Landbúnaður á Íslandi 2010 Hótel Selfoss 28. janúar Jarðvegur á Íslandi. Ólafur Arnalds

Size: px

Start display at page:

Download "Landbúnaður á Íslandi 2010 Hótel Selfoss 28. janúar Jarðvegur á Íslandi. Ólafur Arnalds"

Mercy Simon
5 years ago
Views:

1 Landbúnaður á Íslandi 2010 Hótel Selfoss 28. janúar 2010 Jarðvegur á Íslandi Ólafur Arnalds

2 Sérstakur jarðvegur á Íslandi: eldfjallajörð Geymir mikið vatn Skortir samloðun Mikil frjósemi (nema P) Bindur mengun Hætt við skriðuföllum og rofi Fosfórskortur Á Íslandi: mikið af auðnum

3 Ísland: Eldfjallajörð með mikil arktísk áhrif

4 Jarðvegur er breytilegur Moldin er sem maðurinn sem mótast af umhverfi og atlæti

5 - líka á Íslandi 0-2 kg C m 2 3-6% leir kg C m % leir kg C m % leir Mold á auðn glerjörð Þurrlendi brúnjörð Votlendi mójörð, svartjörð, votjörð

6 Eldfjallajörð (Andosol) 1. Sortujörð (andic) 2. Glerjörð (vitric) Brúnjörð (Brown Andosol) Votjörð (Gleyic Andosol) Svartjörð (Histic Andosol) Melajörð (Cambic Vitrisol) Malarjörð (Gravelly Vitrisol) Sandjörð (Arenic Vitrisol) Vikurjörð (Pumice Vitrisol) 3. Mójörð (Histosol) 4. Annar jarðvegur (other soil types) Frerajörð (Cryosol) Bergjörð (Leptosol) Kalkjörð o.fl.

7 Umhverfisþættir (Environmental factors ) Jarðvegsþættir (Soil factors) Jarðvegseiginleikar (Soil properties) Áfok og gjóska (Eolian input) Leir (Clay content) Vatnsbinding (Water retention) Sýrustig (Soil reaction) Vatnsstaða (Drainage) Lífræn efni (Organic content) Kornastærð (Texture) Jónrýmd (Cation exchange) Rúmþyngd (Bulk density)

8 Áfok / Eolian input Íslensk mold: mótuð af gjósku Glerjörð - Vitrisol Votjörð Gleyic Andosol Gler Vitric Brúnjörð Brown Andosol Mójörð Histosol Svartjörð Histic Andosol Lífræn efni Organic content Allófan Allophane Blautt / Wet >20%C 12-20%C <12%C Þurrt / Dry

% 30 20 %C Svartjörð Histic Andosol Votjörð og Brúnjörð Gleyic and Brown Andosol Glerjörð Vitrisol ph ph 7

10 % %C Svartjörð Histic Andosol Votjörð og Brúnjörð Gleyic and Brown Andosol Glerjörð Vitrisol ph ph 7 10 Mójörð Histosol %Leir Áfok eolian deposition Áfok jarðvegsflokkar jarðvegseiginleikar (%C, %leir, ph)

11 Íslensk mold er frjósöm í eðli sínu Votlendi (ekki gosbelti) Mójörð og Svartjörð Mójörð þurrlendi og Votjörð (á gosbelti) Glerjörð Auðnir Vatnsmiðlun Jónrýmd, næring Bindur mengun Hugsanleg snefilefnavandamál Rof, frostlyfting Afoxað umhverfi Ræktunarvandi Mikil framleiðni/frjósemi

12 Áfokið oft stórlega vanmetið Áfok breiðir teppi fokefna yfir landið, sem er uppistaða fyrir fyrir myndun jarðvegs á Íslandi 400 km Oft 0,2-1 mm á ári (gosbeltin og nágrenni)

13 Kulferli: áhrif frosts og þýðu Vatn frýs í jarðvegi og mótar umhverfið. Mótun yfirborðs landsins; Áhrif á gróðurfar Áhrif á landnýtingu

15 Kulferli samspil við landnýtingu

16 Náttúrlegar Og Afleiðing athafna mannsins Og Samspil náttúru og manns Auðnirnar

17 Vatnssöfnun yfir frostnum jarðvegi (Geitasandur. Mynd: Berglind Orradóttir) Kulferli auðnir - vatnsbúskapur

18 Ástand auðlindarinnar jarðvegs

Jarðvegsrof á Íslandi (1991-1997) Flokkun jarðvegsrofs Kortlagning í

19 Jarðvegsrof á Íslandi ( ) Flokkun jarðvegsrofs Kortlagning í landinu öllu Rannsóknahefð - rof Niðurstöður fyrir hvern afrétt og hrepp í landinu

22 Mynd jarðvegsrof

23 Ástand afréttarsvæða á miðhálendinu Lr og Rala, 1997

24 Auglýsing: Glæsilegur flutningabíll í íslensku landslagi Er eitthvað athugavert við þessa góðu auglýsingu?

25 ... eða þessa forsíðu?

26 Landnýting og mold: Margvíslegar ógnanir og verkefni

27 Verndun og endurheimt vatnsmiðlunar Mynd: BO Mynd: EFÞ

28 Þéttbýlismoldin þarfnast verndar

29 Torfæruhjóla - ómenning

30 Votlendi Mikilvæg auðlind Mikið rask - framræsla Gríðarleg áhrif á kolefnisbúskap Raskaður jarðvegur á Íslandi: Meiri losun gróðurhúsalofttegunda en allur iðnaður?!!

31 Endurheimt landgæða Mikilvægt landnýtingarverkefni

32 Gagnagrunnar: tæki til stefnumótunar í landnýtingu

37 Nytjaland: gróðurhula Íslands Hæð yfir sjávarmáli (m) >1000 Samtals Neðan 400m Landgerð km2 % km2 Gróið annað en mosi Mosi Líttgróið og hálfgróið Ár og vötn Jöklar og fannir Samtals Flatarm. hæðarbila (%)

38 Mold: Undirstaða fæðuframleiðslu og bindur mikið kolefni Fæðuöryggi byggir á vistkerfum Mikið ræktarland til reiðu, en úthagakerfi mjög hnignuð Moldin er í eðli sínu frjó þegar hún er skynsamlega nýtt Unnt binda í jarðvegi svipað mikið kolefni og losað er með iðnaði og bruna kolefniseldsneytis

39 Jarðvegur landnýting - lokaorð Eigum gríðarlegar auðlindir í mold, gróðri og landi Landnýtingarstefna og skipulag miða ekki við græn gildi eða verndargildi Röng landnýting nýtur vafans, ekki moldin (eða náttúran sem slík) Komin tími á nýja landnýtingarstefnu

CORINE-verkefniðog landgerðabreytingar á Íslandi milli 2000 og Ingvar Matthíasson Ásta Kr. Óladóttir

CORINE-verkefniðog landgerðabreytingar á Íslandi milli 2000 og 2006. Kolbeinn Árnason Ingvar Matthíasson Ásta Kr. Óladóttir CORINE: Coordination of information on the environment eða: Samræming umhverfisupplýsinga