ISPITUVAWE NA STATI^KA ELEKTRI^NA ZA[TITA PRI KRATKOVREMENI NAGLI PROMENI NA NAPOJUVAWETO

Size: px

Start display at page:

Download "ISPITUVAWE NA STATI^KA ELEKTRI^NA ZA[TITA PRI KRATKOVREMENI NAGLI PROMENI NA NAPOJUVAWETO"

Baldric Wesley Richardson
5 years ago
Views:

1 ПЕТТО СОВЕТУВАЊЕ Охрид, октомври 00 m-r Toni Paspalovski, dipl.el.in`. R E K -Bitola P E -Termoelektrani ISPITUVAWE NA STATI^KA ELEKTRI^NA ZA[TITA PRI KRATKOVREMENI NAGLI PROMENI NA NAPOJUVAWETO KUSA SODR@INA Vo referatot se razgleduva problematikata na ispad na blok vo termoelektrani Bitola pri kratkovremena nagla (ostra) promena na naponot na napojuvawe na ormarot za za{tita. Pri ovaa preodna pojava vo napojuvaweto na stati~kata za{tita dojde do srabotuvawe na istata i isklu~uvawe na generatorot od mre`a. Vo ormarot za za{tita ne ostana memorirano srabotuvawe na nitu edna za{tita. Za otkrivawe na la`noto srabotuvawe na za{titata se izraboteni taka nare~eni lovci i izvr{eno e simulirawe na preodni procesi so kratkovremeno isklu~uvawe i povtorno vklu~uvawe na naponot na napojuvawe na ormarot za za{tita. ABSTRACT In this paper are described problem of assault unit in Thermal Power Plant Bitola for short- lived sudden change of voltage auxiliary for protection cabinet. The auxiliary cabinet is from DC battery in which the voltage is regulating automatically (there is crossbeam (traverse) which in function from voltage value is moving and turning on or turning off cells from battery). During this operation it could be possible to appear a short time of voltage change. During one of this transition in voltage supply for static protection, happened activating of static protection and shut down of generator from network system.in cabinet for protection there was no memorized any activating protection. To find these false activity of protection there was made so called hunters and also done simulation of transition process with short time turning off and turning on voltage supply of cabinet protection.. VOVED Generatorite predstavuvaat izvori na elektri~na energija koi vo elektroenergetskiot sistem se eden od najva`nite elementi, a posebno ako se raboti za golemi turbogeneratori. Zaradi toa posebno vnimanie se posvetuva na elektri~nata za{tita vo smisol na nagoduvawe na srabotuvaweto na releite. Sigurnosta odnosno pouzdanosta na kompletniot sistem na relejnata za{tita e od mnogu bitno zna~ewe, bidej}i sekoj la`en ispad e so posledici kako na sistemot odnosno potro{uva~ite taka i za proizvoditelot na elektri~nata energija.. OPIS NA ELEKTRI^NATA ZA[TITA Relejnata za{tita ima za zada~a da go {titi blokot od elektri~ni povredi vnatre ili nadvor od blokot. B5-0R /

2 MAKO CIGRE 00 B5-0R / Pri razni gre{ki i poremetuvawa vo mre`ata koja generatorot ja napojuva, mo`at da se pojavat takvi rabotni uslovi koi sami po sebe ne pretstavuvaat gre{ka vo generatorot, me utoa mo`at da proizvedat nedozvoleni visoki termi~ki, elektri~ni ili mehani~ki napregawa vo generatorot ili turbinata. Imeno koga povredata nastanala vo mre`ata nadvor od blokot, dovolno e da se isklu~i samo energetskiot prekinuva~ na blokot, pri {to generatorot ostanuva da se vrti na 000 vrte`i vo minuta i ja napojuva sopstvenata potro{uva~ka, t.e. dovolno e samo blokot da premine vo ostrovski re`im na rabota. Od ovaa sostojba na rabota blokot lesno i brzo mo`e povtorno da se priklu~i na mre`a. Ako ostrovskiot re`im na rabota ne mo`e da se ostvari pri nadvore{ni povredi, mora da dojdi do celosno zapirawe na blokot so rasturawe na kompletnata tehnolo{ka {ema. Za povtorna sinhronizacija na mre`a potrebni se pove}e od 5 ~asa. Za{titi koi prvenstveno {titat od nadvore{ni povredi se: - za{tita od pretovar na rotor i stator (optovaruvawe na generatorot poradi preoptovaruvawe so aktivna ili reaktivna mo}nost) - Prekustrujna za{tita (pregolema struja koga ima kratki spoevi vo mre`a) - Nesimetri~no optovaruvawe - Za{tita od povratna mo}nost (rabota na generatorot vo motorno podra~je) - Za{tita od dozemen spoj vo V.N. mre`a Za{titite od takanare~enite nadvore{ni povredi na blokot se vo princip rezervni za{titi za releite vgradeni vo prenosnata mre`a, pa prorabotka na nekoja od istite uka`uva na naru{ena selektivnost na relejnata za{tita vo sistemot. Osnoven princip na elektri~nata za{tita e podelba na site relei vo dve grupi leva i desna so funkcionalna nezavisnost za napojuvawe, ispituvawe i deluvawe. Site relei se funkcionalno podeleni levo i desno taka da sekoja zasebno predstavuva celina. Vo ovie dve celini opfateni se site za{titi posebno. Imeno ako e diferencijalnata za{tita na generatorot na levata strana, toga{ diferencijalnata na blok generator- transformator e na drugata strana, a tuka e ve}e opfaten generatorot. Relejnata za{tita koja koncepciski ne mo`e da se podeli, toga{ za takva za{tita ima dve relei lavo i desno (primer za{tita od povratna mo}nost). Ovaa podelba e od prakti~na gledna to~ka mnogu dobra, zatoa {to vo pogon mo`no e da se intervenira na bilo koj element od relejnata za{tita so prethodno postavuvawe na taa polovina vo TEST funkcija... Elektroenergetska oprema koja se {titi a) Turbogenerator tip: TVV 00 AU Aktivna mo}nost MW Polna mo}nost MVA Koeficient na mo}nost Napon KV Struja na stator A Struja na rotor A Broj na vrte`i min - Temperatura na vodata za ladewe o S Stati~ki pretovar Spoj na namotkite na statorot ΥΥ Dozvoleno otstapuvawe na naponot ± 5% Dozvolen nesimetri~en re`im do 0% Dozvolena inverzna komponenta % Kapacitet na edna namotka μf Reaktansi % po~etna X d =. preodna X d =.8 sinhrona X d = 45

3 MAKO CIGRE 00 B5-0R / inverzna X I =.4 nulta X o =.5 Vremenski konstanti Sek. T d =0.0 T d =. T d =.5 T d = 0. T o =. b) Blok transformator proizvodstvo Kon~ar - Zagreb Nominalna mo}nost MVA Napon na kusa vrska ± 0% Napon / 5.5 KV Struja /4 A Grupa na spoj Ynd5 v) Transformator za sopstvena potro{uva~ka od rusko proizvodstvo Nominalna mo}nost /.5/.5 MVA Napon na kusa vrska VN NN.5±0% VN NN.5±0% NN NN 5 % Napon /. /. KV Struja /4/4 A Grupa na spoj D/do/do Regulator na napon ± 8 x.5% g) Rezerven transformator od rusko proizvodstvo Nominalna mo}nost /0/0 MVA Napon na kusa vrska VN NN.5±0% VN NN.5±0% NN NN 5 % Napon /. /. KV Struja /058/058 A Grupa na spoj Yn/d5/d5 Regulator na napon ± x.8%.. Tehni~ki opis so sostavni delovi na stati~kata relejna za{tita Principielnata tehnolo{ka {ema prika`ana na slika, gi sodr`i glavnite elementi koi u~estvuvaat vo relejnata za{tita:. Naponski i strujni relei vo stati~ka izvedba, koi se sekundarno povrzano preku strujnite i naponskite merni transformatori. Soglasno svojata namena na izlezniot kontakt generiraat impuls koj direkno se prosleduva do matricata za ponatamo{no deluvawe i signalizacija.. Mehani~ki i tehnolo{ki relei po svojata mestopolo`ba i priroda na rabota, imaat specifi~na konstrukcija (buholc relei, relei od rotorska za{tita, vozbuden sistem i dr.). Ovoj tip principielno re{enie ovozmo`uva direkten pristap za signalizacija i deluvawe, a samata koncepcija ovozmo`uva duri i pri ispad na celokupnata elektronska za{tita, ovoj del so nezavisno napojuvawe i ponatamu da bide vo funkcija.. Matrica vo koja od site relei vleguvaat impulsi na vertikalni {ini. Horizontalnite {ini se nameneti za izleznite moduli od kade so prosleduvaat impulsi za isklu~uvawe na primarnata oprema (prekinuva~i) za sekoj posebno. Relejnata za{tita so jazlenoto povrzuvawe na vertikalna so horizontalna {ina, se obezbeduva bilo koe rele da deluva na bilo koi prekinuva~i. Toa se ostvaruva so postavuvawe na usmeruva~ka dioda na jazolnoto mesto. Ova e edna od golemite principielni prednosti na ova tehni~ko re{enie. Filozofijata na relejnata

4 MAKO CIGRE 00 B5-0R 4/ za{tita za podelba na site vidovi za{titi vo dve me usebno zamenlivi grupi, ovozmo`uva privremeno isklu~uvawe na ednata grupa. Ova se pravi obi~no za ispituvawe na ispravnosta na releite vo pogon ili mo`e da poslu`i za drugi mnogu poseriozni potrebi. 4. Modulot za centralno ispituvawe so selektiven izbor, leva ili desna strana, ovozmo`uva so privremeno isklu~uvawe na ednata strana za deluvawe (se otvara kontakt vo koloto na deluvawe), kompletno da se ispitaat releite, vrskite i ispravnosta na sekoe isklu~no kolo vo pogonski uslovi. Re{enieto onevozmo`uva istovremeno ispituvawe na dvete grupi (leva i desna), taka da pri ispituvawe na ednata grupa, drugata e vo normalna rabota (pogon). 5. Signalizacijata na nekoe proraboteno rele vo ovaa stati~ka relejna za{tita e izvedena: lokalno na samite relei vo ormarite za za{tita, vo blok komanda (prostorija na eksploatacioniot personal), kako zbirna vo trafostanica TS 400/0 kv Bitola i vo informativniot nadzoren smeta~ki sistem za registracija na nastani.. IZVR[ENO ISPITUVAWE NA STATI^KATA RELEJNA ZA[TITA Izraboteni se takanare~eni lovci dva tipa. Edniot 0 voltni se upotrebeni za fa}awe na signalite od mehani~kata matrica, poto~no postaven e lovec na kontaktorite K8 i K, koi pak mo`at da srabotat samo ako nekoj od nadvore{nite kontakti zatvori (pr: tehnolo{ka za{tita, RZR, buholc na T, buholc na T, buholc RPN T i dr.) Slika. Drugiot 4 voltni se upotrebeni za fa}awe na signal koj bi pominal niz bilo koe rele. Postavenite lovci principielno se prika`ani na slikata. Pred da se zapo~ne so isklu~uvawe na napojuvaweto ili dvi`ewe na elementniot komutator na istosmerniot razvod, simulirana e normalna rabota na blokot so poddavawe na trifazen naizmeni~en napon na naponskite relei i strui niz strujnite relei. Dvi`eweto na traverzata od elementarniot komutator vo normalna rabota se pojavuva koga naponot na istosmerniot razvod od bilo koja pri~ina se namaluva i istata se pomestuva za zgolemuvawe. Posle mnogukratno, vremenski dolgo i makotrpno ispituvawe se otkri srabotuvawe na releto za dozemen spoj na statorskata namotka (UBX ). 4. ZAKLU^OK Dijagnosticiraweto na bilo kakva neispravnost na elektri~nata za{tita zaslu`uva posebno vnimanie. Vo trudot e opi{an na~in na otkrivawe na nedostatok na stati~ka elektri~na za{tita pri nagla promena na napojuvaweto na istata. Vo ovaj razgleduvan slu~aj se utvrdi deka otkrivaweto na neispravno rele e mnogu te{ka i makotrpna rabota, zaradi ekstremno maliot procent na pojava na defektot. Imaj}i go vo predvid zna~eweto na ispravnosta na elektri~nata za{tita na generator-transformator, pri pojava na vakov vid na nedostatok, kako glaven zaklu~ok mo`e da se navede zamena na postoe~kata stati~ka elektri~na za{tita so nova sovremena numeri~ka za{tita, koja ima pove}e prednosti. 5. LITERATURA [] Franjo Bozuta, Avtomatski zastitni uredzai elektroenergetskih postroenja, Saraevo, 8g. [] Glaven proekt Elektronska za{tita TE Bitola REK Bitola [] Hrvoe Pozar, Rasklopna potroenja, Zagreb, 8g. [4] Studija za nagoduvawata na el.za{tita vo TE Bitola - ekspertska grupa od REK i slu`ba za za{tita pri stru~ni slu`bi vo ESM Skopje [5] Iskustva i soznanija na avtorot

5 + 4 V U UBX I TGX Lovec Lovec Lovec Lovec X +4 V Nezavisen izvor 0 V Matrica L Matrica R X4 5 8 Vnatre{ni povredi na generator (TRIP I) 0 A A 0 Vnatre{ni povredi na generator (TRIP I) Nadvore{ni povredi na generator (TRIP J) 0 B B 0 Nadvore{ni povredi na generator (TRIP J) RNB 0 L() RNB 0 R() Slika Principielna {ema na stati~ka elektri~na za{tita

6 Diferenc. Na generator Dozemna stator 5% Dozemna na V.N. Strana Gubewe na vozbuda Pretovar na stator Dozemna na rotor Prenaponska podstrujna maksimalna V.N.strana Diferencijalna na TR T + 4 V RDIM UBX RBX 4 ZPX 0 TGX 05 RGX RUM 5 RIM 48 RIX 48 RIX 48 RDIM 0 A 0 00 V 00 V 0 most 00 V 0 00 V V L L L 4L L 0L L L L 4L L Lov. Lov. Lov. Lov. 4 Lov. 5 Lov. Lov. Lov. 8 Lov. Lov. 0 Lov V Nezavisen izvor 0 V 4 X Diferenc. na blok Dozemna stator 5% Strujna nesimetrija Pretovar na rotor Nadnaponska momentalna Popre~na diferencijalna Dozemna stator 00% moment.t transf. T + 4 V RDIM 0 UBX IPX 4 8 TGX 05-5 RUM 5 RIX 48 RBX 4 GIX 0 RIM 48 RIM A 00 V 5 00 V 0 R R 4R R R 8R R R R R Lov. Lov. Lov. 4 Lov. 5 Lov. Lov. Lov. 8 Lov. Lov. 0 Lov Lov. Slika [ema na postaveni lovci na posebni relei

7 H 5 H RP 0 V AC srab. 4 5 srab. a o prekinuva~ ROB; RFG RU RPG RPG 4H RPG Vnatre{ni povredi na generator Isklu~uvawe na generatorot od mre`a 0 LOVEC 0 LOVEC A B C X4 5 8 D A - isklu~uvawe na prekinuva~ 400kV B - Isklu~uvawe na AGP C- Isklu~uvawe na RA D- Isklu~uvawe na RB 0 K8 0 K X (-0V) kl K0 0 K 0 K0 0 K 0 K04 0 K4 0 K05 0 K5 X X (+ 0V) Tehnolo{ka za{tita RZR pretovar na rotor Buholc T Buholc T 4 Slika [ema na postaveni lovci na relei od mehani~ka matrica

PODGOTVUVAWE NA PODATOCITE ZA ANALIZA NA INTEGRACIJATA NA DISPERZIRANOTO PROIZVODSTVO NA ELEKTRI^NA ENERGIJA VO DISTRIBUTIVNA

ЧЕТВРТО СОВЕТУВАЊЕ Охрид, 26 29 септември 2004 Oliver Mir~evski, dipl. el. in`. D-r Vesna Borozan, dipl. el. in`. Elektrotehni~ki fakultet, Skopje PODGOTVUVAWE NA PODATOCITE ZA ANALIZA NA INTEGRACIJATA