Verkefnaskýrsla 11-03

Transcription

1 Verkefnskýrsl APRÍL 2003 LÉTTSÖLTUN, STÖÐUGLEIKI OG NÝTING FROSINNA AFURÐA Smnburður á tilrun II og III Áhrif f notkun fisk- og sojprótein með/án slts og fosfts Kristín Ann Þórrinsdóttir Guðný Guðmundsdóttir Sigurjón Arson Guðjón Þorkelsson

2 Titill / Title Léttsöltun, stöðugleiki og nýting frosinn furð - Smnburður á tilrun II og III. Áhrif f notkun fisk- og sojprótein með/án slts og fosfts Höfundr / Authors Kristín Ann Þórrinsdóttir, Guðný Guðmundsdóttir, Sigurjón Arson, Guðjón Þorkelsson Skýrsl Rf /IFL report Útgáfudgur / Dte: Jnury 2003 Verknr. / project no Styrktrðilr / Rnnís funding: Í skýrslunni er gerður smnburður á tilrunum II og III í verkefninu Léttsöltun, Ágrip á íslensku: stöðugleiki og nýting frosinn furð. Tilrunskipulg vr eins í þessum tveimur tilrunum, ð því leyti ð prófuð voru áhrif viðbættr prótein, slts og fosfts á nýtingu og stöðugleik þorskflk við frystingu. Munur á milli tilrunnn lá í því ð í tilrun II voru notuð sojprótein en í tilrun III fiskprótein. Efnum vr komið í flökin með sprutun og pæklun fyrir frystingu. Þegr próteinin voru notuð ein og sér voru áhrif fiskpróteinnn á nýtingu svipuð og f notkun sojprótein en hins vegr vr notkun þeirr smhlið slti og fosfti ekki ð hf jfnmikil áhrif og þegr sojprótein voru notuð. Fiskpróteinin virtust hf meiri áhrif á vtnsheldni. Í báðum tilfellum voru áhrif á útlit flknn neikvæð. Lykilorð á íslensku: Summry in English: Þorskur, léttsöltun, pæklun, frysting, nýting, prótein, fosft This report is prt of the project Light slting, stbility nd yield of frozen cod fillets which is funded by the Icelndic Reserch Council. It summrises the results of trils II nd III, where the effects of slt, phosphte nd proteins on the yield nd stbility of frozen cod fillets were tested. The difference between these experiments ws tht soyproteins were used in tril II but fishproteins in tril III. The comprison between these trils showed tht the effects of the proteins were similr when used without slt or phosphte. When used together with slt nd/or phosphte the effects of soy proteins on the yield seemed to be stronger. However, the fish proteins showed stronger effects on wter holding cpcity. The use of proteins hd negtive effects on the ppernce of the fillets, in both trils. English keywords: Cod, light slting, brine slting, freezing, yield, protein, phosphte Copyright Rnnsóknstofnun fiskiðnðrins / Icelndic Fisheries Lbortories

3 EFNISYFIRLIT 1 INNGANGUR AÐFERÐIR OG EFNI HRÁEFNI OG AÐFERÐIR SAMANBURÐUR Á MÆLIGILDUM NIÐURSTÖÐUR ÚR SAMANBURÐI Á TILRAUNUM II OG III ÁSTANDSSTUÐLAR OG FLAKANÝTING NÝTING (%) DRIP (%) SUÐUNÝTING (%) EFNAINNIHALD VATNSHELDNI (WHC %) HÖFUÐÁSAGREINING UMRÆÐUR OG ÁLYKTANIR HEIMILDIR VIÐAUKI NÝTING (%) DRIP (%) SUÐUNÝTING (%) EFNAINNIHALD VATNSHELDNI (WHC %) UPPLÝSINGAR UM EFNASAMSETNINGU MV SAVA LANE ALMERIA SALTS Í TILRAUN II UPPLÝSINGAR UM EIGINLEIKA HAMLET SOJAPRÓTEINA (HP 100) Í TILRAUN II OG IV UPPLÝSINGAR UM EIGINLEIKA ÞORSKDUFTSINS FRÁ PRIMEX Í TILRAUN III Töflur Tfl 2.1. Hópr sem notðir voru til smnburðr úr tilrun II og III, á meðhöndlun ferskr þorskflk fyrir frystingu... 5 Tfl 3.1. Holdstuðull (C-stuðull) og holdfr slægðr þorsk (n=24) í tilrun II, ásmt flknýtingu.... 6

4 Myndir Mynd 2.1. Skilgreining Hfrnnsóknstofnunrinnr á veiðisvæðum í kringum Íslnd (Brynjólfur G. Eyjólfsson, 2001)

5 1 INNGANGUR Skýrsln fjllr um smnburð á áhrifum soj- og fiskprótein í tilrunum II og III í verkefninu Léttsöltun, stöðugleiki og nýting frosinn furð. Þessu verkefni vr ætlð ð skil niðurstöðum um áhrif pæklunr og/eð frystingr á eiginleik þorskfurð eftir frystingu. Þegr liggj fyrir sex Rf-skýrslur í þessu verkefni; Fræðileg smntekt (áhrif frystingr og léttpæklunr á fiskvöðv), Þrfgreining (m.. nýting við vinnslu og úttekt á reglugerðum um efninnihld), Fortilrunir (áhrif f pæklunrtím, pækilstyrks og hlutfllsins pækill:fiskur) Tilrun I (áhrif f pæklun og/eð sprutun). Tilrun II (áhrif f pæklunrtím, sprutun og pæklun með fosfti, slti og sojpróteinum). Tilrun III (áhrif f sprutun og pæklun með fosfti, slti og fiskpróteinum). Tilruntilhögun vr ð mestu sú sm í báðum tilrunum II og III, þnnig ð unnt vr ð ber mtsþætti smstæðr hóp smn. Tilrunir voru frmkvæmdr við stðlðr ðstæður þr sem breytileik nnrr þátt pækilgerðr vr hldið í lágmrki. Tilgngur tilrunr II vr ð knn áhrif f notkun fosfts, prótein og slts við sprutun og pæklun á flkbitum fyrir frystingu þeirr. Mtsþættir voru m.. nýting, drip, efninnihld, vtnsheldni og áferð. Mælingr voru gerðr á hráefni eftir pæklun og síðn eftir 1 og 3 mánð geymslu í frosti við -24 C. Tilgngur tilrunr III vr ð knn áhrif notkunr fosfts, fiskprótein og slts við sprutun og pæklun á þorskflökum fyrir frystingu þeirr. Mtsþættir voru m.. nýting, drip, vtnsheldni, breytingr á efninnihldi og áferð. Mælingr voru frmkvæmdr á hráefni eftir pæklun og eftir 3j mánð frostgeymslu við -24 C. Að hlut til vr um ð ræð endurtekningu á tilrun II, en í stð sojprótein í tilrun II vr notð fiskprótein (þorskduft). 3

6 2 AÐFERÐIR OG EFNI 2.1 Hráefni og ðferðir Í tilrun II vr fiskurinn sem vr notður veiddur f færbát á veiðisvæði 10, árið 2001 en í tilrun III vr hnn veiddur f færbát á veiðisvæði 1, árið 2002 (Mynd 2.1). Í báðum tilfellum vr hnn veiddur fyrri hlutnn í mí. Munur vr á milli tilrunr I og II í gerð slts og prótein sem notuð voru til sprutunr og pæklunr. Í tilrun II vr notð gróft iðnðrslt (MV Sv Lne Almeri, Sltkup, Hfnrfjörður), og sojprótein (HP 100, Hmlet protein A/S, Horsens, Dnmörk) en fínt slt (Borðslt, Ktl hf., Reykjvík) og fiskprótein (Fresh cod hydrolyste from cut offs, Primex ehf, Siglufjörður) í tilrun III. Tilrunskipulg og ðferðlýsingr er ð finn í öðrum skýrslum og verð því ekki tekin fyrir hér (Guðný Guðmundsdóttir o.fl., 2003, Kristín Ann Þórrinsdóttir o.fl., 2003, Kristín Ann Þórrinsdóttir o.fl., 2003b) Mynd 2.1. Skilgreining Hfrnnsóknstofnunrinnr á veiðisvæðum í kringum Íslnd (Brynjólfur G. Eyjólfsson, 2001) 4

7 2.2 Smnburður á mæligildum Aðeins vr gerður smnburður á þeim hópum sem fengu svipð meðhöndlun fyrir frystingu, hópum 2-4 í tilrun II vr sleppt og hópi 2 í III. Aðeins voru notðr mælingr eftir 3 mánuði í frosti, þr sem ekki vr mælt eftir 1 mánuð í tilrun III (Tfl 2.1). Í tilrun II voru flökin hlutuð í þrjú stykki en í tilrun III voru flökin notuð heil. Meðltlsgildi voru reiknuð fyrir flökin í heild sinni í tilrun II, til ð ber niðurstöður smn á milli tilrun m.t.t. nýtingr, suðunýtingr og drips. Gildi miðstykkj í báðum tilrunum voru notuð til ð ber smn niðurstöður úr efn- og vtnsheldnimælingum. Áferðrmælingum vr sleppt í þessum smnburði. Tfl 2.1. Hópr sem notðir voru til smnburðr úr tilrun II og III, á meðhöndlun ferskr þorskflk fyrir frystingu. Nr hóps í II Nr hóps í III Merking hér Meðhöndlun fyrir frystingu 1 1 C Engin 5 3 W Sprutun + pæklun Vtn 6 4 S Sprutun + pæklun Slt 7 5 F Sprutun + pæklun Fosft Smsetning pækils 8 6 FS Sprutun + pæklun Fosft+slt 9 7 P Sprutun + pæklun Prótein 10 8 PS Sprutun + pæklun Prótein+slt sprutunr og pæklunr 11 9 PF Sprutun + pæklun Prótein +fosft PFS Sprutun + pæklun Prótein +fosft+slt Þr sem fjöldi mæligild vr nægjnlegur (n 3) vr t-próf notð til ð ber tilrunirnr smn, þ.e. í smnburði á ástndi hráefnis, nýtingu, dripi og suðunýtingu. Í smnburði á öllum mæliþáttum vr notuð höfuðásgreining (Kristín Ann Þórrinsdóttir o.fl., 2003). 5

8 3 NIÐURSTÖÐUR ÚR SAMANBURÐI Á TILRAUNUM II OG III. 3.1 Ástndsstuðlr og flknýting Ástndsstuðlr voru metnir út frá lengd og þyngd slægðs fisks og voru notðir til ð met líkmlegt ástnd fiskins. Notuð voru gildi llr fisk sem notðir voru í tilruninni til þess ð fá sem mestn smnburð á ástndi þeirr. Lengd fisknn vr svipuð í báðum tilrunum (p>0,05) en hins vegr vr ástnd þeirr mun betr í tilrun II (Tfl 3.1). Þeir þættir sem ekki voru eins voru veiðiár og veiðisvæði en árstími vr sá smi. Hugsnlegt er ð veiðisvæði sé ð veg þungt, þ.e. fiskur f Breiðfirði sé í betr ástndi en sá sem vr veiddur út f Reykjnesi. Tfl 3.1. Holdstuðull (C-stuðull) og holdfr slægðr þorsk (n=24) í tilrun II, ásmt flknýtingu. Tilrun Lengd (cm) C-stuðull Holdfr II 61,91 ± 5,62 0,90 ± 0,11 1,22 ± 0,15 III 63,16 ± 3,50 0,77 b ± 0,06 1,04 b ± 0,08 -b Ekki vr mrktækur munur (p<0,05) á milli gild í sm dálki sem ber sm bókstf. 3.2 Nýting (%) Smnburður vr gerður á nýtingu flk í tilrun II og III eftir 3 mánuði í frosti til ð ber smn smbærileg hóp í tilrununum (Mynd 3.1). Niðurstðn vr sú ð sojpróteinin skiluðu hærri nýtingu heldur en fiskpróteinin þegr þu voru notuð með slti og/eð fosfti. Mrktækur munur (p<0,05) vr á milli tilrun hjá flökum sem meðhöndluð voru með próteinum og fosfti (PF) og blöndu f öllum efnunum (PFS). Þu flök sem meðhöndluð voru með próteinum og slti (PS) voru einnig með lkri nýtingu í III heldur en II þó ð munur væri ekki mrktækur. Hins vegr vr lítill munur á hópunum þegr próteinin voru notuð ein og sér. Smnburður á þeim hópum þr sem prótein voru ekki notuð sýndi ð þu flök sem einungis voru meðhöndluð með vtni voru með mun lkri nýtingu í tilrun III (p<0,05). Aftur á móti vr tilhneiging til hærri nýtingr í III hjá viðmiðunrhóp og þeim hópum þr sem notð vr slt eð fosft og slt. Munurinn vr þó óverulegur (p>0,05). 6

9 Nýting (%) b b b C W S F FS P PS PF PFS II (Sojp.) III (Fiskp.) Mynd 3.1. Nýting þorskflk (n=6 í II og n=3 í III) eftir 3 mánð geymslu í frosti (C=viðmiðunrhópur, W, S, F og P segj til um smsetningu pækils til sprutunr og pæklunr, W=vtn, S=slt, F=fosft, P=sojprótein í II og fiskprótein í III). 3.3 Drip (%) Í þremur tilfellum vr drip heldur hærr í tilrun II (Mynd 3.2), í viðmiðunrhópi (C), þ.e. þr sem einungis vr notð vtn (W) og þr sem öll efnin voru notuð smn (PFS). Munurinn vr þó ðeins mrktækur á milli viðmiðunrhópnn (p<0,05). Í öðrum tilfellum vr þð hærr í tilrun III, munur vr þó ðeins mrktækur (p<0,05) þr sem notuð voru fosft (F) og prótein (P) ein og sér eð bæði efnin smn (PF). Þð er því ekki hægt ð segj til hvort fiskpróteinin hfi verið lkri ð drg úr dripi heldur en sojpróteinin. Líklegt er ð náttúrulegur breytileiki á milli einstkling hfi hft einhver áhrif, þr sem ekki fékkst sm mynstur fyrir þá hóp sem hlutu sömu meðhöndlun í báðum tilrunum. Drip (%) 8,0 7,0 6,0 5,0 4,0 3,0 2,0 1,0 0,0-1,0 b II (Sojp.) III (Fiskp.) b b b C W S F FS P PS PF PFS Mynd 3.2. Drip þorskflk (n=3) eftir 3 mánð geymslu í frosti (C=viðmiðunrhópur, W, S, F og P segj til um smsetningu pækils til sprutunr og pæklunr, W=vtn, S=slt, F=fosft, P=sojprótein í II og fiskprótein í III). 7

10 3.4 Suðunýting (%) Suðunýting vr lmennt lkri í tilrun II, nem þr sem einungis vtn vr notð til pæklunr og sprutunr (W) en þr vr suðunýting mrktækt lægri í tilrun III (Mynd 3.3). Munur á milli tilrun vr ð uki mrktækur í þeim hópum þr sem notð vr fosft (F), fosft og slt (FS), fosft og prótein (PF) og öll efnin smn (PFS), þ.e..s. suðunýtingin vr hærri í tilrun III í þessum hópum. Ekki vr hægt ð segj út frá þessum niðurstöðum ð fiskpróteinin kæmu verr eð betur út heldur en sojpróteinin, þr sem ð munur vr mrktækur á hópum sem hlutu sömu meðferð í II og III. Suðunýting (%) b b b II (Sojp.) III (Fiskp.) b b C W S F FS P PS PF PFS Mynd 3.3. Suðunýting þorskflk (n=3) eftir 3 mánð geymslu í frosti (C=viðmiðunrhópur, W, S, F og P segj til um smsetningu pækils til sprutunr og pæklunr, W=vtn, S=slt, F=fosft, P=sojprótein í II og fiskprótein í III). 3.5 Efninnihld Í tilrun II mældist vtnsinnihld hráefnis ð meðltli 81,4 ± 0,5%, próteininnihld 17,9 ± 0,5%, sltinnihld 0,2 ± 0,2% og ph 6,83 ± 0,11. Í tilrun III vr vtnsinnihld hráefnis 82,9, próteininnihld 17,3, sltinnihld 0,2 og ph 6,64. Fiskurinn í tilrun III vr því heldur vtnsmeiri og sýrustig lægr í upphfi. Ekki vr hægt ð ger tölfræðilegn smnburð á efninnihldi eftir frystingun á milli tilrun þr sem ðeins vr gerð ein mæling fyrir hvern hóp í tilrun III. Munur á vtnsinnihldi eftir frystingu vr mestur þr sem eingöngu vr notð vtn (W) og þr sem slt og prótein (PS) voru notuð smn (Mynd 3.4). Vtnsinnihld vr lægr í tilrun II í 8

11 fyrr tilfellinu en lægr í tilrun III í seinn tilfellinu. Annrs virtust áhrif frystingr ver svipuð í báðum tilrunum II (Sojp.) III (Fiskp.) Vtn (%) C W S F FS P PS PF PFS Mynd 3.4. Vtnsinnihld þorskflk (n=3 í tilrun II, meðltlssýni (n=3) í tilrun III) eftir 3 mánð geymslu í frosti (C=viðmiðunrhópur, W, S, F og P segj til um smsetningu pækils til sprutunr og pæklunr, W=vtn, S=slt, F=fosft, P=sojprótein í II og fiskprótein í III). Mestur munur vr á próteininnihldi þr sem prótein og slt (PS) vr notð smn en þð vr hærr í þeim fiski þr sem fiskprótein voru notuð (tilrun III). Þð vr í smræmi við ð vtninnihld vr lægr í þeim hópi. Annrs vr munur á smstæðum hópum þr sem notuð voru prótein (P, PF og PFS) lítill. Í þeim hópum þr sem notð vr vtn (W), slt (S) og/eð fosft (F og FS) vr tilhneiging til lægr próteininnihlds í tilrun III en í viðmiðunrhópnum vr próteininnihld heldur hærr í III II (Sojp.) III (Fiskp.) 18 Prótein (%) C W S F FS P PS PF PFS Mynd 3.5. Próteininnihld þorskflk (n=3 í tilrun II, meðltlssýni (n=3) í tilrun III) eftir 3 mánð geymslu í frosti (C=viðmiðunrhópur, W, S, F og P segj til um smsetningu pækils til sprutunr og pæklunr, W=vtn, S=slt, F=fosft, P=sojprótein í II og fiskprótein í III). 9

12 Breytingr í sltinnihldi þr sem notður vr sltpækill (S, FS, PS, og PFS) voru svipðr í báðum tilfellum en þó vr tilhneiging til lægri sltstyrks í þeim flökum þr sem fiskprótein voru notuð heldur en þr sem sojprótein voru notuð (Mynd 3.6). Hins vegr vr sltinnihld nokkuð hærr í þeim flökum þr sem fiskprótein (P) voru notuð ein sér eð með fosfti (PF). 1,4 1,2 1,0 II (Sojp.) III (Fiskp.) Slt (%) 0,8 0,6 0,4 0,2 0,0 C W S F FS P PS PF PFS Mynd 3.6. Sltinnihld þorskflk (n=3 í tilrun II, meðltlssýni (n=3) í tilrun III) eftir 3 mánð geymslu í frosti (C=viðmiðunrhópur, W, S, F og P segj til um smsetningu pækils til sprutunr og pæklunr, W=vtn, S=slt, F=fosft, P=sojprótein í II og fiskprótein í III). Sýrustig vr lmennt nokkuð hærr í tilrun II eftir frystingu. Sá munur sem vr á hráefni milli tilrun, virtist hldst nem í þeim hópum þr sem prótein voru notuð ein og sér (P) eð með slti (PS). Sýrustig í þeim hópum vr mjög svipð eftir frystingun, í smstæðum hópum tilrunnn (Mynd 3.7). ph 7,3 7,2 7,1 7,0 6,9 6,8 6,7 6,6 6,5 6,4 6,3 II (Sojp.) III (Fiskp.) C W S F FS P PS PF PFS Mynd 3.7. Sýrustig þorskflk (n=3 í tilrun II, meðltlssýni (n=3) í tilrun III) eftir 3 mánð geymslu í frosti (C=viðmiðunrhópur, W, S, F og P segj til um smsetningu pækils til sprutunr og pæklunr, W=vtn, S=slt, F=fosft, P=sojprótein í II og fiskprótein í III). 10

13 3.6 Vtnsheldni (WHC %) Við mælingr á hráefni kom í ljós ð vtnsheldni vr ð meðltli 87,9 ± 2,0% í tilrun II og 77,4% í tilrun III. Eftir frystigeymslu í 3 mánuði vr vtnsheldni heldur hærri í 5/9 hóp í tilrun I, í viðmiðunrhópnum (C) og þr sem vtn (W), slt (S), fosft (F) og fosft og prótein (PF) voru notuð smn. Hins vegr skilði smhlið notkun fosfts og slts (FS) betri árngri í tilrun III og eins virtist notkun fiskprótein hf tilhneigingu til ð skil hærri vtnsheldni heldur en þegr sojprótein voru notuð fyrir utn fyrrnefndn hóp þr sem fosft og prótein (PF) voru notuð smn (Mynd 3.8) II (Sojp.) III (Fiskp.) WHC (%) C W S F FS P PS PF PFS Mynd 3.8. Vtnsheldni þorskflk (n=3 í tilrun II, meðltlssýni (n=3) í tilrun III) eftir 3 mánð geymslu í frosti (C=viðmiðunrhópur, W, S, F og P segj til um smsetningu pækils til sprutunr og pæklunr, W=vtn, S=slt, F=fosft, P=sojprótein í II og fiskprótein í III). 11

14 3.7 Höfuðásgreining Í smnburði á hópum mátti sjá smsvrndi tilhneigingu m.t.t. nýtingr vtnsheldni og efninnihlds, þ.e. á fyrst höfuðás (x-ás) sem skýrði 49% f breytileiknum. Viðmiðunrhópur og hóprnir þr sem ðeins vr notð vtn eð prótein voru hæstir í próteininnihldi og lægstir í nýtingu, vtnsheldni, vtns- og sltinnihldi. Þeir hópr sem voru hinum megin á sklnum hvð fyrrnefnd þætti vrðr voru meðhöndlðir með slti og fosfti og öllum efnunum. Þð sem næst skýrði breytileik (2. höfuðás) á milli hópnn vr munur á milli tilrunr II og III í dripi og sýrustigi eftir frystingu. Drip vr meir í hærr hlutflli f hópum í tilrun III en sýrustig hærr í tilrun II. Smnlgt skýrðu 1. og 2. höfuðás 66% f breytileik milli hóp og tilrun. 1.0 PC2 Drip (%) Bi-plot III-S Cook.yield (%) 0.5 III-PS III-F Slt (%) 0 III-W II-W III-C Protein (%) III-P III-PF II-PS II-S III-PFS Yield (%) Wter (%) III-FS II-P WHC (%) II-C -0.5 II-PF II-PFS II-FS II-F RESULT2, X-expl: 49%,17% Mynd 3.9. Höfuðásgreining á mæliþáttum þorskflk (n=3 í tilrun II, meðltlssýni (n=3) í tilrun III) eftir 3 mánð geymslu í frosti (C=viðmiðunrhópur, W, S, F og P segj til um smsetningu pækils til sprutunr og pæklunr, W=vtn, S=slt, F=fosft, P=sojprótein í tilrun II og fiskprótein í tilrun III). ph PC1 12

15 4 UMRÆÐUR OG ÁLYKTANIR Smnburður á áhrifum sojprótein (tilrun II) og fiskprótein (III) leiddi í ljós ð áhrif á nýtningu voru svipuð ef próteinin voru notuð ein og sér en heldur meiri f notkun sojprótein þegr þu voru notuð smhlið slti og/eð fosfti. Ekki vr hægt ð álykt um ð önnur hvor próteingerðin hefði meiri áhrif á suðunýtingu og drip þr sem náttúrulegur breytileiki á milli einstkling og tilrun hfði trúleg nokkuð mikil áhrif. Þð vr mjög ggnlegt ð hf með hóp sem hlutu sömu meðhöndlun í báðum tilrunum, þ.e. viðmiðunrhópinn og þá hóp þr sem notð vr vtn, slt og/eð fosft í báðum tilrunum því þnnig fékkst lík smnburður á því hvort ð munur væri á milli tilrun vegn breytileik í hráefni eð vegn mismunndi smsetningr pækilsins. Munur á efninnihldi vr lmennt lítill en sýrustig vr nokkuð hærr í fiski í tilrun II. Niðurstöður gáfu til kynn ð áhrif fiskprótein á vtnsheldni gætu verið nokkuð meiri en f áhrifum sojprótein. Þð er hins vegr mótsögn við niðurstöður nýtingr þr sem venjuleg er nokkuð góð fylgni á milli nýtingr og vtnsheldni. Tk skl frm ð í báðum tilrunum voru áhrif próteinnn á útlit flknn neikvæð. 13

16 5 HEIMILDIR Brynjólfur G. Eyjólfsson Holdfr þorsks, vinnslunýting og vinnslustjórnun. Meistrprófsritgerð í Sjávrútvegsfræðum, Sjávrútvegsstofnun Háskól Íslnds, Reykjvík, 37-43, Guðný Guðmundsdóttir, Kristín Ann Þórrinsdóttir, Sigurjón Arson, Guðjón Þorkelsson Léttsöltun, stöðugleiki og nýting frosinn furð. Tilrun III. Áhrif f notkun fosfts og fiskprótein (þorsksdufts) við sprutusöltun og pæklun. Rnnsóknstofnun fiskiðnðrins, Reykjvík. Rf-skýrsl Kristín Ann Þórrinsdóttir, Guðný Guðmundsdóttir, Sigurjón Arson, Guðjón Þorkelsson Léttsöltun, stöðugleiki og nýting frosinn furð. Tilrun II, III og IV. Vinnslu- og mæliðferðir á þorskflökum. Rnnsóknstofnun fiskiðnðrins, Reykjvík. Rf-skýrsl Kristín Ann Þórrinsdóttir, Sigurjón Arson, Guðjón Þorkelsson. 2003b. Léttsöltun, stöðugleiki og nýting frosinn furð. Tilrun II. Áhrif f notkun fosfts og sojprótein við sprutusöltun og pæklun þorskflk. Rnnsóknstofnun fiskiðnðrins, Reykjvík. Rf-skýrsl

17 6 VIÐAUKI Hér er ð finn meðltöl hóp úr tilrun II og III, eftir 3 mánuði í frosti sem notuð voru til smnburðr á tilrununum. 6.1 Nýting (%) Hópr II (Soyp.) III (Fishp.) C 94,9 ± 1,8 96,0 ± 0,7 W 96,5 ± 2,1 89,4 ± 1,6 S 104,7 ± 1,6 105,9 ± 3,2 F 105,0 ± 0,6 105,3 ± 1,5 FS 107,0 ± 1,0 107,6 ± 1,0 P 98,6 ± 3,4 98,3 ± 1,1 PS 105,1 ± 1,5 103,1 ± 1,9 PF 106,2 ± 1,7 103,5 ± 1,2 PFS 111,0 ± 1,9 105,7 ± 0,8 6.2 Drip (%) Hópr II (Soyp.) III (Fishp.) C 1,6 ± 0,1 0,5 ± 0,4 W 3,7 ± 1,3 2,0 ± 1,9 S 0,8 ± 0,8 4,1 ± 2,1 F 0,3 ± 0,2 4,8 ± 2,4 FS 0,1 ± 0,2 0,3 ± 0,3 P 1,0 ± 0,7 2,6 ± 0,5 PS 0,4 ± 0,3 2,9 ± 1,9 PF 0,2 ± 0,3 1,9 ± 0,4 PFS 0,6 ± 0,3 0,2 ± 0,1 15

18 6.3 Suðunýting (%) Hópr II (Soyp.) III (Fishp.) C 76,5 ± 2,6 77,7 ± 1,3 W 76,2 ± 0,7 71,4 ± 1,6 S 77,6 ± 0,5 84,0 ± 5,0 F 77,9 ± 0,8 86,9 ± 1,9 FS 80,7 ± 1,3 90,8 ± 2,1 P 77,1 ± 3,3 81,2 ± 0,7 PS 79,1 ± 1,7 83,2 ± 4,3 PF 78,5 ± 1,2 83,2 ± 1,5 PFS 74,9 ± 3,2 86,6 ± 0,6 6.4 Efninnihld Vtn eftir 3 mán II (Soyp.) III (Fishp.) C 81,6 ± 0,7 81,4 W 81,0 ± 0,6 81,7 S 82,5 ± 1,0 82,5 F 82,9 ± 1,9 83,0 FS 83,1 ± 1,2 82,7 P 81,2 ± 1,1 81,3 PS 82,0 ± 0,8 81,1 PF 81,7 ± 0,3 81,9 PFS 81,6 ± 0,3 81,8 16

19 Prótein eftir 3 mán II (Soyp.) III (Fishp.) C 17,4 ± 1,0 17,9 W 18,1 ± 0,9 17,8 S 15,9 ± 0,9 15,8 F 16,1 ± 1,6 15,6 FS 15,2 ± 0,9 14,8 P 17,9 ± 0,8 17,9 PS 16,2 ± 0,6 17,1 PF 16,6 ± 0,2 16,7 PFS 16,0 ± 0,2 16,2 Slt eftir 3 mán II (Soyp.) III (Fishp.) C 0,2 ± 0,1 0,2 W 0,2 ± 0,1 0,1 S 1,1 ± 0,2 1,1 F 0,2 ± 0,0 0,2 FS 1,1 ± 0,1 1,1 P 0,2 ± 0,0 0,3 PS 0,9 ± 0,1 0,8 PF 0,2 ± 0,0 0,3 PFS 1,0 ± 0,1 0,9 17

20 ph eftir 3 mán II (Soyp.) III (Fishp.) C 6,8 ± 0,2 6,5 W 6,7 ± 0,2 6,5 S 6,6 ± 0,2 6,5 F 7,0 ± 0,2 6,8 FS 6,9 ± 0,2 6,7 P 6,7 ± 0,2 6,7 PS 6,6 ± 0,2 6,6 PF 6,8 ± 0,0 6,6 PFS 6,8 ± 0,0 6,6 6.5 Vtnsheldni (WHC %) Hópr II (Soyp.) III (Fishp.) C 74,8 ± 2,6 70,5 W 75,7 ± 1,5 74,5 S 76,9 ± 3,2 68,5 F 76,4 ± 5,2 74,3 FS 91,4 ± 4,8 97,7 P 72,2 ± 3,3 75,6 PS 73,8 ± 2,5 82,6 PF 71,6 ± 1,8 68,7 PFS 89,4 ± 1,1 94,8 18

21 6.6 Upplýsingr um efnsmsetningu MV Sv Lne Almeri slts í tilrun II Efnsmsetning MV Sv Lne Almeri slts Lýsing mælingr Mælieining Mæligildi Járn, fyrir slt ug/g 9,3 ± 0,1 Kopr, fyrir slt ug/g 0,013 ± 0,00 Klsíum, fyrir slt % 0,158 ± 0,00 Mgnesíum, fyrir slt % 0,125 ± 0,00 Súlft, fyrir slt % 0,58 Óleysnlegt í vtni % <0,01 Rki og bundið vtn % 3,57 Klsíumsúlft (umreiknð) % 0,54 Mgnesíumsúlft (umreiknð) % 0,24 Mgnesíumklóríð (umreiknð) % 0,3 6.7 Upplýsingr um eiginleik Hmlet sojprótein (HP 100) í tilrun II og IV Dt sheet: HP 100 Typicl Anlysis Product Description: HP 100 is finely ground soy protein product for feed ppliction purposes, developed specificlly for milk replcers. HP 100 is chrcterised by high digestibility, low content of ntinutritionl mtter nd n excellent dispersibility in wter. Composition: Other dt: Protein (N x 6,25) 57,5 % (min. 56,0 %) Trypsin inhibited 1 mg/g Crbohydrtes 23,5 % ß-conglycinin 2 Ash 6,8 % Lectins < 1 ppm Wter 6,5 % Oligoscchrides 1 % Crude fibre 3,2 % ph (10 % susp.) 6,1 Ft 2,5 % Prticle size 99 % < 63 µ 100,0 % Density 0,70 g/ml 19

22 Essentil Amino Acids: (g/16 g N) Minerls: Lysine 6,2 Potssium 2,6 % Methionine 1,5 Phosphorous 0,8 % Cystine 1,5 Mgnesium 0,35 % Threonine 4,0 Clcium 0,25 % Tryptophn 1,3 Sodium 0,04 % Leucine 7,8 Iron 200 ppm Isoleucine 4,8 Zinc 60 ppm Phenyllnine 5,0 Mngnese 50 ppm Vline 5,2 Copper 20 ppm Hevy Metls: Microbiology: Arsenic < 100 ppb Totl plte count < /g Led < 100 ppb Coliforms < 10/g Cdmium < 50 ppb Yest nd mould < 10/g Mercury < 20 ppb Slmonell negtive in 50 g Pckging: 2-lyered pper bg with inner PE-coting, 25 kg net, delivered wrpped on one wy pllets of kg net Continer trnsport: 16,25 tons per 20' continer, 25 tons per 40 continer Bulk Big bgs of ppox kg Shelf Life: Minimum 1 yer when stored dry nd cool in unopened bgs. The bove informtion is to the best of our knowledge relible. However, since the conditions of use re beyond our control, no wrrnty is mde concerning ny sttements or recommendtions contined herein. 20

23 HP 100 CMR optimistion dt Nutrients Nutrients Dry mtter % 93,50 Dig. methionine + cystine % 1,47 ME Kcl/kg 3066 Dig. threonine % 1,96 Crude protein % 57,50 Clcium (C) g/kg 2,50 Crude ft % 2,50 Phosphorous (P) g/kg 8,00 NFE % 23,50 Potssium (K) g/kg 26,00 Crude fibre % 3,20 Sodium (N) g/kg 0,40 Crude sh % 6,80 Chloride (Cl) g/kg 0,625 Lysine g/kg 35,65 Mgnesium (Mg) g/kg 3,50 Methionine g/kg 8,625 Iron (Fe) ppm 125,00 Cystine g/kg 8,625 Copper (Cu) ppm 20,00 Methionine + cystine g/kg 17,25 Mngnese (Mn) ppm 50,00 Threonine g/kg 23,00 Zinc (Zn) ppm 60,00 Tryptophn g/kg 7,475 Selenium (Se) ppm 0,45 Leucine g/kg 44,85 Iodine (I) ppm 0,15 Isoleucine g/kg 27,60 Sulphur (S) g/kg 4,00 Vline g/kg 29,90 Strch g/kg 30,00 Phenyllnine g/kg 28,755 E-vitmin ppm 4,00 Thyrosine g/kg 22,43 B1-vitmin / Thimine ppm 5,00 Histidine g/kg 15,53 B2-vitmin / Riboflvine ppm 5,50 Arginine g/kg 41,40 B6-vitmin / Pyridoxin ppm 10,00 Lysine in % of crude protein 6,20 B12-vitmin mcg/kg 0,00 Methionine in % of crude protein 1,50 D-pntothene cid ppm 14,00 Cystine in % of crude protein 1,50 Nicine ppm 21,00 Threonine in % of crude protein 4,00 Biotine vitmin H ppm 0,50 Tryptophn in % of crude protein 1,30 Choline chloride ppm 2500,00 Dig. protein % 48,90 Folic cid ppm 3,50 Dig. lysine % 3,03 21

24 6.8 Upplýsingr um eiginleik þorskduftsins frá Primex í tilrun III Product Specifiction: Ingredients: Fresh cod hydrolyste (from cut offs); Antioxidnt ( tocopherol) Appernce: Off-white powder Form: Spry dried; processed in GMP fcilities; HAACP progrmmed Bulk density gr / 100 cc. Pckging: Double plstic bgs; 2 six kg bgs = 12 kg. In crdbox Storge: Stored in drk, dry plce preferbly t or below 20 C Self life: Minimum of one yer from prod dte. Typicl Chemicl Anlysis: Protein: /- 1.0 % Ft: 1.5 +/- 0.5 % Ash: 3.0 +/- 0.5 % Moisture: < 5 % Typicl Microbil Anlysis: Totl Plte count mx 5000 cfu/g Totl coliform mx 10 cfu/g Fecl coliform < 0.3 cfu/g Stphylococcus ureus < 10 cfu/g Yest nd Mould <100 cfu/g Listeri in 25 g Negtive Slmonell in 25 g Negtive Estimted Amino Acids Anlysis. Pr. 100 g Alnine 4.85% Arginine 5.12% Asprtic Acid 8.51% Cysteine 0.8% Glutmic Acid 11.7% Glycine 4.11% Histidine 2.00% Isoleucine 6.00% Leucine 8.40% Lysine 8.80% Methionine 4.00% Phenyllnine 3.90% Proline 2.94% Serine 3.89% Threonine 4.60% Tyrosine 2.83% Vline 6.00% Tryptophn 1.00% 22