Gæðavísar Öldrunarheimila Akureyrar og niðurstöður RAI mats 2016

Transcription

1 Gæðavísar Öldrunarheimila Akureyrar og niðurstöður RAI mats 2016 Unnið í desember Helga G. Erlingsdóttir, hjúkrunarforstjóri.

2 Efnisyfirlit Inngangur... 3 Rai mat á Öldrunarheimulum Akureyrar... 3 Slys... 4 Hugarástand og atferlismunstur... 4 Meðferð... 5 Vitræn geta... 6 Útskilnaður og stjórn á þvagi og hægðum... 6 Eftirlit með sýkingum... 8 Næring... 8 Líkamleg færni... 9 Geðlyf Lífsgæði Húðmeðferð Viðfangsefni Kvarðar Sértæk þjónusta Flokkun hjúkrunarheimila Heimild

3 Inngangur Tilgangurinn með þessari samantekt og birtingu er að sýna þróun gæðavísa og upplýsa um stöðu þeirra hjá ÖA. Stefnt er að því að uppfæra þessa skýrslu árlega. Resident Assessment Instrument (RAI), sem á íslensku hefur verið kallað Raunverulegur aðbúnaður íbúa, er yfirgripsmikið staðlað tæki til notkunar við klíníska vinnu og gæðamats. RAI mælitækið er hannað til notkunar fyrir fagfólk á hjúkrunarheimilum. Það gefur starfsfólki kost á að afla upplýsinga um íbúa heimilisins, greina styrkleika þeirra, meta heilsufar og hjúkrunarþarfir og ná heildarmynd af getu þeirra. RAI matstækið veitir góðar upplýsingar um ástand íbúans og kemur að góðum notum við skipulagningu hjúkrunarskráningar með það í huga að efla lífsgæði íbúans eins og kostur er þrátt fyrir hugsanlegar takmarkanir. Þá gefur RAI matstækið yfirlit yfir gæði hjúkrunar en gæðavísar gefa starfsfólki vísbendingar um það sem vel er gert og/eða það sem betur má fara. RAI matstækið samanstendur af gagnasafni, viðfangsefnum, gæðavísum, matslyklum, álagsmælingum og þyngdarstuðli. RAI er í raun samheiti yfir alla þessa fimm þætti mælitækisins. Gagnasafnið er sá hluti matsins sem aðrir þættir þess byggjast á. Það hefur að geyma um það bil fjögur hundruð atriði sem lýsa heilsufari og hjúkrunarþörfum íbúa á hjúkrunarheimilum. Margar heilbrigðisfagstéttir koma að RAI-matinu en skráning matsins er á ábyrgð hjúkrunarfræðings. Viðfangsefni gefa til kynna hvaða heilsufarsvandamál einstaklingurinn á við að glíma og/eða mögulega áhættuþætti. Viðfangsefni má nota sem hjálpartæki við gerð hjúkrunar- og umönnunaráætlana. Gæðavísar eru 30 atriði sem skiptist í 12 flokka sem gefa vísbendingar um gæði hjúkrunar og umönnunar á hjúkrunarheimilum. Gæðavísar gefa starfsfólki og stjórnendum á stofnunum ábendingar um það sem vel er gert og/eða það sem betur má fara. Íslensk gæðaviðmið voru skilgreind af hópi sérfræðinga árið 2012 þar sem fram koma efri og neðri mörk. Ekki eru til skilgreind íslensk viðmið fyrir alla gæðavísana. Skilgreining á eftri og neðri mörkum er: Lélegt gæðaviðmið (efri mörk) er það viðmið sem talið er lýsa vandamáli sem er til staðar varðandi umönnun/meðferð íbúans. Þetta viðfangsefni þarf að kanna frekar og þarfnast umbóta. Gott gæðaviðmið (neðri mörk) er það viðmið sem talið er lýsa góðri eða framúrskarandi umönnun/meðferð. Rai mat á Öldrunarheimulum Akureyrar Á Öldrunarheimilum Akureyrar (ÖA) starfar þriggja manna RAI nefnd og hefur hún umsjón og eftirlit með matinu. Hennar helstu verkefni er að vinna að bættum gæðum, vera stuðningsaðili, aðstoða við matið, senda minnispunkta til starfsmanna í upphafi RAI tímabils og sinna fræðslu. Í upphafi hvers tímabils eru teknir út gæðavísar síðasta tímabils fyrir hvert heimili og ÖA í heild. Nefndin fer síðan inn á hvert heimili og fer yfir gæðavísa með starfsfólkinu, skoðar niðurstöðurnar með tilliti til þess hvað er að ganga vel og hvað þarf að bæta. Í samantektinni eru gæðavísar frá árunum og viðfangsefni og kvarðar fyrir árið Gæðavísunum er skipt upp í 12 flokka, slys, hugarástand og atferlismunstur, meðferð, vitræn geta, útskilnaður og stjórn á þvagi og hægðum, eftirlit með sýkingum, næring, líkamleg færni, geðlyf, lífsgæði og húðmeðferð. Skynjun og tjáskipti er einn af þessum flokkum en hefur ekki verið notaður í gæðavísum á Íslandi. 3

4 Slys Mynd 1 Algengi meiðsla Mynd 2 Algengi byltna Hugarástand og atferlismunstur Mynd 3 Algengi hegðunarvandamála gagnvart öðrum 4

5 Mynd 4 Algengi þunglyndiseinkenna Mynd 5 Algengi þunglyndiseinkenna án meðferðar Meðferð Mynd 6 Notkun á 9 eða fleiru ávísuðum lyfjum 5

6 Fjöldi lyfja Landið ÖA Vitræn geta Mynd 7 Nýgengi hnignunar andlegs ástands Útskilnaður og stjórn á þvagi og hægðum Mynd 8 Algengi þvag- og hægðarleka 6

7 Mynd 9 Algengi þvag- og hægðarleka án reglubundinna salernisferða Mynd 10 Algengi þvagleggja Mynd 11 Algengi hægðarstíflu 7

8 Eftirlit með sýkingum Mynd 12 Algengi þvagfærasýkingar Næring Mynd 13 Algengi þyngdartaps Mynd 14 Algengi sondugjafar 8

9 Mynd 15 Algengi vökvaskorts Líkamleg færni Mynd 16 Algengi rúmfastra íbúa Mynd 17 Nýgengi skerðingar á athöfnum daglegs lífs (ADL sem tapast seint) 9

10 Geðlyf Mynd 18 Algengi á notkun sterkra geðlyfja í öðrum tilvikum en mælt er með Mynd 19 Algengi róandi og svefnlyfja Mynd 20 Algengi stöðugrar notkunar svefnlyfja eða oftar en tvisvar í viku 10

11 Lífsgæði Mynd 21 Algengi daglegra líkamsfjötra/öryggisbúnaðar Mynd 22 Algengi lítillar eða engrar virkni Meðaltími í virkum athöfnum 3. Enginn 2. Lítill, minna en 1/3 af tímanum 1. Þó nokkur, 1/3 til 2/3 af tímanum 0. Mikill, meira en 2/3 af tímanum 2010 ÖA Landið Mynd 23 Meðaltími í virkum athöfnum 2010 (ÖA), ÖA (2016) og meðaltal landsins (2016) 11

12 Húðmeðferð Mynd 24 Algengi þrýstingssára stig 1-4 Viðfangsefni Í niðurstöðum RAI mats kemur meðal annars fram viðfangsefni, hér eru niðurstöður fyrir árið 2016 fyrir ÖA og meðaltal á landinu. Viðfangsefni 2016 Fjötrar Geðlyfjameðferð Þrýstingssár Tannumhirða Vökvaþurrð Sondugjöf Næringarástand Byltur Virkni B Virkni A Skapgerðarvandamál Hugarástand Andleg og félagsleg velferð Þvagleki/inniliggjandi þvagleggur ADL færni/endurhæfingarmöguleiki B ADL færni/endurhæfingarmöguleiki A Tjáskipti Skynjun Skerðing á vitrænni getu Bráðarugl ÖA Landið

13 Viðfangsefni sértæk 2016 Ekkert af neðanskráðu Þjálfun í daglegum verkefnum vegna Hvíldarinnlögn/skammtímainnlögn Deild fyrir unga hjúkrunarsjúklinga Líknandi meðferð Sérdeild fyrir heilabilaða Meðferð vegna ofneyslu áfengis/lyfja Öndunarvél Blóðgjöf Umönnun vegna barkaraufar Sog Geislameðferð Súrefnismeðferð Umönnun stomiu Eftirlit með bráðum Vökvainntaka og útskilnaður mældur Lyfjagjöf í æð Gervinýra/blóðskilun Krabbameinslyfjameðferð ÖA Landið Kvarðar Í RAI matinu eru átta kvarðar: líkamsþyngdarstuðull, stuttur ADL kvarði 0-16, langur ADL kvarði 0-28, verkjakvarði 0-3, vitrænn kvarði 0-6, þunglyndiskvarði 0-14 (fleiri en þrjár vísbendingar um þunglyndi), félagsleg virkni 0-6 (0 er engin virkni 6 mikil virkni) og lífskvarði 0-6. Í kvörðunum gildir að því hærri tala því verra ástand nema í félagslegri virkni því lægri tala verra ástand. Niðurstaða fyrir árið 2016 á ÖA og til samanburðar er landsmeðaltalið: Kvarðar 2016 Aldur í árum Líkamsþyngdarstuðull Lífskvarði (CHESS) Félagsleg virkni Þunglyndiskvarði (DRS) Vitrænn kvarði (CPS) Verkjakvarði Langur ADL kvarði Stuttur ADL kvarði ÖA Landið

14 Þróun kvarða frá 2008 á ÖA: Kvarðar Verkir Vitrænn Þunglyndi Félagsleg virkni Lífskvarði Sértæk þjónusta Læknisþjónusta, dvöl á sjúkrahúsi og bráðadeilda hjá íbúum ÖA árið 2016: 2016 Fjöldi innlagna á bráðadeild Fjöldi innlagna á sjúkrahús Fjöldi skipta/breytt fyrirmæli Fjöldi læknisskoðunar ÖA Landið 0 0,5 1 1,5 2 Þróun læknisþjónustu frá 2008: 2,5 Læknisvitjun 2 1,5 1 0,5 Landið ÖA

15 Breyting á fyrirmælum læknis 2 1,8 1,6 1,4 1,2 1 0,8 0,6 0,4 0, Landið ÖA Sértæk þjálfun sl. 7 daga Sálfræðiþjónusta Öndunaræfingar/þjálfun Sjúkraþjálfun Iðjuþjálfun Talþjálfun - talþjálfun og heyrnarþjónusta 2010 ÖA Landið Mynd 25 Sértæk þjálfun sl. 7 daga, 2010 (ÖA), ÖA (2016) og landið (2016) 15

16 Flokkun hjúkrunarheimila Aðferð Rantz til að flokka hjúkrunarheimili: Efri mörk og þar fyrir ofan = Lélegt Neðri mörk og þar fyrir neðan= Gott Á milli = Meðal Gæðavísir ÖA Góð M L Góð M L Algengi byltna 1 1 Algengi hegðunarvandamála 1 1 Algengi þunglyndis eink. 1 1 Þunglyndi án meðf. 1 1 Algengi á notkun 9 lyfja eða meira 1 1 Algengi þvag og hægðarleka 1 1 Algengi þvag og hægðarleka án 1 1 Algengi þvagleggja 1 1 Hægðastífla 1 1 Algengi þvagfærasýkinga 1 1 Algengi þyngdartaps 1 1 Algengi sondugjafar 1 1 Algengi vökvaskorts 1 1 Rúmfastir 1 1 Sterk geðlyf í öðrum tilvikum en mælt er með 1 1 Algengi róandi og svefnlyfja 1 1 Algengi stöðugrar notkunar svefnlyfja 1 1 Algengi daglegrar notkunar fjötra/öryggis. 1 1 Algengi litillar eða engrar virkni 1 1 Algengi þrýstingssára Tafla 1 Grátt svæði eru gæðavísar sem farið er eftir í rammasamningi við Sjúkratryggingar Íslands 16

17 Heimild Ingibjörg Hjaltadóttir (1999). RAI mælitækið og álagsmælingar Rantz, M. J., Hicks L., Grando, V., Petroski, G. F., Madsen, R. W. Mehr, D. R., Conn, V., Zwygart- Staffacher, M., Scott, J., Flesner, M., Bostick, J., Porter, R., og Maas, M.. (2004). Nursing home qality, cost, staffing and staff mix. The Gerontogosit, 44 (1), Rantz, M. J., Hicks L., Grando, V., Petroski, G. F., Madsen, R. W., Mehr, D. R., Conn, V., Zwygart- Staffacher, M., og Maas, M.. (2004). Stability and Sensitivity of nursing home quality indicators. Journal of Gerontology, 59A (1),