SPECIALE #TURIZËM #UDHËTIME #TEKNOLOGJI #INOVACION #STARTUP #BIZNES #MARKETING #SOCIAL TRENDING: >> Revista e parë Online, nga Infoalbania.

Transcription

1 SPECIALE #TURIZEM#UDHETIME#TEKNOLOGJI n/5 >> Revista e parë Online, nga Infoalbania.al TRENDING: #TURIZËM #UDHËTIME #TEKNOLOGJI #INOVACION #STARTUP #BIZNES #MARKETING #SOCIAL Copyright InfoAlbania All rights reserved. PUBLIKUAR: KORRIK 2015

2 2 Ky edicion BUSINESS MAG do t ju motivojë të lini zyrën! Të dashur miq lexues! Tek shfletoni faqet e saj, do të ndjeni aromën e detit e të rërës, pra, aromën e TripAdvisor! Kush nuk e njeh sitin më të njohur në botë ku të paktën të gjithë kanë vozitur një herë të vetme për të kapur ofertën më të mirë për pushimet e tyre! 170 milion komentet e opinionet rreth hoteleve, restoranteve, bukurive natyrore dhe bizneseve të tjera të lidhura me udhëtimet kanë bindur për të disatën herë bashkëthemeluesit e TripAdvisor, Stephen Kaufer & Langley Steinert se TripAdvisor është Just for You. Prandaj me celularin apo tabletin tuaj në dorë (cdo gjë po shkon mobile), lexoni me kërshëri për TripAdvisor dhe 5 sitet më të njohura të momentit që do tju shpëtojnë nga vuajtjet për një rezervim hoteli dhe avioni me një cmim sa më ekonomik. Por sado që shikimin e hedhim larg, pushimeve në plazhet shqipëtare, ne zor se i rezistojmë në fund të fundit. Këtë e konstaton me optimizëm edhe Agim Mehmeti, drejtori i kompanisë së udhëtimit, Albtoursd-Vas Tour kur thekson se Shqipëria po jep sinjale të dukshme si destinacion që mund të konkurojë me tregjet e ndryshme Europiane. Por nuk mendon kështu Këshilltari Tregtar Austriak, Peter Hasslacher i cili në një intervistë ekskluzive për Infoalbania, nënvizon se produkti shqiptar duhet të përmirësohet akoma më tej kur vjen puna tek turizmi. Më tej, në përgjithësi, ai nuk është i kënaqur me atmosferën e biznesit që ai dhe biznesmenët austriakë gjejnë në Shqipëri. Këtë e tregon edhe anketimi më i fundit i zhvilluar nga Zyra Tregtare e Austrisë. Ah për për pak harruam, para se të niseni në këtë udhëtim që e keni pritur një vit të tërë, përgatituni për ndonjë surprizë që mbase nuk e keni parashikuar: si për shembull një robot tek check-in desk në hotel apo aplikacione të reja për të vërtetuar cilësinë e Wifi në hotelin tuaj! Ah, ky është rezultati i teknologjisë! Por ne si Business Mag, nuk harrojmë dot se pas organizimit të një palë pushimesh si duhet, qëndrojnë shumë kompani e startup-e që jua lehtësojnë punën dhe jua bëjnë qëndrimin tuaj një eksperiencë të këndshme. Prandaj duke mos qëndruar gjatë tek pushimet, ne ju ofrojmë besnikërisht rubrikën Këshilla nga njerëz të suksesshëm ndërsa i dedikohemi edhe Startup Weekend Tirana, një nga ngjarjet më të shënuara në Tiranë që mobilizoi shumë të rinj në fushën e startup-ve. Flasin për ne ekskluzivisht organizatorët e këtij eventi dhe fituesit me projektet e tyre të vecanta por edhe menaxherja e Talent Garden, Lindita Komani që afron talentet në fushën dixhitale. Në çdo fjalë të tyre, i thuret lavde asaj IDESË UNIKE. Pikërisht ajo ka frymëzuar edhe deputetin e parë shqiptar në Parlamentin Belg, Ahmet Gjanaj të ndihmojë në lancimin e 800 bzineseve të vogla dhe të mesme në Belgjikë apo sipërmarrësin më të ri shqiptar, Emiland Skora të lërë Amerikën për Shqipërinë dhe bimët e saj aromatike. Keni shumë për të lexuar. Ju urojmë një verë argëtuese! Dhe nën rrezet e nxehta të diellit, konsumoni sa më shumë Ujë Tepelena i cili është më i garantuari për nga cilësia. Këtë se themi ne por Administratori i Luciano Cirillo! Shijojeni! Kemi harruar ndonjë gjë? Ju e dini se cfarë të bëni: Na shkruani! Ju faleminderit, Gerti dhe ekipi I Business Mag HYRJE Hi!

3 3 PËRMBAJTJA 3 KY EDICION BUSINESS MAG DO T JU MOTIVOJË TË LINI ZYRËN! HYRJE 5 3 VEPRIME QË NJERËZIT E SUKSESSHËM BËJNË ORËN E PARË TË DITËS KËSHILLA NGA NJERËZ TË SUKSESSHËM 6 JACK MA, NJERIU MË I PASUR NË KINË: ISHA MË I LUMTUR KUR NUK ISHA MILIARDER KËSHILLA NGA NJERËZ TË SUKSESSHËM 7 BËNI KËTË GJË DHE GJTHMONË DO TË JENI PERSONI MË I KËRKUAR NË DHOMË KËSHILLA NGA NJERËZ TË SUKSESSHËM 10 HISTORIA PRAPA, TRIPADVISOR SITI MË I MADH I UDHËTIMEVE NËPËR BOTË SPECIALE TURIZËM / UDHËTIME / TEKNOLOGJI 12 NJIHUNI ME NJERIUN QË KA UDHËTUAR MË SHUMË NË BOTË SPECIALE TURIZËM / UDHËTIME / TEKNOLOGJI 13 5 SITET MË TË MIRA PËR UDHËTIMIN TUAJ SPECIALE TURIZËM / UDHËTIME / TEKNOLOGJI 14 SI MUND TË PROVOHET CILËSIA E WIFI NË HOTELE? SPECIALE TURIZËM / UDHËTIME / TEKNOLOGJI 15 ROBOTËT ZËNË HOTELET PËRQAFOJNË TEKNOLOGJINË VENDIN E RECEPSIONISTËVE SPECIALE TURIZËM / UDHËTIME / TEKNOLOGJI 16 SI TË ZHVILLONI NJË BIZNES NË (8 HAPA) FUSHËN E TURIZMIT SPECIALE TURIZËM / UDHËTIME / TEKNOLOGJI 17 WHATSAPP NJË GJETJE IDEALE PËR KOMUNIKIMIN HOTEL VIZITOR SPECIALE TURIZËM / UDHËTIME / TEKNOLOGJI 19 HILTON DREJT TË ARDHMES MOBILE SPECIALE TURIZËM / UDHËTIME / TEKNOLOGJI 20 BLERJET E OFERTAVE RAPORTI, VERA E PARË KUR TË UDHËTIMEVE NGA TELEFONËT DO T I KALOJNË BLERJET NGA TABLETËT SPECIALE TURIZËM / UDHËTIME / TEKNOLOGJI 21 ALBTOURSD VAS TOUR NJË AKTOR REAL NË NDRYSHIMIN E PERCEPTIMIT MBI SHQIPËRINË SPECIALE TURIZËM / UDHËTIME / TEKNOLOGJI 24 SHQIPTARI QË KA NDIHMUAR NË LANÇIMIN E 800 SME-VE NË BELGJIKË SHQIPTARË SIPËRMARRËS NË BOTË 29 FC BARCELONA JA ARSYET QË E BËJNË NJË BIZNES KAQ TË SUKSESSHËM KULTURA E ORGANIZATËS 33 IDEAPOD MOS E NGATËRRONI ME RRJETET E TJERA SOCIALE PA IDE ARTIKUJ TOP RATED 35 STARTUP WEEKEND ANEIDA DHE ERGESTI VENDI IDEAL KU TË RINJTË MUND TË PROVOJNË PA FRIKË SPECIALE STARTUP WEEKEND TIRANA 38 TUNG.AL, ÇMIMIN DO TA PËRDORIM PËR ZHVILLIMIN MË TEJ TË APLIKACIONIT TONË SPECIALE STARTUP WEEKEND TIRANA 39 NË SHQIPËRI NE PËRDORIM SHUMË MOTIVE TË HUAJA. PSE TË MOS PËRDORIM ATO SHQIPTARE? SPECIALE STARTUP WEEKEND TIRANA 40 MUZEU I PARË INTERAKTIV NË GJIROKASTËR, NJE KOMBINIM I TEKNOLOGJISË ME BUKURINE E QYTETIT TË GURTË SPECIALE STARTUP WEEKEND TIRANA 42 CICERONI4.ME NJË GUIDË PËR TURISTËT E GJITHË BOTËS SPECIALE STARTUP WEEKEND TIRANA 43 TË DALIN MBI UJË ERION NAKO: IDETË NOVATORE DUAN MBËSHTETJEN E BIZNESEVE TË KONSOLIDUARA QË TË DALIN MBI UJË SPECIALE STARTUP WEEKEND TIRANA 48 FOCUS GROUPS* SI TË DREJTOJMË JA SHEMBULLI I KOMPANISË SEAGATE KËRKIM MARKETING 51 SI TË NDËRTONI NJË KOMPANI MË INOVUESE KËRKIM MARKETING 52 KOMANI: TALENT GARDEN NË TIRANË SYNON HAPJEN E NJË PERSPEKTIVE TË RE INOVATIVE KËRKIM MARKETING 57 LA AMERIKËN PËR SHQIPËRINË DHE BIMËT E SAJ TË MREKULLUESHME AROMATIKE, JA HISTORIA E EMILAND SKORËS BIZNES SOCIAL 60 5 KËSHILLA PËR TË MARRË PAGËN QË JU TAKON KËSHILLA NGA NJERËZ TË SUKSESSHËM 62 PRODUKTIVITETI DHE ÇFARË DUHET TË BËJMË PËR TË ARRITUR ATË KËSHILLA NGA NJERËZ TË SUKSESSHËM 65 LUCIANO CIRILLO ZBULON SEKRETET E SUKSESIT TË UJIT TEPELENA KËSHILLA NGA NJERËZ TË SUKSESSHËM 69 BIZNESMENËT AUSTRIAKË NË SHQIPËRI JO TË KËNAQUR, DUAN MË SHUMË DUAR QË TI NDIHMOJNË INTERVISTA EKSKLUZIVE 69 UDHËTONI NËPËR SHQIPËRI ME GUIDAT TURISTIKE BLUE EDITIONS PROPOZUAR NGA BLUE AGENCY... PERMBAJTJA

4 KËSHILLA NGA NJERËZ TË SUKSESSHËM

5 5 3 veprime që NJERËZIT E SUKSESSHËM bëjnë orën e parë të ditës Nga PETER ECONOMY The Leadership Guy Thuhet se ora e parë e ditës është më e rëndësishmja. Kujdesuni të ndërmerrni disa hapa të vegjël për tu siguruar se nuk do ju shkojë dëm. Mëngjeset kanë qenë gjithmonë objekt debati. Për disa është thelbësore ta fillojnë ditën sa më herët, ndërkohë që të tjerë preferojnë mëngjeset e vona. Megjithatë, çdo mëngjes kur zgjohem, sapo hap sytë filloj të bombardoj mendjen me mendime se çfarë kam për të bërë gjatë ditës. Edhe pse ne të gjithë i shpenzojmë ndryshe nga njëri tjetri mëngjeset, ekzistojnë 3 veprime të cilat secili duhet ti kryejë për të qenë më i suksesshëm çdo ditë Zgjidhni një nga detyrat e vështira për ta realizuar përpara të tjerave Kjo ide e ka zanafillën nga shprehja e Mark Twain, Ha një bretkosë të gjallë si fillim në mëngjes dhe asgjë më e keqe se kjo nuk do ju ndodhë në pjesën e mbetur të ditës. Me fjalë të tjera, nëse realizoni një gjë të tillë që në mëngjes, gjithçka tjetër që do vijë më pas do ju duket më e lehtë. Duke hequr qafe diçka të vështirë që në orën e parë të ditës tingëllon si një mënyrë fantastike për tu ndier të plotësuar dhe për të mos e mbajtur më mendjen aty përgjatë ditës. Mos kontrolloni -et Nëse nuk jeni duke punuar në një profesion ku është e nevojshme të jeni pranë telefonit 24 / 7, nuk ka arsye të filloni të punoni përpara kohe. Shtyjeni përgjigjen e eve të cilat nuk janë jashtëzakonisht të rëndësishëm. Përse të stresoheni në një ambient ku është mundësia të jini të qetë? David Karp, themelues i Tumblr, përmend në një thënie të tijën për revisten Inc. se ai përpiqet të mos i lexojë et kur është në shtëpi. Duke pasur kompjuterat në miniaturë me vete (smartphonët) përgjatë gjithë kohës është paksa e vështirë të ndihesh rehat kur nuk je i arritshëm qoftë edhe për pak kohë por kjo kohë sigurisht që është një shpërblim të cilin e kupton kur fillon të angazhohesh përsëri me et dhe detyrat. Gjeni diçka që ju lumturon dhe bëjeni çdo ditë Mund të jetë diçka e thjeshtë si për shembull të pish një kafe diku, vetëm apo me dikë që keni për zemër ose 10 minuta meditim. Vetë veprimi është domethënës. Ajo që ka rëndësi është të zhvillojmë një zakon i cili na dhuron kënaqësi në minutat e para pas zgjimit. Për shembull, sa herë që zgjohem, pres me padurim të shkoj të bëj kafen për vete. Më merr 6 minuta dhe ndihem sikur kaq gjë është mëse e mjaftueshme për të më nxitur të nis ditën me një ndjesi të këndshme. KËSHILLA NGA NJERËZ TË SUKSESSHËM

6 6 Jack Ma, themeluesi dhe shefi ekzekutiv i Alibaba, u bë njeriu më i pasur në Kinë shtatorin e kalur kur kompania Alibaba regjistroi një vlerë prej 25 miliard dollarë në IPO (Initial Public Offering). JACK MA njeriu më i pasur në Kinë: Isha më i lumtur kur nuk isha miliarder Por vetë Jack Ma shprehet se ai ishte po aq i lumtur mbase edhe më i lumtur kur me vështirësi arrinte të fitonte ndonjë të ardhur në kohën kur sapo doli nga kolegji. Pas diplomimit në vitin 1998, Jack Ma punoi si mësues anglishte në një universitet lokal në qytetin e tij të lindjes, Hangzhou, Kinë. Ai fitonte 12 dollarë ne muaj, sipas një dokumentari mbi jetën e tij të quajtur Krokodil në Yangtze. Gjatë një fjalimi të tijin në klubin e Ekonomisë të New York, ai iu referua asaj periudhe si periudha më e mirë e jetës së tij. Ai shprehet se kur nuk ke shumë para, e di si do ti shpenzosh, por kur bëhesh miliarder, je përpara shumë përgjegjësive. Nëse disponon më pak se 1 milion dollarë, ti e di si do ti shpenzosh ato para, thotë ai në fjalimin e tij. Ndërsa kur ke 1 miliardë dollarë, atëhere ato nuk janë më paratë e tua Paratë që unë kam sot përbëjnë përgjegjësi për mua. Ato janë besimi i njerëzve tek unë. Kjo nuk është hera e parë që Jack Ma flet për barrën e vështirë e të qënit miliarder. Edhe më parë, në një panel tjetër në New York, Clinton Global Initiative, ai iu referua ditëve të tij si mësues anglishteje si fantastike. Ai tha se çdokush me 1 milion dollarë është me fat, por kur arrin të bësh 10 milion dollarë atëherë je në telashe. Pasi Alibaba u regjistrua në IPO, ai foli për CNBC duke shprehur se presioni që ndjen vjen bashkë me përgjegjësitë, veçanërisht tani që bota fokusohet në çmimin e aksioneve të Alibaba. IPO është diçka shumë e mire sepse ndihem i lumtur me rezultatet, tha ai per CNBC. Por sinqerisht e them, kur njerëzit mendojnë tepër pozitivisht për ty dhe te shohin sikur je shumë lart, ti ke përgjegjësinë për tu qetësuar, për të ndenjur me këmbët në tokë duke qenë vetvetja. FJALOR: Definicioni i IPO Initial Public Offering Është shitja e parë a aksioneve nga një kompani private tek publiku. Shpesh IPO-të përdoren nga kompani të reja dhe të vogla që kërkojnë kapitalin për tu zgjeruar, por mund edhe të realizohen nga kompani të mëdha të cilat dëshirojnë të tregtohen në publik. KËSHILLA NGA NJERËZ TË SUKSESSHËM

7 7 BETTY W.LIU është drejtuese lajmesh në Bloomberg Television, nëndegë e Bloomberg L.P. Liu, një gazetare biznesi, e cila ka marrë çmime gjatë karrierës së saj, interviston rregullisht përfaqësues me influencë në fushën e biznesit, politikës dhe medias përfshirë Warren Buffett, Carlos Slim, Ted Turner dhe Lloyd Blankfein. Beti, ja përse djemtë dhe vajzat janë kaq ndryshe. Kur djemtë kanë një problem, ata duan të dëgjojnë zgjidhjet. Kur vajzat kanë një problem, gjithshka që ato duan është që të na bëjnë ti dëgjojmë herë pas here dhe ato nuk duan të dëgjojnë zgjidhjet. BETTY LIU Disa dekada më parë, kur një shoku im dhe unë ishin të rinj dhe ende jo të edukuar siç duhet se si të silleshim, ai tha: Beti, ja përse djemtë dhe vajzat janë kaq ndryshe. Kur djemtë kanë një problem, ata duan të dëgjojnë zgjidhjet. Kur vajzat kanë një problem, gjithshka që ato duan është që të na bëjnë ti dëgjojmë herë pas here dhe ato nuk duan të dëgjojnë zgjidhjet. Ai e kishte edhe mirë, edhe keq. Ai e kishte gabim sa i takon presupozimeve të tij të përgjithshme për gjininë por ishte i saktë në një mënyrë shumë kritike: Shumë nga njerëzit duan që ju ti dëgjoni ata. Bëni këtë gjë dhe gjthmonë do të jeni PERSONI MË I KËRKUAR në dhomë Me kalimin e viteve, mësova se sa e rëndësishme është kjo aftësi në jetë. Ajo u bë jashtëzakonisht e rëndësishme në punën time në televizion. Të jesh një intervistuese e shkëlqyer nuk ka të bëjë thjesht me bërjen e pyetjeve brilante por edhe me të qënurit e aftë të pushosh dhe të dëgjosh përgjigjjen. Më herët në karrierën time, isha nervoze lidhur me intervistat Live se mos bëja gabimin e përqëndrimit vetëm tek pyetja tjetër dhe kështu përgjigjja e pyetjes së bërë do të më hynte nga njëri vesh dhe do të më dilte nga tjetri. Gjatë një përgjigjje të rënë kokës, e humba fare dhe harrova të bëja komentin që përgatiste terrenin për të shkuar tek pyetja e radhës dhe kjo mund të ketë bërë lajm. Kot që të thuhet, por kjo ishte hera e fundit që e bëra një gabim të tillë. KËSHILLA NGA NJERËZ TË SUKSESSHËM

8 8 Por më e rëndësishme se sa të realizosh një intervistë të shkëlqyer televizive është të dish sa vijon: Të dëgjosh do tju ndihmojë pothuajse në çdo aspekt të jetës suaj. Do tju bëjë një drejtues më të mirë, një bisedues më të mirë, një burrë a grua më të mirë në familje, një ekzekutiv shitjes më të mirë dhe do tju bëjë në çast një person më të pëlqyer dhe më popullor në një party. Jim Reynolds, CEO e LOOP Capital, një bankë me qendër në Çikago, e nxorri në pah një argument të tillë vite më parë. Kur Reynolds filloi të fliste në një program trajnimi në IBM, një nga gjërat më kryesore që ai mësoi ishte të sigurohej se klienti po dëgjohej. Shumë njerëz do tju thonë se çfarë duan ata, thotë Reynolds. Gjithshka që duhet të bëni është ti kushtoni vëmendje dhe ta dëgjoni. Dhe më pas, ti jepni atë që kërkon. Djemtë, që korrën shitje të mëdha, nuk ishin kurrë ata të veshur me kostume me shkëlqim dhe me buzëqeshje të madhe por ata që mbyllën gojën dhe dëgjuan se kush arriti shitjet më të mëdha. Pra, si të dëgjosh si duhet? Kam gjetur se këto tre hapa të çojnë larg sa i takon lidhjeve me njerëzit. 1. Reflektoni fjalët e njerëzve: Tingëllon sikur shkon kundër intuitës sepse të përsëritësh fjalët e njerëzve duket sikur nuk po i kushtoni atyre vëmendje. Por nuk mund ta them se sa here e kam vënë re se si shkëlqejnë sytë e njerëzve kur ju i përsërisni fjalët e tyre. Për shembull, Ky aplikacion do të revolucionojë mënyrën se si njerëzit porosisin pula vendi nga ferma. Dhe ju thoni Kjo do të revolucionojë mënyrën se si njerëzit do të porosisin pula vendi nga ferma? Por si? Dhe personi ( i intervistuari) do të përgjigjet: Po! Sa mirë që më pyetët për këtë Kështu ke bërë një mik aty për aty. 2. Bëni pyetje. Në sa bisedime keni qënë ku dikush ka thënë diçka pa kuptim fare dhe ju nuk i keni vënë rëndësi sepse është më shumë punë tja shpjegosh se sa ta lësh të vazhdojë të flasë. Por herën tjetër, ndaleni bisedën dhe bëni një pyetje rreth kësaj situate konfuze. Një gjest i tillë, jo vetëm se do të krijojë, një lidhje edhe më dinamike, por do ti tregojë personit se ju po e dëgjoni. Mundësitë janë që kur ju jeni me një person që flet pareshtur, ai ose ajo, do ta kuptojë që ju nuk po i kushtoni fare vëmendje. 3. Boll hodhët sytë rreth dhomës: Një nga gjërat që pëlqej kur bëj intervista të drejtëpërdrejta ose Live është intensiteti i tyre. Dy njerëz shikojnë në sy njëri-tjetrin për 5 minuta ndërsa flasin, ndonjëherë edhe në një atmosferë plot tension. Problemi është se në jetën reale, asnjë nuk i flet njëri-tjetrit në këtë mënyrë. Shumë prej nesh janë gjysëm të përfshirë në biseda, duke menduar se çfarë do mideja e tyre, për planet e darkës apo për punën që na pret në zyrë. Në party, shumë prej nesh shikojmë se kush është prapa kurrizit të bashkëfolësit për të qënë në dijeni se kë kemi rrotull. Të gjithë këtyre i them Boll. Ndaloni së shikuari se kush është rrotull në dhomë fizikisht ose ne mendjen tuaj. Kaloni 5 minuta duke ju dedikuar bisedës me një person duke e konsideruar atë sikur është i vetmi në dhomë. Provoni këto tre teknika dhe shumë shpejt, do ta gjeni veten në epiqendrën e mbrëmjes, pa pasur nevojë të jeni veshur për të rënë në sy. KËSHILLA NGA NJERËZ TË SUKSESSHËM

9 SPECIALE TURIZËM / UDHËTIME / TEKNOLOGJI

10 10 Historia prapa TRIPADVISOR siti më i madh i udhëtimeve nëpër botë TripAdvisor LLC është një kompani online në fushën e udhëtimeve (travel) që ofron komente të vizitorëve të vendeve të ndryshme të botës. Ai gjithashtu përfshin edhe forume interaktive udhëtimesh. TripAdvisor është gratis për përdoruesit dhe ai mbështetet nga një model biznesi reklamues. TripAdvisor Media Group operon me 25 brande përfshirë TripAdvisor. Brandet e tjera janë Airfarewatchdog, BookingBuddy, Cruise Critic, Family Vacation Critic, FlipKey, GateGuru, Holiday Lettings, Holiday Watchdog, Independent Traveler, lafourchette, OneTime, SeatGuru, SmarterTravel, Tingo, Jetsetter, Travel Library, TravelPod, Viator, VirtualTourist dhe Kuxun.cn. Qendra e TripAdvisor është në Newton, Masacusets (Amerikë). TripAdvisor pretendon se është uebsaiti më i madh në botë me më shumë se 60 milion anëtarë dhe mbi 170 milion komente dhe opinione rreth hoteleve, restoranteve, bukurive natyrore dhe bizneseve të tjera të lidhura me udhëtimet. SPECIALE TURIZËM / UDHËTIME / TEKNOLOGJI

11 Historia TripAdvisor u themelua në Shkurt të 2000 nga Stephen Kaufer, Langley Steinert dhe shumë të tjerë. Kaufer thotë se ideja origjinale nuk ishte një uebsait që gjeneronte social media për të rënë dakort për komentet. Ne e filluam si një uebsait ku fokusi ishin fjalët zyrtare nga guidat, gazetat ose revistat. Ne gjithashtu kishim edhe një buton ku vizitorët ishin të lirë të shtonin komentet e tyre. Por o Zot, ky buton ishte ç ishte. Shumë shpejt, numri i komenteve mesatare të konsumatorëve kaloi numrin e komenteve profesionale. Kjo ishte pika kur ky uebsait u kthye në një koleksion të komenteve të vizitorëve nga vendet që shikonin nga e gjithë bota, thotë Kaufer. Financimi i këtij uebsaiti erdhi nga Flagship Ventures, the Bollard Group dhe investitorë privatë. Kompania u ble nga IAC/InterActiveCorp në Në Prill 2009, TripAdvisor lançoi uebsaitin e parë zyrtar në Kinë ( Që nga ajo kohë, kishte indeksuar më shumë se 20,000 hotele dhe informacion restorantesh si dhe komente nga klientët duke u kthyer kështu në një nga uebsaitet më të mëdhenj të udhëtimeve në korrik Në shtator 2010, Smarter Travel, pjesë e TripAdvisor Media Group, lancoi SniqueAway (sot Jetsetter), siti i parë ku çdo marrëveshje udhëtimi miratohet nga njerëzit. TripAdvisor beson fort se është siti më i madh i udhëtimeve me afërsisht 280 milion vizitorë unikë çdo muaj. Në Prill të 2012s, kompania lancoi një lidhje me Facebook e cila i lejonte përdoruesit të zgjidhnin komentet nga njerëzit në grafin e tyre social. Në gusht të 2014, një anketim arriti në përfundimin se TripAdvisor është siti i udhëtimeve më i njohur, më i përdorur dhe më i besueshëm. Në tetor të 2014, TripAdvisor lançoi një shërbim tjetër të quajtur Just for you i cili ofronte rekomandime për hotelet sipas nevojave dhe preferencave të njerëzve. Blerjet Në Maj 2007, TripAdvisor bleu Smarter Travel.com, BookingBuddy.com; SeatGuru.com; TravelPod.com; dhe Travel- Library.com. Gjithashtu në May të 2007, TripAdvisor bleu The Independent Traveler, Inc., botues i Cruise Critic.com dhe IndependentTraveler.com. Në shkurt të 2008, TripAdvisor bleu Holiday Watchdog, një sit udhëtimesh në Britaninë e Madhe. Në qershor të 2010, TripAdvisor bleu sitin më të madh në Angli për marrjen me qera të komplekseve për të kaluar pushimet holidaylettings.co.uk. Për të vazhduar në korrik të 2011, kur bleu Where I ve Been, një aplikacion në Facebook për udhëtimet me qendër në Çikago. Në 2012, bleu Wanderfly, një sit frymëzues për udhëtimet me bazë në New York City. Në korrik të 2014, TripAdvisor njoftoi blerjen e Viator për afërsisht 200 milion dollarë. Në Janar të 2015, njoftoi blerjen e lens, një sit danez me komente nga restorantet dhe SeatMe, një sit tjetër danez për rezervimin e vendeve në restorant. Sipas TripAdvisor, kjo u bë për të stimuluar zhvillimin e Danimarkës. Dy muaj më vonë, blen startup portugez, BestTables. Polemikat rreth komenteve mashtruese TripAdvisor ka qënë objekt i polemikave për lejimin e komenteve anonime të postuara për një hotel, B&B, apo restorant. Rreth 30 hotele janë futur në listën e zezë nga TripAdvisor për komente dyshuese përfshirë Cornëall, një hotel që i korruptoi klientët që të postonin komente pozitive për hotelin. TripAdvisor ka deklaruar se komentet e klientëve nuk botohen menjëherë por ato kalojnë nëpër një proces verifikimi. Dietmar Doering, një pronar gjerman hoteli në Sri Lanka, akuzoi TripAdvisor për postimin e komenteve të këqija për resortin e tij, The Cosy Beach në Marawila ku një vizitor nga Singapori komentoi se asnjë nga dhomat nuk është me pamje nga deti kur në fakt të 11 dhomat ishin me pamje direkt nga deti. Kështu Doering dhe Bordi i tij i Drejtuesve vendosën ta hidhnin TripAdvisor në gjyq për një dëmtim të imazhit, të konstantuar në vlerën 500,000 dollarë. 11 SPECIALE TURIZËM / UDHËTIME / TEKNOLOGJI

12 12 Njihuni me njeriun që ka UDHËTUAR MË SHUMË në botë Mund të mendoni se keni udhëtuar shumë por asnjë nuk ka udhëtuar me avion më shumë se 74 vjeçari, Fred Finn, të paktën sipas Librit të Rekordeve Gines (Guinness Book of World Records.) Ai ka vizituar 150 shtete dhe mban titullin e personit që ka përshkuar më shumë milje me avion. Ai thotë se ka përshkuar 16 milion milje si dhe ka kaluar orë të panumërta në qiell. Udhëtoja mbi Atlantik çdo javë për 4 vite kur jetoja në New York, thotë Finn duke shtuar Në atë kohë, doli Concorde dhe mora fluturimin e parë jashtë Washington me të që do të thoshte se mund të merrja avionin më pas për në Nairobi apo Singapor në të njëjtën ditë dhe ta bëja të njëjtin udhëtim brenda 9 orëve në vend të 18 orëve. Fred Finn së bashku me themeluesin e Virgin Group, Richard Branson kur Finn përshkoi plot 10 milion milje me avion. Biznesmeni ndërkombëtar kishte dikur 3 pasaporta të ngjitura me njëra-tjetrën dhe të gjitha me viza të vlefshme por sot ai mban një pasaportë amerikane dhe një britanike dhe kërkon vula me periudha të gjata kohore për të pasur vend në faqet e pasaportës. Së bashku me stjuardesën e Ukraine International Airlines. E kaloj pjesën më të madhe të kohës në Ukrainë, thotë Britaniku. Sa më shumë që më qëndron një pasaportë, aq më mirë. Gjithashtu ai pretendon se është shkrimtari numër një në TripAdvisor me 43,000 ndjekës. Çdo vend ku kam qënë, ose kam punuar ose kam qëndruar atje. Qëndrimet në aeroporte zor se mund të quhen biznes në një vend të caktuar. Duhet të dalësh jashtë aeroportit për ta parë vendin që të thuash më pas se keni qënë në atë vend, përfundon Finn. SPECIALE TURIZËM / UDHËTIME / TEKNOLOGJI

13 13 Nëse jeni duke planifikuar një palë pushime këtë verë, patjetër do të keni nevojë për tu konsultuar me disa site. Ja 5 sitet më tërheqëse të momentit që ofrojnë ofertat më të mira për hotelet dhe për fluturimet. 5 sitet më të mira për UDHËTIMIN TUAJ BestTravelCoupon.com Kayak.com Expedia.com Kayak.com - është një tjetër sit i shkëlqyer për të gjetur oferta të leverdisshme për udhëtimin tuaj. Ky është një tjetër "Travel Search Engine" që konsiderohet "më i konsoliduari" midis siteve online për udhëtimet. Ai ofron shumë alternativa dhe përgjithësisht çmime të mira. Expedia.com është një sit udhëtimesh shumë i njohur që ofron oferta për hotelin dhe fluturimin. Ai bën një punë të shkëlqyer edhe duke promovuar brande të ndryshme me anë të marktingut online. Ata janë të shkëlqyer në departamentin e "SEO Marketing" duke paraqitur faqe të panumërta nga siti i Expedia me një listë të fjalëve "kyçe." BestTravelCoupon.com, i ngritur në një stad tjetër në 2013 dhe më i konsoliduar gjatë 2014, është numri 1 në Travel Search Engine. Ky sit dallohet si më i mirë për prenotimin e hotelit tuaj me oferta të mira. BTC gjithmonë liston çmimet më të mira. Priceline.com Priceline.com është një nga sitet më të mira për rezervimin online të udhëtimeve. Trafiku tek Priceline.com dhe të ardhurat e kësaj kompanie qëndrojnë shumë të qëndrueshme. Njohja e emrit të kësaj kompanie është ndoshta faktori numër 1 prapa shitjeve të larta ndërsa sitet e tjera po mundohen ta mundin atë me anë të çmimeve më të ulëta. Orbitz.com Orbitz.com është në qarkullim prej më shumë se 10 vitesh. Shitjet kanë rënë me shtimin e konkurrentëve të rinj. Kërkimet tregojnë se Orbitz.com po bie pak nga forma. Në muajt e fundit, Orbitz.com radhitet siti i katërt në Shtetet e Bashkuara të Amerikës. SPECIALE TURIZËM / UDHËTIME / TEKNOLOGJI

14 14 NGA KATEGORIA Si mund te duket nje hotel i dekoruar nga një stiliste të brendshmesh? Si mund të provohet CILËSIA E WIFI në hotele? Ka shumë njerëz që e kanë drejtuar talentin e tyre krijues drejt hoteleve, që nga yjet tek pronarët e restoranteve apo stilistët e modës. Por ne u intriguam për të mos thëne u shokuam kur mësuam se... Hotel WiFi Test ka parashtruar një seri aplikacionesh të cilat hotelet mund ti përdorin për tu demonstruar klientëve potencialë cilësinë e rrjetit të tyre WiFi. Krijimi dhe mirëmbajtja e një rrjeti si duhet WiFi është një investim dhe tani hotelet e kanë të lehtë të nxjerrin fitime nga ky investim. Hotel WiFi Test është autoriteti drejtues në fushën e vlerësimit të cilësisë së WiFi nëpër hotele. Kështu, këto aplikacione të reja ofrojnë mënyrën më të mirë për tu provuar vizitorëve të hotelit cilësinë e WiFi. Aplikacioni është dizenjuar që të tregohet në sitin e hotelit dhe faqeve të tjera të ngjashme. Dy aplikacione janë në dispozicion tashmë: njëri tregon shpejtësinë që pritet të ketë WiFi ndërsa i dyti tregon rankimin e hotelit në qytet. Aplikacionet vijnë në formën e një konfiguracioni (wizard) dhe duhen vetëm disa klikime për të gjeneruar kodin HTML që mund të përfshihet direkt në faqe. Nuk kërkohet një kod shtesë. Së fundmi, Hotel WiFi Test lançoi Hotel WiFi Connect, program partner për hotelet dhe rrjetin e hoteleve. SPECIALE TURIZËM / UDHËTIME / TEKNOLOGJI

15 15 Makineritë mund të zënë shumë shpejt vendin e recepsionistëve nëpër hotele. Në muajin korrik, Henn-na Hotel do të hapet në qytetin e Sasebo, Japoni, dhe pronarët e tij shpresojnë se ky hotel do të jetë një front i ri në industrinë e mikpritjes. Stafi i këtij hoteli do të përbëhet nga 10 robotë me madhësinë e njeriut. Këtij stafi do ti bashkohen edhe 2 njerëz. Robotët do të përshëndesin vizitorët, do të mbajnë çantat dhe bagazhet e tyre si dhe do të pastrojnë dhomat në momentin kur një vizitor largohet nga hoteli. Hotelet përqafojnë teknologjinë ROBOTËT ZËNË vendin e recepsionistëve Robotët do të kenë fytyrat e femrave ndërsa do të jenë të programuar të flasin shumë gjuhë të huaja dhe t i përgjigjen pyetjeve të vizitorëve në këtë hotel prej 72 dhomash. Qëllimi është të krijohet një eksperiencë tërësisht hi-tech përfshirë njohjen e fytyrave të njerëzve nga robotët për ti hapur më pas atyre dyert e hotelit. Biznesi i hotelerisë po përqafon teknologjitë e reja. Hoteli Henn-na po ndërtohet në Huis Ten Bosch, një park i dizenjuar për tu dukur si një qytet hollandez Zhvillimi i smartphonëve të pajisur me teknologjinë biometrike erdhi në momentin e duhur për themeluesit e GTRIPS Aplikacioni SPG pa çelës zëvendëson çelësin kartë me një smartphonë ose një Apple watch. Në Henn-na Hotel, vizitorët do të regjistrohen nga robotët. SPECIALE TURIZËM / UDHËTIME / TEKNOLOGJI

16 16 Si të zhvilloni një biznes në FUSHËN E TURIZMIT (8 hapa) Biznesi i turizmit është çdo biznes që përqëndrohet tek plotësimi i nevojave të turistëve. Ndiqni këto hapa (të ilustruara me anë të fotove) për të zhvilluar biznesin tuaj turistik: 5 6 Siguroni fondet e duhura. Paraqiteni planin tuaj të biznesit tek investitorë potencialë dhe/ose partnerë biznesi më qëllim realizimine këtij startup dhe sigurimin e një kapitali operues që do tju duhet për biznesin tuaj. Zgjidhni një vend për fillimin e biznesit tuaj. 1 2 Vendosni se në cilin sektor të turizmit do të fokusoheni. Ju keni disa alternativa për të zgjedhur kur vjen puna tek zhvillimi i një biznesi në fushën e turizmit. Ndër kryesorët: agjensitë e udhëtimit; Shërbimet e transportit; Hotelet; Guidat e turizmit dhe Biznesi i Mikpritjes. Merrni parasysh vendin gjeografik! Bukuritë turistike janë një tregues i mirë se çfarë do ta bënte një biznes turizmi të suksesshëm. Për shembull, nëse zona ku jeni ju është e izoluar nga popullësia dhe është e mbingarkuar me vreshtari, kështu turet e vreshtarive, B&B dhe shërbimet e transportit do të ishin opsione praktike për biznesin tuaj. 7 8 Siguroni të gjitha licensat e aplikueshme për biznesin tuaj. Promovoni biznesin tuaj. Përdornin mediat sociale dhe sitet ku mund të bashkëpunoni. 3 4 Matni konkurencën. Gjatë gjithë procesit Shkruani një plan biznesi. të kërkimit për biznesin tuaj të turizmit, mbani parasysh faktin që të zgjidhni një sektor turizmi që nuk është i "mbytur" nga konkurenca. Zgjidhni dicka ku ju mund të kontribuoni me diçka unike. SPECIALE TURIZËM / UDHËTIME / TEKNOLOGJI

17 17 I blerë nga Facebook për 19 miliard dollarë vitin e kaluar, WhatsApp është një ndër mjetet kryesore të komunikimit për rreth gjysëm milliard përdorues, shifër kjo që është gjithmonë në rritje. WHATSAPP Një gjetje ideale për komunikimin Hotel Vizitor I blerë nga Facebook për 19 miliard dollarë vitin e kaluar, WhatsApp është një ndër mjetet kryesore të komunikimit për rreth gjysëm milliard përdorues, shifër kjo që është gjithmonë në rritje. Por duke parë filozofinë e tyre ku nuk pranohen reklama apo lojëra, WhatsApp nuk duket dhe aq tërheqës nga përdoruesit biznese. Megjithatë ajo që duhet të kenë në vëmendje bizneset kursimtare, është përdorimi i aplikacionit për të komunikuar me blerësit dhe konsumatorët, për të paraqitur ofertat speciale apo promocione të ndryshme shitjesh. Sipas një studimi të Accor në Asia Pacific në Tetor 2014, rezulton që WhatsApp e ka parakaluar Facebook në 4 segmente tregu: Hong Kong, Malajzi, Singapor dhe Indi. Ndërsa në nivel më të gjerë, Facebook mbetet platforma më popullore për udhetarët, e ndjekur nga WhatsApp. Megjithatë trendi i AsiaPAcific mund të kthehet në një trend global sidomos duke marrë në konsideratë shpejtesinë me të cilën po përhapet WhatsApp në vendet Europiane. Sipas Statista, shtetet ku përdoruesit e WhatsApp janë më aktivë në vitin 2014 ishin, Afrika e Jugut (78%), Malajzia, Argjentina, Singapori, Hong Kong, Spanje, Indi, Meksike, EBA,Itali, Hollandë, Gjermani dhe lista vazhdon. Pra nëse keni mysafirë nga këto shtete, ose nëse ata janë targeti juaj, duhet të merrni patjetër në konsideratë përdorimin e WhatsApp. Si ta bëni këtë? Si fillim, shtoni numrin e kontaktit cellular të hotelit tuaj dhe logon e WhatsApp në një vend të dukshëm në ambjentin tuaj, përtë bërë të mundur që vizitorët tuaj të dinë se komunikimi nëpërmjet WhatsApp ofrohet nga hoteli. Shtoni të dhënat tuaja të WhatsApp në profilin e faqes tuaj në Facebook si edhe në profilet e tjera të rrjeteve sociale që përdorni për të zgjeruar numrin personave të cilët mund ta shikojnë. Mesazhet tekst dhe me zë të WhatsApp janë të SPECIALE TURIZËM / UDHËTIME / TEKNOLOGJI

18 disponueshme në iphone, BlackBerry, Android, Windows Phone dhe Nokia. Aplikacioni gjithashtu ofron bashkëbisedimin në grup, treguesin e vendndodhjes (Location) si edhe video dhe image sharing. Këto janë elementët që tregojnë potencialin që ky aplikacion përmban për bizneset. Për hotelet, WhatsApp nuk është ende një minierë ari, por në të ardhmen duke parë trendet, nuk është ç udi që gjërat të ndryshojnë, madje shumë shpejt. Dhe si zakonisht thuhet, e ardhmja ështeë e njerëzve që i peceptojnë herët ndryshimet. Përveç të tjerave, për shumë njerëz WhatsApp është bërë pjesë e jetesës dhe po aq i rëndësishëm sa Facebook. Avantazhet bazë: Avantazhi kryesor i WhatsApp është se ju e njihni audiencën tuaj dhe ju komunikoni drejtpërdrejt me ta dhe jo nëpërmjet një pale të tretë ndërmjetëse. Njoftimet tuaja dërgohen në kohë reale tek celularët e mysafireve tuaj për ti dhënë mundësi atyre të marrin vendime mbi bazën e informimit. Si një mjet direkt komunikimi, WhatsApp ndërton besim dhe komunitet. Ky aplikacion është me vlerë edhe për mysafirët e hotelit, për arsyen se shërbimi është më i shpejtë se një kërkesë e kryer nëpërmjet it apo faksit. Përfitoni nga kosto e ulët që ky aplikacion ka vitin e parë falas, 0.99 USD /vit pas tij për të shfaqur mesazhet e duhura përpara mysafirëve të cilët duan të komunikojnë me hotelin tuaj. Përdorni bashkëbisedimin në grup që aplikacioni ofron për të krijuar kategorizim të klientelës së biznesit tuaj. Për shembull, për klientët e rregullt, krijoni një grup special në të cilin përfshihen vetëm ata mysafirë të cilët kthehen në hotel çdo vit dhe ofrojuni atyre promocione të personalizuar ekskluzivisht për ta. Të shpërblesh klientët besnikë është një mënyrë e nevojshme për të mbajtur klientët si edhe një instrument i fuqishëm për të gjeneruar word of mouth. Hotele si Sheraton Frankfurt Airport Hotel & Conference Center aktualisht e përdorin WhatsApp për të komunikuar me mysafirët. Pyetjet më të shpeshta të cilat i drejtohen hotelit nëpërmjet këtij kanali përfshijnë informacionet mbi rezervimet dhe çmimet, sendet e humbura, faturimet si edhe informacione mbi udhëtimin. Shembulli i Sheraton dhe suksesi me këtë aplikacion, tregon se WhatsApp ka potencial të jashtëzakonshëm për tu kthyer në kanalin më të madh të komunikimit për hotelierët. 18 Bëni kujdes Sigurisht që shërbimi i mesazheve tekst nuk është i vlefshëm për të plotësuar çdo kërkesë, pasi asgjë nuk mundet të zëvendesojë kontaktin personal për kërkesa komplekse. Gjithashtu të dhënat sensitive si informacioni i kartës së kreditit, nuk mund të jepen në WhatsApp pasi përmbajtja e mesazheve mund të lexohet nga palë të treta. Sheraton-WhatsApp E fundit, por jo më pak e rëndësishmja: Është imperative tu përgjigjesh kërkesave që merrni nëpërmjet WhatsApp sa më shpejt të mundeni. Sheraton Frank- furt Airport Hotel & Conference Center arrin të përgjigjet brenda 5 minutave kundrejt çdo kërkesë, por hotelet që nuk arrijnë të përgjigjen në kohë krijojnë një situatë jo të këndshme për përdoruesit. Në vend të kursejnë kohë, e humbasin atë. Ndaj nëse do të vendosni ta përdorni WhatsApp, trajnoni stafin të përgjigjet në kohë, në mënyrë të sjellshme dhe qartë. Marrë nga Argophilia Travel News app-for-hotels/ SPECIALE TURIZËM / UDHËTIME / TEKNOLOGJI

19 19 HILTON Drejt të ardhmes Mobile NEW YORK: Hilton Worldwide ka shprehur besimin se numri i klientëve të cilët përdorin pajisjen e tyre mobile për rezervime do të ndihmojë markat që operojnë në sektorin e akomodimit për të perceptuar më mirë se çfarë do të ndodhë në të ardhmen. Christine Hight, zyrtare e marrëdhënieve me klientin tek Hilton Worldwide, e diskutoi një subjekt të tillë në konferencën Bota Mobile Mobile World. Ajo deklaroi se një grup i tërë konsumtorësh mbështeten vetëm tek smartfonët e tyre për tu angazhuar në aktivitete të tilla si kërkim dhe rezervim dhomash, duke e gjetur hotelin e tyre që në fillim të udhëtimit, duke dhënë review-s për përvojat e tyre etj. Aktualisht ky numër është më pak se 10% i popullsisë, por ne besojmë vërtet se kjo është një shkëndijë që tregon si do të jetë e ardhmja, u shpreh ajo. Sipas studimeve të Hilton Worldwide, këta përqafues të shpejtë të ndryshimit (early adapters Termi në anglisht), përmbajnë karakteristika dhe preferenca të përbashkëta. Ajo që del në pah nga studimi është se ata (early adapters) ishin kryesisht mosha të reja, por gjithashtu shfaqeshin të ishin më tepër udhëtarë me qëllime biznesi (Business Traveller Termi në anglisht) të cilët kryenin veprimet në kohën kur ktheheshin në destinacion. vërejti Hight. Çfarë tregon kjo? Njerëzit të cilët janë mësuar të përdorin pajisjet e tyre mobile për të realizuar punët e tyre, tentojnë ti përdorin ato edhe për aktivitete të tjera si udhëtimi. Pra duke qenë të kënaqur me atë që bëjnë si punë për të jetuar dhe me aktivitetet ata janë gjithashtu më të interesuar të rezervojnë aktivitetet e tyre kur kanë arritur diku. Kjo tip audience duket se pëlqente edhe aksesin tek programet shpërblyese të besnikërisë siç është HHonors ofruar nga Hilton nëpërmjet të cilave përfitojnë benefite shtesë për kompanitë apo në hapësirat akomoduese. Rezultatet e mësipërme tregojnë vlerën që markat mund të përftojnë duke pasur një njohuri më të thellë të teknologjisë mobile. Teknologjia e re dhe përdorimi i pajisjeve mobile kanë transformuar jetët tona, duke përfshirë edhe jetët e personave që blejnë si produkte të ndryshme ashtu edhe shërbimet e akomodimit, e mbylli fjalën e saj Hight. SPECIALE TURIZËM / UDHËTIME / TEKNOLOGJI

20 20 Raporti, Vera e parë kur BLERJET E OFERTAVE të udhëtimeve nga telefonët do t i kalojnë blerjet nga tabletët Një raport i ri kërkimor për udhëtimet nga Abode, i quajtur Digital Index (Indeksi Dixhital), ka nxjerrë në pah se prenotimet mobile ( me anë të celularit) kanë shënuar gjithnjë një ndikim në të ardhurat globale të udhëtimeve. Analiza masive e të dhënave të raportit, që mori në vëmendje rreth 15 miliardë vizita në sitet kryesore të udhëtimeve, linjat ajrore dhe hotelet në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, zbuloi se një në çdo 5 dollar shpenzim në rezervimin e udhëtimit vjen nga celularët. Kërkimi mbuloi periudhën midis Ekipi kërkues nga Abode analizoi më shumë se 3 milion klikime në median sociale dhe kontaktoi me 1000 konsumatorë amerikanë për të kuptuar rolin e aparaturave celulare në industrinë e udhëtimeve. Statistikat e raportit tregojnë se 20 % e prenotimeve vijnë nga celularët (smartphone apo tabletë) dhe ky numër është 6 % më i lartë se vitin e shkuar. Sitet e udhëtimit, që janë miqësorë ndaj prenotimeve me celularë, po inkurajojnë gjithnjë e më shumë konsumatorët për të blerë ofertat e tyre të udhëtimit nga telefonët dhe tabletët. Strategjitë e mirëmenduara të medias sociale mund të jenë më të frutshme për specialistët e marketingut për të promovuar sitet e udhëtimeve se sa përqëndrimi tek protokollët e kërkimit celularë. Raporti parashikon se kjo do të jetë vera e parë kur blerjet e ofertave të udhëtimeve nga telefonët do t i kalojnë blerjet nga tabletët në industrinë globale të udhëtimeve. SPECIALE TURIZËM / UDHËTIME / TEKNOLOGJI

21 21 AGIM MEHMETI DREJTORI I KOMPANISË ALBTOURSD VAS TOUR një aktor real në ndryshimin e perceptimit mbi Shqipërinë Një përshkrim i shkurter i kompanisë: Viti i krijimit: 1994 Shërbimet Bazë: Pushime individuale dhe në group, akomodime brenda dhe jashtë vendit, bileta udhëtimi, tranferta, excorted groups, insurance etj. Rrjeti i agjencive apo mënyra të tjera nëpëmjet të cilave operon: B2b and B2c si edhe zyrat e veta të shërbimit Slogani i kompanisë: Join us Love Vas Çmime: Best agency 2013/2014 Gerti BOSHNJAKU Agim Mehmeti, drejtori i kompanisë së udhëtimit, Albtoursd-Vas Tour, tregon në një intervistë eksluzive për Infoalbania se si është transformuar perceptimi për Shqipërinë në dekadën e fundit dhe si ka ndikuar kjo kompani në këtë drejtim. Ndërsa sezoni veror ka filluar tashmë, Mehmeti konstanton me optimizëm se Së fundmi, Shqipëria po jep sinjale të dukshme si destinacion bregdetar, ku qytete të ndryshme kanë marrë formate të ofertës turistike mbi numër shtretërish që mund të përballojnë tregje të ndryshme Europiane me kërkesë për plazhet e Shqipërisë. Lexoni më poshtë intervistën e plotë të Z. Mehmeti: Si ka qenë Shqipëria e njohur dhe e perceptuar nga turistët e huaj? Dhe si ka evoluar ky perceptim? Njohja e Shqipërisë si destinacion ka evoluar në 10 vjeçarin e fundit. Shqipëria si destinacion nisi fillimisht nën sloganin Albania, the last secret of Europe, ku trendi i kërkesave ishte për turizëm kulturor. Aktualisht, Shqipëria është pjesë e paketës së Ballkanit Perëndimor dhe në vitet e fundit është përfshirë në paketat e operatorëve të ndryshëm globalë si pjesë e tureve ballkanike. Sitet arkologjike, historia mikse që nga Bizanti i lashtë deri në kombinimet e qyteteve me orientim otoman e kthejnë destinacionin e Shqipërisë në SPECIALE TURIZËM / UDHËTIME / TEKNOLOGJI

22 një kompleks interesant për të gjithë klientët Europianë dhe më shumë për ata të interesuar dhe të apasionuar pas historisë. Së fundmi, Shqipëria po jep sinjale të dukshme si destinacion bregdetar, ku qytete të ndryshme kanë marrë formate të ofertës turistike mbi numër shtretërish që mund të përballojnë tregje të ndryshme Europiane me kërkesë për plazhet e Shqipërisë. Çfarë roli kanë patur bizneset e turizmit (agjencitë, operatorët etj) dhe çfarë vështirësish kanë hasur në këtë kontekst? Albtoursd-Vas Tour prej 15 vitesh është aktor real, pjesëmarrës në pothuajse të gjitha eventet dhe panairet ndërkombëtare. Në shumicën prej tyre paraqitet me stenda respektive me objektiv promovimin e turizimit shqiptar dhe veçantitë e tij. Që prej krijimit të website të dedikuar për Turizmin Incoming, deri në printimin e katalogëve specifikë në gjuhë të ndryshme për tregje specifike përbëjnë detajet e investimit të një kompanie vizionare për promovimin e destinacionit të Shqipërisë. Si renditet Shqiperia me vendet e rajonit, si ofertë turistike nisur nga përvoja e këtyre agjencive? Sikurse është përshkruar edhe më sipër, Shqipëria është pjesë e paketës ballkanike. Interesi i operatorëve të huaj, për klientët e tyre në Ballkan, është kombinimi i disa shteteve në një paketë të vetme. Si e tillë Shqipëria është pjesë e tureve të kombinuara Maqedoni / Shqipëri / Kosovë / Mal i Zi. Gjithashtu për disa operatorë Shqipëria ende shihet si destinacion unik me 5-7 netë akomodimi vetem në Shqipëri. Sipas disa reviews ka ende nevojë në përmirësimin e cilësisë në njësitë akomoduese, sikurse edhe rritje profesionale në cilësinë e guidave shoqëruese. Njëkohësisht ka review pozitive në gastronomi sikurse edhe në mjetet e tranportit për secilin group. Çfarë aspektesh të produktit të turizmit ofroni për të huajt? 22 Turizëm Kulturor / Tur-e Individuale / Pushime në plazhe / Pushime në Mal Si e shikoni rolin e ardhshëm të agjensive turistike në vend kur tregu po bëhet gjithnjë e më i konkurueshëm? Agjencitë Incoming janë faktorë në zhvillimin e turizmit. Ato janë pjesë e rëndësishme e paketës turistike. Rritja profesionale e agjensive të udhëtimit ndikon drejtpërdrejt në përmirësimin e ofertës turistike. Koordinimi mes agjensive private të udhëtimit dhe institucioneve shtetërore në detyrë për zhvillimin e politikave të turizmit është domosdoshmëri për zhvillimin e mëtejshëm të këtij sektori. A ka një strategji të re në marketimin e kompanisë suaj? Po sa i takon consumer advertising? Albtoursd Vas tour Operator po zhvillon promovimin online, duke investuar kryesisht në teknologji. Kjo rrit shpejtësinë dhe komoditetin e afrimit të produktit për operatorin e huaj ose / edhe klientin fundor. Cilat janë Top Destinacione për Shqipërinë? Durrës / Berat / Gjirokastër / Sarandë / Krujë Si e shikoni rolin e mobile travel? Si një nga opsionet e të ardhmes së kësaj industrie. SPECIALE TURIZËM / UDHËTIME / TEKNOLOGJI

23 SHQIPTARË SIPËRMARRËS NË BOTË

24 SHQIPTARI që ka ndihmuar në lançimin e 800 SME-ve në Belgjikë Kush është Ahmet Gjanaj? - Vendlindja : Bruksel, Belgjikë - Mosha : 47 vjeç - Viti kur prindërit u larguan nga Shqiperia: 1956 Fusha e Ekspertizës: Jam i diplomuar në shkencat ekonomike në Universitetin e Lirë të Brukselit. Kam punuar 15 vite në këshillimin dhe nxitjen e biznesit të vogël dhe të mesëm. Për 15 vite kam ndihmuar në lançimin e mbi 800 bizneseve të vogla dhe të mesme që kanë gjeneruar mbi vende pune për banorët e Brukselit. Pak mund ta dinë se Ahmet Gjanaj është shqiptari që për 15 vite ka ndihmuar në lançimin e mbi 800 bizneseve të vogla dhe të mesme që kanë gjeneruar mbi vende pune për banorët e Brukselit Cila mendoni se ishte arsyeja kryesore që prindërit e tu u larguan nga Shqipëria? Prindërit janë arratisur nga Kukësi i Shqipërisë në vitin Arsyeja kryesore ishte për ti shpëtuar komunizmit. Pas largimit nga Shqipëria familja kaloi 4 vite në Kosovë dhe pastaj 2 vite në një kamp të Kroacisë. Në 1962, janë transferuar në Belgjikë. Na tregoni diçka më shumë për përvojat e tua të para si i huaj në Belgjikë dhe çfare ka ndikuar më shumë tek ju në zgjedhjet që keni bërë në jetë? 24 Pak mund ta dinë se Ahmet Gjanaj është shqiptari që për 15 vite ka ndihmuar në lançimin e mbi 800 bizneseve të vogla dhe të mesme që kanë gjeneruar mbi vende pune për banorët e Brukselit. Ai është gjithashtu deputet në Parlamentin e Belgjikës që nga viti Përpos kësaj, ai është edhe anëtar i Unionit Shqiptar të Biznesit në Belgjikë. Sipas tij, Shqiptarët në përgjithësi njihen në Belgjikë si biznesmenë të suksesshëm për shkak se janë shumë dinamik. Shqiptarëve u mungojnë modelet e bizneseve të suksesshëm për t i aplikuar vetë. Biznesmenët Shqiptarë janë të përqëndruar në disa sektorë ku janë realisht të suksesshëm. Është e nevojshme t u prezantohen modele të tjera që të zgjerojnë fushen e veprimit dhe të lançojnë biznese në sektorë edhe më të leverdisshëm, nënvizon Gjanaj. Ai e pranon se paragjykime ekzistojnë për shqipëtarët në Belgjikë por nëse arrin tja dalësh me sukses në biznes, Belgjika është shumë pozitive me ty. Më poshtë është intervista e plotë me Z. Gjanaj: SHQIPTARË SIPËRMARRËS NË BOTË

25 25 Dhe pse jam i lindur në Belgjikë, dhe Belgjika është vend që i detyrohem shumë per mikëpritjen që kanë treguar belgët ndaj prindërëve dhe gjyshërve të mi dhe për mundësitë që m i ofroi mua dhe familjës sime (shkollimin, punen etj), mund të them se ndjehem gjithashtu Shqiptar dhe jam krenar për këtë. Historia e emigrimit të prindërve të mi është një odise e vërtet, burim inspirimi për mua për çdo hap të jetës sime. Në kujtesën time kam të ngulitur kohën kur familja ime bashkë me të gjithë Shqiptarët e tjerë kalonin nga një jetë me marrëdhënie pothuajse plotësisht brenda komunitetit shqiptar në një integrim gradual në shoqërinë belge. Ndërkohë që të rriturit shqiptarë hasnin në vështirësitë ndër më të mëdha për të gjetur mjetet e jetesës me mallin e madh për vendin e origjinës dhe momente të vështira, çuditërisht ne, fëmijët e lindur në mërgim, gëzonim një jetë të gëzueshme. Përditë vinin fëmijë shqiptarë në shtëpinë tonë ose shkonim te ndonjë familje Shqiptare ku gjenim fëmijë të tjerë për të luajtur. Për më tepër që unë jam më i vogli i vëllezërve dhe motrave të mi dhe s mbaja pothuajse asnjë përgjegjësi. Për këtë arsye, kontaktet e para të mia me jetën jashtë komunitetit shqiptar dhe familjes time nuk ishin aq edhe të këndshme duke pasur parasysh që marrëdhëniet ndërmjet belgëve ishin shumë më të ftohta dhe sipërfaqësore. Nuk përjashtohen dhe disa raste, por të rralla, kur ndjeheshim të diskriminuar. Në vija të përgjithshme, integrimi nuk ka qenë i rëndë dhe mundësitë ekzistojnë aq sa të kesh vullnet. Cila ishte puna juaj e parë dhe në cilin profesion? Pas një eksperience 2 vjeçare në një qendër koordinimi financiar për një firmë të fuqishme në sektorin e veshjes së pjesës së brendshme të automjeteve, fillova punë në sektorin e këshillimit dhe nxitjen e biznesit të vogël dhe të mesëm, ku punova për gati 15 vjet me shumë pasion. Njëkohësisht fillova të merrem me politikën lokale. Si ishte rrugëtimi juaj drejt Parlamentit të Brukselit? Eshtë një pune disavjeçare në ndihmë qoftë të personave të komunitetit shqiptar qoftë të atyre të komuniteteve të tjera të pranishme në SHQIPTARË SIPËRMARRËS NË BOTË

26 Bruksel që kurorëzohet me këtë sukses. Gjatë gjithë këtyre 15 viteve ku unë kam qenë aktiv në fushën le të themi publike kam qenë në kontakt direkt me shumë qytetarë për lloj lloj problemesh, kërkesash, organizimesh apo eventesh. Angazhimi im për t ju përgjigjur me përkushtim këtyre të fundit ka qenë vendimtar në krijimin e besimit tek njerëzit se do të mund të jem një perfaqësues i denjë në Parlamentin e Brukselit. Kam kandiduar për herë të parë në zgjedhjet lokale në vitin 2006 ku mora menjehere mandatin në këshillin bashkiak. Në 2009 kandidova për herë të parë për parlamentin e Brukselit por atehere më munguan rreth 160 vota për të marrë mandatin. Me shtimin e numrit të Shqiptarëve dhe ndërgjegjësimin më të madh të tyre për nevojen e marrjës së një mandati sikundër komunitetet e tjera të huaja, më 2014, arritëm të futet për herë të parë në Belgjikë, por jo vetëm, një Shqiptar si deputet. Prej më shumë se 15 vitesh ju keni këshilluar shumë biznese na flisni pak më shumë mbi klimën e Biznesit në Belgjikë. A ka konkurrencë dhe a ka paragjykime mbi të qenit shqiptar i suksesshëm në Bruksel? Si për çdo shtet të avancuar europian kuadri ligjor dhe infrastruktura janë me nivele të larta, çfarë krijojnë kushte të mira për biznesin. Programet nxitëse për biznesin dhe financimet e disponueshme janë shumë të favorshme. Në të njëjtën kohë, konkurrenca është e madhe dhe niveli i pagesave për sigurimin shoqëror dhe të tatimeve është shumë i lartë. Prandaj, duhet bërë një studim i detajuar për të patur sukses në fushen e biznesit në Belgjikë. Paragjykime mbit ë qenit shqiptar ekzistojnë por nëse ia del që të jesh i suksesshëm me biznesin tënd, kjo vlerësohet shumë pozitivisht nga Belgjika. 26 Çfarë vlerësoni ju tek vetja dhe çfarë vlerësojnë të tjerët tek ju? Tek vetja vlerësoj punën dhe vullnetin për të qenë gjithmonë në shërbim të komunitetit pa arrogancë dhe me përkushtimin më të madh. Të tjerët mendoj unë, vlerësojnë vazhdimësinë në punën për komunitetin dhe mundësinë që jap për të më takuar dhe për qarë hallin e tyre dhe faktin që jam mes tyre duke ndjerë të gjitha ato që ndjejnë ata vetë si komunitet. Çfarë ju ka motivuar më shumë në rrugën tuaj drejt suksesit? Ku gjeni mbështetje në momente të vështira? Duke pasur parasysh vullnetin e madh që kanë patur të parët tanë në Belgjikë për të përmirësuar jo vetem kushet e tyre individuale por gjithashtu për të realizuar vepra me përfitime kolektive; si për shembull hapjen e shkollave me mësim plotësues në gjuhën shqipe; këto më kanë shërbyr si motivim që të arrij dhe të SHQIPTARË SIPËRMARRËS NË BOTË

27 27 jem i dobishëm për të tjerët. Ndërsa, familja, në veçanti Nana, është mbështetja më e fuqishme në jetën time. A njihni sipërmarrës te tjerë shqiptarë të cilët punojnë në Belgjikë? Janë të suksesshëm? Kanë shqiptarët ndonjë karakteristikë të cilës mund ti atribuohet suksesi në biznes? Shqiptarët në përgjithësi njihen si biznesmenë të suksesshëm për shkak se janë shumë dinamik. Kështu njihen këtu. Shqiptarëve u mungojnë modelet e bizneseve të suksesshëm për t i aplikuar vetë. Biznesmenët Shqiptarë janë të përqëndruar në disa sektorë ku janë realisht të suksesshëm. Është e nevojshme t u prezantohen modele të tjera që të zgjerojnë fushen e veprimit dhe të lançojnë biznese në sektorë edhe më të leverdizshëm. Ju jeni anëtar i Unionit të Biznesit Shqiptar në Belgjikë. Çfarë pretendoni të arrini me këtë angazhim? Unë jam zgjedhur kryetar i Unionit të Bizneseve për Beneluks. Prentendimi është që t i evidentojmë të gjitha bizneset që drejtohen nga Shqiptarët dhe t i anëtarësojmë në Unionin tonë që të krijojmë një fuqi vepruese si për vetë bizneset e rrjetit, për t i përforcuar ato me këshilla, formacione dhe seminare dhe për t i bashkëlidhur ato në projekte investimi në Beneluks dhe në vendet tona. Kemi qëllimin gjithashtu që të krijojmë kontakte me firma të Beneluks-it, që të krijojmë panele investitorësh për në vendet tona. Mbështetja e aktiviteteve kulturore shqiptare dhe promovimi i turizmit në Shqipëri, Kosovë dhe trevat tjera Shqiptare janë dhe dy qellime të rëndësishme për neve. Kosova apo Shqipëria, a kanë vëmendjen tuaj si potenciale për investime? A është momenti tani apo ende nuk ka ardhur një moment i duhur për investime? Çfarë mendoni se mungon dhe çfarë mund të përmirësohet? Iniciativa e themelimit të Unioneve në 18 vende të botës është një inisiativë e Ministrisë së Diasporës së Republikës së Kosovës me mbështetjen e donatorëve të huaj. Së fundmi në takimin vjetor të mbajtur në Shqipëri dhe Kosovë, kemi marrë mbështetjen e autoriteteve politike më të larta të vendeve tona. Ajo që kërkohet më shumë është, që investimet që bëhen të kenë sigurinë dhe të mos varen nga politika e ditës. Kërkohet që të mos ketë pengesa administrative e burokratike dhe që të luftohet korrupsioni në të gjitha nivelet e administratës dhe të politikës. Akoma ka mbetur përshtypja se bizneset mund të kërcenohen nga hallkat më të errëta të shoqërisë shqiptare. Shumë gjëra kanë evoluar në drejtimin e duhur por ngelet akoma për të bërë që investitori të ndjehet i sigurtë dhe i qetë për të investuar në Shqipëri e Kosovë. Ju Falemnderit për kohën. Shumë faleminderit për intervistën dhe përfitoj nga rasti të përshëndes lexuesit e revistës suaj. SHQIPTARË SIPËRMARRËS NË BOTË

28 KULTURA E ORGANIZATËS

29 29 NGA KATEGORIA Lionel Messi, i pasur, i famshëm por pjesa tjetër mbetet një mister Në të njëjtën javë që Lionel Messi u quajt atleti më i pasur në botë me plot 260 milion dollarë, thashethemet filluan të vertiten se ai mund të linte Barcelonën. Pavarësisht pasurisë së tij të cmendur dhe popullaritetit te tij, ai është... Andres Hatum & Luciana Silvestri Blaugrana al vent. Un crit valent. Tenim un nom que el sap tothom. Barça, Barça, Barça! Ky është refreni i himnit të kënduar nga tifozët e FC Barcelona, klubit të futbollit të Katalonjës i cili fitoi titullin e UEFA Champions League, në fillim të qershorit duke mundur Juventusin e Italisë me rezultatin 3 1. Me 23 trofe si kampione e Spanjës, 27 Kupa Mbreti dhe pas kësaj fitoreje të fundit, plot 5 trofe si kampione e Europës për klube, Barça ka zënë një vend të veçantë në historinë e futbollit. Duhet të themi se Barça është po ashtu edhe nje biznes i suksesshëm: vlera net e ekipit, sipas Forbes, ishte 3.16 miliard dollarë, duke e pozicionuar atë në vendin e dytë ndër ekipet më me vlerë; ndërkohë që të ardhurat e klubit arritën shifrën 657 milion dollarë, duke e pozicionuar në vendin e 4-rt pas Real Madrid, Manchester United dhe Bayern Mynih. Ja arsyet që e bëjnë FC BARCELONA një Biznes kaq të Suksesshëm Ekzistojnë shumë arsye pse Barça ka një shkëlqim të vazhdueshëm: lojtarët e mëdhenj si Lionel Messi, Nëymar Santos dhe Luis Suares; drejtues fantastikë si Johan Cruyff, Luis Enrique dhe Josep Pep Guardiola; dhe kushtet e përsosura të stërvitjes. Megjithatë, sipas studimeve te Harward Business Review, duket se tek Barça suksesi i dedikohet identitetit të organizatës thënë ndryshe sensit kolektiv të kush jemi të cilin e ndajnë së bashku si lojtarët ashtu edhe menaxherët dhe punonjësit e tjerë të klubit. E ngjashme është fuqia e identitetit të saj çka i bën fansat të shprehen se Barça është més que un club (më shumë se një klub). KULTURA E ORGANIZATËS

30 Identiteti i një organizate është i ndryshëm nga klutura, vlerat, besimet dhe supozimet që përcaktojnë sjelljen. Ndërsa kultura na tregon si të sillemi, identiteti na tregon atë se kush jemi. Kjo shërben për 2 qellime. Duke shërbyer si lente, identitëti na ndihmon të kuptojmë ambientin që na rrethon. Ai gjithashtu krion një guidë informuese për veprimet reaguese të punonjësve. Së bashku, këto dimensione iu japin mundësi organizatave të ruajnë një sens ekuilibri mes asaj se kush jemi dhe çfarë bëjmë. Ndërkohë që janë të shumta organizatat të cilat e kuptojnë identitetin e tyre, janë të pakta ato të cilat e shikojnë atë si një mënyrë për të rritur performancë. Për shumë persona, identiteti është shumë abstrakt si koncept për ta lidhur me objektiva të matshme; për disa të tjerë, është një ideal tepër afatgjatë për ta përkthyer në qëllime aktuale. Megjithatë, identiteti ka potencial për të përmbushur objektivat dhe për të dhënë rezultate fantastike në të ardhmen ashtu sic ka treguar Barça. Trajnerët dhe lojtarët shkojnë e vijnë, por guri i themelit të identitetit te Barçë-s ështe La Masia (Ferma e shtëpisë), akademia e të rinjve të klubit e pozicionuar brenda Joan Gamper Sports City në periferi të Barcelonës. Që prej krijimit të saj në vitin 1979, kjo shkollë ka edukuar mbi 500 lojtarë aspirantë ku përfshihen yje si Messi, Xavi Hernandez dhe Andres Iniesta. Rreth 85 lojtarë, të moshave vjeç, jetojnë në të ose e vizitojnë këtë shkollë çdo ditë për tu edukuar dhe për tu stërvitur. Është pikërisht La Masia (Ferma e Shtëpisë) e cila ndihmon në krijimin e identitetit të Barçes duke luajtur 4 role të rëndësishme: Rolin e gardianit të idealeve të organizatës. Një nga idealet e Barçe-s është që futbolli duhet luajtur me mjeshtëri dhe në një stil artistik dhe jo duke u bazuar tek fuqia dhe madhësia. Sipas aksionerëve të klubit, ky besim mishërohet në zemër të identitetit të klubit. La Masia, vendi ku klubi rrit lojtarët e tij, është përgjegjës për të përcjellë këtë ideal tek të rinjtë që bashkohen me të çdo vit. Stërvitja në këtë shkollë ka një kod moral, shprehet Albert Capellas, ish koordinator i të rinjve të Barçës: Së pari, ne duhet të jemi ekipi më sportiv, duke bërë më pak faulla se kundërshtari. Më pas në duhet të përpiqemi të fitojmë duke luajtur në mënyrë më kreative se kundërshtari. Dhe së fundmi, ne duhet të fitojmë. Por ne nuk duam të fitojmë pa iu përmbajtur 2 idealeve të para. Si burim i veçantisë së organizatës, idealet e Barçës përkthehen në një stil të dallueshëm loje të njohur si Tiki Taka, stil ky që mbështetet tek pasimet e shpejta dhe të shkurtra mes lojtarëve të cilët avancojnë njëkohësisht dhe në harmoni të plotë. Të pasosh është më e rëndësishme se sa të godasësh portën; zgjuarsia është më e rëndësishme se forca. Nevojitet të jesh një tip i veçantë lojtari për të lulëzuar duke përdorur këtë stil loje. Pra, rekrutuesit e La Masia shpesh tentojnë tu japin shanse të rinjve që i sfidojnë steroptipet. Ata tentojnë të gjejnë fëmijë të cilët marrin vendime të shpejta në mënyrë intuitive. Për shembull, kur Barça zbuloi Messin në Argjentinë, ai ishte i shkurtër dhe i dobët; ai vuante nga mungesa akute e hormonit të rritjes. Klubet e tjera menduan se ai ishte një investim me rrezik të madh, por Barça besoi tek Messi i ri, pagoi për trajtimin e tij dhe më pas e stërviti ate për ta bërë një nga lojtarët më të mëdhenj të të gjitha kohërave. 30 Një tjetër karakteristikë e identitetit të FC Barcelonës, është bashkëpunimi dhe puna në grup. Vetë stili Tiki Taka kërkon që ekipi të lëvizë në unison, ndaj kërkohet që çdo lojtar të dijë pozicionet e shokëve në fushë dhe ku do ta pasojë topin. Nuk ka vend për yje vetmitarë; ekipi duhet të veprojë si një konstelacion koheziv për të fituar takimin. Ndërsa lojtarët që janë rritur tek La Masia e kuptojnë këtë, të tjerët që bashkohen nga klube të tjera kalojnë një periudhë të vështirë për tu përshtatur me të. KULTURA E ORGANIZATËS

31 Për shembull, dy nga sulmuesit aktualë të Barçës, Neymar, që erdhi nga Brazili dhe Suarez, që erdhi nga Liverpuli, u shprehën lirisht për ndryshimin në mentalitet që ata përjetuan pasi erdhën tek Barça. Ata filluan të luanin mirë dhe ta shijonin lojën vetëm kur ata lanë pas aspiratat personale dhe u përqendruan në mbështetjen e kolegëve të tyre në fushë. Si nje kompast, identiteti tregon orientimin tek e ardhmja. Megjithatë ashtu si shumë organizata, Barça operon në një ambient që ndryshon shpejt dhe përmban qëllime ambizioze afatshkurtër. Fokusi i saj është të fitojë ndeshjen e rradhës dhe turneun e sezonit; por ajo nuk i lë pas dore objektivat afatgjatë. Duhen rreth 10 vite stërvitje për një lojtar për të kaluar nga La Masia tek ekipi i parë i Barçës. Presioni për të performuar mund të jetë sfilitës, por trajnerët e kuptojnë se të nxitosh proçesin e zhvillimit do të kompromentojë cilësinë. Nëse ju detyrojnë të tregoni rezultate të menjëhershme, ju do të shkatërroheni. Ne kemi nevojë të jemi të përulur dhe të kuptojmë se frytet e farave që ne po mbjellim mbase nuk do të na kënaqin ne, por do të kënaqin brezat e ardhshëm, thotë Jordi Mestre, anëtar bordi në krye të futbollit të të rinjve tek Barcelona. Është interesant fakti se La Masia i stërvit të rinjtë në futboll vetëm për 90 minuta në ditë, gjatë së cilës trajnerët fokusohen tek loja me top dhe pjesa taktike. Pjesa tjetër e kohës i përkushtohet edukimit të mendjeve të të rinjve dhe zhvillimit të qëndrimeve të mira mbi parimet si respekti, përgjegjshmëria, përkushtimi, disiplina dhe përulësia. Për më tepër, aktivitetet kulturore ndihmojnë që të rinjtë të zgjerojnë horizontet dhe të nxisin kureshtjen. Për shembull, La Masia fton rregullisht Kardiologë, grupe rock dhe rumba, master chef të ndryshëm për të frymëzuar të rinjtë. Mënyrat me të cilat La Masia ushqen identitetin e Barçës rezultojnë në një aftësi kyçe: zhvillimi i talentit. Ndërkohë që shumica e klubeve të futbollit mbështeten në blerjen e lojtarëve yje për të fituar, Barça është në gjendje të rrisë lojtarët e saj kyç në shtëpi. Në vitin 2011 kur Barça fitoi UEFA Champions League, 7 nga lojtarët e formacionit bazë ishin produkte të La Masia, dhe produkte të saj ishin po ashtu 8 anëtarë të kombëtares së Spanjës që fitoi Kupën e Botës në vitin Barça mundet ta ruajë identitetin e saj vetëm nëse lojtarët nuk do të largohen nga klubi. Sipas drejtorit të La Masia, Carlos Folguera: Secili lojtar duhet të mendojë nuk do të largohem nga ky klub për asgjë; Unë jam pjesë e diçkaje historike. Ndaj ne përforcojmë identitetin tonë si një mburojë mbrojtëse. Duke gjykuar nga sukseset e Barçës, kjo filozofi ka funksionuar më së miri. Ashtu si Barça, korporatat mund të përfitojnë nga krijimi i identiteteve më të forta. Në tregjet super konkurruese, në vend të fokusohen tek ajo që dinë të bëjnë më mirë, shumica e kompanive tentojnë të reagojnë kundrejt strategjive të rivalëve. Një definicion më i qartë i asaj se kush jemi i cili flet për atë që e dallon në thelb një organizatë, vepron si një mjet i fuqishëm për tu përshtatjen strategjike. Ajo gjithashtu ndihmon ti përgjigjeni pyetjeve të tilla si: A duhet ta blejmë atë kompani? Duhet të futemi në atë treg? Duhet ta zhvillojmë atë produkt? Ekzekutivët mundet të axhustojnë identitetin e organizatës me kohën duke rritur kuptimet që lidhen me të, në mënyrë që organizata mos të mbetet në vend. Pasi çdo identitet evolon bashkë me kohën. 31 KULTURA E ORGANIZATËS

32 ARTIKUJ TOP RATED

33 në këtë ide, mund të komentojnë dhe komenti përsëri duhet të jetë 1,000 karaktere ose më pak. 33 Mos e ngatërroni IDEAPOD me rrjetet e tjera sociale pa ide A keni një ide dhe doni ta ndani me të tjerët në Internet? Në rregull, tani ka një platformë për këtë! Përveç shumë platformavë të tjera që kanë një qëllim të vetëm të ndajnë mendimet tuaja. se të fillonte aventurën e Ideapod. Ndërsa Brown ka studjuar për Marëdhënie Ndërkombëtare në Britaninë e Madhe me qëllim marrjen e PhD më vonë. Sapo ai dhe Mark filluan të ideojnë Ideapod, ai i la përgjysëm studimet dhe kurrë nuk e mbaroi temën e disertacionit. Brown e sheh Ideapod si një platformë ku forcohet dialogu. Sipas tij, Ideapod është një platformë që lidh mendimtarët kudo nëpër botë me idetë që ndryshojnë botën. Ndërsa shton se një ide është kategorikisht ndryshe nga një postim në Facebook apo Twitter. Idetë po përpiqen të ndryshojnë perspektivën e dikujt. Eshtë plotësisht e orientuar nga e ardhmja, thotë Brown. Kompania rekruton mendimtarë të mëdhenj individë por edhe organizata. Disa nga përdoruesit më spikatës të saj janë: Carnegie Council for Ethics and International Affairs, Kombet e Bashkuara, the New York Stock Exchange, dhe Forumi Botëror Ekonomik. Brown thotë se universitetet do të futen shpejt në lojë. Por tani ka një sit, mekanizmi ndarës i së cilit është rreth ideve. Siti quhet Ideapod dhe numëron 70,000 përdorues që nga tetori i Ai u krijua në Qendra e tij është në Nju Jork dhe qëllimi i tij është të ndërlidhi ide dhe mendimtarë të rëndësishëm rreth pasioneve që ata ndajnë si dhe të trajtojnë çështje globale si të drejtat civile, gapin ekonomik dhe shëndetin. Ideapod është fëmija e lindur nga dy australianë, Justin Brown dhe Mark Bakacs. Mark punoi si një jurist i suksesshëm në vende të ndryshme të botës para Të dy janë të zgjuar dhe e pranojnë se Ideapod synon lart. Por a nuk është Ideapod si çdo platformë tjetër? Në pamje të parë po, siti vjen si shumë faqe të tjera sociale. Faqja e parë ka lajme të frymëzuara nga idetë që mund të lexohen nga të tjerët. Çdo lajm ka 1,000 karaktere dhe gjithsecili mund të lërë komente që shoqërohen me nga një foto dhe video. Nga këtu, të tjerët që do të duan të përfshihen Bakacs shpjegon se me qëllim mosizolimin e ideve, të shprehura në postime, në të djathtë të faqes do të shihni idetë e ndërlidhura me atë që po lexoni. Këto ide mund të kthehen në veprime apo frymëzim. Platforma është stimuluese, thotë Bakacs. Sipas tij, kjo është një faqe për të dhënët pas inovacionit. ARTIKUJ TOP RATED

34 SPECIALE STARTUP WEEKEND TIRANA

35 35 Aneida dhe Ergesti STARTUP WEEKEND vendi ideal ku të rinjtë mund të provojnë pa frikë Njihuni në këtë intervistë ekskluzive për Infoalbania, me organizatorët kryesorë të Startup Weekend dhe pse të rinjtë duhet të jenë pjesë e saj. Kush janë organizatorët e Startup Weekend Tirana? Aneida Bajraktari vjen nga bota e financës dhe drejtësisë dhe aktualisht punon në fondacionin suedez Cultural Heritage without Borders. Në pasionet e saj, ndër të tjera janë edhe startup-et, inovacioni dhe ndërtimi i komuniteteve. Aneida është e përfshirë në një sërë iniciativash që lidhen me inovacionin: është kryeorganizatore e Startup Weekend Tirana, Menaxhere Partneritetesh në Startup Grind Tirana, Ambasadore e Shqipërisë në iniciativën globale Hello Tomorrow si dhe kontribuon në ICT Awards Albania. Ergest Nako mban një diplomë në Informatikë dhe Teknologjia e Komunikimit (MSc Degree in Information and Communication Technology) nga Universiteti i Tiranës. Ka një eksperiencë prej më shumë se 10 vitesh në sektorin e ITC, Sigurimin e Informacionit, Menaxhimit të Projekteve, Menaxhimit të Procesit të Biznesit dhe së fundmi në sektorin e sipërmarrjes së lirë. Gjatë viteve të fundit, ai është shumë aktiv në fushën e sipërmarrjes së lirë dhe krijimit të komunitetit dhe që nga Nëntori i kaluar, ai është pjesë e grupit organizues të Startup Weekend Tirana. Pasionet e tij janë teknologjia, startup-et, fotografia dhe udhëtimet. Cilat ishin rezultatet e SW edicioni 4? Ergest: Edicioni i 4-të i Startup Weekend i tejkaloi pritshmëritë tona dhe mund ta quajmë një edicion të suksesshëm në disa drejtime. Të qenurit një edicion me tematikë specifike, në fushën e Turizmit dhe Trashëgimisë Kulturore na bëri skeptikë por pjesëmarrja i tejkaloi pritshmëritë. Idetë që u prezantuan ishin të larmishme dhe synohej kryesisht adresimi i problemeve konkrete. Për tu vënë në dukje është dhe fakti që këtë vit pati më shumë pjesëmarrës profesionistë të cilët rritën më shumë cilësinë e ideve. Në fund te edicionit, dolën dhe 3 idetë fituese të cilat ishin: Projekti fitues u shpall Tung.al një aplikacion inovativ web dhe mobile app me 2 karakteristika kryesore: Tung SPECIALE STARTUP WEEKEND TIRANA

36 PAL & TungLAR. PAL-Point dhe Mëso ka për qëllim të japë të gjithë informacionin në lidhje me një monument nëpërmjet skanimit të një kodi QR. LAR-Location Augmented Reality është tipari që i jep të gjitha informatat në lidhje me një monument vetëm nga skanimi drejtpërdrejt në monument. Fituesit do të vazhdojnë projektin e tyre ne Yunus Social Business si dhe përfitojnë ALL nga Agjensia Shqiptare e Zhvillimit të Investimeve. Vendi i dytë shkoi për Motive Shqiptare një platformë që shërben për ruajtjen fizike dhe dixhitale të motiveve shqiptare që nga lojrat e fëmijëve deri te kërcimet e vjetra shqiptare duke synuar në këtë mënyrë ruajtjen e trashëgimisë kulturore. Çmimi i tretë i shkoi projektit për muzeun virtual të Gjirokastrës që kombinon teknologjinë me bukurine e qytetit të gurtë. Qëllimi i projektit është eksplorimi i qytetit nëpërmjet teknologjisë vizuale Kinect ku sensorët Kinect performojnë të ashtuquajturin Realitet i zgjeruar (augmented reality). Gjthashtu dhe një çmim tjetër u fitua nga ciceroni4.me, një platformë ku profesionistë të lirë si dhe agjenci të ndryshme do mund të ofrojnë paketa të ndryshme turisitike për shqipëtarë dhe të huaj. Çfarë ndodh tani me fituesit? Aneida: Gjatë fundjavës Startup Weekend Tirana ne përpiqemi të theksojmë që të gjithë fitojnë diçka duke qenë pjesë e këtij eventi; krijojnë lidhje të reja, mësojnë si të ngrenë një biznes hap pas hapi, mposhtin frikën e daljes përpara publikut dhe mund të largohen nga Startup Weekend Tirana me një biznes që do përmbushë një nevojë të komunitetit dhe do të sjellë fitime në të ardhmen. Fituesit kryesorë të tre vendeve të para tashmë janë vënë në kontakt me partnerët që ofruan asistencë financiare, inkubim dhe produkte / shërbime që do i ndihmojnë këta grupe fituese të vazhdojnë më tej idetë e tyre të biznesit. Pjesa më e rëndësishme është inkubimi dhe për këtë na duhet të falenderojmë Yunus Social Business dhe Talent Garden që morën përsipër të ndihmojnë skuadrat që ëndrrën apo idenë e nisur në Startup Weekend Tirana ta vazhdojnë më tej në ambjentet e tyre për një periudhë më të gjatë. Një falenderim i veçantë shkon për Tirana Business Park që ndihmoi financiarisht për SW Tirana si dhe fondacionin Cultural Heritage without Border që ishte partneri kyesor i Startup Weekend Tirana dhe ndihmoi në organizimin e gjithë eventit. Po ata qe nuk fituan? Ergest: Një nga qëllimet e Startup Weekend Tirana është të mësojë pjesëmarrësit të përballen me dështimin. Dështimi në këtë rast vjen në një ambjent të sigurtë që atyre nuk i shkakton humbje të mëdha siç mund të ndodhë kur një biznes përballet direkt me konsumatorin në treg. Në 36 Startup Weekend Tirana dështim do të thotë të mos jesh një nga fituesit por jo domosdoshmërisht që ideja e tyre nuk ka potentical për t u monetizuar. Sidoqoftë, ne i kemi inkurajuar ata që të vazhdojnë rrugëtimin e tyre me idetë e tyre të biznesit. Rrugëtimi në sektorin e sipërmarrjes së re (ose siç njihet ndryshe startup-eve) nuk është shumë i lehtë, por ne besojmë që ata në një fundjavë iu dha mundësia të kuptonin bukurinë e të ndjekurit të ëndrrave të tyre. Cili është vazhdimi i SW? Keni plane konkrete? Aneida: Startup Weekend Tirana tashmë është bërë traditë të zhvillohet çdo vit dhe interesi për pjesëmarrje rritet çdo vit. Për ne ishte një eksperiencë e veçantë të zhvillonim një edicion tematik dhe të kanalizonim idetë në një fushë të caktuar. Ishim fillimisht skeptikë për pjesëmarrjen dhe rezultatet por pas përfundimit të këtij edicioni mendojmë që çdo vit duhet zhvilluar një edicion SW në një fushë të caktuar. Kryesisht dëshirojmë të zhvillojmë Startup Weekend në fusha ku ka më shumë nevoja komuniteti (shëndetësia, arsimi, ekonomia, drejtësia etj ) dhe që nëpërmjet biznesit të përmbushen këto nevoja dhe që mund të na vijnë në ndihmë në jetën e përditshme. Prandaj planet për të ardhmen përfshijnë realizimin e 2 edicioneve Startup Weekend në vit: 1 tematik dhe 1 të përgjithshëm. Çfare roli po luan SW në ngritjen e një Ekosistemi mbështetës të Startups në Shqipëri? Ergest: Besojmë se Startup Weekend Tirana është bërë një nga eventet më të rëndësishme për të ndihmuar inovatorët, të rinjtë dhe profesionistët të krijojnë biznese. Gjatë eventit, një nga gjërat që ekipet mësojnë është se asgjë nuk mund të bëhet vetëm, dhe kjo është fillesa e ekosistemit. Ne i ndjekim ekipet dhe pas mbarimit të eventit, duke i këshilluar dhe duke i ndihmuar me mundësi ose duke i lidhur ata me aktorë të tjerë që mund ti SPECIALE STARTUP WEEKEND TIRANA

37 ndihmojnë në rrugëtimin e tyre. Këto janë hapa të nevojshëm për të fuqizuar ekosistemin dhe për të lidhur aktorët e ndryshëm të sektorit. Startup Weekend nuk është i vetmi aktor në këtë sektor, prandaj ne mundohemi gjithmonë që proçesi të jetë inkluziv dhe të bashkëpunojmë me të gjithë aktorët e tjerë, duke krijuar ura lidhëse mes tyre dhe startup-eve. Këtë vit Startup Weekend Tirana u kurorëzua me çmimin Best Innovation Accelerator në Infocom Albania. ndihmojnë më tej në biznesin e tyre; këshillim ligjor dhe financiar, internet, mjete teknologjike etj. Dëshiroj gjithashtu të falenderojmë pa masë pjesën tjetër të skuadres organizative: Marsida Vishkurti, Besmir Kthupi, Miga Ciku, Daniel Bicja si dhe Ina Xhani e Arianna Briganti nga CHwB. Kush mund të marrë pjesë? Ka kritere? Aneida: Startup Weekend Tirana është i hapur për gjithësecilin që kërkon të marrë eksperiencën Startup Weekend. Në edicionet e përgjithshme çdokush që blen një biletë mund të bëhet pjesëmarrës; qoftë ata që kanë një ide por edhe ata që duan t i vijnë në ndihmë skuadrave nëpërmjet një aftësie të caktuar që kanë (IT, marketing, design etj). Ndërsa në edicionet tematike, targeti ynë janë ata që kanë një interes të caktuar në fushën në të cilën zhvillohet eventi por edhe pjesëmarrës që ndihmojnë këto skuadra. 37 Aktorë të tjerë pjesëmarrës / mbështetës të SW çfarë roli kanë në këtë proçes? Ku kërkohet mbështetja më e madhe dhe në çfare konsiston? Aneida: Siç u tha dhe më parë, Startup Weekend Tirana synon të jetë një proçes gjithëpërfshirës dhe nuk mund të funksionojë pa partnerët që i ofrojnë mbështetje gjatë organizimit të eventit, gjatë vetë eventit, si dhe partnerët që ndihmojnë skuadrat të vazhdojnë idetë e tyre të biznesit. Mbështetja financiare është shumë e rëndësishme për skuadrat dhe në këtë pjesë na vjen në ndihmë tashmë prej 2 edicionesh Agjencia Shqiptare për Zhvillim dhe Investim e cila ofron Lekë për skuadrën fituese. Përveç asistencës financiare, ne kryesisht kërkojmë që skuadrat të inkubohen në mënyrë që të kenë një vend ku të mblidhen dhe të marrin këshillim për zhvillimin e mëtejshëm të biznesit. Gjithashtu ne i mundësojmë skuadrave nëpërmjet partnerëve mjete që do i Nëse do ti flisnit tani të rinjve me pak fjalë, përse duhet të marrin pjesë në Startup Weekend? Ergest: Startup Weekend është mundësia e tyre më e mirë për të testuar idetë e tyre, aftësitë që kanë, në një ambient të sigurtë, ku të dështosh nuk të kushton dhe ku kushdo mund të kuptojë dhe të ndjekë ëndrrën e tij. Në vetëm 54 orë ata diskutojnë për ide, formojnë ekipe, vërtetojnë hipoteza, krijojnë modele biznesi dhe hedhin hapat e parë në botën e sipërmarrjes. Deri në fund të aktivitetit, shumë kuptojnë nese idetë e tyre ja vlejnë dhe të tjerë kuptojnë që aftësitë e tyre janë shumë të nevojshme për zhvillimin e një ideje. Në shumë raste të rinjtë por dhe profesionistët në Shqipëri tentojnë të ndjekin një rrugëtim pa rreziqe duke punuar në kompani të mëdha, në korporata që të mund të ecin në rrugën e tyre falë aftësive që ata kanë. Ne po mundohemi të ndryshojmë këtë mentalitet, duke i bërë ata të provojnë kënaqësinë e të ndjekurit të ëndrrave të tyre. Dhe kjo përsëri brenda filozofisë së të qenurit i sigurt dhe pa risqe. Kur planifikohet SW i rradhës? Cilat fusha do të mbulojë? Ergest: Për momentin jemi duke marrë veten nga edicioni I fundit J Akoma nuk kemi plane konkrete për Startup Weekend-in e ardhshëm por shpresojmë që në të ardhmen që organizojmë sërish evente Startup Weekend; të përgjithshëm dhe tematikë duke u bërë kështu hapi i parë për sipërmarrësit e rinj. Një mesazh për të rinjtë? Aneida: Eksperienca e pjesëmarrjes dhe organizimit të Startup Weekend Tirana na ka mësuar që pjesëmarrësit që kanë qenë të apasionuar pas idesë së tyre e kanë vazhduar atë më tej, edhe në rastet kur nuk kanë qenë fitues. Prandaj une kam vetëm një mesazh për të rinjtë: Ndiqni ëndrrat tuaja dhe punoni fort për t i vënë ato në jetë. SPECIALE STARTUP WEEKEND TIRANA

38 38 TUNG.AL Çmimin do ta përdorim për zhvillimin më tej të aplikacionit tonë Emri i projektit: Tung.al Anëtarët e ekipit: Adela Kadiasi, Enxhi Hamzallari, Ermir Korbeci Drejtues i ekipit: Ermir / Korbeci / 21 vjeç / Business Informatics Ermir Korbeci, 21 vjeç, është një nga 4 fituesit e Startup Weekend Tirana. Ishte ky event i cili bashkoi forcat me fondacionin suedez Trashëgimi Kulturore pa Kufij (CHwB) për të sjellë për tre ditë (29-31 Maj, 2015), prezantimin e studentëve e profesionistëve të rinj të planeve të tyre të biznesit, me synim rritjen e rolit të trashëgimisë kulturore në zhvillimin e turizmit në Shqipëri. Projekti fitues u shpall Tung.al një aplikacion inovativ web dhe mobile app me 2 karakteristika kryesore: Tung PAL & TungLAR. Drejtuesi i ekipit të këtij projekti, Korbeci, zbulon në intervistën ekskluzive për Infoalbania këtë eksperiencë dhe detajet e projektit në fjalë: Cila është ideja e biznesit që propozon projekti juaj Ideja jonë e biznesit ishte një aplikacion që përbëhej nga dy opsione. Njëri opsion quhej TungPAL(point and learn) dhe shërbente si një lexues i një kodi QR që kur skanoje një monument ose objekt historik do të merrje gjithë informacion rreth tij. Ndërsa opsioni tjetër quhej TungLAR(location augmented reality); LAR-i të gjen vendodhjen në çdo moment dhe jep informacione turistike për pikat që ndodhen afër jush. Çfarë zgjidhje ofron dhe kujt i shërben? Aplikacioni jonë zgjidh problemin e mungesës së informacionit rreth turizmit në Shqipëri dhe i shërben jo vetëm turistëve shqiptarë por edhe atyre të huaj. Cilat ishin pritshmëritë tuaja nga Startup Weekend? Pritshmeria jonë ishte të fitonim një çmim pasi mendonim se një ky projekt është i nevojshëm për vendin tonë. Ishte hera e parë që merrnit pjesë? Po, kjo ishte hera e parë që ne merrnim pjesë. Si do ta përshkruanit me 1 fjali këtë përvojë? Ishte një fundjavë shumë e bukur edhe pse u lodhëm. Mësuam shumë gjëra të reja për mënyrën sesi të organizohemi më shpejt, më mirë, të prezantojmë veten dhe pikat e rëndësishme të një projekti. Vlerën e çmimit të fituar për çfarë do ta përdorni? Vlerën e fituar ne do e përdorim për ta zhvilluar më tej aplikacionin tonë deri sa ta publikojmë të plotë në Play Store dhe në App Store. Ku e shikoni biznesin tuaj pas 6 muajsh? Po pas 1 viti? Ne e shikojmë aplikacionin tonë në Play Store dhe në App store. Pas një viti ne shpresojmë ti kemi përfshirë sa më shumë qytete të Shqipërisë në aplikacionin tonë. SPECIALE STARTUP WEEKEND TIRANA

39 39 NË SHQIPËRI ne përdorim shumë motive të huaja. Pse të mos përdorim ato shqiptare? Emri i projektit: Motive Shqiptare Anëtarët e ekipit: Enes Kristo / 16 vjeç / Shkollë e Mesme Xhoi Rapi / 17 vjeç / Shkollë e Mesme Motive Shqiptare është fituesi i dytë i Startup Weekend Tirana. Ishte ky event i cili bashkoi forcat me fondacionin suedez Trashëgimi Kulturore pa Kufij (CHwB) për të sjellë për tre ditë (29-31 Maj, 2015), prezantimin e studentëve e profesionistëve të rinj të planeve të tyre të biznesit, me synim rritjen e rolit të trashëgimisë kulturore në zhvillimin e turizmit në Shqipëri. Enes Kristo dhe Xhoi Rapi flasin në këtë intervistë ekskluzive për Infoalbania për këtë projekt dhe si e përjetuan këtë eksperiencë dhe Startup Weekend Tirana: Cila është ideja e biznesit që propozon projekti juaj? Në Shqipëri ne përdorim shumë motive të huaja. Pse të mos përdorim ato shqiptare? Qëllimi i biznesit tonë është të mbledhë motivet kulturore shqiptare në paketa, qofshin ato fizike ose dixhitale Cfarë zgjidhje ofron dhe kujt i shërben? Këto paketa do të bëjnë të mundur që njerëzit ta kuptojnë më mirë kulturën tonë. Më të interesuarit janë emigrantët e diasporës, turistët dhe pse jo të gjithë shqiptarët Cilat ishin pritshmëritë tuaja nga Startup Weekend? Ishim duke shpresuar për më të mirën; ideja na erdhi atë ditë. Punuam shumë që të fitonim ama, meqenëse ishim më pak sesa grupet e tjera. Ishte hera e parë që merrnit pjesë? Për të dy ishte hera e dytë në fakt. Vitin e kaluar madje unë (Enes) isha pjesë e grupit që mori vendin e parë. Si do ta përshkruanit me 1 fjali këtë përvojë? Shpërblim për inovacionin dhe mundin. Vlerën e çmimit të fituar për cfarë do ta përdorni? Sigurisht për të punuar me projektin tonë. Neve do përpiqemi të ftojmë ekspertë të fushave të ndryshme që të na ndihmojnë të finalizojmë paketat. Gjithashtu hostimi falas për 1 vit do të na rregullojë lehtësisht pjesën e E-commerce. Ku e shikoni biznesin tuaj pas 6 muajsh? Po pas 1 viti? Jemi të bindur që pas 6 muajsh ne do ta kemi vendosur projektin mbi themele të sigurta, dhe pas një viti do të kemi mbaruar punën me mbledhjen bazë. Dhe kemi për të bërë vetëm përmirësime. A ju duhet ndihmë e metejshme për ta hedhur biznesin në treg? Siç e thamë, na duhen së pari njerëz të fushës. Së dyti do të ishim të interesuar mbi njerëz që janë marrë me E-commerce edhe SEO. SPECIALE STARTUP WEEKEND TIRANA

40 Cmimi i tretë i Startup Weekend i shkoi projektit për muzeun virtual të Gjirokastrës që kombinon teknologjinë me bukurine e qytetit të gurtë. Qëllimi i projektit është eksplorimi i qytetit nëpërmjet teknologjisë vizuale Kinect ku 40 sensorët Kinect performojnë të ashtuquajturin Realitet i zgjeruar (augmented reality). Ana Burnazi, Ph.D Candidate, Ankara University, zbulon në intervistën ekskluzive për Infoalbania këtë eksperiencë dhe detajet e projektit në fjalë: MUZEU I PARË interaktiv në Gjirokastër, nje kombinim i teknologjisë me bukurine e qytetit të gurtë Emri i projektit: Muzeu Virtual i Gjirokastrës Anëtarët e ekipit: Alfisa Shahu, Administrim Biznesi Ana Burnazi, Ph.D Candidate, Ankara University Cila është ideja e biznesit që propozon projekti juaj? Ideja që po konvertohet dalëngadalë në një biznes plan të mirëfilltë është ndërtimi i Muzeut të parë interaktiv në Gjirokastër. Do jetë muzeu i parë virtual dhe interaktivë në Shqipëri. Zgjodha qytetin e Gjirokastrës pasi kujtimet e fëmijërisë lidhen me këtë qytet që ka vlera të mëdha kulturore dhe është mjaft tërheqës për turistët. Më ka ndodhur shpesh kur jam në rolin e turistit në vende të ndryshme të botës të bëj krahasime me atë që vizitoj dhe qytetet e Shqipërisë dhe përveçse organizimit më të mirë, nuk gjen asgjë më shumë jashtë për nga bukuria apo vlerat në krahasim me qytetet tona. Çfarë zgjidhje ofron dhe kujt i shërben? Muzeu do ketë dy dhoma në njërën do jetë historiku i kalasë nga ndërtimi i saj dhe deri në ditët e sotme duke përfshirë edhe aktivitetet që organizohen në të si festivali. Dhoma tjetër do të përfshijë historinë e qytetit, vlerat e tij, etnografinë, personazhet që kanë lënë gjurmë në historinë e vendit tonë. Falë përdorimit të teknologjisë së fundit muzeu nuk do jetë thjesht 3D por do të jetë edhe interaktiv falë sensorëve, ku vizitorët do kenë mundësi të përzgjedhin çfarë informacioni duan të marrin. Të përcjellësh historinë dhe trashëgiminë kulturore përmes përdorimit të inovacionit do të jetë qëllim i muzeut. Cilat ishin pritshmëritë tuaja nga Startup Weekend? Sigurisht që vlerësimi me çmim është arsyeja kryesore që i shtyn të gjithë të marrin pjesë në një konkurs por doja të theksoja që nga Startup Weekend jo vetëm që jep por edhe mëson shumë. Kontaket që krijohen me ekspertë të fushave të ndryshme, mendimet, sygjerimet, këshillat që merr janë të vlefshme për të të orientuar në rrugën e duhur të sipërmarrësit. Ishte hera e parë që merrnit pjesë? Për mua nuk ishte hera e parë që marr pjesë në përvoja të këtij lloji, por kësaj here mendoj që jam më e vendosur për të vazhduar punën SPECIALE STARTUP WEEKEND TIRANA

41 41 time për ta kthyer në realitet idenë që prezantova gjatë Startup Weekend. Përkrahja morale mbi të gjitha, të cilën e mora nga këshilluesit ka ndikuar shumë pozitivisht tek unë pasi shpesh herë kurajo që merr nga të tjerët të ndihmon për të vazhduar punën tënde, edhe kur gjërat të duken të vështira. Si do ta përshkruanit me 1 fjali këtë përvojë? Startup Weekend ështeë pa dyshim shumë frymëzues pasi mëson nga eksperiencat e të tjerëve. Do ua rekomadoja të gjithë të rinjve që janë në hapat e parë të karrierës së tyre pasi rruga drejt sipërmarrjes nuk është e thjeshtë por është dhe shumë e bukur. Ndaj mendoj që duhet të investosh të rrisësh pikë së pari njohuritë e tua dhe pjesëmarrja në evenimente të këtij lloji të ndihmon shumë duke krijuar kontakte dhe duke marrë orientimin e duhur për rrugën që ke vendosur të zgjedhësh. Vlerën e çmimit të fituar për çfarë do ta përdorni? Duke qenë se vlera e çmimit të fituar nuk ishte materiale por këshilluese sigurisht do ta përdorim në funksion të implementimit të projektit tim. Ku e shikoni biznesin tuaj pas 6 muajsh? Po pas 1 viti? Unë jam në hapat e parë të punës sime dhe shpresoj që në 6 muajt në vazhdim të kem mundësi të mbyll planin e biznesit duke testuar të gjitha mundësitë dhe duke zgjedhur rrugën e duhur për investim. Shpresoj që suporti këshillues që po marr nga Yunus Social Business pas disa muajsh të konvertohet edhe në mbështetje financuese. Dëshira ime do ishte që pas disa kohësh muzeu interaktiv të krijonte një brand të vetin dhe të shtrihej në çdo qytet turistik të Shqipërisë pasi ne kemi shumë për të treguar nga trashëgimia jonë kulturore. Dhe pse mos ta bëjmë këtë gjë në mënyrën më moderne të mundshme falë teknologjisë. A ju duhet ndihme e metejshme per ta hedhur biznesin ne treg? Për të kthyer idenë në biznes të konsoliduar pa dyshim do më duhet ndihmë konsulence si fillim, punë të cilën jam duke e nisur me Yunus Social Busines. Por sigurisht edhe mbështetje financiare do jetë shumë e domosdoshme pasi kostoja e startup do jetë relativisht e konsiderueshme për shkak të përzgjedhjes së teknologjisë më të fundit. Investimi do jetë i standardeve të lartë teknologjike kjo për të bërë akoma më atraktive për turistët që do ketë mundësinë të vizitojnë qytetin e Gjirokastrës. SPECIALE STARTUP WEEKEND TIRANA

42 42 Cila është ideja e biznesit që propozon projekti juaj Ishte hera e parë që merrnit pjesë? Kompania jonë ciceroni4.me është duke zhvilluar një marketplace për ciceronë, për të ndihmuar turistët e gjithë botës të gjejnë Guidën e tyre, përmes kërkimit tonë të avancuar. Kjo nuk ishte hera jonë e parë në Startup Weekend, kemi marrë pjesë që tek edicioni i parë. Si do ta përshkruanit me 1 fjali këtë përvojë? Çfarë zgjidhje ofron dhe kujt i shërben? Unike! Aty kupton Shqipërinë e vërtetë! CICERONI4.ME një guidë për turistët e gjithë botës Emri i projektit: Ciceroni4.me Anëtarët e ekipit: Emër / Mbiemër / Mosha / Arsimi që po ndjekin Adela Kallanxhi / 25 vjeç / Msc Marketing Lorenc Doda / 21 vjeç / Informatikë Marsel Lacka / 25 vjeç / Gjeo Informatikë Shpëtim Dushku / 23 vjeç / MP Informatikë Biznesi ciceroni4.me do të jetë një shtyllë kyçe në formalizimin e Incoming Tourism në Shqipëri, Kosovë, Maqedoni dhe në Malin e Zi. Këto janë vendet ku do të lançohet fillimisht ciceroni4.me. ciceroni4.me i shërben të gjithë guidave profesionale dhe amatore të kapin tregje të reja dhe turistëve të kenë një eksperiencë lokale në një vend të huaj. Cilat ishin pritshmëritë tuaja nga Startup Weekend? Periudhën e inkubimit tek Talent Garden për çfarë do ta përdorni? Këtë periudhë në Talent Garden po e përdorim për të ndërtuar versionin beta të ciceroni4.me. Duhet të falenderojmë të gjithë në TAG për mbështetjen e vazhdueshme. Gjithashtu më 30 Qershor do të bëjmë edhe një Event Prezantimi për ciceroni4.me pikërisht në ambjentet e TAG! Ku e shikoni biznesin tuaj pas 6 muajsh? Po pas 1 viti? Talent Garden Tirana i dha një cmim special projektit Ciceroni4.me dhe Tung Al ku për një muaj skuadrat do zhvil- lojnë idetë e tyre të biznesit në zyrat e tyre. Ja çfarë thonë anëtarët e ekipit në këtë intervistë ekskluzive për Infoalbania: Pritshmëritë tona nga Startup Weekend ishin të mëdha dhe u plotësuan. Organizimi shumë i mirë, mentorët shumë profesionalë. Pas gjashtë muajsh ciceroni4.me do të jetë stabilizuar në treg dhe do të fillojë fuqishëm Sezonin Verë Pse jo, duke u futur edhe në Greqi! SPECIALE STARTUP WEEKEND TIRANA

43 43 ARTIKUJ TË NGJASHËM 5 mesime nga karriera 500 milione dollareshe e Marissa Mayer Në moshën 39 vjeçare, Marissa Mayer është CEO e Yahoo, një kompani 40 miliardë dollarëshe. Në aspektin e pasurisë së saj personale, ajo ka krijuar të paktën 500 milionë dollarë. Konkretisht 300 milionë dollarë në Google dhe... Erion Nako: Idetë novatore duan mbështetjen e bizneseve të konsoliduara që Gerti BOSHNJAKU TË DALIN MBI UJË Pasi vlerëson Startup Weekend, Erion NAKO, përfaqësues i SAP* për Shqipërinë dhe Kosovën deklaron se është koha të mbështeten më fort idetë inovatore të sipërmarrësve të rinj të talentuar të cilët me anë të teknologjisë, arrijnë ti bëjnë më të mundshme, idetë e tyre të biznesit. Sipas tij, ky është një model i jashtëzakonshëm vetëpunësimi. Me profesion IT Business Development në SAP West Balkans, Nako i bën thirrje Qeverisë shqiptare, biznesit si edhe aktorëve kryesorë në edukim, atë të lartë apo profesional, të gjithë bashkë të kthejmë gjithmonë e më shumë vëmendjen nga ICT sepse mund të jetë një nga faktorët kryesorë që mund ta çojë Shqipërinë në një dimension tjetër: Ta kthejë vendin tonë, në një lokomotivë të teknologjisë në rajonin tonë. Më poshtë intervista ekskluzive e Z. Nako me Infoalbania: SPECIALE STARTUP WEEKEND TIRANA

44 44 Ju ishit përfaqësues i jurisë së Startup Weekend në këtë edicion të organizuar të fokusuar te sipërmarrja në sektorin e turizmit dhe trashëgimisë kulturore. Me pak fjalë na jepni një pasqyrë të shkurtër të bashkëpunimit tuaj me këtë event. Është hera e dytë që jeni anëtar i jurisë së këtij aktiviteti; si ndihesh kur organizatorët ju propozojnë sërish një vend në juri? Kuptohet që është një kënaqësi dhe privilegj të jesh në jurinë e këtij konkursi shumë të njohur në vendin tonë për iniciativat rinore të zhvillimit të biznesit, po gjithashtu edhe një detyrim që të jesh sa më i saktë, konciz dhe përkrahës i ideve dhe iniciativave rinore si kjo e Startup Weekend Tirana. Edicioni i sivjetëm ishte një rast goxha më specifik sepse edhe fokusi është në një sektor më pak të prekur deri më tani, ku të rinjtë nuk kanë qenë shumë të angazhuar deri më tani, po dua të them, që jam i suprizuar nga volumi i aplikimeve dhe tendencat në rritje të moshave të reja për të ofruar zgjidhje moderne biznesesh për turizmin dhe trashëgiminë kulturore. Dua të përmend këtu një sërë aplikacionesh e sidomos ato të 3-shes fituese si ofruesi i Ciceronit, historiku dhe treguesi digital i monumenteve të kulturës dhe historisë sonë, apo edhe muzeu virtual i Gjirokastrës, një zgjidhje shumë e gjetur për të ofruar njohjen e një qyteti muze si Gjirokastra tek të gjithë moshat dhe grupet e ndryshme që nuk kanë mundësi të vizitojnë çdo cep dhe monument të qytetit të gurtë. Si ekspert në sektorin ICT, përse shërbejnë aktivitete të tilla? Kujt i shërbejnë? Çfarë nevojë plotësojnë? Mendimi im personal sa i takon iniciativave të tilla është shumë pozitiv dhe shtytës apo motivues për këto lloj aktivitetesh ku del në pah fryma e inovacionit dhe shpirti i sipërmarrjes së të rinjve të talentuar, të cilët me anë të teknologjisë, arrijnë ti bëjnë më të mundshme, idetë e tyre të biznesit. Ato i shërbejnë të gjithëve, brezit të ri sidomos si një model i jashtëzakonshëm vetëpunësimi, si dhe vetë ekosistemit ku ne të gjithë bëjmë pjesë, duke sjellë zhvillim të vendit, sjelljen më afër të SPECIALE STARTUP WEEKEND TIRANA

45 teknologjisë në të përditshmet tona dhe shpejtësi veprimesh e lehtësira në jetën e gjithë secilit. Këto tip eventesh promovojnë inovacionin, pra kërkojnë gjenerim të ideve të reja. Çfarë ndodh më pas me këto ide? Ushqehen për tu vënë në praktikë? Idetë e reja janë gjithmonë frut i intuitës dhe pasionit të të rinjve që studiojnë në fusha të ndryshme të dijes, dhe janë këto ide, ushqimi kryesor i këtij modeli eventesh si startup, për tu përcjellë në një audiencë më të gjerë vlerësuese siç është Juria dhe për tu vlerësuar pastaj me çmimet përkatëse. Edhe pse nuk mund të shpallen fituese, mund të ketë ide startupesh që në momentin dhe kohën e duhur, e suportuar nga njerëzit e duhur të sipërmarrjes, që mund të gjenerojnë super-biznese në nivele botërore; kujtojmë këtu rrjetet sociale si: Facebook apo Instagram që janë ide inovatore që kanë ndryshuar gjithë botëkuptimin e sotëm për përdorimin e internetit në mbarë botën. Vështirësitë kryesore mbeten ato të vënies në praktikë, sepse gjithmonë nga idetë në aktivitetin normal të një biznesi ekziston një hendek i madh, që është ajo që quhet setup, e cila ka një kosto aspak të vogël që përgjithësisht frenon shumë njerëz të marrin riskun e të qenit sipërmarrës. Më pas vazhdimi dhe suksesi i ekzistencës së çdo biznesi varet nga modeli që sipërmarrësi dhe stafi i biznesit përzgjedhin për të ofruar, duke maksimizuar fitimin, duke optimizuar kostot me burimet e duhura monetare apo edhe ato njerëzore. A ngrihet një urë mes individëve që gjenerojnë ide dhe bizneseve që mund ti mbështesin për ti vënë këto ide në praktikë? Ka ndonjë model që përdoret jashtë Shqipërisë (për shembull në Silicon Valley etj) që mund ta marrim për bazë edhe në Shqipëri për ta implementuar. A do të ketë të njëjtat vlera? Këto ura bashkëpunimi duhet që pak nga pak të ngrihen edhe në tregun shqiptar, megjithëse deri më tani, shumë pak prej tyre kanë arritur të kthehen në biznese të suksesshme pasi mungon mbështjetja nga bizneset e konsoliduara, nga organizatat apo fondet e investimeve, që idetë fillestare inovatore të mbështeten deri në fazën që quhet ndryshe në gjuhën popullore të dalin mbi ujë, pra të jenë fitimprurese, duke larë investimin. Modele të këtilla në botë ka me dhjetëra, ku do të kujtoj këtu parqet teknologjike dhe inkubatorët e biznesit që janë bërë shumë të përhapur në mbarë botën apo edhe në rajonin tonë. 45 Kujtoj këtu Greqinë që është një vend model për startup-et sidomos mbas krizës së fundit që ka pllakosur atë vend, apo Izraelin që mbahet nga të gjithë si atdheu i startup-eve dhe sidomos atyre në fushën e teknologjisë. Një projekt shumë ambicioz ka qenë prezantuar edhe në bashkinë e Tiranës para disa vitesh, për një zonë teknologjike të quajtur simbolikisht Tirana Valley, po mendoj se ajo fle ende në sirtarët e pushtetit lokal, dhe të shpresojmë që zgjedhjet e reja lokale, bashkë me mbështetjen e qeverisë të krijojnë një frymë sa më të mirë për një park teknologjik apo inkubator të parë teknologjik në Tiranë dhe më gjerë në Shqipëri. Përdoret shpesh si shprehje se ICT është një sektor në zhvillim në Shqipëri; konkretisht a po ushqehen realisht inovacionet? A kanë terren për tu zhvilluar ato, a ka infrastrukture mbështetëse? Sektori është në zhvillim dhe kjo është një e vërtetë e pamohueshme, por aq i vërtetë është edhe fakti që ky sektor nuk është mbështetur sa duhet nga qeveritë e këtyre viteve të fundit, edhe pse ndryshimet me 5 vjet më parë janë goxha të ndjeshme. Dua të them që ka filluar një tendencë mbështetje nëpërmjet Ministrisë së Inovacionit dhe shoqatave e organizatave të ndryshme, por ka ende shumë për të bërë, dhe një detyrë i ngelet ende zonjës Milena Harito si Ministre direkte e Inovacionit si dhe agjensive të tjera që koordinojnë dhe mbështesin këtë sektor kaq të rëndësishëm, sidomos për moshat e reja. SPECIALE STARTUP WEEKEND TIRANA

46 Shpesh në biseda mes sipërmarrësve të sektorit ICT thuhet se janë të pakta burimet njerëzore të kualifikuara, ndërkohë oferta e punëkërkuesve është e madhe; duket se ka një boshllëk ku nuk gjendet një pikë takimi nga të dyja palët. Çfarë mungon? Çfarë duhet bërë për ti sjellë më afër 2 palët? Shumë e vërtetë, kemi një gap midis kërkesave të tregut dhe asaj që ofrojnë studentët tanë të BACHELOR 3 vjeçar apo edhe më tej tek edukimi Masterit 2 Vjeçar. Ai që është problemi kryesor i deritanishëm shfaqet hapur nga niveli arsimor i brezit të ri, i cili është ende larg nivelit të specializuar që kërkon tregu ICT. Kemi një diference të madhe midis kërkesave tv tregut për specializime në fusha të caktuara si programimi, rrjetat, siguria apo edhe infrastruktura dhe asaj që ofron shkolla jonë e teknologjisë në të gjitha nivelet, apo në të dy sistemet, si atë publik ashtu edhe në atë privat. Ajo që duhet bërë për të sjellë më afër këto 2 grupe interesi, punëdhënësit në ICT dhe burimet njerëzore që gjenden në treg, është update i kurrikulave në universitetet në top listat botërore, në gjuhë të huaj (kryesisht anglisht), dhe si kryerja e praktikave të vërteta me produktet e ofruesve më të mëdhenj të teknologjisë në laboratorët apo edhe në partnershipet që kryhen vitin e fundit të diplomimit. Duke ofruar kurrikulat e fundit nga edukimi mbarëbotëror si dhe praktikat bashkëkohore në kompanitë e biznesit të ICT, besoj se do arrijmë të mbushim këtë hendek dhe do ofrojmë më shumë vende pune për specialist ICT duke ofruar edhe burime njerëzore për të eksportuar jashtë vendit. Projektet e përzgjedhura si fituese në Startup Weekend dhe personat që i kanë propozuar do të mund të prezantohen me biznese apo organizata dhe së bashku të krijojnë një marrëdhënie win win që ti çojë drejt realizimit të projekteve në vazhdim dhe në terma afatgjatë? Besoj që ky është modeli më i mirë, pasi bizneset do gjenin në këto lloj projektesh plotësimin e gjithë sfidave kryesore që sjell ekonomia globale siç janë hapja e tregjeve, konsolidimi i tregut të punës etj, kështu që modeli win-towin me startupet do të bënte që të dy palët të kishin përfitime afatgjata. Startupet do të kishin një garanci për zhvillimin e mëtejshëm dhe nuk do kishin një frikë nga risku i setup-it ndërsa bizneset do të kishin një hapësirë ku do materializonin gjithmonë idetë e tyre inovatore të konkretizuara nëpërmjet teknologjisë, që ngelet arma kryesore e zhvillimit. Kjo e fundit e fuqizuar nga energjia dhe pasioni i të rinjve që janë në krye të këtyre startupe-ve, them se janë një forcë sinergjish që kanë për ti çuar përpara të dy palet e këtij binomi. Kujtoj këtu që gjigandë botërorë si GOOGLE janë sot promotorët kryesorë të startupeve ( Startup Grind ) duke bashkëpunuar me këto lloj idesh inovatore, për ti kthyer në modele afatgjata. Në fund, ke ndonjë thirrje në veçanti për të rinjtë apo për grupet e interesit që mund të ndikojnë në zhvillimin e sektorit të ICT në Shqipëri? 46 Patjetër, i bëj një thirrje gjithë brezit të ri, por mbi të gjitha Qeverisë shqiptare, apo edhe vetë biznesit, si edhe aktorëve kryesorë në edukim, atë të lartë apo profesional, të gjithë bashkë të kthejmë gjithmonë e më shumë vëmendjen nga ICT sepse mund të jetë një nga faktorët kryesorë që mund ta çojë Shqipërinë në një dimension tjetër; atë që kam thënë para ca kohësh në një media vizive, Ta kthejë vendin tonë, në një lokomotivë të teknologjisë në rajonin tonë. Sa më shumë të rinj me njohuri teknologjike, aq më i rëndësishëm roli i Shqipërisë në rajon, aq më të mëdha nismat me partneritet ndërkombëtarë të kësaj fushe dhe jo vetëm, aq më i shëndetshëm ambjenti i biznesit në vend. Le të shpresojmë që në 4-5 vitet e ardhshme, reformat e sapofilluara të na japin rezultatet e kërkuara nga të gjithë. * SAP SE (Systems, Applications & Products in Data Processing) është një korporatë multinacionale gjermane që prodhon software për kompani të ndryshme për menaxhimin e operacioneve dhe të konsumatorëve. SAP e ka qendrën në Walldorf, Baden-Württemberg. Ajo regjistron zyra rajonale në 130 vende të botës dhe numëron mbi 291,000 konsumatorë në 190 vende. SPECIALE STARTUP WEEKEND TIRANA

47 KËRKIM MARKETING

48 48 Çdo sesion u moderua nga një profesor biznesi dhe studentët nuk e dinin se kush kompani po e drejtonte fokus grupin, kështu përgjigjjet ishin neutrale dhe të pafiltruara. FOCUS GROUPS * Si të drejtojmë Ja shembulli i kompanisë Seagate Përse pikërisht studentët e kolegjit do të thoni ju? Sepse ata janë e ardhmja dhe ne duam që ata të na shohin në të ardhmen e tyre. Sot njerëzit krijojnë dhe mbledhin një mori të dhënash dhe nevojitet ruajtja e tyre diku. Seagate dëshiron të sigurohet se produktet e saj janë ato që duan njerëzit. Kështu për të kuptuar më mirë atë grup klientësh potencialë, Seagate filloi të mirëpresë focus groups në universitetet e Bay Area për të mësuar për zakonet e blerjes, ndërgjegjësimit rreth brandit dhe perspektivat e studentëve të universiteteve në lidhje me teknologjinë e konsumatorëve. Vitin e shkuar, drejtuesit ekzekutivë të Seagate, një furnizues lider i hard drives dhe storage solutions, kuptoi se dinte shumë pak për një treg target shumë të madh: studentët e universiteteve. Çfarë e bën një brand më tërheqës se tjetrin? A është çmimi faktori më i madh apo janë shërbimet më të rëndësishme? A përdorin ata hard drives apo preferojnë cloud storage? Çfarë lloj përmbajtjeje ruajnë ato në kompjuterat e tyre? Profesori i drejtoi studentëve një seri pyetjesh që adresonin trendin e gjërë të teknologjisë dhe zakonet e blerjes, tabletët, smartfonët dhe laptopët për shembull, para se e gjithë vëmendja të drejtohej tek nevojat për ruajtjen në kompjuterat e tyre. Grupet e studentëve e lejuan Seagate të merrte mendimet e tyre për ruajtjen e informacionit në bazë ditore si në shkollë ashtu edhe për përdorim personal ndërsa dhanë informacion se si të përmirësohen produktet dhe të përmirësohen strategjitë e marketingut dhe të PR. Kërkoni të bëni të njëjtën gjë me focus grupin tuaj? Ja disa nga hapat që mund të ndërmerrni për të përgatitur një program. 1. Përvijoni objektivat e kërkimit tuaj. Vendosni rregulla për të gjithë pjesëmarrësit. Sigurohuni se të gjithë pjesëmarrësit e dinë se përgjigjjet e tyre rregjistrohen dhe se ato do të paraqiten më pas. Shpjegoni se çfarë informacioni do të doni të merrni dhe për çfarë qëllimi. KËRKIM MARKETING

49 Diskutoni rreth shërbimeve ose përfitimeve të caktuara të cilat ju do të donit t i nxirrnit në pah. Sigurohuni që të përfshini tema që janë të gjëra me qëllim stimulimin e debatit. 2. Zgjidhni një moderator për sesionin tuaj Moderatori duhet të jetë neutral, të shmangë ndikimin në bisedë dhe të stimulojë pjesëmarrje dhe përfshirje. Moderatori duhet të kuptojë qëllimet e focus group. Moderatori duhet të jetë me eksperiencë në këtë fushë. Anonimati i kompanisë është i rëndësishëm. Sigurohuni që moderatori nuk e përmend emrin e kompanisë përgjegjëse për focus group. 3. Zgjedhja e pjesëmarrësve Në varësi të informacionit që kërkoni të merrni, ju do të dëshironi të keni një pjesëmarrje të gjërë demografike. Nëse kërkoni studentë, ju do të doni ti kini nga nivele, klasa dhe gjini të ndryshme. Moderatori nuk duhet ti njohë pjesëmarrësit personalisht. Focus groups nuk duhet të ketë më shumë se 15 pjesëmarrës. Ndonjëherë njerëzit ndihen jo rehat kur ka shumë pjesëmarrës. Duhet të jetë një bisedë interaktive, e hapur e cila tenton të jetë rezultat i grupeve më të vogla. Pjesëmarrësit nuk duhet të hiqen nga lista sepse ato nuk kanë eksperiencë apo njohuri rreth produktit ose shitësit tuaj. Shpesh pjesëmarrës të tillë japin mendimet më të mira. 4. Zgjidhni vendin e duhur Vendi ku zhvillohet focus group duhet të jetë KLIKO PËR TË PARË VIDEON 49 konfidencial, me qëllim që pjesëmarrësit të ndihen rehat në atë masë që mund të ndajnë mendimet e tyre pa u merakosur për ata që mund ti shohin rrotull. Sigurohuni se vendi i zgjedhur i lejon të gjithë pjesëmarrësit të shohin dhe të përballen me njëri tjetrin. Duke parë të gjithë pjesëmarrësit, ato bashkëpunojnë më mirë. - Sesionet nuk duhet të jenë të gjata më shumë se dy orë, kështu grupi mund të qëndrojë i përqëndruar dhe në linjën e duhur. 5. Ofroni një përmbledhje në fillim të sesionit Jepni sa më shumë kontekst dhe background që të mundeni në fillim të sesionit për të ndihmuar pjesëmarrësit të kuptojnë qëllimin e focus group dhe se si do të përdoren rezultatet. Siguroni të falenderoni anëtarët e grupi për pjesëmarrjen e tyre. 6. Përmbyllni sesionin e focus group Para se ta mbyllni sesionin, i pajisni pjesëmarrësit me një anketim të shkurtër për të mbledhur mendime, komente dhe informacion lidhur me çfarë pëlqyen dhe çfarë jo rreth sesionit. Falenderojini përsëri pjesëmarrësit dhe përsëritni se për çfarë do të përdoren të dhënat e gjetura. Përgjigjuni ndonjë pyetjeje që mund të kenë pjesëmarrësit. Pasi sesioni përfundon, moderatori duhet të paraqisë një raport me shkrim kompanisë. * Focus group Ky term përdoret në fushën e kërkimeve të tregut. Kjo fjalë përdoret kur kemi një grup njerëzish midis 4 dhe 15, të cilët nën drejtimin e një moderatori, përqëndrohen dhe diskutojnë rreth një produkti apo çështje të caktuar. KËRKIM MARKETING

50 BIZNES & INOVACION

51 51 Novacioni i vazhdueshëm është jetik për kompani në ekonomi dinamike. SI TË NDËRTONI NJË KOMPANI më inovuese Produkte të reja, shërbime më të mira, teknologji më rentabël, apo staf më i përgatitur këto janë të gjitha rezultat i një kulture që mbështet risitë dhe të menduarit përtej të përditshmes. Por një kulturë e tillë nuk është e lehtë të krijohet. Pikat e mëposhtme mund të ndihmojnë: 1. Forco ekspertizën! Ideja kryesore: Mesatarisht, informacioni që marrim sot humb aktualitetin brenda 18 muajve të ardhshëm. Për të qëndruar aktual dhe për të marrë ide të reja: Si: Merrni pjesë në konferenca, lexoni një revistë të profesionit, ose pini një kafe me një ekspert të njohur në fushën tuaj edhe nëse nuk e njihni paraprakisht. Ai/ajo do ndihet i vlerësuar, ti do ndihesh i plotësuar! 2. Reflektoje novacionin në praktikë! Ideja kryesore: Krijoni mundësi për stafin të bëjë aktivitete që nuk kanë lidhje me punën gjatë 8-orëshit mund të jenë aktivitete bamirësie, komunitare çdo gjë që mund të ndryshojë mënyrën se si stafi juaj i percepton gjërat e reja. Si: Mbillni pemë në emër të kompanisë, ndih- moni një jetimore, ose dhuroni libra mbi sipërmarrjen në një shkollë në zona të pazhvilluara. 3. Diskutoni mbi ide të reja! Ideja kryesore: Idetë e reja jane shpesh të pazakonta, dhe si çdo gjë e pazakontë është vështirë të përqafohet në masë. Duke krijuar hapësira ku këto ide bëhen pjesë e diskutimit të përditshëm, bëhet më e thjeshtë të pranohen. Si: Krijoni kohë në kompani të diskutoni një video nga TED Talks, si kjo këtu për shembull, ose një libër të pazakontë si ky këtu. Burimi: ISN Albania ndihmon profesionistë dhe kompani të ndërtojnë programe trajnimi që stimulojnë performancën. BIZNES & INOVACION

52 52 LINDITA KOMANI Komani: Talent Garden në Tiranë synon hapjen e një PERSPEKTIVE TË RE INOVATIVE Talent Garden Tirana është një hapësirë coworking për talente të fushës dixhitale dhe kreative që veprojnë si profesionistë të lirë, sipërmarrës e punonjës në startupe të reja dhe/ose ndërmarrje ekzistuese. Kjo nismë disavjeçare me burim në Itali, tashmë është përhapur në 15 qytete europiane, e prej muajit maj 2015 ndodhet edhe në Tiranë. Për këtë iniciativë të cilën Linda Komani e nisi në shkurt të 2015, ajo na flet në intervistën e mëposhtme ekskluzivisht për Infoalbania: Kush ështe Lindita Komani? Gerti BOSHNJAKU Manaxhere / Konsulente / Sipërmarrëse. Studioi biznes dhe financë në Universitetin e Gracit (Austri) ku u specializua në studime master në fushat e manaxhimit financiar dhe industrial dhe manaxhimit e biznesit ndërkombëtar. Gjithashtu para pak kohësh përfundoi studimet master për EU Business Law në Universitetin e Tiranës. Jetën profesionale ia kushton manaxhimit dhe konsulencës sikurse dhe shkrimit (letrar dhe jo-letrar). Lindita ka qenë aktive në krijimin, manaxhimin e zhvillimin e mëtejshëm të disa OJF-ve që veprojnë në fusha të ndryshme, në fushën shkencore (Instituti Alb-Shkenca), sipërmarrjen dhe zhvillimin e të rinjve (know&how Junior Enterprise në Austri, Unique Junior Enterprise në Shqipëri, UNI Group Junior Enterprise në Kosovë, JADE në Austri dhe Belgjikë, Think Young në Belgjikë), sektorit IT (Shoqata Shqiptare e Teknologjisë së Informacionit) si dhe Austrian Society Albania dhe Albanian Road Safety Council. Në 2013 Lindita krijoi zyrën e konsulencës Kompass dhe që prej muajit shkurt 2015 ajo drejton iniciativën e re të biznesit Talent Garden Tirana. Në maj 2015 Lindita ishte gjithashtu aktive si mentore në Pioneers Festival Çfarë është Talent Garden? Si lindi dhe kujt i drejtohet si nismë? Talent Garden Tirana është një hapësirë coworking për talente të fushës dixhitale dhe kreative që veprojnë si profesionistë të lirë, sipërmarrës e punonjës në startupe të reja dhe/ose ndërmarrje ekzistuese. Kjo nismë disavjeçare me burim në BIZNES & INOVACION

53 53 Itali, tashmë është përhapur në 15 qytete europiane, e prej muajit maj 2015 ndodhet edhe në Tiranë. Nisma ndërkombëtare është themeluar nga profesionistë e sipërmarrës të rinj në moshë, të cilët në vështirësi për t u bërë grup për të zhvilluar idetë e tyre, me mbështetje nga sipërmarrës të cilët besuan tek ata, krijuan të parën hapësirë të këtij lloji në qytetin verior të Italisë, në Brescia. Në Shqipëri kjo nismë sillet nga ndërmarrja LocalEyes, multinacionale lider në fushën e përkthimit dhe lokalizimit, me qendër në Irlandë e aktive me zyrat e veta në 14 shtete. LocalEyes njeh përparimet më të fundit në fushën e teknologjisë përmes shërbimeve që bën për klientë ndërkombëtare si Apple, Amazon, Samsung, IBM, Siemens e shumë të tjerë dhe përmes sjelljes së Talent Garden në Tiranë synon hapjen e një perspektive të re inovative zhvillimi, qoftë për ndërmarrjen vetë ashtu edhe për ekosistemin e teknologjisë dhe inovacionit në Shqipëri. Nisma i drejtohet talenteve të fushës dixhitale dhe kreative, të cilët dëshirojnë të jenë në kontakt direkt me mundësi të reja zhvillimi për ta, të kenë qasje në treg ndërkombëtar për produktet e shërbimet e tyre, të kenë mundësi të përfshihen në projekte që do të vijnë nga jashtë përmes kësaj strukture të re të krijuar. Çfarë boshllëku plotëson në aktualitetin / ekosistemin e sotëm shqiptar? Talent Garden Tirana pasuron ekosistemin e sotëm shqiptar dhe kontribuon duke mbushur një boshllëk / duke zgjidhur një problem që njihet si i tillë nga profesionistët e lirë e sipërmarrësit shqiptarë e pikërisht mungesën e aksesit në tregje ndërkombëtare. Ky boshllëk / problem deri më sot nuk ka marrë vëmendjen e duhur dhe ndërmarrjet në të shumtën e rasteve konkurrojnë me njëra-tjetrën deri edhe egërsisht në rang lokal pa patur shfrytëzuar mundësinë që bota e biznesit sot është globale dhe tregu shqiptar një pjesëz shumë e vogël në këtë botë. Mendoj që perspektiva e çdo biznesi do të ishte një tjetër nëse që nga fillimi, ose të paktën që nga çasti kur konstatohet, drejtuesit e tij vlerësojnë siç duhet mundësinë që të jep biznesi ndërkombëtar. Me punën tonë, Talent Garden Tirana dhe LocalEyes si themeluese e mbështetëse kryesore e saj, ne do të kontribuojmë që perspektiva për bizneset dhe profesionistët e lirë që do të duan të bëhen pjesë e iniciativës, të ndryshojë pozitivisht. Të mirëpritur të përfshihen janë edhe biznese e iniciativa ekzistuese në Shqipëri të cilat kanë vision të njëjtë për zhvillimin e ekosistemit dhe të sektorëve në fjalë (dixhital dhe kreativ). Çfarë vlerash promovon Talent Garden Tirana? Talent Garden Tirana promovon talentet shqiptare në fushën dixhitale dhe kreative që janë të gatshëm për perspektivën ndërkombëtare dhe synojnë për një të ardhme më të mirë, promovon inovacionin lokal dhe global, promovon vlerat dhe e bashkëpunimit dhe punës së përbashkët si një nevojë e si hallkë thelbësore për arritjen e zhvillimit individual dhe të biznesit, perspektivën globale për të menduar ndryshe e për t u rritur nga ana profesionale. BIZNES & INOVACION

54 Si i ndihmon Talentet e reja apo Startup-et pjesëmarrja në aktivitetet e TAG? Me praninë në TAG Tirana, talentet, profesionistë të lirë e sipërmarrës në startupe e ndërmarrje ekzistuese bëhen anëtarë të një rrjeti ndërkombëtar talentesh që aktualisht përmban mbi 500 anëtarë në Itali, Spanjë, Lituani e në perspektivë të afërt edhe Luksemburg, Zvicër, Danimarkë, SHBA. Deri në vitin 2018 pritet që Talent Garden do të ketë 50 hapësira në vende të ndryshme të botës. Përtej kësaj anëtarët e TAG Tirana kanë akses në rrjetin e kontakteve të LocalEyes. e kushteve të konkursit, ne do të zhvillojmë aktivitete promovuese e tutoriale për të ndihmuar të interesuarit të plotësojnë kushtet me qëllim që aplikimet të plotësojnë kushtet për vlerësim nga juria. Faqja e konkursit është: Në fillim të muajit korrik në këtë faqe do të paraqitet lista e plotë e kushteve dhe formulari i aplikimit. 54 Prania fizike dhe virtuale në këtë rrjet hap një perspektivë rrjetëzimi e promovimi që ndryshe e tjetërkund nuk do të mund të gjendej. Ju keni lançuar një Konkurs Talentesh. Si është organizuar dhe çfarë kriteresh ka për pjesëmarrje? Konkursi GoGlobal Prize është lançuar përmes nesh si iniciativë e themeluesit të TAG Tirana, LocalEyes. Ky konkurs ka për qëllim të zbulojë startup-et më inovative me potencial global, pra me perspektivën për t u lançuar në nivel global përmes strukturës dhe lidhjeve që LocalEyes zotëron kudo ku vepron si biznes ndërkombëtar. Konkursi fillon me Shqipërinë dhe do të shtrihet në të gjithë shtetet ku LocalEyes ka zyrë përfaqësimi. Në secilin shtet do të zgjidhet nga një startup fitues. Juria që bën vlerësimin është ndërkombëtare dhe drejtohet nga drejtuesit e LocalEyes. Startupet e interesuara kanë kohë për 4 muaj që të përgatiten për këtë konkurs dhe të dorëzojnë idenë e tyre për konkurrim. Në muajin korrik, me lançimin Çmimi GoGlobal Prize përmban: euro nga LocalEyes për startup-in fitues në shkëmbim të një numri aksionesh për pjesëmarrje në startup, një muaj inkubacion në Akademinë GoGlobal të LocalEyes të krijuar në afërsi të Milanos në Itali, mbështetje për modelin e biznesit dhe përgatitjen e startup-it nga ana ligjore dhe financiare për t u lançuar në nivel ndërkombëtar, mbështetje në sigurimin e fondeve të mëtejshme përtej shumës së dhënë për fitoren nga LocalEyes. BIZNES & INOVACION

55 55 Çfarë do të ndodhë në të ardhmen në TAG Tirana? Iniciativa interesante e aktivitete të pazhvilluara më parë në Tiranë do të mundësohen përmes TAG Tirana. Ne po punojmë për konceptimin dhe përfshirjen e talenteve në to. Vlejnë të përmenden në mënyrë të veçantë: LocalEyes GoGlobal Prize si dhe Next Friday Job. Për iniciativën e parë u shpreha pak më lart. Iniciativa e dytë synon sjelljen e punëve të përmasave të ndryshme për talente shqiptare, qofshin këto nga jashtë ashtu edhe nga ndërmarrje vendase, krijimin e një lloj burse punësh për fushën dixhitale dhe kreative ku talentet konkurrojnë me ide/koncepte zgjidhjeje për t i fituar ato. Puna lançohet të premten dhe deri të premten në vijim të interesuarit mund të paraqesin idenë/konceptin e tyre sesi puna mund të kryhet. Të premten në vijim, në një aktivitet Aperitif të llojit tipik italian, në mjediset e TAG Tirana shpallet fituesi i cili fiton një kontratë afatshkurtër për kryerjen e punës deri në përfundim. Puna e përfunduar i prezantohet në vijim publikut që ndjek zhvillimet e rrjetit tonë. Gjithashtu këtyre dy iniciativave pritet t i shtohen edhe të tjera, trajnime të ofruara nga ndërmarrje e profesionistë të lirë, evente prezantimi ndërmarrjesh e produktesh të reja, fjalime frymëzuese, aktivitete rrjetëzimi e më gjerë. Ndaj ia vlen të qëndrojmë në kontakt edhe më tej, për të folur dhe për perspektivën që ato do të mundësojnë. Në fund një këshillë motivuese nga ty, drejtuar sipërmarrësve të rinj apo atyre që dëshirojnë të kenë Startup-in e tyre? Mendoni në mënyrë pozitive dhe ushtrojeni veten drejt mendimit pozitiv e kërkimit të vizionit afatgjatë. Jini të hapur drejt bashkëpunimit, krijimit e forcimit të një grupi i cili në shumatore është më i fortë dhe me më shumë kapacitet krijimi dhe zhvillimi se individët që e përbëjnë atë. Që në nisje mendoni përtej kufijve të Shqipërisë. Bota e biznesit sot është mbikufitare dhe ofron mundësi për të gjithë që duan të punojnë e kanë vullnet të zhvillohen. Filloni pa shumë pretendime, më së pari për të provuar nëse sipërmarrja bën për ju. BIZNES & INOVACION

56 BIZNES SOCIAL

57 57 Emiland Skora, pronari i Mediterranean Imports, Inc. & Mediterranean Export Imports Albania Shpk tregon në një intervistë ekskluzive për Infoalbania për historinë prapa startup-it të tij të suksesshëm në fushën e bimëve medicinale. Skora zotëron një fermë organike prej 23 hektarësh e mbështetur në një moment kyç nga Yunus Social Business Albania. Lexoni mbi përpjekjejet e djaloshit të ri për të ngritur një biznes ndryshe në Shqipëri sepse Shqipëria nuk ka nevojë për një kafene, restorant apo një karburat tjetër. Idetë e reja, afatgjata dhe të qëndrueshme janë të vështira për tu gjetur por ja vlen të kërkosh gjërë e gjatë. Rudina HOXHA La Amerikën për SHQIPËRINË dhe bimët e saj të mrekullueshme aromatike, ja historia e Emiland Skorës Ju lutem, a mund të na bëni një panoramë të startup tuaj dhe nga e morët këtë ide? Në vitin 2010 ( jetoja në San Francisco, Ca) vendosa që kishte ardhur koha të investoja në diçka të vogël në Shqipëri dhe kisha disa ide të cilat i hodha në letër për të parë se cila ishte më pak e kushtueshme dhe me fitimprurësja. Duke biseduar me familjen e shoqerinë, rastësia me lidhi me dikë në fushën e kozmetikës dhe më pyeti për vajrat esenciale pasi Shqipëria ka qënë një nga vendet më të njohura për prodhimin e tyre në vitet Pasi lexova disa rrjeshta për kete industri dhe mundësinë e krjimit të një biznesi të tillë në Shqipëri, vendosa që menjëherë të filloja përgatitjet e një plan biznesi. Fatkeqësisht, ky biznes nuk ishte më pak i kushtueshmi për tu ngritur dhe sigurisht jo më fitimprurësi por të paktën ishte afatgjatë. Në fund të vitit 2010, fillova punimet per ndërtimin e një distilerie të varjave etero vajore (vajra esenciale) që janë një produkt i bimëve medicinale. Pse zgjodhët bimët medicinale? Arsyet janë të shumta, por ajo më kryesorja ishte se Shqipëria ka një mori bimësh aromatike dhe medicinale që rriten në natyrë. Eshtë një industri që ka kuptim këtu tek ne dhe ekziston një forcë punëtore që mund t i mbledhi këto bimë në natyrë. Industria e bimëve medicinale është shumë e madhe dhe përfshin atë ushqimore, kozmetike dhe farmaceutike dhe të githa kërkojnë një produkt natyral e të paster, gjë që ne këtu e kemi me shumicë, ose të paktën ashtu ishte fjala që mbizoteronte në industri. A pati një moment të vështirë në këtë ndërrmarrje dhe si e kaluat atë me sukses? Çfarë ndihme ju ka dhënë Yunus Social Business Albania në këtë drejtim? Menjëhere pasi fillova prodhimin e esencave, klientët filluan të kërkojnë çertifikimin organik të këtyre esencave, diçka që tani është praktikisht e kërkuar nga të gjithë dhe pa të nuk mund të ecesh përpara. Kjo ishte dhe pika ku modeli i biznesit u desh të ndryshoje pasi u bë praktikisht e pamundur të sigurojë një sasi të madhe bimësh medici- BIZNES SOCIAL

58 58 nale që ishin organike( jo të çertifikuara, por thjesht natyrale e të pastra). Kjo u bë një pengesë mjaft e madhe për mua pasi nuk po arrija të siguroja as 30% të kërkesës së tregut dhe shumë shpejt klientët mund të largoheshin. Arsyeja ishte mbjellja dhe kultivimi në masë i bimëve medicinale në Shqipëri dhe kryesisht në Koplik si dhe përdorimi i kimikateve nga fermerët për të rritur prodhimin e fitimin e tyre. Në fund të sezonit grumbullues të vitit 2013, nuk arrita të siguroja më shumë se 20% të kërkesës për lëndë të parë dhe biznesi nuk arriti të mbulonte shpenzimet. Duke identifikuar problemin dhe zgjidhjet e tij, vendosa që të krijoja një cikël të mbyllur ku të isha fermeri, grumbulluesi, përpunuesi si dhe eksportuesi i bimëve medicinale. Kjo kërkonte një investim të madh dhe po hasja disa pengesa nga bankat që në atë kohë nuk jepnin kredi të tilla për fermerët. Në 2014, rastësia me çoi tek Shkëlzen Marku, drejtori i Yunus Social Business Albania dhe lindi koncepti i një ferme organike që do të funksiononte si një biznes social ( fitimet në fund të vitit nuk ndahen por qëndrojnë në biznes për të rritur aktivitetin). Pas një periudhe të shkurtër, u krijua një plan biznesi dhe biznesi im u nda në dy pjesë. Një distileri vajrash esenciale që funksionon si një biznes normal dhe një fermë organike që është në funksion të distilerisë por është e pavarur ndaj saj. Falë investimit të bërë nga YSB Albania, ferma organike tani ka 23 Ha nën kontrollin e saj dhe këtë sezon do të ketë dhe korrjen e parë të këtyre bimëve. Kemi punësuar më shumë se 60 persona si dhe kemi arritur të përdorim tokë që kishte me shumë se 20 vite pa u mbjellë. Pronaret e këtyre tokave tani marrin një qera vjetore si dhe punësohen në tokat e tyre gjatë vitit. Falë krijimit të fermës organike, distileria ka mundesinë të sigurojë kërkesën për lëndë të parë dhe të kërkojë për klienntë të rinj, gjë që nuk ishte e mundur për 3 vitet e para të ekzistences së saj. Çfarë mësimesh të mësuara do të ndanit me sipërmarrësit e rinj? Të medohen gjatë përpara se të hapin një biznes të tyrin. Shqipëria nuk ka nevojë për një kafene, restorant apo një karburat tjetër. Idetë e reja, afatgjata dhe të qëndrueshme janë të vështira për tu gjetur por ja vlen të kërkosh gjërë e gjatë. Nëse i futen një pune për tu bërë i pasur shpejt, fatkeqësisht do te falimentojnë brenda një 5 vjeçari dhe investimi i tyre do të humbasë. Gjithashtu, forca më e madhe që ata mund të kenë, janë punëtorët e tyre. Pa ata, biznesi do të falimmentojë, sado i mirë, i zgjuar dhe i dedikuar sipërmarrësi mund te jetë. Sipas mendimit tuaj, çfarë kërkon një startup që të lulëzojë? A vini re kaos në kulturën e startup në Shqipëri? Në rradhë të parë duhet të jetë ndryshe nga të tjerët. Kërkon një forcë mbështëse, jo vetëm financiare ( sado i madh apo i vogël nje biznes mund të jetë). Kjo forcë përfshin ligjet e shtetit ku pasuria jote mund të mbrohet e të mos kopjohet brenda 24 orëve dhe nga njëherë me të njëjtin emër. Kërkon një forcë punëtore të specializuar që fatkeqësisht në Shqipëri është shumë e vogël dhe kërkon durim, shumë durim. Kultura e biznesit në Shqipëri është ajo e kopimit dhe jo e inovimit. Eshtë me të vërtetë për të ardhur keq kur ecën nëpër Tiranë dhe sheh të njëjtën gjë në çdo cep të rrugës. Kjo mund të jetë pak e rëndë për të thënë, por shqipëtari në përgjithësi nuk guxon të jetë i pari për të nisur diçka, por preferon të replikojë diçka e të ndajë atë 5 lek fitim që dikush tjetër po merr. Kam dëgjuar se do ti shtrini hapësirat dhe do të krijoni një zonë të tërë bio. E vërtetë? Po, është e vërtetë. Nëse mundësia për të siguruar tokë do të më jepet, nuk do të ndalem. A mendoni se themeluesit e startup bëhen të pasur shumë herët? Ku janë që të më japin disa sygjerime dhe mua:) Ideja që të kesh një biznes tëndin nuk është që menjëherë të blesh një makinë të fundit apo të kesh një rrogë të madhe. Në fillim, gjithshka duhet të jetë e llogaritur për të rritur e forcuar biznesin por unë mund ta kem komplet gabim. Kur të flas me këta që janë pasuruar shpejt mund të ndërroj edhe unë idetë. Ju falenderoj shumë për mundësinë që më dhatë dhe shpresoj të bëjmë një intervistë përsëri pas disa vitesh. BIZNES SOCIAL

59 KËSHILLA NGA NJERËZ TË SUKSESSHËM

60 60 NGA KATEGORIA Gerti Boshnjaku: Me punë duhet të sfidojmë kohën Me Gertin jemi takuar në vitin 2014 në Tiranë dhe më magjepsi shumë sjellja e tijë prej ndërmarrësi. Në Maqedoni njerëzve shumë të gjallë ju themi gjilpërë. I tillë është ai. Me InfoAlbania ne jemi partnerë por Gertin nuk e kemi intervistuar për shkak të... Jason Phillips TheGapPartnership.com! Është një fakt i trishtë i jetës fakti që shumë punëdhënës nuk do të ofrojnë një rritje page nëse ju nuk e kërkoni atë. Kompani më të mëdha mundet të ofrojnë rritje periodike për të zbutuar pasojat e inflacionit por ky nuk përbën ndonjë gjest domethënës të cilin puna juaj meriton. Sigurisht, duke marrë të mirëqenë faktin se ju keni punuar shumë vazhdimisht dhe keni qenë pjesë e kompanisë prej disa kohësh, po ju japim disa këshilla mëposhtë të cilat do ju ndihmojnë të merrni rritjen e pagës që meritoni. Duhet të dini kohën e duhur për të kërkuar një rritje rroge Pasi keni kohë që punoni për kompaninë ju duhet të jeni në gjendje të kuptoni humorin e shefit tuaj dhe kur do të jetë koha më e mirë për të diskutuar këtë çështje kaq sensitive. Ndaj nëse jeni duke punuar mirë dhe kompania po ecën mirë, ju duhet ti kërkoni një takim shefit tuaj për të diskutuar punën tuaj aktuale dhe pagën. 5 këshilla për të MARRË PAGËN që ju takon Nëse po planifikoni të negocioni, sigurohuni që ta bëni këtë siç duhet. Paraqisni opsionet tuaja dhe mos e teproni; negocioni për atë që ju takon me të drejtë. Për shembull, nëse ju keni punuar në atë kompani për 3 vjet, atëherë juve ju takon një rritje. Filloni negociatën me një theks në arsyet për të cilat ju meritoni të merrni më shumë para. Duke supozuar se keni argumentet e duhura, tashmë do keni shanset për ta marrë atë rritje prej 3%. Tregoni se ju jeni të vlefshëm dhe ata nuk do të rrezikojnë t ju humbasin. KËSHILLA NGA NJERËZ TË SUKSESSHËM

61 61 Fokusohuni tek industria juaj Është thelbësore të dini sa paguhen njerëzit që punojnë në industrinë tuaj. Ka pak mundësi që shefi juaj ta rrisë shumë rrogën nëse ju jeni duke u paguar sipas nivelit të pagave të sektorit në pozicionin tuaj. Departamenti juaj i Burimeve Njerëzorë duhet të jetë në gjendje t ju asistojë duke u konsultuar me ëebsite të ndryshëm që ofrojnë krahasim pagash. Të dini se sa paguhen njerëzit në opzicione të ngjashme është një fillim i mirë. Duke nisur nga kjo ju duhet të shikoni nëse ajo që po kryeni është më pak apo më shumë nga detyrat e pozicionit të punës. Këto faktorë duhet të listohen në mënyrë që ti referoheni gjatë takimit. Nëse ju keni kohë të gjatë që punoni në një kompani ose ka kaluar shumë kohë që nga koha që ju keni pasur rritjen e fundit të rrogës, është e rëndësishme ta mbani shënim si pikë dhe ta përdorni edhe këtë informacion. Ruani kopje fizike për të mbështetur ato që parashtroni në mbledhje si edhe përmblidhni diku gjithë informacionin që keni mbi projekte specifike mbi të cilat po punoni, që ti keni për dorëzim në rast se ju kërkohen. Kurrë mos kërcënoni dhe ruani një plan rezervë gjithmonë Gjëja më e keqe që mund të bëni kur kërkoni një rritje page është të kërcënoni se do të largoheni. Është tërësisht jo profesionale dhe mund t ju largojë nga puna. Nëse vërtet doni ta përdorni këtë lloj përqasje, duhet të keni gati një tjetër ofertë pune që ju pret. Kini parasysh se ju duhet të konsideroni përgjigjen që do të merrni nga shefi juaj dhe të arsyetoni dhe më pas të përgatisni një plan rezervë për t ju përgjigjur atij. Një nga skenarët e mundshëm është se i do ti thotë Jo kësaj rritjeje. Është normale që në një rast të tillë të pyesni përse dhe kur mund të jetë një kohë më e përshtatshme për një rritje. Sipas përgjigjes së tij ju do të mund të mbani shënim fjalët e tij si provë në mënyrë që të kërkoni takim pas 2 apo 3 muajve. Gjithmonë thoni të vërtetën Është imperative të keni fakte reale mbi nivelin e pagave në industrinë tuaj dhe të tregoni të vërtetën kur të negocioni një rritje. Nëse nuk veproni kështu, dhe diçka që ju thoni del jo ashtu si thoni ju, rrezikoni t ju refuzohet rritja tani apo më vonë. Kjo gjë do ta vështirësojë marrëdhënien tuaj të punës. Në të njëjtën mënyrë edhe nëse ndiheni se vlera juaj është shumë më e madhe por nuk jeni të sigurtë se kompania juaj mund të shkojë aq lart, ju përsëri duhet ta kërkoni dhe ta mbështesni në fakte mbi punën tuaj këtë gjë. Mbase nuk do të mund ta arrini atë vlerë, por sidoqoftë nëse nuk do e kërkonit, nuk do ta dinit kurrë a do e merrnit, dhe do mbeteshit përsëri me ndjesinë e të qenit i nënpaguar. Vlera juaj dhe lidhja emocionale Është mirë që kur të kërkoni një rritje ti tregoni shefit tuaj vlerën të cilën ju mendoni se i sillni kompanisë. Vlera juaj është e konvertuar në njohuritë e proçeseve të punës dhe mund të shërbejë për të treguar kostot e larta që sjell trajnimi i dikujt si zëvendësues. Faktet janë thelbësore për të mbështetur çdo gjë që ju deklaroni megjithatë duhet që mes jush dhe shefit tuaj të ketë empati ndaj kërkesave tuaja. Ndaj çdo kërkesë për takim duhet të fillojë duke shfaqur sa mirënjohës jeni dhe sa i kënaqur jeni me punën në kompani dhe ato që kompania ka bërë për ju deri më tash. Mund të jete e dobishmë të demonstroni edhe emocionet tuaja pozitive për të ardhmen e kompanisë dhe pozicionin tuaj në këtë të ardhme. KËSHILLA NGA NJERËZ TË SUKSESSHËM

62 62 ANILA BASHLLARI TRAINER. COACH. MENTOR PRODUKTIVITETI dhe çfarë duhet të bëjmë për të arritur atë Në ditët e sotme na bie të ndeshemi shpesh me termat produktivitet, efiçencë dhe efektivitet dhe në pjesën dërmuese të kohës nënkuptojmë të njëjtën gjë. Po t iu referohemi fjalorëve do të konfuzohemi akoma më shumë, pasi këto fjalë vijnë nga latinishtja dhe duket sikur shprehin të njëjtën gjë. Në fakt, nga praktika ime personale dhe studimi i këtyre koncepteve, unë përdor gjithmonë një fjali të thjeshtë për të përcaktuar dhe mbajtur mend kuptimin e tyre: Te jesh efiçent (produktiv) do të thotë ti bësh gjërat si duhet, ndërsa të jesh efektiv do të thotë të bësh gjërat e duhura. Nëse ka ende konfuzion po përpiqem ta thjeshtësoj me një shembull të tillë të thjeshtë: Ke ftuar miq për darkë në shtëpinë tënde dhe ke shpenzuar pothuajse gjithë ditën për të përgatitur ushqimet që do të servirësh për darkë. Gjithçka e ke bërë perfekte, sipas recetave që ke lexuar dhe mësuar dhe gjithçka është e shijshme. Ndjehesh krenare që ke bërë vërtet gjëra interesante dhe fillon të ndjehesh jo mirë kur miqtë e ftuar nuk po hanë. Nga kurioziteti dhe mërzitja i pyet pse nuk po hanë, dhe për çudinë tënde dëgjon për herë të parë që miqtë e tu janë të gjithë vegjetarianë dhe nuk konsumojnë fare mish. Tavani të bie në kokë dhe mendon si nuk i pyeta më parë. Gjithçka e kisha bërë si duhet por nuk kisha bërë gjënë e duhur. Shembuj të tillë ka pafund dhe i ndeshim në të gjitha fushat e jetës. Në këtë artikull do të fokusohem tek efiçenca apo produktiviteti siç e përdorim shpesh si koncept, veçanërisht në korporata, biznese apo organizata. Ajo çfarë kam vënë re dhe më ka ndihmuar tej mase për të qenë produktive është matrica mbi shkallën e rëndësisë dhe urgjencës së detyrave që ndjekim dhe që më vonë lexova që quhej Kutia e Eisenhower (Dwight Eisenhower ka qenë presidenti i 34-të i Shteteve të Bashkuara të Amerikës, dhe njihej si një nga drejtuesit më produktivë, jo vetëm në terma afat shkurter por për dekada të tëra). Ky koncept është bazë edhe në metodën ABCDE që rekomandohet nga Brian Tracy, apo forma të rritjes së produktivitetit nga trajnues të KËSHILLA NGA NJERËZ TË SUKSESSHËM

63 tjerë në fushën e zhvillimit personal. Sidoqoftë, baza është e njëjtë dhe flitet për koncepte: Detyra të rëndësishme dhe jo urgjente janë detyra që kanë efekt afat gjatë dhe duhen planifikuar dhe përfshirë në axhendën tonë. Pra, hapi i parë është planifikimi i tyre dhe përfshirja në axhendën tonë. Këtu mund të përmendim kujdesin për fizikun, koha që kalojmë me familjen, telefonata për miqtë; strategjia afat gjatë etj. Detyra të rëndësishme dhe urgjente për të cilat duhet të veprojmë menjëherë. Vepro tani dhe mos e lër për më vonë. Detyra jo urgjente dhe jo të rëndësishme detyra të cilat duhet të eleminohen. Mënyra më e lehtë për të qenë efiçent është të shmangim ato detyra që nuk janë as të rëndësishme as urgjente. P.sh. ndjekja e televizorit, leximi i lajmeve, etj. Detyra urgjente dhe jo të rëndësishme telefonatat, -et, lajmet, gazeta etj. (përjashto pozicionet që kanë lidhje direkte me klientin apo konsumatorin) dhe që zënë një pjesë të konsiderueshme të kohës sonë të punës. Një pjesë e tyre mund të delegohen duke i dhënë vetes më shumë kohë për të bërë ato detyra që janë të rëndësishme. Këtu një element i rëndësishëm është edhe nënkontraktimi. Natyrisht këtu ka vend për një diskutim më të gjerë dhe detajuar, por nëse biem dakort kjo përfshin bazën e konsiderueshme të ditës sonë të punës. Ajo që na ndodh pothuajse të gjithëve është përfshirja në tel / që në mëngjes sapo fillojmë punën dhe vetëm se kur e gjejmë veten në mes të ditës pa realizuar punë në përgjithësi. Akoma më keq, kur e fillojmë ditën duke lexuar gazetat apo ndjekur lajmet e mëngjesit, pa qenë fare të ndërgjegjësuar që ato afektojnë produktivitetin apo efiçencën tonë në punë. Peter Drucker thekson që Menaxhimi i kohës është në vetvete menaxhimi i jetës. Duke klasifikuar detyrat tona të ditës, dhe përcaktuar prioritetet do jemi më efiçentë dhe do lejojmë më shumë kohë për ato detyra që janë të rëndësishme por në përgjithësi ne nuk kemi kohë (familja, shëndeti, marrëdhëniet me të tjerët, etj). Pse pjesa dërmuese e njerëzve merren me detyrat urgjente? Cili është ndryshimi midis detyrave urgjente dhe atyre të rëndësishme? Një përgjigje të saktë do të gjenim përsëri tek thënia e Eisenhower: Ajo që është e rëndësishme rrallë është urgjente, dhe ajo që është urgjente, rrallë është e rëndësishme. Mesa duket problemi ynë në përgjithësi vjen nga anashkalimi i kuptimit dhe zgjidhjeve të thjeshta, duke komplikuar në mënyrë të vazhdueshme punën dhe jetën tonë. Disa sugjerime për të qenë produktivë: Planifiko ditën / javën e punës në avancë Përgatit një listë të detyrave që do të ndjekësh për ditën e nesë Nëse planifikojmë ditën përpara, kursejmë 2-3 orë të ditës tjetër të punës. Po kështu dhe shmangim ndjenjën e fajit për mos-kryerjen e detyrave. Vendos prioritetet Fillo me detyrat e rëndësishme 63 Praktiko fokusin në një detyrë, dhe pasi mbaron, kalo tek tjetra. Shmang detyrat në të njëjtën kohë. Natyrisht zgjedhja është juaja. Nese doni të jeni efiçent dhe efektiv atëherë përpiquni të praktikoni diçka çdo ditë. Masterizimi vjen nga praktika dhe asgjë e magjishme. Nëse doni të ecni përpara dhe të bëheni të suksesshëm, filloni që sot. E sotmja përcakton të ardhmen tonë. Anila Bashllari TRAINER. COACH. MENTOR Klientet e mi janë njerëz të suksesshëm që tentojnë të eksplorojnë më tej asaj ç ka dinë për veten dhe suksesi bëhet natyrë e tyre. Unë punoj me një numër të kufizuar klientësh dhe me anë të referencave, natyrisht pas një bisede të gjatë me ta. Nëse jeni të interesuar për një njohje më të thellë të vetes tuaj dhe të eksploroni çfarë mund të bëjmë së bashku, mund të më kontaktoni nëpërmjet anila@anilabashllari.com KËSHILLA NGA NJERËZ TË SUKSESSHËM

64 BRANDE SHQIPTARE

65 65 Luciano Cirillo zbulon sekretet e suksesit të UJIT TEPELENA Inxhinieri Luciano Cirillo, i cili është Administratori dhe Drejtori i Përgjithshëm i Uji i Ftohtë Tepelena sh.p.k. garanton edhe njëherë konsumatorët shqipëtarë se Uji Tepelena është i duhuri. Ne garantojmë çdo ditë, çdo shishe të konsumuar, thotë ai në një intervistë ekskluzive me Infoalbania. Por si ka arritur ky brand të jetë kaq i suksesshëm dhe cilësor në tregun shqiptar? Cirillo zbulon sekretet në këtë intervistë ku i bie gjërave kokës. Rudina HOXHA Cirillo, si ka ecur Uji Tepelena që nga fillimet e tij në vitin 1998? Ishte përvoja juaj e parë si biznesmen në tregun shqiptar me ujin Tepelena? Ka qënë eksperienca ime e parë e punës në Shqipëri. Nga viti në vit, kompania ka fituar gjithnjë e më shumë pjesë të tregut duke rritur shitjet në tregun e brendshëm. Si e nisët këtë biznes? A mendoni se është një investim që ja ka vlejtur? Keni hasur një ambjent biznesi miqësor? Rritja e shitjeve ka rritur me siguri vlerën e kompanisë dhe si rezultat edhe investimet. Të flasësh për një mjedis miqësor nuk është e mundur, sepse kur jeni në treg, çdo ditë është një betejë: me klientët, me konkurrentët dhe me institucionet. Si e keni ndërtuar brandin Tepelena? Në cilat pikat të forta jeni mbështetur për të krijuar një markë të cilën sot e konsumojnë masivisht në Shqipëri? Uji Tepelena është një nga ujërat më të mirë, edhe nëse e krahasojmë me ato europianë. Suksesi është përcaktuar nga fakti se ne kemi garantuar gjithmonë një produkt me cilësi, pa ndryshuar karakteristikat e ujit. Ka një mjegull sa i takon cilësisë së ujërave të pijshëm që konsumojnë shqipëtarët. Si do ti bindnit konsumatorët shqipëtarë se Uji Tepelena është i garantuar? Kush janë tre nga avantazhet më të mëdha të Ujit Tepelena? BRANDE SHQIPTARE

66 66 Në të gjitha këto vite, konsumatori ka mësuar dhe ka verifikuar personalisht se cilësia e ujit ka qenë gjithmonë konstante dhe e barabartë me atë që do të jetë direkt në burim. Ne nuk kemi bërë asgjë veçse kemi siguruar këtë cilësi. Kjo është bërë me punën e përditshme dhe me kontrollin e vazhdueshëm të cilësisë (mbi 800 kontrolle në javë), të cilat edhe në qoftë se ato përfshijnë një kosto të lartë janë absolutisht të domosdoshme. Tre përparësitë më të rëndësishme: 1. Cilësinë e produktit që ne garantojmë çdo ditë, për çdo shishe të konsumuar. 2. Një strukturë shpërndarëse të produktit efikase dhe të përhapur në të gjithë vendin. 3. Një grup punë të bashkuar dhe me një ndjenjë të përkatësisë ndaj kompanisë që është ndryshe nga e zakonshmja. Aktualisht keni lançuar brande të tjera ne treg, të cilat operojnë nën brandin Tepelena? I jeni përgjigjur kërkesës së konsumatorëve për këto shije të ndryshme të ofruara, apo kjo ka ardhur si reagim ndaj produkteve të reja të futura në treg nga konkurrenca? Në tre vitet e fundit ne kemi lancuar shumë produkte të reja, duke përfshirë ujërat që ne i quajmë funksionale, për shkak se ato përmbajnë ekstrakte natyrore dhe vitamina. Këto produkte kanë qenë absolutisht të reja për tregun shqiptar dhe ka qenë zgjedhja jonë dhe basti jonë komercial që mund të themi se e kemi fituar. Po skandenca e ujit, sa e vlefshme është? Duhet ti besojmë datës së shkruar mbi shishe? Deri më sot s kam parë ujë të skaduar prandaj edhe dyshoj pak rreth këtyre numrave Më vjen keq që ka dyshime në lidhje me datën e duhur. Ne garantojmë se ajo që tregojnë në shishe është e vërteta absolute. Çfarë teknologjish të zgjuara përdorni për përpunimin e ujit? Të përshkruash teknologjinë është e lehtë, por në të njëjtën kohë edhe komplekse. Ne përdorim impiante kryesisht italiane dhe respektojmë rreptësisht të dy legjislacionet, si atë shqiptar ashtu edhe atë të Komunitetit Europian. Tani është që nga viti 2001 që ne jemi të autorizuar për të eksportuar në vendet e BE. Ju i keni përqëndruar forcat tek riciklimi, etiketimi, varietet e produktit, kujtoj ujin e aromatizuar me shije limoni. Si po e forconi brandin tuaj në një treg super konkurrues siç është ai në Shqipëri? Përveç ujit të aromatizuar me limon, kujtojmë edhe ujërat funksionale të përmendura më parë. Nëse e shikojmë konkurrencën vetëm në aspektin e çmimeve, kemi humbur, por në qoftë se e kombinojmë dhe e konsiderojmë raportin e cilësi/çmim, nuk ka dyshim që produkti ynë del fitues. Vitin e kaluar, ne morëm një çmim nga një kompani e huaj që kreu një studim mbi konsumatorët shqiptarë, duke i parashtruar pyetjen: Sipas mendimit tuaj, cili është uji i ambalazhuar që garanton raportin më të mirë të cilësi /çmim? Shumica e të anketuarve nuk kishin asnjë dyshim: Uji Tepelena. Si kanë ecur eksportet tuaja në Angli, Itali, Greqi, Kosovë dhe Amerikë? Keni plane për tu shtrirë më tej në të ardhmen? Si pritet ne ato tregje nje brand shqiptar? Sigurisht eksportet kanë nisur të përfaqësojnë një pjesë të rëndësishme të shitjeve tona: sot ato përfaqësojnë rreth 10% të shitjeve totale, por ne duhet dhe duam të vazhdojmë në këtë rrugë dhe kjo për dy arsye: BRANDE SHQIPTARE

67 67 1. Prania e rëndësishme e Ujit Tepelena në shumë tregje të huaja siguron edhe më shumë konsumatorët shqiptarë për cilësinë e produktit. 2. Tregu shqiptar në aspektin e popullsisë është ai që është, kështu që mundësitë e rritjes janë shtrënguar dhe në qoftë se duam që të rritet më tej volumi i shitjeve, këto kërkohen jashtë vendit. Sot, sipas të dhënave zyrtare të Ministrisë, Uji Tepelena ka një pjesë tregu mes 25 dhe 30% të tregut të brendshëm, por ne duhet të konsiderojmë se janë të regjistruar rreth 80 aktivitete produktive në këtë fushë. Fillimisht nuk ka qënë e lehtë të penetrosh në disa vende me një produkt Made in Albania, në disa vende të tilla si Greqi dhe Itali, ku Shqipëria nuk kishte një imazh pozitiv. Por sot situata ka ndryshuar dhe ne nuk kemi më reagime negative. Kush është qëndrimi juaj ndaj ujit? Mendon se diçka duhet të ndryshojë në këtë drejtim sidomos në Shqipëri? Ne presim një rritje në shitje në vitet e ardhshme sepse konsumimi për frymë është ende i ulët në Shqipëri, në krahasim me atë të të gjithë vendeve të tjera, si ato të Evropës Perëndimore ashtu edhe ato të Ballkanit. Por do të ishte e nevojshme një vëmendje më e madhe nga ana e autoriteteve tatimore (për të shmangur konkurrencën komerciale të pandershme) dhe nga autoritetet përgjegjëse për kontrollin e proceseve të prodhimit, për të shmagur rastet kur konsumatorit ti vijë në dorë nje shishe me ujë pa garancitë e nevojshme higjeniko-sanitare. BRANDE SHQIPTARE

68 INTERVISTA EKSKLUZIVE

69 69 Cilat janë faktorët që sipas jush kanë ndikuar në këtë situatë? BIZNESMENËT AUSTRIAKË në Shqipëri jo të kënaqur, duan më shumë duar që ti ndihmojnë Peter Hasslacher, Këshilltari Tregtar Austriak për Slloveninë, Shqipërinë dhe Kosovën, deklaron në një intervistë për Infoalbania se investitorët austriakë do të donin një ambjent më miqësor në Shqipëri për të bërë biznes. Sipas tyre, jo vetëm komunikim e fjalë por edhe vepra. Zyra Tregtare Austriake publikoi së fundmi një anketim me sipërmarrësit austriakë në Shqipëri dhe përfundimet e tij nuk ishin shumë të kënaqshme. Përfundimet e anketimit mund ti shikoni KËTU. Hasslacher i komenton ato dhe shumë probleme të tjera në këtë intervistë që ju ftojmë ta lexoni më poshtë: Rudina HOXHA Sipas jush, kush është mesazhi kryesor i anketimit të biznesit që zhvilloi Zyra Tregtare Austriake? Ne drejtuam një anketim për herë të dytë në Shqipëri. I pari u bë në Mesazhi kryesor i këtij anketimi është se nuk ka ndonjë përmirësim të madh për tu nënvizuar sa i takon gjendjes shpirtërore të investitorëve austriakë në Shqipëri. Pra, ky është mesazhi kryesor: jo përmirësim i madh. Ne po presim për një situatë më të mirë që të ngjasë. Është shumë e vështirë ta vlerësosh. Pikë së pari, duhet të merret parasysh situatën e përgjithshme në rajon e cila nuk është se përfiton prej saj. Pra, të gjitha këto vende, pak a shumë, në rajonin e Europës Juglindore, janë në një situatë të vështirë ekonomike. Dhe kjo patjetër ndikon në situatën individuale të çdo vendi. Shqipëria, gjithashtu. Ky është një aspekt. Aspekti tjetër është se nuk ka investime të reja të vërteta për tu shënuar. Kjo është e vështirë për investimet austriake por edhe në përgjithësi për investitorët e rinj që vijnë në Shqipëri. Po korrupsioni? Është një nga çështjet që radhitet e para. Dukshëm është një problem i përgjithshëm. Por ai nuk ekziston vetëm në Shqipëri. Është një problem shqiptar por është edhe problem në të gjitha vendet kur organizojmë një anketim të tillë këtu në rajon. Në Slloveni,, Kosovë dhe në Shqipëri gjithashtu. Por mendoj se për Shqipërinë, do të ishte rasti të vepronte ndryshe nga vendet e tjera në rajon. Të prezantonte masa të reja për investimet për të hapur dyert; për të qënë miqësore ndaj komunitetit të biznesit vendas dhe të INTERVISTA EKSKLUZIVE

70 huaj, jo vetëm për të komunikuar me ta por edhe për të sjellë ndryshime të vërteta në terren. Dhe kjo është diçka që kompanitë nuk e kanë vënë re deri më sot. Jo miqësor me biznesmenët austriakë? Jo mjaftueshëm. Dhe në një farë mase, janë vetëm fjalë dhe jo realiteti. Fjalët të vijnë në ndihmë por patjetër duhet të zbatosh atë që deklaron. Kush është vlerësimi juaj i përgjithshëm për regjimin e taksave në vendin tonë? Po, kjo mund të kishte qënë një nga çështjet që do të kishte krijuar një propozim unik shitjeje për Shqipërinë, për të bërë diçka ndryshe nga të tjerët. Është një ndryshim që nuk solli një situatë të veçantë apo përfituese për vendin apo për ta bërë vendin më tërheqës për investimet e reja. Si do ta klasifikonit Shqipërinë në krahasim me vendet e tjera të rajonit? Nga pikëpamja e austriakëve, Shqipëria është nga vendet më pak tërheqëse në rajon në krahasim me ato vende me të njëjtën madhësi. Nëse shohim shifrat, ka ndryshime të mëdha midis Shqipërisë dhe vendeve të tjera si Bosnja, Kroacia, Sllovenia dhe Serbia. Austriakët janë investitorët më të mëdhenj në të gjitha këto vende që përmenda duke investuar disa miliarda euro. P.sh. Sllovenia dhe Kroacia numërojnë 6-7 miliardë euro investime austriake; Serbia, 4 miliardë, Bosnja, miliardë euro. Pra, këto janë investime të mëdha. Kjo vlen edhe për volumin e tregtisë. Nëse e krahasojmë situatën në Shqipëri, kjo e fundit renditet së bashku me Kosovën si një nga vendet më pak tërheqëse për investimet austriake. Kemi shifra për Shqipërinë? Nëse flasim për investimet austriake, ato shënojnë 400 milionë euro në Shqipëri. Ndërsa volumi tregtar është aktualisht milion euro. Ndërsa Sllovenia shënon 6 miliardë euro investime nga kompanitë austriake dhe të tjera investime janë rrugës. Ndërsa volumi tregtar midis Sllovenisë dhe Austrisë është 4.5 miliardë euro. Ky është një ndryshim dramatik dhe nëse vendimarrësit shqipëtarë pyesin se pse është ky ndryshim, ata duhet të gjejnë përgjigjjen. Si e shikojnë Austriakët startups në Shqipëri dhe rajon dhe rëndësinë e tyre për zhvillim? Startups është një cështje që është gjithandej për momentin, në Austri gjithashtu ku u mbajt një event i tillë me pjesëmarrjen e mijëra vetësh. Pra, 70 është një çështje e ditës. E di pak se si është kjo situatë në Kosovë. Disa muaj më parë vizitova një institut të startup-ve në Prishtinë e financuar nga donatorë të huaj. Ishte vërtet diçka mbresëlënëse. Përsa i përket Shqipërisë, nuk kam ndonjë informacion lidhur me startups akoma. S kam dëgjuar ndonjë gjë. Shqipëria i ka kushtuar vëmendje turizmit së fundmi duke u përpjekur për ta branduar atë ndryshe nëpër botë. Si e shikoni bashkëpunimin e dy vendeve në fushën e turizmit? Brandimi është shumë i rëndësishëm. Por pikë së pari duhet të keni një produkt tërheqës. Nëse shisni një produkt që nuk është i kohës, ju duhet të punoni për këtë para se të bëni brandimin e tij. Unë mendoj se produkti duhet të ripërcaktohet. Kam vizituar Sarandën për shembull por edhe disa qytete të tjera në Shqipëri. Dhe mendoj se produkti nuk është i kënaqshëm. Shqipëria duhet ende të punojë për të krijuar një produkt të mirë, interesant dhe të shitshëm (të shitshëm në syrin e vizitorëve nga Europa Perëndimore apo nga bota) dhe të ofrojë standarde. Nga ajo që pashë, me disa përjashtime, këto standarte nuk janë përmbushur ende. Ju vërtetë duhet të punoni në këtë aspekt. INTERVISTA EKSKLUZIVE

71 71 Të udhëtosh nëpër Shqipëri, të zbulosh vende të reja, të shijosh bukuritë e Shqipërisë e të njohësh historinë, kulturën, njerëzit e saj, është tashmë një përvojë që shumë turistë po vijnë ta përjetojnë në vendin tonë. Vetëm apo në grup, individualisht apo nëpërmjet tureve të shumta, me miq apo shoqërues shqiptarë ose me dëshirën për pak aventurë, çdokush ka nevojë të dijë më shumë. Udhëtoni nëpër Shqipëri me guidat turistike BLUE EDITIONS propozuar nga Blue Agency... E që të jeni sa më të informuar, nuk do të ishte keq të kërkonit ndihmë edhe tek botimet Blue editions, për të qenë sa më të informuar mbi pikat e interesit kudo nëpër Shqipëri. Tirana, Shkodra, Kruja, Vlora, Saranda vijnë tek ju me një informacion edhe më të detajuar, me një guidë dë veçantë, e cila ju informon hollësisht mbi qytetet më turistike të Shqipërisë, duke pasur në dorën tuaj informacion të vlefshëm për pushime vërtet të paharruara. Shijojeni Shqipërinë dhe udhëtoni të informuar! ALBANIA Pocket Guide Çmimi 1000 lekë Numri i faqeve 324 SHKODRA Pocket Guide Çmimi 500 lekë Numri i faqeve 160 TIRANA Pocket Guide Çmimi 800 lekë Numri i faqeve 244 VLORA Pocket Guide Çmimi 500 lekë Numri i faqeve 160 KRUJA Pocket Guide Çmimi 500 lekë Numri i faqeve 160 SARANDA Pocket Guide Çmimi 500 lekë Numri i faqeve 160

72 72 Kalendari i eventeve të biznesit do të jetë një faqe e përhershme e BM, në të cilën do të pasqyrohen eventet e muajit pasardhës. Nëse keni një event, ju ftojmë ta prezantoni atë në numrin tjetër të BM. kalendar i EVENTEVE TIRANA JULY 09, 2015 / 05:30 PM KLODIAN ALLAJBEU DOKU TECH pre-event në Tiranë Wednesday, July 8at 6:00pm Klodian Allajbeu MD, is the Co-Founder and CEO of the American Hospital. With the goal to deliver the very best health care in a safe, compassionate environment, Klodian is the driving force behind the largest and most successful investment in the private health industry in Albania. American Hospital started its operations in 2006, introducing for the first time high quality staff of international doctors, and now counts four facilities in Albania, and one in Kosovo. Klodian is the founder and President of YES for Albania (Young Entrepreneur of Europe), President of the Albanian Equestrian Sports Federation, and Chairman of the National Agency of Anti-doping. In addition, Klodian has been recognized as Man of the Year 2013 by the Municipality of Berat, Honorary Citizen of Berat in 2014, and in April 2015 Klodian received the highest recognition from the President of Albania with the honor title For the valuable contribution in the development of health in the country Klodian got his MBA from Cardiff University, UK, and his Medical degree is Cardiology for University of Ankara, Turkey. He is currently a PHD Candidate at University of Tirana. Klodian is the initiator and investor of several health and educational projects inside and outside Albania. LEXO MË TEPËR During this meetup Open Lab-ers and tech enthusiasts in Albania will meet with the organizers of DOKU:TECH, a unique tech conference in the region. DOKU TECH conference explores and challenges the social implications of technological innovations through connectivity, content, openness and security. Long Description DOKU:TECH explores and challenges the social implications of technological innovations through connectivity, content, openness and security. Taking place in the beautiful city of Prizren, Kosovo the event will gather reputable speakers, observers, explorers and builders from around the world to talk about open knowledge, digital security, privacy, social entrepreneurship and business. We will meet with the organizers and get informed about all the details related to the speakers, the hosting city and details needed for everyone from Tirana that will vizit Prizren for this unique conference. LEXO MË TEPËR KALENDAR