Áhrif brennisteins díoxíðs (SO 2 ) á heilsufar

Transcription

1 Áhrif brennisteins díoxíðs (SO 2 ) á heilsufar Þórólfur Guðnason yfirlæknir Sóttvarnalæknir, Embætti landlæknis Nóvember 2014

2 Gastegundir frá eldgosum >95% H 2 O, CO 2 SO 2 <5% H 2 S, CO, HCl, HF

3 Hvað verður um SO 2 í líkamanum Ertingur í augum nefi og koki Mest frásogast í nefi og efri öndunarvegi (85%) Umbreytist í lifur Skolast út með þvagi Engin uppsöfnun í líkamanum Enginn skaði á innri líffærum SO 2 í nefi verður óvirkt að hluta Bakteríur í efri öndunarvegi Róleg öndun með nefi minnkar magn SO 2 sem fer til lungna Ef SO 2 kemst niður í lungu í einhverju magni.. Astmaeinkenni Lungnabjúgur

4 Skammtímaáhrif SO 2 mengun stendur stutt (mín., klst.) Langtímaáhrif SO 2 mengun stendur lengi (dagar, mán, ár) Geta sést sjúkdómar síðar meir á æfinni?

5 Skammtímaáhrif (mínútur, klst.) Hækkandi gildi meiri líkur á einkennum Mismunandi gildi til viðmiðunar Umhverfisstofnun 350 µ/m 3 í eina klst. og 125 µ/m 3 í 24 klst. (heilsuverndarmörk skv. reglug. 251/2002) Vinnueftirlitið µ/m 3 í 15 mín. Hætta skal vinnu eða tryggja notkun öndunargríma. Sóttvarnalæknir, Umhverfisstofnun og almannavarnir Ráðleggingar til almennings við mismunandi gildi

6 Skammtímaáhrif frh. Áhrif SO 2 á heilsu Ertingur í augum, nefi og kok; höfuðverkur Yfir 350 µ/m 3 Yfir µ/m 3 Getur valdið hósta (og astma) Einstaklingar með undirliggjandi lungnasjúkdóma Heilbrigðir einstaklingar mismunandi næmir Einstaklingar með undirliggjandi lungnasjúkdóma næmari Einkenni koma strax Einkenni hverfa fljótt

7 Skammtímaáhrif frh. Yfir µ/m 3 Einkenni líkleg hjá öllum Ertingur í öndunarvegi, hósti og höfuðverkur Alvarleg einkenni (astmi) ólíklegur við SO 2 undir µ/m 3 hjá heilbrigðum Lífshættuleg einkenni yfir µ/m 3 Einkenni ganga hratt til baka eftir að SO 2 minnkar Ekki óyggjandi munur á börnum og fullorðnum Vísbendingar um aukningu á öndunarfæraeinkennum og sölu astmalyfja í sep/okt 2014 einkum á Austfjörðum

8 Langtímaáhrif (dagar, mán., ár) Erfiðara að rannsaka en skammtímaáhrif Sumar rannsóknir sýna lítil sem engin áhrif Aðrar sýna Auknar líkur á hósta, astma, nefrennsli, lungnaþembu Veldur ekki Krabbameini Alvarlegum áhrifum á fóstur Frjósemi Lítil áhrif á hjarta- og æðakerfi (?hækkun á blóðþrýstingi)

9 Samantekt Styrkur SO 2 undir µg/m 3 Ekki alvarleg áhrif á öndunarvegi hjá frískum Meiri einkenni hjá einstaklingum með undirliggjandi öndunarfæra- og hjartasjúkdóma Styrkur meiri en µg/m 3 Meiri líkur á hósta og astma Seinni tíma áhrif (langvarandi mengun) Auknar líkur á öndunarfæraeinkennum

10 Meðferð Sjá ráðleggingar á heimasíðu Embættis landlæknis, Umhverfisstofnunar og almannavarna Anda með nefi Forðast áreynslu utandyra Halda sig innandyra, loka gluggum Rakir klútar Kaldur raki

11 Almennar ráðleggingar Sóttvarnalæknir, Umhverfisstofnun, almannavarnir

12 Heimildir WHO (2000). Air quality guidelines for Europe, 2nd ed. Copenhagen, World Health Organization Regional Office for Europe, 2000 (WHO Regional Publications, European Series No. 91). WHO Air quality guidelines for particulate matter, ozone, nitrogen dioxide and sulfur dioxide Global update 2005 Summary of risk assessment. University of Hawaii at Hilo : IVHHN Gas Guidelines: TOXNET database: Health. Longo BM et al. Public Health Aug;122(8): Longo BM. Nurs Res Jan-Feb;58(1): Public Health (2008) 122, Hausell AL et al. The Health Hazards of volcanoes and geothermal areas. Occup Environ Med 2006;63: Hansell A, Oppenheimer C. Health hazards from volcanic gases: a systematic literature review. Arch Environ Health Dec;59(12): Review. Iwasawa S et al. Effects of SO2 on respiratory system of adult Miyakejima resident 2 years after returning to the island. J Occup Health. 2009;51(1):38-47 WHO Review of evidence on health aspects of air pollution REVIHAAP Project.

13 Takk fyrir