FAKTORËT QË NDIKOJNË NË KËNAQËSINË E PUNËS SË MËSUESVE TË ARSIMIT BAZË NË SHQIPËRI

Transcription

1 UNIVERSITETI I TIRANËS FAKULTETI I SHKENCAVE SOCIALE PROGRAM I DOKTORATËS FAKTORËT QË NDIKOJNË NË KËNAQËSINË E PUNËS SË MËSUESVE TË ARSIMIT BAZË NË SHQIPËRI Paraqitur në kërkim të gradës shkencore Doktor nga MA. Fatmir BEZATI Udhëhequr nga: Prof. Dr. Theodhori KARAJ TIRANË, 0

2 DEKLARATË STATUORE Nën përgjegjësinë time deklaroj se ky punim është shkruar prej meje, nuk është prezantuar asnjëherë para një institucioni tjetër për vlerësim dhe nuk është botuar i tëri ose pjesë të veçanta të tij. Punimi nuk përmban material të shkruar nga ndonjë person tjetër, përveç rasteve të cituara dhe referuara. E drejtë e autorit 0. Të gjitha të drejtat i rezervohen autorit. II

3 UNIVERSITETI I TIRANËS FAKULTETI I SHKENCAVE SOCIALE PROGRAM I DOKTORATËS FAKTORËT QË NDIKOJNË NË KËNAQËSINË E PUNËS SË MËSUESVE TË ARSIMIT BAZË NË SHQIPËRI Paraqitur në kërkim të gradës shkencore Doktor nga MA. Fatmir BEZATI Udhëhequr nga: Prof. Dr. Theodhori KARAJ Juria e mbrojtjes:. Prof. Dr. Erleta MATO (Kryetar). Prof. Dr. Ardian PAPAJANI (Oponent). Prof. As. Edmond RAPTI (Oponent). Prof. As. Zenel ORHANI (Anëtar). Prof. As. Sotir RRAPO (Anëtar) TIRANË, 0 III

4 ABSTRAKT Qëllimi i këtij studimi është të identifikojë nivelin e përgjithshëm tё kënaqësisë së mësuesve tё arsimit bazë në Shqipëri, tё evidentojë përmasën e ndikimin që kanë aspektet e ndryshme të punës së mësuesve të arsimit bazë në Shqipëri, në nivelin e pёrgjithshёm tё kënaqësisë, si dhe të matë nivelet e synimit të mësuesve të arsimit bazë në Shqipёri për të lënë punën, si dhe marrëdhëniet mes nivelit të përgjithshëm të kënaqësisë nga puna të mësuesve dhe synimit së tyre për të lënë punën. Gjithashtu, ky studim synon:. Të matë marrëdhënien mes nivelit të përgjithshëm të kënaqësisë së mësuesve të arsimit bazë dhe karakteristikave demografike të mësuesve, si: mosha, gjinia, vjetërsia në arsim, niveli i arsimimit.. Të matë marrëdhënien mes nivelit të përgjithshëm të kënaqësisë së mësuesve të arsimit bazë dhe karakteristikave të shkollës dhe klasës, si: vendndodhja e shkollës, cikli i mёsimdhёnies, madhësia e klasёs.. Të evidentojë marrëdhënien mes prirjes për t u larguar nga puna të mësuesve të arsimit bazë dhe karakteristikave demografike të mësuesve, si: mosha, gjinia, vjetërsia në arsim, niveli i arsimimit.. Të evidentojë marrëdhënien mes prirjes për t u larguar nga puna të mësuesve të arsimit bazë dhe karakteristikave të shkollës dhe klasës, si: vendndodhja e shkollës, cikli i mёsimdhёnies, madhësia e klasёs. Popullata e këtij studimi ishin mësuesit e arsimit bazë në Shqipëri. Nga kjo popullatë, me teknikën Cluster Sampling, u zgjodh një kampion i përbërë nga 99 mësues, që përbën afërsisht.6% të mësuesve të arsimit bazë në shkallë vendi. Tё dhënat pёr karakteristikat e mësuesve dhe tё shkollave u morёn nga raporti statistikor i Ministrisё sё Arsimit dhe Shkencёs. Për këtë studim u përdor një pyetësor i strukturuar që përmbante 0 pyetje. Në pjesën e parë, pyetësori përfshinte karakteristika demografike të mësuesve dhe tё shkollës. Në pjesën e dytë u përfshi Indeksi i Kënaqësisë nga Puna, që përbëhet nga 8 pyetje, që matin kënaqësinë e përgjithshme në punë. Në pjesën e tretë, pyetësori IV

5 përfshinte pyetje, qё lidhen me aspekte të ndryshme të punёs sё mёsuesit nё shkollё. Në pjesën e katërt, pyetësori kishte një pyetje që maste nivelin e përgjithshëm të kënaqësisë. Në pjesën e pestë u përfshi dhe një shkallë, që synon të matë prirjen e largimit nga puna të mësuesve. Të dhënat u analizuan me anë të paketës statistikore për shkencat sociale (SPSS). Për të përcaktuar forcën e korrelacioneve u përdorën indikatorët e Davis (97). Për të përcaktuar përmasën e variancës që shpjegojnë variablat e pavarur në nivelin e përgjithshëm të kënaqësisë së mësuesve të arsimit bazë, u përdor regresioni i shumëfishtë linear (Multiple linear regression). Për të krahasuar nivelin e kënaqësisë në punë për grupe të ndryshme u krye Testi -t për grupet e pavarura. Pёr tё verifikuar se të dhënat plotësonin kushtet për shpërndarjen normale dhe homogjenitetin e variancave mes dy grupeve u përdor Testi i Levene. Për të eksploruar ndikimin e grupeve të ndryshme në nivelet e kënaqësisë së përgjithshme në punë u krye një analizë njërrugëshe e variancës (ANOVA). Pёr tё eksploruar krahasimet e grupeve të ndryshme lidhur me kënaqësinë në punë u përdorёn Testet post hoc LSD. Për eksplorimin e ndryshimeve në nivelin e kënaqësisë së mësuesve sipas variablave tё ndryshëm u përdor testi joparametrik Kruskall Wallis dhe Mann-Whitney. Studimi evidentoi nivelin e përgjithshëm të kënaqësisë së mësuesve nga puna e tyre i cili është matur me një shkallë ku minimumi i rezultatit ishte 8, mesatarja dhe maksimumi 90. Të dhënat e këtij studimi evidentuan se mësuesit janë të kënaqur në nivelin mbimesatar nga puna e tyre (M= 69., devijimi standard= 9.). Niveli i përgjithshëm i prirjes për t u larguar nga puna u mat me një shkallë ku minimumi i rezultatit ishte dhe maksimumi 8. Sa më afër numrit të jetë rezultati, aq më e vogël është prirja për t u larguar nga puna. Sa më afër numrit 8 të jetë ky rezultat, aq më e madhe është prirja për t u larguar nga puna. Nga të dhënat evidentohet se mesatarja e prirjes së mësuesve për t u larguar nga puna është.0 dhe devijimi standard.. Mes nivelit të kënaqësisë nga puna dhe prirjes për t u larguar nga puna ekziston një korrelacion substancial, negativ dhe i vlefshëm nga pikëpamja statistikore. Sa më i ulët të jetë niveli i kënaqësisë nga puna, aq më e lartë është prirja për t u larguar nga puna. V

6 Lidhur me përmasën e ndikimit të faktorëve të ndryshëm që lidhen me punën e mësuesit në nivelin e përgjithshëm të kënaqësisë, tё dhënat e studimit tregojnë se: Korrelacioni më i ulët është ai mes pagës dhe kënaqësisë nga puna (r=.9, p<0.0). Korrelacioni më i lartë në nivelin e moderuar është ai mes sjelljes problematike të nxënësve dhe kënaqësisë nga puna (r=.0, p<0.0). Po ashtu, ka korrelacione pozitive të moderuara mes drejtimit tё shkollës, marrëdhënieve me kolegët dhe kënaqësisë nga puna (r=.7, p<0.0; r=., p<0.0). Ndërkohë, ka një korrelacion pozitiv, të dobët, por të vlefshëm nga pikëpamja statistikore, mes kushteve fizike të punës dhe kënaqësisë nga puna (r=.90, p<0.0). Mes mbingarkesës dhe kënaqësisë nga puna ekziston një korrelacion i moderuar negativ dhe i vlefshëm nga pikëpamja statistikore (r=-.0, p<0.0). Duke përdorur metodën Enter (futja e menjëhershme e variablave), rezultoi një model i vlefshëm nga pikëpamja statistikore: R =.8, F(6,8)=., p<.0. Siç shihet, ky model shpjegon 8% të variancës së kënaqësisë së përgjithshme nga puna të mësuesve. Tre variablat parashikues të vlefshëm statistikiksht sipas rëndësisë së tyre janë: sjellja problematike e nxënësve (B=.7, p<.00); marrëdhëniet me kolegët (B=.0, p<.00) dhe mbingarkesa (B=-., p<.00). Nga studimi nuk rezultoi të ketë një diferencë të vlefshme statistikore në nivelin e kënaqësisë së përgjithshme mes meshkujve dhe femrave. Kёnaqёsia vjen duke u rritur me rritjen e moshës. Grupmosha mbi 9 vjeç ështё mё e kёnaqur sesa grupmoshat -9 vjeç dhe - vjeç. Mёsuesit me vjetёrsi mё tё madhe nё arsim janё mё tё kёnaqur se mёsuesit qё kanё mё pak vite qё shёrbejnё nё arsim. Në klasat me më shumë nxënës, mësuesit shfaqin një nivel më të ulët kënaqësie sesa në klasat me më pak nxënës. Mёsuesit e arsimit fillor janë mё tё kënaqur se mësuesit e arsimit tё mesëm tё ulёt. Mësuesit qё japin mësim nё qytet janë mё tё kënaqur se mësuesit qё japin mësim nё periferi tё qytetit dhe se mësuesit qё japin mësim nё fshat. Meshkujt kanë prirje më të madhe për t u larguar nga puna sesa femrat. Grupmoshat mё tё reja kanё prirje mё tё lartё pёr t u larguar nga puna se grupmoshat mё tё vjetra. Mësuesit qё punojnë nё klasa me pak nxёnёs, kanё prirje mё tё ulёt pёr t u larguar nga puna, në krahasim me mësuesit qё punojnë nё klasa qё kanё mё shumё nxёnёs. Mësuesit qё punojnë nё fshat, kanё prirje mё VI

7 tё ulёt pёr t u larguar nga puna sesa mësuesit qё punojnë nё periferi tё qytetit dhe se mësuesit qё punojnë nё qytet. Fjalë kyçe: Kënaqësi nga puna, pakёnaqёsi nga puna, drejtimi i shkollës, kushtet e punës, sjellja e nxënësve, paga, komunikim me kolegët, mbingarkesa, synim pёr largim nga puna etj. VII

8 MIRËNJOHJE Falenderoj udhëheqësin tim, Prof. Dr. Theodhori Karaj, për ndihmën e pakursyer në realizimin e të gjithë hapave të punimit tim. Falenderoj të gjithë mësuesit që pranuan për të plotësuar pyetësorin, si dhe drejtuesit e shkollave që na mundësuan plotësimin e pyetësorëve. Një falenderim i veçantë familjes sime që ma lehtësoi realizimin e këtij studimi. VIII

9 PASQYRA E LËNDËS Abstrakt Mirënjohje Pasqyra e lëndës Lista e tabelave Lista e grafikëve iv viii ix xv xix KAPITULLI I PARË. Hyrje.. Prezantimi i problemit.. Qëllimi i studimit.. Pyetjet e studimit.. Rëndësia e studimit.. Përkufizimi i koncepteve kryesore 8.6. Kufizimet e studimit 9.7. Organizimi i studimit 0 KAPITULLI I DYTË SHQYRTIMI I LITERATURЁS.. Përkufizimi i kënaqësisë së punës.. Teori të ndryshme mbi kënaqësinë... Teoria e dy faktorëve, motivim - higjienë... Teoria e barazisë dhe kënaqësia nga puna... Teoria e procesit oponent 6... Procesi i krahasimit intrapersonal 6... Procesi i krahasimit interpersonal 7.. Faktorët qё kanё lidhje me kënaqësinë e punës 7 IX

10 .. Prirja për t u larguar nga puna 0.. Kënaqësia e punës dhe faktorët demografikë... Mosha... Gjinia... Vjetërsia në punë... Madhësia e shkollës/klasës.6. Matja e kënaqësisë së punës.7. Studimet mbi kënaqësinë e punës.7.. Studime të autorëve të huaj, të kryera për kënaqësinë e punës.7.. Studimet e kryera në Shqipëri lidhur me kënaqësinë e mësuesve nga puna 8 KAPITULLI I TRETË METODOLOGJIA.. Kampioni dhe burimi i të dhënave.. Instrumenti i studimit dhe analiza e të dhënave.. Mbledhja dhe analiza e të dhënave 8 KAPITULLI KATËRT REZULTATET 9.. Niveli i përgjithshëm i kënaqësisë nga puna dhe i prirjes për t u larguar nga puna.. Niveli i përgjithshëm i kënaqësisë së mësuesve nga puna e tyre... Niveli i përgjithshëm i prirjes së mësuesve për të lënë punën... Marrëdhënia mes nivelit të përgjithshëm të kënaqësisë dhe prirjes së përgjithshme për të lënë punën.. Marrëdhëniet mes variablave demografikë dhe kënaqësisë së përgjithshme... Marrëdhëniet mes gjinisë dhe kënaqësisë së përgjithshme X

11 ... Marrëdhëniet mes moshës dhe kënaqësisë së përgjithshme nga puna... Marrëdhëniet mes vjetërsisë në arsim dhe nivelit të kënaqësisë... Marrëdhëniet mes ciklit të mësimdhënies dhe nivelit të kënaqësisë... Marrëdhëniet mes nivelit të kënaqësisë së përgjithshme të mësuesve dhe vendndodhjes së shkollës ku japin mësim..6. Marrëdhëniet mes nivelit të kënaqësisë dhe numrit të nxënësve në klasë.. Marrëdhëniet mes variablave demografikë dhe prirjes për t u larguar nga puna... Marrëdhëniet mes prirjes për t u larguar nga puna dhe gjinisë... Marrëdhëniet mes prirjes për t u larguar nga puna dhe moshës... Marrëdhëniet mes prirjes për t u larguar nga puna dhe vjetërsisë në arsim... Marrëdhëniet mes dhe prirjes për t u larguar nga puna dhe ciklit të mësimdhënies... Marrëdhëniet mes prirjes për t u larguar nga puna dhe numrit të nxënësve në klasa ku japin mësim..6. Marrëdhëniet mes prirjes për t u larguar nga puna dhe vendndodhjes së shkollës.. Marrёdhёniet mes variablave demografikë dhe kёnaqёsisё sё përgjithshme të mësuesve me aspektet e ndryshme të punës së tyre... Marrёdhёniet mes gjinisë dhe kёnaqёsisё pёr aspekte tё ndryshme tё punёs sё mësuesit... Marrёdhёniet mes grupeve tё ndryshme moshore tё mësuesve dhe kënaqёsiё pёr aspekte tё ndryshme tё punёs sё mësuesit... Diferencat nё nivelet e kёnaqёsisё nga drejtimi i shkollёs nё grupe tё ndryshme moshore tё mësuesve XI

12 ... Diferencat nё nivelet e kёnaqёsisё nga komunikimi me kolegёt nё grupe tё ndryshme moshore tё mësuesve... Diferencat nё nivelet e kёnaqёsisё nga paga nё grupe tё ndryshme moshore tё mësuesve... Diferencat nё nivelet e kёnaqёsisё nga mbingarkesa nё grupe tё ndryshme moshore tё mësuesve... Diferencat nё nivelet e kёnaqёsisё nga sjellja problematike e nxёnёsve nё grupe tё ndryshme moshore tё mësuesve...6. Diferencat nё nivelet e kёnaqёsisё nga kushtet e punёs nё grupe tё ndryshme moshore tё mësuesve... Marrёdhёniet mes vjetёrsisё nё punё dhe kënaqёsiё pёr aspekte tё ndryshme tё punёs sё mësuesit... Diferencat nё nivelet e kёnaqёsisё nga drejtimi i shkollës, tё mësuesve tё grupuar sipas vjetёrsisё nё arsim... Diferencat nё nivelet e kёnaqёsisё nga komunikimi me kolegёt, tё mësuesve tё grupuar sipas vjetёrsisё nё arsim... Diferencat nё nivelet e kёnaqёsisё nga paga, tё mësuesve tё grupuar sipas vjetёrsisё nё arsim... Diferencat nё nivelet e kёnaqёsisё nga mbingarkesa, tё mësuesve tё grupuar sipas vjetёrsisё nё arsim... Diferencat nё nivelet e kёnaqёsisё nga sjellja problematike e nxёnёsve, tё mësuesve tё grupuar sipas vjetёrsisё nё arsim...6. Diferencat nё nivelet e kёnaqёsisё nga kushtet e punës, tё mësuesve tё grupuar sipas vjetёrsisё nё arsim... Marrёdhёniet mes ciklit tё mёsimdhёnies dhe kёnaqёsisё lidhur me aspekte tё ndryshme tё punës sё mёsuesit... Marrёdhёniet mes vendndodhjes sё shkollёs dhe kёnaqёsisё lidhur me aspekte tё ndryshme tё punës sё mësuesit..6. Marrёdhёniet mes nivelit tё arsimimit dhe kёnaqёsisё lidhur me aspekte tё ndryshme tё punës sё mësuesit.. Korrelacionet mes karakteristikave demografike, karakteristika të zgjedhura të shkollës dhe kënaqësisë nga XII

13 puna... Korrelacionet mes kënaqësisë së përgjithshme në punë dhe faktorëve që lidhen me punën e mësuesit 87 KAPITULLI I PESTË DISKUTIMI 9.. Niveli i përgjithshëm i kënaqësisë nga puna të mësuesve tё arsimit bazё.. Niveli i përgjithshëm i prirjes së mësuesve tё arsimit bazё për t u larguar nga puna.. Marrëdhëniet mes nivelit të përgjithshëm të kënaqësisë dhe prirjes për t u larguar nga puna.. Ndikimi i variablave demografikë të mësuesve dhe të shkollës në nivelin e përgjithshëm të kënaqësisë... Gjinia 9... Mosha 9... Vjetёrsia nё arsim 9... Cikli i mёsimdhёnies (arsimi fillor, arsimi i mesëm i ulёt) Vendndodhja e shkollës Numri i nxёnёsve tё klasës 96.. Ndikimi i variablave demografikë të mësuesve dhe të shkollës në synimin pёr tё lёnё shkollёn... Gjinia Mosha Vjetёrsia nё arsim Numri i nxënësve të klasës 98.. Vendndodhja e shkollës Marrёdhёniet mes variablave demografikë dhe kёnaqёsisё sё përgjithshme të mësuesve me aspektet e ndryshme të punës së tyre.6.. Marrёdhёniet mes gjinisë dhe kёnaqёsisё pёr aspekte tё ndryshme tё punёs sё mësuesit XIII

14 .6.. Marrёdhёniet mes grupeve tё ndryshme moshore tё mësuesve dhe kënaqёsisё pёr aspekte tё ndryshme tё punёs sё mësuesit.6.. Marrёdhёniet mes vjetёrsisё nё punё dhe kënaqёsiё pёr aspekte tё ndryshme tё punёs sё mësuesit.6.. Marrёdhёniet mes ciklit tё mёsimdhёnies dhe kёnaqёsisё lidhur me aspekte tё ndryshme tё punës sё mёsuesit.6.. Marrёdhёniet mes vendndodhjes sё shkollёs dhe kёnaqёsisё lidhur me aspekte tё ndryshme tё punës sё mësuesit.6.6. Marrёdhёniet mes nivelit tё arsimimit dhe kёnaqёsisё lidhur me aspekte tё ndryshme tё punës sё mёsuesit KAPITULLI GJASHTË 6 PËRFUNDIME DHE REKOMANDIME Përfundimet e studimit Rekomandime të studimit Rekomandime për studime të mëtejshme në të ardhmen 08 7 ANEKSE Bibliografi Mendime të mësuesve për aspekte të ndryshme që lidhen me punën e tyre 7.. Curriculum Vitae 7.. Pyetёsor 7.. Rezultat e regresionit lidhur me ndikimin e variablave demografikë dhe karakteristikave të shkollës në kënaqësinë e përgjithshme në punë 7.6. Hartat Abstrakt XIV

15 LISTA E TABELAVE Tabela Tabela Tabela Tabela Tabela Tabela 6 Tabela 7 Faktorët që lidhen me punën e mësuesit, të dalë nga analiza faktoriale dhe ngarkesat e tyre përkatëse Mesatarja dhe devijimi standard i nivelit të kënaqësisë së përgjithshme në punë të mësuesve Mesatarja dhe devijimi standard i nivelit të prirjes për largim nga puna të mësuesve Korrelacioni mes nivelit të përgjithshëm të kënaqësisë dhe prirjes për t u larguar nga puna Të dhënat deskriptive për gjininë në lidhje me kënaqësinë e përgjithshme në punë Testi -t për grupet e pavarura (Kënaqësia e përgjithshme në lidhje me gjininë) Të dhënat deskriptive (mesatarja dhe devijimi standard) për kategoritë e ndryshme moshore të mësuesve në lidhje me kënaqësinë e përgjithshme në punë Tabela 8 Testi i homogjenitetit të variancave Tabela 9 Tabela0 Tabela Testi ANOVA për ndikimin e moshës në kënaqësinë e përgjithshme Krahasimet e grupeve të ndryshme moshore lidhur me kënaqësinë në punë (Testet post hoc LSD) Të dhënat deskriptive (mesatarja dhe devijimi standard) për grupet e ndryshme të mësuesve sipas vjetërsisë në arsim në lidhje me kënaqësinë e përgjithshme në punë Tabela Testi i homogjenitetit të variancave 7 Tabela Tabela Tabela Testi ANOVA për ndikimin e grupeve të ndryshme të mësuesve sipas vjetërsisë në arsim në nivelin e kënaqësisë së përgjithshme me punën e mësuesit Krahasimet e shumëfishta të kategorive të ndryshme të vjetërsisë në arsim lidhur me kënaqësinë në punë (Testet post hoc LSD) Të dhënat deskriptive (mesatarja dhe devijimi standard) i mësuesve sipas cikleve në lidhje me nivelin e XV

16 përgjithshëm të kënaqësisë në punë Tabela6 Testi -t për grupet e pavarura 9 Tabela7 Rankimi i kënaqësisë së përgjithshme të mësuesve sipas vendndodhjes së shkollës Tabela8 Statistikat e testit Kruskall Wallis 0 Tabela9 Rankimi i kënaqësisë së përgjithshme të mësuesve sipas numrit të nxënësve në klasën ku japin mësim Tabela 0 Statistikat e testit Kruskall Wallis a,b Tabela Rankimi mes prirjes për t u larguar nga puna dhe gjinisë Tabela Test Statistikor a Tabela Rankimi mes prirjes për largim nga puna dhe moshës Tabela Test Statistikor a,b Tabela Rankimi mes prirjes për largim nga puna dhe vjetërsisë në arsim Tabela 6 Test Statistikor a,b Tabela 7 Kruskall Wallis pёr prirjen e largimit nga puna nё lidhje me ciklin e mёsimdhёnies Tabela 8 Test Statistikor a,b 6 Tabela 9 Rankimi mes prirjes për largim nga puna dhe numrit tё nxёnёsve tё klasës Tabela 0 Test Statistikor a,b 7 Tabela Rankimi mes prirjes për largim nga puna dhe vendndodhjes sё shkollës Tabela Test Statistikor a,b 8 Tabela Tabela Testi Mann-Whitney pёr gjininё nё lidhje me kёnaqёsinё pёr aspekte tё ndryshme tё punёs sё mësuesit Testi Kruskall Wallis pёr diferencat moshore lidhur me kënaqёsinё nga drejtimi i shkollës Tabela Test Statistikor a, b 6 Tabela 6 Testi Kruskall Wallis pёr diferencat moshore lidhur me XVI

17 kënaqёsinё nga marrёdhёniet me kolegёt Tabela 7 Test Statistikor a,b 6 Tabela 8 Testi Kruskall Wallis pёr diferencat moshore lidhur me kënaqёsinё nga paga Tabela 9 Test Statistikor a,b 6 Tabela 0 Testi Kruskall Wallis pёr diferencat moshore lidhur me kënaqёsinё nga mbingarkesa Tabela Test Statistikor a,b 66 Tabela Testi Kruskall Wallis pёr diferencat moshore lidhur me kënaqёsinё nga sjellja e nxёnёsve Tabela Test Statistikor a,b 67 Tabela Testi Kruskall Wallis pёr diferencat moshore lidhur me kënaqёsinё nga kushtet e punës Tabela Test Statistikor a,b 69 Tabela 6 Testi Kruskall Wallis pёr vjetёrsinё nё arsim lidhur me kёnaqёsinё nga drejtimi i shkollës Tabela 7 Test Statistikor a,b 70 Tabela 8 Testi Kruskall Wallis pёr vjetёrsinё nё arsim lidhur me kёnaqёsinё nga komunikimi me kolegёt Tabela 9 Test Statistikor a,b 7 Tabela 0 Testi Kruskall Wallis pёr vjetёrsinё nё arsim lidhur me kёnaqёsinё nga paga Tabela Test Statistikor a,b 7 Tabela Testi Kruskall Wallis pёr vjetёrsinё nё arsim lidhur me kёnaqёsinё nga mbingarkesa Tabela Test Statistikor a,b 7 Tabela Testi Kruskall Wallis pёr vjetёrsinё nё arsim lidhur me kёnaqёsinё nga sjellja problematike tё nxёnёsve Tabela Test Statistikor a,b 7 Tabela 6 Testi Kruskall Wallis pёr vjetёrsinё nё arsim lidhur me kёnaqёsinё nga kushtet e punës Tabela 7 Test Statistikor a,b XVII

18 Tabela 8 Tabela 9 Tabela 60 Tabela 6 Tabela 6 Tabela 6 Tabela 6 Testi Mann-Whitney pёr ciklet e mёsimdhёnies nё lidhje me kёnaqёsinё pёr aspekte tё ndryshme tё punёs sё mësuesit Testi Mann-Whitney pёr vendnodhjen e shkollёs nё lidhje me kёnaqёsinё pёr aspekte tё ndryshme tё punёs sё mësuesit Testi Mann-Whitney pёr nivelin e arsimimit tё mësuesve nё lidhje me kёnaqёsinё pёr aspekte tё ndryshme tё punës Korrelacionet mes karakteristikave demografike, karakteristikave të zgjedhura të shkollës dhe kënaqësisë nga puna Rezultatet e regresionit të shumëfishtë standard: ndikimi i moshës së mësuesve, vjetërsisë në arsim, ciklit të mësimdhënies, vendndodhjes së shkollës, nivelit të arsimimit dhe numrit të nxënësve në klasa në nivelin e kënaqësisë së përgjithshme të mësuesve Korrelacionet mes kënaqësisë së përgjithshme në punë dhe faktorëve që lidhen me punën e mësuesit Rezultatet e regresionit të shumëfishtë standard: ndikimi i marrëdhënieve me kolegët, mbingarkesës, drejtimi i shkollёs, sjelljes problematike të nxënësve, kushteve fizike të punës dhe pagës në nivelin e kënaqësisë së përgjithshme të mësuesve XVIII

19 LISTA E GRAFIKËVE Grafiku Mësues të përfshirë në studim sipas grupmoshës Grafiku Niveli i përgjithshëm i kënaqësisë së mësuesve të arsimit bazë 9 XIX

20 FAKTORËT QË NDIKOJNË NË KËNAQËSINË E PUNËS SË MËSUESVE TË ARSIMIT BAZË NË SHQIPËRI KAPITULLI I PARË. HYRJE Ky studim ёshtё fokusuar nё fushёn e edukimit dhe konkretisht nё faktorёt qё ndikojnë nё kënaqësinë e profesionit të mësuesit, si dhe në faktorët që ndikojnë në synimin e mësuesve për të lënë punën. Rezultatet në punë të mësuesit, ndër të tjera, varen edhe nga shkalla e kënaqësisë që puna i jep atij. Por mësuesi, në punën e tij të përditshme, nuk ka të njëjtën shkallë kënaqësie. Shkalla e kënaqësisë varet shumë prej faktorëve me të cilët mësuesi përballet për realizimin e punës së tij. Kënaqësia, sipas Locke (976), është një gjendje emocionale pozitive që buron nga një sërë faktorësh të brendshëm dhe të jashtëm që lidhen me punën. Studimi i faktorëve që ndikojnë në kënaqësinë e punës merr një rëndësi të veçantë, pasi nëpërmjet zbulimit të shkallës së ndikimit që kanë faktorë të veçantë, mund të hartohen dhe programe pune për ta rritur nivelin e kënaqësisë. Nivelet e përgjithshme të kënaqësisë së punës varen edhe nga faktorët demografikë, të gjinisë, moshës, nivelit të edukimit arsimor, përvojës, vendndodhjes së klasave apo shkollës dhe përmasave të tyre. Zembylas dhe Papanastasious (006, ), kanё studiuar kёnaqёsinё dhe pakёnaqёsinё nga puna tё mësuesve nё Qipro dhe theksojnë rёndёsinё qё ka kёnaqёsia nё punё te cilësia e arsimit:... ёshtё njё nevojё urgjente pёr politikёbёrёsit qё tё njohin faktin se cilësia e arsimit është e lidhur kryesisht me kёnaqёsinё nga puna tё mësuesve. Një numër i madh i mësuesve të kualifikuar braktisin karrierën e tyre të mësimdhënies për arsye të tjera, pёrveç daljes në pension (Ingersoll, 00).

21 Niveli i kënaqësisë nga puna ndikon në rezultatet në punë, në tendencën që kanë mësuesit për t u larguar nga puna, në numrin e mungesave në punë, si dhe në motivacionin e punës (Bruce dhe Blackburn, 99; Judge dhe Bono, 00). Largimi i mësuesve nga puna krijon kosto për mësuesit që lënë profesionin, si dhe për vetë shtetin, i cili rimburson një pjesë të vlerës së studimeve universitare (apo dhe të shkollës së mesme) si dhe koston e kualifikimit të tyre në punë. Çelësi për të tërhequr dhe për të mbajtur mësuesit e kualifikuar në punë është që ta bëjmë profesionin e mësimdhënies më tërheqës se profesionet e tjera, duke realizuar një motivim financiar më të lartë, duke krijuar mundësi për zhvillim profesional, kushte më të mira të punës, drejtim më profesional nga institucionet arsimore. Të gjitha këto do të prodhojnë rezultate pozitive për marrjen dhe mbajtjen e mësuesve në punë... Prezantimi i problemit Në Shqipëri, vitet e fundit, si në të gjitha fushat edhe në arsim kanë ndodhur ndryshime të shumta. Statusi i profesionit të mësuesit ka pësuar rënie të dukshme. Shumë mësues e kanë braktisur profesionin dhe u janë drejtuar profesioneve të tjera më fitimprurëse. Gjithashtu dhe niveli i studentëve që preferojnë të studiojnë për mësues, është më i ulët se niveli i atyre që kërkojnë të studiojnë për shumë profesione të tjera. Madje, një pjesë e atyre studentëve që mbarojnë studimet për mësuesi, nuk preferojnë të punësohen në këtë profesion. Në Raportin e përgatitur nga Ministria e Arsimit dhe e Shkencës, në kuadër të Programit Cilësi dhe Barazi në Arsim, të hartuar nga Kuitunen (006), në pjesën Konkurrimi i profesionit të mësimdhënies në tregun e punës theksohet: Pagat e mësuesve janë të ulëta. Profesioni i mësimdhënies nuk paraqitet si një alternativë atraktive për mësuesit e rinj. Në vitet 996 dhe 997, vetëm 9 mësues nga 7 mësues të kualifikuar të rinj pranuan të jepnin mësim. Nga 900 mësues të kualifikuar për shkollat e mesme, më pak se gjysma pranuan të punonin në këtë profesion. Ka probleme të shumta me mësues të pakualifikuar, veçanërisht në shkollat rurale (Evans, 00). Megjithatë, shkaqet pse

22 profesioni i mësimdhënies nuk paraqitet si një alternativë atraktive për mësuesit e rinj nuk janë studiuar. ka konsensus në literaturë rreth faktorëve që ndikojnë në kënaqësinë e profesionit të mësuesve dhe në vendimet e tyre për të lënë punën, dhe për më tepër, cilёt faktorë janë më shumë ose më pak të rëndësishëm në kënaqësinë e profesionit të mësuesve dhe në vendimet e tyre për të lënë punën. Paga dhe kushtet e punës janë konsideruar në literaturë si faktorë që ndikojnë në kënaqësinë e profesionit të mësuesit dhe në synimin për të lënë punën. Në përgjithësi, shumë studime kanë gjetje të njëjta në lidhje me efektin e pagës në kënaqësinë e punës (Perie dhe Baker, 997), si dhe në vendimet e mësuesve për të qëndruar në punë (Gritz dhe Theobald, 996; Ingersoll, 00; Stinebrickner, 998). Në lidhje me efektin e kushteve të punës, gjetjet nga hulumtimet e mëparshme janë disi të ngjashme, edhe pse nga studiues tё ndryshëm janë studiuar komponentë të ndryshëm të kushteve të punës (Ingersoll, 00; Weiss, 999). Gjetjet kanë qenë konsistente në atë që mësuesit, të cilët ishin të pakënaqur nga kushtet e punës, nga mbështetja prej drejtuesve të shkollës dhe nga sjellja e nxënësve etj., kishin më shumë gjasa për të lënë profesionin e mësimdhënies. Shumë studime janë realizuar për të identifikuar lidhjen e mundshme që ka midis pagës, kushteve të punës, drejtimit të shkollës, sjelljes së nxënësve, mbingarkesës në punë, synimit për të lënë punën etj., dhe kënaqësisë nga puna, ndërkohë ka pak studime për të eksploruar lidhjen midis aspekteve të ndryshme të punës, karakteristikave demografike të mësuesve dhe të shkollës dhe kënaqësisë së përgjithshme nga puna. Kështu, është e nevojshme të kryhen kërkime të mëtejshme të cilat marrin parasysh ndikimin qё kanё te njëra-tjetra aspektet e ndryshme të punës, karakteristikat demografike të mësuesve dhe të shkollës, si dhe kënaqësia e përgjithshme nga puna. Një studim i tillë mund të japë një informacion të pasur se cili nga faktorët ndikon më tepër në kënaqësinë e punës dhe në synimin për të lënë punën.

23 .. Qëllimi i studimit Qëllimi kryesor i këtij studimi është të evidentojë faktorët që ndikojnë në kënaqësinë e punës së mësuesit të arsimit bazë në Shqipëri. Gjithashtu, ky studim ka për qëllim të vlerësojë nivelin e përgjithshëm të kënaqësisë së mësuesve të arsimit bazë në Shqipëri; të matë marrëdhënien mes nivelit të përgjithshëm të kënaqësisë së mësuesve të arsimit bazë dhe karakteristikave demografike të mësuesve dhe karakteristikave të shkollës dhe klasës; të matë marrëdhënien mes nivelit të përgjithshëm të kënaqësisë dhe aspekteve, të tilla si: drejtimi i shkollës, kushtet e punës, paga, komunikimi me kolegët, komunikimi me nxënësit, mbingarkesa. Më tej, studimi ka për qëllim të evidentojë nivelet e synimit të mësuesve të arsimit bazë për të lënë punën; marrëdhënien mes prirjes së largimit nga puna të mësuesve të arsimit bazë dhe nivelit të përgjithshëm të kënaqësisë; marrëdhënien mes prirjes për t u larguar nga puna të mësuesve të arsimit bazë dhe karakteristikave demografike të mësuesve (mosha, gjinia, vjetërsia në arsim, niveli i arsimimit); marrëdhënien mes prirjes për t u larguar nga puna të mësueseve të arsimit bazë dhe karakteristikave të shkollës dhe klasës (vendndodhja e shkollës, cikli i mёsimdhёnies, madhësia e klasës)... Pyetjet e studimit Pyetjet në këtë studim janë:. Cili është niveli i përgjithshëm i kënaqësisë së mësuesve të arsimit bazë në Shqipëri?. Cila është marrëdhënia mes nivelit të kënaqësisë dhe aspekteve tё ndryshme qё lidhen me punën e mёsuesit nё shkollё?. Cila është përmasa e ndikimit të faktorëve të ndryshëm që lidhen me punën e mësuesit në nivelin e përgjithshëm të kënaqësisë?

24 . Cila është marrëdhënia mes nivelit të përgjithshëm të kënaqësisë së mësuesve të arsimit bazë dhe karakteristikave demografike të mësuesve? (mosha, gjinia, vjetërsia në arsim, niveli i arsimimit). Cila është marrëdhënia mes nivelit të përgjithshëm të kënaqësisë së mësueseve të arsimit bazë dhe karakteristikave të shkollës dhe klasës? (vendndodhja e shkollës, cikli i mёsimdhёnies, madhësia e klasës) 6. Cili është niveli i synimit të mësuesve të arsimit bazë për të lënë punën? 7. Cila është marrëdhënia mes prirjes së largimit nga puna të mësuesve të arsimit bazë dhe nivelit të përgjithshëm të kënaqësisë? 8. Cila është marrëdhënia mes prirjes për t u larguar nga puna të mësuesve të arsimit bazë dhe karakteristikave demografike të mësuesve? (mosha, gjinia, vjetërsia në arsim, niveli i arsimimit) 9. Cila është marrëdhënia mes prirjes për t u larguar nga puna të mësuesve të arsimit bazë dhe karakteristikave të shkollës dhe klasës? (vendndodhja e shkollës, cikli i mёsimdhёnies, madhësia e klasës).. Rëndësia e studimit Herzberg (97) pohon se qëndrimet ndaj punës janë një forcë e fuqishme dhe janë të lidhura në mënyrë funksionale me produktivitetin, stabilitetin dhe përshtatjen e fuqisë punëtore industriale. Studimi i kënaqësisë në punë ka rëndësi si pёr individёt dhe pёr vetё organizatën, kur individët gjejnë kënaqësi dhe kur puna pёr ta ka kuptimin, organizata përfiton nga përdorimi efektiv i energjisë dhe talentit të tyre. Por, kur kënaqësia dhe puna pёr ta nuk ka kuptimin, individët tërhiqen, bëhen rezistentё, ose rebelohen. Në fund të fundit, të gjithë humbasin (Bolman dhe Deal, 008, f. 6).

25 Gjithashtu, studimi i nivelit të kënaqësisë në punë merr një rëndësi të veçantë, sepse kënaqësia në punë ёshtё një element i rёndёsishёm pёr shëndetin psikologjik dhe ndikon edhe në kënaqësinë në jetë (Judge dhe Watanabe 99; Menlo dhe Poppleton 990). Kënaqësia në punë ka lidhje dhe me mungesat që punëtorët bëjnë në punë. Sa më të kënaqur të jenë me punën, aq më pak mungesa bëjnë në punë dhe, sa më të pakënaqur të jenë nga puna, aq më tepër mungojnë në punë. Hackett (989) vё nё dukje se ekziston një korrelacion negativ midis kënaqësisë nga puna dhe mungesave në punë. Largimet nga puna janë një element shumë i rëndësishëm për organizatat, sepse kanë pasoja negative të dyfishta, pasi, nga njëra anë bëhen pengesë për vazhdimësinë e punëve në organizatë dhe, nga ana tjetër, kërkojnë kosto të lartë për trajnimin e punonjësve të rinj që do të zëvendësojnë punonjësit e larguar. Kёnaqёsia nё punё shihet si një aspekt i rëndësishëm në ruajtjen e stabilitetit të stafit mësimdhënës (Hall, Pearson dhe Carroll 99). Sipas Cotton dhe Tuttle (986), ekziston një korrelacion negativ i moderuar mes kënaqësisë dhe largimit nga puna. Studiues tё ndryshёm kanё debatuar lidhur me marrёdhёnien qё ekziston midis kёnaqёsisё nё punё dhe performancёs nё punё. Herzberg (97) pohon se niveli i lartё i kёnaqёsisё nё punё ndikon nё nivelin e lartё tё performancёs. Iaffaldano dhe Muchinsky (98) bёnё njё studim mbi rezultatet e studimeve tё kryera, nga studiues tё tjerё, mbi marrёdhёnien qё ekziston midis kёnaqёsisё nё punё dhe performancёs nё punё. Ata arritёn nё pёrfundimin se ekziston njё marrёdhёnie e lehtё midis tyre. Nisur nga ky rezultat, edhe pse nuk ka njё lidhje tё fortё, nevojitet qё organizatat tё hartojnё programe pёr tё rritur kёnaqёsinё nё punё dhe performancёn nё punё. Gjithashtu, kёnaqёsia nga puna dhe performanca e punёtorёve nё punё, tё dyja sё bashku, kanë njё lidhje tё rёndёsishme edhe me arritjet nё organizatё, prandaj menaxherët e organizatave duhet tё hartojnë programe pune pёr tё rritur kёnaqёsinё e punёtorёve, si dhe pё tё rritur performancёn e punёtorёve nё punё (Mathieu dhe Zajac, 990). 6

26 Niveli i kënaqësisë së mësuesve nga puna është evidentuar si një faktor i qëndrueshëm që ndikon në performancën në punë, në përmasën e largimeve nga puna, si dhe në motivacionin e punës (Judge dhe Bono, 00). Kënaqësia nё punë është ka njё ndikim tё konsiderueshёm mbi cilësinë e mësimdhënies dhe në arritjet e nxënësve nё shkollë. (Somech dhe Drach-Zahavy 000; Menlo dhe Poppleton 990). Niveli i ulёt i kënaqёsisё nga puna te mёsuesit ngre shqetësime në lidhje me ndikimin qё ajo ka edhe te mungesat e mёsuesve nё punё, vonesat nё punё, si dhe nё mungesёn e përkushtimit tё mёsuesve në punë (Bennell dhe Akyeampong, 007). Në Shqipëri janë kryer disa studime për të matur nivelin e kënaqësinë e punës së mësuesve. Por këto studime të autorëve Kloep dhe Tarifa (99); Tamo dhe Karaj (007) dhe të Qendrës Shqiptare për Kërkime Ekonomike (0) kanë pasur objekt studimi klasat - të arsimit parauniversitar. Studimi Faktorët që ndikojnë në kënaqësinë e punës së mësuesve të arsimit bazë në Shqipëri, është i pari në vendin tonë qё trajton nivelin e klasave -9. Po ashtu, është studimi i parë qё trajton dhe shkallёn e synimit pёr tё lёnё punёn te mësuesit e arsimit bazё nё Shqipёri. Studimi i faktorëve që ndikojnë në kënaqësinë e punës, merr një rëndësi të veçantë pasi nëpërmjet zbulimit të shkallës së ndikimit që kanë faktorë të veçantë mund të hartohen dhe programe pune për ta rritur nivelin e kënaqësisë së mësuesve, motivimin në punë si dhe për të ulur prirjen e tyre për t u larguar nga puna. Ky studim synon tё zbulojё se cili nga faktorët më specifikë brenda këtyre aspekteve ndikon më tepër në kënaqësinë e profesionit të mësuesve të arsimit bazë në Shqipëri. Ky studim mund të ndihmojë drejtoritë e shkollave, Drejtoritë Arsimore Rajonale dhe Zyrat e Arsimit, si dhe institucionet politikëbërëse për të hartuar programe pune dhe për të bërë ndërhyrje lidhur me shkaqet që ndikojnë në nivelin e ulët të kënaqësisë së mësuesve të arsimit bazë, të rrisin motivimin e mësuesve në punë e, për rrjedhojë, të ulin shkallën e synimit të mësuesve për të lënë punën. 7

27 .. Përkufizimi i koncepteve kryesore Përkufizimi i koncepteve kryesore të përdorura në këtë studim po përshkruhet si më poshtë: Mësues: Ai që jep mësim në një shkollë tetëvjeçare a të mesme; arsimtar; mësimdhënës, sipas Kostallari (98). Ndërsa sipas ligjit nr. 69/0 Për sistemin arsimor parauniversitar (0), Mësues është personi që ka fituar të drejtën të ushtrojë profesionin në nivelet 0,,, ; ( Niveli përfshin arsimin fillor; Niveli përfshin arsimin e mesëm të ulët; Niveli përfshin arsimin e mesëm të lartë). Arsimi bazë : përfshin arsimimin në nivelet dhe ; Niveli përfshin arsimin fillor; Niveli përfshin arsimin e mesëm të ulët (Ligji 69, 0). Kënaqësi: Ndjenjë gëzimi e lumturie, që ka njeriu kur i plotësohet një dëshirë ose një kërkesë; ndjenjë gëzimi e lumturie, që i jep njeriut puna që bën, një shpërblim moral etj.; ndjenja që përjeton njeriu kur kënaqet; të qenët i kënaqur. Gjendja e atij që nuk do asgjë më shumë sesa ajo që ka arritur, sipas Kostallari (98). Kënaqësi nga puna: Gjendja emocionale e këndshme që është shkaktuar nga vlerësimi se puna që kryen, arrin ose ndihmon vlerat e individit, Locke (969, f. 6). Sipas Spector (997, f. ), kënaqësia nga puna ёshtё përkufizuar si thjesht si njerëzit ndihen rreth aspekteve tё ndryshme tё punës sё tyre. Pakënaqësi nga puna: Pakënaqësia në punë nuk është antonim i kënaqësisë sё punës. Pakënaqësia i referohet "një ndjenjë që ju keni, kur nuk jeni të kënaqur..." (Oxford Advanced Genie, 00). Organ dhe Bateman (99) pohojnë se pakënaqësia u referohet ndjenjave apo qëndrimeve negative qё shkaktohen nga puna. Sipas Spector (977), pakënaqësia nga puna ka të bëjë me shkallën në të cilën punonjësit nuk pëlqejnë punёn e tyre. 8

28 Synimi për të lënë punën: Sipas Purani dhe Sahadev (008) është përcaktuar si një plan që ka punëtori për t u larguar nga puna dhe për të gjetur një punë tjetër në të ardhmen e afërt..6. Kufizimet e studimit Ky studim ka disa kufizime: Kushtet social-ekonomike dhe arsimore në zona të ndryshme të vendit janë të ndryshme, por edhe kushtet e zhvillimit të mësimit, apo dhe të nivelit të kualifikimit të mësuesve, janë të ndryshme në zona të ndryshme të vendit, prandaj dhe perceptimi që mësuesit kanë për kënaqësinë është i ndryshëm. Perceptimi për kënaqësinë e punës është i ndryshëm nga mësues të ndryshëm, pasi nuk ka një bazë teorike të pranuar dhe të qëndrueshme për konceptin e kënaqësisë. Zembylas dhe Papanastasiou (006) argumentojnë se nuk ka asnjë përkufizim konvencional të konceptit të kënaqësisë në punë, edhe pse shumë dijetarë e kanë studiuar atë për një kohë të gjatë. Perceptimi nga mësuesit për aspektet e tjera që lidhen me kënaqësinë, është i ndryshëm, pasi nuk ka një standardizim të këtyre aspekteve. ka një standardizim të instrumenteve që përdoren për të matur kënaqësinë e punës së mësuesit. Studiues të ndryshëm përdorin instrumente të ndryshme, prandaj krahasimet e të dhënave për kënaqësinë e mësuesve nga vende të ndryshme, apo dhe brenda një vendi duhen marrë me rezervë. 9

29 .7. Organizimi i studimit Ky studim është organizuar në shtatë kapituj. Nё kapitullin e parё, tё titulluar Hyrja, trajtohen prezantimi i problemit, qëllimi i studimit, pyetjet e studimit, rёndёsia e studimit, përkufizimi i koncepteve kryesore, kufizimet e studimit dhe organizimi i studimit. Nё kapitullin e dytё shqyrtohet literatura e shfrytëzuar, përkufizimi i kënaqësisë së punës, matja e kënaqësisë së punës, teori të ndryshme mbi kënaqësinë, studime tё ndryshme mbi kënaqësinë e punës. Nё kapitullin e tretё trajtohen metodologjia e përdorur nё studim, kampioni dhe burimi i të dhënave, instrumentet e studimit dhe analiza e të dhënave. Nё kapitullin e katërt trajtohen rezultatet e studimit, niveli i përgjithshëm i kënaqësisë nga puna dhe i prirjes për t u larguar nga puna, marrëdhëniet mes variablave demografikë dhe kënaqësisë së përgjithshme, marrëdhëniet mes variablave demografikë dhe prirjes pёr tё lёnё punёn, si dhe marrёdhёnia midis faktorëve demografikё tё mësuesve dhe tё shkollës, aspekteve tё ndryshme tё punës dhe kёnaqёsisё sё pёrgjithshme. Nё kapitullin e pestё trajtohen diskutimi i rezultateve tё studimit dhe gjetjet e studimit. Nё kapitullin e gjashtё dhe tё fundit jepen përfundimet dhe rekomandimet. 0

30 KAPITULLI I DYTË. SHQYRTIMI LITERATURËS Në këtë kapitull janë trajtuar:. Mendime të ndryshme rreth përkufizimeve për kënaqësinë e punës, si dhe teori që shpjegojnë shkakun e kënaqësisë dhe matjen e kënaqësisë.. Një përmbledhje e disa studimeve për kënaqësinë, të kryera për mësuesit e arsimit bazë në vende të ndryshme si dhe në Shqipëri... Përkufizimi i kënaqësisë së punës Sipas Fjalorit Oxford Advanced Genie, kënaqësi do të thotë: Një ndjenjë e mirë që ju keni, kur ju keni arritur diçka ose kur diçka që ju doni të ndodhë, ka ndodhur. Sipas Webster s Encyclopedic Unabridged Dictionary of the English Language RHR Press, kënaqësi është gjendja në të cilën njeriu ndodhet kur arrin të riparojë ose të kompensojë për një gabim të bërë; krijohet mundësia për t u dëmshpërblyer, ose për të ndrequr një gabim; lirohet nga një borxh ose detyrim etj. Kënaqësinë nga puna e kanë trajtuar shumë studiues të ndryshëm të cilët nuk kanë arritur në një përkufizim të saktë. Smith, Kendall dhe Hulin (969, f. 6) kënaqësinë e punës e përkufizojnë si ndjenjat që punëtori ka për punën e tij. Këto ndjenja bazohen në perceptimin e individit lidhur me ndryshimet midis asaj që pritej si një shpërblim i drejtë dhe asaj që u përjetua në fakt. Schultz (98) e përkufizon kënaqësinë në punë si prirje psikologjike e njerëzve kundrejt punës së tyre dhe që përfshin tërësinë e ndjenjave ose të qëndrimeve. Pra, kënaqësia në punë është në vartësi të një numri të madh faktorësh, që fillojnë nga nisja e punës, kushtet

31 për realizimin e saj e deri te ndjenjat që përjeton individi nga kryerja e punës. Zakonisht, kënaqësia e punës ka të bëjë me një shumatore të këtyre faktorëve që punonjësi e interpreton si nxitës të prirjeve pozitive ndaj punës. Nëse puna e një punëtori është interesante, paga e tij është e mirë, ka mundësi për t u promovuar, drejtuesit e tij janë mbështetës dhe kolegët janë miqësorë, atëherë ai është i kënaqur me punën e tij, Brief (998). Brief (998) si dhe Whitman, Rooy dhe Viswesvaran (00) e përkufizuan kënaqësinë në punë si një gjendje e individit që përjetohet nga vlerësimi emocional dhe mendor dhe që shkakton, në njëfarë mase, kënaqësi apo pakënaqësi. Ndërsa për Robbins (00), koncepti kënaqësi në punë u referohet ndjenjave tё punonjësit rreth punës sё tij. Gjithashtu, kënaqësia e punës është përkufizuar si një ndjenjë pozitive në lidhje me punёn qё shkaktohet nga një vlerësim i aspekteve dhe karakteristikave të saj (Robbins dhe Judge, 008, f. 0). Lofquist dhe Dawis (99, f. 7) përkufizuan kënaqësinë si Vlerësimi emocional pozitiv i individit kundrejt një ambienti të caktuar; rezultat i përmbushjeve të kërkesave të individit nga ambienti; një gjendje emocionale e këndshme; vlerësimi që i bën individi ambientit, bazuar në shkallën që kërkesat e tij plotësohen. Për kënaqësinë nga puna janë dhënë përkufizime të shumta por, bazuar në studimet në këtë fushë, më i pranuari mbetet ai i Locke (969), i cili e përkufizon atë si një gjendje emocionale të këndshme që është shkaktuar nga vlerësimi se puna që kryen, ndihmon vlerat e individit... Teori të ndryshme mbi kënaqësinë Ka pasur mendime të ndryshme lidhur me faktorët që shkaktojnë kënaqësi apo pakënaqësi në punë. Teori të shumta mbi kënaqësinë në punë janë prezantuar dhe diskutuar në kohë të ndryshme. Teoritë tradicionale, të mbështetura nga Hoppock (9) dhe Maslow (9), kanë argumentuar se kënaqësia dhe pakënaqësia nga puna janë pjesë e të njëjtës hapësirë. Kur ekzistojnë faktorët pozitivë, te punëtorët përshkruhen ndjenja kënaqësie dhe, kur ata mungojnë, shkaktohen ndjenja pakënaqësie.

32 Gjithashtu, tradicionalistët kanë argumentuar se si faktorë të brendshëm ashtu dhe të jashtëm kanë aftësinë për të krijuar kënaqësi ose pakënaqësi. Maslow (9) e sheh kënaqësinë në punë si një rezultat të plotësimit të nevojave të cilat ai i kategorizoi në pesë shkallë. Shkalla më e ulët përmban nevoja fiziologjike bazë, si: uji, ushqimi dhe streha. Shkalla e dytë është siguria fizike dhe financiare. Në shkallë të tretë janë nevoja sociale që përfshijnë ndjenjat e përkatësisë ose të pjesëmarrjes në një grup, dashuria dhe pranimi i të tjerëve. Shkalla e katërt është ndjenja e vetëvlerësimit dhe njohja e meritës nga grupi. E pesta, rendi më i lartë i nevojave, është vetëpërmbushja, që përfshin vetëzhvillim, autonomi dhe vetëdrejtim. Sipas Maslow, nevojat në një nivel duhet të plotësoheshin para se nevojat e nivelit tjetër të mund të bëheshin motivuese. Gjithashtu, Maslow (987) argumenton se njeriu është një qenie që gjithmonë synon, por rrallë arrin gjendjen e kënaqësisë së plotë. Kënaqësia e plotë arrihet vetёm për një kohë të shkurtër. Kur njё prej dëshirave është e arritur, një tjetër dëshirë zё vendin e saj, e kështu me radhë. Kjo nënkupton se mësuesit nuk do të jenё të kënaqur gjithmonë me punën e tyre. Nёse mësuesit kanë qenё të kënaqur me punën e tyre gjatë vitit të kaluar, kjo nuk do të thotë domosdoshmërisht se ata do të jenë në të njëjtin nivel të kënaqësisë në punë edhe për momentin, apo dhe në të ardhmen. Teoritë më kryesore lidhur me kënaqësinë nga puna janë: teoria e dy faktorëve motivim higjienë, teoria e procesit oponent, teoria e barazisë dhe kënaqësia nga puna, teoria e krahasimit intrapersonal dhe teoria e krahasimit interpersonal që do të trajtohen në seksionet që vijojnë më poshtë.... Teoria e dy faktorëve, motivim higjenë Hertzberg (966), në një studim që bëri me punëtorë që punonin në punë të ndryshme në industri, studioi marrëdhënien që kanë këta të fundit me punën e tyre. Për këtë, ai përdori një pyetësor ku punëtorët pyeteshin se kur ata ishin ndier mirë dhe kur ata ishin ndier keq në punë dhe cili prej aspekteve të punës ua kishte shkaktuar këtë ndjenjë.

33 Herzberg arriti në përfundimin se faktorë apo sapekte të ndryshme të punës shkaktojnë ndjenja të ndryshme te punëtorët, pra disa aspekte shkaktojnë kënaqësi dhe disa aspekte të tjera shkaktojnë pakënaqësi. Largimi i karakteristikave që ndikojnë negativisht te punëtorët, nuk i bën ata domosdoshmërisht të kënaqur, por ndikon në uljen e pakënaqësinë. Gjithashtu, ai arriti në konkluzionin se, edhe nëse faktorët që sjellin kënaqësi mungojnë, kjo nuk çon domodsdoshmërisht në pakënaqësi, por ulet niveli i kënaqësisë. Pra, midis kënaqësisë dhe pakënaqësisë ekziston dhe një gjendje neutrale. Në grupin e faktorëve që sjellin kënaqësi (motivuesit), përfshihen: mundësitë për karrierë, vlerësimi/mirënjohja, puna (natyra e punës), përgjegjësia dhe zhvillimi profesional (Herzberg, 968). Në grupin e faktorëve që sjellin pakënaqësi (faktorët e higjienës) bëjnë pjesë faktorët, si: politika dhe administrimi i institucionit, drejtimi, paga, kushtet e punës, marrëdhëniet me drejtuesit, marrëdhëniet me kolegët, si dhe siguria për vendin e punës (Herzberg, Mausner dhe Snyderman, 99). Faktorët e higjienës burojnë nga natyra e jashtme e punës, ndërsa faktorët e motivimit burojnë nga natyra e brendshme e punës.... Teoria e barazisë dhe kënaqësia nga puna Sipas teorisë së barazisë, në çdo organizatë punonjësit kanë tendencën për të bërë krahasime të asaj që secili merr nga puna. Krahasimet që ata bëjnë, janë bazuar në raportin e input-output, që do tё thotё, pёr tё vlerёsuar nё çfarё raporti është kontributi qё ata kanё dhёnё nё punё dhe tё asaj se çfarё kanё pёrfituar nga kjo punё (Robbins dhe Judge, 008). Marrëdhënia ndërmjet shpërblimit dhe kënaqësisë në punë lidhet me faktin se si e percepton punëtori shpërblimin që duhet të marrë dhe sa është sasia që ai merr në fakt (Vroom, 98).

34 Çdo individ, sipas kësaj teorie, gjykon për shpërblimin e tij të lidhur me inputet, siç janë: përvoja, arsimimi, orët e punës, performanca në punë, duke e krahasuar atë me shpërblimin që u është dhënë të tjerëve, si paga, shpërblimet e tjera, përgjegjësia në punë etj. Adams (96) pohonte se një person e konsideron të pabarabartë me të tjerët shpërblimin e tij, kur plotësohen të paktën një nga dy mosbarazimet e mëposhtme: Shpërblimi i individit < Shpërblimi i individëve të tjerë Inputet e individit > Inputet e individëve të tjerë. Ndjenjat rreth pabarazisë janë të lidhura me krahasimet e bëra midis punëtorëve në të njëjtën organizatë, por dhe krahasimet që punëtori bën me njerëzit në organizata të tjera të ngjashme me organizatën ku punon ai. Punëtorët e konsiderojnë rrogën e tyre të drejtë, në qoftë se rrogat vlerësohen si të barabarta me ato të punëtorëve në organizata të tjera të njëjta apo të ngjashme me të tyren (Milkovich dhe Newman, 990). Por nuk duhet të mendojmë që barazia është ekuivalente me shpërblim të barabartë. Ajo varet dhe nga arsimimi dhe kualifikimi që ka secili punëtor. Kur njeriu mendon se ka barazi në shpërblim, atëherë ai është i motivuar dhe mundohet të ruajë ritmin e punës. Nëse punonjësi mendon se shpërblimi i tij është më i vogël se i kolegëve të tjerë, ai mund të përpiqet më pak e të japë një prodhimtari më të vogël, mund të kërkojë rritje page, mund të kërkojë ulje page për kolegun, ose mund të largohet nga puna për të gjetur një institucion tjetër ku mendon se kontributi i tij do të vlerësohet drejt. Nëse punonjësi mendon se ai paguhet më shumë se kolegët e tij, ai, duke qënë i kënaqur, do të motivohet të punojë më shumë, të përpiqet të japë prodhim më tepër etj. (Vroom, 98).

35 ... Teoria e procesit oponent Landy (978) e shpjegon kënaqësinë apo pakënaqësinë te njeriu duke e lidhur atë me proceset e brendshme fiziologjike. Te njeriu ekzistojnë mekanizma fiziologjikë të cilët e mbrojnë atë nga emocionet e forta pozitive apo negative. Këta mekanizma e kthejnë njeriun në gjendjen para se të ndodhte emocioni i fortë. Nëse një ngjarje shkakton kënaqësi te njeriu, atëherë mekanizmat mbrojtës fiziologjikë veprojnë për ta kthyer në gjendjen e mëparshme. E njëjta gjë ndodh edhe me një emocion negativ. Nëse një ngjarje shkakton emocion negativ, përsëri mekanizmat fiziologjikë veprojnë për ta kthyer në gjendjen e mëparshme apo neutrale. Kur ngjarjet ekstreme ndodhin rrallë, mekanizmat veprojnë më ngadalë, me kalimin e kohës dhe ngjarjet pozitive apo negative shtohen dhe mekanizmat mbrojtës fiziologjikë, duke vepruar më shpesh, forcohen dhe, për rrjedhojë, reagojnë më shpejt duke e kthyer njeriun në gjendjen e mëparshme. Pra, nëse punëtorët me kalimin e kohës janë më pak të kënaqur, kjo ndodh jo sepse faktorët që ndikojnë në punën e njeriut kanë ndryshuar, por sepse koha në të cilën njeriu është në gjendje kënaqësie, është më e shkurtër për shkak të veprimit më të shpejtë që bëjnë mekanizmat mbrojtës fiziologjikë.... Procesi i krahasimit intrapersonal Sipas kësaj teorie, niveli i kënaqësisë varet nga diferenca midis asaj çfarë personi dëshiron dhe asaj çfarë personi merr realisht nga puna. Sa më e vogël që të jetë kjo diferencë, aq më i lartë është niveli i kënaqësisë (Mc Cormick dhe Ilgen 980). Ajo çfarë personi dëshiron, ka të bëjë me nivelin apo standardin e plotësimit të nevojave fizike dhe psikologjike. Ndjenja e kënaqësisë përmbush nevojat bazë psikologjike. (Mobley dhe Locke, 970). Kjo teori quhet intrapersonale, sepse krahasimi ndodh brenda çdo individi. 6

36 ... Procesi i krahasimit interpersonal Sipas kësaj teorie, njerëzit e krahasojnë veten me të tjerët, të cilët bëjnë punë të ngjashme me ta. Nga vëzhgimi i të tjerëve arrijnë në përfundime se sa të kënaqur janë ata. Më pas e krahasojnë veten me të tjerët dhe nxjerrin një përfundimin. Ky përfundim shoqërohet me ndjenjat përkatëse të kënaqësisë apo pakënaqësisë (Salancik dhe Pfeffer, 977)... Faktorët qё kanё lidhje me kënaqësinë e punës Faktorët qё ndikojnë nё kёnaqёsinё e punës sё mësuesve, kanë tërhequr vëmendjen e shumё studiuesve. Këta faktorë përfshijnё pagёn, kushtet e punës, ngarkesën nё punë, mundësitë për avancim, bashkëpunimin dhe mbështetjen nga kolegët, si dhe cilësinë e drejtimit tё shkollёs (Sargent dhe Hannum, 00). Sipas Spector (997), aspektet apo faktorёt e kënaqësisë sё punës janë të ndara në dy grupe kryesore: në faktorё tё mjedisit tё punës, e faktorët që janë të lidhur me punën dhe kanё ndikim tё rëndësishёm nё kënaqësinë në punë, dhe nё faktorёt individualё apo demografikё tё vetё mёsuesve. Kënaqësia në punë është e lidhur me pesë faktorë kryesorë, si: "arritja, mirёnjohja, puna vetë, përgjegjësia dhe avancimi nё punё" (Herzberg, Mausner dhe Snyderman 99, f. 80). Studiuesit Herzberg, Mausner dhe Snyderman u referohen këtyre faktorëve si "faktorё bazё tё kёnaqёsisё" apo "faktorё motivues" (99, f. ). Shtatë aspektet/faktorët kryesorë tё kënaqësisë në punë, sipas Vroom (99), janë: administrimi, promovimi nё punё, natyra e punës, drejtimi i shkollës, shpërblimi/paga, kushtet e punës dhe marrёdhёniet me kolegët. 7

37 Robbins dhe Judge (008) pohojnë se punonjësit e arrijnë kënaqësinë e tyre të punës nga aspektet, të tilla si: puna vetë, paga, mundësitë për të avancuar, drejtimi i shkollës dhe marrëdhëniet me kolegët. Chivore (998) gjeti se faktorët e jashtëm, si pagesa, kushtet e punës dhe elemente të tjera të dobishme, janë veçoritë më tërheqëse për mësuesit e ardhshëm. Sipas Finley (99), aspektet qё kanë aftësinë për të krijuar kënaqësi ose pakënaqësi, janë faktorët e brendshëm, ku bëjnë pjesë mirënjohja/vlerësimi, zhvillimi profesional dhe përgjegjësitë, dhe faktorët e jashtëm, ku bëjnë pjesë paga, kushtet e punës, drejtimi i shkollës dhe politikat e shkollës. Gjithashtu, ёshtё argumentuar se faktorёt e brendshёm dhe faktorёt e jashtёm nё punё kanё njё ndikim tё madh nё performancёn e punёtorёve nё punё dhe në produktivitetin e tyre (Witte, 007). Shafriz, Ott dhe Jang (00) argumentojnë se paga është kërkesa kryesore e një punëtori qё kёrkon të punësohet, ёshtё ajo qё dëshiron një punonjës, është shuma e parave që ai do të fitojë dhe asgjë tjetër. Kjo nënkupton që paga është burimi kryesor i kënaqësisë të disa punonjësve. Nga studimet e kryera, Murnane dhe Olsen (990) arritën nё përfundimin se paga te mësuesit është një përcaktues i rëndësishëm nё gjatësinë e kohës që mësuesit qëndrojnë në punё. Rezultatet e tyre tregojnë se mësuesit që janë paguar më shumë, qëndrojnë më gjatë në mësimdhënie se mësuesit qё janë paguar mё pak. Gjithashtu, ata provuan se mësuesit qё kanё investuar mё tepër nё formimin e tyre kanё prirje mё tё lartё pёr t u larguar nga puna se mësuesit e tjerë. Zakonisht, mësuesit paguhen edhe në bazë të viteve në profesion. Mosha ka një marrëdhënie pozitive dhe të drejtpërdrejtë me kënaqësinë në punë dhe një marrëdhënie pozitive dhe të drejtpërdrejtë me pagёn. Atëherë, mund tё themi se mosha ka një marrëdhënie pozitive dhe jo të drejtpërdrejtë me kënaqësinë e punës nëpërmjet mrrëdhënies me pagёn. Gjithashtu, Ninomiya dhe Okato (990) gjetën se kënaqësia nga puna kishte lidhje të fortë me tё ardhurat që ata siguronin. 8

38 Programet e zhvillimit profesional tё mësuesve janë një mёnyrё e mirё për rritjen profesionale tё mësuesve në punё. Gjithashtu, ato kanë ndikim pozitiv në angazhimin e mësuesve nё punё dhe nё uljen e tendencës pёr t u larguar nga puna. Megjithatë, shumica e studimeve të mëparshme në lidhje me zhvillimin profesional tё mësuesve janë fokusuar në identifikimin e komponentëve të një programi efektiv tё zhvillimit profesional (Angrist dhe Lavy, 00; Guskey, 00; Kennedy, 998) dhe në ekzaminimin e marrëdhënieve midis pjesëmarrjes në aktivitetet e zhvillimit profesional dhe mёnyrёs sё mёsimdhёnies sё mësuesve (Smith, Desimone, dhe Ueno, 00). Pak studime janë kryer pёr tё shqyrtuar marrëdhëniet në mes të pjesëmarrjes në programet e zhvillimit profesional dhe tendencёs pёr t u larguar nga puna dhe ndikimin e kësaj marrëdhënieje nga karakteristikat e shkollёs. Disa studime kanё zbuluar se zhvillimi profesional i mësuesve ka një marrëdhënie të drejtpërdrejtë me përkushtimin e mësuesve ndaj profesionit (Louis, 998; Rosenholtz, 989). Megjithatё, këto studime tregojnë se pjesëmarrja në aktivitetet e zhvillimit profesional mund tё zvogёlojё tendencёn qё kanё mësuesit pёr t u larguar nga puna, pёr shkak tё rritjes sё përkushtimit tё tyre nё punё. Herzberg, Mausner dhe Snyderman (99) kanё pohuar se marrëdhënia midis punëtorëve dhe drejtuesve është e vlerësuar si një variabël që ndikon te kënaqësia në punë. Mirëpo Vroom (98) pohon se ka të dhëna të konsiderueshme që tregojnë se kënaqësia është e lidhur me interesin që i tregohet punëtorit nga drejtuesi. Bruce dhe Blackburn (99) i kategorizuan marrëdhëniet e mira me drejtuesit me ndikim të lartë te kënaqësia nga puna. Ata provuan se kënaqësia nga puna dhe efikasiteti i kryerjes së punës janë të varur nga drejtuesit në organizatë. Me rritjen e perceptimit se marrëdhëniet me përgjegjësit janë të mira, kënaqësia nga puna e mësuesve rritet, gjithashtu. Shann (00) gjeti se kënaqësia në punë e mësuesve varej nё njё masё tё madhe nga marrëdhëniet që kishin me nxënësit e tyre. Ky faktor u rendit mё lart sesa aspektet e tjera tё punës. Wood (008) ka gjetur se të punësuarit britanikë nё kënaqësinë e tyre nga puna ndikoheshin edhe nga administrata mbështetëse. Sipas autorit, një administratë qё informon dhe konsultohet me punonjësit, i bën ata të kënaqur me punën e tyre. 9

39 Sipas Woods dhe Weasmer (00), kënaqësia e punës ndikohet nga marrëdhëniet qё ndёrtohen me kolegёt në vendin e tyre të punës. Kjo është shumë e rëndësishme për mësuesit që ata të ketë kohë për të ndarë përvojat. Supozimi ёshtё qё, sa më i lartë të jetë niveli i edukimit, aq më e madhe është mundësia për të siguruar një punë mё të mirё dhe të kënaqshme. Kështu qё, lidhja midis edukimit dhe kënaqësisë së punës është në mënyrë të dukshme jolineare (Quinn, 97). Wisniewski (990 dhe 99) arriti në përfundimin se autonomia për të marrë vendime dhe inkurajimi për të eksperimentuar me metoda të ndryshme ishin, gjithashtu, shkaktarë të rëndësishëm të kënaqësisë së punës... Prirja për t u larguar nga puna Aspekte tё ndryshme tё punёs kanё njё rёndёsi tё veçantё edhe në prirjen qё kanё mёsuesit pёr t u larguar nga puna. Studimet mbi largimin e mësuesve nga puna janё përqendruar kryesisht nё karakteristikat demografike tё mësuesve dhe tё shkollёs, për të përcaktuar ato karakteristika që kanë më shumë gjasa për të tё ndikuar nё lënien e profesionit tё mёsuesve (Bobbitt, Leich, Whitener, dhe Lynch, 99; Ingersoll dhe Bobbitt, 99). Disa studime kanë vërtetuar se mosha e një mësuesi ka mjaft ndikim, duke na treguar se mësuesit e rinj dhe mësuesit më të vjetër largohen me ritme shumë më të larta se mësuesit e moshës së mesme (Ingersoll, 00). Megjithëse edukatorët dhe politikёbёrёsit bien se mungesa e kushteve tё punës luan një rol kyç në largimin e mësuesve nga puna, pak shtete kanë krijuar programe të veçanta për të përmirësuar kushtet e punës (Hirsch, 00; Loeb, Darling-Hammond, dhe Luczak, 00). 0

40 Vitet e fundit, nё studimet e kryera nё ShBA, të dhënat tregojnë se kushtet e punës sё mësuesve kanё ndikimin nё largimin e mësuesve nga puna (Hirsch, Emerick, Church, dhe Fuller, 007). Hulumtime tё ndryshme kanё zbuluar se mësuesit që janё tё pakënaqur me kushtet e punës, kanё arritje tё ulëta nё punёn e tyre dhe më shumë mundësi për të lënë profesionin e mësimdhënies (Loeb, Darling-Hammond, dhe Luczak, 00)... Kёnaqёsia e punёs dhe faktorёt demografikё Faktorёt demografikё janё analizuar nё shumё studime pёr tё pёrcaktuar efektin e tyre si nё nivelin e pёrgjithshёm tё kёnaqёsisё sё punës, ashtu edhe nё kёnaqёsinё për aspekte të ndryshme të punës. Faktorë demografikë janë faktorët të cilët u referohen aspekteve, të tilla si: gjinia, mosha, niveli arsimor, lënda mësimore qё mësuesit zhvillojnë nё shkollё, përvoja e punës, madhësia e shkollёs, si dhe vendndodhja e shkollёs. Studimi i marrëdhënieve mes karakteristikave personale tё mësuesve dhe kënaqësië nga puna ka një rëndësi të veçantë. (Crossman dhe Harris, 006).... Mosha Zbulimet e përgjithshme, të raportuara nga Herzberg (97), mbi lidhjen midis kënaqësisë së punës dhe moshës tregojnë që, me rritjen e moshës, kënaqësia e punës rritet nё njё nivel mё tё lartё, mё pas pakësohet dhe pastaj fillon të rritet pёrsёri. Këto rezultate u mbështetën edhe nga studimi i realizuar nga Kacmar dhe Ferris (989). Hulin (96) arriti nё përfundimin se kënaqësia nga puna dhe mosha kanë një korrelacion pozitiv me njëra-tjetrën. Pyetjes, Pse kënaqësia e punës ndryshon sipas moshës?, Herzberg (97) iu përgjigj duke shpjeguar që kënaqësia e punës rritet me plakjen, sepse individi përshtatet me situatën e punës dhe të jetës. Kënaqësia e punës vazhdon të rritet me plakjen, sepse shpërblimi i jashtëm i punës vazhdon të rritet me rritjen e moshës. Një faktor tjetër që jep

41 kontribut në lidhjen midis moshës dhe kënaqësisë së punës, mund të jetë që, me rritjen e moshës, pritet të rritet edhe prestigji e besimi dhe këto ndjenja kontribuojnë në një nivel më të lartё të kënaqësisë së punës. Wright dhe Hamilton (978) arritën nё përfundimin që kontradikta midis nevojave të sistemit dhe vlerave të punëtorëve të rinj është shkaku i pakënaqësisë më të madhe për të rinjtë. Gjithashtu, ata pohuan se standardet e të moshuarve bien sistematikisht gjatë viteve të tyre në punё, kështu që ata mësohen të kënaqen me pak. Kalleberg dhe Loscocco (98), ndryshe nga autorёt e cituar mё sipër, ofrojnë një shpjegim në lidhje me zvogëlimin e kënaqësisë së punës në moshat e mesme. Ata shpjeguan që kjo diferencë mbështetet në supozimin që konfliktet në lidhje me kuptimin e jetës, punës, dhe familjes në përgjithësi ndodhin dhe kërkojnë zgjidhje. Përderisa gjatë periudhës kalimtare të moshës së mesme identiteti vihet në pikëpyetje, autorёt mendojnё që këto konflikte do të ndikojnë në kënaqësinë e punës. Ndryshe nga zbulimet e grupeve më të mëdha tё studimeve në literaturën mbi kënaqësinë e punës dhe moshën, Saleh dhe Otis (96) i ndanë punonjёsit në pesё grupe moshash dhe rezultatet treguan që niveli i kënaqësisë së punës u rrit për katёr grupet e para me moshё mё tё re, por u zvogëlua në grupin e fundit me moshё mё tё vjetёr. Për më tepër, një grup tjetër i vogël hulumtimesh hodhi idenë se varësia e kënaqësisë së punës nga mosha është e dyshimtë. White dhe Spector (987) arritën në përfundimin se efektet e moshës në kënaqësinë e punës po vepronin në mënyrë jo të drejtpërdrejtë nëpërmjet faktorëve të tjerë. Ata hodhën hipotezën që faktorë të tjerë shkaktojnë lidhjen midis moshës dhe kënaqësisë së punës. Bedeian, Ferris, and Kacmar (99) gjetën që vjetërsia e punës ishte një matës më i qëndrueshëm i kënaqësisë së punës sesa mosha kronologjike.

42 ... Gjinia Pikëpamja që gratë janë të kënaqura në punё, bazohet nё pikëpamjen qё gratë janë edukuar me vlera, prirje dhe sjellje qё janë shoqërore nё natyrё; ndërkohë qё burrat janë edukuar me vlera dhe sjellje produktive. Një orientim social me njё dёshirё pёr tё qenё njё me tё tjerёt, altruist, ndërsa njё orientim produktiv shprehet nё kёmbёnguljen dhe dёshirёn pёr tё zotёruar punёn (Bakan, 966; Eagly, 987). Gruneberg (979) arriti nё pёrfundimin se punёtoret femra ishim mё pak tё shqetёsuara me aspektet e karrierёs dhe më shumё tё shqetёsuara me aspektet shoqёrore tё punёs. Konsensusi i përgjithshëm nё lidhje me ndryshimet sipas gjinisё pёr kёnaqёsinё e punёs është qё ka pak rëndësi praktike ndёrmjet dy gjinive. Hulin (96) tregoi se ndryshimet nё kёnaqёsinё e punёs sipas gjinisё janё tё papёrfillshme kur faktorё tё tjerё, si paga, vjetërsia dhe niveli i arsimimit, janё tё kontrulluar statistikisht.... Vjetërsia në punë Studimi i Cytrynbaum dhe Crites (988) për kënaqësinë e punës dhe stadeve të jetës zbuloi që kënaqësia në punë ishte më e lartë në fillim të profesionit, kur shpresat fillestare ishin të larta. Kënaqësia në punë bie ndjeshëm kur dalin pengesa të hershme; pastaj kënaqësia në punë pёrsëri rritet kur arrihet besueshmëri dhe sukses nё punë. Autorët nxorën si përfundim që, në fazën finale, kënaqësia në punë nivelohet, pasi karriera stabilizohet. Vjetërsia e punёs është një temё e rëndësishme qё meriton studim tё mëtejshëm. Ndryshe nga faktorët demografikё, siç janë mosha ose gjinia, vjetërsia nё punё është gjykuar si një bazё e ligjshme për shpërblimin nё organizatё dhe vendimmarrjet pёr punёsim (Gordan dhe Johnson, 98).

43 ... Madhёsia e shkollёs/klasës Barker (986) arriti në përfundimin që një nga avantazhet e shkollave të vogla është që marrëdhëniet midis nxënësve, mësuesve dhe drejtuesve të shkollës kanë prirjen të jenë më të afërta. Aspekti i marrёdhёnieve tё brendshme është identifikuar nga Herzberg dhe autorët e MSQ-së dhe shihet si një faktor që ndikon në një masë të konsiderueshme në kënaqësinë e punës, ndërsa madhësia e shkollës/klasës duhet të studiohet për mundësinë e ndikimit të saj në kënaqësinë e punës..6. Matja e kënaqësisë së punës Pas analizës së përkufizimeve të kënaqësisë nga puna, Wanous dhe Lawler (97) theksojnë që, për të matur kënaqësinë në punë, të dhënat e studimeve tregojnë se nuk ekziston një mënyrë e vetme. Pra, ekzistojnë instrumente të shumta që janë përdorur për matjen e kënaqësisë së punës, si: Pyetësori i kënaqësisë së Minnesotës (Minnesota Satisfation Questionnaire - MSQ), që u hartua nga Weiss, Dawis, English dhe Lofquist (967), për të matur kënaqësinë e individit me njëzet aspekte të ndryshme të punës. MSQ është hartuar në formë të gjatë dhe të shkurtër. Forma e gjatë përmban njëqind pyetje, të cilat matin njëzet aspekte të punës, dhe forma e shkurtër përmban vetëm njëzet pyetje dhe mat vetëm kënaqësinë e brendshme dhe atë të jashtme. Indeksi i Përshkrimit të Punës (The Job Descriptive Index - JDI), i hartuar nga Smith, Kendall dhe Hulin (969). JDI mat pesë aspekte të kënaqësisë së punës. Por, për këtë indeks ka pasur edhe kundërshti që argumentojnë se ky indeks mat vetëm aspekte të veçanta dhe shuma e aspekteve të veçanta nuk është e njëjtë me kënaqësinë e përgjithshme. (Scarpello dhe Campbell, 98). Megjithatë, duhet

44 theksuar se ky indeks (JDI) mat aspektet individuale të kënaqësisë dhe jo matjen e përgjithshme të kënaqësisë së punës. Një instrument i cili është përdorur edhe në këtë studim është ai i hartuar nga Paula E. Lester, Teacher Job Satisfaction Questionnaire (TJSQ), (987), i cili përmbante 0 pyetje dhe përfshine aspekte të punës. Pyetjet ishin hartuar në 0% në formë pozitive dhe 0% e tyre ne formën negative. Të gjitha pyetjet ishin të tipit Likert me përgjigje që shkojnë nga ( ) në ( ). Njё tjetë instrument, i cili ёshtё përdorur edhe nё kёtё studim pёr matjen e kёnaqёsisё, ёshtё dhe Indeksi i Kënaqësisë nga Puna i autorëve Brayfield dhe Rothe (9). Ky instrument përbëhet nga 8 pohime. Secili pohim është një shkallë e tipit Likert prej pesë shkallësh që mbulojnë aspektet e punës sё mësuesit me këto përgjigje: =, =, = i lëkundur, = dhe =..7. Studimet mbi kënaqësinë e punës.7.. Studime të autorëve të huaj, të kryera për kënaqësinë e punës Studimet mbi kënaqësinë e punës filluan të shfaqen, në Shtetet e Bashkuara të Amerikës në fillim të viteve 900 (Hoppock, 9). Gjatë kësaj periudhe, psikologë industrialë kryen shumë studime mbi punëtorët e industrisë, me qëllim që të mësonin rreth sjelljes së punëtorëve në punë dhe shkallës së kënaqësisë së punës. Nga këto studime u arrit në përfundimin se faktorë të veçantë perceptoheshin në mënyra të ndryshme nga punëtorët dhe ndikonin në punën e tyre.

45 Pra, kënaqësia e punës mund të këtë një efekt të tërthortë në rendimentin e punës. Kur punëtorët janë të pakënaqur nga faktorë të ndryshëm, ata shfaqin interes të ulët, lodhje, mungojnë në punë, si dhe mund ta braktisin fare atë. Bruce dhe Blackburn (99) vënë në dukje se punëtorët e kënaqur janë më të motivuar, janë më produktivë në punë, nuk mungojnë shumë dhe rrinë në të njëjtën punë për një kohë më të gjatë. Studimet e bëra mbi kënaqësinë e punëtorëve të industrisë japin të dhëna të shumta në lidhje me kënaqësinë e punës, por duhet theksuar se informacioni i marrë nga një studim i kryer në një vend nuk mund të jetë i vlefshëm edhe për vendet e tjera dhe, sigurisht, gjetjet apo informacioni i një studimi për një profesion të caktuar nuk mund të jenë të vlefshëm për të gjitha profesionet. Gjithashtu, organizimi i sistemeve arsimore është i ndryshëm nga organizimi i sistemeve të biznesit në shumë aspekte. Mësuesit punojnë në një strukturë organizative të veçantë, puna e tyre është përgjithësisht me nxënësit, ata në punën e tyre janë të izoluar fizikisht nga marrëdhëniet me të rritur të tjerë. Kriteret e vlerësimit të efektivitetit të punës së mësuesit janë të ndryshme nga ato të profesioneve të biznesit. Për këto arsye, studiuesit nisën të bëjnë kërkime për faktorët që ndikojnë në kënaqësinë edhe për profesione të tjera dhe, padyshim, edhe në fushën e arsimit. Pra, duke filluar nga mesi i viteve 960 dhe në vazhdimësi, studime po kryheshin për pozicione të ndryshme punë në fushën e arsimit, si: Kënaqësia e punës për mësuesit e shkollës 8-vjeçare ёshtё studiuar nga Sergiovanni (967); Chaplain (99), Britania e Madhe; Nias (98), Britania e Madhe; Yong (99), Brunei. 6

46 Kënaqësia e punës për mësuesit e shkollës së mesme Poppleton dhe Riseborough, 990, Britania e Madhe; Ball dhe Stenlund (990), Kanada; Ninomiya dhe Okata (990), Japoni; Lissman dhe Gigerich (990), Gjermani/ShBA/Britania e Madhe. Për drejtorët e shkollave të arsimit bazë (Ward, 977; Villines, 987; Freeman, 990; Dupree,99). Shumë studime për kënaqësinë nga puna, në fushën e arsimit, janë bërë në vendet e zhvilluara perëndimore, dhe shumë pak kanë eksploruar botën e mësuesit në vendet në zhvillim. Lissman dhe Gigerich (990) kanë bërë një krahasim lidhur me kënaqësinë nga puna midis mësuesve në Gjermani, ShBA dhe Britani të Madhe. Chivore (998) nuk ka investiguar kënaqësinë punës, por ai ka studiuar se sa tërheqës është profesioni i mësuesit dhe cilat janë mundësitë për karrierë që ofron ky profesion në shtetin Zimbabve. Hansford (99) studioi gjendjen morale tё mësuesve në Paqësorin e Jugut (Australia dhe ishujt rreth Australisë) dhe efektet negative qё kishte te personat që po studionin pёr këtë profesion. Ninomiya dhe Okato (990) kanё studiuar kёnaqёsinё e punës te mёsuesit japonezë, bazuar nё hipotezën se kënaqësia e punës ka një lidhje tё drejtpёrdrejtё me rritjen e motivimit. Në përgjithësi, rezultatet e studimeve tregojnë se mësuesit janë të kënaqur me punën e tyre. Megjithatë, duhet theksuar se përfundimet e këtyre studimeve nuk mund të përdoren edhe për vende të tjera dhe, për rrjedhojë, as për në Shqipëri, sepse: Kushtet social-ekonomike në vende të ndryshme janë të ndryshme. Një nga defektet më të mëdha të studimeve është mungesa e një baze teorike të pranuar dhe të qëndrueshme. 7

47 Mungesa e një përkufizimi standard për kënaqësinë e punës. Pra, autorë të ndryshëm japin përkufizime të ndryshme për kënaqësisë së punës. ka një standardizim të instrumenteve që përdoren për të matur kënaqësinë e punës së mësuesit..7.. Studimet e kryera në Shqipëri lidhur me kënaqësinë e mësuesve nga puna Edhe në Shqipëri janë bërë disa studime, si: studimi Kushtet e punës, stili i punës,dhe kënaqësia nga puna e mësuesve shqiptarë, i kryer nga Kloep dhe Tarifa (99); studimi Kënaqësia e mësuesve shqiptarë nga puna e tyre, Raport vlerësimi i financuar nga Banka Botërore dhe MASh, Shqipëri, i autorëve Tamo dhe Karaj (007), si dhe studimi Kënaqësia e Mësuesve në Punë, përgatitur nga Qendra Shqiptare për Kërkime Ekonomike (0). Më poshtë po japim në mënyrë të përmbledhur disa prej rezultateve të tyre: Studimi: Kushtet e punës, stili i punës dhe kënaqësia nga puna e mësuesve shqiptarë, i kryer nga Kloep dhe Tarifa në muajt prill-maj 99, botuar më 99. Ky studim është bërë në kohën kur Shqipëria sapo kishte hyrë në një periudhë të ndryshimeve politike, ekonomike dhe shoqërore. Si i tillë, ai mund të konsiderohet si i vetmi studim i zhvilluar gjatë periudhës socialiste në Shqipëri. Në studim u përfshinë 8 nga 6 rrethe të vendit, nga të cilat u përzgjodh një kampion prej 9 mësues (nga 800 gjithsej në shkallë vendi) që përfaqësonin afërsisht % të mësuesve në Shqipëri. Objekti i studimit ishin mësuesit e arsimit parauniversitar. 8

48 Sipas këtij studimi, rezulton se mësuesit shqiptarë, në përgjithësi, janë më shumë se mesatarisht të kënaqur nga puna e tyre. Faktorë të tjerë që ndikojnë në kënaqësinë e punës: Mbështetja nga kolegët: Mësuesit pohojnë mesatarisht se ata kanë mbështetjen dhe bashkëpunimin e kolegëve të tyre, dhe takimet me kolegët e tyre i konsiderojnë të vlefshme, por ata konstatojnë, si deri diku të vërtetë, se mund të marrin lehtë këshilla dhe konsultime nga kolegët, si dhe kanë shumë mundësi për bashkëveprim profesional me njëri-tjetrin. Ngarkesa mësimore: Treguesit për këto pyetje janë të ulëta, gjë që tregon se mësuesit nuk kanë kohë të mjaftueshme pushimi gjatë javës mësimore, mësimi i tyre në klasë ka ndërprerje nga jashtë, ambienti rrethues i shkollës nuk është i këndshëm dhe nuk kanë mjete dhe pajisje pune të mjaftueshme. Kushtet e punës: Mësuesit pohojnë mesatarisht se kanë liri për të vendosur se si të punojnë, kanë nxënës të përgjegjshëm, drejtuesi i tyre aktual i ndihmon, prindërit janë mbështetës dhe mësuesit respektohen nga komuniteti. Efektiviteti i punës: Treguesit për këto pyetje janë të larta. Mësuesit pohojnë më shumë se mesatarisht se planifikimi i mësimeve është i bazuar në aftësitë e ndryshme të nxënësve, apo zhvillojnë një marrëdhënie të ngrohtë midis nxënësve, etj. Mësuesit shprehnin pakënaqësi për pagën e tyre, për mungesë literature dhe materiale mësimore, si dhe kërkonin trajnime të mëtejshme. Kloep dhe Tarifa (99) shprehen se, me gjithë kushtet e vështira të shkollës shqiptare në këtë periudhë, si klasa të vjetra e të prishura, xhama të thyer, mungesë të bazës materiale mësimore, mungesë totale e pajisjeve mësimore, si makina llogaritëse, projektorë, kompjuterë apo fotokopjues, mungesë transporti për në shkollë, mësuesit duket të jenë të kënaqur me punën e tyre, madje më shumë se sa shumica e kolegëve të tyre në vende të tjera. 9

49 Studimi: Kënaqësia e mësuesve shqiptarë nga puna e tyre, i autorëve Tamo dhe Karaj (007). Në studim u përfshinë 7 nga prefektura të vendit, nga të cilat u zgjodh një kampion prej 000 mësues, që përfaqësonin.% të mësuesve në Shqipëri. Objekti i studimit ishin mësuesit e arsimit parauniversitar. Sipas këtij studimi, kënaqësia e përgjithshme e punës, e paraqitur në përqindje në tri nivele të kënaqësisë së përgjithshme, paraqitet si më poshtë:.70% e mësuesve karakterizohen nga një nivel i ulët kënaqësie, 9% nga një nivel i lartë kënaqësie dhe 7.0% nga niveli i moderuar i kënaqësisë. Nga karakteristikat demografike të mësuesve, niveli i arsimimit dhe mosha kanë marrëdhënie relativisht më të forta me nivelin e përgjithshëm të kënaqësisë. Ndër faktorët që kanë ndikim më të madh në kënaqësinë e përgjithshme të mësuesve nga puna ishin: Qartësimi dhe harmonizimi i udhëzimeve që shkojnë në shkollë; krijimi dhe shfrytëzimi i mundësive për zhvillimin profesional të mësuesve; vlerësimi objektiv i përpjekjeve dhe arritjeve të mësuesve në shkollë dhe në shoqëri; rritja e bashkëpunimit dhe e mirëkuptimit të mësuesve me njëri tjetrin; rritjen e autonomisë dhe lirisë së mësuesve për ta bërë punën mësimore në përshtatje me bindjet profesionale; ngarkesa mësimore; komunikimi me nxënësit, etj.. Sondazhi: Kënaqësia e Mësuesve në Punë, përgatitur nga Qendra Shqiptare për Kërkime Ekonomike (Tiranë, 0). Në këtë sondazh u përfshinë 0 nga prefektura në vend, nga të cilat u zgjodh një kampion prej 000 mësuesish që përbën.76% të të gjithë popullatës së mësuesve në sistemin arsimor parauniversitar. Objekti i studimit ishin mësuesit e arsimit parauniversitar. 0

50 Nga karakteristikat demografike të mësuesve, vjetërsia e punës në arsim rrit përqindjen e mësuesve që karakterizohen nga niveli i lartë i kënaqësisë. Mësuesit e ciklit të lartë të shkollës nëntëvjeçare janë më të kënaqur se mësuesit e shkollës së mesme dhe ata të ciklit të ulët të shkollës nëntëvjeçare. Kënaqësia e përgjithshme e punës, e paraqitur në përqindje, në tri nivelet e kënaqësisë së përgjithshme paraqitet si më poshtë: % e mësuesve karakterizohen nga një nivel i ulët kënaqësie, 9% nga një nivel i lartë kënaqësie dhe 8% nga niveli i moderuar i kënaqësisë. Ndër faktorët që kanë ndikim më të madh në kënaqësinë e përgjithshme të mësuesve nga puna, ishin: Kontrolli gjatë orës mësimore nga drejtuesit e shkollë, Drejtoritë Arsimore Rajonale dhe Inspektorati Kombёtar i Arsimit Parauniversitar; mundësitë për zhvillim profesional; vlerësimi dhe shpërblimi për punën; pjesëmarrja në vendimmarrje në lidhje me shkollën; pjesëmarrja në reformën e sistemit arsimor parauniversitar; qartësia e udhëzimeve nga instancat eprore; komunikimi me nxënësit/prindërit; ngarkesa mësimore; garantimi i mjeteve didaktike të nevojshme etj.

51 KAPITULLI I TRETË. METODOLOGJIA.. Kampioni dhe burimi i të dhënave Popullata e këtij studimi ishin mësuesit e arsimit bazë në Shqipëri. Nga kjo popullatë u zgjodh një kampion i përbërë nga 99 mësues, që përbën afërsisht.8% nga 78 mësues që ishin gjithsej në shkallë vendi. Kampioni u përzgjodh me teknikën Cluster Sampling. Popullata në shkallë vendi u nda në tri rajone: Në shkolla që ndodhen në Veri të Shqipërisë, në shkolla që ndodhen në pjesën qendrore të vendit dhe në shkolla që ndodhen në Jug të Shqipërisë. Në mënyrë rastësore, nga çdo rajon u zgjodhën tri rrethe dhe nga çdo rreth, po në mënyrë rastësore, u zgjodhën nga katër shkolla. Në plotësimin e pyetësorit u përfshinë të gjithë mësuesit e shkollave të zgjedhura. Në kampion u përfshinë 6 shkolla dhe nëntë rrethe, konkretisht qarqet: Tirana, Durrësi, Elbasani, Lezha, Shkodra, Dibra, Korça, Vlora dhe Gjirokastra. Pyetësorët u plotësuan gjatë kohës që mësuesit kishin përfunduar mësimin dhe në prani të studiusit. Përbërja e kampionit, sipas karakteristikave të mësuesve dhe shkollës, ishte: 79.% e kampionit përbëhej nga femra dhe 0.7 % nga meshkuj. 68.9% e mësuesve punonin në shkollat e qytetit dhe.% në shkollat e fshatit. Të ndarë sipas grupmoshave, në studim u përfshinë: 6.% e mësuesve të moshës deri në vjeç,.6% e mësuesve të moshës - vjeç, 6.9% e mësuesve të moshës -9 vjeç dhe.% e mësuesve të moshës mbi 0 vjeç.

52 Grafiku : Mësues të përfshirë në studim sipas grupmoshës, shprehur në përqindje.. Instrumenti i studimit dhe analiza e të dhënave Për këtë studim u përdor një pyetësor i strukturuar që përmbante 0 pyetje. Në pjesën e parë, pyetësori përfshinte karakteristika demografike të mësuesve si dhe një sërë karakteristikash të shkollës. Në pjesën e dytë u përfshi Indeksi i Kënaqësisë nga Puna, i autorëve Brayfield dhe Rothe (9), që përbëhet nga 8 pyetje që synojnë të matin nivelin e përgjithshëm të kënaqësisë në punë. Çdo pohim i kësaj pjese është e përbërë nga këto përgjigje: = ; = ; = i lëkundur (i pavendosur); = dhe =. Ky indeks u përshtat në shqip dhe u përfshi në pyetësor pas diskutimit me mësues dhe ekspertë të edukimit. Ai u testua fillimisht me 9 mësues të rretheve Elbasan dhe Durrës. Pas testimit të bërë për nivelin e besueshmërisë së këtij indeksi, rezultoi një koeficient i lartë besueshmërie (Alpha i Kronbach = 0.88). Në pjesën e tretë pyetësori përfshinte pyetje për aspekte të ndryshme të shkollës, si: drejtimi i shkollës, kushtet e punës, paga, komunikimi me kolegët, sjellja problematike e nxënësve, vlerësimi (mirënjohja), vendimmarrja, autonomia, zhvillimi profesional, Cortina, J.M. (99). Kuptimi i vlerave të Cronbach's alpha është i tillë: kur α 0.9 vlerësohet shkëlqyeshëm, 0.8 α < 0.9 vlerësohet mirë, 0.7 α < 0.8 vlerësohet e pranueshme, 0.6 α < 0.7 vlerësohet e diskutueshme, 0. α < 0.6 vlerësohet e varfër, α < 0. vlerësohet e papranueshme.

53 siguria, ngarkesa, politikat arsimore dhe largimi nga puna. Për hartimin e kësaj pjese u përdor pyetësori i Paula E. Lester (987), Teacher Job Satisfaction Questionnaire (TJSQ), (987), nga ku u morën 66 pyetje, ndërsa pyetje u hartuan duke u bazuar në rezultatet e diskutimit në fokus grupe me mësuesit, si dhe nga intervistat e thelluara me specialistë të arsimit. Të gjitha pyetjet ishin të tipit Likert me përgjigje që shkojnë nga ( ) në ( ). Duke përdorur të dhënat e studimit, u krye një analizë faktoriale shpjeguese (main components, varimax rotation), e cila rezultoi me 6 faktorë që grupojnë 8 pyetje (sipas Tabelës ). Faktori i parë që rezultoi, quhet Kushtet e punës dhe përfshin 6 pyetje (pyetjet 9,,, 9, 0, 07) që kanë të bëjnë me kushtet e punës, si: Kushtet e punës në shkollën time janë të mira; Shkolla i ka të gjitha kushtet që unë të punoj normalisht; Më kënaq mjedisi përreth shkollës; Kushtet e punës në këtë shkollë janë si mos më keq; Kushtet e punës në shkollën time duhet të përmirësohen; Mjedisi fizik përreth shkollës është i pakëndshëm. Faktori i dytë që rezultoi, quhet Sjelljet problematike tё nxënësve dhe përfshin 6 pyetje (pyetjet,, 6, 0, 08, ) që kanë të bëjnë me aspekte të ndryshme të komunikimit me nxënësit problematikë, si: Sjellja e nxënësve në shkollën tonë sot është përmirësuar; Unë e ndiej se komunikimi me nxënësit nuk është problem në shkollën tonë; Mbajtja e disiplinës së nxënësve në klasë nuk përbën problem në shkollën tonё; Sjellja e nxënësve në shkollë sot është shumë problematike; Unë e ndiej se komunikimi me nxënësit është bërë shumë i vështirë; Mua më lodh e më bezdis mbajtja e disiplinës së nxënësve në klasë. Faktori i tretë që rezultoi, quhet Paga dhe përfshin pyetje (pyetjet 0,, 7, 8, 6) që kanë të bëjnë me aspekte të ndryshme të pagës, si: Paga e mësuesit të lejon që të jetosh normalisht; Unë i paguar mirë në raport me aftësitë e mia; Paga e mësuesit mezi ta siguron jetesën; Paga e ulët nuk më lejon mua që të bëj jetën që dëshiroj; Pagesa e profesionit të mësuesit është shumë e ulët në krahasim me profesionet e tjera jashtë mësuesisë.

54 Faktori i katërt që rezultoi, quhet Drejtimi i shkollës dhe përfshin pyetje (pyetjet 0,, 60, 6, 66, 69, 7, 7, 77, 79, 8) që kanë të bëjnë me aspekte të ndryshme të drejtimit të shkollës, si: Drejtoria e shkollës më ndihmon sa herë unë kam nevojë; Drejtoria e shkollës i lavdëron mësuesit për punën e mirë të tyre; Drejtoria e shkollës më ndihmon për përmirësimin e mësimdhënies; Unë falënderohem për punën e mirë nga drejtoria e shkollës; Drejtoria e shkollës m i bën të qarta objektivat dhe detyrat që unë duhet të realizoj; Drejtoria e shkollës e vlerëson punën e mësuesit me objektivitet; Kur unë bëj një orë mësimi të mirë, drejtoria e shkollës e vlerëson këtë gjë; Drejtoria e shkollës më vë në dispozicion materialet që mua më nevojiten që ta bëj mësimin sa më mirë; Në këtë shkollë, drejtuesit i marrin parasysh sugjerimet e mësuesve; Drejtoria e shkollës nuk më mbështet mua; Drejtoria e shkollës më bën që të ndihem jo rehat në shkollë. Faktori i pestë që rezultoi, quhet Komunikimi me kolegët dhe përfshin 6 pyetje (pyetjet,,, 76, 86, 0) që kanë të bëjnë me aspekte të ndryshme të komunikimit, si: Mësuesit në shkollën ku punoj, bashkëpunojnë ngushtë me njëri-tjetrin; Unë i pëlqej kolegët me të cilët punoj; Unë ia kaloj mirë me kolegët e mi; Në shkollën tonë nuk ka frymë bashkëpunimi; Unë nuk i pëlqej kolegët me të cilët punoj; Kolegët tregohen të paarsyeshëm me mua. Faktori i gjashtë që rezultoi, quhet Mbingarkesa dhe përfshin pyetje (pyetjet 8, 00, 0, ) që kanë të bëjnë me ngarkesën në punën si mësues, si: Unë mendoj se ngarkesa ime si mësues është normale; Mësuesit kanë ngarkesë të madhe në punën e tyre; Mësuesve u kërkohet që të bëjnë shumë detyra jashtë punës mësimore; Kontrolli i detyrave dhe punëve me shkrim të nxënësve përbën mbingarkesë për mua. Në pjesën e katërt, pyetësori kishte një pyetje që maste nivelin e përgjithshëm të kënaqësisë. Në pjesën e pestë tё pyetësorit u përfshi dhe një shkallë me 6 ndarje, që synon të matë prirjen e largimit nga puna të mësuesve. Edhe pёr aspektet e largimit nga puna u krye një analizë faktoriale shpjeguese (main components, varimax rotation) e cila rezultoi tё jetё

55 faktor që grupon pyetje: Pyetjes së parë, Në mendje më vijnë mendime për të lënë punën e mësuesit, i korrespondojnë këto përgjigje: = Asnjëherë; = Rrallë; = Disa herë; = Shpesh; = Shumë shpesh; 6= Gjithë kohën; dy pyetjeve të tjera, Unë e kam vënë në plan të gjej një punë tjetër brenda vitit që vjen dhe Unë do të kërkoj aktivisht që brenda vitit që vjen, të gjej një punë tjetër jashtë arsimit, u korrespondojnë këto përgjigje: = Aspak ; = Mesatarisht jo ; = Pak jo ; = Pak ; = Mesatarisht ; 6= Plotësisht. Koeficienti i besueshmërisë së shkallës së largimit nga puna është i lartë (Alfa.88). Tabela. Faktorët që lidhen me punën e mësuesit, të dala nga analiza faktoriale dhe ngarkesat e tyre përkatëse Pyetja Përmbajtja e pyetjes Ngarkesa Faktori. Kushtet e punës Pyetja 9 Kushtet e punës në shkollën time janë të mira.7 Pyetja Shkolla i ka të gjitha kushtet që unë të punoj normalisht.69 Pyetja Më kënaq mjedisi përreth shkollës.67 Pyetja 9 Kushtet e punës në këtë shkollë janë si mos më keq -.68 Pyetja 0 Kushtet e punës në shkollën time duhet të përmirësohen -.66 Pyetja 07 Mjedisi fizik përreth shkollës është i pakëndshëm Faktori. Sjelljet problematike tё nxënësve Pyetja Sjellja e nxënësve në shkollën tonë sot është përmirësuar.60 Pyetja Unë e ndiej se komunikimi me nxënësit nuk është problem.677 në shkollën tonë Pyetja 6 Mbajtja e disiplinës së nxënësve në klasë nuk përbën.68 problem në shkollën tonё Pyetja 0 Sjellja e nxënësve në shkollë sot është shumë problematike -.66 Pyetja 08 Unë e ndiej se komunikimi me nxënësit është bërë shumë i -.66 vështirë Pyetja Mua më lodh e më bezdis mbajtja e disiplinës së nxënësve në klasë -.77 Faktori. Paga Pyetja 0 Paga e mësuesit të lejon që të jetosh normalisht -.6 Pyetja Unë i paguar mirë në raport me aftësitë e mia Pyetja 7 Paga e mësuesit mezi ta siguron jetesën.697 6

56 Pyetja 8 Paga e ulët nuk më lejon mua që të bëj jetën që dëshiroj.70 Pyetja 6 Pagesa e profesionit të mësuesit është shumë e ulët në krahasim me profesionet e tjera jashtë mësuesisë.60 Faktori i. Drejtimi i shkollës Pyetja 0 Drejtoria e shkollës më ndihmon sa herë unë kam nevojë.678 Pyetja Drejtoria e shkollës i lavdëron mësuesit për punën e mirë të.78 tyre Pyetja 60 Drejtoria e shkollës më ndihmon për përmirësimin e.677 mësimdhënies Pyetja 6 Unë falënderohem për punën e mirë nga drejtoria e.76 shkollës Pyetja 66 Drejtoria e shkollës m i bën të qarta objektivat dhe detyrat.8 që unë duhet të realizoj Pyetja 69 Drejtoria e shkollës e vlerëson punën e mësuesit me.7 objektivitet Pyetja 7 Kur unë bëj një orë mësimi të mirë, drejtoria e shkollës e.70 vlerëson këtë gjë Pyetja 7 Drejtoria e shkollës më vë në dispozicion materialet që mua.67 më nevojiten që ta bëj mësimin sa më mirë Pyetja 77 Në këtë shkollë, drejtuesit i marrin parasysh sugjerimet e.669 mësuesve Pyetja 79 Drejtoria e shkollës nuk më mbështet mua -.76 Pyetja 8 Drejtoria e shkollës më bën që të ndihem jo rehat në shkollë -.7 Faktori. Komunikimi me kolegët Pyetja Mësuesit në shkollën ku punoj, bashkëpunojnë ngushtë me -.9 njëri-tjetrin Pyetja Unë i pëlqej kolegët me të cilët punoj -.6 Pyetja Unë ja kaloj mirë me kolegët e mi -.78 Pyetja 76 Në shkollën tonë nuk ka frymë bashkëpunimi.68 Pyetja 86 Unë nuk i pëlqej kolegët me të cilët punoj.6 Pyetja 0 Kolegët tregohen të paarsyeshëm me mua.609 Faktori 6. Mbingarkesa Pyetja 8 Unë mendoj se ngarkesa ime si mësues është normale. Pyetja 00 Mësuesit kanë ngarkesë të madhe në punën e tyre. Pyetja 0 Mësuesve u kërkohet që të bëjnë shumë detyra jashtë punës.68 mësimore Pyetja Kontrolli i detyrave dhe punëve me shkrim të nxënësve përbën mbingarkesë për mua.8 7

57 Të dhënat u analizuan me anë të paketës statistikor për shkencat sociale (SPSS) dhe janë domethёnёse nga pikëpamja statistikore. Analiza faktoriale shpjeguese konfirmoi njëdimensionalitetin e secilës shkallë. Koeficient i besueshmërisë për secilën shkallë është: Drejtimi i shkollës: alpha =.90 Kushtet e punës: alpha =.8 Paga: alpha =.7 Komunikimi me kolegët: alpha =.77 Komunikimi me nxënësit: alpha =.8 Mbingarkesa: alpha =.6 Largimi nga puna: alpha =.88.. Mbledhja dhe analiza e të dhënave Pyetësori u plotësua nga mësuesit e arsimit bazë në mjediset shkollës ku ata japin mësim, gjatë vitit shkollor , në prani të realizuesit të studimit. Për të përshkruar nivelet e kënaqësisë në lidhje me aspekte të ndryshme të punës së mësuesit u përdorën krostabulimet në përqindje. Për të përcaktuar forcën e korrelacioneve u përdorën indikatorët e Davis (97). Për të përcaktuar përmasën e variancës që shpjegojnë variablat e pavarur në nivelin e përgjithshëm të kënaqësisë së mësuesve të arsimit bazë, u përdor regresioni i shumëfishtë linear (Multiple linear regression). Të gjitha krahasimet dhe diferencat që janë diskutuar në këtë studim, janë testuar për një nivel të domethënies statistikore në nivelin.0 dhe janë raportuar vetëm nëse plotësojnë këtë kriter të domethënies statistikore. Sipas Davis 97, kuptimi i vlerave të koeficientit tё korelacionit është i tillë:.70 dhe mё e lartё tregon lidhje shumё tё fortё; tregon lidhje substanciale (e rёndёsishme);.0-.9 tregon lidhje tё moderuar (mesatare);.0-.9 tregon lidhje tё dobёt; tregon lidhje tё parёndёsishme. 8

58 KAPITULLI KATËRT. REZULTATET.. Niveli i përgjithshëm i kënaqësisë nga puna dhe i prirjes për t u larguar nga puna... Niveli i përgjithshëm i kënaqësisë së mësuesve nga puna e tyre Niveli i përgjithshëm i kënaqësisë së mësuesve nga puna e tyre është matur me një shkallë të përbërë prej 8 pohimesh me përgjigje që shkonin nga (Aspak ) në (Plotësisht ). Minimumi i rezultatit për secilin respondent ishte 8, mesatarja dhe maksimumi 90. Nga të dhënat e tabelës, evidentohet se mësuesit në kampionin e përzgjedhur janë të kënaqur në nivelin mbimesatar nga puna e tyre (M = 69., devijimi standard = 9.. Gabimi standard i mesatares së kampionit ishte.. Duke pasur parasysh këtë, mund të themi se ka një shans prej 9% që mesatarja e gjithë popullatës së mësuesve të arsimit bazë në Shqipëri të jetë sa mesatarja e kampionit ± njësi të devijimit standard të mesatares së kampionit. Me fjalë të tjera, mesatarja e nivelit të kënaqësisë së popullatës së mësuesve të arsimit bazë në Shqipëri ka një shans prej 9% të jetë diku në intervalin Tabela. Mesatarja dhe devijimi standard i nivelit të kënaqësisë së përgjithshme në punë të mësuesve N Minimumi Maksimumi Mesatarja Devijimi standard Kënaqësia e përgjithshme Raste të vlefshme 90 9

59 ... Niveli i përgjithshëm i prirjes së mësuesve për të lënë punën Niveli i përgjithshëm i prirjes për t u larguar nga puna u mat me një shkallë të përbërë nga tri pohime me përgjigje nga (Asnjëherë nuk kam menduar për t u larguar nga puna) deri në 6 (Mendoj gjithë kohës për t u larguar nga puna). Minimumi i rezultatit për secilin respondent ishte dhe maksimumi 8. Sa më afër -it, aq më e vogël prirja për t u larguar nga puna. Sa më afër 8-ës, aq më e madhe prirja për t u larguar nga puna. Nga të dhënat e tabelës, evidentohet se mesatarja e prirjes së mësuesve për t u larguar nga puna është.0 dhe devijimi standard.. Fakti i një gabimi standard të lartë tregon se ka mjaft variacion në prirjen për të lënë punën nga ana e mësuesve në Shqipëri dhe se mesatarja në këtë rast nuk është një matës aq i mirë sa në rastin e matjes së kënaqësisë së përgjithshme. Tabela. Mesatarja dhe devijimi standard i nivelit të prirjes për largim nga puna të mësuesve N Minimumi Maksimumi Mesatarja Devijimi standard Prirja për t u larguar nga puna Raste të vlefshme Marrëdhëniet mes nivelit të përgjithshëm të kënaqësisë dhe prirjes së përgjithshme për të lënë punën Për të eksploruar marrëdhëniet mes nivelit të përgjithshëm të kënaqësisë dhe prirjes për t u larguar nga puna u përdor koeficienti i korrelacionit i Pearson. Nga të dhënat e tabelës, evidentohet se mes nivelit të kënaqësisë nga puna dhe prirjes për t u larguar nga puna ekziston një korrelacion substancial, negativ dhe i vlefshëm nga pikëpamja statistikore (r=-.; p<0.00). Sa më i ulët të jetë niveli i kënaqësisë nga puna, aq më e lartë është prirja për t u larguar nga puna. 0

60 Tabela. Korrelacioni mes nivelit të përgjithshëm të kënaqësisë dhe prirjes për t u larguar nga puna Kënaqësia e përgjithshme Prirja për t u larguar nga puna Pearson Correlation -.06 ** Sig. (-tailed).000 N 877 **. Korrelacioni është i vlefshëm statistikisht në nivelin 0.0 (-drejtimëshe). Në seksionet më poshtë do të trajtojmë marrëdhëniet mes variablave demografikë dhe disa karakteristikave të shkollës dhe nivelit të kënaqësisë dhe prirjes për t u larguar nga puna... Marrëdhëniet mes variablave demografikë dhe kënaqësisë së përgjithshme... Marrëdhëniet mes gjinisë dhe kënaqësisë së përgjithshme Për të krahasuar nivelin e kënaqësisë në punë për femrat dhe meshkujt u krye Testi -t për grupet e pavarura. Para kryerjes së testit u verifikua se të dhënat plotësonin kushtet për shpërndarjen normale dhe homogjenitetin e variancave mes dy grupeve. Testi i Levene për homogjenitetin e variancave mes grupeve rezultoi më i madh se.0 (sig. 0), gjë që konfirmon homogjenitetin e variancave në dy grupet (meshkujt dhe femrat) (Tabela 6). Pas kryerjes së testit nuk rezultoi të ketë një diferencë të vlefshme statistikore në nivelin e kënaqësisë së përgjithshme mes meshkujve (M= 68.9, DS= 9.98) dhe femrave (M=69., DS=9.0; t(90)=- 6., p=., Two tailed).

61 Tabela. Të dhënat deskriptive për gjininë në lidhje me kënaqësinë e përgjithshme në punë Gjinia N Mesatarja Devijimi standard Gabimi standard i mesatares Kёnaqёsia e përgjithshme Mashkull Femër Tabela 6. Testi -t për grupet e pavarura (Kënaqësia e përgjithshme në lidhje me gjininë) Testi i Levene për barazinë e variancave F Sig. T Testi -t për barazinë e mesatareve Shkallët e lirisë (df) Sig. (-tailed) Mesatarja e diferencave Gabimi standard i diferencave Diferenca e intervalit të besueshmërisë 9% Më e Ulëta Më e larta Kënaqësia e përgjithshme në punë Barazia e supozuar e variancës Barazia e pasupozuar e variancës Marrëdhëniet mes moshës dhe kënaqësisë së përgjithshme nga puna Për të eksploruar ndikimin e moshës në nivelet e kënaqësisë së përgjithshme në punë u krye një analizë njërrugëshe e variancës (ANOVA). Mësuesit pjesëmarrës ishin ndarë në

62 katër grupe në përputhje me moshën e tyre (Grupi : deri vjeç; Grupi : - vjeç; Grupi : -9 vjeç; Grupi : mbi 9 vjeç). Rezultoi një diferencë e vlefshme nga pikëpamja statistikore, në nivelin e kënaqësisë sё përgjithshme në punë, në nivelin p < 0.0, mes grupeve moshore: F (,90)=.9, p =.00 (Shih Tabelën 9). Pavarësisht faktit të vlefshmërisë statistikore, diferenca aktuale mes grupeve ishte shumë e vogël. Efekti i madhësisë, i kalkuluar me anë të etës në katror, ishte.0. Krahasimet post hoc, duke përdorur testin LSD, treguan se grupi (M=68.87, DS=8.6) nuk ndryshon në mënyrë të vlefshme statistikore as me grupin, as me grupet dhe. Mesatarja e grupit (M= 67.9, DS= 9.8) ndryshon në mënyrë të vlefshme statistikore me grupin (M=70.98, DS=9.09), por nuk ndryshon as me grupin, as me grupin. Mesatarja e grupit (M=68.8; DS=0.) ndryshon në mënyrë të vlefshme statistikisht me mesataren e grupit (M=70.98, DS=9.09), por nuk ndryshon në mënyrë domethënëse nga pikëpamja statistikore me mesataren e grupit ose (Tabela 7). Ajo qё mund tё pёrgjithёsohet, ёshtё se mёsuesit e grupmoshёs mbi 9 vjeç janё mё tё kёnaqur sesa mёsuesit e grupmoshёs -9 vjeç (p=.00) dhe të grupmoshёs - vjeç (p < 0.0) (Tabela 0). Tabela 7. Të dhënat deskriptive (mesatarja dhe devijimi standard) për kategoritë e ndryshme moshore të mësuesve në lidhje me kënaqësinë e përgjithshme në punë Deri vjeç N Mesatarja Devijimi standard Gabimi standard Intervali i besueshmërisë për mesataren 9% Kufiri i poshtëm Kufiri i sipërm Minimumi Maksimumi Mbi Total

63 Tabela 8. Testi i homogjenitetit të variancave Kënaqësia e përgjithshme Statistika e Levene për homogjenitetin e variancave Shkallët e lirisë (df) Shkallët e lirisë (df) Vlefshmëria statistikore (Sig.) Tabela 9. ANOVA për ndikimin e moshës në kënaqësinë e përgjithshme Shuma e katrorëve df Mesatarja e katrorëve F Sig. Midis grupeve Brenda grupeve Total

64 Tabela 0. Krahasimet e grupeve të ndryshme moshore lidhur me kënaqësinë në punë (Testet post hoc LSD) (I) mosha (J) mosha Diferenca e mesatareve (I-J) Gabimi standard Sig. Intervali i besueshmërisë 9% Kufiri i poshtëm Kufiri i sipërm Deri vjeç Mbi Deri vjeç Mbi * Deri vjeç Mbi * Mbi 9 Deri vjeç * * *Diferenca e mesatareve është e vlefshme statistikisht në nivelin Marrëdhëniet mes vjetërsisë në arsim dhe nivelit të kënaqësisë Për të eksploruar lidhjet mes kategorive të ndryshme të mësuesve sipas vjetërsisë në arsim dhe nivelit të përgjithshëm të kënaqësisë nga puna u përdor testi i analizës njërrugëshe të variancës (ANOVA). Mësuesit ishin ndarë në grupe sipas vjetërsisë së tyre në arsim. Grupi : deri në vjet; Grupi : 6-0 vjet; Grupi : -0 vjet; Grupi : mbi 0 vjet. Sipas testit të Levene, variancat mes grupeve të ndryshme të mësuesve sipas

65 vjetërsisë në arsim ishin homogjene (p=.) (Shih tabelën ). Shpërndarja e të dhënave ishte po ashtu afërsisht normale. Në këtë mënyrë ishin plotësuar kushtet e kryerjes së ANOVËS. Rezulatet e ANOVËS tregojnë se ka një diferencë të vlefshme nga pikëpamja statistikore mes grupeve të ndryshme të mësuesve sipas vjetërsisë së tyre në arsim në lidhje me kënaqësinë e përgjithshme në punë: F (, 90)=6.0, p <0.00 (Shih tabelën ). Krahasimet post hoc, duke përdorur testin LSD, treguan se mesatarja e grupit (M=69.0, DS=8.7) ndryshon në mënyrë të vlefshme nga pikëpamja statistikore me mesataren e grupit (M=66., DS=9.8), por nuk ndryshon me mesataret e grupeve dhe. Mesatarja e grupit (M=66., DS=9.8) ndryshon në mënyrë të vlefshme statistikore me mesataren e grupit, gjithashtu ndryshon edhe me mesataret e grupeve dhe. Mesatarja e grupit (M=68., DS=9.8) ndryshon në mënyrë të vlefshme nga pikëpamja statistikore me mesataret e grupeve (M=66., DS=9.8) dhe (M=70.6 DS=9.), por nuk ndryshon në mënyrë të vlefshme statistikore me mesataren e grupit. Mesatarja e grupit (M=70.6, DS=9.) ndryshon në mënyrë të vlefshme nga pikëpamja statistikore me mesataren e grupit (M=66., DS=9.8) dhe grupit (M=68., DS=9.8), por nuk ndryshon në mënyrë të vlefshme statistikisht me mesataren e grupit. Nga të dhënat mund të thuhet se mësuesit me vjetërsi arsimi mbi 0 vjet janë më të kënaqur se mësuesit me vjetërsi arsimi -0 vjet (p<0.0) dhe se ata me vjetërsi arsimi 6-0 vjet (p<0.0). Mësuesit me vjetërsi arsimi deri nё vjet janë më të kënaqur sesa mësuesit me vjetërsi arsimi 6-0 vjet (p<0.0), por diferencat me grupet e tjera të mësuesve nuk janë të vlefshme nga pikëpamja statistikore (Shih tabela ). 6

66 Tabela. Të dhënat deskriptive (mesatarja dhe devijimi standard) për grupet e ndryshme të mësuesve sipas vjetërsisë në arsim në lidhje me kënaqësinë e përgjithshme në punë Kënaqësia e përgjithshme Deri nё vjet N Mesatarja Devijimi standard Gabimi standard Intervali i besueshmërisë për mesataret 9% Kufiri i poshtëm Kufiri i sipërm Minimumi Maksimumi vjet vjet Mbi 0 vjet Total Tabela. Testi i homogjenitetit të variancave Kënaqësia e përgjithshme e mësuesve Statistika e Levene për homogjenitetin e variancave Shkallët e lirisë (df) Shkallët e lirisë (df) Vlefshmëria statistikore (Sig.) Tabela. ANOVA për ndikimin e grupeve të ndryshme të mësuesve sipas vjetërsisë në arsim në nivelin e kënaqësisë së përgjithshme me punën e mësuesit. Kënaqësia e përgjithshme Shuma e katrorëve Shkallë e lirisë (df) Mesatarja e katrorëve Midis grupeve Brenda grupeve Total F Sig. 7

67 Tabela. Krahasimet e shumëfishta të kategorive të ndryshme të vjetërsisë në arsim lidhur me kënaqësinë në punë (Testet post hoc LSD) Kënaqësia e përgjithshme LSD (I) Vjetёrsia Deri nё vjet (J) Vjetёrsia 6-0 vjet Deri në vjet -0 vjet Deri në vjet Diferenca e Mesatareve (I-J) Gabimi standard Sig. 9% Intervali besueshmërisë Kufiri i poshtëm Kufiri i sipërm 6-0 vjet.8 * vjet Mbi 0 vjet * vjet Mbi 0 vjet * vjet Mbi 0 vjet * Mbi 0 vjet Deri në vjet vjet.0689 * vjet.0988 * *. Diferenca e mesatareve është e vlefshme statistikisht në nivelin Marrëdhënia mes ciklit të mësimdhënies dhe nivelit të kënaqësisë Për të krahasuar nivelin e kënaqësisë në punë për mësuesit e arsimit fillor (klasat -) dhe arsimit tё mesëm tё ulёt (klasat 6-9) u krye testi -t për grupet e pavarura. Para kryerjes së testit u verifikua se të dhënat plotësonin kushtet për shpërndarjen normale dhe homogjenitetin e variancave mes dy grupeve. Testi i Levene për homogjenitetin e variancave mes grupeve rezultoi më i madh se.0 (sig. 6), gjë që konfirmon homogjenitetin e variancave në dy grupet (arsimit fillor dhe arsimit tё mesëm tё ulёt). 8

68 Rezultatet e testit tregojnë se ka një diferencë të vlefshme në nivelin e kënaqësisë në punë mes mësuesve të arsimit fillor (M=70.6, DS= 9.8) dhe mësuesve të arsimit tё mesëm tё ulёt (M=68.7, DS= 9.6; (Shih tabelën ) t(90)=.7, p=.08, Two tailed) (Shih tabelën 6). Tabela. Të dhënat deskriptive (mesatarja dhe devijimi standard) i mësuesve sipas cikleve në lidhje me nivelin e përgjithshëm të kënaqësisë në punë Cikli N Mesatarja Devijimi standard Gabimi standard i mesatares Kënaqësia e përgjithshme Klasa Klasa Tabela 6. Testi -t për grupet e pavarura Kënaqësia e përgjithshme Barazia e supozuar e variancës Barazia e pasupozuar e variancës Testi i Levene për barazinë e variancave F Sig. t Shkallët e lirisë (df) Testi-t për barazinë e mesatareve Sig. (-tailed) Mesatarja e diferencave Gabimi standard i diferencave Diferenca e intervalit të besueshmërisë 9% Më e ulëta Më e larta

69 ... Marrëdhëniet mes nivelit të kënaqësisë së përgjithshme të mësuesve dhe vendndodhjes së shkollës ku japin mësim Për arsye se të dhënat në këtë rast nuk plotësonin kushtet për përdorimin e një testi parametrik (mungesa e homogjenitetit të variancave në grupet e studimit sipas Testit të Levene), për eksplorimin e ndryshimeve në nivelin e kënaqësisë së mësuesve sipas vendndodhjes së shkollës u përdor testi joparametrik Kruskall Wallis, që është ekuivalenti i testit parametrik Anova. Testi Kruskall-Wallis zbuloi se, megjithëse në pamje të parë ka diferenca në rangun mesatar të nivelit të kënaqësisë sipas vendndodhjes së shkollave ku mësuesit japin mësim (Shih tabelën 7), kjo diferencë nuk është e vlefshme statistikisht: χ² (, n=90)=.8, p=.0 (Shih tabelën 8). Tabela 7. Rankimi i kënaqësisë së përgjithshme të mësuesve sipas vendndodhjes së shkollës Kënaqësia e përgjithshme Vendndodhja e shkollës N Rankimi i mesatareve Në zonën qendrore të qytetit 6.60 Në zonën periferike të qytetit.79 Në fshat Total 90 Tabela 8. Statistikat e testit Kruskall Wallis Kënaqësia e përgjithshme në punë Chi-Square.8 Df Asymp. Sig..0 a. Kruskal Wallis Test b. Variablat e grupuar: Vendndodhja e shkollës 0

70 ..6. Marrëdhëniet mes nivelit të kënaqësisë dhe numrit të nxënësve në klasë Për arsye se të dhënat në këtë rast nuk plotësonin kushtet për përdorimin e një testi parametrik (mungesa e homogjenitetit të variancave në grupet e studimit sipas Testit të Levene) për eksplorimin e ndryshimeve në nivelin e kënaqësisë së mësuesve sipas numrit të nxënësve në klasën që japin mësim, u përdor testi joparametrik Kruskall Wallis, që është ekuivalenti i testit parametrik Anova. Testi Kruskall-Wallis zbuloi se ka një diferencë të vlefshme nga pikëpamja statistikore në nivelin e kënaqësisë së mësuesve në varësi të numrit të nxënësve në klasat ku japin mësim: χ² (, n=90)=7.67, p<0.00 (Shih tabelën 0). Mësuesit në klasat ku ka deri në 0 nxënës (Rankimi i mesatareve= 9), janë më të kënaqur se mësuesit që punojnë në klasa me - nxënës (Rankimi i mesatareve= 67) dhe në klasat me mbi nxënës (Rankimi i mesatareve= 6) (Shih tabelën 9). Tabela 9. Rankimi i kënaqësisë së përgjithshme të mësuesve sipas numrit të nxënësve në klasën ku japin mësim Kënaqësia e përgjithshme Numri i nxёnёsve nё klasё N Rankimi i mesatareve Deri 0 nxënës 9. - nxënës Mbi nxënës Total 90 Tabela 0. Statistikat e testit Kruskall Wallis a,b Kёnaqёsia e pёrgjithshme Chi-Square 7.67 Df Asymp. Sig..000 a. Kruskal Wallis Test b. Variablat e grupuar: Numri i nxënësve në klasë

71 .. Marrëdhëniet mes variablave demografikë dhe prirjes për t u larguar nga puna... Marrëdhëniet mes prirjes për t u larguar nga puna dhe gjinisë Për të identifikuar nëse ka diferenca gjinore lidhur me prirjen për t u larguar nga puna, u përdor testi joparametrik Mann-Whitney. Rezultatet e testit tregojnë se meshkujt (Rankimi i mesatareve= 9) kanë prirje më të madhe për t u larguar nga puna sesa femrat (Rankimi i mesatareve= 66) (Shih tabelën ); U= 6698, Z= -.7, p=.00) (Shih tabelën ). Tabela. Rankimi mes prirjes për t u larguar nga puna dhe gjinisë Gjinia N Rankimi i mesatareve Shuma e rankimeve Prirja për t u larguar nga puna Mashkull Femër Total 96 Tabela. Test Statistikor a Prirja për t u larguar nga puna Mann-Whitney U Wilcoxon W Z -.7 Asymp. Sig. (-tailed).00 a. Variablat e grupuar: Gjinia

72 ... Marrëdhëniet mes prirjes për largim nga puna dhe moshës Për identifikimin e ndryshimeve nё nivelin e prirjes për t u larguar nga puna nё grupmosha të ndryshme të mësuesve u përdor testi joparametrik Kruskall Wallis. Testi Kruskall-Wallis zbuloi se ka një diferencë të vlefshme nga pikëpamja statistikore nё nivelin e prirjes për t u larguar nga puna te grupet e ndryshme moshore të mësuesve: Chi-Square (χ)² (, n=96)= 6.6, p<0.00 (Shih tabelën ). Nga tabela vёmё re se mësuesit qё u përkasin grupmoshave mё tё reja, kanё prirje mё tё lartё pёr t u larguar nga puna se mësuesit qё u përkasin grupmoshave mё tё vjetra. Konkretisht, mësuesit e grupmoshёs deri vjeç kanё njё prirje mё tё madhe pёr t u larguar nga puna (Rankimi i mesatareve= 66), sesa mёsuesit e grupmoshёs - vjeç (Rankimi i mesatareve= 0), sesa mësuesit e grupmoshёs -9 vjeç (Rankimi i mesatareve= 00) dhe se mësuesit e moshës mbi 9 vjeç (Rankimi i mesatareve= 9) (Shih tabelën ). Tabela. Rankimi mes prirjes për largim nga puna dhe moshës Prirja për t u larguar nga puna Grup mosha N Rankimi i mesatareve Deri vjeç Mbi Total 96 Tabela. Test Statistikor a,b Prirja për t u larguar nga puna Chi-Square 6.6 Df Asymp. Sig..000 a. Kruskal Wallis Test b. Variablat e grupuar: Mosha e mësuesve

73 ... Marrëdhëniet mes prirjes për t u larguar nga puna dhe vjetërsisë në arsim Për të eksploruar lidhjet mes kategorive të ndryshme të mësuesve sipas vjetërsisë në arsim dhe prirjes pёr t u larguar nga puna u përdor testi joparametrik Kruskall Wallis, që është ekuivalenti i testit parametrik Anova. Mësuesit ishin ndarë në grupe sipas vjetërsisë së tyre në arsim. Grupi : deri në vjet; Grup : 6-0 vjet; Grupi : -0 vjet; Grupi : mbi 0 vjet. Testi Kruskall-Wallis zbuloi se ka një diferencë të vlefshme nga pikëpamja statistikore nё nivelin e kënaqësisë së mësuesve në varësi të vjetёrsisё nё arsim: χ² (, n=96)=.9, p<0.00 (Shih tabelën 6). Nga tabela vёmё re se mësuesit me vjetërsi mё tё vogël nё punё kanё prirje mё tё lartё pёr t u larguar nga puna se mësuesit qё u përkasin grupmoshave me vjetërsi mё tё madhe nё punё. Konkretisht, mësuesit me vjetërsi deri nё vjet punё nё arsim kanё prirje mё tё lartё pёr t u larguar nga puna (Rankimi i mesatareve= ) se mësuesit me vjetërsi 6-0 vjet punё në arsim (Rankimi i mesatareve= 7), se mësuesit me vjetërsi -0 vjet punё nё arsim (Rankimi i mesatareve= 00) dhe se mësuesit me mbi 0 vjet punё nё arsim (Rankimi i mesatareve= 6) (Shih tabelën ). Tabela. Rankimi i prirjes për largim nga puna sipas vjetërsisë në arsim Prirja për t u larguar nga puna Vjetёrsia nё arsim N Rankimi i mesatareve Deri nё vjet vjet vjet Mbi 0 vjet Total 96

74 Tabela 6. Test Statistikor a,b Prirja për t u larguar nga puna Chi-Square.86 Df Asymp. Sig..000 a. Kruskal Wallis Test b. Variablat e grupuar: Vjetërsia nё arsim... Marrëdhëniet mes prirjes për largim nga puna dhe ciklit të mëmsimdhënies Për të eksploruar lidhjet mes dy cikleve tё mësimdhёnies dhe prirjes pёr t u larguar nga puna u përdor testi joparametrik Kruskall Wallis, që është ekuivalenti i testit parametrik Anova. Mësuesit ishin ndarë në grupe sipas cikleve tё mёsimdhёnies. Grupi : Mësuesit qё japin mësim nё klasat -; Grupi : Mësuesit qё japin mësim nё klasat 6-9. Testi Kruskall-Wallis zbuloi se ka një diferencë të vlefshme nga pikëpamja statistikore nё nivelin e kënaqësisë së mësuesve në varësi të ciklit të mëmsimdhënies: χ² (, n=98)=., p<0.00 (Shih tabelën 8). Nga tabela 7 vёmё re se mësuesit qё japin mësim nё klasat -, kanё prirje mё tё ulёt pёr t u larguar nga puna se mësuesit qё japin mësim nё klasat 6-9. Konkretisht, mësuesit qё japin mësim nё klasat -, kanё prirje mё tё ulёt pёr t u larguar nga puna (Rankimi i mesatareve= 8), se mësuesit qё japin mësim nё klasat 6-9 (Rankimi i mesatareve= 0) (Shih tabelën 7).

75 Tabela 7. Kruskall Wallis pёr prirjen e largimit nga puna nё lidhje me ciklin e mёsimdhёnies Prirja për t u larguar nga puna Cikli i mёsimdhёnies N Rankimi i mesatareve Klasa Klasa Total 98 Tabela 8. Test Statistikor a,b Prirja për t u larguar nga puna Chi-Square. Df Asymp. Sig..000 a. Kruskal Wallis Test b. Variablat e grupuar: Cikli i mёsimdhёnies... Marrëdhëniet mes prirjes së largimit nga puna dhe numrit të nxënësve në klasa ku japin mësim Për të eksploruar lidhjet mes kategorive të ndryshme të mësuesve sipas numrit të nxënësve në klasa ku japin mësim dhe prirjes për t u larguar nga puna, u përdor testi joparametrik Kruskall Wallis, që është ekuivalenti i testit parametrik Anova. Mësuesit ishin ndarë në grupe sipas numrit të nxënësve në klasa ku japin mësim. Grupi : Klasa qё kanё deri nё 0 nxёnёs; Grup : Klasa qё kanё - nxёnёs; Grupi : Klasa qё kanё mbi nxёnёs. 6

76 Testi Kruskall-Wallis zbuloi se ka një diferencë të vlefshme nga pikëpamja statistikore nё nivelin e prirjes pёr t u larguar nga puna në varësi të numrit tё nxёnёsve nё klasё: χ² (, n=99)=.0, p<0.00, (Shih tabelën 0). Nga Tabela 9 vёmё re se mësuesit qё punojnë nё klasa qё kanё deri nё 0 nxёnёs, kanё prirje mё tё ulёt pёr t u larguar nga puna se mësuesit qё punojnë nё klasa qё kanё mё shumё se 0 nxёnёs. Konkretisht, mësuesit qё punojnë nё klasa qё kanё deri nё 0 nxёnёs, kanё prirje mё tё ulёt pёr t u larguar nga puna (Rankimi i mesatareve= ), se mësuesit qё punojnë nё klasa qё kanё - nxёnёs (Rankimi i mesatareve= 7) dhe se mësuesit qё punojnë nё klasa qё kanё mbi nxёnёs (Rankimi i mesatareve= ) (Shih tabelën 9). Tabela 9. Rankimi mes prirjes për largim nga puna dhe numrit tё nxёnёsve tё klasës Prirja për t u larguar nga puna Numri i nxënësve në klasë N Rankimi i mesatareve Deri 0 nxёnёs. - nxёnёs 7.9 Mbi nxёnёs 0.8 Total 99 Tabela 0. Test Statistikor a,b Prirja për t u larguar nga puna Chi-Square.00 Df Asymp. Sig..00 a. Kruskal Wallis Test b. Variablat e grupuar: Numri i nxёnёsve tё klasës 7

77 ..6. Marrëdhëniet mes prirjes për largim nga puna dhe vendndodhjes së shkollës Për të eksploruar lidhjet mes vendndodhjes së shkollës dhe prirjes për t u larguar nga puna u përdor testi joparametrik Kruskall Wallis, që është ekuivalenti i testit parametrik ANOVA. Mësuesit ishin ndarë në grupe: mësues që punonin në shkolla që ndodheshin në zonën qendrore të qytetit, mësues që punonin në shkolla që ndodheshin në periferi të qytetit dhe mësues që punonin në shkolla që ndodheshin në fshat. Testi Kruskall-Wallis zbuloi se nuk ka një diferencë të vlefshme nga pikëpamja statistikore nё nivelin e prirjes pёr t u larguar nga puna në varësi të vendndodhjes së shkollës: χ² (, n=90)=.08, p<.99 (Shih tabelën ). Tabela. Rankimi mes prirjes për largim nga puna dhe vendndodhjes sё shkollës Prirja për t u larguar nga puna Vendndodhja e shkollës N Rankimi i mesatareve Në zonën qendrore të qytetit 6.60 Në periferi të qytetit.79 Nё fshat Total 90 Tabela. Test Statistikor a,b Prirja për t u larguar nga puna Chi-Square.08 Df Asymp. Sig..99 a. Kruskal Wallis Test b. Variablat e grupuar: Vendndodhja e shkollës 8

78 .. Marrёdhёniet mes variablave demografikë dhe kёnaqёsisё sё përgjithshme të mësuesve me aspektet e ndryshme të punës së tyre... Marrёdhёniet mes gjinisë dhe kёnaqёsisё pёr aspekte tё ndryshme tё punёs sё mësuesit Për të parë nëse ka diferenca të vlefshme nё pikëpamjen statistikore nё nivelin e kёnaqёsisё pёr aspekte tё ndryshme të punës së mësuesit, u përdor testi joparamatrik Mann- Whintey. Duke parё rezultatet e testit dhe nivelet e probabilitetit pёrkatёs mund tё thuhet nё nivelin 0.9 tё konfidencёs se nuk ka diferenca tё vlefshme statistikisht nё nivelin e kёnaqёsisё lidhur me mbingarkesën mes mësuesve femra (Rankimi i mesatareve=8, n=70) dhe meshkuj (Rankimi i mesatareve=, n=97), U= 688, z=-.67, p=.09). Po kështu, nuk ka diferenca tё vlefshme statistikisht mes femrave dhe meshkujve për aspektet e drejtimit tё shkollёs: Femrat (Rankimi i mesatareve=6), dhe Meshkujt (Rankimi i mesatareve=8), U=69688, z= -.0, p=.8); sjellja e nxёnёsve: Femrat (Rankimi i mesatareve=66), dhe Meshkujt (Rankimi i mesatareve=87), U=689, z= -.986, p=.); kushtet e punёs; Femrat (Rankimi i mesatareve= 7), dhe Meshkujt (Rankimi i mesatareve=66), U=760, z= -.8, p=.70). Ndёrkohё, tё dhënat e testit tregojnё se ka diferenca tё vlefshme nga pikëpamja statistikore nё nivelin e kёnaqёsisё lidhur me marrёdhёniet me kolegёt, femrat (Rankimi i mesatareve= 89) janё mё tё kënaqura me marrёdhёniet me kolegёt, sesa meshkujt (Rankimi i mesatareve= ), U=6769.0, z=.77, p=.09). 9

79 Tabela. Testi Mann-Whitney pёr gjininё nё lidhje me kёnaqёsinё pёr aspekte tё ndryshme tё punёs sё mësuesit Asymp. Gjinia N Rankimi i Shuma e Mann- Wilcoxon W Z Sig. (- mesatareve mesatareve Whitney U tailed) Komunikimi me kolegët Mashkull Femёr Total Mbingarkesa Mashkull Femёr Total Drejtimi i shkollës Mashkull Femёr Total Sjelljet Mashkull problematike tё Femёr nxënësve Total Kushtet e punës Paga Mashkull Femёr Total Mashkull Femër Total E.606E a. Variablat e grupuar: Gjinia 60

80 ... Marrёdhёnia mes grupeve tё ndryshme moshore tё mësuesve dhe kënaqёsisё pёr aspekte tё ndryshme tё punёs sё mësuesit Për identifikimin e ndryshimeve nё nivelin e kёnaqёsisё dhe aspekteve tё ndryshme, si drejtimi i shkollës, komunikimin me kolegёt, paga, mbingarkesa, sjellja e nxёnёsve dhe kushtet e punës, nё grupe tё ndryshme moshore tё mёsuesve u përdor testi joparametrik Kruskall Wallis. Mësuesit pjesëmarrës ishin ndarë në katër grupe në përputhje me moshën e tyre (Grupi : deri vjeç; Grupi : - vjeç; Grupi : -9 vjeç; Grupi : mbi 9 vjeç).... Diferencat nё nivelet e kёnaqёsisё nga drejtimi i shkollёs nё grupe tё ndryshme moshore tё mësuesve Testi Kruskall-Wallis zbuloi se ka një diferencë të vlefshme nga pikëpamja statistikore, nё nivelin e kёnaqёsisё, lidhur me drejtimin e shkollës, te grupet e ndryshme moshore të mësuesve: Chi-Square (χ)² (, n=9)= 0.60, p<.0 (Shih tabelën ). Bazuar nё tё dhënat e Testit Kruskall Wallis pёr diferencat moshore, vёmё re se mësuesit e grupit janё mё tё kёnaqur (Rankimi i mesatareve= 9) me drejtimin e shkollës, sesa mёsuesit e grupit (Rankimi i mesatareve= 0), por, ndёrkohё, janё mё pak tё kёnaqur se mësuesit e grupit (Rankimi i mesatareve= 6) dhe se mësuesit e Grupit (Rankimi i mesatareve= 9). Mёsuesit e grupit (Rankimi i mesatareve= 0) janё mё pak tё kënaqur me drejtimin e shkollës se mësuesit e grupit (Rankimi i mesatareve= 9) dhe mё pak tё kënaqur edhe se mësuesit e grupit (Rankimi i mesatareve= 6) dhe se mësuesit e grupit (Rankimi i mesatareve= 9). Mёsuesit e grupit (Rankimi i mesatareve= 6) janё mё pak tё kënaqur me drejtimin e shkollës se mësuesit e grupit (Rankimi i mesatareve= 9), por janë mё tё kënaqur se mësuesit e grupit (Rankimi i mesatareve= 9) dhe se mësuesit e grupit (Rankimi i mesatareve= 0). Mësuesit e grupit (Rankimi i mesatareve= 9) janë mё tё kënaqur 6

81 me drejtimin e shkollës se mësuesit e grupit (Rankimi i mesatareve= 9), mësuesit e grupit (Rankimi i mesatareve= 0) dhe mësuesit e grupit (Rankimi i mesatareve= 6) (Shih tabelën ). Tabela. Testi Kruskall Wallis pёr diferencat moshore lidhur me kënqёsinё nga drejtimi i shkollës Drejtimi i shkollёs Mosha e mёsuesve N Rankimi i mesatareve Deri vjeç Mbi Total 9 Tabela. Test Statistikor a,b Drejtimi i shkollёs Chi-Square Df Asymp. Sig..0 a. Kruskal Wallis Test b. Variablat e grupuar: Mosha e mёsuesve... Diferencat nё nivelet e kёnaqёsisё nga komunikimi me kolegёt nё grupe tё ndryshme moshore tё mësuesve Testi Kruskall-Wallis zbuloi se ka një diferencë të vlefshme nga pikëpamja statistikore, nё nivelin e kёnaqёsisё, lidhur me komunikimin me kolegёt, te grupet e ndryshme moshore të mësuesve: Chi-Square (χ)² (, n=97)=.0, p<.00 (Shih tabelën 7). 6

82 Nga tё dhёnat e testit Kruskall Wallis vёmё re se mësuesit e grupit janё mё pak tё kёnaqur (Rankimi i mesatareve= 7) me komunikimin me kolegёt, sesa mёsuesit e grupit (Rankimi i mesatareve= ), janё mё pak tё kёnaqur se mësuesit e grupit (Rankimi i mesatareve= 06) dhe se mësuesit e grupit (Rankimi i mesatareve= 9). Mёsuesit e grupit (Rankimi i mesatareve= ) janё mё tё kënaqur me komunikimin me kolegёt, se mësuesit e grupit (Rankimi i mesatareve= 7), por, ndёrkohё, janё mё pak tё kënaqur se mësuesit e grupit (Rankimi i mesatareve= 06) dhe se mësuesit e grupit (Rankimi i mesatareve= 9). Mёsuesit e grupit (Rankimi i mesatareve= 06), janё mё tё kënaqur me komunikimin me kolegёt se mësuesit e grupit (Rankimi i mesatareve= 7), se mësuesit e grupit (Rankimi i mesatareve= ) dhe se mësuesit e Grupit (Rankimi i mesatareve= 9). Mësuesit e grupit (Rankimi i mesatareve= 9) janë mё tё kënaqur me komunikimin me kolegёt se mësuesit e grupit (Rankimi i mesatareve= 7) dhe se mësuesit e grupit (Rankimi i mesatareve= ), por janë mё pak tё kënaqur se mësuesit e grupit (Rankimi i mesatareve= 06) (Shih tabelën 6). Tabela 6. Testi Kruskall Wallis pёr diferencat moshore lidhur me kënaqёsinё nga marrёdhёniet me kolegёt Komunikimi me kolegët Mosha e mësuesve N Rankimi i mesatareve Deri vjeç Mbi Total 97 6

83 Tabela 7. Test Statistikor a,b Komunikimi me kolegët Chi-Square.0 Df Asymp. Sig..00 a. Kruskal Wallis Test b. Variablat e grupuar: Mosha e mёsuesve... Diferencat nё nivelet e kёnaqёsisё nga paga nё grupe tё ndryshme moshore tё mësuesve Testi Kruskall-Wallis zbuloi se ka një diferencë të vlefshme nga pikëpamja statistikore, nё nivelin e kёnaqёsisё, lidhur me pagёn, te grupet e ndryshme moshore të mësuesve: Chi-Square (χ)² (, n=98)= 7.0, p<.00 (Shih tabelën 9). Mësuesit e grupit janё mё tё kёnaqur (Rankimi i mesatareve= 60) me pagёn, sesa mёsuesit e grupit (Rankimi i mesatareve= 88), janё mё tё kёnaqur se mësuesit e grupit (Rankimi i mesatareve= 6) dhe se mësuesit e grupit (Rankimi i mesatareve= 6). Mёsuesit e grupit (Rankimi i mesatareve= 88) janё mё pak tё kënaqur me pagёn, se mësuesit e grupit (Rankimi i mesatareve= 60), por, ndёrkohё, janё mё tё kënaqur se mësuesit e grupit (Rankimi i mesatareve= 6) dhe se mësuesit e grupit (Rankimi i mesatareve= 6). Mёsuesit e grupit (Rankimi i mesatareve= 6) janё mё pak tё kënaqur me pagёn se mësuesit e grupit (Rankimi i mesatareve= 60), se mësuesit e grupit (Rankimi i mesatareve= 88) dhe afërsisht njësoj tё kënaqur me mësuesit e grupit (Rankimi i mesatareve= 6). Mësuesit e grupit (Rankimi i mesatareve= 6) janë afërsisht njësoj tё kënaqur me pagёn me mësuesit e grupit (Rankimi i mesatareve= 6), por janë mё pak tё kënaqur 6

84 se mësuesit e grupit (Rankimi i mesatareve= 60) dhe se mësuesit e grupit (Rankimi i mesatareve= 88) (Shih tabelën 8 ). Tabela 8. Testi Kruskall Wallis pёr diferencat moshore lidhur me kënqёsinё nga paga Mosha e mёsuesve N Rankimi i mesatareve Paga Deri vjeç Mbi 9 6. Total 98 Tabela 9. Test Statistikor a,b Paga Chi-Square 7.0 Df Asymp. Sig..00 a. Kruskal Wallis Test b. Variablat e grupuar: Mosha e mёsuesve... Diferencat në nivelet e kёnaqёsisё nga mbingarkesa nё grupe tё ndryshme moshore tё mёsuesve Testi Kruskall-Wallis zbuloi se nuk ka një diferencë të vlefshme nga pikëpamja statistikore, nё nivelin e kёnaqёsisё, lidhur me mbingarkesёn, te grupet e ndryshme moshore të mësuesve: Chi-Square (χ)² (, n=97)=.7, p<. (Shih tabelën ). Nga tabela 0 vёmё re se mësuesit e grupit janё mё tё kёnaqur lidhur me mbingarkesёn (Rankimi i mesatareve= 9), se mёsuesit e grupit (Rankimi i mesatareve= 89), se mësuesit e grupit (Rankimi i mesatareve= 9) dhe se mësuesit e grupit (Rankimi i mesatareve= ). Pra, mёsuesit e grupit (Rankimi i mesatareve= ) dhe mësuesit e grupit (Rankimi i mesatareve= 9) janё mё pak tё kënaqur me mbingarkesёn, ndёrsa 6

85 mësuesit e grupit (Rankimi i mesatareve= 89) dhe mësuesit e grupit (Rankimi i mesatareve= 9) janë mё tё kënaqur me mbingarkesёn. Tabela 0. Testi Kruskall Wallis pёr diferencat moshore lidhur me kënqёsinё nga mbingarkesa Mosha e mёsuesve N Rankimi i mesatareve Mbingarkesa Deri vjeç Mbi 9 9. Total 97 Tabela. Test Statistikor a,b Mbingarkesa Chi-Square.7 Df Asymp. Sig.. a. Kruskal Wallis Test b. Variablat e grupuar: Mosha e mёsuesve... Diferencat nё nivelet e kёnaqёsisё nga sjellja problematike e nxёnёsve nё grupe tё ndryshme moshore tё mësuesve Testi Kruskall-Wallis zbuloi se ka një diferencë të vlefshme nga pikëpamja statistikore, nё nivelin e kёnaqёsisё, lidhur me sjelljen e nxёnёsve, te grupet e ndryshme moshore të mësuesve: Chi-Square (χ)² (, n=99)= 8.07, p<.00 (Shih tabelën ). Nga tabela vёmё re se mësuesit e grupit (Rankimi i mesatareve= ), janë mё tё kënaqur se mësuesit e grupit (Rankimi i mesatareve= 8) dhe mё tё kënaqur se 66

86 mёsuesit e grupit (Rankimi i mesatareve= 0) dhe se mësuesit e grupit (Rankimi i mesatareve= 00). Mёsuesit e grupit dhe mësuesit e grupit janё afërsisht njësoj tё kënaqur lidhur me sjelljen e nxёnёsve, por, krahasuar me mësuesit e grupit dhe mësuesit e grupit janё dukshёm mё tё pakënaqur. Pra, mësuesit e grupmoshave mё tё mёdha janë mё tё kënaqur me sjelljen e nxёnёsve sesa mёsuesit e grupmoshave mё tё reja. Tabela. Testi Kruskall Wallis pёr diferencat moshore lidhur me kënqёsinё nga sjellja e nxёnёsve Sjelljet problematike tё nxёnёsve Mosha e mёsuesve N Rankimi i mesatareve Deri vjeç Mbi 9. Total 99 Tabela. Test Statistikor a,b Sjelljet problematike tё nxёnёsve Chi-Square Df Asymp. Sig..000 a. Kruskal Wallis Test b. Variablat e grupuar: Mosha e mёsuesve 67

87 ...6. Diferencat nё nivelet e kёnaqёsisё nga kushtet e punёs nё grupe tё ndryshme moshore tё mësuesve Testi Kruskall-Wallis zbuloi se ka një diferencë të vlefshme nga pikëpamja statistikore, nё nivelin e kёnaqёsisё, lidhur me kushtet e punёs, te grupet e ndryshme moshore të mësuesve: Chi-Square (χ)² (, n=9)=., p<.00 (Shih tabelën ). Mësuesit e grupit janё mё tё kёnaqur (Rankimi i mesatareve= ) me kushtet e punёs, sesa mёsuesit e grupit (Rankimi i mesatareve= 07), por, ndёrkohё, janë mё tё pakënaqur se mësuesit e grupit (Rankimi i mesatareve= 8) dhe se mësuesit e grupit (Rankimi i mesatareve= 6). Mёsuesit e grupit (Rankimi i mesatareve= 07) janё mё pak tё kënaqur me kushtet e punёs, se mësuesit e grupit (Rankimi i mesatareve= ), se mësuesit e grupit (Rankimi i mesatareve= 8) dhe se mësuesit e grupit (Rankimi i mesatareve= 6). Mёsuesit e grupit (Rankimi i mesatareve= 8), janё mё tё kënaqur me kushtet e punёs se mësuesit e grupit (Rankimi i mesatareve= ) dhe mësuesit e grupit (Rankimi i mesatareve= 07), por, ndёrkohё, janë mё pak tё kënaqur se mësuesit e grupit (Rankimi i mesatareve= 6). Mësuesit e grupit (Rankimi i mesatareve= 6) janë mё tё kënaqur me kushtet e punёs se mësuesit e tri grupeve tё tjera (Shih tabelën ). Tabela. Testi Kruskall Wallis pёr diferencat moshore lidhur me kënqёsinё nga kushtet e punës Kushtet e punёs Mosha e mёsuesve N Rankimi i mesatareve Deri vjeç Mbi 9.9 Total 9 68

88 Tabela. Test Statistikor a,b Kushtet e punёs Chi-Square.9 Df Asymp. Sig..000 a. Kruskal Wallis Test b. Variablat e grupuar: Mosha e mësuesve... Marrёdhёnia mes vjetёrsisё nё punё dhe kënaqёsiё pёr aspekte tё ndryshme tё punёs sё mësuesit Për identifikimin e ndryshimeve nё nivelin e kёnaqёsisё dhe aspekteve tё ndryshme, si drejtimi i shkollës, komunikimi me kolegёt, paga, mbingarkesa, sjellja e nxёnёsve dhe kushtet e punës, bazuar nё vjetёrsinё e tyre nё arsim, u përdor testi joparametrik Kruskall Wallis. Mësuesit pjesëmarrës ishin ndarë në katër grupe në përputhje me vjetёrsinё e tyre nё arsim (Grupi : deri nё vjet punё; Grupi : 6-0 vjet punё; Grupi : -0 vjet punё; Grupi : mbi 0 vjet punё).... Diferencat nё nivelet e kёnaqёsisё nga drejtimi i shkollës, tё mësuesve tё grupuar sipas vjetёrsisё nё arsim Testi Kruskall-Wallis zbuloi se ka një diferencë të vlefshme nga pikëpamja statistikore, nё nivelin e kёnaqёsisё, lidhur me drejtimin e shkollës, te mësuesit e grupuar sipas vjetёrsisё nё arsim: Chi-Square (χ)² (, n=9)= 0.0, p<.08 (Shih tabelën 7). Bazuar nё tё dhënat e Testit Kruskall Wallis pёr diferencat moshore vёmё re se mësuesit e grupit (Rankimi i mesatareve= 8) janё mё tё kёnaqur me drejtimin e shkollës, sesa mёsuesit e grupit (Rankimi i mesatareve= 9), por, ndёrkohё, janё mё pak tё kёnaqur se mësuesit e grupit (Rankimi i mesatareve= 7) dhe mësuesit e grupit (Rankimi i mesatareve= 9). 69

89 Mёsuesit e grupit (Rankimi i mesatareve= 9) janё mё pak tё kënaqur me drejtimin e shkollës, se mësuesit e grupit (Rankimi i mesatareve= 8), tё grupit (Rankimi i mesatareve= 7), dhe tё grupit (Rankimi i mesatareve= 9). Mёsuesit e grupit (Rankimi i mesatareve= 7) janё mё pak tё kënaqur me drejtimin e shkollës se mësuesit e grupit (Rankimi i mesatareve= 9), por janë mё tё kënaqur se mësuesit e grupit (Rankimi i mesatareve= 8) dhe se mësuesit e grupit (Rankimi i mesatareve= 9). Mësuesit e grupit (Rankimi i mesatareve= 9) janë mё tё kënaqur me drejtimin e shkollës se mësuesit e grupit (Rankimi i mesatareve= 8), mësuesit e grupit (Rankimi i mesatareve= 9) dhe mësuesit e grupit (Rankimi i mesatareve= 7) (Shih tabelën 6 ). Tabela 6. Testi Kruskall Wallis pёr vjetёrsinё nё arsim lidhur me kёnaqёsinё nga drejtimi i shkollës Drejtimi i shkollёs Vjetёrsia nё arsim N Rankimi i mesatareve Deri nё vjet vjet vjet Mbi 0 vjet 9 9. Total 9 Tabela 7. Test Statistikor a,b Drejtimi i shkollёs Chi-Square 0.0 Df Asymp. Sig..08 a. Kruskal Wallis Test b. Variablat e grupuar: Vjetёrsia nё arsim 70

90 ... Diferencat nё nivelet e kёnaqёsisё nga komunikimi me kolegёt, tё mësuesve tё grupuar sipas vjetёrsisё nё arsim Testi Kruskall-Wallis zbuloi se ka një diferencë të vlefshme nga pikëpamja statistikore, nё nivelin e kёnaqёsisё, lidhur me komunikimin me kolegёt, te mësuesit e grupuar, sipas vjetёrsisё nё arsim: Chi-Square (χ)² (, n=97)= 0.79, p<.06 (Shih tabelën 9). Nga tё dhёnat e testit Kruskall Wallis vёmё re se mësuesit e grupit (Rankimi i mesatareve= ) janё mё pak tё kёnaqur me komunikimin me kolegёt, sesa mёsuesit e grupit (Rankimi i mesatareve= 0), janё mё pak tё kёnaqur se mësuesit e grupit (Rankimi i mesatareve= 89) dhe se mësuesit e grupit (Rankimi i mesatareve= 0). Pra, mёsuesit me vjetërsi mё tё madhe nё arsim janë mё tё kënaqur nga komunikimi me kolegёt se mёsuesit me vjetërsi mё tё vogël nё punё (Shih tabelën 8 ). Tabela 8. Testi Kruskall Wallis pёr vjetёrsinё nё arsim lidhur me kёnaqёsinё nga komunikimi me kolegёt Komunikimi me kolegёt Vjetёrsia nё arsim N Rankimi i mesatareve Deri nё vjet vjet vjet Mbi 0 vjet Total 97 Tabela 9. Test Statistikor a,b Komunikimi me kolegёt Chi-Square 0.79 Df Asymp. Sig..06 a. Kruskal Wallis Test b. Variablat e grupuar: Vjetёrsia nё arsim 7

91 ... Diferencat nё nivelet e kёnaqёsisё nga paga, tё mësuesve tё grupuar sipas vjetёrsisё nё arsim Testi Kruskall-Wallis zbuloi se ka një diferencë të vlefshme nga pikëpamja statistikore, nё nivelin e kёnaqёsisё, lidhur me pagёn, te mësuesit e grupuar, sipas vjetёrsisё nё arsim: Chi-Square (χ)² (, n=98)=.88, p<.00 (Shih tabelën ). Mësuesit e grupit janё mё tё kёnaqur (Rankimi i mesatareve= ) me pagёn, sesa mёsuesit e grupit (Rankimi i mesatareve= ), janё mё tё kёnaqur se mësuesit e grupit (Rankimi i mesatareve= 70) dhe se mësuesit e grupit (Rankimi i mesatareve= ). Nga tё dhënat e testit Kruskall Wallis mund tё pohojmë se ekziston njё korrelacion negativ midis vjetёrsisё nё arsim dhe kёnaqёsisё nga paga; me rritjen e vjetёrsisё nё arsim ulet niveli i kёnaqёsisё nga paga. Pra, mёsuesit e rinj nё profesion janë mё tё kënaqur me pagёn se mёsuesit mё tё vjetёr nё profesion (Shih tabelën 0). Tabela 0. Testi Kruskall Wallis pёr vjetёrsinё nё arsim lidhur me kёnaqёsinё nga paga Vjetёrsia nё arsim N Rankimi i mesatareve Paga Deri nё vjet vjet.0-0 vjet Mbi 0 vjet Total 98 7

92 Tabela. Test Statistikor a,b Paga Chi-Square.88 Df Asymp. Sig..00 a. Kruskal Wallis Test b. Variablat e grupuar: Vjetёrsia nё arsim... Diferencat nё nivelet e kёnaqёsisё nga mbingarkesa, tё mësuesve tё grupuar sipas vjetёrsisё nё arsim Testi Kruskall-Wallis zbuloi se nuk ka një diferencë të vlefshme nga pikëpamja statistikore, nё nivelin e kёnaqёsisё, lidhur me mbingarkesёn, te grupet e mësuesve tё grupuar sipas vjetёrsisё nё arsim: Chi-Square (χ)² (, n=97)=.90, p<. (Shih tabelën ). Nga tё dhënat e tabelёs vёmё re se mësuesit e grupit janё mё tё kёnaqur lidhur me mbingarkesёn (Rankimi i mesatareve= 9), se mёsuesit e grupit (Rankimi i mesatareve= 86), se mësuesit e grupit (Rankimi i mesatareve= 67) dhe se mësuesit e grupit (Rankimi i mesatareve= 0). Pra, mёsuesit e rinj tё grupit (Rankimi i mesatareve= 0) dhe mësuesit me mё tepër vjetërsi tё grupit (Rankimi i mesatareve= 67) janё mё pak tё kënaqur me mbingarkesёn, ndёrsa mësuesit grupeve tё ndërmjetme, të grupit (Rankimi i mesatareve= 86) dhe të grupit (Rankimi i mesatareve= 9) janë mё tё kënaqur me mbingarkesёn. 7

93 Tabela. Testi Kruskall Wallis pёr vjetёrsinё nё arsim lidhur me kёnaqёsinё nga mbingarkesa Vjetёrsia nё arsim N Rankimi i mesatareve Mbingarkesa Deri nё vjet vjet vjet 9 9. Mbi 0 vjet Total 97 Tabela. Test Statistikor a,b Mbingarkesa Chi-Square.90 df Asymp. Sig.. a. Kruskal Wallis Test b. Variablat e grupuar: Vjetёrsia nё arsim... Diferencat nё nivelet e kёnaqёsisё nga sjellja problematike e nxёnёsve, tё mësuesve tё grupuar sipas vjetёrsisё nё arsim Testi Kruskall-Wallis zbuloi se ka një diferencë të vlefshme nga pikëpamja statistikore, nё nivelin e kёnaqёsisё, lidhur me sjelljen e nxёnёsve, te grupet e mësuesve tё grupuar sipas vjetёrsisё nё arsim: Chi-Square (χ)² (, n=99)=.09, p<.00 (Shih tabelën ). Nga tabela vёmё re se lidhur me sjelljet e nxёnёsve ekziston njё korrelacion pozitiv midis vjetёrsisё nё arsim dhe kёnaqёsisё; me rritjen e vjetёrsisё nё arsim rritet kёnaqёsia. Konkretisht, mësuesit e grupit (Rankimi i mesatareve= 06) janë mё tё kënaqur se mësuesit e grupit (Rankimi i mesatareve= 87) dhe mё tё kënaqur se mёsuesit e grupit (Rankimi i mesatareve= 0), dhe se mësuesit e grupit (Rankimi i mesatareve= 98). 7

94 Tabela. Testi Kruskall Wallis pёr vjetёrsinё nё arsim lidhur me kёnaqёsinё nga sjellja problematike tё nxёnёsve Sjellja problematike e nxёnёsve Vjetёrsia nё arsim N Rankimi i mesatareve Deri nё vjet vjet vjet Mbi 0 vjet Total 99 Tabela. Test Statistikor a,b Sjellja problematike e nxёnёsve Chi-Square.09 Df Asymp. Sig..000 a. Kruskal Wallis Test b. Variablat e grupuar: Vjetёrsia nё arsim...6. Diferencat nё nivelet e kёnaqёsisё nga kushtet e punës, tё mësuesve tё grupuar sipas vjetёrsisё nё arsim Testi Kruskall-Wallis zbuloi se ka një diferencë të vlefshme nga pikëpamja statistikore, nё nivelin e kёnaqёsisё, lidhur me kushtet e punёs, te grupet e mësuesve tё grupuar sipas vjetёrsisё nё arsim: Chi-Square (χ)² (, n=9)=.9, p<.00 (Shih tabelën 7). Nga Tabela 6 vёmё re se lidhur me kushtet e punёs ekziston njё korrelacion pozitiv midis vjetёrsisё nё arsim dhe kёnaqёsisё; me rritjen e vjetёrsisё nё arsim rritet kёnaqёsia. Konkretisht, mësuesit e grupit (Rankimi i mesatareve= ) janë mё tё kënaqur se mësuesit e grupit (Rankimi i mesatareve= ), mё tё kënaqur se mёsuesit e grupit 7

95 (Rankimi i mesatareve= 7) dhe mё tё kënaqur se mësuesit e grupit (Rankimi i mesatareve= 7) (Shih tabelën 6). Tabela 6. Testi Kruskall Wallis pёr vjetёrsinё nё arsim lidhur me kёnaqёsinё nga kushtet e punës Kushtet e punёs Vjetёrsia nё arsim N Rankimi i mesatareve Deri nё vjet vjet vjet 9. Mbi 0 vjet Total 9 Tabela 7. Test Statistikor a,b Kushtet e punёs Chi-Square.9 df Asymp. Sig..000 a. Kruskal Wallis Test b. Variablat e grupuar: Vjetёrsia nё arsim... Marrёdhёniet mes ciklit tё mёsimdhёnies dhe kёnaqёsisё lidhur me aspekte tё ndryshme tё punës sё mёsuesit Për të parë nëse ka diferenca të vlefshme, nё pikëpamjen statistikore, nё nivelin e kёnaqёsisё pёr aspekte tё ndryshme të punës së mësuesit, u përdor testi joparamatrik Mann- Whintey. Duke parё rezultatet e testit dhe nivelet e probabilitetit pёrkatёs, mund tё thuhet, nё nivelin 0.9 tё konfidencёs, se ka diferenca tё vlefshme statistikisht nё nivelin e kёnaqёsisё lidhur me kushtet e punës mes mësuesve tё arsimit fillor (Rankimi i 76

96 mesatareve=, n=9) dhe arsimit tё mesëm tё ulёt (Rankimi i mesatareve=, n=9), U= 8.6, z=-., p=.000). Pra, mësuesit e arsimit fillor janë mё tё kёnaqur sesa mёsuesit e arsimit tё mesёm të ulët. Diferenca tё vlefshme statistikisht mes mësuesve tё arsimit fillor dhe mësuesve tё arsimit tё mesëm tё ulёt ka dhe për sjelljen problematike tё nxёnёsve: arsimi fillor (Rankimi i mesatareve=, n=), dhe arsimi i mesëm i ulёt (Rankimi i mesatareve=, n=8), U=876, z= -.9, p=.000). Mësuesit e arsimit fillor janë më të kënaqur me sjelljen e nxёnёsve sesa mësuesit e arsimit tё mesёm të ulët. ka diferenca të vlefshme statistikore mes cikleve tё mёsimdhёnies dhe kёnaqёsisё pёr drejtimin e shkollës: arsimi fillor (Rankimi i mesatareve=, n=9), arsimi i mesëm i ulёt (Rankimi i mesatareve=6, n=7), U=996, z= -.9, p=.). Ndёrkohё, tё dhënat e testit tregojnё se ka diferenca tё vlefshme, nga pikëpamja statistikore, nё nivelin e kёnaqёsisё lidhur me mbingarkesën: arsimi fillor (Rankimi i mesatareve=7, n=60), arsimi i mesëm i ulёt (Rankimi i mesatareve=9, n=8), U=996, z=.8, p=.00). Mësuesit e arsimit fillor janë më të pakënaqur sesa mësuesit e arsimit tё mesёm të ulët lidhur me mbingarkesën. ka diferenca të vlefshme statistikore mes cikleve tё mёsimdhёnies dhe kёnaqёsisё pёr komunikimin me kolegët: arsimi fillor (Rankimi i mesatareve=99, n=8), arsimi i mesëm i ulёt (Rankimi i mesatareve=6, n=96), U=9887, z= -.9, p=.06). Gjithashtu, nuk ka diferenca të vlefshme statistikore mes cikleve tё mёsimdhёnies dhe kёnaqёsisё pёr pagёn: arsimi fillor (Rankimi i mesatareve=80, n=6), arsimi i mesëm i ulёt (Rankimi i mesatareve=76, n=9), U=.06, z= -.99, p=.8). 77

97 Tabela 8. Testi Mann-Whitney pёr ciklet e mёsimdhёnies nё lidhje me kёnaqёsinё pёr aspekte tё ndryshme tё punёs sё mёsuesit Cikli i mësimdhёnies N Rankimi i mesatareve Shuma e rankimeve Mann- Whitney U Wilcoxon W Z Asymp. Sig. (- tailed) Kushtet e punёs Klasa Klasa Sjellja problematike e nxёnёsve Drejtimi i shkollёs Total Klasa Klasa Total Klasa Klasa Total Mbingarkesa Klasa Komunikimi me kolegёt Klasa Total Klasa Klasa Total Paga Klasa Klasa Total

98 ... Marrёdhёniet mes vendndodhjes sё shkollёs dhe kёnaqёsisё lidhur me aspekte tё ndryshme tё punës sё mёsuesit Për të parë nëse ka diferenca të vlefshme, nё pikëpamjen statistikore, nё nivelin e kёnaqёsisё pёr aspekte tё ndryshme të punës së mësuesit u përdor testi joparamatrik Mann- Whintey. Duke parё rezultatet e testit dhe nivelet e probabilitetit pёrkatёs, mund tё thuhet, nё nivelin 0.9 tё konfidencёs, se ka diferenca tё vlefshme statistikisht nё nivelin e kёnaqёsisё lidhur me kushtet e punës mes mësuesve qё punojnë nё shkolla qё ndodhen nё qytet (Rankimi i mesatareve=9, n=6) dhe mësuesve qё punojnë nё shkolla qё ndodhen nё fshat (Rankimi i mesatareve=, n=99), U= 8.0, z=-.60, p=.000). Pra, mësuesit qё punojnë nё shkolla qё ndodhen nё qytet, janё mё tё kёnaqur me kushtet e punës sesa mёsuesit qё punojnë nё shkolla qё ndodhen nё fshat. Diferenca tё vlefshme statistikisht, lidhur me vendndodhjen, mes mësuesve tё qytetit dhe mësuesve tё fshatit, nё nivelin e kёnaqёsisё, ka dhe për sjelljen problematike tё nxёnёsve: mësuesit e qytetit (Rankimi i mesatareve=6, n=6), mёsuesit e fshatit (Rankimi i mesatareve=98, n=9), U=88, z= -.7, p=.06). Mësuesit e fshatit janë mё tё kёnaqur me sjelljen e nxёnёsve sesa mёsuesit e qytetit. Diferenca të vlefshme statistikore mes mësuesve tё qytetit dhe mësuesve tё fshatit, nё nivelin e kёnaqёsisё, ka dhe pёr drejtimin e shkollës: mësuesit e qytetit (Rankimi i mesatareve=7, n=67), mёsuesit e fshatit (Rankimi i mesatareve=, n=8), U=86, z= -.09, p=.06). Mёsuesit e qytetit janë mё tё kёnaqur me drejtimin e shkollës se sa mёsuesit e fshatit. Gjithashtu, diferenca tё vlefshme statistikisht, lidhur me vendndodhjen, mes mësuesve qё punojnë nё qytet dhe mësuesve qё punojnë nё fshat, nё nivelin e kёnaqёsisё, ka dhe për mbingarkesёn: mësuesit e qytetit (Rankimi i mesatareve=8, n=6), mёsuesit e fshatit (Rankimi i mesatareve=6, n=9), U=8769, z= -.990, p=.07). 79

99 Ndёrkohё, tё dhënat e testit tregojnё se ka diferenca tё vlefshme nga pikëpamja statistikore nё nivelin e kёnaqёsisё lidhur me komunikimin me kolegёt: mësuesit e qytetit (Rankimi i mesatareve=9, n=66), mёsuesit e fshatit (Rankimi i mesatareve=7, n=99), U=888, z= -.0, p=.09). Mёsuesit e qytetit janë mё tё kёnaqur me komunikimin me kolegёt sesa mёsuesit e fshatit. Gjithashtu, tё dhënat e testit tregojnё se ka diferenca tё vlefshme nga pikëpamja statistikore nё nivelin e kёnaqёsisё lidhur me pagёn: mësuesit e qytetit (Rankimi i mesatareve=, n=69), mёsuesit e fshatit (Rankimi i mesatareve=9, n=96), U=7.9, z= -.67, p=.000). Mёsuesit e fshatit janë mё tё kёnaqur me pagёn sesa mёsuesit e qytetit. Tabela 9. Testi Mann-Whitney pёr vendnodhjen e shkollёs nё lidhje me kёnaqёsinё pёr aspekte tё ndryshme tё punёs sё mësuesit Vend- N Rankimi i Shuma e Mann- Wilcoxon Z Asymp. ndodhja mesatareve rankimeve Whitney U W Sig. (- e tailed) shkollёs Kushtet e punёs qytet fshat Total Sjellja problematike e nxёnёsve Drejtimi i shkollёs qytet fshat Total qytet fshat Total E Mbingarkesa qytet fshat Total

100 Komunikimi me kolegёt qytet fshat Total E Paga qytet fshat Total Variablat e grupuar: Vendodhja e shkollës..6. Marrёdhёniet mes nivelit tё arsimimit dhe kёnaqёsisё lidhur me aspekte tё ndryshme tё punës sё mёsuesit Për të parë nëse ka diferenca të vlefshme, nё pikëpamjen statistikore, nё nivelin e kёnaqёsisё pёr aspekte tё ndryshme të punës së mësuesit u përdor testi joparamatrik Mann- Whintey. Duke parё rezultatet e testit dhe nivelet e probabilitetit pёrkatёs, mund tё thuhet, nё nivelin 0.9 tё konfidencёs, se ka diferenca tё vlefshme statistikisht nё nivelin e kёnaqёsisё lidhur me kushtet e punës mes mësuesve qё arsimin mё tё lartё tё kryer kanё arsim tё mesёm (Rankimi i mesatareve=6, n=) dhe mësuesve qё kanё mbaruar arsim tё lartё (Rankimi i mesatareve=, n=808), U=.09E, z-.96, p=.000). Pra, mësuesit me arsim tё mesёm janё mё tё kёnaqur me kushtet e punës sesa mёsuesit me arsim tё lartё. Diferenca tё vlefshme statistikisht, nё nivelin e kёnaqёsisё, mes mësuesve me arsim tё mesëm dhe mësuesve me arsim tё lartё ka dhe për sjelljen problematike tё nxёnёsve: mësuesit me arsim tё mesёm (Rankimi i mesatareve=68, n=), mёsuesit me arsim tё lartё (Rankimi i mesatareve=, n=80), U=989.00, z= -.7, p=.000). Pra, mësuesit me arsim tё mesёm janё mё tё kёnaqur me sjelljen e nxёnёsve sesa mёsuesit me arsim tё lartё. Edhe pёr drejtimin e shkollës ka diferenca tё vlefshme statistikisht, nё nivelin e kёnaqёsisё, mes mësuesve me arsim tё mesëm dhe mësuesve me arsim tё lartё: mësuesit 8

101 me arsim tё mesёm (Rankimi i mesatareve=8, n=8), mёsuesit me arsim tё lartё (Rankimi i mesatareve=6, n=789), U=00.0, z= -.67, p=.000). Pra, mësuesit me arsim tё mesёm janё mё tё kёnaqur me drejtimin e shkollës sesa mёsuesit me arsim tё lartё. Gjithashtu, diferenca tё vlefshme statistikisht, nё nivelin e kёnaqёsisё, mes mësuesve me arsim tё mesëm dhe mësuesve me arsim tё lartё, ka dhe për mbingarkesёn: mësuesit me arsim tё mesёm (Rankimi i mesatareve=9, n=), mёsuesit me arsim tё lartё (Rankimi i mesatareve=8, n=809), U=68.0, z= -.70, p=.000). Pra, mësuesit me arsim tё lartё janё mё tё kёnaqur lidhur me mbingarkesёn sesa mёsuesit me arsim tё mesёm. Ndёrkohё, diferenca tё vlefshme statistikisht, nё nivelin e kёnaqёsisё, mes mësuesve me arsim tё mesëm dhe mësuesve me arsim tё lartё ka pёr komunikimin me kolegёt: mësuesit me arsim tё mesёm (Rankimi i mesatareve=6, n=), mёsuesit me arsim tё lartё (Rankimi i mesatareve=6, n=87), U=6.0, z= -.96, p=.000). Pra, mësuesit me arsim tё mesёm janё mё tё kёnaqur lidhur me komunikimin me kolegёt sesa mёsuesit me arsim tё lartё. Por nuk ka diferenca tё vlefshme statistikisht, nё nivelin e kёnaqёsisё, mes mësuesve me arsim tё mesëm dhe mësuesve me arsim tё lartё pёr pagёn: mësuesit me arsim tё mesёm (Rankimi i mesatareve=00, n=7), mёsuesit me arsim tё lartё (Rankimi i mesatareve=7, n=86), U=.80E, z= -.0, p=.96). 8

102 Tabela 60. Testi Mann-Whitney pёr nivelin e arsimimit tё mësuesve nё lidhje me kёnaqёsinё pёr aspekte tё ndryshme tё punёs Komunikimi me kolegёt Paga Mbingarkesa Drejtimi i shkollёs Sjellja problematike e nxёnёsve Kushtet e punёs Arsimi N Rankimi i Arsimi i mesёm Arsimi i lartё mesatareve Shuma e rankimeve Mann- Whitney U Wilcoxon W Z Asymp. Sig. (-tailed) Total E Arsimi i mesёm Arsimi i lartё Total 9.80E.86E Arsimi i mesёm Arsimi i lartё Total Arsimi i mesёm Arsimi i lartё Total E Arsimi i mesёm Arsimi i lartё Total Arsimi i mesёm Arsimi i lartё Total 90.09E.678E

103 .. Korrelacionet mes karakteristikave demografike, karakteristika të zgjedhura të shkollës dhe kënaqësisë nga puna Tabela 6. Korrelacionet mes karakteristikave demografike, karakteristika të zgjedhura të shkollës dhe kënaqësisë nga puna Kёnaqёsia e pёrgjithshme Pearson Correlation Sig. (-tailed) N 867. Gjinia Pearson Correlation.009 Sig. (-tailed).799 N Mosha Pearson Correlation. ** -.9 ** Sig. (-tailed) N Vjetёrsia nё arsim Pearson Correlation.09 ** -.6 **.87 ** Sig. (-tailed) N Cikli Pearson Correlation ** -.7 ** ** Sig. (-tailed) N Arsimi Pearson Correlation -.0 ** ** -. **.7 ** Sig. (-tailed) N Numri i nxёnёsve tё klasёs 8.Vendndodhja e shkollёs Pearson Correlation -.97 ** *.6 **.0 Sig. (-tailed) N Pearson Correlation ** -. ** -.69 **.6 ** Sig. (-tailed) N **. Correlation is significant at the 0.0 level (-tailed). *. Correlation is significant at the 0.0 level (-tailed). 8

104 Në tabelën 6 janë paraqitur korrelacionet mes karakteristikave demografike, disa karakteristikave të përzgjedhura të shkollës dhe kënaqësisë së përgjithshme në punë. Mes gjinisë dhe kënaqësisë në punë nuk ka një lidhje të vlefshme nga pikëpamja statistikore (r=.009, p=.789). Mes kënaqësisë së përgjithshme në punë dhe moshës ka një korrelacion pozitiv të dobët, por të vlefshëm nga pikëpamja statistikore (r=., p=.00). Po ashtu, ka një korrelacion pozitiv, të dobët dhe të vlefshëm statistikisht (r=.09, p=.007) mes vjetërsisë në arsim dhe kënaqësisë nga puna. Ndërkohë, mes ciklit të mësimdhënies, madhësisë së klasës (numri i nxënësve në klasë), nivelit të arsimimit të mësuesve dhe kënaqësisë së përgjithshme në punë ekzistojnë korrelacione negative të dobëta, por tё vlefshme statistikisht (r=-.089, p=.009; r=-.0 p=.00; r=-.97, p<0.00). Mes vendndodhjes së shkollës dhe kënaqësisë së përgjithshme nuk ekziston një marrëdhënie e vlefshme nga pikëpamja statistikore (r=.07, p=.7) (Shih tabelën 6). Për të testuar nëse karakteristikat demografike të mësuesve dhe disa karakteristika të seleksionuara të shkollës (vendndodhja, madhësia e klasës) mund të parashikojnë në mënyrë të vlefshme, nga pikëpamja statistikore, nivelin e kënaqësisë së mësuesve nga puna, u krye regresioni linear standard. Për këtë, të gjithë variablat demografikë u kthyen në variabla dikotomikë me anë të procesit të rikodimit. Para kryerjes së regresionit u verifikua nëse plotësoheshin kushtet për kryerjen e këtij testi. Përshtatshmëria e të dhënave për kryerjen e analizës së regresionit u verifikua duke parë grafikët e rezidualeve, tabelën e korrelacioneve dhe tabelën e diagnostikës së kolinearitetit. Ekzaminimi i grafikëve të rezidualeve tregoi se shpërndarja e tyre ishte normale. Investigimi i marrëdhënieve mes kënaqësisë nga puna dhe karakteristikave demografike dhe të shkollës tregoi se marrëdhëniet ishin lineare dhe të vlefshme, nga pikëpamja statistikore, dhe se problemi i multikolinearitetit nuk ekziston. Koeficientet e korrelacionit ishin të dobta drejt të moderuara (Davis, 97) (Shih tabelën 6). Vlerat e tolerancës dhe VIF nga tabela e diagnostikës së kolinearitet treguan, po ashtu, se multikolineariteti nuk është një problem. Vlera e statistikës së testit Durbin Watson prej.7 tregon se problemi i autokorrelacionit nuk ekziston. Po ashtu, ekzaminimi i grafikëve të rezidualeve të standardizuara në lidhje me vlerat e parashikuara të 8

105 standardizuara tregoi se të dhënat plotësonin kushtin e homogjenitetit të shpërndarjes së rezidualeve. Maksimumi i vlerës së distancës së Cook prej.0 tregon se nuk përbën problem prania e vlerave ekstreme në të dhënat. Në kompleksin e tyre, të dhënat plotësonin të gjitha kushtet për kryerjen e regresionit të shumëfishtë standard. Rezultatet e regresionit treguan se dy variabla shpjegojnë.6% të variancës të kënaqësisë së përgjithshme të mësuesve nga puna (R =.06, F(,)=7.87, p<.0). U evidentua se numri i nxënësve në klasë parashikon në mënyrë të vlefshme statistikisht kënaqësinë e përgjithshme nga puna (B=.-6, p<.00), pasuar nga vendndodhja e shkollës (B=.087, p<.00). Rezultatet tregojnë se variablat e tjerë (mosha, vjetërsia nё punё, niveli i arsimimit, cikli i mësimdhënies) nuk ishin të vlefshëm nga pikëpamja statistikore. Në tabelën 6 jepen vlerat e betës së pastandardizuar dhe të standardizuar dhe vlefshmëria statistikore për secilin variabël të përfshirë në regresion. 86

106 Tabela 6. Rezultatet e regresionit të shumëfishtë standard: impakti i moshës së mësuesve, vjetërsisë në arsim, ciklit të mësimdhënies, vendndodhjes së shkollës, nivelit të arsimimit dhe numrit të nxënësve në klasa në nivelin e kënaqësisë së përgjithshme të mësuesve Modeli Koeficientet e pastandardizuara B Koeficientet e standardizuara t Sig. Statistika e kolinearitetit Gabimi standard Beta Toleranca VIF (Constant) Mosha Vjetёrsia Cikli ku jep mësim Vendndodhja e shkollës Niveli i arsimimit të mësuesve Numri i nxënësve në klasë R =.7, R =.06, R adj=.00 a. Variabli i varur: Kënaqësia e përgjithshme nga puna... Korrelacionet mes kënaqësisë së përgjithshme në punë dhe faktorëve që lidhen me punën e mësuesit Tabela 6. Korrelacionet mes kënaqësisë së përgjithshme në punë dhe faktorëve që lidhen me punën e mësuesit 87

107 . Kënaqësia e përgjithshme në punë Pearson Correlation Sig. (-tailed) 6 7 N 90. Sjellja problematike e nxënёsve Pearson Correlation.0 ** Sig. (-tailed).000 N Drejtimi i shkollёs Pearson Correlation.7 **.86 ** Sig. (-tailed) N Mbingarkesa Pearson Correlation -.0 ** -.9 ** -. ** Sig. (-tailed) N Marrëdhënia me kolegët Pearson Correlation. **. **.7 ** -.8 ** Sig. (-tailed) N Paga Pearson Correlation.9 **.7 **.7 ** -.09 **.069 * Sig. (-tailed) N Kushtet fizike të punës Pearson Correlation.90 **.77 **.7 ** -.70 **.7 **. ** Sig. (-tailed) N **. Korrelacioni është i vlefshëm statistikisht në nivelin 0.0 (-tailed). *. Korrelacioni ëshë i vlefshëm statistikisht në nivelin 0.0 (-tailed). 88

108 Në tabelën 6 jepen koeficientet e korrelacioneve mes kënaqësisë së përgjithshme nga puna dhe faktorëve të ndryshëm që lidhen me punën e mësuesit. Nga të dhënat evidentohet se ka korrelacione pozitive të dobëta drejt së moderuarës të vlefshme statistikisht mes kënaqësisë nga puna dhe faktorëve të ndryshëm që lidhen me punën e mësuesit. Korrelacioni më i ulët është ai mes pagës dhe kënaqësisë nga puna (r=.9, p<0.0). Korrelacioni më i lartë në nivelin e moderuar është ai mes sjelljes problematike të nxënësve dhe kënaqësisë nga puna (r=.0, p<0.0). Po ashtu, ka korrelacione pozitive të moderuara mes supervizimit, marrëdhënieve me kolegët dhe kënaqësisë nga puna (r=.7, p<0.0; r=., p<0.0). Ndërkohë, ka një korrelacion pozitiv, të dobët, por të vlefshëm nga pikëpamja statistikore, mes kushteve fizike të punës dhe kënaqësisë nga puna (r=.90, p<0.0). Mes mbingarkesës dhe kënaqësisë nga puna ekziston një korrelacion i moderuar negativ dhe i vlefshëm nga pikëpamja statistikore (r=-.0, p<0.0) (Shih tabelën 6). Për të testuar nëse faktorë të ndryshëm që lidhen me punën e mësuesit (marrëdhëniet me kolegët, mbingarkesa, drejtimi i shkollёs, sjellja problematike e nxënësve, kushtet fizike të punës, paga), mund të parashikojnë në mënyrë të vlefshme nga pikëpamja statistikore nivelin e kënaqësisë së mësuesve nga puna, u krye regresioni i shumëfishtë standard. Përshtatshmëria e të dhënave për kryerjen e analizës së regresionit u verifikua duke parë grafikët e rezidualeve, tabelën e korrelacioneve dhe tabelën e diagnostikës së kolinearitetit. Koeficientet e korrelacionit që ishin mes variablave të pavarur (faktorëve që lidhen me punën e mësuesit) ishin të dobët drejt nivelit substancial (Davis, 97) (Shih tabelën 6). Ekzaminimi i grafikëve të rezidualeve tregoi se shpërndarja e tyre ishte normale. Investigimi i marrëdhënieve mes kënaqësisë nga puna dhe karakteristikave demografike dhe të shkollës tregoi se marrëdhëniet ishin lineare dhe të vlefshme nga pikëpamja statistikore dhe se problemi i multikolinearitetit nuk ekziston. Vlerat e tolerancës (më të mëdha se.0) dhe të VIF (më të vogla se ) nga tabela e diagnostikës së kolinearitet treguan, po ashtu, se multikolineariteti nuk është një problem. Vlera e statistikës së testit Durbin Watson prej.79 tregon se problemi i autokorrelacionit nuk ekziston. Po ashtu, ekzaminimi i grafikëve të rezidualeve të standardizuara në lidhje me vlerat e parashikuara të standardizuara tregoi se të dhënat plotësonin kushtin e 89

109 homogjenitetit të shpërndarjes së rezidualeve. Maksimumi i vlerës së distancës së Cook prej.00 tregon se nuk përbën problem prania e vlerave ekstreme në të dhënat. Kështu që u gjykua se të dhënat ishin të përshtatshme për të kryer analizën e regresionit. Duke përdorur metodën Enter (futja e menjëhershme e variablave), rezultoi një model i vlefshëm nga pikëpamja statistikore: R =.8, F(6,8)=., p<.0. Siç shihet, ky model shpjegon 8% të variancës së kënaqësisë së përgjithshme nga puna të mësuesve. Tri variablat parashikues të vlefshëm statistikisht sipas rëndësisë së tyre janë: sjellja problematike e nxënësve (B=.7, p<.00); marrëdhëniet me kolegët (B=.0, p<.00) dhe mbingarkesa (B=-., p<.00). Ndërkohë, variablat e tjerë të përfshirë në regresion (drejtimi i shkollёs, kushtet fizike të punës dhe paga nuk rezultuan të vlefshëm nga pikëpamja statistikore). Në tabelën 6 jepen vlerat e betës së pastandardizuar dhe të betës së standardizuar për të gjithë variablat e përfshirë në regresion. 90

110 Tabela 6. Rezultatet e regresionit të shumëfishtë standard: ndikimi i marrëdhënieve me kolegët, mbingarkesës, drejtimi i shkollёs, sjelljes problematike të nxënësve, kushteve fizike të punës dhe pagës në nivelin e kënaqësisë së përgjithshme të mësuesve Koeficientet e pastandardizuara Koeficientet e standardizuara Statistika e kolinearitetit Modeli B Gabimi standard Beta t Sig. Toleranca VIF (Constant) Marrëdhëniet me kolegët Mbingarkesa Supervizimi Sjellja problematike e nxënësve. Kushtet fizike të punës Paga R =.0, R =.8, R adj=.76 9

111 KAPITULLI I PESTË. DISKUTIMI Diskutimi i rezultateve tё studimit synon të evidentojë realizimin e qëllimit të këtij studimi si dhe pyetjeve të shtruara në studim, lidhur me vlerësimin e përmasës së ndikimit që kanë faktorë të ndryshëm të punës së mësuesve të arsimit bazë në Shqipëri, nivelin e përgjithshëm të kënaqësisë, si dhe nivelet e synimit të mësuesve për të lënë punën, dhe të krahasojë gjetjet e tij me ato të studimeve të tjera analoge... Niveli i përgjithshëm i kënaqësisë nga puna të mësuesve tё arsimit bazё Niveli i përgjithshëm i kënaqësisë së mësuesve nga puna e tyre është matur me një shkallë të përbërë prej 8 pohimesh me përgjigje që shkonin nga (Aspak ) në (Plotësisht ). Minimumi i rezultatit për secilin respondent ishte 8, mesatarja dhe maksimumi 90. Të dhënat e këtij studimi evidentuan se mësuesit në kampionin e përzgjedhur janë të kënaqur në nivelin mbimesatar nga puna e tyre (M= 69., devijimi standard= 9.). Nёse do ta shprehim nё pёrqindje, tё ndarё nё tri nivele: niveli i ulët, niveli i moderuar dhe niveli i lartë i kënaqësisë, kemi kёtё rezultat:.8% e mësuesve të arsimit bazë karakterizohen nga një nivel i ulët kënaqësie,.% nga një nivel i moderuar i kënaqësisë dhe 6.% nga niveli i lartë kënaqësisë. Përqindja më e madhe e mësuesve në stadin aktual karakterizohet nga niveli i lartë i kënaqësisë. 9

112 Grafiku. Niveli i përgjithshëm i kënaqësisë së mësuesve të arsimit bazë i shprehur në përqindje. Përfundime të ngjashme kanë sjellë dhe studiues të ndryshëm, si Kloep dhe Tarifa (99), sipas Lissman dhe Gigerich (990), ndryshe nga gjetjet nё studim, Qendra Shqiptare për Kërkime Ekonomike (0) gjeti se niveli i lartё i kënaqësisё sё përgjithshme e punës ishte 9%, ndёrsa Tamo dhe Karaj (007) gjetën se niveli i lartё i kënaqësisë te mësuesit shqiptarë ishte 9%... Niveli i përgjithshëm i prirjes së mësuesve tё arsimit bazё për t u larguar nga puna Në studim u mat dhe niveli i përgjithshëm i prirjes për t u larguar nga puna. Ai u mat me një shkallë të përbërë nga tri pohime me përgjigje nga (Asnjëherë nuk kam menduar për t u larguar nga puna) deri në 6 (Mendoj gjithë kohës për t u larguar nga puna). Minimumi i rezultatit për secilin respondent ishte dhe maksimumi 8. Sa më afër numrit të jetë rezultati, aq më e vogël është prirja për t u larguar nga puna. Sa më afër numrit 8 të jetë ky rezultat, aq më e madhe është prirja për t u larguar nga puna. Nga të dhënat evidentohet se mesatarja e prirjes së mësuesve për t u larguar nga puna është.0 dhe devijimi standard.. Tё dhёna tё ngjashme kanё arritur dhe studiues tё ndryshёm, si Karaj (00). 9

113 .. Marrëdhëniet mes nivelit të përgjithshëm të kënaqësisë dhe prirjes për t u larguar nga puna Për të eksploruar marrëdhëniet mes nivelit të përgjithshëm të kënaqësisë dhe prirjes për t u larguar nga puna u përdor koeficienti i korrelacionit i Pearson. Nga të dhënat evidentohet se mes nivelit të kënaqësisë nga puna dhe prirjes për t u larguar nga puna ekziston një korrelacion substancial, negativ dhe i vlefshëm nga pikëpamja statistikore. Sa më i ulët të jetë niveli i kënaqësisë nga puna, aq më e lartë është prirja për t u larguar nga puna. Tё dhёna tё ngjashme kanё sjellё dhe Baker dhe Smith (999), MacDonald (999), Cotton dhe Tuttle (986), Judge dhe Bono (00)... Ndikimi i variablave demografikë të mësuesve dhe të shkollës në nivelin e përgjithshëm të kënaqësisë... Gjinia Nga studimi nuk rezultoi të ketë një diferencë të vlefshme statistikore në nivelin e kënaqësisë së përgjithshme mes meshkujve dhe femrave. Një rezultat i tillë konfirmohet edhe në studimet e Hulin (96), Rapti dhe Karaj (0), dhe Zembylas dhe Papanastasiou (00), Crossman dhe Harris (006), por ka dhe të dhëna nga studimet e tjera që konfirmojnë të kundërtën që ka diferenca statistikore në nivelin e kënaqësisë midis femrave dhe meshkujve. Ma dhe MacMillan (00) dhe Bishay (996), konfirmojnë qё mësueset janë mё tё kënaqura sesa mësuesit, ndёrkohё, ka dhe gjetje, si Zhongshan (007), Brogan (00), qё konfirmojnë se mësuesit janë mё tё kënaqur se mësueset. 9

114 ... Mosha Studime tё ndryshme japin tё dhёna tё ndryshme lidhur me ndikimin qё ka mosha nё kёnaqёsinё e pёrgjithshme. Nё studim, pavarësisht faktit të vlefshmërisë statistikore, diferenca aktuale mes grupeve tё ndryshme moshore dhe kënaqësisë së përgjithshme nga puna ishte shumë e vogël. Ajo qё mund tё pёrgjithёsohet ёshtё se mёsuesit e grupmoshёs mbi 9 vjeç janё mё tё kёnaqur sesa mёsuesit e grupmoshёs -9 vjeç dhe grupmoshёs - vjeç. Pra, kёnaqёsia vjen duke u rritur me rritjen e moshës. Gjetje tё ngjashme kanё dhёnё Hulin (96), Kacmar dhe Ferris (989), Greenberg dhe Baron (99), Crossman dhe Harris (006), Rapti dhe Karaj (0), Zhongshan (007), Bennell dhe Akyeampong (007). Ndёrkohё, Cano dhe Miller (99) nuk gjetёn ndonjë lidhje midis moshës dhe nivelit tё kёnaqёsisё. Kalleberg dhe Loscocco (98), ndryshe nga autorёt e cituar mё sipër, gjetën që kënaqësia e punës binte në moshat e mesme, krahasuar me moshat e reja dhe me moshat më të vjetra.... Vjetёrsia nё arsim Nga të dhënat mund të thuhet se mësuesit me vjetërsi arsimi mbi 0 vjet janë më të kënaqur se mësuesit me vjetërsi arsimi -0 vjet dhe me vjetërsi arsimi 6-0 vjet. Pra, mёsuesit me vjetёrsi mё tё madhe nё arsim janё mё tё kёnaqur se mёsuesit qё kanё mё pak vite qё shёrbejnё nё arsim. Tё njёjtat pёrfundime kanё sjellё edhe Greenberg dhe Baron (99), Koustelios (00). Cytrynbaum dhe Crites (988) zbuluan që kënaqësia në punë ishte më e lartë në fillim të profesionit, bie ndjeshëm pasi kalon disa vite përvojë, pastaj rritet pёrsëri. Darmody dhe Smyth (00) arritёn nё përfundimin e ndryshёm nga të dhënat e këtij studimit, qё mёsuesit mё tё rinj nё moshё ishin mё tё kёnaqur se mёsuesit mё tё vjetёr nё moshё. 9

115 ... Cikli i mёsimdhёnies (arsimi fillor, arsimi i mesëm i ulёt) Nё studim u matёn diferencat nё nivelin e kёnaqёsisё midis mësuesve qё japin mësim nё arsimin fillor dhe mësuesve qё japin mësim nё arsimin e mesëm tё ulёt. Rezulatet e studimit tregojnë se ka një diferencë të vlefshme në nivelin e kënaqësisë në punë mes mësuesve të arsimit fillor dhe mësuesve të arsimit tё mesëm tё ulёt. Mёsuesit e arsimit fillor janë mё tё kënaqur se mësuesit e arsimit tё mesëm tё ulёt. Kjo gjetje ёshtё e njёjtё me gjetjet e Weiss (999) dhe të Perie dhe Baker (997).... Vendndodhja e shkollës Ky studim gjeti se mësuesit qё japin mësim nё qytet, janë mё tё kënaqur se mësuesit qё japin mësim nё periferi tё qytetit dhe se mësuesit qё japin mësim nё fshat. Megjithëse në pamje të parë ka diferenca në rangun mesatar të nivelit të kënaqësisë sipas vendndodhjes së shkollave ku mësuesit japin mësim, kjo diferencë nuk është e vlefshme statistikisht. Pёrfundime tё ngjashme me studimin kanё gjetur dhe Bennell dhe Akyeampong (007), Mahmood (00), Perie, Baker dhe Whitner (997)...6. Numri i nxёnёsve tё klasёs Ka një diferencë të vlefshme nga pikëpamja statistikore nё nivelin e kënaqësisë së mësuesve në varësi të numrit të nxënësve në klasat ku japin mësim. Mësuesit në klasat ku ka deri në 0 nxënës janë më të kënaqur se mësuesit që punojnë në klasa me - nxënës dhe në klasat me mbi nxënës. Studimi gjeti se ka një korrelacion negativ mes madhësisë së klasës dhe nivelit të kënaqësisë së mësuesve. Në klasat me më shumë nxënës, mësuesit shfaqin një nivel më të ulët kënaqësie sesa në klasat me më pak nxënës. Në përputhje me gjetjet e studimit janё dhe gjetjet e Qualls (008), Alt, Naomi dhe Robin (999), Muno dhe Portes (00), Smith dhe Glass (979). 96

116 .. Ndikimi i variablave demografikë të mësuesve dhe të shkollës në synimin pёr tё lёnё shkollёn... Gjinia Studimi eksploroi nëse ka diferenca gjinore lidhur me prirjen e mësuesve për t u larguar nga puna. Rezultatet e testit tregojnë se meshkujt kanë prirje më të madhe për t u larguar nga puna sesa femrat. Nё tё njëjtin përfundim kanё arritur dhe studiuesit Mark dhe Anderson (98). Nё kundërshtim me këto gjetje, qё femrat kanё prirje mё tё lartё pёr t u larguar nga puna sesa meshkujt, kanё arritur nё përfundim tё studimeve tё tyre dhe autorёt Stinebrickner (00), Weiss (999), Gritz dhe Theobald (996). Por ka dhe studime qё pohojnë se nuk ka diferenca gjinore midis meshkujve dhe femrave lidhur me synimin pёr tё lёnё punёn, sipas Cha (008).... Mosha Mësuesit qё u pёrkasin grupmoshave mё tё reja, kanё prirje mё tё lartё pёr t u larguar nga puna se mësuesit qё u përkasin grupmoshave mё tё vjetra. Konkretisht, mësuesit e grupmoshёs deri vjeç kanё njё prirje mё tё madhe pёr t u larguar nga puna sesa mёsuesit e grupmoshave - vjeç, -9 vjeç dhe mbi 9 vjeç. Nё tё njёjtat pёrfundime kanё arritur dhe studiues tё tjerё, si Ingersoll dhe Smith (00). Studime tё tjera kanё gjetur se mёsuesit e rinj nё moshё dhe mёsuesit e vjetёr nё moshё kanё prirjen mё tё lartё pёr t u larguar nga puna, krahasuar me mёsuesit e moshave te mesme (Grissmer dhe Kirby, 997; Ingersoll, 00). 97

117 ... Vjetёrsia nё arsim Mësuesit me vjetërsi mё tё vogël nё punё kanё prirje mё tё lartё pёr t u larguar nga puna se mësuesit qё u përkasin grupmoshave me vjetërsi mё tё madhe nё punё. Mësuesit me vjetërsi deri nё vjet punё nё arsim kanё prirje mё tё lartё pёr t u larguar nga puna se mësuesit me vjetërsi 6-0 vjet, -0 vjet dhe me mbi 0 vjet punё nё arsim. Nё tё njёjtёn mёnyrё, Billingsley (99), Smith dhe Ingersoll (00) dhe Cha (008) kanë gjetur që mësuesit me pak vite përvojë në punë kishin synim mё tё lartё pёr tё lёnё punёn se mësuesit me mё tepër përvojë.... Numri i nxënësve të klasёs Mësuesit qё punojnë nё klasa qё kanё deri nё 0 nxёnёs, kanё prirje mё tё ulёt pёr t u larguar nga puna sesa mësuesit qё punojnë nё klasa qё kanё - nxёnёs dhe mbi nxёnёs. Pёrfundim tё njёjtё me gjetjet e këtij studimi kanë arritur edhe Mont dhe Rees (996).... Vendndodhja e shkollës Mësuesit qё punojnë nё fshat, kanё prirje mё tё ulёt pёr t u larguar nga puna sesa mësuesit qё punojnë nё periferi tё qytetit dhe se mësuesit qё punojnë nё qytet. Të njëjtin përfundim kanë arritur dhe Ngimbudzi (009), Liu dhe Ramsey (008). Në kundërshtim me këto gjetje, që mësuesit që punojnë në qytet janë më të kënaqur se mësuesit që punojnë në fshat, kanë arritur studiusit Cha (008), Taylor dhe Frankenberg (009). 98

118 .6. Marrёdhёniet mes variablave demografikë dhe kёnaqёsisё sё përgjithshme të mësuesve me aspektet e ndryshme të punës së tyre.6.. Marrёdhёniet mes gjinisë dhe kёnaqёsisё pёr aspekte tё ndryshme tё punёs sё mësuesit Tё dhënat e testit tregojnё se ka diferenca të vlefshme nga pikëpamja statistikore nё nivelin e kёnaqёsisё lidhur me marrёdhёniet me kolegёt. Mësueset janё mё tё kënaqura me marrёdhёniet me kolegёt sesa mësuesit. Por tё dhënat e testit tregojnë qё nuk ka diferenca tё vlefshme statistikisht nё nivelin e kёnaqёsisё lidhur me mbingarkesën, drejtimit tё shkollës, sjelljet e nxёnёsve dhe kushtet e punës..6.. Marrёdhёnia mes grupeve tё ndryshme moshore tё mësuesve dhe kënaqёsisё pёr aspekte tё ndryshme tё punёs sё mёsuesit Tё dhënat e studimit tregojnё se ka një diferencë të vlefshme, nga pikëpamja statistikore, nё nivelin e kёnaqёsisё, lidhur me drejtimin e shkollës, komunikimi me kolegёt, paga, sjellja e nxёnёsve dhe kushtet e punёs te grupet e ndryshme moshore të mësuesve. Mësuesit e moshës mbi 9 vjeç janë më të kënaqur nga drejtimi i shkollës sesa mësuesit e moshës -9 vjeç dhe pasohen nga mësuesit e moshës deri vjeç, por më pak të kënaqur janë mësuesit e moshës - vjeç. Kёnaqёsia nga komunikimi me kolegёt nё grupe tё ndryshme moshore tё mësuesve vjen duke u rritur me rritjen e moshës, por ajo pёson njё ulje tё lehtё nё moshën mbi 9 vjeç. Kёnaqёsia lidhur me pagёn ёshtё mё e lartё pёr mёsuesit e moshës deri vjeç, ajo vjen duke u ulur pёr grupmoshёn - vjeç dhe vazhdon tё ulet dhe pёr moshën -9 vjeç. Mosha mbi 9 vjeç ka nivel pothuajse tё njёjtё tё kёnaqёsisё me moshën -9 vjeç. Mësuesit e grupmoshave mё tё mёdha janë mё tё kënaqur me sjelljen e nxёnёsve sesa mёsuesit e grupmoshave mё tё reja. 99

119 Ndёrsa lidhur me kushtet e punës, mësuesit e moshës mbi 9 vjeç janë më të kënaqur se mësuesit e moshës -9 vjeç dhe pasohen nga mësuesit e deri vjeç, por më pak të kënaqur janë mësuesit e moshës - vjeç. Studimi zbuloi se nuk ka një diferencë të vlefshme, nga pikëpamja statistikore, nё nivelin e kёnaqёsisё, lidhur me mbingarkesёn te grupet e ndryshme moshore të mësuesve..6.. Marrёdhёnia mes vjetёrsisё nё punё dhe kënaqёsiё pёr aspekte tё ndryshme tё punёs sё mësuesit Nga studimi rezulton se ka një diferencë të vlefshme, nga pikëpamja statistikore, nё nivelin e kёnaqёsisё, lidhur me drejtimin e shkollës, komunikimin me kolegёt, pagёn, sjelljen e nxёnёsve, dhe kushtet e punёs te mësuesit tё grupuar sipas vjetёrsisё nё arsim. Mësuesit me vjetërsi mbi 0 vjet punë ishin më të kënaqur nga drejtimi i shkollës sesa mësuesit me vjetërsi -0 vjet punë dhe pasohen nga mësuesit me vjetërsi deri në vjet punë, ndryshe nga mësuesit me vjetërsi 6-0 vjet në punë, të cilët janë më pak të kënaqur. Mёsuesit me vjetërsi mё tё madhe nё arsim janë mё tё kënaqur nga komunikimi me kolegёt sesa mёsuesit me vjetërsi mё tё vogël nё arsim. Ekziston njё korrelacion negativ midis vjetёrsisё nё arsim dhe kёnaqёsisё nga paga; me rritjen e vjetёrsisё nё arsim, ulet niveli i kёnaqёsisё nga paga. Mёsuesit e rinj nё profesion janë mё tё kënaqur me pagёn se mёsuesit mё tё vjetёr nё profesion. Gjithashtu, nё studim vihet re se, lidhur me sjelljet e nxёnёsve, ekziston njё korrelacion pozitiv midis vjetёrsisё nё arsim dhe kёnaqёsisё; me rritjen e vjetёrsisё nё arsim, rritet kёnaqёsia. Edhe lidhur me kushtet e punёs ekziston njё korrelacion pozitiv midis vjetёrsisё nё arsim dhe kёnaqёsisё; me rritjen e vjetёrsisё nё arsim, rritet kёnaqёsia. 00

120 ka një diferencë të vlefshme nga pikëpamja statistikore, nё nivelin e kёnaqёsisё, lidhur me mbingarkesёn te grupet e mësuesve tё grupuar sipas vjetёrsisё nё arsim..6.. Marrёdhёniet mes ciklit tё mёsimdhёnies dhe kёnaqёsisё lidhur me aspekte tё ndryshme tё punës sё mёsuesit Ka diferenca tё vlefshme statistikisht nё nivelin e kёnaqёsisё lidhur me kushtet e punës, sjelljet problematike tё nxёnёsve, mbingarkesën, mes mësuesve tё arsimit fillor dhe atyre të arsimit tё mesëm tё ulёt. Pra, lidhur me kushtet e punës, mësuesit e arsimit fillor janë mё tё kёnaqur sesa mёsuesit e arsimit tё mesёm të ulët. Mësuesit e arsimit fillor janë më të kënaqur me sjelljen e nxёnёsve sesa mësuesit e arsimit tё mesёm të ulët. Ndёrsa lidhur me mbingarkesën, mësuesit e arsimit fillor janë më të pakënaqur sesa mësuesit e arsimit tё mesёm të ulët. ka diferenca të vlefshme statistikore mes cikleve tё mёsimdhёnies dhe kёnaqёsisё pёr drejtimin e shkollës, pёr komunikimin me kolegët dhe pёr pagёn..6.. Marrёdhёniet mes vendndodhjes sё shkollёs dhe kёnaqёsisё lidhur me aspekte tё ndryshme tё punës sё mёsuesit Mësuesit qё punojnë nё shkolla qё ndodhen nё qytet, janё mё tё kёnaqur me kushtet e punës sesa mёsuesit qё punojnë nё shkolla qё ndodhen nё fshat. Lidhur me sjelljen e nxёnёsve, mësuesit e fshtatit janë mё tё kёnaqur sesa mёsuesit e qytetit. Mёsuesit e qytetit janë mё tё kёnaqur me drejtimin e shkollës sesa mёsuesit e fshatit. Kurse lidhur me komunikimin me kolegёt, mёsuesit e qytetit janë mё tё kёnaqur sesa mёsuesit e fshatit. 0

121 Mёsuesit e fshatit janë mё tё kёnaqur me pagёn sesa mёsuesit e qytetit. Tё dhënat janë tё vlefshme statistikisht, lidhur me vendndodhjen, mes mësuesve qё punojnë nё qytet dhe mësuesve qё punojnë nё fshat, nё nivelin e kёnaqёsisё, pёr kushtet e punës, sjelljen problematike tё nxёnёsve, pagёn, komunikimin me kolegёt, drejtimin e shkollës dhe për mbingarkesёn Marrёdhёniet mes nivelit tё arsimimit dhe kёnaqёsisё lidhur me aspekte tё ndryshme tё punës sё mёsuesit Diferenca tё vlefshme statsistikisht nё nivelin e kёnaqёsisё lidhur me kushtet e punës, sjelljet problematike tё nxёnёsve, drejtimin e shkollës, mbingarkesёn komunikimin me kolegёt, mes mësuesve qё kanë arsim tё mesёm dhe mësuesve qё kanё kryer arsim tё lartё. Mësuesit me arsim tё mesёm janё mё tё kёnaqur me kushtet e punës sesa mёsuesit me arsim tё lartё. Lidhur me sjelljen e nxёnёsve mësuesit mësuesit me arsim tё mesёm janё mё tё kёnaqur sesa mёsuesit me arsim tё lartё. Mësuesit me arsim tё mesёm janё mё tё kёnaqur me drejtimin e shkollës sesa mёsuesit me arsim tё lartё. Ndërsa, mësuesit me arsim tё lartё janё mё tё kёnaqur lidhur me mbingarkesёn sesa mёsuesit me arsim tё mesёm. Mësuesit me arsim tё mesёm janё mё tё kёnaqur lidhur me komunikimin me kolegёt sesa mёsuesit me arsim tё lartё. Por nuk ka diferenca tё vlefshme statistikisht, nё nivelin e kёnaqёsisё pёr pagёn, mes mësuesve me arsim tё mesëm dhe mësuesve me arsim tё lartё. 0

122 KAPITULLI GJASHTË 6. PËRFUNDIME DHE REKOMANDIME 6.. Përfundimet e studimit Studimi u jep përgjigje pyetjeve kërkimore. Pyetja e parë e studimit ishte të maste nivelin e përgjithshëm të kënaqësisë së mësuesve të arsimit bazë në Shqipëri. Nga studimi rezultoi se mësuesit janë të kënaqur në nivelin mbimesatar nga puna e tyre (M= 69., devijimi standard= 9.). Lidhur me pyetjen e studimit se cila është përmasa e ndikimit të faktorëve të ndryshëm që lidhen me punën e mësuesit në nivelin e përgjithshëm të kënaqësisë, tё dhënat e studimit tregojnë se: Korrelacioni më i ulët është ai mes pagës dhe kënaqësisë nga puna (r=.9, p<0.0). Korrelacioni më i lartë në nivelin e moderuar është ai mes sjelljes problematike të nxënësve dhe kënaqësisë nga puna (r=.0, p<0.0). Po ashtu, ka korrelacione pozitive të moderuara mes drejtimit tё shkollës, marrëdhënieve me kolegët dhe kënaqësisë nga puna (r=.7, p<0.0; r=., p<0.0). Ndërkohë, ka një korrelacion pozitiv, të dobët, por të vlefshëm nga pikëpamja statistikore, mes kushteve fizike të punës dhe kënaqësisë nga puna (r=.90, p<0.0). Mes mbingarkesës dhe kënaqësisë nga puna ekziston një korrelacion i moderuar negativ dhe i vlefshëm nga pikëpamja statistikore (r=-.0, p<0.0). Duke përdorur metodën Enter (futja e menjëhershme e variablave), rezultoi një model i vlefshëm nga pikëpamja statistikore: R =.8, F(6,8)=., p<.0. Siç shihet, ky model shpjegon 8% të variancës së kënaqësisë së përgjithshme nga puna të mësuesve. Tre variablat parashikues, të vlefshëm statistikisht, sipas rëndësisë së tyre janë: sjellja problematike e nxënësve (B=.7, p<.00); marrëdhëniet me kolegët (B=.0, p<.00) dhe mbingarkesa (B=-., p<.00). 0

123 Në studim u mat marrëdhënia mes nivelit të përgjithshëm të kënaqësisë së mësuesve të arsimit bazë dhe karakteristikave demografike të mësuesve, si: gjinia, mosha, vjetërsia në arsim, niveli i arsimimit dhe aspektet e ndryshme qё lidhen me punën e mёsuesit nё shkollё. Rezultatet e regresionit treguan se dy variabla shpjegojnë.6% të variancës të kënaqësisë së përgjithshme të mësuesve nga puna (R =.06, p<.0). U evidentua se numri i nxënësve në klasë parashikon në mënyrë të vlefshme statistikisht kënaqësinë e përgjithshme nga puna (B=.-6, p<.00), e pasuar kjo nga vendndodhja e shkollës (B=.087, p<.00). Nga studimi nuk rezultoi të ketë një diferencë të vlefshme statistikore në nivelin e kënaqësisë së përgjithshme mes meshkujve dhe femrave. Kёnaqёsia vjen duke u rritur me rritjen e moshës. Mёsuesit me vjetёrsi mё tё madhe nё arsim janё mё tё kёnaqur se mёsuesit qё kanё mё pak vite qё shёrbejnё nё arsim. Këto gjetje janë të ngjashme me Crossman dhe Harris (006), Rapti dhe Karaj (0), Zhongshan (007), Bennell dhe Akyeampong (007). Nisur nga rezultatet, nevojitet që politikëbërësit të marrin masa për të rritur nivelin e kënaqësisë te mësuesit e rinj në moshë dhe me pak vite përvojë pune. Mësuesit e moshës - vjeç dhe mësuesit me vjetërsi 6-0 vjet në punë janë më pak të kënaqur me drejtimin e shkollës sesa mësuesit e grupmoshave dhe të përvojave të tjera. Mësuesit me arsim tё mesёm janё mё tё kёnaqur me drejtimin e shkollës sesa mёsuesit me arsim tё lartё. Mёsuesit e qytetit janë mё tё kёnaqur me drejtimin e shkollës sesa mёsuesit e fshatit. Nisur nga fakti që në studim drejtimi i shkollës ka një lidhje të fortë me nivelin e kënaqësisë së përgjithshme, nevojitet që të përmirësohet cilësia e drejtimit të shkollave dhe të hartohen programe për komunikimin e drejtuesve dhe për rritjen e cilësisë së komunikimit midis mësuesve dhe drejtuesve për mësuesit e grupmoshave të mesme, për mësuesit e arsimit të mesëm të lartë, për mësuesit e fshatit dhe të atyre me vjetësrsi 6-0 vjet punë. 0

124 Kёnaqёsia nga komunikimi me kolegёt nё grupe tё ndryshme moshore tё mësuesve vjen duke u rritur me rritjen e moshës. Nga komunikimi me kolegёt, mёsuesit e qytetit janë mё tё kёnaqur sesa mёsuesit e fshatit. Drejtuesit e shkollave duhet të bëjnë përpjekje të vazhdueshme për të krijuar një frymë pozitive dhe bashkëpunimi midis mësuesve. Kjo duhet të fokusohet te mësuesit e rinj dhe te mësuesit që punojnë në fshat. Mёsuesit e rinj nё profesion janë mё tё kënaqur me pagёn se mёsuesit mё tё vjetёr nё profesion. Mёsuesit e fshatit janë mё tё kёnaqur me pagёn sesa mёsuesit e qytetit. Nevojitet që vendimmarrësit të hartojnë politika të diferencuara pagash si dhe rritjen e tyre, me qëllim nxitjen e motivimit të mësuesve të grupmoshave mё tё mёdha. Lidhur me sjelljet e nxёnёsve ekziston njё korrelacion pozitiv midis vjetёrsisё nё arsim dhe kёnaqёsisё; me rritjen e vjetёrsisё nё arsim, rritet kёnaqёsia. Lidhur me sjelljen e nxёnёsve, mësuesit e fshatit janë mё tё kёnaqur sesa mёsuesit e qytetit. Drejtoritë Arsimore Rajonale/Zyrat e Arsimit dhe drejtoritë e shkollave duhet të hartojnë programe trajnimi për menaxhimin e sjelljeve problematike të nxënësve. Mёsuesit e arsimit fillor janë mё tё kënaqur me kushtet e punës se mësuesit e arsimit tё mesëm tё ulёt. Mësuesit qё punojnë nё shkolla qё ndodhen nё qytet, janё mё tё kёnaqur me kushtet e punës sesa mёsuesit qё punojnë nё shkolla qё ndodhen nё fshat. Me rritjen e vjetёrsisё nё arsim, rritet dhe kёnaqёsia lidhur me kushtet e punёs. Nevojitet që të merren masa për përmirësimin e kushteve të punës dhe për pajisjen e tyre me bazë materiale për zhvillimin e mësimit, si dhe për të hartuar programe trajnimi për trajtimin e sjelljeve problematike të nxënësve të moshës së arsimit të mesëm të ulët. Niveli i përgjithshëm i prirjes për t u larguar nga puna u mat me një shkallë ku minimumi i rezultatit ishte dhe maksimumi 8. Sa më afër numrit të jetë rezultati, aq më e vogël është prirja për t u larguar nga puna. Sa më afër numrit 8 të jetë ky rezultat, aq më e madhe është prirja për t u larguar nga puna. Nga të dhënat evidentohet se mesatarja e prirjes së mësuesve për t u larguar nga puna është.0 dhe devijimi standard.. 0

125 Mes nivelit të kënaqësisë nga puna dhe prirjes për t u larguar nga puna ekziston një korrelacion substancial, negativ dhe i vlefshëm nga pikëpamja statistikore. Sa më i ulët është niveli i kënaqësisë nga puna, aq më e lartë është prirja për t u larguar nga puna. Rezultatet e studimit tregojnë se meshkujt kanë prirje më të madhe për t u larguar nga puna sesa femrat. Grupmoshat mё tё reja kanё prirje mё tё lartё pёr t u larguar nga puna sesa grupmoshat mё tё vjetra. Mësuesit qё punojnë nё klasa me pak nxёnёs, kanё prirje mё tё ulёt pёr t u larguar nga puna, sesa mësuesit qё punojnë nё klasa qё kanё mё shumё nxёnёs. Mësuesit qё punojnë nё fshat, kanё prirje mё tё ulёt pёr t u larguar nga puna, sesa mësuesit qё punojnë nё periferi tё qytetit dhe se mësuesit qё punojnë nё qytet. Mësuesit me vjetërsi mё tё vogël nё punё kanё prirje mё tё lartё pёr t u larguar nga puna se mësuesit qё u përkasin grupmoshave me vjetërsi mё tё madhe nё punё. Nisur nga fakti që kënaqësia e përgjithshme ndikon në synimin për të lënë punën te mësuesit, duhet të merren masa për të rritur nivelin e kënaqësisë në të gjithë faktorët që ndikojnë në kënaqësinë e punës së mësuesve, si: përmirësimi i cilësisë së drejtimit të shkollës, përmirësimi i kushteve të punës në shkollë, përmirësimi i klimës së bashkëpunimit midis kolegëve, rritja e pagave, hartimi i një sistemi të diferencuar e motivues të mësuesve, rritja e aftësive të mësuesve për të menaxhuar klasat dhe sjelljet e nxënësve problematikë dhe, gjithashtu, për të ulur ngarkesat e panevojshme në punën e mësuesve. Këto masa duhet të fokusohen, pikësëpari, te mësuesit që u përkasin grupmoshave të reja, te mësuesit e qytetit, te mësuesit që kanë një numër më të madh të nxënësve në klasat e tyre, si dhe te mësuesit me më pak përvojë në punë. 06

126 6.. Rekomandimet e studimit Ky studim mbi kënaqësinë nga puna të mësuesve të arsimit bazë zbuloi disa faktorë që ndikojnë në kënaqësinë dhe pakënaqësinë në punën e mësuesit. Këta faktorë duhen analizuar nga institucionet përgjegjëse, në mënyrë që ato të krijojnë mundësi ndërhyrjeje përmes programeve të punës dhe planeve të veprimit për të rritur nivelin e kënaqësisë së mësuesve në punë.. Rekomandohet të merren masa lidhur me krijimin e njё atmosfere bashkëpunuese mes mёsuesve. Për këtë duhen hartuar programe të veçanta për të rritur shkallën e bashkëpunimit mes mësuesve dhe menaxhimin e këtij bashkëpunimi nga drejtuesit e shkollës.. Lidhur me ngarkesën e mësuesve në punë, rekomandohet që drejtuesit e shkollave dhe të gjitha instancat drejtuese të arsimit të bëjnë kujdes për të evituar ngarkesat e panevojshme të mësuesve, për t u ngarkuar mësuesit vetëm me detyrat që u takojnë, për të përmirësuar cilësinë e programeve dhe teksteve shkollore, për t i lehtësuar nga mbingarkesa që ato kanë, pasi ky faktor lidhet më fort me nivelin e përgjithshëm të kënaqësisë.. Nevojitet hartimi i politikave mbështetëse për mësuesit e arsimit të mesëm të lartë për të rritur nivelin e kënaqësisë në punë, si dhe hartimi i politikave mbështetëse për mësuesit e rinj për të ulur synimin e tyre për të lënë punën.. Duhen hartuar politika ekonomike me qëllim uljen e numrit të nxënësve në klasa, rritjen e nivelit të kënaqësisë dhe uljen e synimit që kanë mësuesit për të lënë punën.. Nevojitet hartimi i programeve të trajnimit për mësuesit e rinj, për mësuesit e arsimit të mesëm të ulët dhe për mësuesit e qytetit, lidhur me problemet e komunikimit. 07

127 6. Kërkohet hartimi i një politike pagash të diferencuara si dhe rritja e pagave, me qëllim nxitjen e motivimit të mësuesve të grupmoshave mё tё mёdha. 7. MASh si institucion qendror i arsimit dhe njësitë bazë të qeverisjes vendore duhet të marrin masa për përmirësimin e infrastrukturës shkollore, me qëllim sigurimin e kushteve optimale të punës dhe për mësuesit që punojnë në shkollat e fshatit. 8. Kërkohet hartimi i programeve të trajnimit për mësuesit e rinj, për mësuesit e arsimit të mesëm të ulët dhe për mësuesit e qytetit lidhur me trajtimin e nxënësve problematikë në orën e mësimit Rekomandime për studime të mëtejshme Gjetjet dhe përfundimet e studimit tonë nxjerrin në pah nevojën që të kryhen studime të mëtejshme për të zbuluar shkaqet:. Pse mësuesit e qytetit janë mё tё kёnaqur sesa mёsuesit e fshatit.. Pse mësuesit me arsim tё mesёm janё mё tё kёnaqur lidhur me komunikimin me kolegёt sesa mёsuesit me arsim tё lartё.. Pse mësuesit e moshave të mesme dhe me përvojë 6-0 vjet punë janë më pak të kënaqur me drejtimin e shkollës sesa mësuesit e grupeve të tjera.. Pse mësuesit e fshatit janë më pak të kënaqur me drejtimin e shkollës sesa mësuesit e qytetit.. Pse mësuesit me arsim tё lartё janë më pak të kënaqur me drejtimin e shkollës sesa mësuesit me arsim tё mesёm. 6. Pse mësuesit me arsim tё mesёm janë më të kënaqur sesa mësuesit me arsim tё lartë dhe pse mësuesit e arsimit fillor janë mё tё kёnaqur sesa mësuesit e arsimit tё mesëm të ulët, me kushtet e punës. 08

128 7. Pse mësuesit me arsim tё mesёm janë më pak të kënaqur sesa mёsuesit me arsim tё lartё dhe pse mësuesit e arsimit fillor janë mё pak tё kёnaqur sesa mёsuesit e arsimit tё mesёm të ulët, me mbingarkesën. 09

129 7. ANEKSE 7.. BIBLIOGRAFI: - Adams, J. (96). Inequity in social Exchange. In Advances in experimental social psychology: Volume (pp ). New York: Academic Press. - Alt, M., Naomi, K., Jin, H., & Robin, R. (999). Teachers on teaching, results from the schools and staffing survey. Washington, D.C.: National Center for Education Statistikor. - Angrist, J. D., & Lavy, V. (00). Does teacher training affect pupil learning? Evidence from matched comparisons in Jerusalem public schools. Journal of Labor Economics, 9(), Bakan, D. (966). The duality of human existence: An essay on psychology and religion. Chicago: Rand MeNally. - Barker, B. O. (986) The advantages of small schools. (Report No. RC 0-607) Las Cruces, NM. Eric Clearing House of Rural Education and Small Schools. (Eric Document Reproduction Service No. ED 6-988). - Baker, D., & Smith, T. (997). Teacher turnover and teacher quality: Refocusing the issue. Trend. Teachers College Record, 99(), Bedeian, A. G.; Ferris, G. R.; & Kacmar, M. K. (99). Age, tenure, and job satisfaction: A tale of two perspectives. Journal of Vocational Behavior, 0, Bennell, P. & Akyeampong, K. (007). Teacher Motivation in Sub-Saharan Africa and South Asia. DFID Department of international Development, 7. - Billingsley, B. S. (99). Teacher retention and attrition in special and general education: A critical review of the literature. The Journal of Special Education, 7, Bishay, A. (996). Teacher motivation and job satisfaction: a study employing the experience sampling method. Journal of Undergraduate Sciences,, 7-. 0

130 - Bobbitt, S., Leich, M., Whitener, S., & Lynch, H. (99). Characteristics of stayers, movers and leavers: Results from the Teacher Follow up Survey (No. NCES 97). Washington, DC: National Center for Educational Statistikor. - Bolman, L. G. & Deal, T. E. (008). Reframing Organizations: Artistry, Choice, and Leadership. San Francisco: Jessy-Bass. - Brogan, G. B. (00). Job satisfaction of Idaho high school principals. Unpublished doctoral dissertation, Idaho State University, Boise. - Brayfield, A.H. & Rothe, H.F. (9). An index of job satisfaction. Journal of Applied Psychology,, Brief, A. P. (998). Attitudes in and around organizations. Thousand Oaks, Calif: Sage faqe 9. - Bruce, W. M., & Blackburn, J. W. (99). Balancing job satisfaction and performance. Westport, CT: Quorum Books. - Cha, S.H., (008). "Explaining Teachers' Job Satisfaction, Intent to Leave, and Actual Turnover: A Structural Equation Modeling Approach". Retrieved October 6, 0, from - Chivore, BSR (988), A review of factors that determine the attractiveness of the teaching profesion in Zimbabwe, Intentional review of Education, Cortina, J.M. (99). What is coefficient alpha? An examination of theory and applications. Journal of Applied psychology, 78, Cotton, J.L. & Tuttle, J.M. (986), Emloyee Turnover: A meta-analysis and Review with Implications for Research, Academy of Management Review, January 986, pp Crossman, A. and Harris, P. (006). Job Satisfaction of Secondary School Teachers. Educational Management, Administration & Leadership, (), Cytrynbaum, S. & J. O. Crites (988) "The utility of adult development theory in understanding career adjustment process" in M. B. Arthur, D. T. Hope, & B. S. Lawrence. Handbook of Career Theory. Cambridge: Cambridge University Press

131 - Darmody, M. dhe Smyth, E. (00) Job Satisfaction and Occupational Stress among Primary School Teachers and School Principals in Ireland. Retrieved on th March 0 from URL: - Davis, J.A. (97). Elementary survey analysis. Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hall. - Eagly, A. H. (987) Sex differences in social behavior: A social-role interpretation. Hillsdale, NJ: Erlbaum. - Evans, K. (00). Reflections on the living history and legacy of the Albania Education Development Project. Institute of Education, University of London. November 00. Retrieved July, 008, from - Finley, W. H. (99). High school principal job satisfaction. Unpublished doctoral dissertation, Memphis State University, Memphis, Tennessee. - Fjalori i Oxford Advanced Genie, Web site at: Retrieved July 0, 009, from - Fjalori Webster s Encyclopedic Unabridged Dictionary of the english language Deluxe edition, faqe Gordon, M. E. & Johnson, W. A. (98) Seniority: A review of its legal and scientific standing. Personnel Psychology., Grissmer, D. W., & Kirby, S. N. (987). Teacher attrition: The uphill battle to staff the nation's schools. Santa Monica, CA: RAND. - Gritz, R. M., & Theobald, N. D. (996). The effects of school district spending priorities on length of stay in teaching. Journal of Human Resources, (), Gruneberg, M. M. (979). Understanding job satisfaction. Thetford, Norfolk, Great Britain: Lowe and Brydone Printers, Ltd. - Gruenberg, E. (979). Understanding job satisfaction. New York: John Wiley and Sons. - Greenberg, J. and Baron, R. (99). Behavior in Organizations. Englewood Cliffs, New Jersey: Prentice Hall.

132 - Guskey, T. R. (00). What makes professional development effective? Phi Delta Kappa, 8(0), Hansford, B (99). Teacher Education: the image problem, South pacific Journal of Teacher Education 0, Hackett, R.D. (989) Work Attitudes and Employee Absenteeism: A synthesis of the Literature, Journal of Occupational Psychology, pp Hall, B. W.; Pearson, L. C.; Carrol, D. (99), Teachers Long-Range Teaching Plans: A Discriminant Analysis, in: Journal of Educational Research, Vol. 8, pp. - - Herzberg, F., Mausner, B., Patterson, R. O., & Capwell, D. F. (97). Job attitude: Review of research and opinion. Pittsburgh: Psychological Services of Pittsburgh. - Herzberg, F. (97), Motivation-hygiene theory as it applies to middle school principals. University of LaVerne, f Herzberg, F., Mausner, B., & Snyderman, B. (99). The Motivation to Work New York: John Wiley & Sons. - Herzberg, F (966), Work and the nature of man, World Pub. Co. - Herzberg, F. (968). One more time: How do you motivate employees? Harvard Business Review, (Jan-Feb) Hirsch, E. (00). Teacher working conditions are student learning conditions: A report to Governor Mike Easley on the 00 North Carolina Teacher Working Conditions Survey. Chapel Hill, NC: Southeast Center for Teaching Quality. - Hirsch, E., Emerick, S., Church, K., & Fuller, E. (007). Teacher working conditions are student learning conditions: A report on the 006 North Carolina Teacher Working Conditions Survey. Hillsborough, NC: The Center for Teaching Quality. - Hom, P. W., & Griffeth, R. W. (99). Structural equations modelling test of a turnover theory: Cross-sectional and longitudinal analyses. Journal of Applied Psychology, 76, Hulin, C. L. (96). A linear model of job satisfaction. Authorized facsimile of an unpublished doctoral dissertation (Cornell University, Ithaca, NY,96) Ann Arbor, MI: University Microfilms Limited.

133 - Hulin, C. L. (96). Sex differences in job satisfaction. Journal of Applied Psychology, Hoppock, R. (9). Job satisfaction. New York: Harper. - Ingersoll, R. M. (00). Teacher turnover, teacher shortages, and the organization of schools (No. Document R-0-). Seattle, WA: University of Washington, Center for the Study of Teaching and Policy. - Ingersoll, R. M and Smith, T. M. 00. The Wrong Solution to the Teacher Shortage. Educational Leadership 60 (May): 0. - Ingersoll, R. M., & Bobbitt, S. A. (99). Teacher supply, teacher qualifications, and teacher turnover: Aspects of teacher supply and demand in the U.S (Statistical Analysis Report No. NCES 97). Washington, DC: National Center for Education Statistikor. - Judge, T. A., dhe Bono, J. E. (00). Relationship of core self-evalution traits-self esteem, generalized self-efficacy, locus of control and emotional stability-with job satisfaction and job performance. A meta-analysis. Journal of Applied Psychology, 86, Judge, T. A., & Watanabe, S. (99). Another look at the jobsatisfaction-life satisfaction relationship. Journal of Applied Psychology, 78, Kennedy, M. M. (998). Form and substance in in-service teacher education. Madison, WI: the National Institute for Science Education. - Kacmar, K. M., & Ferris, R. G. (989). Theoretical and methodological considerations in the age-job satisfaction relationship. Journal of Applied Psychology, 7(), Kalleberg, A. L. & Loscocco, K. A. (98) Aging, values, and rewards: Explaining age differences in job satisfaction. American Sociological Review vol. 8, Klecker, B. M., & Loadman, W. E. (999). Male elementary school teachers ratings of job satisfaction by years of teaching experience. Education, 9, 0. - Koslowsky, M. (99). A longitudinal analyses of job satisfaction, commitment, and intention to leave. Applied Psychology: An International Review 0, 0-.

134 - Kostallari, A. (98). Fjalor i shqipes së sotme. Botim i Akademisë së Shkencave të RSH, Tiranë 98, fq. 7, ; 9, 78,. - Kuitunen, H. Raporti Final për Njësinë e Përgatitjes së Projektit (PPU), Ministria e Arsimit dhe Shkencës, Shqipëri, Grant No.: TF076, 006, faqe 9. - Koustelios, A.D. (00). Personal Characteristics and Job Satisfaction of Greek Teachers. The International Journal of Educationl Management,, No. 7, Landy, F.J.(978). An opponent process theory of job atisfaction Journal of Applied Prychology, 6, Lester, P.E. (987). Development and Factor Analysis of the Teacher Job Satisfaction Questionnaire. Educational and Psychological Measurement, 7 (), -. - Ligji 69/0, Për Sistemin arsimor Parauniversitar në Republikën e Shqipërisë, neni, përkufizime. - Lissman, H J and Gigerich, R (990), A changet school and education culture: job orientation and teacher satisfaction at Gesamt-Schulen in Hessen, Germany-some international comparisons. Comparative Education, 6, -, Liu, X., & Ramsey, J. (008). Teachers job satisfaction: Analyses of the Teacher Follow-up Survey in the United States for Teaching & Teacher Education, () - Locke, E. A. (976). The nature and causes of job satisfaction. In M. D. Dunnette (Ed.),Handbook of industrial and organizational psychology (pp. 97-9). Chicago: Rand McNally. - Locke, E. A. (969). What is job satisfaction? Organizational Behavior and Human performance, 969,, Lofquist, L. and Dawis, R. (99). Essentials of person environment correspondence counseling. Minneapolis, University of Minnesota Press. - Loeb, S., Darling-Hammond, L., & Luczak, J. (00). How Teaching Conditions Predict Teacher Turnover in California Schools. Peabody Journal of Education, 80(), -70.

135 - Louis, K. S. (998). Effects of quality of life in secondary schools on commitment and sense of efficacy. School Effectiveness and School Improvement, 9(), Lyons, T. (97). Role conflict, need for clarity, satisfaction, tension, and withdrawal. Organizational Behavior and Human Performance, 6, Kloep, M. and Tarifa, F. (99). Working Conditions, Work Style, and Job Satisfaction among Albanian Teachers, Vol. 0, No. (99), pp Macdonald, D. (999). Teacher attrition: a review of literature. Teaching and Teacher Education, (8), Mark, J., & Anderson, B. (98). Teacher survival rates in St. Louis, American Educational Research Journal, (), -. - Maslow, A. H. (987). Motivation and Personality. New York: HarperCollins Publishers. - Mahmood, A. (00). Study of relationship between organizational climate and job satisfaction of secondary school teachers, Unpublished PhD thesis NUML. - Ma, X. and MacMillan, R. (00). Influences of work place conditions on teachers job satisafaction. The Journal of Educational Research, 9, No., Menlo, A.; Poppleton, P. (990), A Five Country Study of the Work Perceptions of Secondary School Teachers in England, the United States, Japan, Singapore and West Germany (986-88), in: Comparative Education, Vol. 6, No. -, pp Mobley, W. H., & Locke, E. A. (970). The relationship of value importance to satisfaction. Organizational Behavior and Human Performance, (), Mont, D., & Rees, D. I. (996). The influence of classroom characteristics on high school teacher turnover. Economic Inquiry, (), Iaffaldano, M. T., and Muchinsky, P. M. (98), Job Satisfaction and Job Performance: A meta-analysis, Psychological Bulletin, p Mathieu, J. E., & Zajac, D. M. (990). A review and Meta-analysis of the Antecedents, Correlates, and Consequences of Organizational Commitment. Psychological Bulletin, 08(),

136 - McCormick, E. J., & Ilgen, D. R. (980). Industrial psychology (7th ed.). Englewood Cliffs, N.J: Prentice-Hall. - Meek, A. (998). America s teachers: Much to celebrate. Educational Leadership,, 7. - Milkovich, G. T., & Newman, J. M. (990). Compensation. Homewood, IL: BPI Irwin. - Munos, M., & Portes, P. (00). Voices from the field: The perceptions of teachers and principals on class size reduction program in a large urban school district. Paper presented at the Annual meeting of the American Educational Research Association, New Orleans, La. - Murnane, R. J., & Olsen, R. J. (990). The effects of salaries and opportunity costs on duration in teaching: Evidence from North Carolina. Journal of Human Resources, (), Ninomiya, A and Okato, T (990). A critical anlysis of job satified techers of Japan. Comarative education, 6, -, Ngimbudzi, W. F. (009). Job satisfaction among secondary school teachers in Tanzania. Retrieved July 9, 009, from: pdf - Organ, D. W. & Bateman, T. S., (99). Organizational Behavior. Homewood, IL: IRWIN. - Perie, M., Baker, D. & Whitner, S. (997). Job satisfaction among America s teachers: Effects of workplace conditions, background characteristics, and teacher compensation. Statistical Analysis Report. National Center for Education Statistikor: U.S. Department of Education, Office of Educational Research and Improvement. Retrieved July 6, 009, from - Perie, M., & Baker, D. P. (997). Job satisfaction among America's teachers: Effects of workplace conditions, background characteristics, and teacher compensation (Statistical Analysis Report No. NCES 97-7). Washington, DC: National Center for Education Statistikor. 7

137 - Price, J. L. & Muller, C.W. (986). Absenteeism and turnover of hospital employees. Greenwich, C.T. JAI. - Purani, K. & Sahadev, S. (008). The moderating role of industrial experience in the job satisfaction, intention to leave relationship: An empirical study among salesmen in India, Journal of Business & Industrial Marketing, (7), Qualls, A.L.(008) Factors that Affect Job Satisfaction Among Teachers in Two Selected Milwaukee Charter Schools.ProQuest. - Quinn, R. P., Graham, L. S., & M. R. McCullough (97). Job satisfaction: Is there a trend? Washington, D. C.: U. S. Department of Labor. - Raporti vjetor Statistikor i arsimit, , Ministria e Arsimit dhe Shkencës, Tiranë. - Rapti, E. Karaj, Th. (0). The relationship between job satisfaction, demographic and school characteristices among basic education teachers in Albania. Problems of education in the -st century, volume, p Robbins, S. P. (00). Organizational Behavior. China: Pearson Education Asia LTD. - Robbins, S. P. & Judge, T. A. (008). Essentials of Organizational Behavior. New Jersey: Pearson Education. - Rosenholtz, S. J. (989). Teachers' workplace: The social organization of schools. New York:Longman. - Salancik, G.R & Pfeffer (997). J An examination of need satisfaction models of job satisfaction Administrative Science Quarterly,, Saleh, S. D., & Otis, J. L. (96). Age and level of job satisfaction. Personnel Psychology, 7(), 0. - Sargent, T. & Hannum, E. (00). Keeping teachers happy: job satisfaction among primary school teachers in rural Northwest China. Comparative education review, 9(),

138 - Scarpello, V. & Campbell, J. P. (98). Job Satisfaction: Are all the parts there? Personnel Psychology. 6, Schultz, D. P. (98). Psychology and industry today. New York: Macmillan (f.87). - Shann, M. H. (00). Professional Commitment and Satisfaction among Teachers in Urban Middle schools. The Journal of Educational Research, 9 No., Shafriz, J. M., Ott. S. & Jang, Y. S., (00). Classics of Organization Theory. Belmont, USA: Wadsworth. - Spector, P. E. (997). Job Satisfaction: Application, Assessment, Causes, and Consequences. California: Sage Publications. - Smith, P., Kendall, L. M., & Hulin, C. L. (969). The measurement of satisfaction in work and retirement. Skokie, IL: Rand McNally. faqe 6. - Smith, T. M., Desimone, L. M., & Ueno, K. (00). "Highly qualified" to do what? The relationship between NCLB teacher quality and the use of reform-oriented instruction in middle school mathematics. Educational Evaluation and Policy Analysis, 7(), Smith, M. L., & Glass, G. V. (979). Relationship of class-size to classroom processes, teacher satisfaction and pupil affect: A meta-analysis. San Francisco, Calif.: Laboratory of Educational Research. - Smith, Thomas M., and Richard M. Ingersoll. (00). What Are the Effects of Induction and Mentoring on Beginning Teacher Turnover? American Educational Research Journal (Summer): Somech, A; Drach-Zahavy, A. (000): Understanding extra-role behavior in schools: the relationships between job satisfaction, sense of efficacy, and teachers extra-role behavior. Teaching and Teacher Education. Vol. 6, pp Stinebrickner, T. R. (999). Using latent variables in dynamic, discrete choice models: The effect of school characteristics on teacher decisions. Research in Labor Economics, 8, Stinebrickner, T. R. (00). A dynamic model of teacher labor supply. Journal of Labor Economics, 9(),

139 - Tamo, A., Karaj, Th. (007). Studim: Kënaqësia e mësuesve shqiptarë nga puna e tyre. - - Taylor, A., & Frankenberg, E. (009). Exploring Urban Commitment of Graduates from an Urban-Focused Teacher Education Program. Equity & Excellence In Education, (), Vroom, V. H. (98). Work and motivation (Rev. ed.). Malabar, FL: Robert E. Krieger Publishing Company. - Vroom, V. H. (99). Work and Motivation. San Francisco: Jossey-Bass Inc. - Wanous, J. P. & Lawler, E. E. (97). Measurement of meaning of job satisfaction. Journal of Applied Psychology. 9, Weiss, D.; Dawis, R.; England, G.; Lofquist, L. (967).Manual for the Minnesota Satisfaction Questionnaire. Work Adjustment Project, Industrial Relations Center, University of Minnesota, Minneapolis, MN. - Weiss, E. M. (999). Perceived workplace conditions and first-year teachers' morale, career choice commitment, and planned retention: A secondary analysis. Teaching and Teacher Education, (8), Whitman, D. S., Rooy, D. L. V. and Viswesvaran, C. (00). Satisfaction, Citizenship Behaviors, and Performance in Work Units: A Meta-Analysis of Collective Construct Relations. Personnel Psychology, 6, 8. - Williams, L. J. & Hazer, J. T. (986), Antecedents and consequences of satisfaction and commitment in turnover models: A reanalysis using latent variable structural equation methods. Journal of Applied Psychology, 7, Wisniewski, W (990). Job satisfaction of Techers of Poland. Comparative Education, 6, -, Wisniewski, W (99). Job satisfaction of Secondary school techers in six countries, A Przybysz (ED) Teachers job satisfaction (-6). Varszawa: Institut Sociologii, Uniwersytet Warszawski. - Witte, D. H. (007). Testing Karasek s learning and strain hypotheses on young workers in their job. Works & Stress. ():. Retrieved on the nd of April, 008 from URL: Vroom, V. H. (98). Work and motivation (Rev. ed.). Malabar, FL: 0

140 - Wood, S. (008). Job characteristics, employee voice and wellbeing in Britain. Industrial Relations Journal, 9, No., Woods, A. M. & Weasmer (00). Maintaining job satisfaction: Engaging professionals as active participants. The Clearing House. 7, No., Wright, H., & Hamilton, R. (978). Work satisfaction and age: Some evidence for the job change hypothesis. Social Forces, 9(), Zembylas, M. & Papanastasiou, E. (006). Sources of job satisfaction and dissatisfaction in Cyprus. British Association for International and Comparative Education. Vol. 6, No., Zembylas, M.L., Papanastasiou, E. (00) Job satisfaction among school teachers in Cyprus. Journal of Educational Administration,, Zhongshan, Z. (007). Study of job satisfaction among elementary schools in Shanghai. Chinese Educational Society, Vol. 0, No., 0-6.

141 7.. MENDIME TË MËSUESVE PËR ASPEKTE TË NDRYSHME QË LIDHEN ME PUNËN E TYRE Me qëllim evidentimin e problemeve që lidhen me punën e mësuesve, u bë një analizë e sintetizuar e imit ose mosimit të mësuesve për aspektet e ndryshme të punës së tyre. Rezultatet që do të evidentohen dhe analizohen më poshtë, shprehin mendimet që kanë mësuesit ndaj aspekteve të ndryshme të punës së tyre, por jo nivelin e përgjithshëm të kënaqësisë nga faktorët e ndryshëm të punës së mësuesve.. Mendime të mësuesve lidhur me drejtimin e shkollës Tabela : Mendime të mësuesve lidhur me drejtimin e shkollës (shprehur në përqindje) Nr. Pohimi I pavendosur (i lëkundur) Dakord. Unë mbështetem nga drejtuesit e shkollës. Drejtoria e shkollës më ndihmon sa herë unë kam nevojë. Drejtoria e shkollës m i bën të qarta objektivat dhe detyrat që unë duhet të realizoj. Drejtoria e shkollës e vlerëson punën e mësuesit me objektivitet. Drejtoria e shkollës më vë në dispozicion materialet që mua më nevojiten që ta bëj mësimin sa më mirë 6. Në këtë shkollë drejtuesit i marrin parasysh sugjerimet e mësuesve

142 Në tabelën janë evidentuar mendimet e mësuesve në lidhje me aspekte të ndryshme të drejtimit të shkollës. 8.% e mësuesve shprehen se mbështeten nga drejtuesit e shkollës dhe 8.% e tyre ndihmohen nga drejtoria e shkollës sa herë kanë nevojë. Lidhur me vlerësimin e punës së tyre me objektivitet, 8.6% e mësuesve nuk janë që drejtoria e shkollës e vlerëson punën e mësuesit me objektivitet, por duhet theksuar se 8.% e mësuesve janë të lëkundur lidhur me këtë pyetje. në mësues nuk janë me pohimin që Drejtoria e shkollës më vë në dispozicion materialet që mua më nevojiten që ta bëj mësimin sa më mirë, ndërkohë që për këtë pyetje afërsisht në mësues janë të pavendosur. Gjithashtu, në mësues shprehen se nuk janë dhe të pavendosur (përkatësisht 7.% nuk janë dhe.6% janë të lëkundur) lidhur me marrjen parasysh të sugjerimeve të mësuesve nga drejtuesi i shkollës.. Mendime të mësuesve lidhur me kushtet e punës Tabela : Mendime të mësuesve lidhur me kushtet e punës (shprehur në përqindje ) Nr. Pohimi I pavendosur (i lëkundur) Dakord. Shkolla i ka të gjitha kushtet që unë të punoj normalisht Më kënaq mjedisi përreth shkollës Është komode të japësh mësim me klasa të veçanta (jo me klasa të bashkuara). Unë i kam të gjitha mjetet e nevojshme për të zhvilluar mësimin. Në shkollën ku punoj, biblioteka është mjaft e pasur me libra metodikë në ndihmë të mësuesit

143 Në tabelën janë evidentuar mendimet e mësuesve lidhur me kushtet e punës. Kushtet e punës janë një problem shqetësues për mësuesit. Ndër to, më problematiku është mjedisi përreth shkollës. 9% e mësuesve nuk janë me pohimin Më kënaq mjedisi përreth shkollës, ndërkohë që 0.9% janë të pavendosur. në mësues nuk janë më pohimin Unë i kam të gjitha mjetet e nevojshme për të zhvilluar mësimin..% shprehen jo se biblioteka është mjaft e pasur me libra metodikë në ndihmë të mësuesit. 9.% e mësuesve shprehen për të punuar me klasa të veçanta (jo klasa të bashkuara) dhe vetëm.6% nuk janë për të punuar me klasa të veçanta. Vetëm 0.7% e mësuesve shprehen se shkolla i ka të gjitha kushtet për të punuar normalisht.. Mendime të mësuesve lidhur me pagën Tabela : Mendime të mësuesve lidhur me pagën (shprehur në përqindje) Nr. Pohimi I pavendosur (i lëkundur) Dakord. Paga e mësuesit të lejon që të jetosh normalisht. Unë i paguar mirë në raport me aftësitë e mia. Unë i kënaqur me rrogën që marr si mësues Nga të dhënat e tabelës duket qartë një nivel i lartë i mosësisë së mësuesve lidhur me pagën. 6.7% nuk janë të kënaqur me rrogën që marrin për punën e bërë si mësues. 60.9% e mësuesve nuk janë me pohimin se Paga e mësuesit të lejon që të jetosh normalisht.

144 . Mendime të mësuesve lidhur me komunikimin me kolegët Tabela Mendime të mësuesve lidhur me komunikimin me kolegët (shprehur në përqindje) Nr. Pohimi I pavendosur (i lëkundur) Dakord. Mësuesit në shkollën ku punoj bashkëpunojnë ngushtë me njëri-tjetrin Unë i pëlqej kolegët me të cilët punoj Unë ia kaloj mirë me kolegët e mi Kolegët më ndihmojnë mua që ta përmirësoj punën time Lidhur me komunikimin, 9.% e mësuesve shprehen se kalojnë mirë me kolegët e tyre, dhe 89.% i pëlqejnë kolegët me të cilët punojnë. Ndërkohë, 6.% e mësuesve shprehen se kolegët nuk ndihmojnë njëri-tjetrin për përmirësimin e punës dhe njëkohësisht.% e tyre shprehen të pavendosur lidhur me këtë (Shih tabelën ).. Mendime të mësuesve lidhur me komunikimin me nxënësit Tabela : Mendime të mësuesve lidhur me komunikimin me nxënësit (shprehur në përqindje) Nr. Pohimi I pavendosur (i lëkundur) Dakord. Sjellja e nxënësve në shkollën tonë sot është përmirësuar. Unë e ndiej se komunikimi me nxënësit nuk është problem në shkollën tonë

145 . Mbajtja e disiplinës së nxënësve në klasë nuk përbën problem në shkollën tonë. Nxënësit janë shumë të interesuar për të mësuar. Nxënësit e mi më respektojnë mua si mësues Nga tabela vëmë re se 9.9% e mësuesve shprehen se ndihen të respektuar nga nxënësit e tyre. Problem mbetet interesi i nxënësve për mësim..9% e mësuesve shprehen se nuk janë që nxënësit janë shumë të interesuar për të mësuar, njëkohësisht dhe pjesa e mësuesve të lëkundur lidhur me këtë pyetje është e lartë,.%. Afërsisht në mësues (.%) shprehen se nuk janë me pohimin Sjellja e nxënësve në shkollën tonë sot është përmirësuar. Po në mësues janë të pavendosur lidhur me këtë pyetje. Mbajtja e disiplinës së nxënësve në klasë përbën problem për mësuesit në masën.9%, ndërkohë që 9.% e mësuesve janë të pavendosur lidhur me këtë pyetje. 6. Mendime të mësuesve lidhur me vlerësimin (mirënjohjen) Tabela 6: Mendime të mësuesve lidhur me vlerësimin (mirënjohjen) (shprehur në përqindje) Nr. Pohimi I pavendosur (i lëkundur) Dakord. Unë mendoj që puna ime si mësues vlerësohet lart në shoqëri. Unë marr mirënjohjen (vlerësimin) e merituar për punën time të suksesshme mësimore. Prindërit e vlerësojnë punën time si mësues

146 8.9% e të anketuarve shprehen se prindërit e nxënësve e vlerësojnë punën e tyre si mësues. Por ndërkohë,.6% e mësuesve mendojnë se shoqëria nuk e vlerëson punën e tyre. Lidhur me vlerësimin nga shoqëria,.% e të pyeturve shprehen të pavendosur. Afërsisht në 7 mësues shprehen se nuk marrin mirënjohjen (vlerësimin) e merituar për punën e tyre, por dhe.% shprehen të pavendosur lidhur me këtë pyetje (Shih tabelën 6). 7. Mendime të mësuesve lidhur me vendimmarrjen Tabela 7: Mendime të mësuesve lidhur me vendimmarrjen (shprehur në përqindje ) Nr. Pohimi I pavendosur (i lëkundur) Dakord. Mësuesit në shkollën time marrin pjesë në marrjen e vendimeve më të rëndësishme të shkollës Vendimmarrja është matur vetëm me një pyetje. Nga tabela vëmë re se në 8 mësues nuk është me pohimin se mësuesit në shkollën e tyre marrin pjesë në marrjen e vendimeve më të rëndësishme të shkollës (Shih tabelën 7) 8. Mendime të mësuesve lidhur me autonominë Tabela 8: Mendime të mësuesve lidhur me autonominë (shprehur në përqindje) Nr. Pohimi I pavendosur (i lëkundur) Dakord. Unë kam mjaft pavarësi dhe liri për të bërë punën në atë mënyrë që unë e mendoj. Kërkesat dhe udhëzimet në shkollën tonë janë shumë fleksible dhe më lejojnë mua ti zbatoj ato sipas kushteve konkrete

147 Autonomia e mësuesve në punën e tyre është matur me dy pyetje. Afërsisht në 0 mësues shprehen se nuk kanë pavarësi dhe liri për të bërë punën në atë mënyrë si e mendojnë, gjithashtu dhe në 0 mësues shprehen se kërkesat dhe udhëzimet në shkollë nuk janë shumë fleksible që të të lejojnë t i zbatosh ato sipas kushteve konkrete (Shih tabelën 8). 9. Mendime të mësuesve lidhur me zhvillimin profesional Tabela 9: Mendime të mësuesve lidhur me zhvillimin profesional (shprehur në përqindje) Nr. Pohimi I pavendosur (i lëkundur) Dakord. Unë e kam të lehtë që t i shfrytëzoj mundësitë që ekzistojnë për zhvillimin tim profesional si mësues. Unë i kënaqur me sistemin aktual të kualifikimit/trajnimit të mësuesve. Mësimdhënia më jep mundësi që të avancoj (të rritem) profesionalisht. Mësimdhënia më ndihmon që të jem krijues Nga tabela 9 vërehet se 90.6% e mësuesve janë me pohimin Mësimdhënia më ndihmon që të jem krijues. Problem shqetësues, sipas mendimeve të mësuesve, mbetet sistemi aktual i kualifikimit/trajnimit të mësuesve. Për këtë,.% e mësuesve nuk janë me sistemin aktual të kualifikimit/trajnimit, por dhe.9% e mësuesve shprehen të pavendosur lidhur me këtë pyetje. 8

148 0. Mendime të mësuesve lidhur me sigurinë Tabela 0: Mendime të mësuesve lidhur me sigurinë (shprehur në përqindje) Nr. Pohimi I pavendosur (i lëkundur) Dakord. Profesioni i mësuesit më siguron një të ardhme të sigurt. Unë i sigurt në punën time, sepse emërimet, lëvizjet dhe ngritjet në përgjegjësi të mësuesve bëhen mbi bazën e kritereve të qarta e objektive Siguria në punë përbën një problem serioz për mësuesit. Sipas tabelës 0, rezulton se afërsisht në mësues është se emërimet, lëvizjet dhe ngritjet në përgjegjësi të mësuesve bëhen mbi bazën e kritereve të qarta e objektive (8.% nuk janë dhe 8% janë të pavendosur). në mësues shprehet se Profesioni i mësuesit më siguron një të ardhme të sigurt, ndërkohë që % e mësuesve nuk janë me këtë pohim dhe % janë të pavendosur (Shih tabelën 0).. Mendime të mësuesve lidhur me ngarkesën Tabela : Mendime të mësuesve lidhur me ngarkesën (shprehur në përqindje) Nr. Pohimi I pavendosur (i lëkundur) Dakord. Unë mendoj se ngarkesa ime si mësues është normale. Mua gjithmonë më kërkohet të bëj vetëm detyrat që më takojnë. Puna me tekstet e reja e ka lehtësuar mësimdhënien në lëndët që unë jap

149 . Unë e kam të lehtë të realizoj të gjitha kërkesat e programit mësimor të lëndës sime Lidhur me ngarkesën sipas tabelës,.9% e mësuesve nuk janë me pohimin Puna me tekstet e reja e ka lehtësuar mësimdhënien në lëndët që unë jap, ndërkohë që 7.% e tyre janë të pavendosur lidhur me këtë pyetje. 7.% e mësuesve nuk janë se ngarkesa e tyre si mësues është normale..% shprehen se nuk janë që atyre u kërkohet të bëjnë vetëm detyrat që u takojnë.. Mendime të mësuesve lidhur me politikat arsimore Tabela : Mendime të mësuesve lidhur me politikat arsimore (shprehur në përqindje) Nr. Pohimi I pavendosur (i lëkundur) Dakord. Qeveria po përpiqet shumë për një sistem më të mirë arsimimi Nga tabela vëmë re se 8.% e mësuesve nuk janë se qeveria po përpiqet shumë për një sistem më të mirë arsimimi. Ndërkohë që.% e tyre janë të pavendosur lidhur me këtë pohim. Duhet pasur parasysh se një përqindje e lartë imi ose mosimi lidhur me të gjitha aspektet si dhe faktorët e mësipërm, nuk do të thotë automatikisht që këto aspekte kanë peshën më të madhe ndikuese në nivelin e kënaqësisë ose moskënaqësisë së mësuesve në punën e tyre. 0

150 7.. CURRICULUM VITAE Mbiemri: Emri: Bezati Fatmir Datëlindja: Arsimi: Shkolla e mesme e përgjithshme 980 Instituti i Lartë Pedagogjik Gjirokastër, dega arsimi fillor,989 Master në fushën e pedagogjisë, 00 Punësimi: 008 e në vazhdim Pedagog në Departamentin e Pedagogji-Psikologjisë në Fakultetin e Shkencave Sociale të Universitetit të Tiranës Specialist për arsimin bazë, arsimin special dhe arsimin e minoriteteve në MASh Zëvendësdrejtor në shkollë 9-vjeçare Mësues i arsimit fillor 00 e në vazhdim Nënkryetar i Federatës Sindikale të Arsimit dhe kryetar i Sindikatës së Pedagogëve të Shqipërisë.

151 7.. PYETËSOR Ju lutem plotësoni pyetësorin e mëposhtëm. Ky pyetësor ka për qëllim të zbulojë faktorët që ndikojnë në kënaqësinë e profesionit të mësuesit, me qëllim përmirësimin e qëndrimit të tij ndaj profesionit. Informacioni që ju do të jepni, është anonim dhe do të përdoret vetëm për arsye studimi. Faleminderit për bashkëpunimin I. Plotëso duke qarkuar një prej numrave para alternativave te dhëna Gjinia Mashkull Femër Mosha Vjetërsia në arsim? Ku jepni mësim? Në cilin cikël jepni mësim? 6 Ku ndodhet shkolla që jepni mësim? Deri në vjeç - -9 Mbi 9 Deri në vjet 6-0 vjet -0 vjet Mbi 0 vjet Në shkollë publike të arsimit të detyruar Në shkollë publike speciale Në shkollë jopublike të arsimit të detyruar Në ciklin fillor (klasa -) Në ciklin e lartë (klasa 6-9) Në zonën qendrore të qytetit Në periferi të qytetit Në fshat afër qytetit (ku ka transport) Në fshat të largët (pa transport) Deri 0 nxënës

152 7 Cili është numri i nxënësve të shkollës ku ju jepni mësim? -00 nxënës nxënës nxënës Mbi Cili është arsimi më i lartë që keni? Arsim i mesëm Arsim i lartë 9 Sa është numri i nxënësve në klasën ku jepni mësim? Deri në 0 - Mbi 0 Puna ime si mësues është për mua zbavitëse Puna ime është aq interesante sa që nuk më lë të mërzitem Mua më duket se shokët e mi janë më tepër të interesuar se unë për punët e tyre Unë mendoj se puna ime si mësues është në njëfarë mase e pakëndshme Unë kënaqem me punën time si mësues më shumë sesa kënaqem me aktivitetet që bëj në kohën time të lirë Unë mërzitem shpesh me punën time si mësues 6 Unë ndihem deri në njëfarë mase i kënaqur me punën time si mësues 7 Shumicën e kohës unë shkoj në punë me zor (me të shtyrë) Qarko numrin sipër alternativave të dhëna i lëkundur i lëkundur i lëkundur i lëkundur i lëkundur i lëkundur i lëkundur i lëkundur 8 Për momentin, unë

153 ndihem i kënaqur me punën time si mësues 9 Unë mendoj se puna si mësues nuk është më tepër interesante se punët e tjera që unë mund të kisha 0 Unë nuk e pëlqej punën time si mësues Unë marr nga puna e mësuesit më shumë kënaqësi nga ç marrin të tjerët nga punët e tyre Në shumicën e ditëve, unë entuziast për punën time Unë mezi e shtyj ditën e punës Puna e mësuesit më jep kënaqësi mbi nivelin mesatar Puna ime është mjaft e pakëndshme (jointeresante) 6 Puna e mësuesit mua më jep me të vërtetë kënaqësi 7 Unë ndihem i zhgënjyer që e kam zgjedhur punën e mësuesit i lëkundur i lëkundur i lëkundur i lëkundur i lëkundur i lëkundur i lëkundur i lëkundur i lëkundur i lëkundur 8 Unë mbështetem nga drejtuesit e shkollës 9 Kushtet e punës në shkollën time janë të mira i lëkundur i lëkundur 0 Paga e mësuesit të lejon

154 që të jetosh normalisht Mësuesit në shkollën ku punoj, bashkëpunojnë ngushtë me njëri-tjetrin Sjellja e nxënësve në shkollën tonë sot është përmirësuar Unë mendoj që puna ime si mësues vlerësohet lart në shoqëri Mësuesit në shkollën time marrin pjesë në marrjen e vendimeve më të rëndësishme të shkollës Unë kam mjaft pavarësi dhe liri për të bërë punën në atë mënyrë që unë e mendoj 6 Unë e kam të lehtë që t i shfrytëzoj mundësitë që ekzistojnë për zhvillimin tim profesional si mësues 7 Profesioni i mësuesit më siguron një të ardhme të sigurt 8 Unë mendoj se ngarkesa ime si mësues është normale 9 Qeveria po përpiqet shumë për një sistem më të mirë arsimimi 0 Drejtoria e shkollës më ndihmon sa herë unë kam nevojë Shkolla i ka të gjitha kushtet që unë të punoj normalisht Puna e mësuesit nuk më jep siguri financiare i lëkundur i lëkundur i lëkundur i lëkundur i lëkundur i lëkundur i lëkundur i lëkundur i lëkundur i lëkundur i lëkundur i lëkundur i lëkundur

155 Unë i pëlqej kolegët me të cilët punoj Unë e ndiej se komunikimi me nxënësit nuk është problem në shkollën tonë Unë marr mirënjohjen (vlerësimin) e merituar për punën time të suksesshme mësimore 6 Vendimet në shkollën time merren pa pyetur mësuesit 7 Kërkesat dhe udhëzimet në shkollën tonë janë shumë fleksible dhe më lejojnë mua t i zbatoj ato sipas kushteve konkrete 8 Unë i kënaqur me sistemin aktual të kualifikimit/trajnimit të mësuesve 9 Unë i sigurt në punën time sepse emërimet, lëvizjet dhe ngritjet në përgjegjësi të mësuesve bëhen mbi bazën e kritereve të qarta e objektive 0 Mua gjithmonë më kërkohet të bëj vetëm detyrat që më takojnë Po ndodhin shumë ndryshime në sistemin arsimor Drejtoria e shkollës i lavdëron mësuesit për punën e mirë të tyre Më kënaq mjedisi përreth shkollës i lëkundur i lëkundur i lëkundur i lëkundur i lëkundur i lëkundur i lëkundur i lëkundur i lëkundur i lëkundur i lëkundur 6

156 Unë i paguar mirë në raport me aftësitë e mia Unë ja kaloj mirë me kolegët e mi 6 Mbajtja e disiplinës së nxënësve në klasë nuk përbën problem në shkollën tonë 7 Unë marr shumë pak mirënjohje për punën time mësimore 8 Programet mësimore nuk më lejojnë të bëj atë që unë mendoj 9 Është komode të japësh mësim me klasa të veçanta (jo me klasa të bashkuara) 60 Drejtoria e shkollës më ndihmon për përmirësimin e mësimdhënies 6 Unë i kënaqur me rrogën që marr si mësues 6 Kolegët më ndihmojnë mua që ta përmirësoj punën time 6 Unë falënderohem për punën e mirë nga drejtoria e shkollës 6 Nxënësit janë shumë të interesuar për të mësuar 6 Askush nuk më thotë mua se një mësues i mirë 66 Drejtoria e shkollës m i bën të qarta objektivat i lëkundur i lëkundur i lëkundur i lëkundur i lëkundur i lëkundur i lëkundur i lëkundur i lëkundur i lëkundur i lëkundur i lëkundur i lëkundur 7

157 dhe detyrat që unë duhet të realizoj 67 Në punën time si mësues më duhet që të zbatoj kërkesa edhe pse ato janë në kundërshtim me bindjet e mia profesionale 68 Mësimdhënia nuk më jep mundësi që të zhvilloj metoda të reja 69 Drejtoria e shkollës e vlerëson punën e mësuesit me objektivitet 70 Puna me tekstet e reja e ka lehtësuar mësimdhënien në lëndët që unë jap 7 Disa zyrtarë të arsimit janë më të interesuar për karrierën e tyre sesa për arsimimin më të mirë të fëmijëve 7 Kur unë bëj një orë mësimi të mirë, drejtoria e shkollës e vlerëson këtë gjë 7 Unë i kam të gjitha mjetet e nevojshme për të zhvilluar mësimin 7 Paga e mësuesit mezi ta siguron jetesën 7 Drejtoria e shkollës më vë në dispozicion materialet që mua më nevojiten që ta bëj mësimin sa më mirë 76 Në shkollën tonë nuk ka frymë bashkëpunimi 77 Në këtë shkollë drejtuesit i marrin parasysh sugjerimet e mësuesve i lëkundur i lëkundur i lëkundur i lëkundur i lëkundur i lëkundur i lëkundur i lëkundur i lëkundur i lëkundur i lëkundur 8

158 78 Unë kam frikë nga humbja e punës sime si mësues 79 Drejtoria e shkollës nuk më mbështet mua 80 Unë e kam të lehtë të realizoj të gjitha kërkesat e programit mësimor të lëndës sime 8 Sistemi arsimor në vendin tonë po përkeqësohet 8 Unë ndihem i braktisur nga drejtoria e shkollës 8 Në shkollën ku punoj, biblioteka është mjaft e pasur me libra metodikë në ndihmë të mësuesit 8 Paga e ulët nuk më lejon mua që të bëj jetën që dëshiroj 8 Drejtoria e shkollës më bën që të ndihem jo rehat në shkollë 86 Unë nuk i pëlqej kolegët me të cilët punoj 87 Prindërit e vlerësojnë punën time si mësues 88 Drejtoria e shkollës nuk interesohet për përmirësimin e mësimdhënies 89 Mësimdhënia më jep mundësi që të avancoj (të rritem) profesionalisht 90 Unë nuk e di me qartësi atë që pritet nga unë në i lëkundur i lëkundur i lëkundur i lëkundur i lëkundur i lëkundur i lëkundur i lëkundur i lëkundur i lëkundur i lëkundur i lëkundur i lëkundur 9

159 shkollë 9 Nxënësit kanë shprehitë e domosdoshme për punë 9 Unë nuk i lirë që të vendos vetë për punën time mësimore 9 Në shkollën tonë nuk ka kritere të qarta për vlerësimin e punës së mësuesit 9 Kushtet e punës në këtë shkollë janë si mos më keq 9 Unë paguhem më pak nga sa meritoj për punën e mësuesit 96 Drejtoria e shkollës i nxit mësuesit kundër njëri-tjetrit 97 Nxënësit e mi më respektojnë mua si mësues 98 Mësimdhënia më ndihmon që të jem krijues 99 Drejtoria e shkollës më jep shumë udhëzime për mësimdhënien që nuk ia vlen t i zbatosh 00 Mësuesit kanë ngarkesë të madhe në punën e tyre 0 Ndryshimet në sistemin arsimor janë shumë të shpejta 0 Jo gjithmonë, drejtoria e shkollës më siguron materialet e nevojshme për mësim i lëkundur i lëkundur i lëkundur i lëkundur i lëkundur i lëkundur i lëkundur i lëkundur i lëkundur i lëkundur i lëkundur i lëkundur 0

160 0 Kushtet e punës në shkollën time duhet të përmirësohen 0 Kolegët tregohen të paarsyeshëm me mua 0 Sjellja e nxënësve në shkollë sot është shumë problematike 06 Drejtoria e shkollës nuk është e interesuar që të dëgjojë sugjerimet e mësuesve 07 Mjedisi fizik përreth shkollës është i pakëndshëm 08 Unë e ndiej se komunikimi me nxënësit është bërë shumë i vështirë 09 Në sistemin arsimor nuk ka kritere të qarta që duhen plotësuar për të ecur përpara në karrierën profesionale 0 Mësuesve u kërkohet që të bëjnë shumë detyra jashtë punës mësimore Puna me klasa të bashkuara më bezdis Mua më lodh e më bezdis mbajtja e disiplinës së nxënësve në klasë Sistemi aktual i kualifikimit/ trajnimit të mësuesve në shkollën tonë është formal Tekstet mësimore janë të mbingarkuara i lëkundur i lëkundur i lëkundur i lëkundur i lëkundur i lëkundur i lëkundur i lëkundur i lëkundur i lëkundur i lëkundur i lëkundur Në shkollën ku punoj,

161 nuk ka mjete didaktike të mjaftueshme (harta, komplete matematike, topa, preparate kimike etj.) 6 Pagesa e profesionit të mësuesit është shumë e ulët në krahasim me profesionet e tjera jashtë mësuesisë 7 Kolegët janë shumë kritikë ndaj njëri-tjetrit 8 Nxënësit nuk janë të motivuar për të mësuar 9 Unë nuk duke bërë progres në punë time si mësues 0 Nxënësit nuk kanë shprehitë e nevojshme për punë Mësimdhënia ofron mundësi të pakta për tu zhvilluar Unë e kam të vështirë të realizoj të gjitha kërkesat e programit mësimor Puna e mësuesit përbëhet nga aktivitete rutinë Shpesh, emërimet, lëvizjet dhe ngritjet në përgjegjësi të mësuesve me kritere të paqarta më bëjnë të pasigurt në punën time Kontrolli i detyrave dhe punëve me shkrim të nxënësve përbën mbingarkesë për mua 6 Shpesh, nga instancat e larta të arsimit vijnë i lëkundur i lëkundur i lëkundur i lëkundur i lëkundur i lëkundur i lëkundur i lëkundur i lëkundur i lëkundur i lëkundur i lëkundur

162 kërkesa (urdhra e udhëzime) jorealiste 7 Në përgjithësi, duke pasur parasysh të gjitha aspektet e punës së mësuesit, sa jeni të kënaqur me profesionin tuaj si mësues? Shumë i kënaqur I kënaqur I pavendosur I pakënaqur Shumë i pakënaqur 8 Në mendje më vijnë mendime për të lënë punën e mësuesit 9 Unë e kam vënë në plan të gjej një punë tjetër brenda vitit që vjen 0 Unë do të kërkoj aktivisht që brenda vitit që vjen, të gjej një punë tjetër jashtë arsimit 6 Gjithë kohën 6 Plotësisht 6 Plotësisht Shumë shpesh Mesatarisht Mesatarisht Shpesh Pak Pak Disa herë Pak jo Pak jo Rrallë Mesatarisht jo Mesatarisht jo Asnjëherë Aspak Aspak 7.. Rezultat e regresionit lidhur me ndikimin e variablave demografikë dhe karakteristikave të shkollës në kënaqësinë e përgjithshme në punë Variables Entered/Removed b Model Variables Entered Gjinia, arsimi, numri i nxёnёsve, vjetërsia nё arsim, vendndodhja, cikli i mёsimdhёnies, mosha. a. All requested variables entered. Variables Removed Method. Enter

163 Variables Entered/Removed b Model Summary b Mode l R R Square Adjusted R Square Std. Error of the Estimate R Square Change Change Statistikor F Change df df Durbin Sig. F - Change Watson.9 a a. Predictors: (Constant), gjinia, arsimi, numri i nxёnёsve, vjetërsia nё arsim, vendndodhja, cikli i mёsimdhёnies, mosha. b. Dependent Variable: Kёnaqёsia e pёrgjithshme Model Variables Entered Variables Removed Method Gjinia, arsimi, numri i nxёnёsve, vjetërsia nё arsim, vendndodhja, cikli i mёsimdhёnies, mosha.. Enter b. Dependent Variable: Kёnaqёsia e përgjithshme ANOVA b Model Sum of Squares Df Mean Square F Sig. Regression a Residual Total a. Predictors: (Constant), Gjinia, arsimi, numri i nxёnёsve, vjetërsia nё arsim, vendndodhja, cikli i mёsimdhёnies, mosha. b. Dependent Variable: Kёnaqёsia e përgjithshme

164 Coefficients a Unstandardized Standardized Collinearity Coefficients Coefficients Correlations Statistikor Std. Zero- Tolera Model B Error Beta t Sig. order Partial Part nce VIF (Constant) mosha vjetёrsia Cikli mёsimdhёnies vendi arsimi Numri nxёnёsve gjinia a. Dependent Variable: Kёnaqёsia e pёrgjithshme Residuals Statistikor a Minimum Maximum Mesatarja Devijimi standard Predicted Value Residual -.99E Std. Predicted Value Std. Residual a. Dependent Variable: Kёnaqёsia e përgjithshme N

165 Charts 6

166 7

167 ANOVA b Variables Entered/Removed b Model Variables Entered Paga Marrёdhëniet me kolegёt Kushtet fizike tё punёs, Mbingarkesa, Sjellja problematike e nxёnёsve, Drejtimi i shkollёs a a. All requested variables entered. Variables Removed. Enter b. Dependent Variable: Kёnaqёsia e pёrgjithshme Method Mode l R R Squar e Adjusted R Square Model Summary b Std. Error of the Estimate R Square Change Change Statistikor F Change df df Sig. F Change Durbi n- Watso n.0 a a. Predictors: (Constant), PAGA, KOLEGETT, kushtet, mbingarkesa, sjellja e nxënësve, supervizimi b. Dependent Variable: Kёnaqёsia e pёrgjithshme 8

168 Model Sum of Squares df Mean Square F Sig. Regression a Residual Total a. Predictors: (Constant), PAGA, KOLEGETT, kushtet, mbingarkesa, sjellja e nxënësve, supervizimi b. Dependent Variable: Kёnaqёsia e pёrgjithshme Model Unstandardized Coefficients Coefficients a Standardi zed Coefficie nts B Std. Error Beta T Sig. (Constant) Marrëdhënia me kolegët Collinearity Statistikor Tolera nce VIF Mbingarkesa Supervizimi Sjellja problematika e nxënësve Kushtet fizike të punës Paga a. Dependent Variable: Kёnaqёsia e pёrgjithshme 9

169 Residuals Statistikor a Minimum Maximum Mesatarja Devijimi standard N Predicted Value Std. Predicted Value Standard Error of Predicted Value Adjusted Predicted Value Residual -.777E Std. Residual Stud. Residual Deleted Residual -.90E Stud. Deleted Residual Mahal. Distance Cook's Distance Centered Leverage Value a. Dependent Variable: Kёnaqёsia e pёrgjithshme 0

170 Charts

171