Lengsta fjallakeðja á Jörðinni!

Transcription

1 AMERÍKA 1

2 Lengsta fjallakeðja á Jörðinni! Meðfram allri vesturströnd Ameríku liggja Cordillerafjöll. Í S-Ameríku eru þau kölluð: Andesfjöll Í N-Ameríku skiptast þau í: Klettafjöll (Rocky Mountains), Strandfjöll (Coast Range) og Fossafjöll (Cascade Range) Fjallaljón í Klettafjöllum Hæstu tindar Ameríku Hæsti tindur N-Ameríku er Mount McKinely í Alaska (6.194 m) Hæstu tindar Ameríku Hæsti tindur S-Ameríku er Aconcagua í Argentínu (6.959 m) 2

3 Fellingafjöll Cordillerafjöllin mynduðust fyrir 50 milljónum ára. Önnur dæmi um stór og mikil fellingarfjöll er Himalajafjallgarðurinn í Asíu. Loftslag og gróður Ameríka nær yfir öll loftslagsbelti jarðar. Nyrst eru trjálausar freðmýrar Hvað eru freðmýrarar? Rifjið upp Stórir hlutar Kanada og Bandaríkjanna eru í barrskógabeltinu. Barrskógabelti einnig syðst í S-Ameríku Loftslag og gróður N-Ameríka I Frá Klettafjöllunum og austur eftir taka við miklar gresjur. Stærstu hveitiekrur heims að finna þar. Eftir því sem lengra dregur tekur við laufskógabelti sem hefur verulega þynnst vegna ræktunar. Loftslag og gróður N-Ameríka II Syðsti hluti Bandaríkjanna er í heittempraða beltinu. Í því er m.a að finna eyðimerkur. Í Kaliforníu eru landsvæði með Miðjarðarhafsloftslagi. 3

4 Monument valley Yosemiteþjóðgarðurinn í Kaliforníu El Capitan í Yosemit þjóðgarðinum Risafura í Kaliforníu Mono Lake í Kalíforníu Mammoth Hot Springs í Yellowstone 4

5 Old Faithfull í Yellowstone Park Saint Helens í Washingtonfylki Crater Lake í Oregon Novarupta í Alaska Alligator 5

6 Everglades í Flórída New Orleans Mardi Gras Vínekrur í Kaliforníu Mið-Ameríka Mið Ameríka Mexíkó, El Salvador, Nicaragua, Honduras, Costa Rica, Belize, Panama. Hitabeltisloftslag Regnskógar Spænskumælandi ríki (ekki Belize) 6

7 Panama skurðurinn tengir saman Atlantshafið og Kyrrahafið Loftslag og gróður S-Ameríka I Mestu regnskóga í heimi er að finnna í M- Ameríku og norðurhluta S-Ameríku. Gengur mjög hratt á þessa skóga. Ruddir til að skapa ræktarland. Skógarhögg til útflutnings. Kaffi, kakó, bananar og sykurreyr. Loftslag og gróður S-Ameríka II Í heittempraða beltinu í S-Ameríku er að finna eyðimörk, strandeyðimörkin Atakama í Chile. Chile er mjög langt og mjótt land sem nær yfir mörg loftslags og gróðurbelti. Þar er m.a að finna Miðjarðarhafsloftslag. Loftslag og gróður S-Ameríka III Pampas sléttan í Argentínu gengur í austurátt frá Andesfjöllunum. Víðáttumiklar gresjur. Hey þú, já þú! Hvað er gresja? 7

8 Frá Pampas sléttunni Saltvatn í Bólivíu 8

9 Titicaca er stærsta vatn S-Ameríku AMASON SVÆÐIÐ Stærsta fljót í heimi. Amasonfljótið Vatnsmagnið er 90xmeira en í Nílarfljóti. Mikil úrkoma á Amason svæðinu. Mynni Amasonfljótsins er 300 km á breidd! Amason skógurinn Elsti skógur á jörðinni. Regnskógur. 100 milljón ára gamall. Jarðvegurinn mjög næringarsnauður gróðurinn sjálfur geymir næringuna. Skógareyðing gríðarlega neikvæð fyrir heiminn allan. Einstakt vistkerfi. Mjög rík plöntuflóra. Gríðarlega fjölbreytt dýralíf. Ómetanleg verðmæti. 9

10 Frumbyggjar Ameríku Indjánar og Ínúítar eru frumbyggjar álfunnar. Lögðu leið sína yfir Beringsund frá Asíu fyrir árum síðan. Búa á heimskautasvæðum, gresjum, sléttum, regnskógum, fjöllum o.s.frv. Frumbyggjar Ameríku II Frumbyggjar Ameríku hafa átt undir högg að sækja síðan Evrópumenn hófu að leggja undir sig álfuna á 15. öld. Aðeins 0,4% af íbúum USA og Kanada. Í meirihluta í Perú og Bolivíu 10

11 11

12 Forn siðmenning Landafundir og landvinningar Inkar í Andesfjöllunum Astekar í Mexíkó Majar í Mið Ameríku Fornar rústir Inka í Perú Leifur heppni siglir til N-Ameríku. Ekki varanleg búseta. Kólumbus siglir til Ameríku Landnám Evrópubúa hefst. Spánverjar, Englendingar, Frakkar, Hollendingar og Portúgalar nýlenduveldi. Frumbyggjar fórust í hernaði, vegna sjúkdóma og þrælahalds. Innflytjendur Á 19. öld og í byrjun þeirrar 20. streyma innflytjendur til Ameríku. Koma víða að úr Evrópu t.d. frá Íslandi. Þrælahald ljótur blettur á sögu Evrópumanna. Fluttu milljónir svertingja frá Afríku til þess að vinna á plantekrum í Ameríku. Þrælahald lagðist af í Bandaríkjunum Íbúar Ameríku Í álfunni búa 870 milljónir. 500 milljónir búa í N-Ameríku. Bandaríkin eru fjölmennasta ríki N- Ameríku með 313 milljónir íbúa. Brasilía fjölmennasta land S-Ameríku: 193 milljónir. 12