Félagsauður á Íslandi Þróun og skýringar á mun milli landa. Efnisyfirlit. Þátttaka í félögum og þjóðmálum. Þróun félagsauðs í grannríkjunum

Transcription

1 Félagsauður á Íslandi Þróun og skýringar á mun milli landa Efnisyfirlit Þróun félagsauðs í grannríkjunum Bandaríkin Skandinavía Meginland Evrópu Þróunin á Íslandi Félagsþátttaka Frumtengsl Félagsrof Félagsauður, velferðarríki og lífsgæði Stefán Ólafsson Ráðstefna. apríl 4 Þróun félagsauðs í grannríkjunum Nútímavæðing Iðnvæðin, Markaðsvæðing og Lýðræði Hnattvæðing: Meira af því sama Vaxandi einstaklingshyggja Rofnun samkenndar og upplausn félagsgerðar? Meiri vandamál? Ekki er sjálfgefið að svo fari Hagsæld og þróttmikil félagsgerð geta farið saman (sbr. Hugarfar og hagvöxtur, 996) Velferðarríkið skapaði skipulag samhjálpar og samtryggingar á. öld Þróun félagsauðs í grannríkjunum Þar sem velferðarríkið er sterkt er félagsauður jafnframt sterkur Sterkur í Skandinavíu Veikara í USA og UK, Ast. NZ og meginlandi Evrópu Fækkar í launþ.fél., kirkjum, stjórnm.flokkum Fjölgar oft í nýjum fél. og samtökum (lausara) Þjóðfélagið er ekki til (M. Thatcher) Breytingar sl. áratugi: Aukið vægi markaðar, minna vægi stjórnmála og samfélagshyggju Einstaklingshyggja, hörð markaðsvæðing, aukinn ójöfnuður geta rýrt félagsauðinn Hvar stendur Ísland? Aðild að frjálsum félagasamtökum Þátttaka í félögum og þjóðmálum Góðgerðarsamtök, líknarfélög ofl Áhugahópar um listir, menningu, skóla Stjórnmálaflokkar eða samtök 9 Kirkjan, trúarsamtök 7 Launþegafélög 6 6 Mannréttinda- og umbótasamtök 8 Umhverfisvernd, dýra- og friðunarmál 4 Sérfræðingafélög/fagfélög 9 Æskulýðsstarfsemi 8 7 Íþróttafélög World Values Survey 999-

2 Starfað fyrir frjáls félagasamtök Góðgerðarsamtök, líknarfélög ofl. 9 Kirkjan, trúarsamtök 4 Áhugahópar um listir, menningu, skóla 4 6 Launþegafélög 8 Stjórnmálaflokkar eða samtök Mannréttinda- og umbótasamtök Umhverfisvernd, dýra- og friðunarmál Sérfræðingafélög/fagfélög 7 Æskulýðsstarfsemi 4 4 World Values Survey 999- Þátttaka í frjálsum félagssamtökum jókst á Íslandi,,,,6,8, Meðalfjöldi félagsaðilda P<, World Values Survey 999-,,, Iceland Netherlands Sweden Félagslyndi Fjölþjóðlegur samanburður Norway Finland United States Denmark Canada Korea West Germany OECD Belgium Great Britain Austria Ireland Meðalfjöldi félagsaðilda Switzerland Hungary France Mexico Italy Spain World Values Survey Kosningaþátttaka í Alþingiskosningum 9-99 Karlar Konur Hagstofa Íslands Kosningaþátttaka í sveitastjórnum 8,9 86,6 87,8 8,4 8, 8,9 8 86,6 8, 8, Hef undirritað áskorun P<, World Values Survey 999-

3 Hef sniðgengið eitthvað 6 Hef tekið þátt í löglegum mótmælaaðgerðum P<, P<, World Values Survey 999- World Values Survey 999- Hef tekið þátt í ólöglegum verkföllum P<, Kirkjusókn World Values Survey 999- Þeim fækkar sem aldrei fara í kirkju Aldrei % Fjölskyldubönd World Values Survey 999-

4 8, 7, 6, OECD Giftingar og skilnaðir í Evrópu - Giftingar Skilnaðir Hjónabandið er úrelt stofnun - % sammála 4, 4,, % sammála, 4,, Danmörk Belgía Bretland Finnland Austurríki Svíþjóð Þýskaland Holland Lúxemborg Noregur Sviss Ísland Frakkland Portúgal Spánn Grikkland Írland Ítalía World Values Survey 999- Sakfelldir á Íslandi 99- á hvert íbúa Afbrot 9, 8, 7, 6,, 4,,,,, Hagstofa Íslands Alls Karlar Konur Fangar á hvert. íbúa OECD 4 USA Poland Korea Ungverjaland N-Sjaland Spann Kanada Luxembourg UK Tyrkland Astralia Mexiko Italia Swiss Frakkland Tyskland Belgia Holland Danmork Sverige Finnland Irland Noregur Island Félagsauður og velferð 4

5 Félagsauður og velferðarríki Traust Velferðarútgjöld Skandinavía (D, F, N, S) 9 9 7, 6,, % Traust og velferð-nánar Velferðútg. 998 (%VLF) Traust 98, 99, Engilsaxar (USA, UK, Ast. NZ, Kan, Ír) ,, Ísland 4 8, Meginlandsþjóðir (A,B,F, G, I, H, P, Sp, Sw),, 8 Traust=Meðaltal 98s, 99 og ; Velf.útg.=% af VLF World Values Survey 999- og OECD Denmark Finland Norway Sweden Australia Canada Ireland New Zealand United Kingdom United States Iceland Austria Belgium France W-Germany Italy Netherlands Spain Switzerland Skandinavar Engilsaxar Meginlandsþjóðir VLF á mann (PPP) Félagsþátttaka og hagsæld Kenning Fukuyama prófuð á OECD ríkjum Pearson-fylgni=,47. Heimild: Stefán Ólafsson (996): Hugarfar og hagvöxtur,,, Meðalfjöldi félagsaðilda Skýring Rothsteins o.fl. á miklum styrk félagsauðs i Skandinavíu Jafnaðararfleifð Fagleg stjórnsýsla Öflug velferðarríki Félagsauður Betri lífsgæði Heimild: Scandinavian Political Studies, nr. Takk fyrir! Borgarfræðasetur