta për fushat në vijim: r) Kontabiliteti financiar 14.50% 1 SEECEL: Training needs analysis for SMEs Western Balkans and Turkey s experience (2013) p.33 2 SEECEL: Training needs analysis for SMEs Western Balkans and Turkey s experience (2013) p.28 Faqe 9

10 s) Taksat dhe tatimet 14.13% 8. Trajnimet mbi shërbimin ndaj klientëve, me përfshirje të përgjithshme prej 20.54%, me kërkesa të veçanta për fushat në vijim: t) Komunikimi me klientë 28.63% u) Komunikimi dhe gjuhët e huaja i 16.63% v) Rrjetëzim 16.38% Vlen të theksohet se për trajnimet për burimet njerëzore, informacion dhe teknologji, si dhe trajnimet teknike profesionale, interesimi i shprehur nga NVM-të e anketuara, ka qenë nën 10%. Faktor tjetër i rëndësishëm, në zhvillimin dhe adaptimin e ndryshimeve të ambientit të të bërit biznes, është struktura demografike e të punësuarve në NVM. Kështu, nga hulumtimi i zhvilluar rezulton se numri më i madh i të punësuarve në Kosovë përfshin grupmoshën vjeç, me 77.77% tek ndërmarrjet mikro, si dhe 76.40% tek ndërmarrjet e mesme, ndërsa krahasuar me të dhënat nga raporti i SEECEL 2013, kjo përqindje e grup moshës është përafërsisht e njejtë edhe në vendet e Ballkanit Perëndimor dhe Turqisë, e që përfshin 73.2% tek ndërmarrjet mikro dhe 64.9% tek ndërmarrjet e mesme. 3 Gjatë hulumtimit është analizuar edhe menaxhimi i burimeve njerëzore, me ç rast rezultatet tregojnë se tek ndërmarrjet në Kosovë, burimet njerëzore menaxhohen nga pronari në 95% të rasteve, ndërsa 99% tek ndërmarrjet mikro. Sipas raportit të SEECEL 2015, në vendet e Ballkanit Perëndimorë dhe Turqisë, rreth 75% të ndërmarrjeve mikro, burimet njerëzore menaxhohen nga vet pronari i ndërmarrjes. 4 Sa i përket mënyrës së organizimit të trajnimeve, sipas hulumtimit të realizuar nga SEECEL në vitin 2013, 49% e ndërmarrjeve në Kosovë, kanë organizuar trajnime të brendshme (me ekspertë brenda ndërmarrjes) ndërsa raporti i tanishëm tregon se trajnimet e brendshme marrin pjesë me 15.3% në totalin e përgjithshëm të trajnimeve të realizuara. Nga numri i përgjithshëm i trajnimeve, 61.3% prej tyre janë organizuar me ekspertë jashtë ndërmarrjes (46.0% trajnime të jashtme me ekspertë vendorë; 15.3% trajnime të jashtme me ekspertë ndërkombëtarë), ndërsa sipas hulumtimit të realizuar nga SEECEL, në vitin 2013 kjo shifër në Kosovë ishte 26%. 5 Krahasimi i kërkesave për trajnime të NVM-ve të anketuara në Kosovë, është bërë me raportin e realizuar nga SEECEL, për vendet e Ballkanit Perëndimor dhe Turqisë, në vitin Këtu janë krahasuar vetëm trajnimet e kërkuara të NVM-ve në hulumtimin e SEECEL, me trajnimet përafërsisht të njëjta të hulumtimit të tanishëm. 3 SEECEL: Training needs analysis for SMEs Western Balkans and Turkey s experience (2013) p.32 4 SEECEL: Training needs analysis for SMEs Western Balkans and Turkey s experience (2015) p.36 5 SEECEL: Training needs analysis for SMEs Western Balkans and Turkey s experience (2013) p.45 Faqe 10

11 TABELA 1 - Krahasimi i kërkesave të NVM-ve për trajnime Trajnimet e kërkuara Raporti nga SEECEL 2015, për vendet e Ballkanit Perëndimor dhe Turqisë, përfshirë Kosovën Raporti ANT Kosovë Marketing dhe shitje 40% 41% 10% 38% Menaxhimi kualitativ dhe standardet 39% 41% 5% 9% Vlerësimi i tregut 41% 39% 4% 12% Planifikimi strategjik dhe organizimi 37% 39% 13% 20% Komunikimi dhe gjuhët e huaja 37% 35% 4% 17% Menaxhimi i burimeve njerëzore 40% 34% 5% 8% Menaxhimi financiar dhe kontabiliteti 39% 34% 8% 12% Teknologjia e informacionit dhe komunikimit 49% 32% 2% 5% Energjia efiçiente 36% 31% 3% 3% Burimi: SEECEL 2015; Të dhënat nga hulumtimi (ANT, 2017) Shënim: Vlerësimi i nevojave të NVM-ve për trajnimet e mësipërme është realizuar përmes shkallës së vlerësimit të nevojës për trajnime, të deklaruar nga ndërmarrjet ku: 1 - nënkupton që ndërmarrjet deri diku kanë nevojë për trajnime; dhe 2 - nënkupton që ndërmarrjet kanë shumë nevojë për trajnime. Tabela e mësipërme paraqet krahasimin e nevojave të NVM-ve për trajnimet e theksuara, me ç rast mund të vërehet se vlerësimi i nevojave të NVM-ve në vendet e Ballkanit Perëndimor (përfshirë Kosovën) dhe Turqisë, është më i lartë se sa nevojat e theksuara nga NVM-të e anketuara në këtë hulumtim, për të gjitha llojet e trajnimeve. Trajnimi më i kërkuar, si në hulumtimin e SEECEL-it, poashtu edhe në këtë hulumtim, është trajnimi për marketing dhe shitje, ku 41% e NVM-ve të raportuara në SEECEL kanë deklaruar që kanë shumë nevojë për këtë trajnim, 40% e kanë vlerësuar deri diku të nevojshëm, derisa 38% nga NVMtë e anketuara në këtë hulumtim, e kanë vlerësuar si shumë të nevojshëm, si dhe 10% e tyre deri diku të nevojshëm. 6 6 SEECEL: Training needs analysis for SMEs Western Balkans and Turkey s experience (2015) p.38 Faqe 11

12 2. METODOLOGJIA E HULUMTIMIT Anketimi i NVM-ve është zhvilluar nëpërmjet pyetësorit, i cili është hartuar posaçërisht për këtë hulumtim nga kompania konsulente D&D Business Support Center dhe është aprovuar nga Agjencia për Investime dhe Përkrahjen e Ndërmarrjeve në Kosovë (KIESA). Anketa e realizuar ka mundësuar gjenerimin e të dhënave të rëndësishme statistikore dhe opinione të ndryshme, që krijojnë mundësi për të bërë vlerësime, analiza të trendeve zhvillimore, analiza krahasuese midis sektorëve të NVM-ve në periudha të ndryshme kohore për burimet njerëzore në NVM, përkatësisht identifikimin e nevojave për ngritjen e kapaciteteve të tyre. Pyetësori është dizajnuar ashtu që të sigurojë informacione të përgjithshme dhe specifike rreth analizës së nevojave për trajnime (ANT) të NVM-ve. Pyetësori përmban gjithsej 36 pyetje, me disa nën-pyetje për qëllimin e lartpërmendur. Pyetësori është ndarë në tri (3) pjesë: Pjesa I, përmban informata të përgjithshme të NVM-ve, përfshirë të dhënat e ndërmarrjes, vitin e themelimin, sektorin, veprimtarinë, strukturën e të punësuarve sipas moshës dhe gjinisë, shkallën e kualifikimit arsimor të punonjësve dhe certifikimin eventual të ndërmarrjes me standarde kombëtare ose ndërkombëtare. Pjesa II, përmban informata për trajnime paraprake të vijuara nga NVM-të, format e trajnimeve të deritanishme (online apo fizike), efektin e trajnimeve të mbajtura në performancën e punonjësve, mënyrën e organizimit të trajnimeve (ekspertë brenda ndërmarrjes, ekspertë vendorë apo ndërkombëtarë), mënyrat e financimit të trajnimeve, arsyet e mos vijimit të trajnimeve dhe pengesat që kanë hasur në procesin e punës për shkak të mungesës së trajnimeve adekuate. Pjesa III, përmban informata rreth nevojave për trajnime në të ardhmen. Në pyetësor janë listuar rreth 74 lloje të trajnimeve të grupuara në 3 kategori kryesore: o Trajnime menaxheriale, o Trajnime operative/ administrative dhe o Trajnime profesionale/ teknike. Realizimi i hulumtimit është bërë me metodën e intervistave direkte në mes të anketuesve dhe respondentëve, përkatësisht me pronarët ose përfaqësuesit e NVM-ve. Pas realizimit të punës në teren, pyetësorët janë procesuar në aplikacionin SPSS, dhe njëkohësisht është bërë kontrolli i vazhdueshëm i përputhshmërisë së anketave të realizuara me mostrën e paracaktuar për anketim. Në hulumtim janë përfshirë 800 ndërmarrje, sipas strukturës së mostrës së paracaktuar, si në vijim: 600 mikro-ndërmarrje, ndërmarrjet që punësojnë deri në 9 punëtorë; o 300 ; o 90 ; o ndërmarrje të vogla, ndërmarrjet që punësojnë nga punëtorë; o 70 ; o 10 ; o 70. Faqe 12

13 50 ndërmarrje të mesme, ndërmarrjet që punësojnë punëtorë. o 35 ; o 5 ; o 10. Hulumtimi është realizuar në gjithë territorin e Kosovës, ku shpërndarja mostrës është bërë në raport me numrin e përgjithshëm të ndërmarrjeve të regjistruara në secilin regjion, dhe që ka strukturën si në vijim: o Regjioni i Prishtinës (319), o Regjioni i Prizrenit (89), o Regjioni i Ferizajt (87), o Regjioni i Gjilanit (83), o Regjioni i Pejës (84), o Regjioni i Gjakovës (62) dhe o Regjioni i Mitrovicës (76). Faqe 13

14 Republika e Kosovës 3. ANALIZA E TË DHËNAVE TË GJENERUARA NGA ANKETA 3.1. PJESA I - Informatat e përgjithshme mbi NVM-të Pjesa e I-rë e pyetësorit përmban informata të përgjithshme të NVM-ve, përfshirë të dhënat e ndërmarrjes, vitin e themelimin, sektorin, veprimtarinë, strukturën e të punësuarve sipas moshës dhe gjinisë, shkallën e kualifikimit arsimor të punonjësve dhe certifikimin eventual të ndërmarrjes me standarde kombëtare ose ndërkombëtare. Të dhënat e gjeneruara nga anketa e realizuar, janë paraqitur në detaje në vijim Periudha e themelimit të ndërmarrjeve Duke u bazuar në të dhënat e gjeneruara nga anketa, është bërë klasifikimi i ndërmarrjeve në bazë të periudhës së tyre të themelimit, përfshirë këtu periudhën para vitit 1989, nga viti 1990 deri në vitin 1999, periudhën prej vitit 2000 deri në vitin 2010 dhe periudha e fundit prej vitit 2011deri Në tabelën 2 janë paraqitur të gjeturat e anketës në lidhje me periudhën e themelimit të NVM-ve të anketuara. TABELA 2 - Periudha e themelimit të ndërmarrjeve Mikro E vogël E mesme i i Periudha e themelimit përgjithshëm Para % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % Sipas të dhënave të prezantuara në figurën 1, vërehet se përqindja më e madhe e ndërmarrjeve të anketuara janë themeluar në periudhën në mes viteve apo38% prej tyre, rreth 42% e ndërmarrjeve të anketuara kanë filluar veprimtarinë e tyre gjatë periudhës , derisa 13% i takojnë periudhës së viteve Pjesa tjetër e ndërmarrjeve, apo 7% janë themeluar para viteve të 90-ta. Nga tabela 2, mund të vërehet se ndërmarrjet e themeluara tash e 6 vite janë kryesisht të madhësisë mikro, pjesa më e madhe e ndërmarrjeve të themeluara nga vitet janë të madhësisë se vogël dhe ndërmarrjet e mesme janë kryesisht të themeluara nga viti % 7% 14% Para % FIGURA 1 - Periudha e themelimit të ndërmarrjeve Faqe 14

15 Republika e Kosovës Struktura e të punësuarve sipas moshës dhe gjinisë në NVM-të e anketuara Në tabelën 3 dhe 4, është paraqitur në detaje struktura e moshës dhe gjinisë së të punësuarve në ndërmarrjet e anketuara. Kjo analizë është bërë në numrin e përgjithshëm të ndërmarrjeve të anketuara, si dhe në strukturën e ndërmarrjeve sipas madhësisë dhe sektorit. Vlen të theksohet se nga numri i përgjithshëm i të punësuarve në ndërmarrjet e anketuara, në strukturën gjinore, dominojnë të punësuarit meshkuj me 70.6%, ndërsa në strukturën e moshës, tek femrat dominon grupmosha vjeç me 24.2% dhe tek meshkujt grupmosha vjeç me 20.1%. Detajet tjera analitike mund të shihen në tabelat vijuese (tabelat 3 dhe 4): TABELA 3 - Struktura e të punësuarve meshkuj në NVM-të e anketuara Mikro E vogël E mesme Grup mosha 18 deri % % % % 25 deri % % % % 30 deri % % % % 35 deri % % % % 40 deri % % % % 45 deri % % % % 50 deri % % % % 55 deri % % % % Mbi 60 vjet % % % % % % % % TABELA 4 - Struktura e të punësuarave femra në NVM-të e anketuara Mikro E vogël E mesme Grup mosha 18 deri % % % % 25 deri % % % % 30 deri % % % % 35 deri % % % % 40 deri % % % % 45 deri % % % % 50 deri % % % % 55 deri % % % % Mbi 60 vjet % % % % % % % % Faqe 15

16 Republika e Kosovës Në figurën 2, është pasqyruar pjesëmarrja e punëtorëve në baza gjinore, të ndara në grup mosha të ndryshme, ku vërehet një numër dukshëm më i lartë i gjinisë mashkullore me 70.6% nga numri i përgjithshëm, derisa, numri i femrave të punësuara në NVM, është gjetur të jetë rreth 29.4% nga numri i përgjithshëm. Mbi 60 vjet Prej 55 deri 59 vjet Prej 50 deri 54 vjet Prej 45 deri 49 vjet Femra Meshkuj Prej 40 deri 44 vjet Prej 35 deri 39 vjet Prej 30 deri 34 vjet Prej 25 deri 29 vjet Prej 18 deri 24 vjet FIGURA 2 - Të punësuarit në NVM sipas moshës dhe gjinisë Struktura e të punësuarve sipas kualifikimit arsimor në NVM-të e anketuara Nga këndvështrimi i shkallës së kualifikimit arsimor, ky hulumtim nxjerr në pah se shkollimi i mesëm prinë me 68.1%, i pasuar me të punësuarit me arsimim të lartë me 19.9% e të punësuarve në NVM-ve të anketuara. Në tabelën 5, është paraqitur shkalla e kualifikimit arsimor në bazë të madhësisë dhe sektorit të ndërmarrjeve të anketuara. TABELA 5 - Struktura e të punësuarve sipas kualifikimit arsimor Mikro E vogël E mesme i i përgjithshëm Shkalla e kualifikimit arsimor Arsim Fillor % % % % Arsim i Mesëm % % % % Arsim i Lartë % % % % Arsim Pasuniversitar % % % % % % % % Faqe 16

17 Republika e Kosovës Shkalla e arsimimit për të punësuarit në NVM-të e anketuara, për qëllime të këtij hulumtimi është ndarë në katër shkallë kualifikimesh arsimore të pasqyruara në figurën 3. Siç u përmend më lartë, të dhënat e këtij hulumtimi tregojnë për dominimin të konsiderueshëm të arsimimit të mesëm, me një pjesëmarrje prej 68.1% të numrit të përgjithshëm të punësuarve. 5% 7% Arsim fillor 19.9% Arsim i mesëm Arsim i lartë 68% Arsim Pasuniversitar FIGURA 3 - Struktura e të punësuarve sipas kualifikimit arsimor Certifikimi i ndërmarrjeve të anketuara me standarde kombëtare apo ndërkombëtare Rezultatet nga ky hulumtim, tregojnë për një përqindje shumë të ulët të aplikimit të standardeve të cilësisë tek NVM-të e anketuara, respektivisht certifikimit me këto standarde. Shumica absolute e NVMve të anketuara, apo 95% prej tyre kanë deklaruar se nuk janë të certifikuara me asnjë lloj standardi. Tabela 6, pasqyron të gjeturat lidhur me numrin e ndërmarrjeve të certifikuara me standarde kombëtare apo ndërkombëtare. TABELA 6 - Certifikimit i NVM-ve të anketuara me standarde kombëtare/ ndërkombëtare Mikro E vogël E mesme Certifikimi i i përgjithshëm Jo % % % % Po % % % % % % % % Nga numri i përgjithshëm prej 800 NVM-ve, vetëm 41 prej tyre, apo 5% e ndërmarrjeve, kanë deklaruar se janë të certifikuara me standarde, prej tyre 31 ndërmarrje kanë të integruara sistemin e standardeve ISO, ndërsa 10 ndërmarrje të tjera kanë standarde HACCAP, CE apo standarde tjera, derisa 95% nuk janë të pajisura me ndonjë standard, apo janë në proces e sipër për t u certifikuar. 5% Jo Po 95% FIGURA 4 - Certifikimit i NVM-ve me standarde kombëtare/ ndërkombëtare Faqe 17

18 Republika e Kosovës 3.2. PJESA II Trajnimet e vijuara nga ndërmarrjet Pjesa e dytë e këtij hulumtimi, përmban informata për trajnimet paraprake, të vijuara nga NVM-të e anketuara, format e trajnimeve të deritanishme (online apo fizike), efektin e trajnimeve të vijuara në performancën e punonjësve, mënyrën e organizimit të trajnimeve (ekspertë brenda ndërmarrjes, ekspertë vendorë apo ndërkombëtarë), mënyrat e financimit të trajnimeve, arsyet e mos vijimit të trajnimeve dhe sfidat që kanë hasur NVM-të për shkak të mungesës së trajnimeve adekuate Menaxhimi i burimeve njerëzore në ndërmarrjet e anketuara Tabela 7, pasqyron aspektin e menaxhimit të burimeve njerëzore, nëse ky menaxhim bëhet nga pronari, drejtori, apo departamenti i burimeve njerëzore. Nga rezultatet e paraqitura në tabelën e mëposhtme, shihet se mikro-ndërmarrjet kanë një strukturë më të thjeshtë organizative dhe burimet njerëzore menaxhohen nga vet pronari, për dallim nga ndërmarrjet e mesme, të cilat kanë një strukturë relativisht më të avancuar organizative. TABELA 7 - Menaxhimi i burimeve njerëzore në 800 NVM-të e anketuara. Mikro E vogël E mesme Përgjegjës për burime njerëzore i i përgjithshëm Pronari % Drejtori (I ndryshëm nga pronari) Departamenti për B. Njerëzore % % % % % % % % % % % % % % % Nga figura 5, mund të shihet se përgjegjësia për menaxhimin e burimeve njerëzore në NVM-të e anketuara dominohet nga pronarët, me ç rast në 95% të ndërmarrjeve të anketuara përgjegjës është vet pronari, në 3% është drejtori dhe vetëm në 2% janë departamentet e burimeve njerëzore. Nëse e analizojmë përgjegjësinë e udhëheqjes së burimeve njerëzore në bazë të madhësisë së ndërmarrjeve, tek mikro ndërmarrjet përgjegjësia bie tek: pronari në 99% të rasteve, tek ndërmarrjet e vogla 88%, ndërsa tek ndërmarrjet e mesme vërehet një përqindje më e ulët e përgjegjësisë së pronarit dhe një përqindje më e larte e drejtorëve dhe departamenteve te burimeve njerëzore. Kjo tregon se ndërmarrjet më të mëdha, kanë struktura organizative më të avancuara menaxheriale. Pronari 2% 3% 95% Drejtori (I ndryshëm nga pron.) Departamenti për B. Njerëzore FIGURA 5 - Menaxhimi i burimeve njerëzore në NVM Faqe 18

19 Republika e Kosovës Trajnimi i të punësuarve në të kaluarën Në tabelën 8, është paraqitur numri i ndërmarrjeve që kanë vijuar trajnime në të kaluarën, ku nga gjithsej 800 NVM të anketuara, rezulton se 248 apo 31% prej tyre, kanë vijuar ndonjë trajnim në të kaluarën. Nga pika deri tek pika janë trajtuar vetëm përgjigjet e 248 ndërmarrjeve, që kanë deklaruar se kanë vijuar trajnime në të kaluarën. TABELA 8 - Pjesëmarrja e punëtorëve në trajnime në të kaluarën Trajnime të mbajtura më herët Mikro E vogël E mesme i i përgjithshëm Jo % % % % Po % % % % % % % % Nga anketimi i zhvilluar, rezulton se 69% të NVM-ve të anketuara nuk kanë vijuar trajnime në të kaluarën, ndërsa 31% e tyre kanë vijuar ndonjë lloj trajnimi. Analizuar më tutje, rezultatet tregojnë se: tek ndërmarrjet mikro, vetëm 26.5% prej tyre kanë vijuar trajnime në të kaluarën, tek ndërmarrjet e vogla 37.3%, ndërsa ndërmarrjet e mesme kanë përqindje më të lartë të vijimit së trajnimeve, me rreth 66%. 31% Jo Po 69% FIGURA 6 - Pjesëmarrja e punëtorëve në trajnime të mëhershme Faqe 19

20 Llojet e trajnimeve të vijuara në të kaluarën, nga punëtorët e ndërmarrjeve të anketuara Varësisht nga veprimtaria që zhvillojnë ndërmarrjet, kanë variuar edhe trajnimet që ato i kanë vijuar deri më tani. Në tabelën e mëposhtme (Tabela 9), janë pasqyruar trajnimet më të vijuara nga 248 NVM-të e anketuara, të cilat kanë deklaruar se të punësuarit e tyre kanë vijuar ndonjë trajnim në të kaluarën. TABELA 9 - Llojet e trajnimeve të mbajtura deri tani nga punëtorët e NVM-ve 10 Trajnimet më të vijuara nga bizneset Nr. i bizneseve 1 Trajnime profesionale 27 2 Menaxhimi i biznesit 23 3 Rrobaqepësi, dizajn mode 22 4 Marketing 17 5 Kontabilitet 17 6 Trajnime të shitjes 16 7 Trajnime të estetikës 16 8 Ndërmarrësi 14 9 Linja e prodhimit Plan biznesi 11 Nga tabela 9, vërehet se trajnimet më të vijuara nga punëtorët e ndërmarrjeve të anketuara, janë trajnimet profesionale (27), trajnimet për menaxhim biznesi (23), për rrobaqepësi dhe dizajn të modës (22), marketing (17), kontabilitetet (17), shitje (16), estetikë (16), ndërmarrësi (14), linja të prodhimit (13) dhe trajnime për plan biznesi (11). Përveç trajnimeve të listuara në tabelën 9, 72 ndërmarrje të anketuara kanë deklaruar që kanë vijuar edhe trajnime të tjera, varësisht nga aktiviteti i tyre afarist, si trajnime për ueb dizajn, riparim të stolive, punë dore, farmaci, etj. Plan biznesi 11 Linja e prodhimit Ndërmarrësi Trajnime të estetikës Trajnime të shitjes Kontabilitet Marketing Rrobaqepësi, dizajn mode 22 Menaxhimi I biznesit 23 Trajnime profesionale FIGURA 7 - Llojet e trajnimeve të mbajtura deri tani nga punëtorët e NVM-ve Faqe 20

21 Republika e Kosovës Ndikimi i trajnimeve në performancën e të punësuarve Duke marrë parasysh se qëllimi i trajnimit të punonjësve në ndërmarrje, është ngritja e performancës së punëtorëve dhe rrjedhimisht rritja e qëndrueshmërisë dhe konkurrushmërisë së ndërmarrjeve, përmes këtij hulumtimi, është trajtuar edhe efekti i trajnimeve të realizuara më parë, në ngritjen e performancës së punëtorëve. Të gjeturat nga ky këndvështrim, janë pasqyruar në tabelën 10. TABELA 10 - Ndikimi i trajnimeve në performancën e të punësuarve Sa kanë shtuar trajnimet përformanën e të punësuarve? Mikro E vogël E mesme i i përgjithshëm Shumë % % % % Mesatarisht % % % % Pak % % % % Aspak % % % % % % % % Figura 8, tregon se shumica e ndërmarrjeve, ose 53% prej tyre, kanë vlerësuar trajnimet e vijuara si shumë efektive, ndërsa 40% e të anketuarve kanë dhëne vlerësim mesatarisht për trajnimet e vijuara. Vetëm 6% kanë thënë se trajnimet e vijuara kanë qenë pak të efektshme dhe 1% i kanë vlerësuar si aspak të efektshme. 40% 6% 1% 53% Shumë Mesatarisht Pak Aspak FIGURA 8 - Ndikimi i trajnimeve në performancën e punëtorëve Faqe 21

22 Republika e Kosovës Forma e organizimit të trajnimeve (fizike/online) Nga aspekti i mënyrës së organizimit apo realizimit të trajnimeve në të kaluarën (trajnime fizike apo online), nga ky hulumtim rezulton se në të kaluarën kanë dominuar trajnimet fizike me 92.3%. Rezultatet më të detajuara mund të shihen në tabelën 11: TABELA 11 - Forma e organizimit të trajnimeve Në çfarë forme kanë qenë trajnimet e deritanishme? Mikro E vogël E mesme i i përgjithshëm Fizike % % % % Online % % % % Fizike dhe Online % % % % % % % % 1% 7% Fizike Online 92% Fizike dhe Online FIGURA 9 - Forma e organizimit të trajnimeve Trajnimet që 248 ndërmarrjet i kanë vijuar në të kaluarën, janë mbajtur në formë fizike (salla, klasa) ose në formën online. Rezultatet e këtij hulumtimi tregojnë se: 92% e ndërmarrjeve kanë vijuar trajnimet në formë fizike, 1% në formë online dhe 7% në forme të kombinuar (fizike dhe online). Vlen të ceket se pjesa më e madhe, apo 7% e ndërmarrjeve që kanë vijuar trajnime të kombinuara (fizike dhe online), janë ndërmarrjet mikro. Faqe 22

23 Republika e Kosovës Ndikimi i trajnimeve online në performancën e të punësuarve në NVM-të e anketuara Të gjeturat e këtij hulumtimi tregojnë për një përqindje shumë të vogël të ndërmarrjeve, të cilat kanë vijuar ndonjë trajnim online në të kaluarën, (vetëm 2.37% prej tyre). Detajet e vlerësimit të NVM-ve të anketuara, lidhur me shkallën e ndikimit të trajnimeve në performancën e të punësuarve në NVM, janë paraqitur në tabelën 12, ku vlen të theksohet se 58 % prej tyre, i kanë vlerësuar trajnimet paraprake si shumë të efektshme. TABELA 12 - Ndikimi i trajnimeve online në performancën e të punësuarve. Trajnimet online, sa kanë qenë të efektshme? Mikro E vogël E mesme i i përgjithshëm Shumë % % % % Mesatarisht % % % % Pak % % % % Aspak % % % % % % % % Lidhur me efektet e trajnimeve online në performancën e punëtorëve të trajnuar, 58% e ndërmarrjeve të anketuara, këtë formë të trajnimeve e kanë vlerësuar si shumë efektive në ngrijën performancës së punëtorëve të tyre, 37% e NVM-ve e kanë vlerësuar me mesatarisht, ndërsa vetëm 5% e kanë vlerësuar si pak të efektshme, ndërkohë që nuk ka pasur ndërmarrje që trajnimet online i kanë vlerësuar si aspak të suksesshme. 5% 0% Shumë 37% Mesatarisht 58% Pak Aspak FIGURA 10 - Ndikimi i trajnimeve online në performancën e të punësuarve Faqe 23

24 Republika e Kosovës Mënyra e organizimit të trajnimeve Nga këndvështrimi i organizimit të trajnimeve, me ekspertë të brendshëm (brenda ndërmarrjes) dhe/apo të jashtëm (ekspertë jashtë ndërmarrjes), rezulton se 46% e ndërmarrjeve të anketuara, të cilat kanë realizuar trajnime për stafin e ndërmarrjeve të tyre, i kanë realizuar ato me ekspertë jashtë ndërmarrjes (ekspertë vendorë). Më detajisht, rezultatet krahasuese në këtë aspekt, mund të shihen në tabelën vijuese (tabela 13): TABELA 13 - Organizimi i trajnimeve Si kanë qenë të organizuara trajnimet? Mikro E vogël E mesme i i përgjithshëm Të brendshme - të ofruara nga stafi i ndërmarrjes Të jashtme - të ofruara jashtë ndërmarrjes nga ekspertë vendorë Të jashtme - të ofruara jashtë ndërmarrjes nga ekspertë ndërkombëtarë % % % % % % % % % % % % Të kombinuara % % % % % % % % 24% 15% Të brendshme - të ofruara nga stafi I ndërmarrjes Të jashtme - të ofruara jashtë ndërmarrjes nga ekspertë vendorë 15% 46% Të jashtme - të ofruara jashtë ndërmarrjes nga ekspertë ndërkombëtar Të kombinuara FIGURA 11 - Organizimi i trajnimeve Në bazë të të dhënave të nxjerra nga hulumtimi, është vërejtur se 15% e ndërmarrjeve kanë organizuar trajnime të brendshme (me ekspertë brenda ndërmarrjes). Numër më i madh i trajnimeve janë trajnime të jashtme, me ekspertë vendorë, me rreth 46%, ndërsa 15% janë trajnime të jashtme, me ekspertë ndërkombëtarë, si dhe 24% e trajnimeve janë organizuar me kombinim të ekspertëve vendorë dhe ndërkombëtarë, nga brenda ose jashtë ndërmarrjes. Faqe 24

25 Republika e Kosovës Burimi kryesor i financimit të trajnimeve në të kaluarën Nga aspekti i burimeve të financimit të trajnimeve, rezulton se pjesa më e madhe e ndërmarrjeve të anketuara, apo 57% prej atyre ndërmarrjeve që kanë trajnuar punëtorët e tyre në të kaluarën, financimin e trajnimeve e kanë realizuar nga burimet vetanake, respektivisht buxheti i ndërmarrjes. Më detajisht, burimet e financimit të trajnimeve në të kaluarën, janë pasqyruar në tabelën 14. TABELA 14 - Burimi kryesor i financimit të trajnimeve Cili ka qenë burimi kryesor i financimit të trajnimeve? Mikro E vogël E mesme i i përgjithshëm Vetanake % % % % Të punësuarit % % % % Institucionet publike Organizata ndërkombëtare % % % % % % % % Tjetër % % % % % % % % Nga figura 12, vërehet se 57% e ndërmarrjeve të anketuara, kanë përdorur burimet financiare vetanake për organizimin e trajnimeve të nevojshme, kurse 16% e tyre kanë siguruar fonde nga organizatat ndërkombëtare, nga institucionet publike 14%, nga vet të punësuarit 10%, si dhe nga burime të tjera (zakonisht nga selia qendrore e përfaqësisë) 3%. Gjithashtu, nëse shikohet struktura e financimeve në bazë të madhësisë se ndërmarrjeve, vërehet një strukturë e ngjashme, ku burimet financiare vetanake dominojnë si tek ndërmarrjet mikro, ashtu edhe tek ato të vogla dhe të mesme. 16% 3% 14% 57% 10% Vetanake Të punësuarit Institucionet publike Organizata ndërkombëtare Tjetër FIGURA 12 - Burimi kryesor i financimit të trajnimeve Faqe 25

26 Republika e Kosovës Vlerësimi i përfitimeve nga trajnimet në raport me kostot e trajnimeve Siç është cekur më lartë, ndërmarrjet që për organizimin e trajnimeve kanë përdorur buxhetin vetanak, janë gjithsej 143 ndërmarrje apo 57% prej tyre, nga gjithsej 248 ndërmarrje që kanë trajnuar punëtorët në të kaluarën. Lidhur me shkallën e kënaqshmërisë së NVM-ve të anketuara me përfitimet nga trajnimet në raport me koston e organizimit të tyre, është paraqitur tabela 15, me të dhënat në vijim: TABELA 15 - Vlerësimi i përfitimeve në raport me kostot për trajnime nga respodentët Nëse ka qenë financim vetanak, sa ka qenë i kushtueshme në raport me përfitimet? Mikro E vogël E mesme i i përgjithshëm Shumë % % % % Mesatarisht % % % % Pak % % % % Aspak % % % % Pa përgjigje % % % % % % % % Siç shihet nga të dhënat e nxjerra nga anketa dhe të paraqitura në figurën 13, pjesa më e madhe e ndërmarrjeve të anketuara, rreth 50%, i vlerësojnë trajnimet e organizuara si mesatarisht të kushtueshme në raport me përfitimet e marra nga ato, ndërsa 25% e të anketuarve i vlerësojnë më pak të kushtueshme, 8% aspak të kushtueshme, 6% shumë të kushtueshme dhe 11% nuk kanë dhënë përgjigje. Shikuar nga madhësia e ndërmarrjeve vërehet një strukturë e përafërt e përgjigjeve tek të tri llojet e ndërmarrjeve, si te ndërmarrjet mikro, te vogla dhe të mesme, ku dominon përgjigja e vlerësimit mesatarisht e kushtueshme, e që pasohet nga përgjigja pak të kushtueshme. 8% 25% 11% 6% 50% Shumë Mesatarisht Pak Aspak Pa përgjigje FIGURA 13 - Vlerësimi i përfitimeve në raport me kostot për trajnime nga respodentët Faqe 26

27 Republika e Kosovës Arsyet e mos-vijimit së trajnimeve në të kaluarën Nga mostra e hulumtimit prej 800 ndërmarrjeve, 552 ndërmarrje apo 69% e ndërmarrjeve të anketuara, janë deklaruar se nuk kanë vijuar ndonjë trajnim në të kaluarën. Gjatë hulumtimit janë analizuar arsyet e mos vijimit së trajnimeve dhe në bazë të vlerësimeve që ndërmarrjet kanë dhënë në këtë pyetje, rezulton se 42% prej tyre, nuk i kanë vlerësuar të nevojshme trajnimet, pasuar me përgjigjet e tjera të pasqyruara në tabelën vijuese (Tabela 16): TABELA 16 - Arsyet e mos-vijimit së trajnimeve Mikro E vogël E mesme Arsyet e mos vijimit së trajnimeve më herët i i përgjithshëm Kostoja e lartë % % % % Nuk janë vlerësuar të nevojshme trajnimet Nuk kemi pasur njohuri rreth mundësive të trajnimeve Nuk na janë përshtatur mundësitë e ofruara për trajnime % % % % % % % % % % % % Tjetër % % % % % % % % Nga hulumtimi është vërejtur se, arsyeja e mos vijimit së trajnimeve, tek një numër i madh i ndërmarrjeve apo 43% prej tyre, është se nuk i kanë vlerësuar të nevojshëm trajnimet, 33% kanë deklaruar se nuk kanë pasur njohuri rreth mundësive të trajnimeve, 11% prej tyre se nuk iu janë përshtatur mundësitë e ofruara për trajnime, 7% se kostot kanë qenë të larta, ndërsa 6% kanë dhënë përgjigje të tjera. 11% 6% 7% Kostoja e lartë Nuk janë vlerësuar të nevojshme trajnimet 33% 43% Nuk kemi pasur njohuri rreth mundësive të trajnimeve Nuk na janë përshtatur mundësitë e ofruara për trajnime Tjetër FIGURA 14 - Arsyet e mos-vijimit së trajnimeve Faqe 27

28 Republika e Kosovës Pengesat dhe vështirësitë në procesin e punës dhe sfidat e NVM-ve nga mungesa e pjesëmarrjes në trajnime Me qëllim të identifikimit të vështirësive, që ndërmarrjet i hasin nga mungesa e pjesëmarrjes në trajnime, është bërë analiza vijuese, nga rezulton se shitjet e pamjaftueshme janë sfida kryesore për NVM-të. Lidhur me këtë çështje, renditja e vlerësimeve të ndërmarrjeve të anketuara është pasqyruar në tabelën 17. TABELA 17 - Pengesat/ vështirësitë në procesin e punës dhe sfidat që NVM-të i hasin nga mungesa e trajnimeve Mikro E vogël E mesme Cilat janë pengesat/ vështirësitë Menaxhim i dobët i ndërmarrjes Mungesa e kontrollit adekuat Shitjet e pa mjaftueshme % % % % % % % % % % % % Marketingu jo adekuat % % % % Rendimenti dhe eficenca në prodhim/ shërbime % % % % Tjetër % % % % Pa përgjigje % % % % % % % % Nga ndërmarrjet e anketuara, 37% e tyre deklarojnë se vështirësitë që i hasin në punë nga mungesa e pjesëmarrjes në trajnime, janë shitjet e pamjaftueshme, ndërsa 16.5% e tyre theksojnë mungesën e marketingut adekuat. Pengesat tjera të përmendura nga NVM-të e anketuara kanë qenë menaxhimi i dobët i ndërmarrjes (2%), mungesa e kontrollit adekuat (5%), rendimenti dhe efikasiteti në prodhim apo shërbime (3%), dhe të tjera (3%), ndërsa në anën tjetër, 30% e NVM-ve nuk janë përgjigjur në këtë pyetje. 30% 2% 5% Menaxhim i dobët i ndërmarrjes Mungesa e kontrollit adekuat Shitjet e pa mjaftueshme 3% 7% 16% 37% Marketingu jo adekuat Rendimenti dhe eficenca në prodhim/ shërbime Tjetër Pa përgjigje FIGURA 15 - Pengesat/ vështirësitë në procesin e punës dhe sfidat që NVM-të i hasin nga mungesa e trajnimeve Faqe 28

29 3.3. PJESA III - Nevoja e NMV-ve për trajnime në të ardhmen Pjesa III, e pyetësorit dhe rrjedhimisht e këtij hulumtimi, përmban informata rreth nevojave të NVM-ve për trajnime në të ardhmen, ku janë listuar 74 lloje të trajnimeve të propozuara në 3 kategori kryesore: o Trajnime menaxheriale; o Trajnime operative/ administrative; dhe o Trajnime profesionale/ teknike. Vlerësimi i nevojave të NVM-ve për trajnimet e mësipërme, është realizuar përmes tri (3) shkallëve të vlerësimit, ku: o 0 - Nënkupton që ndërmarrjet nuk kanë nevojë për trajnime; o 1 - Nënkupton që ndërmarrjet deri diku kanë nevojë për trajnime; dhe o 2 - Nënkupton që ndërmarrjet kanë shumë nevojë për trajnime. Në vijim të këtij raporti, është analizuar në detaje nevoja e NVM-ve për këto trajnime, si dhe janë identifikuar nevojat e menjëhershme dhe nevojat afatgjate të NVM-ve për trajnime Nevoja e ndërmarrjeve për trajnime menaxheriale Në pjesën e trajnimeve menaxheriale, janë përzgjedhur gjithsej 37 trajnime, të cilat janë cilësuar si më të rëndësishmet e kësaj fushe, ku të njëjtat janë ndarë në gjashtë (6) grupe kryesore të trajnimeve, duke përfshirë: o Trajnimet menaxheriale; o Burimet njerëzore; o Prokurim publik dhe tenderim; o Menaxhim financiar; o Vlerësim i tregut; dhe o Marketing. Në këtë pjesë, është analizuar nevoja e NVM-ve të anketuara për trajnime menaxheriale dhe janë identifikuar nevojat e menjëhershme dhe ato afatgjate të ndërmarrjeve për këto trajnime Nevoja për trajnime menaxheriale Në kategorinë e trajnimeve menaxheriale, janë përfshirë trajnimet si: menaxhimi i përgjithshëm i ndërmarrjes, planifikimi strategjik dhe organizimi, përpilimi i planit të biznesit, vendimmarrja menaxheriale, e të ngjashme. Në tabelat 18, 19 dhe 20, janë listuar trajnimet e ofruara në këtë fushë, si dhe nevoja e NVM-ve të anketuara për të vijuar këto trajnime: TABELA 18 - Nevoja e mikro-ndërmarrjeve për trajnime menaxheriale Faqe 29

30 TRAJNIMET MENAXHERIALE Mikro Prodhues Shërbyes Tregtar Planifikim strategjik dhe organizim % 13.17% 17.83% Plan biznesi % 11.50% 33.17% Menaxhimi i përgjithshëm i ndërmarrjes % 8.00% 20.00% Vendimmarrja menaxheriale % 4.00% 6.17% Menaxhimi kualitativ dhe ndërmarrja % 3.33% 7.00% Menaxhimi dhe vlerësimi i riskut % 3.67% 4.33% Prezantim dhe përfqësim biznesi % 3.83% 13.33% Ndjekja e rekomandimeve të auditorëve TABELA 19 - Nevoja e ndërmarrjeve të vogla për trajnime menaxheriale TRAJNIMET MENAXHERIALE % 1.67% 1.67% E vogël Prodhues Shërbyes Tregtar Planifikim strategjik dhe organizim % 11.33% 28.00% Plan biznesi % 11.33% 26.00% Menaxhimi i përgjithshëm i ndërmarrjes % 9.33% 27.33% Vendimmarrja menaxheriale % 10.00% 14.67% Menaxhimi kualitativ dhe ndërmarrja % 6.67% 13.33% Menaxhimi dhe vlerësimi i riskut % 6.67% 8.00% Prezantim dhe përfqësim biznesi % 7.33% 20.67% Ndjekja e rekomandimeve të auditorëve % 1.33% 4.00% TABELA 20 Nevoja e ndërmarrjeve të mesme për trajnime menaxheriale E mesme TRAJNIMET MENAXHERIALE Prodhues Shërbyes Tregtar Planifikim strategjik dhe organizim % 20.00% 20.00% Plan biznesi % 22.00% 16.00% Menaxhimi i përgjithshëm i ndërmarrjes % 14.00% 26.00% Vendimmarrja menaxheriale % 16.00% 8.00% Menaxhimi kualitativ dhe ndërmarrja % 14.00% 14.00% Menaxhimi dhe vlerësimi i riskut % 12.00% 14.00% Prezantim dhe përfqësim biznesi % 16.00% 22.00% Ndjekja e rekomandimeve të auditorëve % 10.00% 10.00% Faqe 30

31 Në figurën 16, është paraqitur grafikisht edhe nevoja e ndërmarrjeve për trajnimet e fushës menaxheriale, ku siç është cekur më lartë, nevoja më e madhe është treguar për trajnimin mbi hartimin e planit të biznesit, i cili është vlerësuar si shumë i nevojshëm nga 30.75% e ndërmarrjeve, deri diku i nevojshëm nga 12.3% e tyre, derisa është cilësuar si i pa nevojshëm nga 57.13%. Një tjetër trajnim i rëndësishëm në këtë pjesë të trajnimeve, është edhe trajnimi rreth menaxhimit të përgjithshëm të ndërmarrjes, i cilësuar si shumë i nevojshëm nga 21.75% e NVM-ve, deri diku i nevojshëm nga 8.63% e ndërmarrjeve dhe jo relevant nga 69.93% e tyre. Planifikimi strategjik dhe organizimi, po ashtu është cilësuar si trajnim i nevojshëm nga NVM-të e anketuara, ku 19.88% e ndërmarrjeve e kanë cilësuar si shumë të nevojshëm, derisa 13.25% kanë deklaruar që ky trajnim është deri diku i nevojshëm në ndërmarrjet e tyre. Një pjesë relativisht e madhe e të anketuarve, apo 66.88%, e kanë vlerësuar këtë trajnim si jo relevant për veprimtarinë e tyre. Ndjekja e rekomandimeve të auditorëve 95.25% 2.13% 2.63% Prezantim dhe përfqësim biznesi 79.50% 5.25% 15.25% Menaxhimi dhe vlerësimi i riskut 89.63% 4.75% 5.62% Menaxhimi kualitativ dhe ndërmarrja 86.75% 4.62% 8.63% Vendimmarrja menaxheriale 86.25% 5.88% 7.88% Menaxhimi i përgjithshëm i ndërmarrjes 69.63% 8.63% 21.75% Plan biznesi 57.13% 12.13% 30.75% Planifikim strategjik dhe organizim 66.88% 13.25% 19.88% 0 - I pa nevojshëm 1 - Deri diku i nevojshëm 2 - Shumë i nevojshëm FIGURA 16 Nevoja e NVM-ve për trajnime menaxheriale Nevoja për trajnimet mbi burimet njerëzore Në grupin e trajnimeve për burime njerëzore, janë përfshirë trajnimet si menaxhimi i burimeve njerëzore, delegimi i përgjegjësive, kontrolli dhe matja e performancës, motivimi i punëtorëve dhe menaxhimi i kohës. Në tabelat 21, 22 dhe 23, janë pasqyruar rezultatet e anketës në lidhje me nevojat e ndërmarrjeve për trajnime në këtë fushë. TABELA 21 - Nevoja e mikro- ndërmarrjeve për trajnimet mbi burimet njerëzore Mikro BURIMET NJERËZORE Prodhues Shërbyes Tregtar Menaxhim i burimeve njerëzore % 4.00% 4.17% Delegim i përgjegjësive % 3.17% 2.17% Kontroll dhe matje e performancës % 3.83% 4.33% Motivim % 4.50% 5.17% Menaxhim i kohës % 4.17% 7.00% TABELA 22 - Nevoja e ndërmarrjeve të vogla për trajnimet mbi burimet njerëzore Faqe 31

32 E vogël BURIMET NJERËZORE Prodhues Shërbyes Tregtar Menaxhim i burimeve njerëzore % 8.67% 18.00% Delegim i përgjegjësive % 5.33% 10.67% Kontroll dhe matje e performancës % 12.67% 10.67% Motivim % 8.67% 14.67% Menaxhim i kohës % 8.00% 15.33% TABELA 23 - Nevoja e ndërmarrjeve të mesme për trajnimet mbi burimet njerëzore E mesme BURIMET NJERËZORE Prodhues Shërbyes Tregtar Menaxhim i burimeve njerëzore % 10.00% 26.00% Delegim i përgjegjësive % 10.00% 12.00% Kontroll dhe matje e performancës % 12.00% 16.00% Motivim % 12.00% 16.00% Menaxhim i kohës % 10.00% 16.00% Nga të dhënat e tabelave paraprake (21, 22 dhe 23), janë paraqitur grafikisht edhe nevojat e NVM-ve për trajnime në fushën e burimeve njerëzore (Figura 17). Trajnimet më të nevojshme, janë gjetur të jenë: Trajnimi për menaxhimin e kohës, ku 9.13% e NVM të anketuara kanë deklaruar se kanë shumë nevojë për një trajnim të tillë, 5.25% e tyre e cilësojnë këtë si deri diku të nevojshëm, kurse 85.63% nuk kanë shprehur fare interesim për trajnimin në fjalë. Menaxhimi i burimeve njerëzore, ka zgjuar interesim për 8.13% të NVM-ve të anketuara, të cilat e kanë vlerësuar si shumë të nevojshëm këtë trajnim, deri diku të nevojshëm e kanë vlerësuar 5.25% e tyre, derisa 86.63% e NVM-ve të anketuara, këtë trajnimin e kanë vlerësuar si të pa nevojshëm. Trajnimi për motivim të punëtorëve, është cilësuar si shumë i nevojshëm nga 7.63% e ndërmarrjeve, 5.75% kanë deklaruar se ky trajnim është deri diku i nevojshëm, derisa 86.63% e NVM-ve të anketuara e kanë vlerësuar si të pa nevojshëm për ndërmarrjen. Menaxhim i kohës 85.63% 5.25% 9.13% Motivim 86.63% 5.75% 7.63% Kontroll dhe matje e performancës 87.75% 6.00% 6.25% Delegim i përgjegjësive 91.63% 4.00% 4.38% Menaxhim i burimeve njerëzore 86.63% 5.25% 8.13% 0 - I pa nevojshëm 1 - Deri diku i nevojshëm 2 - Shumë i nevojshëm FIGURA 17 Nevoja e NVM-ve për trajnime në fushën e burimeve njerëzore Faqe 32

33 Nevoja për trajnime në prokurim publik dhe tenderim Në kategorinë e trajnimeve për prokurim publik dhe tenderim, janë listuar trajnimet si: rregullat dhe procedurat e prokurimit publik, plani i prokurimit, e-prokurimi, zbatimi i kontratave publike, përgatitja e dosjes së tenderit dhe të ngjashme. Për më tepër, në tabelat në vijim (tabela 24, 25 dhe 26), janë paraqitur gjetjet e anketës për nevojat e NVM-ve të anketuara për trajnime në këtë fushë. TABELA 24 - Nevoja e mikro-ndërmarrjeve për trajnime në prokurim publik dhe tenderim PROKURIM PUBLIK DHE TENDER Rregullat kombëtare dhe procedurat e aplikuara në prokurim publik Mikro Prodhues Shërbyes Tregtar % 6.67% 5.17% Plani i prokurimit % 5.67% 6.33% Prokurimi elektronik % 4.00% 8.33% Zbatimi i kontratave publike % 3.50% 6.83% Përgatitja e termave të referencës % 4.00% 4.83% Përgatitja e dosjeve të tenderit, lansimi i tenderëve/ thirrjet për propozim Komisioni i vlerësimit te tenderit/ Paneli i listës se shkurtër Procedurat e tenderit të shërbimeve/ furnizimeve/ punimeve/ granteve % 3.50% 5.67% % 3.50% 3.17% % 3.83% 4.50% TABELA 25 - Nevoja e ndërmarrjeve të vogla për trajnime në prokurim publik dhe tenderim PROKURIM PUBLIK DHE TENDER Rregullat kombëtare dhe procedurat e aplikuara në prokurim publik E vogël Prodhues Shërbyes Tregtar % 10.67% 10.67% Plani i prokurimit % 6.67% 13.33% Prokurimi elektronik % 8.00% 14.00% Zbatimi i kontratave publike % 8.67% 10.00% Përgatitja e termave të referencës % 8.00% 8.00% Përgatitja e dosjeve të tenderit, lansimi i tenderëve/ thirrjet për propozim Komisioni i vlerësimit te tenderit/ Paneli i listës se shkurtër Procedurat e tenderit të shërbimeve/ furnizimeve/ punimeve/ granteve % 6.67% 10.67% % 4.67% 6.67% % 4.67% 8.00% Faqe 33

34 TABELA 26 - Nevoja e ndërmarrjeve të mesme për trajnime në prokurim publik dhe tenderim PROKURIM PUBLIK DHE TENDER Rregullat kombëtare dhe procedurat e aplikuara në prokurim publik E mesme Prodhues Shërbyes Tregtar % 6.00% 16.00% Plani i prokurimit % 10.00% 14.00% Prokurimi elektronik % 10.00% 16.00% Zbatimi i kontratave publike % 6.00% 12.00% Përgatitja e termave të referencës % 6.00% 12.00% Përgatitja e dosjeve të tenderit, lansimi i tenderëve/ thirrjet për propozim Komisioni i vlerësimit te tenderit/ Paneli i listës se shkurtër Procedurat e tenderit të shërbimeve/ furnizimeve/ punimeve/ granteve % 6.00% 12.00% % 4.00% 12.00% % 8.00% 14.00% Figura 18, pasqyron nevojat e NVM-ve të anketuara për trajnime në fushën e prokurimit publik dhe tenderimit. Trajnimi i cilësuar si më i nevojshmi nga ky grup trajnimesh, është gjetur të jetë trajnimi për prokurim elektronik, i cili është vlerësuar si shumë i nevojshëm nga 9.88% e NVM-ve të anketuara, si deri diku të nevojshëm e kanë vlerësuar 5.13% e tyre, ndërsa si jo relevant për veprimtarinë e tyre e kanë cilësuar 85% e NVM-ve. Një tjetër trajnim me interes për NVM-të e anketuara, është gjetur të jetë edhe trajnimi për plan të prokurimit, ku 8.13% e ndërmarrjeve e kanë vlerësuar si shumë të nevojshëm, 6.13% si deri diku të nevojshëm dhe 85.75% si të pa nevojshëm. Zbatimi i kontratave publike ka zgjuar interes për 7.75% të NVM-ve të anketuara, të cilat e kanë vlerësuar si shumë të nevojshëm, 4.63% të tyre e kanë cilësuar si deri diku të nevojshëm, ndërsa si jo relevant e kanë vlerësuar % e tyre. Procedurat e tenderit të shërbimeve/ furnizimeve/ 90.00% 4.25% 5.75% Komisioni i vlerësimit te tenderit/ Paneli i listës se shkurtër 91.88% 3.75% 4.38% Përgatitja e dosjeve të tenderit, lansimi i tenderëve/ thirrjet 88.75% 4.25% 7.00% Përgatitja e termave të referencës 89.25% 4.88% 5.88% Zbatimi i kontratave publike 87.63% 4.62% 7.75% Prokurimi elektronik 85.00% 5.13% 9.88% Plani i prokurimit 85.75% 6.12% 8.13% Rregullat kombëtare dhe procedurat e aplikuara në 85.75% 7.38% 6.88% 0 - I pa nevojshëm 1 - Deri diku i nevojshëm 2 - Shumë i nevojshëm FIGURA 18 Nevoja e NVM-ve për trajnime në prokurim publik dhe tenderim Faqe 34

35 Nevoja për trajnime në menaxhim financiar Trajnimet e ofruara tek kjo kategori, kryesisht janë trajnime që kanë të bëjnë me: planifikimin financiar dhe atë të investimeve, analizën kost/benefit, planifikimin dhe rrjedhën e fondeve, certifikimin, etj. Në tabelat vijuese (tabela 27, 28 dhe 29), është paraqitur nevoja e NVM-ve të anketuara për të vijuar këto trajnime. TABELA 27 - Nevoja e mikro-ndërmarrjeve për trajnime në menaxhim financiar Mikro MENAXHIM FINANCIAR Prodhues Shërbyes Tregtar Planifikim financiar % 3.33% 1.83% Planifikim i investimeve % 3.17% 2.50% Analiza kost/ benefit e produktit/biznesit % 2.17% 2.67% Rrjedha e fondeve % 2.00% 0.83% Planifikimi i fondeve % 1.83% 1.50% Kërkimi i fondeve nga KE (Komisioni Evropian) % 2.17% 9.83% Certifikimi/ Verifikimi i shpenzimeve % 0.33% 1.00% Mbyllja e programeve % 0.67% 0.33% Rialokimi i fondeve % 0.50% 0.33% TABELA 28 - Nevoja e ndërmarrjeve të vogla për trajnime në menaxhim financiar E Vogël MENAXHIM FINANCIAR Prodhues Shërbyes Tregtar Planifikim financiar % 9.33% 4.67% Planifikim i investimeve % 7.33% 6.67% Analiza kost/ benefit e produktit/biznesit % 4.00% 6.00% Rrjedha e fondeve % 4.00% 2.00% Planifikimi i fondeve % 4.67% 2.67% Kërkimi i fondeve nga KE (Komisioni Evropian) % 3.33% 18.00% Certifikimi/ Verifikimi i shpenzimeve % 2.67% 6.00% Mbyllja e programeve % 1.33% 2.00% Rialokimi i fondeve % 2.67% 1.33% Faqe 35

36 TABELA 29 - Nevoja e ndërmarrjeve të mesme për trajnime në menaxhim financiar E Mesme MENAXHIM FINANCIAR Prodhues Shërbyes Tregtar Planifikim financiar % 8.00% 8.00% Planifikim i investimeve % 6.00% 8.00% Analiza kost/ benefit e produktit/biznesit % 10.00% 4.00% Rrjedha e fondeve % 8.00% 4.00% Planifikimi i fondeve % 8.00% 4.00% Kërkimi i fondeve nga KE (Komisioni Evropian) % 4.00% 22.00% Certifikimi/ Verifikimi i shpenzimeve % 4.00% 8.00% Mbyllja e programeve % 4.00% 4.00% Rialokimi i fondeve % 6.00% 4.00% Trajnimi i cilësuar si më i nevojshmi nga ky grup trajnimesh, është gjetur të jetë trajnimi për kërkim të fondeve nga Komisioni Evropian (KE), i cili është vlerësuar si shumë i nevojshëm nga 12.13% e NVMve të anketuara, deri diku të nevojshëm e kanë vlerësuar 2.5% e ndërmarrjeve, derisa si jo relevant për veprimtarinë e tyre e kanë cilësuar 85.38% e NVM-ve. Planifikimi i investimeve ka zgjuar interesim për 3.63% të NVM-ve, të cilat e kanë vlerësuar si shumë të nevojshëm dhe 4.13% të tyre që e kanë cilësuar si deri diku të nevojshëm, kundrejt 92.25% të NVM-ve që këtë trajnim e kanë cilësuar si jo relevant për ndërmarrjen. Një tjetër trajnim me interes për NVM-të, del të jetë edhe trajnimi për analizën kost/ benefit të investimit, ku 3.38% e ndërmarrjeve e kanë vlerësuar si shumë të nevojshëm, 3% si deri diku të nevojshëm dhe 93.63% si të pa nevojshëm. Rialokimi i fondeve 98.00% 1.25% 0.75% Mbyllja e programeve 98.13% 1.00% 0.88% Certifikimi/ Verifikimi i shpenzimeve 96.63% 1.00% 2.38% Kërkimi i fondeve nga KE 85.38% 2.50% 12.13% Planifikimi i fondeve 95.38% 2.75% 1.88% Rrjedha e fondeve 96.00% 2.75% 1.25% Analiza kost/ benefit e produktit/biznesit 93.63% 3.00% 3.38% Planifikim i investimeve 92.25% 4.12% 3.63% Planifikim financiar 92.50% 4.75% 2.75% 0 - I pa nevojshëm 1 - Deri diku i nevojshëm 2 - Shumë i nevojshëm FIGURA 19 Nevoja e NVM-ve për trajnime në menaxhim të financave Faqe 36

37 Nevoja për trajnime mbi vlerësimin e tregut Një tjetër grup trajnimesh, që është trajtuar në këtë hulumtim, ka të bëjë me vlerësimin e tregut, respektivisht vlerësimin e tregut të brendshëm dhe vlerësimin e tregut rajonal, qasjen në import/eksport dhe procedurat e import/eksportit. Në tabelat 30, 31 dhe 32, është dhënë në detaje edhe nevoja e ndërmarrjeve mikro, të vogla dhe të mesme për trajnime në këtë fushë. TABELA 30 - Nevoja e mikro-ndërmarrjeve për trajnime mbi vlerësimin e tregut VLERËSIMI I TREGUT Qasja në eksport dhe procedurat e eksportit Qasja në import dhe procedurat e importit Mikro Prodhues Shërbyes Tregtar % 2.50% 7.67% % 3.67% 9.67% Vlerësim i tregut te brendshëm % 4.00% 10.17% Vlerësim i tregut rajonal % 3.33% 6.33% TABELA 31 - Nevoja e ndërmarrjeve të vogla për trajnime mbi vlerësimin e tregut VLERËSIMI I TREGUT Qasja në eksport dhe procedurat e eksportit Qasja në import dhe procedurat e importit E vogël Prodhues Shërbyes Tregtar % 4.00% 19.33% % 4.67% 18.67% Vlerësim i tregut te brendshëm % 4.00% 22.00% Vlerësim i tregut rajonal % 4.00% 16.00% TABELA 32 - Nevoja e ndërmarrjeve të mesme për trajnime mbi vlerësimin e tregut E mesme VLERËSIMI I TREGUT Prodhues Shërbyes Tregtar Qasja në eksport dhe procedurat e eksportit Qasja në import dhe procedurat e importit % 8.00% 38.00% % 10.00% 26.00% Vlerësim i tregut te brendshëm % 6.00% 34.00% Vlerësim i tregut rajonal % 6.00% 24.00% Në figurën 20, është paraqitur nevoja e ndërmarrjeve për trajnime në fushën e vlerësimit të tregut, ku trajnimi për vlerësimin e tregut të brendshëm, është vlerësuar si shumë i nevojshëm nga 13.88% e NVM-ve, deri diku i nevojshëm nga 4.13%, kurse 82% e ndërmarrjeve të anketuara kanë deklaruar se ky trajnim është jo relevant për veprimtarinë e tyre. Trajnimi për qasjen në import dhe procedurat e Faqe 37

38 importit, është vlerësuar si i nevojshëm nga 12.38% e NVM-ve, 4.25% e kanë vlerësuar si deri diku të nevojshëm, kurse 83.38% e shohin si të pa nevojshëm. Një tjetër trajnim me interes për NVM-të, është edhe trajnimi për qasjen në eksport dhe procedurat e eksportit, i vlerësuar si shumë i nevojshëm prej 11.75% e ndërmarrjeve të anketuara, deri diku i nevojshëm për 3.13% prej tyre, dhe jo i nevojshëm për 85.13% të NVM-ve të anketuara. Nga ana tjetër, 9.25% e ndërmarrjeve të anketuara kanë deklaruar se trajnimi për vlerësimin e tregut rajonal, është shumë i nevojshëm, një numër prej 3.63% të NVM-ve, e kanë vlerësuar si deri diku të nevojshëm, kurse pjesa më e madhe e tyre (87.13%), e kanë vlerësuar si jo të nevojshëm për veprimtarinë e tyre. Vlerësim i tregut rajonal 87.13% 3.63% 9.25% Vlerësim i tregut te brendshëm 82.00% 4.12% 13.88% Qasja në import dhe procedurat e importit 83.38% 4.25% 12.38% Qasja në eksport dhe procedurat e eksportit 85.13% 3.13% 11.75% 0 - I pa nevojshëm 1 - Deri diku i nevojshëm 2 - Shumë i nevojshëm Nevoja për trajnimet në fushën e marketingut FIGURA 20 Nevoja e NVM-ve për trajnime mbi vlerësimin e tregut Në këtë grup trajnimesh janë përfshirë trajnimet për: planifikim të marketingut, strategjinë e shitjes dhe mjetet e marketingut. Këto trajnime kanë tërhequr në masë të madhe vëmendjen e NVM-ve, duke bërë kështu, që të rangohen ndër trajnimet më të nevojshme për NVM-të e anketuara. TABELA 33 - Nevoja e mikro-ndërmarrjeve për trajnimet në fushën e marketingut Mikro MARKETING Prodhues Shërbyes Tregtar Planifikimi i marketingut % 12.50% 35.83% Strategjia e shitjes % 11.17% 41.17% Mjetet e marketingut % 10.33% 30.67% TABELA 34 - Nevoja e ndërmarrjeve të vogla për trajnimet në fushën e marketingut E vogël MARKETING Prodhues Shërbyes Tregtar Planifikimi i marketingut % 7.33% 48.00% Strategjia e shitjes % 6.67% 54.67% Mjetet e marketingut % 6.67% 41.33% Faqe 38

39 TABELA 35 - Nevoja e ndërmarrjeve të mesme për trajnimet në fushën e marketingut E mesme MARKETING Prodhues Shërbyes Tregtar Planifikimi i marketingut % 10.00% 44.00% Strategjia e shitjes % 12.00% 42.00% Mjetet e marketingut % 8.00% 36.00% Bazuar në të dhënat e anketës, grafikisht është paraqitur edhe nevoja ndërmarrjeve për trajnime në fushën e marketingut. Siç shihet edhe tek figura 21, strategjia e shitjes, është cilësuar si shumë i nevojshëm nga 43.75% e ndërmarrjeve të anketuara, deri diku i nevojshëm nga 10.38% e tyre, si dhe nga 45.88% e tyre, është vlerësuar si i pa nevojshëm. Po ashtu, edhe planifikimi i marketingut është vlerësuar lartë nga ndërmarrjet e anketuara, ku 38.63% e NVM-ve e kanë vlerësuar si shumë të nevojshëm, 11.38% deri diku të nevojshëm, derisa, 50% e tyre e kanë cilësuar si të pa nevojshëm. Trajnimi për mjetet e marketingut ka zgjuar interes për 33% të NVM-ve, të cilat e kanë vlerësuar si shumë të nevojshëm, 9.5% të tyre që e kanë cilësuar si deri duku të nevojshëm, derisa 57.5% të NVMve e kanë cilësuar si jo relevant për ndërmarrjen. Mjetet e marketingut 57.50% 9.50% 33.00% Strategjia e shitjes 45.88% 10.38% 43.75% Planifikimi i marketingut 50.00% 11.38% 38.63% 0 - I pa nevojshëm 1 - Deri diku i nevojshëm 2 - Shumë i nevojshëm FIGURA 21 Nevoja e NVM-ve për trajnime në fushën e marketingut Nevoja e ndërmarrjeve për trajnime operative/ administrative Në kategorinë e trajnimeve operative/ administrative, janë përzgjedhur 23 trajnime, të cilat janë vlerësuar si më me rëndësi në këtë fushë, ku të njëjtat janë ndarë në pesë (5) grupe kryesore të trajnimeve, duke përfshirë këtu: o Trajnimet operative/ administrative, o Përgatitja dhe menaxhimi i projekteve, o Menaxhimi i financave dhe kontabiliteti, o Shërbim ndaj klientëve, o Të tjera; Në vijim të këtij raporti është analizuar nevoja e NVM-ve për trajnime operative/ administrative dhe janë identifikuar nevojat e menjëhershme dhe ato afatgjatë të NVM-ve për këto trajnime. Faqe 39

40 Nevoja për trajnime operative/ administrative Trajnimet e ofruara tek kjo kategori, janë kryesisht trajnime që kanë të bëjnë me: zhvillimin e produkteve apo shërbimeve, komunikimin me palë, menaxhimin e keshit, menaxhimin e zyrës, e të ngjashme. Në tabelat 36, 37 dhe 38, janë paraqitur tabelat përkatëse me trajnimet e kërkuara në këtë fushë, si dhe shkalla e nevojave të NVM-ve për të vijuar këto trajnime. TABELA 36 - Nevoja e mikro-ndërmarrjeve për trajnime operative/ administrative TRAJNIME OPERATIVE/ ADMINISTRATIVE Mikro Prodhues Shërbyes Tregtar Zhvillimi i produkteve/shërbimeve % 3.33% 12.50% Menaxhimi i zyrës % 2.17% 2.50% Koordinimi % 1.83% 2.17% Raportimi % 1.50% 2.00% Menaxhimi i kesh-it % 2.50% 3.50% Komunikimi me palë % 3.17% 10.33% TABELA 37 - Nevoja e ndërmarrjeve të vogla për trajnime operative/ administrative TRAJNIME OPERATIVE/ ADMINISTRATIVE E vogël Prodhues Shërbyes Tregtar Zhvillimi i produkteve/shërbimeve % 6.00% 16.67% Menaxhimi i zyrës % 6.67% 6.67% Koordinimi % 5.33% 7.33% Raportimi % 5.33% 5.33% Menaxhimi i kesh-it % 6.67% 9.33% Komunikimi me palë % 6.00% 15.33% TABELA 38 - Nevoja e ndërmarrjeve të mesme për trajnime operative/ administrative TRAJNIME OPERATIVE/ ADMINISTRATIVE E mesme Prodhues Shërbyes Tregtar Zhvillimi i produkteve/shërbimeve % 10.00% 28.00% Menaxhimi i zyrës % 14.00% 16.00% Koordinimi % 10.00% 16.00% Raportimi % 10.00% 14.00% Menaxhimi i kesh-it % 16.00% 10.00% Komunikimi me palë % 10.00% 20.00% Faqe 40

41 Në figurën 22, të gjeneruar nga të dhënat e anketës, janë identifikuar nevojat e NVM-ve për trajnime operative/ administrative. Trajnimi i cilësuar si më i nevojshmi nga ky grup trajnimesh, është gjetur të jetë trajnimi për zhvillimin e produktit apo shërbimit, i cili është vlerësuar si shumë i nevojshëm nga 14.25% e NVM-ve të anketuara, si deri diku të nevojshëm e kanë vlerësuar 4.25% e ndërmarrjeve, derisa si jo relevant për veprimtarinë e tyre e kanë cilësuar 81.5% e NVM-ve. Një tjetër trajnim me interes për NVM-të, është gjetur të jetë erdhe trajnimi për komunikim me palë, ku 11.88% e ndërmarrjeve e kanë vlerësuar si shumë të nevojshëm, 4.13% si deri diku të nevojshëm dhe 84% si të pa nevojshëm. Menaxhimi i keshit, ka zgjuar interes për 5% të NVM-ve të cilat e kanë vlerësuar si shumë të nevojshëm, 4.13% të tyre që e kanë cilësuar si deri diku të nevojshëm, ndërsa 90.88% të NVM-ve këtë trajnim e kanë cilësuar si jo relevant për ndërmarrjen. Komunikimi me palë Menaxhimi i kesh-it Raportimi Koordinimi Menaxhimi i zyrës Zhvillimi i produkteve/shërbimeve 84.00% 90.88% 93.88% 93.00% 92.13% 81.50% 4.12% 11.88% 4.12% 2.75% 3.00% 3.75% 4.25% 14.25% 5.00% 3.38% 4.00% 4.12% FIGURA 22 Nevoja e NVM-ve për trajnime operative/administrative Nevoja për trajnime në përgatitjen dhe menaxhimin e projekteve Tek trajnimet për përgatitjen dhe menaxhimin e projekteve, janë listuar trajnimet si: aplikimi për projekte apo grante, përgatitja e formës së aplikimit, kontraktimi dhe implementimi i kontratës, e të ngjashëm. Tabelat 39, 40 dhe 41, përshkruajnë nevojën e shprehur të ndërmarrjeve për trajnime në këtë fushë. TABELA 39 - Nevoja e mikro-ndërmarrjeve për trajnime në përgatitjen dhe menaxhimin e projekteve PËRGATITJA DHE MENAXHIMI I PROJEKTEVE Komunikimi gjate përgatitjes se projektit Përdorimi i asistencës teknike për përgatitjen e projektit/ grantit Përgatitja e aplikacioneve (Forma e Aplikacionit) Mikro Prodhues Shërbyes Tregtar % 10.00% 6.67% % 10.33% 10.33% % 6.83% 19.50% Aplikimi për projekte/ grante % 6.17% 26.00% Kontraktimi % 4.17% 18.00% Implementimi i kontratës % 4.83% 14.83% Kuptimi dhe zbatimi i dispozitave ligjore dhe rregullat relevante kombëtare/ udhëzimet për zbatimin (implementimin e projektit) 0 - I pa nevojshëm 1 - Deri diku i nevojshëm 2 - Shumë i nevojshëm % 6.67% 5.17% Organizimi i eventeve, takimeve etj % 6.67% 3.67% Faqe 41

42 TABELA 40 - Nevoja e ndërmarrjeve të vogla për trajnime në përgatitjen dhe menaxhim e projekteve E vogël PËRGATITJA DHE MENAXHIMI I Prodhues Shërbyes Tregtar PROJEKTEVE Komunikimi gjate përgatitjes se projektit Përdorimi i asistencës teknike për përgatitjen e projektit/ grantit Përgatitja e aplikacioneve (Forma e Aplikacionit) % 10.00% 4.67% % 10.67% 8.00% % 10.67% 19.33% Aplikimi për projekte/ grante % 9.33% 26.00% Nënshkrimi i kontratës % 8.00% 14.00% Implementimi i kontratës % 6.00% 12.67% Kuptimi dhe zbatimi i dispozitave ligjore dhe rregullat relevante kombëtare/ udhëzimet për zbatimin (implementimin e projektit) % 6.00% 5.33% Organizimi i eventeve, takimeve etj % 6.00% 5.33% TABELA 41 - Nevoja e ndërmarrjeve të mesme për trajnime në përgatitjen dhe menaxhim e projekteve PËRGATITJA DHE MENAXHIMI I PROJEKTEVE Komunikimi gjate përgatitjes se projektit Përdorimi i asistencës teknike për përgatitjen e projektit/ grantit Përgatitja e aplikacioneve (Forma e Aplikacionit) E mesme Prodhues Shërbyes Tregtar % 20.00% 10.00% % 12.00% 14.00% % 10.00% 18.00% Aplikimi për projekte/ grante % 12.00% 24.00% Nënshkrimi i kontratës % 10.00% 16.00% Implementimi i kontratës % 14.00% 14.00% Kuptimi dhe zbatimi i dispozitave ligjore dhe rregullat relevante kombëtare/ udhëzimet për zbatimin (implementimin e projektit) % 16.00% 14.00% Organizimi i eventeve, takimeve etj % 14.00% 14.00% Duke u bazuar në rezultatet e anketës, është paraqitur grafikisht edhe nevoja NVM-ve për trajnime rreth përgatitjes dhe menaxhimit të projekteve. Siç shihet tek figura 23, aplikimi për projekte apo grante është cilësuar si shumë i nevojshëm nga 25.88% e ndërmarrjeve të anketuara, deri diku i nevojshëm nga 7.13% e tyre, si dhe është vlerësuar si i pa nevojshëm nga 67% i NMV-e. Gjithashtu, trajnimi për përgatitjen e aplikacionit është vlerësuar kënaqshëm nga ndërmarrjet e anketuara, ku 19.38% e NVM-ve e kanë vlerësuar si shumë të nevojshëm, 7.75% deri diku të nevojshëm, derisa, 72.88% e tyre e kanë cilësuar si të pa nevojshëm. Trajnimi, nënshkrimi i kontratës ka zgjuar interes për 17.13% të NVM-ve, të cilat e kanë vlerësuar si shumë të nevojshëm, 5.25% të tyre që e kanë cilësuar si deri diku të nevojshëm, derisa 77.63% e ndërmarrjeve e kanë cilësuar si jo relevant. Faqe 42

43 Organizimi i eventeve, takimeve etj % 7.00% 4.62% Kuptimi dhe zbatimi i dispozitave ligjore dhe rregullat 87.13% 7.13% 5.75% Implementimi i kontratës 80.00% 5.62% 14.38% Nënshkrimi i kontratës 77.63% 5.25% 17.13% Aplikimi për projekte/ grante 67.00% 7.13% 25.88% Përgatitja e aplikacioneve (Forma e Aplikacionit) 72.88% 7.75% 19.38% 79.38% 10.50% 10.13% Komunikimi gjate përgatitjes se projektit 82.88% 10.63% 6.50% 0 - I pa nevojshëm 1 - Deri diku i nevojshëm 2 - Shumë i nevojshëm FIGURA 23 Nevoja e NVM-ve për trajnime në përgatitjen dhe menaxhimin e projekteve Nevoja për trajnime në menaxhim të financave dhe kontabiliteti Në listën e trajnimeve për financa dhe kontabilitet, janë ofruar trajnimet si kontabiliteti menaxherial, kontabiliteti financiar dhe trajnimi për taksa dhe tatime. Në tabelat 42, 43 dhe 44 janë pasqyruar rezultatet e anketës në lidhje me nevojat e ndërmarrjeve për trajnime në fushën e financave dhe kontabilitetit. TABELA 42 - Nevoja e mikro-ndërmarrjeve për trajnime në menaxhim të financave dhe kontabilitetit MENAXHIMI I FINANCAVE DHE KONTABILITET Mikro Prodhues Shërbyes Tregtar Kontabiliteti menaxherial % 6.83% 5.50% Kontabiliteti financiar % 7.50% 12.33% Taksat dhe tatimet % 8.17% 12.17% TABELA 43 - Nevoja e ndërmarrjeve të vogla për trajnime në menaxhim të financave dhe kontabilitetit MENAXHIMI I FINANCAVE DHE KONTABILITET E vogël Prodhues Shërbyes Tregtar Kontabiliteti menaxherial % 5.33% 17.33% Kontabiliteti financiar % 4.00% 20.67% Taksat dhe tatimet % 6.00% 19.33% Faqe 43

44 TABELA 44 - Nevoja e ndërmarrjeve të mesme për trajnime në menaxhim të financave dhe kontabilitetit MENAXHIMI I FINANCAVE DHE KONTABILITET E mesme Prodhues Shërbyes Tregtar Kontabiliteti menaxherial % 16.00% 22.00% Kontabiliteti financiar % 12.00% 22.00% Taksat dhe tatimet % 10.00% 22.00% Tek nevojat e NVM-ve për trajnime në kontabilitet dhe financa, vërejmë se interesim më i lartë është treguar për trajnime në kontabilitet financiar, ku 14.5% e ndërmarrjeve janë deklaruar që ky trajnim është shumë i nevojshëm, 7.13% deri diku i nevojshëm, ndërsa 78.38% e ndërmarrjeve e kanë vlerësuar si jo të nevojshëm. Trajnimi për taksa dhe tatime, është vlerësuar si shumë i nevojshëm nga 14.13% e NVM-ve, 7.88% e kanë vlerësuar si deri diku të nevojshëm, kurse 78% i shohin këto trajnime si jorelevante për veprimtarinë e tyre. Për kontabilitetin menaxherial, 8.75% e ndërmarrjeve të anketuara kanë deklaruar se është trajnim shumë i nevojshëm, një pjesë prej 7.13% e kanë vlerësuar si deri diku të nevojshëm, kurse pjesa më e madhe e tyre, apo 84.13%, e kanë vlerësuar si jo të nevojshëm. Taksat dhe tatimet 78.00% 7.88% 14.13% Kontabiliteti financiar 78.38% 7.13% 14.50% Kontabiliteti menaxherial 84.13% 7.13% 8.75% 0 - I pa nevojshëm 1 - Deri diku i nevojshëm 2 - Shumë i nevojshëm FIGURA 24 Nevoja e NVM-ve për trajnime në menaxhim të financave dhe kontabilitetit Nevoja për trajnime mbi shërbimin ndaj klientëve Trajnimet për shërbim ndaj klientëve, kanë rezultuar si trajnime të vlerësuara relativisht lartë, nga NVM-të e anketuara. TABELA 45 - Nevoja e mikro-ndërmarrjeve për trajnime mbi shërbimin ndaj klientëve Mikro SHËRBIMI NDAJ KLIENTËVE Prodhues Shërbyes Tregtar Komunikimi me klient % 6.17% 26.17% Rrjetëzimi % 3.50% 13.67% Komunikimi dhe gjuhët e huaja % 3.83% 14.17% Faqe 44

45 TABELA 46 - Nevoja e ndërmarrjeve të vogla për trajnime mbi shërbimin ndaj klientëve E vogël SHËRBIMI NDAJ KLIENTËVE Prodhues Shërbyes Tregtar Komunikimi me klient % 2.00% 38.00% Rrjetëzimi % 4.67% 27.33% Komunikimi dhe gjuhët e huaja % 2.67% 24.67% TABELA 47 - Nevoja e ndërmarrjeve të mesme për trajnime mbi shërbimin ndaj klientëve E mesme SHËRBIMI NDAJ KLIENTËVE Prodhues Shërbyes Tregtar Komunikimi me klient % 12.00% 30.00% Rrjetëzimi % 10.00% 16.00% Komunikimi dhe gjuhët e huaja % 8.00% 22.00% Në figurën 25, është paraqitur grafikisht nevoja dhe gatishmëria e NVM-ve për të vijuar trajnime për shërbim ndaj klientit, ku 28.63% e ndërmarrjeve kanë deklaruar se kanë shumë nevojë për trajnimin komunikimi me klientë, 5.75% e tyre e shohin si deri diku të nevojshëm një trajnim të tillë, kurse 65.63%, nuk kanë nevojë për këtë trajnim. Trajnimi për rrjetëzim është parë shumë i nevojshëm nga 16.38% e NVM-ve, deri diku i nevojshëm nga 4.13% e tyre dhe jo i nevojshëm nga 79.5% e NVM-ve. Trajnimi për komunikim dhe gjuhët e huaja është vlerësuar si shumë i nevojshëm nga 16.63% e NVMve, deri diku i nevojshëm nga 3.88%, derisa 79.5% e vlerësojnë si jo relevant për veprimtarinë e tyre. Komunikimi dhe gjuhët e huaja 79.50% 3.88% 16.63% Rrjetëzimi 79.50% 4.12% 16.38% Komunikimi me klient 65.63% 5.75% 28.63% 0 - I pa nevojshëm 1 - Deri diku i nevojshëm 2 - Shumë i nevojshëm FIGURA 25 Nevoja e NVM-ve për trajnime mbi shërbimin ndaj klientëve Nevoja për trajnime mbi teknologjinë e komunikimit, shfrytëzim efecient të energjisë dhe certifikim të produkteve Këtu janë përfshirë nevojat për trajnimet si sistemi kompjuterik i bazuar në transferimin elektronik të të dhënave, shfrytëzimi elektronik i të dhënave, cilësia, standardet dhe certifikimi i produkteve, trajnime këto që nuk kanë zgjuar interesim edhe aq të madh tek NVM-të e anketuara. Në tabelat 48, 49 dhe 50 është paraqitur nevoja e NVM-ve për të vijuar këto trajnime. Faqe 45

46 TABELA 48 Nevoja e mikro-ndërmarrjeve për trajnime mbi teknologjinë e komunikimit, shfrytëzim efecient të energjisë dhe certifikim të produkteve INFORMACIONI DHE TEKNOLOGJIA E KOMUNIKIMIT Sistemi kompjuterik i bazuar [transferimi elektronik i të dhënave] Mikro Prodhues Shërbyes Tregtar % 1.67% 3.17% Shfrytëzimi efiçient i energjisë % 2.50% 1.50% Cilësia, standardi dhe certifikimi i produkteve % 2.00% 5.33% TABELA 49 - Nevoja e ndërmarrjeve të vogla për trajnime mbi teknologjinë e komunikimit, shfrytëzim efecient të energjisë dhe certifikim të produkteve INFORMACIONI DHE TEKNOLOGJIA E KOMUNIKIMIT Sistemi kompjuterik i bazuar [transferimi elektronik i të dhënave] E vogël Prodhues Shërbyes Tregtar % 3.33% 10.00% Shfrytëzimi efiçient i energjisë % 3.33% 6.00% Cilësia, standardi dhe certifikimi i produkteve % 5.33% 10.00% TABELA 50 - Nevoja e ndërmarrjeve të mesme për trajnime mbi teknologjinë e komunikimit, shfrytëzim efecient të energjisë dhe certifikim të produkteve INFORMACIONI DHE TEKNOLOGJIA E KOMUNIKIMIT Sistemi kompjuterik i bazuar [transferimi elektronik i të dhënave] E mesme Prodhues Shërbyes Tregtar % 8.00% 16.00% Shfrytëzimi efiçient i energjisë % 4.00% 10.00% Cilësia, standardi dhe certifikimi i produkteve % 8.00% 12.00% Nga figurën 26, shihet se interesim më i madh është treguar për trajnimin cilësia, standardi dhe certifikimi i produkteve, ku 6.63% e NVM-ve, kanë deklaruar që kanë shumë nevojë për këtë fushë trajnimesh, 3% e kanë vlerësuar si deri diku të nevojshëm, ndërsa 90.38% e kanë vlerësuar si jo të nevojshëm. Sistemi kompjuterik i bazuar, apo transferimi elektronik i të dhënave, është vlerësuar si modul shumë i nevojshëm nga 5.25% e NVM-ve, deri diku i nevojshëm nga 2.38% e tyre, kurse 92.38% kanë deklaruar që ky trajnim është i pa nevojshëm. Shfrytëzimi efeçient i energjisë, është trajnim i cili është vlerësuar si shumë i nevojshëm nga 2.88% e ndërmarrjeve, deri diku i nevojshëm nga 2.75% e tyre dhe jo-relevant nga 94.38% e NVM-ve. Faqe 46

47 Cilësia, standardi dhe certifikimi i produkteve 90.38% 3.00% 6.63% Shfrytëzimi efiçient i energjisë 94.38% 2.75% 2.88% Sistemi kompjuterik i bazuar [transferimi elektronik i të dhënave] 92.38% 2.38% 5.25% 0 - I pa nevojshëm 1 - Deri diku i nevojshëm 2 - Shumë i nevojshëm FIGURA 26 Nevoja e NVM-ve për trajnime mbi teknologjinë e komunikimit, shfrytëzim efecient të energjisë dhe certifikim të produkteve Nevojat e ndërmarrjeve për trajnime teknike dhe/ ose profesionale Në këtë grup trajnimesh, janë përfshirë module specifike dhe teknike që i përkasin industrive, respektivisht sektorëve apo veprimtarive të veçanta të NVM-ve, qoftë në fushën e prodhimit, shërbimeve apo tregtisë. Vlen të theksohet se krahasimi i përgjigjeve për nevojat e ndërmarrjeve për këto trajnime me numrin e përgjithshëm të ndërmarrjeve të anketuara, mund të mos jetë shumë relevant për faktin se nevojat për këto module apo trajnime, mund të mos i përkasin të gjitha veprimtarive të ndërmarrjeve. Në tabelat 51, 52 dhe 53 janë listuar trajnimet teknike/ profesionale dhe nevoja e ndërmarrjeve për të përfituar nga këto trajnime. TABELA 51 - Nevoja e mikro-ndërmarrjeve për trajnime teknike dhe/ ose profesionale TRAJNIME PROFEIONALE DHE/ OSE ADMINISTRATIVE Mikro Prodhues Shërbyes Tregtar Teknik ndërtimtari % 0.83% 1.17% Teknik elektricist % 0.33% 2.17% Riparim i instalimeve elektrike % 0.33% 2.17% Teknik i instalimeve të ujit dhe kanalizimeve % 0.17% 1.83% Teknik enterieri % 0.83% 4.17% Teknik makinerie % 0.67% 4.33% Automekanikë dhe përdorimi teknologjisë digjitale % 0.33% 4.50% Zdrukthëtari % 0.83% 8.83% Dizajn Grafik % 1.00% 7.17% Rrobaqepësi dhe dizajn mode % 0.33% 11.17% IT dhe zhvillues i ueb-it/ aplikacioneve % 0.67% 3.00% Agjystator % 0.50% 2.67% Estetikë % 0.50% 5.17% Kuzhinier dhe gastronomi % 0.67% 7.33% Faqe 47

48 TABELA 52 - Nevoja e ndërmarrjeve të vogla për trajnime teknike dhe/ ose profesionale TRAJNIME PROFEIONALE DHE/ OSE ADMINISTRATIVE E vogël Prodhues Shërbyes Tregtar Teknik ndërtimtari % 1.33% 5.33% Teknik elektricist % 0.67% 7.33% Riparim i instalimeve elektrike % 0.67% 3.33% Teknik i instalimeve të ujit dhe kanalizimeve % 0.67% 2.67% Teknik enterieri % 1.33% 7.33% Teknik makinerie % 2.00% 9.33% Automekanikë dhe përdorimi teknologjisë digjitale % 0.67% 8.00% Zdrukthëtari % 1.33% 12.00% Dizajn Grafik % 3.33% 8.67% Rrobaqepësi dhe dizajn mode % 0.67% 3.33% IT dhe zhvillues i ueb-it/ aplikacioneve % 1.33% 1.33% Agjystator % 0.00% 1.33% Estetikë % 0.00% 2.00% Kuzhinier dhe gastronomi % 1.33% 2.00% TABELA 53 - Nevoja e ndërmarrjeve të mesme për trajnime teknike dhe/ ose profesionale TRAJNIME PROFEIONALE DHE/ OSE ADMINISTRATIVE E mesme Prodhues Shërbyes Tregtar Teknik ndërtimtari % 2.00% 6.00% Teknik elektricist % 6.00% 6.00% Riparim i instalimeve elektrike % 4.00% 0.00% Teknik i instalimeve të ujit dhe kanalizimeve % 2.00% 0.00% Teknik enterieri % 2.00% 4.00% Teknik makinerie % 4.00% 6.00% Automekanikë dhe përdorimi teknologjisë digjitale % 4.00% 0.00% Zdrukthëtari % 2.00% 10.00% Dizajn Grafik % 2.00% 12.00% Rrobaqepësi dhe dizajn mode % 2.00% 4.00% IT dhe zhvillues i ueb-it/ aplikacioneve % 2.00% 0.00% Agjystator % 2.00% 0.00% Estetikë % 2.00% 2.00% Kuzhinier dhe gastronomi % 0.00% 2.00% Faqe 48

49 Gjatë analizimit të nevojave të NVM-ve për trajnime profesionale dhe/ose teknike, interesim më i lartë rezulton të jetë për trajnimet në zdrukthëtari, ku 9.5% e ndërmarrjeve janë deklaruar se ky trajnim është shumë i nevojshëm, 1% deri diku i nevojshëm, derisa 89.5% e ndërmarrjeve e kanë vlerësuar si jo të nevojshëm. Trajnimi për rrobaqepësi dhe dizajn mode, është vlerësuar si i nevojshëm nga 9.25% e NVM-ve, 0.5% e kanë vlerësuar si deri diku të nevojshëm, kurse 90.25% e NMV-ve e shohin si jorelevant për veprimtarinë e tyre. Në anën tjetër, 7.75% e ndërmarrjeve të anketuara kanë deklaruar se trajnimet në dizajn grafik janë shumë të nevojshme, një pjesë prej 1.5% i kanë vlerësuar si deri diku të nevojshme, kurse pjesa më e madhe e tyre, apo 90.75%, këto trajnime i kanë vlerësuar si jo të nevojshme. Një tjetër trajnim me interes për NVM-të, është trajnimi për kuzhinë dhe gastronomi, i vlerësuar si i nevojshëm për 6% të ndërmarrjeve të anketuara, deri diku i nevojshëm për 0.75% të tyre, dhe jo i nevojshëm për 93.25% të NVM-ve të anketuara. Kuzhinier dhe gastronomi 93.25% 0.75% 6.00% Estetikë 95.13% 0.50% 4.38% Agjystator 97.25% 0.50% 2.25% IT dhe zhvillues i ueb-it/ aplikacioneve 96.63% 0.88% 2.50% Rrobaqepësi dhe dizajn mode 90.25% 0.50% 9.25% Dizajn Grafik 90.75% 1.50% 7.75% Zdrukthëtari 89.50% 1.00% 9.50% Automekanikë dhe përdorimi teknologjisë digjitale 94.50% 0.63% 4.88% Teknik makinerie 93.50% 1.13% 5.38% Teknik enterieri 94.25% 1.00% 4.75% Teknik i instalimeve të ujit dhe kanalizimeve 97.75% 0.38% 1.88% Riparim i instalimeve elektrike 97.13% 0.63% 2.25% Teknik elektricist 95.88% 0.75% 3.38% Teknik ndërtimtari 96.75% 1.00% 2.25% 0 - I pa nevojshëm 1 - Deri diku i nevojshëm 2 - Shumë i nevojshëm FIGURA 27 Nevoja e NVM-ve për trajnime profesionale dhe/ose administrative Faqe 49

50 Gjithsej Gjithsej Gjithsej Republika e Kosovës Gatishmëria e ndërmarrjeve të anketuara për trajnime online Një tjetër pikë e rëndësishme e këtij hulumtimi, është edhe gatishmëria dhe mundësitë e ndërmarrjeve për të shfrytëzuar trajnimet online, që ka rezultuar me një gatishmëri të lartë të ndërmarrjeve të anketuara, apo 62.9% prej tyre janë deklaruar për këtë formë të organizimit të trajnimeve. TABELA 54 - Gatishmëria e ndërmarrjeve të anketuara për trajnime online Mikro E vogël E Mesme A jeni te gatshëm për trajnime online? Gatishmëria për trajnime Të gatshëm % % % % Jo të gatshëm % % % % Gjithsej % % % % Të dhënat e gjeneruara nga anketimi i 800 NVM-ve, rreth gatishmërisë së tyre për të shfrytëzuar trajnimet online, tregojnë se pjesa më e madhe kanë shprehur interesim për trajnime online (62.9%). Më të gatshëm për të përfituar nga kjo formë e trajnimeve janë ndërmarrjet e mëdha, derisa nga 37.1% që kanë deklaruar se nuk preferojnë trajnimet online, shumica janë ndërmarrje mikro dhe të vogla. 37% 63% Të gatshem Jo të gatshëm FIGURA 28 - Gatishmëria e ndërmarrjeve të anketuara për trajnime online Faqe 50

Sigurimi i Cilësisë Mjet për Ngritjen e Besueshmërisë së Pasqyrave Financiare

Sigurimi i Cilësisë Mjet për Ngritjen e Besueshmërisë së Pasqyrave Financiare 1 Sigurimi i Cilësisë Mjet për Ngritjen e Besueshmërisë së Pasqyrave Financiare Arbër Hoti Sesioni Paralel Nr. 2 Prishtinë 27.06.2016 Tesla Motors 2015 2 2008 Prentice Hall Business Publishing, Auditing

More information

KLIMA E BIZNESIT NË KOSOVË 49

KLIMA E BIZNESIT NË KOSOVË 49 KLIMA E BIZNESIT NË KOSOVË 49 2 KLIMA E BIZNESIT NË KOSOVË KLIMA E BIZNESIT NË KOSOVË 3 LISTA E SHKURTESAVE...7 HYRJE...8 1. SEKTORI PRIVAT NË KOSOVË...11 1.1. Roli dhe struktura sektoriale e NVM-ve nё

More information

Revistë kërkimore-shkencore. Dega Ferizaj

Revistë kërkimore-shkencore. Dega Ferizaj ABSTR TRAKT Revistë kërkimore-shkencore ABSTRAKT Nr.1, 2015 Dega Ferizaj Keshilli redaktues: Medain Hashani Bujar Tafa Lindita Jusufi Roberta Bajrami Shqipe Shaqiri Driton Sejdiu 2 Abstrakt, nr.1, 2015

More information

VARFËRIA NË KONSUM NË REPUBLIKËN

VARFËRIA NË KONSUM NË REPUBLIKËN Public Disclosure Authorized Public Disclosure Authorized Public Disclosure Authorized Public Disclosure Authorized The VARFËRIA NË KONSUM NË REPUBLIKËN E KOSOVËs në vitin 211 Mars 213 a Botërore Rajoni

More information

UNIVERSITETI I PRISHTINËS FAKULTETI EKONOMIK Studime postdiplomike. BDH Relacionale. Pjesa 2: Modelimi Entity-Relationship. Dr.

UNIVERSITETI I PRISHTINËS FAKULTETI EKONOMIK Studime postdiplomike. BDH Relacionale. Pjesa 2: Modelimi Entity-Relationship. Dr. UNIVERSITETI I PRISHTINËS FAKULTETI EKONOIK Studime postdiplomike BDH Relacionale Pjesa 2: odelimi Entity-Relationship Dr. ihane Berisha 1 Qëllimi Pas kësaj ligjërate do të jeni në gjendje : Të përshkruani

More information

dhjetor 2017 Indeksi i transparencës buxhetore të Komunave

dhjetor 2017 Indeksi i transparencës buxhetore të Komunave gap dhjetor 2017 index Indeksi i transparencës buxhetore të Komunave? 2015 2015 2016 GAP INDEKSI I TRANSPARENCËS BUXHETORE TË KOMUNAVE 2017 Hyrje Transparenca e plotë buxhetore për të gjitha të hyrat dhe

More information

KOSOVO MANAGEMENT INSTITUTE

KOSOVO MANAGEMENT INSTITUTE Republika e Kosovës Republika Kosova-Republic of Kosovo Qeveria - Vlada Government Ministria e Tregtisë dhe Industrisë Ministarstvo Trgovine i Industrije Ministry of Trade and Industry KOSOVO MANAGEMENT

More information

NDËRMARRËSIA E GRAVE ANALIZË E TË BËRIT BIZNES NË KOSOVË

NDËRMARRËSIA E GRAVE ANALIZË E TË BËRIT BIZNES NË KOSOVË NDËRMARRËSIA E GRAVE ANALIZË E TË BËRIT BIZNES NË KOSOVË 2017 NDËRMARRËSIA E GRAVE 1 2 NDËRMARRËSIA E GRAVE NDËRMARRËSIA E GRAVE ANALIZË E TË BËRIT BIZNES NË KOSOVË 2017 NDËRMARRËSIA E GRAVE 3 Mbështetur

More information

GAP INDEKSI I TRANSPARENCËS

GAP INDEKSI I TRANSPARENCËS GAP INDEKSI I TRANSPARENCËS BUXHETORE TË KOMUNAVE 2017 Hyrje Transparenca e plotë buxhetore për të gjitha të hyrat dhe shpenzimet e organizatave buxhetore të Republikës së Kosovës është një nga parakushtet

More information

Projekti është mbështetur nga Bashkimi Evropian A I PLOTËSOJNË STANDARDET PËR QEVERISJE TË MIRË NJËSITË E VETËQEVERISJES LOKALE?

Projekti është mbështetur nga Bashkimi Evropian A I PLOTËSOJNË STANDARDET PËR QEVERISJE TË MIRË NJËSITË E VETËQEVERISJES LOKALE? Projekti është mbështetur nga Bashkimi Evropian A I PLOTËSOJNË STANDARDET PËR QEVERISJE TË MIRË NJËSITË E VETËQEVERISJES LOKALE? Ky publikim është përgatitur me ndihmën e Bashkimit Evropian. Përmbajtja

More information

A.U.K Training and Development Institute. OFERTË Menaxhimi i Marketingut Workshop

A.U.K Training and Development Institute. OFERTË Menaxhimi i Marketingut Workshop A.U.K Training and Development Institute OFERTË Menaxhimi i Marketingut Workshop Rreth Trajnimit Menaxhimi i marketingut është disiplina organizative e cila fokusohet në zbatimin praktik të marketingut,

More information

Profili i sektorit: Inxhinieri mekanike

Profili i sektorit: Inxhinieri mekanike Profili i sektorit: Inxhinieri mekanike Mars, 2016 CONTENTS The mechanical engineering skill sector at a glance... 4 1. Introduction... 6 Methodology... 6 Glossary of terms used in the sector profile...

More information

PASQYRA E TREGUT TË SEKTORIT TË SHËRBIMEVE POSTARE NË REPUBLIKËN E KOSOVËS

PASQYRA E TREGUT TË SEKTORIT TË SHËRBIMEVE POSTARE NË REPUBLIKËN E KOSOVËS Republika e Kosovës Republika Kosova-Republic of Kosovo Autoriteti Rregullator i Telekomunikacionit Telecommunications Regulatory Authority Regulativni Autoritet Telekomunikacije SEKTORI I SHËRBIMIT POSTAR

More information

Raport vjetor mbi instrumentet e pagesave Kosova në krahasim me vendet e Evropës Qendrore dhe Juglindore

Raport vjetor mbi instrumentet e pagesave Kosova në krahasim me vendet e Evropës Qendrore dhe Juglindore Departamenti i Sistemeve të Pagesave Datë: 18 Tetor 217 Raport vjetor mbi instrumentet e pagesave Kosova në krahasim me vendet e Evropës Qendrore dhe Juglindore Tab 1. Tabela krahasuese e numrit të terminaleve

More information

this project is funded by the european Union

this project is funded by the european Union this project is funded by the european Union v Karakteristikat EKONOMIKE Economic Characteristics CENSUSI I POPULLSISË DHE BANESAVE 2011 POPULATION AND HOUSING CENSUS 2011 Karakteristikat Ekonomike Economic

More information

PROGRAMI I KIESA PËR ZHVILLIMIN E NDËRMARRJEVE Udhëzime për aplikuesit

PROGRAMI I KIESA PËR ZHVILLIMIN E NDËRMARRJEVE Udhëzime për aplikuesit PROGRAMI I KIESA PËR ZHVILLIMIN E NDËRMARRJEVE 2017 Udhëzime për aplikuesit Projekt i financuar nga BE-ja: Rritja e Konkurrueshmërisë dhe Promovimi i Eksportit (ICEP) Përmbajtje 1. PROGRAMI PËR ZHVILLIMIN

More information

FAKTORËTQË PENGOJNË ZHVILLIMIN E SEKTORIT PRIVAT NË KOSOVË ФАКТОРИТЕ КОИ ГО СПРЕЧУВААТ РАЗВОЈОТ НА ПРИВАТНИОТ СЕКТОР ВО КОСОВО

FAKTORËTQË PENGOJNË ZHVILLIMIN E SEKTORIT PRIVAT NË KOSOVË ФАКТОРИТЕ КОИ ГО СПРЕЧУВААТ РАЗВОЈОТ НА ПРИВАТНИОТ СЕКТОР ВО КОСОВО 334.722 (497.115) C E N T R U M 4 Donjeta Morina, MA 1 FAKTORËTQË PENGOJNË ZHVILLIMIN E SEKTORIT PRIVAT NË KOSOVË ФАКТОРИТЕ КОИ ГО СПРЕЧУВААТ РАЗВОЈОТ НА ПРИВАТНИОТ СЕКТОР ВО КОСОВО FACTORS THAT PREVENT

More information

PËRCAKTIMI I AFLATOKSINËS M1 NË QUMËSHT TË PAPËRPUNUAR NË REGJION TË KOSOVËS

PËRCAKTIMI I AFLATOKSINËS M1 NË QUMËSHT TË PAPËRPUNUAR NË REGJION TË KOSOVËS UNIVERSITETI I PRISHTINËS FAKULTETI I BUJQËSISË DHE VETERINARISË Arieta Camaj Ibrahimi PËRCAKTIMI I AFLATOKSINËS M1 NË QUMËSHT TË PAPËRPUNUAR NË REGJION TË KOSOVËS PUNIMI I DOKTORATËS Prishtinë, 2018 UNIVERSITY

More information

PROFILI I SEKTORIT TIK

PROFILI I SEKTORIT TIK Republika e Kosovës Republika Kosova - Republic of Kosovo Qeveria - Vlada - Government MINISTRIA E TREGTISË DHE INDUSTRISË MINISTARSTVO ZA TRGOVINU I INDUSTRIJU MINISTRY OF TRADE AND INDUSTRY PROFILI I

More information

Universiteti i Gjakovës Fehmi Agani Fakulteti i Edukimit Program Fillor PUNIM DIPLOME

Universiteti i Gjakovës Fehmi Agani Fakulteti i Edukimit Program Fillor PUNIM DIPLOME Universiteti i Gjakovës Fehmi Agani Fakulteti i Edukimit Program Fillor PUNIM DIPLOME Planifikimi i punës mësimore sipas kurrikulës së re të Kosovës shikuar nga perspektiva e mësimdhënësve MENTORI: Prof.ass.dr.

More information

PERCEPTIMET E INVESTITORËVE PËR MJEDISIN E BIZNESIT NË KOSOVË

PERCEPTIMET E INVESTITORËVE PËR MJEDISIN E BIZNESIT NË KOSOVË NË PARTNERITET ME: PERCEPTIMET E INVESTITORËVE PËR MJEDISIN E BIZNESIT NË KOSOVË Anketë me investitorët aktualë dhe potencialë Raporti i përgatitur nga: Z. Kushtrim Shaipi, Menaxher iprojektit dhe bashkë-autor

More information

Papunësia. Unemployment. Copyright c 2004 by The McGraw-Hill Companies, Inc. All rights reserved.

Papunësia. Unemployment. Copyright c 2004 by The McGraw-Hill Companies, Inc. All rights reserved. Papunësia Unemployment Pytjet Hulumtuese Çka është papunësia? Kush llogaritet si i papunë? Kush llogaritet si i punësuar? Kush e përbënë fuqinë punëtore? Kush nuk bën pjesë në fuqinë punëtore? Çka thotë

More information

CURRICULUM VITAE. Bulevardi i Pavarësisë, P+13/34, Gjilan Nr. i telefonit: -

CURRICULUM VITAE. Bulevardi i Pavarësisë, P+13/34, Gjilan Nr. i telefonit: - CURRICULUM VITAE Të dhënat personale: Mbiemri: Mustafa Emri: Arben Datëlindja: 12/02/1984 Vendlindja: Gjilan Kombësia: Kosovar Shqiptar Adresa aktuale: Bulevardi i Pavarësisë, P+13/34, Gjilan Nr. i telefonit:

More information

Rishikimi funksional i Ministrisë së Arsimit, Shkencës dhe Teknologjisë

Rishikimi funksional i Ministrisë së Arsimit, Shkencës dhe Teknologjisë Rishikimi Funksional dhe Organizimi Institucional i Ministrive Rishikimi funksional i Ministrisë së Arsimit, Shkencës dhe Teknologjisë FRIDOM Rishikimi Funksional dhe Organizimi Institucional i Ministrive

More information

Tregu i Konsulencës në Kosovë

Tregu i Konsulencës në Kosovë Tregu i Knsulencës në Ksvë Nevjat dhe Mundësitë Raprt i Anketës Hulumtuese të Tregut Shtatr 2017 Autri: UBO Cnsulting Shtatr 2017 Ky raprt është përgaditur nga UBO Cnsulting dhe është mbështetur nga prjekti

More information

NGA POPULLI AMERIKAN OD AMERIČKOG NARODA

NGA POPULLI AMERIKAN OD AMERIČKOG NARODA NGA POPULLI AMERIKAN OD AMERIČKOG NARODA THE KOSOVO MUNICIPAL COMPETITIVENESS INDEX REPORT 2012 RAPORTI I KOSOVËS PËR INDEKSIN E KONKURRENCËS NË KOMUNA 2012 KOSOVSKI IZVEŠTAJ O INDEKSU KONKURENCIJE U OPŠTINAMA

More information

SIGURIA NË INTERNET. Rezultatet kryesore nga opinionet e fëmijëve

SIGURIA NË INTERNET. Rezultatet kryesore nga opinionet e fëmijëve SIGURIA NË INTERNET Rezultatet kryesore nga opinionet e fëmijëve SIGURIA NË INTERNET REZULTATET KRYESORE NGA OPINIONET E FËMIJËVE 2012 1 "Ky projekt u financua përmes grantit të Ambasadës Amerikane në

More information

Raporti i Performancës së Komunave

Raporti i Performancës së Komunave Ministria e Administrimit të Pushtetit Lokal Ministarstvo Administracije Lokalne Samouprave Ministry of Local Government Administration 2016 Raporti i Performancës së Komunave PËRDOR TË DHËNAT E PERFORMANCËS

More information

Krahasimi i gjendjes se shoqërive civile në Kosovë dhe Shqipëri

Krahasimi i gjendjes se shoqërive civile në Kosovë dhe Shqipëri Pajtim Zeqiri 12. 08.2013 Qendra për Arsim, KIPRED Kursi: Hulumtim dhe shkathtësi në të shkruar Krahasimi i gjendjes se shoqërive civile në Kosovë dhe Shqipëri 1. Hyrje Shoqëria civile sot konsiderohet

More information

MENAXHMENTI TURISTIK NË KOSOVË, ZHVILLIMI I BURIMEVE NJERËZORE

MENAXHMENTI TURISTIK NË KOSOVË, ZHVILLIMI I BURIMEVE NJERËZORE Role, Competences and Responsibilities of Public Institutions on Generating new Scope Towards European Integration Roli, Kompetencat dhe Përgjegjësitë e Institucioneve Publike në krijimin e hapësirave

More information

Tel: Natyrore, Departamenti i Matematikës

Tel: Natyrore, Departamenti i Matematikës CURRICULUM VITAE 1. Mbiemri: Gashi 2. Emri: Menderes 3. Nacionaliteti: Shqiptar 4. Data e lindjes: 5.6.1964 5. Gjinia: Mashkull 6. Detajet kontaktuese: 7. Niveli arsimor: Email: menderes_gashi@yahoo.com

More information

Stimujt për reformë: Rritja e mundësive për nxënësit/et dhe të diplomuarit/at e AAP-së në tregun e punës

Stimujt për reformë: Rritja e mundësive për nxënësit/et dhe të diplomuarit/at e AAP-së në tregun e punës Instituti kërkimor Demokraci për Zhvillim Seria: Interesi publik Nr. 9 Prishtina, 2017 Stimujt për reformë: Rritja e mundësive për nxënësit/et dhe të diplomuarit/at e AAP-së në tregun e punës Rritja e

More information

Sfidat e Kosovës për qëndrueshmëri ekonomike

Sfidat e Kosovës për qëndrueshmëri ekonomike Sfidat e Kosovës për qëndrueshmëri ekonomike Muhamet Mustafa * Alban Zogaj ** Përmbledhje Ky punim trajton sfidat, politikat dhe mundësitë për ndërtimin e një ekonomie të shëndoshë në Kosovë, si një nga

More information

DOKUMENT VEPRIMI MBI SHËNDETËSINË NË KOSOVË. Kënaqshmëria me shërbimet shëndetësore dhe përceptimet mbi praninë e korrupsionit

DOKUMENT VEPRIMI MBI SHËNDETËSINË NË KOSOVË. Kënaqshmëria me shërbimet shëndetësore dhe përceptimet mbi praninë e korrupsionit DOKUMENT VEPRIMI MBI SHËNDETËSINË NË KOSOVË Kënaqshmëria me shërbimet shëndetësore dhe përceptimet mbi praninë e korrupsionit Nëntor 2013 Nëntor, 2013 Përgatitur nga: Shkruar nga: Fitim Uka Analist udhëheqës

More information

VLERËSIM BAZË I RAJONIT EKONOMIK JUG

VLERËSIM BAZË I RAJONIT EKONOMIK JUG MAJ 2014 MAJ 2014 Mirënjohje Financimi është siguruar nga Ministria për Punë të Jashtme e Finlandës, në suaza të projektit Ndihmë Tregtisë. Për realizimin e këtij raporti kontribut i veçant është dhënë

More information

që përfundon me 31 dhjetor 2015, Burimi: 2 Fondi Monetar Ndërkombëtar, Kosovo: Concluding Statement of the 2015 Article IV

që përfundon me 31 dhjetor 2015, Burimi:  2 Fondi Monetar Ndërkombëtar, Kosovo: Concluding Statement of the 2015 Article IV 2 1. Hyrje Tatimi mbi vlerën e shtuar (TVSH) është burimi kryesor i të hyrave tatimore në Kosovë. Në vitin 2015, TVSH përbënte rreth 47% të të hyrave nga tatimet. 1 Në mars të vitit 2015, Qeveria e Kosovës

More information

PASQYRA E TREGUT TË SHËRBIMEVE POSTARE NË REPUBLIKËN E KOSOVËS

PASQYRA E TREGUT TË SHËRBIMEVE POSTARE NË REPUBLIKËN E KOSOVËS PASQYRA E TREGUT TË SHËRBIMEVE POSTARE NË REPUBLIKËN E KOSOVËS 2013 RAPORT SIPAS ANALIZËS SË TË DHËNAVE TË RAPORTUARA NGA OPERATORËT POSTAR PERIUDHA; JANAR - DHJETOR 2013 PRISHTINË, QERSHOR 2014 PËRMBAJTJA

More information

Analiza për industrinë e lëngjeve të frutave

Analiza për industrinë e lëngjeve të frutave Analiza për industrinë e lëngjeve të frutave MAJ 2016 2 1. Hyrje Sektori i pemëve të imta (mjedër, manaferrë dhe dredhëz) dhe sektori i pemëve frutore (mollë, kumbull, vishnje, dardhë) janë ndër sektorët

More information

DEPERAMENTI PËR INTEGRIME EVROPIANE DHE KOORDINIM TË POLITIKAVE - DIEKP

DEPERAMENTI PËR INTEGRIME EVROPIANE DHE KOORDINIM TË POLITIKAVE - DIEKP MINISTRIA E ADMINISTRIMIT TË PUSHTETIT LOKAL MAPL DEPERAMENTI PËR INTEGRIME EVROPIANE DHE KOORDINIM TË POLITIKAVE - DIEKP Kjo analizë është produkt i Ministrisë së Administrimit të Pushtetit Lokal MAPL,

More information

STUDIM I SHKATHTËSIVE TË NEVOJSHME NË SEKTORIN E PËRPUNIMIT TË DRURIT NË KOSOVË

STUDIM I SHKATHTËSIVE TË NEVOJSHME NË SEKTORIN E PËRPUNIMIT TË DRURIT NË KOSOVË STUDIM I SHKATHTËSIVE TË NEVOJSHME NË SEKTORIN E PËRPUNIMIT TË DRURIT NË KOSOVË ME FOKUS TË VEÇANTË PËR PUNËTORËT PËR VENDOSJEN DHE OPERIMIN E MJETEVE TË MAKINAVE PËR PUNIMIN E DRURIT 1 STUDIM I SHKATHTËSIVE

More information

Reforma në Menaxhim të Mbeturinave

Reforma në Menaxhim të Mbeturinave Reforma në Menaxhim të Mbeturinave Me Ligjin për Vetëqeverisje Lokale (Art. 17.1 f) dhe ndryshimet e Ligjit për Mbeturina në vitin 2012, komunat në Kosovë kanë marrë kompetenca të reja për menaxhimin e

More information

Republika e Kosovës Republika Kosova-Republic of Kosovo

Republika e Kosovës Republika Kosova-Republic of Kosovo Republika e Kosovës Republika Kosova-Republic of Kosovo Autoriteti Rregullativ i Komunikimeve Elektronike dhe Postare Regulatory Authority of Electronic and Postal Communications Regulatorni Autoritet

More information

Roli i arsimit në zhvillimin ekonomik të vendit

Roli i arsimit në zhvillimin ekonomik të vendit Roli i arsimit në zhvillimin ekonomik të vendit Anemonë Zeneli Gusht, 2013 Arsimi është një ndër shtyllat kryesore të një shoqërie të shëndoshë dhe të zhvilluar. Në mënyrë që një shtet të zhvillohet në

More information

DREJT FUQIZIMIT FAKTORËT QË NDIKOJNË NË VENDIMET EKONOMIKE TË GRAVE NË KOSOVË DREJT FUQIZIMIT 1

DREJT FUQIZIMIT FAKTORËT QË NDIKOJNË NË VENDIMET EKONOMIKE TË GRAVE NË KOSOVË DREJT FUQIZIMIT 1 DREJT FUQIZIMIT FAKTORËT QË NDIKOJNË NË VENDIMET EKONOMIKE TË GRAVE NË KOSOVË 2018 DREJT FUQIZIMIT 1 2 DREJT FUQIZIMIT DREJT FUQIZIMIT FAKTORËT QË NDIKOJNË NË VENDIMET EKONOMIKE TË GRAVE NË KOSOVË 2018

More information

Ndikimi i Termocentralit Kosova e Re në Tarifat e Energjisë Elektrike * INSTITUTI GAP

Ndikimi i Termocentralit Kosova e Re në Tarifat e Energjisë Elektrike * INSTITUTI GAP Ndikimi i Termocentralit Kosova e Re në Tarifat e Energjisë Elektrike * INSTITUTI GAP Përmbajtja 4 Përmbledhje ekzekutive 5 Historik i shkurtër i projektit 6 Pikat kryesore të kontratës për ndërtimin

More information

Siguria e fëmijëve në internet

Siguria e fëmijëve në internet Siguria e fëmijëve në internet SIGURIA E FËMIJËVE NË INTERNET Prishtinë, Qershor, 2014 Autorët: Besianë Musmurati Teuta Zymeri Editorët: Hamit Qeriqi Bedri Zymeri Liridon Latifi Implementuar nga: Qendra

More information

TRYEZA TEMATIKE PËR KOSOVA 2020

TRYEZA TEMATIKE PËR KOSOVA 2020 TRYEZA TEMATIKE PËR INOVACIONI, SHOQËRIA E INFORMACIONIT POLITIKAT SOCIALE DHE SHËNDETËSORE KOSOVA 2020 RAPORTI Maj 2013, Prishtina Ky Raport është zhvilluar duke u bazuar në një seri të takimeve të organizuara

More information

INDEKSI I KONKURRUESHMËRISË SË KOMUNAVE

INDEKSI I KONKURRUESHMËRISË SË KOMUNAVE INDEKSI I KONKURRUESHMËRISË SË KOMUNAVE 2018 2018 INDEKSI I KONKURRUESHMËRISË SË KOMUNAVE 2018 1 2 INDEKSI I KONKURRUESHMËRISË SË KOMUNAVE 2018 PËRMBAJTJA SHKURTESAT... 4 1. PËRMBLEDHJE E SFONDIT EKONOMIK

More information

APLIKACIONI. Projekti: Trajnimi Rajonal për Zhvillimin e Aftësive për Punësim (RED-T)

APLIKACIONI. Projekti: Trajnimi Rajonal për Zhvillimin e Aftësive për Punësim (RED-T) APLIKACIONI Projekti: Trajnimi Rajonal për Zhvillimin e Aftësive për Punësim (RED-T) Emri: Mbiemri Gjinia: F M Datëlindja: Vendi i lindjes: (Shënoni fshatin/qytetin ku keni lindur) Vendbanimi (Shënoni

More information

qershor 2017 BORDI I DREJTORËVE PËRFAQËSIMI I GRAVE në bordet e ndërmarrjeve publike dhe agjencive të pavarura

qershor 2017 BORDI I DREJTORËVE PËRFAQËSIMI I GRAVE në bordet e ndërmarrjeve publike dhe agjencive të pavarura gap qershor 2017 analizë BORDI I DREJTORËVE PËRFAQËSIMI I GRAVE në bordet e ndërmarrjeve publike dhe agjencive të pavarura Ky hulumtim u mundësua nga Programi i Angazhimit për Barazi (E4E), i financuar

More information

Për kontributin e dhënë falenderohet, Konsulentja afatëgjate, znj.milva Ekonomi (SCB/SIDA). Isa Krasniqi

Për kontributin e dhënë falenderohet, Konsulentja afatëgjate, znj.milva Ekonomi (SCB/SIDA). Isa Krasniqi Hyrje Introduction Publikimi i pestë i serisë dhe në Kosovë, u vjen përdoruesve si një botim me të dhëna statsitikore më aftagjata dhe me analiza te shkurtra, për të ndihmuar në perceptimin e situatës

More information

Analizë përfundimtare të fondeve dhe shpenzimeve publike për zbatimin e Planit Kombëtar të Veprimit për Mbrojtjen e të Drejtave të Fëmijëve

Analizë përfundimtare të fondeve dhe shpenzimeve publike për zbatimin e Planit Kombëtar të Veprimit për Mbrojtjen e të Drejtave të Fëmijëve 66 1 Analizë përfundimtare e fondeve dhe shpenzimeve publike për Fëmijët Përgatitur nga: Instituti për Studime Bashkëkohore (ISB) Dhjetor, 2015 2 Botimi i këtij raporti u mundësua nga Save the Children

More information

QEVERISJA KORPORATIVE NË BIZNESET FAMILJARE NË KOSOVË INSTITUTI RIINVEST PËR KËRKIME ZHVILLIMORE QENDRA PËR NDËRMARRJE NDËRKOMBËTARE PRIVATE

QEVERISJA KORPORATIVE NË BIZNESET FAMILJARE NË KOSOVË INSTITUTI RIINVEST PËR KËRKIME ZHVILLIMORE QENDRA PËR NDËRMARRJE NDËRKOMBËTARE PRIVATE INSTITUTI RIINVEST PËR KËRKIME ZHVILLIMORE QENDRA PËR NDËRMARRJE NDËRKOMBËTARE PRIVATE Rregullatorët dhe ligji Monitorimi Komunikimi Bordi i drejtorëve dhe komitetet Transparenca Praktikat e afarizmit

More information

ANALIZA E SITUATËS PËR ZHVILLIMIN E FUQISË PUNËTORE NË PEJË

ANALIZA E SITUATËS PËR ZHVILLIMIN E FUQISË PUNËTORE NË PEJË ANALIZA E SITUATËS PËR ZHVILLIMIN E FUQISË PUNËTORE NË PEJË Pejë, 2017 ANALIZA E SITUATËS PËR ZHVILLIMIN E FUQISË PUNËTORE NË PEJË Kjo raport i analizës së situatës është zhvilluar në kuadër të projektit

More information

Shqipëria: Një Vlerësim i Tregut të Punës

Shqipëria: Një Vlerësim i Tregut të Punës Public Disclosure Authorized Public Disclosure Authorized Public Disclosure Authorized Public Disclosure Authorized Nr. raportit 34597-AL Shqipëria: Një Vlerësim i Tregut të Punës maj 2006 Njësia e Sektorit

More information

POTENCIALET EKONOMIKE NË VERI TË KOSOVËS

POTENCIALET EKONOMIKE NË VERI TË KOSOVËS An PROJEKT EU funded I FINANCUAR project NGA BE DHE I MENAXHUAR managed by the European NGA ZYRA E BASHKIMIT Union EVROPIAN Office NË KOSOVË in Kosovo POTENCIALET EKONOMIKE NË VERI TË KOSOVËS 2015 IMPLEMENTUAR

More information

Punim udhëzues. Hyrje. Transparenca Buxhetore dhe Buxheti i Qytetarëve. Janar, 2016

Punim udhëzues. Hyrje. Transparenca Buxhetore dhe Buxheti i Qytetarëve. Janar, 2016 Janar, 2016 Punim udhëzues Transparenca Buxhetore dhe Buxheti i Qytetarëve Hyrje Demokratizimi dhe hapja e procesit të hartimit të buxheteve është një ndër fushat kryesore drejt krijimit të një shoqërie

More information

Përmbajtja RAPORTI VJETOR 2017

Përmbajtja RAPORTI VJETOR 2017 1 Përmbajtja 2 Mesazhi nga Kryeshefja Ekzekutive... 4 Struktura organizative e bankës... 9 Vizioni... 10 Misioni... 11 Vlerat tona... 11 Banka Ekonomike - Një rrëfim suksesi... 12 Mjedisi Makroekonomik

More information

PERFORMANCA E NDËRMARRJEVE TË VOGLA DHE TË MESME NË SHQIPËRI (FOKUSI QYTETI I TIRANËS)

PERFORMANCA E NDËRMARRJEVE TË VOGLA DHE TË MESME NË SHQIPËRI (FOKUSI QYTETI I TIRANËS) UNIVERSITETI ALEKSANDËR MOISIU, DURRËS FAKULTETI I BIZNESIT PROGRAMI I DOKTORATURËS SHKENCA EKONOMIKE Disertacion Në kërkim të gradës Doktor Shkencash PERFORMANCA E NDËRMARRJEVE TË VOGLA DHE TË MESME NË

More information

BAROMETRI KOSOVAR I SIGURISË

BAROMETRI KOSOVAR I SIGURISË RAPORT NGA QKSS 04/2016 BAROMETRI KOSOVAR I SIGURISË Edicion special: Siguria publike në Kosovë Trendet në perceptimin e qytetarëve mbi sigurinë publike në Kosovë Periudha: 2012 2015 Maj 2016 Barometri

More information

Nga copëzimi te bashkëpunimi Arsimi i lartë, puna kërkimore dhe zhvillimi në Evropën Juglindore

Nga copëzimi te bashkëpunimi Arsimi i lartë, puna kërkimore dhe zhvillimi në Evropën Juglindore Nga copëzimi te bashkëpunimi Arsimi i lartë, puna kërkimore dhe zhvillimi në Evropën Juglindore (From Fragmentation to Cooperation: Tertiary Education, Research and Development in South Eastern Europe)

More information

PLANI I ZBATIMIT PLAN IMPLEMENTACIJE IMPLEMENTATION PLAN

PLANI I ZBATIMIT PLAN IMPLEMENTACIJE IMPLEMENTATION PLAN An EU funded project managed by the European Union Office in Kosovo RAJONI EKONOMIK PERËNDIM EKONOMSKI REGION ZAPAD ECONOMIC REGION WEST Strategjia Rajonale për Promovim të Investimeve - Regionalna Strategija

More information

ECONOMICUS NR 7/2011 REVISTË SHKENCORE E FAKULTETIT EKONOMIK

ECONOMICUS NR 7/2011 REVISTË SHKENCORE E FAKULTETIT EKONOMIK ECONOMICUS NR 7/2011 REVISTË SHKENCORE E FAKULTETIT EKONOMIK Kryeredaktor Prof. Dr. ADRIAN CIVICI Redaktore BESARTA VLADI Këshilli botues Prof. Dr. SULO HADËRI Prof. Dr. LULJETA MINXHOZI Prof. Asoc. Dr.

More information

Kosova: Shënim mbi politikat e menaxhimit të investimeve publike

Kosova: Shënim mbi politikat e menaxhimit të investimeve publike Public Disclosure Authorized Public Disclosure Authorized Public Disclosure Authorized Public Disclosure Authorized Raporti nr. Kosova: Shënim mbi politikat e menaxhimit të investimeve publike Tetor 2007

More information

RAPORT VLERËSIMI. Sa është e hapur Qeveria e Kosovës? Rezultatet nga matësi i qeverisjes së hapur SCORECARD REPORT 21

RAPORT VLERËSIMI. Sa është e hapur Qeveria e Kosovës? Rezultatet nga matësi i qeverisjes së hapur SCORECARD REPORT 21 2016 RAPORT VLERËSIMI Sa është e hapur Qeveria e Kosovës? Rezultatet nga matësi i qeverisjes së hapur SCORECARD REPORT 21 2 SCORECARD REPORT duke promuvuar zhvillimin ekonomik të Kosovës bazuar në filozofinë

More information

PROCESI TORINO 2014 KOSOVË

PROCESI TORINO 2014 KOSOVË PROCESI TORINO 2014 KOSOVË The contents of this paper are the sole responsibility of the authors and do not necessarily reflect the views of the ETF or the EU institutions. European Training Foundation,

More information

RAPORTI I AUDITIMIT TË PERFORMANCËS EFEKTIVITETI I PROGRAMEVE TË VEÇANTA PËR BANIM

RAPORTI I AUDITIMIT TË PERFORMANCËS EFEKTIVITETI I PROGRAMEVE TË VEÇANTA PËR BANIM Dokument nr.: 21.6;22x9-2015-17-08 RAPORTI I AUDITIMIT TË PERFORMANCËS EFEKTIVITETI I PROGRAMEVE TË VEÇANTA PËR BANIM Prishtinë, tetor 2018 Zyra Kombëtare e Auditimit e Republikës së Kosovës është institucioni

More information

PROMOVIM I BASHKËPUNIMIT NËPËRMJET QEVERISJES SË MIRË NË IMPLEMENTIMIN E POLITIKËS KUNDËR KORRUPSIONIT

PROMOVIM I BASHKËPUNIMIT NËPËRMJET QEVERISJES SË MIRË NË IMPLEMENTIMIN E POLITIKËS KUNDËR KORRUPSIONIT ДРЖАВНА КОМИСИЈА ЗА СПРЕЧУВАЊЕ НА КОРУПЦИЈАТА PROMOVIM I BASHKËPUNIMIT NËPËRMJET QEVERISJES SË MIRË NË IMPLEMENTIMIN E POLITIKËS KUNDËR KORRUPSIONIT I Hulumtim dhe analiza Република Македонија ДРЖАВНА

More information

Pjesëmarrja e të Rinjve. në Zgjedhje. në Kosovë

Pjesëmarrja e të Rinjve. në Zgjedhje. në Kosovë Pjesëmarrja e të Rinjve në Zgjedhje në Kosovë Korrik 2016 Pjesëmarrja e të Rinjve në Zgjedhje në Kosovë Të drejtat e autorit 2016 Fondacioni Ndërkombëtar për Sisteme Zgjedhore. Të gjitha të drejtat e rezervuara.

More information

Raport Vlerësimi. Planifikimi, monitorimi, raportimi dhe menaxhimi financiar & kontrolli. Nëntor 2014

Raport Vlerësimi. Planifikimi, monitorimi, raportimi dhe menaxhimi financiar & kontrolli. Nëntor 2014 Projekti Mbështetje Teknike për MASHT (FBSA) Kosovë Ministria e Arsimit, Shkencës dhe Teknologjisë Ministry of Education, Science and Technology Ministarstvo Obrazovanja Nauke i Tehnologije Technical Assistance

More information

Speci Shqipëri

Speci Shqipëri Shqipëri 2017 2018 baburra Vedrana F1 Është hibrid shumë i hershëm i llojit të Baburrës së bardhë-gjelbër me tipar gjysëm të hapur. Ka një sistem rrënjor shumë të fuqishëm i cili i mundëson një rritje

More information

MENAXHIMI I RISKUT NË RASTE KATASTROFASH SIGURIMI I PRONAVE NË KOSOVË. Myhybije ZALLQI- ZHARA 1 Ibish MAZREKU 2

MENAXHIMI I RISKUT NË RASTE KATASTROFASH SIGURIMI I PRONAVE NË KOSOVË. Myhybije ZALLQI- ZHARA 1 Ibish MAZREKU 2 No.2, Year 2014 MENAXHIMI I RISKUT NË RASTE KATASTROFASH SIGURIMI I PRONAVE NË KOSOVË Myhybije ZALLQI- ZHARA 1 Ibish MAZREKU 2 ABSTRAKTI Ky punim fokusohet në politikat e reja në menaxhimin e riskut të

More information

Trajtimi i Tregtisë në Shërbime sipas Marrëveshjes së Tregtisë së Lirë Kosovë-Turqi

Trajtimi i Tregtisë në Shërbime sipas Marrëveshjes së Tregtisë së Lirë Kosovë-Turqi Trajtimi i Tregtisë në Shërbime sipas Marrëveshjes së Tregtisë së Lirë Kosovë-Turqi Malva Govori Abstrakt Qeveria e Kosovës ka nënshkruar një marrëveshje të tregtisë së lirë të mallrave me Turqinë, në

More information

ANALIZË E SHKURTËR MBI SINDIKATAT

ANALIZË E SHKURTËR MBI SINDIKATAT ANALIZË E SHKURTËR MBI SINDIKATAT Pjesëmarrja e grave në sindikata dhe respektimi i të drejtave të tyre në tregun e punës në Kosovë Autore: Nida Krasniqi Përmbledhje Ekzekutive Kjo analizë e shkurtër e

More information

Punonjësit në hije, Ekonomia e Fshehur dhe Puna e Padeklaruar në Maqedoni Shqipëri dhe Kosovë

Punonjësit në hije, Ekonomia e Fshehur dhe Puna e Padeklaruar në Maqedoni Shqipëri dhe Kosovë Punonjësit në hije, Ekonomia e Fshehur dhe Puna e Padeklaruar në Maqedoni Shqipëri dhe Kosovë Raporti i politikave Nr.38, Janar 2017 1. Hyrje Zakonisht fjalë si në hije, e fshehtë, informale, e padeklaruar,

More information

RREGULLORE (MAP ) NR. 01/2015 PËR SHENJAT UNIKE TË KLASIFIKIMIT TË DOKUMENTEVE DHE AFATET E RUAJTJES SË TYRE

RREGULLORE (MAP ) NR. 01/2015 PËR SHENJAT UNIKE TË KLASIFIKIMIT TË DOKUMENTEVE DHE AFATET E RUAJTJES SË TYRE Republika e Kosovës Republika Kosova - Republic of Kosovo Qeveria Vlada Government Ministria e Administratës Publike-Ministarstvo Javne Uprave Ministry of Public Administration RREGULLORE (MAP ) NR. 01/2015

More information

Strategjia dhe Plani Zhvillimor për Kosovën

Strategjia dhe Plani Zhvillimor për Kosovën UNMIK INSTITUCIONET E PËRKOHSHME TË VETËQEVERISJES PRIVREMENE INSTITUCIJE SAMOUPRAVE PROVISIONAL INSTITUTIONS OF SELF-GOVERNMENT ZYRA E KRYEMINISTRIT OFFICE OF THE PRIME MINISTER URED PREMIJERA Sekretariati

More information

Shkaqet dhe pasojat e shkurorëzimeve në Komunën e Ferizajt

Shkaqet dhe pasojat e shkurorëzimeve në Komunën e Ferizajt Shkaqet dhe pasojat e shkurorëzimeve në Komunën e Ferizajt KDU 314.55(496.51-2) Shqipe Shaqiri Abstrakt Shkaqet dhe pasojat e shkurorëzimeve në Komunën e Ferizajt kanë qenë objekt i studimit në këtë hulumtim.

More information

DIAGNOZA E VENDEVE TË PUNËS KOSOVË

DIAGNOZA E VENDEVE TË PUNËS KOSOVË Public Disclosure Authorized Public Disclosure Authorized SERIA E RAPORTEVE PËR VENDET E PUNËS Public Disclosure Authorized Public Disclosure Authorized DIAGNOZA E VENDEVE TË PUNËS KOSOVË A l e x a n d

More information

VLERËSIMI I POLITIKËS PAS ZBATIMIT NDIKIMI I REGJIMIT TË TAKSAVE NË KATËR SEKTORË PRODHUES

VLERËSIMI I POLITIKËS PAS ZBATIMIT NDIKIMI I REGJIMIT TË TAKSAVE NË KATËR SEKTORË PRODHUES VLERËSIMI I POLITIKËS PAS ZBATIMIT NDIKIMI I REGJIMIT TË TAKSAVE NË KATËR SEKTORË PRODHUES (Metali, Tekstili, Druri dhe Përpunimi i ushqimit) Prishtinë, 2014 Mirënjohje Financimi është siguruar nga Ministria

More information

Gjendja e Emergjencave dhe Mbrojtjes Civile në Republikën e Kosovës

Gjendja e Emergjencave dhe Mbrojtjes Civile në Republikën e Kosovës Gjendja e Emergjencave dhe Mbrojtjes Civile në Republikën e Kosovës Prishtinë, Korrik, 2008 1 Publikuar nga: QENDRA KOSOVARE PËR STUDIME TË SIGURISË HULUMTIM për Gjendjen e Emergjencave dhe Mbrojtjes Civile

More information

Raport Analitik i Tregtisë në Shërbime Sektori i TIK

Raport Analitik i Tregtisë në Shërbime Sektori i TIK Republika e Kosovës Republika Kosova-Republic of Kosovo Qeveria-Vlada-Government Ministria e Tregtisë dhe Industrisë - Ministarstvo Trgovine i Industrije - Ministry of Trade and Industry Departamenti i

More information

Raport Konsultativ. Periudha e Dytë Rregullative ( )

Raport Konsultativ. Periudha e Dytë Rregullative ( ) Raport Konsultativ Faktori i Efikasitetit Periudha e Dytë Rregullative (2018-2022) DEKLARATË Ky Raport është përgatitur nga ZRRE-së me qëllim të informimit të palëve të interesit të sektorit të energjisë.

More information

Vlerësimi Tremujor i Zhvillimeve Makroekonomike. Nr. 24, Tremujori III/2018

Vlerësimi Tremujor i Zhvillimeve Makroekonomike. Nr. 24, Tremujori III/2018 4 12 1 8 6 2 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Ekonomia e eurozonës, sipas të dhënave preliminare, në tremujorin e tretë (TM3) 218 është karakterizuar me një rritje të ngadalësuar të aktivitetit ekonomik (rreth 1.9 përqind)

More information

REZULTATET E VLERËSIMIT BAZË TË TURIZMIT TË KOSOVËS PERËNDIMORE

REZULTATET E VLERËSIMIT BAZË TË TURIZMIT TË KOSOVËS PERËNDIMORE 0 REZULTATET E VLERËSIMIT BAZË TË TURIZMIT TË KOSOVËS PERËNDIMORE 1 2 3 Projekti PPSP implementohet nga Swisscontact si partner kryesor, Instituti Riinvest dhe PEM Consult, dhe është financuar nga Agjencia

More information

Raporti Final Korrik, QEAP Heimerer në Prishtinë

Raporti Final Korrik, QEAP Heimerer në Prishtinë Raporti Final Korrik, 2014 QEAP Heimerer në Prishtinë Aplikimi për akreditimin e programit Master në Menaxhimi në Shërbimet Shëndetësore dhe Institucionet Shëndetësore (MSc) Vizita: 11 Shkurt 2014 Në lokacionet

More information

Arsimi cilësor është ARSIMI CILËSOR PËR NJË TË ARDHME MË TË NDRITUR

Arsimi cilësor është ARSIMI CILËSOR PËR NJË TË ARDHME MË TË NDRITUR Arsimi cilësor është ARSIMI CILËSOR PËR NJË TË ARDHME MË TË NDRITUR Parathënie nga Ambasadorja Nataliya Apostolova, Shefe e Zyrës së BE-së / Përfaqësuese Speciale e BE-së në Kosovë SHKOLLIMI CILËSOR SHPIE

More information

COURSE FOR BUSINESS SUPPORT ORGANIZATIONS ALBANIAN LANGUAGE AGRO-START PROJECT

COURSE FOR BUSINESS SUPPORT ORGANIZATIONS ALBANIAN LANGUAGE AGRO-START PROJECT COURSE FOR BUSINESS SUPPORT ORGANIZATIONS ALBANIAN LANGUAGE AGRO-START PROJECT PLATFORMA E-LEARNING DHE KURSET KURSET E-LEARNING Platforma E-learning është një mjet bazuar ne platformen web vendosur në

More information

Mediat lokale në Kosovë, gjendja dhe sfidat

Mediat lokale në Kosovë, gjendja dhe sfidat Hyrë Tejeci Murati * Mediat lokale në Kosovë, gjendja dhe sfidat Abstrakti Në Kosovë janë 82 radio dhe 21 televizione që kanë licencë deri në fund të vitit 2016. Katër radio dhe tre televizione kanë frekuencë

More information

NJË VËSHTRIM I JASHTËM I TRAJNIMEVE TË REALIZUARA ME PERSONELIN E VETËQEVERISJES LOKALE Përgatitur nga Brenda Lee Pearson.

NJË VËSHTRIM I JASHTËM I TRAJNIMEVE TË REALIZUARA ME PERSONELIN E VETËQEVERISJES LOKALE Përgatitur nga Brenda Lee Pearson. NJË VËSHTRIM I JASHTËM I TRAJNIMEVE TË REALIZUARA ME PERSONELIN E VETËQEVERISJES LOKALE 2004-2007 Përgatitur nga Brenda Lee Pearson Për Tetor, 2008 1 Njoftime Ekipi vlerësues falënderon shumë të gjitha

More information

Varfëria dhe privimi në mesin e fëmijëve sipas Analizës së Privimeve të Shumëfishta (MODA)

Varfëria dhe privimi në mesin e fëmijëve sipas Analizës së Privimeve të Shumëfishta (MODA) MIRËQENIA E FËMIJËVE NË KOSOVË* Varfëria dhe privimi në mesin e fëmijëve sipas Analizës së Privimeve të Shumëfishta (MODA) * Të gjitha referencat për Kosovën janë bërë në kuadër të Rezolutës 12 të Këshillit

More information

RAPORT ZHVILLIMI PROFESIONAL DHE VLERËSIMI I MËSUESVE NË SHQIPËRI

RAPORT ZHVILLIMI PROFESIONAL DHE VLERËSIMI I MËSUESVE NË SHQIPËRI RAPORT ZHVILLIMI PROFESIONAL DHE VLERËSIMI I MËSUESVE NË SHQIPËRI Janar 2015 Koalicioni për Arsimin e Fëmijëve në Shqipëri, Tiranë 2015. Riprodhimi i pjesshëm i këtij raporti mund të bëhet vetëm me lejen

More information

Vlerësimi Tremujor i Zhvillimeve Makroekonomike. Nr. 23, Tremujori II/2018

Vlerësimi Tremujor i Zhvillimeve Makroekonomike. Nr. 23, Tremujori II/2018 Vlerësimi Tremujor i Zhvillimeve Makroekonomike 4 Nr. 23, Tremujori II/2018 12 10 8 6 2 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Ekonomia e eurozonës, sipas të dhënave preliminare, në tremujorin e dyte (TM2) 2018 është karakterizuar

More information

Migrimi dhe Zhvillimi Ekonomik në Kosovë

Migrimi dhe Zhvillimi Ekonomik në Kosovë Raport Nr. 60590 - XK Migrimi dhe Zhvillimi Ekonomik në Kosovë 25 maj 2011 Njësia për zvogëlimin e varfërisë dhe menaxhimin ekonomik Rajoni i Evropës dhe Azisë Qendrore Dokument i Bankës Botërore REPUBLIKA

More information

2012/01. Gjendja e Mediave në Kosovë

2012/01. Gjendja e Mediave në Kosovë 2012/01 Gjendja e Mediave në Kosovë Autor: Redaktor: Shkamb Qavdarbasha Krenar Gashi Botim i Institutit për Politika Zhvillimore (INDEP). Të gjitha të drejtat janë të rezervuara. Asnjë pjesë e këtij botimi

More information

TREGU I PUNËS NË FUNKSION TË GRAVE DHE TË RINJVE

TREGU I PUNËS NË FUNKSION TË GRAVE DHE TË RINJVE TREGU I PUNËS NË FUNKSION TË GRAVE DHE TË RINJVE RAPORTI I ZHVILLIMIT NJERËZOR NË KOSOVË 2016 Mendimet e shprehura në këtë raport janë të autorëve dhe jo medoemos paraqesin mendimet e Programit të Kombeve

More information

GRATË AFARISTE NË KOSOVË ŽENE PREDUZETNICI NA KOSOVU WOMEN ENTREPRENEURS IN KOSOVO

GRATË AFARISTE NË KOSOVË ŽENE PREDUZETNICI NA KOSOVU WOMEN ENTREPRENEURS IN KOSOVO GRATË AFARISTE NË KOSOVË ŽENE PREDUZETNICI NA KOSOVU WOMEN ENTREPRENEURS IN KOSOVO Pikëpamjet dhe analizat e përfshira në këtë publikim janë të autorëve dhe nuk paraqesin pikëpamjet e UNMIKut. Nuk ka të

More information

VROJTIM NË TERREN Identifikimi i mundësive ekzistuese për formim profesional për emigrantët që kthehen në Shqipëri: mangësi dhe rekomandime

VROJTIM NË TERREN Identifikimi i mundësive ekzistuese për formim profesional për emigrantët që kthehen në Shqipëri: mangësi dhe rekomandime VROJTIM NË TERREN Identifikimi i mundësive ekzistuese për formim profesional për emigrantët që kthehen në Shqipëri: mangësi dhe rekomandime Dhjetor 2008 1 Mendimet e shprehura në këtë botim nuk pasqyrojnë

More information

Udhëheqja dhe pjesëmarrja e grave në politikë. Përgatitur nga:

Udhëheqja dhe pjesëmarrja e grave në politikë. Përgatitur nga: Udhëheqja dhe pjesëmarrja e grave në politikë Përgatitur nga: Mytaher Haskuka Udhëheqës ekipi Njësia për politika, hulumtim, çështje gjinore dhe komunikim, UNDP Iris Duri Statisticiene Njësia për politika,

More information

Rishikimi funksional i Ministrisë së Transportit dhe Postë- Telekomunikacionit

Rishikimi funksional i Ministrisë së Transportit dhe Postë- Telekomunikacionit Rishikimi Funksional dhe Organizimi Institucional i Ministrive Rishikimi funksional i Ministrisë së Transportit dhe Postë- Telekomunikacionit FRIDOM Rishikimi Funksional dhe Organizimi Institucional i

More information