02 POLITIKA E 03 PËRBËRJA E 06 PERGJEGJESIA PERMBAJTJA KOMENTE NGA DREJTORI I PËRGJITHSHËM SHPËRBLIMEVE SHPËRBLIMEVE SOCIALE

Transcription

1 RAPORT VJETOR 2017

2 PERMBAJTJA 01 KOMENTE NGA DREJTORI I PËRGJITHSHËM 02 POLITIKA E SHPËRBLIMEVE 03 PËRBËRJA E SHPËRBLIMEVE 06 PERGJEGJESIA SOCIALE RAPORTI I AUDITORIT TE PAVARUR SHENIME PER PASQYRAT FINANCIARE

3 KOMENTE NGA DREJTORI I PËRGJITHSHËM Mbyllja e vitit 2017 ka qenë një ndër tremujorët më të suksesshëm për ICB Shqipëri, gjatë së cilës banka pati një arritje vjetore prej 25% në portofolin e kredisë. Kjo rritje vazhdon të reflektojë ambicien e bankës për të qenë pjesë e ekonomisë Shqiptare. Banka ka qenë e angazhuar në segmente ku ka vendosur fokusin e saj, të tilla si në segmentin retail, biznes i vogël dhe i mesëm të cilat ndihmojnë në diversifikimin e portofolit të kredisë së bankës, uljen e rrezikut të përqëndrimit dhe arritjen e fitimit optimal të portofolit. Niveli e kredive të këqija është mbajtur stabël në nivelin 9.13%, ku ndikimi më i madh është si pasojë e rasteve ligjore të mbartura. Totali i depozitave u rrit me 8%, ashtu si edhe portofoii i kredisë i cili tejkaloi rezultatet e tregut në tërësi. Raporti kredi depozitë në fund të muajit dhjetor 2017 ishte 63.2%. Projekti rregullator kryesor për vitin 2017 ishte prezantimi i IFRS 9, një zhvilim kompleks për provigjonet e kredive tona. Banka realizoi fazën e parë të këtij projekti në fund të muajit Dhjetor por do të vazhdoj të punojë mbi përmirësime edhe gjatë vitit Projekti ynë dixhital është shumë i rëndësishëm për biznesin, mbi të cilin jemi duke punuar fort për të arritur momentin tjetër të rëndësishëm në tremujorin e tretë Në vitin 2018 zyrat qëndrore të bankës do të shpërngulen në një vendodhje tjetër, me adresë në Rruga e Kavajës, ku bankës iu krijua mundësia të vendoset në një vendodhje të mirë. Përveç zyrave qëndrore, banka do të hap një degë të re duke e çuar numrin total të degëve në Tiranë në 4 (nga 6 në total), ku do të mirëpresim klientët e rinj si dhe ata ekzistues. Ne vazhdojmë të mbështesim strukturën organizative për të lehtësuar strategjinë e përgjithshme të kompanisë, pasi punonjësit luajnë një rol kryesor në suksesin e bankës. Dedikimi dhe vullneti i tyre për tu përshtatur dhe ndryshuar ka bërë që banka të arrijë nivelet ku ajo ndodhet aktualisht dhe të lehtësojë rritjen e biznesit në të ardhmen. Ne presim që ndryshimet rregullatore mbi kredidhënien të miratuara nga Banka e Shqipërisë do të krijojnë sfida të reja për fillimin e vitit 2018, veçanërisht në segmentin Biznes i vogël. Ky është një segment strategjik për bankën dhe si i tillë banka do të bëj ndryshimet e nevojshme lidhur me procesin e vendim-marrjes për të mundësuar rritjen e vazhdueshme të regjistruar që nga viti Në mbyllje, dëshiroj të falenderoj klientët tanë për biznesin e tyre. Për ne është një privilegj t ju shërbejmë juve. Gjithashtu, dëshiroj të falenderoj Aksionerët tanë dhe Këshillin Drejtues për besimin dhe mbështetjen e tyre të vazhdueshme. Në fund, shpreh mirënjohjen për punonjësit e BNT, të cilët ndihmojnë klientët tanë për të përmirësuar financat e tyre. Së bashku, ne do të vazhdojmë të ndërtojmë një të ardhme më të mirë. Gideon van den Broek Drejtor i Përgjithshëm 1

4 1. POLITIKA E SHPËRBLIMEVE Kompensimi i punonjësve është një mjet shumë i rëndësishëm në realizimin e objektivave të bankës. Kjo gjë kërkon një harmonizim të objektivave me shpërblimet që i japim punonjësve. Për këtë International Commercial Bank ka Politikën e saj të Shpërblimeve. Kjo politikë hartohet nga Departamenti i Burimeve Njerëzore dhe miratohet nga Këshilli Drejtues me rekomandim të Drejtorit të Përgjithshëm. Politika zbatohet për të gjithë të punësuarit nga International Commercial Bank sh.a. Qëllimi i politikës së shpërblimeve është të rregullojë mënyrën e menaxhimit të shpërblimeve dhe përfitimeve të stafit të International Commercial Bank brenda kuadrit rregullator të Bankës dhe të sigurojë një sistem gjithëpërfshirës e të balancuar të shpërblimit për të gjithë punonjësit e saj. Banka synon t i shpërblejë punonjësit e saj duke: - Ofruar shpërblime konkururese për të përthithur, mbajtur dhe motivuar punonjës të një kalibri të lartë; - Ofruar shpërblime të cilat reflektojnë detyrat dhe përgjegjësitë si dhe nivelin e performancës; - Nivelet e shperblimeve shtesave dhe përfitimeve të jenë në mesataren e tregut bankar vendas; - Shpërblimet dhe përfitimet të jenë brenda kostove të buxhetuara 2

5 2. PËRBËRJA E SHPËRBLIMEVE Përbërësit e ndryshëm të shpërblimeve janë kombinuar në mënyrë të tillë që të sigurojnë një paketë të balancuar shpërblimi që reflekton njësinë e biznesit, pozicionin e punonjësit në Strukturën e pagave, punën profesionale si dhe praktikën e tregut vendas. Përbërësit janë si vijon: - Paga fikse - Paga variabël - Përfitime të tjera Paga fikse: - Është kompensimi i nevojshëm për të tërhequr kandidatë me aftësi dhe eksperienca të caktuara - Administrohet nëpërmjet kategorive të struktures së pagave Paga variabël: - Përdoret si një komponent kompensimi dhe një mjet fleksibël për të lidhur shpërblimin direkt me performancën individuale dhe me rezultatet financiare të bankës; - Ndryshon drejtpërdrejt me nivelin e performancës ose rezultatet e arritura; - Banka përdor stimujt afatshkurtër si pjesë të pagës variabël të dhënë këto nëpërmjet: a) Shpërblimit vjetor b) Skemave nxitëse c) Garave të shitjes ad hoc Shpërblimi vjetor është diskret dhe i lidhur ngushtë me (a)performancën e përgjithshme të Bankës dhe (b) Performancën individuale të stafit. Proçesi i vlerësimit të stafit bëhet çdo vit me një rishikim gjashtë mujor të objektivave. Vlerësimi i performancës përbëhet nga dy pjesë; (a) vlerësimi cilësor ( i dhënë nëpërmjet Formularit të vlerësimit të aftësive personale) dhe (b) vlerësimit sasior ( i dhënë nëpërmjet objektivave vjetore). Objektivat janë të organizuara në fusha të lidhura me punën e individit dhe u jepen pesha të ndryshme në varësi të përparësive që ka Banka. Objektivat individual hartohen në përputhje dhe në mbështetje të strategjisë dhe qëllimeve të biznesit të bankës dhe i komunikohen stafit në fillim viti. 3

6 Planet Nxitëse ndërtohen në përputhje me planin vjetor të bankës për të mbështetur rritjen e biznesit. Në ndërtimin e këtyre skemave, Menaxhimi i Bankës merr në konsideratë faktorë të ndryshëm të rrezikut dhe përpiqet t i zbusë këto rreziqe duke përfshirë dispozita mbrojtëse ( përfshirë këtu edhe humbjen e të drejtës së pagesës së nxitësit ose rikthimin mbrapsht të shumës së paguar më parë). Format edhe elementët e shpërblimit për Këshillin Drejtues dhe Drejtorët Ekzekutivë (çdo vit) Këshilli Drejtues (8 drejtues) shumat në 000 ALL Vlera totale e agreguar e pagesave dhe shpërblimeve për vitin aktual fiskal E menjëhershme/për periudhën aktuale Viti 2017 Elementë të pandryshueshëm të shpërblimit 2,668 Për periudha të kaluara Viti 2016 Cash/bonus 2,688 Aksione Të tjera Elementë të ndryshueshëm të shpërblimit Cash/bonus Aksione Të tjera Drejtorët Ekzekutivë (9 administratorë përfshirë edhe të larguarit) shumat në 000 ALL Vlera totale e agreguar e pagesave dhe shpërblimeve për vitin aktual fiskal E menjëhershme/për periudhën aktuale Viti 2017 Elementë të pandryshueshëm të shpërblimit 39,410 Për periudha të kaluara Viti 2016 Cash/bonus 39,410 Aksione Të tjera Elementë të ndryshueshëm të shpërblimit Cash/bonus Aksione Të tjera 4

7 Legjenda Divizion International Commercial Bank, Albania ORGANOGRAMA E PËRGJITHSHME 2017 Departament KËSHILLI DREJTUES Njësi Funksion KOMITETI I KONTROLLIT DREJTORI I PËRGJITHSHËM Zyra e Drejtorit të Përgjithshëm Departamenti i Kontrollit të Brendshëm Divizioni i Financë- Kontabilitetit Departamenti i Operacioneve Departamenti i Burimeve Njerëzore Departamenti i Individëve & Biznesit të Vogël Departamenti I Teknologjisë së Informacionit Divizioni i Riskut Departamenti i Thesarit Operacionet e Degëve &Kartave Departamenti SME&Korporatë Njësia e Menaxhimti të Shitjeve së Biznesit të Vogël Njësia e Zhvillimit të Aplikacioneve Departamenti I Përputhshmërisë dhe Shërbimeve Ligjore Njësia e Këmbimeve Valutore Departamenti i Financës Njësia e Raportimeve Njësia e Kontabilittetit Njësia e MSI dhe Analizës së Klientëve Njësia e Kartave Degët-Veprimet Operacionale Njësia e Shëbimeve të Pagesave Njësia e Administrimit të Kredive Njësia e PPP-së Funksionet e Administrimit Banking-u i Korporatave Banking-u i Biznesit të Mesëm Njësia e Menaxhimit të Shitjeve të Individëve Funksionet e Marketing, Zhvillimit të Produkteve të Aktivit& Menaxhimit të Projekteve Funksionet e Marketing, Zhvillimit të Produkteve të Pasivit dhe Menaxhimit të ZING Cilësia e Shërbimit ndaj Klientëve Njësia e Rrjeteve &Infrastrukturës Njësia e Suportit Njësia e Riskut Operacional & Tregjeve Njësia e Kontrollit të Kredive Departamenti i Menaxhimit të Riskut të Kredive Njësia e Vlerësimit të Riskut të Kredive Njësia e Rekuperimit të Kredive me Probleme& Sigurisë Fizike 5

8 3. PERGJEGJESIA SOCIALE Banka Ndërkombëtare Tregtare Shqipëri është e përkushtuar ndaj Përgjegjësisë Sociale të Korporatës me qëllim që të kontribuojë në qëndrueshmërinë dhe mirëqënien e kushteve sociale, shëndetësore dhe mjedisore të komunitetit në Shqipëri në përputhje me objektivat globale për zhvillimin e qëndrueshëm. Donacion në Fshatin e fëmijëve SOS - Banka ka vazhduar donacionin në fshatin e fëmijëve SOS për të plotësuar nevojat e dy fëmijëve të këtij fshati. Në ditën e Donatorëve, të organizuar nga Fshati SOS, banka mori çmimin si Donator i rregullt për kontributin e dhënë në një periudhë 7- vjeçare. Gjithashtu, në mbështetje të nismës së ndërmarrë nga Fshati SOS lidhur me kartolinat e fundvitit, banka zgjodhi të blinte kartolinat e fundvitit (punimet e fëmijëve). Projekti i Çantave - Në bashkëpunim me Një funjavë ndryshe, ICB u bë pjesë e projektit mbi çantat e shpinës. Kjo iniciativë u mundësua nëpërmjet kontributit vullnetar të punonjësve të bankës. Kontributi konsiston në 86 çanta shpine (të mbushura me kancelari) për 86 nxënës në fshatin KUS, Tiranë. Dhurimi i Gjakut - përbën një nga nismat kryesore ku Banka Ndërkombëtare Tregtare ka qenë mjaft aktive, më një pjesëmarrje të gjerë nga stafi i bankës. Kjo është mundësuar në bashkëpunim me Kryqin e Kuq Shqiptar, kryesisht për t i ardhur në ndihmë fëmijëve të cilët vuajnë nga sëmundja e talasemisë dhe leuçemisë. Dhurimi i gjakut u organizua më datë 30 Maj (16 punonjës të përfshirë) Lider për një ditë - Më datë 4 Prill 2017, në bashkëpunim me Junior Achievement Albania, banka jonë ka mirëpritur nxënësen, Elda Sinani nga shkolla e Mesme Vasil Kamami, në Elbasan, gjatë aktivitetit Lider për një ditë. Green Recycling - bazuar në bashkëpunimin me kompaninë Green Recycling, në raportin vjetor 2017, Green Recycling ka publikuar impaktin pozitiv të Bankës në mjedis si më poshtë: Me mbështetjen e Bankës Ndërkombetare Tregtare, janë përgatitur për riciklim 616 kg letër dhe karton. Kjo bëri të mundur shmangien e emëtimeve të CO2 për 0.8 ton. Kjo është e barabartë me: mbi 11.4 pemë të ruajtura ose 22.5 metra kub ujë të kursyer ose Kilovat energji e kursyer ose 5.5 fuçi me naftë të kursyera ose 16.8-ton ndotësa ajri të shmangur ose 2.0 metra kub hapsirë të ruajtur në landfill 6

9 RAPORTI I AUDITORIT TE PAVARUR 7

10 RAPORTI I AUDITORIT TE PAVARUR Aksionarit dhe Drejtimit të Bankës Ndërkombëtare Tregtare sh.a. Opinion Ne kemi audituar pasqyrat financiare të Bankës Nderkombëtare Tregtare Sh.a ( Banka ), të cilat përfshijnë pasqyrën e pozicionit financiar më 31 dhjetor 2017, pasqyrën e të ardhurave gjithëpërfshirëse, pasqyrën e ndryshimeve në kapital dhe pasqyrën e flukseve të parasë për vitin që mbyllet në këtë datë, si dhe shënimet për pasqyrat financiare, përfshirë një përmbledhje të politikave kontabël me të rëndësishme. Sipas opinionit tonë, pasqyrat financiare bashkëlidhur paraqesin drejt, në të gjitha aspektet materiale, pozicionin financiar të Bankës më 31 dhjetor 2017, dhe performancën financiare dhe flukset e parasë për vitin që mbyllet në këtë datë, në përputhje me Standartet Ndërkombëtare të Raportimit Financiar (SNRF) Baza për opinion Ne e kryem auditimin tonë në përputhje me Standardet Ndërkombëtare të Auditimit (SNA-të). Përgjegjësitë tona sipas këtyre standardeve janë përshkruar në mënyrë më të detajuara në seksionin e raportit ku jepen Përgjegjësitë e Audituesit për Pasqyrat Financiare. Ne jemi të pavarur nga Banka në përputhje me kërkesat etike që janë të zbatueshme për auditimin e pasqyrave financiare në përputhje me Standardet Ndërkombëtare të Kodit të Etikës për Kontabilistët Profesionistë si dhe me kërkesat etike të aplikueshme për auditimin e pasqyrave financiare në Shqipëri, dhe kemi përmbushur edhe përgjegjësitë e tjera etike në përputhje me këto kërkesa. Ne besojmë se evidenca e auditimit që ne kemi siguruar është e mjaftueshme dhe e përshtatshme për të dhënë një bazë për opinionit tonë. 8

11 Përgjegjësitë e Drejtimit dhe të Përsonave Ngarkuar me Qeverisjen në lidhje me Pasqyrat Financiare Drejtimi është përgjegjës për përgatitjen dhe paraqitjen e drejtë të pasqyrave financiare në përputhje me SN- RF-të, dhe për ato kontrolle të brendshëme që drejtimi i gjykon të nevojshme për të bërë të mundur përgatitjen e pasqyrave financiare që nuk përmbajnë anomali materiale, qoftë për shkak të mashtrimit apo gabimit. Në përgatitjen e pasqyrave financiare, drejtimi është përgjegjës për të vlerësuar aftësinë e Bankës për të vazhduar në vijimësi, duke dhënë informacion, nëse është e zbatueshme, për çështjet që kanë të bëjnë me vijimësinë dhe duke përdorur parimin kontabël të vijimësisë përveç se në rastin kur drejtimi synon ta likujdojë Bankën ose të ndërpresë aktivitetet, ose nuk ka asnjë alternativë tjetër reale përveç sa më sipër. Ata që janë të ngarkuar me qeverisjen janë përgjegjës për mbikqyrjen e procesit të raportimit financiar të Bankës. 9

12 10

13 AKTIVET Shenime Me 31 dhjetor 2017 Me 31 dhjetor 2016 Arka dhe llogari me Banken Qendrore 5 1,048,681 1,094,865 Investime te mbajtura deri ne maturim 6 3,426,924 3,546,770 Hua per bankat 7 1,050, ,832 Hua dhe paradhenie per klientet, neto 8 4,892,401 3,945,424 Aktive te qendrueshme te trupezuara 9 224, ,128 Aktive te qendrueshme te patrupezuara 10 32,764 24,115 Tatimi i shtyre 11 2,301 1,699 Prona te marra nga procedura ligjore , ,630 Aktive te tjera 13 23,031 28,572 TOTALI I AKTIVEVE 10,844,386 9,968,035 DETYRIMET DHE KAPITALI Detyrimet Detyrimet ndaj bankave 14 1,281, ,824 Detyrimet ndaj klienteve 15 8,110,200 7,534,310 Detyrime te tjera 16 52,673 56,948 Totali i detyrimeve 9,444,582 8,519,082 Kapitali Kapitali i paguar i rregjistruar 17 1,421,027 1,307,523 Rezervat , ,376 Fitim/Humbja e akumuluar (198,599) (35,946) Totali i kapitalit 1,399,804 1,448,953 TOTALI I DETYRIMEVE DHE KAPITALIT 10,844,386 9,968,035 The statement of financial position is to be read in conjunction with the notes to and forming part of the financial statements set out on pages 12 to

14 Shenime Per vitin e mbyllur me 31 dhjetor 2017 Per vitin e mbyllur me 31 dhjetor 2016 Te ardhura nga interesat , ,818 Shpenzime per interesat 19 (135,982) (149,201) Te ardhurat nga interesat, neto 329, ,617 Te ardhura nga komisionet, neto 20 17,480 17,271 Te tjera te ardhura / (shpenzime), neto 21 1,235 1,645 Fitime / (humbje) nga veprimtaria valutore, neto 22 (73,092) 19,238 Te ardhura nga veprimtarite bankare, neto 275, ,771 Shpenzime personeli 23 (142,029) (146,399) Te tjera taksa (1,895) (2,300) Te tjera shpenzime operative 24 (174,292) (172,637) Shpenzime operative (318,216) (321,336) Te ardhura nga aktiviteti perpara provigjioneve (42,979) 43,435 Shpenzime amortizimi dhe zhvleresimi 9,10 (23,123) (25,564) Shpenzime provigjioni per humbjet nga huate 8 (51,219) (19,123) Kthim i provigjoneve nga kredite e fshira (27,654) (40,867) Shpenzime per rivleresim e aseteve te marra ne pronesi 12 (18,280) (9,140) Fitimi / (humbja) perpara tatimit (163,255) (51,259) Tatimi mbi fitimin Fitimi / (humbja) neto (162,653) (51,196) Te ardhura te tjera permbledhese, pas tatimit mbi fitimin - - Totali i te ardhurave permbledhese per vitin (162,653) (51,196) Pasqyra e te ardhurave permbledhese duhet te lexohet se bashku me shenimet mbi pasqyrat financiare nga faqja 12 deri ne 80, te cilat jane pjese perberese e ketyre pasqyrave financiare. 12

15 Kapitali i paguar Rezervat Fitimi/ (humbja) e akumuluar Gjendja me 1 janar ,307, ,376 15,250 1,500,149 Totali Fitimi i vitit - - (51,196) (51,196) Te ardhura te tjera permbledhese, pas tatimit mbi fitimin Totali i te ardhurave permbledhese per vitin Shuma e percaktuar nga fitimi per rezerven ligjore (51,196) (51,196) Dividente te paguar Gjendja me 31 dhjetor ,307, ,376 (35,946) 1,448,953 Fitimi i vitit - - (162,653) (162,653) Shtese e kapitalit te paguar 113, ,504 Te ardhura te tjera permbledhese, pas tatimit mbi fitimin Totali i te ardhurave permbledhese per vitin Shuma e percaktuar nga fitimi per rezerven ligjore (162,653) (162,653) Dividente te paguar Gjendja me 31 dhjetor ,421, ,376 (198,599) 1,399,804 Pasqyra e ndryshimeve ne kapital duhet te lexohet se bashku me shenimet mbi pasqyrat financiare nga faqja 12 deri ne 80, te cilat jane pjese perberese e ketyre pasqyrave financiare. 13

16 Flukset e parase nga aktivitetet operacionale Per vitin e mbyllur me 31 dhjetor 2017 Per vitin e mbyllur me 31 dhjetor 2016 (Humbja) / fitimi neto perpara tatimit mbi fitimin (163,255) (51,259) Rregullime per: Shpenzime per interesat 135, ,201 Te ardhura nga interesat (465,596) (475,818) Shpenzime amortizimi dhe zhvleresimi 23,123 25,564 Zhvlersimi i pronave te perfituara nga procese ligjore 18,280 9,140 Prona te fituara nepermjet proceseve ligjore 11,815 - Provigjione per humbjet nga huate 84,940 62,718 Flukset e parase perpara ndryshimeve ne kapitalin punues: (354,710) (280,454) Flukset e parase nga ndryshimet ne kapitalin punues (Shtesa) / pakesime ne hua dhe paradhenie per bankat (132,471) (396,903) (Shtesa) / pakesime ne hua dhe paradhenie per klientet (1,031,917) (74,162) (Shtesa) / pakesime ne aktive te tjera 5,541 (1,305) (Pakesime) / shtesa ne detyrime ndaj bankave 353,885 23,836 (Pakesime) / shtesa ne detyrime ndaj klienteve 575, ,379 Ndryshime ne tatimin e shtyre (602) (63) (Pakesime) / shtesa ne detyrime te tjera (4,275) 19,008 Interesa te paguara (135,983) (149,201) Interesa te arketuara 465, ,818 Tatim fitimi i paguar Flukset neto te parase nga aktiviteti kryesor (258,444) 237,016 Rrjedha e parase nga aktiviteti investues Blerje e aktiveve te qendrueshme, neto (21,090) (12,407) Maturim / (blerje) e investimeve 119,846 (164,138) Flukset neto te parase (i perdorur) ne aktivitetin investues 98,756 (176,545) Flukset e parase nga aktiviteti financues Shtese e kapitalit te paguar 113,504 - Flukset neto te parase nga aktiviteti financues 113,504 - Renia neto ne parane dhe ekuivalentet e saj (46,184) 60,471 Paraja dhe ekuivalentet e saj me 1 janar 1,094,865 1,034,394 Paraja dhe ekuivalentet e saj me 31 dhjetor 1,048,681 1,094,865 Pasqyra e flukseve te parase duhet te lexohet se bashku me shenimet mbi pasqyrat financiare nga faqja 12 deri ne 80, te cilat jane pjese perberese e ketyre pasqyrave financiare. 14

17 15

18 SHENIME PER PASQYRAT FINANCIARE 1. INFORMACION I PERGJITHSHEM Banka Nderkombetare Tregtare Sh.a. ( Banka ) eshte krijuar ne vitin 1996 si nje shoqeri aksionare me aksionar te vetem Z. Daim Zainuddin. Ne 28 shtator 2004, 100% e aksioneve iu transferuan shoqerise ICB Financial Group Holding A.G. Selia kryesore e Bankes ndodhet ne Qendra e Biznesit Eurocol, Rruga Murat Toptani Nr.14, Tirane, Shqiperi. Banka eshte licensuar ne 20 shkurt 1997 per kryerjen e transfertave, kredidhenie dhe aktivitet depozitues, si dhe aktivitete te tjera sipas Ligjit per Bankat (#9662, date 18 dhjetor 2006) si dhe Ligjit per Banken e Shqiperise (# 8269 date 23 dhjetor 1997). Banka kryen aktivitetin e saj nepermjet selise qendrore dhe pese degeve, tre nga te cilat ndodhen ne Tirane dhe dy deget e tjera operojne ne qytetet e Fierit dhe Durresit. Ne 31 dhjetor 2017 Banka kishte 98 punonjes (31 dhjetor 2016: 93 punonjes). Pasqyrat financiare te bankes per periudhen e mbyllur me 31 dhjetor 2017 jane miratuar nga Bordi i Drejtoreve me 16 prill BAZAT E PERGATITJES SE PASQYRAVE FINANCIARE 2.1 Deklarate e perputhshmerise Pasqyrat financiare te Bankes jane pergatitur ne perputhje me Standardet Nderkombetare te Raportimit Financiar ( SNRF ). 2.2 Bazat e matjeve Pasqyrat financiare jane pergatitur mbi baze te kostos historike, pervec instrumentave financiare te vlefshme per shitje, te cilat jane matur me vleren e drejte dhe instrumentave financiare te mbajtura per shitje, te cilat jane matur me vleren me te ulet mes vleres se mbetur dhe vleres se drejte minus kostot e shitjes. 16

19 2.3 Monedha funksionale dhe prezantuese Keto pasqyra financiare jane paraqitur ne Lek shqiptar ( Lek ), e cila eshte dhe monedha funksionale e Bankes. Te dhenat e tashme dhe ato krahasuese jane shprehur ne mije Lek, pervec rasteve kur cilesohet ndryshe. 2.4 Perdorimi i vleresimeve dhe gjykimeve Pergatitja e pasqyrave financiare ne perputhje me SNRF kerkon perdorimin e disa vleresimeve kritike kontabile. Gjithashtu kerkohet qe Drejtimi i Bankes te ushtroj gjykim ne aplikimin e politikave kontabel. Fushat ku jane bere gjykime dhe vleresime te rendesishme ne pergatitjen e pasqyrave financiare dhe efekti i tyre jane paraqitur ne shenimet 4, 28 dhe Bazat e pergatitjes se pasqyrave financiare (VAZHDIM) 2.5 Miratimi i standarteve të reja dhe të rishikuara Standartet e reja, interpretimet dhe ndryshimet efektive në periudhën aktuale. Ndryshimet si më poshtë të bëra në standartet ekzistuese të miratuara nga Bordi i Standardeve Ndërkombëtare të Raportimit Financiar dhe interpretimet e miratuara nga Komiteti i Interpretimeve të Standardeve Ndërkombëtare të Raportimit Financiar janë efektive për periudhën aktuale: Amendamentet e SNK 12 Tatim fitimi, - Njohja e aktivit tatimor të shtyre për humbjet e parealizuara (efektive për periudhat vjetore duke filluar në ose pas 1 janar 2017), Amendamentet e SNK 7 Pasqyra e flukseve te parase (efektive më datë 1 janar 2017) Përmirësimet vjetore të SNRF-së ( Cikli për periudhën ): SNRF 12 Dhenia e informacioneve shpjeguese ne lidhje me interesat ne njesite e tjera ekonomike. Pershtatja e këtyre amendamenteve në standardet dhe interpretimet ekzistuese nuk ka sjellë ndryhime në politikat kontabël të Bankes Standartet e reja, interpretimet dhe ndryshimet që nuk janë bërë efektive. Në datën e autorizimit të këtyre pasqyrave financiare, standartet e reja të mëposhtme, interpretimet dhe ndryshimet e bëra në standartekanë qenë në diskutim dhe nuk janë bërë akoma efektive dhe si rrjedhojë nuk janë aplikuar në përgatitjen e këtyre pasqyrave financiare: SNRF 9 Instrumentat Financiar (efektive për periudhat vjetore duke filluar në ose pas datës 1 Janar 2018), SNRF 15 Të Ardhurat nga Kontratat me Klientët (efektive për periudhat vjetore duke filluar në ose pas datës 1 Janar 2018), SNRF 16 Qiratë (efektive për periudhat vjetore duke filluar në ose pas datës 1 Janar 2019), Amendamentet e SNRF 15, Të Ardhura nga Kontrata me Klientet Sqarimet (efektive në datë 1 janar 2018) 17

20 Amendamentet e SNRF 2 Pagesat me aksione Sqarimet dhe matja (efektive më datë 1 janar 2018) Ndryshime në SNK 40 Investime ne Prona transferimi i pronave (efektive më datë 1 Janar 2018) SNRF 22 Transaksionet në monedhe te huaj dhe njohja e paradhenies (efektive në datë 1 janar 2018). 2. Bazat e pergatitjes se pasqyrave financiare (VAZHDIM) 2.5 Adoptimi i standardeve te reja dhe te rishikuara (vazhdim) SNRF 9 Instumentet Financiarë Në korrik të vitit 2014, IASB publikoi versionin final të SNRF 9 Instumentet Financiarë. SNRF 9 është efektive për periudhën vjetore, në fillim ose duke filluar nga data 1 janar 2018, me miratim të hershëm të lejuar.snrf 9 zëvendëson SNK 39 Instumentet financiare: Njohje dhe Matje. Në tetor 2017, IASB publikoi Elementët Parapagues me Kompesim Negativ (Ndryshimet e bëra në SNRF 9). Ndryshimet janë efektive për periudhën vjetore në fillim ose pas datës 1 Janar 2019, me miratim të hershëm të lejuar. Banka do të aplikojë SNRF 9 e publikuar në Korrik 2014, duke filluar nga periudha 1 Janar 2018 dhe ndryshimet e SNRF 9 mëdatë 1 Janar Bazuar në vlerësimet e bëra deri më sot, Banka vlerëson se implementimi i SNRF 9 më 1 Janar 2018 nuk do të sjellë ndryshime në klasifikimin dhe matjen e aktiveve financiare. Banka ka vlerësuar rezultatet e saj fillestare lidhur me kërkesat e rivlerësimit. I. Klasifikimi Aktivet financiare SNRF 9 përmban një metodë të re klasifikimi dhe matjeje për aktivet financiare që reflekton modelin e biznesit për menaxhimin e aktiveve financiare dhe karakteristikat e flukseve monetare të akivit financiar. SNRF 9 përfshin tre kategori kryesore klasifikimi për aktivet financiare si:të matura me koston e amortizuar, me vlerën e drejtë nëpërmjet të ardhurave të tjera përmbledhëse dhe me vlerën e drejtë nëpërmjet fitimit ose humbjes. Kjo eleminon kategoritë ekzistuese të SNK 39 si Investime të mbajtura deri në maturim, huatë dhe llogaritë e arkëtueshme të vlefshme për shitje. 18

21 Një aktiv financiar do të matet me koston e amortizuar nëse plotëson të dyja kushtet e mëposhtme dhe nuk është e përcaktuar me vlerën e drejtë nëpërmjet fitimit ose humbjes: Aktivi mbahet sipas modelit të biznesit, objektivi i të cilit është mbajtja e aktiveve me qëllim arkëtimin e flukseve monetare kontraktuale; dhe Kushtet kontraktuale të aktivit financiar shkaktojnë në datat e specifikuara flukse monetare të cilat janë vetëm pagesa të principalit dhe të interesit për shumën e papaguar të principalit. Një aktiv financiar do të matet me vlerën e drejtë nëpërmjet të ardhurave të tjera gjitheperfshirese, nëse plotësohen të dy kushtet e mëposhtme dhe nuk është e përcaktuar me vlerën e drejtë nëpërmjet fitimit ose humbjes: Aktivi mbahet sipas modelit të biznesit, objektivi i të cilit është arritur nga flukse monetare kontraktuale kolektive dhe aktivet financiare në shitje; dhe Kushtet kontraktuale të aktivit financiar shkaktojnë në datat e specifikuara flukse monetare të cilat janë vetëm pagesa të principalit dhe të interesit për shumën e papaguar të principalit. Të gjitha aktivet financiare që nuk janë klasifikuar si të matura me koston e amortizuar ose me vlerën e drejtë nëpërmjet të ardhurave të tjera përmbledhëse, të përshkruara sa më sipër, do të maten me vlerën e drejtë nëpërmjet fitimit ose humbjes. Përveç kësaj, në njohjen fillestare, banka, mund të caktojë në mënyrë të pakthyeshme një aktiv financiar të matur me vlerën e drejtë nëpërmjet fitimit ose humbjes duke eliminuar apo reduktuar ndjeshëm një mospërputhje në matje ose njohje (nganjëherë referuar si një mospërputhje kontabël ), që ndryshe do të shkaktohej nga matja mbi baza të ndryshme të aktiveve ose pasiveve apo njohjes së fitimeve.një aktiv financiar klasifikohet në një nga këto kategori në njohjen fillestare. Referojuni pikës (iii) për kërkesat e tranzicionit lidhur me klasifikimin e aktiveve financiare. Bazuar në SNRF 9, derivative të përfshirë në kontrata ku baza është një aktiv financiar janë të pandashëm. Në vend të kësaj, instrumentet financiare hibride në tërësi vlerësohen për klasifikim. 2. Bazat e pergatitjes se pasqyrave financiare (VAZHDIM) 2.5 Adoptimi i standardeve te reja dhe te rishikuara (vazhdim) SNRF 9 Instumentet Financiarë (vazhdimi) Vlerësimi i modelit të biznesit Banka do të bëj një vlerësim të objektivit të modelit të biznesit ku një aktiv financiar mbahet në nje nivel portofoli sepse reflekton më së miri mënyrën se si menaxhohet biznesi dhe si i përcillet informacioni menaxhimit. Inform- 19

22 cioni që do të merret në konsideratë përfshin: Politikat dhe objektivat e përcaktuara për portofolin dhe funksionimin e këtyre politikave në praktikë, përfshirë këtu faktin nëse strategjia e menaxhimit fokusohet në fitimin e të ardhurave nga interesat kontraktuale, duke mbajtur një portofol të veçantë norme interesi, duke kordinuar kohëzgjatjen e aktiveve financiare me kohëzgjatjen e pasiveve që financojnë këto aktive ose realizojnë fluksin monetar nëpërmjet shitjes së aktiveve; si vlerësohet performanca e portoflit dhe si ajo raportohet tek Menaxhimi i Bankës; rreziqet që kanë një ndikim në performancën e modelit të biznesit (dhe aktivet financiare të mbajtura brenda modelit të biznesit) dhe si menaxhohen këto rreziqe; si kompensohen Menaxheret e biznesit- p.sh në qoftë se kompensimi bazohet ne flukset monetare kontraktuale kolektive ose fitimi total i realizuar nga portofoli; dhe shpeshtësia, volumi dhe koha e shitjes në periudhat paraardhëse, arsyet për shitje të tilla dhe pritshmëritë rreth aktivietit të ardhshëm të shitjeve. Megjithatë, informacioni rreth aktivitetit të shitjes nuk konsiderohet në izolim, por si pjesë e vlërësimit të përgjithshëm se si objektivi i përcaktuar i bankës për menaxhimin e aktiveve financiare është arritur dhe si janë realizuar flukset monetare. Vlerësimi i flukseve monetare kontraktuale përbën vetëm pagesat e principalit dhe interesit. Për qëllime të këtij vlerësimi, principali përkufizohet si vlera e drejtë e aktivit financiar në njohjen fillestare. Interesi përkufizohet si vlera kohore e parasë, për rrezikun e kredisë të lidhur me shumën e principalit të papaguar gjatë një periudhe të caktuar kohore dhe me kostot dhe rreziqet e tjera kredidhënëse (p.sh. rreziku i likuiditetit dhe kostot administrative), ashtu si edhe marzhi i fitimit. Gjatë vlerësimit nëse fluksi monetar kontraktual përbëhet vetëm nga pagesa e principalit dhe interesit, banka do të marr në konsideratë kushtet kontraktuale të instrumentit. Kjo do të përfshijë vlerësimin nëse aktivi financiar përmban kushtet kontraktuale që mund të ndryshojnë kohën ose shumën e fluksit monetar kontraktual derisa nuk do të plotësojë këtë kusht. Gjatë vlerësimit banka do të marrë në konsideratë: Ngjarjet e kushtëzuara që do të ndryshonin shumën dhe kohën e flukseve të mjeteve monetare; Karakteristikat e levës; Parapagesa dhe afatet e zgjatjes Kushtet që kufizojnë kërkesën e bankës për flukse monetare nga aktive specifike p.sh. Kushtet që kufizojnë pretendimin e Bankës për flukset e mjeteve monetare nga aktivet e specifikuara - p.sh. angazhimet e aktiveve të pakthyeshme. Karakteristikat që modifikojnë konsideratën për vlerën kohore të parasë - p.sh. rivendosjen periodike të normave të interesit. 20

23 Normat e interesit të kredive retail të vendosura nga banka janë të bazuara në norma standarte fikse që vendosen në diskrecionin e bankës. Në të tilla raste, banka vlerëson nëse normat standarte fikse të vendosura janë në përputhje me normat e tregut dhe i sigurojnë bankës të ardhura të mjaftueshme për të mbuluar: Vlerën kohore monetare Rrezikun e kredisë të shoqëruar me shumën e papaguar të principalit gjatë një periudhe të caktuar kohore,dhe Rreziqe dhe kosto të tjera bazë, ashtu si edhe marzhi i fitimit. Të gjitha kreditë retail të bankës përmbajnë karakteristika parapagimi. Një karakteristikë parapagimi është në përputhje me kriterin e pagesave te vetme të principalit dhe interesit në qoftë se shuma e parapaguar në thelb përfaqëson shumat e papaguara të principalit dhe interesit mbi shumën e papaguar (pashlyer), e cila mund të përfshij kompensim të arsyeshëm për ndërprerje të hershme të kontratës. 2. Bazat e pergatitjes se pasqyrave financiare (VAZHDIM) 2.5 Adoptimi i standardeve te reja dhe te rishikuara (vazhdim) SNRF 9 Instumentet Financiarë (vazhdimi) Vlerësimi i ndikimit Banka ka vlerësuar se, implementimi i SNRF 9 më 1 Janar 2018, nuk do të sjellë ndryshime në matjet aktuale të aktiveve financiare sipas SNK 39. Klasifikimi i aktiveve financiare i realizuar më datë 1 janar 2018, do të ndryshoj si më poshtë: Huatë dhe paradhëniet për bankat dhe klientët të cilat janë klasifikuara si hua dhe llogari të arkëtueshme të matura me koston e amortizuar sipas SNK 39, do të maten me koston e amortizuar edhe sipas SNRF 9. Investimet të cilat janë klasifikuar si të mbajtura deri në maturim sipas SNK 39 do të maten me koston e amortizuar në përputhje me SNRF 9, pasi këto aktive plotësojnë kushtet e SPPI (pagesave te vetme të principalit dhe interesit) dhe modeli aktual i biznesit të bankës është t i mbajë këto aktive më qëllim mbledhjen e fukseve kontraktuale të mjeteve monetare. II. Rivlerësimi Aktivet financiare, angazhimet e kredisë dhe kontratat garantore financiare SNRF 9 zëvendëson modelin e humjes së shkaktuar në SNK 39 me një model që analizon të ardhmen humbje e pritshme e kredisë. Ky model do të kërkojë një gjykim të konsiderueshëm se si ndryshimet në faktorët ekonomik ndikojnë modelin ( HPK ), i cili do të vendoset mbi bazën e probabilitetit. 21

24 Përveç huave dhe llogarive të arkëtueshme modeli i ri i rivlerësimit aplikohet gjithashtu për instrumentet e mëposhtëm që nuk janë matur me vlerën e drejtë nëpërmjet fitimit ose humbjes: Aktivet financiare që janë instrumente borxhi; dhe Angazhimet e kredisë dhe kontrata garantore financiare të lëshuara (ri-vlerësimi i të cilave matej sipas provigjoneve te SNK 37, pasive dhe aktive të kushtëzuara). SNRF 9 kërkon që humbja të njihet në një shumë të barabartë ose me periudhën 12-mujore të humbjeve të pritshme të kredive ose me kohëzgjatjen e humbjeve të pritshme të kredive bazuar në vlerësimin e rrezikut të kredive të këqija. Humbjet e pritshme të kredive dhe kohëzgjatja e tyre janë humbjet që janë rezultat i të gjitha humbjeve të mundshme gjatë kohëzgjatjes së një instrumenti financiar, ndërsa humbjet e pritshme të kredisë me një periudhë 12-mujore është ajo pjesë e humbjeve që vjen si rezultat i kredive të këqija të cilat mund të ndodhin brenda një periudhe 12 mujore pas datës së raportimit. Banka do të njohë humbjet në një shumë të barabartë me kohëzgjatjen e humbjeve të pritshme të kredive, përveç rasteve sa më poshtë për të cilat shuma e njohur, do të jetë humbja e pritshme e kredisë 12-mujore: Investimet të cilat janë përcaktuar se kanë rrezikun e kredisë të ulët në datën e raportimit. Banka e konsideron një investim me rrezik të ulët të kredisë kur vlerësimi i saj i rrezikut të kredisë është ekuivalent me përkufizimin që njihet globalisht si klasa e investimeve dhe Huatë dhe investimet për të cilat rreziku i kredisë nuk ka pasur rritje të ndjeshme që nga njohja filestare. Kërkesat e rivlerësimit të SNRF 9 janë komplekse dhe kërkojnë gjykime menaxheriale, vlerësime dhe supozime, veçanërisht në fushat si më poshtë të cilat jepen me detaje: Vlerësimi nëse rreziku i kredisë të një instrumenti është rritur ndjeshëm që nga njohja filestare; dhe Përfshirja e informacionit parashikues në matjen e humbjevetë pritshme të kredisë. 2. BAZAT E PERGATITJES SE PASQYRAVE FINANCIARE (vazhdim) 2.5 Adoptimi i standardeve te reja dhe te rishikuara (vazhdim) SNRF 9 Instumentet Financiarë (vazhdimi) Matja e humbjeve të pritshme nga kreditë Humbjet e pritshme nga kreditë janë një vlerësim i ponderuar i probabilietit të humbjeve të kredisë dhe do të matet si më poshtë: Aktivet financiare që nuk janë kredi të rivlerësuara në datën e raportimit; vlera aktuale e të gjitha mungesave të mjeteve monetare që është ndryshimi midis fluksit të mjeteve monetare që i takojnë njësisë në përputhje me kontratën dhe flukset monetare që banka pret të marrë. 22

25 Aktivet financiare të cilat janë kredi të rivlerësuara në datën e raportimit; diferenca midis shumës bruto dhe vlerës aktuale të fluksit të mjeteve monetare të ardhshme. Angazhimet e papërfshira të huasë: vlera aktuale e diferëncës midis fluksit të mjeteve monetare kontraktuale që janë detyrime ndaj bankave në qoftë së angazhimi pëson rënie si dhe flukset e mjetëve monetare që banka pret të marrë; dhe Kontratat e garancive financiare: vlera aktuale e pagesave të pritshme për të rimbursuar mbajtësin zvogëlon çdo shumë që banka pret të rikuperojë. Aktivet financiare që janë hua të rivlerësuara sipas SNRF 9 janë të përkufizuara njësoj si aktivet financiare që janë rivlerësuar sipas snk 39. Përkufizimi i kredisë në vonesë Sipas SNRF 9, banka do të konsiderojë një aktiv financiar si kredi në vonesë në rastet kur: Huamarrësi nuk ka gjasa të paguajë detyrimin e plotë të huasë ndaj bankës, pa masat detyruese të marra nga banka, masa të cilat japin siguri (nëse mbahet ndonjë); ose Huamarrësi është më shumë se 90 ditë në vonesë lidhur më çdo detyrim ndaj bankës. Ky përkufizim është kryesisht në përputhje me përkufizimin e përdorur për qëllime rregullatore për kreditë e klasifikuara si kredi nënstandard, te dyshimta dhe të humbura.për të vlerësuar nësë një huamarrës është në vonesë, banka do të konsiderojë treguesë që janë në përputhje me kërkesat rregullatore të rrezikut për klasifikimin e kredive si të dyshimta dhe të humbura: Cilësore: p.sh. shkeljet e marrëdhënieve kontraktuale; Sasiore: p.sh statusi me vonesë dhe mospagesa e një detyrimi tjetër nga i njëjti huamarrës; dhe Klasifikimi i rrezikut rregullator i të njëjtit huamarrës në banka të tjera. Të dhënat në vlerësim që përcaktojnë nëse një instrument financiar është kredi në vonesë dhe rëndësia e saj mund të ndryshojë me kalimin e kohës duke reflektuar ndryshime në rrethana. Nivelet e rrezikut të kredisë Banka e shpërndan secilin ekspozim në një nivel të rrezikut të kredisë bazuar në kërkesat e përcaktuara në rregulloren e Menaxhimit të Rrezikut të Kredisë duke përdorur faktorët cilësor dhe sasior të cilët janë tregues të rrezikut të vonesave. Përveç klasave të rrezikut të prezantuar për qëllime rregullatore, banka identifikon dhe monitoron veçmas huatë e pakthyera në afat nga huatë standarte. Secili ekpozim do të shpërndahet në nivelin e rrezikut të kredisë në njohjen fillestare bazuar në informacionin e vlefshëm nga huamarrësi. Ekspozimet do të jenë subjekt i monitorimit të vazhdueshëm, të cilat mund të jenë rezultat i një ekspozimi që ka kaluar në një nivel tjetër të rrezikut të kredisë. 23

26 2. BAZAT E PERGATITJES SE PASQYRAVE FINANCIARE (vazhdim) 2.5 Adoptimi i standardeve te reja dhe te rishikuara (vazhdim) SNRF 9 Instumentet Financiarë (vazhdimi) Përcaktimi i rritjes ndjeshëm të rrezikut të kredisë Sipas SNRF 9, kur përcaktohet në qoftë se rreziku i kredisë (që është rreziku i vonesave) mbi një instrument financiar është rritur ndjeshëm që nga njohja fillestare, banka do të marrë në konsideratë një informacion të arsyeshëm dhe mbështetës pa kosto ose përpjekje të papranueshme, përfshirë informacionin cilësor dhe atë sasior si dhe analizën bazuar në historikun e bankës, vlerësimin ekspert të kredisë dhe informacionin parashikues. Së pari, banka do të identifikojë në qoftë se ka ndohur një rritje e ndjeshme në rrezikun e kredisë për një ekspozim që ndryshon klasifikimin rregullator të rrezikut nga kredi standart në kredi të pakthyer në kohë vlerësuar në përputhje me politikën e bankës për klasifikimin rregullator të rrezikut. Të gjitha kreditë të cilat tregojnë një rritje të ndjeshme në rrezikun e kredisë klasifikohen në stadin 2. Si masë dhe në përputhje me kërkesat e SNRF 9, banka do të marrë në konsideratë që një rritje e ndjeshme në rrezikun e kredisë ndodh jo me vonë se koha kur një aktiv është me shumë se 30 ditë në vonesë. Banka do të përcaktojë ditët në vonesë duke llogaritur numrin e ditëve që ndan vonesën fillestare për të cilën pagesa e plotë nuk është marrë: Banka do të monitoroj efektshmërinë e kriterit të përdorur për të identifikuar rritjen e ndjeshme në rrezikun e kredisë nëpërmjet rishikimeve të rregullta për të konfirmuar si më poshtë: Kriteret rezultojnë të efektshme për identifikimin e rritjeve të ndjeshme në rrezikun e kredisë përpara se një ekspozim të kalojë në vonesë; Koha mesatare midis identifikimit të rritjes së ndjeshme në rrezikun e kredisë dhe statusit në vonesë rezulton e arsyeshme; dhe Në përgjithësi, ekspozimet nuk transferohen direkt nga matja e humbjes së pritshme e kredisë 12- mujore në kreditë e ri-vlerësuara. Aktivet financiare të modifikuara Kushtet kontraktuale të kredisë mund të modifikohen për arsye të ndryshme, përfshirë këtu ndryshime në kushtet e tregut, ruajtja e portofolit të klientëve dhe faktorë të tjerë që nuk janë të lidhura me një përkeqësim aktual ose potencial të kredisë së klientit.një kredi ekzistuese, kushtet e të cilës janë ndryshuar mund të rinjihet përsëri dhe 24

27 kredia e rinegociuar njihet si kredi e re më vlerë të drejtë. Sipas SNRF 9, kur kushtet e aktivit financiar modifikohen dhe modifikimi nuk rezulton në rinjohje, banka do të vlerësojë nëse rreziku i kredisë së aktivit është rritur ndjeshëm duke analizuar faktorët cilësorë dhe sasiorë që ndikojnë rrezikun e kredisë në vonesë. Banka rinegocion huatë e klientëve të cilët janë në vështirësi financiare (referuar si masa ristrukturimi) për të rritur mundësitë e rikuperimit dhe për të ulur rrezikun e mospagimit. Nëpërputhje me politikën e ristrukturimit të bankës, ristrukturimi i kredisë bëhet në mënyrë selektive në qoftë se debitori është në vonesë ose në qoftë se ka rrezik të lartë të mospagimit, kur ka prova që klienti ka bërë të gjitha përpjekjet për të paguar në përputhje me kushtet kontraktuale fillestare dhe pritet që debitori të jetë i aftë të plotësojë kushtet e rishikuara. Zakonisht kushtet e rishikuara përfshijnë zgjatjen e periudhës së maturimit, ndryshimin e kohës së pagesës së interesave dhe ndryshimet në kushtet e kontratës së huasë. Të dyja produktet e kredisë retail dhe të biznesit janë subjekt i politikave të risktrukturimit. Në përgjithësi, ristrukturimi është një tregues cilësor i vonesave dhe rivlerësimi i kredisë dhe pritshmëritë e ristrukturimit janë të rëndësishme për të vlerësuar një rritje domethënëse të kredisë. Në vazhdim të ristrukturimit, një klient duhet të tregojë në mënyrë të qëndrueshme pagesa të rregullta të këstit për një periudhë njëzëtë e katër mujore para se ekspozimi të matet në një shumë të barabartë me humbjen e pritshme të kredisë 12 mujore. 2. BAZAT E PERGATITJES SE PASQYRAVE FINANCIARE (vazhdim) 2.5 Adoptimi i standardeve te reja dhe te rishikuara (vazhdim) SNRF 9 Instumentet Financiarë (vazhdimi) Të dhënat në matjen e humjes së pritshme nga huatë Të dhënat kryesore që shërbejnë për matjen e humbjes së pritshme të huave ka gjasa të jenë struktura e elementëve si më poshtë: Probabiliteti i mospagimit Humbja nga vonesat; dhe Ekspozimi ndaj vonesave. 25

28 Këto parametra do të gjenerohen nga modelet e brendshme statistikore si dhe nga të dhënat historike që mundësojnë modelet rregullatore. Ato do të regullohen në mënyrë të tillë që të reflektojnë informacionin parashikues sipas përshkrimit më poshtë. Nivelet e rrezikut të kredisë përbëjnë të dhënat kryesore në përcaktimin e strukturës së probabilitetit të mospagimit për ekspozimet. Banka do të përdor modelet statistikore për të analizuar të dhënat e mbledhura dhe të gjenerojë vlerësimet të kohëzgjatjes së mospagimit të ekspozimeve dhe ndryshimet që priten të pësojnë me kalimin e kohës. Kjo anlizë do të përfshijë indentifikimin dhe kalibrimin e marrëdhënieve midis ndryshimeve në nivelet e vonesave dhe ndryshime në faktorët makro-ekonomik, ashtu si edhe analiza të detajuara të ndikimit nga faktorë të tjërë (p.sh. përvoja e ristrukturimit) mbi rrezikun e vonesave. Për një pjesë të mirë të eksopozimeve, treguesit kyç makro-ekonomik mund të përfshijnë rritjen e PBB, normave të interesit dhe papunësia. Metoda e ndjekur nga banka për të përfshirë informacionin parashikues në këtë vlerësim si më poshtë: Humbja nga vonesat është rëndësia e një humbjeje të mundshme në rast vonese. Banka do të vlerësojë parametrat e humbjes nga vonesat bazuar në historikun e normave të rikuperimit ndaj palëve në vonesë. Modelet e humbjes nga vonesat do të marrin në kosideratë strukturën, kolateralin, kohëzgjatjen e kërkesës dhe kostot e rikuperimet të çdo kolaterali që është pjesë integrale e aktivit financiar. Për kreditë të cilat janë të siguruara me prona retail, raporti i kredisë përkundrejt vlerës (LTV) përbën një parametër kyç në përcaktimin e humbjes nga vonesat. Vlerësimet e humbjes nga vonesat do të kalibrohen për skenarë të ndryshëm ekonomik dhe për huadhënien në pasuri te paluajtshme, duke reflektuar ndryshimet e mundshme në çmimet e pronave. Këto te dhëna do të llogariten bazuar në fluksin e mjeteve monetare të zbritshme duke përdorur normat efektive të interesit si faktor të zbritshëm. Ekspozimi ndaj vonesave përfaqëson ekspozimin e pritshëm në rast mospagimi. Banka do të nxjerrë ekspozimin ndaj vonesave nga ekspozimi aktual kundrejt homologëve dhe ndryshimeve potenciale të shumave aktuale të lejuara sipas kontratës, përfshirë këtu amortizimin dhe parapagesat,ekspozimi ndaj vonesave i një aktivi financiar do të jetë shuma bruto në vonesë. Për angazhimet huadhënëse dhe garancitë financiare, ekspozimi ndaj vonesave, do të konsiderojë shumën e tërhequr, ashtu si edhe shumat e ardhshme potenciale që mund të jenë tërhequr ose paguar sipas kushteve të kontratës, e cila do të vlerësohet bazuar në vrojtimet historike dhe në parashikime. Banka do të masë humbjen e pritshme të kredisë duke marrë në konsideratë rrezikun e vonesave gjatë periudhës kontraktuale maksimale (përfshirë edhe opsionet e kohëzgjatjes së periudhës së shlyerjes të huamarresit) gjatë së cilës është i ekspozuar ndaj rrezikut të kredisë, edhe pse, për qëllime të menaxhimit të rrezikut banka konsideron një periudhë më të gjatë. Periudha maksimale kontraktuale e shlyerjes shtyhet deri në atë datë kur banka ka të drejtë të kërkojë një parapagesë ose të ndërpresë angazhimin ose garancinë e huasë. 26

29 Për kredinë kufi retail dhe lehtësirat e kartave të krediti si dhe kredi qarkulluese të korporatave që përfshijnë të dyja, një kredi dhe një përbërës angazhimi të pa tërhequr, banka do të masë humbjen e pritshme të kredisë gjatë një periudhe më të gjatë sesa periudha kontraktuale maksimale në qoftë se aftësitë kontraktuale të bankës për të kërkuar ripagesë dhe të anullojë përmbajtjen e angazhimit të çdo date, nuk kufizojnë ekspozimin e bankës ndaj humbjeve të kredisë dhe periudhës kontraktuale të njoftimit. Këto lehtësira nuk kanë një afat të caktuar ose strukturë ripagimi dhe menaxhohen kolektivisht. Banka mund të bëjë anullimin e tyre me efekt të menjëhershëm por kjo e drejtë kontraktuale nuk zbatohet në menaxhimin e përditshëm, por vetëm në rastin kur banka informohet për rritje të rezikut të kredisë në nivel të kredisë. Kjo periudhë e gjatë do të vlerësohet duke marrë në konsideratë masat e menaxhimit të rrezikut të kredisë që banka do të marrë për të zbutur humbjen e pritshme nga huatë. Kjo përfshin ulje në limite dhe anullim të kredisë. 2. BAZAT E PERGATITJES SE PASQYRAVE FINANCIARE (vazhdim) 2.5 Adoptimi i standardeve te reja dhe te rishikuara (vazhdim) SNRF 9 Instumentet Financiarë (vazhdimi) Të dhënat me matjen e Humjes së pritshme nga huatë (vazhdimi) Kur modelimi i Parametrave bëhet në mënyrë kolektive, intrumentat financiarë do të grupohen bazuar në karakteristikat e ndarë të rrezikut që përfshijnë: Llojin e instrumentit; dhe Vlerësimin e rrezikut të kredisë. Grupimet do të jenë subjekt rishikimi i rregullt për të siguruar që ekspozimet brenda një grupi të caktuar të mbeten homogjene. Për investimet mbi të cilat banka ka të dhëna historike të kufizuara, do të përdoren informacione reference të jashtme të publikuara nga agjensi të jashtme të vlerësimit të kredisë si Moody s për të plotësuar të dhënat e brendshme të vlefshme. Informacioni parashikues Sipas SNRF 9, banka do të përfshijë informacionin parashikues në vlerësimimin nëse rreziku i kredisë të një instrumenti është rrtitur ndjeshëm që nga njohja fillestare si dhe nga matja e humbjes së pritshme nga huatë. Banka do të formulojë një këndvështrim të një rasti bazë të drejtimeve të ardhshme të variablave ekonomik përkatës si dhe skënarë të tjerë të mundshëm parashikues bazuar në rekomandimin e dhënë nga komiteti i rrezikut të bankës 27

30 dhe ekspertëve ekonomik si dhe marrja në konsideratë e informacioneve të ndryshme të jashtme aktuale dhe parashikuese. Ky proçes do të përfshijë zhvillimin e dy ose më shumë skenarëve shtesë ekonomik dhe do të marrë në konsideratë mundësitë relative të çdo rezultati. Informacioni i jashtëm mund të përfshijë të dhëna ekonomike dhe parashikime të publikuara nga Institucione qeveritare dhe autoritete monetare në shtetet ku banka operon, organiztata ndërkombëtare të tilla si Organizata për bashkëpunim dhe zhvillim ekonomik dhe Fondi Monetar Ndërkombëtar si dhe sektori i caktuar privat dhe ekspertët akademik. Rasti bazë (rasti referues) do të përfaqësojë një rezultat të ngjashëm dhe do të përafrohet me informacionin e përdorur nga banka për qëllime të tjera, të tilla si planifikimi strategjik dhe buxhetimi. Skenarët e tjerë do të përfaqësojnë rezultate më optismiste dhe pesimiste. Gjithashtu, banka në mënyrë periodike zhvillon stress testin e rreziqeve ekstreme për të kalibruar përcaktimin e skenarëve të tjerë përfaqësues. Banka ka identifikuar dhe dokumentuar elementet kyç të rrezikut të kredisë dhe humbjeve nga kreditë për secilin portofol të instrumentave financiar dhe, duke përdorur analizën e të dhënave historike, ka vlerësuar marrëdhëniet midis faktorëve makro-ekonomik, rrezikut të kredisë dhe humbjeve nga kreditë. Këto elemente kyç përfshijnë normat e interest, normën e papunësisë, dhe parashikimet e prodhimit bruto vendas. Marrëdhëniet e parashikuara midis faktorëve kyç, vonesave, dhe normat e humbjes në portofole të ndryshme të aktiveve financiare, janë zhvilluar bazuar në analizimin e të dhënave historike gjatë 5 viteve të fundit. Skenarët ekonomik që janë përdorur do të miratohen nga komiteti i kredisë së bankës. 2. BAZAT E PERGATITJES SE PASQYRAVE FINANCIARE (vazhdim) 2.5 Adoptimi i standardeve te reja dhe te rishikuara (vazhdim) SNRF 9 Instumentet Financiarë (vazhdimi) Vlerësimi i ndikimit Ndikimi më domethënës në pasqyrat financiare të bankës nga implementimi i SNRF 9 pritet të rezultojë nga kërkesat e reja të rivlerësimit. Humbjet e rivlerësimit do të rriten dhe do të bëhen më të paqëndrueshme për instrumentat financiarë në objektin e modelit të rivlerësimit të SNRF 9. Banka ka vlerësuar që, me implementimin e SNRF 9 me efekt nga data 1 Janar 2018, humbjet (para tatimit) priten të rriten por humbjet mbi produktete pasiguruara dhe produktet me jetë më të gjatë të tilla si kreditë kufi ose karta e kreditit janë ato që do të ndikohen nga kërkesat e reja të rivlerësimit. 28