COURSE FOR BUSINESS SUPPORT ORGANIZATIONS ALBANIAN LANGUAGE AGRO-START PROJECT

Size: px
Start display at page:

Download "COURSE FOR BUSINESS SUPPORT ORGANIZATIONS ALBANIAN LANGUAGE AGRO-START PROJECT"

Transcription

1 COURSE FOR BUSINESS SUPPORT ORGANIZATIONS ALBANIAN LANGUAGE AGRO-START PROJECT

2 PLATFORMA E-LEARNING DHE KURSET KURSET E-LEARNING Platforma E-learning është një mjet bazuar ne platformen web vendosur në faqen zyrtare te projetit AGRO-START ku sipërmarrësit dhe organizatat mbështetëse mund të fillojnë të mësojne. KURSET E-LEARNING Platforma e-learning mundeson dy kurse online: Kursi i pare e-learning i drejtohet te sipermarresve sektorit të hortikulturës dhe të mbarështimit të kafshëve me qëllim të ofrimit të informacionit të nevojshëm për të ndërmarrë iniciativa të reja dhe të suksesshme; 2. 2.Kursi i dytë i e-learning kurs është drejtuar punonjësve të organizatave mbështetëse të biznesit për zbatimin efektiv të Protokollit SEEper përdorimin e mjeteve mbështetëse online të ofruara nga projekti. Kursi e-learning aplikon një qasje të përbashkët që ofron know-how për sipërmarrësit me qëllim per të shfrytëzuar mundësitë që ofron zona ekonomike SEE. Kjo qasje gjithashtu përfshin një kapitull për çdo vend pjesëmarrës që trajton sfidat specifike të vendit. Kursi e-learning permban kete pembajtje lende: - Sipermarrjen ne zonen SEE; - Rritja e ndërgjegjësimit për inovacion dhe teknologji; - Strategjitë për qasje më të mirë në treg; - Përpunimi i strategjive te ndërkombëtarizimit; - Zbulimi i mundësive të reja të tregut. Kursi i pare e-learning bazohet në nevojat e trajnimit te zbuluara gjatë diagnostikim te zhvilluar në kuadër të projektit. Të dy kurse të thotë pjesë teorike, ushtrime praktike dhe një vlerësim të secilit pjesëmarrës. Kombinimi i teori-praktikë-tutor-vlerësim siguron kombinimin e përmbajtjes se kursit për të siguruar një pjesëmarrje të mirë në kurs, e-mësim kurs ofrohet në të gjitha gjuhët e partnerëve te projektit. Në çdo shtetet pjesëmarrës / 20 te trajnuar në kursin e parë, 30 pjesëmarrës në të dytin. 1

3 INDEKSI I. Parathënie për e-learning 1) Çfarë është e-learning 2) Ajo që përbën 'e' në 'e-mësimit' paraqesin 3) Përfitimet e e-mësimit 1 4) Përfitimet e e-learning 2 5) Teoria e të mësuarit 6) Përdorimet e e-mësimit 7) konsiderata juridike 8) të përbashkëta e-mësimit Termat / tools 9) Suport II. AGRO-START Project's E-Learning Course for SMEs 1) Hyrje 2) Moduli i Trajnimit: Sipermarrja ne zonen SEE; 3) Moduli I Trajnimit: Rritja e ndërgjegjësimit për inovacion dhe teknologji; 4) Moduli I Trajnimit: Strategjitë për qasje më të mirë në treg; 5) Moduli I Trajnimit: Përpunimi i strategjive te ndërkombëtarizimit; 6) Moduli I Trajnimit: Zbulimi i mundësive të reja të tregut. 2

4 HYRJE NE E-LEARNING (Burimi: Termi "e-learning" mund të jetë konfuz. Qëllim fillon nga përfshirja e-learning në mësimdhënie, ky kurs do të çmitizojmë termin, do te përshkruajë terminologjinë kryesore dhe rëndësinë e saj, per të futur e përdorur zakonisht termat e e-mësimit. Çfarë është e-learning? Ka përkufizime të ndryshme për termin "e-learning", e cila mund të ngatërrojë ata në fazat e hershme të e-learning. Një përkufizim i përhapur gjerësisht kuptimi i të cilave konsiderohet të jetë më e saktë është si vijon: "E-Learning mund të përkufizohet si" të mësuarit lehtësohet dhe mbështetet nëpërmjet përdorimit të teknologjisë së informacionit dhe komunikimit ". Ajo mund të mbulojë një spektër të aktiviteteve nga përdorimi i teknologjisë për të mbështetur të mësuarit si pjesë e një qasje të "përzier" (një kombinim të metodave tradicionale dhe e- mësim), për të të mësuarit që është dorëzuar tërësisht permes platformes online. JISC e-learning percaktohet nga Wikipedia shpjegon termin "e-learning" si përdorimin e mediave elektronike, teknologjisë arsimore dhe teknologjitë e informacionit dhe komunikimit (TIK) në arsim. E-learning përfshin lloje të shumta të mediave të cilat japin tekst, audio, imazhe, animacion, dhe streaming video, dhe përfshin aplikimet e teknologjisë dhe të proceseve të tilla si audio apo videokasetë, TV satelitor, CD-ROM, dhe të mësuarit me bazë kompjuteri, si dhe si intranet lokale / Extranet dhe mësimit web-bazuar. Informacionit dhe sistemet e komunikimit, qoftë të lirë në këmbë ose bazuar në të dyja rrjetet lokale apo në internet në të mësuarit në rrjet, shumë procese underly e-mësimit. E-learning mund të ndodhin në apo jashtë klasës. Ajo mund të jenë të vetë-qendrim, të mësuarit asinkron ose mund të jetë instruktor qe udhëheq, të mësuarit sinkron. E-learning është e përshtatshme për ta larguar të mësuarit dhe të mësuarit fleksibël, por ajo mund të përdoret në lidhje me ballë për ballë mësimdhënies, në këtë rast mësimi i përzier termi është përdorur zakonisht. E-learning përfshin, dhe është gjerësisht sinonim me të mësuarit multimedial, teknologji-të zgjeruara të mësuarit (TEL), udhëzimin me bazë kompjuteri (CBI), kompjuter menaxhohet udhëzim, kompjuter-bazuar trajnimit (CBT), udhëzim kompjuter-ndihmuar apo udhëzim kompjuter-aided (CAI), trajnimin e bazuar në internet (IBT), të mësuarit fleksibël, web-bazuar trajnimit (WBT), arsimi online, arsimi virtuale, mjedise virtuale të mësuarit (VLE) (të cilat janë quajtur edhe platforma mësimore), m-të mësuarit, dhe digjitale arsimit. Këto emra alternative individualisht theksoj një qasje dixhitalizimi, komponent ose ofrimit metodë të veçantë, por të shkrirë në fushën e gjerë të e- mësimit. "E-learning" Termi pra në thelb përfshin përdorimin e kompjuterëve dhe teknologjisë, si një mjet për shkëmbimin e njohurive brenda mësimdhënies dhe të nxënit. 3

5 Cfare perfaqeson e-learning? Kjo është një pyetje e bërë shpesh dhe përgjigja është se 'e' të përdorura për të përfaqësuar 'elektronik', por në ditët e sotme kjo thjesht nënkupton përdorimin e teknologjisë. Në disa qarqe në kuadër të sektorit të arsimit, disa i referohen 'e' si 'të zgjeruara'. Përfitimet nga e-learning 1 Një përfitim i menjëhershëm potencial konsideruar për të zbatuar e-learning është se ajo mund të shihet si një rrugë shtesë, me të cilën mbështetet mësimdhënia dhe praktikat e të mësuarit. E-learning mbulon një sferë të tillë të gjerë që është e vështirë për të nxjerrë në pah ndonjë përfitim, si një e dhënë, kështu që të gjitha përfitimet duhet fillimisht të cilësohet përfitimet "e mundshme". Megjithatë, shumë përmendin këto përfitime të gjera se e-learning mbështet: Mundesi per te siguruar mesim ne distance (mesimi jo ne kampus) Një qasje e të mësuarit të përzier / mësimi (ballë për ballë dhe duke përdorur teknologjine) Përdorimi i teknologjisë për të mbështetur një gamë të gjerë të veprimtarisë arsimore Përfitimi nga E-learning 2 ( E-learning ka përfitime të përcaktuara mbi trajnimin tradicional në klasë. Ndërsa më i dukshëm janë fleksibilitet dhe kursim në shpenzimet nga mos pasur nevojë për të udhëtuar ose kalojnë kohë të tepërt larg nga puna, ka edhe të tjerë që nuk mund të jetë aq e qartë. Për shembull: Eshte me pak e shtrenjte per tu implementuar. Eshte e veteperdorueshme Shumica e e-learning mund te realizohen kur nevojiten. Leviz me shpejt - Sipas një artikulli nga Jennifer Salopek në "Trajnimit dhe Zhvillimit Magazine", kurse e-learning progreson deri në 50 për qind më shpejtë se sa kurset tradicionale. Kjo është pjesërisht për shkak se qasja e individualizuar lejon nxënësve të kaloni materiale ata tashmë e dinë dhe të kuptojnë dhe të lëvizë mbi çështjet që ata kanë nevojë për tu trajnuar. Siguron nje mesazh konsistent E-learning eliminon problemet që lidhen me instruktorë të ndryshme mësimor material pak më të ndryshme për të njëjtën temë. Për trajnimin e kompanisë me bazë, kjo është shpesh kritike. Mund te punohet pa marre parasysh pozicionimin lokal - E-nxënësit mund të shkojnë nëpërmjet trajnimeve nga kudo, zakonisht në çdo kohë. Kjo Just-In-Time (JIT) Përfitimi mund të bëjë të mësuarit e mundur për njerëzit që kurrë nuk do të kishte qenë në gjendje për të punuar atë në oraret e tyre të mëparshme në zhvillimin e e-mësimit. Mund te perditesohet me lehtesi dhe me shpejtesi - seancat Online e-mësimit janë veçanërisht me të lehtë për tu perditesuar, sepse materialet e fundit janë thjesht të ngarkuar në një server. Programet e CD-ROM-bazë mund të jetë pak më e shtrenjtë për të rinovuar dhe për të shpërndarë, por më e lirë se ribotimi manual dhe rikualifikimi i instruktorëve. Kjo mund të çojë në rritjen e mbajtjes dhe një zotërim të fortë në këtë temë - Kjo është për shkak të elementeve të shumta që janë të kombinuara në e-mësimit për të përforcuar mesazhin, të tilla si video, audio, kuize, ndërveprim, etj Ka edhe aftësia të 4

6 rishqyrtojnë ose sërish seksionet e trajnimit që nuk mund të ketë qenë e qartë për herë të parë përreth. Mendoni një auditor i mbushur me njerëz. Mundet te menaxhohet me lehtesi per grupe te medha studentesh. Ka shumë avantazhe për e-learning, dhe madje edhe të metat e mundshme (p.sh. i mërzitshëm ) mund të lehtësohet me një kurs projektuar siç duhet. Le të ecim perpara për tani për të se si të planifikojnë një kurs të mirë. Teoria e te mesuarit ( Kur flasim për mësim elektronik fraza 'teoria e të mësuarit' shpesh lashtat deri. Mësoni teorinë në kontekstin e e-mësimit i referohet përdorimit të modeleve dhe / ose kornizave të mësuarit që mund të përdoren gjatë planifikimit, projektimit dhe ndërtimi, në mënyrë që të ndihmojë të përcaktojne procesin e punës. Perdoruesi e-learning Në këtë pikë sigurisht i jep një përgjigje për pyetjen se çfarë përdor e e-mësimit potencialisht kanë për të ofruar 'botës reale' nje mjek? Përgjigja është se e-learning ofron shumë mundësi të përfshirë në shkallë të ekspozimit të madh në internet i moduleve dhe kurseve. Çdo mjek do të kenë qëllimet e tyre dhe kështu duke siguruar një listë të gjerë të mundësive është e vështirë. Megjithatë, këtu janë disa përdorimet e e-mësimit për të marrë filluar. Per perdoruesit e rinj: Një burim i materialit hulumtues (ndërsa edhe ndërtimin e aftësive kritike shkrimleximit) për të mbështetur studimin Një platformë për diskutim Një burim për gjetjen dhe përdorimin e materialeve të tjera të njerëzve arsimore, si ato të krijuara në kuadrin e nismës Resurse të hapura arsimore apo ato, të cilat ju duhet të siguruar që ju të kërkoni leje dhe / ose një licencë për të përdorur Per perdoruesit me te avancuar: Perdorimi interaktiv në mjedisin e të mësuarit virtual ne institucionit tuaj (VLE) Përfshirja e elementeve multimediale në materiale mësimore për të shtuar kontekst për një subjekt për të ndihmuar në arritjen e objektivit të mësuarit Duke përdorur VLE për të ndërtuar detyrat Ofroni mundësi bashkëpunuese nëpërmjet VLE Vlerësimi Online Konsiderata ligjore Kur prodhimin e materialeve të të mësuarit, veçanërisht aty ku pjesët përbërëse janë me burim nga interneti, praktikuesit duhet të marrë parasysh të drejtën e autorit dhe pasojat e tjera ligjore, si dhe politikat e tyre institucionale në praktika të tilla. Terma dhe mjete te zakonshme per e-learning Nuk janë të panumërta mjete, teknika, njerëzit, akronime dhe burimeve që lidhen me e- mësimit. Më poshtë, disa nga më të perdorshmet:: 5

7 Mjete / Terma Mjedisi Virtual i të mësuarit (VLE) Mjedisi personal it e mesuarit (PLE) Podcast, ose video ose audio RSS Mesim balle per balle Objektiva te te mesuarit Te mesuar i perzier Mesim ne distance Pershkrimi Një hapësirë në internet siguruar nga institucioni për të mbështetur e-learning. Të gjitha format e mediave digjitale mund të prezantohen duke përdorur mjetet e saj të ndryshme. Ka një gamë të gjerë të VLEs në treg. Një koncept i të kuptuarit qe individët mund të shfrytëzojnë një sërë rrjetesh - kombinuar të dy rrjeteve dhe pajisjeve për të ofruar sherbime institucionale dhe personale. Një metodë për të dhënë përmbajtje multimediale. The video podcast janë quajtur nganjëherë vodcasts / vidcasts. Një metodë e përdorur për të nxitur dhe per të tërhequr materiale/informacion në të gjithë internetit. Veçanërisht e dobishme për nënshkrimit të një podcast Një metodë për të dhënë mësim dhe të mësuarit që është përdorur zakonisht për të dalluar në mes të mjedisit mësimor në klasë dhe online. Një objekt i tillë si një document audio. Kurset janë bërë në mënyrë tipike e shumë objektive të mësuarit. Një metodë për të dhënë mësim dhe të mësuarit që përfshin mesimin ballë për ballë dhe përdorimin e teknologjisë së bashku në të njëjtën kohë. Për shembull në internet mund të përdoret për të mbështetur një seancë që përfshin detyrat interaktive për nxënësin. Shpërndarja e mësimdhënies dhe të mësuarit nga distanca, zakonisht duke përdorur teknologji dhe burimeve Multimedia dhe internetit janë përfshirë shpesh për të siguruar kontekst të burimeve tekst me bazë. Forum diskutimi Një mjet komunikimi për të postuar mesazhe / punë / komente / mendime. Shpesh tekst me bazë, por disa do të ofrojë mundësinë për të përdorur multimedia. Blog Wiki Web 2.0 Sherbim web Një mënyrë për të postuar në internet materiale edukative, organizuar normalisht sipas datës dhe kategori temë. Images, video dhe audio mund të ndahet në këtë mënyrë. Blogs zakonisht lejojnë per te komentuar, e cila mund të jetë një tipar i dobishëm për mësimdhënie dhe mësimnxënie. Një mjet editable për të punuar me të tjerët që ka një histori trackable ndryshimesh (wikipedia është shembulli më popullor). Shumë si një blog, forca e saj është se ajo mund të përdoret për të ndarë burim multimedia. Në thelb niveli disa nga zhvillimet më të fundit për të mbështetur ndërveprim më të mirë duke përfshirë edhe karakteristika sociale. Shumë nga këto sherbime web 2,0 sigurojnë mjete të komunitetit për ndarjen dhe komentimin e burimeve, të tilla si video. Një web percjell shërbim që mund të përdoret për shumë lloje të aktivitetit, duke përfshirë ruajtjen dhe shpërndarjen multimediale. Shembuj të shërbimeve të internetit përfshijnë YouTube dhe 6

8 magazinimit web. Liber Net Lexues e-book Flash player Mobile mësuarit (përdorimi i telefonave celularë dhe pajisje të tjera handheld) Burim i hapur software Licensim Kreativ HTML Skripte Web browser Media sociale Një laptop që është shumë i lehtë, i lëvizshëm dhe është shpesh më e lirë se laptopët më të madhe. Për të arritur këtë, në mënyrë tipike madhësia dhe fuqia janë sakrifikuar. Ato mund të përdoren për të krijuar, përdorimin, të menaxhuar dhe të japë multimedia. Përdoret për të lexuar dixhitale e-libra. Shumë prej këtyre lexuesve mund të luajë libra audio dhe / ose lexuar tekstin me zë të lartë. Një plugim copë software që shton funksionalitetin e shfletuesit. Shumë burime e-mësimit janë krijuar duke përdorur Flash dhe më web videot në përdorim aktual këtë teknologji. Duke përdorur pajisje të lëvizshme, duke përfshirë telefonat celularë për të lehtësuar mësimdhënien dhe mësimin. Software që është dhënë në bazë të licencës që lejon përdoruesit të kenë qasje me kodin burimor. Burimi i hapur soft mund të përdoret për të krijuar, konsumojnë dhe multimedia ofrimit. Një shembull është audio redaktimi mjet i rendesishem i cili është shumë e rendesishem për krijimin dhe redaktimi audio podcast. Një mënyrë për të ndarë me të drejtë autori i punës brenda një skeme të dokumentuar të licencës. Licenca Creative te Zakonshme janë aplikuar gjithnjë të burimeve mësimore që janë bërë në mënyrë tipike në dispozicion duke përdorur internetin. Kodi strukturor që e bën faqet e internetit te lexueshme. Multimedia është dorëzuar në mënyrë tipike nga faqet e internetit që janë ndërtuar nga HTML. Website në ana tjetër duhet të na lejojë për të prodhuar e-learning për mësimdhënie dhe mësimnxënie. Bitet e kodit që shtojnë funksionalitet shtesë në një faqe interneti ose të shërbimit. Skript mund të jetë krijuar për të mbështetur mësimdhënien dhe të mësuarit. Për shembull, JavaScript është përdorur për të rritur funksionalitetin e shfletuesit që mund të përdoret për të krijuar aktivitetin interaktive bazuar. Një shfletues është një copë software që na lejon për të bashkëvepruar me internet nëpërmjet një kompjuteri. Internet Explorer dhe Mozilla Firefox janë dy shembuj të popullarizuara të shfletuesit web që ofrojnë qasje në materiale dhe burimeve të multimedias e-mësim Mjetet e mediave sociale janë përdorur për të komunikuar mes njerëzve në internet dhe mund të përdoret për të mbështetur mësimdhënien dhe të mësuarit. Për shembull, shpesh është e dëshirueshme që të përdorin mjete të mediave sociale për të lehtësuar mundësitë e komunitetit në internet, duke përfshirë bashkëpunimin e nxënësit. 7

9 Suporti Shumë institucione kanë një nivel të ofrimit të ndihmës për mësim elektronik dhe kjo është me vlerë duke kërkuar këtë, për të kuptuar më mirë strategjinë dhe politikat e institucionit tuaj në lidhje me mbështetje. Për më tepër, ajo mund të jetë e dobishme për të mësuar në qoftë se të tjerët në institucionin tuaj, ose në nivel lokal janë duke punuar në gjëra të ngjashme. Burimi: 8

10 PROJEKTI AGRO-START KURSI E-LEARNING PER NMB Realizuar nga UNIMOL HYRJE Kjo seance e e-learning kurs do të japë njohuritë e nevojshme për të ndërmarrë iniciativën e re dhe të suksesshëm per sa i peket sipërmarrjes.kusi E-learning është i bazuar në një qasje të përbashkët që ofron know-how për sipërmarrësit me qëllim per të shfrytëzuar mundësitë që ofron zona ekonomike SEE. Kursi E-learning të përfshijë keto module trajnimi në vijim: Sipermarrjen ne zonen SEE; Rritja e ndërgjegjësimit për inovacion dhe teknologji; Strategjitë për qasje më të mirë në treg; Përpunimi i strategjive te ndërkombëtarizimit; Zbulimi i mundësive të reja të tregut. Ndryshime ne sjelljen konsumatore (optional) Referenca E para Katër modulet e trajnimit do të përfundojnë me kuizin e trajnimit: kur pjesëmarrësit qe kane përfunduar modulin, do të duhet për të testuar njohuritë e tyre duke iu përgjigjur pyetësorit. Shembuj te Praktikave me te mira: keto jane shembuj te praktikave me te mira te projektit AGRO-START Përmbajtja fakultative e e-learning kurs për NVM-të në mbarështimin e kafshëve dhe hortikulturës janë theksuar në ngjyrë të gjelbër, me kuize janë në ngjyrë blu. 9

11 Objektivat e te mesuarit: Moduli i Trajnimit: Sipermarrja në zonën e Evropës Juglindore Ky modul merr një vështrim nga afër se si e bujqësisë e BE dhe politikat e zhvillimit rural janë duke kontribuar në promovimin e ndërmarrësisë rurale. Seksioni heton progresin e bërë në këtë fushë, duke eksploruar çfarë lloj mbështetje Programi i Zhvillimit Rural të Shteteve Anëtare mund të jape dhe të marrin në konsideratë se si operohet per Politikën e Përbashkët Bujqësore (CAP). Moduli i tanishëm gjithashtu shikon në modelin bujqësore familjare në kontekstin evropian të politikave bujqësore dhe të zhvillimit rural, ndërsa gjithashtu duke marrë parasysh të aspekteve ndërkombëtare dhe - gjatë rrugës - identifikon disa shembuj relevante të kontributit të modelit të rritjes sa me efikase, të qëndrueshme dhe gjithëpërfshirëse. Ky modul gjithashtu përfshin disa raste studimore shqyrtojnë projekte të suksesshme dhe përvojat praktike nga toka. Koha ne dispozicion: 4 dite Indeksi 1) Sipermarrja ne zonat Rurale 1.1) Hyrje 1.2) Drejtuesi i rritjes ekonomike 1.3) Bashkepunime ndermjet vendeve anetare dhe rajonit 1.4) Sektorët në zhvillim të ndërmarrësisë rurale 1.5) Dinamika e biznesit rurale 1.6) Mundësi të reja për ekonominë rurale 1.7) Politikat zhvillimore që ndihmojë në forcimin e ndërmarrjeve të reja rurale 1.8) Lidhja bizneset rurale në ato urbane 1.9) Energjia e rinovueshme si një mundësi për bizneset rurale 1.10) Shpërndarja e produkteve agro-ushqimore 2) Studimi i rastit: Ferma Sociale 2.1) Aspektet shoqërore të sipërmarrjes rural në Itali 2.2) Përvoja italiane e bujqësisë sociale 2.3)Sektorët e ndërmarrësisë rurale 2.4) Një ndikim pozitiv në zonat rurale 3) Studimi i rastit: Ferma Familiare 3.1) Hyrje 3.2) Një hyrje në familjen bujqësore në Evropë 3.3) Disa karakteristika bujqësore familjare 3.4) Konkurrueshmëria 3.5) Bujqësia inovative 3.6) Pozicionimi lokal - zinxhirët e furnizimit të shkurtër 3.7) Fleksibilitet Ekonomik 3.8) Inovacioni në fermat familjare 3.9) Shtrirja e inovacionit 3.10) E ardhmja ne fermën e familjes 10

12 4) Rast studimi: Kooperativa 4.1) Parimet e një kooperative 4.2) Llojet e ndryshme të kooperativave bujqësore 4.3) kooperativat e vogla të fermave dhe sigurisë globale të ushqimit Shembuj i Praktikave me te mira 11

13 12

14 Modul i Trajnimit: Ndergjegjesim per teknologji dhe inovacion Objektivat: Ky modul ofron një pamje të ecurise dhe risive deri tani, dhe një paraqitje e shkurtër në sfidat e ardhshme. Qëllimi është për të ofruar njohuri për risite e zhvillimit rural dhe për të ndihmuar më tej per të çuar përpara integrimin e shkëmbimit të njohurive dhe inovacionit në politikën e ardhshme të zhvillimit rural. Ky modul gjithashtu përfshin disa raste studimore shqyrtojnë projekte të suksesshme dhe përvojat praktike nga baza e shteteve te rajonit. Koha ne dispozicion: 4 dite Indeksi 1)Inovacioni Bujqësi 1.1) Hyrje 1.2) Inovacioni dhe teknologjia 1.3) Si mund të gjenerojnë risi? 2) Inovacioni dhe teknologjive në sektorin e hortikulturës dhe të mbarështimit kafshëve 2.1) Rritja e ndërgjegjësimit 3) Konteksti Politika: risite dhe Politika e zhvillimit rural 3.1) Nga poshtë lart 3.2) Roli i Partneritetit Evropian per Inovacion(EIP) në risi 3.3) Zbatimi i EIP bujqësore 3.4) Rrjeti EIP 3.5) Qasjet interaktive linear për risi 3.6) Mbështetje ENRD për risi dhe inovacion 3.7) Politika Inovacioni për zhvillimin rural: nga poshtë-lart 3.8) Inovacioni dhe EAFRD 3.9) Masat EAFRD për promovimin e inovacionit në ) Kreativiteti dhe Inovacioni në zhvillim rural në BE 4.1) Inovacioni, Kreativiteti dhe Politika e zhvillimit rural BE 4.2) Disa shembuj të teknologjive të përparuara bujqësore dhe inovacioneve 1) Shembuj te praktikave me te mira 13

15 14

16 Modul trajnimi: Strategjitë për qasje më të mirë në treg dhe mundësi të reja të tregut Objektiva Ky modul ofrojnë shkathtësi dhe njohuri në lidhje me hyrjen në treg, mundësi të tregut dhe të marketingut strategji të reja. Ky seksion jep informacion për të përmirësuar tregun në sektorin e hortikulturës dhe kafshëve, duke analizuar përfitimet me kosto dhe duke sugjeruar mundësi të reja të tregut dhe strategjive për qasje më të mirë në kete treg. Ky modul gjithashtu përfshin disa raste studimore qe kane te bejne dhe shqyrtojnë projekte të suksesshme dhe përvojat praktike nga toka. Koha ne dispozicion: 4 dite Indeksi 1)Marketing 1.1) Hyrje 1.2) Strategjia e Marketingut 1.3) Pozicionimi 1.4) Sjellja Blerja 2) Çfarë është marketing në kopshtarit blegtori? 2.1) Si mund të përmirësohet marketingu ne funksion per te ndihmuar fermerët? 2.2) Marketingu dhe ekonomia rurale 2.3) Marketingu dhe konsumatorët 2.4) Ndihma prodhuesit në fermat me fitim 2.5) Çmimet dhe fitimet: Rreziku Balancimi dhe fitim 3) Çmimet e fermerëve 3.1) Rritjet e çmimeve përgjatë zinxhirit të marketingut 3.2) Identifikimi i produkteve të reja 4) Shpenzimet e marketingut të fermerëve 4.1) Shpenzimet e marketingut dhe tregtarit 5) Tregu 5.1) Informacion mbi tregtarët 5.2) Produkete te specifikuara 5.3) Përshtatja e prodhimit për nevojat e tregut 5.4) investimet ne Farm 5.6) Furnizimi Input 5.7) Pesë llojet e materialeve të paketave 5.8) Prezantimi i Paketave 5.9) Marketing Vizual 1) Shembuj te praktikave me te mira 15

17 16

18 Modul Trajnimi: Elaborimi i nderkombetarizimit te strategjise. Objektiva: Moduli ofron njohurite mbi strategjitë per ndërkombëtarizimin. Seksioni japin informacion mbi parimet bazë të ndërkombëtarizimit, për mundësinë dhe rrezikun e globalizimit të tregut bujqësor dhe përfshin disa raste studimore te cilat i shqyrtojnë projekte të suksesshme dhe përvojat praktike nga baza ne veprim. Koha ne dispozicion: 4 dite Indeksi 1)Ndërkombëtarizimi i ndërmarrjeve bujqësore 1.1) Hyrje 1.2) Parimet bazë të ndërkombëtarizimit 2) Globalizimi i tregjeve bujqësore 2.1) Globalizimi i tregtisë 2.2) Lidhja në mes të vëllimit të tregtisë dhe prodhimit botëror 2.3) Trendet e fundit 2.4) Pasiguria dhe rreziku 1) Shembuj te praktikave me te mira 17

19 Moduli i Trajnimit: Sfidat specifike te vendeve Objektiva: Moduli jep njohuri për legjislacionin e detajuara të vendeve në sektorin e hortikulturës dhe kafshëve dhe sfidat specifike që NVM kanë për të komunikiar apo bashkevepruar me çdo vend tjetër. Koha ne dispozicion: 6 dite Nuk ka QUIZ per kete pjese Learning objectives: Training Module: Changes in the consumer behavior This module takes a closer look at the evolution of the food consumptions, the evolution of the tastes and the of the needs of the consumer, the development of the agri-food sector based on the long-period implications Time required: 2 days NO QUIZ training module Index 1) The decrease of the available family income 1.1) The propensity to the saving 1.2) Time of crisis: As families have reacted 1.3) Family structure 2) Food consumption data [European Food Safety Authority] 2.1) Concise food consumption database 2.2) The EFSA Comprehensive European Food Consumption Database 2.3) Food consumptions 3) The demographic future of Europe from challenge to opportunity 3.1) The woman's role 3.2) Effect of overweight and obesity 3.3) Economic assessment of a food-away-from-home nutrition labeling policy 3.4) Singles 3.5) The female employment 3.6) Wage differences 4) Some changes of the eating habits 4.1) Dietary goals and recommendations 4.2) Food-Based Dietary Guidelines (FBDG) and Food pyramids 4.3) Mediterranean Diet 4.4) Foods for the Intolerances and alimentary allergies 4.5) Functional food [European Food Information Council] 4.6) Food cost 4.7) Another tendency: more variety show than food products 18

20 EJL KIT PER SIPERMARRESIT EJL Kit për Sipërmarrësit është një mjet që merr së bashku në nivel kombëtar, rajonal dhe të BE-së: legjislacionin, mbështetjen financiare informacion për nismat sipërmarrëse, pikat e kontaktit për sipermarrjen, kushtet e planit të biznesit dhe kërkesat, rrjetet apo grupimeve inovacionit bujqësore, statistikat përkatëse, cilësi zyrtare standardet, çdo informacion tjetër përkatës dhe të dobishme, etj Zhvillimi i EJL Kit për sipërmarrësit përfshin: zhvillimin e një informacioni permbledhe të dhënave të cilat do të realizojne mbledhjen e informacionit te mëposhtëm nga partnerët e vendit: të legjislacionit kombëtar, mbështet financiare kombëtare për nismat e sipërmarrësit, pikat kombëtare të kontaktit për ndërmarrësi, kushtet kombëtare për të marrë në konsideratë përpërpunimi i planit të biznesit, rrjeteve kombëtare apo grupimeve inovacionit bujqësore, statistikat përkatëse, standardet zyrtare të cilësisë, çdo informacion tjetër përkatës dhe të dobishme, etj Prandaj të gjithë partnerët e projektit do të kontribuojnë me informacion për Kit EJL-së prezantuar informacion ne raportit te të dhënave. Elaborimi i EJL Kit për sipërmarrësit e mbarështimit të kafshëve dhe sektorin e hortikulturës do të ndihmojë NVM-ve për të marrë plotësisht në konsideratë kushtet dhe kërkesat e vendeve partnere AGRO-START për sipërmarrjen në sektorët e caktuar.ejl Kit do të hartohet duke marrë parasysh elementet vizuale të identitetit EJL. 1

21 INDEKSI I. Hyrje 1. Pse internacionalizimi rëndësi 2. Shkalla e ndërkombëtarizimit të NVM-ve 3. Përparësitë e NMV-ve dhe dobësitë 4. Pengesat për zgjerimin ndërkombëtar 4.1. Qasja financare 4.2. Informata të pamjaftueshme 4.3. qasja e partnerëve lokalë 4.4. Çështjet e pronësisë intelektuale 4.5. Red Tape lokale 5. Roli i Qeverisë 5.1. të ofrojë akses në rrjetet dhe partnerët e huaj 5.2. të inkurajoje qasje në zinxhirët e furnizimit shumëkombësh 5.3. forcimin e aftësive 5.4. mundësojnë qasjen në informata dhe përkrahje 5.5. Përkrahja e-commerce 5.6. të thyer barrierat e tregtisë 6. Përfundim II. NVM në Bashkimin Evropian 7. Ndermarrje të Vogla dhe të MeNMV 7.1. Çfarë bën BE-ja? 7.2. importi dhe eksporti i BE-së mjetet dhe burimet e informacionit 8. Qasja në tregjet 9. Promovimi i aktiviteteve ndërkombëtare të NVM-ve 9.1. Ndërkombëtarizimi Portal i NMV 9.2. Studimi i BE për Shërbimet Mbështetëse për NVM-të në Nderkombetarizimin e Biznesit per vitin Studimi i BE-së në Rrjetet e biznesit III. EJL Kit për sipërmarrësit e mbarështimit të kafshëve dhe sektorin e hortikulturës 2

22 HYRJE Ndërmarrjet e vogla dhe të me (NMV-të) formojnë potencial të rritjes ekonomike evropiane. Bizneset e vogla kanë aftësinë për të vepruar shpejt dhe për t'iu përgjigjur mundësive të tregut ne rritje prandaj edhe Komisioni Evropian njeh dhe vlereson rëndësinë e NVM-ve. Ajo e kupton se kapaciteti i Evropës për tu ndërtuar mbi rritjen e NVM-ve dhe potencialin e inovacionit do të jetë vendimtare për prosperitetin e ardhshëm të Bashkimit Evropian (KE 2011). NVM tashmë luajnë një rol të madh në BE. Rreth 23 milionë NVM (përkufizuar si ndërmarrje me më pak se 250 të punësuar, më pak se në qarkullim vjetor dhe së 43 milionë në asetet bilancit) janë regjistruar në 27 shtetet anëtare të BE-së, duke zënë më shumë se 98% për qind të gjitha bizneset. NMV-të kanë siguruar dy të tretat e totalit të punësimit privat dhe rreth 85% të të gjitha punëve neto të reja të krijuara gjatë dhjetë viteve të fundit (EIM Biznes dhe Hulumtime të Politikave 2011). Megjithatë, dhe politikëbërësit kombëtarë, dhe këshilltarët e tyre profesionale, e pranojnë se potenciali i plotë i NVM-ve nuk është duke u permiresuar dhe rritur dhe kjo është veçanërisht e dukshme në veprimtarinë e tyre ndërkombëtare. Pse nderkombetarizimi vlen Ndërkombëtarizimi i NMV-ve ka të bëjë jo vetëm aktivitetin e tyre të eksportit, por edhe importet e tyre, investimet e huaja direkte, nënkontraktimi ndërkombëtare dhe të bashkëpunimit teknik ndërkombëtar (KE 2010). Së pari, internacionalizimi është e mirë për bizneset individuale. Duke qenë ndërkombëtarisht aktiv është i lidhur me rritjen e qarkullimit të lartë. Për shembull, më shumë se 50% e NMV-ve që investojnë jashtë vendit raportuar rritje qarkullim nga 2007/8, krahasuar me normën mesatare prej 35%. NMV-ve që janë ndërkombëtarisht aktive edhe raportojne rritjen më të lartë të punësimit. Përveç kësaj, marrëdhëniet midis ndërkombëtarizimit dhe inovacionit është e fortë, me NMVve ndërkombëtarisht aktive më shumë gjasa për të prezantuar produktet apo shërbimet që janë të reja për sektorin e tyre në vendin e tyre, dhe më shumë gjasa për të futur inovacione procesit (KE 2010). Për më tepër, dëshmi e kohëve të fundit tregon se kriza financiare ka nxitur NMV-ve për të zgjeruar jashtë vendit si rezultat i drejtpërdrejtë i perspektivës së dobët ekonomike të Evropës, duke demonstruar rëndësinë e duke u mbështetur në tregjet jovendore (EIU 2011). Nëse bizneset janë eksportuar dhe të lulëzuar, që ka përfitime të dukshme për ekonomitë e tyre të brendshme. Për shembull, firmat eksportuese kane kontribuar më shumë në rritjen e produktivitetit në Mbretërinë e Bashkuar se sa jo-eksportuese (BIS 2010). Ndërmjet viteve 1996 dhe 2004, 60% e rritjes së produktivitetit në Mbretërinë e Bashkuar u atribuohen firmave eksportuese. Ekonomitë me eksportuese janë aktiv gjithashtu më shumë gjasa për të përballuar më mirë me një depresion ekonomik, si eksportuese ka një ndikim pozitiv në shëndetin financiar të një biznesi dhe rezulton në një probabilitet më të ulët të mbylljes së biznesit (BIS 2010). Prova e fundit shqyrtimin rimëkëmbjen ekonomike të NMV-ve Europian tregon se ato shtete anëtare me eksportet e forta përgjithësisht mbulohen shumë shpejt, me një rezultat i drejtpërdrejtë pozitiv në sektorin e tyre NMV (Barker et al. 2011). 3

23 Shtysa per nderkombetarizimin e NMV-ve Shtrirja për ndërkombëtarizimin më të madh të NMV-ve është e qartë. Deri në 30% të NMV-ve evropiane kanë pasur një lloj të aktiviteteve të biznesit ndërkombëtar gjatë disa viteve të fundit (të BE-së vitin 2011). I këtij grupi, rreth gjysma kishte edhe aktivitete përtej Tregut Unik: 14% importuar nga tregjet jo-be, 13% të eksportuar në tregjet e jo-të BE-së dhe 3% duke u angazhuar në forma të ndryshme të bashkëpunimit ndërkombëtar (teknik). Më pak se 1% kishin institucionet e tyre në tregjet e jo të BE-së. Përparësitë dhe dobësitë e NMV NMV-ve kanë karakteristika të veçanta që ndihmojnë ata që të përtërij, të përshtatur për mjedise të ndryshueshme dhe me germa të mundësive të reja. Kjo përshtatshmëri është demonstruar gjatë krizës së fundit financiare. Petru Rares, kreu i Institutit rumun bankar, thotë: "Gjatë krizës, NMV-ve kanë potencial për të rizbuluar veten dhe ndoshta përtëriturat. Presion nga vështirësitë, NMV-ve janë duke u përpjekur me çdo kusht për të gjetur artikuj specifik dhe për të bërë diçka me pak burime. " Dëshmi të vërtetë tregon elasticiteti i NMV gjatë krizës financiare, duke treguar se NMV-te ishin shpejtesi për të mësuar nga mësimet e rënies në rrjedhën e parasë dhe në këtë mënyrë të rindërtoj veten për të bërë të trend pozitiv (EIU 2009) dhe se NMV menaxherët-pronarë besojnë se kriza kishte detyruar ata që të mësojnë për të drejtuar bizneset e tyre më të mirë (Forbes Vështrime 2010). Barriers to international expansion Ndërsa NMV-ve kanë cilësitë e veçanta dhe të forta dhe mund të perceptojnë mundësitë për të zgjeruar ndërkombëtarisht, ata janë të frustruar edhe nga pengesat e perceptuara. Studimet janë në përputhje me gjetjet e tyre në lidhje me pengesat e shumta për NMV-ve ne EJL për tu ndërkombëtarizuar. Ka probleme me: pasjen akses në rrjetet dhe kontaktet në tregun e huaj, duke përfshirë krijimin e një dialogu dhe ndërtimin e një marrëdhënie me aktorët në treg; lundrimit ne mjedise të panjohura të biznesit dhe kultura, si dhe ballafaqimin me gjuhë të ndryshme; pengesat procedurale të tilla si standardet e produktit dhe çështjet ligjore dhe rregullative; që ka aftësinë për të kuptuar mjedisin konkurrues dhe të vlerësuar mundësitë dhe rreziqet potenciale; gjetja e besimit, menaxhimit dhe burimeve të tjera për të hetuar dhe ndjekur mundësitë në tregjet jashtë shtetit (BIS 2010; OECD 2009). Aksesi Financiar NMV-te ne fushen e tregtisë ose të investimit ndërkombëtar shpesh përfaqësojnë një rrezik më të lartë për institucionet e kreditimit. Kjo është për shkak të investimeve të larta pardhenie, te cilat jane te nevojshme, dhe kane vështirësi në zbatimin e 4

24 kontratave dhe zgjidhjen e mosmarrëveshjeve, dhe paqartësitë rreth nëse firmat e vogla kanë kapacitete të brendshme të nevojshme për të tregtuar në atë që shpesh është një mjedis ndërkombëtar i panjohur dhe kompleks. Për këto arsye, pronarët e NMV shpesh përmendin mungesën e qasjes në kapital si një pengesë kryesore për të investuar në aktivitetin ndërkombëtar (ACCA 2010). Informacioni i papershtatshem Disa NMV e gjejnë veten të papërgatitur me të hyrë në tregjet jashtë shtetit pa e parë duke fituar informacion të plotë dhe të duhur rreth tyre. Bozena Lublińska-Kasprzak, kreu i Agjencisë së të financuar nga shteti polak për Zhvillimin e Ndërmarrjeve (PARP), i referohet përvojave të hyjnë polake në Ukrainë: "Disa vjet më parë, një shumë mjaft e sipërmarrësve të investuara në Ukrainë pa të vërtetë të mësuar në lidhje me specifikat e se tregut. Tani për tani, shumë prej tyre janë tërhequr nga atje. Ndonjëherë sipërmarrësit tanë mund të jetë mbibesim në lidhje me aftësinë e tyre për të funksionuar në çdo treg. " Kjo është një pikë e theksuar edhe nga KE në një studim të kërkuar në sfidat me të cilat përballet NMV-ve bëjnë biznes jashtë Tregun e vetëm Evropian (KE 2011). Këshilltarë të NMV-ve kanë vënë në dukje se shumë NMV-ve të dalë në tregjet e jo-të BE-së, pa qenë të përgatitur në mënyrë adekuate - pa bërë detyrat e shtëpisë. Edhe brenda tregut të vetëm të BE-së ka çështje të vendeve të veçanta që duhet të hetohen para se të nisej drejt një tregu të caktuar. Aksesimi i Partnereve Lokal Identifikimi dhe qasja e partnerët lokalë, të cilët kuptojnë realitetet dhe kompleksitetin e tregut, është një sfidë e madhe për NMV-ve për tu zgjeruar jashtë vendit. Duke pasur një partner të tillë - me kontakte të mira dhe të nevojshme know-how - mundëson aktivitete fillestare për të krijuar më shpejt dhe në mënyrë efektive, duke siguruar një bazë të shëndoshë mbi të cilën të rriten. Aftësitë e kufizuara të brendshme NMV-së e bëjnë këtë imperativ për firmat e vogla, si dhe komunitetit të biznesit të mbështetur. Çështjet e pronësisë intelektuale Kostoja e lartë e mbrojtjes së të drejtave të pronësisë intelektuale në Evropë vepron si një pengesë për NMV-ve, firmat sidomos reja të vogla që janë më shumë gjasa që të dëshironi për të hyrë në tregjet e huaja. Sistemi i mbrojtjes evropiane është vërtet të paktën katër herë më shtrenjtë se SHBA, sistemet kineze ose japoneze dhe është llogaritur se një patentë të vetme e Komunitetit të BE-së do të zvogëluar shpenzimet patenting në Evropë me rreth 60% (Van Pottelsberghe 2009). Përpjekjet aktuale drejt zhvillimit të një patente të vetëm Evropian janë arsye të mirëpritur, dhe në të vërtetë quhet e gjatë për të, dhe do të japë një ndihmë të rëndësishme për NMV-ve qoftë se përpjekjet e tanishme do të rezultojë në një sistemi efektiv, të qëndrueshme dhe më pak të kushtueshme patenting. RED TAPE LOKAL Rregulloret e brendshme, duke përfshirë ligjet tatimore, mund të mbajë NMV te prapa të arrijnë potencialin e tyre të plotë për risi, rritjen dhe zgjerimin ndërkombëtar. Pengesat e kësaj të ndryshme mund të përfshijnë pjese që kanë të bëjnë me rregulloret ligjore financiare dhe tatimore dhe standardeve dhe rregulloreve në vendet jo të BE-së BE-së dhe të tjera të tilla si standardet e prodhimit, procedurat e pajtueshmërisë, dhe patentën dhe çështjet e markave tregtare (BIS 2010). 5

25 Roli i Qeverise Qeveritë kanë një rol të rëndësishëm në sigurimin e mbështetjes së nevojshme për të ndihmuar NMVte ne qasjet inovative dhe të të rritjes se ndërkombëtarizimit te veprimtarive te tyre. Masat mbështetëse duhet të marrë në konsideratë procesin e të mësuarit që NMV-ve nënshtrohen kur ata angazhohen në aktivitet ndërkombëtare. Firmat nuk jne ende aktive të nënvlerësojnë barrierat e pranishme në mjedisin e jashtëm të biznesit dhe të metat e aftësive të tyre të brendshme, ndërsa ceshtja e barrierave që lidhen me çështjet financiare dhe qasje në tregje. Firmat e reja të aktivitetit ndërkombëtar, për këtë arsye, sidomos vlerësojmë informacion në lidhje me tregjet dhe mundësitë që do të sigurojnë ata me një pikëmbështetje në sipërmarrjet ndërkombëtare. NMVte më me përvojë ndërkombëtare, nga ana tjetër, kanë nevojë për mbështetje për të adresuar pengesat e lidhura me tregjet specifike të biznesit dhe dobësitë e tyre të brendshme (OECD 2008).. Të sigurojë qasje dhe NETWORK me partnerët e huaj Një mënyrë e rëndësishme në të cilën qeveritë mund të japë mbështetje është duke ndihmuar bizneset të fituar qasje në rrjetet kryesore të kontaktit, duke vepruar si një ndërmjetës i besuar. Në mënyrë të ngjashme, duke ndihmuar NMVte te identifikojnë partnerët e biznesit në vende jashtë shtetit është gjithashtu një rol të vlefshëm qeqeveritë kane për të përmbushur. Inkurajimi i aksesit ne zinxhiret nderkombetar te furnizimit Inkurajimi tregtar mes NMVve dhe organizatat shumëkombëshe mund të mbështesin ndërkombëtarizimin e bizneseve të vogla. internacionalizimi i NMV është i inkurajuar nga pjesëmarrja në sistemet fitimprurës furnizimit dhe rrjeteve të zinxhirit të vlerave të lojtarëve më të mëdha global (OECD 2009). Pasi një pjesëmarrës në një zinxhir ndërkombëtar të furnizimit, edhe në qoftë se eshte në nivel të ulët, një NMV mund të fitojnë kapacitetin dhe përvojën dhe për të fituar mundësinë që të rritet deri në zinxhirin e vlerës në të ardhmen (ACCA 2010). Fuqizimi i aftesive Qeveritë gjithashtu mund të luajnë një rol kyç në forcimin e aftësive te reja, bizneseve të lartë të rritjes, duke i ndihmuar ata të ndërtuar kapacitetet e nevojshme për të të jetë në gjendje për të përmbushur sfidat e zgjerimit jashtë shtetit (BIS 2010). Një mjet për arritjen e një kapaciteti të tillë është përmes krijimit të "grupimeve", të cilat sjellin së bashku kompanitë, universitetet, institutet kërkimore dhe zhvillimore dhe autoritetet publike lokale. Rrjetet e biznesit dhe konsorciume te eksportit mund të luajnë një rol të rëndësishëm për të ndihmuar NMVte të rritet dhe të përtërihen duke u bere më te orientuar ndërkombëtarisht. NMVte priten në grupe dhe rrjete të biznesit mund të përfitojnë nga kontaktet, lidhjeve të biznesit dhe rrjedhat formale dhe joformale njohurive, si dhe nga shërbimet e personalizuar ofruara nga thërrmuese dhe të rrjetit të organizatave. Përfitimet e tilla të lehtësuar zhvillimin e partneriteteve jashtë vendit, në mënyrë që NMV-ve të kenë 6

26 qasje më të lehtë në zinxhirët global të vlerës, zhvillojnë aleancat strategjike me organizatat kërkimore në grupe homologe apo rrjeteve, të zgjerojnë veprimtaritë e tyre komerciale jashtë vendit, dhe të marrë aftësitë e duhura dhe këshilla të përshtatur profesionale (KE 2011). Mbeshtetja e aksesit per informacion Qeveritë gjithashtu mund të ndihmojnë potencialisht NMVte ambicioze që janë për të zhvilluar të ardhurat ndërkombëtare, duke siguruar qasje në informata dhe këshilla se sektori privat vetëm nuk do ose nuk mund të sigurojë për mundësitë jashtë shtetit (BIS 2010). Qeveritë do të mund të bëjë më shumë për të vënë prezantuar NMV-te ndaj shumë programeve kombëtare dhe ndërkombëtare mbështetëse që ekzistojnë. Mbi 300 masat mbështetëse, të ofruara nga shtetet e BE-së dhe anëtare, janë në dispozicion të NMVve, duke aplikuar si për aktivitetin brenda dhe jashtë Tregut të Vetëm (KE 2011). Disa ofrojnë ndihmë me partnerët e identifikimit të biznesit, dhe të japin informacion mbi mundësitë e tregut dhe në rregullat dhe rregulloret. Shumë ofrojnë fonde për NMVte për të ndërkombëtarizuar operacionet e tyre, duke patur në shënjestër një sërë objektivave të tilla si përmirësimin e aftësisë konkurruese, qasjen e tregjeve të reja, zgjerimin e jashtë shtetit, kryerjen e aktiviteteve të kërkimit dhe zhvillimit ose zbatimin e standardeve ndërkombëtare. Gati tri të katërtat e të gjitha NMVve ndërkombëtare aktive nuk janë, megjithatë, të vetëdijshëm për masat ekzistuese mbështetëse në rajonin e tyre. Nga 27% që janë të vetëdijshëm, vetëm rreth 26% (ose 7% e të gjitha NMV-ve ndërkombëtarizuara) Mbeshtetje per tregetin elektronike (e-tregetine) Interneti e ka bërë më të lehtë Nderkombetarizimin e NMV (KE 2010). Duke pasur aftësinë për të shitur produktet apo shërbimet në internet është e lidhur pozitivisht me të qenit aktive në tregjet e eksportit ose importit. Rritja e e-commerce e ka përshpejtuar veprimtarinë ndërkombëtare NMV-ve ', me disa dëshmi që tregojnë se ajo ka ulur rreziqet që lidhen me ndërkombëtarizimin nga përmirësimi i qasjes në informata dhe sigurimin e paparë të marketingut dhe të komunikimit aftësitë (ACCA 2010). Aktualisht, tregu online me pakicë në Evropë mbetet i vogël, i përbërë vetëm 3.4% e tregtisë së përgjithshme evropiane me pakicë (KE 2012). Përqindja e NMVve duke përdorur faqen e tyre për e-commerce është ende modeste, me 28% të qenit në gjendje për të marrë urdhra online dhe 14% që ka faqet e internetit që lejojnë përfundimin e gjithë transaksionit, duke përfshirë pagesat on line (KE 2010). Një sondazh i kryer nga ACCA ka zbuluar mungesën e vetëdijes, rreziqet e perceptuara të sigurisë, mungesa e kërkesës dhe një mungesë të kosto-efektive zgjidhje, të cilat të gjithë kanë tendencë për të parandaluar NMVve të angazhohen në e-tregti (ACCA vitin 2011). Duke marrë parasysh komplikimet e mëtejshme të përdorur platformën online për tregti përtej kufijve, këto pengesa të bëhet më i rëndësishëm. Një kompani mund të, për shembull, të pësojë mesatarisht rreth për shpenzimet ligjore dhe 3000 për përshtatjen lidhur website që lejon për një kompani të e-commerce për të shitur për konsumatorët në një shtet tjetër anëtar, me shpenzimet e shumëzuar për çdo treg shtesë të përfshirë (EU2012). Këto kosto mund të jetë veçanërisht e penguese për firmat e vogla. Politikat projektuar për të inkurajuar rritjen e vazhdueshme të e-tregtisë do të provojnë marrjen e informacionit të dobishëm për NMV-ve, sidomos në Evropën Qendrore dhe Lindore, duke pasur parasysh korrelacioni mes e-commerce dhe aktivitetit në tregjet e importit ose eksportit.britania e Madhe, Franca dhe Gjermania llogarisin 70% të e-tregtisë Evropiane, duke demonstruar çekuilibër akut në përdorimin e tij në Evropë. 7

27 Thyerja e Barrierave ne Tregeti Së fundi, përpjekjet për të zvogëluar barrierat mes NMVve - dhe të gjitha bizneseve duhet të jetë e vazhdueshme. Forcimi i Tregut Evropian të vetëm do të ketë një ndikim të konsiderueshëm në rritjen e ardhshme e ekonomive të shteteve anëtare duke hapur më tej kufijtë për mallra dhe shërbime, duke dhënë zgjedhje më të madhe dhe uljen e çmimeve për konsumatorët, duke hapur mundësi të reja biznesi për kompanitë, dhe në fund të fundit duke krijuar vende pune. Kompletimi i Tregut Evropian të vetëm mbetet një detyrë kryesisht papërfunduar, në dëm të madh të NMVve Evropiane. Studimet kërkuar në efektet e mundshme të liberalizimit të plotë të treguar se do të ketë rritje të mëdha në nivelet e eksportit, duke përfshirë, për shembull, një rritje prej mbi 50% në aktivitetin e Polonisë eksportit (BIS 2011). Hapi i parë drejt forcimit të tregut të vetëm në fund të fundit do të çojë në nivele më të larta tregtare me vendet jo evropiane. Shumica NMVve evropiane të përqëndrohet në tregun e brendshëm evropian, kur ata fillojnë të ndërkombëtarizojne. Pasi ata kanë fituar përvojë, atëherë ata mund të bëhen më të sigurt dhe të shohim më larg. Tregu i brendshëm krijon mundësinë për NMV-ve të rritet në fazën ku ata mund të konkurrojnë me sukses përtej kufijve të BE-së - në këtë mënyrë BE-ja mund të veprojë si një bllok të fillojë për angazhimin e mëtejshëm të suksesshëm në tregjet ndërkombëtare nëse vetë Tregu I vetëm ishte më i efektshme (KE, 2007). Konkluzion Inkurajimi per ndërkombëtarizimin e NMVve është një qëllim i rëndësishëm i politikës për qeveritë, dhe vetë Komisionin Evropian. Nëpërmjet internacionalizimit te NMVve kapacitetit të fituar dhe forcë financiare, ata përtërij më lehtë dhe rritjen e të ardhurave për të mbështetur ekonomitë kombëtare. Si shpenzimet janë duke u kujdesur për të barazuar në mes të tregjeve evropiane lindore dhe perëndimore, nevoja për NMV-ve Evropës Lindore për të trokitje e lehtë në tregjet ndërkombëtare vetëm do të rritet. NMV-ve tashmë janë duke eksploruar tregjet ndërkombëtare, përmes eksporteve, investimeve dhe pjesëmarrje në zinxhirët ndërkombëtar të furnizimit. Megjithatë, ata mbeten më pak gjasa për të gjeneruar të ardhura jashtë shtetit se bizneset më të mëdha. Potenciali për aktivitetin e kufizuara ndërkombëtare në mënyrë të qartë ekziston. Përveç kësaj, NMV-ve shpesh kanë disa kualitete - fleksibilitetin, aftësinë për të përtërij, një makinë që të ketë sukses - që pozitën e tyre edhe për të konkurruar në tregjet ndërkombëtare. Ka edhe disa sektorë, siç janë teknologjia e gjelbër dhe të lartë, e-commerce dhe bujqësisë, ku NMVve mund të ndërtuar cilësinë, bizneset e vogla për të përmbushur kërkesat specifike të tregut. Aktualisht, NMVte me ambicie për të ndërkombëtarizuar përballen me pengesa të shumta - dallime kulturore, duke fituar me vështirësi informacion të tregut, sfidat në identifikimin e partnerëve ndërkombëtare të biznesit, problemet e qasjes në financa, burokracinë jashtë shtetit dhe lokale, dhe një ndjenjë të mungesës së përkrahjes efikase. Qeveritë duhet të kërkojë mënyra për të ndihmuar NMV-ve kapërcyer këto pengesa - qoftë përmes ofruar mbështetje më të mirë për të mundësuar bizneseve të vogla për të hyrë në rrjetet ndërkombëtare, inkurajuese zinxhirët e furnizimit shumëkombëshe, të forcojë kapacitetin e NMV, mbështetëse e-commerce ose të thyer barrierat vazhdueshme tregtare. 8

28 Ndermarrjet e Vogle dhe te Mesme (NMVte) NMV-te ne BE Me shumë se 20 milionë NMV-ve në BE përfaqësojnë 99% të bizneseve, dhe janë një drejtues kyç për rritjen ekonomike, risi, punësimit dhe integrimit social.komisioni Evropian ka për qëllim të promovojë ndërmarrësinë e suksesshme dhe përmirësimin e mjedisit të biznesit për NMV-ve, për të lejuar ata për të realizuar potencialin e tyre të plotë në ekonominë e sotme globale. Cfare ben BE-ja? Komisioni Evropian punon mbi çështjet e gjera të politikës që ndikojnë sipërmarrjen dhe NMV-ve të gjithë Evropën, dhe ndihmojne NMVte përmes rrjeteve dhe masave mbështetëse të biznesit. Ajo i ndihmon sipërmarrësit ekzistues dhe potencial të rritin bizneset e tyre, duke i dhënë vëmendje të veçantë grave sipërmarrëse, ne zanatet dhe ndërmarrjet e ekonomisë sociale. Akti Small Business për Evropën (SBA) mishëron angazhimin e BE ndaj NMV-ve dhe sipërmarrjes. Shtetet Anëtare kanë të angazhuar për zbatimin e SBA bashku Komisionit Evropian në një përpjekje për të bërë BE-së një vend më të mirë për të bërë biznes. Që NMVte duhet të mbështeten në nivel lokal, Komisioni i ndihmon shtetet anëtare dhe rajonet për të zhvilluar politika që synojnë nxitjen e sipërmarrjes, duke ndihmuar NMV-ve në të gjitha fazat e zhvillimit, dhe duke i ndihmuar ata për të hyrë në tregjet globale. Identifikimi dhe shkëmbimi i praktikave të mira janë elementet kryesore të kësaj politike. Portali i Biznesit te Vogel Evropian mbledh së bashku të gjithë informacionin e NMV- ofruar nga BE-ja, duke filluar nga këshilla praktike për çështjet e politikës, nga pikat e kontaktit lokale për lidhjet e rrjeteve. Burimi: Burimi i import eksportit per informacion ne BE Databaze i komisionit Market Access database jep informacion mbi barrierat sektoriale dhe tregtare, udhëzuese një eksportues për të importuar formaliteteve, informacion mbi tarifat në vendet e treta, një listë e studimeve dhe një faqe të gjerë FAQs. Ajo gjithashtu përfshin një regjistër ankesës përmes të cilit kompanitë e BE-së dhe shoqatat e tyre mund të njoftojnë Komisionin Evropian lidhur me pengesave që hasin për tregtinë dhe investimet në tregjet e vendeve të treta. European Customs Information Portal sjell së bashku në një faqe interneti një shumëllojshmëri të informacionit përkatës, si legjislacioni e BE-së dhe dokumentet shpjeguese për sigurinë ndryshimin e Kodit Doganor Komunitar, lajme dhe artikuj, dhe lidhjet me bazat e të dhënave, dokumenteve dhe procedurave të përdorura nga administratat kombëtare doganore. Ai gjithashtu shpjegon përmes përdorimit të "transaksioneve të modelit 'interaktive hapat kryesore të importit / eksportit dhe tranzitit procedurat standarde doganore brenda dhe jashtë BE-së 9

29 . Commission's taxation and customs databases janë mjete të cilat mund të përdoren për të kërkuar për një gamë të informacionit duke përfshirë tarifat doganore, kuotat, numrat e TVSH dhe taksat.tatimore dhe doganore ne linje, dhe pa pagesë, shërbimet mund të përdoret nga biznesi direkt ose nga partnerë për të ndihmuar klientët e tyre. EJL presentation summarising the above tax and customs tools. ELearning courses on EU customs and tax related topics jane gjithashtu te mundshme per tu aksesuar. Export Help Desk siguron informacionin e domosdoshem si dhe sit e eksportosh ne vendet e BE-se DG Trade brochure on 'How to export in the EU?' NMV Trade Defence web pages merren me pyetje në lidhje me të Tregtisë Instrumente Rules of Origin faqet e internetit të ofrojnë informacion të detajuar mbi rregullat jopreferenciale dhe preferenciale të origjinës. SIGL Database menaxhon licensat. Faqja e komisionint website on food safety jep informacion mbi kushtet e importit për ushqim, kafshëve dhe bimëve nga vendet e treta në BE Website about technical barriers to trade (TBT) shpjegon Marrëveshjen TBT, i cili synon për të siguruar që procedurat e rregulloreve, standardeve, testimit dhe certifikimit nuk krijojnë pengesa të panevojshme për tregtinë ndërkombëtare. Një bazë e të dhënave ofron qasje në njoftimet rreth barrierave teknike në tregti qarkulluar nga anëtarët e Organizatës Botërore të Tregtisë. The European Investment Bank suporton investimet conform legjislacionit ne vendet e treat te BE Eurostat, zyra statistikore e BE-së, jep të dhëna për tregtinë e jashtme në mallra ndërmjet shteteve anëtare dhe vendeve të treta, duke përfshirë vendet e Politikës Evropiane të Fqinjësisë vendeve kandidate dhe kandidate potenciale dhe. Shumgjuhesia Your Europe permes portalit ofron factsheets rreth politikave të BE-së, burimet dhe programet mbështetëse kompanitë e BE-së të bërit biznes me vendet e treta. The Treaties Office database i Komisionit Evropian përmban të gjitha traktatet e dypalëshe dhe shumëpalëshe dhe marrëveshjet e lidhura nga Bashkimi Evropian dhe organeve të lidhura. EURLEX është faqja zyrtare në të drejtën europiane, duke përfshirë edhe marrëveshjet ndërkombëtare dhe Tarifat. The Europe-China Standardization Information Platform është një mjet praktik informacioni që synon forcimin e tregtisë dypalëshe dhe rrjedhën e investimeve në mes të Evropës dhe Kinës duke i bërë standardet dhe rregullat përkatëse teknike më të arritshme.platforma është një website ku NMVve kineze dhe evropiane mund të gjeni informacion në lidhje me standardet relevante të aplikueshme dhe të ardhshme që do të zbatohen për produktet që ata duan për të eksportuar në Kinë apo Evropë. NMVte evropiane do të gjejne informacion jo vetëm për standardet kombëtare GB kineze (vullnetare dhe të detyrueshme), por edhe në industrinë përkatëse (sektorit) standardet - këto janë zakonisht shumë më të vështirë për të marrë për kompanitë e huaja që duan të bëjnë biznes me Kinën. The International Chamber of Commerce Faqja e internetit përfshin mjetet e biznesit, të tilla si modelet e kontratave për ndërkombëtar biznes-me-biznes transaksioneve. 10

30 The World Trade Organization siguron informacion dhe statistika The World Customs Organisation (WCO) siguron informacion per nomenklatura te specializuara The International Customs Tariff Bureau (BITD) Faqja e internetit ofron tarifat doganore përkthyera, në pesë gjuhë tregtare: anglisht, frëngjisht, gjermanisht, italisht dhe spanjisht. The World Bank Business Centre siguron një udhëzues për rangun e biznesit dhe të investimeve mundësitë e krijuara nga Grupi i Bankës Botërore, e cila jep hua për zhvillimin e qeveritë e vendeve për të financuar projekte për zhvillimin ekonomik dhe reduktimin e varfërisë. The International Trade Centre (ITC) Faqja e internetit përmban informacion të tregtisë për vendet në zhvillim dhe në tranzicion. The International Monetary Fund Faqja e internetit përmban raporte ekonomike te vendeve. The United Nations Conference on Trade and Development (UNCTAD) promovon integrimin e zhvillimit të favorshëm të vendeve në zhvillim në ekonominë botërore. Faqja e internetit e saj ofron qasje të lirë në seri të plotë statistikore kohore dhe tregues thelbësor për analizën e tregtisë botërore, investimet, flukset financiare ndërkombëtare, dhe zhvillimit. The Centre for the Promotion of Imports from developing countries (CBI) - është një agjenci e Ministrisë Holandeze e Punëve të Jashtme. Baza e të dhënave CBI-së në internet përmban dokumentet incl. studimet e tregut, manualet e eksportit, udhëzon design, parashikimet modës dhe hyperlinks të burimeve të tjera të informacionit. The Market Access Map website mbulon tarifat doganore (Detyrimet e importit) dhe masa të tjera të zbatuara nga 191 vendet importuese të produkteve nga më shumë se 200 vende dhe territore. Qasja në treg Harta është hartuar për të mbështetur eksportuesit, importuesit, nxitësit TREGTI, analistë të politikës dhe negociatorëve të tregtisë. Burimi: Aksesimi i Tregjeve Një treg të vetëm për mallra dhe shërbime është një nga drejtuesit kryesorë të ekonomisë së Evropës. Ai mbështetet kryesisht në mundësitë në dispozicion për bizneset në tregun e mallrave dhe për të ofruar shërbime ose qasje në BE. Ajo është misioni kryesor i BE-së për 11

31 të siguruar një rritje të integrimit të tregut dhe për të hequr pengesat për lëvizjen e lirë të mallrave, shërbimeve dhe kapitalit dhe me lirinë e themelimit. Ndryshon natyra e tregtisë moderne do të thotë se shumë prej barrierave tregtare kompanitë evropiane përballen nuk janë vetëm tarifat e tradicionale importit ose kuotat por rregulloret diskriminuese. Studimet tregojnë një lidhje të drejtpërdrejtë në mes të ndërkombëtarizimit dhe konkurrencën e kompanisë.be-ja po ndihmon NMVve për të zhvilluar dhe për të promovuar aktivitetet e tyre ndërkombëtare dhe lehtësimin e qasjes në tregjet ndërkombëtare. Mbështetja lokale siguruar nga 600 partnerët e Rrjetit Europian te Ndermarrjeve në më shumë se 40 vende është në dispozicion për sipërmarrësit që kanë nevojë për tregun dhe informacione rregullatore ose që janë në kërkim të biznesit ose teknologjike partneriteteve. Ndërkombëtarizimi gjithashtu nënkupton vetëdijen e standardeve dhe proceseve certifikimit pajtueshmërisë. Veprimet janë kryer për të përmirësuar pjesëmarrjen e NMVve në procesin e standardizimit Evropian si dhe për të nxitur përdorimin e standardeve të lehtësojnë qasjen në Tregun e vetëm. Bizneset evropiane kanë të drejtë për të vendosur lirisht dhe të ofrojnë shërbime kudo që janë në BE. Të gjitha të mobilitetit të lidhura dhe të ciklit te jetes biznesit informata dhe shërbime në dispozicion në nivel kombëtar ose evropian mund të gjenden në Your Europe Business Portal. Burimi: Promovimi i nderkombetarizimit te aktiviteteve per NMV-te In a globalised world, NMV-ve need to be able to confront an increasing competition from zhvilluar dhe ekonomitë në zhvillim dhe në prizë në mundësitë e tregut të ri këto vende do të ofrojnë. Ekziston një lidhje e drejtpërdrejtë midis ndërkombëtarizimit dhe rritjen e performancës NMV-ve. Aktivitetet ndërkombëtare të përforcuar rritjen, të rritur konkurrencën dhe të mbështesë qëndrueshmërinë afatgjatë të kompanive. Megjithatë NMV-ve evropiane ende varet në masë të madhe në tregjet e tyre të brendshme pavarësisht mundësive solli nga tregu të zgjeruar të vetëm dhe nga globalizimi në përgjithësi. NMV-ve luajnë një rol kryesor në zhvillimet ekonomike të BE-së dhe Komisioni i jep rëndësi të madhe për përparimin e saj. Iniciativat e mëposhtme janë marrë në nivel të BE-së: Në përputhje me parimin e dhjetë të Aktit të Biznesit të Vogël, qendra biznesi e BE-së duke ndihmuar e NMVte e BE-së për të hyrë në tregjet e vendeve të treta u krijua në Indi dhe Kinë. Të dy qendra ofrojnë shërbime mbështetëse të biznesit duke përfshirë mblesëri, ndihmë qasje të tregut, udhëzime për çështje rregullatore, IPR. IPR Help Desk in China eshte operacionale dhe ofron informacion Enterprise Europe Network informacion nga vendet e treta. Komisioni themeluar një numër bisedash të politikës NMV dyja bilaterale (Kina, Rusia) dhe shumëpalësh (EU-MED Cooperation, Partneritetin lindor) për qëllim përafrimin e kornizës së politikave NMVve. Si rezultat i "Strategjisë Tregut Qasja" për eksportuesit evropiane të vitit 2007, e tregut Access Ekipet tani janë operacione në 30 tregjet kryesore të eksportit. Ata sjellin së bashku këshilltarët tregtare, Komisioni Evropian dhe organizata të biznesit të BE nga afër bashkëpunimit të informojnë njëri-tjetrin në lidhje me barrierat tregtare dhe mënyrën se si për të trajtuar ato. 12

32 Nje studim per nderkombetarizimin e NMV-vestudy on internationalisation of European NMV-ve eshte kompletuar. Per te ndihmuar aksesimin e informacionit gjeni ne linkun: Helping you internationalise your NMV (in other languages: BG, CS, DA, DE, EL, ES, ET, FI, FR, HR, HU, IT, LT, LV, MT, NL, PL, PT, RO, SK, SL, SV) Portali i nderkombetarizimit te NMV-ve Listat e bazës së të dhënave (gjysmë) ofruesit e shërbimeve mbështetja publike për kompanitë planifikojnë të zgjerojnë biznesin e tyre përtej kufijve të BE-së Ndërmarrjet në një botë të globalizuar, me qendër në BE të vogla dhe të mesme (NMV-ve) duhet të jetë në gjendje për të plug në mundësitë e tregut të zhvilluara dhe ekonomitë e vendeve në zhvillim japin. Nen NMVte në të gjithë Bashkimin Evropian mund të lehtësojne qasjen e kontaktit dhe shërbimeve detajet e një numri të madh të ofruesve te shërbimeve të mbështetjes publike e në pragun e tyre dhe në tregjet ndërkombëtare të rritjes. Këto ofruesit e shërbimeve të gjitha të ndihmojë NMV-ve bazë në BE të zgjeruar biznesin e tyre në tregjet e rritjes përtej BE-së. Baza e të dhënave është dhënë nga Komisioni Evropian. Është falas dhe të hapura për publikun. (Gjysem) ofruesit e shërbimeve publike që ofrojnë shërbime të specializuara për NMVve që planifikojnë të zgjerojnë biznesin e tyre përtej kufijtë e BE-së janë të ftuar të regjistrohen nëpërmjet faqen portalit dhe të shtoni ofertën e tyre të shërbimit në bazën e të dhënave. Portali lidh vendet e EJL permes "Market Access Database", te cilat sigurojne akses ne informacion Studimi i BE për Shërbimet Mbështetëse për NMV-ve në Biznesit Ndërkombëtar 2013 Aktualisht, relativisht pak NMV-ve në BE janë duke bërë biznes përtej Evropës. Si NMV-ve janë shtylla kurrizore e ekonomisë të BE-së, ato do të mund të jetë mjeti për rikthimin e rritjes në BE, me kusht që ata të hyjnë në tregjet e ekonomive me rritje të shpejtë. Për më tepër, ato NMV-ve që kanë operacionet ndërkombëtare raportojnë një rritje të fortë të qarkullimit, normat e larta të krijimit të vendeve të punës dhe rritjen e kapacitetit të inovacionit. Ndër objektivat e strategjisë së Komisionit në "biznesin e vogël, Big Botërore 'komunikimi janë siguruar NMV-ve me informacion lehtësisht të arritshme dhe të përshtatshme se si për të zgjeruar biznesin e tyre jashtë BE-së, përmirësimin e koherencës të aktiviteteve dhe plotësimin e mangësive në shërbimet ekzistuese. Udhëzimet e studimit aktual mbi hartë dhe analizuar shërbimet ekzistuese mbështetëse vijnë nga strategjia e mësipërme. Ky studim shërben për dy qëllime: Mbledhja e të dhënave për një portal për shërbimet mbështetëse të BE për ndërkombëtarizimin e NMVve; Asistimi me identifikimin e boshllëqeve dhe mbivendosjeve në shërbimet ekzistuese mbështetëse. Studimi ka për qëllim vlerësimin e fushëveprimit dhe disponueshmërinë e shërbimeve mbështetëse për NMVve ne BE, si brenda BE-së dhe në 25 vendet jashtë BE-së. 13

33 Rezultati i studimit duhet të jetë një inventar të masave mbështetëse dhe analiza e boshllëqeve dhe mbivendosjeve në shërbimet ekzistuese që ofrohen për të identifikuar nevojat për ndonjë veprim të ardhshëm shtesë. Study on Support Services for NMV-ve in International Business 2013 [11 MB] Studim i BE ne Networkun e Biznesit Objektivi kryesor i studimit ishte për të hetuar dhe të nxjerrë në pah në zhvillim forma të reja të bashkëpunimit ndërmjet firmave dhe të propozojë masat e mundshme për të mbështetur dhe të koordinuar ato në nivel europian ku dhe nëse është e përshtatshme. Raporti përfundimtar është i bazuar në konkluzionet e gjeturat dhe nga një mostër të studimeve të rasteve të kryera brenda 8 shteteve anëtare të Bashkimit Evropian. Rrjetet e biznesit kane studiuar nëpër tetë raste te cilat mund të ndahet në dy lloje të gjera: shoqatat e biznesit dhe departamente te vete kompanisë. Dallimi kryesor në mes të shoqatave të rrjetit të biznesit dhe pikat grumbullimit të kompanive është që shoqatat të sigurojë një platformë dhe kushte për bashkëpunim. Vendimi aktual për të bashkëpunuar ose jo për të arritur objektivat e caktuara është lënë për anëtarët e shoqatës. Kompanitë, të cilat vendosën të bashkëpunojnë dhe agregate, kanë marrë tashmë vendimin që ata do të punojnë së bashku në një bazë të betonit të vendosur së bashku objektive dhe një marrëveshje bashkëpunimi / kontratës. Rrjetet e biznesit kanë objektiva strategjike dhe operacionale. Objektivat strategjike janë fokusuar në aktivitetet afatgjata që ndihmojnë anëtarët e rrjetit të biznesit: Forcimi i risive; Nderkombetarizimi; Ndermjetesimi nga Jashte. Objektivat operative janë më të ndryshme dhe përfshijnë: Ofrimi i shërbimeve juridike dhe financiare; Bashkëpunimi në projektet rajonale, kombëtare, transnacionale dhe evropiane; Rritja e fuqisë blerëse, nëpërmjet blerjes së përbashkët; Optimizmi marketingut për rekrutimin e (shumë të specializuara) e talenteve; Sigurimi i mbrojtjes së pronësisë intelektuale. Studimi: BUSINESS NETWORKS FINAL REPORT Annex I Annex II Burimi: 14

34 EJL KIT FOR PER SIPERMARRESIT NE SEKTORIN E MBARESHIMIT TE KAFSHEVE DHE HORTIKULTURES INFORMACIONI TOOL KIT Partneritetit ARGO-START ka zbuluar mungesën e mjeteve mbështetëse që do të ofrohet për sipermarresit që janë të aftë për të siguruar ndihmë efikase në përgatitjen e NMVve për një fillim të suksesshëm të tyre te iniciatives sipermarrese jashtë vendit. Karakteristikat specifike të rajoneve pjesëmarrëse janë se shumica e NMVve nuk janë të vetëdijshme për kushtet dhe kërkesat për inicimin e NMV të re në zonat e EJL. Kjo do të thotë se ekzistojnë mjetet e mangëta që japin informacion mbi kushtet kombëtare, por ka mjet që do të trajtojë dhe të informojnë në mënyrë të strukturuar dhe të qartë kërkesat dhe kushtet për sipërmarrjen në disa fusha EJL. Rezultat është se shumica e sipërmarrësve nuk shfrytëzojnë plotësisht mundësitë që zona EJL ofron duke konsideruar mundësinë për të hapur biznesin e tyre në një nga vendet pjesëmarrëse EJL ose duke qenë të gatshme të zgjerojnë fushëveprimin e aktiviteteve të tyre të biznesit dhe futjen e strategjise se nderkombetarizimit. Për më tepër, zhvillimi i përgjithshëm ekonomik në vendet e Ballkanit Perëndimor shkoi dorë më dorë me rritjen e bujqësisë. Megjithatë, kjo është provuar se kjo nuk nënkupton domosdoshmërisht një konkurrencën në rritje ne lidhje zinxhir ne tregjet e eksportit evropian. Mbështetje duhet të sigurohet me një qasje transnacionale në lidhje me kërkesat specifike dhe standardet e cilësisë që ndihmojnë NMVte për të përmirësuar konkurrencën e tyre. Kështu, objektivi i përgjithshëm i KIT-it EJL për sipermarrësit është që të ofrojë një produkt të veçantë për organizatat mbështetëse të biznesit që këto mund të ofrojnë direkt për sipërmarrësit për të përgatitur ato për ndërmarrësi të reja që merr parasysh mundesite qe zona EJL ofron. Përpunimi i KIT-it EJL për sipërmarrësit e mbarështimit të kafshëve dhe te sektorit te hortikulturës do të ndihmojë NMVte për të marrë plotësisht në konsideratë kushtet dhe kërkesat e vendeve partnere AGRO-START për sipërmarrjen në sektorët e caktuar. Legjislacioni kombëtar, finacial kombëtar mbështet për nisma të sipërmarrësve, pikat e kontaktit kombëtare për sipermarrje, kushtet kombëtare për të marrë në konsideratë hartimin e planit të biznesit, rrjetet kombëtare ose inovacionit bujqësore, statistikat përkatëse, standardet zyrtare të cilësisë, çdo informacion tjetër relevant dhe të dobishme etj janë të përfshira në KIT-in EJL për sipërmarrësit. 15

35 Struktura e KIT-it EJL: Permbledhje Lende Akronime Parathenie. Guide e Perdoruesve: Si te perdoret KIT-i EJL TE DHENA TE PERGJITHSHEM MBI SEKTORIN Rendesia e sektorit te sektorin e mbarështimit të kafshëve dhe hortikulturës Performaca e sektorin e mbarështimit të kafshëve dhe hortikulturës Mundësitë dhe sfidat në sektorin e mbarështimit të kafshëve dhe hortikulturës EJL KIT Misioni dhe Objektivat IDENTIFIKO Lidh me informacionin e shtetit specifik Structure of Tool KIT for the animal breeding and horticulture sector.. National legislation. National finacial supports for entrepreneurs initiatives.. National contact points for entrepreneurship National network. Agricultural innovation clusters National Statistics.. National official quality standards.. Other informations. RASTE STUDIMORE.. PUBLIKIME TE NGJASHME REFERENCA.. 16

36 IDENTIFIKONI Informacionin Specifik te shtetit 1. Legjislacioni Kombetar Politika: Ligje: Traktate, Marrveshje Protokolle: Plane Strategjike: Taksat: Regjistroni Biznesin tuaj: Rregullore: Leje & Licensa: Pronesi Intelektuale: 17

37 2. Mbeshtetje Financiare Kombetare e Iniciativave Sipermarrese Projekte: Fonde ne Dispozicion: Grante: Kontribute: Skema Mbeshtetese: Mbeshtetje te tjera : Asistence Financiare: Kredi: Programe & Sherbime: Publikime: Institucione Mbeshtetese Publikime: 18

38 Kontakte te domosdoshme: 3. Kontakte Kombetare dhe lokale Kontakte Qeveritare: Links te dobishme: 4. Network Kombetar Partner Strategjik: Fakte: Partner/Organizata: Koordinim dhe Konsulence: Procedura: Plan Strategjik: Qeverisje: 19

39 Database: 5. Klastera Inovativ R&D: Unite R&D: Mbeshtetje infrastrukturore: Kapacitete Intelektuale Njohuri: Transferim i Teknologjive: Fonde R&D: R&D Menaxhment: Linke R&D: 6. Statistika Kombetare Sektore Toka: Fara: Blegtori: Ferma Agro-Perpunim Statistika te Zhvillimit Rural Statistika te tregetise: Fakt Sheet: 20

40 7. Standarte Zyrtare Standarde Zyrtare lidhur me to : Principles & requirements of food law related to: Health Protection: The assurance of high level of protection of human life and health(environment, Animals, Plants) Free Movement Food: The free movement of food as an essential aspect of the internal market. Consumers interest: Protection of consumers interests Kerkesa per sigurine Ushqimore: Analize Risku: Akses i Riskut per NMV: Rrisk Management: Risk Komunikimi: Interesi Konsumator: Pergjegjesi te Operatoreve: Sistem i Gjurmueshmerie: Export Import: Pergjegjesi Shteterore Ushqimi i Shendetshem Planifikimi: 21

41 Certifikate Fitosanitare: Databaze: Rregulla mbi sasine e pesticideve ne produkte Cilesia e paketimit: Reforma sasiore: Standarde: Origjina e Produktit DOOR: Kritere te Aksesimit te Rriskut: Prokdukti (natyra,cmimi,volumi): Operacione: Komania: Produkti: Sistemi cilesor: Certfikate: Rekomandime: 22

42 Broshura dhe Publikime: Linke: 8. Tjeter Informacion: Ministria e Bujqesie dhe Agjensi Publike Dege(Program,Strategji): R&D: Komunikim: Sherbim Fara dhe Ujitje: Politika: Sherbim Rajonal: Raporte te Pervitshme Plan performance: Programe & Sherbime Iniciativa Inovacion dhe R&D Mjedis: Tregeti: Vlere e Shtuar Toka: Fara: Blegtori: 23

43 Bageti Bageti te trasha Sistem I ushqyerjes: Facilitete: Planifikim: Ushqyerje: Mjedis/Rregullore : Strukture e Fermes: Vdekshmeri: Proces I Ushqyerjes: Bakground Te Ushqyerit: Lehtesira: Sistem I Ushqyerjes: Lehtesi ne Menaxhim: Perditesim I tregut: Perfundim: Nenprodukte Qumeshti: Mish Derri: Te tjera - Blegtori Dele / Dhi / Shpend Qumesht Dhie- Costo Operacionale: Planifikim: Strukture Ferme: Marketingu I Produkteve te Mishit: Plan Inspektimi shtepiak: Dele/Dhi/Zogj dhe Veze: 24

44 Fakt Shets: Semundje dhe Fakte: Procesi I Ushqyerjes: Foragjere Kullotat/Kullotja: Te lashtat dhe te gjelbrat : Kostoja: Koleksion I Farerave: Feed value: Hay Informacion i pergjithshem Mireqenia dhe Shendeti I Kafsheve: Njesia e Shendetit te Kafsheve: Anthrax ( FAQ): Ekspertiza Veterinare: Vitamina: Linke: Gjurmueshmeri: Blegtori Dege: Shites ne Blegtori: PestKontroll: Farm Business management Business Strategy: Strukture Biznesit 25

45 Marketing Strategy: Environment Strategy: Financial management: Human Resources: Risk Management: Siguri Ushqimore Regulation: Inspection: Monitoring: Ujitja: Distrikt: Produkt: Farera: Farera: Varietet: Proces: R&D Formate ekzistuese lidhur me: Farat: Takat: Infrastrukturen: Blegtorine: Kreditimin Pesticide: Rregullat: R&D Menaxhim i Fermes: 26

46 Siguri Ushqimore Informacion shtese: Fillimi i nje Biznesi: Perpara se te filloni nje biznes Zhvillim Idesh: Biznes Plan: Statistika te kerkimit te tregut: Bleni nje biznes ose filloni te ri: Planifikim Plan Biznesi: Template: FAQ: Kerkim Tregu: Te Dhena te Punetoreve: Te Dhena Sektoriale: Tregje Nderkombetare: Import and export: Menaxhimi Operacione: Punonjes: Marketing: Shitje: Ne Rritje Planifikim per rritje te Biznesit: R & D inovacion: Export & Import: Organizata mbeshtetese te Biznesit: 27

47 PLATFORMA E-LEARNING DHE KURSET KURSET E-LEARNING Platforma E-learning është një mjet bazuar ne platformen web vendosur në faqen zyrtare te projetit AGRO-START ku sipërmarrësit dhe organizatat mbështetëse mund të fillojnë të mësojne. KURSET E-LEARNING Platforma e-learning mundeson dy kurse online: Kursi i pare e-learning i drejtohet te sipermarresve sektorit të hortikulturës dhe të mbarështimit të kafshëve me qëllim të ofrimit të informacionit të nevojshëm për të ndërmarrë iniciativa të reja dhe të suksesshme; 2. 2.Kursi i dytë i e-learning kurs është drejtuar punonjësve të organizatave mbështetëse të biznesit për zbatimin efektiv të Protokollit SEEper përdorimin e mjeteve mbështetëse online të ofruara nga projekti. Kursi e-learning aplikon një qasje të përbashkët që ofron know-how për sipërmarrësit me qëllim per të shfrytëzuar mundësitë që ofron zona ekonomike SEE. Kjo qasje gjithashtu përfshin një kapitull për çdo vend pjesëmarrës që trajton sfidat specifike të vendit. Kursi e-learning permban kete pembajtje lende: - Sipermarrjen ne zonen SEE; - Rritja e ndërgjegjësimit për inovacion dhe teknologji; - Strategjitë për qasje më të mirë në treg; - Përpunimi i strategjive te ndërkombëtarizimit; - Zbulimi i mundësive të reja të tregut. Kursi i pare e-learning bazohet në nevojat e trajnimit te zbuluara gjatë diagnostikim te zhvilluar në kuadër të projektit. Të dy kurse të thotë pjesë teorike, ushtrime praktike dhe një vlerësim të secilit pjesëmarrës. Kombinimi i teori-praktikë-tutor-vlerësim siguron kombinimin e përmbajtjes se kursit për të siguruar një pjesëmarrje të mirë në kurs, e-mësim kurs ofrohet në të gjitha gjuhët e partnerëve te projektit. Në çdo shtetet pjesëmarrës / 20 te trajnuar në kursin e parë, 30 pjesëmarrës në të dytin. 1

48 INDEKSI I. Parathënie për e-learning 1) Çfarë është e-learning 2) Ajo që përbën 'e' në 'e-mësimit' paraqesin 3) Përfitimet e e-mësimit 1 4) Përfitimet e e-learning 2 5) Teoria e të mësuarit 6) Përdorimet e e-mësimit 7) konsiderata juridike 8) të përbashkëta e-mësimit Termat / tools 9) Suport II. AGRO-START Project's E-Learning Course for SMEs 1) Hyrje 2) Moduli i Trajnimit: Sipermarrja ne zonen SEE; 3) Moduli I Trajnimit: Rritja e ndërgjegjësimit për inovacion dhe teknologji; 4) Moduli I Trajnimit: Strategjitë për qasje më të mirë në treg; 5) Moduli I Trajnimit: Përpunimi i strategjive te ndërkombëtarizimit; 6) Moduli I Trajnimit: Zbulimi i mundësive të reja të tregut. 2

49 HYRJE NE E-LEARNING (Burimi: Termi "e-learning" mund të jetë konfuz. Qëllim fillon nga përfshirja e-learning në mësimdhënie, ky kurs do të çmitizojmë termin, do te përshkruajë terminologjinë kryesore dhe rëndësinë e saj, per të futur e përdorur zakonisht termat e e-mësimit. Çfarë është e-learning? Ka përkufizime të ndryshme për termin "e-learning", e cila mund të ngatërrojë ata në fazat e hershme të e-learning. Një përkufizim i përhapur gjerësisht kuptimi i të cilave konsiderohet të jetë më e saktë është si vijon: "E-Learning mund të përkufizohet si" të mësuarit lehtësohet dhe mbështetet nëpërmjet përdorimit të teknologjisë së informacionit dhe komunikimit ". Ajo mund të mbulojë një spektër të aktiviteteve nga përdorimi i teknologjisë për të mbështetur të mësuarit si pjesë e një qasje të "përzier" (një kombinim të metodave tradicionale dhe e- mësim), për të të mësuarit që është dorëzuar tërësisht permes platformes online. JISC e-learning percaktohet nga Wikipedia shpjegon termin "e-learning" si përdorimin e mediave elektronike, teknologjisë arsimore dhe teknologjitë e informacionit dhe komunikimit (TIK) në arsim. E-learning përfshin lloje të shumta të mediave të cilat japin tekst, audio, imazhe, animacion, dhe streaming video, dhe përfshin aplikimet e teknologjisë dhe të proceseve të tilla si audio apo videokasetë, TV satelitor, CD-ROM, dhe të mësuarit me bazë kompjuteri, si dhe si intranet lokale / Extranet dhe mësimit web-bazuar. Informacionit dhe sistemet e komunikimit, qoftë të lirë në këmbë ose bazuar në të dyja rrjetet lokale apo në internet në të mësuarit në rrjet, shumë procese underly e-mësimit. E-learning mund të ndodhin në apo jashtë klasës. Ajo mund të jenë të vetë-qendrim, të mësuarit asinkron ose mund të jetë instruktor qe udhëheq, të mësuarit sinkron. E-learning është e përshtatshme për ta larguar të mësuarit dhe të mësuarit fleksibël, por ajo mund të përdoret në lidhje me ballë për ballë mësimdhënies, në këtë rast mësimi i përzier termi është përdorur zakonisht. E-learning përfshin, dhe është gjerësisht sinonim me të mësuarit multimedial, teknologji-të zgjeruara të mësuarit (TEL), udhëzimin me bazë kompjuteri (CBI), kompjuter menaxhohet udhëzim, kompjuter-bazuar trajnimit (CBT), udhëzim kompjuter-ndihmuar apo udhëzim kompjuter-aided (CAI), trajnimin e bazuar në internet (IBT), të mësuarit fleksibël, web-bazuar trajnimit (WBT), arsimi online, arsimi virtuale, mjedise virtuale të mësuarit (VLE) (të cilat janë quajtur edhe platforma mësimore), m-të mësuarit, dhe digjitale arsimit. Këto emra alternative individualisht theksoj një qasje dixhitalizimi, komponent ose ofrimit metodë të veçantë, por të shkrirë në fushën e gjerë të e- mësimit. "E-learning" Termi pra në thelb përfshin përdorimin e kompjuterëve dhe teknologjisë, si një mjet për shkëmbimin e njohurive brenda mësimdhënies dhe të nxënit. 3

50 Cfare perfaqeson e-learning? Kjo është një pyetje e bërë shpesh dhe përgjigja është se 'e' të përdorura për të përfaqësuar 'elektronik', por në ditët e sotme kjo thjesht nënkupton përdorimin e teknologjisë. Në disa qarqe në kuadër të sektorit të arsimit, disa i referohen 'e' si 'të zgjeruara'. Përfitimet nga e-learning 1 Një përfitim i menjëhershëm potencial konsideruar për të zbatuar e-learning është se ajo mund të shihet si një rrugë shtesë, me të cilën mbështetet mësimdhënia dhe praktikat e të mësuarit. E-learning mbulon një sferë të tillë të gjerë që është e vështirë për të nxjerrë në pah ndonjë përfitim, si një e dhënë, kështu që të gjitha përfitimet duhet fillimisht të cilësohet përfitimet "e mundshme". Megjithatë, shumë përmendin këto përfitime të gjera se e-learning mbështet: Mundesi per te siguruar mesim ne distance (mesimi jo ne kampus) Një qasje e të mësuarit të përzier / mësimi (ballë për ballë dhe duke përdorur teknologjine) Përdorimi i teknologjisë për të mbështetur një gamë të gjerë të veprimtarisë arsimore Përfitimi nga E-learning 2 ( E-learning ka përfitime të përcaktuara mbi trajnimin tradicional në klasë. Ndërsa më i dukshëm janë fleksibilitet dhe kursim në shpenzimet nga mos pasur nevojë për të udhëtuar ose kalojnë kohë të tepërt larg nga puna, ka edhe të tjerë që nuk mund të jetë aq e qartë. Për shembull: Eshte me pak e shtrenjte per tu implementuar. Eshte e veteperdorueshme Shumica e e-learning mund te realizohen kur nevojiten. Leviz me shpejt - Sipas një artikulli nga Jennifer Salopek në "Trajnimit dhe Zhvillimit Magazine", kurse e-learning progreson deri në 50 për qind më shpejtë se sa kurset tradicionale. Kjo është pjesërisht për shkak se qasja e individualizuar lejon nxënësve të kaloni materiale ata tashmë e dinë dhe të kuptojnë dhe të lëvizë mbi çështjet që ata kanë nevojë për tu trajnuar. Siguron nje mesazh konsistent E-learning eliminon problemet që lidhen me instruktorë të ndryshme mësimor material pak më të ndryshme për të njëjtën temë. Për trajnimin e kompanisë me bazë, kjo është shpesh kritike. Mund te punohet pa marre parasysh pozicionimin lokal - E-nxënësit mund të shkojnë nëpërmjet trajnimeve nga kudo, zakonisht në çdo kohë. Kjo Just-In-Time (JIT) Përfitimi mund të bëjë të mësuarit e mundur për njerëzit që kurrë nuk do të kishte qenë në gjendje për të punuar atë në oraret e tyre të mëparshme në zhvillimin e e-mësimit. Mund te perditesohet me lehtesi dhe me shpejtesi - seancat Online e-mësimit janë veçanërisht me të lehtë për tu perditesuar, sepse materialet e fundit janë thjesht të ngarkuar në një server. Programet e CD-ROM-bazë mund të jetë pak më e shtrenjtë për të rinovuar dhe për të shpërndarë, por më e lirë se ribotimi manual dhe rikualifikimi i instruktorëve. Kjo mund të çojë në rritjen e mbajtjes dhe një zotërim të fortë në këtë temë - Kjo është për shkak të elementeve të shumta që janë të kombinuara në e-mësimit për të përforcuar mesazhin, të tilla si video, audio, kuize, ndërveprim, etj Ka edhe aftësia të 4

51 rishqyrtojnë ose sërish seksionet e trajnimit që nuk mund të ketë qenë e qartë për herë të parë përreth. Mendoni një auditor i mbushur me njerëz. Mundet te menaxhohet me lehtesi per grupe te medha studentesh. Ka shumë avantazhe për e-learning, dhe madje edhe të metat e mundshme (p.sh. i mërzitshëm ) mund të lehtësohet me një kurs projektuar siç duhet. Le të ecim perpara për tani për të se si të planifikojnë një kurs të mirë. Teoria e te mesuarit ( Kur flasim për mësim elektronik fraza 'teoria e të mësuarit' shpesh lashtat deri. Mësoni teorinë në kontekstin e e-mësimit i referohet përdorimit të modeleve dhe / ose kornizave të mësuarit që mund të përdoren gjatë planifikimit, projektimit dhe ndërtimi, në mënyrë që të ndihmojë të përcaktojne procesin e punës. Perdoruesi e-learning Në këtë pikë sigurisht i jep një përgjigje për pyetjen se çfarë përdor e e-mësimit potencialisht kanë për të ofruar 'botës reale' nje mjek? Përgjigja është se e-learning ofron shumë mundësi të përfshirë në shkallë të ekspozimit të madh në internet i moduleve dhe kurseve. Çdo mjek do të kenë qëllimet e tyre dhe kështu duke siguruar një listë të gjerë të mundësive është e vështirë. Megjithatë, këtu janë disa përdorimet e e-mësimit për të marrë filluar. Per perdoruesit e rinj: Një burim i materialit hulumtues (ndërsa edhe ndërtimin e aftësive kritike shkrimleximit) për të mbështetur studimin Një platformë për diskutim Një burim për gjetjen dhe përdorimin e materialeve të tjera të njerëzve arsimore, si ato të krijuara në kuadrin e nismës Resurse të hapura arsimore apo ato, të cilat ju duhet të siguruar që ju të kërkoni leje dhe / ose një licencë për të përdorur Per perdoruesit me te avancuar: Perdorimi interaktiv në mjedisin e të mësuarit virtual ne institucionit tuaj (VLE) Përfshirja e elementeve multimediale në materiale mësimore për të shtuar kontekst për një subjekt për të ndihmuar në arritjen e objektivit të mësuarit Duke përdorur VLE për të ndërtuar detyrat Ofroni mundësi bashkëpunuese nëpërmjet VLE Vlerësimi Online Konsiderata ligjore Kur prodhimin e materialeve të të mësuarit, veçanërisht aty ku pjesët përbërëse janë me burim nga interneti, praktikuesit duhet të marrë parasysh të drejtën e autorit dhe pasojat e tjera ligjore, si dhe politikat e tyre institucionale në praktika të tilla. Terma dhe mjete te zakonshme per e-learning Nuk janë të panumërta mjete, teknika, njerëzit, akronime dhe burimeve që lidhen me e- mësimit. Më poshtë, disa nga më të perdorshmet:: 5

52 Mjete / Terma Mjedisi Virtual i të mësuarit (VLE) Mjedisi personal it e mesuarit (PLE) Podcast, ose video ose audio RSS Mesim balle per balle Objektiva te te mesuarit Te mesuar i perzier Mesim ne distance Pershkrimi Një hapësirë në internet siguruar nga institucioni për të mbështetur e-learning. Të gjitha format e mediave digjitale mund të prezantohen duke përdorur mjetet e saj të ndryshme. Ka një gamë të gjerë të VLEs në treg. Një koncept i të kuptuarit qe individët mund të shfrytëzojnë një sërë rrjetesh - kombinuar të dy rrjeteve dhe pajisjeve për të ofruar sherbime institucionale dhe personale. Një metodë për të dhënë përmbajtje multimediale. The video podcast janë quajtur nganjëherë vodcasts / vidcasts. Një metodë e përdorur për të nxitur dhe per të tërhequr materiale/informacion në të gjithë internetit. Veçanërisht e dobishme për nënshkrimit të një podcast Një metodë për të dhënë mësim dhe të mësuarit që është përdorur zakonisht për të dalluar në mes të mjedisit mësimor në klasë dhe online. Një objekt i tillë si një document audio. Kurset janë bërë në mënyrë tipike e shumë objektive të mësuarit. Një metodë për të dhënë mësim dhe të mësuarit që përfshin mesimin ballë për ballë dhe përdorimin e teknologjisë së bashku në të njëjtën kohë. Për shembull në internet mund të përdoret për të mbështetur një seancë që përfshin detyrat interaktive për nxënësin. Shpërndarja e mësimdhënies dhe të mësuarit nga distanca, zakonisht duke përdorur teknologji dhe burimeve Multimedia dhe internetit janë përfshirë shpesh për të siguruar kontekst të burimeve tekst me bazë. Forum diskutimi Një mjet komunikimi për të postuar mesazhe / punë / komente / mendime. Shpesh tekst me bazë, por disa do të ofrojë mundësinë për të përdorur multimedia. Blog Wiki Web 2.0 Sherbim web Një mënyrë për të postuar në internet materiale edukative, organizuar normalisht sipas datës dhe kategori temë. Images, video dhe audio mund të ndahet në këtë mënyrë. Blogs zakonisht lejojnë per te komentuar, e cila mund të jetë një tipar i dobishëm për mësimdhënie dhe mësimnxënie. Një mjet editable për të punuar me të tjerët që ka një histori trackable ndryshimesh (wikipedia është shembulli më popullor). Shumë si një blog, forca e saj është se ajo mund të përdoret për të ndarë burim multimedia. Në thelb niveli disa nga zhvillimet më të fundit për të mbështetur ndërveprim më të mirë duke përfshirë edhe karakteristika sociale. Shumë nga këto sherbime web 2,0 sigurojnë mjete të komunitetit për ndarjen dhe komentimin e burimeve, të tilla si video. Një web percjell shërbim që mund të përdoret për shumë lloje të aktivitetit, duke përfshirë ruajtjen dhe shpërndarjen multimediale. Shembuj të shërbimeve të internetit përfshijnë YouTube dhe 6

53 magazinimit web. Liber Net Lexues e-book Flash player Mobile mësuarit (përdorimi i telefonave celularë dhe pajisje të tjera handheld) Burim i hapur software Licensim Kreativ HTML Skripte Web browser Media sociale Një laptop që është shumë i lehtë, i lëvizshëm dhe është shpesh më e lirë se laptopët më të madhe. Për të arritur këtë, në mënyrë tipike madhësia dhe fuqia janë sakrifikuar. Ato mund të përdoren për të krijuar, përdorimin, të menaxhuar dhe të japë multimedia. Përdoret për të lexuar dixhitale e-libra. Shumë prej këtyre lexuesve mund të luajë libra audio dhe / ose lexuar tekstin me zë të lartë. Një plugim copë software që shton funksionalitetin e shfletuesit. Shumë burime e-mësimit janë krijuar duke përdorur Flash dhe më web videot në përdorim aktual këtë teknologji. Duke përdorur pajisje të lëvizshme, duke përfshirë telefonat celularë për të lehtësuar mësimdhënien dhe mësimin. Software që është dhënë në bazë të licencës që lejon përdoruesit të kenë qasje me kodin burimor. Burimi i hapur soft mund të përdoret për të krijuar, konsumojnë dhe multimedia ofrimit. Një shembull është audio redaktimi mjet i rendesishem i cili është shumë e rendesishem për krijimin dhe redaktimi audio podcast. Një mënyrë për të ndarë me të drejtë autori i punës brenda një skeme të dokumentuar të licencës. Licenca Creative te Zakonshme janë aplikuar gjithnjë të burimeve mësimore që janë bërë në mënyrë tipike në dispozicion duke përdorur internetin. Kodi strukturor që e bën faqet e internetit te lexueshme. Multimedia është dorëzuar në mënyrë tipike nga faqet e internetit që janë ndërtuar nga HTML. Website në ana tjetër duhet të na lejojë për të prodhuar e-learning për mësimdhënie dhe mësimnxënie. Bitet e kodit që shtojnë funksionalitet shtesë në një faqe interneti ose të shërbimit. Skript mund të jetë krijuar për të mbështetur mësimdhënien dhe të mësuarit. Për shembull, JavaScript është përdorur për të rritur funksionalitetin e shfletuesit që mund të përdoret për të krijuar aktivitetin interaktive bazuar. Një shfletues është një copë software që na lejon për të bashkëvepruar me internet nëpërmjet një kompjuteri. Internet Explorer dhe Mozilla Firefox janë dy shembuj të popullarizuara të shfletuesit web që ofrojnë qasje në materiale dhe burimeve të multimedias e-mësim Mjetet e mediave sociale janë përdorur për të komunikuar mes njerëzve në internet dhe mund të përdoret për të mbështetur mësimdhënien dhe të mësuarit. Për shembull, shpesh është e dëshirueshme që të përdorin mjete të mediave sociale për të lehtësuar mundësitë e komunitetit në internet, duke përfshirë bashkëpunimin e nxënësit. 7

54 Suporti Shumë institucione kanë një nivel të ofrimit të ndihmës për mësim elektronik dhe kjo është me vlerë duke kërkuar këtë, për të kuptuar më mirë strategjinë dhe politikat e institucionit tuaj në lidhje me mbështetje. Për më tepër, ajo mund të jetë e dobishme për të mësuar në qoftë se të tjerët në institucionin tuaj, ose në nivel lokal janë duke punuar në gjëra të ngjashme. Burimi: 8

55 PROJEKTI AGRO-START KURSI E-LEARNING PER NMB Realizuar nga UNIMOL HYRJE Kjo seance e e-learning kurs do të japë njohuritë e nevojshme për të ndërmarrë iniciativën e re dhe të suksesshëm per sa i peket sipërmarrjes.kusi E-learning është i bazuar në një qasje të përbashkët që ofron know-how për sipërmarrësit me qëllim per të shfrytëzuar mundësitë që ofron zona ekonomike SEE. Kursi E-learning të përfshijë keto module trajnimi në vijim: Sipermarrjen ne zonen SEE; Rritja e ndërgjegjësimit për inovacion dhe teknologji; Strategjitë për qasje më të mirë në treg; Përpunimi i strategjive te ndërkombëtarizimit; Zbulimi i mundësive të reja të tregut. Ndryshime ne sjelljen konsumatore (optional) Referenca E para Katër modulet e trajnimit do të përfundojnë me kuizin e trajnimit: kur pjesëmarrësit qe kane përfunduar modulin, do të duhet për të testuar njohuritë e tyre duke iu përgjigjur pyetësorit. Shembuj te Praktikave me te mira: keto jane shembuj te praktikave me te mira te projektit AGRO-START Përmbajtja fakultative e e-learning kurs për NVM-të në mbarështimin e kafshëve dhe hortikulturës janë theksuar në ngjyrë të gjelbër, me kuize janë në ngjyrë blu. 9

56 Objektivat e te mesuarit: Moduli i Trajnimit: Sipermarrja në zonën e Evropës Juglindore Ky modul merr një vështrim nga afër se si e bujqësisë e BE dhe politikat e zhvillimit rural janë duke kontribuar në promovimin e ndërmarrësisë rurale. Seksioni heton progresin e bërë në këtë fushë, duke eksploruar çfarë lloj mbështetje Programi i Zhvillimit Rural të Shteteve Anëtare mund të jape dhe të marrin në konsideratë se si operohet per Politikën e Përbashkët Bujqësore (CAP). Moduli i tanishëm gjithashtu shikon në modelin bujqësore familjare në kontekstin evropian të politikave bujqësore dhe të zhvillimit rural, ndërsa gjithashtu duke marrë parasysh të aspekteve ndërkombëtare dhe - gjatë rrugës - identifikon disa shembuj relevante të kontributit të modelit të rritjes sa me efikase, të qëndrueshme dhe gjithëpërfshirëse. Ky modul gjithashtu përfshin disa raste studimore shqyrtojnë projekte të suksesshme dhe përvojat praktike nga toka. Koha ne dispozicion: 4 dite Indeksi 1) Sipermarrja ne zonat Rurale 1.1) Hyrje 1.2) Drejtuesi i rritjes ekonomike 1.3) Bashkepunime ndermjet vendeve anetare dhe rajonit 1.4) Sektorët në zhvillim të ndërmarrësisë rurale 1.5) Dinamika e biznesit rurale 1.6) Mundësi të reja për ekonominë rurale 1.7) Politikat zhvillimore që ndihmojë në forcimin e ndërmarrjeve të reja rurale 1.8) Lidhja bizneset rurale në ato urbane 1.9) Energjia e rinovueshme si një mundësi për bizneset rurale 1.10) Shpërndarja e produkteve agro-ushqimore 2) Studimi i rastit: Ferma Sociale 2.1) Aspektet shoqërore të sipërmarrjes rural në Itali 2.2) Përvoja italiane e bujqësisë sociale 2.3)Sektorët e ndërmarrësisë rurale 2.4) Një ndikim pozitiv në zonat rurale 3) Studimi i rastit: Ferma Familiare 3.1) Hyrje 3.2) Një hyrje në familjen bujqësore në Evropë 3.3) Disa karakteristika bujqësore familjare 3.4) Konkurrueshmëria 3.5) Bujqësia inovative 3.6) Pozicionimi lokal - zinxhirët e furnizimit të shkurtër 3.7) Fleksibilitet Ekonomik 3.8) Inovacioni në fermat familjare 3.9) Shtrirja e inovacionit 3.10) E ardhmja ne fermën e familjes 10

57 4) Rast studimi: Kooperativa 4.1) Parimet e një kooperative 4.2) Llojet e ndryshme të kooperativave bujqësore 4.3) kooperativat e vogla të fermave dhe sigurisë globale të ushqimit Shembuj i Praktikave me te mira 11

58 12

59 Modul i Trajnimit: Ndergjegjesim per teknologji dhe inovacion Objektivat: Ky modul ofron një pamje të ecurise dhe risive deri tani, dhe një paraqitje e shkurtër në sfidat e ardhshme. Qëllimi është për të ofruar njohuri për risite e zhvillimit rural dhe për të ndihmuar më tej per të çuar përpara integrimin e shkëmbimit të njohurive dhe inovacionit në politikën e ardhshme të zhvillimit rural. Ky modul gjithashtu përfshin disa raste studimore shqyrtojnë projekte të suksesshme dhe përvojat praktike nga baza e shteteve te rajonit. Koha ne dispozicion: 4 dite Indeksi 1)Inovacioni Bujqësi 1.1) Hyrje 1.2) Inovacioni dhe teknologjia 1.3) Si mund të gjenerojnë risi? 2) Inovacioni dhe teknologjive në sektorin e hortikulturës dhe të mbarështimit kafshëve 2.1) Rritja e ndërgjegjësimit 3) Konteksti Politika: risite dhe Politika e zhvillimit rural 3.1) Nga poshtë lart 3.2) Roli i Partneritetit Evropian per Inovacion(EIP) në risi 3.3) Zbatimi i EIP bujqësore 3.4) Rrjeti EIP 3.5) Qasjet interaktive linear për risi 3.6) Mbështetje ENRD për risi dhe inovacion 3.7) Politika Inovacioni për zhvillimin rural: nga poshtë-lart 3.8) Inovacioni dhe EAFRD 3.9) Masat EAFRD për promovimin e inovacionit në ) Kreativiteti dhe Inovacioni në zhvillim rural në BE 4.1) Inovacioni, Kreativiteti dhe Politika e zhvillimit rural BE 4.2) Disa shembuj të teknologjive të përparuara bujqësore dhe inovacioneve 1) Shembuj te praktikave me te mira 13

60 14

61 Modul trajnimi: Strategjitë për qasje më të mirë në treg dhe mundësi të reja të tregut Objektiva Ky modul ofrojnë shkathtësi dhe njohuri në lidhje me hyrjen në treg, mundësi të tregut dhe të marketingut strategji të reja. Ky seksion jep informacion për të përmirësuar tregun në sektorin e hortikulturës dhe kafshëve, duke analizuar përfitimet me kosto dhe duke sugjeruar mundësi të reja të tregut dhe strategjive për qasje më të mirë në kete treg. Ky modul gjithashtu përfshin disa raste studimore qe kane te bejne dhe shqyrtojnë projekte të suksesshme dhe përvojat praktike nga toka. Koha ne dispozicion: 4 dite Indeksi 1)Marketing 1.1) Hyrje 1.2) Strategjia e Marketingut 1.3) Pozicionimi 1.4) Sjellja Blerja 2) Çfarë është marketing në kopshtarit blegtori? 2.1) Si mund të përmirësohet marketingu ne funksion per te ndihmuar fermerët? 2.2) Marketingu dhe ekonomia rurale 2.3) Marketingu dhe konsumatorët 2.4) Ndihma prodhuesit në fermat me fitim 2.5) Çmimet dhe fitimet: Rreziku Balancimi dhe fitim 3) Çmimet e fermerëve 3.1) Rritjet e çmimeve përgjatë zinxhirit të marketingut 3.2) Identifikimi i produkteve të reja 4) Shpenzimet e marketingut të fermerëve 4.1) Shpenzimet e marketingut dhe tregtarit 5) Tregu 5.1) Informacion mbi tregtarët 5.2) Produkete te specifikuara 5.3) Përshtatja e prodhimit për nevojat e tregut 5.4) investimet ne Farm 5.6) Furnizimi Input 5.7) Pesë llojet e materialeve të paketave 5.8) Prezantimi i Paketave 5.9) Marketing Vizual 1) Shembuj te praktikave me te mira 15

62 16

63 Modul Trajnimi: Elaborimi i nderkombetarizimit te strategjise. Objektiva: Moduli ofron njohurite mbi strategjitë per ndërkombëtarizimin. Seksioni japin informacion mbi parimet bazë të ndërkombëtarizimit, për mundësinë dhe rrezikun e globalizimit të tregut bujqësor dhe përfshin disa raste studimore te cilat i shqyrtojnë projekte të suksesshme dhe përvojat praktike nga baza ne veprim. Koha ne dispozicion: 4 dite Indeksi 1)Ndërkombëtarizimi i ndërmarrjeve bujqësore 1.1) Hyrje 1.2) Parimet bazë të ndërkombëtarizimit 2) Globalizimi i tregjeve bujqësore 2.1) Globalizimi i tregtisë 2.2) Lidhja në mes të vëllimit të tregtisë dhe prodhimit botëror 2.3) Trendet e fundit 2.4) Pasiguria dhe rreziku 1) Shembuj te praktikave me te mira 17

64 Moduli i Trajnimit: Sfidat specifike te vendeve Objektiva: Moduli jep njohuri për legjislacionin e detajuara të vendeve në sektorin e hortikulturës dhe kafshëve dhe sfidat specifike që NVM kanë për të komunikiar apo bashkevepruar me çdo vend tjetër. Koha ne dispozicion: 6 dite Nuk ka QUIZ per kete pjese Learning objectives: Training Module: Changes in the consumer behavior This module takes a closer look at the evolution of the food consumptions, the evolution of the tastes and the of the needs of the consumer, the development of the agri-food sector based on the long-period implications Time required: 2 days NO QUIZ training module Index 1) The decrease of the available family income 1.1) The propensity to the saving 1.2) Time of crisis: As families have reacted 1.3) Family structure 2) Food consumption data [European Food Safety Authority] 2.1) Concise food consumption database 2.2) The EFSA Comprehensive European Food Consumption Database 2.3) Food consumptions 3) The demographic future of Europe from challenge to opportunity 3.1) The woman's role 3.2) Effect of overweight and obesity 3.3) Economic assessment of a food-away-from-home nutrition labeling policy 3.4) Singles 3.5) The female employment 3.6) Wage differences 4) Some changes of the eating habits 4.1) Dietary goals and recommendations 4.2) Food-Based Dietary Guidelines (FBDG) and Food pyramids 4.3) Mediterranean Diet 4.4) Foods for the Intolerances and alimentary allergies 4.5) Functional food [European Food Information Council] 4.6) Food cost 4.7) Another tendency: more variety show than food products 18

65 DATABASE TRANSNACIONALE PER SIGURUESIT DHE MBESHTETESIT E SHERBIMEBE Kursi e-learning Baza e të dhënave transnacional të furnizuesit të shërbimit dhe ofruesve përfshin të dhëna për shërbimet mbështetëse të specializuara të biznesit, të shërbimeve dhe të produkteve furnizuesit nga furnizimit dhe vlerën e zinxhirit të SME-ve në shënjestër: ofruesit e farë, ofruesit e mjet, ofruesit e ndërtimit për ndërtimin e ndërtesës specifike në lidhje me sektorët e caktuar, Logjistikë, kompanitë e marketingut, etj Baza e të dhënave ofron informacion mbi emrin dhe lokalizimin e ofruesve të shërbimeve, aktivitetet dhe shërbimet kryesore të ofruara, të dhënat e kontaktit, duke përfshirë faqen e internetit nëse është e aplikueshme. Nëse është e mundur, baza e të dhënave do të përfshijë një Çmimi i shërbimeve të ofruara / produkteve. Baza e të dhënave transnacional të furnizuesit të shërbimit dhe ofruesve do të elaborohet nga Forumi Ekonomik bullgare dhe do të përfshijë informacion nga të gjitha vendet pjesëmarrëse në shërbimet e specializuara mbështetëse të biznesit (të tilla si qendrat e ndërmarrësisë, inkubatorëve të biznesit etj), të shërbimit dhe furnizuesit e prodhimit (të tilla si ofruesit e farë, ofruesit mjet, ofruesit e ndërtimit për ndërtimin e ndërtesës specifike në lidhje me sektorët e synuar, logjistikës, kompanitë e marketingut, etj). Forumi ekonomik bullgar përditëson bazën e të dhënave gjatë gjithë periudhës së projektit duke përdorur të dy të dhënat e ofruara nga partnerët dhe pyetësorëve të plotësuar në përmes internetit nga subjektet që duan të përfshihen në bazën e të dhënave. Baza e të dhënave përfshin elemente specifike vizuale të identitetit SEE. 1

66 INDEKSI 1. Hyrje ne Database 1.1 Cfare eshte DBMS? 1.2 Përpunimi i të dhënave Vs. Sistemet e Menaxhimit të dhënave 1.3 Qasja e orientuar e dokumentit 1.4 Qasja e orientuar e dokumentit 1.5. Karakteristika te DB Perdorimi Konkurues Pershkrimi i strukturuar i te dhenave Ndarja e orientuar e te dhenave Integriteti i te dhenave Transaksionet Persistenca e te Dhenave 1.6 Avantazhet dhe Disavantazhet e DBMS 1.7 Skema dhe shembuj 1.8Modele te Dhenash Lidhje e entitetit dhe modelit Modeli racional Te tjera te dhena te modeleve 1.9 Gjuhet e DB Kuptimi i gjuhes se te dhenave Manipulimi i gjuhes se te dhenave 1.10 Fjalori i te dhenave 1.11 Administratoret dhe perdoruesit e DB Perdoruesit e DB dhe te interfersit Administratori i DB 1.12 DBMS Arkitektura dhe pavaresia e te dhenave Tre skema arkitekturore 1.12.Pavaresia e te dhenave 1.13 Tipet e sistemit te DB 2. Te dhenat e Modelimit duke perdorur qasjet Entitet - Lidhje 2.1 Hyrje 2.2 Modelimi i te dhenave dhe konteksti i disajnit te DB 2.3 Modeli Entiteti-Lidhja 2.4 Modelimi i te dhenave pjese e disajnit te DB 2.5 Hapat ne Modelimin e DB 2.6 Realizimi i Skemes baze 3. Modeli Relacional 3.1 Hyrje 3.2 Koncepte te modelit relacional Marredhenie Celesa relacional 3.3 Pengesa te modeleve relacionale 3.4 Gjuhet Relacionale 3.5 Algjebra Relacionale 4. Baza e të dhënave Transnacional në shërbim dhe produkteve ofruesit kanë të bëjnë me sektorin e hortikulturës dhe mbarështimit të kafshëve 2

67 Referenca 3

68 1. Hyrje ne DB Nevoja praktike për manipulim efikas të sasive të mëdha të informacionit të strukturuar dhe njohuri themelore se "të dhënat duhet të trajtohet si një burim integrale, e pavarur e programeve të aplikimit" çoi në zhvillimin e menaxhimit të bazës së të dhënave, si një degë e rëndësishme të kërkimit shkenca kompjuterike. Hulumtimi Baza e të dhënave ka pasur një ndikim të madh në sistemet e software dhe shkenca kompjuterike në përgjithësi. Ajo ka dhënë një nga paradigmat e bashkëveprimit njeri-makinë e cila është edhe e një niveli shumë të lartë, e ngjashme me programim në logjikë, dhe llogaritje efikase. Teoria Baza e të dhënave u rrit si teoria korrespondon dhe ndikuar direkt një numër të sistemit të menaxhimit të bazës së të dhënave (DBMS) Implementimi. Teknologji Baza e të dhënave paraqet komunitetin teorike me pyetje sfiduese kërkimore, të cilat mund të klasifikohen në tre kategori të gjera: problemet e teorisë së bazës së të dhënave relacionale, problemet e përpunimit të transaksioneve dhe problemet e metodave qasjes. Nga të tre aspektet e teorisë së bazës së të dhënave, teoria relacionale është ai identifikohet më shumë me fushën dhe kjo mund të shihet si një kërkesë e rëndësishme e logjikës matematikore të problemeve të shkencave kompjuterike.theksi i dy aspektet e tjera të teorisë së bazës së të dhënave është në algoritme dhe strukturat e të dhënave. Puna fillestare e kodifikimit EF, në fillim të viteve 1970 ka ofruar të dy komuniteteve teorike dhe praktike e një elegante, i motivuar dhe të kufizuar në mënyrë të përshtatshme paradigmë kompjuterike për menaxhimin e të dhënave: modelin e të dhënave relacionale. Pjesa më e madhe e përpjekjeve sistemeve në 1070-ta ishte i përkushtuar për implementimin efikas të kësaj qasjeje. Kjo përpjekje e suksesshme e cila ka bërë DBMS relacionale është një standard teknologji bazë të dhënash. Modeli dhënave relacionale është themeli i teorisë relacionale bazës së të dhënave, e cila ishte në një masë të madhe të zhvilluar duke analizuar dhe pasuruar këtë kernel origjinale. Në këtë kuadër, një bazë të dhënash është një bashkësi (të fundme) marrëdhëniet që interpretojnë një grup të simboleve jo-logjike marrëdhënieve, skemën e bazës së të dhënave. Marrëdhëniet janë manipuluar duke përdorur "procedurale" relacionale gjuhën algjebër query ose ekuivalent "deklarativ" gur e saj relacionale. Programet query bazës së të dhënave janë studiuar gjerësisht. Optimizimi i tyre në bazë të "hartojnë-kohë" transformimeve dhe efikas "drejtuar-herë" vlerësimit është kritike, nëse dikush është që të ndajë një programimit paradigmë të nivelit të lartë në një të llogaritje realizueshme. Aftësia query i modelit të të dhënave racionale (dmth, përcaktimi i funksioneve nga bazat e të dhënave për bazat e të dhënave) është plotësuar me një aftësi për specifikimin e bazave të të dhënave "të ligjore" (dmth, definimi i grupe të bazave të të dhënave). Kjo lejon kufizuar bazat e të dhënave në shqyrtim dhe, për pasojë, duke shprehur më shumë njohuri në lidhje me objektet e përfaqësuara. Kodi përcaktuar varësi funksionale si një mjet i dobishëm për këtë qëllim. Ndervaresite, në përgjithësi, janë fjali kuptimplote semantike dhe sintaksore të kufizuara e gur kallëzues që duhet të jenë të kënaqur nga çdo bazë të dhënash "ligjore". Mjetet juridike të tyre prania disa të varfërisë semantik e marrëdhënieve, p.sh., me një marrëdhënie të pastër ka probleme përfaqëson faktin se disa marrëdhënie janë një-me-një nga një-për-shumë. Studimet e problemit vendim dhe pronat e tjera kompjuterike të varësisë janë motivuar nga pyetjet e mirë dizajnit skemës bazë të dhënash. Hulumtimi teorik në modelin e të dhënave relacionale vetë arritur një shkallë të caktuar të pjekurisë në fund të 1070 dhe 1980 e hershme së.efikasiteti dhe qëndrueshmëria dhënë nga 4

69 relacionale DBMS-të e 1970 hapi rrugën për qëllimet më ambicioze. Hulumtimi aktual në logjikën dhe bazat e të dhënave ka për qëllim zhvillimin e programimit logjikë në një mjet të bazës së të dhënave të efikasitetit të krahasueshme. Këtu baza e njohurive termi është e përshtatshme duke pasur parasysh kërkesat e mundshme të reja. Kjo ka sjellë programimit logjikë dhe komunitetet e bazës së të dhënave në kontakt më të ngushtë dhe ka stimuluar drejtime të reja kërkimore për shkencën teorike kompjuter. 1.1 Cfare eshte DBMS? Një sistem i bazës së të dhënave të menaxhimit (DBMS) është mbledhja e të dhënave të ndërlidhura dhe një grup i programeve për të hyrë në këto të dhëna. Kjo është një përmbledhje e të dhënave të lidhura me një kuptim të nënkuptuar dhe kështu është një bazë të dhënash. Mbledhja e të dhënave, zakonisht të referuara si bazën e të dhënave, përmban informacione të rëndësishme për një ndërmarrje. Qëllimi kryesor i një DBMS është që të sigurojë një mënyrë për të ruajtur dhe rifitoj informacion bazës së të dhënave që është edhe i përshtatshëm dhe efikas. Nga të dhënat, ne do të thotë faktet e njohura të cilat mund të jenë të regjistruara dhe që kanë kuptim të nënkuptuar. Për shembull, merrni parasysh emrat, numrat e telefonit dhe adresat e njerëzve që ju dini. Ju mund të keni shënuar këto të dhëna në një libër të indeksuar të adresave, ose ju mund të keni ruajtur atë në një disketë, duke përdorur një kompjuter personal dhe software të tilla si DBaze IV ose V, Microsoft Access, apo Excel. Një e dhënë - një njësi e të dhënave - është një simbol apo një grup i simboleve e cila është përdorur për të përfaqësuar diçka. Kjo marrëdhënie mes simboleve dhe asaj që ata përfaqësojnë është thelbi i asaj që ne kuptojmë me informacion. Për këtë arsye, informacioni është interpretuar e të dhënave - të dhënat e furnizuara me semantikë. Njohuri referohet përdorimit praktik të informacionit. Ndërsa informacioni mund të transportohen, ruhen apo të ndahet pa shumë vështirësi e njëjta nuk mund të thuhet për njohuri. Njohuri domosdoshmërisht përfshin një përvojë personale. Duke iu referuar përsëri në eksperiment shkencor, një person i tretë lexuar rezultatet do të ketë informacion në lidhje me të, ndërsa personi që kryen eksperimentin personalisht do të kenë njohuri në lidhje me të. Sistemet e bazës së të dhënave janë të dizajnuara për të menaxhuar trupa të mëdha të informacionit. Menaxhimi i të dhënave përfshin dy struktura përcaktuese për ruajtjen e informacioneve dhe ofrimin e mekanizmave për manipulimin e informacionit. Përveç kësaj, sistemi i bazës së të dhënave duhet të sigurojë sigurinë e informacionit të ruajtur, pavarësisht crashes sistemit ose të përpjekjeve për qasje të paautorizuar. Nëse të dhënat janë të ndahet në mesin e disa përdoruesve, sistemi duhet të shmangur rezultate të mundshme anormal. 1.2 Përpunimi i të dhënave vs Sistemet e Menaxhimit të dhënave Edhe pse Përpunimi i të dhënave dhe Sistemet e Menaxhimit të dhënave të dy i referohen funksioneve që marrin të dhëna të papërpunuara dhe të transformojnë atë në informacion të përdorshme, përdorimi i termave është shumë e ndryshme. Përpunimi i të dhënave është term zakonisht përdoret për të përshkruar atë që është bërë nga kompjutera mëdha mainframe nga fund të viteve 1940 deri në fillim të 1980-së (dhe që vazhdon të bëhet në organizatat më të mëdha në një masë më të madhe apo më të vogël edhe sot): numrin e madh të transaksionit të para të dhënat futen në programet që update e dosjes kryesore, me raporte fikse-format e shkruara në letër. Termi Menaxhimi i të dhënave Sistemet referohet një zgjerim të këtij koncepti, ku të dhënat e papërpunuara, kopjuar më parë dorë nga letër për kartat e grushta, dhe më vonë në terminaleve të dhënave-hyrje, është ushqyer tashmë në sistem nga një shumëllojshmëri e burimeve, duke përfshirë ATM-ve, EFT, dhe hyrje të drejtpërdrejtë të konsumatorëve nëpërmjet internetit. Koncepti skedari kryesor është zhvendosur në masë të madhe nga 5

70 sistemet e menaxhimit të bazës së të dhënave, dhe raportimi statike zëvendësohet ose shtuar nga raportimit ad-hoc dhe hetim të drejtpërdrejtë, përfshirë shkarkimin e të dhënave nga ana e konsumatorëve.ubiquity e internetit dhe kompjuterit personal kanë qenë forca lëvizëse në transformimin e te dhenave me konceptin më globale e Sistemeve të Menaxhimit të të Dhënave. 1.3 Futja e orientuar e dokumentit Sistemet kompjuterike te hershme të biznesit janë përdorur për të procesit të dhënat e biznesit dhe për të prodhuar informacion. Ata ishin përgjithësisht më të shpejtë dhe më të sakta se sistemet ekuivalente manuale. Këto sisteme ruajtur grupet e të dhënave në fotografi të veçantë, dhe kështu që ata ishin të quajtur sisteme fotografi përpunimit. Në një tipike të sistemeve të përpunimit fotografi, çdo departament ka dosjet e veta, i projektuar posaçërisht për këto aplikime.departamenti vetë punon me stafin e përpunimit të të dhënave, përcakton politikat dhe standardet për formatin dhe mirëmbajtjen e dosjeve të saj. Programet janë të varur nga dosjet dhe anasjelltas; që është, kur format fizike i file është ndryshuar, programi ka edhe të ndryshohet. Edhe pse qasja tradicionale e orientuar fotografi të përpunimit të informacionit është ende përdoret gjerësisht, ajo ka disa disavantazhe shumë të rëndësishme Baza e të dhënave, Qasja Orientuar e Menaxhimit të të dhënave Konsideroni pjesë e një ndërmarrje të kursim-bankare që mban informacion për të gjithë klientët dhe llogaritë e kursimeve. Një mënyrë për të mbajtur të dhënat në një kompjuter është për të ruajtur atë në sistemit operativ fotografi. Për të lejuar përdoruesit për të manipuluar informacionin, sistemi ka një numër të programeve të aplikimit që manipuluar dosjet, duke përfshirë Një program për të debituar apo kredituar një llogari Një program për të shtuar një llogari të re Një program për të gjetur ekuilibrin e një llogari Një program për të gjeneruar deklaratat mujore Programuesit e sistemit shkroi këto programe e aplikimit për të plotësuar nevojat e bankës. Programet e reja të aplikimit janë shtuar në sistem sipas nevojës. Për shembull, mendoj se banka e kursimeve vendos për të ofruar llogari kontrolluar. Si rezultat, banka krijon fotografi të reja të përhershme që përmbajnë informacion në lidhje me të gjitha llogaritë e kontrolluese të mbajtura në bankë, dhe kjo mund të ketë për të shkruar programe të reja të aplikimit për t'u marrë me situata të cilat nuk lindin në llogaritë e kursimeve, të tilla si overdraftet. Kështu, me kalimin e kohës, sistemi merr më shumë fotografi dhe më shumë programe të aplikimit. Ky sistem tipik skedar-përpunimit është mbështetur nga një sistem operativ konvencional. Sistemi ruan shënime të përhershme në fotografi të ndryshme, dhe ajo ka nevojë për programe të ndryshme të aplikimit për nxjerrjen dhënat nga, dhe të shtoni të dhënat për të, dosjet përkatëse. Para se sistemet e menaxhimit të bazës së të dhënave (DBMSs) erdhi së bashku, organizatat zakonisht ruajtur informacione në sisteme të tilla. Mbajtja informacion organizative në një sistem skedar-përpunimit ka një numër i disavantazheve të mëdha: Tepricë të dhënave dhe mospërputhje. Që nga programuesit e ndryshme të krijuar fotografi dhe programet e aplikimit për një periudhë të gjatë, fotografi të ndryshme janë të ngjarë të ketë formate të ndryshme dhe 6

71 programet mund të jetë e shkruar në disa gjuhë programimi. Për më tepër, i njëjti informacion mund të dyfishohen në disa vende (fotografi). Për shembull, adresa dhe telefonike numri i një klienti të veçantë mund të shfaqen në një skedar që përbëhet nga të dhënat e kursimevellogarive dhe në një skedar që përbëhet nga të dhënat e kontrollit-llogarisë. Kjo tepricë çon në ruajtje më të lartë dhe kosto të qasjes. Përveç kësaj, ajo mund të çojë në mospërputhje të të dhënave; që është, kopjet e ndryshme të të njëjtat të dhëna mund të merren vesh më. Për shembull, një adresë të ndryshuar klient mund të pasqyrohet në regjistrat e kursim-llogarisë, por jo diku tjetër në sistemin. Vështirësi në qasjen e të dhënave. Le të supozojmë se një nga oficerët bankare ka nevojë për të gjetur emrat e të gjithë konsumatorëve të cilët jetojnë në një zonë të veçantë kodit postar. Oficeri pyet departamentin e përpunimit të të dhënave për të gjeneruar një listë të tillë. Për shkak se ndërtuesit e sistemit origjinal nuk e parashikojnë këtë kërkesë, nuk ka program aplikim në dorë për të përmbushur atë. Nuk është, megjithatë, një program aplikimi për të gjeneruar listën e të gjithë klientët. Oficeri Banka ka tani dy zgjedhje: ose të marrë listën e të gjithë klientët dhe nxjerrjen informatat e nevojshme manuale ose kërkoni një programues të sistemit për të shkruar programin e nevojshme aplikimit. Të dyja alternativat janë të qartë të pakënaqshme. Supozoni se një program i tillë është shkruar, dhe se, disa ditë më vonë, i njëjti zyrtar duhet të shkurtojë atë listë të përfshijë vetëm ata konsumatorë që kanë një bilanc të llogarisë prej $ ose më shumë. Siç pritej, një program për të gjeneruar një listë e tillë nuk ekziston. Përsëri, oficeri ka dy opsione të mësipërm, asnjëra prej të cilave është e kënaqshme. Pika këtu është se mjediset konvencionale fotografi-përpunimit të nuk e lejojnë të dhënat e nevojshme që të shikohet në një mënyrë të përshtatshme dhe efikase. Më shumë të përgjegjshëm sistemet e të dhënave-rikthim janë të nevojshme për përdorim të përgjithshëm. Izolimi të dhënave. Për shkak se të dhënat janë të shpërndara në fotografi të ndryshme, dhe fotografi mund të jetë në formate të ndryshme, të shkruarit e programeve të reja të aplikimit për të rifitoj të dhënave të përshtatshme është e vështirë. Problemet e integritetit. Vlerat e të dhënave të ruajtura në bazën e të dhënave duhet të plotësojë disa lloje të kufizimeve të konsistencës. Për shembull, bilanci i një llogari bankare nuk mund të bien nën një shumë të caktuar (të themi, $ 25). Zhvilluesit zbatuar këto kufizime në sistem duke shtuar kodin e duhur në programet e ndryshme të aplikimit. Megjithatë, kur kufizime të reja janë shtuar, është e vështirë për të ndryshuar programet për të zbatuar ato. Problemi është komplikuar kur kufizimet përfshijë disa artikuj të dhënave nga fotografi të ndryshme. Problemet atomike. Një sistem kompjuterik, si çdo pajisje të tjera mekanike ose elektrike, është subjekt i dështimit. Në shumë aplikacione, është e rëndësishme që, nëse ndodh një dështim, të dhënat e të restaurohen të shtetit të qëndrueshme që ekzistonte para dështimit. Konsideroni një program për të transferuar 50 $ nga llogaria e një llogari B. Nëse një dështim sistem ndodh gjatë ekzekutimit të programit, është e mundur që 50 $ eshte hequr nga llogaria në një, por nuk është kredituar në llogarinë B, duke rezultuar në një gjendje të paqëndrueshme bazës së të dhënave. Në mënyrë të qartë, është thelbësore që të konsistencës bazës së të dhënave që ose të dy e kreditit dhe debiti ndodhin, ose që nuk ndodhin. Kjo është, transferimi fondet duhet të jetë atomike-kjo duhet të ndodhë në tërësi apo jo në të gjitha. Është e vështirë për të siguruar atomicity në një sistem konvencional fotografinë-përpunimit. Anomali në harmoni-qasje. Për hir të performancës së përgjithshme të sistemit dhe përgjigje të shpejtë, shumë sisteme të lejojë përdoruesit të shumta për të rifreskoni të dhënat në të njëjtën kohë. Në një mjedis të tillë, ndërveprim të rejat në harmoni mund të rezultojë në të dhënat në kundërshtim. Konsideroni llogarisë bankare A, që përmban 500 $. Nëse dy klientët tërhequr fonde (thonë se $ 50 dhe $ 100 respektivisht) nga një llogari në të njëjtën kohë, rezultati i ekzekutimeve në harmoni mund të lënë llogari në një gjendje jo të sakta (ose 7

72 kontradiktor). Supozoni se programet ekzekutimin në emër të çdo tërheqje lexoni bilancin e vjetër, të zvogëlojë këtë vlerë nga shuma u tërhequr, dhe shkruani rezultatin mbrapa. Nëse dy programe të bëhen njëkohësisht, ato mund të dyja të lexuar vlerën $ 500, dhe shkruani përsëri 450 $ dhe 400 $, respektivisht. Në varësi të cilën e shkruan vlerën fundit, llogaria mund të përmbajë ose $ 450 ose $ 400, në vend se vlera korrekte prej 350 $. Për të mbrojtur kundër kësaj mundësie, sistemi duhet të mbajë një formë të mbikëqyrjes. Por mbikëqyrja është e vështirë për të siguruar për shkak se të dhënat mund të arrihen nga shumë programe të ndryshme të aplikimit të cilat nuk kanë qenë të koordinuara më parë. Problemet e sigurisë. Jo çdo përdorues i sistemit të bazës së të dhënave duhet të jetë në gjendje për të hyrë në të gjitha të dhënat. Për shembull, në një sistem bankar, personeli i pagave duhet të shohin vetëm atë pjesë të bazës së të dhënave që ka informacion në lidhje me të punësuarit të ndryshme bankare. Ata nuk kanë nevojë për qasje në informacion në lidhje me llogaritë e klientëve. Por, që nga programet e aplikimit janë shtuar në sistemin në mënyrë ad hoc, zbatimin e kufizimeve të tilla të sigurisë është e vështirë. Këto vështirësi, ndër të tjera, nxiti zhvillimin e sistemeve të bazës së të dhënave. Në vijim, do të shohim konceptet dhe algoritme që mundësojnë sistemet e bazës së të dhënave për të zgjidhur problemet me sistemet skedar-përpunimit. Në pjesën më të madhe këtë libër, ne përdorim një ndërmarrje bankare si një shembull drejtimin e një aplikim tipik përpunimi të dhënash gjetur në një korporatë Karakteristikat e DB Qasja e bazës së të dhënave ka disa karakteristika shumë karakteristike të cilat janë diskutuar me hollësi më poshtë: Perdorimi ne harmoni Një sistem i bazës së të dhënave lejon disa përdoruesit për të hyrë në bazën e të dhënave njëkohësisht. Duke iu përgjigjur pyetjeve të ndryshme nga përdorues të ndryshëm me të njëjtën (bazë) të dhënave është një aspekt qendror i sistemit të informacionit. Shfrytëzimi i përbashkët i të dhënave rrit ekonominë e një sistemi. Një shembull për përdorim në harmoni është baza e të dhënave të udhëtimit i një agjencie të madhe të udhëtimit. Punonjësit e degëve të ndryshme mund të kenë qasje në bazën e të dhënave njëkohësisht dhe udhëtime libër për klientët e tyre. Çdo agjent udhëtimesh sheh në ndërfaqen e tij, nëse ka ende vende në dispozicion për një udhëtim të veçantë, ose në qoftë se ajo është tashmë rezervuar plotësisht Pershkrimi dhe strukturimi it e dhenave Një karakteristikë themelore e qasjes bazës së të dhënave është se sistemet e bazës së të dhënave jo vetëm të përmbajë të dhënat, por edhe përkufizimin e plotë dhe përshkrimin e këtyre të dhënave. Këto përshkrime janë në thelb detaje rreth masën, strukturën, llojin dhe formatin e të gjitha të dhënave dhe, përveç kësaj, marrëdhëniet në mes të të dhënave. Ky lloj i të dhënave të ruajtura quhet meta-data ("të dhëna rreth të dhënave") Aplikimi dhe ndarja e te dhenave Siç është përshkruar në të dhënat funksion strukturuar struktura e bazës së të dhënave është përshkruar përmes metadata e cila është ruajtur edhe në bazën e të dhënave. Një software aplikimit nuk ka nevojë për ndonjë njohuri për ruajtjen fizike të dhënave si encoding, formatin, vendin e magazinimit, etj Ajo vetëm komunikon me bazën e të dhënave të sistemit të menaxhimit fa (DBMS) nëpërmjet një ndërfaqe të standardizuar me ndihmën e një gjuhë të standardizuar si SQL.Qasje në të dhënat dhe metadatat është bërë tërësisht nga DBMS. Në 8

73 këtë mënyrë të gjitha aplikacionet mund të ndahet krejtësisht nga të dhënat. Prandaj riorganizime të brendshme bazës së të dhënave apo përmirësimin e efikasitetit nuk kanë ndonjë ndikim mbi aplikacionet e softuerit Integriteti i te dhenave Integriteti i të dhënave është një legjendë për cilësinë dhe besueshmërinë e të dhënave të sistemit të bazës së të dhënave. Në një integritet më të gjerë kuptim të të dhënave përfshin gjithashtu mbrojtjen e bazës së të dhënave nga aksesi i paautorizuar (konfidencialitetit) dhe ndryshimet e paautorizuara. Të dhënat pasqyrojnë faktet e botës reale Transaksionet Një transaksion është një pako e veprimeve të cilat janë bërë në një bazë të dhënash për të sjellë atë nga një shtet në përputhje me një shtet të ri të qëndrueshëm. Në mes të të dhënave janë të pashmangshme në kundërshtim. Një transaksion është atomik çka do të thotë se ajo nuk mund të ndahet deri më tej. Brenda një transaksion të gjitha ose asnjë nga veprimet duhet të kryhen. Duke bërë vetëm një pjesë të veprimeve do të çojë në një gjendje të paqëndrueshme bazës së të dhënave. Një shembull i një transaksioni është transferimi i një shume të parave nga një llogari bankare në një tjetër.debi e parave nga një llogari dhe të kreditit të saj në një llogari tjetër e bën bashkë një transaksion të qëndrueshme. Ky transaksion është gjithashtu atomike.debiti ose krediti vetëm do të të dy të çojë në një gjendje të paqëndrueshme. Pas përfundimit të transaksionit (debiti dhe krediti) ndryshimet në të dy llogaritë të bëhet i vazhdueshëm dhe ai i cili i dha paratë ka tani më pak të holla për llogari të tij, ndërsa marrësi ka tani një ekuilibër më të lartë Persistenca e te Dhenave Persistenca e të dhënave do të thotë se në një DBMS të gjitha të dhënave është i ruajtur aq kohë sa ajo nuk është fshirë në mënyrë eksplicite. Jetës e të dhënave duhet të përcaktohet direkt ose indirekt të jetë përdoruesi dhe nuk duhet të jenë të varur nga karakteristikat e sistemit. Përveç kësaj të dhënat e një herë e ruajtura në bazën e të dhënave nuk duhet të jetë e humbur. Ndryshimet e një bazë të dhënash të cilat janë bërë nga një transaksion janë të vazhdueshme. Kur një transaksioni është përfunduar edhe një përplasje sistem nuk mund të vënë të dhënat në rrezik. 1.6 Avantazhet dhe Disavantazhet e DBMS Duke përdorur një DBMS për të menaxhuar të dhënat e ka përparësi të shumta: Pavarësia e të dhënave: Programet Aplikative duhet të jetë aq e pavarur sa të jetë e mundur nga detajet e përfaqësimit të dhënave dhe ruajtjen.dbms mund të sigurojë një pamje abstrakte të të dhënave për të izolojnë kodin e aplikimit nga detaje të tilla. Qasja Eficente e të dhënave: Një DBMS përdor një shumëllojshmëri të teknikave të sofistikuara për të ruajtur dhe rifitoj të dhënave në mënyrë efikase. Ky tipar është veçanërisht e rëndësishme në qoftë se të dhënat është ruajtur në pajisjet e magazinimit të jashtëm. Integritetin e të dhënave dhe të sigurisë: Nëse të dhënat është në disponim gjithmonë përmes DBMS, DBMS mund të zbatojë kufizimet integritetit të të dhënave. Për shembull, para se të fusni informacionin e pagave për të punësuarit, DBMS mund të kontrolloni se buxheti departamenti nuk është tejkaluar. Gjithashtu, DBMS mund të zbatojë kontrolle të aksesit që 9

74 qeverisin atë që të dhënat është e dukshme për klasa të ndryshme të përdoruesve. Administrimi i të dhënave: Kur disa përdorues të ndarë të dhënave, centralizimi i administrimit të të dhënave mund të ofrojë përmirësime të rëndësishme. Profesionistë me përvojë që e kuptojnë natyrën e të dhënave duke u menaxhuar, dhe se si grupet e ndryshme të përdoruesve të përdorin atë, mund të jetë përgjegjës për organizimin e përfaqësimit të të dhënave për të minimizuar tepricë dhe gjobitur ruajtjen e të dhënave për të bërë rikthimin efikas. Qasja harmonike : Një oraret DBMS accesses harmoni të të dhënave në mënyrë të tillë që përdoruesit mund të mendoni të dhënave si të arrihen vetëm nga një përdorues në një kohë. Më tej, DBMS mbron përdoruesit nga efektet e dështimet e sistemit. Koha e reduktuar e aplikimit: Në mënyrë të qartë, DBMS mbështet funksione shumë të rëndësishme që janë të përbashkëta për shumë aplikacione qasjes të dhënave të ruajtura në DBMS. Kjo, së bashku me ndërfaqe të nivelit të lartë të të dhënave, ndihmon zhvillimin e shpejtë të aplikacioneve. Aplikacionet e tilla janë gjithashtu të ngjarë të jenë më të fuqishme se sa aplikime të zhvilluara nga e para për shkak se shumë detyra të rëndësishme janë të trajtohen nga DBMS në vend të duke u implementuar nga aplikimi. Duke pasur parasysh të gjitha këto avantazhe, a ka kurrë një arsye që të mos përdorni një DBMS? Një DBMS është një pjesë kompleks të softuerit, e optimizuar për lloje të caktuara të Ngarkesat e punës (p.sh., duke u përgjigjur pyetjeve komplekse ose trajtimin e shumë kërkesa harmoni), dhe performanca e tij mund të mos jenë të përshtatshme për aplikime të caktuara të specializuara. Shembujt përfshijnë aplikacione me të shtrënguar kufizimet në kohë reale ose aplikacionet me vetëm disa operacione kritike të mirë-projektuar për të cilat duhet të jenë të shkruara Kodi efikase porosi. Një tjetër arsye për të mos përdorur një DBMS është se një kërkesë mund të kenë nevojë për të manipuluar të dhënat në mënyra jo të mbështetura nga gjuha pyetje. Në një situatë të tillë, pamje abstrakte të të dhënave të paraqitura nga DBMS nuk përputhet me nevojat e aplikimit, dhe në fakt merr në mënyrë. Si një shembull, bazat e të dhënave relacionale nuk e mbështesin analizën fleksibël e të dhënave të tekstit (edhe pse shitësit tani jemi të shtrirë produktet e tyre në këtë drejtim). Nëse kërkesat e performancës të specializuara ose të manipulimit të dhëna janë të rëndësishme për një aplikim, aplikimi mund të zgjidhni të mos përdorni një DBMS, veçanërisht në qoftë se përfitimet e shtuar e një DBMS (p.sh., querying fleksibël, të sigurisë, qasja në harmoni, dhe përplasje shërim), nuk janë të nevojshme. Në shumicën e situatave që bënin thirrje për menaxhimin e të dhënave në shkallë të gjerë, megjithatë, DBMSs janë bërë një mjet i domosdoshëm. Disavantazhet e një DBMS Rreziku i një mbieleminimi Për aplikimet e vogla dhe të thjeshta për përdoruesit e vetme një sistem i bazës së të dhënave shpesh nuk është e këshillueshme. Kompleksiteti: Një sistem i bazës së të dhënave krijon kompleksitet shtesë dhe kërkesat.furnizimi dhe funksionimi i sistemit të menaxhimit të bazës së të dhënave me disa përdoruesve dhe bazat e të dhënave është mjaft i kushtueshëm dhe të kërkuar. Personel të kualifikuar: operacion profesional i një sistemi të bazës së të dhënave kërkon staf të trajnuar në mënyrë të përshtatshme. Pa një të kualifikuar asgjë administrator bazë të dhënash do të punojë për kohë të gjatë. Shpenzimet: Nëpërmjet përdorimit të një sistemi të bazës së të dhënave shpenzimet e reja janë të krijuara për sistemin e vetë, por edhe për hardware shtesë dhe trajtimin më të ndërlikuar të sistemit. Efikasiteti më i ulët: Një sistem i bazës së të dhënave është një multi-përdorim software e 10

75 cila shpesh është më pak efikas se software të specializuar e cila është e prodhuar dhe e optimizuar pikërisht për një problem. 1.7 Skema dhe shembuj Bazat e të dhënave të ndryshojë me kalimin e kohës si informacion është futur dhe fshihet. Mbledhja e informacionit të ruajtur në bazën e të dhënave në një moment të veçantë është quajtur një shembull i bazës së të dhënave. Dizajn i përgjithshëm i bazës së të dhënave është quajtur skemë bazës së të dhënave. Skemat janë ndryshuar rrallë, nëse në të gjitha. Koncepti i skemave bazës së të dhënave dhe raste mund të kuptohet nga analogji me një program të shkruar në një gjuhë programimi. Një skemë bazës së të dhënave në përputhje me paralajmërimet e ndryshueshme (së bashku me përkufizimet që lidhen lloji) në një program. Çdo ndryshueshme ka një vlerë të veçantë në një çast të caktuar. Vlerat e variablave në një program në një moment në kohë të korrespondojnë me një shembull të një skemë bazës së të dhënave. Sistemet e bazës së të dhënave të keni disa skema, të ndarë sipas niveleve të abstraksionit. Skema fizike përshkruan dizajn bazës së të dhënave në nivel fizik, ndërsa skema logjike përshkruan dizajn bazës së të dhënave në nivel logjik. Një bazë të dhënash mund të ketë disa skema në nivel pamje, nganjëherë i quajtur subschemas, që përshkruajnë pikëpamje të ndryshme të bazës së të dhënave. Nga këto, skema logjike është deri tani më të rëndësishme, në kuptimin e efektit të tij në programet e aplikimit, që nga programuesit ndërtojnë aplikacione duke përdorur skemën logjike.skema fizike është e fshehur nën skemën logjike, dhe zakonisht mund të ndryshohet lehtë pa ndikuar programet e aplikimit. Programet Aplikative janë thënë të shfaqin pavarësinë e të dhënave fizike nëse ata nuk varen nga skemen fizike, dhe kështu nuk duhet të rishkruhet në qoftë se ndryshimet fizike skemë Modele te dhenash Në themel strukturën e bazës së të dhënave është modeli i të dhënave: një koleksion i mjeteve konceptuale për përshkrimin e të dhënave, marrëdhëniet e të dhënave, të dhënat e semantikë, dhe kufizimet qëndrueshmëri. Për të ilustruar konceptin e një modeli të të dhënave, ne përshkruajë dy modele të dhënave në këtë seksion: modelin entitet-marrëdhënie dhe modelin relacionale. Të dyja ofrojnë një mënyrë për të përshkruar hartimin e një bazë të dhënash në nivel logjik Entiteti dhe mardhenia mes modelit Njësia ekonomike-marrëdhënia (ER) model të dhënave bazohet në një perceptim të një bote reale që përbëhet nga një koleksion të objekteve themelore, quajtur subjekte, dhe të marrëdhënieve mes këtyre objekteve. Njësia ekonomike është një "gjë" ose "objekt" në botën reale që është i dallueshëm nga objekte të tjera. Për shembull, çdo person është një entitet, dhe llogaritë bankare mund të konsiderohen si entitete. Subjektet janë përshkruar në një bazë të dhënash me një grup të atributeve. Për shembull, atributet llogari-numri dhe bilanci mund të përshkruajnë një llogari të veçantë në bankë, dhe ata formojnë atributet e të vendosur të njësisë llogari. Në mënyrë të ngjashme, atributet konsumatorëve-emrin, adresën klient-rrugë dhe të konsumatorëve-qytet mund të përshkruajnë një entitet të konsumatorëve. Një atribut shtesë klient-id është përdorur për të identifikuar në mënyrë unike konsumatorët 11

76 (që mund të jetë e mundur që të ketë dy konsumatorët me të njëjtin emër, adresën e rrugës, dhe të qytetit). Një identifikues unik klient duhet të caktohet për çdo klient. Në Shtetet e Bashkuara, shumë ndërmarrje të përdorni numrin e sigurimeve shoqërore të një personi (një numër unik qeveria amerikane i jep çdo person në Shtetet e Bashkuara) si një identifikues të klientit. Një marrëdhënie është një shoqatë midis disa subjekteve. Për shembull, një marrëdhënie depozitues lidh një klient me çdo llogari që ai / ajo ka. Vendosur të gjitha subjekteve të të njëjtit tip dhe vendosjen e të gjitha marrëdhënieve të të njëjtit lloj janë quajtur një entitet të caktuar dhe marrëdhënie grup, respektivisht. Struktura e përgjithshme logjike (skemë) të bazës së të dhënave mund të shprehet grafikisht nga një diagram ER Modeli Relacional Modeli relacionale përdor një koleksion të tabelave të përfaqësojnë dy të dhënave dhe marrëdhëniet ndërmjet këtyre të dhënave. Çdo tabelë ka kolona të shumta, dhe çdo kolonë ka një emër të veçantë. Të dhënat janë të rregulluar në një lidhje e cila është e përfaqësuar me sy në një tabelë dy dimensionale.dhënat është futur në tabelën në formën e tuples (cilat janë tjetër vetëm rreshtave). Një tuple është e përbërë nga një ose më shumë se një atribute, të cilat përdoren si blloqe themelore të ndërtimit në formimin e shprehjeve të ndryshme që janë përdorur për të nxjerrin një informacion kuptimplotë. Nuk mund të jetë çdo numër i tuples në tabelë, por të gjithë tuple përmbajnë atribute fikse dhe të njëjta me vlera të ndryshme. Modeli relacional është zbatuar në bazën e të dhënave, ku një lidhje është e përfaqësuar nga një tryezë, një tuple është e përfaqësuar nga një rresht, një atribut është e përfaqësuar nga një kolonë të tabelës, atribut emri është emri i kolonës të tilla si 'identifikues', 'Emri ',' qytet ', etj, dhe ia atribuojnë vlera përmban vlerën për kolonën në rresht. Pengesat janë aplikuar në tryezë dhe të formojnë skemën logjike. Për të lehtësuar zgjedhjen e një rresht të veçantë / tuple nga tabela, atributet dmth emrat e kolonave janë përdorur, dhe për të përshpejtuar zgjedhjen e rreshtave disa fusha janë të përcaktuara në mënyrë unike për të përdorur ato si indekseve, kjo ndihmon në kërkimin e të dhënave të kërkuara sa më shpejtë të jetë e mundur. Të gjitha operacionet e relacionale algjebër, të tilla si Përzgjidh, kryqëzimin, Produkt, Bashkimi, Diferenca, Projekti, Bashkohu, Divizioni, Merge etj mund të kryhet edhe në modelin Relacionale Database. Operacionet në modelin Relacionale Database janë lehtësuar me ndihmën e shprehjeve të ndryshme të kushtëzuara, atributeve të ndryshme kyçe, të paracaktuara kufizimeve etj Te tjera modele te dhenash Modeli dhënave object-oriented është një tjetër model i të dhënave që ka parë vëmendje në rritje. Modeli i orientuar kah objekti mund të shihet si e zgjeruar modelin ER me nocionet e orientuar kah objekti modelit të të dhënave. Modeli dhënave object-relacionale kombinon tiparet e orientuar kah objekti modelit të dhënave dhe të dhënave relacionale modelin. Semi modele të dhënave të strukturuara lejon specifikimin e të dhënave ku pikat individuale të të dhënave të të njëjtit lloj mund të ketë grupe të ndryshme të atributeve. Kjo është në kontrast me modelet e të dhënave të përmendura më parë, ku çdo artikull të dhënat e një lloji të veçantë duhet të kenë të njëjtin grup të atributeve.gjuha Extensible Markup (XML) është përdorur gjerësisht për të përfaqësuar të dhënat e strukturuara gjysmë. Historikisht, dy modele të tjera të të dhënave, modeli i të dhënave të rrjetit dhe modeli i të 12

77 dhënave hierarkike, paraprirë modelin e të dhënave relacionale. Këto modele janë lidhur ngushtë me zbatimin themelor, dhe e komplikuar detyrën e të dhënave modelimit. Si rezultat i kësaj ato janë përdorur pak tani, me përjashtim të kodit të vjetër bazës së të dhënave që është ende në shërbim në disa vende. 1.9 Gjuhet e DB Një sistem i bazës së të dhënave jep një gjuhë përkufizim të dhënave të specifikojë skemen e bazës së të dhënave dhe një gjuhë të manipulimit të dhënave për të shprehur pyetje bazës së të dhënave dhe përditësime. Në praktikë, gjuhët përkufizim të dhënave dhe të dhënat e manipulimit nuk janë dy gjuhë të veçanta; në vend të kësaj ata thjesht formojnë pjesë të një gjuhe të vetme bazës së të dhënave, të tilla si SQL përdorur gjerësisht gjuhën Percaktimi i Gjuhes se DB Ne të përcaktojë një skemë bazës së të dhënave nga një sërë përcaktimeve të shprehura nga një gjuhë të veçantë të quajtur një gjuhë të dhënave-përkufizim (DDL). Për shembull, deklarata e mëposhtme në SQL gjuhën përcakton tabelën e llogarisë: krijuar llogarinë tryezë (llogari-numri char (10), numër i plotë bilanci) Ekzekutimi i deklaratën e mësipërme DDL krijon tabelën e llogarisë. Përveç kësaj, ajo përditësime një grup të veçantë të tabelave quajtur fjalor të dhënat apo directory e të dhënave. Një fjalor të dhënave përmban metadata-që është, të dhëna për të dhënat. Skemë e një tavolinë është një shembull i metadata. Një sistem i bazës së të dhënave konsultohet e të dhënave fjalorin para se të lexuar ose të modifikuar të dhënat aktuale. Ne përcaktojë strukturën e magazinimit dhe qasje metodat e përdorura nga sistemi i bazës së të dhënave nga një grup i deklaratave në një lloj të veçantë të DDL quajtur një ruajtje të dhënave dhe gjuha përkufizim. Këto deklarata të përcaktuar detajet e zbatimit të skemave bazës së të dhënave, të cilat zakonisht janë të fshehura nga përdoruesit. Vlerat e të dhënave të ruajtura në bazën e të dhënave duhet të plotësojë me kufizime të caktuara qëndrueshmëri. Për shembull, mendoj bilanci në llogari nuk duhet të bjerë më poshtë $ 100.DDL siguron mjedise të specifikojë kufizimet e tilla. Sistemet e bazës së të dhënave të kontrolloni këto kufizime çdo herë baza e të dhënave është përditësuar Te dhenat, manipulimi i gjuhes Manipulimi i të dhënave është: tërheqjen e informacionit të ruajtur në bazën e të dhënave Futja e informacionit të ri në bazën e të dhënave fshirjen e informacionit nga baza e të dhënave Ndryshimi i informacionit të ruajtur në bazën e të dhënave Një gjuhë të dhënave-manipulimi (DML) është një gjuhë që i mundëson përdoruesve për të 13

78 hyrë apo manipuluar të dhënat si në organizim të modelit të të dhënave. Nuk janë në thelb dy lloje: DMLs procedurale kërkojnë një përdorues që të specifikojë se çfarë të dhënat janë të nevojshme dhe se si për të marrë ato të dhëna. DMLs deklarative (gjithashtu të referuara si DMLs joproceduriale) kërkojnë një përdorues që të specifikojë se çfarë të dhënat janë të nevojshme, pa specifikuar se si për të marrë ato të dhëna. DMLs deklarative janë zakonisht më të lehtë për të mësuar dhe përdorur se janë DMLs procedurale. Megjithatë, që një përdorues nuk duhet të përcaktojë se si për të marrë të dhënat, sistemi i bazës së të dhënave duhet të kuptoj se një mjet efikas për të hyrë në të dhënat. Komponenti DML i SQL gjuhës është joproceduriale. Një pyetje është një deklaratë që kërkon tërheqjen e informacionit.pjesë e një DML që përfshin gjetjen e informacionit quhet një gjuhë pyetje. Edhe pse teknikisht i gabuar, është praktikë e zakonshme që të përdorin gjuhën Termat query dhe të dhënave gjuhën manipulimit sinonim. Kjo pyetje në SQL gjuhën gjen emrin e klientit të konsumatorëve-id cilit është : selectcustomer.customer-emri fromcustomer wherecustomer.customer-id = Query specifikon se këto rreshta nga konsumatori tryezë ku konsumatori-id është duhet të shikohet, dhe atribut të konsumatorëve-emri i këtyre rreshtave duhet të shfaqet. Pyetjeve mund të përfshijë informacione nga më shumë se një tryezë. Për shembull, query vijim gjen gjendja e të gjitha llogarive në pronësi nga ana e konsumatorit me të konsumatorëve-id selectaccount.balance fromdepositor, llogari wheredepositor.customer-id = dhe depositor.account-numri = account.account-numri Ka një numër të gjuhëve query bazës së të dhënave në përdorim, komercialisht ose eksperimentalisht. Nivelet e abstraksionit të zbatohet jo vetëm për të definuar ose strukturimin e të dhënave, por edhe për manipulimin e të dhënave. Në nivelin fizik, ne duhet të përcaktojë algoritme që lejojnë qasje efikase në të dhënat. Në nivele më të larta të abstraksionit, kemi theksuar lehtësinë e përdorimit. Qëllimi është për të lejuar njerëzit që të bashkëveprojnë në mënyrë efikase me sistemin. Komponenti procesor query e sistemit të bazës së të dhënave përkthehet pyetje DML në sekuenca e veprimeve në nivel fizik e sistemit të bazës së të dhënave Fjalori i te Dhenave Ne mund të përcaktojë një fjalor të dhënave si një komponent DBMS se depot përkufizimin e karakteristikave të dhënave dhe marrëdhëniet. Ju mund të kujtojnë se "të dhënat për të dhënat" e tilla metadata janë etiketuar. Të dhënat fjalor DBMS ofron DBMS me karakteristike e 14

79 vetë-përshkruar. Në fakt, të dhënat fjalor ngjan dhe X-ray e tërë grupin e të dhënave të kompanisë, dhe është një element i rëndësishëm në funksion të administrimit të të dhënave. Të dy lloje kryesore të të dhënave fjalor ekzistojnë, të integruar dhe të qëndrojë vetëm. Një fjalor të integruar të dhënave është e përfshirë me DBMS. Për shembull, të gjitha DBMSs relacionale përfshijnë një ndërtuar në të dhënat fjalor ose katalogun e sistemit që po arrihen shpesh dhe përditësuar nga RDBMS. DBMSs Llojet e tjera sidomos të moshuar, nuk kanë një ndërtuar në të dhënat e fjalor në vend DBA mund të përdorni palës së tretë qëndrojë vetëm sistemet e të dhënave fjalor. Fjalorë të dhënave gjithashtu mund të klasifikohen si aktive ose pasive. Një dhënave fjalor aktiv është përditësuar automatikisht nga DBMS me çdo qasje bazës së të dhënave, duke e mbajtur informacionin e saj qasje up-to-date. Një dhënave fjalor pasiv nuk është përditësuar automatikisht dhe zakonisht kërkon një proces grumbull për të kandiduar. Të dhënat informacioni qasje fjalor përdoret zakonisht nga DBMS për qëllime optimization query. Funksioni kryesor i fjalorit të të dhënave është për të ruajtur përshkrimin e të gjitha objekteve që ndërveprojnë me bazën e të dhënave. Fjalorë të integruar të dhënave kanë tendencë për të kufizuar metadata e tyre të të dhënave të menaxhuara nga DBMS. Qëndrim të vetëm sistemet e të dhënave fjalor janë më të zakonisht më fleksibël dhe të lejojë DBA për të përshkruar dhe për të menaxhuar të gjitha të dhënat e organizatës, nëse janë apo jo ata janë të kompjuterizuar. Çfarëdo format e fjalorit të të dhënave, ekzistenca e saj ofron designers bazës së të dhënave dhe përdoruesit përfundimtarë me një të përmirësuar aftësinë e shumë për të komunikuar. Përveç kësaj, të dhënat fjalor është mjet që ndihmon DBA për zgjidhjen e konflikteve të dhënave. Edhe pse, nuk ka asnjë format standard për informacionin e ruajtur në fjalor dhënave disa karakteristika janë të zakonshme. Për shembull, të dhënat fjalor zakonisht ruan përshkrimet e të gjitha: Përveç kësaj, të dhënat fjalor është mjet që ndihmon DBA për zgjidhjen e konflikteve të dhënave. Edhe pse, nuk ka asnjë format standard për informacionin e ruajtur në fjalor dhënave disa karakteristika janë të zakonshme. Për shembull, të dhënat fjalor zakonisht ruan përshkrimet e të gjitha: Tabelat përcaktojnë në të gjitha bazat e të dhënave. Për shembull, të dhënat fjalor ka gjasa për të ruajtur emrin e tabelës krijues, datën e autorizimeve aksesit krijimi, numrin e shtyllave, dhe kështu me radhë. Indekset përcaktojë për çdo tavolina bazës së të dhënave. Për çdo indeks dyqane DBMS paktën indeksi Emri i atributet e përdorur, vendndodhjen, karakteristikat specifike indeksit dhe datën e krijimit. Definimi i bazave të të dhënave: që krijoi çdo bazë të dhënash, datën e krijimit, ku baza e të dhënave është e vendosur, i cili është DBA dhe kështu me radhë. Fundi i përdoruesve dhe administratorëve të bazës së të dhënave Programet që të hyrë në bazën e të dhënave duke përfshirë formate ekran, raport Formatet e aplikimit formate, SQL queries dhe kështu me radhë. Autorizimi Qasja për të gjithë përdoruesit e të gjitha bazave të të dhënave. Marrëdhëniet mes elementëve të të dhënave të cilat elemente janë të përfshirë: nëse 15

80 marrëdhënia janë të detyrueshme apo fakultative, lidhjes dhe cardinality dhe kështu me radhë. Nëse të dhënat fjalor mund të organizohen për të përfshirë të dhënat e jashtme në DBMS vetë, ajo bëhet një mjet veçanërisht fleksibile për menaxhimin më të përgjithshme të burimeve të korporatave.menaxhimi i tillë një të dhënave fjalor të gjerë, pra, bën të mundur për të menaxhuar përdorimin dhe shpërndarjen e të gjithë informacionin e organizatës pa marrë parasysh nëse ajo i ka rrënjët në të dhënat e bazës së të dhënave. Kjo është arsyeja pse disa menaxherë e konsiderojnë të dhënave fjalor të jetë elementi kyç i funksionit të menaxhimit të burimeve të informacionit. Dhe kjo është edhe arsyeja pse të dhënat fjalor mund të përshkruhet si fjalor burimeve të informacionit. Metadata ruajtur në të dhënave fjalor është shpesh baza për monitorimin e përdorimit të bazës së të dhënave dhe caktimin e të drejtave të aksesit për përdoruesit bazës së të dhënave. Informacioni i ruajtur në bazën e të dhënave është zakonisht i bazuar në formatin relacionale tryezë, në këtë mënyrë, duke bërë të mundur DBA për pyetjen bazë të dhënash me SQL komandën. Për shembull, komandë SQL mund të përdoret për nxjerrjen e informacionit në lidhje me përdoruesit e tabelës specifike apo për të drejtat e aksesit të një përdorues të veçantë Administratoret e DB dhe perdoruesit e DB Qëllimi primar i një sistemi të bazës së të dhënave është për të tërhequr informacion nga dhe ruajtur informacione të re në bazën e të dhënave. Njerëzit të cilët punojnë me një bazë të dhënash mund të kategorizohen si përdoruesit e bazës së të dhënave apo administratorët e të dhënave Perdoruesit e DB dhe te Interfeisis Ekzistojnë katër lloje të ndryshme të përdoruesve të bazës së të dhënave-sistemit, të diferencuara nga mënyra që ata presin për të bashkëvepruar me sistemin. Llojet e ndryshme të user interfeis janë projektuar për llojet e ndryshme të përdoruesve. Përdoruesit naive janë përdorues i thjeshtë që ndërveprojnë me sistemin duke u thirrur në një nga programet e aplikimit që janë shkruar më parë. Për shembull, një tregimtar bankë që ka nevojë për të transferuar 50 $ nga llogaria e një llogari B thirret një program të quajtur transferimi. Ky program kërkon tregimtar për shumën e parave që do të transferohen, llogarinë nga e cila paratë është që të transferohen, dhe llogaria në të cilën paratë do të transferohen. Si një shembull tjetër, e konsiderojnë një përdorues i cili dëshiron për të gjetur ekuilibrin e saj të llogarisë mbi World Wide Web. Një përdorues i tillë mund të hyni në një formë, ku ajo hyn numrin e saj të llogarisë. Një program aplikim në Web server pastaj Rinxjerr bilancin e llogarisë, duke përdorur numrin e llogarisë dhënë, dhe kalon këtë informacion për përdoruesit.ndërfaqja tipike përdoruesit për përdoruesit naiv është një ndërfaqe forma, ku përdoruesi mund të plotësoni në fushat përkatëse të formularit. Përdoruesit naiv mund thjesht të lexojnë raportet e gjeneruara nga baza e të dhënave. Programuesit e aplikimit janë profesionistët e kompjuterit që shkruajnë programet e aplikimit. Programuesit e aplikimit mund të zgjidhni nga shumë mjetet për të zhvilluar ndërfaqe të përdoruesit. Zhvillimi i shpejtë aplikimit (RAD) mjete janë mjete që mundësojnë një programues aplikimi për të ndërtuar forma dhe raporte pa shkruar një program. Ka edhe lloje të veçanta të gjuhëve të programimit që kombinojnë strukturat e kontrollit imperative (për 16

81 shembull, për sythe, ndërsa sythe dhe deklaratat nëse-atëherë-tjetër) me deklaratat e gjuhës manipulim të dhënave. Këto gjuhë, ndonjëherë i quajtur gjuhë katërt të gjeneratës, shpesh përfshijnë karakteristika të veçanta për të lehtësuar gjenerimin e formave dhe paraqitjen e të dhënave në ekran. Shumica e sistemeve të mëdha të dhënave komerciale përfshijnë një gjuhë të katërt brez. Përdoruesit e sofistikuara të ndërveprojnë me sistemin pa shkruar programe. Në vend të kësaj, theyform kërkesat e tyre në një gjuhë pyetje bazës së të dhënave. Ata paraqesin çdo pyetje të tillë të aquery procesor, funksioni i të cilit është për të thyer poshtë deklaratat DML në udhëzimet se menaxheri magazinimit kupton. Analistët që paraqesin pyetje për të shqyrtuar të dhënat në vjeshtë bazës së të dhënave në këtë kategori. Online përpunimit analitik (OLAP) mjete të lehtësuar detyrat e analistëve duke i lënë ata të parë një përmbledhje të të dhënave në mënyra të ndryshme. Për shembull, një analist mund të shihni shitjet totale nga rajoni (për shembull, Veriut, Jugut, Lindja dhe Perëndimi), ose nga produkt, ose nga një kombinim i rajonit dhe të produktit (që është, shitjet totale e çdo produkt në çdo rajon). Mjetet gjithashtu lejojnë analisti për të zgjedhur rajone të veçanta, shikoni në të dhënat në detaje më shumë (për shembull, shitjet nga qyteti brenda një rajoni) apo të shikoni në të dhënat në më pak detaje (për shembull, produktet totale së bashku me kategori). Përdoruesit e specializuara janë përdorues të sofistikuar që shkruajnë aplikacione të specializuara bazës së të dhënave që nuk përshtaten në kornizën tradicionale përpunimi të dhënash. Në mesin e këtyre aplikacioneve janë sistemet kompjuterike-aided Design, bazë njohuritë dhe ekspert sistemet, sistemet që ruajtur të dhënat me lloje komplekse të të dhënave (për shembull, të dhënat grafike dhe të dhënat audio), dhe sistemet e mjedisit-modelimit Administratori i DB Një nga arsyet kryesore për përdorimin DBMSs është që të ketë kontroll qendror të dy të dhënave dhe programet që të hyni ato të dhëna. Një person i cili ka kontroll të tillë qendror mbi sistemin quhet një administratori bazës së të dhënave (DBA). Funksionet e një DBA përfshijnë: Përkufizimi /skema:dba krijon skemen origjinal bazës së të dhënave me ekzekutimin e një sërë deklaratave definicion të dhënave në DDL. Struktura Magazinimi dhe përkufizimi qasje-metodë. Skema dhe modifikim fizik-organizatë.dba kryen ndryshime në skemën e organizimit fizik të pasqyruar nevojat në ndryshim të organizatës, ose të ndryshojë organizimin fizik për të përmirësuar performancën. Dhënia e autorizimit për të dhënat e qasjes. Me dhënien e llojeve të ndryshme të autorizimit, administratori bazës së të dhënave mund të rregullojë se cilat pjesë të bazës së të dhënave të ndryshme përdoruesit mund të hyni. Informacioni Autorizimi është mbajtur në një strukturë të veçantë të sistemit që sistemi i bazës së të dhënave këshillohet sa herë që dikush përpiqet për të hyrë në të dhënat në sistem. Mirëmbajtja rutinore. Shembuj të aktiviteteve rutinë e administratorit Baza e të dhënave të mirëmbajtjes janë: Periodikisht ruejtjen e databazës, ose mbi kaseta apo mbi serverat e largët, për të parandaluar humbjen e të dhënave në rast të katastrofave të tilla si përmbytjet. 17

82 Sigurimin se hapësirë të mjaftueshme në disk të lirë është në dispozicion për operacionet normale, dhe hapësirë përmirësimi disk siç kërkohet. Monitorimi i vendeve të punës kandidon për bazën e të dhënave dhe për të siguruar se performanca nuk është degraduar nga detyra shumë të shtrenjta të paraqitura nga disa përdorues DBMS Arkitektura dhe Pavaresia e te Dhenave Tre karakteristika të rëndësishme të metodës së bazës së të dhënave janë (1) izolimin e programeve dhe të dhënave (të programeve të dhënave dhe pavarësisë program-operacion); (2) Mbështetja e shumta pikëpamjeve të përdoruesit; dhe (3) përdorimin e një katalogu të ruajtur përshkrimin bazës së të dhënave (skemë). Në këtë seksion, ne të specifikojë një arkitekturë për sistemet e bazës së të dhënave, të quajtur arkitekturës tre-skemë, e cila ishte propozuar për të ndihmuar në arritjen dhe kujtoj këto karakteristika. Ne pastaj të diskutuar konceptin e pavarësisë së të dhënave Tre Skema Arkitekturore Qëllimi i arkitekturës tre të skemës, të ilustruar në figurën 1.1, është për të ndarë aplikacionet përdoruesit dhe bazën e të dhënave fizike. Në këtë arkitekturë, skemat mund të përcaktohet në tre nivele në vijim: 1 Niveli i brendshëm ka një skemë të brendshme, i cili përshkruan strukturën fizike ruajtjen e bazës së të dhënave. Skema e brendshme përdor një model të dhënave fizike dhe përshkruan detajet e plotë të dhënat e magazinimit dhe qasje shtigjet për bazën e të dhënave. 2 Niveli konceptual ka një skemë konceptuale, i cili përshkruan strukturën e të gjithë bazës së të dhënave për një komunitet të përdoruesve. Skema konceptuale fsheh detajet e strukturave të ruajtjes fizike dhe të përqendrohet në subjektet që përshkruajnë, llojet e të dhënave, marrëdhëniet, operacionet e përdoruesit, dhe pengesat. Një model i të dhënave në nivel të lartë apo një model i të dhënave zbatimi mund të përdoret në këtë nivel. 3. Niveli jashtëm ose pamje përfshin një numër të skemave të jashtme ose pikëpamjet e përdoruesit. Çdo skemë e jashtme përshkruan atë pjesë të bazës së të dhënave që një grup të veçantë përdorues është i interesuar në dhe fsheh pjesën tjetër të bazës së të dhënave nga atij grupi të përdoruesit. Një model i të dhënave në nivel të lartë apo një model i të dhënave zbatimi mund të përdoret në këtë nivel. 18

83 Arkitektura me tre-skema është një mjet i përshtatshëm për përdoruesit që të kujtoj nivelet skemë në një sistem të dhënash. Shumica DBMSs nuk ndajmë tri nivele plotësisht, por me përkrahjen e arkitekturës tre-skemë deri në një masë. Disa DBMSs mund të përfshijë detaje të nivelit fizik në skemën konceptuale. Në shumicën e DBMSs që mbështesin pikëpamjet e përdoruesit, skemat e jashtme janë të specifikuara në të njëjtin model të të dhënave që përshkruan informacione të nivelit konceptual. Disa DBMSs lejojë modele të ndryshme të të dhënave që do të përdoret në nivelet konceptuale dhe të jashtme. Vini re se të tre skemat janë vetëm përshkrime të të dhënave;dhënat e vetme që aktualisht ekziston është në nivelin fizik. Në një DBMS bazuar në arkitekturën tre-skemë, çdo grup përdorues të bëjë vetëm me skemën e vet të jashtme. Prandaj, DBMS duhet të transformojë një kërkesë të caktuar në një skemë të jashtëm në një kërkesë kundër skemës konceptuale, dhe pastaj në një kërkesë për skemën e brendshme për përpunim mbi bazën e të dhënave të ruajtura. Nëse kërkesa është një rikthim të dhënave, të dhënat e nxjerra nga baza e të dhënave të depozituara duhet të riformatuar për ndeshjen pamje të jashtme e përdoruesit. Proceset e transformimit kërkesat dhe rezultatet në mes të niveleve të quhen mappings. Këto mappings mund të ha kohë, kështu që disa DBMSs-sidomos ato që kanë për qëllim për të mbështetur bazat e të dhënave-e vogla nuk mbështesin pikëpamjet e jashtme. Edhe në sisteme të tilla, megjithatë, një sasi të caktuar të hartës është e nevojshme për të transformuar kërkesa ndërmjet niveleve konceptuale dhe të brendshme Pavaresia e te Dhenave Arkitektura tre-skemë mund të përdoret për të shpjeguar konceptin e pavarësisë së të dhënave, i cili mund të definohet si aftësi për të ndryshuar skemën në një nivel të sistemit të bazës së të dhënave, pa pasur nevojë për të ndryshuar skemën në nivelin e ardhshëm më të lartë. Ne mund të përcaktojë dy lloje të pavarësisë e të dhënave: 1. Logjike pavarësia e të dhënave është kapaciteti për të ndryshuar skemën konceptuale, pa pasur nevojë për të ndryshuar skemat apo aplikimit të programeve të jashtme. Ne mund të ndryshojë skemë konceptuale për të zgjeruar bazën e të dhënave (duke shtuar një lloj rekord apo pika e të dhënave), ose për të zvogëluar bazën e të dhënave (duke hequr një lloj rekord 19

84 ose pika e të dhënave). Në rastin e fundit, skemat e jashtme që i referohen vetëm në të dhënat e mbetura nuk duhet të preken. Vetëm pamje përkufizimi dhe mappings ka nevojë të ndryshohet në një DBMS që mbështet pavarësinë e të dhënave logjik. Programet Aplikative që referuese ndërton aplikoj jashtme duhet të punojnë si më parë, pasi skema konceptuale nënshtrohet një riorganizim logjike. Ndryshimet e kufizimeve mund të aplikohet edhe në skemën konceptuale pa ndikuar skema e jashtme apo programet e aplikimit. 2. Pavarësia Fizike dhënave është kapaciteti për të ndryshuar skemën e brendshme, pa pasur nevojë për të ndryshuar skemat konceptuale (ose të jashtme). Ndryshimet në skemën e brendshëm mund të jetë i nevojshëm për shkak se disa fotografi fizike duhej të riorganizohetpër shembull, duke krijuar struktura-të shtesë të aksesit të përmirësuar punën e rikthim apo update. Nëse të dhënat e njëjta si më parë mbetet në bazën e të dhënave, ne nuk duhet të duhet të ndryshojë skemë konceptuale Tipat e Sistemit te DB Disa kritere janë përdorur zakonisht për të klasifikuar DBMSs.Parë është modeli dhënave në të cilën DBMS bazohet. Modeli kryesor i të dhënave të përdorura në shumë DBMSs tanishme komerciale është modeli i të dhënave relacionale.modeli dhënave objekti është zbatuar në disa sisteme komerciale, por nuk ka pasur përdorim të gjerë. Trashëgimi Shumë aplikacione (të vjetra) ende të kandidojë në sistemet e bazës së të dhënave në bazë të hierarkike dhe rrjetit modele të dhënave. Të DBMSs relacionale po evoluon vazhdimisht, dhe, në veçanti, kanë qenë të përfshirë shumë nga konceptet që ishin zhvilluar në bazat e të dhënave të objekteve. Kjo ka çuar në një klasë të re të DBMSs quajtur object-relacionale DBMSs. Ne kështu mund të kategorizoj DBMSs bazuar në modelin e të dhënave: relacionale, objekt, objekt-relacionale, hierarkik, rrjeti, dhe të tjera. Kriteri i dytë përdoret për të klasifikuar DBMSs është numri i përdoruesve të mbështetura nga sistemi. Sistemet Single-përdorues të mbështesë vetëm një përdorues në një kohë dhe janë përdorur kryesisht me kompjuterët personal. Sistemet Multi Lojtare, të cilat përfshijnë shumicën e DBMSs, të mbështetur përdoruesit të shumta njëkohësisht. Një kriter i tretë është numri i vendeve për të cilat baza e të dhënave është e shpërndarë. Një DBMS është i centralizuar në qoftë se të dhënat është ruajtur në një vend të vetëm kompjuter. Një DBMS centralizuar mund të mbështesin përdoruesve të shumta, por DBMS dhe baza e të dhënave vetë banojnë tërësisht në një vend të vetëm kompjuter. Një DBMS shpërndarë (DDBMS) mund të kenë bazën e të dhënave aktuale dhe software DBMS shpërndarë mbi shumë vende, të lidhura nga një rrjet kompjuterik. DDBMSs homogjene përdorur të njëjtën software DBMS në faqet e shumta. Një trend i kohëve të fundit është që të zhvillojnë softuer për të hyrë në disa bazave të të dhënave të para-ekzistuese autonome të ruajtura nën llbmss heterogjene. Kjo çon në një DBMS federuara (ose sistemin multidatabase), në të cilën DBMSs pjesëmarrëse janë shoqëruar lirshëm dhe kanë një shkallë të autonomisë vendore. Shumë DBMSs përdorin një arkitekturë klient-server. 2. Modelimi i te dhenave duke perdorur entitetit relacional 2.1 Hyrje Një model i të dhënave është një përfaqësim konceptual i strukturave të dhënave që kërkohen nga një bazë të dhënash. Strukturat e të dhënave përfshijnë objektet dhënave, shoqatat në mes të objekteve të të dhënave, si dhe rregullat të cilat rregullojnë veprimtarinë në objektet. Si emri nënkupton, modeli i të dhënave fokusohet në atë të dhënave është e nevojshme dhe se si duhet të organizohet në vend se çfarë operacionet do të kryhen në të dhënat. Për të përdorur një analogji të përbashkët, modeli i të dhënave është e barabartë me planet e 20

85 ndërtimit të një arkitektit. Një model i të dhënave është i pavarur nga hardware ose software kufizimeve. Në vend se të përpiqet për të përfaqësuar të dhënat si një bazë e të dhënave do të shihni se, modeli i të dhënave fokusohet në përfaqësimin e të dhënave si përdoruesi e sheh atë në "botën reale". Ajo shërben si një urë në mes të koncepteve që përbëjnë ngjarjet e botës reale dhe proceset dhe përfaqësimin fizike të këtyre koncepteve në një bazë të dhënash. 2.2 Modelimi i të dhënave në kontekstin e Database Design Dizajni Baza e të dhënave është e definuar si: "të hartuar strukturën logjike dhe fizike të një ose më shumë baza të dhënash për të akomoduar nevojat informative e përdoruesve në një organizatë për një grup të caktuar të aplikacioneve".procesi i projektimit afërsisht vijon pesë hapa: 1. Planifikimi dhe analiza 2. dizajn konceptuale 3. Dizajni logjik 4. dizajn fizike 5. Zbatimi Modeli i të dhënave është një pjesë e procesit konceptuale të projektimit.të tjera, në mënyrë tipike është modeli funksional.modeli dhënave fokusohet në atë që të dhënat duhet të ruhen në bazën e të dhënave, ndërsa modeli funksional të bëjë me mënyrën se si të dhënave është e përpunuar. Për të vënë këtë në kontekstin e bazës së të dhënave relacionale, modeli i të dhënave është përdorur për të hartuar tabelat relacionale. Modeli funksional është përdorur për të hartuar pyetje të cilat do të kenë qasje dhe të kryejnë operacionet në ato tavolina. Komponentet e Modelit te te Dhenave Modeli i të dhënave merr inputet e saj nga faza e planifikimit dhe analizës. Këtu Modelues, së bashku me analistët, mbledh informacion në lidhje me kërkesat e bazës së të dhënave duke shqyrtuar dokumentacionin ekzistues dhe intervistimin e end-userave. Modeli i të dhënave ka dy rezultate. E para është një diagram entitet-marrëdhënie e cila përfaqëson strukturat e të dhënave në një formë pikture. Sepse diagrami është mësuar lehtë, ajo është mjet i vlefshëm për të komunikuar modelin për fund-user. Komponenti i dytë është një dokument të dhënave. Ky dokument që përshkruan në detaje objektet dhënave, marrëdhëniet, dhe rregullat e kërkuara nga baza e të dhënave.fjalori jep detaje të kërkuara nga zhvilluesi i bazës së të dhënave për të ndërtuar bazën e të dhënave fizike. Pse eshte i rendesishem modelimi i te dhenave? Modelimi i të dhënave është ndoshta pjesa më intensive dhe kohë të procesit të zhvillimit. Pse shqetësojë veçanërisht nëse ju jeni duke ushtruar presion për kohën? Një përgjigje e përbashkët nga praktikuesit që shkruajnë në këtë temë është se ju duhet të më ndërtojë një bazë të dhënash pa një model se sa ju duhet të ndërtuar një shtëpi pa projekteve. Qëllimi i modelit të të dhënave është për t'u siguruar që të gjitha objektet të dhënat e kërkuara nga baza e të dhënave janë plotësisht dhe saktësisht të përfaqësuara. Sepse modeli i të dhënave përdor shenimet kuptohet lehtë dhe gjuhën natyrore, ajo mund të shqyrtohen dhe verifikohen si të saktë nga ana e përdoruesit përfundimtar. Modeli i të dhënave është detajuar edhe të mjaftueshme që do të përdoret nga zhvilluesit e 21

86 bazës së të dhënave për të përdorur si një "plan" për ndërtimin e bazës së të dhënave fizike. Informatat që gjinden në modelin e të dhënave do të përdoret për të përcaktuar tabelat relacionale, çelësat primar dhe të huaj, procedurat e ruajtura, dhe shkakton. një databazë e dizajnuar dobët do të kërkojë më shumë kohë në afat të gjatë. Pa planifikim të kujdesshëm që ju mund të krijojë një bazë të dhënash që lë jashtë të dhënat e nevojshme për të krijuar raporte kritike, prodhon rezulton se janë të pasakta ose kontradiktore, dhe nuk është në gjendje për të akomoduar ndryshimet në kërkesat e përdoruesit. 2.3 Modeli Relacional Entiteti-Lidhja (ER) modeli u propozua fillimisht nga Peter Chen në vitin 1976 si një mënyrë për unifikimin e rrjetit dhe pikëpamjet relacionale bazës së të dhënave. Thjesht deklaroi modeli ER është një model konceptual të dhënave që e sheh botën reale si subjekte dhe marrëdhëniet. Një komponent themelor i modelit është diagrami Entiteti-Lidhja e cila është përdorur për të visually përfaqëson objekteve të të dhënave. Që Chen shkroi letër e tij modeli është zgjeruar dhe sot ajo është përdorur zakonisht për dizajn bazës së të dhënave Për projektuesi bazës së të dhënave, të shërbimeve të Modeli ER është: Ajo harta edhe me modelin relacionale. Ndërton përdorura në modelin ER lehtë mund të transformohet në tabelat relacionale. Ajo është e thjeshtë dhe e lehtë për të kuptuar me një minimum të trajnimit. Prandaj, modeli mund të përdoret nga projektuesi bazës së të dhënave për të komunikuar projektimit për përdoruesit fund. Përveç kësaj, modeli mund të përdoret si një plan të projektimit nga zhvilluesi i bazës së të dhënave për të zbatuar një model të dhënave në një të veçantë të menaxhimit të bazës së të dhënave software. Ndertimi bazik i modelimit E-R Modeli ER e sheh botën e vërtetë si një konstrukt i subjekteve dhe bashkimit mes subjekteve. Entitetet Subjektet janë objekt kryesor të dhënave për të cilën informacioni është që të mblidhen. Subjektet janë zakonisht koncepte të njohura, qoftë konkrete apo abstrakte, të tilla si personi, vende, gjëra, apo ngjarje të cilat kanë rëndësi për bazën e të dhënave. Disa shembuj të veçantë të subjekteve janë PUNONJËSIT, PROJEKTET, dhe faturave. Një njësi ekonomike është analoge me një tavolinë në modelin relacionale. Subjektet janë të klasifikuara si të pavarur ose të varur (në disa metodologjive, termat e përdorur janë të forta dhe të dobëta, respektivisht). Një subjekt i pavarur është ai që nuk mbështetet në një tjetër për identifikim. Një njësi e varur është ai që mbështetet në një tjetër për identifikim. Një dukuri subjekt (i quajtur edhe një shembull) është një dukuri individuale të një njësie ekonomike. Një dukuri është analoge me një rresht në tabelën relacionale. Tipe te vecanta entitetesh Subjektet associative (e njohur edhe si subjektet ndërprerje) janë subjekte të përdorura që të lidhen dy ose më shumë subjekte për të pajtuar një marrëdhënie shumë-me-shumë. Nëntipet subjektet janë përdorur në hierarkitë përgjithësimi për të përfaqësuar një mesin e rasteve të subjektit të tyre mëmë, të quajtur supertype, por të cilat kanë atribute apo 22

87 marrëdhënie që vlejnë vetëm për mesin. Subjektet associative dhe hierarkitë përgjithësim janë diskutuar me hollësi më poshtë. Marredheniet Një Lidhja përfaqëson një shoqatë në mes dy ose më shumë subjekteve. Një shembull i një marrëdhënie do të ishte: Punonjësit janë të caktuar për projektet Projektet kanë subtasks Departamentet menaxhuar një ose më shumë projekte Marrëdhëniet janë të klasifikuar në aspektin e shkallë, lidhjes, cardinality, dhe ekzistencës. Këto koncepte do të diskutohet më poshtë. Atributet Atributet përshkruani subjekti nga të cilat ata janë të lidhur. Një shembull i veçantë i një atribut është një vlerë. Për shembull, "Jane R. Hathaway" është një vlerë e Emrit atribut. Domain i një atribut është mbledhja e të gjitha vlerave të mundshme një atribut mund të ketë.domain e emrit është një varg karakter. Atributet mund të klasifikohen si identifikuesit apo përshkrues. Identifikues, i quajtur më zakonisht çelësat, në mënyrë unike identifikojnë një shembull të një njësie ekonomike. Një përshkrues përshkruan një karakteristikë jo-unik të një shembull të njësisë. Klasifikimi i Mardhenieve Marrëdhëniet janë klasifikuar nga e tyre shkallë, lidhjes, cardinality, drejtimi, llojin, dhe ekzistencës. Jo të gjitha metodologjitë modelimi përdorni të gjitha këto klasifikime. Shkalla e Marrdhenieve Shkalla e një marrëdhënie është numri i subjekteve shoqëruara me marrëdhënie. Marrëdhënia n-arë është forma e përgjithshme e shkallës n. Raste të veçanta janë binar, dhe tresh, ku shkalla është 2, dhe 3, respektivisht. Marrëdhëniet binare, shoqata në mes të dy njësive janë lloji më i zakonshëm në botën e vërtetë. Një marrëdhënie rekursive binar ndodh kur një njësi ekonomike është e lidhur me vetë. Një shembull mund të jetë "disa punonjës janë të martuar me punonjësit e tjerë". Një marrëdhënie tresh përfshin tre entitete dhe përdoret kur një marrëdhënie binar është e pamjaftueshme. Shumë qasje modelimit njohin marrëdhënie vetëm binare. Marrëdhëniet tresh ose n-ary janë dekompozuar në dy ose më shumë marrëdhëniet binare Lidhshmëria dhe cardinality Lidhjes së një marrëdhënie përshkruan hartës e rasteve të lidhura të njësive në marrëdhënie. Vlerat e lidhjes janë "një" ose "shumë".cardinality e një marrëdhënie është numri aktual i dukurive të lidhura për secilën nga dy njësitë. Llojet themelore të lidhjes për marrëdhënie janë: një-me-një, një-me-shumë, dhe shumë-me-shumë. Një një-me-një (1: 1) marrëdhënie është kur jo më shumë një shembull i një njësie ekonomike 23

88 A është e lidhur me një rast të entitetit B. Për shembull, të punësuarve në kompani janë secili caktuar detyrën e tyre. Për çdo punonjës ka një zyrë të veçantë dhe për çdo zyrë ekziston një punonjës të veçantë. Një një-me-shumë (1: N) Marrëdhëniet është kur për një shembull të Njësisë A, ka zero, një, ose shumë raste të njësisë ekonomike B, por për një rast të njësisë ekonomike B, ka vetëm një shembull i njësisë A. Një shembull i një 1: N marrëdhënieve është Një departament ka shumë të punësuar Çdo punonjës është caktuar për një departament Një shumë-me-shumë (M: N) marrëdhënie, ndonjëherë i quajtur jo-specifike, është kur për një shembull të Njësisë A, ka zero, një, ose shumë raste të njësisë ekonomike B dhe për një shembull të njësisë ekonomike B ka zero, një, ose shumë raste të njësisë ekonomike A. Një shembull është: punonjësit mund të caktohet për jo më shumë se dy projekte në të njëjtën kohë; Projektet duhet të ketë caktuar së paku tre të punësuar. Një punonjës i vetëm mund të caktohet në shumë projekte; anasjelltas, një projekt i vetëm mund të ketë caktuar për atë shumë punonjës. Këtu cardinality për marrëdhëniet në mes të të punësuarve dhe projekteve është dy dhe cardinality midis projektit dhe punonjës është tre. Shumë-me-shumë marrëdhëniet nuk mund të përkthehet direkt në tabelat relacionale, por në vend të kësaj duhet të transformohet në dy ose më shumë një-për-shumë marrëdhënie duke përdorur subjekte associative. Drejtimi Drejtimi i një marrëdhënie tregon subjektin e origjinës së një marrëdhënie binar. Njësia ekonomike nga e cila një marrëdhënie e ka origjinën është entitet prind; njësia ku marrëdhënia përfundon është subjekti fëmija. Drejtimi i një marrëdhënie përcaktohet nga lidhjes së saj. Në një marrëdhënie një-me-një drejtim është nga entiteti të pavarur për një entitet të varur. Nëse të dy subjektet janë të pavarura, drejtimi është arbitrar. Me një-për-shumë marrëdhëniet, njësia ekonomike që ndodhin një herë është prind. Drejtimi i shumë-me-shumë marrëdhënie është arbitrar. Tipi Një marrëdhënie e identifikuar është një në të cilën një nga subjektet e fëmijës është edhe një entitet të varur. Një jo-identifikimin marrëdhënie është ai në të cilin të dy subjektet janë të pavarur. Ekzistenca Ekzistenca tregon nëse ekzistenca e një entiteti shembull varet nga ekzistenca e një tjetër, lidhur, entitet të shkallës. Ekzistenca e një njësie ekonomike në një marrëdhënie të përkufizohet si detyrueshme ose jo. Në qoftë se një shembull i një entiteti duhet gjithmonë ndodhin për një njësi ekonomike që duhet të përfshihen në një marrëdhënie, atëherë ajo është e detyrueshme. Një shembull i ekzistencës detyrueshëm është deklarata "çdo projekt duhet të menaxhohet nga një departament të vetëm". Nëse shembull i subjektit nuk është e nevojshme, kjo është fakultative. Një shembull i ekzistencës opsional është deklarata, "punonjësit mund të caktohet për të punuar në projekte". Pergjithesimi i Hierarkive 24

89 Një hierarki përgjithësim është një formë e abstraksionit që përcakton se dy ose më shumë subjekte që ndajnë atribute të përbashkëta mund të përgjithësohet në një lloj më të lartë entiteti niveli quajtur një supertype apo entitet gjenerike.-niveli i ulët i subjekteve bërë subtype, ose kategori, në supertype. Nëntipet janë subjekte të varur. Përgjithësim ndodh kur dy ose më shumë njësi ekonomike paraqesin kategori të të njëjtit objekt të vërtetë të botës. Për shembull, Pagat Punonjësit dhe Punonjësit e klasifikuara përfaqësojnë kategori të njëjtën njësi ekonomike, punonjësve. Në këtë shembull, Punonjësit do të jetë supertype; Pagat Punonjësit dhe Punonjësit e klasifikuara do të ishin nëntipe. Nëntipet mund të jetë ose reciprokisht ekskluzive (veçoj) ose mbivendosje (përfshirëse). Një kategori reciprokisht ekskluzive është kur një shembull entitet mund të jetë vetëm në një kategori. Shembulli i mësipërm është një kategori reciprokisht ekskluzive. Një punonjës mund të jetë ose pagat ose të klasifikuara, por jo të dyja. Një kategori mbivendosje është kur një shembull njësia ekonomike mund të jetë në dy ose më shumë nëntipeve. Një shembull do të ishte një person i cili punon për një universitet mund të jetë gjithashtu një student në të njëjtin universitet. Kufizimi plotësia kërkon që të gjitha rastet e nëntipit të përfaqësohet në supertype. Hierarkitë përgjithësim mund Të mbivendosur. Kjo është, një nëntip i një hierarkie mund të jetë një supertype e një tjetër. Niveli i shturë është i kufizuar vetëm nga kufizimi i thjeshtësisë. Subjektet nëntip mund të jetë entiteti prind në një marrëdhënie, por jo fëmija. Notacioni ER Nuk ka asnjë standard për përfaqësimin e objekteve të të dhënave në diagramat ER. Çdo metodologji modelimit përdor simbol e vet. Të gjitha stilet notational përfaqësojnë subjekte si kuti drejtkëndëshe dhe të marrëdhënieve si linjat e lidh kuti. Çdo stil përdor një grup të veçantë të simboleve të përfaqësojnë cardinality e një lidhje.simbol përdorur në këtë dokument është nga Martin. Simbolet e përdorura për konstruktet themelore ER janë: Subjektet janë të përfaqësuar nga rectangles etiketuar.emërtim është emri i subjektit. Emrat e njësisë duhet të jenë emra njëjës. Marrëdhëniet janë të përfaqësuar nga një linjë të ngurta që lidh dy entitete.emri i marrëdhënieve është shkruar mbi linjë. Emrat Lidhja duhet të jetë folje. Atributet, kur përfshihen, janë të shënuara brenda drejtkëndësh entitetit. Atributet të cilat janë identifikuesit janë theksuar. Emrat atribut duhet të jenë emra njëjës. cardinality e shumë është e përfaqësuar nga një linjë përfundon në këmbë një sorrë-së. Nëse këmbë se të këndojë është lënë pas dore, cardinality është një. Ekzistenca përfaqësohet duke vendosur një rreth ose një bar pingul në linjë. Ekzistimi i detyrueshëm është treguar nga bar (duket si një 1) pranë entit për një shembull është e nevojshme. Ekzistenca Fakultativ tregohet duke vendosur një rreth tjetër të subjektit që është fakultative. Shembuj të këtyre simboleve janë paraqitur në figurën 2.1 më poshtë: 25

90 2.4 Modelimi i te dhenave si pjese e DB dizajnit Modeli i të dhënave është një pjesë e procesit konceptuale të projektimit.tjetër është modeli funksion.modeli dhënave fokusohet në atë që të dhënat duhet të ruhen në bazën e të dhënave, ndërsa modeli funksion trajton se si të dhënave është e përpunuar. Për të vënë këtë në kontekstin e bazës së të dhënave relacionale, modeli i të dhënave është përdorur për të hartuar tabelat relacionale. Modeli funksional është përdorur për të hartuar pyetje që do të kenë qasje dhe të kryejnë operacionet në ato tavolina. Modelimi i të dhënave është paraprirë nga planifikimit dhe analizës. Përpjekja e përkushtuar për këtë fazë është proporcional me qëllimin e bazës së të dhënave.planifikimi dhe analiza e një bazë të dhënash për qëllim për të shërbyer nevojave të një ndërmarrjeje do të kërkojë përpjekje më shumë se një qëllim për t'i shërbyer një workgroup të vogël. Informacioni i nevojshëm për të ndërtuar një model të dhënave është mbledhur gjatë analizës kërkesat. Edhe pse nuk konsiderohet zyrtarisht pjesë e fazës së modelimit të dhënave nga disa metodologjive, në realitet analiza kërkesat dhe pjesa ER diagramimin e modelit të të dhënave janë bërë në të njëjtën kohë. Analiza Qëllimet e analizës kërkesat janë: Për të përcaktuar kërkesat e të dhënave të bazës së të dhënave në kuptim të objekteve primitive Të klasifikojë dhe të përshkruajë informacion në lidhje me këto objekte Të identifikojë dhe të klasifikojë marrëdhëniet midis objekteve Për të përcaktuar llojet e transaksioneve që do të ekzekutohet mbi bazën e të dhënave dhe ndërveprimet në mes të të dhënave dhe transaksioneve 26

91 Të identifikojë rregullat mbi integritetin e të dhënave Modelues, ose modellers, punon me përdoruesit përfundimtarë të një organizate për të përcaktuar kërkesat e të dhënave të bazës së të dhënave. Informacione të nevojshme për analizën e kërkesave mund të grumbullohen në disa mënyra: Rishikimi i dokumenteve ekzistuese - dokumentet e tilla përfshijnë format ekzistuese dhe raportet, udhëzimet e shkruara, përshkrimet e punës, rrëfimet personale, dhe memorandume. Dokumentacioni letër është një mënyrë e mirë për të bërë të njohur me organizatën apo aktivitet që ju nevojitet për të modeluar. Intervista me përdoruesit përfundimtarë - këto mund të jetë një kombinim i takimeve individuale ose në grup. Mundohuni të mbani seanca grup për të nën pesë ose gjashtë njerëz. Nëse është e mundur, të përpiqet që të ketë të gjithë me të njëjtin funksion në një takim. Përdorni një dërrasë e zezë, Listat rrokullisje, ose transparencies lart për të regjistruar informacionin e mbledhur nga intervistat. Rishikimi i sistemeve ekzistuese të automatizuar - nëse organizata tashmë ka një sistem të automatizuar, të shqyrtojë specifikimeve të projektimit të sistemit dhe dokumentacionin Analiza Kërkesat është bërë zakonisht në të njëjtën kohë me modelimin e të dhënave. Si informacion është mbledhur, objektet e të dhënave janë identifikuar dhe të klasifikuar si ose entitetet, atributet, apo marrëdhënie; emra të caktuar; dhe, përcaktuar duke përdorur terma të njohura për përdoruesit fundorë. Objektet janë modeluar pastaj dhe analizuar duke përdorur një diagram ER.Diagrami mund të rishikohet nga Modelues dhe përdoruesit përfundimtar për të përcaktuar plotësinë e tij dhe saktësinë. Nëse modeli nuk është e saktë, kjo është modifikuar, e cila nganjëherë kërkon informacion shtesë që duhen mbledhur. Shqyrtimi dhe ndrysho cikli vazhdon derisa modeli është vërtetuar si e saktë. Tre pikë për të mbajtur në mendje gjatë analizës kërkesat janë: 1. Bisedoni me përdoruesit përfundimtarë rreth të dhënave të tyre në "botës reale" kushtet. Përdoruesit nuk mendoj se në aspektin e subjekteve, atributet, dhe të marrëdhënieve, por në lidhje me aktuale njerëzit, gjërat, dhe aktivitetet që ata të merren me çdo ditë. 2. Merrni kohë për të mësuar bazat për organizimin dhe aktivitetet e saj që ju dëshironi për të modeluar. Duke pasur një mirëkuptim për proceset do ta bëjë më të lehtë për të ndërtuar modelin. 3. Fund-përdoruesit zakonisht mendojnë rreth dhe të shikoni të dhënat në mënyra të ndryshme në bazë të funksionit të tyre brenda një organizate. Prandaj, është e rëndësishme për të intervistuar numrin më të madh të njerëzve që lejon koha. 2.5 Hapat në Ndërtimi i modelit të të dhënave Ndërsa listat modeli ER dhe përcakton konstruktet e kërkuara për të ndërtuar një model të dhënave, nuk ka asnjë proces standard për të bërë kështu. Disa metodologji, të tilla si IDEFIX, të përcaktojë një proces të zhvillimit nga poshtë lart janë modeli është ndërtuar në faza. Në mënyrë tipike, subjektet dhe marrëdhëniet janë modeluar e parë, e ndjekur nga atributet kryesore, dhe pastaj modeli është përfunduar duke shtuar atribute jo-kryesore. Ekspertë të tjerë thonë se në praktikë, duke përdorur një qasje në faza është jopraktike për shkak se ajo kërkon shumë takime me end-userave. Sekuenca e përdorur për këtë dokument është: 1 Identifikimi i objekteve të të dhënave dhe marrëdhëniet 27

92 2 Hartimi diagramin fillestare ER me subjektet dhe marrëdhëniet 3. Rafinimi diagramin ER 4. Shto atributet kyçe në diagramin 5. Shtimi atribute jo-kryesore 6. hierarkive diagramimin përgjithësim 7. Vleresimin modelin përmes normalizimit 8. Shtimi rregullave të biznesit dhe integritetit të Modelit Identifikimi i objekteve të të dhënave dhe marrëdhëniet Në mënyrë që të fillojë ndërtimin e modelit bazë, Modelues duhet të analizojnë të dhënat e mbledhura gjatë analizës së kërkesave me qëllim të: Klasifikimi i objekteve të të dhënave si ose subjekteve ose atribute Identifikimi dhe përcaktimi marrëdhëniet midis subjekteve Emërtimin dhe përcaktimin subjekte të identifikuara, atributet, dhe marrëdhëniet Dokumentimi këtë informacion në dokumentin e të dhënave Për të përmbushur këto objektiva Modelues duhet analizuar tregimet nga përdoruesit, shënime nga takimi, të politikës dhe të procedurës dokumente, dhe, nëse është me fat, dokumentet e projektimit nga sistemit aktual të informacionit. Edhe pse ajo është e lehtë për të përcaktuar konstruktet themelore të modelit ER, kjo nuk është një detyrë e lehtë për të dalluar rolin e tyre në ndërtimin e modelit të të dhënave. Çfarë e bën një objekt një njësi ekonomike ose atribut? Për shembull, duke pasur parasysh deklaratën e "punonjësit të punojnë në projekte". A duhet punonjës të klasifikohet si një entitet ose atribut? Shumë shpesh, përgjigja e saktë varet nga kërkesat e bazës së të dhënave. Në disa raste, punonjësi do të jetë një njësi ekonomike, në disa të do të ishte një atribut. Ndërsa përkufizimet e ndërton në Modelit ER janë të thjeshta, modeli nuk e trajton çështjen themelore se si për të identifikuar ato. Disa udhëzime e dhëna zakonisht janë: Subjektet përmbajnë informacion përshkrues Atributet ose identifikuar, ose përshkruani entitete Marrëdhëniet janë shoqata në mes të subjekteve Subjektet Ka përkufizime të ndryshme të një njësie ekonomike: "Çdo person i dallueshëm, vend, gjë, ngjarje, apo koncept, për të cilën është mbajtur informata" "Një gjë e cila mund të identifikohet dukshëm" "Çdo objekt që është i dallueshëm për t'u përfaqësuar në një bazë të dhënash" 28

93 "... çdo gjë për të cilën ne të ruajtur informacione (p.sh. Furnizuesi, mjet makine, punonjës, pole shërbimeve, vend ajrore, etj). Për çdo lloj entiteti, atribute të caktuara janë të ruajtura". o Njësia ekonomike është një "gjë", "koncept" ose "objekt". Megjithatë, njësitë ekonomike nganjëherë mund të përfaqësojnë marrëdhëniet ndërmjet dy ose më shumë objekte. Ky lloj i njësisë është i njohur si një entitet associative. o Entitetet janë objekte të cilat përmbajnë informacion përshkrues. Nëse një objekt të dhënat që ju keni identifikuar është përshkruar nga objekte të tjera, atëherë ajo është një entitet. Nëse nuk ka informacion përshkrues lidhur me pika, ajo nuk është një entitet. Nëse janë apo jo një objekt të dhënave është një njësi ekonomike mund të varet nga organizimi ose aktiviteti duke u modeluar. o Një njësi ekonomike paraqet shumë gjëra të cilat ndajnë pronat. Ata nuk janë gjëra të vetme. Për shembull, Mbreti Lir dhe Hamleti janë dy luan cilat ndajnë atributet e përbashkëta të tilla si emri, autor, dhe të hedhura e karaktere. Subjekti i përshkruar këto gjëra do të jetë PLAY, me Mbreti Lir dhe Hamleti qenë rastet e subjektit. o Subjektet të cilat ndajnë pronat e përbashkëta janë kandidatë për duke u konvertuar në hierarkitë përgjithësimi (Shih më poshtë) o Subjektet nuk duhet të përdoret për të dalluar në mes të periudhave kohore. Për shembull, subjektet fitime 1st Tremujori, fitimet e 2 Tremujori, etj duhet të shembur në një njësi të vetme të quajtur fitime. Një atribut specifikon periudhën kohore do të përdoret për të kategorizoj nga koha o Jo çdo gjë që përdoruesit duan për të mbledhur informacion në lidhje do të jetë një entitet. Një koncept kompleks mund të kërkojë më shumë se një njësi ekonomike për të përfaqësuar atë. Të tjerët "gjëra" përdoruesit e mendoj se e rëndësishme nuk mund të jenë subjekte. Atribute Atributet janë të dhënat e objekte që ose identifikojnë apo përshkruajnë entitete. Atributet që identifikojnë subjektet quhen atribute kryesore. Atributet që përshkruajnë një njësi ekonomike quhen atribute jo-kryesore. Atributet kryesore do të diskutohet në detaje në një seksion të fundit. Procesi për identifikimin atributet është e ngjashme me përjashtim tani ju dëshironi të shikoni për dhe ekstrakt ato emra që duket të jetë fraza Noun përshkruese. Mardhenie Marrëdhëniet janë shoqata në mes të subjekteve. Në mënyrë tipike, një marrëdhënie është treguar nga një folje që lidh dy ose më shumë subjekte. Për shembull: Punonjësit janë të caktuar për projektet 2.6 Zhvillimi i Skemes Bazike Pasi subjektet dhe marrëdhëniet janë identifikuar dhe përcaktuar, drafti i parë i marrëdhënieve entitet diagram mund të krijohen. Marrdheniet Binare 29

94 Shembuj se si të diagramin një-për-një, një-me-shumë, dhe shumë-me-shumë marrëdhëniet. A. NJE Per NJE EMPLOYEE Eshte emeruar WORKSTATION Çdo punonjës është caktuar një workstation; jo të gjitha workstations janë të caktuar për punonjësit B. Nje-per-shume DEPARTMENT Eshte pergjegjes PROJECT Një departament mund të jetë përgjegjës për shumë projektin, por çdo projekt është përgjegjësi e një departamenti C. SHUME-PER-SHUME EMPLOYEE Eshte emeruar Ka percaktuar WORKSTATION Punonjësit mund të caktohen në shumë projekte; çdo projekt i ka caktuar të paktën një punonjës Nje-per-Nje Figura A tregon një shembull të një një-në-një diagram. Leximi diagramin nga e majta në të djathtë paraqet marrëdhënien çdo punonjës është caktuar një workstation. Sepse çdo punonjës duhet të ketë një workstation, simbol për detyrueshme ekzistenca-në këtë rast tërthore-është vendosur pranë subjektit workstation. Leximi nga djathta në të majtë, diagrami tregon se jo të gjithë workstation janë caktuar për punonjësit. Kjo gjendje mund të reflektojë se disa stacione të mbahen për spares ose për kredi. Prandaj, ne përdorim simbol për ekzistencën fakultative, të rrethit, pranë punonjës.cardinality dhe ekzistenca e një marrëdhënie duhet të rrjedhin nga "rregullat e biznesit" të organizatës. Për shembull, në qoftë se të gjitha workstations në pronësi të një organizate janë caktuar për punonjësit, atëherë rrethi do të zëvendësohet nga një traversë për të treguar ekzistencën e detyrueshëm. Një-nënjë marrëdhënie janë parë rrallë në "botës reale" modele të dhënave. Disa praktikues këshillojë se shumica e një-në-një marrëdhënie duhet të u rrëzua në një entitet të vetëm ose të konvertuar në një hierarki përgjithësim. 30

95 Nje-per-Shume Figura 1B tregon një shembull të një marrëdhënie një-me-shumë midis DEPARTAMENTI dhe PROJEKTIT. Në këtë diagram, DEPARTAMENTI konsiderohet njësisë ekonomike mëmë ndërsa PROJEKTI është fëmija. Leximi nga e majta në të djathtë, diagrami përfaqëson departamentet mund të jetë përgjegjës për shumë projekte.optionality i marrëdhënieve reflekton "rregull të biznesit" se jo të gjitha departamentet në organizatë do të jetë përgjegjës për menaxhimin e projekteve. Leximi nga djathta në të majtë, diagrami na tregon se çdo projekt duhet të jetë përgjegjësi e pikërisht në një departament. Shumë-për-Shumë Figura 1C tregon një marrëdhënie shumë-me-shumë midis punonjësit dhe PROJEKTIT. Një punonjës mund të caktohen në shumë projekte; çdo projekt duhet të kemi shumë punonjës Shënim se shoqata në mes të punëmarrësit dhe PROJEKTIN është fakultative për shkak se, në një kohë të caktuar, një punonjës nuk mund të caktohet në një projekt. Megjithatë, marrëdhënia midis PROJEKTIT dhe punonjës është i detyrueshëm për shkak se një projekt duhet të ketë së paku dy të punësuar të caktuar. Shumë-To-Shumë marrëdhëniet mund të përdoret në hartimin fillestar të modelit, por në fund duhet të transformohet në dy një-përshumë marrëdhënie. Transformimi është e nevojshme për shkak se shumë-me-shumë marrëdhëniet nuk mund të përfaqësohet nga modeli relacionale. 31

96 3. Modeli Relacional 3.1 Hyrje Parimet e modelit relacionale janë paraqitur së pari nga Dr EF Codd në qershor 1970 letër të quajtur "Një Model Relacionale të të dhënave për Large Shared dhënat e bankave:" në këtë punim Dr Codd propozuar modelin relacionale për sistemet e bazës së të dhënave më shumë.. modele të njohura të përdorura në atë kohë ishin hierarkike dhe rrjetit, apo edhe thjeshtë strukturat e të dhënave fotografi e sheshtë. sistemet relacionale të menaxhimit të bazës së të dhënave (RDBMS) shpejt u bë shumë popullor, sidomos për lehtësimin e tyre të përdorimit dhe fleksibilitet në strukturë. Përveç kësaj, një numër i shitësit të reja, të tilla si Oracle, plotësohet në RDBMS me një suitë e zhvillimin e aplikimit dhe të përdoruesve të produkteve të fuqishme, duke siguruar një zgjidhje të plotë. Avantazhi i diagramet ER është që ata të detyruar që të identifikojë kërkesat e të dhënave që janë të njohur në mënyrë implicite, por jo të shkruara në mënyrë të qartë poshtë në përshkrimin origjinal. Modeli logjik është quajtur edhe një Model Relacionale. 3.2 Koncepti i Modelit Relacional Ne do të përfaqësojë një lidhje si një tabelë me kolonat dhe rreshtat. Çdo kolonë të tabelës ka një emër, ose atribut. Çdo rresht është quajtur një tuple. Domain: një grup i vlerave atomike që një atribut mund të marrë Atributi: Emri i një kolonë në një tavolinë të veçantë (të gjitha të dhënat është ruajtur në tavolina). Çdo atribut Ai duhet të ketë një domain, dom (AI). Skema Relacionale: Dizajni i një tryezë, që përmban emrin e tabelës (p.sh. emrin e lidhje), dhe emrat e të gjitha shtyllave, apo atributeve. Shembull: STUDENT (Emri, SID, Mosha, GPA) Shkalla e një lidhje: numri i atributeve në skemën e relacionit-së. Tuple, T, i R (A1, A2, A3,..., Një): një serisë, <v1, v2, V3,..., vn>, ku secili vi është një vlerë prej dom (AI). Shkallës Raporti, r (R): një grup i tuples; kështu, r (R) = {T1, T2, T3, 32

97 ...TM} SHËNIME: 1. tuples në një shembull të një lidhje nuk konsiderohen si të urdhërohet vënë rreshtave në një sekuencë të ndryshme nuk e ndryshon tryezë. 2. Pasi skemen, R (A1, A2, A3,..., Një) përcaktohet, vlerat, VI, në çdo tuple, t, duhet të urdhërohet si t = <v1, v2, v3,..., vn> Vecori dhe marredhenie Prona e marrëdhënieve të bazës së të dhënave janë: Emri Raporti është i dalluar nga të gjitha marrëdhëniet e tjera Çdo qelizë e raport përmban saktësisht një atomike vlerë (të vetme) Çdo atribut ka një emër të veçantë Vlerat e një atribut janë të gjitha nga e njëjta domain Renditja e atributeve nuk ka rëndësi Çdo tuple është i dalluar; nuk ka tuples kopjuar Urdhri i tuples nuk ka rëndësi, teorikisht Celesat Relacional Ka dy lloje të çelësat në marrëdhëniet.parë janë identifikuar çelësat: kyç primar është koncepti kryesor, ndërsa dy çelësat e tjera - super kyçe dhe kryesore kandidat - janë koncepte të lidhura. Lloji i dytë është çelësi i huaj. Celesi Identifikues Super Celesat 33

98 Një kyç super është një grup i atributeve vlerat e të cilëve mund të përdoret për të identifikuar në mënyrë unike një tuple brenda një lidhje. Një lidhje mund të ketë më shumë se një çelës super, por ajo gjithmonë ka të paktën një të tillë: vendosjen e të gjitha atributet që përbëjnë lidhje. Celesi Kandidat Një kyç kandidat është një kyç super që është minimale; që është, nuk ka asnjë mesin duhur që është në vetvete një superkey. Një lidhje mund të ketë më shumë se një çelës kandidat, dhe çelësat e ndryshme kandidate mund të ketë një numër të ndryshëm të atributeve. Me fjalë të tjera, ju nuk duhet të interpretojnë 'minimale' që do të thotë çelësin super me atributet fewest. Një kyç kandidat ka dy veti: (i) Në çdo tuple të R, vlerat e K në mënyrë unike identifikojnë atë tuple (unike) (ii) Nuk ka mesin e duhur të K ka pronë unike (irreducibility). Celesi Paresor Çelësi kryesor i një lidhje është një kyç kandidat i zgjedhur posaçërisht të jetë çelësi për lidhje. Me fjalë të tjera, kjo është një zgjedhje, dhe nuk mund të jetë vetëm një kyç kandidat i caktuar të jetë çelësi primar. Marrëdhënia në mes të çelësat e identitetit Mardhenia midis celesave: SuperCelesi Celesi Kandidat Celesi Primar Celesi i Huaj Atributi (s) brenda një raport që përputhet me një çelës kandidatëve të një tjetër lidhje. Një lidhje mund të ketë disa çelësat e huaj, që lidhen me marrëdhëniet e ndryshme. Çelësat e huaj të lejojë përdoruesve për të lidhur informacionin në një lidhje me informacionin në një tjetër lidhje. Pa FKS, një bazë e të dhënave do të jetë një koleksion i tabelave të palidhur. 3.3 Pengesat e Modelit Relacional Çdo skemë relacionale duhet të plotësojnë këto katër lloje të kufizimeve. A. Kufizim Domeini Çdo atribut Ai duhet të jetë një vlerë e atomike nga dom (AI) për këtë atribut. Atribut, Emri në shembull është një DESIGN KEQ (sepse ndonjëherë ne mund të dëshironi të kërkoni një person duke përdorur vetëm emrin e tyre të fundit. B. Pengesat Kryesore Superkey e R: Një grup i atributeve, SK, i R e tillë që nuk ka dy tuples në çdo shembull të vlefshëm relacionale, r (R), do të ketë të njëjtën vlerë për SK. Prandaj, për çdo dy tuples 34

99 dallueshme, t1 dhe t2 ne r (R), t1 [SK]! = t2 [SK]. Key e R: Një superkey minimal. Kjo është, një superkey, K, R e tillë që heqja e ndonjë atribut nga K do të rezultojë në një grup të atributeve që nuk janë një superkey. Shembull CAR (State, LicensePlateNo, VehicleID, Model, Viti, Prodhuesi) Kjo skemë ka dy çelësat: K1 = {Shtetit, LicensePlateNo} K2 = {VehicleID} Të dy K1 dhe K2 janë superkeys. K3 = {VehicleID, Prodhuesi} është një superkey, por jo një kyç (Pse?). Nëse një lidhje ka më shumë se një çelësat, ne mund të zgjidhni çdo një (arbitrare) të jetë çelësi primar. Atributet primare kryesore janë theksuar në skemën: CAR (Shteti, LicensePlateNo, VehicleID, Model, Viti, Prodhuesi) C. Pengesat e Integritetit Atributi kryesor kyç, PK, e çdo skemë relacionale R në një bazë të dhënash nuk mund të ketë vlera null në çdo tuple. Me fjalë të tjera, për çdo tavolinë në një DB, duhet të ketë një çelës; për çdo çelës, çdo rresht në tabelë duhet të ketë vlerat jo-null. Kjo është për shkak se PK është përdorur për të identifikuar tuples individuale. Matematikisht, t [PK]! = NULL për çdo r tuple t (R). D. Pengesat Referenciale Kufizimet e informacioneve integritetit janë përdorur për të specifikojë marrëdhëniet midis dy marrëdhënieve në një bazë të dhënash. Konsideroni një lidhje referenca, R1, dhe një lidhje të cekura, R2. Tuples në lidhje referenca, R1, kanë atribuar FK (e quajtur atributet huaja kyçe) që referencë atributet primare kyçe të lidhur referohet, R2. Një tuple, T1, në R1 është thënë për referencë një tuple, t2, në R2 nëse t1 [FK] = t2 [PK]. Një kufizim referues integriteti mund të shfaqet në një skemë bazës së të dhënave relacionale si një hark drejtuar nga referenca kyç (të huaj) për të referuar (primar) çelës. Shembuj janë treguar në figurën më poshtë: 3.4 Gjuhet 35

100 Ne e kemi konsideruar deri tani struktura e bazës së të dhënave; marrëdhëniet dhe shoqatat mes marrëdhënieve. Në këtë seksion, ne konsiderojmë se si të dhënat e dobishme mund të nxirret dhe të filtruar nga tavolina bazës së të dhënave. Një gjuhë relacionale është e nevojshme për të shprehur këto pyetje në një mënyrë të përcaktuar mirë. Një gjuhë relacionale është gjuhë abstrakte e cila siguron përdoruesit bazës së të dhënave me një ndërfaqe përmes të cilave ata mund të specifikojë të dhënat që duhet të korrigjohen, sipas kritereve të caktuara të përzgjedhjes. Dy gjuhë kryesore relacionale janë algjebra relacionale dhe gur relacionale. Algjebra relacionale, të cilat ne të përqëndrohet në këtu, siguron përdoruesit me një grup të operatorëve të cilat mund të përdoren për të krijuar marrëdhënie të reja (të përkohshme) në bazë të informacionit të përmbajtur në marrëdhëniet ekzistuese. Gur relacionale, nga ana tjetër, ofron një sërë fjalë kyçe për të lejuar përdoruesit për të bërë hetimet ad hoc. 3.5 Algjebra Relacionale Algjebra Relacionale është një gjuhë procedural që përbëhet nga një grup i operatorëve. Çdo operator merr një ose më shumë të marrëdhënieve si kontributin e tij dhe prodhon një lidhje si prodhimin e saj. Shtatë Operacionet themelore Algjebra relacionale janë Përzgjedhja, Projektim, Bashkimi, Bashkimi, Kryqëzimi, Dallimi dhe Divizioni. Është e rëndësishme të theksohet se këto operacione nuk e ndryshojnë bazën e të dhënave. Lidhja e prodhuar nga një operacion është në dispozicion për përdoruesit, por kjo nuk është e ruajtur në bazën e të dhënave nga ana e operacionit. Përzgjedhja (i quajtur edhe Kufizimi) Operatori SELECT zgjedh gjitha tuples nga një lidhje, në mënyrë që disa atribute në çdo tuple plotësojë disa kushte. Një lidhje e re përmban tuples përzgjedhura është krijuar pastaj si output. Supozoni se ne kemi dyqanet e marrëdhënieve: Operacioni Relacional: R l = SELEKT Dyqane KU Lokaliteti = 'Dublin' zgjedh të gjitha tuples për dyqane që janë të vendosura në Dublin dhe krijon lidhje të reja R1 cila duket si në vijim: 36

101 Ne gjithashtu mund të vendosë kushte për më shumë se një atribut. Për shembull, R2 = Dyqane ZGJIDH KU Vendndodhja = 'Dublin' DHE Jo-kazanët> 100 Ky operacion zgjedh vetëm një tuple nga lidhje: projektim Operatori projektimi ndërton një lidhje të re nga një lidhje ekzistuese duke përzgjedhur vetëm atributet e specifikuara të lidhjeve ekzistuese dhe eliminimin tuples kopjuar në lidhje sapo formuar. Për shembull, R3 = Dyqane PROJEKTIT MBI Store-ID, Vendndodhja Rezultatet në: Bashkimi Bashkimi është një operacion për të kombinuar dy marrëdhëniet në një lidhje të vetme. Në fillim, ajo kërkon zgjedhur atributet për të përputhen me tuples në çdo lidhje. Tuples në marrëdhëniet e ndryshme, por me të njëjtën vlerë të atributeve përputhen janë të kombinuara në një tuple të vetëm në lidhje prodhimit. Për shembull, me një të ri SENDET marrëdhënieve: dhe lidhja jonë e mëparshme Dyqane: 37

102 Nëse ne bashkua SENDET për dyqane duke përdorur operatorin: R5 = BASHKOHU dyqane, artikuj LART Store-ID lidhja rezulton R5 do të duket si në vijim: Kjo lidhje ka rezultuar nga një bashkimi të artikujve dhe dyqane gjatë atribut të përbashkët Store-ID, dmth çdo tuples të çdo raport i cili përmbante të njëjtën vlerë e Store-ID u bashkuan së bashku për të formuar një tuple të vetëm. Marrëdhëniet Bashkimi së bashku në bazë të barazisë së vlerave të atributeve të përbashkëta quhet një equijoin. Kushtet e bashkohen mund të jetë tjetër përveç barazisë - ne gjithashtu mund të ketë një "i madh-se 'ose' pak-se 'bashkohen. Kur atributet kopjuar janë hequr nga rezultat i një equijoin kjo quhet një natyrore bashkohen. Shembulli i mësipërm është i tillë një natyrore bashkohen - si Store-ID shfaqet vetëm një herë në rezultat. Vini re se shpesh ekziston një lidhje në mes të çelësat (fillore dhe të huaja) dhe atributet mbi të cilën bashkohen kryhet në mënyrë që të shkrij së bashku informacione nga tavolina të shumta të lidhura në një bazë të dhënash. Në shembullin e mësipërm, ITEMS.Store_ID është një çelës i huaj reflektuar STORE.Store_ID primar kyç. Kur ne të bashkohen në Store_ID marrëdhëniet në mes të tabelave është shprehur në mënyrë eksplicite në rezultojnë tryezë prodhimit. Për të ilustruar, marrëdhënia midis këtyre marrëdhënieve mund të shprehet si një diagram ER, e treguar më poshtë. 38

103 Bashkimi, Kryqëzimi dhe Diferenca Këto janë operatorët standarde të vendosur. Kërkesa për kryerjen e ndonjë prej këtyre operacioneve është se të dy marrëdhëniet operandi janë bashkim-compatible - dmth ata kanë të njëjtin numër të atributeve (të themi n) dhe atribut ith i çdo lidhje (i = l,..., n) duhet të jenë të nga të njëjtën fushë (ata nuk duhet të kenë të njëjtat emra atribut). Operatori BASHKIMI ndërton një lidhje të përbërë nga të gjitha tuples paraqiten në ose të dyja nga dy marrëdhënieve të specifikuara. Operatori ndërpritet ndërton një lidhje të përbërë nga të gjitha tuples shfaqen në mënyrë strikte në të dyja marrëdhëniet specifikuara. Operatori DALLIMI ndërton një lidhje të përbërë nga të gjitha tuples paraqiten në e parë, por nuk e dytë e dy marrëdhënieve të specifikuara. Kjo mund të përfaqësohet diagram si më poshtë. 39

104 Divizioni Në formën e tij më të thjeshtë, ky operacion ka një relacion binar R (X, Y) si dividend dhe një pjesëtues që përfshin shkronjes Y. Prodhimi është një grup, S,, i vlerave të X tillë që x S nëse nuk është një rresht (x, y) në R per cdo vlere y në pjesëtues. Si shembull, supozojmë ne kemi dy marrëdhënie R6 dhe R7: Operacioni: R8 = R6 / R7 Do te jape rezultatin: Kjo është për shkak se C3 është kompania e vetme për të cilën ka një rresht me Boston dhe Nju Jork. Kompanitë e tjera, C1 dhe C2, nuk i përmbushin këtë kusht. 40

105 4. Baza e të dhënave Transnacional në shërbim dhe produkteve ofruesit kanë të bëjnë me sektorin e hortikulturës dhe mbarështimit të kafshëve. Baza e të dhënave transnacional të furnizuesit të shërbimit dhe ofruesve përfshin të dhëna për shërbimet e specializuara mbështetëse të biznesit (të tilla si qendrat e ndërmarrësisë, qendrat për zhvillim rajonal, qendrat e biznesit, etj, nëse këshilla shumë specifike është e nevojshme), shërbim dhe furnizuesit e produkteve nga furnizimit dhe vlerës plotë zinxhirin e NVM-të në shënjestër: ofruesit e farë, ofruesit e mjet, ofruesit e ndërtimit për ndërtimin e ndërtesës specifike në lidhje me sektorët e caktuar, (logjistikë, kompanitë e marketingut, etj). Të dhënat janë mbledhur nga të gjitha vendet pjesëmarrëse dhe për këtë arsye mundëson shërbime mbështetëse të biznesit për të vlerësuar më mirë sipërmarrësit për fillimin e biznesit dhe të hyjnë në tregjet e tyre të tjera në vendet pjesëmarrëse, të përfitojnë nga avantazhet krahasuese dhe dallimet e çmimeve dhe për të ndihmuar SME-të për të zgjeruar shërbimin e tyre / produkt ofrues bazë ose ndërkombëtarizuar veten. Të dhënat e përfshira përmban atributet në vijim: 1.1. Informatat kontaktuese: Emri dhe adresa e ofruesve të shërbimeve, Detajet e kontaktit: telefon, faks, , website, personi i kontaktit Informacioni në qoftë se ata kanë siguruar shërbimet e në vende të tjera Mundësi për të ngarkoj një listë të çmimeve të shërbimeve të tyre si shtojcë Mundësia për të ngarkoni një prezantim të shkurtër të kompanisë së tyre si shtojcë Aktivitetet Kompania: Produktet e furnizuar Fertilisers ushqim kafshëve Makineri dhe pajisje Farërat Kimikatet karburante Lëndët e para Të tjera Shërbimet e dhëna Kontabilitet dhe konsultimi Kërkimi dhe zhvillimi Shërbimet financiare Zhvillimi i burimeve njerëzore Shërbimet e informacionit Reklamim dhe marketing Menaxhimi i projektit Edukimi Të tjera 41

106 Baza e të dhënave është i integruar në faqen e internetit të projektit dhe për këtë arsye të arritshme për të gjitha SME-ve të interesuara dhe organizatave mbështetëse të biznesit. Duke ofruar një ndërfaqe intuitive dhe një funksion kërkimi sipas kategorive, SME-ve dhe sipërmarrësit ose mund të konsultohen informacionin vetë ose hyni atë me ndihmën e një nga organizata të shërbimit mbështetje të biznesit të përfshirë në projekt. Ky mjet mbështetje përshtat një qasje të qartë transnacional që është e rëndësishme në mënyrë që shërbimet mbështetëse të biznesit për të dhënë vlerësimin se në fakt merr në konsideratë të gjitha mundësitë e ofruara nga EJL fushën ekonomike. Duke ofruar një bazë të gjerë të furnizuesit, që shkon përtej të dhënave kombëtare dhe përfshin shërbimit dhe produktit ofruesit të vendeve pjesëmarrëse, mjet jo vetëm kontribuon në konsideratat e diversitetit, por edhe përmirëson NVM-ve konkurrencën duke ofruar atyre një gamë të gjerë shërbimesh nga të cilat për përdorni një më të përshtatshme. Baza e të dhënave transnacionale ndihmon edhe shërbimet mbështetëse të biznesit që në mënyrë aktive të siguruar vlerësim për SME-të që planifikojnë të ndërkombëtarizuar duke lehtësuar atyre të dhënat e kontaktit të shërbimeve specifike dhe ofruesit në vendet pjesëmarrëse. Referenca: Date, C, J, Introduction to Database Systems, 7 th edition, Addison Wesley, 2000 Leon, Alexis and Leon, Mathews, Database Management Systems, LeonTECHWorld. Elamasri R. And Navathe, S., Fundamentals of Database Systems (3 rd Edition), Pearsson Education,

107 PANAIRI VIRTUAL EJL, PER NMV-TE E SEKTORIT TE HORTIKULTURES DHE MBARESHTIMIT TE KAFSHEVE Kursi e-learning Panairi Virtual EJL është një mjet për qëllim për të promovuar ndërkombëtarizimin e iniciativave sipërmarrëse. Nëpërmjet SEE virtuale të drejtë SME-ve nga vendet pjesëmarrëse nga sektori edukate e hortikulturës dhe kafshëve do të të promovuar produktet e tyre në stenda virtuale. Pilotët e projektit te një Panairi Virtual EJLnë të cilat NVM-të e rajoneve pjesëmarrëse te EJL nga sektori i bujqesise dhe blegtorise te kene mundesi per të promovuar produktet e tyre në stenda virtuale. Konsumatori mund të kalojë nëpër pavijonet virtuale për të vizituar NVM-ve të ndryshme. Panairi virtual duhet të japë informacion në një mënyrë inovative që do të ftojë konsumatorët për të vizituar faqen e internetit NVM-ve për informacion të mëtejshëm. Në kuadër të këtij aktiviteti, partnerët e projektit të trajtuar një tjetër një nga pengesat e identifikuara për NVM konkurrencës: ato ofrojnë një konstruktor të internetit duke përfshirë një udhëzues përdorimi që mundëson SME-ve për të krijuar faqen e tyre të lehtë, në mënyrë për të rritur dukshmërinë e tyre në treg dhe në këtë mënyrë, të sigurojë një kusht për të përmirësuar kriteret e tyre të përzgjedhjes konkurrencën për pjesëmarrje në panair virtuale janë pajtuar zakonisht në nga partneriteti. Si një vlerë e shtuar që të përforcuar aktivitetin, partnerët e projektit do të vlerësojë SME-ve pjesëmarrëse në strategjitë e ndërkombëtarizimit. Partneri kryesor është përgjegjës për koordinimin e përgjithshëm të panairit, por të gjithë partnerët janë të implikuar në mënyrë aktive në zgjedhjen e SME-të e rajonit të tyre që dëshirojnë të marrin pjesë dhe të ofrojnë informatat e nevojshme për AGROSTAR. 1

108 INDEKSI I. Përshkrimi i panaireveve, ekspozitave dhe ekspozitae A. Përkufizimet B. Llojet e Ekspozitave II. Zhvillimi historik (Fakultativ) III. Përfitimet e Ekspozitave A. Rëndësia ekonomike e Ekspozitave B. Rëndësia për ekspozimin e Ndërmarrjeve IV. Ekspozita Integruar Marketing A. Burimet e informacionit B. Aspektet specifike te Marketingut Pjesëmarrja V. Panairi A. Kriteret e përzgjedhjes B. Strategjitë dhe Stili i Ekspozites C. Synimet e Ekspozitave D. Sa Qendron Ndikimi E. Menaxhimi i rrezikut VI. Vlerësimi i Pjesëmarrjes A. Rëndësia e Vlerësimit Vlerësimi i Efikasitetit B. VII. Rëndësia e zinxhirëve të vlerave virtuale në zbulimin e mundësive të reja të tregut A. Hapesira e Tregut - sistemi virtual tregu i cyberspace B. Përfitimet e zbatimit te burimeve adekuate TIK: VIII. PANARIRI VIRTUAL EJL 2

109 I. Përshkrimi i panaireve, ekspozita dhe ekspozita A. Përkufizimet Rrënjët e fenomenit "Panairevet, Ekspozitave " mund të ndiqet në origjinën e tij të gjuhës: "Fair" vjen nga latinishtja "Feria", që do të thotë "pushimi", si dhe "të drejtë të tregut". Kjo nga ana korrespondon me latine "feriae", që do të thotë "festivalin fetar". Gjatë shekullit te 12te eshte rritur vlera e te tilla evente; Panairevet janë mbajtur afër kishave, në mënyrë që konceptet e festivalit dhe të tregut fetare panair ishin kombinuar në gjuhën e përbashkët. Fjala "Ekspozita", është përmendur që në Kjo është një derivat i fjalës latine "Expositio", që do të thotë "shfaqur" ose "vënë në një shfaqje". Ekspozitave nuk janë vetëm koleksionet e objekteve interesante sjellë së bashku në një vend të caktuar dhe kohë. Ata janë aktivitetet njerëzore, ndërmarrjet e njeriut, të ndërmarra për arsye të caktuara dhe për të arritur rezultate të caktuara specifike. Ata janë një formë e shkëmbimit të njeriut, ku nxitësit dhe ekspozuesit komunikojnë me vizitorët. Rezultatet e tyre mund të jetë i tha vetëm sa i përket mendimit të mëtejshëm dhe të veprimtarisë njerëzore. Fjala "Ekspozita" shkon prapa në të njëjtën origjinë si "ekspozitë". Ekspozitave, të rrënjosura në frëngjisht vjetër, priren të jenë shumë të ngjashme me kushërinjtë e tyre anglisht, ekspozita. Ekspozita u mbajt në objektet e ndërtuara posaçërisht për ta. Ato u organizuan nga ose departamentet ose grupeve të sipërmarrësit me ndihmën e qeverisë për të shprehur qëllimin e promovimit të tregtisë të qeverisë. Prodhuesit u ftuan për të treguar mallrat e tyre. Në fjalën e gjuhës së folur konceptet janë përdorur në mënyrë të ngjashme. Megjithatë, ekzistojnë disa dallime interesante konceptuale të cilat tregojnë ndryshueshmërinë e industrisë së sotme ekspozitë. 3

110 B. Tipet e Panaireveve Panaireve Fjala e moshes se mesme ne anglisht "feire", që do të thotë një mbledhje e njerëzve që mbahen në intervale të rregullta për shkëmbim apo shitjen e mallrave, është ai prej të cilit përkufizimi i pranishëm ditë, pra një mbledhje periodike për shitjen e mallrave, shpesh me tregues ose argëtuese, në një vend dhe kohë të caktuar nga porosi, është marrë. Ekspozita dhe Ekspozime Ata kanë qenë gjithmonë të kombinuara me ekspozimit të mallrave dhe produkteve. Ekspozitave ndryshojnë nga panairevet në katër mënyra kryesore: një herë Së pari, ekspozita janë zakonisht një herë. Ata nuk gëzojnë një cikël të përsëritura të jetës. Megjithatë, ndërsa panaireve të kandidojë për një periudhë të shkurtër kohe, shumë ekspozita të kandidojë për muaj, disa për një vit apo më gjatë. Përfaqësuesit e para të kësaj kategorie ishin Expos Botërore. objektit Përhershëm Së dyti, ekspozita janë të vendosur në objektet e përhershme të ndërtuara posaçërisht për ta. Duke filluar në shekullin e 18, praktika e ndërtimit të një objekti për qëllim të shprehur e strehimit një ekspozitë ishte pararendës i qendrës industrisë ekspozitë / konventës. ngjarje shumë të organizuara Së treti, edhe pse panaireve mbahen rregullisht, ata nuk janë ngjarje shumë të organizuar. Me kalimin e kohës, udhëheqësit qytetare fetare dhe më vonë ka marrë kontrollin e bazave ku panaireve mbahen (zakonisht tokave publike). Ekspozitave, nga ana tjetër, janë ngjarje shumë të organizuar. Ata fillimisht u krijuan nga departamentet apo komisionet qeveritare me qëllim të promovimit të tregtisë. 4

111 Stimulimi i shitjeve të ardhshme Së fundi, ekspozita ndryshojnë nga panairevet në mënyrë shumë në të cilën biznesi është kryer. Mallrat janë blerë dhe shitur në panaireve. Në ekspozita, veprimtari tregtare ose shitjes së mallrave shfaqet nuk është i përfshirë zakonisht. Megjithatë, e natyrshme në mallrat e shfaqur është shpresa e stimuluar shitjet e ardhshme. Sot, kjo është se si ende veprojnë shumica e ekspozita. Panairevet e Tregtisë Ekspozitave janë të mbyllur në një industri apo një segment të specializuar të një industri të veçantë. Ata janë zakonisht më i njohur si panaireve. Historikisht, panaireve kanë qenë medium kryesor i marketingut të vendeve eksportuese. Fillimisht, panaireve ishin horizontale në organizimin e tyre, me produkte të ndryshme dhe / ose shërbimeve në grupime të caktuara të industrisë. Një organizatë vertikale është më e zakonshme sot me ekspozitave duke u mbyllur në një industri apo një segment të specializuar të një industri të veçantë. Blerësit janë zakonisht anëtarë të biznesit të një industri dhe shpesh duhet të jenë të para-kualifikuar për të marrë pjesë në panairin. Importi dhe Eksporti Panairi Kina, i quajtur edhe Panairi i Kantonit, është mbajtur dy herë në vit në pranverë dhe në vjeshtë që nga ajo e inaugurimit në vitin 1957 Kjo është e drejtë më e madhe e Kinës tregtisë, prezantimin e varieteteve të plotë të mallrave me një frekuentimin e gjerë dhe xhiron e biznesit. Ruajtja e traditat e saj, kjo e drejtë është një ngjarje me rëndësi ndërkombëtare. 5

112 6

113 Prezantim i Tregtisë Takimet B2B jane ngjarje te rendesishme. Kompanitë në një industri të veçantë mund të shfaqë dhe të demonstrojnë produktet e tyre të reja dhe të shërbimeve. Në përgjithësi tregtisë tregues janë të hapura për të tregtisë vizitorët. Ata janë pjesë përfaqësues të kompanisë dhe anëtarët e shtypit. Në ditët e sotme, disa nga shfaqje tregtare, veçanërisht ato për mallrat e konsumit, janë gjithashtu të hapura për publikun. Shembuj të tregues tregtisë janë CeBIT dhe Hong Kong Fair Elektronikë (ndustria IT). Historikisht, Takimet tregtare janë konceptuar si mjete të komunikimit me Ekspozitave e kompanisë përmbushjen e një reklamat dhe ekran funksion. Me kalimin e kohës, kjo pikëpamje është sfiduar dhe zëvendësohet me pikëpamjen që Takimet tregtare janë kryesisht ngjarjet ku produktet dhe shërbimet janë shitur, apo kontratat dhe të drejtat e nënshkruara. Megjithatë, në disa raste, produktit apo shërbimit ofertat dhe proceset blerjen konsiderohen si tepër komplekse për të lejuar vlerësimin dhe angazhim të plotë për të bërë në vend. Në situata të tilla, tregues tregtisë, në të mirë, ka të ngjarë të gjeneruar shitjet e drejton për t'u ndjekur më pas. Në vitet 1980, një pikëpamje më të gjerë të tregues tregtisë u bë më e pranuar. Disa studiues argumentojnë se kompanitë përdorin Takimet tregtare të ndjekin objektiva të shumta përtej komunikimit dhe shitjes. Takimet tregtare ose B2B kanë disa karakteristika dalluese që përcaktojnë ata përveç konsumatori ose tregues kombinuara.ekspozues është zakonisht një prodhues ose distributor i produkteve ose shërbimeve të veçanta ose plotësuese të këtyre industrive të autorizuar në shfaqje. Blerësi tipike është një përdorues industrial, ose distributori, brenda segmentit hosting ekspozitë të industrisë. Pjesëmarrja është e kufizuar për këto blerësit dhe shpesh është vetëm ftesë. Kredencialet e biznesit ose para-regjistrimit janë të nevojshme zakonisht për t'u kualifikuar blerësi si anëtar legjitim të tregtisë apo industri. Një qasje ose tarifë regjistrimi mund të duhet të paguhet para pranim. Ngjarjet tregtare mund të jetë aq e shkurtër sa një ditë të vetme, ose për aq kohë sa shtatë deri në dhjetë ditë në varësi nga tregjet. Disa janë mbajtur gjashtë muaj. Shumica janë të mbahet çdo vit, disa herë në dy vjet. Disa shkallë të gjerë ekspozita industriale mbahen një herë çdo tre deri në shtatë vjet. Prezantim Konsumatorit (shfaqjet publike) Tregtimi permes panaireve te konsumit janë ngjarje që janë të hapura për publikun e gjerë. Ekspozuesit janë zakonisht shitore me pakicë, prodhuesit apo organizatat e shërbimit në kërkim për të sjellë mallrat dhe shërbimet e tyre direkt për përdoruesit fund. Një shfaqje e konsumatorit, apo shfaqje publike, është një ngjarje që shërben për industri specifike apo interesat, të mbajtur për një kohëzgjatje të caktuar kohore (1 me 10 ditë). Ato përfshijnë disa tregues: p.sh. tregues në shtëpi, tregues makinë, tregues sportist, kompjuterike dhe teknologjisë tregues, dhe shumë të tjerë.qëllimi kryesor i konsumit (publik) shfaqje është shitja e drejtpërdrejtë. Blerësit (konsumatorët) janë sjellë së bashku me shitësit e mallrave 7

114 dhe shërbimeve. Konsumatorët të përfitojnë nga një përzierje të ndryshme të produktit, këshilla të ekspertëve, edukim dhe argëtim. Shitësit përfitojnë nga blerjet e menjëhershme të konsumit, produktit dhe markë vetëdijes, marrëdhëniet me publikun, kërkimin dhe zhvillimin, dhe testimin e produktit. 8

115 Prezantime te perziera Tregu i përziera janë një kombinim i tregtisë dhe tregues publike. Organizatorët e ekspozitës kanë tendencë për të hapur tregues e tyre tregtare të tregtisë dhe për vizitorët publike. shembull: 9

116 Llojet e veçanta të panaireve Së fundi, panaireve janë të kombinuara me ngjarje të tjera të tilla si seminare, shfaqje të modës, ngjarje të veçanta dhe kongrese. Ky kombinim ngre interesin e vizitorëve, i drejtuar nga kërkesa e lartë për shkëmbimin e informacionit dhe disponueshmërinë e ekspertëve. Ekspozuesit përdorin këtë lloj të tregojnë për të përmbushur shumë ekspertë të një segment të tregut. 10

117 Panaireve Virtual Ata u shfaqën në vitet '90, kur përdorimi i internetit u bë i përhapur. Vdekja e panaireveve tradicionale konsiderohej "e pashmangshme". Përparësitë e mundshme Mbrojtura: eliminimi i kufizimeve të zakonshme tregtare tregojnë kohë, faktorët e hapësirës dhe të lodhshme, të udhëtimit në distancë të gjatë. "Produkti Pilot" është iniciuar nga Messe Frankfurt. Kjo është një e drejtë e tregtisë mes panaireve. Gjatë tërë vitit Messe Frankfurt ofron një platformë ku vizitorët mund të ekspozuesve dhe produkteve të hulumtimit nga portofoli shfaqjen tregtare të organizatorit. Mijëra prodhuesve, tregtarëve dhe ofruesve të shërbimeve nga industri të ndryshme janë të regjistruar në "productpilot". Të gjitha të produktit dhe biznesit informacioni është përditësuar rregullisht. Është e mundur për të gjetur partnerët e biznesit, për të shkëmbyer informacion dhe për të diskutuar çështjet e interesit të përbashkët. Megjithatë, tashmë është pranuar në mënyrë të qartë se panairet tradicionale nuk mund të zëvendësohen me ato virtuale. Ballë për ballë kontakt mbetet një privilegj i rëndësishëm i panaireveve tradicionale. Aplikimi Marredhenia Menaxhment Bleres(CRM) dhe ndërtimin e besnikërinë e klientëve mbeten avantazhet e ekspozitave. Megjithatë, World Wide Web shumë ka ndikuar në organizimin e ekspozitave. Ekspozuesit dhe vizitorët të marrë informacionin e tyre nga neto dhe të vendosë nëse do të marrë pjesë në ekspozitë apo jo. Organizatorët përpiqen të komunikojnë me klientët e tyre nëpërmjet internetit për të kursyer para dhe për të përshpejtuar procesin e komunikimit. Panairi Botëror - EXPO: Një lloj i veçantë i ekspozitës Botërore Expo është emri gjenerik për ekspozita të ndryshme të mëdha të mbajtura që nga mesi i shekullit të 19-të.Ekspozita e parë ndërkombëtare u mbajt në Londër në Që nga suksesi i saj, ekspozita të shumta janë mbajtur në të gjithë botën, duke përfshirë të Ekspozita Parisit të 1889, e cila lindi në Kulla Eifel. Organ zyrtar sanksionimi është International des ekspozita Byroja ose BIE. Ekspozita e aprovuara nga BIE janë universale, dhe ndërkombëtare ose të specializuara, zgjat nga 3 deri 6 muaj. Ekspozita Universal përfshijnë tema universale që pasqyrojnë gamën e plotë të përvojës njerëzore. Këto Expos Universal zakonisht kanë tema mbi të cilën pavijon çdo shteti është i bazuar Për shembull, tema për Expo 2010 në Shanghai, Kinë, është -Better City, jetë më të mirë ". Panairi Universal Ekspozitave dhe Ekspozitave ndërkombëtare Universal Ekspozitave mbahen çdo 5 vjet në një vend pa kufizime zonë. Ata të zgjasë 6 muaj dhe trajtuar një temë të përgjithshme. Një tjetër shembull i këtij lloji të ekspozitës është Expo 2005 NË Japoni: "Wisdom Natyra. International Ekspozitave, të tilla si ajo në Zaragosa 2008, janë mbajtur mbi 3 muaj në një sipërfaqe prej jo më shumë se 25 hektarë. Ato trajtojnë një temë të veçantë, e cila në këtë rast, ishte "Uji dhe Zhvillim të Qëndrueshëm". Për të dalluar ata nga panairevet e tjera, expos të kërkojë hartimin e përgjithshëm të objekteve çadër të mbrojtur nga toka lart. Si rezultat, vendet konkurrojnë për strukturën arkitektonike më të shquar apo të paharrueshme. 11

118 Ekspozita Botërore i vitit 2008, Zaragoza, Spain Theme për vitin 2008 Botërore Ekspozita: "Uji dhe Zhvillimi i Qëndrueshëm" Zaragoza Ekspozita Ndërkombëtare 2008 ishte parë ndonjëherë për t'u marrë me "Ujë dhe Zhvillim të Qëndrueshëm".Expo 2008 ishte një ngjarje e madhe ndërkombëtare e mbajtur në brigjet e lumit Ebro në të cilin 104 vende, tri organizatat ndërkombëtare, dhe të të gjitha komuniteteve autonome të Spanjës dhe qytete morën pjesë. shembuj EXPO Ekspozita e parë e vërtetë ndërkombëtar u zhvillua në Londër, Të paktën ekspozues dhe më shumë se gjashtë milion vizitorë të marrë pjesë. 13 e fundit Universal Ekspozitave përfshijnë Brukselit Expo '58, Seattle Expo '62, i njohur si Century 21 Ekspozita e, Montrealit Expo '67, San Antonio HemisFair '68, Osaka Expo '70, Brisbane Expo '88, Seville Expo '92, Expo Lisbonës '98, Hanover, Gjermani Expo 2000 Expo 2010 u mbajt në Shanghai, Kinë. Expo 2012 është mbajtur në Yeosu, Korenë e Jugut e cila u hap 12 maj 2012 dhe u zhvillua deri më 12 gusht vitin 2012 Tema e Expo ishte "Oqeani Living dhe Bregdetare" me subthemes e "Ruajtjen dhe Zhvillimin e Qëndrueshëm të Oqeanit dhe Bregut, "" New Burimet Teknologji, "dhe" Creative Aktivitetet Detare. "organizatorët e pritura pjesëmarrjen e më shumë se 100 vende dhe organizata ndërkombëtare, dhe 8 milionë vizitorë. Expo 2015 është tjetër Ekspozita planifikuar Universale pas Expo 2012, dhe do të strehohen nga Milano, Itali, në mes të 1 majit dhe 31 tetor 2015 Expo 2015 do të mbahet nën temën Feeding planetin, energji për jetën 12

119 13

120 III. Përfitimet e Ekspozitave A. Rëndësia ekonomike e Ekspozitave Funksionet ekonomike Industria Ekspozita merr përsipër funksione të rëndësishme ekonomike. Në furnizimin qendër ekspozitë /kërkesë janë sjellë së bashku. Ekspozitave ofrojnë një platformë interaktive të pjesëmarrësve të tregut. Ato kontribuojnë në zhvillimin dhe gjallërimin e tregjeve dhe segmenteve të tregut. Funksione të tjera ekonomike janë: Funksioni Tregtisë: Transaksionet e mallrave, shërbimeve dhe informacionit Funksioni Transparenca: vështrim i tregut Funksioni i Zhvillimit: Mbështetja e zhvillimit komercial të kombeve, rajoneve dhe qyteteve. Arsyet pse këto funksione mund të përmbushen me sukses janë: Ekspozitave janë të ulur kostot e transaksionit Arsyeja kryesore për ekzistencën e panaireveve tregtare mund të gjenden në uljen e kostove për transaksion. Shpenzimet e tilla mund të lindin nga faktorë të tillë si kërkim për informacion, kontraktimi, këshilla ligjore, të sigurimit, dhe monitorimin e konkurrencës. Një ulje e kostos është fituar nga përqendrimi i ofruesve dhe të pranishmit në një vend në një kohë. Ekspozitave përfaqësojnë një zonë neutrale shitje Takimet tregtare janë mbajtur në një vend i cili nuk është as territori shtëpi e ekspozuesi as e vizitorit.vendi është një zonë neutrale që e bën më të lehtë për vizitor për të zgjedhur lirisht nga një grup prej ofertave të informacionit, me asnjë angazhim. Të dy vizitor dhe ekspozues janë liruar nga ndërhyrjet nga detyrat e përditshme të kompanisë. Megjithatë, ka edhe një të ashtuquajtur "vend tërheq kushtëzuar" Në shumë raste, një parakusht për përdorimin e shërbimeve të kërkuara është se ato mund të konsumohen vetëm në vendin e prodhimit të tyre. Për shkak të kësaj, konsumatori është i detyruar nga një e lokacionit tërheq të kushtëzuar, që do të thotë se ai është tërhequr vendin e prodhimit. Gjatë kohës së globalizimit, sot diskutimi përsëri pyetja se a Takimet tregtare duhet të mbahen kur të prodhimit të industrisë bëhet ose kur kërkesa është e vendosur. Një mendim i tretë deklaron as si relevante. Zhvillimi i ardhshëm do të tregojnë se cili opcion do të ndjekë industria ekspozitë. Disavantazhet e ekspozitave Një tipar dallues i panaireveve është disponueshmëria e tyre e kufizuar. Katër dimensionet mund të identifikohen: Data dhe vendi është caktuar nga organizatori dhe nuk mund të zhvendoset në kërkesën e një pjesëmarrës individual; 14

121 Disa panaireve kanë emëruar herë nga tradita. Ata shpesh kanë qenë caktuar në bazë të cikleve të inovacionit të industrisë. Organizatorët e tjera sot ekspozita e tyre në vijim të sezonit blerjen e industrisë; Ndonjëherë Grupet e rëndësishme te ekspozuesit janë në gjendje për të aplikuar presion të konsiderueshëm mbi organizatorët për shkak të rëndësisë së frekuentimit të tyre; Për shkak të kësaj, aktivitetet e tjera të marketingut duhet të përshtatet me pjesëmarrjen fikse tregtisë së drejtë, datat e të cilit duhet të merren parasysh, veçanërisht për fushatat e marketingut lidhur me tregues tregtisë. Disponueshmëria e kufizuar vlen edhe për instrumentet e tjera të marketingut: p.sh. reklamat, TV ose radio fushata të zhvillohet në data fikse dhe kanë një qarkullim të kufizuar. Grafikët e mëposhtëm demonstrojnë se si rrjeti ekonomike prodhon përfitime për lojtarët të ndryshme në industrinë e ekspozitës. Rrjetet e mëposhtme janë përshkruar në faqet e mëposhtme: Rrjeti - kompani të drejtë të tregtisë organizimin Rrjeti - ekspozuesit Rrjeti - vizitorët Rrjeti - Rajoni 15

122 Network Tregetia e Ekspozimit Një organizator ekspozitë percakton urdhra, paguan taksat dhe investon në infrastrukturën e ekspozitave (1). Përfituesit janë bizneset rajonale, pushteti lokal, dhe kompanitë tregtare (2). Për të organizuar dhe tregtisë mbështetje tregues punonjësit janë të nevojshme (3). Ekspozuesit janë siguruar edhe me personel nga rajoni (4). Pagat, punë dhe vendet e punës janë krijuar (5). Këto përpjekje të çojë në të ardhurat në rajon dhe / ose të qytetit (6). Shpenzimet personale shumohen ndikim të dobishëm. 16

123 Rrjeti - ekspozuesit Kjo tabelë tregues prezanton përfitimet të cilat dalin nga ekspozuar kompanitë në një rajon ku tregtia zhvillohet. Resident dhe ekspozuesit jorezidentë paguajnë regjistrimit dhe taksat e tjera të organizatorit (1). Ata bëhen porosi, të blerë mallra personale, paguajnë taksat, makina me qira dhe të paguajnë për strehim (2). Ata punësojnë personel të përkohshëm (3) dhe të kontribuojë në ekspozitë me informative, stimuj dhe urdhër shitjet (4). Përfituesit, për shembull, janë organizator, punonjës nga rajoni, kompanitë e shitjes me pakicë, zejtarisë, hotele, restorante, transportit, argëtuese dhe qeveria lokale (5). 17

124 Network - vizitoret Resident dhe vizitorët jorezidentë paguajnë tarifat e pranimit të organizatorit (1). Ata fitojnë shërbime, të blerë mallra personale, paguajnë taksa, qira makina dhe të paguajnë për strehim dhe restorante (2). Ato kontribuojnë në ekspozitë me informative, stimuj dhe urdhër shitjet (3). Në këmbim, ata marrin një studim të tregut, informacion në lidhje me produktet dhe shërbimet (4). Përfituesit, për shembull, janë organizator, kompanitë e shitjes me pakicë, hotele, restorante, kompanitë e transportit, argëtuese dhe qeverisja lokale (5). 18

125 Network - rajoni Ndikimet e mëposhtme janë nënvlerësuar shpesh.rajoni ku Takimet tregtare të marrin përfitime të zhvillohet nga të tregues vetë. Ekspozita, shfaqje tregtare dhe tregues të konsumit të ndihmojë në zhvillimin e imazhit të qytetit (1). Vendi Ekspozita / Rajoni bëhet i njohur mirë. Rajoni dhe bizneset e saj të përfitojnë nga informacioni dhe stimuj (2). Efekti Spin-off Efekti-shumëzues Dobia e panaireveve tregtare nuk është i kufizuar vetëm për pjesëmarrësit të drejtpërdrejtë. Efektet spin-off përfshijnë edhe lojtarët që kanë të bëjnë në mënyrë të tërthortë. së pari, autoritetet përfitojnë nga taksat e paguara për aktivitetet ekonomike që lidhen me panairet së dyti, të gjithë ofruesit e shërbimeve mikpritjen përfitojnë nga një rritje eksponenciale të kërkesës, sidomos industrinë e akomodimit, kompanitë e transportit, restorantet dhe purveyors tjera të ushqimit dhe pijeve Efekti shumëzimi rrit fitimin - taksitë konsumojnë më shumë karburant, pompa të benzinës përfitojnë, e të tjera. Paratë shtesë të fituara nga punonjësit dhe punëtorët e tjerë do të shpenzohen në konsum të mëtejshëm dhe këtë pellg. 19

126 Lidhjet dhe efektet shumëzues janë përdorur për të shpjeguar marrëdhëniet midis një industrie dhe krijimin e pasurisë në një zonë. Lidhjet përshkruajnë marrëdhëniet midis industrive, dhe efekti shitjes shumëzues mat efektet direkte, indirekte, dhe i detyruar i një njësie shtesë të shpenzimeve të vizitorëve mbi aktivitetin ekonomik brenda një komuniteti pritës. Ajo ka të bëjë shpenzimet e vizitorëve në rritjen e qarkullimit të biznesit që ajo krijon. Si rezultat shumë vende pune janë krijuar dhe imazhi i përgjithshëm dhe pasuria një zonë përmirësuar. Shifrat e mëposhtme përafërt janë llogaritur për të vlerësuar efektet monetare të ekspozitave. 20

127 Si për të lexuar: Një euro paguhet organizatori i ekspozitës për pranimin ose për tarifat ekspozues çon në shpenzimet e 7 deri në 10 euro në sektorë të tjerë ekonomik të rajonit.më shumë infrastruktura ekonomike e rajonit është e zhvilluar, aq më shumë shpenzimet mbeten në rajonin e ekspozitës. Në këtë mënyrë ndërmarrje të tjera, personat private, të rajonit, shtetërore apo fitimprurëse qyteti nga ekspozita dhe ngjarjet përkatëse. Krahasim Mediatik: Avantazhet e mjeteve te marketingu "pjesëmarrje në ekspozita" Menaxherët nga ndërmarrjet industriale në Gjermani u pyetën për të vlerësuar cilat komunikimi instrument ka punuar mirë për të arritur objektiva të caktuara. Ata mund klasa përgjigjet e tyre në mes të 1 = shkëlqyeshëm dhe 6 = shumë dobët. Më poshtë rezultatet e krahasimit në mes të "Pjesëmarrje në ekspozita" dhe "reklamimi Classic" janë treguar. Stadiumet Ekspozita - Situata Global vende (me një minimum prej 5000 m² të hapësirës shtëpie ekspozitë) janë identifikuar për vitin 2006 dhe hapësirë totale e tyre shtëpie ekspozitë arrin m². Evropë dhe Amerikën e Veriut, e ndjekur nga Azia ofrojë kapacitetet më të lartë të vendi, me përkatësisht 44%, 34% dhe 12% të numrit të përgjithshëm të objekteve, dhe 52%, 26% dhe 14% të hapësirës totale shtëpie ekspozitë. Në kushtet e vendeve, pesë (SHBA, Gjermania, Kina, Italia dhe Franca) përbëjnë 58% të totalit botëror hapësirë ekspozitë shtëpie. Vende dhe Indoor Hapësirë Ekspozita në vitin 2010 dhe rritjes që nga viti

128 Europe Bashkimi Evropian përfaqëson 30% të GDP-së botërore në vitin 2008 (burimi: FMN). Për shkak të shumë vite eksperiencë, sidomos në Evropën Perëndimore, më shumë se 50% të hapësirës mbarë botën ekspozitë është në dispozicion në këto vende; 465 qendra ekspozitë ofrojnë hapësirë prej m² (burimi: CERMES, Universiteti Bocconi, Milano). Vendet kryesore në Evropë janë Gjermania me 3.1 milion hapësirë m², e ndjekur nga Italia (2.1 milion m²) dhe Franca (2.0 milion m²). Vendet kryesore janë Hanover Messe, Fiera Milano dhe Messe Frankfurt. Shifrat kryesore të ekspozitave, ekspozuesit dhe vizitorët tregojnë rëndësinë e tregut evropian.qendra për Hulumtime në Tregut dhe Industries në Universitetin Bocconi mbledh këto të dhëna rregullisht. 22

129 B. Rëndësia për të ekspozuar Ndërmarrjet Vendim-marrja e ekspozuesve: Krahasimi Media Organizatat përdorin instrumente të ndryshme të komunikimit për të arritur objektivat e tyre të marketingut. Për të bërë këtë vendim, nga të cilat instrumente (shih grafikun më poshtë) për të përdorur, është e rëndësishme të dini se si në mënyrë efektive punon çdo instrument. Vlerësimi i të gjitha mjeteve të komunikimit në lidhje me objektivat e marketingut të çon në renditjen e mëposhtme."pjesëmarrja në ekspozita" renditet si mjet nr 1. Shitjes personale poshtë. Të dy instrumentet theksoj ballë për ballë komunikimit. Instrumentet e tjera janë më pak efektive. Investime dhe blerjen vendimet duhet të jenë të përgatitur me kujdes. Të intervistuarit u pyetën të cilën informatat burimet që ata përdorin për përgatitjen e këtyre vendimeve. Gati gjysma e percaktuesve përdorin internetin. Tregues Tregtisë dhe ekspozita (43%) janë një burim i rëndësishëm pas shtypin tregtar (32%) dhe e, broshura dhe kataloge (32%). Avantazhet e tregtisë pjesëmarrjes së drejtë për ekspozuesit Cilat janë arsyet për një renditje të tillë të lartë të ekspozitave? Nëse ne shikojmë në majat e vlerësimit ka tre avantazhe të mëdha. Këto janë: për të futur produkte dhe shërbime të reja për të filluar shitjet Menaxhimi i Marrëdhëniet me klientët do te njihet dhe të ardhmen. 23

130 Ekspozitat janë me interes të lartë publik. Shitësit e rëndësishem dhe blerësit per të vizituar një ekspozim. Përfaqësuesit e medias përdorin ngjarjet për botimin lajme në lidhje me produktet dhe trendet. Prandaj panairet janë të dobishme për produktin lanson produkt. Për shkak të këtyre arsyeve shitjet janë iniciuar, too. Nuk është një i ashtuquajtur effect - transposing-dhe-vonesa, që do të thotë një ekspozues mund të realizojnë një qarkullim nga një shfaqje më shumë se 12 muaj pas mbylljes së një shfaqje, veçanërisht në një shfaqje të industrisë. Ballë për ballë kontakt ofron mundësinë për të adresuar direkt klientët potencial. Brenda Klientit të kompanisë Relationship Management (CRM), panaireve janë mjete të rëndësishme për të ndërtuar besimin. Ata janë përdorur së bashku me mjete të tjera të marketingut, p.sh.internet, marketingut të drejtpërdrejtë, shitjes personale. Panaireve të ofrojë mundësi për të promovuar kompaninë dhe analizuar konkurrencën. Në këtë mënyrë, interesi ekzistues i lartë publik mund të përdoret për të përmbushur objektivat e tilla si ndërtimit të imazhit, pozicionimin dhe njohjen markë. Panaireve ofrojnë përparësi të mëtejshme për njerëzit e biznesit, kryesisht aftësinë për të rrjetit brenda industrisë, ndërsa arritjen e qëllimeve të mëdha të marketingut. Llojet e ekspozuesit Analiza e mëposhtme e grupit te ekspozuesve tregon se ka qasje të ndryshme, objektiva dhe prioritete të cilat përcaktojnë llojet e ndryshme të ekspozuesve: Cluster I: "shesin ekspozuesit " Cluster II: "komunikim te orientuar marrëdhënie-menaxheriale" Cluster III: "Përfaqësuesit e konkurrencës së orientuar" Cluster IV: "ekspozuesit Hibrid" Cluster V: "ekspozues ambicioze rajonale" Cluster I: shesin ekspozuesit " Ky grup i ekspozuesve është i fokusuar tërësisht në arritjen e objektivave preferon tregetine e specializuar me një grup homogjen të ekspozuesve, ku shitja e drejtpërdrejtë është e zakonshme përfshin qëllimet per arritjen e një qarkullim të caktuar, si dhe të mbetura brenda buxhetit, sidomos në krahasim me pjesëmarrjen në ngjarje të tjera Sa më e madhe kompania, aq më i lartë tendenca për të monitoruar konkurentet. 24

131 Cluster II: "marredhenia menaxheriale- komunikimit të orientuar" Qëllimi përpjekjet e tyre në radhë të parë në zbatimin e objektivave të komunikimit Preferojnë panairevet ndërkombëtare të cilat janë shoqëruar me ngjarje të tjera, të cilat janë informative në natyrë Qëllimi për të demonstruar aftësinë e tyre për të zgjidhur problemet avantazh lidhur me analizën e protokolleve të bisedës dhe përbërjen strukturore Ata janë pasuesit e forte të teknikave Marredhenia Menaxhment Bleres(CRM) Cluster III: "Përfaqësuesit e konkurrencës së orientuar" A janë të shqetësuar vetëm rrallë me qëllimet specifike Preferojnë një pozitë brenda një grupi heterogjen të ekspozuesve dhe më shpesh marrin pjesë në panaireve kombëtare dhe rajonale të tregtisë A janë të gatshëm për të konkurruar dhe të shikojnë aktivitetet rivale nga afër, shpesh duke miratuar taktikat e tyre, veçanërisht të qëndrojë dizajn 25

132 Suksesi matet në aspektin e numrit të vizitorëve. Cluster IV: "ekspozuesit Hibrid" Mos vendosni qëllime të jashtëzakonshme, edhe pse motivimi i punonjës si qëllim dhe është e zakonshme Tendencë ndaj tregtisë ndërkombëtare tregues për shkak të natyrës së tyre informative Cluster V: "ekspozues Ambicioz rajonal" Qëllimi në Merchandising mallrat e tyre (theksin në produkt-politikën) A janë shumë të interesuar në krijimin e një imazhi pozitiv A janë gjithashtu shumë ambicioz në vlerësimin e suksesit dhe krahasuar efektivitetin e mjeteve të marketingut IV. Ekspozita e Integruar e Marketing A. Burimet e informacionit Ka një numër të burimeve të besueshme të cilat shpërndajnë informacion për panaireve. Shumë vende të mbështetur industritë e tyre. Informacion mbi se ku dhe si për të marrë pjesë në panaireve është shpesh në dispozicion nga organi kompetent qeveritar apo nga Dhomave kombëtare të Industrisë dhe Tregtisë. Burimet e mëposhtme të informacionit mund të përdoret: Kompanitë e tregtisë së ndershme dhe organizatorët e veprimtarisë Dhomat e Industrisë dhe Tregtisë Dhomat e industriale Mjeshtëri shoqatat tregtare Bazat e të dhënave ndërkombëtare Kompanitë ndërkombëtare të auditimit Kombëtare dhe (p.sh. kompanitë të cilat auditimi statistikor të dhënat e panaireve) Shoqatat kombëtare të industrisë së ekspozitës 26

133 UFI, shoqata globale të industrisë së ekspozitës UFI është shoqata e organizatorëve kryesorë në botë per ekspozita dhe operatorët e qendrës ekspozitë, si dhe shoqatat e mëdha ekspozitë kombëtare dhe ndërkombëtare, si dhe partnerët e zgjedhura të industrisë së ekspozitës. Qëllimi kryesor i UFI-së është për të përfaqësuar, promovuar dhe mbështesë anëtarët e saj dhe industrinë e ekspozitës në mbarë botën. Duke promovuar karakteristikat unike të panaireveve, UFI: Ofron një platformë efikase networking ku profesionistët e industrisë së ekspozitës mund të shkëmbejnë ide dhe përvoja; Promovon panaireve dhe ekspozita globalisht si një marketingu unik dhe mjet të komunikimit; Ofron anëtarët e tij me studime dhe kërkime të vlefshme në lidhje me të gjitha aspektet e industrisë së ekspozitës; Ofron mundësi edukimi dhe një shumëllojshmëri të seminareve profesionale; Merret me çështjet e interesit të përbashkët të anëtarëve të saj përmes takimeve të rregullta të kapitujve të saj rajonale dhe grupeve tematike të punës. UFI përfaqëson 535 organizata anëtare në 83 vende të botës. 844 e ekspozitave të anëtarëve të saj kanë fituar etiketën UFI cilësisë së miratuar ngjarje. Anëtarët UFI aktualisht janë përgjegjës për më shumë se: 4,500 ekspozita, shumica e tyre duke qenë ndërkombëtar; 50 milionë metra katror të hapësirës me qira në vit; 1 milion pjesëmarrës çdo vit; 150 milion vizitorë në vit; 12 milionë metra katrorë hapësirë bruto ekspozitë rentable. SISO Në vitin 1990, 12 prodhuesit e pavarur ndjene nevojen për të diskutuar çështjet e industrisë si ato lidhur me organizatorit për-përfitim. Ky grup, që përfaqëson tregues kryesor i pavarur vendosën të formojnë një shoqatë të të njëjtit mendim prodhuesit tregojnë se do të jetë i përkushtuar për plotësimin e nevojave të të tregojnë prodhuesit për-përfitim. Ky ishte formacioni i SISO - Shoqëria e Pavarur Trego Organizatorët. Nëse ka një trup që përfshin ndikimin dhe të menduarit strategjik të industrisë për-përfitim shfaqjen tregtare, e do të gjeni atë në SISO, vendin e vetëm ku presidentët, pronarët dhe CEOs e për-fitimprurëse kompanitë prodhuese të tregojnë takohen, shkëmbimin e ideve, përvojat ndajnë, projekte të industrisë të gjerë të nisë, dhe të mësojnë nga njëri-tjetri. SISO sot përfaqëson më shumë se 160 kompani anëtare që shkojnë në madhësi nga takimet më të vogla të hoteleve dhe ekspozita, për kompanitë me miliardë 27

134 dollarësh portofolet globale... dhe këto ekspozita përfaqësojnë vetëm rreth çdo sektor të industrisë. Anëtarët SISO prodhojnë më shumë se ngjarje në nivel global, duke përfshirë tregtinë dhe tregues të konsumit, industrisë dhe konferenca në shënjestër, dhe ballë për ballë ngjarjeve të tjera. Anëtarë të veprojë dhe vetë tregues e tyre, si dhe menaxhimin e tregues për të tjerët. Anëtarët SISO janë të ndryshme në madhësi dhe në shtrirje. Misioni i Shoqërisë së Pavarur Trego Organizatorët është për të plotësuar nevojat e CEOs dhe menaxhmentin e lartë fitimprurëse prodhuesit tregojnë në një mjedis ku vendimet strategjike dhe taktike mund të zbatohet për të maksimizuar potencialin e tyre të fitimit, duke siguruar: 1. kolegëve rrjeteve mundësitë 2. Arsimi 3 Një zë i konsoliduar për klientët, furnizuesit, institucioneve arsimore dhe organet e pushtetit, qoftë në mënyrë të pavarur ose në bashkëpunim me shoqatat e tjera të industrisë 4. Research, gazeta bardhë, tendencat e industrisë, dhe praktikat më të mira në industrinë e ngjarjeve IAEE Shoqata Ndërkombëtare e ekspozitave dhe ngjarjeve (IAEE), dikur Shoqata Ndërkombëtare për Menaxhimin e ekspozitave (IAEM), është një shoqatë tregtare e themeluar për të nxitur rritjen dhe zgjerimin e industrisë botërore ekspozitë të gjerë. Kjo përfshin profesionistë të cilët organizojnë, sjelljen, dhe Takimet tregtare mbështetje, ekspozita, takime, dhe ngjarjet në vende private dhe publike. IAEE përmbush misionin e saj përmes programeve të edukimit dhe avokimit që shërbejnë më shumë se 6000 anëtarë në 52 vende. Përveç qindra individ, IAEE e shërben shitësit partnere dhe organizatave të shërbimit që kanë interesat e biznesit në industrinë e ekspozitës. IAEE u themelua në vitin 1928 si Shoqata Kombëtare e Menaxherët Ekspozita, për të përfaqësuar interesat e shfaqje të tregtisë dhe të menaxherëve të ekspozitës. IAEE promovon vlerën unike të ekspozitave dhe ngjarjeve të tjera që sjellin blerësit dhe shitësit së bashku të tilla si prezantimesh, konferenca me një komponent ekspozitë, dhe ekspozita të pronarit të korporatave. IAEE është burim parimi për ata që planifikojnë, prodhojnë dhe industrinë e shërbimit. Expo-Online- ne Gjermani, SHBA dhe Azia Ka disa bazave të të dhënave në dispozicion që ofrojnë informacion për panaireve. Kliko mbi emrin e kompanisë për qasje në bazën e të dhënave të tyre. Burimet aziatike ( Baza e të dhënave për ekspozita aziatike. Informata shtesë për produkte të reja, Hulumtim Online-Product, kontaktet direkte për prodhuesit, eksportuese dhe importuese kompani. Bashkëpunimi me "Tregtisë e Centralizuar AUMA ( Baza e të dhënave për të dy ekspozita gjermane dhe ndërkombëtare 28

135 Baza e të dhënave AUMA jep informacion të detajuar statistikore për panaireve në Gjermani dhe panaireveve të tregtisë së jashtme të organizuara nga kompanitë gjermane. Ekspozitave rrumbullakët botë ( Baza e te dhenave ne AZI. 86 kategori kërkimore. Informacioni i mëposhtëm është në dispozicion online: Eksporti dhe udhëzues ekspozitë, Lista e kompanive të ekspozitës, të qëndrojë kompanitë që ndërtojnë dhe hotelet. Expobase ( Bazë të dhënash e madhe e ekspozitave gjermane dhe të huaj. Çon në informacion në lidhje me qëndrimin e ndërtimit kompanitë, hotele, shërbime, Forwarding Tregtisë. Expoweb ( Expo-bazës së të dhënave e ekspozita SHBA me 78 segmente industriale, regjistrimin alfabetik. Tregtisë Show Qendrore ( Baza e të dhënave më shumë se ekspozitave të regjistruara në mbarë botën; më pak informata. Informacion shtesë mund të porositen me . Bashkëpunimi me " burimet aziatike." Rrjeti Tregtisë se Lajmeve ( Baza e të dhënave të SHBA ekspozita me hulumtime brenda 108 segmente industriale. Newsletter falas me këshilla rreth ekspozita dhe marketingut. Prenotim online e hotele, bileta dhe makinë-qira. Ekspertët t'iu përgjigjur pyetjeve në lidhje me ekspozita dhe marketingut. U përgjigjur mujor në internet i pyetjeve. B. Aspektet emarketingut specifike Panaireve janë multifunksionale: ato mund të jenë të përziera me instrumente të veçanta dhe vështirë se mund të shihet si i pavarur pa mbivendosje me mjete të tjera, të tilla si reklamat ose promovimin duhet të integrohet në konceptin strategjik të një kompanie të marketingut, dhe të përshtatura për mjete të tjera të marketingut të gjitha instrumentet tjera të marketingut duhet të përshtatet me pjesëmarrjen drejtë dhe repeatable, sepse "pjesëmarrja ne panaire e Tregtisë është shumë e shtrenjtë të jetë i kufizuar në ekspozitë vetëm" Rëndësia e mjeteve të veçanta të komunikimit dhe mediave: n = 502 ekspozues (burimi: AUMA 2010) 29

136 AUMA, shoqata gjermane e industrisë së ekspozitës, rregullisht kryen një studim në lidhje me përdorimin e shfrytëzimin aktual dhe të ardhshëm të panaireveve nga ndërmarrjet e përfaqësuesit gjermane. Pyetësori i fundit të vitit 2010 përmbante një pyetje në lidhje me rëndësinë e mjeteve të ndryshme të komunikimit. Prania e kompanisë në internet u klasifikuar si mjeti më i rëndësishëm të komunikimit (90%), e ndjekur nga panaireve dhe ekspozita (83%) dhe marrëdhëniet e konsumatorëve të kompanisë në shërbimin në terren (76%). Dy nga këto mjete të përqëndrohet në kontaktet personale. Një grup më pak i rëndësishëm i instrumenteve të marketingut përfshin: Direct- Mail (57%); reklamat në revista profesionale (53%), marrëdhëniet publike (44%), dhe shitjet e produktit nëpërmjet internetit (42%), ngjarje të tjera (p.sh. prezantimesh, 41%) dhe prezantime në kongrese (36%). Mjetet e tjera të komunikimit janë të një rëndësie të vogël (p.sh. reklamat: në natyrë, duke përdorur mjete të tjera të internetit, në gazeta, canvassing, sponsorizimin, TV dhe radio). Tregues Tregtisë dhe ekspozita të lidhura me biznesin: Politika e Produktit Politika e Shpërndarjes Politika e kontratës Politika Promovimi Pjesëmarrja e Tregtisë se drejtë mund të konsiderohet si një mjet të pavarur komunikimi ose si një plotësues për mjete të tjera të marketingut. Takimet tregtare të kërkojë një kontribut të kombinuar të mjeteve të ndryshme të komunikimit. Shumë instrumente të tjera të marketingut: p.sh. reklamat, marrëdhëniet me publikun, promovimin, duhet të përdoret për të marrë pjesë me sukses në shfaqjen tregtare. 30

137 Politika e Produktit Politika produkt është pak rëndësi për pjesëmarrje në tregues tregtisë. Ekspozuesit të cilët janë duke përdorur tregues tregtisë si një kanal të pavarur të shpërndarjes kombinuar e produkteve dhe shërbimeve për të marrë një paketë të veçantë të drejtë. Kjo paketë është shitur si një ofertë të veçantë, në dispozicion vetëm në shfaqjen tregtare. Për ndeshjen e tregtisë tregojnë nomenklatura e cila është e lejuar nga organizatori, ekspozuesit duhet zgjedhur produktet përkatëse të kompanisë. 31

138 Politika e shpërndarjes Shpërndarja mund të ketë dy qëllime për ekspozuesit. Në disa segmente të tregut Takimet tregtare janë përdorur si një kanal të veçantë të shpërndarjes dhe të luajnë një rol të rëndësishëm në shitjen e produkteve të kompanisë (p.sh. industrisë stoli dhe të shikojnë). Vendosja e stendat në ekspozitë në zonën e ekspozitës mund të konsiderohet si një vendim të shpërndarjes si. Drejtë vendosje - frekuencë të lartë të vizitorëve - do të ndikojnë në suksesin individual të ekspozuesi. Politika e kontratës Për të motivuar konsumatorët për të vizituar shfaqjen tregtare dhe për të blerë produkte dhe shërbime ekziston mundësia për të ofruar tregojnë tregtisë çmime të veçanta për vizitorët. Ata marrin zbritje në varësi ose në praninë e tyre ekspozitë ose në sasinë e produktit blerë. Ndonjëherë kushtet e veçanta të pagesës janë ofruar. Vizitorët mund të shtyjë blerjet e rregullta për të marrë avantazhet e çmimeve të reduktuara. 32

139 Politika Komunikimi Pjesëmarrja në panaireve është para së gjithash një komunikim apo mjet promovues, për të promovuar produktet, shërbimet dhe markave. Në faqet e mëposhtme mjetet specifike të komunikimit të përdorura për pjesëmarrjen ekspozitë janë përshkruar: 33

140 Si qendron konceptimi Disa ekspertë janë të nevojshme për të përfunduar një kabinë tërheqëse dhe informative: p.sh. arkitektë me përvojë, designers fazë, artistë grafik, mjeshtrit, dhe ndërtuesit kabinë. Një koncept kabinë është një mënyrë tre dimensionale për të promovuar një firmë. Ngjyrat, të lehta, dizajn dhe teknikat audio-vizuale janë përdorur për të paraqitur produktet dhe shërbimet. Fotografitë tregojnë mënyra të ndryshme të përdorur elementet e mundshme të projektimit. Aktivitetet e komunikimit drejtë Tregtisë Një fushatë reklamuese mund të përdoret për të njoftuar pjesëmarrjen e një kompanie tregojnë tregtisë dhe të ftojë grupe të veçanta të synuara. Marketingut të drejtpërdrejtë duhet të konsiderohet si një mjet përkatës për të motivuar konsumatorët për të vizituar shfaqjen tregtare. Panairi - Marrëdhëniet me publikun: Në varësi të rëndësisë instrumente të ndryshme të marrëdhënieve publike të kompanisë mund të përdoret: konferencë për shtyp, kits shtyp, intervista për shtyp. Këto mjete të ndihmojë për të njoftuar pjesëmarrjen e kompanisë, për të promovuar produkte të reja dhe për të përmirësuar imazhin e firmës. Ngjarjet e marketingut mund të përdoret si atraksione të tjera. Ato janë realizuar ose në 34

141 kabinë, ose mund të organizohet jashtë hapësirës ekspozuese. Ngjarjet Marketing ndihmojë për të prodhuar emocione dhe mbështesin efikasitetin e përdorimit të mjeteve të tjera. shitjen personale: Tregues Tregtisë janë një mjet i veçantë për të ndërtuar marrëdhënie dhe për të pasur kontakte personale të klientëve aktual ose të ardhshëm. Si ekspozita janë të paracaktuar nga kontakt ballë për ballë për konsumatorët, të menaxhimit të konsumatorëve marrëdhënie mund të praktikohet personalisht dhe drejtpërdrejt. Bashkëpunimi për komunikim. Organizatori-së dhe interesat Ekspozuesit janë të barabartë në lidhje me promovimin e vizitorëve. Më shumë vizitorë cilësi të paraqesë në shfaqjen tregtare, më të mirë për të dy palët. Prandaj organizatorët ofrojnë materiale të ndryshme që mund të përdoret nga ekspozuesi: p.sh. broshura, fletëpalosje, plane zonë, bileta falas të hyrjes. IT-Marketing Gjatë viteve të fundit IT-Marketing është bërë një mjet shumë i suksesshëm për të kontaktuar klientët potencial dhe për të hapur tregje të reja. Organizatorët ofrojnë faqet e internetit të veçanta ku ekspozuesit janë në gjendje të paraqesin produktet dhe shërbimet e tyre. Duhet të ketë një buletin për të njoftuar pjesëmarrjen. Para dhe gjatë pjesëmarrjes së ekspozuesit informon klientët e tij dhe destinacionet e tjera në lidhje me ngjarje të veçanta në panair. Një unazë vulos etiketën e cila njofton pjesëmarrjen duhet të jetë e bashkangjitur me çdo e- mail që po largohet në formë digjitale. New Media Ftesa gojore e perdoruesit gjeneron permbajtjen Sondazhet e kryera në Evropë dhe në SHBA tregojnë se fjala e gojës është një nga burimet më të përdorura zakonisht të informacionit për të vendosur nëse do të marrë pjesë në një ekspozitë apo jo (nga ekspozuesit dhe vizitorët), si për ekspozita B2B dhe B2C. Industria e ekspozimit është prekur nga zhvillimi i modeleve të komunikimit të bazuar në rolin e ri të konsumatorit. Ndryshimet janë të shtyrë nga: Interesi i ulët për tradicionale masmedia Rritja e ndërgjegjësimit konsumit Nevoja për personalizimit (p.sh. ipod, Myspace, Youtube,...) Zhvillimi i teknologjive të reja të lidhura me media (internet, blogs, komunitetet virtuale, e- newsletter) 35

142 New Media - Marketingu Viral Marketingu viral është i shpejtë transferimi, i pakontrolluar i mesazheve në mes individëve dhe rrjetet ekzistuese të marrëdhënieve: mesazhi është përcjellë nga ftesa gojore apo të mediave online, të tilla si blogs, biseda dhe faqet e internetit dhe është i bazuar në ekzistencën e një komuniteti të referencës për të cilat të gjithë bashkëbiseduesit përkasin. Avantazhet: lehtësia e ekzekutimit të fushatës për marketing relative dhe me kosto të ulët (në krahasim me mail direkt) Targetimi i mirë Shkalla e lartë dhe të shpejtë përgjigje. Marketing viral është e re në lidhje me metodat e paraqitjes, por është e ka origjinën e lashtë. Panairevet vetë janë mjete të komunikimit virale: në bazë të komuniteteve që përbëjnë kompanitë prodhuese dhe blerjen e kompanive në një sektor të caktuar, Ndërveprim kanë inkurajuar gjithmonë dhe shkëmbimi i informacionit Marketingu i Integruar i Komunikimit(KPM) është "një proces i planifikimit të dizajnuara për të siguruar që të gjitha kontaktet markë e pranuara nga një klient ose perspektivë për një produkt, shërbim, apo organizatë janë të rëndësishme për atë person dhe të qëndrueshme në kohë." (Marketing Fuqia Dictionary) Marketingu i Integruar i Komunikimitë shtë një term i përdorur për të përshkruar një qasje holistike të marketingut. Ajo ka për qëllim për të siguruar qëndrueshmërinë e mesazhit dhe përdorimin plotësuese të mediave. Koncepti përfshin kanalet e marketingut online dhe offline. Kanale Online marketingut të përfshijë asnjë fushatë e-marketingut apo programe, nga search engine optimization, paguaj-per-click, Filialin, , flamur për web fundit kanaleve të lidhura për webinar, blog, podcast, dhe TV në internet. Kanale Linje marketingut janë të shtypura tradicionale (gazetave, revistave), me qëllim mail, marrëdhëniet publike, marrëdhëniet e industrisë, billboard, radio dhe televizion. 36

143 Një kompani e zhvillon programin e vet të integruar të komunikimit të marketingut duke përdorur të gjitha elementet e marketingut miks (çmimi, vend, produkt, dhe të promovimit). Pjesëmarrja në tregues tregtisë është përdorur shpesh si një mundësi për të promovuar produktet dhe shërbimet e reja apo për të shpallur strategjinë e re e kompanisë marketingut. Si ekspozita janë vetëm një nga disa mjete të nxitjes - nganjëherë mjet kryesor i komunikimit - është e rëndësishme që të përdorin të gjitha instrumentet e mirë-koordinuara në përmbajtje, dizajn dhe kohë. Kjo mënyrë e integrimit duhet të përdoret për shpalljen e pjesëmarrjes shfaqjen tregtare vetë. Pjesëmarrja V. Panairi A. Kriteret e përzgjedhjes Treguesit e Tregtisë janë të dobishme për shumë strategjive të kompanisë: p.sh. nisjen e produkteve të reja, hapjen e tregjeve të reja, përmirësimin e marrëdhënieve të konsumatorëve. Çdo ekspozues potencial duhet të zgjidhni treguesi duhur për çdo qëllim. Prandaj ai duhet të përdorë sa më shumë burimet e informacionit të jetë e mundur.më mirë informatat në lidhje sasi një shfaqje dhe cilësinë, aq më mirë mundësinë për një pjesëmarrje të suksesshme. Bazuar në këtë informacion menaxher ekspozitë duhet të përcaktojë kriteret dhe objektivat për të tregtisë pjesëmarrjen drejtë të kompanisë. Kriteret e mëposhtme janë të rëndësishme: 1. Llojet e panaireveve tregtare në dispozicion për segmentin e produktit 2. Relevanca e panairit të tregtisë për tregun Grupi i synuar 3 Klienti 4. Konkurrenca 5. Shpenzimet 6. Cilësia e organizatorit të tregtisë së ndershme 7. Kushtet themelore 1. Llojet e panaireve - Kombëtare ose ekspozita ndërkombëtare Shfaqje ekonsumatorit ose shfaqje tregtare Në mënyrë që të përdorin panaireve efikasitet si pjesë e marketingut miks, është e nevojshme të jetë selektiv. Lloji i ekspozitës - kombëtare ose ndërkombëtare, konsumatorit apo tregtisë tregojnë - do të jetë një kriter i parë për të vendosur nëse mund të arrihet strategjia e marketingut të kompanisë dhe objektivat. Nëse zona e kompanisë ujëmbledhës është e orientuar në nivel kombëtar menaxhimin e ekspozitës duhet të zgjidhni ekspozita në të cilën pjesëmarrës kombëtare të marrë pjesë dhe ku vizitorët kryesisht të brendshme janë të pritshme. Nëse kompania eksportet e produkteve dhe shërbimeve të saj në vende të huaja pjesëmarrja në ekspozita ndërkombëtare ose të vendit në shtëpi ose të vendit të zgjedhur është e rekomandueshme. Më shumë vizitorë të vendit të huaj pritet të vijë më të mirë vendimin për ekspozitën përkatëse. 37

144 Vendimi ose për të marrë pjesë në një shfaqje të tregtisë apo në një shfaqje të konsumit është një tjetër kriter që duhet të merret parasysh kur zgjedhjen ekspozitën e duhur. Tregues të konsumit janë kryesisht për shitjen e drejtpërdrejtë. Nëse grupet e drejtpërdrejtë të synuar janë kryesisht konsumatorët paraqitja në një shfaqje të konsumit është e preferuar.biznesit B2B zhvillohet në tregues tregtisë. Si vendimet për investime janë si një rregull mes ose afatgjatë e orientuar pjesëmarrjen në tregues tregtisë për mallrat e prodhimit shërben për të zhvilluar marrëdhëniet me klientët dhe klientët. Vendimet përfundimtare të blerjes janë bërë shpesh pas ngjarjes (p.sh. IT tregues, makineri ndërtimi). Takimet tregtare për mallrat e konsumit të punuar ndryshe. Vizitorët janë dyqane të shitjes me pakicë apo ndërmarrje të krahasueshme të cilat e bëjnë vendimet e tyre blerëse në shfaqjen përkatëse (p.sh. dhurata, ushqim, tregues biçikletë). 2. Relevanca e panairit të tregtisë për tregun: Rëndësia e një panair mund të përcaktohet nga tregues të ndryshëm: - Prania e tregut - Përsëritje e panairit të tregtisë - Temat - Cilësia e kërkesës dhe ofertës në panairin tregtar - Plotësia e segmenteve të tregut të lejuara - Zona ujëmbledhëse Prania e tregut mund të matet me numrin dhe cilësisë (dmth lider) të kompanive që përfaqësojnë ofertën me kërkesën e segment të tregut. Ekspozitave të zhvillohet në mënyrë të rregullt: një herë, dy herë ose më shpesh gjatë një viti, çdo dy, tre vjet ose edhe në periudha më të gjata. Në varësi të strategjisë së marketingut dhe ngjarje të caktuar ekspozita e duhura duhet të zgjidhen. Subjektet dhe nomenklatura e ekspozitave është me rëndësi për vendimin për të marrë pjesë ose jo. Cilësia e ofertës dhe kërkesës është e përfaqësuar nga prania e menaxherëve të nivelit të lartë dhe vizitorët. Informacioni është në dispozicion nga organizatorët. Zona e përfshirjes mund të jetë rajonal, kombëtar apo ndërkombëtar, dmth vizitorë pritet të vijnë nga këto zona. Në varësi të objektivave kompanitë ekspozuese, ky kriter është me rëndësi për vendimin pjesëmarrjes përfundimtar. Grupi i synuar 3 Klienti Ekspozuesit janë në kërkim për tregti tregues në të cilën ata mund të gjeni mysafirëve drejtë, dmth blerësit potencial për sot apo blerjet e ardhshme. Prandaj ekspozues do të duhet të kontrolloni vizitorët e ekspozitës mëposhtme kritereve: 38

145 - Origjina Rajonale Are Trade shows still important? If done successfully, exhibiting at trade shows can still be a powerful way of getting products and services in front of potential buyers in the UK and Ireland. There are for example over 500 trade shows each year in the UK and Ireland, and each have the potential to generate significant business in the market. Trade shows, done well, can deliver a number of benefits: lead generation buyers, distributors, agents market intelligence competitor insights, market trends, innovation previews PR exposure - media, speaking opportunities, in-show awards service providers industry associations, logistics partners, marketing - Dega - Madhësia e kompanisë - Zona e operacioneve Një panair tregtar është një mundësi e shkëlqyer për të marrë në kontakt direkt me grupet e synuara. Ajo mund të jetë më efikas se shërbimit të kompanisë në terren. Për këtë arsye, kompania duhet të dini që ata duan për të adresuar në panair. Dizajni i pjesëmarrjes së tregtisë së drejtë duhet të krijohen në bazë të grupeve të synuara. Këto mund të përcaktohet bazuar në aspektet e mëposhtme: Origjina Rajonale, degë dhe madhësia e kompanisë klientit, zona e operacioneve të klientit, frekuenca e blerjes klientit, dhe fuqia blerëse. 4. Konkurrenca "Shtepi te padëshiruar" Ndonjëherë konkurrenca është e mirëpritur, nganjëherë një ekspozues shmang konkurrentët. Pas rregullat e një sistemi të orientuar në treg është e dobishme që të jetë i pranishëm ku janë konkurrentët tuaj. Megjithatë, ndonjëherë është e dëshirueshme për të shmangur kontakte të drejtpërdrejta me konkurrentët (p.sh. në kërkim të një tregu provë, në rast të disavantazheve të dukshme konkurruese). 39

146 5. Shpenzimet Përkundër të gjitha avantazhet e tregues tregtisë, buxheti duhet të jetë e mjaftueshme për të mbuluar pjesëmarrjen.ekspozues llogarit një buxhet të bazuar në kostot e pritshme. Nuk janë një shumë të llojeve të kostos të cilat duhet të merren parasysh: p.sh. qëndrojë me qira, të qëndrojë design, kabinë dispozitë, personelit, udhëtimit dhe marketing. Nëse buxheti është i mjaftueshëm pjesëmarrja mund të realizohet. Nëse ekspozues pranon se buxheti në dispozicion është më i vogël se sa e nevojshme pjesëmarrja duhet të rishqyrtohet ose anulohet. Pyetja bazë është: A mund të përballojë pjesëmarrjen tregtisë së drejtë? Buxheti është llogaritur bazuar në kostot e pritshme dhe duhet të definohet para se pjesëmarrja tregti të ndershme është kontraktuar. Nëse buxheti është i mjaftueshëm pjesëmarrja mund të realizohet; nëse jo, buxheti apo lloji i pjesëmarrjes duhet të përshtatet. 6. Cilësia e organizatorit të tregtisë së ndershme Kriteret e mëposhtme duhet të merren parasysh: Përvojë dhe know-how Strategjia e Marketingut vendi Ekspozita dhe qasjes Cilësia menaxhimin e organizatorit e tregtisë së ndershme gjithashtu mund të ndikojnë në vendimin për të marrë pjesë. Cilësia e pajisjeve të faqes, të tilla si hapësirë, dizajn, lloji i sallave, baza ajrore të hapura dhe cilësinë e objekteve duhet të jetë e pranueshme. Përvoja e organizatorit mbështet cilësinë e ekspozitës. Lidhjet e transportit dhe infrastrukturës mund të ndikojnë në vendimin e pjesëmarrjes. A është vendi ndodhet qendra (gjeografikisht); a ka strehim të mjaftueshme në dispozicion? SHEMBULL: Përvoja dhe di-sa Montgomery, London 40

147 Njohur ndërkombëtarisht si një pionier kryesor i ekspozitave B2B, Montgomery fokusohet në ndërtimin e marrëdhënieve me partnerët dhe dhënien e blerësit dhe shitësit të specializuar ballë për ballë. Historia vendosur afat MONTGOMERY e daton mbi 100 vjet dhe të gjitha filloi me ekspozitën Building në vitin Vendi Ekspozita Qasja Hong Kong Konventa dhe Qendra Ekspozita Hong Kong është qendër biznesi të Azisë, dhe Qendra është në qendër të biznesit të Hong Kong - aktiv qarkut Wanchai. Me pamje të famshme Victoria Harbour, Qendra është e përshtatshme lidhur me walkways mbuluara në hotele ngjitur luksoze, përfshirë edhe Grand Hyatt Hong Kong dhe Rilindja Harbour View Hotel. Gjithashtu afër janë të sistemit të MTR -Hong Kongut moderne metro - autobus aeroport, qyteti autobusët dhe anijet, bankar, zyra kryesore e pas, dhe të gjitha pazar dhe argëtuese që Hong Kong është i famshëm për. Vendi Ekspozita dhe qasja Messe Stuttgart, Germany Messe Stuttgart është një qendër ekspozitë dhe të drejtë të tregtisë pranë Shtutgartit Aeroportit, 7 kilometra në jug të Shtutgartit, Gjermani. Baza e reja ekspozitë, të cilat janë 41

148 përfunduar në vitin 2007, janë të drejtë tjetër për autostradë A8 (autostradës). Qendra mund të arrihen nëpërmjet rrjetit lokal suburbane hekurudhor. Qendra Stuttgart ekspozitë përfshin shtatë salla standarde matëse 10,500m² dhe një sallë të lartë me një sipërfaqe neto ekran të 26,800m² cila është projektuar edhe për të kujdesem për ngjarjet sportive dhe koncerte.qendra Ekspozita përfshin gjithashtu një komunikimi dhe ngjarjet qendër, e Internationale Congresscenter ose SHKB, e cila përfshin një sallë kongresesh (4900m²), dhoma me kongres (2600m²) dhe objektet e konferenca që përfshin 25 dhoma takimi. Në sajë të vendndodhjes së saj në mes të aeroportit dhe motor-mënyrë, Qendra e re Panairi ka një infrastrukturë të pakrahasueshme të trafikut. Lidhje të drejtpërdrejtë të autostradës A8, rrugës trungu B27, në aeroport, S-Bahn (hekurudhë të shpejtë-transit) dhe, në të ardhmen, stacioni hekurudhor i planifikuar për trenat lokale dhe të distancave të gjata do të sigurojë që vizitorët dhe ekspozuesit do të jenë në gjendje për të udhëtuar shpejt dhe me lehtësi të Qendrës Fair Tregtisë Kushtet tjera Data Disponueshmëria e personelit Situata dhe pjesëmarrjes objektivat përshtaten me temën e panairit të tregtisë 42

149 varg Përfaqësuesi i mallrave në ofertë Në varësi të segment të tregut, periudha e blerjes duhet të merren në konsideratë. Data e shfaqjes duhet të përshtaten këtë specifikim. Për shkak të punës të brendshme, disa herë personeli mirë Booth nuk është në dispozicion. Në këtë rast pjesëmarrja duhet të rishqyrtohet. Kjo tingëllon e habitshme; në qoftë se një kompani e ekspozitave produkte të reja klienti pret produktet të jenë në dispozicion brenda një kohe të caktuar mbas mbylljes së tregtisë tregojnë. Kontrolli i Perfitimeve te Panaireve Tregtare Një numër në rritje i ekspozuesve duan për të llogaritur raportin e kostos dhe përfitimit të tregtisë pjesëmarrjet e tyre të drejtë më saktë. Megjithatë, për shkak se kompanitë e vogla dhe të mesme, në veçanti, shpesh nuk formulojë ndonjë objektivat e ndershme tregtare saktë, përfitimet e pjesëmarrjes shpesh nuk janë të vendosur në shkallë të gjerë të mjaftueshme; fokusi është kështu kryesisht në kostot. Si rezultat, disa kompani besojnë se tregtia pjesëmarrjet drejtë të ketë një raport të pafavorshëm kosto-përfitim. px Procedura e shënuar: Modeli shënuar tregon një shembull hipotetik për zgjedhjen e drejtë të tregtisë. Para së të gjitha kriteret duhet të jenë të zgjedhur të cilat janë vendimtare për cilësinë e një ngjarje nga pikëpamja e një ekspozues. Disa nga kriteret më të rëndësishme janë sugjeruar tashmë. Kriteret më të mund të përfshihen. Pesha e kritereve të përzgjedhjes. Çdo kriter merr një peshë korrespondon rëndësisë individuale për cilësinë e ngjarjes. Panairet tregtare vlerësohen me një rezultat në mes kriter 1 dhe 10 për. Ky rezultat tregues se cilësia është vlerësuar nga ekspozuesi për kriter dhe tregtisë së drejtë në lidhje me panairevet konkurruese. Pesha dhe rezultati shumëzohen me njëri-tjetrin për të llogaritur rezultatin për të drejta dhe kriter. 43

150 Rezultatet janë shtuar për vlerësimin përgjithshëm. Sa më i lartë i vlerësimit arritur totale, më mirë vlerësimi i panairit përkatës është nga pikëpamja e objektivave dhe kërkesave të cilësisë të ekspozues. shembull: Në rastin e bashkangjitur katër panaireve u gjykuan në katër vende të ndryshme. Zgjedhja dhe vlerësimi duhet të kuptohet si një shembull. Panairi tregtar në Valencia ka arritur rezultatin më të lartë të plotë me 698 për ekspozuesi hipotetik. Panairevet e tjera tregtare janë në vijim. A (ponderuar) Modeli shënuar është një teknikë përzgjedhje e cila është përdorur për të zgjedhur në mes të projekteve apo alternativave vendim. Kjo metodë ndihmon në rastet kur nuk ka të thjeshtë kriteri, vetëm për të punuar me të dhe një numër faktorësh duhet të merren parasysh. B. Strategjitë dhe Stilet e Ekspozitave Pasi vendimi për të marrë pjesë është bërë, strategjia ekspozitë, stil ekspozitë dhe objektivat ekspozitë duhet të përcaktohet. Strategjia Ekspozita dhe stil plotësojnë njëri-tjetrin. Ajo ka provuar të jetë e dobishme për të ndjekur këto hapa planifikuar si stilet ekspozitë bëjë më të lehtë për të vendosur se cili dizajn kabinë dhe cilat mjete të komunikimit për të zgjedhur për pjesëmarrjen. Ekspozita (marketingut) strategjitë Në kuadër të strategjisë së marketingut është e vendosur që produktet që do të ofrohet për të cilat tregjet.kompania mund të ose të pranishëm produkte të reja ose tashmë të njohura. Ajo mund të zgjedhin në tregjet aktuale si relevante për ofertën e tregut apo tregje të reja të cilat nuk janë hapur ende për vlerësimin e kompanisë. Nëse ju kombinoni tregjet potenciale (të reja ose të njohur) me llojin e produkteve (të reja ose të njohura) strategjitë e përpunimit të katër të tregut mund të dallohen. STILI I Ekspozites Koncepti i stilit te ekspozitës ofron një udhëzim nga i cili elementet e projektimit të një kabinë mund të zgjedhur, dhe instrumentet e marketingut mund të zgjidhen dhe të zbatohen në fund. Një stil ekspozitë mbështet procesin e vendim-marrjes në prag të ekspozitës. Menaxhmenti duhet të zgjedhë se cilat instrumente të komunikimit (p.sh. konferencë për shtyp, broshura, mailing drejtpërdrejtë, ngjarje të veçanta, parulla, shpallje) për t'u përdorur.stili ne Ekspozita jep kriteret për vendimin përfundimtar. penetrimit të tregut 44

151 Klienti i orientuar drejt stilit te ekspozitë. Penetrimi i tregut do të thotë se ekspozues përpiqet për të rritur shitjet me ndihmën e produkteve të përcaktuara. Për këtë qëllim, konsumatorët e vjetra duhet të jenë të motivuar për të gjeneruar shitje më të larta, ndërsa konsumatorët e rinj duhet të jenë të bindur për blerjet për herë të parë. Si aplikimin e produkteve është e njohur gjerësisht, duhet kushtuar vëmendje për të kujdesit të konsumatorëve dhe marrëdhëniet. Në këtë rast, një stil të fortë në shërbim të klientëve ekspozitë është e dobishme. Zonat e diskutimit ku personeli mund të flasim për të konsumatorëve janë të nevojshme. Reklamim në katalog, në hartat në terren, në revista profesionale, si dhe ngjarjet në kabinë (p.sh. mbrëmje konsumatorëve) janë teknika të rëndësishme të marketingut. zhvillimi i produkteve Produkt orientuar drejt stilit te ekspozitës. Strategjia e zhvillimit të produktit thekson shitjen e produkteve të reja për konsumatorët e fituara. Produkti duhet të paraqitet me mundësitë e saj të aplikimit. Kjo çon në një stil të produktit të orientuar ekspozitë. Përveç promovimit të shitjes (mostrave, kuponat dhe giveaways), tregues të veçanta të organizatorit, ngjarje të veçanta në sallën e ekspozitës, dhe mailing drejtpërdrejtë janë teknika të fortë të marketingut, të cilat ndihmojnë për të dhënë një produkt theks të veçantë. Ndërsa planifikimi konceptin kabinë, është e rëndësishme për t'u siguruar që personeli të ketë hapësirë të mjaftueshme për shfaqje të produktit dhe të përdorimit. zhvillimi i tregut Kontaktoni per stilin e ekspozitës Nëse strategjia është që të hapë tregje të reja, ekspozues ka për të fituar konsumatorë të rinj 45

152 për produktet e saj. Produkt, grup dhe e markë kanë për të futur në të njëjtën kohë. Kjo do të thotë se ekspozues duhet të bëni të sigurtë që paraqitja e tij tregtia e drejtë është gjithëpërfshirës, si dhe të mbetet në mendje. Kontakte të reja dhe të komunikimit të hapur duhet të jenë dhënë theks të veçantë. Detyra i ekspozuesit bëhet shumë më e vështirë në qoftë se ai diversifikon aktivitetet e shitjes e tij. Në këtë rast, ai nuk mund të bien përsëri në përvojën e tij ose me tregjet e njohur ose të themeluara. Përtej kësaj, ai është duke kërkuar për klientët e rinj. Mundësitë e aplikimit dhe avantazhet e produktit duhet të paraqiten dhe të vetëdijes problem duhet të jetë krijuar. Për të arritur këtë, konsultimet intensive dhe kontaktet me ekspertët janë të nevojshme. Prandaj një stil këshillues orientuar ekspozitë duhet të përdoret. Për konsulence është e rëndësishme që të ketë një zonë të qetë shtrojë. Në të njëjtën kohë prezantimi i produkteve dhe markë duhet të jetë e mundur. Një alternativë është që të ndajë kabinë në dy kate. C. Synimet e Ekspozites Pse vendosen objektiva për pjesëmarrjen në tregtinë e prezantimit? Një hap i rëndësishëm në konceptin e pjesëmarrjes është përcaktimi i objektivave ekspozitë, që nga pjesëmarrja efektive në një panair tregtar është i mundur vetëm në bazë të qëllimeve të shëndosha. Përgatitja organizative është i ndikuar nga qëllimet e përcaktuara. Pas shfaqjes ata ofrojnë mundësinë për të kontrolluar suksesin e pjesëmarrjes. Përmbajtja e objektivave ekspozitë duhet të përcaktohet. Kjo përfshin përcaktimin e grupeve të synuara dhe përcaktimin e kohës në të cilën objektivat duhet të realizohet. Diagrama tregon rezultatet e një hulumtimi empirik të tregut. Në këtë pyetësor, ekspozuesit kanë deklaruar se ata të përcaktuar objektivat e mëposhtme, kur ata marrin pjesë në ekspozita. "Për të rritur imazhin e kompanisë" u shpall që të jetë qëllimi më i rëndësishëm për më shumë se 80% të ekspozuesve. 70% e kampionit theksoi "takimet me grupe të reja të konsumatorëve" dhe "zhvillimit të kontakteve personale". 46

153 Qëllimet duhet të jenë funksionale Kjo do të thotë: matshme Lidhur me një periudhë të caktuar E shenuar drejt një personi apo grupi përgjegjës reale pranueshme A mendoni se njerëzit që kanë për të punuar për objektivat do të pranojë përmbajtjen dhe shtrirjen e objektivit? Motivimi A jeni të motivuar nga objektivat tuaja apo ata janë një barrë për ju? Objektivat ekonomike / objektivat Psikografike 47

154 Ka mënyra të ndryshme për të përcaktuar objektivat. Përveç ndarjes qëllimeve pas marketingut miks, është gjithashtu e mundur për të ndarë në qëllimet ekonomike dhe psikografike. Suksesi i qëllimeve ekonomike është relativisht e lehtë për të matur, sepse ajo është e fokusuar në të dhëna të matshme, të tilla si të qarkullimit, kosto-reduktimit, duke zgjeruar pjesën e tregut dhe kritere të tjera. Objektivat psikografike kryesisht përpiqet të ndikojë në qëndrimin e vizitorëve. Kjo është e rëndësishme në qoftë se një kompani përpiqet për të përmirësuar imazhin e saj, ose do të ndikojnë pamjen e vizitorëve e kompanisë. Ky sukses është i padukshëm dhe për këtë arsye vështirë të matshme siç ndodh në të ashtu-quajtur kutia e zezë. Nuk është një rregull: vendosjen e objektivave ka nevojë për një kontroll dhe kontrollin e këtyre objektivave. Në anën e majtë të tabelës në vijim ju të gjeni lloje të ndryshme të objektivave. Në anën e djathtë përmbajtjen dhe matja e këtyre objektivave janë përshkruar në detaje më shumë. Si për të lexuar: në qoftë se ka një objektiv të përgjithshëm "për të rritur shitjet e" objektiv operacional mund të përcaktohet si: "Për të rritur numrin e urdhrave në shfaqjen tregtare urdhrave në krahasim me emisionin e mëparshëm". Auditimi në këtë rast do të thotë vetëm duke numëruar urdhërat në fund shfaqjen tregtare dhe krahasuar ato me shifrat nga emisioni i fundit. 48

155 Për të dhënë një shembull për objektivave operacionalë objektivat ekonomike dhe psikografike e mëposhtme janë përcaktuar. Nëse një ekspozues (shih kapitullin V. A "Kriteret e përzgjedhjes") ka marrë pjesë tashmë në shfaqjen tregtare MARMOL në Valencia, objektivat e reja do të mund të përcaktohet si vijon: objektivat ekonomike Për të rritur numrin e vizitorëve në shfaqjen tregtare MARMOL; përgjegjës: Departamenti i Tregtisë. Rritja e numrit të porosive nga konsumatorët amerikanë (vitin e kaluar: 25 në vijim vit: 40); përgjegjës: Departamenti i Marketingut. Për të rritur shitjet e shërbimeve shtesë me 15%; përgjegjës: Shërbimi Field. Reduktimi i kostove shfaqjen tregtare me 5% në krahasim me vitin e kaluar tregojnë tregtisë: përgjegjës: Ekspozita Ekipi objektivat Psikografike Për të përmirësuar numrin e publikimeve pozitive të mediave nga 15% 35-40; përgjegjës: Ekipi për Marrëdhënie me Publikun Rritja e pjesës miqve që njohin markë e kompanisë katër javë pas shfaqjes; sot 25%, të synuar 35%; përgjegjës: Departamenti i Marketingut, Agjencia Marketing, Ekipi Studim tregu. Objektivat për shfaqjet e tregtisë: Konsumatorit dhe mallra industriale Objektivat individuale pjesëmarrja varet nga llojet e ndryshme të panaireve, të tilla si panaireve të mallrave të konsumit apo të investimeve (të prodhuar) mallrave panaireve. Qëllimi kryesor në një shfaqje të tregtisë për mallrat e konsumit është vendosja e urdhrave. Vizitorët e tregtisë së mallrave të urdhërojë për sezonin e ardhshëm. Ata nuk kanë nevojë për një autorizim për vendimin e tyre blerëse dhe mund të negociojë shitjen në panair. Prandaj është më e lehtë për të monitoruar dhe matur suksesin e arritur. Në panaireve tregtare për mallrat e investimit, urdhërat e menjëhershme janë relativisht të parëndësishme.negocimi-procesi i merr më shumë kohë për shkak se çështjet teknike duhet të zgjidhen. Nuk është një investim i madh financiar dhe një autorizim multilevel në vendimin blerjen. Ndonjëherë vendimet e investimeve janë bërë një kohë të gjatë, pasi panairi mbyllur.mënyrë nuk mund të caktuar direkt tek ngjarjes. Një vështirësi në panaireve tregtare për mallrat e investimit është se suksesi nuk është siç duhet e matshme, sepse fokusi është në ndërtimin e imazhit, duke rritur publicitet, dhënien e informacionit dhe konsulence. D. Ndikimi Dallim të madh në mes të një qëndrim dhe mundësitë e zakonshme të vizualizimi është rritja nga i dyti në dimensionin e tretë, e cila gjithashtu do të thotë zgjatje të prezantimit të mundshme. Koncepti kabinë është relevante për të drejtën e komunikimit dhe të buxhetit politikën e ekspozues. Ajo gjithashtu ndikon logjistikës ekspozuesit për të marrë e ekspozitave dhe materiale në kohën e duhur, në vendin e duhur, me kosto më të ulët. Në faqet e mëposhtme disa kritere janë diskutuar të cilat duhet të konsiderohen për kuvendin kabinë. 49

156 Kriteri 1: Llojet e kabinave Kabina është një mjet i tre-dimensionale të marketingut. Ajo përfaqëson kompaninë dhe është diktuese. Klientët dhe vizitorët të krahasuar kabinë me atë të konkurrentëve në shfaqje tregtare. Kriteri 2: Alternativat e projektimit te kabinës Disa faktorë duhet të merren parasysh për të përcaktuar se cili lloj i kabinë duhet të prezantohet në një panair. Një nga faktorët kyç për prezantimin e drejtë e ndërmarrjes është e projektimit i kabinës. Kriteri 3: Planifikimi dhe realizimi Vendimi ka të bëjë të marketingut dhe aspektet e kostos. Nëse ekspozuesi ka në plan të ripërdorimin kabinën ai duhet të vendosë se cili stendat lloji do të jetë alternativë e tij më të mirë. Kriteri 4: Kabina e zonave dhe funksionet Kabina përbëhet nga zona të ndryshme me funksione të ndryshme. Korrespondon me stilin e ekspozitës, menaxhimi duhet të vendosë se si përdorimi hapësirë: për prezantim, për këshillim ose për kontakte të lehtë dhe të shpeshta. Kriteri 1: Kabina / Llojet Llojet e ndryshme të tregtisë kabinat drejtë janë të ndikuar nga lloji i alokimit të hapësirës dhe qasje në ishujt ndares. Ka katër lloje themelore të kabinat. Kabinë ne rradhe (R) kabina ne kend (C) Kabinë ne fund (E) Kabinë Bllok ose kabinë ishull (B) Kabina ne Rradhe (R) Kabinë standarde rresht është projektuar që të qëndrojë prapa-ne shpine me një rresht të 50

157 kundërt apo një mur dhe do të duhet kabina ngjitur në të dy anët. Vetëm një anë (herë pas here dy) përballet me një rresht. Dimensioni i hapur para kabinë është përdorur për të dalluar një kabinë të ngushtë, të thellë nga një qëndrim të gjerë që është më pak të thellë. Kabina ne Këndi (C) Një kabinë qoshe është vendosur në fund të një rresht. Ai siguron qasje nga dy anët, nga rresht përgjatë rresht dhe nga një vertikale për të. Një kabinë qoshe ka më shumë anë të qasshme për publikun, por të njëjtën zonë të përgjithshëm, dhe për këtë arsye është më efektive se sa një kabinë të vendosura në një rresht. Si një kabinë qoshe mund të shihet nga dy aisles, një numër më i lartë i vizitorëve mund të pritet. Kabina ne fund (E) Kjo kabinë në fund të një rresht është e rrethuar në tre anët nga aisles. Është cilësore superiore ndaj llojeve të përmendura më parë, siç duket më joshës dhe më shumë përfaqësues në qoftë se shfrytëzohen siç duhet. Kabinë bllok ose kabinë ishull (B) Bllok Kabinë ose ishull Kabinë kufizohet në të katër anët nga aisles. Që nga ajo është e hapur për vizitorët nga të gjitha anët, ajo tërheq një pjesë të madhe të vëmendjes për shkak të faktit se ajo është plotësisht e pavarur nga kabinat e tjera.bllok kabinë apo ishull kabinë është lloji më i shtrenjtë i kabinë. Ajo kërkon dizajn më të përpunuar, e cila është reflektuar në kostot e larta për kuvendin kabinë dhe i përshtatshëm. Kriteri 2: Alternativat e projektimit te kabinës Shfaqja kabinë në një panair tregtar është një sfidë e marketingut.kabinë duhet të jetë më tërheqëse sesa ato të konkurrentëve. Vizitorët duhet të mbani mend nga dhoma, ekspozitave dhe markë e kompanisë. Për të arritur këto objektiva vendimet e mëposhtme kanë për të bërë: A ka kompania mblidhen në dhomën e vetë apo të angazhojë një kompani ndërtimi kabinë? A është përdorimi i një sistemi apo një kabinë konvencional i përshtatshëm? Çfarë lloj projektin kryesor, do të përdoret për asamblenë e kabinës? E. Menaxhimi i rrezikut Takimet tregtare kombinuar mundësitë dhe rreziqet. Mundësitë janë takuar klientë të rinj, duke zhvilluar një imazh më të mirë të kompanisë dhe vendosjen e urdhrave. Megjithatë, ka rreziqe të përgjithshme të biznesit të tilla si më pak kontakte dhe kontratave; qarkullim të ulët dhe një diferencë të ulët kontribut. Këto rreziqe mund të minimizohet, nëse planifikimi dhe përgatitja e pjesëmarrjes është bërë si duhet. Faktorë të tjerë të jashtëm apo incidente mund të ndikojnë në pjesëmarrjen e tregtisë së 51

158 drejtë, si dhe: Rrezikut politik Revolucionet dhe ndërhyrjet e armiqësore të qeverisë; humbje të paparashikuara të licencës; Rreziku Luftës. Për shembull: demonstrim politik mbylljes Suvarnabhumi: Në dhjetor 2008 aeroporti Bangkok u mbyllur dhe e kontrolluar nga PAD. Qeveria shpalli gjendjen e jashtëzakonshme në dy aeroportet në BKK. UBM India, një pjesë e të Bashkuara të Biznesit Media kishte anuluar / ICSE / P-KKZ India 2008 ekspozitën tregtisë CPhI shkak të sulmeve terroriste në Mumbai. Ekspozita është shtyrë deri në dhjetor 2009 në Qendrën e Ekspozita Bombei, Mumbai Rreziku Mjekësi Për shembull, rreziku infeksion nga SARS, gripi i derrit, gripi i shpendëve Përcaktimi i rreziqeve Një rrezik i biznesit është rreziku i humbjeve të vuajnë.lartësia e rrezikut është përcaktuar nga sa është e mundur të humbjeve. Një rrezik është rreziku se objektivat e planifikuara nuk mund të plotësohen në mënyrë të mjaftueshme. Rreziqet janë përbërësit e çdo projekti. Incidentet themelore pari duhet të identifikohen për të parandaluar rreziqet nga rrezikon suksesin e projektit. Përkatëse kundërmasat janë të përcaktuara në përputhje me rrethanat. Një rrezik i projektit mund të jenë të kualifikuar në lidhje me probabilitetin e saj humbje, pasojat e tij dhe dëmin e shkaktuar prej saj. menaxhimi i rrezikut Menaxhimi i riskut është procesi sistematik i menaxhimit ekspozimet ndaj rrezikut të një organizate për të arritur objektivat e saj në përputhje me interesin publik, sigurinë e njerëzve, faktorët e mjedisit dhe ligjit. Ai përbëhet nga planifikimi, organizimi, drejtimi, koordinimin dhe kontrollin e veprimtarive të ndërmarra me qëllim të sigurimit të një plan efikas para-humbje që minimizon ndikimin negativ të rrezikut mbi burimet, të ardhurat e organizatës dhe të rrjedhës së parasë. strategjitë e rrezikut 52

159 Strategjitë e rrezikut duhet të jetë aktive për të shmangur rreziqet që ndodhin apo të shkaktojnë dëme të rënda. Strategjitë e ndryshme të rrezikut theksojnë zvogëlimin e ndikimit, probabilitetin, ose të dyja. Pas një procesi të identifikimit dhe vlerësimit të rreziqeve e kompanisë, mënyra për të përballuar rreziqet duhet të zhvillohen. Kjo procedurë thith kohën dhe kostot. Ka pesë strategjitë parim për të menaxhuar rreziqet e identifikuara: Pranimi i rrezikut Rrezik shmangia (p.sh. Heqja e aktiviteteve) Monitorimi i rrezikut, plane rezervë Reduktimi i rrezikut (p.sh. krijimin e planeve të veçanta të emergjencës) Transferimi i rrezikut (p.sh. sigurimi i) VI. Vlerësimi i Pjesëmarrjes A. Rëndësia e Vlerësimit Vlerësimi i aktiviteteve të kompanisë është një pjesë e integruar e një procesi efikas të menaxhimit. Më në fund ajo është e përcaktuar pas mbylljes së drejtë nëse pjesëmarrja e drejtë ishte një sukses apo jo. Për të qenë i suksesshëm, megjithatë, personeli duhet gjithashtu të punojnë në mënyrë aktive gjatë kohës pas panairit. Objektivat shfaqjen tregtare janë parakushte të rëndësishme për kryerjen e suksesshme pjesëmarrje tregojnë tregtisë. Pas shfaqjes, qëllimet duhet të auditohen dhe të analizohen për të përcaktuar se për cilën shkallë ato janë përmbushur. Buxheti i planifikuar duhet të verifikohen si. Devijimet duhet të identifikohen dhe analizohen. Kthimit të investimeve (ROI) Perceptimi i suksesit të një pjesëmarrje të tregtisë të drejtë është i lidhur ngushtë me "kthimit të investimeve (ROI)" e një shfaqje. Ekspozuesit duhet të jetë në gjendje për të konstatuar nëse pjesëmarrja në ekspozitë ishte "e suksesshme" apo jo. Për këtë arsye ekspozues duhet llogaritur përfitimet e pjesëmarrjes së tyre bazuar në një vlerësim të burimeve të shpenzuara (p.sh. të parave, njeri-orë, dhe investimet e tjera) për pjesëmarrjen dhe se si të përfitojnë sa ata doli jashtë tregojnë. Në fazën e tanishme ka disa modele në përdorim të cilat ndryshojnë shumë. Modele duke shënuar janë përdorur në të cilat kthimet sasiore dhe cilësore janë shndërruar në peshore uniforme. " Kontroll i Trade Fair Benefit " zhvilluar nga shoqata gjermane AUMA ( është projektuar për të matur përfitimet e pjesëmarrjes tregojnë në një shkallë të gjerë, duke marrë në konsideratë vlerën ekuivalente monetare të kthimit sasiore dhe cilësore. 53

160 Kontrolli si një detyrë e menaxhimit shërben si kontroll dhe komandën e ndërmarrjes. Përbërësit janë: të synojnë zhvillimin, planifikimin, realizimin, testimin. Kontrolli i një pjesëmarrje në një shfaqje tregtare është pjesë e procesit të përgjithshëm të kontrollit dhe do të ndihmojë: Për të optimizuar përzierje të marketingut të ndërmarrjes; Të mbikëqyr marrëdhëniet e kosto-përfitimit dhe Për të kontrolluar dhe jam optimist për efektet e shkaktuara nga shfaqjen tregtare pamjen. Masat dhe teste të ndihmojë në dispozicion për të kontrolluar objektivat tregtare tregojnë dhe mund të përdoret gjatë ose pas shfaqjes. B. Efficiency Assessment Analiza Efikasiteti nënkupton vlerësimin pjesëmarrjen e tregtisë tregojnë.ekspozues dëshiron të dijë nëse raporti kosto-përfitim është pozitiv apo jo, për këtë arsye buxheti i planifikuar duhet të kontrollohet. Devijimet duhet të identifikuar dhe për t'u analizuar. Në bazë të kontrollit të buxhetit, disa koeficientët mund të matet për të krahasuar pjesëmarrjen në shfaqje të ndryshme tregtare apo për të vlerësuar pjesëmarrjen vjetore në një shfaqje. Gjatë kontrollit të buxhetit shpenzimet e planifikuara dhe aktuale janë të krahasohen. 54

161 Krahasimi objektiv i performancës së shpenzimeve është informativ nëse të gjitha shpenzimet (p.sh. shifrat faturë, kostot imputuar) janë llogaritur për projektin. Kontrolli i buxhetit përmban analizën devijimit dhe llogaritjen e karakteristikave. Para së të gjitha devijimeve janë identifikuar. Menaxheri Ekspozita ka për të pyesni se cilat janë arsyet për dallimet në mes të shpenzimeve të planifikuara dhe aktuale janë. Karakteristikë e llogaritur për një ose, edhe më të mirë, për disa (të krahasueshme) tregues, të shqyrtojë efektivitetin e pjesëmarrjes. Zhvillimi i ardhshëm Panaireve ende luajnë një rol të rëndësishëm në fushën e marketingut dhe ata do të vazhdojnë ta bëjnë këtë në të ardhmen.industria Ekspozita është pjesë e ekonomisë globale dhe për këtë arsye është i ndikuar drejtpërdrejt nga ndryshimet ekonomike dhe sociale. Cilat janë faktorët që ndikojnë të cilat kanë një ndikim në biznesin e ekspozitës? Disa faktorë janë përshkruar më poshtë: Flukset tregtare do të ndryshojë në të ardhmen. Vendet BRIC dhe të tjera në zhvillim do të bëhet gjithnjë e më e rëndësishme për kërkesën dhe ofertën ndërkombëtare. Lojtarët e re - veçanërisht vendet dhe organizatorët - do të hyjë në biznesin e ekspozitës pas këtyre rrymave të tregtisë. Pritet që gamë të tërë të portofoleve tregojnë tregtisë do të ekzistojnë në çdo rajon ekonomik. Ka një ndërgjegjësim në rritje i çështjeve të gjelbër. Ata do të bëhet më i rëndësishëm edhe për industrinë e ekspozitës. Menaxhimi i mbeturinave, ujit dhe të kursimit të energjisë, konceptet inteligjente transportit, shfrytëzimi i qëndrueshëm për mjedisin produkt dhe çështje të tjera të mjedisit do të ndikojë në industrinë e ekspozitës. Ciklet e jetës produkt i shkurt ne jetegjatese janë një fenomen i njohur në industrinë e. Kjo do të thotë produkte të arritur në fund të përdorimit të tyre në kohë më të shkurtër. Takimet tregtare do të duhet të ndjekin këtë trend si. Të shfaqjen tregtare Konceptet duhet përshtatjen e vazhdueshme të përshpejtimit të cikleve të jetës. Biznesi Ekspozita eshte nje biznes qe udheton. Për shkak të kufizimeve të udhëtimit dhe krizave lëvizshmëria e njerëzve në të gjithë industrinë e do të preken më shpesh se në të kaluarën. internetit do të luajë një rol të rëndësishëm për të ardhmen e panaireve. Jo si një alternativë, por si një mjet mbështetës para, gjatë, dhe pas panairit të tregtisë. Biznesi Ekspozitimit do të diversifikohet në të ardhmen. Sidomos, integrimi i klasik (p.sh. medias së shkruar) dhe medias moderne (p.sh. internetit, ngjarjet speciale) do të jetë një faktor suksesi për industrinë e ekspozitës. Networking do të bëhet gjithnjë e më e rëndësishme. Për shkak të globalizimit të industrisë së ekspozitës, bashkëpunimi i ndërmarrjeve vendore dhe ndërkombëtare do të çojë në një situatë të favorshme të të gjithë partnerëve. Industria globale do të lëvizin së bashku. VII. Rëndësia e zinxhirëve të vlerave virtuale në zbulimin e mundësive të reja të tregut A. hapesira e tregut - sistemi virtual tregu i cyberspace Dikush mund të supozojmë se nëpërmjet zhvillimit të sistemeve të rrjetit të informacionit 55

162 (cyberspace), te kete një ndarje te sistemeve të tregut të rëndësishme për kompanitë. Në anën tjetër, bota fizike të lëndëve të para, burimeve dhe produkteve, të ashtuquajturit treg, vazhdon të ekzistojë. Në treg, problemet tradicionale lidhur me zinxhir të vërtetë vlerën e një produkti apo shërbimi (p.sh. prokurimi, prodhimin, shpërndarjen, etj) janë konsideruar. Krahas botën fizike nuk del një botë virtuale e cyberspace shkaktuar nga një rritje në sistemet elektronike të rrjetit të informacionit, kjo botë virtuale duke u karakterizuar nga kanalet e informimit dhe të komunikimit digjitalizuar. Tregu virtuale në hapësirën kibernetike, në të cilën informacioni është trajtuar, të përpunuara dhe të shfrytëzohen, dhe përmes të cilit zinxhirët e krijimit të vlerës virtuale janë sjellë brenda rrjeteve të dhënave, mund të jetë përmendur si hapesira e tregut Është në këtë kontekst që sheshe virtuale dhe transaksionet virtuale e ose me informacion të zhvilluar. Kjo do të thotë se hapesira e tregut mund të shihet si një treg artificiale, e paprekshme për informacion. Pasojat e kësaj ndarje të sistemeve përkatëse të tregut në treg dhe hapesira e tregut mund të strukturohet në tre linja kryesore të zhvillimit: 1. përmirësimet e performancës në treg: informacion mund të ndihmojë për të arritur një rritje mbështetës në efikasitetin e ofertës aktuale (produktet apo shërbimet). 2. prodhimit Freestanding në hapesira e tregut: informacionin e fituar nga hapesira e tregut mund të funksionojë si një burim autonom i avantazheve konkurruese. Informacione të bëhet një produkt në të drejtën e vet, e cila është tregtuar në hapesira e tregut. 3. vlera shtesë e konsumit në hapesira e tregut. Përmes shfrytëzimit paralel të tregut dhe hapesirave te tregut, informacioni mund të formojnë bazën e një dobi shtesë në të drejtën e vet mbi dhe mbi ofertën fizike në treg. Rëndësia e të dy vendeve të tregut do të thotë se sukseset konkurruese do të përcaktohet në të ardhmen nga aktivitetet në virtuale dhe botëve reale. Teknologjitë e Komunikimit dhe Informacionit (TIK) ka një aftësi për të ndihmuar sektorin e bujqësisë për të miratuar kërkesat komplekse të asistencës cilësi, gjurmueshmërinë dhe efikasitetit. Kjo mund të ndryshojë tregjet dhe marrëdhëniet në mes të elementeve të veçanta të zinxhirit të furnizimit dhe të infrastrukturës së tregut. Ai gjithashtu siguron një mundësi për përmirësimin e aftësisë konkurruese dhe të merr një nivel më të lartë të kënaqësisë së tregut. Interneti krijon një burim të ri për sektorin e bujqësisë, duke siguruar të gjitha komponentët për të komunikuar me njëri-tjetrin. Fermerët kanë informacion në lidhje me produktet e atributeve, e cila mundëson krahasimin e produkteve në lidhje shumë, duke përfshirë edhe çmimet. Bujqësia është e hapur për e-commerce, sepse tregu është i madh dhe i segmentuar. Interneti ofron një burim të ri të informacionit, si dhe një treg të zgjeruar për sektorin e bujqësisë. Aplikimi e-commerce në sektorin e bujqësisë rrit mundësinë e arritjes së tregjeve të reja si brenda dhe jashtë vendit, si dhe krijimin e efficiencies në shërbyer tregjeve aktuale. Sektori i bujqësisë ka potencial të madh për përmirësimin dhe realizimin e përfitimeve të ofruara nga teknologjia e informacionit. Interneti është një burim modern që mund të zbatohen në sektorin e bujqësisë, edhe si një treg të ri dhe si një burim informacioni. Ekziston nevoja për të gjeneruar dhe shpërndarë cilësi të mirë dhe të prodhimit dhe marketingut informacion në kohë të cilat pastaj mund të përdoret për të rritur produktivitetin 56

163 dhe konkurrencën. B. Përfitimet e zbatimit burime adekuate TIK: TIK ofron informata dhe qasje në tregje. Kjo do të mbështesë përpjekjet për të zvogëluar hendekun mes importeve dhe eksporteve. Prezantimi i produkteve në tregjet më të mëdha ndërkombëtare duhet të çojë në përmirësimin e cilësisë së produkteve tradicionale dhe jo-tradicionale për eksport; TIK fuqizojë fermerët për të negociuar për çmimet më të mirë Qasja në tregjet e reja globale elektronike mund të bëhet një shofer i rëndësishëm i zhvillimit ekonomik në sektorin e bujqësisë. Fermerët mund të tregut të produkteve të tyre në nivel global, dhe të merrni qasje në internet në informata të orientuar nga tregu; TIK rrit marrëdhëniet në zinxhirin e vlerës Mundësi ekziston për nxitjen e marrëdhënieve më të ngushta midis klientët dhe furnizuesit e produkteve bujqësore duke bërë të mundur kontakt direkt mbi internet. Shitja e produkteve direkt për konsumatorët zvogëlon nevojën për ndërmjetësve, dhe mund të më mirë përpjekjet mbështetëse të drejtuara në përmirësimin e cilësisë të produktit, diversitetin, afateve kohore të shpërndarjes dhe reagime; të cilat shkojnë në një rrugë të gjatë në forcimin e marrëdhënieve në zinxhirin e vlerave; TIK mund të përdoret për ruajtjen e burimeve natyrore Monitorimin e sistemeve të tilla si të largëta ndjerë dhe sistemet e informacionit gjeografik (GIS) janë duke u përdorur gjithnjë e në vende të monitorojë mjedisin fizik, analizuar informacionin hapësinor dhe për të përcaktuar vendndodhjen dhe shtrirjen e problemeve të mjedisit; Vendet përpjekur për të integruar përdorimin e ICT në bujqësi përballen me një numër të kërcënimeve potenciale dhe disa sfida të rëndësishme: TIK mund të çojë në një ristrukturim të plotë të sektorit të TIK kanë potencial për të ndryshuar rrënjësisht qasjen dhe duke menduar se si sektori i bujqësisë është i strukturuar dhe i qeverisur. Për shembull, mund të ndryshojnë në mënyrë të konsiderueshme TIK qarkullimin e informacionit në mes të fermerëve, konsumatorët, dhe lojtarë të tjerë të tregut, duke çuar kështu në një ristrukturim të plotë të sektorit. Investimet e TIK Fermerët dhe lojtarët tjerë kyç duhet të jetë i bindur për të bërë investimet e nevojshme në veglave ICT, personelit dhe trajnimit, së bashku me rregullimet e operacioneve të tyre ekzistuese përkatëse. Fakti që kthehet në investime nuk është menjëherë e dukshme e bën këtë një propozim i vështirë për të shitur. Edukimi dhe arsimimi funksionale e shumë fermerëve është shumë e ulët Në shumë vende, niveli i edukimit dhe arsimimit funksional mund të jetë shumë e ulët. Kjo mund të paraqesë një pengesë për miratimin e gjerë të TIK. 57

164 Kostoja e pajisjeve është e lartë dhe ka mungesë të infrastrukturës telekomunikuese Qasja në teknologji është e kufizuar nga faktorë të tillë si kostoja e lartë e pajisjeve, dhe mungesa e infrastrukturës duke bërë të mundur të telekomunikacionit. Kjo ka provuar një pengesë të madhe për miratimin e gjerë të TIK në veçanti në zonat rurale Menaxhimi efikas informacioni është çelësi i suksesit dhe sfida më e madhe për vendet për të kapërcyer Kjo kërkon aftësi të mëdha të përpunimit të informacionit, analiza, dhe të komunikimit të cilat nuk mund të jenë në dispozicion në bazë të aftësive ekzistuese Integrimi i suksesshëm i TIK-ut në sektorin e bujqësisë kërkon përfshirjen e të gjithë aktorëve në sektorin e Ajo gjithashtu kërkon informacion të saktë dhe në kohë nga të gjitha pjesët e sistemit të agroindustrisë. Krijimi i një sistemi efikas të komunikimit për të mundësuar bashkëpunimin efektiv dhe të këmbimit është një sfidë që është e vështirë për të kapërcyer Bashkëpunimi me sektorin e arsimit Kjo do të mundësojë integrimin e politikave të përgjithshme të arsimit dhe të trajnimit me programet bujqësore. Ajo duhet të ndërmerret me ndihmën e instituteve bujqësore, si dhe OJQ-ve dhe komuniteteve të tjera të grupeve të interesuar në këtë sektor Planifikimi i politikave strikte në shëndetin bujqësore Mbylle shtrirjes është e nevojshme me sektorin e shëndetësisë për të siguruar që produktet e bimëve dhe me origjinë shtazore të përmbushur standardet më të larta mjedisore, sanitare, dhe sigurisë së ushqimit. E-commerce Tregtia elektronike mund të ndihmojë në rritjen e aktivitetit në tregun global për produktet bujqësore duke lehtësuar konsolidimin e tregjeve të mëdha dhe të fragmentuara. Interneti ka një funksion të rëndësishëm si një burim të informacionit, duke përfshirë informacionin e vetë, mjetet e menaxhimit dhe lidhjet me organet rregullatore. Informacionit dhe menaxhimit mjete janë dhënë ose pa pagesë si një shërbim publik ose në vendin e tregut. Në treg që mund të jenë të punësuar si mjete të marketingut, si një nxitje për të eksploruar faqen e internetit më tej ose shitur si shërbime apo inputet ose në një bazë të njëoff ose me abonim 58

165 Aplikim ne Internet per Agrobiznes 59

166 VIII. PANAIRI VIRTUAL EJL Panairi Virtual EJL është një mjet për qëllim për të promovuar ndërkombëtarizimin e iniciativave sipërmarrëse. Nëpërmjet SEE virtuale të drejtë dymbëdhjetë SME-ve nga vendet pjesëmarrëse nga sektori edukate e hortikulturës dhe kafshëve do të të promovuar produktet e tyre në stenda virtuale. Konsumatori mund të kalojë nëpër pavijon virtuale dhe për të vizituar të NVM-ve të ndryshme. Panairi virtuale do të sigurojë informacion në një mënyrë inovative që do të ftojë të konsumatorëve për të vizituar faqen e internetit NVM-ve për informacion të mëtejshëm. Ky mjet, së bashku me Web konstruktor, do të kontribuojë për të rritur nivelin ndërkombëtarizimin e NVM-ve në zonën e Evropës Jug-Lindore. Emri i partnerit Emer/Mbiemer i personit qe ploteson pyetesorin EJL PANAIRI VIRTUAL / PYETESORI PER NMV-TE Objektivi i këtij pyetësori është të marrë informacionin e nevojshëm të kërkuar për të vetmin qëllim të përpilimit të Selisë së Panairit Virtual në kuadër të projektit "AGRO-START: Rrjeti Transnacional për Mbështetjen e NVM-ve në Mbarështim të Kafshëve dhe Sektorin e Hortikulturës". Ju lutemi ndiqni këto udhëzime të detyrueshme: Një SME nga nje vend partner i projektit Ju lutem, përgjigje të gjitha pyetjeve në gjuhën angleze. Fotografi vetëm në gjuhën angleze. Formati i dokumentit: Piktura dhe logot: jpg. Ju lutem, lista deri në 10 fotot dhe bashkëngjitni fotot me emrin dhe përshkrimin e duhur Dokumentet në pdf. Madhesia e Dokumentit: Deri në 1MB Ju lutem, lista deri në 10 fotot dhe bashkëngjitni fotot me emrin dhe përshkrimin e duhur. Tekste / përshkrimi deri në karaktere. Per cdo paqartesi kontaktoni ne adresen: agro.start.webmaster@gmail.com Te dhena te pergjithshme Emri i Kompanise: Emri i Biznesit: CIF: Sektori i Aktivitetit: Logo (jpg, up to 1 MB): 60

167 Forma Legale: Pershkrimi i Aktivitetit: Vendet në të cilat kompania ofron shërbimet / Në qoftë se është rasti, eksportuese e aktivitetit: Numri i Punonjesve: KONTAKTI Person i kontaktit: Gjuha: Tel: (lutem te perfshihet kodi i shtetit): Fax lutem te perfshihet kodi i shtetit): Skype username: Website: Facebook account: Twitter: LinkedIn: Oret: LOKALITETIT Rruga: Qyteti: Kodi Postar: Shteti: Rajoni: Shteti Linku permes Google Map: GALERI E IMAZHEVE No. Emri Pershkrimi

168 PRODUKTI KATALOG Emri i Produktit. 1 Pershkrimi shkurter Image (jpg) File (pdf) Emri i Produktit. 2 Pershkrimi shkurter Image (jpg) File (pdf) Emri i Produktit. 3 Pershkrimi shkurter Image (jpg) File (pdf) Emri i Produktit. 4 Pershkrimi shkurter Image (jpg) File (pdf) Emri i Produktit. 5 Pershkrimi shkurter Image (jpg) File (pdf) 62

169 Referenca: UFI - The Global Association of the Exhibition Industry, Steinbeis Transfer Centre Exhibition, Convention and Event Management at the Cooperative State University, Ravensburg, Germany Barnhart, Robert K, The Barnhart Dictionary of Etymology, London 1988, p See also: Waters, H.W. History of Fairs and Expositions: Their Classification, Functions, and Values.(London, 1939). Morrow, Sandra L, The Art of the Show, Second Edition, Dallas 2002, Mathias, Peter; Polland, Sydney (ed.), The Cambridge Economic History of Europe, Volume III, The industrial economies, Capital, labour, and enterprise, Cambridge 1989, Anderson, Eleanor, The Expo Story, University of Toronto Rydell, Robert W.; Findling, John E; Pelle, Kimerly D., Fair America, World s Fairs in the United States, Washington, London 2000, Anderson, E. Transaction Cost Analysis and Marketing, Transaction Cost Economics and beyond, Boston, 1996 Unger-Firnhaber, Anne E., Pull Strategies for Parts and Components Suppliers in Business to Business Markets, Dissertation, Sank Gallen 1996 UFI (Trade Fair Industry in Asia 2nd edition) China Research & Intelligence Kerin, Roger A. and William L. Cron "Assessing Trade Show Functions and Performance: An Exploratory Study." Journal of Marketing 51 (July) Czinkota, Michael R.; Ronkainen, Ilkka. A, International Marketing, International Marketing, Mason, Ohio : South-Western, Goldblatt, Joe Jeff; Special Events, 3rd edition, John Wiley & Sons, New York et al. 2002,.Beier, Joerg, The Design Demands of Trade-Fair Architecture versus Commercial Calculation, in: Schulte, Karin (ed.), Temporay Buildings, Stuttgart 1997 Schulte, Karin (ed.), Temporay Buildings: The Trade Fair Stand as a Conceptual Challenge, Stuttgart Anton Nedyalkov, Victoria Borisova, Paper presented at the IAMO Forum 2005 How effective is the invisible hand: Agricultural and food markets in Central and Eastern Europe? June 2005, Halle (Saale), Germany 63

170 AGRO-START WEB KONSTRUCTORI Kursi E-learning Në kuadër të këtij aktiviteti, partnerët e projektit do të merret me një tjetër një nga pengesat e identifikuara të NVM-ve ate te konkurrencës: Në pajtim me programin operativ është e qartë se niveli ndërkombëtarizimin e NVM-ve në zonën e Evropës Juglindore është ende shumë i ulët, kjo është veçanërisht e vërtetë për vendet e Ballkanit Perëndimor. Prandaj, partnerët e projektit do të sigurojë një konstruktor të internetit duke përfshirë një udhëzues përdorimi që do të mundësojë SME-ve për të krijuar faqen e tyre të lehtë dhe pa pagesë, në mënyrë për të rritur praninë e tyre në treg dhe në këtë mënyrë, të sigurojë një kusht për të përmirësuar konkurrencën e tyre. Confragricoltura Puglia është përgjegjës për zhvillimin e web konstruktor dhe udhëzuesin përkatës të përdoruesit. Udhëzuesi do të jenë të përkthyera në gjuhë të gjithë partnerëve të projekteve anglisht. Web konstruktor do të integrohet në faqen e internetit të projekteve. Nëpërmjet web konstruktorit sipërmarrësit e sektorit të hortikulturës dhe mbarështimit të kafshëve do të kenë mundësi për të krijuar faqen e tyre tlehtë lirë për të rritur dukshmërinë e tyre në treg. 1

171 INDEKSI 1 Ndërtimi i një Website te Biznesit 2 Hyrje në Web konstruktorin e Agro-Start 3. shënime teknike 4. Llojet e përdoruesve 4.1 Administrator (referuar edhe si Admin) 4.2 Rrjeti Administrator (referuar edhe si NetAdmin) 4.3 Site Administrator (referuar edhe si SiteAdmin) 4.4 Vizitor 5. Administrata / Rrjeti Menaxhimi i 5.1 Sites 5.2 Krijimi i ri faqe 5.3 Aktivitetet në faqet ekzistuese Menaxhimi i 5.4 User i Menaxhimit 5.5 Temat / Administrata 6. Faqes Kërkesa 6.1 Llogaria / Administrata 6.2 Faqes 6.3 Zgjedhjet e mundshme Profili 6.4 User 6.5 Tema Grafike 6.6 Biblioteka / Media 6.7 Faqet e menaxhimit 6.8 Krijimi dhe redaktimi një faqe 6.9 Futja e një elementi të medias në një faqe 2

172 1. Ndertimi i Website te Biznesit Per sa i perket rendesise ne renditjen e Web kërkimit Boteror dhe quajtur mediat sociale të te cilat vazhdojë të rriten, duke thënë se "Nëse ju nuk jeni online, ju nuk ekzistoni", dikur thjesht një koment i bërë nga adoptuesit e hershëm për të bindur të tjerët për të marrë sherbime online, është shpejt duke u bërë realitet në tregun e sotëm. Web është shpesh vendi i parë ku klientët potencial do të shikojne për informacion në lidhje me një kompani, kështu që ka një up-to-date, website funksionale është një mundësi për të bërë një përshtypje të mirë të parë duke i fituar ato si klientë. Për sipërmarrësit, të paturit e një pranie ne Web mund të jetë gjithashtu një mënyrë efektive në tregun e biznesit tuaj duke konkuruar markat më të mëdha në industrinë tuaj. Me shumë opsione të çmimeve templeteve në dispozicion, kurrë nuk ka qenë më e lehtë për të ndërtoj vetë prezantimin tuaj online. Gjykoni thjeshtë. Nje platforme e lehte e lehte per tu naviguar do te jete gjithmone me shume efektive se nje informacion i gjere dhe kompleks. Ekspertët e Web këshillojnë kufizimin e nivelit të lartë te menuse se navigimit në pesë skeda të shënuara qartë me faqet e lidhura të organizuara nën ata. Të sigurohet nje qasje e lehtë për informacionin e kontaktit Një website i mirë i biznesit duhet të prezantoje produktet tuaja, por kjo nuk mund të bëjë që në qoftë se klientët tuaj potencial nuk mund të arrijnë ju. Pra, informacionin e kontaktit tuaj duhet të jenë të dukshme, mundësisht në krye të faqes në shtëpi, në mënyrë që vizitorët nuk kanë për të kërkuar për një numër telefoni ose adresë në qoftë se ata duan të lidhen me biznesin. Zgjidhja më e mirë është të paturit e një formë kontakti përmes menusë kryesore të navigimit. Të përfitojnë nga SEO (Motori i optimizuar kerkimor) 3

173 Një foto mund të jetë me vlerë sa një mijë fjalë, sidomos në një faqe interneti. Por kjo foto duhet të jetë SEO miqësore në mënyrë që konsumatorët të gjejn motorët tuaj te biznesit. 2. Hyrje ne Web Konstructorin e Projektit Agro-Start Sistemi kompjuterik i quajtur Web konstruktor lejon një numër të pakufizuar të përdoruesve për të krijuar dhe per të publikuar në internet një faqe interneti të përbërë nga një menu navigacion dhe një sërë faqet html. Detyra e krijimit faqet e internetit është bërë në mënyrë plotësisht të pavarur dhe te lire, duke përfshirë aftësinë për të futur komponentët e mediave në faqet html dhe lejon ndryshime të pakufizuar vonë. Sistemi lejon administratorët faqe për të zgjedhur mes temave të ndryshme grafike preloaded që do të aplikohen për përmbajtjen e faqes. Platforma është një aplikim Web, e cila është instaluar në një server web dhe është në dispozicion të përdoruesit nëpërmjet internetit duke përdorur një shfletues standard Web. Sistemi është projektuar të jetë lehtësisht i përdorshëm nga kushdo, në sajë të një ndërfaqe të thjeshtë dhe intuitive grafik: dizajn ka synuar të ofrojë për përdoruesit vetëm funksionalitetin e domosdoshme, duke lejuar mundësinë për të përfshijnë tipare të reja në të ardhmen. 3. Shenime Teknike Sistemi është i bazuar në të njohur dhe provuar platformën CMS (Content Management System) v3.9.1 WordPress, një software me burim të hapur mund të përdoret lirisht dhe të shpërndarë edhe në mjedise tregtare dhe profesionale. Kjo CMS është i përshtatshëm për përdorim në shumë fusha e aplikimit dhe një personalizimi i saktë i konfigurimit lejon për të arritur rezultatet e përshkruara në këtë dokument, i fshehur për përdoruesit çdo kompleksitetin panevojshme. Në platformën e ka një përdorues unik i tipit Administrator, i cili ka lejet e nevojshme për të modifikuar konfigurimin e sistemit deri në detajin më të vogël. Për aktivitetet normale të përshkruara në këtë udhëzues nuk është asnjëherë nuk duhet të përdorin këtë përdorues. Dizajni dhe implementimi i sistemit, me qëllimet e përshkruara këtu, ishte shumë kompleks, që kërkon konfigurimin sakta dhe gjithashtu zhvillimin e komponentëve që nuk ekzistojnë më parë. Platforma, siç thamë në paragrafin e mëparshëm, lejon zbatimin e çdo funksionalitetit të ri: Administratori përdorues të përdoret për këtë qëllim, por vetëm nga personel i kualifikuar për shkak të rrezikut potencial të autorizimeve të mbajtura në të gjithë sistemin. 4

174 Kapitulli i meposhtem përshkruan llojet e përdoruesve në dispozicion në platformë; konsideroni se përdoruesit janë paraqitur këtu në rend zbritës të autorizuar, në kuptimin që, për shembull, Administratori ka, përveç tyre, madje edhe të gjitha autorizimet e mbajtura nga administratori i rrjetit, por jo anasjelltas. Administrator (referuar si Admin) Ka vetëm një përdorues në sistemin e këtij lloji dhe ka të gjitha të drejtat që ju lejon të ndryshoni platformën në çdo detaj. Përdoruesi gjatë përdorimit normal të platformës, ajo kurrë nuk është e nevojshme për shkak të përdoruesve të tjerë janë të ekspozuar tashmë të gjitha funksionet e nevojshme për të plotësuar punën e tyre të menaxhimit të sitit dhe publikimit. Të gjitha informatat e nevojshme për të kryer menaxhimin e platformës Wordpress përtej qëllimit të kësaj guide janë në dispozicion në internet, për shembull, duke iu referuar dokumentacionit zyrtar, duke filluar nga lidhjen e mëposhtme: WordPress Codex. Administratori Networku (referuar si NetAdmin) Ka vetëm një përdorues në sistemin e këtij lloji dhe ka leje për të menaxhuar platformën në rrjedhën normale të punës. Ky përdorues mund të krijojë, modifikoje dhe fshijë faqet e internetit. Njëkohësisht me krijimin e një website të ri është krijuar nga administratori lloj përdorues i Faqes. NetAdmin të ketë të drejtën për të menaxhuar temat që një administrator i Site mund të zgjidh për krijimin e faqeve të internetit; ai mund të shtojë, fshij, dhe të vendos"nuk është në dispozicion" një numër të pakufizuar të temave. Siç tregohet në konceptin e përgjithshëm treguar në krye të këtij kapitulli, të përdoruesit NetAdmin, në rast nevoje, ai gjithashtu mund të kryejë operacione redaktimi në të gjitha faqet e internetit të pranishme në platformë, duke marrë kapacitetin e një administratori Site. listë e shkurtër e lejeve: Menaxhimi i Faqes menaxhimi i përdoruesit Paraqitja Menaxhimi i temes 5

175 Administrator i Faqes (referuar si SiteAdmin) Për sistemin mund të ketë një numër të pakufizuar të përdoruesve të këtij lloji dhe të keni leje për të menaxhuar faqen tuaj. Ky lloj i përdoruesit mund të krijoni, modifikoni dhe fshini një numër të pakufizuar të faqeve html se, të pozicionuar në mënyrë grafike në pjesën qendrore të vendit, paraqesin përmbajtjen për të publikuar. Në këto faqe mund të jetë prezent përmbajtja multimediale. Çdo faqe është bërë e arritshme nëpërmjet një menu liste. Për faqen e internetit e tij, SiteAdmin mund të krijoje, modifikoj dhe fshij një numër të pakufizuar të artikujve menu në të majtë, drejtë ose në bar shirit, në varësi të grup temave grafike. Këto paraqesin lidhjet me të cilat mund të arrijnë faqet individuale html te krijuara, si dhe çdo lidhje që çon drejt komunikimeve të jashtme. Së fundi, për faqen e tij, një SiteAdmin mund të krijoni, modifikoni (në emër dhe përshkrim) dhe të fshirë një numër të pakufizuar të përmbajtjes multimediale (p.sh., images, graphics, tinguj, video) që mund të përfshihen në një ose më shumë faqe html. Listë e shkurtër e lejeve: menaxhimi Page Menaxhimi i menu Navigation Menaxhimi i bibliotekë Media Përzgjedhja e një temë grafikeguest Vizitor Ky përdorues mund të shikojë të gjitha faqet e internetit në platformë, përveç faqet publike të platformës. Në një faqe të web konstruktorit, ekziston një listë e plotë e faqeve online. 6

176 Akses ne sistem Duke përjashtuar nga lloji Vizitor, të gjithë përdoruesit duhet të identifikohen në sistem (me emrin e përdoruesit dhe fjalëkalimin) të kryejë ndonjë operacion përshkruar. Faqja login është e kapshme nga një lidhje në faqen kryesore të platformës, siç tregohet në figurë: Linku ju drejton ju në faqen loguese për të gjithë tipet e përdoruesve: 7

177 Linku highlight Lost your password? (keni humbur paswordin), nese ju nevojitet për të bërë rikuperimin e faqes dhe thjesht ju tregon in ose username tuaj dhe sistemi do të gjenerojë një password të përkoshëm duke jua derguar në adresën tuaj të it. Ky tipar është prezent për të githë përdoruesit e platformës: 8

178 Administrim Networku Administrim Networku Faqja administruese për përdoruesin NetAdmin prezantohet në imazhin më poshtë: Në të majtë ju mund të shikoni tre menu kryesore përmes të cilave ju mund të kryeni veprime menaxhuese të përshkruar në këtë kapitull. Përmes linkut të treguar më poshtë në figure ju shpejt mud të ktheheni tek ky ekran për shembull pas modifikimit të faqes së websitit: 9

179 Menaxhimi i Faqes Artikujt e menusë Sites on faqen e administrimit dërgon përdoruesin në faqen e manaxhmentit ku ju mund te gjëni një listë të plotë të siteve të platformës: Element i parë i listës është Konstruktori Web, i dyti është një model nga i cili platform derivon në siten e ri të krijuar. Këto të dy element NetAdmin nuk duhet të përdorë. Element i tretë në foto është një shëmbull i faqes se krijuar nga funksioni Shto një buton të dukshëm në të majtë të menusë dhe në pjesën e sipërme të faqes si përshkruhet në paragrafin në vijim.. Krijimi i faqes së re Krijimi i faqes së re fillon duke klikuar në artikullin Add New të menusë, linku ju udhëheq për faqen e mëposhtme: Si ju mund te shikoni nga shëmbulli në ekran, ju thjesht siguroni informacionin në vazhdim: Linkun e Adreses: 10

180 Adresa e sitit te ri e cila është treguar në adresen kryesore te web konstruktorit ne shembull specifikohet shembullsite adresa e plote e të cilit do të jetë: Titullin Emërtimi i sitit, i cili do të duket në krye të cdo faqeje dhe do te ndryshohet me vonë nga administratori Admin Adresa e it të përdoruesit te ri SiteAdmin, e cila do të jetë faqe administruese. Tek kjo adresë do të shkojë pasi të klikojë në Add Site në fund majtas, një që përmbaj në password të përkoshëm për të aksesuar platform. Site Admin i ri njeherazi ka aksesuar panel e administrimit duke ndryshuar paswordin. Template Jashte këtij artikullu present në figurë, NetAdmin nuk do të shërohet: është një model që do të kopjohet për të krijuar sitin e ri. Aktivitet në faqen ekzistuese In the admin sites page, hovering close to the name of each site you can make out of it some management tasks. Disa nga (Dashboard and Edit) plotësohen direkt me SiteAdmin por sic u permenden më sipër madje edhe NetAdmin mund të këtë akses për arsye sigurie. Aktivitetet e tjera janë specifike për NetAdmin sikurse ato që janë të lidhur nga afër me menaxhimin e platformes) Deactivate, and Delete). 11

181 Menaxhimi i Përdoruesve Opsioni "Users" ne faqen kryesore e dërgon përdoruesin në faqen e manaxhimit të përdoruesve, ku ju mund te gjeni një listë të plotë të përdoruesve të platformës: Ky ekran është e një rëndësie margjinale si përdorues në platformën përkon me faqet e krijuara, atëherë nuk ka asnjë aktivitet që NetAdmin duhet të bëjë, me përjashtim të ndryshimit dhe fjalëkalimit te përshkruar më poshtë. Edhe pse çdo përdorues mund të ndryshojë dhe fjalëkalimin, platforma parashikon procedurën për t'u shëruar passwords direkt nga paneli login, ju mund të keni nevojë për të kryer këtë detyrë nga NetAdmin, për shembull, në qoftë se një përdorues SiteAdmin nuk ka qasje në . Ajo duhet të klikoj në "Ndrysho" nën përdoruesit për të ndryshuar Ne ekranin e rradhes duhet te futen te dhenat e faqes se re ne fundin e saj dhe klikohet mbi, "Update User": 12

182 Menu e menaxhimit Opsioni (tema)"themes" në faqen kryesore dergon perdoruesin ne tema, te gjetura ne listën e plotë të temave grafike në dispozicion të platformës, nga të cilat përdoruesit SiteAdmin mund të zgjedhin për web faqen : Duke klikuar në linkun e treguar në figurë ju mund të disaktivizoni një tematike: në këtë mënyrë ju nuk do të jeni me aktiv per SiteAdmin port e jeni te larguar nga ajo. Nëse ju dëshironi të fshini një tematike, selektoni atë duke perdorur një checkbox tjëter me emrin Delete nga "Bulk Actions" and klikoni në butonin "Apply": 13

183 Kujdes te tregohet me përdorimin e ketyre funksioneve duke larguar nje tmenu që është përdorur shumë sitet që shkakton gabime derisa useri të selëktojë një tematike grafike. Duke klikuar mbi "Add New", poshtë "Themes", gjeni informacionin në ekran: Nga këtu ju mund të zgjidhni një temë të re për të instaluar në platformë, duke e vënë atë në dispozicion të SiteAdmin. Në figurën e tematikave në dispozicion për shkarkim nga faqja Wordpress.. Per te ngarkuar platformën e një temë të plotë me porosi ju duhet të klikoni në linkun "Ngarko Theme", e cila është e dukshme në krye ne figurën e mësipërme. Kjo ju merr në ekran më poshtë, ku ju mund të ngarkoni, duke klikuar "Zgjidhni një skedar", një skedar zip që përmban temë të re grafike, dhe të instaloni atë përgjithmonë duke klikuar mbi "Instalo "Install Now". 14

184 15

185 Administrimi i Faqes Krijimi i llogarisë Përdoruesit akoma të paregjistruar që duan të publikojnë faqet e tyre, platform siguron një formë kërkese për të aktivizuar llogarinë e re. Duke klikuar në linkun"request Access" në sitin kryesor, ju shkoni tek ekrani që lejon ju të dërgoni kërkese tek NetAdmin e cila e merr atë nga mail: Administrimi i faqes Faqja Admin per përdoruesit SiteAdmin duket si në imazhin më poshtë. Në të majtë ju mund të shikoni menunë kryesore me 5 elemente të cilat realizojnë operacione menaxhuese të përshkruara më poshtë. 16

186 Permes linkut "Site admin", te prezantuar ne figuren me poshte ju shpejt mund te ktheheni tek faqja kryesore e administrimin ndersa permes likut "Visit Site" ju navigoni para mbapa per te shikuar cfare eshte bere deri tani: Ndërsa redaktoni faqen tuaj nga panelin admin është e këshillueshme për të mbajtur një dritare të veçantë shfletuese, për të parë shpejt, me një refresh, efektin e ndryshimeve të bëra. Në paragrafët e mëposhtëm nuk është paraqitur efekti i ndryshimeve të bëra, pasi ajo mund të ndryshojë në varësi nga tema e zgjedhur nga përdoruesi. Zgjedhjet e mundshme Menuja e elementeve "Settings" në faqen kryesore të përdoruesve lejon modifikimin e disa parametrave. Më të rëndësishëm në ekranin më poshte janë të publikuara: 17

187 Ne faqen e zgjedhjeve ""Media Library" (përshkruar më vonë ) Platforma, për çdo artikull të medias se shtuar, përveç dosjen origjinale, ka tre versione të tjera të njëjtën fotografi, por me madhësi më të vogël. Nga kjo faqe SiteAdmin mund të vendosni këtë madhësi, e cila do të përfundojë si një opsion kur përpiqeni për të përfshirë imazhin në një faqe. Profili i perdoruesit Faqja "Profile" lejon SiteAdmin per të bërë ndryshime preferenciale në interfeis Opsionet më të rëndësishme janë ndryshimi i paswordit të it sic tregohet në figure 18

188 Tema Grafike Elementet vizuale të "Appearance" e con përdoruesin në butonin "Activate" për të ndryshuar tematiken duke selektuar NetAdmin: "Menu" item, nën"appearance", udhëheq faqen menaxhuese në një link faqe naviguese: 19

189 Ne mund te dallojmë dy zona të rëndësishme: 1. Këtu është treguar menuja në faqen e internetit; në shembullin, kjo është e përbërë nga lidhjet të çojnë në të gjitha faqet. Së fundi, "Auto shtoni faqe" opsion lejon shtimin automatik të një artikulli menuje kur çdo faqe e re eshte krijuar 2. Që këtu ju mund të shtoni faqe ("Pages") dhe linqe të jashtme ("links"). Në fund të procesit ju nevojitet butoni "Save Menu" për të ruajtur dhe publikuar ndryshimet.. Media Elementi i menusë 'Media lejeonsiteadmin për të menaxhuar "Media Library" ku janë listuar elementet mediatike të mundshme për tu perdorur. Mbani në mend se prania e një artikull në media në bibliotekë nuk do të thotë se ky është botuar, pasi kjo është e nevojshme për të vënë atë në një (apo më shumë) faqet e faqes. 20

190 Në figurën kemi parasysh praninë e dy lidhje, duke kaluar miun mbi çdo imazh: "fshini përgjithmonë" dhe "View". Duke klikuar mbi artikullin e menuse "Shto të re" në "Media", ose në linkun "Add New" në butonin "Library Media", ju mund të ngarkoni një artikull të ri mediatik në platformën: Nga këtu ju thjesht mund të ripoziciononi një fotografi nga sistemi juaj i fotografive në faqen e internetit për të shkaktuar ngarkimin automatik në platformë. Faqet menaxhuese Seksioni "Pages" ne seksionin html: 21

191 Faqet menaxhuese mund të realizojnë: Edit: Editim modifikim të faqeve; Quick Edit: editim të shpejtë të faqeve; Trash: Fshirje. duke përdorur linkun "Trash" në pjesën e sipërme; View: paraqitje e publikimit në formatin e treguar. Krijim dhe editim i faqeve Duke klikuar ne "Add New" ose ne "Add New" ne faqen e menaxhmentit krijohet nje html file te cilen do ta shikoni ne interfeis te meposhtme: 22

192 Me poshte jane te pershkruar 5 seksionet kryesore te faqes. 1. Emertimi i faqes: duket ne pjesen e siperme te menuse naviguese; 2. Seksioni i editimit: SiteAdmin realizohen edhe elemente mediatike te cilat hyjne ne faqe sipas deshires 3. Mjete Editimi; Platforma përfshin një numër të mjeteve që ju lejon lehtë të bashkëngjitni tekstit dhe elemente të tjera të faqes në stilin tuaj të preferuar; Ju mund të ndryshoni font, madhësine, shtrirjen, ngjyren, stilin, të hyni në të dhënat e tabelave, listat, etj. Pavarësisht nga përdorimi i këtyre mjeteve është shumë e thjeshtë dhe intuitive, për një përshkrim të plotë të mjeteve redaktimi, ju lutem referojuni në dokumentacionin zyrtar, cila është e vendosur brenda faqen e mëposhtme internet: TinyMCE Advanced. 4. Publikimi:. Është në dispozicion këtu dhe ju mund ta ndryshoni këtë në qoftë se, për shembull, faqja duhet të vendoset përkohësisht offline.lidhje "Kalo në plehra" largon faqe dhe e vendos në plehra (shih paragrafin e mëparshëm). 5. Vecorite e Faqes: këtu ju mund të përcaktoni hierarkinë e faqes permes redaktimit, duke e pozicionuar atë si "fëmijë" në një faqe tjetër, duke treguar faqen "prind" nëpërmjet drop-down menu "grupet": në këtë mënyrë, në menyne e lundrimit, aktualisht Faqja është vendosur në një nën-nivel krahasuar me "prindin". Incorporim nga youtube ne faqe Per te vendosur postuar nje video ne youtube thjesht copy and paste ne seksionin me poshte: 23

193 Duke klikuar ne Hidhi nje sy ndryshimeve "Preview Changes" ju mund te shikoni si preview duke perdorur butonin "Update" duke marre ne konsiderate ndryshimet qe u realizuan. Incorporim i elementit mediatik Le të supozojmë se ju keni inkorporuar një info mediatike klikoni (shikoni paragrafet e mëparshme). Për ta futur në faqe shtyp butonin "Add Media" selekto seksionin e dëshiruar dhe "Insert into page". Në vijim duke klikuar "Upload Files" 24

194 25

195 GUIDA E PRAKTIKAVE ME TE MIRA Udhezuesi i praktikes mbledh punën e bërë gjatë 5 seminareve në të cilat partnerët kanë zgjedhur shembuj të mirë të risive dhe sipërmarrjes në hortikulturë dhe mbarështimin e kafshëve në vendet e tyre. Pese tematikat e seminareve jane : 1. Qasje efektive për diagnostikimin dhe vlerësimin e shërbimeve, prodhimeve dhe/ose proçeseve operacionale inovative në sektorët e synuara; 2. Qasje efektive në mjetet e mbështetjes financiare për NMV-të, në shtetet e vjetra, të reja anëtare, vendet kandidate, për të siguruar informacionit mbështetës për dhe qasjen ndaj tij; 3. Qasje efektive për të tranfseruar teknologjinë dhe inovacionin tek NVM-të; 4. Qasje efektive për nxitjen dhe lehtësimin e sipërmarrjes në sektorët e synuara; 5. Qasjet efektive për të vlerësuar hyrjen në tregje të reja, mbeshtetur në standardet e cilësisë evropiane, promovimin e produkteve, lehtësimin dhe ndërkombëtarizimin e NVM-ve; Zbulimi dhe vlerësimi i Praktikave të Mira Metodologjia për identifikimin dhe vlerësimin e praktikës së mirë të Projektit AGRO- START Për çdo temë e 5 seminare, secili partner duhet të zgjedhe 2 shembuj të praktikave të mira (në total 10 shembuj praktikë të mirë / partnerin) të shërbimeve të ofruara nga shërbimet mbështetëse të biznesit për NVM-të në mbarështimin e kafshëve dhe sektorin e hortikulturës. Të gjitha shembuj e praktikave të mira do të diskutohen dhe analizohen sebashku nga partnerët gjatë punes. Për çdo temë, partnerët e projektit do të analizojnë të paktën 4 shembuj te praktikave të mira dhe do të zgjedhin 2 prej tyre duke përdorur 2 grupe të kritereve të përzgjedhjes: Kriteret e përgjithshme: Shembulli praktikë i mirë ka të bëjë me shërbimet e ofruara nga shërbimet mbështetëse të biznesit për NVM-të në mbarështimit e kafshëve dhe hortikulturën; Shembujt e praktikave të mira në përputhje me temën e punëtorisë në të cilën praktika e mirë është zgjedhur; Shembulli praktikë i mirë ofron qasje te suksesshme dhe inovative që shfrytëzojnë më mirë mundësitë që ofrohen prej zonës ekonomike të vendit pjesëmarrës /EJL; Shembulli praktikë i mirë do të mund të transferohen lehtë në fusha të tjera / shtete / rajone;; Shërbimet e ofruara nga shërbimet mbështetëse të biznesit janë dhënë duke respektuar parimin e mundësive të barabarta. Kriteret e veçanta (të krijuara për çdo punëtori tematike). Pasi që ata të caktojnë një vlerësim për secilën prej praktikave të mira të analizuar në mënyrë për të identifikuar dy ato më të mirë të mirë, ata do ta paraqesin gjatë çdo workshopi.pas një prezantimi në të cilën folësit e secilit prej partnerëve paraqet dy praktikat më të mira, partnerët votojnë dhe zgjidhin një grup të vogël prej dhjetë praktikash mes të cilave ato do të vazhdojnë në raundin e dytë të votimit për të zgjedhur gjashtë praktikat më të mira*. Praktika te mira, në gjuhën angleze, të zhvilluara nga Universiteti i Molize dhe i përbërë nga praktikat më të mira të identifikuara gjatë punëtorive, është përkthyer në të gjitha gjuhët e partnerëve të projektit dhe të shtypur në 500 kopje për çdo partner. 1

196 INDEKSI I. Hyrje në Praktikave më të Mira 1) Çfarë është një praktikë e mirë 2) Pse të nxitur miratimin dhe përdorimin e praktikave më të mira 3) Kur duhet të nxisim miratimin dhe përdorimin e praktikave më të mira 4) Kush duhet të përfshihen në promovimin miratimin dhe përdorimin e praktikave më të mira 5) Ku do ti gjeni praktikat më të mira 6) Përdorimi i internetit për të gjetur praktikat më të mira apo premtuese 7) Si mund të nxisin miratimin dhe përdorimin e praktikave më të mira 8) Kërko për praktikat e përshtatshme më të mira 9) Promovimi i praktikave më të mira 10) Sigurimi i atyre që do të zbatojnë praktikat më të mira me mbështetjen e nevojshme 11) Mbani duke e bërë më mirë 12) Përmbledhje II. AGRO-START Praktika e Mirë Guide 13) Zbulimi dhe vlerësimi i praktikave të mira III. AGRO-START Project identifikuara Praktikat e Mira në punëtorish tematike 14) Praktikat e mira të përfshira në Guiden e Praktikave me te Mira 14.1) Qasje efektive për diagnostike dhe Vlerësimit të Shërbimeve për Prodhimin inovative dhe / ose efikase dhe proceset operative për sektorët e synuara 14.2) qasje efektive në mjetet e mbështetjes financiare për NVM-të vendet e reja dhe te vjetra dhe vendeve kandidate dhe se si për të siguruar mbështetje për NMV-te-të për të informuar në lidhje me disponueshmërinë dhe qasjen e tyre 14.3) qasje efektive për teknologjinë dhe inovacionin transferimin e NVM-ve 14.4) qasjet efektive për nxitjen dhe lehtësimin e sipërmarrjes në sektorët e synuara 14.5) qasje mbështetëse efektive për të vlerësuar hyrjen në tregje të reja, duke përmbushur standardet e cilësisë evropiane, promovimin e produkteve dhe të lehtësohet ndërkombëtarizimi i NVM-ve 15) Praktikat e tjera të identifikuara si të mira 2

197 Cfare eshte nje praktike e mire? HYRJE NE PRAKTIKAT ME TE MIRA Një praktikë e mirë mund të jetë një metodë e veçantë, ose ajo mund të jetë një program i tërë apo ndërhyrje. Në përgjithësi, një metodë apo program fiton status të tille duke qenë: Ematshme. Kjo do të thotë se qëllimet e tij janë të qarta dhe se progresi në drejtim të tyre mund të matet. Veçanërisht e suksesshme.metoda apo programi jo vetëm që fitohen rezultate të mira, por e bën më shumë përparim drejt arritjes së qëllimeve të tij se shumica e të tjerët me qëllime të ngjashme. E replikueshme. Metoda ose programi është strukturuar dhe dokumentuar në mënyrë të qartë të mjaftueshme në mënyrë që të mund të riprodhohet ("përsëriten" është term formal që shkencëtarët socialë, profesionistë, agjencitë qeveritare, dhe financuesit shpesh përdorin) diku tjetër. Replikimi është gjithmonë një çështje. Edhe kur çdo detaj i një programi është i regjistruar, me bazën e tij filozofike është shpjeguar me kujdes, është e rrallë të jetë e mundur për të riprodhuar atë saktësisht. Komunitetet dhe popullatat janë të ndryshme në madhësi, karakter, kulturë, dhe mënyra të tjera, dhe të gjithë e që ndikon në funksionimin e një programi ose zbatimit të një teknike. Përveç kësaj, disa programe punojnë si ata e bëjnë për shkak të aftësive individuale apo karakterin e atyre që i drejtuar ato, një faktor që kjo është e pamundur për të riprodhuar. Testi i vërtetë i replikimit, aq sa ju jeni të shqetësuar, duhet të jetë nëse ju mund të riprodhoni atë - pikërisht, ose përshtatur për nevojat tuaja - në situatën tuaj. Nëse keni mundësi, është e replikueshme; në qoftë se ju nuk mund, nuk është, pa marrë parasysh se çfarë thotë hulumtimi. Në një kuptim, më i adaptueshëm një program apo praktikë është, aq më i aplikueshëm është, dhe se mund të jetë çelësi për të nëse do të miratohet nga të tjerët. Praktikat më të mira, me pak fjalë, janë ato metoda apo programe që janë gjetur të jetë i suksesshëm në arritjen e qëllimeve të tyre, dhe që mund të përdoret, ose të përshtatet për përdorim, në rrethanat tuaja. Standardet për zgjedhjen e një praktikë të mirë të ndryshojnë shumë, në varësi të i cili e bën zgjedhjen. Në disa raste, pothuajse çdo program që mund të tregojnë një sukses është emërtuar një praktikë më të mirë. Në vende të tjera, kriteret janë aq të rrepta që vetëm pak janë të zgjedhur (më shumë gjasa me shoqatat profesionale të cilat janë duke u përpjekur për të vendosur ose të standardi kërkimore.) Ku standardet janë relativisht të lirshme, programet e përcaktuara si praktikat më të mira mund të jetë vetëm i përshtatshëm, në vend se me të vërtetë më e mira fushë ka për të ofruar. Ku standardet janë shumë të rrepta, shumë programe të shkëlqyer mund të kaloi sepse ata nuk mbledhin të dhëna të mjaftueshme për veten e tyre, ose për arsye të tjera teknike. Kur shikon në praktikat më të mira me një sy drejt duke përdorur një të tillë për një ndërhyrje lokale, është e rëndësishme të kihet parasysh praktikat më të mira e të cilit ata janë, dhe se si ata janë zgjedhur. Mbani në mend se "Praktikat premtuese" - ata që nuk mund të kenë qenë i testuar ose në ekzistencë për shumë kohë, por duket për të punuar - janë gjithashtu me vlerë duke hetuar. Ju mund të gjeni diçka që duket të ketë potencial serioz, dhe që i përshtatet të përkryer me folks që punojnë me të, qëllimet që ju doni të përmbushur, dhe filozofinë tuaj. Disa gjëra të tjera për të mbajtur në mendje kur konsideron praktikat më të mira: 3

198 Pershtatet me komunitetin tuaj dhe popullsine. A ka kuptim metoda ose programi duke pasur parasysh realitetet e komunitetit tuaj? A mund të përshtatet që të shkojë me këto realitete? Programi mund të jetë i adaptueshëm, por ai gjithashtu mund të bëjë më shumë kuptim për të gjetur një program që merr disa rrethana të tjera në konsideratë. Përshtatshmëria për qëllimet tuaja. A jane praktikat më të mira në fjalë në të vërtetë per te trajtuar qëllimet tuaja të veçanta? Fakti që kjo është një praktikë e mirë për çështjen që ju jeni të shqetësuar nuk do të thotë se ajo ka të njëjtën gjë ka për qëllim që ju të bëni. Nëse ai trajton simptomat e një problemi që nuk mund të jetë e mjaftueshme në qoftë se ju jeni duke u përpjekur për t'u marrë me shkaqet, për shembull. Pershtatet me strukturën dhe filozofinë e organizatës apo iniciativën që do të përdorin ato. Një program të gjithë autoritetin e të cilit është në duart e stafit të organizatës nuk do të jetë një përshtatje të mirë me një organizatë Synimi kryesor i të cilit është të ndihmojë pjesëmarrësit per të marrë kontrollin e jetës së tyre, për shembull. Disponueshmëria e burimeve. Një mënyrë e sigurt për të bërë një përpjekje nuk është që të afrohemi me burime të pamjaftueshme, qoftë para, personelit, apo aftësitë. Kosto-efektiviteti. Nëse një program punon mirë, por kushton shuma të mëdha parash ose kohë për të riprodhuar, ajo mund të jetë mbi të gjitha, por e padobishme për shumicën e organizatave ose bashkësive që duan të përdorin atë. Një program që punon pak më pak mirë, por kushton një e treta sa më shumë mund, në fakt, të jetë një kandidat shumë më mirë për të "praktikës më të mirë" etiketë. Ne kemi vendosur më parë nga disa kritere të përgjithshme për identifikimin e praktikave më të mira dhe premtuese dhe programe, bazuar kryesisht në punën e Lisbeth Schorr. Sipas këtyre kritereve, praktikave më të mira kanë të gjitha ose shumica e këtyre karakteristikave: Ata janë gjithëpërfshirës, duke synuar në të gjitha aspektet e një çështje. Ata janë fleksibile dhe të përgjegjshëm, duke reaguar ndaj nevojave të popullsisë dhe ndryshimet në rrethanat dhe kushtet. Ata ngulmojne, duke e mbajtur atë për aq kohë sa është e nevojshme - një kohë të pacaktuar, nëse kjo është ajo që e merr. Ata shikoni në çështjet dhe njerëzit në të tyre konteksti - familja, historia, komunitetit, etj Ata të synuar shkaqet përveç simptomat e një çështjeje apo problemi. Ata kanë - dhe rrinë në - një mision të qartë. Ato evoluojnë me kalimin e kohës, siç dikton nevoja. Ato menaxhohen nga njerëz kompetentë, me aftësitë e duhura. Anëtarët e stafit të tyre janë të trajnuar dhe mbështetur për të siguruar cilësi të lartë, shërbim të përgjegjshëm. Ata nxisë marrëdhënie të forta stafi / pjesëmarrëse bazuar në respektin e ndërsjellë. Ata bashkëpunojnë, brenda dhe jashtë vendit. Të dy organizata dhe anëtarët individual të stafit të ketë një sërë vlerash thelbësore që forcojnë përkushtimin e tyre, moralin, dhe të zgjidhur, dhe se për t'u dhënë atyre një ndjenjë të përbashkët të qëllimit për punën. Pse të nxitur miratimin dhe përdorimin e praktikave më të mira? Një përgjigje për këtë pyetje është e qartë: duke përdorur një metodë apo program që është testuar dhe e gjeti të suksesshme rrit shanset që ju do të përmbushur qëllimet tuaja, dhe se jeta për këtë arsye do të jetë më mirë për njerëzit që marrin pjesë. Ka, 4

199 megjithatë, arsye e mëtejshme pse përdorimi i një praktikës më të mirë mund të jetë e dobishme. Duke përdorur një praktikë e njohur mirë e bën më të lehtë për të justifikuar punën. Nëse një organizatë apo iniciativë është duke filluar nga e para, komuniteti - dhe pjesëmarrësit veçanërisht potencial - mund të jetë me të drejtë skeptik në lidhje me atë që e bën. Demonstrimi se është përdorur një praktikë që ka qenë treguar të jetë efektive mund të lehtësojë të paktën disa prej se skepticizëm dhe për të fituar mbështetje. Përdorimi i praktikave të njohura më të mira mund të forcojnë besueshmërinë e një organizate. Kjo tregon jo vetëm që organizata është duke përdorur një proces të testuar, por se ajo është duke menduar përpara dhe të kryerjes së hulumtimit për t'u siguruar se është duke bërë punë të mirë të mundshme. Përdorimi i praktikave më të mira mund të bëjë më të lehtë për të marrë fonde. Financuesit duken më të favorshme për propozimet që mund të treguar sukses të provuar. Nuk është një downside për këtë avantazh si. Ndonjëherë financuesit insistojnë në përdorimin e praktikave më të mira, apo të një praktikë të vetme më të mirë. Ata e shohin këtë si minimizuar mundësinë e ndërhyrjeve jo të punës, por ajo gjithashtu minimizon mundësinë e inovacionit dhe zhvillimin e praktikave të reja më të mira. Për më tepër, ai injoron faktin që praktikat më të mira nuk do të funksionojë gjithmonë në çdo situatë, dhe se disa organizata mund të merrni rezultate të jashtëzakonshme duke e praktikave që nuk shfaqen në hulumtim. Duke përdorur një praktikë të mirë largon një shumë të supozim nga planifikimi. Punësuar një program apo metodë procesin struktura e të cilit dhe janë të dokumentuar me kujdes e bën më të lehtë për të ngritur dhe zbatuar, dhe rrit shanset që ajo do të shkojë pa probleme. ideatorët e praktikës janë të njohura, dhe mund të jetë në dispozicion për t'u konsultuar se si për të zbatuar më mirë atë. Ata mund të troubleshoot kur ka vështirësi, ose të ndihmojë për të rregulluar atë për të përshtaten komunitetin apo popullsinë. Nëse originators nuk janë në dispozicion, mund të ketë të tjerë me përvojë me praktikë që mund të ndihmojë. Më e rëndësishme - dhe më e qartë - ne e dimë se praktikat më të mira të punojnë. Ata kanë treguar për të siguruar ndryshimet në sjellje apo kushteve dhe rezultateve ne jemi të interesuar në të. Kur duhet të nxisin miratimin dhe përdorimin e praktikave më të mira? Promovimi adoptimin e praktikave më të mira ndoshta duhet të jetë një aktivitet i vazhdueshëm, por disa herë janë veçanërisht të përshtatshme për të. Para se të fillon një ndërhyrje të re ose program. Është më e lehtë për të përfshirë ose të miratojë një praktikë për diçka të re sesa të mbivendosem atë në një program ose ndërhyrjes që është tashmë dhe drejtimin. Ata duke filluar një operacion të ri janë zakonisht më të hapur për të praktikave ekzistuese, si dhe, veçanërisht në qoftë se ata mbajnë një premtim të arsyeshëm të suksesit. Përveç kësaj, duke përdorur një praktikë të mirë fillon një operacion të ri jashtë në këmbë të djathtë politikisht. Kur ka një problem serioz të komunitetit që duhet të trajtohen. Asgjë nuk mund të ketë filluar ende, por incidenca e dhunës në familje, abuzimin e fëmijëve, rastet e tuberkulozit, ose mbeten pa strehë ka arritur përmasa të krizës. Komuniteti dhe / ose organizatat relevante mund të jenë të gatshëm për të argëtojë idenë e miratimit të një praktikën më të mirë për t'u marrë me situatën. Kur ajo është duke u bërë nuk është duke punuar mirë. Në qoftë se një ndërhyrje e tanishme thjesht nuk është që ka efektin e dëshiruar për një çështje, kjo është ndoshta një kohë e mirë për të sugjeruar një praktikë të dëshmuar. Kur komuniteti kërkon këtë. Në disa raste, publicitet në lidhje me një program apo proces veçanërisht efektiv mund të mobilizuar opinionin e komunitetit, veçanërisht në 5

200 qoftë se qytetarët perceptojnë, si në paragrafin e mësipërm, që komuniteti ka një problem serioz për të adresuar. Kur financuesit apo zyrtarët kërkojnë apo kërkojnë atë. Si rezultatet e hulumtimit të bëhet gjithnjë e më lehtë në dispozicion përmes burimeve online, më shumë financuesit insistojnë se praktikat provuar të pasohet nga ata që financojnë. Një fjalë e kujdes këtu: sigurohuni që kërkesat e financuesit "nuk e përjashtojnë përshtatjen me rrethanat tuaja të veçanta. Siç u përmend më lart, përdorimi i rreptë i praktikave më të mira ndonjëherë mund të merrni në rrugën e fleksibilitetit dhe ideve të reja. Kush duhet të përfshihet në promovimin miratimin dhe përdorimin e praktikave më të mira? Duke u përpjekur për të bindur një komunitet ose organizatë për të adoptuar praktikat më të mira, është më mirë për të përfshirë sa më shumë aktorë - ata që janë prekur nga programi i propozuar apo ndërhyrjes - të jetë e mundur. Në qoftë se ata kanë një dorë për të kërkuar jashtë dhe hulumtimin e praktikave më të mira, ata janë më shumë të ngjarë të jenë të ngazëllyer për të dhe të gatshëm për miratimin e tyre, në vend se ndjenja se puna e tyre është duke u sfiduar. Ata që mund të jenë të përfshira të përfshijnë: praktikuesit - shëndetësore dhe shërbimeve njerëzore punëtorët, zhvilluesit e komunitetit, etj Anëtarët e popullsisë që do të marrin pjesë në të apo të përfitojnë nga praktikat më të mira në fjalë. Ata që do të ndikohet në mënyrë indirekte nga programi. Këto përfshijnë njerëzit punë e të cilëve mund të ndryshojë - policisë, punonjës socialë, etj të cilët nuk janë të përfshirë direkt, por që mund të duhet të merren me pasojat e praktikës - si dhe pronarët, njerëzit e biznesit, bordet e qytetit, dhe të tjerët të cilët mund të përjetojnë ndryshimet si pasojë e një ndërhyrje. anëtarët e komunitetit interesuara. Është gjithmonë e mençur për të përfshirë komunitetin në përgjithësi. Përfshirja çon në më shumë mbështetjen e komunitetit, e cila nga ana tjetër mund të përkthehet në burimet. Lokale dhe, nëse është e përshtatshme, të qarkut ose të shtetit zyrtarëve. Nëse jeni duke kërkuar fonde publike, apo, përsëri, në qoftë se ju doni thjesht mbështetjen e komunitetit, është e rëndësishme që ju të ftojë këta njerëz që të jetë pjesë e procesit. Në praktikë, kjo mund të jetë e pazakontë, ose edhe e pamundur, për të përfshirë të gjitha këto grupe. Nëse është e mundur, megjithatë, rezultatet e një procesi me pjesëmarrje janë të prirur për të fituar mbështetje më të madhe të komunitetit për programin apo praktikë, dhe për të rritur shanset e suksesit. Ku mund ti gjeni praktikat me te mira? Për të gjetur praktikat më të mira, ekziston mundesia qe: 6

201 Internet. Interneti ka mbi një miliard faqet, dhe të rritet nga miliona në vit. Pasi ju të zhvilloni aftësi të mira e kërkimit, ju mund të gjeni pothuajse çdo gjë. Networking. Bisedoni me të gjithë ju e dini, dhe të gjetur se çfarë ata e dinë. Ata madje mund të jenë në gjendje të japin hyrje, ose të paktën informacion, në mënyrë që ju mund të kontaktoni programe ose iniciativa dhe të mësojnë në lidhje me atë që ata po bëjnë. Bibliotekat. Bibliotekat publike, si dhe ato në kolegje e universitete, janë një burim i madh, dhe bibliotekarët mund të jetë jashtëzakonisht e dobishme për të gjetur atë që ju po kërkoni. Shumë revista apo artikuj individuale ditar gjetur në bibliotekat tani mund të gjendet në internet, si dhe, por mund edhe të kërkojnë abonim ose një anëtarësim apo tarifë përdoruesit, ndërsa qasja në ato objekte - qoftë në letër apo në internet - në përgjithësi është i lirë në biblioteka. Shteti dhe avokim kombëtare dhe organizatat profesionale. Këto organizata shpesh japin çmime për praktikat më të mira, ose të dokumentit të tyre në artikuj gazetash dhe në konferenca. Gazetat janë zakonisht në dispozicion në biblioteka, qoftë publike apo akademike, dhe shpesh në internet, si dhe; Procedurat konferencë shpesh janë postuar në internet. Ju mund të kontaktoni organizatë ose shkoni në faqen e saj për të gjetur se çfarë është në dispozicion. Ndonjëherë këto organizata, apo edhe qeveritë, të mbajë konkurse për të nxjerrë në pah praktikat më të mira të reja. Këto zakonisht janë postuar në internet, dhe punën e finalistëve - ose edhe që të gjithë garuesve - mund të jetë një burim i mirë i ideve. Rezultatet e projektit. Zakonisht të gjitha projektet publike të financuara (financuar p.sh. BE) kanë detyrimin për të promovuar dhe për të bërë rezultatet e punës së tyre në dispozicion të publikut. International, shteti, dhe agjencitë federale. Parimet dhe financuesit e tjera private. Këto financuesit gjithashtu mund lista praktikat më të mira, ose thjesht mund të përshkruajnë projektet ata i mbështesin. Shumë nga këto lista dhe përshkrimet janë edhe në internet, në biblioteka, ose janë në dispozicion nga vetë donatorëve. Akademike. Kolegje dhe universitete lokale mund të kenë hulumtuesit shikuar në vetëm atë që ju jeni të shqetësuar me të, ose e di se të tjerët që janë. Për më tepër, mund të ketë studentë të diplomuar të cilët do të donim për të punuar me ju në një projekt. Filloni duke kontaktuar departamentin e universitetit lidhur më ngushtë me punën që bën. Fjala e gojës nga komuniteti. Klerikët, anëtarët e shërbimit, njerëzit e biznesit, dhe anëtarët e tjerë të komunitetit mund të dini të programeve të suksesshme apo nisma të ngjashme me atë që ju dëshironi për të filluar. Përdorimi i internetit për të gjetur praktikat më të mira apo premtuese Ju pothuajse padyshim tashmë keni disa aftësi e kërkimit në internet. Nga ana tjetër, ju nuk mund të di saktësisht se çfarë ju jeni duke kërkuar për të, ose të jenë të vetëdijshëm se ku mund të gjendet. Ju mund të kërkoni për praktikat më të mira në vendet në zhvillim, ose në mënyrë specifike në zona urbane apo rurale të botës së zhvilluar. Si mund të gjeni pikërisht ajo që ju po kërkoni? Ka një numër mënyrash për të kërkuar në internet. Më të zakonshme, sigurisht, është që të përdorin një motor kërkimi, të tilla si Google. Këto janë crawlers, ose searchers kompjuterizuar që e Shiqon web dhe informacion rekord. (Edhe pse të gjithë motorët e kërkimit të përdorur fuqinë informatikë për të skanoni në internet, disa të tjera përdorin njerëzit për të organizuar bazat e tyre të të dhënave.) Google është deri tani më të njohura, dhe, në mendjet e shumicës së njerëzve, më efektive e motorët e kërkimit për qëllime më të. 7

202 Google Shkollor, një bazë të dhënash të madhe të hulumtimit, mund të arrihen duke klikuar në pull-down arrow tjetër për të "më shumë" në krye të faqes kryesore të Google. Duke kërkuar për "praktikat më të mira që mbështesin zhvillimin e bujqësisë," për shembull, jep 1,380,000 rezultate. Siç është zakonisht rasti me Google, 20 e parë ose 30 ka të ngjarë të jetë në mesin e më të dobishme për organizatat në kërkim për metodat apo qasjeve të mundshme. Shumica e përdoruesve te Tool Box janë të njohur me Google dhe makina tjera të kërkimit, dhe mund të ketë gjetur fillimisht Tool Box në njërën prej tyre. Një kërkim i thjeshtë është vetëm që... por jo të gjitha kërkimet e internetit, madje edhe ato që mund të duket kështu, janë domosdoshmërisht të thjeshta. Ka, megjithatë, disa udhëzime të thjeshta që mund të bëjë një kërkim komplikuar më e lehtë. Të jetë sa më specifik të jetë e mundur. Nëse ju jeni në kërkim për praktikat më të mira në mbarështimin e kafshëve, kjo është ajo që ju duhet të pyesni motor kërkimi për të gjetur. Nëse është e praktikave më të mira në mbarështimin e kafshëve në Evropë - ose p.sh. Greqi - ju duhet të kërkoni në mënyrë specifike se. Tregoj motor kërkimi pikërisht ajo që ju doni, dhe ju jeni më shumë gjasa për të marrë atë. Mësoni kërkimi gjuhën motor. Nuk janë me të vërtetë vetëm katër ose pesë "fjalët" që janë të nevojshme në mënyrë që të flasin në mënyrë të arsyeshme rrjedhshëm motor kërkimi. Ndoshta më e dobishme është të dish se duke vënë një frazë në thonjëza do të fillojë një kërkim për atë frazë të veçantë, me fjalët në mënyrë që ata janë të dhënë. Nëse ju shkruani "praktikat më të mira në mbështetje të zhvillimit të bujqësisë", ju do të merrni faqet me atë frazë të veçantë. Nëse ju shkruani praktikat më të mira në mbështetje të zhvillimit të bujqësisë, pa thonjëza, ju do të merrni faqet që kanë të gjitha ato fjalë në to, por jo domosdoshmërisht në çdo mënyrë të veçantë, apo edhe më afër me njëri-tjetrin. Provoni një numër të fjalëve ose frazave të ndryshme në qoftë se ju nuk e menjëherë të merrni atë që ju po kërkoni. Nëse "mbështetja e zhvillimit të bujqësisë" nuk punon, provoni "mbështetjes së zhvillimit të bujqësisë" ose vetëm "zhvillimin e bujqësisë." Mendoni se si njerëzit tjerë mund frazë të njëjtën mendim që ju keni, apo nëse ekzistojnë kushtet standarde, përveç me atë ju përdorni rregullisht. Shpesh është vlerë duke u përpjekur fraza të ndryshme edhe nëse ju e gjeni atë që ju po kërkoni. Ju mund të kthehet deri informacione të tjera të rëndësishme, ose të gjejnë diçka edhe më të mirë. Shiko për faqet në gjuhën më të përshtatshme. Nëse ju jeni në kërkim për informacion në lidhje me praktikat shëndetësore të fëmijëve në Greqi apo Itali, faqet me më shumë informacion mund të jetë në greqisht dhe italisht. Ju mund të kërkoni shumë motorët e kërkimit, duke përfshirë Google, për të kërkuar vetëm për faqet në një të veçantë (jo-anglisht) gjuhë, dhe pastaj të kërkoni atë për të përkthyer faqet për ju (të dy karakteristika janë zakonisht pjesë e "Kërkim i përparuar"). motorë kërkimi të brendshme. Pasi ju të gjeni një vend të mundshëm - atë të organizates, për shembull - ju mund të përdorni funksion kërkimi që faqja për të mësuar në qoftë se ajo ka një nga"praktikat më të mira" te seksionit. Interneti është padyshim burimi më i madh i vetëm i informacionit të praktikës më të mirë në dispozicion, por nuk e injorojnë të tjerët të përmendura këtu. Ju gjithashtu mund të gjeni më shumë për një program apo metodë që do të punojnë për ju duke biseduar me të tjerët në këtë fushë dhe syze me studentë të diplomuar ose njerëz të tjerë ditur.internet, për të gjithë fushën e tij, nuk përfshin çdo gjë, dhe është veçanërisht gjasa të përfshijnë programe të vogla që nuk mund të ketë qenë testuar tërësisht, por mund të jetë duke pasur sukses të madh drejtë në oborrin tuaj mbrapa. 8

203 Si mund të nxisin miratimin dhe përdorimin e praktikave më të mira? Pasi të keni mbledhur një grup të palëve të interesuara për të marrë pjesë për të ndihmuar për të bindur komunitetin ose organizatë për të adoptuar praktikat më të mira, ju duhet të përcaktojë se çfarë jeni duke bërë, për të identifikuar disa mundësi që përputhen me qëllimet dhe rrethanat tuaja, dhe të bëjë punën e bindje. Madje edhe atëherë, ju nuk jeni mbaruar: ju duhet të bëni të sigurtë që njerëzit të kenë trajnim të duhur dhe burimet për të bërë praktikë e mirë që një praktikë e mirë për situatën tuaj, dhe ju duhet të vazhdojë duke shqyrtuar se çfarë jeni duke bërë për ta bërë atë edhe më të mirë. Definimi çështje, nevojat tuaja dhe qëllimet në mënyrë të qartë, në mënyrë që ju mund të përcaktojë saktësisht se çfarë praktika lloj më të mirë që ju jeni duke kërkuar. Siç u përmend më lart, jo çdo praktikë e mirë në lidhje me çështjen tuaj ka për qëllim domosdoshmërisht në rezultate të njëjta që ju jeni duke punuar drejt. Në mënyrë që të sigurohemi që ju jeni zgjedhur një praktikë që përshtatet me qëllimet tuaja, hapat tuaj të parë duhet të jetë për të përcaktuar se çfarë doni të bëni dhe se si. Definimi i problemit. Çfarë saktësisht është ajo që ju dëshironi për të trajtuar? Në qoftë se kjo është një çështje e gjerë, po ju adresuar të gjithë gjë, ose vetëm një pjesë të saj? Mos harroni, si ne do të diskutuar me hollësi më poshtë, që ju keni nevojë për burime që përputhen me atë që ju doni të bëni. Përcakto rezultatet keni ndërmend për të arritur. Praktika më e mirë që ju zgjidhni duhet të synojë në rezultatet që ju jeni të interesuar. Kjo është gjithashtu një vend të marrin në konsideratë çështjet filozofike. Nuk mund të jenë programe shumë efektive që të arrijnë qëllimet e tyre me anë të metodave që do të preferojnë të shmangur, apo që janë të bazuara në supozime që nuk pajtohen me të. Arsimi transferimi Innovations mund të jetë edukatore në qendër dhe të bazuar vetëm në transmetimin e informatave, për shembull, ose ajo mund të jetë një partneritet në mes edukatorëve dhe nxënësve, që përfshijnë të mësuarit aktiv dhe experiential. Identifikimi natyrën e popullsisë tuaj. Një model shembullor megjithatë mund të synojnë në një popullsi shumë të ndryshme, dhe nuk mund të punojnë me tuajat (kuptuar gjëra të tilla është një arsye për përfshirjen e pjesëmarrësve potencialë në kërkim për praktikat më të mira). A popullsia tuaj kryesisht përbëhet nga një etnike, racore, moshe, grupi të caktuar social-ekonomike, kulturore, apo të tjera? A do të ketë karakteristika të pazakonta ose unike që do të bëjë një praktikë e mirë të veçantë të përshtatshme ose të papërshtatshme? Eksploroni kontekstin. Historia Komuniteti, gjeografia (nëse komuniteti juaj është urbane, rurale, e izoluar, etj), qëndrimet, marrëdhëniet, struktura klasa - të gjitha mund të ndikojë nëse një metodë apo program do të jetë efektive apo jo. Kjo lloj analize duhet të ju ndihmojë të gjeni një praktikë të mirë që ka qenë e suksesshme në prodhimin rezultatet që ju dëshironi, në një mënyrë që e miratojnë, me një popullsi dhe në një bashkësi të ngjashme me tuajat. 9

204 Kërko për praktikat më të mira të përshtatshme. Tani që ju keni përcaktuar atë që ju po kërkoni, është koha për të gjetur se çfarë është në dispozicion. Pasi të keni gjetur disa opsione më të mirë praktike që adresojnë çështjen tuaj, hapi tjetër është për të ngushtuar kërkimin tuaj duke tëharrje nga ato që nuk janë të përshtatshme për komunitetin tuaj, nuk janë të ndjeshëm në kulturën e popullsisë tuaj, apo don 't synojnë rezultatet që ju dëshironi. (Kjo është një kohë e mirë për të përfshirë palët e interesuara, në qoftë se ata nuk ishin të përfshirë tashmë në kërkim nga praktikat më të mira të mundshme.) Kjo duhet të largohet nga ju me një numër të menaxhueshëm zgjedhjesh, dhe ju lejon të marr një të tillë që duket se më gati përshtaten komunitetin tuaj dhe nevojat e saj. Të jetë i përgatitur për të përshtatur atë në kontekstin tuaj nëse është e nevojshme. Ndërsa ju duhet të bëjë çdo përpjekje për të përshtatur një program apo metodë për rrethanat tuaja, nëse ju mendoni se është e nevojshme, nuk e injorojnë historinë këtu. Disa përshtatje mund të tashmë janë provuar dhe nuk funksionojnë. Ky informacion është ndoshta në dispozicion - nga ata të cilët të drejtuar programet, nga akademikë të cilët janë të njohur me këtë fushë, ose në internet - dhe gjetjen e kjo mund të ju kursejnë një shumë probleme. Nxisin përdorimin e praktikave më të mira. Sipas "Kur duhet të nxisin miratimin dhe përdorimin e praktikave më të mira?", Kemi diskutuar disa herë kur ajo mund të jetë relativisht e lehtë për të bindur komunitetin apo një organizatë për të miratuar idetë dhe proceset testuar. Kur ka një nismë e re, kur është e qartë se çfarë është duke u bërë është i paefektshëm, kur ka një problem imediat për t'u zgjidhur, kur komuniteti apo financuesit kerkeses per praktikat e provuar - të gjitha këto raste kur praktikat më të mira mund të jenë të avancuar dhe përqafuar pa shumë rezistencë. Por ajo që për situatën shumë më të përbashkët në të cilin ka tashmë një shërbim apo nismë e drejtuar në çështjen në fjalë? Ajo mund të jetë vetëm i suksesshëm sa që njerëzit mund të argumentojnë se kjo është e panevojshme për të ndryshuar atë, edhe pse ajo është e dokumentuar që qasjet e tjera të fitojnë rezultate shumë më të mira. Përveç kësaj, grupi i administrimit ose ta dorëzojnë atë - ose komunitetin, për këtë çështje - mund të ketë një lidhje emocionale për të. Ata mund të kenë zhvilluar atë vetë, dhe / ose të investuar shumë kohë dhe përpjekje për të filluar dhe për të ruajtur atë. Si mund të bindë ata për të ndryshuar drejtim? Nëse e keni vënë së bashku një grup multi-sektoriale e palëve të interesuara për të studiuar praktikat më të mira, që rekomandimet e grupit, për shkak të anëtarësimit të saj të gjerë, do të tashmë e kanë një pjesë të madhe të peshës. Disa veprime që ju mund të marrë gjatë dhe pas ky proces hulumtimi pjesëmarrës mund të rrisë shanset për sukses. Mobilizimi mendimin e komunitetit. Publikojnë praktikat më të mira që ju keni gjetur që duket për të adresuar çështjet në komunitetin tuaj. Theksoni natyrën e ndryshme të grupit që e gjeti dhe rekomanduar këto praktika për përdorim lokal. financuesit vigjilent për mundësitë praktikave më të mira. Presionet - ose oferta - nga financuesit aktualë ose potencialë mund të ndihmojë të përshpejtojë miratimin e metodave apo programeve të reja. Sillni disa nga njerëzit të cilët e krijuara ose që përdorin praktika të përshtatshme së bashku me njerëzit në komunitetin tuaj, veçanërisht disa nga ata që e kundërshtojnë miratimin e këtyre praktikave. Në diskutimin që bëhet, pyetjet mund të ngrihen dhe të marrin përgjigje nga përvoja praktike, dhe shumë e rezistencës mund të lehtë të zhduken. Situata ideale këtu është për të sjellë njerëzit nga komuniteti juaj për të parë programin aktual praktikës më të mirë në operacion. Kjo do t'u japë atyre idenë më të mirë të asaj që është e vërtetë në lidhje dhe si funksionon. Nëse distanca, koha, apo 10

205 faktorë të tjerë e bëjnë se e pamundur, tjetër më e mirë është për të sjellë folks mirëpraktike për komunitetin tuaj. Përsëri, në qoftë se kjo është edhe e pamundur, bisedat me telefon ose , apo shpërndarjen e lexuar çështje rreth programit mund të përmbushur disa nga të njëjtin qëllim. Sugjeroni se, në vend se duke zëvendësuar një praktikë më të mirë për atë që tashmë është bërë, një organizatë apo grup thjesht shtoni atë, ndoshta në një bazë të kufizuar. Duke pasur të dy qasjet konkurrojnë krah për krah mund të tregojnë atyre se praktikë e re në të vërtetë punon më mirë se e vjetra. Një mundësi tjetër këtu është se operacioni krah për krah mund të demonstrojë se praktika më e mirë nuk është një praktikë e mirë për situatën tuaj. Më parë, kemi sjellë mundësinë që një metodë ose program që punon edhe në vende të tjera nuk do domosdoshmërisht të punuar mirë për ju. Skllavërore duke supozuar se çdo gjë etiketuar një praktikë më e mirë do të jetë më efektive se sa ajo që ju tashmë e keni nuk është më produktive se duke supozuar se ajo që ju jeni duke bërë për momentin është më e mirë se çdo gjë tjetër që ju mund të gjeni. Të sigurojë që dikush të përfshirë në duke u përpjekur për të replikuar një praktikë më të mirë është i pajisur me trajnim për të bërë atë të suksesshëm. Njerëzit duhet të kuptojnë të dy supozimet prapa programit ose metodë, dhe teoria që shpjegon pse ajo punon. Përveç kësaj, kjo është absolutisht e rëndësishme që ata të marrin ndonjë trajnim të veçantë të nevojshme për të bërë punën e programit. Pa as nga këto, atyre u përpjekur për të bërë punën e programit janë si detarë duke u përpjekur për të kaluar oqeanin me pa harta apo busullat dhe asnjë ide se ku ata do, e lëre më ndonjë kuptim të asaj se si të lundrojnë një varkë. Shanset e suksesit nën këto rrethana janë të pakta, për të thënë aspak. Historia e shumë fusha është plot me shembuj të ideve të mira që dështuan për shkak se Ideja ishte për të mësuar matematikë në një mënyrë të tillë që fëmijët të mësuar parimet pas se si numrat punuar, si dhe se si të shtoni, zbres, etj Problemi ishte se shumica e mësuesve të shkollave fillore nuk e ka kuptuar këtyre parimeve veten e tyre, dhe ka marrë pak ose aspak trajnim në mësimdhënie në këtë mënyrë të re. Përveç kësaj, shumë prej tyre mendonin se ata ishin të lejuar nuk është më për të mësuar "faktet e numrave" (p.sh., = 5 ose 9-3 = 6) ose tabelat e shumëzimit. Rezultati ishte ajo që ju do të presin - mësues frustruar, fëmijët me më pak njohuri të matematikës, dhe jo më shumë, dhe prindërit e zemëruar ulëritës për aftësitë themelore. New math - në fakt një ide e frikshëm, siç tregohet nga disa mësues të cilët ishin në gjendje për të mësuar atë mirë - u diskreditua, dhe gjeneratat e ardhshme të fëmijëve u dënuan për mësimin përmendësh përmendsh dhe pak të kuptuarit e vërtetë të matematikës. Një kërkesë përfundimtare për të gjithë të përsëritur një praktikë më të mirë është besimi në efektivitetin e saj. Është provuar përsëri dhe përsëri që, pa këtë besim nga ana e praktikuesve, një metodë apo program nuk do të ketë sukses, edhe në qoftë se çdo gjë tjetër është në vend. Sigurimi i atyre që do të zbatojnë praktikat më të mira me mbështetjen e nevojshme. Ajo i është shpjeguar edhe në pjesën e parë të këtij kursi dhe në këtë një që ju nuk mund të përsëris një praktikë më të mirë, pa burime të ngjashme me origjinalin. Këto burime mund të përqafojë një numër të elementeve të ndryshme: 11

206 Financimi. Kjo është ndoshta më e qartë, por është shpesh injorohen. Duke u përpjekur për të replikuar një program me gjysmën e fondeve të nevojshme shpesh do të thotë që ju të merrni një gjysmë program... ose më pak. Që nga suksesi i një programi mund të bazohet në operimin e saj si një tërësi të integruar, duke u përpjekur për të prerë atë në gjysmë mund të jetë një recetë për dështim. Sigurohuni financimi i sigurt adekuat është në dispozicion përpara se të filloni. Vullnetarët / personelit. Kjo mund të jetë një çështje e aftë për komunitetin ose organizatës. Vullnetarët dhe personeli mund të kanë nevojë për trajnim dhe mbikëqyrje, dhe këto burime duhet të jetë në dispozicion edhe në qoftë se një program është të ketë sukses. Hapësirë. Kjo është nganjëherë një çështje e fondeve, por po aq shpesh një disponueshmërinë e hapësirës duhur në një zonë që është e lehtë të arritshme për pjesëmarrësit e mundshëm. Ju duhet të marrin në konsideratë qasje për personat me aftësi të kufizuara, transport, madhësinë dhe karakterin e hapësirës së nevojshme, etj Nëse financimi është një çështje, mundësia e hapësirës dhuruar ose të përbashkët mund të ketë për t'u eksploruar, dhe që ngre problemet e veta. Koha. Çdo ndërmarrje e re merr kohë për të zgjidhur në dhe për të gjetur veten. Ndërsa ka sigurisht duhet të jetë përgjegjësia e ndërtuar në çdo program, duhet të ketë një vullnet për të lejuar kohë për eksperimentim dhe të nxënit. Vullneti i mirë e zyrtarëve lokalë, njerëz të tjerë me ndikim, dhe komuniteti në përgjithësi. Ju duhet të punojnë për të siguruar që të gjithë ata që janë përfshirë në një program, nga stafi i linjës për pjesëmarrësit, të ndjehen se komuniteti është pas tyre dhe rooting për suksesin e tyre. Mbani duke e bërë më të mirë më të mirë, dhe për të ruajtur angazhimin e palëve të interesuara për praktikat më të mira. Së fundi, mos harroni se një herë ju keni bindur palët e interesuara për të miratuar një praktikë të veçantë të mirë ose një filozofi të praktikave më të mira, puna juaj nuk ka mbaruar. Edhe pse kjo është emërtuar "më e mirë," çdo praktikë mund të përmirësohet. Pjesë e përgjegjësisë tuaj të vazhdueshëm është që të shohin se programet të mbajtur përmirësimin. Praktikat më të mira janë vetëm si e mirë si zbatimin e tyre. Nëse problemi duket të jetë zgjidhur, ose në qoftë se njerëzit të rritet lodhur e duke bërë punën, ju së shpejti do të gjeni veten përsëri aty ku ju keni filluar. Gjëja tjetër e rëndësishme për të mbajtur në mend është se kujtesa e komunitetit mund të jetë e shkurtër. Mbani shtyjnë praktikat më të mira, dhe për të mbajtur në kërkim për ato të përshtatshme që mund të përdoren në komunitetin tuaj. Pa këtë vëmendje të vazhdueshme, ju mund të gjeni veten tuaj që të bëni punën tuaj të gjithë përsëri herën tjetër nevoja për një shërbim të ri ose iniciativë. Përmbledhje Një mënyrë për të përpiqen për të siguruar që ju të adresojnë problemet e komunitetit dhe çështje, si dhe zgjidhjet e mundshme është që të promovojë miratimin dhe për të siguruar zbatimin e "praktikave më të mira" - Metoda ose programet që janë provuar të suksesshme në vende të tjera, dhe që kanë kapacitet për të të riprodhohet, apo të përsëriten. Ndërsa kjo nuk garanton sukses - jo çdo ndërhyrje punon në çdo komunitet, dhe ju mund të keni programe të suksesshme operative - ajo percakton "goditje me thikë në të errët" qasje që shumë shërbime dhe përpjekjet e komunitetit të marrin kur të planifikimit të programeve ose iniciativave të reja. Bindur palët e interesuara për të adoptuar praktikat më të mira, kërkon ndërtimin e besueshmërisë duke grumbulluar një grup multi-sektoriale - duke përfshirë zyrtarë lokalë dhe qytetarë me ndikim, pjesëmarrësit potencial apo përfituesve të një ndërhyrjeje apo iniciativë të propozuar, dhe të tjerët e prekur prej tij - të kërkimit praktikat më të mira dhe të bëjë 12

207 rekomandime; futjen dhe / ose organizatat e komunitetit përkatëse të praktikave të reja (nga, ndër të taktikave të tjera, duke futur ato të njerëzve tashmë përdorimin e tyre) dhe duke sugjeruar mënyrën që të përfshijnë ato; dhe duke siguruar burimet dhe mbështetjen e nevojshme për të bërë përsëritje të suksesshme në komunitetin tuaj të jetë e mundur. Pasi të keni të gjithë të bindur se miratimi dhe përdorimi i praktikave më të mira ka kuptim, ju duhet të bëni të sigurtë që ata janë implementuar. Ju pastaj duhet të vazhdojë të kujtojmë dhe të edukuar palët e interesuara në lidhje me praktikat më të mira, dhe për të ruajtur angazhimin thier për përdorimin e tyre. Gjithashtu, mos harroni se çdo praktikë, madje edhe një praktikë "më të mirë", mund të përmirësohet, dhe se përpjekja për të bërë gjërat më mirë nuk duhet të përfundojë. Burimi: 13

208 AGRO-START GUIDE E PRAKTIKAVE ME TE MIRA Udhezuesi i praktikes mbledh punën e bërë gjatë 5 seminareve në të cilat partnerët kanë zgjedhur shembuj të mirë të risive dhe sipërmarrjes në hortikulturë dhe mbarështimin e kafshëve në vendet e tyre. Pese tematikat e seminareve jane : Qasje efektive për diagnostikimin dhe vlerësimin e shërbimeve, prodhimeve dhe/ose proçeseve operacionale inovative në sektorët e synuara; Qasje efektive në mjetet e mbështetjes financiare për NMV-të, në shtetet e vjetra, të reja anëtare, vendet kandidate, për të siguruar informacionit mbështetës për dhe qasjen ndaj tij; Qasje efektive për të tranfseruar teknologjinë dhe inovacionin tek NVM-të; Qasje efektive për nxitjen dhe lehtësimin e sipërmarrjes në sektorët e synuara; Qasjet efektive për të vlerësuar hyrjen në tregje të reja, mbeshtetur në standardet e cilësisë evropiane, promovimin e produkteve, lehtësimin dhe ndërkombëtarizimin e NVM-ve; Peracaktimi i Praktikave Metodologjia për identifikimin dhe vlerësimin e praktikës së mirë të Projektit AGRO- START Për çdo temë e 5 seminare, secili partner duhet të zgjidhni 2 shembuj të praktikave të mira (në total 10 shembuj praktikë të mirë / partnerin) të shërbimeve të ofruara nga shërbimet mbështetëse të biznesit për NVM-të në mbarështimin e kafshëve dhe sektorin e hortikulturës. Të gjitha shembuj e praktikave të mira do të diskutohen dhe analizohen sebashku nga partnerët gjatë punes. Për çdo temë, partnerët e projektit do të analizojnë të paktën 4 shembuj te praktikave të mira dhe do të zgjedhin 2 prej tyre duke përdorur 2 grupe të kritereve të përzgjedhjes: Kriteret e përgjithshme: Shembulli praktikë i mirë ka të bëjë me shërbimet e ofruara nga shërbimet mbështetëse të biznesit për NVM-të në mbarështimit e kafshëve dhe hortikulturën; Shembujt e praktikave të mira në përputhje me temën e punëtorisë në të cilën praktika e mirë është zgjedhur; Shembulli praktikë i mirë ofron qasje te suksesshme dhe inovative që shfrytëzojnë më mirë mundësitë që ofrohen prej zonës ekonomike të vendit pjesëmarrës /EJL; Shembulli praktikë i mirë do të mund të transferohen lehtë në fusha të tjera / shtete / rajone;; Shërbimet e ofruara nga shërbimet mbështetëse të biznesit janë dhënë duke respektuar parimin e mundësive të barabarta. Kriteret e veçanta (të krijuara për çdo punëtori tematike). Pasi që ata të caktojnë një vlerësim për secilën prej praktikave të mira të analizuar në mënyrë për të identifikuar dy ato më të mirë të mirë, ata do ta paraqesin gjatë çdo workshopi.pas një prezantimi në të cilën folësit e secilit prej partnerëve paraqet dy praktikat më të mira, partnerët votojnë dhe zgjidhin një grup të vogël prej dhjetë praktikash mes të cilave ato do të vazhdojnë në raundin e dytë të votimit për të zgjedhur gjashtë praktikat më të mira*. 14

209 Praktika te mira, në gjuhën angleze, të zhvilluara nga Universiteti i Molize dhe i përbërë nga praktikat më të mira të identifikuara gjatë punëtorive, është përkthyer në të gjitha gjuhët e partnerëve të projektit dhe të shtypur në 500 kopje për çdo partner. AGRO-START PROJECT IDENTIFIED GOOD PRACTICES AT THEMATIC WORKSHOPS Good practice examples by AGRO-START project thematic workshops included in the Good Practice Guide: Qasje efektive për diagnostikimin dhe vlerësimin e shërbimeve, prodhimeve dhe/ose proçeseve operacionale inovative në sektorët e synuara WORKSHOP 1 Romania, Maj 2013 Praktikat më të Mira të Selektuara Emërtimi i Praktikave më të Mira ISMEa Plan Biznesi Online Kategorizimi i mishit të therur të derrave (PCG) Shërbimi diagnostikues dhe vlerësues për NVM-te lidhur me zbatimin e një Menaxhimi të Integruar të Semundjeve Epidemike (IMM) në sektorin e hortikulturës Zbatimi i Kodit të Qëndrueshëm Bujqësor për prodhuesit e domateve industriale Menaxhimi i Integruar i Pemëtarisë: Risi përtej traditës (Mollët e Trentinos) Shërbimet diagnostikuese dhe vlerësuese të Kooperativave Zooteknike dhe Kooperativave Bujqësore / Grupet Prodhuese të frutave dhe perimeve Kush i Gjeneroi I SMEa Q & D Qëndra Këshilluese për Bujqësi dhe Zhvillim Rural Klasa Ushqimore Fondacioni Edmund Mach i San Michele All'Adige Georgiki Anaptixi S.A. 15

210 Qasje efektive në mjetet e mbështetjes financiare për NMV-të, në shtetet e vjetra, të reja anëtare, vendet kandidate, për të siguruar informacionit mbështetës për dhe qasjen ndaj tij WORKSHOP 2 Italy, Korrik 2013 Praktikat më të Mira të Selektuara Emërtimi i Praktikave më të Mira IPARD Took Kit Online Mbështetja Financiare për Fermerët TrovaAgevolazioni.it: Mjet Online për Financim Investimesh Instrumente dhe shërbime financiare në qytete të vogla dhe zona rurale Agevolazioni alle imprese (NMVs Facilitation.it) Akses Financiar në Agrobiznes Kush i Gjeneroi Qendra për promovimin e praktikave të qëndrueshme bujqësore dhe të zhvillimit rural - CeProSARD Agriculture Farm Consulting George Ch. Dimokas EUROCONS JOBS Centres Network Project Telematica Italia Qendra për Inovacionin në Maqedoni 16

211 Qasje efektive për të tranfseruar teknologjinë dhe inovacionin tek NVM-të WORKSHOP 3 Greece, 2-4 September 2013 Praktikat më të Mira të Selektuara Emërtimi i Praktikave më të Mira Kush i Gjeneroi Set Software për menaxhimin e kulturave të kopshtarisë Ce.Spe.Vi. (Qendra Eksperimentale e Kujdesit) ToolKit per Njohuri & Inovacion Monitorimi i integruar dhe kontrolli i viruseve ushqimore te lindura në ndërmarrjet e prodhimit të perimeve Përdorimi i kurseve të trajnimit (online ) për hartuesit e rinj (NVM-ve) në kopshtari dhe në sektorin e mbarështimit të kafshëve Agrohomeopathy Përqasje e re dhe e vjetër në mbarështimin e kafshëve dhe në sektorin e hortikulturës Mbështetja për transferimin e teknologjisë dhe inovacionit në nivel kombëtar dhe ndërkombëtar Njohuri & Inovacion-projekti FP7 ETAT / Autoritetit Grek i Ushqimit Pantelis Petropoulos PROF.i Universiteti i Agrobiznesit & Zhvillimit Rural PH Agrohomeopaty Rrjeti i Ndërmarrjeve Europiane - Bullgari 17

212 Qasje efektive për nxitjen dhe lehtësimin e sipërmarrjes në sektorët e synuara WORKSHOP 4 Albania, October 2013 Praktikat më të Mira të Selektuara Emërtimi i Praktikave më të Mira Rrjeti mbështetës Bullgar Engjëjt e Biznesit në sektorin e hortikulturës dhe të mbarështimit të kafshëve ifarm: Një aplikim i menaxhimit të fermës për pajisje të lëvizshme Sipërmarrja e Animuar Universiteti i Ruses EcoBiz Qender Informacioni & Panairesh Qëndra për Sipermarrjet Bujqësore në Shkollën Bujqësore Amerikane Kolegji Perrotis LugoNextLab - Mundësi e re për të zhvilluar projektet tuaja dhe për të hyjë në një biznes Kush i Gjeneroi Rrjeti mbështetës Bullgar Engjëjt e Biznesit Ltd. Agrostis Trentino Sviluppo Spa Universiteti i Ruses Qëndra për Sipermarrjet Bujqësore LugoNextLab 18

213 Qasjet efektive për të vlerësuar hyrjen në tregje të reja, mbeshtetur në standardet e cilësisë evropiane, promovimin e produkteve, lehtësimin dhe ndërkombëtarizimin e NVM-ve WORKSHOP 5 Bulgaria, November 2013 Praktikat më të Mira të Selektuara Emërtimi i Praktikave më të Mira Sigurimi i cilësisë për prodhuesit e vegjël ushqimor (GLK) ne kuadrin e Programit Siguria Ushqimore ne EJL Koncepti Strategji i Eksportit Exportgate.gr Matching 2.0 Vlera e Takimit Portali Kombëtar i Eksportit Bullgari (NEPBG) Platforma e TIK - Gjurmueshmëria dhe Identifikimi në nivel Rajonal / Kombëtar i kafshëve (gjedh, dele, qengj, dhi) në Shqipëri Kush i Gjeneroi Balkan Net Fooditerranean PC Eurobank Ergasias S.A. Go Iniciativa Ndërkombëtare CDO.net Srl CDO: Compagnia delle Opere Agjensia e Promocionit te NMB-ve Bullgare (BNMVPA) Shoqata e Blegtorëve Ionian 19

214 Të Tjerë Shëmbuj të Praktikave më të Mira Lista e mëposhtme përmban shembuj të tjerë të praktikave të mira që janë të paraqitura nga partnerët në Workshop-e. Brenda këtyre shembujve janë përzgjedhur praktikat më të mira të paraqitura në këtë udhëzues. Seksioni 1 Qasje efektive për shërbime diagnostikuese dhe vlerësuese mbi prodhimin inovativ dhe / ose efikas si dhe të proceseve operacionale për sektorët e synuara Emri Sherbime Konsulente per Ushqyerjen e Kafsheve Aplikuar nga: Top Nutrition Prezantuar nga: AGROSTAR top.nutrition@yahoo.com Website Emri Shërbimet e konsulencës për: - Përgatitja e projekteve të financuara nga BE dhe zbatimin e programit kombëtar për zhvillim rural; - Trajnime për përmirësimin e njohurive dhe aftësive teknike për punëtorët e bujqësisë / sipërmarrësit / punonjësve të NMVs në sektorët e bujqësisë - Konsulence individuale për prodhuesit bujqësore në aspektet teknike, ekonomike dhe legjislative Aplikuar nga: Dhoma e Bujqesisë Dambovita Prezantuar nga: AGROSTAR ojca_dambovita@yahoo.com Website Emri - Projektet e shkruara për biznesin e vogël (NMVs) (mundësi assesnmvnt, shanset për sukses të biznesit dhe besueshmërinë, shkrim projekt, ndihmë / vlerësimi gjatë zbatimit të projektit) - Trajnim për punonjësit e NMVs në sektorin e bujqësisë dhe personave të tjerë të interesuar për të hapur një biznes ose punojnë në këtë sektor - Strategjitë e interesit publik (Strategjia Thatësira për Galati County) Aplikuar nga: Chamber of Agriculture Galati Prezantuar nga: SE RDA / ADR SE cameraagricola_galati@yahoo.com Website Emri Shërbim konsulence për hartimin e studimit të fizibilitetit në lidhje me ri-mbjelljen nga një hayfield natyrore brenda fshatit Rosiori / Braila County Aplikuar nga: Lower Danube University of Galati, Prezantuar nga: SE RDA / ADR SE Faculty of Engineering of Braila, Agriculture Department gheorghe.voicu@ugal.ro Website Emri Duke filluar të agrobiznesit nëpërmjet mbështetjes së bujqësinë organike në kuadrin e Ligatinave Restaurimi dhe projekti për Uljen e Ndotjes Aplikuar nga: BCL Ruse EOOD Prezantuar nga: BSC NMV bcl@nmvbg.net Website Emri Mësimi gjatë gjithë jetës dhe Formimi Profesional i Fermerëve Aplikuar nga: University of Agribusiness and Rural Prezantuar nga: BSC NMV Development Branch Ruse (UARD) Website 20

215 Emri Shërbim diagnostike dhe assesnmvnt nga faktorët biologjike, mjedisore, ekonomike dhe sociale për krijimin e integruar të mbarështimit të qëndrueshëm të hortikulturës dhe të kafshëve NMV Aplikuar nga: KIT-48 Prezantuar nga: BEF kit-48@abv.bg Website -under construction- Emri Shërbimi Këshillimor Publik për bletarëve në Slloveni Aplikuar nga: Čebelarska zveza Slovenije Prezantuar nga: KGZS Slovenian Beekeepers Association lidija.senic@czs.si Website Emri Shërbimi Këshillimor Publik për bletarëve në Slloveni Aplikuar nga: Kmetijskogozdarskazbornica Slovenije Prezantuar nga: KGZS Chamber of Agriculture and Forestry of Slovenia miran.naglic@kgzs.si Website Emri Shërbimet konsultuese për menaxhimin dhe deponimin e mbeturinave bujqësore Aplikuar nga: Agricoltura Service Bari Prezantuar nga: Confagricoltura Puglia bari@confagricoltura.it Website Emri Shërbim i Consulting për qasje në kredi financiare Aplikuar nga: Confagricoltura Centro Servizi Foggia Prezantuar nga: Confagricoltura Puglia economico.foggia@confagricoltura.it Website Emri BELOQ: Duke siguruar që produktet e kopshtarit janë vendosur në treg pa mbetjeve të llogaritshme të produkteve për mbrojtjen e bimëve të tilla si pesticide (jo vetëm nën Vrsta) Aplikuar nga: RodaxAgro Ltd Prezantuar nga: ERFC parabem@hol.gr Website Emri Ruani Bletet Aplikuar nga: ApiCarrelli Prezantuar nga: MOLISE REGION apicarrelli@libero.it Website apicarrelli.blogspot.it Emri SACOM GREEN BIOTECH SYSTEM (Ndihmë të plotë nëpërmjet përdorimit të burimeve natyrore) Aplikuar nga: SACOM Ltd. Prezantuar nga: MOLISE REGION enrico.torzi@grupposacom.com Website Emri Procesi i para-kualifikimit (Për projektin Mama-së - Mbledhja e produkteve të bërë në shtëpi premium, të bëra sipas recetave tradicionale) Aplikuar nga: MACEDONIA-EXPORT Prezantuar nga: FFRM petar.lazarov@macedonia-export.com Website

216 Emri Fletë të të dhënave për të ardhmen e tregut të eksportin e nmv në sektorin e bujqësisë / agrobiznesit Aplikuar nga: EPI CENTAR International Prezantuar nga: FFRM contact@epicentar.mk sorozovic@epicentar.mk Website Section 2 Qasje efektive në mjetet e mbështetjes financiare për NMV-të, në shtetet e vjetra, të reja anëtare,vendet kandidate, për të siguruar informacionit mbështetës për dhe qasjen ndaj tij Emri Program i Fermereve Aplikuar nga: Agriculture Ministry and many others public Prezantuar nga: AGROSTAR and private institution comunicare@madr.ro Website Emri Mbështetja NMVs në qasjen e Planit Kombëtar për Zhvillimin Rural (PKKZH) Aplikuar nga: Agrostar Federation through regional Centre Prezantuar nga: AGROSTAR for rural entrepreneurs Muntenia contact.muntenia@federatia-agrostar.ro Website Emri Pranimi i fondeve për shfrytëzimin bujqësore në sektorët e hortikulturës dhe të mbarështimit të kafshëve Aplikuar nga: Paying Agency for Rural Development and Prezantuar nga: SE RDA / ADR SE Fishery gheorghe.voicu@ugal.ro Website Emri Garancia nga Dhoma e Bujqësisë Aplikuar nga: Galati Chamber of Agriculture Prezantuar nga: SE RDA / ADR SE cameraagricola_gl@yahoo.com Website Emri Enterprise Europe Network - Helas Aplikuar nga: Association of Industries in Thessaly and Prezantuar nga: CERTH/IRETETH Central Greece svaina@sbtke.gr Website Emri Fondi Rajonal bujqësore jo-bankar (AgroFund) Aplikuar nga: Perfituesi: Prezantuar nga: BSC NMV Business Support Centre for NMV - Ruse Fund Operator: BC Leasing Ruse Ltd. bcl@nmvbg.net Website Emri Qasjet efektive në skemën Kombëtare të kredisë për investime në sektorin e bujqësisë qeverisur nga fondit shtetëror bullgar "Bujqësia" Aplikuar nga: Bulgarian Farmers Association (BFA) Prezantuar nga: BEF office@baf-bg.org bulassfarm@abv.bg Website Emri Qasjet efektive të programit bullgar për zhvillimin e hardhisë dhe verës sektorin Aplikuar nga: Cibola Agro Prezantuar nga: BEF info@cibolabg.com Website 22

217 Emri Fondi publik i Republikës së Sllovenisë për Zhvillimin Rajonal dhe Rural Aplikuar nga: Slovenian Regional Development Fund Prezantuar nga: KGZS info@regionalnisklad.si Website Emri Aplikuar nga: Banka e tokes Slovene Deželnabanka Slovenije Land Bank of Slovenia natasa.primckrnc@dbs.si info@dbs.si Prezantuar nga: Website KGZS Emri Shërbimeve këshilluese siguruese për administrimin e rrezikut në bujqësi Aplikuar nga: Agricoltura Assicurazioni s.r.l. Prezantuar nga: CONFAGRICOLTURA PUGLIA renatofariello@libero.it Website Emri Mjete financiare per akses ne kredi Aplikuar nga: Confagricoltura Servizi s.r.l. Prezantuar nga: CONFAGRICOLTURA PUGLIA credito.foggia@confagricoltura.it Website Emri AlexandrosBaltatzis-Rural Development Programme Aplikuar nga: Ministry of Rural Development and Food Prezantuar nga: ERFC info@minagric.gr Website Emri Skema e ndihmes per fermeret Aplikuar nga: OPEKEPE Prezantuar nga: ERFC Website Emri Shërbimet për financimin rural nmv-së: Fondet e garancisë Aplikuar nga: SGFA - Società di GestioneFondi per Prezantuar nga: UNIMOL l AgroalimentareS.r.l (Limited liabilities company 100% of the capital owned by INMVA) g.venceslai@inmva.it Website Emri AGRONET: Rrjet i përhershëm i shërbimeve në prodhimin e ushqimit Aplikuar nga: AGRONET Prezantuar nga: MOLISE REGION info@moliseversoil2000.it Website Section 3 Qasje efektive për të tranfseruar teknologjinë dhe inovacionin tek NVM-të Emri BIO - Promovimi i teknologjive te kulturave me ndikim të ulët në mjedis dhe efikasitet be rritje ekonomike mbi prodhimin e marrë Aplikuar nga: Bio farmers Association from Romania Prezantuar nga: AGROSTAR bioterra@internet.ro Website Emri Transferimi i teknologjive të reja të përdorura në sektorin e perimeve në lidhje me të ushqyerit e bimëve, që prodhojnë perime me cilësi të lartë (hibride dhe varieteteve të reja) Aplikuar nga: Trade Union of Agricultural Producers Olt Prezantuar nga: AGROSTAR ionpaunel@yahoo.com Website 23

218 Emri TECHNOREGEN PROJECT Hulumtime inovative për të zhvilluar dhe zbatuar një teknologji të re për përpunimin e qëndrueshëm të burimeve të përtërira të fermave bujqësore Aplikuar nga: MARCOSER Prezantuar nga: SE RDA / ADR SE Adresa Website Emri Lehtesimi i Transferimit teknologjik dhe inovacionit nga Dhoma e Bujqësisë Galati Aplikuar nga: Galati Chamber of Agriculture Prezantuar nga: SE RDA / ADR SE cameraagricola_gl@yahoo.com Website Emri Protokolli i transferimit: Nga kerkimi shkencor ne industri Aplikuar nga: CERTH/IRETETH Prezantuar nga: CERTH/IRETETH ckittas@uth.gr Website Emri Aplikuar nga: Ekspertize Senior per Transferimin e teknologjive(sett) Senior Expert Service (Foundation of Prezantuar nga: German Industry for International Cooperation) BSC NMV s.nonnen@ses-bonn.de Website Emri Përdorimi i internetit në bazë platformë Bioferma.bg për të ofruar shërbime për të biofermerët në kopshtarit dhe sektori i mbarështimit të kafshëve Aplikuar nga: Bioselena Foundation for organic agriculture Bio Bulgaria Ltd biogabrovo@mbox.digsys.bg info@bio-bulgaria.com Prezantuar nga: Website BEF Emri Rritja e domateve me ndihmen e natyres Aplikuar nga: PRARADAJZ d.o.o. Prezantuar nga: KGZS info@lust.si Website Emri Shërbimet e asistencës për prodhimin e biomasës bujqësor nga kulturave të dedikuara për prodhimin e biogazit Aplikuar nga: Confagricoltura Brindisi Prezantuar nga: CONFAGRICOLTURA PUGLIA brindisi@confagricoltura.it Website Emri Shërbimet e informacionit teknik për përmirësimin e prodhimeve bujqësore Aplikuar nga: Anga Brindisi Prezantuar nga: CONFAGRICOLTURA PUGLIA angabrindisi@angapuglia.it Website Emri 80 vjet ( ) praktikat me te mira (ITAP) per NMV s Aplikuar nga: Instituti i teknologjise bujqesore Products (ITAP) Prezantuar nga: ERFC cisrailides@yahoo.gr Website Emri Sistemi i Ulët energjisë gjeotermale Aplikuar nga: Chamber of Commerce of Campobasso Prezantuar nga: MOLISE REGION cciaa@cb.legalmail.camcom.it Website 24

219 Emri Innovamolise Aplikuar nga: Sviluppo Italia Molise Prezantuar nga: MOLISE REGION Website Emri Ruajtja e fruta-perimeve, ullinj tavolinë, vaj ulliri, domate produkteve duke përdorur produkte të papërpunuara të freskëta në dispozicion në nivel lokal Aplikuar nga: NdermarrjaUshqimore, Berat Albania Prezantuar nga: CBPD sidneylks@yahoo.com Website Emri Dixhitalizimi ne ushqyerjen e derrave metodat RFDI Aplikuar nga: ALBIDEA Prezantuar nga: CBPD Website Emri Aplikuar nga: Zhvillimi i transferimit të teknologjisë shembuj praktikë në mes bizneseve vendore dhe akademikët Foundation Business Start up Centre Prezantuar nga: FFRM Bitola s.trajkovska@bscbitola.org Website Emri Rritja e misrit duke futur teknologji të reja (të ujitjes ) dhe protokolleve të reja bujqësore Aplikuar nga: USAID Small Business Expansion Project Prezantuar nga: FFRM (SBEP) Carana Corporation ddamjanovski@carana.com Website /RSMDP.html Section 4 Qasje efektive për nxitjen dhe lehtësimin e sipërmarrjes në sektorët e synuara. Emri AGAPIS & S.C. Valea Barcaului S.R.L. Aplikuar nga: Agapis Foundation Prezantuar nga: AGROSTAR office@agapis.ro vreau@sanatate-dulce.ro Website Emri Zhvillimi i iniciativate sipermarreve ne zonat rurale Aplikuar nga: Agrostar Federation Prezantuar nga: AGROSTAR contact@federatia-agrostar.ro Website 25

220 Emri MARCOSER LTD promovim tregu Aplikuar nga: MARCOSER LTD Prezantuar nga: SE RDA / ADR SE office@marcoser.ro Website Emri Ditet Harvesting Panairi i 12te i vjeshtes ne Galati Aplikuar nga: Galati Chamber of Agriculture Prezantuar nga: SE RDA / ADR SE cameraagricola_gl@yahoo.com Website Emri AGRO-TOOL Aplikuar nga: CENTER of AGRICULTURAL Prezantuar nga: CERTH/IRETETH ENTRERPENEURSHIP of GREECE (C.A.E.) spirosk@elios.gr Website Emri Aplikuar nga: Fermerët Masa lehtesuese "Dhënia e këshillave dhe konsultimit në bujqësi në Bullgari dhe Rumani" për periudhën National Agricultural Advisory Service Prezantuar nga: BSC NMV (NAAS) lubo@naas.government.bg uoffice@naas.government.bg Website Emri Platforma e internetit financiare "MoitePari.bg" - mjet i përsosur për lehtësimin e sipërmarrjes në sektorin e hortikulturës dhe të kafshëve të mbarështimit Aplikuar nga: MoitePari Ltd Prezantuar nga: BEF info@moitepari.bg Website Emri Agriculture is fab-culture Aplikuar nga: KGZS Prezantuar nga: KGZS tatjana.vrbosek@kgzs.si Website Emri Vaji i ullirit lidh fqinjet Aplikuar nga: Municipality Brda Prezantuar nga: KGZS info@obcina-brda.si Website Emri Paketa e multi masave Aplikuar nga: Puglia Region - Policies for Rural Prezantuar nga: CONFAGRICOLTURA PUGLIA Development Area g.pagliardini@regione.puglia.it Website Emri One-stop shop për udhëzim dhe mbështetje për sipërmarrjen e emigrantëve në sektorin e bujqësisë dhe agro-ushqimore Aplikuar nga: CIHEAM - Istituto Agronomico Prezantuar nga: CONFAGRICOLTURA Mediterraneo di Bari (IAMB) / PUGLIA Confcooperative Puglia iamdir@iamb.it Website 26

221 Emri QENDRA PER SIPERMARRJE BUJQESORE Shkolla amerikane bujqesore Kolegji Perrotis Aplikuar nga: CENTER FOR AGRICULTURAL Prezantuar nga: ERFC ENTREPRENEURSHIP Website Emri Zbatimi i krijimit të mbështetjes për fermerët e rinj Aplikuar nga: MOLISE REGION Prezantuar nga: MOLISE REGION Website Emri Planifikimi - Programim / udhëzime për promovimin e zhvillimit të sipërmarrjes në Rajonin Molise Aplikuar nga: Sviluppo Italia Molise S.p.a. Prezantuar nga: MOLISE REGION info@sviluppoitaliamolise.it PEC: sviluppoitaliamolise@legalmail.it pgesualdo@sviluppoitaliamolise.it Website Emri Piroliza e mbetjeve ne agroperpunim Aplikuar nga: Mikroen Solutions Prezantuar nga: CBPD gshore@mikroen.com Website Emri Krijimi i një komuniteti sipermarres në një fermë te perimeve të freskëta të tregut - në Shqipëri Aplikuar nga: Center for Integrated Agricultural Albania Prezantuar nga: CBPD (CIAA) info@ciaa.al Website Emri Aplikuar nga: NMV mbeshtetje e programit Biznesi pa Kufinj Foundation Business Start up Centre Prezantuar nga: Bitola FFRM s.trajkovska@bscbitola.org Website Emri Aplikuar nga: Grate ne sipermarrje bujqesore Projekti WIN WIN: Prezantuar nga: FFRM Partners from Macedonia Municipality of Resen; Association of craft artists ZUR Macedonian handicrafts Bitola: Association for Development of Alternative Tourism LJUBOJNO, v. Ljubojno Partners from Greece Ergani Centre from Thessalonica, Greece Region of Western Macedonia etno_m@yahoo.com Website Sektion 5 Qasjet efektive për të vlerësuar hyrjen në tregje të reja, mbeshtetur në standardet e cilësisë evropiane, promovimin e produkteve, lehtësimin dhe ndërkombëtarizimin e NVM-ve 27

222 Emri Promovimi i bujqësisë ekologjike dhe produkteve ekologjike Aplikuar nga: Shoqata Bio Rumune Prezantuar nga: AGROSTAR office@bio-romania.org Website Emri Programet për informacion dhe promovimin e produkteve bujqësore në tregun e brendshëm (të tregut BE) dhe në vendet e treta Aplikuar nga: Ministria e Bujqësisë nëpërmjet Drejtorisë së Prezantuar nga: AGROSTAR Përgjithshme të Politikave Bujqësore dhe Strategjive promoagri@madr.ro Website ovare-produselor-agricole.html Emri INDAGRA FAIR Aplikuar nga: ROMEXPO Prezantuar nga: SE RDA / ADR SE Website Emri Promovimi i vererave rumune Aplikuar nga: Bujqësia dhe Zhvillimi Rural Ministria përmes Programit për Zhvillim Rural Kombëtar, Dhoma e Tregtisë dhe Industrisë, Agjencia e Pagesave dhe Ndërhyrjes në bujqësi, Federata Kombëtare e Grupeve Lokale të Veprimit, Agjencisë së Pagesave për Zhvillimin Rural Prezantuar nga: SE RDA / ADR SE dhe Peshkim, iniciativave private dhe kompanive etj Website Emri RRJETI I NDERMARRJEVE GREKE Aplikuar nga: Shoqata e Industrive Thesali, Greqi Prezantuar nga: CERTH/IRETETH svaina@sbtke.gr Website Emri Mbështetje e madhe për ndërkombëtarizimin e Bizneseve të Vogla të Rrjetit - Europian te Ndermarrjeve, Bullgari Aplikuar nga: Enterprise Europe Network Consortium - Prezantuar nga: BSC NMV Bulgaria enterprise-europe-network@nmvbg.net Website Emri Mbështetje efektive per qasjet për promovimin e qumështit dhe produktet e qumështit bullgar në tregun e BE - programi Trashëgimia e Bulmetit Evropian Aplikuar nga: National Association of Milk Processors Prezantuar nga: BEF dslavova@abv.bg Website 28

223 Emri Mbështetjee qasje efektive për përmbushjen e standardeve të cilësisë evropiane duke pranuar treguesin Evropian (PGI) Aplikuar nga: Association "Bulgarian rose essential oil" Prezantuar nga: BEF office@bnaeopc.com Website Emri Së bashku për sukses të ri për ndërkombëtarizimin e NMV-ve Aplikuar nga: Chamber of Commerce and Industry of Slovenia Prezantuar nga: KGZS Chamber of Agricultural and Food Enterprises petja.segatin@gzs.si Website Emri Aplikuar nga: Prekni Standardet Europiane Slloveni Chamber of Agriculture and Forestry of Slovenia Prezantuar nga: KGZS anton.jagodic@kgzs.si Website Emri Sherbimet e Confagricoltura per interancionalizimin Aplikuar nga: Confederazione Generale dell Agricoltura Prezantuar nga: CONFAGRICOLTURA Italiana Confagricoltura PUGLIA polcom@confagricoltura.it Website Emri Projekti "Ekspert i përkohshëm për Eksport - E4E" - Mbështetje për ndërkombëtarizimin e NMVs Aplikuar nga: Unioncamere Puglia Prezantuar nga: CONFAGRICOLTURA PUGLIA teresa.ottolino@ba.camcom.it Website Emri MASTIHASHOP Aplikuar nga: MEDITERRA S.A. - MASTIHASHOPS Prezantuar nga: ERFC mkavoura@mastihashop.com Website Emri EXPANDERE Aplikuar nga: CDO Foggia Prezantuar nga: UNIMOL scaiola@cdofoggia.it Website Emri EU Information Relay Business Center - Albania Aplikuar nga: Union Chamber of Commerce of Albania Prezantuar nga: CBPD info@uccia.al Website Emri PANTHEON FarmAccounting Aplikuar nga: Datalab MK Prezantuar nga: FFRM ivanad@datalab.com.mk Website 29

224 Grupimet - Një zgjidhje për Prosperitetin Rural Shtator 2009 Përgatitur nga Humaira Irshad Divizioni i Zhvillimit Rural humaira.irshad@gov.ab.ca

Raport Analitik i Tregtisë në Shërbime Sektori i TIK

Raport Analitik i Tregtisë në Shërbime Sektori i TIK Republika e Kosovës Republika Kosova-Republic of Kosovo Qeveria-Vlada-Government Ministria e Tregtisë dhe Industrisë - Ministarstvo Trgovine i Industrije - Ministry of Trade and Industry Departamenti i

More information

Sigurimi i Cilësisë Mjet për Ngritjen e Besueshmërisë së Pasqyrave Financiare

Sigurimi i Cilësisë Mjet për Ngritjen e Besueshmërisë së Pasqyrave Financiare 1 Sigurimi i Cilësisë Mjet për Ngritjen e Besueshmërisë së Pasqyrave Financiare Arbër Hoti Sesioni Paralel Nr. 2 Prishtinë 27.06.2016 Tesla Motors 2015 2 2008 Prentice Hall Business Publishing, Auditing

More information

UNIVERSITETI I PRISHTINËS FAKULTETI EKONOMIK Studime postdiplomike. BDH Relacionale. Pjesa 2: Modelimi Entity-Relationship. Dr.

UNIVERSITETI I PRISHTINËS FAKULTETI EKONOMIK Studime postdiplomike. BDH Relacionale. Pjesa 2: Modelimi Entity-Relationship. Dr. UNIVERSITETI I PRISHTINËS FAKULTETI EKONOIK Studime postdiplomike BDH Relacionale Pjesa 2: odelimi Entity-Relationship Dr. ihane Berisha 1 Qëllimi Pas kësaj ligjërate do të jeni në gjendje : Të përshkruani

More information

PROGRAMI I KIESA PËR ZHVILLIMIN E NDËRMARRJEVE Udhëzime për aplikuesit

PROGRAMI I KIESA PËR ZHVILLIMIN E NDËRMARRJEVE Udhëzime për aplikuesit PROGRAMI I KIESA PËR ZHVILLIMIN E NDËRMARRJEVE 2017 Udhëzime për aplikuesit Projekt i financuar nga BE-ja: Rritja e Konkurrueshmërisë dhe Promovimi i Eksportit (ICEP) Përmbajtje 1. PROGRAMI PËR ZHVILLIMIN

More information

Republika e Kosovës Republika Kosova-Republic of Kosovo

Republika e Kosovës Republika Kosova-Republic of Kosovo Republika e Kosovës Republika Kosova-Republic of Kosovo Autoriteti Rregullativ i Komunikimeve Elektronike dhe Postare Regulatory Authority of Electronic and Postal Communications Regulatorni Autoritet

More information

MSA-ja për të gjithë. Çfarë duhet të dini për marrëveshjen për stabilizim dhe asociim ndërmjet BE-së dhe Kosovës

MSA-ja për të gjithë. Çfarë duhet të dini për marrëveshjen për stabilizim dhe asociim ndërmjet BE-së dhe Kosovës MSA-ja për të gjithë Çfarë duhet të dini për marrëveshjen për stabilizim dhe asociim ndërmjet BE-së dhe Kosovës MSA-ja për të gjithë Çfarë duhet të dini për marrëveshjen për stabilizim dhe asociim ndërmjet

More information

Evropa Juglindore Raporti i Zhvillimeve Ekonomike Nr. 2

Evropa Juglindore Raporti i Zhvillimeve Ekonomike Nr. 2 Evropa Juglindore Raporti i Zhvillimeve Ekonomike Nr. 2 Njësia për Reduktimin e Varfërisë dhe Menaxhimin Ekonomik Rajoni i Evropës dhe Azisë Qendrore Banka Botërore 5 qershor 212 Përmbajtja I. EJL6 ZHVILLIMET

More information

Trajtimi i Tregtisë në Shërbime sipas Marrëveshjes së Tregtisë së Lirë Kosovë-Turqi

Trajtimi i Tregtisë në Shërbime sipas Marrëveshjes së Tregtisë së Lirë Kosovë-Turqi Trajtimi i Tregtisë në Shërbime sipas Marrëveshjes së Tregtisë së Lirë Kosovë-Turqi Malva Govori Abstrakt Qeveria e Kosovës ka nënshkruar një marrëveshje të tregtisë së lirë të mallrave me Turqinë, në

More information

Sfidat e Kosovës për qëndrueshmëri ekonomike

Sfidat e Kosovës për qëndrueshmëri ekonomike Sfidat e Kosovës për qëndrueshmëri ekonomike Muhamet Mustafa * Alban Zogaj ** Përmbledhje Ky punim trajton sfidat, politikat dhe mundësitë për ndërtimin e një ekonomie të shëndoshë në Kosovë, si një nga

More information

ANALIZA E NEVOJAVE PËR TRAJNIME TË NVM-ve

ANALIZA E NEVOJAVE PËR TRAJNIME TË NVM-ve Republika e Kosovës Republika Kosova-Republic of Kosovo Qeveria Vlada-Government - Ministarstvo Trgovine i Industrije- Ministry of Trade and Industry Agjencia për Investime dhe Përkrahjen e Ndërmarrjeve

More information

Tel: Natyrore, Departamenti i Matematikës

Tel: Natyrore, Departamenti i Matematikës CURRICULUM VITAE 1. Mbiemri: Gashi 2. Emri: Menderes 3. Nacionaliteti: Shqiptar 4. Data e lindjes: 5.6.1964 5. Gjinia: Mashkull 6. Detajet kontaktuese: 7. Niveli arsimor: Email: menderes_gashi@yahoo.com

More information

Nga copëzimi te bashkëpunimi Arsimi i lartë, puna kërkimore dhe zhvillimi në Evropën Juglindore

Nga copëzimi te bashkëpunimi Arsimi i lartë, puna kërkimore dhe zhvillimi në Evropën Juglindore Nga copëzimi te bashkëpunimi Arsimi i lartë, puna kërkimore dhe zhvillimi në Evropën Juglindore (From Fragmentation to Cooperation: Tertiary Education, Research and Development in South Eastern Europe)

More information

Energjia. Energji e qëndrueshme, e sigurt dhe e përballueshme për evropianët BASHKIMI EVROPIAN I SQARUAR

Energjia. Energji e qëndrueshme, e sigurt dhe e përballueshme për evropianët BASHKIMI EVROPIAN I SQARUAR BASHKIMI EVROPIAN I SQARUAR Energjia Energji e qëndrueshme, e sigurt dhe e përballueshme për evropianët Garantimi i energjisë së sigurt me çmime të përballueshme është një nga sfidat më të mëdha me të

More information

FAKTORËTQË PENGOJNË ZHVILLIMIN E SEKTORIT PRIVAT NË KOSOVË ФАКТОРИТЕ КОИ ГО СПРЕЧУВААТ РАЗВОЈОТ НА ПРИВАТНИОТ СЕКТОР ВО КОСОВО

FAKTORËTQË PENGOJNË ZHVILLIMIN E SEKTORIT PRIVAT NË KOSOVË ФАКТОРИТЕ КОИ ГО СПРЕЧУВААТ РАЗВОЈОТ НА ПРИВАТНИОТ СЕКТОР ВО КОСОВО 334.722 (497.115) C E N T R U M 4 Donjeta Morina, MA 1 FAKTORËTQË PENGOJNË ZHVILLIMIN E SEKTORIT PRIVAT NË KOSOVË ФАКТОРИТЕ КОИ ГО СПРЕЧУВААТ РАЗВОЈОТ НА ПРИВАТНИОТ СЕКТОР ВО КОСОВО FACTORS THAT PREVENT

More information

Speci Shqipëri

Speci Shqipëri Shqipëri 2017 2018 baburra Vedrana F1 Është hibrid shumë i hershëm i llojit të Baburrës së bardhë-gjelbër me tipar gjysëm të hapur. Ka një sistem rrënjor shumë të fuqishëm i cili i mundëson një rritje

More information

POLITIKAT E SEKTORIT TË KOMUNIKIMEVE ELEKTRONIKE AXHENDA DIXHITALE PËR KOSOVËN

POLITIKAT E SEKTORIT TË KOMUNIKIMEVE ELEKTRONIKE AXHENDA DIXHITALE PËR KOSOVËN Republika e Kosovës - Qeveria e Kosovës Ministria e Zhvillimit Ekonomik POLITIKAT E SEKTORIT TË KOMUNIKIMEVE ELEKTRONIKE AXHENDA DIXHITALE PËR KOSOVËN 2013 2020 Mars 2013 Përmbajtja Akronimet... 2 1. Përmbledhje

More information

PROGRAMI I KOSOVËS PËR REFORMA EKONOMIKE (PRE)

PROGRAMI I KOSOVËS PËR REFORMA EKONOMIKE (PRE) Republika e Kosovës Republika Kosova - Republic of Kosovo Qeveria Vlada Government PROGRAMI I KOSOVËS PËR REFORMA EKONOMIKE (PRE) 2017-2019 Dhjetor 2016 1 Përmbajtja 4. Prioritetet e reformave strukturore

More information

A.U.K Training and Development Institute. OFERTË Menaxhimi i Marketingut Workshop

A.U.K Training and Development Institute. OFERTË Menaxhimi i Marketingut Workshop A.U.K Training and Development Institute OFERTË Menaxhimi i Marketingut Workshop Rreth Trajnimit Menaxhimi i marketingut është disiplina organizative e cila fokusohet në zbatimin praktik të marketingut,

More information

PROFILI I SEKTORIT TIK

PROFILI I SEKTORIT TIK Republika e Kosovës Republika Kosova - Republic of Kosovo Qeveria - Vlada - Government MINISTRIA E TREGTISË DHE INDUSTRISË MINISTARSTVO ZA TRGOVINU I INDUSTRIJU MINISTRY OF TRADE AND INDUSTRY PROFILI I

More information

Sfidat e arsimimit të të rriturve në Kosovë

Sfidat e arsimimit të të rriturve në Kosovë Venera Llunji* Abstrakt Shekulli 21 kërkon përpjekje serioze në të rishikuarit, zgjerimin, dhe pranimin në tërësi të nocionit të arsimimit të të rriturve. Arsimimi i të rriturve duhet t i sigurojë secilit

More information

Studim me Ndjeshmëri Gjinore për Sektorin e TIK në Shqipëri

Studim me Ndjeshmëri Gjinore për Sektorin e TIK në Shqipëri Studim me Ndjeshmëri Gjinore për Sektorin e TIK në Shqipëri Raport nga: Qendra për Teknologjinë e Biznesit dhe Drejtim Janar 2015 1 Ky studim u mundësua nga mbështetja e Ambasadës së Zvicrës në Shqipëri

More information

27.Total Quality Management and Open Innovation Model in the sector of Tourism (Case of Albania& Montenegro0

27.Total Quality Management and Open Innovation Model in the sector of Tourism (Case of Albania& Montenegro0 Besarta Vladi Lecture at European University of Tirana (EUT)/ Albania Ilir Rexhepi Managing Director at Kosovo Management Institute (KMI)/ Kosovo Dr.Ermira Qosja- Lecture at European University of Tirana

More information

KOMUNAT DHE ROLI I TYRE NË PUNËSIMIN E TË RINJVE

KOMUNAT DHE ROLI I TYRE NË PUNËSIMIN E TË RINJVE Tetor 2017 KOMUNAT DHE ROLI I TYRE NË PUNËSIMIN E TË RINJVE Ekziston një perceptim i përgjithshëm në Kosovë se zhvillimi ekonomik dhe punësimi janë të drejta ekskluzive dhe përgjegjësi e qeverisë qendrore

More information

ABSTRACT AUTORI ORIGJINAL: TODARO PERKTHIMI NGA STUDENTET: *PJESE TE PERKTHYERA NE GJUHEN SHQIPE EKONOMIKSI I ZHVILLIMIT

ABSTRACT AUTORI ORIGJINAL: TODARO PERKTHIMI NGA STUDENTET: *PJESE TE PERKTHYERA NE GJUHEN SHQIPE EKONOMIKSI I ZHVILLIMIT ABSTRACT AUTORI ORIGJINAL: TODARO PERKTHIMI NGA STUDENTET: *PJESE TE PERKTHYERA NE GJUHEN SHQIPE EKONOMIKSI I ZHVILLIMIT Faqe 564-593 TEORIA E TREGTISË NDËRKOMBËTARE DHE STRATEGJIA E ZHVILLIMIT Teoria

More information

Kapitulli 5: Strategjija e e-biznesit

Kapitulli 5: Strategjija e e-biznesit Kapitulli 5: Strategjija e e-biznesit Lënda: Modelet e Biznesit Elektronik Drejtimi: DS Semestri:6 Viti akademik:3 Msc. Zirije Hasani Agjenda 15 Prill Kollokfiumi 1 18 Majë (E Dielë) 00:00 Dorëzimi i punimeve

More information

Çështjet që do të trajtohen

Çështjet që do të trajtohen Universiteti i Prishtinës Fakulteti Ekonomik Prishtinë, Studimet master EKONOMIKSI I ZHVILLIMIT TË KOSOVËS Sektori i Ndërmarrjeve të Vogla dhe të Mesme në Kosovë Prishtinë 2018 1 Çështjet që do të trajtohen

More information

PLANI STRATEGJIK PËR MBROJTJEN E FËMIJËVE NGA RREZIQET NË INTERNET

PLANI STRATEGJIK PËR MBROJTJEN E FËMIJËVE NGA RREZIQET NË INTERNET Republika e Kosovës Republika Kosova-Republic of Kosovo Qeveria Vlada-Government Zyra e Kryeministrit - Ured Premijera - Office of the Prime Minister Zyra për Qeverisje të Mirë/Kancelarija za Dobro Upravljanje/Office

More information

NDIKIMI I KAPITALIT SOCIAL NË PERFORMANCËN ARSIMORE SI FAKTOR I ZHVILLIMIT TË QËNDRUESHËM

NDIKIMI I KAPITALIT SOCIAL NË PERFORMANCËN ARSIMORE SI FAKTOR I ZHVILLIMIT TË QËNDRUESHËM Mendim Zenku, МA C E N T R U M 6 UDC: 37.014.54:316.43 NDIKIMI I KAPITALIT SOCIAL NË PERFORMANCËN ARSIMORE SI FAKTOR I ZHVILLIMIT TË QËNDRUESHËM ВЛИЈАНИЕТО НА СОЦИЈАЛНИОТ КАПИТАЛ ВО ОБРАЗОВНАТА ПЕРФОРМАНСА

More information

RAPORTI PËR PAPUNËSINË E TË RINJVE NË KOSOVË LEAD APPLICANT CO-APPLICANTS

RAPORTI PËR PAPUNËSINË E TË RINJVE NË KOSOVË LEAD APPLICANT CO-APPLICANTS Regional CSO platform platformadvocating advocating social Regional CSO social innovation under employment employment policies innovation under policies thatthat guarantees securityfor for youth risks,

More information

Roli i arsimit në zhvillimin ekonomik të vendit

Roli i arsimit në zhvillimin ekonomik të vendit Roli i arsimit në zhvillimin ekonomik të vendit Anemonë Zeneli Gusht, 2013 Arsimi është një ndër shtyllat kryesore të një shoqërie të shëndoshë dhe të zhvilluar. Në mënyrë që një shtet të zhvillohet në

More information

VLERËSIM BAZË I RAJONIT EKONOMIK JUG

VLERËSIM BAZË I RAJONIT EKONOMIK JUG MAJ 2014 MAJ 2014 Mirënjohje Financimi është siguruar nga Ministria për Punë të Jashtme e Finlandës, në suaza të projektit Ndihmë Tregtisë. Për realizimin e këtij raporti kontribut i veçant është dhënë

More information

REPUBLIKA E SHQIPËRISË MINISTRIA E EKONOMISË, TREGTISË DHE ENERGJETIKËS DREJTORIA E PËRGJITHSHME E POLITIKAVE

REPUBLIKA E SHQIPËRISË MINISTRIA E EKONOMISË, TREGTISË DHE ENERGJETIKËS DREJTORIA E PËRGJITHSHME E POLITIKAVE REPUBLIKA E SHQIPËRISË MINISTRIA E EKONOMISË, TREGTISË DHE ENERGJETIKËS DREJTORIA E PËRGJITHSHME E POLITIKAVE Draft STRATEGJIA E ZHVILLIMIT TË BIZNESIT DHE INVESTIMEVE (2013-2020) Prill 2013 TABELA E PËRMBAJTJES

More information

Siguria e fëmijëve në internet

Siguria e fëmijëve në internet Siguria e fëmijëve në internet SIGURIA E FËMIJËVE NË INTERNET Prishtinë, Qershor, 2014 Autorët: Besianë Musmurati Teuta Zymeri Editorët: Hamit Qeriqi Bedri Zymeri Liridon Latifi Implementuar nga: Qendra

More information

MENAXHMENTI TURISTIK NË KOSOVË, ZHVILLIMI I BURIMEVE NJERËZORE

MENAXHMENTI TURISTIK NË KOSOVË, ZHVILLIMI I BURIMEVE NJERËZORE Role, Competences and Responsibilities of Public Institutions on Generating new Scope Towards European Integration Roli, Kompetencat dhe Përgjegjësitë e Institucioneve Publike në krijimin e hapësirave

More information

UNIVERSITETI I TIRANËS FAKULTETI I EKONOMISË DEPARTAMENTI MARKETING DISERTACION. Në kërkim të gradës shkencore Doktor i Shkencës

UNIVERSITETI I TIRANËS FAKULTETI I EKONOMISË DEPARTAMENTI MARKETING DISERTACION. Në kërkim të gradës shkencore Doktor i Shkencës UNIVERSITETI I TIRANËS FAKULTETI I EKONOMISË DEPARTAMENTI MARKETING DISERTACION Në kërkim të gradës shkencore Doktor i Shkencës Tema: STRATEGJITË E MARKETINGUT TË NDËRMARRJEVE NË SEKTORIN USHQIMOR NË KOSOVË

More information

I. Ekonomia informale dhe tranzicioni drejt ekonomisë së tregut

I. Ekonomia informale dhe tranzicioni drejt ekonomisë së tregut I. Ekonomia informale dhe tranzicioni drejt ekonomisë së tregut II. Rrugët e reduktimit të ekonomisë informale dhe përfi timet e komunitetit të biznesit Ferizaj Pejë Prizren Mbështetur nga: Udhëheqës të

More information

Analizë e Sistemit të Tregut. Sektori i Turizmit në Shqipëri dhe pengesat e biznesit për rritje. Raport nga: DMO: Destination Management Organisation

Analizë e Sistemit të Tregut. Sektori i Turizmit në Shqipëri dhe pengesat e biznesit për rritje. Raport nga: DMO: Destination Management Organisation 1 Analizë e Sistemit të Tregut Sektori i Turizmit në Shqipëri dhe pengesat e biznesit për rritje Raport nga: DMO: Destination Management Organisation (Dorëzuar në Nëntor 2014) 2 SHKURTIME: ATA OSB CEDEFOP

More information

Veglat/Mjetet në INXHINIERINË SOFTUERIKE

Veglat/Mjetet në INXHINIERINË SOFTUERIKE Veglat/Mjetet në INXHINIERINË SOFTUERIKE Veglat për menaxhimin e konfigurimit dhe ndryshimeve në kontrollim Veglat për zbulim të Defekteve, per zgjerim, per qeshtje te ndryshme te gjurmimit Kur një softuerë

More information

PROCESI TORINO 2014 KOSOVË

PROCESI TORINO 2014 KOSOVË PROCESI TORINO 2014 KOSOVË The contents of this paper are the sole responsibility of the authors and do not necessarily reflect the views of the ETF or the EU institutions. European Training Foundation,

More information

Program Edukimi I Individualizuar

Program Edukimi I Individualizuar Emri I Distrktit Shkollor: Adresa e Distriktit Shkollor : # I Telefonit të Personit Kontaktues të Distriktit Shkollor: Program Edukimi I Individualizuar Datat e PEI-së: nga Emri i Studentit: Data e Lindjes:

More information

Reforma në Menaxhim të Mbeturinave

Reforma në Menaxhim të Mbeturinave Reforma në Menaxhim të Mbeturinave Me Ligjin për Vetëqeverisje Lokale (Art. 17.1 f) dhe ndryshimet e Ligjit për Mbeturina në vitin 2012, komunat në Kosovë kanë marrë kompetenca të reja për menaxhimin e

More information

Kur mbaron Tranzicioni? Teoria kundrejt realitetit në Shqipëri

Kur mbaron Tranzicioni? Teoria kundrejt realitetit në Shqipëri Kur mbaron Tranzicioni? Teoria kundrejt realitetit në Shqipëri Prof.Dr. Ermelinda Meksi 1 Auron PASHA 2 Shënim Bërja e një prezantimi me këtë titull nuk është një gjë e lehtë. Tema është mjaft e gjerë

More information

ZGJIDHJE BIZNESI PËR VARFËRINË

ZGJIDHJE BIZNESI PËR VARFËRINË Përmbledhje Ekzekutive ZGJIDHJE BIZNESI PËR VARFËRINË Si krijojnë modelet e bizneseve gjithëpërfshirëse mundësi për të gjithë në vendet në ngritje në Evropë dhe Azinë Qendrore Growing Inclusive Growing

More information

PERFORMANCA E NDËRMARRJEVE TË VOGLA DHE TË MESME NË SHQIPËRI (FOKUSI QYTETI I TIRANËS)

PERFORMANCA E NDËRMARRJEVE TË VOGLA DHE TË MESME NË SHQIPËRI (FOKUSI QYTETI I TIRANËS) UNIVERSITETI ALEKSANDËR MOISIU, DURRËS FAKULTETI I BIZNESIT PROGRAMI I DOKTORATURËS SHKENCA EKONOMIKE Disertacion Në kërkim të gradës Doktor Shkencash PERFORMANCA E NDËRMARRJEVE TË VOGLA DHE TË MESME NË

More information

Papunësia. Unemployment. Copyright c 2004 by The McGraw-Hill Companies, Inc. All rights reserved.

Papunësia. Unemployment. Copyright c 2004 by The McGraw-Hill Companies, Inc. All rights reserved. Papunësia Unemployment Pytjet Hulumtuese Çka është papunësia? Kush llogaritet si i papunë? Kush llogaritet si i punësuar? Kush e përbënë fuqinë punëtore? Kush nuk bën pjesë në fuqinë punëtore? Çka thotë

More information

Reforma e administratës publike në Kosovë

Reforma e administratës publike në Kosovë Reforma e administratës publike në Kosovë Mirlinda Batalli * Përmbledhje Reforma e administratës publike në Kosovë është një pjesë thelbësore e procesit të shtetndërtimit. Me reformën administrative qeveria

More information

TEKNOLOGJIA E INFORMACIONIT DHE KOMUNIKIMIT DHE ZGJIDHJE SISTEMESH RAPORT PËRFUNDIMTAR

TEKNOLOGJIA E INFORMACIONIT DHE KOMUNIKIMIT DHE ZGJIDHJE SISTEMESH RAPORT PËRFUNDIMTAR TEKNOLOGJIA E INFORMACIONIT DHE KOMUNIKIMIT DHE ZGJIDHJE SISTEMESH RAPORT PËRFUNDIMTAR Assoc. Prof. Ana Ktona, PhD Alban Karapici Me porosi të: Përgatitur nga: PËRMBAJTJA 1. PËRMBLEDHJE EKZEKUTIVE... 2

More information

Migrimi dhe Zhvillimi Ekonomik në Kosovë

Migrimi dhe Zhvillimi Ekonomik në Kosovë Raport Nr. 60590 - XK Migrimi dhe Zhvillimi Ekonomik në Kosovë 25 maj 2011 Njësia për zvogëlimin e varfërisë dhe menaxhimin ekonomik Rajoni i Evropës dhe Azisë Qendrore Dokument i Bankës Botërore REPUBLIKA

More information

KLIMA E BIZNESIT NË KOSOVË 49

KLIMA E BIZNESIT NË KOSOVË 49 KLIMA E BIZNESIT NË KOSOVË 49 2 KLIMA E BIZNESIT NË KOSOVË KLIMA E BIZNESIT NË KOSOVË 3 LISTA E SHKURTESAVE...7 HYRJE...8 1. SEKTORI PRIVAT NË KOSOVË...11 1.1. Roli dhe struktura sektoriale e NVM-ve nё

More information

Lënda. Ligjërata Ushtrime 15 Orët mësimore mësimore. 2 0 Metoda e mësimit

Lënda. Ligjërata Ushtrime 15 Orët mësimore mësimore. 2 0 Metoda e mësimit www.kolegjibiznesi.com info@kolegjibiznesi.com 038 500 878 044 500 878 049 500 878 Prishtinë, Ulpianë, rr. Motrat Qiriazi nr. 9 PLANPROGRAMI MËSIMOR-SYLLABUS Niveli i Viti Bachelor Programi Juridik i përgjithshëm

More information

që përfundon me 31 dhjetor 2015, Burimi: 2 Fondi Monetar Ndërkombëtar, Kosovo: Concluding Statement of the 2015 Article IV

që përfundon me 31 dhjetor 2015, Burimi:  2 Fondi Monetar Ndërkombëtar, Kosovo: Concluding Statement of the 2015 Article IV 2 1. Hyrje Tatimi mbi vlerën e shtuar (TVSH) është burimi kryesor i të hyrave tatimore në Kosovë. Në vitin 2015, TVSH përbënte rreth 47% të të hyrave nga tatimet. 1 Në mars të vitit 2015, Qeveria e Kosovës

More information

ECONOMICUS NR 7/2011 REVISTË SHKENCORE E FAKULTETIT EKONOMIK

ECONOMICUS NR 7/2011 REVISTË SHKENCORE E FAKULTETIT EKONOMIK ECONOMICUS NR 7/2011 REVISTË SHKENCORE E FAKULTETIT EKONOMIK Kryeredaktor Prof. Dr. ADRIAN CIVICI Redaktore BESARTA VLADI Këshilli botues Prof. Dr. SULO HADËRI Prof. Dr. LULJETA MINXHOZI Prof. Asoc. Dr.

More information

Republika e Kosovës. Republika Kosova-Republic of Kosovo

Republika e Kosovës. Republika Kosova-Republic of Kosovo Republika e Kosovës Republika Kosova-Republic of Kosovo Autoriteti Rregullator i Telekomunikacionit Telecommunications Regulatory Authority Regulativni Autoritet Telekomunikacije Nr.Prot. 115/1/10 Rregullore

More information

AAP-ja në formë të dyfishtë. Arsimi dhe Aftësimi Profesional në Gjermani

AAP-ja në formë të dyfishtë. Arsimi dhe Aftësimi Profesional në Gjermani AAP-ja në formë të dyfishtë Arsimi dhe Aftësimi Profesional në Gjermani Përmbajtja I. Përmbledhje II. Si funksionon AAP-ja në formë të dyfishtë III. Përfitimet dhe sfidat aktuale IV. Kushtet: pse funksionon

More information

UNIVERSITETI I TIRANËS FAKULTETI I EKONOMISË DEPARTAMENTI MARKETING-TURIZËM DISERTACION

UNIVERSITETI I TIRANËS FAKULTETI I EKONOMISË DEPARTAMENTI MARKETING-TURIZËM DISERTACION UNIVERSITETI I TIRANËS FAKULTETI I EKONOMISË DEPARTAMENTI MARKETING-TURIZËM DISERTACION NGA MARKETINGU MIKS TE ALTERNATIVAT E BASHKË-KRIJIMIT SFIDAT E MARKETINGUT TË QENDRUESHËM PËR TRASHËGIMINË KULTURORE

More information

BILETA ELEKTRONIKE DHE MODELI I SISTEMIT TË INFORMACIONIT PËR REZERVIMIN ONLINE

BILETA ELEKTRONIKE DHE MODELI I SISTEMIT TË INFORMACIONIT PËR REZERVIMIN ONLINE Edmond Beqiri & Ermira Kelmendi & Napolon Beqiri - Bileta elektronike dhe modeli i Sistemit të informacionit për rezervimin online BILETA ELEKTRONIKE DHE MODELI I SISTEMIT TË INFORMACIONIT PËR REZERVIMIN

More information

APLIKACIONI. Projekti: Trajnimi Rajonal për Zhvillimin e Aftësive për Punësim (RED-T)

APLIKACIONI. Projekti: Trajnimi Rajonal për Zhvillimin e Aftësive për Punësim (RED-T) APLIKACIONI Projekti: Trajnimi Rajonal për Zhvillimin e Aftësive për Punësim (RED-T) Emri: Mbiemri Gjinia: F M Datëlindja: Vendi i lindjes: (Shënoni fshatin/qytetin ku keni lindur) Vendbanimi (Shënoni

More information

VLERËSIMI I POLITIKËS PAS ZBATIMIT NDIKIMI I REGJIMIT TË TAKSAVE NË KATËR SEKTORË PRODHUES

VLERËSIMI I POLITIKËS PAS ZBATIMIT NDIKIMI I REGJIMIT TË TAKSAVE NË KATËR SEKTORË PRODHUES VLERËSIMI I POLITIKËS PAS ZBATIMIT NDIKIMI I REGJIMIT TË TAKSAVE NË KATËR SEKTORË PRODHUES (Metali, Tekstili, Druri dhe Përpunimi i ushqimit) Prishtinë, 2014 Mirënjohje Financimi është siguruar nga Ministria

More information

KOSOVO MANAGEMENT INSTITUTE

KOSOVO MANAGEMENT INSTITUTE Republika e Kosovës Republika Kosova-Republic of Kosovo Qeveria - Vlada Government Ministria e Tregtisë dhe Industrisë Ministarstvo Trgovine i Industrije Ministry of Trade and Industry KOSOVO MANAGEMENT

More information

Supply Chain Management (Menaxhimi i furnizimit zinxhir) dhe E-prokurimi

Supply Chain Management (Menaxhimi i furnizimit zinxhir) dhe E-prokurimi Kapitulli 6 dhe 7: Supply Chain Management (Menaxhimi i furnizimit zinxhir) dhe E-prokurimi Lënda: Modelet e Biznesit Elektronik Drejtimi: DS Semestri:6 Viti akademik:3 Msc. Zirije Hasani Kapitulli 6:

More information

Revistë kërkimore-shkencore. Dega Ferizaj

Revistë kërkimore-shkencore. Dega Ferizaj ABSTR TRAKT Revistë kërkimore-shkencore ABSTRAKT Nr.1, 2015 Dega Ferizaj Keshilli redaktues: Medain Hashani Bujar Tafa Lindita Jusufi Roberta Bajrami Shqipe Shaqiri Driton Sejdiu 2 Abstrakt, nr.1, 2015

More information

PERCEPTIMET E INVESTITORËVE PËR MJEDISIN E BIZNESIT NË KOSOVË

PERCEPTIMET E INVESTITORËVE PËR MJEDISIN E BIZNESIT NË KOSOVË NË PARTNERITET ME: PERCEPTIMET E INVESTITORËVE PËR MJEDISIN E BIZNESIT NË KOSOVË Anketë me investitorët aktualë dhe potencialë Raporti i përgatitur nga: Z. Kushtrim Shaipi, Menaxher iprojektit dhe bashkë-autor

More information

Raporti Final Korrik, QEAP Heimerer në Prishtinë

Raporti Final Korrik, QEAP Heimerer në Prishtinë Raporti Final Korrik, 2014 QEAP Heimerer në Prishtinë Aplikimi për akreditimin e programit Master në Menaxhimi në Shërbimet Shëndetësore dhe Institucionet Shëndetësore (MSc) Vizita: 11 Shkurt 2014 Në lokacionet

More information

TRYEZA TEMATIKE PËR TREGTI, INDUSTRI, DOGANA DHE TATIME, TREGUN E BRENDSHËM, KONKURRENCË MBROJTJE TË KONSUMATORIT DHE ATË SHËNDETËSORE KOSOVA 2020

TRYEZA TEMATIKE PËR TREGTI, INDUSTRI, DOGANA DHE TATIME, TREGUN E BRENDSHËM, KONKURRENCË MBROJTJE TË KONSUMATORIT DHE ATË SHËNDETËSORE KOSOVA 2020 TRYEZA TEMATIKE PËR TREGTI, INDUSTRI, DOGANA DHE TATIME, TREGUN E BRENDSHËM, KONKURRENCË MBROJTJE TË KONSUMATORIT DHE ATË SHËNDETËSORE KOSOVA 2020 RAPORTI Maj 2013 Prishtina Ky raport është hartuar duke

More information

NGA POPULLI AMERIKAN OD AMERIČKOG NARODA

NGA POPULLI AMERIKAN OD AMERIČKOG NARODA NGA POPULLI AMERIKAN OD AMERIČKOG NARODA THE KOSOVO MUNICIPAL COMPETITIVENESS INDEX REPORT 2012 RAPORTI I KOSOVËS PËR INDEKSIN E KONKURRENCËS NË KOMUNA 2012 KOSOVSKI IZVEŠTAJ O INDEKSU KONKURENCIJE U OPŠTINAMA

More information

NDËRMARRËSIA E GRAVE ANALIZË E TË BËRIT BIZNES NË KOSOVË

NDËRMARRËSIA E GRAVE ANALIZË E TË BËRIT BIZNES NË KOSOVË NDËRMARRËSIA E GRAVE ANALIZË E TË BËRIT BIZNES NË KOSOVË 2017 NDËRMARRËSIA E GRAVE 1 2 NDËRMARRËSIA E GRAVE NDËRMARRËSIA E GRAVE ANALIZË E TË BËRIT BIZNES NË KOSOVË 2017 NDËRMARRËSIA E GRAVE 3 Mbështetur

More information

POTENCIALET EKONOMIKE NË RAJONIN QENDËR

POTENCIALET EKONOMIKE NË RAJONIN QENDËR POTENCIALET EKONOMIKE NË RAJONIN QENDËR BUJQËSIA PRODHIMI I TEKSTILIT TIK 2016 PËRPUNIMI I USHQIMIT NDËRTIMTARIA An EU funded project managed by the European Union Office in Kosovo Implementuar nga: POTENCIALET

More information

dhjetor 2017 Indeksi i transparencës buxhetore të Komunave

dhjetor 2017 Indeksi i transparencës buxhetore të Komunave gap dhjetor 2017 index Indeksi i transparencës buxhetore të Komunave? 2015 2015 2016 GAP INDEKSI I TRANSPARENCËS BUXHETORE TË KOMUNAVE 2017 Hyrje Transparenca e plotë buxhetore për të gjitha të hyrat dhe

More information

Krahasimi i gjendjes se shoqërive civile në Kosovë dhe Shqipëri

Krahasimi i gjendjes se shoqërive civile në Kosovë dhe Shqipëri Pajtim Zeqiri 12. 08.2013 Qendra për Arsim, KIPRED Kursi: Hulumtim dhe shkathtësi në të shkruar Krahasimi i gjendjes se shoqërive civile në Kosovë dhe Shqipëri 1. Hyrje Shoqëria civile sot konsiderohet

More information

UDHËZIME PËR MËSIMDHËNËSIT PËR GJITHËPËRFSHIRJEN SOCIALE TË ROMËVE, ASHKALIVE DHE EGJIPTIANËVE NË SHKOLLA

UDHËZIME PËR MËSIMDHËNËSIT PËR GJITHËPËRFSHIRJEN SOCIALE TË ROMËVE, ASHKALIVE DHE EGJIPTIANËVE NË SHKOLLA UDHËZIME PËR MËSIMDHËNËSIT PËR GJITHËPËRFSHIRJEN SOCIALE TË ROMËVE, ASHKALIVE DHE EGJIPTIANËVE NË SHKOLLA Prishtinë 2015 Supporting Access to Education and Intercultural Understanding UDHËZIME PËR MËSIMDHËNËSIT

More information

STRATEGJIA PER DECENTRALIZIMIN E SHERBIMEVE SOCIALE NE KOSOVE ( )

STRATEGJIA PER DECENTRALIZIMIN E SHERBIMEVE SOCIALE NE KOSOVE ( ) STRATEGJIA PER DECENTRALIZIMIN E SHERBIMEVE SOCIALE NE KOSOVE (2013-2017) ZHVILLUAR NGA KOMISIONI KËSHILLIMOR PER POLITIKA VENDORE PER DECENTRALIZIMIN E SHERBIMEVE SOCIALE Një nismë politikash e përkrahur

More information

Procesi i Berlinit Rruga për në BE, apo rruga për askund?

Procesi i Berlinit Rruga për në BE, apo rruga për askund? DOKUMENT I SHKURTËR I POLITIKAVE NGA QKSS 07/2016 DOKUMENT I SHKURTËR I POLITIKAVE Procesi i Berlinit Rruga për në BE, apo rruga për askund? 2 DOKUMENT I SHKURTËR I POLITIKAVE NGA QKSS Botues: Qendra Kosovare

More information

Shqipëria: Një Vlerësim i Tregut të Punës

Shqipëria: Një Vlerësim i Tregut të Punës Public Disclosure Authorized Public Disclosure Authorized Public Disclosure Authorized Public Disclosure Authorized Nr. raportit 34597-AL Shqipëria: Një Vlerësim i Tregut të Punës maj 2006 Njësia e Sektorit

More information

Temë Diplome. STUDIMI I ZHVILLIMIT Të SME-VE Në SHQIPëRI. NDJEKËS DIPLOME Prof. As. Dr. Mit'hat MEMA UNIVERSITETI ALEKSANDER MOISIU DURRËS

Temë Diplome. STUDIMI I ZHVILLIMIT Të SME-VE Në SHQIPëRI. NDJEKËS DIPLOME Prof. As. Dr. Mit'hat MEMA UNIVERSITETI ALEKSANDER MOISIU DURRËS UNIVERSITETI ALEKSANDER MOISIU DURRËS Fakulteti i Shkencave Politike Juridike Master Profesional : Administrim Financiar Temë Diplome STUDIMI I ZHVILLIMIT Të SME-VE Në SHQIPëRI PUNOI: KLEDI VARFI NDJEKËS

More information

Tregues Vjetore Statistikore Rrjete Fikse

Tregues Vjetore Statistikore Rrjete Fikse Emri i sipermarresit Reference Viti EDI-24 1694 217 TREGUESIT Tregues Vjetore Statistikore Rrjete Fikse Sasia Perkufizim/Pershkrim Formul ari A RRJET DHE SHERBIME PUBLIKE TELEFONIKE FIKSE Plotesohet nga

More information

Tema e disertacionit

Tema e disertacionit REPUBLIKA E SHQIPËRISË U N I V E R S I T E T I I T I R A N Ë S FAKULTETI EKONOMIK DEPARTAMENTI I KONTABILITETIT Tema e disertacionit Studimi i mundësive për përdorimin e tregtisë elektronike nga bizneset

More information

Kontabilisti në biznes Accountant in business

Kontabilisti në biznes Accountant in business Shoqata e Kontabilistëve të Çertifikuar dhe Auditorëve të Kosovës Society of Certified Accountants and Auditors of Kosovo Kontabilisti në biznes Accountant in business P3 Nr. Zgjidhjet FLETË PROVIMI Exam

More information

Planifikimi i menaxhimit të siteve të Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s Udhëzime për hartimin, zbatimin dhe monitorimin e planeve të menaxhimit

Planifikimi i menaxhimit të siteve të Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s Udhëzime për hartimin, zbatimin dhe monitorimin e planeve të menaxhimit QENDRA PËR KONSERVIM DHE ARKEOLOGJI E MALIT TË ZI Planifikimi i menaxhimit të siteve të Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s Udhëzime për hartimin, zbatimin dhe monitorimin e planeve të menaxhimit Projekti

More information

SFIDAT E VENDEVE TË BALLKANIT PERËNDIMOR NË PROCESIN E ANËTARËSIMIT NË BASHKIMIN EVROPIAN - RASTI I KOSOVËS DREJTIMI POLITIKAT DHE QEVERISJA NË EVROPË

SFIDAT E VENDEVE TË BALLKANIT PERËNDIMOR NË PROCESIN E ANËTARËSIMIT NË BASHKIMIN EVROPIAN - RASTI I KOSOVËS DREJTIMI POLITIKAT DHE QEVERISJA NË EVROPË REPUBLIKA E SHQIPËRISË UNIVERSITETI I TIRANËS INSTITUTI I STUDIMEVE EVROPIANE TEMA E DISERTACIONIT PËR MBROJTJEN E GRADËS SHKENCORE DOKTOR SFIDAT E VENDEVE TË BALLKANIT PERËNDIMOR NË PROCESIN E ANËTARËSIMIT

More information

STRATEGJITË E MARKETINGUT NË QENDRAT TREGTARE NË REPUBLIKËN E KOSOVËS

STRATEGJITË E MARKETINGUT NË QENDRAT TREGTARE NË REPUBLIKËN E KOSOVËS REPUBLIKA E SHQIPËRISË UNIVERSITETI I TIRANËS FAKULTETI I EKONOMISË DEPARTAMENTI MARKETING - TURIZËM STRATEGJITË E MARKETINGUT NË QENDRAT TREGTARE NË REPUBLIKËN E KOSOVËS Disertacion për marrjen e gradës

More information

Përparësitë konkuruese të Shqipërisë drejt BE-së

Përparësitë konkuruese të Shqipërisë drejt BE-së REPUBLIKA E SHQIPËRISË Universiteti i Tiranës Fakulteti i Historisë dhe Filologjisë Departamenti i Gjeografisë Punim Shkencor- në kërkim të gradës shkencore Doktor Përparësitë konkuruese të Shqipërisë

More information

Profesionalizmi Në Shërbimin Turistik, Gur Themeli Për Zhvillimin e Turizmit në Shqipëri

Profesionalizmi Në Shërbimin Turistik, Gur Themeli Për Zhvillimin e Turizmit në Shqipëri PhD Cand. Mimoza Kotollaku mimozakotollaku@yahoo.it Fakulteti Ekonomik, Universiteti A.Xhuvani, Elbasan Profesionalizmi Në Shërbimin Turistik, Gur Themeli Për Zhvillimin e Turizmit në Shqipëri Abstract

More information

LËVIZJA E LIRË E PERSONAVE ME AFTËSI TË KUFIZUARA NË EVROPËN JUGLINDORE: E Drejtë e Paaksesueshme?

LËVIZJA E LIRË E PERSONAVE ME AFTËSI TË KUFIZUARA NË EVROPËN JUGLINDORE: E Drejtë e Paaksesueshme? LËVIZJA E LIRË E PERSONAVE ME AFTËSI TË KUFIZUARA NË EVROPËN JUGLINDORE: E Drejtë e Paaksesueshme? 2006 SQARIM Materialet e publikuara në serinë e iniciativës së Monitorimit të Aftësisë së Kufizuar nuk

More information

Bankieri. Drejt një ekonomie jo cash. Botim Nr. 28. Korrik 2018

Bankieri. Drejt një ekonomie jo cash. Botim Nr. 28. Korrik 2018 Botim Nr. 28 Drejt një ekonomie jo cash Shoqata Shqiptare e Bankave (AAB) publikon Raportin Vjetor për vitin 2017. Ju ftojmë ta lexoni në në faqen e AAB-së nën menunë Publikime. www.aab.al RAPORT VJETOR

More information

Botues Instituti Pedagogjik i Kosovës. Kryeredaktor Nezir Çoçaj. Përgatitja elektronike Luljeta Bajrami Shala

Botues Instituti Pedagogjik i Kosovës. Kryeredaktor Nezir Çoçaj. Përgatitja elektronike Luljeta Bajrami Shala Botues Instituti Pedagogjik i Kosovës Kryeredaktor Nezir Çoçaj Përgatitja elektronike Luljeta Bajrami Shala Konsulentë të projektit Ismet Potera Irida Sina Lektore Zehrije Plakolli Ky material është produkt

More information

Raport Vlerësimi në lidhje me aplikimin për akreditim të Kolegjit për Biznes dhe Teknologji (Tani e tutje UBT) Prishtinë,

Raport Vlerësimi në lidhje me aplikimin për akreditim të Kolegjit për Biznes dhe Teknologji (Tani e tutje UBT) Prishtinë, Raport Vlerësimi në lidhje me aplikimin për akreditim të Kolegjit për Biznes dhe Teknologji (Tani e tutje UBT) Prishtinë, Vlerësimi i përgatitur nga një ekip ekspertësh i përbërë nga Prof. Dr. Dr. h.c.mult.

More information

POLITIKA TREGTARE DHE PROMOVIMI I EKSPORTIT NË KOSOVË

POLITIKA TREGTARE DHE PROMOVIMI I EKSPORTIT NË KOSOVË POLITIKA TREGTARE DHE PROMOVIMI I EKSPORTIT NË KOSOVË (Raport Hulumtues) Ky raport është pjesë e projektit Promovimi i zhvillimit ekonomik nëpërmjet shoqërisë civile, i cili është i financuar nga USAID-i

More information

Doracak pёr arsimin gjithёpёrfshirёs

Doracak pёr arsimin gjithёpёrfshirёs Doracak pёr arsimin gjithёpёrfshirёs 1 Titulli: DORACAK PËR ARSIMIN GJITHËPËRFSHIRËS Botues: Byroja e Zhvillimit të Arsimit Për botuesin: Vesna Horvatiq Autore: Prof. Xhudit Holenveger me pjesëmarrje të

More information

DIAGNOZA E VENDEVE TË PUNËS KOSOVË

DIAGNOZA E VENDEVE TË PUNËS KOSOVË Public Disclosure Authorized Public Disclosure Authorized SERIA E RAPORTEVE PËR VENDET E PUNËS Public Disclosure Authorized Public Disclosure Authorized DIAGNOZA E VENDEVE TË PUNËS KOSOVË A l e x a n d

More information

Analiza për industrinë e lëngjeve të frutave

Analiza për industrinë e lëngjeve të frutave Analiza për industrinë e lëngjeve të frutave MAJ 2016 2 1. Hyrje Sektori i pemëve të imta (mjedër, manaferrë dhe dredhëz) dhe sektori i pemëve frutore (mollë, kumbull, vishnje, dardhë) janë ndër sektorët

More information

Raport i Auditimit të Performancës. Prokurimet me procedurë të negociuar pa publikim të njoftimit për kontratë

Raport i Auditimit të Performancës. Prokurimet me procedurë të negociuar pa publikim të njoftimit për kontratë Nr. i Dokumentit: 21X;24X.3-2015/17-08 Raport i Auditimit të Performancës Prokurimet me procedurë të negociuar pa publikim të njoftimit për kontratë Prishtinë, janar 2019 Auditori i Përgjithshëm i Republikës

More information

Programi Kombëtar i Shkencës i Republikës së Kosovës

Programi Kombëtar i Shkencës i Republikës së Kosovës REPUBLIKA E KOSOVËS REPUBLIKA KOSOVO REPUBLIC OF KOSOVO KËSHILLI KOMBËTAR I SHKENCËS NACIONALNI SAVET ZA NAUKU NATIONAL RESEARCH COUNCIL Programi Kombëtar i Shkencës i Republikës së Kosovës Prishtine,

More information

KËRKIM M P EDAGOGJI J K I E P r ë mb m led e hje e pu p ni n me m s e h P i r shti t në, ë 2014

KËRKIM M P EDAGOGJI J K I E P r ë mb m led e hje e pu p ni n me m s e h P i r shti t në, ë 2014 KËRKIME PEDAGOGJIKE Përmbledhje punimesh Prishtinë, 2014 3 Botues: Instituti Pedagogjik i Kosovës Kryeredaktor: Nezir Çoçaj Redaksia (Këshilli Shkencor i IPK-së): Islam Krasniqi Merita Shala Ganimete Kulingja

More information

POTENCIALET EKONOMIKE NË VERI TË KOSOVËS

POTENCIALET EKONOMIKE NË VERI TË KOSOVËS An PROJEKT EU funded I FINANCUAR project NGA BE DHE I MENAXHUAR managed by the European NGA ZYRA E BASHKIMIT Union EVROPIAN Office NË KOSOVË in Kosovo POTENCIALET EKONOMIKE NË VERI TË KOSOVËS 2015 IMPLEMENTUAR

More information

SHQIPTARE. Udhëhoqi:Prof.

SHQIPTARE. Udhëhoqi:Prof. UNIVERSITETI I TIRANËS FAKULTETI I EKONOMISË DEPARTAMENTI I EKONOMIKSIT TURIZMI DHE NDIKIMI I TIJ NË TREGUESIT MAKROEKONOMIKË PËR EKONOMINË SHQIPTARE Disertacion në marrjen e gradës Doktor Udhëhoqi:Prof.

More information

CURRICULUM VITAE. Bulevardi i Pavarësisë, P+13/34, Gjilan Nr. i telefonit: -

CURRICULUM VITAE. Bulevardi i Pavarësisë, P+13/34, Gjilan Nr. i telefonit: - CURRICULUM VITAE Të dhënat personale: Mbiemri: Mustafa Emri: Arben Datëlindja: 12/02/1984 Vendlindja: Gjilan Kombësia: Kosovar Shqiptar Adresa aktuale: Bulevardi i Pavarësisë, P+13/34, Gjilan Nr. i telefonit:

More information

NDIKIMI I INFLACIONIT DHE RRITJES EKONOMIKE NË PAPUNËSI. RASTI I REPUBLIKËS SË MAQEDONISË

NDIKIMI I INFLACIONIT DHE RRITJES EKONOMIKE NË PAPUNËSI. RASTI I REPUBLIKËS SË MAQEDONISË UNIVERSITETI I TIRANËS FAKULTETI I EKONOMISË DEPARTAMENTI I EKONOMIKSIT NDIKIMI I INFLACIONIT DHE RRITJES EKONOMIKE NË PAPUNËSI. RASTI I REPUBLIKËS SË MAQEDONISË DISERTACION Në kërkim të Gradës Shkencore

More information

Republika e Kosovës - Republika Kosova - Republic of Kosovo

Republika e Kosovës - Republika Kosova - Republic of Kosovo Republika e Kosovës - Republika Kosova - Republic of Kosovo Ministria e Bujqësisë, Pylltarisë dhe Zhvillimit Rural Ministarstvo Poljoprivrede, Šumarstva i Ruralnog Razvoja Ministry of Agriculture, Forestry

More information

GAP INDEKSI I TRANSPARENCËS

GAP INDEKSI I TRANSPARENCËS GAP INDEKSI I TRANSPARENCËS BUXHETORE TË KOMUNAVE 2017 Hyrje Transparenca e plotë buxhetore për të gjitha të hyrat dhe shpenzimet e organizatave buxhetore të Republikës së Kosovës është një nga parakushtet

More information

Përgaditja e punimit shkencor dhe temës master

Përgaditja e punimit shkencor dhe temës master (Master) Ligjerata 11 Metodologjia hulumtuese Përgaditja e punimit shkencor dhe temës master Prof.asc. Avdullah Hoti 1 Literatura relevante 1. Bourner, T. (1996): The research process: four steps to success;

More information