JARÐHITI, GOSSTÖÐVAR OG SKILYRÐI TIL VATNSSÖFNUNAR Í GRÍMSVÖTNUM Magnús Tumi Guðmundsson Þórdís Högnadóttir Kirsty Langley
|
|
- Samson Cain
- 5 years ago
- Views:
Transcription
1 JARÐHITI, GOSSTÖÐVAR OG SKILYRÐI TIL VATNSSÖFNUNAR Í GRÍMSVÖTNUM Magnús Tumi Guðmundsson Þórdís Högnadóttir Kirsty Langley Raunvísindastofnun Háskólans Febrúar 2003 RH
2
3 1 ÁGRIP Í kjölfar gossins í Grímsvötnum 1998 urðu breytingar á legu jarðhitasvæða samfara því að aukning varð í jarðhita á svæðinu. Breytingar voru hraðar 1999 og fram á árið Milli áranna 2000 og 2001 hélt aukinn jarðhiti áfram að bræða burtu ís í grennd við gosstöðvarnar og í rás meðfram Grímsfjalli að norðan, í Grímsvatnaskarð en þar er ísstífla sú sem lokar Grímsvötnum að austan. Jarðhiti norðan vatnanna minnkaði hinsvegar töluvert. Árið 2002 bráðnaði nokkuð við gosstöðvarnar en verulega hægði á dýpkun rásarinnar meðfram Grímsfjalli að norðan. Afl jarðhita lækkaði milli ára, var 2500 MW og MW Gæti jarðhitaafl nú verið komið niður í svipað gildi og var fyrir gosið Á gígsvæðinu frá 1998 urðu töluverðar breytingar milli 2001 og 2002 þegar vestasti hluti gjosefnahaugsins frá 1998 hrundi niður í lónið vestan gosstöðvanna. Jarðhiti í vesturhluta gígsvæðisins hefur lítið breyst frá því skömmu eftir gosið. Þar er víða mikill hiti og dýpi niður á 100 C virðist vera 0-3 m víðast hvar. Fyrstu merki um samlímingu gjóskunnar fundust í júní 2002 og virðist móbergsmyndun því vera komin nokkuð af stað, þremur og hálfu ári eftir gosið. Sumrin 2000, 2001 og 2002 voru gerðar mælingar á ísskriði við sigketlinn VG7 norðan til á Grímsvatnasvæðinu. Sýna mælingarnar að miklar breytingar urðu í bráðnun undir katlinum á tímabilinu, afl hans lækkar úr nokkrum tugum megawatta niður í örfá megawött á einu ári. Samfara lækkun í afli hækkaði botn ketilsins um 20 m því meiri ís skeið að katlinum en bráðnaði við botn hans. Ljóst er að samspil jarðhita, ísbráðnunar og vatnssöfnunar í Grímsvötnum getur verið flókið. Lega jarðhitasvæða er lykilatriði enda hefur aukinn jarðhiti undir ísstíflunni leitt til smáhlaupa, leka og lítillar vatnssöfnunar þó svo afl jarðhita á vatnasviði Grímsvatna hafi verið mun meira frá 1997 en var á tímabilinu Vegna breytinganna á ísstíflunni eru ekki horfur á umtalsverðum hlaupum af völdum jarðhita í Grímsvötnum á næstu árum. Eldgos á vatnasviði Grímsvatna myndi að sama skapa varla valda jafnmiklu flóði og varð 1996, til þess eru möguleikar á vatnssöfnun of takmarkaðir.
4 2
5 3 Efnisyfirlit Ágrip Inngangur Yfirborð Grímsvatna Varmaafl Breytingar á Gígsvæði Þróun gígsins Jarðhiti Lónið vestan gosstöðva Ísskrið inn að sigkatli Þróun jarðhita og horfur um vatnssöfnun Samantekt Heimildir Viðauki A. 29
6 4
7 5 1. INNGANGUR Í skýrslunni er fjallað um mælingar í Grímsvötnum árin 2001 og 2002 en þær eru liður í langtímarannsóknum á samspili eldvirkni, jarðhita og íss í vesturhluta Vatnajökuls, virkasta eldgosasvæði landsins. Mælingar á vatnshæð og vetrarafkomu í Grímsvötnum hafa staðið nær óslitið í hálfa öld auk þess sem margskonar athuganir hafa verið gerðar í ferðum Jöklarannsóknafélagsins gegnum árin. Tilgangur rannsóknanna er einkum sá að kanna áhrif eldgosa á jökla, ísbráðnun þeim samfara og hvernig breytingar á jarðhita í kjölfar eldgosa hefur áhrif á lón undir jöklum og líkur á jökulhlaupum frá þeim. Sá aukni skilningur sem þannig fæst nýtist m.a. við mat á líkum á vatnssöfnun í jöklum og hættu af jökulhlaupum í kjölfar eldgosa undir þeim, einkum hve lengi megi vænta bráðnunar frá kólnandi gosefnum og innskotum í slíkum gosum, ekki aðeins í Grímsvötnum heldur líka á stöðum eins og Kötlu eða Eyjafjallajökli. Töluverð vinna var unnin eftir hlaupið 1996 til að kanna breytingar vegna þeirra umbrota. Við gosið í Grímsvötnum í desember 1998 breyttust aðstæður enn og hafa rannsóknir staðið yfir á svæðinu síðan. Fyrstu árin eftir 1996 voru verkefni í Gjálp og Grímsvötnum kostuð með sérstakri fjárveitingu frá Alþingi. Eins og málum er nú háttað eru rannsóknirnar unnar af Raunvísindastofnun Háskólans en styrktar af Vegagerð Ríkisins. Einnig koma Jöklarannsóknafélag Íslands (JÖRFÍ) og að vinnunni með því að leggja til farartæki, aðstöðu og mannafla í ferðum JÖRFÍ. Niðurstöður rannsókna síðustu ára á gosstöðvum í Vatnajökli hafa birst í greinum og skýrslum (Hreinn Haraldsson, ritsj. 1997, margir höfundar; Guðrún Larsen og fl. 1998; Helgi Björnsson og fl. 2001; Sverrir Guðmundsson og fl. 2002; Magnús T. Guðmundsson og fl. 1997, 2000; 2001; 2002). Þessi skýrsla er framhald fyrri skýrslna (Magnús T. Guðmundsson og fl. 2000, 2001) enda að miklu leyti um samskonar mælingar að ræða frá ári til árs. Í þeim skýrslum voru raktar breytingar sem urðu á Grímsvötnum í kjölfar Gjálpar- og Grímsvatnagoss, auk þróunar í stærð vatnsgeymis, vatnshæð, hæð ísstíflu og afli jarðhita. Mælingar í Grímsvötnum voru svipaðar bæði árin og samanstóðu af eftirtöldum þáttum: - Yfirborð var kortlagt með DGPS. - Hraði ísskriðs var mældur á allmörgum stöðum í og við Grímsvötn. - Breytingar á gígsvæði frá fyrra ári voru kannaðar og hiti mældur á jarðhitasvæðinu vestan til á gígsvæðinu. - Breytingar á ísskriði inn að sigkatlinum VG7 á norðanverðu ísasvæði vatnanna voru mældar.
8 6 1. mynd. Grímsvötn yfirlitskort með merkingum katla (VG1-VG18). Gögnin voru nýtt til að vinna eftirtalin verkefni: 1. Gera kort af Grímsvötnum eins og þau voru í júní 2001 og 2002 og nýta þau til að skoða breytingar í massa íss á svæðinu. 2. Athuga þróun gígsvæðisins, hvernig gígurinn frá 1998 breytist, sígur til og hugsanlega ummyndast. 3. Meta varmaafl Grímsvatnasvæðins fyrir Meta þróun ísstíflunnar og hvaða áhrif jarðhitinn hefur á hana og möguleika á vatnssöfnun í Grímsvötnum. 5. Rannsaka samspil ísflæðis og jarðhita í einstökum sigkötlum. Rannsóknir á jökulhlaupum, vatnshæð og stærð vatnsgeymis á hverjum tíma tengjast þeim verkefnum sem hér er fjallað um. Þær rannsóknir eru á hendi Helga Björnssonar og Finns Pálssonar á Raunvísindastofnun. Samvinna hefur verið við Helga og Finn um gagnaöflun og frumúrvinnslu.
9 7 2. YFIRBORÐ GRÍMSVATNA Sigdæld Grímsvatna með hinni bröttu norðurhlíð Grímsfjalls er helsta landformið á svæðinu. Að auki einkennist það af mörgum sigkötlum, misstórum og djúpum (1. mynd). Til að auðvelda umræðu og tilvísanir til einstakra katla hefur þekktum kötlum verið gefið nafn, VG1-VG18. Er nafngiftin hugsuð á þann veg að fyrsti stafur vísar til Vatnajökuls en sá næsti til Grímsvatna. Síðan kemur hlaupandi númer (1. mynd). Þetta kerfi er einfalt og hefur þann kost að hægt er að nota það fyrir alla jökla landsins ef ástæða er til. Katlar í Kverkfjöllum gætu t.d. fengið auðkennið VK, M á Mýrdalsjökli M, E á Eyjafjallajökli o. s. frv. Mælilínur voru eknar á vélsleðum með GPS tæki en viðmiðunarstöð var á Grímsfjalli. Mælilínur eru í viðauka A en kortin sem byggð eru á mælingum 2001 og 2002 eru á 2. og 3. mynd. Breytingar milli 2000 og 2001 voru ekki áberandi. Vatnshæð var þó um 10 m hærri í júní 2001 en var árið áður sem kemur fram í því að yfirborð íshellunnar var um 1400 m yfir sjó en ekki 1390 m eins og Í júní 2002 var vatnsborð mjög lágt, um 1345 m y.s. en lítið hlaup kom úr vötnunum í apríl það ár. Á 4. mynd eru ljósmyndir sem sýna gígsvæðið undir Vestari Svíahnúk á ýmsum tímum. Tökustaðurinn er sá sami en myndaröðin sýnir þróun lónsins vestan gosstöðvanna frá 1999 en þar hafa orðið hvað mestar breytingar frá goslokum. Vatnsborð er nokkuð mishátt á myndunum ( m) en að öðru leyti voru aðstæður svipaðar. Lónið myndaðist en hefur síðan kólnað nokkuð án þess að minnka. Þróun sigketilsins VG7, 4 km norður af Eystri Svíahnúk, er athyglisverð (5. mynd). Ketillinn dýpkaði um m milli 1997 og 1998 í aðdraganda Grímsvatnagossins. Hélst hann síðan nokkuð stöðugur fram til 2000 en grynnkaði þá aftur og var á árinu 2002 orðinn svipaður og var fyrir gosið. Endurspeglar þetta þróun jarðhitans. Katlar eins og VG7 og aðrir katlar norðan vatnanna eru það litlir að ósennilegt verður að teljast að að hækkunin stafi af vatnssöfnun undir þeim. Sennilegast er að hækkun þeirra sýni minnkun í jarðhita á þessum stöðum. Mestu breytingarnar eftir gosið hafa orðið á gosstöðvunum sjálfum og með norðausturhlíð Grímsfjalls þar sem aukinn jarðhiti hefur brætt rás gegnum ísstífluna sem heldur að vötnunum að austan (6. mynd). Greinilegt dýpkun var þar milli 2000 og 2001 en breytingar milli 2001 og 2002 eru ógreinilegri. Hæstur er þröskuldurinn nú á þeim stað sem merktur er með tölunni 5, um 1490 m y.s. Hefur hæsti punktur færst austur um 2 km frá Eins og 6. mynd sýnir hefur jökullinn lækkað þar um marga tugi metra. Á móti kemur að austan þessa svæðis, þar sem hitaaukningar gætir ekki, hefur ísskrið verið að loka hlauprásinni frá 1996.
10 8 2 mynd. Yfirborð mynd. Yfirborð 2002.
11 9
12 10 5. mynd. Snið yfir jarðhitakatla norðan við Grímsvötn Staðsetning, sjá 2. og 3. mynd.
13 11
14 12
15 13 Á 7. mynd er þróun yfirborðshæðar í Grímsvötnum milli 1997 og 2002 sýnd. Innan þess svæðis sem er á floti flöktir hæðin nokkuð og endurspeglar það breytilega vatnshæð. Utan þess svæðis sjást hæðarbreytingar sem tengjast að einhverju leyti breytilegri afkomu (1-2 m/ár) en þær eru ekki til umjöllunar hér. Breytingar eru mestar á þeim stöðum sem nefndir voru áðan, þ.e. á gosstöðvunum, rásinni meðfram norðaustanverðu Grímsfjalli, og í einstökum sigkötlum eins og VG7 norðan sjálfra vatnanna. Myndirnar sýna að fram til 2001 eru bráðnun og lækkun fyrirferðarmestar en breyting verður árið Bráðnun heldur að vísu áfram á gosstöðvum og meðfram Grímsfjalli en norðan vatnanna hækkar jökullinn. Svo virðist því sem svæðið hafi kólnað VARMAAFL Varmafl Grímsvatna var metið á sama hátt og gert var fyrir árið 2000 (Magnús T. Guðmundsson og fl., 2001). Eins og áður hefur komið fram hefur frá 1996 ekki verið hægt að nýta vatnssöfnun milli hlaupa til að meta varmaafl eins og áður var gert (Helgi Björnsson, 1988; Helgi Björnsson og Magnús T. Guðmundsson, 1993) vegna þráláts leka úr Grímsvötnum. Sú aðferð sem nú er notuð byggist á því að hægt sé að greina aflið í þrjá þætti: Grunnafl (P 0 ) sem samsvarar því varmaafli var áður en umbrot hófust. Afl sem nýtist til bræðslu íss umfram grunnaflið (P i ), og varmaafl sem fer beint út í andrúmsloftið með gufu (P a ) og nýtist því ekki til bræðslu íss. Heildarafl er því (1) P = P 0 + P + P heild i a Umframaflið P i fæst með því að mæla breytingar í ísmagni, þ.e. með því að bera saman kort sem gerð eru á mismunandi tímabilum. Til að forðast áhrif sumarsbráðnunar á yfirborði er hér notuð sú aðferð að bera saman kort sem gerð eru á sama tíma ár hvert, þ.e. að vori áður en leysing hefst. Einnig verður hér að undanskilja þau svæði sem eru á floti, þ.e. íshellu Grímsvatna. Breytingar í þykkt hennar er hægt að mæla með endurteknum íssjármælingum. Aflið P i er þá P i ( Vi V = t h )ρ L i (2) Hér er V i rúmmálsbreyting íss utan íshellu (lækkun yfirborðs metin sem jákvæð stærð) V h er rúmmálsaukning íshellu vegna þykknunar (getur verið neikvæð stærð ef hellan þynnist), ρ i = 910 kg m -3 er eðlismassi íss, L=335 KJ kg -1 er bræðsluvarmi íss og t tími milli mælingar (1 ár). V i er reiknað sem rúmmál milli yfirborðs jökulsins á kortum fyrir 2001 og 2000 annarsvegar (mynd 7c) og 2001 og 2002 hinsvegar (mynd 7d). Í 1. töflu eru
16 14 8. mynd. Varmaafl Grímsvatna rúmmálsbreytingar á tímabilinu. Niðurstaðan er V i = 55x10 6 m 3 fyrir 2001 en V i = - 58x10 6 m 3 fyrir Samkvæmt jöfnu (2) þýðir þetta að P i hafi numið um 550 MW frá júní 2000 til júní Á sama hátt fengist að jarðhitaafl hafi lækkað um 560 MW niður fyrir grunnafl milli 2001 og Þó mögulegt sé að þetta sé rétt niðurstaða er erfitt að samþykkja hana að svo stöddu. Rúmmálsbreyting svæðisins norðan og austan íshellu fæst með því að athuga 26 km 2 svæði norðan vatnanna. Breytingin nemur rúmlega 2 m hækkun svæðisins og gæti hún að verulegum hluta stafað af afkomubreytingum, þ.e. minni leysingu og eða auknu innskriði íss til Grímsvatnasvæðisins. Mælingar 2003 munu skera úr um hvað rétt er. 1.tafla. Rúmmálsbreytingar íss Svæði m m 3 Norðan og norðaustan íshellu Gígsvæði og norðurhlíð Grímsfjalls 42 1 Lón vestan gígs 0 0 Þykknun íshellu 0 0 Samtals (V i V b ) 55-58
17 15 Afl sem tapast til andrúmslofts hefur líklega haldist svipað og var árið Þennan þátt er ákaflega erfitt að áætla og varla nema um stærðargráðumat að ræða, gufa úr hömrum og sigkötlum á og við Grímsfjall var áberandi 2002 en lónið við gosstöðvarnar var ísi lagt að hluta. Hér er afl sem tapast til andrúmslofts ekki talið hafa breyst frá 2000 (Magnús T. Guðmundsson og fl. 2001) og að það sé því 150 MW. Grunnaflið er hér talið það sama og var að meðaltali eða 1800 MW (Helgi Björnsson, 1997). Heildaraflið fyrir 2001 er því metið 2500 MW en MW árið Varmafl sem fall af tíma er sýnt á 8. mynd. Ljóst er að eftir skyndilega aukningu í varmafli í gosinu 1998, hefur aflið lækkað á ný og virðist jarðhiti nú sækja í sama far og var fyrir gosið. 4. BREYTINGAR Á GÍGSVÆÐI Í júní 2001 voru gerðar hitamælingar á gígnum en aðeins takmarkaðar hæðarmælingar. Hæðarmælingar á gígnum voru ítarlegri 2002 og hitamælingar með svipuðum hætti og árin á undan. Ekki voru gerðar mælingar á ísskriði inn að gígsvæðinu, enda augljóst af aðstæðum að það var mjög lítið, svipað eða minna en (Magnús T. Guðmundsson og fl., 2000, 2001) Þróun gígsins Í meginatriðum urðu litlar breytingar á gígsvæðinu milli 2000 og Vatnsborð var 10 m hærra í júní 2001 en var á sama tíma árið áður. Allstaðar var bratt niður að lóninu vestast í júní 2001 og ekki hægt að komast að því svo vel væri. Vestari gígbarmurinn hélt áfram að síga ( mynd) og var sigið að mestu um misgengisflötinn sem leggur gegnum vestari barminn og allt til vesturenda gosstöðvanna. Litlar eða engar breytingar urðu á austurhluta gosstöðvanna. Allmikill skafl safnast nú fyrir í gígnum sjálfum, líklega mest snjór sem fýkur fram af Grímsfjalli og skríður niður hlíðarnar í snjóflóðum á vetrum. Töluvert umrót átti sér stað vestast á gosstöðvunum veturinn Við austurströnd lónsins var á árunum áberandi höfði, lóðréttur mót vestri. Hann samastóð af lítt samlímdri gjósku sem í gosinu hafði hlaðist upp að ísvegg við vesturenda gossprungunnar. Þegar að var komið í júní 2002 var höfðinn horfinn og brekkan niður að lóninu brattari en áður. Þarna hafði því stórt stykki hrunið niður í lónið. Ekki er vitað hvenær þetta gerðist en strandlínur í brekkunni niður að lóninu benda til að hrunið hafi orðið áður en fór að lækka að ráði í vötnunum í hlaupinu í apríl. Þá lækkaði vatnsborð um u.þ.b. 50 m. Snjóskaflinn sem tekinn er að myndast í megingígnum frá 1998 veldur því að eystri barmur gígsins gildnar til vesturs milli áranna 2001 og 2002 (12. mynd).
18 16
19 17
20 18
21 19
22 Jarðhiti Hitamælingar voru gerðar í gjóskunni í vesturhluta gosstöðvanna þar sem hita gætti á yfirborði. Staðið var að mælingunum á sama hátt og Staðsetningar mælinganna eru á 13. og 15. mynd en niðurstöður mælinganna á 14. og 16. mynd. 2001: Grafnar voru rúmlega 1 m djúpar holur og hiti mældur niður á 90 cm dýpi. Ein holan var þó 145 cm djúp (14. mynd). Á 13. mynd er hitasvæðinu skipt í þrennt. Á svæði A er hiti mun breytilegri en var árið Botnhitinn liggur á bilinu C en var hvergi undir 80 C árið Á svæði B er hiti mjög svipaður og var árið áður og heldur hefur kólnað á svæði C. Í heildina eru breytingar þó ekki miklar og hitasvæðið svipað og var árið áður. Hiti við vatnsborð var allstaðar hár, en erfitt var að mæla vegna brattra bakka. Auk hitasvæðins vestan til á gosstöðvunum var einnig nokkur hiti við vatnborðið norður undan megingígnum og þar fyrir austan. Vök var beint norður af gígnum en ekki voru gerðar hitamælingar þar. Umfang og afl jarðhita á þessu slóðum er þó miklu minna en í vesturhlutanum. 2002: Vestast á gosstöðvunum fundust fyrstu merki um verulega samlímingu gjóskunnar. Erfiðara var en áður að grafa holur til hitamælinga. Virðist móbergsmyndun vera komin af stað á gígsvæðinu, þremur og hálfu ári eftir gosið. Breytingar milli 2001 og 2002 eru ekki áberandi (16. mynd). Hluti svæðis A hrundi niður í lónið og staðirnir þar sem mælt var lágu á m dýpi í gosefnahaugnum árið áður. Í heildina virðist svæðið þó ívið kaldara en var árið áður. Í B hefur einnig kólnað dálítið. Þrír staðir hafa botnhita um eða undir 30 C en voru allir yfir þeim hita Í vestari gígbarmi megingígsins (svæði C) voru mun fleiri staðir mældir 2002 en árið áður. Þetta svæði virðist ekki hafa kólnað milli ára. Ef hitaferlarnir eru framlengdir niður ætti 100 C hiti að liggja á 2-3 m dýpi Lónið vestan gosstöðva Lónið við vesturenda gosstöðvanna var greinilega kaldara 2001 en árið áður. Stærð þess var svipuð en í júní þöktu ísrastir stóran hluta lónsins. Ekki voru tök á að fara út á lónið á gúmmíbát eins og gert var árið áður en augljóst var af ísþekjunni að hitastig vatns við yfirborð úti á lóninu var víðast hvar við frostmark. Ströndin árið 2002 lá innar en fyrri ár vegna hrunsins. Hiti við bakkann að austan var C og vikurrastir áberandi. Hitastig vatnsins lækkaði út frá bakkanum og þegar komið var m út var lónið ísi þakið eins og 2001.
23 21 5. ÍSSKRIÐ INN AÐ SIGKATLI Jarðhiti á Grímsvatnasvæðinu dreifist um nokkurt svæði. Sigkatlarnir marka uppstreymisstaði jarðhitans. Þeir eru misstórir og endurspeglar stærð þeirra að einhverju leyti afl jarðhitans. Samband þvermáls, dýptar, ísþykktar, hraða ísskriðs og afls jarðhita er illa þekkt og hefur ekki verið rannsakað. Til að afla upplýsinga um samspil þessara þátta hefur ísskrið inn að katli VG7 norðan til í Vötnunum (1. mynd) verið mælt í þrjú sumur, 2000, 2001 og Eins og áður hefur komið fram dýpkaði þessi ketill um m 1998 þegar jarðhiti óx í undanfara gossins í desember það ár en dýpkunin gekk til baka milli 2000 og Þetta bendir til að jarðhiti hafi vaxið framan af en minnkað síðan aftur. Á 17. og 18. mynd sést ísskrið inn í ketilinn árin Hraðar eru reiknaðir yfir í m/ár. Aðeins er mældur yfirborðshraði yfir sumarið og hér er gert ráð fyrir að ekki sé munur á ísskriði sumar og vetur. Það er sennilegt því mældir hraðar eru lágir og ólíklegt að ísskrið með botni sé verulegur þáttur í yfirborðshraða. Hraðinn vex mjög milli ára samfara því að ketillinn grynnkar. Það bendir til þess að grynnkunin sé vegna minnkandi varmastreymis, meiri ís berst inn í ketilinn en nær að bráðna við botninn. Annar möguleiki væri að vatn safnist fyrir undir katlinum. En við þær aðstæður mætti búast við að skriðhraði íss myndi standa í stað eða minnka, því mótstaða gegn skriði inn í ketilinn ætti að aukast eftir því sem hann hækkaði. Vatnssöfnun er því ólíkleg skýring. Hægt er að áætla afl ketilsins út frá þessum upplýsingum, ef afkoma á yfirborði er þekkt. Þá gildir að sá ís sem bráðnar (og hripar burtu sem bræðsluvatn) sé mismunur tveggja þátta: i) Summu ísskriðs inn í ketilinn og afkomu á yfirborði innan hans, og, ii) ísskriði út úr katlinum. Þessu má lýsa með því að setja upp samfellujöfnu fyrir flæði eftir straumlínu (t.d. Paterson, 1994): h q = b + b' + (3) t x h er hæð jökulyfirborðs, b er afkoma við yfirborð, b afkoma við botn (b neikvæð þar sem jarðhita gæti við botninn) og q er ísflæði. Almennt ætti að gilda að fyrir sigketil væri eðlilegast að reikna ísflæði úr öllum áttum inn í sívalning með ás í miðjum katlinum. Sigkatlarnir norðan til á Grímsvatnasvæðinu eru flestir frekar litlir og með radius af svipaðri stærð og ísþykktin. Þá standa þeir í brekku og niður hana skríður ísinn að vötnunum. Því leyfum við okkur að einfalda vandamálið og gera ráð fyrir að ketillinn hafi áhrif á ísskrið á svæði sem er jafnbreitt og nemur þvermáli ketilsins. Hér líður eitt ár milli mælinga þ.a. réttara er að setja jöfnuna upp sem
24 17. mynd. Ísskrið við ketilinn VG (a, b og c), 5 m hæðalínubil. d) hæðarbreyting milli 2000 og 2001, e) hæðarbreyting milli 2001 og 2002, 2 m hæðalínubil. Ketill VG8 hefur öfugt við VG7 dýpkað á tímabilinu. 22
25 23 h q = b + b' + (4) t x þar sem t = 1 ár, q er mismunur ísflæðis inn í ketilinn og út úr honum. x er bilið milli efra og neðra þversniðs þar sem ísflæði inn í og út úr katlinum er mælt. Mælingar á skriðhraða ofan og neðan ketils sýna heildaráhrif ketilsins á ísflæðið q, hæðarbreytingar ketlisins eru mældar og ef b er þekkt stendur aðeins eftir liðurinn b og má þá leysa jöfnu (4). Í 2. töflu eru liðir jöfnunnar metnir fyrir þau þrjú ár sem mælingar ná yfir. Fyrir breyttist ketillinn nánast ekkert og gert er ráð fyrir að hraði frá miðju ári 1999 til miðs árs 2000 hafi verið sá sem mældist sumarið Fyrir er notað meðaltal hraða 2000 og Gert er ráð fyrir að meðalhraði í þversniði sé 90% af yfirborðshraða (Paterson, 1994). Hér gildir að q = 0.9x(h inn U inn - h út U út ) og x =600 m. Ísþykktir eru h út =350 m og h inn =300 m. Mældur hraði inn í ketil var 18 m ár -1 og út úr honum 5 m ár -1 árið 2000, 23 m ár -1 og 15 m ár og 22 m ár -1 og 18 m ár Í 2. töflu eru mælingarnar frá 2000 notaðar fyrir , en meðaltal aðliggjandi mælinga fyrir hin árin. 2. Tafla. Ketill GV7: ísflæði og varmaafl tímabil U inn U út h/ t q/ x b b P m ár -1 m ár -1 m ár -1 m ár -1 m ár -1 m ár -1 MW ~0 Breidd ísasvæðisins þarf að ákveða áður en gildin á b eru reiknuð yfir í varmaafl. Hún skilgreinist sem breidd þess svæðis sem hraðabreytingin nær yfir. Árið 2000 er það nærri 1000 m en virðist hafa minnkað 2001, í e.t.v m. Gildin á h/ t fyrir seinni tvö árin eru því fengin með því að gera ráð fyrir 600 m breiðu ísasvæði, þ.e. upplyfting ketilsins meðaltal hækkunar á svæði sem er 600x600m 2 að stærð. Aflið fyrsta árið fæst með því að reikna rúmmál íss sem bráðnar á tímaeiningu á 1000x600 m 2 svæði 2000 en 600x600 m 2 seinni tvö árin og margfalda þá tölu með eðlismassa og bræðsluvarma íss. Eins og við er að búast af fyllingu ketilsins milli 2000 og 2001 minnkar afl ketilsins um eina stærðargráðu, eða úr tæplega 40 MW í 0-2 MW seinni árin. Munurinn á afli er ekki marktækur milli 2001 og 2002.
26 mynd. Lega sniðs sést á 17a). a) Hraði ísskriðs niður í átt að Grímsvötnum. b) Breytingar í hæð yfirborðs. c) Yfirborð og botn eftir sniðinu.
27 25 Þó svo hér sé beitt töluverðri einföldun með því að reikna flæði íss tvívítt, þ.e. eftir einni straumlínu samsíða meginskriðstefnu, benda niðurstöðurnar til þess að með einföldum mælingum sé hægt að áætla afl einstakra sigkatla (að því gefnu að ísþykkt sé þekkt). Óvissa í niðurstöðum er mikil en þær sýna þó ótvírætt að breytingar í afli jarðhita geta verið æði snöggar og að stærð ketils á hverjum tíma er ekki einhlítur mælikvarði á afl jarðhita undir honum. Þær aðferðir sem hér hafa verið notaðar gætu reynst gagnlegar við mat á sigkötlum í Mýrdalsjökli og víðar. 6. ÞRÓUN JARÐHITA OG HORFUR UM VATNSSÖFNUN Allt frá haustinu 1996 hefur verið uppi sú þversagnakennda staða að ísbráðnun á vatnasviði Grímsvatna hefur verið með mesta móti en jökulhlaup hafa verið lítil. Ástæður þessarar þróunar voru í fyrstu skemmdir sem urðu á ísstíflu Grímsvatna í stóra hlaupinu í nóvember 1996 (Helgi Björnsson, 1997). Frá Grímsvatnagosinu hefur jarðhiti undir ísstíflunni valdið lækkun hennar og skertri getu vatnanna til vatnssöfnunar. Á 19. mynd er sýnd þróun jarðhita á vatnasviði Grímsvatna, en afl Gjálpar er fengið úr skýrslu til Vegagerðarinnar (Magnús T. Guðmundsson og Þórdís Högnadóttir, 2003). Aflið hefur verið miklu meira en var að jafnaði í Grímsvötnum á árabilinu (Helgi Björnsson og Magnús T. Guðmundsson, 1993; Helgi Björnsson, 1997). Þessar niðurstöður sýna að aukinn jarðhiti á Grímsvatnasvæðinu er ekki nægileg forsenda vatnssöfnunar og stækkandi jökulhlaupa. Lega þeirra jarðhitasvæða sem færast í aukana er lykilatriði. T.d. hefði þróun vatnanna orðið með töluvert öðrum hætti síðustu ár ef jarðhitaaukningin hefði einkum orðið í vesturhluta Grímsvatnaöskjunnar. Jarðhiti á því svæði hefði valdið stækkun vatnsgeymisins og líklega stækkandi Skeiðarárhlaupum. Aukinn jarðhiti á svæði ísstíflunnar hefur þveröfug áhrif eins og þróunin frá 1998 sýnir. Aðstæður nú benda til þess að ekki sé að vænta umtalsverðra Skeiðarárhlaupa úr Grímsvötnum á allra næstu árum. Þó svo færi að drægi úr jarðhita við ísstífluna, en ekki hafa komið fram merki um það ennþá, tæki það nokkur ár að ná þeirri hæð sem var Enn lengri tíma tæki að ná stöðunni sem var fyrir umbrotin Einnig er sennilegt að ný eldsumbrot af svipaðri stærð og Gjálpargosið á vatnasviði Grímsvatna myndu varla valda jafn stórfenglegum atburðum og urðu haustið 1996, þ.e. mikilli vatnssöfnun í Grímsvötnum og stóru, snöggu hlaupi. Reikna má með að vatn ætti fremur auðvelda leið gegnum ísstífluna við núverandi aðstæður og hlaup sem af hlytist hefði líklega mun lægri flóðtopp, að því gefnu að bráðnun í eldgosi yrði ekki mikið meiri en var í Gjálp.
28 mynd. Afl Grímsvatna og Gjálpar
29 27 7. SAMANTEKT 1. Jarðhiti hélt áfram að dýpka dældir á gosstöðvunum frá 1998 og í gegnum ísstífluna norðan Grímsfjalls. Verulega hægði þó á þeirri þróun Sigkatlar norðan vatnanna hafa sumir minnkað frá árinu Á þetta ekki síst við um ketilinn VG7. 2. Jarðhitaafl Grímsvatna fór lækkandi Aflið var að meðaltali 2500 MW og MW fyrir Er afl til ísbræðslu nú komið niður í það sem var fyrir Grímsvatnagosið Á gosstöðvunum frá 1998 urðu verulegar breytingar 2002 þegar vestasti hluti gosefnahaugsins hrundi niður í lónið vestan þeirra. Jarðhiti í vesturhluta gígsvæðisins hélst töluverður á tímabilinu. Merki sjást nú um aukna samlímingu gjóskunnar, einkum vestast þar sem hiti hefur verið verulegur. 4. Mælingar á ísskriði til sigketils norðan vatnanna (VG7) sýna samhengi ísskriðs, dýptar ketils og jarðhita undir honum. Ketillinn grynnkaði mikið milli 2000 og 2001 og afl hans hrapaði úr tugum megawatta niður í örfá megawött á einu ári. Aðferðir af þessu tagi geta nýst við mat á sigkötlum víðar en í Grímsvötnum. 5. Þó jarðhitaafl síðustu síðustu 6 árin sé nú meira en verið hefur frá 1960 veldur dreifing jarðhita í Grímsvötnum því að vatnssöfnun er lítil, smáhlaup og leki eru ráðandi. Telja verður líklegt að þó svo jarðhiti kulnaði undir ísstíflunni myndu nokkur ár líða áður en hlaup sæktu í sama horf og var fyrir HEIMILDIR Guðrún Larsen, Magnús T. Guðmundsson og Helgi Björnsson Eight centuries of periodic volcanism at the center of the Iceland hot spot revealed by glacier tephrastratigraphy. Geology, 26, Helgi Björnsson Grímsvatnahlaup fyrr og nú. Í: Hreinn Haraldsson (ritstj.) Vatnajökull. Gos og hlaup 1996, Vegagerðin, Reykjavík, Björnsson, H., Hydrology of ice caps in volcanic regions, Societas Scientiarum Islandica, 45, Reykjavík, pp , Helgi Björnsson og Magnús T. Guðmundsson Variations in the thermal output of the subglacial Grímsvötn Caldera, Iceland. Geophysical Research Letters, 20, Helgi Björnsson, Helmut Rott, Sverrir Gudmundsson, Andrea Fischer, Andreas Siegel and Magnús T. Gudmundsson Glacier-volcano interactions deduced by SAR interferometry. Journal of Glaciology, 47,
30 28 Hreinn Haraldsson (ritstj.) Vatnajökull. Gos og hlaup 1996, Vegagerðin, Reykjavík. Magnús T. Guðmundsson, Freysteinn Sigmundsson og Helgi Björnsson Icevolcano interaction of the 1996 Gjálp subglacial eruption, Vatnajökull, Iceland. Nature, 389, Magnús T. Guðmundsson, Þórdís Högnadóttir, Finnur Pálsson og Helgi Björnsson Grímsvötn: Eldgosið 1998 og breytingar á botni, rúmmáli og jarðhita Raunvísindastofnun Háskólans RH bls. Magnús T. Guðmundsson, Finnur Pálsson, Þórdís Högnadóttir, Kirsty Langley og Helgi Björnsson Rannsóknir í Grímsvötnum árið Raunvísindastofnun Háskólans, RH bls. Magnús T. Gudmundsson, Finnur Pálsson, Helgi Björnsson, og Þórdís. Högnadóttir The hyaloclastite ridge formed in the subglacial 1996 eruption and Gjálp, Vatnajökull, Iceland: present day shape and future preservation, in Volcano-Ice Interaction on Earth and Mars, Geological Society London Spec. Publ., 202 ritstj: J.L. Smellie og M. Chapman, pp Magnús T. Guðmundsson og Þórdís Högnadóttir Gjálp Mælingar á ísskriði og varmaafli. Raunvísindastofnun Háskólans, RH Paterson W.S.B The physics of glaciers. Pergamon/Elsevier, Kidlington, 480 bls.
31 29 Viðauki A: DGPS sniðmælingar vor og haust 2001.
32 30 Viðauki A: DGPS sniðmælingar vor og haust 2002.
JARÐHITI Í GRÍMSVÖTNUM ÁRIÐ 2004 TENGSL ELDGOSS OG JARÐHITA. Magnús Tumi Guðmundsson Þórdís Högnadóttir
JARÐHITI Í GRÍMSVÖTNUM ÁRIÐ 2004 TENGSL ELDGOSS OG JARÐHITA Magnús Tumi Guðmundsson Þórdís Högnadóttir Jarðvísindastofnun Háskólans Febrúar 2005 RH-02-2005 1 ÁGRIP Með kortlagningu Grímsvatnasvæðisins
More informationPart 66. Requirements for exercising privileges Highlights of New Part 66 rule
Part 66 Requirements for exercising privileges Highlights of New Part 66 rule Part 66.A.20(b) privileges The holder og an aircraft maintenance licence may not exercise its privileges unless: 1. In compliance
More informationMöguleg útbreiðsla trjátegunda með hækkandi hitastigi á Íslandi
Möguleg útbreiðsla trjátegunda með hækkandi hitastigi á Íslandi Björn Traustason og Þorbergur Hjalti Jónsson, Mógilsá Fagráðstefna 25.mars 2010 Inngangur Landfræðileg greining til að meta útbreiðslu nokkurra
More informationSamanburður vindmæla. Samanburðarmælingar í mastri LV v/búrfell 15. ágúst 30.sept 2011
Samanburður vindmæla Samanburðarmælingar í mastri LV v/búrfell 15. ágúst 30.sept 2011 Haustþing Veðurfræðifélagsins 2011 Tegundir vindmæla Til eru margar mismunandi gerðir vindmæla sem byggja á mismunandi
More informationRitstuldarvarnir. Sigurður Jónsson
Ritstuldarvarnir Sigurður Jónsson sigjons@hi.is Aðgangur að Turnitin 1. Beint í Turnitin á www.turnitin.com 2. Gegnum Moodle-námskeið Kennarar og nemendur halda sig í Moodleumhverfinu Fá frumleikaskýrslu
More informationÍsbráðnun og upptakarennsli jökulhlaupa vegna eldgosa í Kötluöskju og austanverðum Mýrdalsjökli
Ísbráðnun og upptakarennsli jökulhlaupa vegna eldgosa í Kötluöskju og austanverðum Mýrdalsjökli Magnús Tumi Guðmundsson og Þórdís Högnadóttir Skýrsla unnin fyrir Almannavarnadeild Ríkislögreglustjóra Jarðvísindastofnun
More informationSólheimajökull: Hættumat vegna lítilla og meðalstórra jökulhlaupa
Sólheimajökull: Hættumat vegna lítilla og meðalstórra jökulhlaupa Magnús Tumi Guðmundsson, Þórdís Högnadóttir Jarðvísindastofnun Háskólans Björn Oddsson Almannavarnadeild Ríkislögreglustjóra Unnið fyrir
More informationÍsbráðnun og upptakarennsli jökulhlaupa vegna eldgosa í Kötluöskju og austanverðum Mýrdalsjökli
17.02.2006 14:04 Ísbráðnun og upptakarennsli jökulhlaupa vegna eldgosa í Kötluöskju og austanverðum Mýrdalsjökli Magnús Tumi Guðmundsson og Þórdís Högnadóttir Skýrsla unnin fyrir Almannavarnadeild Ríkislögreglustjóra
More informationGögn um Kötlugosið 1918: Ljósmyndir Kjartans Guðmundssonar úr ferðum á Mýrdalsjökul í júní og september 1919
Gögn um Kötlugosið 1918: Ljósmyndir Kjartans Guðmundssonar úr ferðum á Mýrdalsjökul í júní og september 1919 Magnús T. Guðmundsson Þórdís Högnadóttir Raunvísindastofnun Háskólans maí 2001 RH-08-2001 1
More informationJökulhlaup í Sveðju í júlí 2011:
Jökulhlaup í Sveðju í júlí 2011: Íssjármælingar við Hamarsketil vorin 2013, 2014 og 2015 og yfirborðshæðarbreytingar í katlinum og nágrenni hans 1998-2015 Eyjólfur Magnússon, Finnur Pálsson, Magnús T.
More informationNý tilskipun um persónuverndarlög
UT Messa SKÝ, 9. febrúar 2012 Hörður Helgi Helgason Um fyrirlesara 1999 2000-03 2003-06 2006- Héraðsdómslögmaður Persónuvernd Ráðgjafi, evrópsk persónuv.lög LM lögmenn -> Landslög munið #utmessan Boligen
More informationViðhorf erlendra söluaðila. Spurningakönnun framkvæmd í desember 2016 á meðal erlendra söluaðila á póstlista Íslandsstofu sem telur 4500 aðila.
Viðhorf erlendra söluaðila Spurningakönnun framkvæmd í desember 2016 á meðal erlendra söluaðila á póstlista Íslandsstofu sem telur 4500 aðila. Viðhorf erlendra söluaðila desember 2016 VIÐMIÐ TEGUND FYRIRTÆKIS
More informationÁhrif lofthita á raforkunotkun
Áhrif lofthita á raforkunotkun Orkuspárnefnd Júlí 2017 Áhrif lofthita á raforkunotkun Orkuspárnefnd Orkustofnun Júlí 2017 Útgefandi: Orkustofnun, Grensásvegi 9, 108 Reykjavík Sími: 569 6000, Fax, 568
More informationRannsóknarskýrsla í sálfræði 103 á vorönn 2008 um. viðhorf nemenda til nokkurra þátta í skólastarfi ME.
í sálfræði 103 á vorönn 2008 um viðhorf nemenda til nokkurra þátta í skólastarfi ME. Rannsóknin á að gera grein fyrir afstöðu nemenda við Menntaskólanum á Egilsstöðum til nýgerða breytinga á stoðtímakerfi
More informationPower Engineering - Egill Benedikt Hreinsson. Lecture 25. Examples 2. Sýnidæmi 2
1 Examples 2 Sýnidæmi 2 2 Example 25-1 Gefið er 3 fasa, 3 teina raforkukerfi samkvæmt meðfylgjandi einlínumynd. Allar stærðir á myndinni eru í einingakerfinu ( per unit ). Seríuviðnám háspennulínanna er
More informationKlettafjöllin, Grand Canyon og Laramide byltingin
Klettafjöllin og Grand Canyon 1 Klettafjöllin, Grand Canyon og Laramide byltingin Kristbjörg María Guðmundsdóttir Eitt af fallegustu handverkum náttúruaflanna er án efa að finna í vesturhluta Norður-Ameríku.
More informationOPEN DAYS 2011 LOCAL EVENTS COUNTRY LEAFLET. East Iceland / Austurlands ICELAND / ÍSLAND
OPEN DAYS 2011 LOCAL EVENTS COUNTRY LEAFLET East Iceland / Austurlands ICELAND / ÍSLAND INDEX I. Regional Partnerships Official Partners of the OPEN DAYS 2011 East Iceland... 3 Austurlands... 5 2 I. Regional
More informationVorferð Jöklarannsóknafélags Íslands, 2003
Society report Vorferð Jöklarannsóknafélags Íslands, 2003 Magnús Tumi Guðmundsson Raunvísindastofnun Háskólans, Náttúrufræðahúsi, Sturlugötu 7, 107 Reykjavík; mtg@raunvis.hi.is INNGANGUR Í lok júnímánuðar
More informationAfkoma og hreyfing Breiðamerkurjökuls og afrennsli leysingavatns til Jökulsárlóns á Breiðamerkursandi 2017
Greinargerð til Vegagerðarinnar vegna styrks til verkefnisins: Afkoma og hreyfing Breiðamerkurjökuls og afrennsli leysingavatns til Jökulsárlóns á Breiðamerkursandi 2017 Jöklahópur Jarðvísindastofnunar
More informationTilraunahúsið Úrræði fyrir raungreinakennslu
Tilraunahúsið Úrræði fyrir raungreinakennslu Ari Ólafsson dósent í tilraunaeðlisfræði Eðlisfræðiskor HÍ og Raunvísindastofnun Háskólans Tilraunahúsið p.1/18 Sýnishorn af markmiðum ríkisvalds í menntamálum
More informationÁhrif brennisteins díoxíðs (SO 2 ) á heilsufar
Áhrif brennisteins díoxíðs (SO 2 ) á heilsufar Þórólfur Guðnason yfirlæknir Sóttvarnalæknir, Embætti landlæknis Nóvember 2014 Gastegundir frá eldgosum >95% H 2 O, CO 2 SO 2
More informationBrennisteinsvetni í Hveragerði
Þróun 2014-022 Reykjavík, september 2014 Brennisteinsvetni í Hveragerði September 2012 mars 2014 Snjólaug Ólafsdóttir EBS-411-01 Útgefandi: Orkuveita Reykjavíkur Útgáfudagur: September 2014 Umsjón og ábyrgð:
More informationVIII. LÍKINDI ELDGOSA, HLAUPA OG FÆRSLU
VIII. LÍKINDI ELDGOSA, HLAUPA OG FÆRSLU ELDVIRKNI MILLI SVÆÐA INNAN KÖTLUÖSKJUNNAR Jónas Elíasson 1, Guðrún Larsen 2, Magnús Tumi Guðmundsson 2 og Freysteinn Sigmundsson 3 1: Verkfræðistofnun Háskóla Íslands,
More informationLV Breytingar á grunnvatns- og jarðvatnsborði á áhrifasvæði Kárahnjúkavirkjunar
LV-2014-021 Breytingar á grunnvatns- og jarðvatnsborði á áhrifasvæði Kárahnjúkavirkjunar Mælingar með samanburði á gervitunglamyndum frá 2002, 2010 og 2012 Lykilsíða Skýrsla LV nr: LV 2014 021 Dags: 19.02.2014
More informationVegagerðin HRINGVEGUR UM HORNAFJÖRÐ. Vatnafar. Helgi Jóhannesson
Vegagerðin HRINGVEGUR UM HORNAFJÖRÐ Vatnafar Helgi Jóhannesson Reykjavík, júní 2007 EFNISYFIRLIT 1. INNGANGUR.............................................. 1 2. GRUNNÁSTAND...........................................
More informationLV Úttekt og mælingar á áfoki við strönd Hálslóns
LV-2014-094 Úttekt og mælingar á áfoki við strönd Hálslóns Lykilsíða Skýrsla LV nr: LV-2014-094 Dags: október 2014 Fjöldi síðna: 26 Upplag: Rafræn Dreifing: Birt á vef LV Opin Takmörkuð til Titill: Úttekt
More informationInngangur og yfirlit yfir rafmagnsvélar
1 Inngangur og yfirlit yfir rafmagnsvélar Introduction to rotating machines 2 Grunnhugtök og meginþættir Klassískar gerðir véla Riðstraumsvélar Samfasavél (synchronous machine) Spanvél (induction machine
More informationVIÐAUKI 11. Aðalskipulag Hveragerðis. Hveragerði og nágrenni Jarðfræði-, jarðhita- og grunnvatnskort. Jarðhitamælingar sumarið kort
VIÐAUKI 11 Aðalskipulag Hveragerðis Hveragerði og nágrenni Jarðfræði-, jarðhita- og grunnvatnskort Jarðhitamælingar sumarið 2005 2 kort Hveragerði Hitamælingar í jarðvegi og sprungur Kristján Sæmundsson
More informationMikilvægi samræmdrar svæðisbundinar kortlagningar Hvað fangar hug og hjarta ferðamannsins
Morgunverðarfundur Ferðamálastofu Grand hótel, Reykjavík 14. apríl 2011 Mikilvægi samræmdrar svæðisbundinar kortlagningar Hvað fangar hug og hjarta ferðamannsins Dr. Edward H. Huijbens Forstöðumaður /
More informationBlöndulón Vöktun á strandrofi og áfoki
NÍ-11001 Blöndulón Vöktun á strandrofi og áfoki Áfangaskýrsla 2010 Borgþór Magnússon Unnið fyrir Landsvirkjun Blöndulón Vöktun á strandrofi og áfoki Áfangaskýrsla 2010 Borgþór Magnússon Unnið fyrir Landsvirkjun
More informationÉg vil læra íslensku
Ég vil læra íslensku 16 Föt Föt Évlí - 16 föt 1 hlusta Generated by Foxit PDF Creator Foxit Software benda lita teikna klippa líma strákur stelpa ekki stelpa/ekki strákur hugsa Évlí - 16 föt 2 hlusta íslenskur
More informationI. YFIRLIT UM HÆTTU VEGNA ELDGOSA OG HLAUPA EYJAFJALLAJÖKLI FRÁ VESTURHLUTA MÝRDALSJÖKULS OG
I. YFIRLIT UM HÆTTU VEGNA ELDGOSA OG HLAUPA FRÁ VESTURHLUTA MÝRDALSJÖKULS OG EYJAFJALLAJÖKLI Magnús Tumi Guðmundsson 1, Jónas Elíasson 2, Guðrún Larsen 1, Ágúst Gunnar Gylfason 3, Páll Einarsson 1, Tómas
More informationCHEMISTRY. Efnajöfnur. Efnajöfnur. Kafli 3. Kafli 3. Hlutfallareikningur: AðA. reikna út fnum. Efnajöfnur. Efnajöfnur. Efnajöfnur
CHEMISTRY The Central 9th Edition Hlutfallareikningur: AðA reikna út frá formúlum og efnajöfnum fnum Lavoisier: Massi varðveitist í efnahvörfum. : lýsa efnahvörfum. Efnajafna : Hvarfefni og myndefni: 2H
More informationEftirspennt Brúargólf Klóríðinnihald í nokkrum steyptum brúargólfum
Eftirspennt Brúargólf Klóríðinnihald í nokkrum steyptum brúargólfum Útg. Dags. Höf. Rýnir Samþykkur Lýsing 3 11/01 2006 GG EH Lokaskýrsla II 2 21/12 2005 GG SvSv Lokaskýrsla I 1 15/12 2005 GG Uppkast 1
More informationÍshellar í Vatnajökulsþjóðgarði
Íshellar í Vatnajökulsþjóðgarði Aðferðir við mat á áhættu Magnús Tumi Guðmundsson, Finnur Pálsson Jarðvísindastofnun Háskólans Jón Gauti Jónsson Mountain Tours Lokauppkast Raunvísindastofnun Háskólans
More informationHraðamerkingar á hættulegum beygjum í vegakerfinu - 2. útgáfa -
Skýrsla nr. 02-04 Hraðamerkingar á hættulegum beygjum í vegakerfinu - 2. útgáfa - Þórir Ingason Keldnaholti, nóvember 2002 Heiti skýrslu: Skýrsla nr: 02-04 Dreifing Opin Lokuð Hraðamerkingar á hættulegum
More informationJarðfræðikortlagning á Gráuhnúkasvæði. Sigdældin milli Reykjafells og Litla Meitils. Tengist hún Jarðhitakerfinu?
Jarðfræðikortlagning á Gráuhnúkasvæði. Sigdældin milli Reykjafells og Litla Meitils. Tengist hún Jarðhitakerfinu? Björn S. Harðarson, Sigurður G. Kristinsson, Ragna Karlsdóttir, Gunnlaugur M. Einarsson
More informationReykholt í Borgarfirði
RANNSÓKNASKÝRSLUR 1999 Reykholt í Borgarfirði Framvinduskýrsla 1999 Guðrún Sveinbjarnardóttir og Guðmundur H. Jónsson 6 ÞJÓÐMINJASAFN ÍSLANDS ÚTIMINJASVIÐ NATIONAL MUSEUM OF ICELAND DIVISION OF MONUMENTS
More informationOKTÓBER 2006 SKÝRSLA 24-06 ITI 0612/EUT08 8HK3481 V IÐLOÐUN ÖRVERA VIÐ YFIRBORÐ Í VATNI - VARMAFRÆÐILEG NÁLGUN - Guðmundur Gunnarsson, Iðntæknistofnun Birna Guðbjörnsdóttir, Rannsóknastofnun fiskiðnaðarins
More informationLV Afkomu- og hraðamælingar á Langjökli
LV-2017-125 Afkomu- og hraðamælingar á Langjökli Jökulárið 2016-2017 Lykilsíða Skýrsla LV nr: LV-2017-125 Dags: Desember 2017 Fjöldi síðna: 25 Upplag: 1 Dreifing: Birt á vef LV Opin Takmörkuð til Titill:
More informationSveiflur og breyttar göngur deilistofna. norðaustanverðu Atlantshafi
í norðaustanverðu Atlantshafi Jóhann Sigurjónsson Hafrannsóknastofnun Grand Hótel, Reykjavík, 21.-22. nóvember 2013 Efni erindis Deilistofnar Ástand og horfur Uppsjávar þríeykið Norsk-íslensk síld-kolmunni-makríll
More informationÓHAPPATÍÐNI Í BEYGJUM OG LANGHALLA. Staða rannsóknarverkefnis
ÓHAPPATÍÐNI Í BEYGJUM OG LANGHALLA Staða rannsóknarverkefnis Beygjur á vegakerfinu = hætta? Umferðar- og skipulagssvið Línuhönnunar Haraldur Sigþórsson Þjónustudeild tækniþróun Vegagerðin Einar Pálsson
More informationLV Afkomu- og hraðamælingar á Langjökli
LV-2013-115 Afkomu- og hraðamælingar á Langjökli Jökulárið 2011-2012 Afkomu- og hraðamælingar á Langjökli jökulárið 2011-2012 Finnur Pálsson Sverrir Guðmundsson Helgi Björnsson Jarðvísindastofnun Háskólans
More informationÚtvarpssendistaður á Úlfarsfelli Tæknilegar forsendur
Útvarpssendistaður á Úlfarsfelli Tæknilegar forsendur Kynning í Dalskóla 6. desember 2018 Gautur Þorsteinsson, verkfræðingur Um útvarpsþjónustu Fyrsta útsending útvarpsdagskrár 1920 Útsendingar útvarps
More informationAkureyrarbær Starfsmannakönnun 2015
Akureyrarbær Starfsmannakönnun 2015 Q1. Ert þú karl eða kona? Karl 229 19.83% Kona 926 80.17% Fjöldi 1155 Q2. Á hvaða aldursbili ert þú? 30 ára eða yngri 190 16.42% 31-40 ára 257 22.21% 41-50 ára 312 26.97%
More informationReykholt í Borgarfirði
RANNSÓKNASKÝRSLUR FORNLEIFADEILDAR 1998 Reykholt í Borgarfirði Framvinduskýrsla 1998 Guðrún Sveinbjarnardóttir og Guðmundur H. Jónsson 12 ÞJÓÐMINJASAFN ÍSLANDS ÚTIMINJASVIÐ NATIONAL MUSEUM OF ICELAND DIVISION
More informationÞungmálmar í mosa í nágrenni fyrirhugaðs álvers í Reyðarfirði árið 2000
Þungmálmar í mosa í nágrenni fyrirhugaðs álvers í Reyðarfirði árið 2000 Sigurður H. Magnússon Unnið fyrir Reyðarál hf. NÍ-02011 Reykjavík, júní 2002 NÁTTÚRUFRÆÐISTOFNUN ÍSLANDS ISSN 1670-0120 ENGLISH SUMMARY
More informationVI. JÖKULHLAUPASET VIÐ ÞVERÁ Í FLJÓTSHLÍÐ
VI. JÖKULHLAUPASET VIÐ ÞVERÁ Í FLJÓTSHLÍÐ Óskar Knudsen 1,2 og Ólafur Eggertsson 3 1: Verzlunarskóli Íslands, Ofanleiti 1, 103 Reykjavík 2: Jarðfræðistofan ehf, Rauðagerði 31, 108 Reykjavík 3: Skógrækt
More informationKVER HAFRANNSÓKNASTOFNUNAR
KV 2018-3 KVER HAFRANNSÓKNASTOFNUNAR Greining á mögulegum eldisuppruna 12 laxa sem veiddust í tveimur ám á Vestfjörðum árið 2017 Analysis of 12 salmon caught in two rivers in the Icelandic Westfjords 2017
More informationSNERTIFLETIR ÍSLANDSSTOFU VIÐ FLUGREKENDUR
SNERTIFLETIR ÍSLANDSSTOFU VIÐ FLUGREKENDUR Ingvar Örn Ingvarsson Verkefnisstjóri, ferðaþjónusta og skapandi greinar Samgöngufundur á Norðurlandi, 19. nóvember 2015 Meginstoðir stefnu og lykilárangursþættir
More informationGreinargerð Trausti Jónsson. Langtímasveiflur V. Hitabylgjur og hlýir dagar
Greinargerð 03030 Trausti Jónsson Langtímasveiflur V Hitabylgjur og hlýir dagar VÍ-ÚR21 Reykjavík September 2003 Hitabylgjur og hlýir dagar Inngangur Íslenskar hitabylgjur verða að teljast fremur vesælar
More informationÞorsteinn Sæmundsson *, Halldór G. Pétursson #, Höskuldur Búi Jónsson # & Helgi Páll Jónsson*
Kortlagning á sigi á Siglufjarðarvegi um Almenninga Lokaskýrsla 2004 Unnið fyrir Vegagerð ríkisins Þorsteinn Sæmundsson *, Halldór G. Pétursson #, Höskuldur Búi Jónsson # & Helgi Páll Jónsson* * Náttúrustofa
More informationFljótlegar mæliaðferðir með NIR (Nær innrauð litrófsgreining) tæki. Gyða Ósk Bergsdóttir
Fljótlegar mæliaðferðir með NIR (Nær innrauð litrófsgreining) tæki Gyða Ósk Bergsdóttir Raunvísindadeild Háskóli Íslands 2011 Fljótlegar mæliaðferðir með NIR (Nær innrauð litrófsgreining) tæki Gyða Ósk
More informationStaðsetningartækni með gervitunglum GNSS
Staðsetningartækni með gervitunglum GNSS Sæmundur E. Þorsteinsson Háskóla Íslands Greipur Gísli Sigurðsson Vegagerðinni 1 GNSS Global Navigation Satellite System GPS = Global Positioning System bandarískt,
More informationReykholt í Borgarfirði
RANNSÓKNASKÝRSLUR 2000 4 Reykholt í Borgarfirði Framvinduskýrsla 2000 Guðrún Sveinbjarnardóttir ÞJÓÐMINJASAFN ÍSLANDS ÚTIMINJASVIÐ NATIONAL MUSEUM OF ICELAND DIVISION OF MONUMENTS AND SITES Ljósmynd á
More informationErlendir ferðamenn í Reykjavík 2016
Erlendir ferðamenn í Reykjavík 2016 Erlendir ferðamenn í Reykjavík 2016 Stillt upp fyrir tískumyndatöku í Hörpu. Samantekt unnin fyrir Höfuðborgarstofu mars 2017 Höfundur: Rögnvaldur Guðmundsson Rannsóknir
More informationHelstu niðurstöður loftgæðamælinga við leikskólann Steinahlíð og tilraunir með rykbindingar, - tímabilið 16. febrúar - 20.
USR - 29 Helstu niðurstöður loftgæðamælinga við leikskólann Steinahlíð og tilraunir með rykbindingar, - tímabilið 16. febrúar - 2. apríl 29 - Anna Rósa Böðvarsdóttir Heilbrigðisfulltrúi Heilbrigðiseftirlit
More informationCORINE-verkefniðog landgerðabreytingar á Íslandi milli 2000 og Ingvar Matthíasson Ásta Kr. Óladóttir
CORINE-verkefniðog landgerðabreytingar á Íslandi milli 2000 og 2006. Kolbeinn Árnason Ingvar Matthíasson Ásta Kr. Óladóttir CORINE: Coordination of information on the environment eða: Samræming umhverfisupplýsinga
More informationMælingar á loftmengandi efnum í Reykjavík 2009
UHR - 2009 Mælingar á loftmengandi efnum í Reykjavík 2009 Anna Rósa Böðvarsdóttir Heilbrigðisfulltrúi Heilbrigðiseftirlit Reykjavíkur / Umhverfis- og samgöngusvið Reykjavíkur Heilbrigðiseftirlit Reykjavíkur
More informationEiga gerlar þátt í ummyndun basaltgjóskunnar í Surtsey?
BÚVÍSINDI ICEL. AGR. SCI. 1, 1996: 273 289 Eiga gerlar þátt í ummyndun basaltgjóskunnar í Surtsey? SVEINN P. JAKOBSSON Náttúrufræðistofnun Íslands, Hlemmi 3, 15 Reykjavík YFIRLIT Upphaf Surtseyjarelda
More informationReykholt í Borgarfirði
RANNSÓKNASKÝRSLUR 2001 7 Reykholt í Borgarfirði Framvinduskýrsla 2001 Guðrún Sveinbjarnardóttir ÞJÓÐMINJASAFN ÍSLANDS ÚTIMINJASVIÐ NATIONAL MUSEUM OF ICELAND DIVISION OF MONUMENTS AND SITES Ljósmynd á
More informationMat á eiginleikum malbiks fyrir íslenskar aðstæður Áfangaskýrsla I. Unnið fyrir rannsóknasjóð Vegagerðarinnar. Arnþór Óli Arason Pétur Pétursson
NMÍ 9-5 Mat á eiginleikum malbiks fyrir íslenskar aðstæður Áfangaskýrsla I Unnið fyrir rannsóknasjóð Vegagerðarinnar Arnþór Óli Arason Pétur Pétursson 1 Skilgreining verkefnis, útdráttur Þær malbiksblöndur
More informationGengið og verðlagsmælingar til mjög langs tíma
Gengið og verðlagsmælingar til mjög langs tíma Gylfi Magnússon Viðskiptafræðideild Ritstjóri Ingjaldur Hannibalsson Rannsóknir í félagsvísindum XIII. Erindi flutt á ráðstefnu í október 2012 Reykjavík:
More informationBlöndulón Vöktun á strandrofi og áfoki Áfangaskýrsla 2012
NÍ-13004 Blöndulón Vöktun á strandrofi og áfoki Áfangaskýrsla Borgþór Magnússon og Sigmar Metúsalemsson Unnið fyrir Landsvirkjun, LV-2013/037 Blöndulón Vöktun á strandrofi og áfoki Áfangaskýrsla Borgþór
More informationLandris á Vatnajökulssvæðinu metið með GPS landmælingum
Landris á Vatnajökulssvæðinu metið með GPS landmælingum Hildur María Friðriksdóttir Jarðvísindadeild Háskóli Íslands 2014 Landris á Vatnajökulssvæðinu metið með GPS landmælingum Hildur María Friðriksdóttir
More informationBörn á höfuðborgarsvæðinu léttari nú en áður Niðurstöður úr Ískrá á þyngdarmælingum barna frá 2003/ /10
Börn á höfuðborgarsvæðinu léttari nú en áður Niðurstöður úr Ískrá á þyngdarmælingum barna frá 2003/04-2009/10 Stefán Hrafn Jónsson Háskóli Íslands, Landlæknisembættið Margrét Héðinsdóttir Heilsugæsla höfuðborgarsvæðisins
More informationLíkamsþyngd barna á höfuðborgargsvæðinu
Líkamsþyngd barna á höfuðborgargsvæðinu Er hlutfall barna yfir kjörþyngd hætt að aukast? Stefán Hrafn Jónsson Lýðheilsustöð Margrét Héðinsdóttir Heilsugæsla höfuðborgarsvæðisins Mars 2010 Líkamsþyngd barna
More informationFRAMKVÆMDARREGLUGERÐ FRAMKVÆMDASTJÓRNARINNAR (ESB) nr. 489/2012. frá 8. júní 2012
Nr. 28/32 EES-viðbætir við Stjórnartíðindi Evrópusambandsins FRAMKVÆMDARREGLUGERÐ FRAMKVÆMDASTJÓRNARINNAR (ESB) nr. 489/2012 2013/EES/28/07 frá 8. júní 2012 um framkvæmdarreglur vegna beitingar 16. gr.
More informationJANÚAR 2016 Karl Sigurðsson
JANÚAR 2016 Karl Sigurðsson Staða og horfur á vinnumarkaði Staðan á vinnumarkaði er að mörgu leyti góð ef litið er til þróunar atvinnuleysis, en skráð atvinnuleysi hefur lækkað úr um 8% árin 2009 og 2010
More informationÞríhnúkagígur. Jarðfræðirannsóknir og tillögur vegna gangagerðar. Kristján Sæmundsson. Unnið fyrir Þríhnúka ehf. Greinargerð
Þríhnúkagígur Jarðfræðirannsóknir og tillögur vegna gangagerðar Kristján Sæmundsson Unnið fyrir Þríhnúka ehf. Greinargerð ÍSOR-06144 Verknr.: 500-078 09.11.2006 ÍSLENSKAR ORKURANNSÓKNIR Reykjavík: Orkugarður,
More informationFélagsþjónusta sveitarfélaga Municipal social services
2011:1 27. maí 2011 Félagsþjónusta sveitarfélaga Municipal social services Samantekt Frá árinu 1987 hefur Hagstofa Íslands leitað upplýsinga frá sveitarfélögum árlega um fjárhagsaðstoð, félagslega heimaþjónustu
More informationÞungmálmar og brennisteinn í tildurmosa við iðnaðarsvæðið í Hellnahrauni í Hafnarfirði haustið 2013
NÍ-14001 Þungmálmar og brennisteinn í tildurmosa við iðnaðarsvæðið í Hellnahrauni í Hafnarfirði haustið 2013 Sigurður H. Magnússon Unnið fyrir Hafnarfjarðarbæ Þungmálmar og brennisteinn í tildurmosa við
More informationRannsóknir á eiginleikum setbergs í Norðfjarðargöngum og Óshlíðargöngum
Rannsóknir á eiginleikum setbergs í Norðfjarðargöngum og Óshlíðargöngum Rannsóknarskýrsla, unnin fyrir Vegagerðina Júlí 2010 Mannvit Verkfræðistofa Grensásvegur 1 108 Reykjavík Sími: 422 3000 Fax: 422
More informationRannsóknarstofa í fjölmenningarfræðum. Raddir fjölbreyttra kennarahópa
Rannsóknarstofa í fjölmenningarfræðum Raddir fjölbreyttra kennarahópa Sólveig Karvelsdóttir, lektor, HÍ Hafdís Guðjónsdóttir, dósent, HÍ Rannsóknin er hluti af tveimur rannsóknum Fjölbreyttir kennarahópar
More informationÖryggi barna skiptir miklu máli, börnin eru
Sálfræðiritið Tímarit Sálfræðingafélags Íslands 16. árg. 2011, bls. 73 79 Öryggi barna í innkaupakerrum: Áhrifarík leið til að forðast slys Háskóli Íslands Öryggi barna ætti að skipta foreldra miklu máli.
More informationGeislavarnir ríkisins
GR 96:05 Geislavarnir ríkisins Icelandic Radiation Protection Institute Geislaálag vegna notkunar sérhæfðra tannröntgentækja Guðlaugur Einarsson, yfirröntgentæknir Tord Walderhaug, eðlisfræðingur ReykjavRk,
More informationStóra myndin. Uppbygging þekkingarsamfélags. Kristrún Frostadóttir, hagfræðingur Viðskiptaráðs Aðalfundur SFS 19. maí 2017
Stóra myndin Uppbygging þekkingarsamfélags Kristrún Frostadóttir, hagfræðingur Viðskiptaráðs Aðalfundur SFS 19. maí 2017 Bakgrunnur Viðskiptaráð Íslands 1 Yfirlit 1. Hvað eru þekkingarkjarnar? 2. Hvað
More informationEFLA Verkfræðistofa. STUÐLAR UM AFHENDINGU RAFORKU Árin Reykjavík, apríl 2012
EFLA Verkfræðistofa STUÐLAR UM AFHENDINGU RAFORKU Árin 2002-2011 Reykjavík, apríl 2012 2012, EFLA verkfræðistofa hf - Vinnslu efnis og frágang texta annaðist Kolbrún Reinholdsdóttir fyrir Verkfræðistofuna
More informationÁhrif Lagarfossvirkjunar og Kárahnjúkavirkjunar á gróður og landbrot við Lagarfljót
NÍ-16001 Áhrif Lagarfossvirkjunar og Kárahnjúkavirkjunar á gróður og landbrot við Lagarfljót 1976 2014 Sigurður H. Magnússon Unnið fyrir Orkusöluna ohf. Áhrif Lagarfossvirkjunar og Kárahnjúkavirkjunar
More informationMánudaga - föstudaga KEF - Airport» Reykjanesbær» Keilir» Fjörður» Reykjavík/HÍ
/ 1004720-1004720-3-ABC 2.1.2018 09::16 Mánudaga - föstudaga KEF - Airport» Reykjanesbær»»» Reykjavík/HÍ 06:42 06:44 06:45 06:47 06:51 06:52 06: 07:17 07:18 07:22 07:28 07:29 07:31 07:32 07:34 07:36 07:38
More informationKæling uppsjávarfisks fyrir vinnslu?
Upphaf mælinga í uppsjávarskipum Sigurjón Arason Yfirverkfræðingur Matís ohf. og Prófessor, Háskóli Íslands Dr. Magnea G. Karlsdóttir; Fagstjóri, Matís ohf. Ásbjörn Jónsson; Verkefnastjóri, Matís ohf Magnús
More informationFornleifarannsókn í Kringilsárrana
Guðný Zoëga Fornleifarannsókn í Kringilsárrana Leifar leitarmannakofa í Kringilsárrana Byggðasafn Skagfirðinga Rannsóknaskýrslur 2013/137 Byggðasafn Skagfirðinga 2013/137 Fornleifarannsókn í Kringilsárrana
More informationHVERNIG Á AÐ META ÁHÆTTU?
85 HVERNIG Á AÐ META ÁHÆTTU? Það er hægt að mæla áhættu og minnka hana. Árið 1988 var ávöxtun á hlutabréfum Flugleiða 47,2% en þremur árum síðar, árið 1991, var hún neikvæð um 11,9%. Ávöxtun spariskírteina
More informationStakerfðavísar hjá sauðfé - ráðstefna í Frakklandi í desember 2003
Stakerfðavísar hjá sauðfé - ráðstefna í Frakklandi í desember 2003 Jón Viðar Jónmundsson 1 og Emma Eyþórsdóttir 2 1 Bændasamtökum Íslands 2 Rannsóknarstofnun landbúnaðarins/lbh á Hvanneyri Inngangur Fyrsta
More informationEFLA Verkfræðistofa. STUÐLAR UM AFHENDINGU RAFORKU Árin Reykjavík, júní 2014
EFLA Verkfræðistofa STUÐLAR UM AFHENDINGU RAFORKU Árin 2004-2013 Reykjavík, júní 2014 2014, hf - Vinnslu efnis og frágang texta annaðist Kolbrún Reinholdsdóttir fyrir Verkfræðistofuna EFLU hf. ISSN ISBN
More informationOfbeit í sjó orsök landeyðingar Hugleiðingar um áhrif skollakopps á landrof í ljósi þróunar í Kollsvík
Valdimar Össurarson Ofbeit í sjó orsök landeyðingar Hugleiðingar um áhrif skollakopps á landrof í ljósi þróunar í Kollsvík VÖ/jan/2017 Efni Inngangur... 3 Viðfangsefni og tilgáta... 4 Offjölgun skollakopps...
More informationFrostþol ungrar steypu. Kristján Andrésson
Frostþol ungrar steypu Kristján Andrésson Umhverfis- og byggingarverkfræði Háskóli Íslands 2015 Frostþol ungrar steypu Kristján Andrésson 60 eininga ritgerð sem er hluti af Magister Scientiarum gráðu
More informationGreinargerð Ásdís Auðunsdóttir Guðmundur Hafsteinsson Trausti Jónsson. Greinargerð um veðurfar og hafís á Drekasvæði (Jan Mayen-hrygg)
Greinargerð 07002 Ásdís Auðunsdóttir Guðmundur Hafsteinsson Trausti Jónsson Greinargerð um veðurfar og hafís á Drekasvæði (Jan Mayen-hrygg) VÍ-VS-02 Reykjavík Febrúar 2007 Greinargerð um veðurfar og hafís
More information2 Verslunarstaðurinn í Gautavík
Rannsóknaskýrslur Þjóðminjasafns 1979 2 Verslunarstaðurinn í Gautavík Rannsókn á rúst I Guðmundur Ólafsson Með viðaukum eftir Guðrúnu Larsen Reykjavík - febrúar 2005 Guðmundur Ólafsson/Þjóðminjasafn Íslands
More informationLV ORK Heildarframburður Hólmsár við Þaula árin
LV-2016-067 ORK-16010 Heildarframburður Hólmsár við Þaula árin 2009-2013 LV-2016-067 ORK-16010 Heildarframburður Hólmsár við Þaula árin 2009 2013 Höfundar: Esther Hlíðar Jensen Jórunn Harðardóttir Svava
More informationFjallkrækill Fyrsta fórnarlamb hlýnandi loftslags á Íslandi?
Ritrýnd grein Tímarit Hins íslenska náttúrufræðifélags Hörður Kristinsson Fjallkrækill Fyrsta fórnarlamb hlýnandi loftslags á Íslandi? S íðustu áratugina hafa menn mikið velt fyrir sér áhrifum hlýnandi
More informationFornleifarannsóknir á Grófartorgi
Fornleifarannsóknir á Grófartorgi Howell Magnus Roberts með viðauka eftir Gavin Lucas FS434-07271 Fornleifastofnun Íslands Reykjavík 2009 Fornleifastofnun Íslands 2009 Bárugötu 3 101 Reykjavík Sími: 551
More informationÞjóðhagsspá að vetri endurskoðun Economic forecast, winter revision
17. febrúar 217 Þjóðhagsspá að vetri endurskoðun Economic forecast, winter revision Samantekt Mikil umsvif eru í íslenskum þjóðarbúskap um þessar mundir en neysla, fjárfesting og utanríkisverslun hafa
More informationHafrannsóknastofnunin. Fjölrit nr. 142
Brottkast og GPS merkingar 1 Hafrannsóknastofnunin. Fjölrit nr. 142 Mælingar á brottkasti botnfiska 2007 Ólafur K. Pálsson 1, Höskuldur Björnsson 1, Ari Arason 2, Eyþór Björnsson 2, Guðmundur Jóhannesson
More informationGreinargerð Trausti Jónsson. Langtímasveiflur IV. Illviðrabálkar
Greinargerð 32 Trausti Jónsson Langtímasveiflur IV Illviðrabálkar VÍ-ÚR14 Reykjavík Maí 23 Illviðrabálkur Inngangur Hér er fjallað um ýmislegt varðandi illviðri á Íslandi. Tilraunir eru gerðar til þess
More informationVIKA VIÐFANGSEFNI EFNISTÖK NÁMSEFNI ANNAÐ
Kennsluáætlun vor 2017 Enska 8. bekkur Kennsluáætlun þessi tekur mið af hæfniviðmiðum sem fram koma í Aðalnámskrá Grunnskóla og skólanámskrá Grunnskóla Grindavíkur VIKA VIÐFANGSEFNI EFNISTÖK NÁMSEFNI ANNAÐ
More informationNMÍ Verknúmer 6EM Viðtakarannsóknir 2011: Setgildrur
NMÍ 15-03 Verknúmer 6EM08081 Viðtakarannsóknir 2011: Setgildrur Guðjón Atli Auðunsson Apríl 2015 Viðtakarannsóknir 2011: Setgildrur Efnisyfirlit Ágrip 2 1 Inngangur 3 1.1 Fyrri rannsóknir á seti á Sundunum
More informationHrafnabjörg í Bárðardal
LV-2004/012 Hrafnabjörg í Bárðardal Jarðfræðiathuganir og jarðfræðikort ÍSOR-2003/024 Janúar 2004 - 3 - UPPLÝSINGABLAÐ Skýrsla nr: LV-2004/012 ÍSOR-2003/024 Dags: Janúar 2004 Fjöldi síðna: 37 Upplag: 25
More informationVeiðimálastofnun. Straumfjarðará 2012 Seiðabúskapur og laxveiði. Friðþjófur Árnason Ragnhildur Þ. Magnúsdóttir Sigurður Már Einarsson VMST/13017
VMST/13017 Straumfjarðará 2012 Seiðabúskapur og laxveiði Friðþjófur Árnason Ragnhildur Þ. Magnúsdóttir Sigurður Már Einarsson Veiðimálastofnun Veiðinýting Lífríki í ám og vötnum Rannsóknir Ráðgjöf Forsíðumynd:
More informationFrostþol ungrar steinsteypu
Frostþol ungrar steinsteypu Fyrirspurnir: Kristján Andrésson ka@verkis.is Greinin barst 30. september 2015. Samþykkt til birtingar 26. janúar 2016. ÁGRIP Kristján Andrésson a,b, Björn Marteinsson b,c,
More information