UREDBU O POSEBNOM DODATKU NA OSNOVNU ZARADU, POSEBNIM NAKNADAMA TROŠKOVA I DRUGIM PRIMANJIMA ZA VRIJEME RADA U DIPLOMATSKO-KONZULARNOM PREDSTAVNIŠTVU

Transcription

1 1153. Na osnovu člana 61 stav 4 Zakona o vanjskim poslovima ( Službeni list CG, broj 46/10), Vlada Crne Gore, na sjednici od 31. oktobra godine, donijela je UREDBU O POSEBNOM DODATKU NA OSNOVNU ZARADU, POSEBNIM NAKNADAMA TROŠKOVA I DRUGIM PRIMANJIMA ZA VRIJEME RADA U DIPLOMATSKO-KONZULARNOM PREDSTAVNIŠTVU Član 1 Ovom uredbom utvrđuju se bliži uslovi za ostvarivanje prava na poseban dodatak na osnovnu zaradu, posebne naknade troškova i druga primanja zaposlenih u službi vanjskih poslova (u daljem tekstu: zaposleni) za vrijeme rada u diplomatskim i konzularnim predstavništvima Crne Gore u inostranstvu. Član 2 Odredbe ove uredbe ne odnose se na lice koje je zaposleno radi vršenja administrativno-tehničkih, pomoćnih i drugih poslova u diplomatskom i konzularnom predstavništvu Crne Gore u inostranstvu (u daljem tekstu: diplomatsko-konzularno predstavništvo), kao strani državljanin ili državljanin Crne Gore koji ima regulisan boravak u državi prijema. Član 3 Prava iz člana 1 ove uredbe ostvaruju se danom stupanja na rad i prestaju danom prestanka rada u diplomatsko-konzularnom predstavništvu. Član 4 Izdržavani članovi porodice, u smislu ove uredbe, su supružnik (bračni i vanbračni), djeca (bračna, vanbračna, usvojena), roditelji i ostali srodnici u pravoj liniji, u skladu sa propisima o porodičnim odnosima, ukoliko žive sa zaposlenim u državi prijema i ne ostvaruju prihod po osnovu rada. Član 5 Izrazi koji se u ovoj uredbi koriste za fizička lica u muškom rodu, podrazumijevaju iste izraze u ženskom rodu. Član 6 Poseban dodatak na osnovnu zaradu zaposlenog za vrijeme rada u diplomatsko-konzularnom predstavništvu, određuje se množenjem bruto osnovice za obračun troškova života u državi prijema i posebnih radnih uslova (u daljem tekstu: bruto osnovica za obračun troškova života) i indeksa prilagođavanja troškova života i isplaćuje se mjesečno. Član 7 Bruto osnovica za obračun troškova života utvrđuje se kao procenat od polazne bruto osnovice, za svako pojedinačno zvanje zaposlenog.

2 Polazna bruto osnovica određuje se kao procenat od bruto domaćeg proizvoda po stanovniku u Crnoj Gori, utvrđenog od strane organa uprave nadležnog za poslove statistike, za godinu koja prethodi godini u kojoj se vrši obračun. Član 8 Indeks prilagođavanja troškova života određuje se prema indeksu troškova života koji utvrđuje nadležni organ Organizacije Ujedinjenih nacija i koji je objavljen na internet stranici te organizacije. Član 9 Bruto osnovica za obračun troškova života usklađuje se sa indeksom prilagođavanja troškova života, najdalje do kraja tekuće godine za narednu godinu. Bruto osnovica za obračun troškova života i polazna bruto osnovica određuju se za dvije grupe država i date su u prilogu koji je sastavni dio ove uredbe. Član 10 Pored dodatka iz člana 6 ove uredbe, zavisno od obima i značaja rada u određenom diplomatsko-konzularnom predstavništvu, šef diplomatsko-konzularnog predstavništva ostvaruje pravo i na mjesečni dodatak na osnovnu zaradu u visini prosječne bruto zarade u Crnoj Gori u prethodnoj godini, umanjene za pripadajući iznos doprinosa koji se plaćaju na teret zaposlenog. Član 11 Za vrijeme rada u diplomatsko-konzularnom predstavništvu zaposleni i izdržavani članovi porodice, ostvaruju pravo na naknadu troškova obaveznog zdravstvenog osiguranja u skladu sa propisima države prijema, ako drukčije nije uređeno međunarodnim ugovorom sa državom prijema. Član 12 Za vrijeme rada u diplomatsko-konzularnom predstavništvu zaposleni ostvaruju pravo na naknadu troškova stanovanja koji se odnose na troškove zakupa stana i fiksne režijske troškove (prema priloženom ugovoru o zakupu, odnosno računima za opremanje stana), u iznosu do 50% od posebnog dodatka iz člana 6 ove uredbe. Naknada iz stava 1 ovog člana, uvećava se za 4,5%, za svakog izdržavanog člana porodice. Član 13 Troškove u vezi zakupa stana (depoziti, garancije, angažovanje agencije za zakup stana i sl.) snosi Ministarstvo vanjskih poslova i evropskih integracija, uz prethodno pribavljenu saglasnost generalnog sekretara. Član 14 Za vrijeme rada u diplomatsko-konzularnom predstavništvu zaposleni ostvaruju pravo na naknadu dijela troškova za školovanja djece, koja sa njim žive u državi prijema, u predškolskim, osnovnim i srednjoškolskim javnim obrazovnim institucijama, u iznosu od 70 % od ukupnih troškova školovanja, za svako dijete.

3 Ukoliko iz opravdanih razloga u državi prijema nije moguće školovanje djece u javnim obrazovnim institucijama, uz prethodno pribavljenu saglasnost generalnog sekretara, zaposlenom se može odrediti naknada dijela troškova za školovanje djece u privatnim obrazovnim institucijama, u iznosu od 50 % od ukupnih troškova školovanja, za svako dijete. U slučaju školovanja djeteta sa posebnim potrebama, naknade iz st. 1 i 2 ovog člana, uz prethodno pribavljenu saglasnost generalnog sekretara, mogu se utvrditi u većem iznosu. Član 15 U slučaju smrti zaposlenog za vrijeme rada u diplomatsko-konzularnom predstavništvu ili izdržavanog člana porodice, zaposleni odnosno izdržavani članovi porodice, ostvaruju pravo na naknadu troškova prevoza posmrtnih ostataka i pravo na naknadu troškova putovanja radi pogreba preminulog u Crnoj Gori. Član 16 Zaposleni koji za vrijeme rada u diplomatsko-konzularnom predstavništvu vrši funkciju privremenog otpravnika poslova, odnosno konzula žerana duže od 30 dana u kontinuitetu, ostvaruje pravo na otpravničko, odnosno žeransko primanje, u iznosu 30 % osnovne bruto zarade zaposlenog umanjene za pripadajući iznos doprinosa koji se plaćaju na teret zaposlenog. Član 17 Pravo na primanje za izdržavane članove porodice zaposleni ostvaruje u iznosu od 3 % od posebnog dodatka iz člana 6 ove uredbe, za svakog izdržavanog člana. Član 18 Ukoliko izdržavani član porodice boravi van države prijema duže od 60 dana u kontinuitetu, zaposleni gubi pravo na posebne naknade troškova i druga primanja u skladu sa ovom uredbom. Član 19 Ova uredba stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u Službenom listu Crne Gore, a primjenjivaće se od 1. januara godine. Broj: /4 Podgorica, 31. oktobra godine Vlada Crne Gore Predsjednik, Milo Đukanović, s.r.

4 PRILOG Bruto osnovica i polazna bruto osnovica za obračun troškova života i posebnih radnih uslova Bruto osnovica GRUPA 1 GRUPA 2 ZVANJE Polazna bruto osnovica 43,4% BDP po glavi stanovnika 35,8% BDP po glavi stanovnika Ambasador u Ministarstvu 100% Austrija Belgija Ministar savjetnik 94% I savjetnik 79% Savjetnik 73,5% I sekretar 71% II sekretar 65,5% III sekretar 64% Ataše 63% Ostali državni službenici i namještenici zaposleni u Ministarstvu vanjskih poslova i evropskih integracija 40,5% Kina Francuska NJemačka Grčka Italija Rusija Slovenija Švajcarska Mađarska Turska Poljska Ukrajina Argentina Ujedinjeni Arapski Emirati Ujedinjeno Kraljevstvo Sjedinjene Američke Države Ostale države Albanija Bosna i Hercegovina Hrvatska Srbija Makedonija Kosovo Rumunija Bugarska

5 1154. Na osnovu člana 15 stav 1 Odluke o uspostavljanju strukture za pregovore o pristupanju Crne Gore Evropskoj uniji ( Službeni list CG, broj 9/12), Vlada Crne Gore, na sjednici od 3. oktobra godine, donijela je ODLUKU O IZMJENI ODLUKE O OBRAZOVANJU RADNE GRUPE ZA PRIPREMU PREGOVORA O PRISTUPANJU CRNE GORE EVROPSKOJ UNIJI ZA OBLAST PRAVNE TEKOVINE EVROPSKE UNIJE KOJA SE ODNOSI NA PREGOVARAČKO POGLAVLJE 22 - REGIONALNA POLITIKA I KOORDINACIJA STRUKTURNIH INSTRUMENATA Član 1 U Odluci o obrazovanju Radne grupe za pripremu pregovora o pristupanju Crne Gore Evropskoj uniji za oblast pravne tekovine Evropske unije koja se odnosi na pregovaračko poglavlje 22 - Regionalna politika i koordinacija strukturnih instrumenata ( Službeni list CG", broj 59/12), u članu 2 tačka 1 mijenja se i glasi: 1. šef Radne grupe Ivana Petričević, generalna direktorka za koordinaciju programa pomoći Evropske unije u Ministarstvu vanjskih poslova i evropskih integracija,". U tački 2 podtač. 1, 4, 6, 8, 10, 16 i 21 mijenjaju se i glase:,,1) Admir Adrović, savjetnik potpredsjednika Vlade Crne Gore za regionalni razvoj; 4) Marijeta Barjaktarović-Lanzardi, samostalna savjetnica u Ministarstvu nauke; 6) Darko Konjević, v.d. pomoćnika ministra poljoprivrede i ruralnog razvoja; 8) LJiljana Miljanić, samostalna savjetnica u Odboru za turizam, poljoprivredu, ekologiju i prostorno planiranje u Skupštini Crne Gore; 10) Tanja Musterović, samostalna savjetnica u Ministarstvu finansija; 16) Goran Nikolić, samostalni savjetnik u Odboru za ekonomiju, finansije i budžet u Skupštini Crne Gore; 21) Miodrag Radonjić, generalni direktor Direktorata državnog trezora u Ministarstvu finansija;". Član 2 Ova odluka stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u Službenom listu Crne Gore. Broj: /4 Podgorica, 3. oktobra godine Vlada Crne Gore Predsjednik, Milo Đukanović, s.r.

6 1155. Na osnovu člana 254 stav 5 Zakona o bezbjednosti saobraćaja na putevima ( Službeni list CG", broj 33/12), Ministarstvo unutrašnjih poslova donijelo je PRAVILNIK O NAČINU VOĐENJA EVIDENCIJE I NAČINU OBAVJEŠTAVANJA O IZDATIM ODOBRENJIMA ZA OBAVLJANJE TEHNIČKOG PREGLEDA VOZILA Predmet Član 1 Ovim pravilnikom propisuje se način vođenja evidencije o izdatim odobrenjima za obavljanje tehničkog pregleda vozila i način na koji Uprava policije obavještava Ministarstvo unutrašnjih poslova o izdatim odobrenjima za obavljanje tehničkog pregleda vozila. Način vođenja evidencije Član 2 Evidencija o izdatim odobrenjima za obavljanje tehničkog pregleda vozila vodi se u elektronskoj formi, u obliku registra ili u pisanoj formi, u obliku ukoričene knjige. Način obavještavanja Član 3 O izdatim odobrenjima za obavljanje tehničkog pregleda vozila, Uprava policije obavještava Ministarstvo unutrašnjih poslova, odmah nakon izdavanja odobrenja, elektronskim putem ili u pisanoj formi. Obavještavanje iz stava 1 ovog člana, vrši se na način što se uz obavještenje elektronskim putem, dostavlja i skenirano odobrenje za obavljanje tehničkog pregleda vozila, a uz obavještenje u pisanoj formi dostavlja se fotokopija tog odobrenja. Stupanje na snagu Član 4 Ovaj pravilnik stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u Službenom listu Crne Gore". Broj: / /1 Podgorica, 22. novembra godine Ministar, mr Raško Konjević, s.r.

7 1156. Na osnovu člana 50 Opšteg zakona o obrazovanju i vaspitanju ( Službeni list RCG, br. 64/02, 31/05 i 49/07 i Službeni list CG", br. 45/10, 45/11 i 39/13) i člana 196 Zakona o opštem upravnom postupku ( Službeni list RCG, broj 60/03 i Službeni list CG", broj 32/11), Ministarstvo prosvjete donijelo je RJEŠENJE O IZDAVANJU LICENCE PRIVATNOJ USTANOVI ORGANIZATORU OBRAZOVANJA ODRASLIH HOTELSKO EDUKATIVNI CENTAR - TRENING CENTAR GASTRONOM KLUB VUKA MITROVIĆA", U MILOČERU, BUDVA 1. Izdaje se licenca Privatnoj ustanovi Organizatoru obrazovanja odraslih Hotelsko edukativni centar - Trening centar Gastronom klub Vuka Mitrovića", iz Miločera, Budva, za izvođenje Programa obrazovanja za osposobljavanje za zanimanje Poslastičar/ka. 2. Ovo rješenje stupa na snagu danom donošenja, a objaviće se u Službenom listu Crne Gore". UP I broj: Podgorica, 20. septembra godine Ministar, Slavoljub Stijepović, s.r.

8 1157. Na osnovu člana 50 Opšteg zakona o obrazovanju i vaspitanju ( Službeni list RCG, br. 64/02, 31/05 i 49/07 i Službeni list CG", br. 45/10, 45/11 i 39/13) i člana 196 Zakona o opštem upravnom postupku ( Službeni list RCG, broj 60/03 i Službeni list CG", broj 32/11), Ministarstvo prosvjete donijelo je RJEŠENJE O IZDAVANJU LICENCE PRIVATNOJ USTANOVI ORGANIZATORU OBRAZOVANJA ODRASLIH PORTA APERTA" U PODGORICI 1. Izdaje se licenca Privatnoj ustanovi Organizatoru obrazovanja odraslih PORTA APERTA" iz Podgorice, za izvođenje Programa obrazovanja odraslih za učenje engleskog jezika, španskog jezika, italijanskog jezika, njemačkog jezika i crnogorskog jezika. 2. Ovo rješenje stupa na snagu danom donošenja, a objaviće se u Službenom listu Crne Gore". UP I broj: Podgorica, 18. oktobra godine Ministar, Slavoljub Stijepović, s.r.

9 1158. Na osnovu člana 50 Opšteg zakona o obrazovanju i vaspitanju ( Službeni list RCG, br. 64/02, 31/05 i 49/07 i Službeni list CG", br. 45/10, 45/11 i 39/13) i člana 196 Zakona o opštem upravnom postupku ( Službeni list RCG, broj 60/03 i Službeni list CG", broj 32/11), Ministarstvo prosvjete donijelo je RJEŠENJE O IZDAVANJU LICENCE PRIVATNOJ USTANOVI ORGANIZATORU OBRAZOVANJA ODRASLIH URBAN PROTECTION TRAINING CENTAR MONTENEGRO" - BUDVA ZA RAD PODRUČNE USTANOVE U PODGORICI 1. Izdaje se licenca Privatnoj ustanovi Organizatoru obrazovanja odraslih URBAN PROTECTION TRAINING CENTAR MONTENEGRO" - Budva, za rad područne ustanove u Podgorici, za izvođenje Programa obrazovanja za osposobljavanje za zanimanje Zaštitar/ka lica i imovine. 2. Ovo rješenje stupa na snagu danom donošenja, a objaviće se u Službenom listu Crne Gore". UP I broj: Podgorica, 18. oktobra godine Ministar, Slavoljub Stijepović, s.r.

10 1159. Na osnovu čl. 30 i 60a Zakona o uređenju prostora i izgradnji objekata ("Službeni list CG", br. 51/08, 34/11 i 35/13) Ministarstvo održivog razvoja i turizma, donijelo je PRAVILNIK O NAČINU I POSTUPKU SPROVOĐENJA JAVNOG KONKURSA I. OSNOVNE ODREDBE Predmet Član 1 Ovim pravilnikom propisuje se način i postupak sprovođenja javnog konkursa za urbanističko - arhitektonsko rješenje za izuzetno složene i atraktivne djelove urbanih cjelina i drugih prostora i lokaliteta, kao i način i postupak sprovođenja javnog konkursa za određivanje lokacije u posebnim slučajevima (u daljem tekstu: konkurs). Konkurs Član 2 Konkurs, u smislu ovog pravilnika, čini skup aktivnosti na pripremi i objavljivanju raspisa i prikupljanju i ocjenjivanju autorskih rješenja predloženih na zadatu temu. Sprovođenje konkursa zasniva se na principima kvaliteta rješenja, konkurentnosti, nezavisnosti odlučivanja, ravnopravnosti, anonimnosti, transparentnosti, pravičnosti u nagrađivanju i primjenljivosti rezultata konkursa. Organi za raspisivanje i sprovođenje konkursa Član 3 Konkurs raspisuje i sprovodi organ državne uprave nadležan za poslove uređenja prostora, odnosno organ lokalne uprave (u daljem tekstu: raspisivač). Konkurs se može raspisati i sprovesti i na osnovu zahtjeva zainteresovanog korisnika prostora. Poslove sprovođenja konkursa raspisivač može povjeriti drugom licu (u daljem tekstu: sprovodilac), koje ispunjava uslove u pogledu stručnih i tehničkih kvalifikacija i referenci u organizaciji konkursa, kao i organizacionih i finansijskih sposobnosti za sprovođenje konkursa. Ocjenu, rangiranje i izbor konkursnih radova vrši žiri.

11 Konkurs za urbanističko - arhitektonsko rješenje za izuzetno složene i atraktivne djelove urbanih cjelina i lokaliteta Član 4 Konkursom za urbanističko - arhitektonsko rješenje za izuzetno složene i atraktivne djelove urbanih cjelina i drugih prostora iz člana 30 stav 1 Zakona o uređenju prostora i izgradnji objekata (u daljem tekstu: Zakon) bira se programsko, urbanističko, kompoziciono ili pejzažno rješenje za određenu lokaciju i idejno arhitektonsko rješenje za jedan i/ili više objekata, kao i parterno ili pejzažno uređenje djelova ili cjeline predmetne lokacije. Urbanističko arhitektonsko rješenje iz stava 1 ovog člana može biti: urbanističko, arhitektonsko - urbanističko, odnosno arhitektonsko rješenje. Konkurs za određivanje lokacije u posebnim slučajevima Član 5 Konkursom za određivanje lokacije u posebnim slučajevima iz člana 60 a Zakona bira se urbanističko odnosno urbanističko arhitektonsko rješenje za objekte od opšteg interesa. Lokacije iz stava 1 ovog člana za objekte od opšteg interesa određuje Vlada Crne Gore (u daljem tekstu: Vlada), a za lokalne objekte od opšteg interesa izvršni organ jedinice lokalne samouprave, u skladu sa zakonom. Urbanističko arhitektonsko rješenje iz stava 1 ovog člana može biti: urbanističko, arhitektonsko urbanističko, odnosno arhitektonsko rješenje. II. VRSTE KONKURSA Vrste konkursa prema učesnicima Član 6 Konkurs, zavisno od učesnika, može biti nacionalni i međunarodni. Nacionalni konkurs je konkurs na kome mogu učestvovati lica sa sjedištem, odnosno prebivalištem na teritoriji Crne Gore. Međunarodni konkurs je konkurs na kome, pored lica iz stava 2 ovog člana, mogu učestvovati i lica sa sjedištem, odnosno prebivalištem na teritoriji druge države. Vrste konkursa prema načinu raspisivanja Član 7 Konkurs, zavisno od načina raspisivanja, može biti: opšti, opšti s pozivom i pozivni. Opšti konkurs je konkurs na kome mogu učestvovati sva zainteresovana lica koja ispunjavaju uslove konkursa. Opšti konkurs s pozivom je konkurs na kome mogu učestvovati prethodno pozvana lica, koja ispunjavaju uslove konkursa.

12 Pozivni konkurs se raspisuje za specifične zadatke i potrebe, u kojima raspisivač poziva na učešće u konkursu određene učesnike, na osnovu prethodnih stručnih kvalifikacija i ostalih uslova zadatka. Pozvani učesnici na pozivnim konkursima pisanim putem potvrđuju raspisivaču svoje učešće na konkursu do roka određenog u raspisu konkursa. Raspisivač i žiri, na osnovu prethodnih stručnih kvalifikacija i ostalih uslova zadatka, utvrđuju konačni izbor pozvanih učesnika. Konkurs može biti anonimni i neanonimni. Kod anonimnog konkursa, anonimnost učesnika zagarantovana je uslovima objavljenim u raspisu konkursa. Kod neanonimnog konkursa učesnici konkursa se obavještavaju o imenima svih učesnika kokursa. Vrste konkursa prema zadatku Član 8 Konkurs, zavisno od zadatka, može biti idejni i projektni. Idejni konkurs se raspisuje i sprovodi u cilju prikupljanja rješenja i ideja za određenu temu, područje ili lokaciju, koje će poslužiti za dalje planiranje, projektovanje ili definisanje projektnog zadatka. Idejni konkurs može se sprovesti i kao priprema projektnog konkursa ili u cilju izbora učesnika za pozivni konkurs. Projektni konkurs se raspisuje i sprovodi u cilju dobijanja rješenja za određeni arhitektonski ili urbanistički zadatak, pri čemu odabrano rješenje služi kao osnov za dalju razradu planske i tehničke dokumentacije. Vrste konkursa prema obliku Član 9 Konkurs, zavisno od oblika, može biti jednostepeni i dvostepeni. Jednostepeni konkurs se raspisuje i sprovodi za zadatke čiji je program namjene i sadržaja jasno postavljen. Jednostepeni konkurs može se nastaviti, kao produženi konkurs, u slučajevima kada žiri ne može da donese odluku o jednom, prvoplasiranom radu i u tom slučaju, konkurs se produžava na uži konkurs na kome pravo učešća imaju samo jednako plasirani radovi iz prethodne faze jednostepenog konkursa. Žiri je dužan jasno da formuliše zadatke i obaveze jednako plasiranim učesnicima u produženom konkursu, a raspisivač da odredi adekvatnu jednaku naknadu za dodatno angažovanje žirija. Postupak produženog konkursa sprovodi se na isti način kao i postupak za drugi stepen dvostepenog konkursa. Dvostepeni konkurs se raspisuje i sprovodi, po potrebi, za kompleksne zadatke, sa složenom problematikom i višeznačnim funkcionalno - tehničkim ili ambijentalnim zahtjevima. Prvim stepenom dvostepenog konkursa biraju se ideje i provjeravaju postavke programa.

13 Drugim stepenom dvostepenog konkursa dobija se konačno idejno rješenje zadatka na osnovu kojeg se može pristupiti izradi sljedeće faze konkursne dokumentacije. Pravo učešća u drugom stepenu konkursa ima isključivo raspisom konkursa određeni broj učesnika koji su to pravo stekli izborom od strane žirija, prema jasno definisanim kriterijumima, u prvom stepenu konkursa. Rezultati dvostepenog konkursa objavljuju se poslije završenog drugog stepena konkursa. III. NAČIN I POSTUPAK RASPISIVANJA I SPROVOĐENJA KONKURSA Raspisivanje konkursa Član 10 Odluka o raspisivanju konkursa sadrži, naročito: - naziv raspisivača konkursa; - predmet konkursa; - vrstu i oblik konkursa; - visinu sredstava za konkursni fond, visinu pojedinačnih nagrada i način finansiranja konkursa; - sadržaj konkursnog materijala; - sadržaj i opremu konkursnog rada; - okvirne rokove konkursa; - ime i prezime članova žirija; - stručne izvjestioce; - nosioce administrativnih poslova tokom konkursa. U slučaju povjeravanja poslova sprovođenja konkursa sprovodiocu raspisivač vrši nadzor nad sprovođenjem konkursa. Sprovođenje konkursa Član 11 Sprovođenje konkursa obuhvata: 1) pripremu konkursnog zadatka; 2) izradu konkursne dokumentacije, stručni pregled i ocjenu konkursa; konkursne dokumentacije i konkursnog zadatka; 3) pripremu preliminarnog pregleda troškova konkursa i izradu konačnog finansijskog obračuna poslova sprovođenja konkursa; 4) objavljivanje oglasa; 5) održavanje sastanaka žirija i izvjestilaca i vođenje zapisnika; 6) omogućavanje javnog uvida u konkursnu dokumentaciju svim zainteresovanim licima, organizovanje umnožavanja konkursne dokumentacije, prijem dokaza o uplati naknade za konkursni materijal (podloge, CD i dr.), prijavljivanje učesnika na konkursu i dostavljanje konkursne dokumentacije učesnicima na konkursu u roku od osam dana od primljene prijave; 7) organizovanje prijema pitanja učesnika i odgovora žirija, dostavljanje odgovora u pisanom obliku svim učesnicima;

14 8) prijem konkursnih radova i izdavanje potvrde o predaji, čuvanje radova od trenutka predaje do završetka konkursa; 9) nakon donošenja odluke žirija, obavještavanje svih učesnika na konkursu o rezultatima konkursa, dostavljanje izveštaja žirija svim učesnicima na konkursu, članovima žirija i raspisivačima konkursa; 10) organizaciju izložbe radova i vrijeme trajanja izložbe, kao i javnu diskusiju o rezultatima konkursa; 11) sastavljanje i arhiviranje dokumentacije konkursa; 12) dokumentovanje radova i organizovanje izrade kataloga konkursnih radova; 13) arhiviranje nagrađenih i otkupljenih radova i vraćanje ostalih radova autorima; 14) obavljanje i drugih organizacionih i administrativnih poslova vezanih za sprovođenje konkursa. Žiri Član 12 Žiri čine najmanje pet članova, priznatih stručnjaka i predstavnika raspisivača.članovi žirija mogu biti i kvalifikovani predstavnici podnosioca zahtjeva za raspisivanje konkursa (korisnik zemljišta, investitor i sl.). Stručni član žirija je nezavisan u odnosu na raspisivača, odnosno ne može biti lice u srodstvu ili zaposleno kod raspisivača. Predstavnik raspisivača je lice imenovano u žiri, koje je kvalifikovano da vrednuje konkursne radove na osnovu nekog od kriterijuma utvrđenih raspisom konkursa. Član žirija za nacionalni konkurs može biti i lice sa prebivalištem na teritoriji druge države. U žiriju za međunarodni konkurs moraju biti najmanje dva lica sa prebivalištem na teritoriji druge države. Broj članova žirija određuje se prema obimu i karakteru konkursnog zadatka i mora biti neparan. Broj stručnih članova u žiriju mora biti veći od polovine broja članova žirija. Ukoliko se učesnicima, raspisom konkursa, traže posebne profesionalne kvalifikacije ili iskustvo, stručni članovi žirija moraju imati najmanje jednake kvalifikacije, odnosno iskustvo. Sastav žirija ostaje nepromijenjen sve vrijeme trajanja konkursa. Raspisivač imenuje zamjenika članova žirija. Stručnog člana žirija koji nije u mogućnosti da učestvuje u radu, mijenja zamjenik člana žirija. Zadatak članova žirija Član 13 Članovi žirija: 1) učestvuju u pripremi konkursnog zadatka; 2) daju stručno mišljenje u vezi konkursnih radova i verifikuju raspis konkursa; 3) daju pisana objašnjenja i odgovore na postavljena pitanja od strane učesnika;

15 4) učestvuju u otvaranju, razvrstavanju i pregledanju svih prispjelih radova i uz pomoć izvjestilaca registruju radove koji ispunjavaju formalne uslove utvrđene raspisom konkursa, odnosno radove koji te formalne uslove ne ispunjavaju i koji se neće vrednovati u nastavku konkursa; 5) utvrđuju kriterijume za vrednovanje konkursnih radova u skladu sa ciljevima konkursa; 6) vrše ocjenjivanje i rangiranje radova, u skladu sa utvrđenim kriterijumima; 7) donose odluku kojom se utvrđuje konačni rang učesnika, na osnovu koje se vrši dodjela nagrada, otkupa i obeštećenja konkursnim radovima u skladu sa raspisom konkursa; 8) sačinjavaju izveštaj sa obrazloženjima o nagrađenim, otkupljenim i obeštećenim radovima, a prema potrebi i ostalim konkursnim radovima; 9) podnose raspisivaču konkretne preporuke u pogledu ostvarivanja zaključaka, do kojih se došlo tokom konkursa, u pisanoj formi; 10) obavljaju i druge poslove predviđene konkursom. Konkursni fond Član 14 Konkursni fond čine finansijska sredstva koja raspisivač deponuje za raspisivanje i sprovođenje konkursa. Konkursni fond sastoji se od: 1) nagradnog fonda konkursa; 2) naknade za rad na vrednovanju konkursnih radova; 3) naknade za organizaciju konkursa. Finansijska sredstva koja čine konkursni fond, podnosilac zahtjeva za raspisivanje konkursa uplaćuje raspisivaču prije donošenja odluke žirija. Nagrade, otkupi i obeštećenja Član 15 Raspisivač na preporuku žirija utvrđuje broj i iznos nagrada, otkupa i obeštećenja na konkursu. Nagrada je finansijski iznos koji se dodjeljuje učesniku kao priznanje konkursnom radu. Otkup konkursnog rada je priznanje konkursnom radu i finansijski iznos kojim se od učesnika otkupljuje konkretan konkursni rad. Obeštećenje je naknada učesnicima za izradu konkursnog rada kod pozivnog konkursa. Konkursni zadatak Član 16 Konkursni zadatak je dokument kojim se utvrđuju oblast, svrha, ciljevi konkursa, obim rada, metode, pravila i standardi, koje treba da ispuni konkursnim radom ponuđeno rješenje.

16 Konkursni zadatak postaje sastavni dio konkursne dokumentacije kada ga svojim potpisom verifikuju članovi žirija. Raspisivač može povjeriti izradu konkursnog zadatka sprovodiocu, odnosno drugom pravnom ili fizičkom licu. Dopune i izmjene konkursnog zadatka nakon početka konkursa mogu se vršiti samo ako ne mijenjaju karakter konkursnog zadatka i to do isteka roka određenog za odgovore na postavljena pitanja učesnika. Sadržaj konkursnog zadatka Član 17 Konkursni zadatak, u zavisnosti od vrste konkursa, sadrži: 1) kvantitativni projektni program objekta ili prostora izražen u površinama ili ako je potrebno, zapreminama prostora; 2) urbanističke parametre; 3) uslove lokacije; 4) posebne uslove za pravilno odvijanje svih funkcija u prostornoj strukturi: - namjene, - sadržaje, - pokazetelje kapaciteta, - tehnološko - funkcionalne uslove, - strukturalne parametre; 5) druge uslove od značaja za predmet konkursa. Kriterijumi vrednovanja Član 18 Kriterijumi vrednovanja su unaprijed utvrđeni kvantitativni i kvalitativni, nediskriminatorni uslovi i mjerila na osnovu kojih žiri donosi svoje odluke na konkursu. Kriterijumi vrednovanja se utvrđuju raspisom konkursa i u njemu navode po redosljedu značaja. Žiri na osnovu procjene stepena u kome konkursno rešenje ispunjava neke ili sve od unaprijed utvrđenih konkretnih i preciznih kriterijuma vrednuje konkursne radove. Žiri utvrđuje broj poena kojim se svaki od kriterijuma vrednuje. Vrednovanje se vrši na osnovu sljedećih kriterijuma: 1) prostornog kriterijuma na osnovu kojeg se procjenjuje prostorni koncept rješenja, odnos djelova i cjeline prostora ili objekta, arhitektonske vrijednosti, prostorni komfor, kvalitet prostora, inženjerska racionalnost i tehnička izvodljivost; 2) programskog kriterijuma na osnovu kojeg se procjenjuje funkcionalnost i funkcionalna opravdanost rješenja, racionalno korišćenje prostora, poštovanje i ispunjavanje konkursnog zadatka i prostornog programa; 3) ekonomskog kriterijuma na osnovu kojeg se procjenjuju: ekonomičnost i ekonomski aspekti projektovanog rješenja, ekonomska adekvatnost rješenja u konkursnom zadatku, racionalnost i praktičnost, pouzdanost u korišćenju i eksploataciji, predviđeni troškovi održavanja u odnosu na karakter prostora;

17 4) estetskog kriterijuma na osnovu kojeg se procjenjuju: originalnost, inovativnost, izvornost i kreativna posebnost, cjelovitost i dosljednost rješenja; 5) ekološkog kriterijuma, a naročito: odnosa prema zaštiti, očuvanju i unaprjeđenju kvaliteta životne sredine, održivog korišćenja prirodnih resursa, energetske efikasnosti i korišćenja obnovljivih izvora energije. Učesnik konkursa Član 19 Učesnik konkursa (u daljem tekstu: učesnik) je fizičko ili pravno lice, koje je preuzimanjem konkursne dokumentacije, prihvatilo uslove konkursa i stekao/lo pravo da se nadmeće prema uslovima konkursa. Za učešće na konkursu učesnik mora da ispunjava stručne i druge uslove određene raspisom konkursa. Učesnik predajom konkursnog rada prihvata uslove dalje razrade planske i tehničke dokumentacije, određene raspisom konkursa. Pravna lica, koja u svojstvu učesnika, predaju konkursni rad, imenuju lice koje ispunjava stručne i druge uslove u skladu sa ovim pravilnikom i raspisom konkursa, odnosno ispunjava uslove učešća na konkursu. Lica koja ne mogu biti učesnici konkursa Član 20 Učesnik ne može biti: 1) lice koje je neposredno angažovano na pripremi i sprovođenju konkretnog konkursa; 2) lica u najužem srodstvu sa licem iz tačke 1 ovog člana i koja neposredno sarađuju u vrijeme trajanja konkursa (bračni drug, stalni poslovni partneri, stalni saradnici i sl.); 3) lica koja su zaposlena na neodređeno vrijeme kod raspisivača konkursa. Uslovi za učešće na konkursu Član 21 Uslovi za učešće na konkursu su zahtjevi koji se postavljaju učesniku na osnovu konkursnog zadataka. Uslove za učešće na konkursu utvrđuje raspisivač na predlog žirija i objavljuju se u raspisu konkursa. Obavezni uslovi za učešće na konkursu su: 1) konkursni rad mora da sadrži sve raspisom konkursa tražene grafičke i tekstualne elemente, kao i druge podatke; 2) konkursni rad mora biti dostavljen raspisivaču na vrijeme i na način utvrđen raspisom konkursa.

18 Jezik konkursa Član 22 Raspisivač raspisuje i sprovodi konkurs i priprema konkursnu dokumentaciju na crnogorskom jeziku. Međunarodni konkurs raspisuje se i sprovodi i na engleskom jeziku. Objavljivanje konkursa Član 23 Konkurs se objavljuje u najmanje jednom dnevnom štampanom mediju koji se distribuira na teritoriji Crne Gore, na internet stranici raspisivača konkursa, organa državne uprave nadležnog za poslove uređenja prostora ako taj organ nije raspisivač, kao i na drugim internet stranicama koje odredi raspisivač. Pozivni neanonimni konkurs, sa imenima pozvanih učesnika, objavljuje se u skladu sa stavom 1 ovog člana. Pored načina iz stava 1 ovog člana, međunarodni konkurs se objavljuje se i u međunarodnim glasilima i internet stranicama koje odredi raspisivač. Raspis konkursa Član 24 Raspisom konkursa se naročito utvrđuju: tema konkursa, informacije i podaci o lokaciji ili području, cilj izrade, uslovi, sadržaj i pravila opreme konkursnog rada, vrsta i oblik konkursa, način utvrđivanja i neophodni dokazi prava za učešće na konkursu, kriterijumi za vrednovanje radova, način raspodjele nagrada, međusobni odnosi, prava i obaveze svih subjekata u konkursnom postupku i aktivnosti po završetku konkursa. Podaci u raspisu konkursa nakon objavljivanja ne mogu se mijenjati. Izuzetno od stava 2 ovog člana, izmjene i dopune raspisa mogu se vršiti ako se ne mijenja karakter konkursa i to u prvih 15 dana konkursnog roka, odnosno do isteka roka predviđenog za odgovore na postavljena pitanja učesnika. Članovi žirija potpisuju raspis čime potvrđuju saglasnost sa uslovima konkursa i kriterijumima za ocjenjivanje. Raspis konkursa sadrži: 1) naziv konkursa i naziv raspisivača odnosno sprovodioca; 2) ime i prezime ovlašćenog lica raspisivača odnosno sprovodioca; 3) cilj konkursa; 4) oblik konkursa; 5) konkursni zadatak; 6) u slučaju pozivnog konkursa: - broj predviđenih ili pozvanih učesnika, - kriterijum za izbor učesnika, - ime i prezime pozvanih učesnika, - rok za podnošenje zahtjeva za učešće, - rok za donošenje odluke o priznavanju kvalifikacije; 7) obavezne uslove za učešće na konkursu;

19 8) sastav žirija i izvjestioca; 9) obaveze raspisivača prema odluci žirija; 10) sadržaj konkursne dokumentacije; 11) uslove, iznos naknade, način i adresu preuzimanja konkursne dokumentacije; 12) konkursne rokove; 13) sadržaj konkursnog rada; 14) način tehničko - oblikovne obrade konkursnog rada; 15) preporuke raspisivača konkursa i propise od značaja za konkursni zadatak i tehničku regulativu; 16) kriterijume na osnovu kojih će se vršiti ocjenjivanje radova; 17) vrstu i visinu nagrada, otkupa i obeštećenja, koje raspisivač dodeljuje, kao i nadoknada koja se isplaćuju svim učesnicima, ako je konkursom određeno; 18) način realizacije prvoplasiranog rada, ponuđenu cijenu i rokove (ukoliko su određeni), kao i da li će ugovor nakon završetka konkursa biti zaključen između raspisivača i autora prvonagrađenog rada, kao i predmet navedenog ugovora; 19) uslove zaštite autorskih prava i povrede pravila konkursa; 20) sadržaj izjave konkurenata; 21) jezik na kome se raspisuje i sprovodi konkurs. Broj predatih radova na konkursu ne može biti manji od tri. Raspis konkursa iz člana 5 ovog pravilnika organ lokalne uprave dostavlja Vladi radi dobijanja saglasnosti u skladu sa zakonom. Konkursni rokovi Član 25 Od dana objavljivanja raspisa konkursa do dana predaje radova mora proteći najmanje 60 dana. Rok iz stava 1 ovog člana može se produžiti samo u prvih 15 dana roka koji je određen za predaju konkursnog rada, uz obavezno obavještavanje svih učesnika. Konkursna dokumentacija Član 26 Konkursna dokumentacija je skup dokumenata, podataka i uslova koji se dostavljaju učesnicima, kao osnov za izradu konkursnog rada. Konkursna dokumentacija sadrži: 1) raspis konkursa; 2) konkursni zadatak sa projektnim programom, urbanističkim, tehničkim i uslovima zaštite graditeljskog nasljeđa koji su međusobno usklađeni; 3) geodetske podloge, topografske karte; 4) podatke iz urbanističkog plana, informacija o lokaciji, stečene urbanističke obaveze; 5) pravni okvir (primjena zakona, drugih propisa, normativa i standarda); 6) studiju izvodljivosti (ako je izrađena) i drugih postojećih studija; 7) finansijske aspekte konkursnog zadatka, predviđeni budžet i sl; 8) druge uslove od značaja za konkursni zadatak.

20 Kada se od učesnika traže numerički pokazatelji kao prilog konkursnog rada, konkursna dokumentacija treba da sadrži precizne zahtjeve, tabele i digitalne šablone u koje se unose ti pokazatelji. Preuzimanje konkursne dokumentacije Član 27 Konkursna dokumentacija se preuzima lično ili se dostavlja putem pošte. Za preuzimanje ili dostavljanje konkursne dokumentacije raspisivač naplaćuje samo troškove umnožavanja i dostave konkursne dokumentacije. Konkursna dokumentacija se može preuzeti i elektronski sa internet stranice raspisivača ili druge stranice, uz uslove koji su određeni raspisom konkursa. Konkursni rad Član 28 Konkursni rad je skup grafičkih, tekstualnih, numeričkih i drugih priloga koje učesnik predaje na vrednovanje i izbor žiriju. Konkursni rad sadrži: 1) grafičke priloge; 2) prikaze prostornih modela; 3) tekstualne priloge; 4) skice za objašnjenja; 5) numeričke priloge; 6) tabele; 7) ekonomske i investicione priloge; 8) druge podatke od značaja za konkursni rad, sadržane u raspisu. Učesnik može predati samo jedan konkursni rad. Konkursni rad sadrži samo jedno rješenje, ako raspisom konkursa nijesu dozvoljena varijantna rješenja. Konkursni rad se sastoji od određenih priloga u analognom i digitalnom obliku. Raspisom se određuje broj grafičkih i tekstualnih priloga i način obrade projekta. Žiri ocjenjuje i rangira samo konkursne radove u kojima su prilozi urađeni u skladu sa raspisom konkursa. Učesnik sve djelove konkursnog rada označava istom šifrom, prema uslovima konkursa datim u raspisu konkursa. Izjava učesnika konkursa Član 29 Učesnik anonimnog konkursa uz konkursni rad predaje: 1) zapečaćenu kovertu sa oznakom "autor" koja sadrži šifrom označenu izjavu učesnika o prihvatanju uslova konkursa i načina raspodjele nagrada; 2) zapečaćenu kovertu sa oznakom "kontakt" koja sadrži podatke o adresi na koju se, nakon konkursa, dostavlja konkursni rad.

21 Izjava učesnika iz stava 1 tačka 1 ovog člana sadrži ime i prezime i adresu autora konkursnog rada i saradnika uključenih u izradu konkursnog rada (autorski tim). Pravna lica koja učestvuju na konkursu navode lice ovlašćeno za zastupanje. Uz izjavu iz stava 1 tačka 1 ovog člana učesnici dostavljaju dokaze o ispunjenosti uslova konkursa, ako je to određeno raspisom konkursa. Ako je raspisom konkursa traženo, autorski tim prilaže i način raspodjele eventualne nagrade ili nadoknade u procentima, sa podacima za uplatu za sve autore i saradnike. Učesnik neanonimnog konkursa može konkursni rad označiti svojim imenom. Konkursni rad (svi panoi) moraju biti zajedno u posebnom omotu i zatvoreni, sa šifrom u uglu omota i jasnom naznakom: Konkurs ne otvaraj. Uz konkursni rad učesnik je dužan da dostavi dvije neprozirne, zatvorene koverte sa imenima i prezimenima članova autorskog tima odnosno sa adresama za povraćaj radova, i sa jasnom naznakom: Konkurs ne otvaraj. Sadržaj izjave učesnika konkursa Član 30 Izjavom učesnik potvrđuje: 1) da prema uslovima konkursa ima pravo učešća; 2) saglasnost sa uslovima konkursa datim u raspisu konkursa; 3) da je saglasan sa eventualnom daljom razradom konkursnog rada; 4) autorstvo konkursnog rada, ovlašćenje za predaju istog i ovlašćenje daljeg korišćenja konkursnog rada od strane raspisivača u svrhu publikovanja i promocije konkursa; 5) i dostavlja dokaze o profesionalnoj kvalifikaciji, sposobnosti i ovlašćenju za dalji rad na izradi planske i tehničke dokumentacije; 6) da, ukoliko to želi, zadržava anonimnost prilikom organizacije izložbe radova. Izjavu iz stava 1 ovog člana potpisuje autor, svi članovi autorskog tima, a u slučaju pravnog lica, lice ovlašćeno za zastupanje. Obrazac izjave iz stava 1 ovog člana dostavlja se u raspisu konkursa. Predaja konkursnih radova Član 31 Konkursni radovi sa popisom predate dokumentacije predaju se do roka utvrđenog u raspisu konkursa na objavljenu adresu, a troškove predaje snosi učesnik. Prilikom predaje konkursni rad mora da ispunjava formalne uslove sadržaja rada koji su određeni raspisom konkursa. U slučaju predaje konkursnog rada preko pošte kao datum predaje smatra se datum sa potvrde o prijemu pošiljke kod pošte. Pri neposrednoj predaji raspisivaču kao datum predaje uzima se datum sa potvrde o prijemu konkursnog rada raspisivaču.

22 U slučaju dostavljanja radova poštom ili drugim sredstvima komunikacije, kao primaoca treba navesti raspisivača konkursa i njegovo sjedište. Konkursni radovi, ukoliko je to predviđeno raspisom konkursa, mogu se predati i elektronski. Prijem konkursnih radova Član 32 Prijem konkursnih radova vrši raspisivač na način da: 1) sve primljene radove upisuje u zvanični spisak prispjelih radova sa naznačenim datumom i vremenom prijema, brojem prispjelih priloga i eventualnom primjedbom; 2) za svaki primljeni rad donosiocu izdaje ovjerenu pisanu potvrdu o prijemu rada sa naznačenim datumom i vremenom prijema; 3) primljene radove čuva do predaje žiriju; 4) po isteku roka za prijem radova, sa jednim članom žirija, sačini zapisnik o prijemu radova i o tome obavijesti predsjednika žirija i prema potrebi, sekretara žirija. Uslovi konkursnog postupka Član 33 Žiri vrednuje konkursne radove i prema tome dodjeljuje nagrade, otkupe i obeštećenja ukoliko je na konkurs predat broj radova koji je određen raspisom konkursa. Odluka o obustavi konkursnog postupka Član 34 Raspisivač obustavlja konkursni postupak ako nakon isteka roka za predaju radova, nije predat broj radova koji je određen raspisom konkursa. Raspisivač može da obustavi konkursni postupak i iz objektivnih i dokazivih razloga koji se nijesu mogli predvidjeti u vrijeme pokretanja postupka i koji onemogućavaju da se započeti postupak okonča. U slučaju postojanja razloga iz stava 2 ovog člana, raspisivač može da obustavi konkursni postupak samo u periodu prve polovine roka za predaju radova. Odluku o obustavljanju konkursnog postupka sa obrazloženjem raspisivač dostavlja učesnicima konkursa u roku od tri dana od dana donošenja odluke. Otvaranje konkursnih radova Član 35 Otvaranje konkursnih radova vrše izvjestilac ili članovi žirija. Žiri razvrstava i pregleda radove i zajedno sa izvjestiocem, registruje radove i sačinjava zapisnik o otvaranju radova. Zapisnik o otvaranju radova sadrži: 1) broj pod kojim je rad zaveden;

23 2) šifru rada; 3) radnu šifru rada; 4) ispunjenost formalnih uslova sadržaja radova iz raspisa konkursa; 5) nedostatke formalnih uslova sadržaja radova iz raspisa konkursa Izvjestilac Član 36 Izvestilac je fizičko ili pravno lice koje određuje raspisivač prema stručnim kvalifikacijama u oblasti konkursnog zadatka. Izvjestilac obavlja prethodni pregled konkursnih radova, utvrđuje ispunjenost konkursnih uslova datih konkursnim zadatkom i o tome izvještava stručni žiri u svim fazama konkursa. Raspisivač kao izvjestioca može odrediti i konsultanta iz posebnih oblasti konkursnog zadatka. Prethodni pregled radova Član 37 Konkursne radove koje je žiri uzeo u dalje razmatranje i vrednovanje prethodno pregleda izvjestilac. O izvršenom prethodnom pregledu konkursnih radova izvjestilac sačinjava izvještaj. Izvještaj iz stava 2 ovog člana sadrži: 1) pregled svih zadatih elemenata konkursnog zadatka u prispjelim radovima i to: - o ispunjenosti osnovnih uslova iz raspisa konkursa; - o ispunjenosti projektnog programa, a naročito kvantitativnih parametara; - o ispunjenosti posebnih uslova (izvodljivosti, etapnosti, ekonomičnosti, konstrukciji, usklađenosti sa važećim propisima i sl.); 2) pisano obrazloženje onih elemenata koje je izvjestiocu kao zadatak obrade odredio žiri na početku ili u toku trajanja vrednovanja radova. Zasijedanje žirija Član 38 Žiri na prvoj sjednici bira predsjednika i potpredsjednika, ukoliko nijesu imenovani od strane raspisivača. Predsjednik žirija po prijemu zapisnika o prijemu radova saziva sjednicu žirija kojom počinje stručni rad na analizi i vrednovanju prispjelih radova. Radom žirija rukovodi predsjednik, odnosno potpredsjednik žirija. Žiri zasijeda i odluke donosi na plenarnim sjednicama koje su zatvorene za javnost.

24 Način odlučivanja žirija Član 39 Žiri odluke donosi većinom glasova svih članova. Član žirija koji se ne slaže sa odlukom većine članova žirija može da unese u izvještaj žirija izdvojeno mišljenje. Prilikom pregleda radova žiri odlučuje koji konkursni radovi dolaze u obzir za dodjeljivanje nagrada ili otkupa (uži izbor), odnosno izabrane radove ocjenjuje i rangira. Radovi se rangiraju na način da se za svako mjesto u jednom izbornom krugu bira između radova predloženih za to mjesto. Ako nijedan predloženi rad ne dobije potrebnu većinu glasova, vrši se ponovni izbor između dva najbolje rangirana rada. Rad koji se razmatra izvan uslova konkursa, ukoliko posjeduje posebne kvalitete, može se predložiti za posebnu nagradu ili priznanje, pri čemu je neophodno od raspisivača dobiti saglasnost za dodatna finansijska sredstva izvan nagradnog fonda u raspisu konkursa. Kod projektnog konkursa, rad "izvan uslova konkursa", ne može se predložiti kao osnov za realizaciju konkursnog rješenja. Odluka žirija Član 40 Odlukom žirija utvrđuje se konačna rang lista učesnika, dodjela nagrada, otkupa i obeštećenja konkursnih radova. Na konkursu se dodjeljuje po jedna prva, druga i treća nagrada. Na konkursu je moguće dodijeliti više jednako vrijednih nagrada. Kod projektnog konkursa svi nagrađeni radovi moraju ispuniti uslove buduće realizacije konkursnog rješenja. Otkupom se nagrađuju konkursni radovi koji daju kvalitetna potpuna ili djelimična rješenja konkursnog zadatka. Izvještaj žirija Član 41 Žiri sačinjava izvještaj o svom radu koji potpisuju svi članovi žirija. Nakon potpisivanja izvještaja, žiri otvara koverte sa oznakom "autor" i utvrđuje identitet autora konkursnih radova, upoređivanjem radnih šifri i šifri radova. Žiri unosi identitet učesnika u prilogu izvještaja žirija. Izveštaj žirija sadrži: 1) naziv raspisivača, odnosno sprovodioca i ime i prezime ovlašćenog lica; 2) podatke o: - članovima žirija, njihovom sjedištu i izvjestiocu, - periodu u kojem je žiri radio, broju plenarnih sjednica, - eventualnim kontaktima sa učesnicima konkursa, - broju prispjelih radova i njihovom stanju prilikom prijema, - radovima koji su isključeni sa konkursa, - radovima kojima je potvrđeno učešće na konkursu;

25 3) izvještaj prethodnog pregleda radova; 4) tok rada žirija, broj i ocjene o isključenim radovima sa obrazloženjem razloga za isključenje; 5) ocjenu i obrazloženje nagrađenih i otkupljenih i, prema potrebi, svih drugih radova; 6) odluku žirija o rangiranju radova i shodno tome, dodijeljenim nagradama, otkupima, posebnim nagradama i obeštećenjima; 7) prema potrebi, zaključke i postkonkursne predloge koji imaju za cilj odgovarajuću primjenu rezultata konkursa; 8) izdvojena mišljenja članova žirija. Utvrđivanje prava učešća na konkursu Član 42 Po završenom odlučivanju i utvrđivanju identiteta učesnika, žiri utvrđuje pravo učešća na konkursu svim učesnicima, a naročito dobitnicima nagrada, otkupa ili posebnih nagrada, u skladu sa uslovima konkursnog zadatka. Ako se provjerom utvrdi da učesnik nije poštovao uslove konkursa, kao i odredbe ovog pravilnika, žiri će takvog učesnika diskvalifikovati sa konkursa. Ako konkursni rad nije predat u roku određenom raspisom konkursa, žiri će rad, u roku od tri dana, vratiti neotvoren učesniku konkursa. Preporuke žirija Član 43 Žiri u formi preporuka predaje raspisivaču informacije do kojih je došao u postupku ocjenjivanja konkursnih radova, u cilju doprinosa daljem razvoju i razradi zadataka, izmjena ili dopuna konkursnog zadataka koje bi za raspisivača bile korisne. Preporuke se predaju nakon utvrđivanja prava učešća na konkursu u prilogu izvještaja žirija. Objava rezultata javnog konkursa Član 44 Raspisivač objavljuje rezultate javnog konkursa na način na koji je oglašen i poziv na konkurs. Objava rezultata konkursa i izvještaj žirija dostavljaju se učesnicima, u skladu sa raspisom konkursa. Sadržaj objave rezultata konkursa Član 45 Objava rezultata konkursa sadrži: 1) naziv raspisivača i sprovodioca i ime i prezime ovlašćenog lica; 2) opis konkursnog zadatka; 3) ukupan broj učesnika; 4) dobitnike nagrada, otkupa i posebnih nagrada;

26 5) navod reference konkursnog obavještenja, odluke žirija, odnosno izveštaja žirija. Javno izlaganje konkursnih radova Član 46 Raspisivač sve prispjele konkursne radove javno izlaže najkasnije 30 dana od dana dodjele nagrada. Javno izlaganje radova raspisivač organizuje kao izložbu radova i/ili objavljivanjem na internetu. Uz konkursne radove objavljuje se: ime autora, naziv pravnog lica i ime ovlašćenog lica za zastupanje, nagrada rada, preporuke za otkup i ulazak rada u uži izbor ocjenjivanja. Javno se izlažu i radovi koji su isključeni sa konkursa, kao i izvještaj žirija. Tokom trajanja javnog izlaganja radova, organizuje se javna diskusija o rezultatima konkursa. Čuvanje konkursnih dokumenata Član 47 Svi dokumenti i zapisnici žirija poslije konkursa čuvaju se i arhiviraju kod raspisivača konkursa. Povraćaj radova Član 48 Nagrađene i otkupljene konkursne radove zadržava raspisivač konkursa. Ostali konkursni radovi preuzimaju se u roku od 15 dana od dana objavljivanja rezultata konkursa. IV. RASPODJELA KONKURSNOG FONDA Nagradni fond Član 49 Sve nagrade, otkupe i obeštećenja, učesnicima isplaćuje raspisivač. Ukoliko je to predviđeno u raspisu konkursa, žiri može u okviru ukupnog fonda sredstava namijenjenih za ovu svrhu da preraspodijeli broj, rang i visinu nagrada, otkupa i obeštećenja, kao i da ustanovi posebne nagrade i priznanja. Pri utvrđivanju fonda iz stava 2 ovog člana uzima se u obzir značaj i složenost zadatka, traženi stepen i obim razrade tog zadatka. Sve nagrade, otkupi i obeštećenja isplaćuju se u iznosu naznačenom raspisom konkursa. Nagrade i otkupi moraju se dodijeliti u visini ukupnog nagradnog fonda koji je predviđen raspisom konkursa.

27 Naknada za rad žirija i izvjestioca Član 50 Naknade za rad žirija i izvjestioca na vrednovanju konkursnih radova isplaćuje raspisivač iz sredstava konkursnog fonda. Naknada za rad svih članova žirija ne može biti manja od iznosa druge nagrade, s tim što se za predsjednika žirija naknada uvećava za 20% u odnosu na visinu naknade ostalih članove žirija. Naknada izvjestiocu iznosi 50% od naknade člana žirija. Naknada izvjestiocu isplaćuje se nakon prihvatanja izvještaja prethodnog pregleda radova od strane žirija u izvještaju žirija. Naknada za rad sprovodiocu Član 51 Naknadu za rad sprovodiocu isplaćuje raspisivač iz sredstava konkursnog fonda. Iznos finansijskih sredstva potrebnih za sprovođenje i organizaciju drugih aktivnosti na konkursu, kao što su troškovi organizacije izložbe, izrada kataloga i sl. utvrđuju se ugovorom sa sprovodiocem. V. MEĐUSOBNI ODNOSI Autorska prava Član 52 Autor konkursnog rada je učesnik koji je izradio konkursni rad i time pod svojim imenom objavio autorsko djelo činom predaje na konkurs. Autorski tim čine potpisnici konkursnog rada, koautori, i time nosioci svih zajedničkih autorskih prava. Ustupanje nekih ili prenos svih imovinskih prava autora utvrđuje se raspisom konkursa. Ustupanje nekih ili prenos svih imovinskih prava autora, ukoliko nijesu određeni raspisom konkursa, predmet su autorskog ili drugog ugovora između autora i raspisivača, nakon završetka konkursa. Primjena rezultata konkursa Član 53 Primjena rezultata konkursa vrši se kroz dalju izradu planske i tehničke dokumentacije, a odnosi između raspisivača i autora nagrađenih radova regulišu se posebnim ugovorima, u skladu sa uslovima objavljenim u raspisu konkursa. Prvonagrađeni rad ima pravo prvenstva pri izradi planske i tehničke dokumentacije. Autor je dužan da poštuje uslove izrade planske i tehničke dokumentacije na način kako je to određeno u raspisu konkursa, odnosno odlukama i preporukama žirija.

28 Nagrađeni rad može se koristiti samo za potrebe izgradnje objekta koji je predmet konkursa. VI. ZAVRŠNA ODREDBA Stupanje na snagu Član 54 Ovaj pravilnik stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom listu Crne Gore". Broj: /3 Podgorica, 22. novembra godine Ministar, Branimir Gvozdenović, s.r.

29 1160. Na osnovu člana 135 stav 2 Zakona o turizmu ( Službeni list CG, broj 61/10), Ministarstvo održivog razvoja i turizma donijelo je PRAVILNIK O IZMJENAMA PRAVILNIKA O OBLIKU, NAČINU IZDAVANJA I UPOTREBE ZNAČKE TURISTIČKOG INSPEKTORA Član 1 U Pravilniku o obliku, načinu izdavanja i upotrebe značke turističkog inspektora ( Službeni list CG, broj 22/11), u članu 2 riječi: organ državne uprave nadležan za poslove turizma (u daljem tekstu: Ministarstvo) zamjenjuju se riječima: organ uprave nadležan za poslove inspekcijskog nadzora (u daljem tekstu: Uprava za inspekcijske poslove). Član 2 U članu 3 stav 4 riječi: Ministarstvo održivog razvoja i turizma zamjenjuju se riječima: Uprava za inspekcijske poslove. U stavu 5 Prilog 1 mijenja se i glasi: ZNAČKA TURISTIČKOG INSPEKTORA PRILOG 1 Član 3 U članu 5 riječ: Ministarstvu zamjenjuje se riječima: Upravi za inspekcijske poslove.

30 Član 4 Ovaj pravilnik stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u Službenom listu Crne Gore. Broj: / 7 Podgorica, 18. novembra godine Ministar, Branimir Gvozdenović, s.r.

31 1161. Na osnovu člana 12 stav 5 Zakona o zdravstvenoj zaštiti bilja ("Službeni list RCG", broj 28/06 i "Službeni list CG", broj 28/11), Ministarstvo poljoprivrede i ruralnog razvoja, donijelo je PRAVILNIK O FITOSANITARNIM MJERAMA ZA SUZBIJANJE I UNIŠTAVANJE KOROVSKE BILJKE AMBROZIJA Ambrosia artemisiifolia L. (spp.) Član 1 Korovska biljka Ambrozija -Ambrosia artemisiifolia L. (spp.) (u daljem tekstu: Ambrozija), suzbija se i uništava sprovođenjem fitosanitarnih mjera utvrđenim ovim pravilnikom. Član 2 Za suzbijanje i unštavanje Ambrozije u toku vegetacione sezone, do početka fenološke faze cvjetanja, sprovode se sljedeće fitosanitarne mjere i to: 1) agrotehničke plodored, obrada zemljišta (oranje, tanjiranje), njega usjeva (okopavanje, kultivisanje, plijevljenje) i sl.; 2) mehaničke - košenje, čupanje biljaka i sl.; 3) hemijske - upotreba herbicida sa kontaktnim i totalnim djelovanjem u skladu sa zakonom kojim su uređena sredstva za zaštitu bilja. Član 3 Mjere iz člana 2 ovog pravilnika sprovode: - vlasnici nepokretnosti poljoprivrednog obradivog i neobradivog zemljišta, šuma, lovišta; - vlasnici i korisnici građevinskog zemljišta; - pravna lica koja upravljaju vodotocima, javnim putevima, željezničkim prugama, nacionalnim parkovima i zelenim površinama. Član 4 Ovaj pravilnik stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom listu Crne Gore". Broj: /13-5 Podgorica, 28. novembra godine Ministar, prof. dr Petar Ivanović, s.r.

32 1162. Na osnovu člana 19 stav 2 i člana 29 stav 2 Zakona o zdravstvenoj zaštiti bilja ( Službeni list RCG, broj 28/06 i Službeni list CG, broj 28/11), Ministarstvo poljoprivrede i ruralnog razvoja, donijelo je PRAVILNIK O USLOVIMA I NAČINU IZDAVANJA DOZVOLE ZA UNOŠENJE ŠTETNIH ORGANIZAMA, BILJA, BILJNIH PROIZVODA I OBJEKATA POD NADZOROM ZA OGLEDE, NAUČNA ISTRAŽIVANJA ILI ZA RAD U SELEKCIJI BILJA* Član 1 Ovim pravilnikom propisuju se uslovi, način izdavanja i sadržaj zahtjeva za izdavanje dozvole za unošenje štetnih organizama, bilja, biljnih proizvoda i objekata pod nadzorom za oglede, naučna istraživanja ili za rad u selekciji bilja. Član 2 Štetni organizmi iz listi I.A, II.A, I.B. i II.B, bilje, biljni proizvodi i objekti pod nadzorom iz listi III.A i III.B i listi IV.A i IV.B, koji ne ispunjavaju posebne fitosanitarne zahtjeve utvrđene tim listama, ili se ne nalaze u tim listama, a mogu predstavljati rizik za zdravlje bilja (u daljem tekstu: materijal za istraživanje) mogu se unositi za oglede, naučna istraživanja ili za rad u selekciji bilja na osnovu dozvole za istraživanje. Član 3 Dozvola iz člana 2 ovog pravilnika izdaje se na osnovu zahtjeva za unošenje štetnih organizama. Zahtjev iz stava 1 ovog člana sadrži: 1) ime, prezime i adresu odgovornog lica sa zvanjem magistra ili doktora za obavljanje naučno-istraživačke aktivnosti; 2) naučni naziv materijala za istraživanje, uključujući i naziv štetnog organizma i vrstu materijala za istraživanje; 3) vrstu materijala za istraživanje, količinu materijala za istraživanje koja je odgovarajuće količine za obavljanje istraživačke aktivnosti i u skladu sa kapacitetima za karantinski postupak; 4) mjesto porijekla materijala za istraživanje; 5) adresu i opis mjesta namijenjenih karantinskom postupku i, kada je potrebno, testiranju; 6) mjesto prvog skladištenja ili prve sadnje materijala nakon prestanka karantinskog nadzora, po potrebi; 7) metodu uništavanja ili tretiranja materijala za istraživanje nakon završetka istraživačke aktivnosti, po potrebi; 8) mjesto unošenja materijala za istraživanje.

33 Uz zahtjev iz stava 1 ovog člana podnosi se sljedeća dokumentacija: plan sa opisom istraživačkie aktivnosti, trajanju, vrsti i ciljevima istraživačke aktivnosti; potvrda o porijeklu materijala za istraživanje od nadležnog organa za zaštitu bilja zemlje porijekla. Dozvola iz stava 1 ovog člana izdaje se na obrascu datom u Prilogu 1 koji je sastavni dio ovog pravilnika. Materijal za istraživanje koji se odnosi na bilje, biljne proizvode i objekte pod nadzorom iz liste V.B, treba da prati po mogućnosti fitosertifikat popunjen na propisan način koji je izdat u zemlji porijekla materijala za istraživanje, osim za štetne organizme za koje se vrši istraživačka aktivnost. Fitosertifikat iz stava 4 ovog člana treba da sadrži u rubrici dopunska izjava sljedeće: Ovaj materijal za istraživanje unosi se u skladu sa propisom za unošenje štetnih organizama bilja, biljnih proizvoda i objekata pod nadzorom za naučna istraživanja, a ako se radi o štetnim organizmima navode se i nazivi štetnih organizama. Materijal za istraživanje treba tokom unošenja i premještanja držati u karantinu i u što kraćem roku prenijeti na mjesto gdje će se obavljati istraživačka aktivnost. Član 4 Materijal za istraživanje sa liste V.A ide porijeklom iz Crne Gore koji se premiješta na teritoriji Crne Gore, osim dozvole iz člana 3 stav 1 ovog pravilnika, treba da prati biljni pasoš koji potvrđuje da nema prisustva štetnih organizama, osim onih na koje se odnosi istraživačka aktivnost. Biljni pasoš treba da sadrži izjavu iz člana 3 stav 5 ovog pravilnika. Kada se mjesto karantinskog postupka nalazi u drugoj državi Evropske unije, ta država izdaje biljni pasoš na osnovu informacija o odobrenoj istraživačkoj aktivnosti, koje su službeno dostavljene od države koja je odobrila istraživačku aktivnost, kojima se garantuje da će tokom premiještanja biti ispunjeni karantinski uslovi. Član 5 Na zemljištu i objektima gdje se obavlja istraživačka aktivnost, štetni organizmi treba da se drže u karantinskim uslovima radi spriječavanja rizika od njihovog širenja. Rizik od širenja štetnih organizama koji se drže u karantinskim uslovima za odgovarajuću istarživačku aktivnost, određuje se na osnovu biologije štetnog organizma, načina njegovog širenja, interakcije sa životnom sredinom i drugih faktora rizika koji se odnose na materijal. Na osnovu procjene rizika, treba da se sprovode sljedeće karantinske mjere na zemljištu i objektima gdje će se obavljati istraživačka aktivnost i to: fizička izolacija od drugog bilja ili štetnih organizama, a prema potrebi i kontrola vegetacije okolnog područja; određivanje kontakt lica odgovornog za istraživačku aktivnost; ograničavanje pristupa zemljištu, objektima, i okolnom području, osim lica koja obavljaju istraživačku aktivnost;

34 odgovarajuću identifikaciju parcela i objekata navođenjem vrste istraživačke aktivnosti i odgovornih lica; vođenje evidencije o obavljenim istraživačkim aktivnostima i radnim postupcima, uključujući i postupke u slučaju nenamjernog ispuštanja štetnog organizma iz karantina; uvođenje odgovarajućeg sistema bezbijednosti; sprovođenje odgovarajućih mjera kontrole radi spriječavanja unošenja i širenja štetnog organizma unutar prostora; kontrolisane postupke uzorkovanja i prenošenja materijala između prostorija i objekata; kontrolisano odlaganje otpada, zemlje i vode; odgovarajuće higijenske i dezinfekcijske postupke za lica, objekte i opremu; odgovarajuće postupke i objekte za odlaganje oglednog materijala; odgovarajuće objekte i postupke za indeksiranje (uključujući testiranja). Član 6 Pored mjera iz člana 5 stav 3 ovog pravilnika mogu se sprovoditi dodatne karantinske mjere zbog specifičnih bioloških i epidemioloških karakteristika materijala koji se upotrebljavaju u istraživačkoj aktivnosti i to: čuvanje materijala u objektima sa odvojenom komorom sa dvostrukim vratima za pristup lica koja vrše istraživačku aktivnost; čuvanje materijala za istraživanje pod negativnim vazdušnim pritiskom; čuvanje materijala za istraživanje u obezbijeđenim posudama (sa odgovarajućom veličinom otvora i drugim barijerama, npr. vodena barijera za grinje, zatvorene posude sa zemljom za nematode, električne klopke za insekte); čuvanje materijala za istraživanje odvojeno od drugih štetnih organizama i materijala (npr. domaćina materijala, sredstava za ishranu koja mogu prenijeti viruse); čuvanje materijala za uzgoj u komorama za uzgoj sa odgovarajućom opremom za manipulaciju; spriječavanje ukrštanja štetnih organizama sa autohtonim sojevima ili vrstama; izbjegavanje održavanja trajnih kultura štetnih organizama; čuvanje u uslovima kojima se strogo kontroliše razmnožavanje štetnih organizama (npr. u uslovima kojima se spriječava pojava dijapauze); čuvanje na način kojim se spriječava širenje propagulama (dijelovi živih organizama kojima se oni razmnožavaju, čuvaju ili šire, npr. izbjegavanje strujanja vazduha); postupci za provjeru čistoće kulture štetnog organizma, da bi se isključilo prisustvo parazita ili drugih štetnih organizama; odgovarajući programi kontrole materijala radi eliminisanja aktivnosti vektora; rukovanje materijalom u sterilnim uslovima za aktivnosti in vitro (opremanje laboratorija za postupke sterilizacije); čuvanje štetnih organizama koji se šire vektorima u uslovima koji spriječavaju širenje vektorima (npr. kontrolisana veličina otvora, izolacija supstrata za uzgoj);

35 sezonsku izolaciju, tako da se istraživačka aktivnost obavlja u vrijeme niskog rizika za zdravlje bilja. Član 7 Karantinske mjere, uključujući testiranja sprovode stručna lica naučno istraživačke institucije koja je vršila istraživačke aktivnosti u skladu sa Prilogom 2 koji je sastavni dio ovog pravilnika. Bilje, biljni proizvodi i objekti pod nadzorom za koje se karantinskim mjerama i testiranjima utvrdi da su zaraženi štetnim organizmima i drugo bilje, biljni proizvodi i objekti pod nadzorom koji su bili u dodiru sa tim biljem ili su mogli biti kontaminirani štetnim organizmom uništavaju se ili podvrgavaju odgovarajućem tretiranju ili držanju u karantinu radi iskorijenjivanja tih štetnih organizama i sa odgovarajućom primjenom mjera iz stava 5 ovog člana. Nakon završene istraživačke aktivnosti materijal koji je bio kontaminiran u toku obavljanja istraživačke aktivnosti uključujući i štetne organizme: uništava se, steriliše ili tretira, kao i drugo bilje, biljni proizvodi i objekti pod nadzorom sa kojim je bio u kontaktu i koje je moglo biti kontaminirano; i prostor i objekti u kojima su se obavljale odobrene istraživačke aktivnosti na materijalu sterilišu se ili čiste na način koji odredi organ uprave nadležan za zdravstvenu zaštitu bilja ( u daljem tekstu:organ uprave). U slučaju kontaminacije materijala za istraživanje drugim štetnim organizmom koji predstavlja fitosanitarni rizik, a koji je utvrđen tokom obavljanja istraživačke aktivnosti, kao i u slučaju nenamjernog ispuštanja štetnih organizama u životnu sredinu, lice odgovorno za obavljanje istraživačke aktivnosti bez odlaganja obavještava organ uprave. Kada se istraživačka aktivnost obavlja na bilju, biljnim proizvodima i objektima pod nadzorom iz liste III.A i III.B koji se ne nalaze u Prilogu 2 ovog pravilnika sprovode se karantinske mjere, uključujući testiranje koje odredi organ uprave o čemu se obavještava Evropska komisija i države članice EU. Član 8 Provjeru ispunjavanja karantinskih i drugih uslova tokom obavljanja istraživačke aktivnosti, pregledom prostorija i nadgledanjem aktivnosti u odgovarajuće vrijeme vrši fitosanitarni inspektor. Za bilje, biljne proizvode i objekte pod nadzorom nad kojima su sprovedene karantinske mjere uključujući i testiranje i za koje je utvrđeno da je slobodno od štetnih organizama, osim onih za koje se zna da su prisutni u Crnoj Gori i nijesu na listama propisa o fitosanitarnim mjerama, organ uprave na osnovu zapisnika fitosanitarnog inspekora, ukida karantin. Član 9 O vrstama i količini materijala za koje je izdato odobrenje za istraživačke aktivnosti kao i o kontaminaciji materijala štetnim organizmima, potvrđenoj u toku sprovođenja karantinskih mjera organ uprave obavještava Evropsku Komisiju i države

36 članice EU najkasnije do 1. septembra tekuće za prethodnu godinu zaključno sa 30. junom. Član 10 Odredbe člana 4 stav 3 i člana 9 ovog pravilnika primjenjivaće se od dana pristupanja Crne Gore Evropskoj Uniji. Član 11 Ovaj pravilnik stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u Službenom listu Crne Gore. Broj: /13-5 Podgorica, 28. novembra godine Ministar, prof.dr Petar Ivanović, s.r. * U ovaj pravilnik prenešena je Direktiva Komisije 2008/61/EC od 17. juna godine (Commission Directive 2008/61/EC of 17 June 2008 establishing the conditions under which certain harmful organisms, plants, plant products and other objects listed in Annexes I to V to Council Directive 2000/29/EC may be introduced into or moved within the Community or certain protected zones thereof, for trial or scientific purposes and for work on varietal selections)

37 Prilog 1 DOZVOLA ZA UNOŠENJE ŠTETNIH ORGANIZAMA, BILJA, BILJNIH PROIZVODA I OBJEKATA POD NADZOROM ZA OGLEDE, NAUČNA ISTRAŽIVANJA ILI ZA RAD U SELEKCIJI BILJA 1.Naziv i sjedište pošiljaoca (služba za zaštitu bilja zemlje porijekla) / Name and address of consignor (plant protection organisation of the coutry of origin): 2.Ime i adresa lica odgovornog za obavljanje istraživačke aktivnosti/name and address of person responsible for the approved activities: Dozvola za unošenje i/ili premještanje štetnih organizama, bilja, biljnih proizvoda i objekata pod nadzorom kada se upotrebljavaju za oglede, naučna istraživanja ili za rad u selekciji bilja / Letter of Authority for the introduction and/or movement of harmful organisms, plants, plant products and other objects for trial or scientific purposes and for work on varietal selections Broj: Datum: 3. Naziv nadležnog tijela države koja izdaje dozvolu / Name of the responsible official body of the Member State of issue: 4. Adresa i opis određenog (određenih) mjesta na kojem su osigurani karantinski uslovi / Address and description of the specific site or sites for quarantine containment: 5. Mjesto porijekla / Place of origin: 6. Broj biljnog pasoša ili broj fitosertifikata / Plant passport number or Phytosanitary certificate number: 7. Mjesto unošenja materijala iz trećih zemalja / Declared point of entry for material introduced from a third country: 8. Naučni naziv materijala uključujući štetne organizme / Scientific name(s) of the material, including the harmful organisms concerned: 9. Količina materijala /Quantity of material: 10. Vrsta materijala / Type of material: 11. Dopunska izjava / Additional declaration: 12. Dodatne informacije / Additional information: 13. Ovjera nadležnog službenog tijela države iz koje materijal potiče / Endorsement by the responsible official body of the Member State of origin of the material: 14. Pečat organa nadležnog za izdavanje dozvole / Stamp of the responsible official body of issue: Mjesto ovjere / Place of endorsement: Datum: Ime i potpis ovlašćene osobe: Mjesto izdavanja / Place of issue: Datum / Date: Ime i potpis ovlašćene osobe / Name and signature of authorised officer:

38 Karantinske mjere, uključujući testiranje, bilja, biljnih proizvoda i objekata pod nadzorom namijenjenih puštanju iz karantina Prilog 2 DIO A Karantinske mjere za određeno bilje, biljne proizvode i objekte pod nadzorom iz liste III.A i III.B ODJELJAK I Bilje Citrus L., Fortunella Swingle, Poncirus Raf. i njihovi hibridi, isključujući plodove i sjeme: 1) podvrgava se određenim terapijskim postupcima u skladu sa tehničkim uputstvima FAO/IPGRI; 2) nakon terapijskih postupaka iz tačke 1 ovog stava bilje podliježe postupku indeksiranja i čuva se u odobrenim objektima, u karantinskim uslovima u skladu sa članom 5 ovog pravilnika, a bilje namjenjeno puštanju iz karantina, čuva se u uslovima koji pogoduju normalnom ciklusu vegetativnog rasta i obavlja se vizuelni pregled radi otkrivanja znakova prisustva štetnih organizama uključujući i relevantne štetne organizme iz člana 2 ovog pravilnika i to u odgovarajuće vrijeme, nakon njihovog pristizanja i kasnije tokom postupka indeksiranja; 3) biljni materijal se indeksira na štetne organizme (testiranje i identifikacija) sljedećim postupcima: 3.1. Za testiranje se koriste odgovarajuće laboratorijske metode i po potrebi biljke indikatori uključujući Citrus sinensis (L.) Osbeck, C. aurantifolia Christm. Swing, C. medica L., C. reticulata Blanco i Sesamum L., radi otkrivanja najmanje sljedećih štetnih organizama: a) Citrus greening bacterium; b) Citrus variegated chlorosis; c) Citrus mosaic virus; d) Citrus tristeza virus (svi izolati); e) Citrus vein enation woody gall; f) Leproza; g) Psoroza koja se prenosi prirodnim putem; h) Phoma tracheiphila (Petri) Kanchaveli & Gikashvili; i) Satsuma dwarf virus; j) Spiroplasma citri Saglio et al.; k) Tatter leaf virus; l) Witches broom (MLO); m) Xanthomonas campestris (svi sojevi patogena za rod Citrus) Za bolesti kao što su palež i paleži slične bolesti za koje ne postoje kratkoročni postupci indeksiranja, mora se na biljnom materijalu nakon pristizanja obaviti kalemljenje vrha izdanka na sjemenjake uzgojene u kulturi, u skladu sa tehničkim uputstvima FAO/IPGRI, i tako uzgojeno bilje mora biti podvrgnuto terapijskom postupku. 4) biljni materijal,koji je vizuelno pregledan,i na kojem su primijećeni znakovi prisustva štetnih organizama, treba ispitati ako je potrebno i testirati, da bi se odredio uzročnik primijećenih znakova; ODJELJAK II Cydonia Mill., Malus Mill.,Prunus L. i Pyrus L. i njihovi hibridi, Fragaria L., namijenjeno sadnji, isključujući sjeme: 1) podvrgava se određenim terapijskim postupcima, u skladu sa tehničkim uputstvima FAO/IPGRI; 2) nakon terapijskih postupaka iz tačke 1 ovog stava bilje podliježe postupku indeksiranja i čuva se u odobrenim objektima, u karantinskim uslovima u skladu sa članom 5 ovog pravilnika, a bilje namijenjeno puštanju iz karantina, čuva se u uslovima koji pogoduju normalnom ciklusu vegetativnog rasta i obavlja se vizuelni pregled radi otkrivanja znakova prisustva štetnih organizama uključujući i relevantne štetne organizme iz člana 2 ovog pravilnika i to u odgovarajuće vrijeme, nakon njihovog pristizanja i kasnije tokom postupka indeksiranja. 3) biljni materijal se indeksira na štetne organizme sljedećim postupcima: 3.1 U slučaju Fragaria L., bez obzira na zemlju porijekla biljnog materijala, pri testiranju se koriste odgovarajuće laboratorijske metode i po potrebi biljke indikatori, uključujući Fragaria vesca, F. virginiana i Chenopodium spp., radi otkrivanja barem sljedećih štetnih organizama: a) Arabis mosaic virus; b) Raspberry ringspot virus; c) Strawberry crinkle virus; d) Strawberry latent»c«virus; e) Strawberry latent ringspot virus; f) Strawberry mild yellow edge virus; g) Strawberry vein banding virus;

39 h) Strawberry witches broom mycoplasma; i) Tomato black ring virus; j) Tomato ringspot virus; k) Colletotrichum acutatum Simmonds; l) Phytophthora fragariae Hickman var. fragariae Wilcox & Duncan; m) Xanthomonas fragariae Kennedy & King. 3.2 U slučaju Malus Mill.: i) kada biljni materijal potiče iz zemlje za koju nije poznato da je slobodna od sljedećih štetnih organizama: a) Apple proliferation mycoplasma; b) Cherry rasp leaf virus (američki soj): za testiranje se koriste odgovarajuće laboratorijske metode i po potrebi biljke indikatori radi otkrivanja navedenih štetnih organizama. ii) bez obzira na zemlju porijekla biljnog materijala, za testiranje se koriste odgovarajuće laboratorijske metode i po potrebi biljke indikatori za otkrivanje barem sljedećih štetnih organizama: a) Tobacco ringspot virus, b) Tomato ringspot virus, c) Erwinia amylovora (Burr.) Winsl. et al. 3.3 U slučaju Prunus L., i) kada biljni materijal potiče iz zemlje za koju nije poznato da je prisutan bilo koji od sljedećih štetnih organizama: a) Apricot chlorotic leafroll mycoplasm; b) Cherry rasp leaf virus (američki soj); c) Pseudomonas syringae pv. persicae (Prunier et al.) Young et al., za testiranje se koriste odgovarajuće laboratorijske metode i po potrebi biljke indikatori radi otkrivanja navedenih štetnih organizama. ii) bez obzira na zemlju porijekla biljnog materijala, za testiranje se koriste odgovarajuće laboratorijske metode i po potrebi biljke indikatori za otkrivanje barem sljedećih štetnih organizama: a) Little cherry pathogen (izvaneuropski izolati); b) Peach mosaic virus (američki soj); c) Peach phony rickettsia; d) Peach rosette mosaic virus; e) Peach rosette mycoplasma; f) Peach X-disease mycoplasma; g) Peach yellows mycoplasma; h) Plum line pattern virus (američki soj); i) Plum pox virus; j) Tomato ringspot virus; k) Xanthomonas campestris pv. pruni (Smith) Dye. 3.4 Za Cydonia Mill. i Pyrus L., bez obzira na zemlju porijekla biljnog materijala, za testiranje se koriste odgovarajuće laboratorijske metode i po potrebi biljke indikatori za otkrivanje barem sljedećih štetnih organizama: a) Erwinia amylovora (Burr.) Winsl. et al.; b) Pear decline mycoplasm. 4) Biljni materijal, vizuelno pregledan, na kojem su primijećeni znakovi prisustva štetnih organizama, treba ispitati i ako je potrebno testirati, da bi se odredio uzročnik primijećenih znakova. Bilje Vitis L., osim plodova: ODJELJAK III 1) podvrgava se određenim terapijskim postupcima, u skladu sa tehničkim uputstvima FAO/IPGRI; 2) nakon terapijskih postupaka iz tačke 1 ovog stava bilje podliježe postupku indeksiranja i čuva se u odobrenim objektima, u karantinskim uslovima u skladu sa članom 5 ovog pravilnika, a bilje namijenjeno puštanju iz karantina, čuva se u uslovima koji pogoduju normalnom ciklusu vegetativnog rasta i obavlja se vizuelni pregled radi otkrivanja znakova prisustva štetnih organizama uključujući Daktulosphaira vitifoliae (Fitch) i relevantne štetne organizme iz člana 2 ovog pravilnika i to u odgovarajuće vrijeme, nakon njihovog pristizanja i kasnije tokom postupka indeksiranja; 3) biljni materijal se indeksira na štetne organizme (testiranje i identifikacija) sledećim postupcima: 3.1 kada biljni materijal potiče iz zemlje za koju nije poznato da je slobodna od sljedećih štetnih organizama: i) bolest Ajinashika - testiranje se obavlja propisanom laboratorijskom metodom iako su rezultati negativni, biljni materijal se indeksira na sorti vinove loze Koshu i čuva pod nadzorom najmanje dva vegetaciona ciklusa;

40 ii) Grapevine stunt virus - testiranje se obavlja na odgovarajućim biljkama indikatorima, uključujući sortu vinove loze Campbell Early i nadzor se sprovodi u toku jedne godine; iii) Summer mottle - testiranje se obavlja na odgovarajućim biljkama indikatorima, uključujući sorte vinove loze Sideritis, Cabernet Franc i Mission. 3.2 Bez obzira na zemlju porijekla biljnog materijala, za testiranje se koriste odgovarajuće laboratorijske metode i po potrebi biljke indikatori za otkrivanje barem sljedećih štetnih organizama: a) Blueberry leaf mottle virus; b) Grapevine flavescence dorée MLO i druge žutice vinove loze; c) Peach rosette mosaic virus; d) Tobacco ringspot virus; e) Tomato ringspot virus (»yellow vein«i drugi sojevi); f) Xylella fastidiosa (Well & Raju); g) Xylophilus ampelinus (Panagopoulos) Willems et al. 4) biljni material koji je vizuelno pregledan,i na kojem su primijećeni znakovi prisustva štetnih organizama, treba ispitati i ako je potrebno testirati, da bi se odredio uzročnik primijećenih znakova. ODJELJAK IV Bilje vrsta iz roda Solanum L. koje formiraju krtole ili vriježe, ili nihovi hibridi, namijenjeni sadnji: 1) podvrgava se određenim terapijskim postupcima, u skladu sa tehničkim uputstvima FAO/IPGRI; 2) nakon terapijskih postupaka iz tačke 1 ovog stava bilje podliježe postupku indeksiranja i čuva se u odobrenim objektima, u karantinskim uslovima u skladu sa članom 5 ovog pravilnika, a bilje namijenjeno puštanju iz karantina, čuva se u uslovima koji pogoduju normalnom ciklusu vegetativnog rasta i obavlja se vizuelni pregled radi otkrivanja znakova prisustva štetnih organizama uključujući i relevantne štetne organizme iz člana 2 ovog pravilnika i to u odgovarajuće vrijeme, nakon njihovog pristizanja i kasnije tokom postupka indeksiranja; 3) Biljni materijal se indeksira na: Bakterije: a) Clavibacter michiganensis (Smith) Davis et al. Spp. Sepedonicus (Spieckermann et Kotthoff) Davis et al. i b) Ralstonia solanacearum (Smith) Yabuuchi et. Al. sljedećim tehničkim postupcima: kod krtola krompira testira se hilus svake krtole, standardna veličina uzorka je 200 krtola a postupak se može primijeniti na uzorak manji od 200 krtola; kod mladih biljaka i reznica uključujući i mikrosadnice, testira se donji dio stabljike, ako je potrebno i korijenje, za svaku jedinicu biljnog materijala; za testiranja novonastalih krtola ili baza stabljika vrsta koje ne formiraju krtole preporučuje se jedan normalan ciklus vegetativnog razvoja nakon testiranja iz tač i 3.2.; testiranje na Clavibacter michiganensis (Smith) Davis et al. spp. sepedonicus (Spieckermann et Kotthoff) Davis et al. sprovodi se u skladu sa propisom o fitosanitarnim mjerama za otkrivanje, sprječavanje širenja i suzbijanje prstenaste truleži krtola krompira (Potato ring rot) koju prouzrokuje bakterija Clavibacter michiganensis (Smith) Davis et al. ssp. sepedonicus (Spieckermann et Kotthoff) Davis et al.; testiranje na Ralstonia solanacearum (Smith) Yabuuchi et al.sprovodi se u skladu sa propisom o fitosanitarnim mjerama za otkrivanje, sprječavanje širenja i suzbijanje smeđe truleži krtola krompira i bakterijskog uvenuća krompira i paradajza (Potato brown rot) koju prouzrokuje bakterija Ralstonia solanacearum (Smith) Yabuuchi et al. - Viruse i virusima slične organizme: a) Andean potato latent virus; b) Potato black ringspot virus; c) Potato spindle tuber viroid; d) Potato yellowing alfamovirus; e) Potato virus T; f) Andean potato mottle virus; g) uobičajeni virusi krumpira A, M, S, V, X i Y (uključujući Yo, Yn, Yc) i Potato leaf roll virus. Kod sjemena krompira, u botaničkom smislu, postupci indeksiranja obavljaju se da bi se otkrilo prisustvo virusa i virusima sličnih organizama iz tač. a do e ovog stava. Biljni material koji je vizuelno pregledan i na kojem su primijećeni znakovi prisustva štetnih organizama, treba ispitati i ako je potrebno testirati, da bi se odredio uzročnik primijećenih znakova. U cilju utvrđivanja prisustva virusa i virusima sličnih organizama, osim Potato spindle tuber viroida sprovode se sljedeće postupci:

41 minimalno testiranje biljnog materijala (krtola, mladih biljaka, reznica i mikrosadnica), koje obuhvata serološko testiranje koje se obavlja u vrijeme cvetanja, a ako je serološki test negativan i biološko testiranje, a kod virusa uvijenosti lista krompira obavljaju se dva serološka testiranja; minimalno testiranje sjemena u botaničkom smislu obavlja se serološkim testiranjem, ili biološkim testiranjem, kada serološko negativno nije raspoloživo, preporučuje se ponovno testiranje dijela negativnih uzoraka i uzoraka sa graničnim rezultatima drugom metodom; serološka i biološka testiranja obavljaju se na bilju gajenom u zaštićenom prostoru, sa kojeg se uzorak uzima na najmanje dva mjesta na svakoj stabljici, uključujući mlade potpuno razvijene listove na vrhu i starije listove u sredini svake stabljike, prilikom serološkog testiranja listova, ne smije se pripremati zbirni uzorak sa više biljaka (osim ako je broj poduzoraka u zbirnom uzorku validiran za metode koji se primjenjuju), a moguće je testiranje zbirnog uzorka sa iste biljke s tim sto se prilikom biološkog testiranja mogu koristiti zbirni uzorci od najviše pet biljaka, pri čemu se inokulišu najmanje dvije indikator biljke; odgovarajući indikator biljke za biološko testiranje su biljke date u listi Evropske i mediteranske organizacije za zaštitu bilja (EPPO) ili druge službeno potvrđene biljke indikatori; samo materijal koji je bio neposredno testiran pušta se iz karantina, gdje je bilo obavljeno indeksiranje okaca, puštaju se samo novonastale krtole iz testiranih okaca, krtole se ne smiju puštati zbog mogućnosti nesistemične zaraze. U cilju utvrđivanja prisustva Potato spindle tuber viroida sprovode se sljedeće postupci: biljke uzgojene u zaštićenom prostoru moraju se testirati čim se dobro ukorijene prije cvjetanja i stvaranja polena, testiranje klica, biljaka uzgojenih in vitro i mikrosadnica smatra se preliminarnim testiranjem; uzorkuju se potpuno rastvoreni listići sa vrha svake biljke; materijal namijenjen testiranju mora se uzgajati na temperaturama ne nižim od 18 C (najbolje je da su više od 20 C) i pri dnevnoj svjetlosti u trajanju od najmanje 16 sati; testiranje se sprovodi radioaktivno ili neradioaktivno obilježenim cdna ili RNA-sondama, povratna- PAGE (R-PAGE) (i bojenje srebrom) ili RT-PCR-om; zbirni uzorak za sonde i povratnu-page čini najviše 5 poduzoraka s tim da korišćenje takvih zbirnih uzoraka treba prethodno validirati. DIO B Karantinske mjere za određeno bilje, biljne proizvode i objekte pod nadzorom iz liste II.A, II.B, IV.A i IV.B 1) Karantinske mjere obuhvataju odgovarajući pregled ili testiranje na relevantne štetne organizme iz listi I.A, I.B, II.A i II.B i sprovode se u skladu sa posebnim fitosanitarnim zahtjevima za određene štetne organizme iz listi IV.A i IV.B.,metode koje se koriste u sprovođenju karantinskih mjera u skladu sa posebnim fitosanitarnim zahtjevima, su metode propisane listama IV.A i IV.B ili ekvivalentne službeno odobrene mjere. 2) Bilje, biljni proizvodi i objekti pod nadzorom moraju biti slobodni od štetnih organizama iz listi I.A, I.B, II.A, II.B, IV.A i IV.B.

42 1163. Na osnovu člana 135 st. 3 i 7 Zakona o pomorskoj i unutrašnjoj plovidbi ( Službeni list SRJ br. 12/98, 44/99 i 73/00), Ministarstvo saobraćaja i pomorstva, donijelo je PRAVILNIK O ZVANJIMA I USLOVIMA ZA STICANJE ZVANJA I IZDAVANJE OVLAŠĆENJA ZA ČLANOVE POSADE POMORSKIH BRODOVA I. OSNOVNE ODREDBE Član 1 Ovim pravilnikom propisuju se zvanja, uslovi za sticanje zvanja i izdavanje ovlašćenja za članove posade pomorskih brodova (u daljem tekstu: pomorci), program i način polaganja stručnog ispita za sticanje zvanja pomoraca. Član 2 Izrazi upotrijebljeni u ovom pravilniku imaju sljedeća značenja: 1) obuka je sticanje znanja i vještina putem uvježbavanja i savladavanja stručnih programa posebne namjene u skladu sa ovim pravilnikom; 2) ovlašćenje je isprava o osnovnoj i posebnoj osposobljenosti kojom je pomorac ovlašćen da obavlja određene poslove na odgovarajućem nivou odgovornosti za vrijeme dok je ukrcan na brodu određene vrste, tonaže i pogonske snage; 3) ograničenje je smanjenje ovlašćenja pomoraca za obavljanje određenih poslova, odnosno za službu na brodu određene vrste, tonaže, pogonske snage, posebne namjene ili svojstava, koja su naznačena u ovlašćenju imaoca; 4) obrazovanje je sticanje znanja i vještina u okviru redovnog školovanja; 5) pomorska školska ustanova je ustanova, koja na osnovu akta nadležnog organa, obavlja redovno obrazovanje i obuku, odnosno posebnu obuku za sticanje ovlašćenja o osposobljenosti; 6) diploma o položenom stručnom ispitu je diploma koju izdaje Srednja stručna škola u kojoj se izučavaju obrazovni programi nautički tehničar, brodomašinski tehničar i elektrotehničar; 7) sertifikat za kadeta nautičke ili brodomašinske struke je potvrda koja je polaznicima vrednovana kao i diploma za nautičkog ili brodomašinskog tehničara, koju izdaje Srednja pomorska škola; 8) centar za obuku pomoraca je pravno lice, koje na osnovu akta nadležnog organa, obavlja obuku, odnosno posebnu obuku za sticanje zvanja i izdavanje ovlašćenja o osposobljenosti; 9) uvjerenje o položenim ispitima je dokaz o položenim ispitima iz prve dvije godine primijenjenih osnovnih studija nautike i brodomašinstva; 10) diploma primijenjenih osnovnih studija je dokaz o završenim primijenjenim osnovnim studijama nautike, brodomašinstva i pomorske elektrotehnike; 11) diploma akademskih osnovnih studija je dokaz o završenim osnovnim studijama pomorskih nauka i akademskih osnovnih studija elektrotehnike; 12) diploma akademskih osnovnih studijskih programa je dokaz o završenim osnovnim studijskim programima»nautika«i»brodomašinstvo«;

43 13) potvrda o završenoj obuci, odnosno posebnoj obuci je isprava kojom pomorska školska ustanova odnosno centar za obuku pomoraca potvrđuje da je, na ispravi naznačeni kandidat završio propisanu obuku, odnosno posebnu obuku; 14) plovidbeni staž je vrijeme provedeno u službi na brodu koje je uslov za izdavanje ovlašćenja o osposobljenosti odnosno posebnoj osposobljenosti; 15) član posade je član brodske posade, koji nije zapovjednik ili oficir; 16) zapovjednik broda je lice koje zapovijeda brodom,osposobljen u skladu sa odredbama STCW Reg. II/2 i II/3 Konvencije; 17) prvi oficir palube je oficir palube, prvi do zapovjednika, koji preuzima dužnost zapovijedanja brodom u slučaju da zapovjednik tu dužnost ne može obavljati, osposobljen u skladu sa odredbama STCW Reg. II/2 i II/3 Konvencije; 18) oficir plovidbene straže je oficir osposobljen u skladu sa STCW Reg. II/1 Konvencije; 19) kormilar je član posade osposobljen u skladu sa STCW Reg. II/5 Konvencije; 20) član plovidbene straže je član posade na brodu osposobljen u skladu sa STCW Reg. II/4 Konvencije; 21) upravitelj mašine je najviši oficir odgovoran za pogon broda, kao i za rad i održavanje mašinskih i električnih postrojenja na brodu, osposobljen u skladu sa odredbama STCW Reg. III/2 i III/3 Konvencije; 22) drugi oficir mašine je oficir mašine, prvi do upravitelja mašine, koji preuzima dužnost upravitelja u slučaju da tu dužnost upravitelj mašine ne može obavljati, osposobljen u skladu sa odredbama STCW Reg. III/2 i III/3 Konvencije; 23) oficir plovidbene straže u mašinskom odjeljenju je oficir osposobljen u skladu sa STCW Reg. III/1 Konvencije; 24) mazač je član posade osposobljen u skladu sa STCW Reg. III/5 Konvencije; 25) član plovidbene straže u mašinskom odjeljenju je član posade na brodu osposobljen u skladu sa STCW Reg. III/4 Konvencije; 26) oficir za elektrotehniku je oficir osposobljen u skladu sa STCW Reg. III/6 Konvencije; 27) član posade za elektrotehniku je član posade osposobljen u skladu sa STCW Reg. III/7 Konvencije; 28) oficir odgovoran za bezbjednost broda je lice na brodu, odgovorno zapovjedniku, imenovano od strane pomorske kompanije kao lice odgovorno za bezbjednost broda, uključujući i sprovođenje i održavanje plana bezbjednosne zaštite broda i veze sa licem odgovornim za bezbjednosnu zaštitu u društvu kao i sa oficirima zaduženim za bezbjednost luke; 29) brod je brod čija je bruto tonaža veća od 500, a snaga mašinskog kompleksa jača od 750 KW, u skladu sa STCW konvencijom; 30) putnički brod je brod pomorske plovidbe koji je namijenjen za prevoz više od 12 putnika; 31) ro-ro putnički brod je putnički brod sa ro-ro prostorima ili prostorima posebnih vrsta, kako je utvrđeno Međunarodnom konvencijom o sigurnosti ljudskih života na moru i njenim izmjenama i dopunama; 32) tanker je brod za prevoz hemikalija, tečnog gasa i tanker za ulje; 33) IMO je međunarodna pomorska organizacija; 34) STCW konvencija je međunarodna konvencija o standardima za obuku, izdavanje ovlašćenja i vršenje brodske straže pomoraca;

44 35) STCW oznaka je međunarodna oznaka koju čini grupa arapskih i rimskih brojeva za raspoznavanje pojedinih ovlašćenja u brodskim službama, u skladu sa STCW konvencijom; 36) GMDSS je svjetski pomorski sistem opasnosti i sigurnosti; 37) GMDSS radio operator je lice koje ima važeće ovlašćenje za radio-operatora; 38) radio pravila su pravila koja utvrđuje međunarodni savez za telekomunikacije; 39) agencija ovlašćenja za posredovanje pri zapošljavanju na pomorskim brodovima inostranog poslodavca je agencija koja obavlja poslove posredovanja pri zapošljavanju pomoraca; 40) godina je vremenski period u trajanju od 12 mjeseci; 41) mjesec je kalendarski mjesec ili period od 30 dana koji se sastoji od perioda kraćih od mjesec dana; 42) sat je vremenski period u trajanju od 60 minuta. Član 3 Pomorac je ovlašćen da na brodu obavlja brodske djelatnosti onog nivoa odgovornosti za koje je osposobljen i za koje je stekao zvanje, kao i sve brodske djelatnosti koje se obavljaju na nižem nivou odgovornosti u okviru iste službe. Ovlašćenje za obavljanje poslova nižih nivoa odgovornosti može se izdati na zahtjev pomorca ako nadležna lučka kapetanija (u daljem tekstu: Kapetanija) utvrdi da su ispunjeni uslovi za izdavanje tog ovlašćenja. Ovlašćenje iz stava 2 ovog člana izdaje se sa istim rokom važenja koje ima ovlašćenje na osnovu koga se izdaje. Član 4 Pomorac stiče određeno zvanje ako ispunjava propisane uslove u pogledu obrazovanja i obuke i položi ispit za sticanje tog zvanja, kada je on propisan. Obuka iz stava 1 ovog člana vrši se po programu datom u Prilogu B i D koji su sastavni dio ovog pravilnika. Obrazovanje iz stava 1 ovog člana vrše pomorske školske ustanove po programima usklađenim sa STCW konvencijom. Ispit za sticanje određenog zvanja iz stava 1 ovog člana polaže se po programu datom u Prilogu C koji je sastavni dio ovog pravilnika. Član 5 Ovlašćenje sadrži: STCW pravilo, rok važenja, brodske djelatnosti, nivo odgovornosti, moguća ograničenja i osposobljenost. Ovlašćenje iz stava 1 ovog člana izdaje se na crnogorskom i engleskom jeziku, na obrascu datom u Prilogu A I koji je sastavni dio ovog pravilnika. Uz ovlašćenje iz stava 1 ovog člana izdaje se ovjera (Endorsement) kojom se potvrđuje da je ovlašćenje izdato prema odredbama STCW konvencije na obrascu datom u Prilogu A III koji je sastavni dio ovog pravilnika. Pomorac tokom službe na brodu treba da drži originale ovlašćenja i ovjeru (endorsement) na brodu.

45 II. OVLAŠĆENJA Član 6 Pomorci se osposobljavaju i stiču zvanja za obavljanje sljedećih brodskih djelatnosti: 1) plovidba; 2) rukovanje i slaganje tereta; 3) upravljanje poslovima na brodu i briga za lica na brodu; 4) brodsko mašinstvo; 5) elektrotehnika, elektronika i tehnika upravljanja (automatika); 6) održavanje i popravka; 7) radio-veze. Član 7 Brodske djelatnosti iz člana 6 ovog pravilnika mogu se obavljati na upravljačkom, radnom i pomoćnom nivou odgovornosti. Upravljački nivo odgovornosti odnosi se na upravljanje svim ili određenim brodskim djelatnostima, a obavljaju ga pomorci koji imaju ovlašćenje za: zapovjednika broda, prvog oficira palube, upravitelja mašine i drugog oficira mašine, odnosno za upravljanje svim ili pojedinim tačno utvrdjenim djelatnostima na brodu. Radni nivo odgovornosti obavljaju pomorci koji imaju ovlašćenje za: oficira plovidbene straže, oficira plovidbene straže u mašinskom odjeljenju, oficira za elektrotehniku i GMDSS radio-operatora na brodu. Pomoćni nivo odgovornosti obavljaju pomorci koji imaju ovlašćenje za: kormilara, člana plovidbene straže, mazača, člana plovidbene straže u mašinskom odjeljenju i člana posade za elektrotehniku. Izuzetno od stava 3 ovog člana, oficir plovidbene straže na brodu do 500 BT u maloj obalnoj plovidbi i zapovjednik broda do 500 BT u maloj obalnoj plovidbi osposobljavaju se za radni nivo odgovornosti. Član 8 Prije preuzimanja dužnosti na brodu, pomorci koji obavljaju poslove na brodu u bilo kom svojstvu, treba da savladaju poseban program upoznavanja o postupcima u slučaju opasnosti na brodu. Program iz stava 1 ovog člana sprovodi pomorska kompanija na čiji brod se pomorac ukrcava. Prije preuzimanja dužnosti na brodu, pomorci koji obavljaju poslove na brodu u bilo kom svojstvu, treba da savladaju poseban program upoznavanja o bezbjedonosnim postupcima. Program iz stava 3 ovog člana sprovodi oficir odgovoran za bezbjednost broda ili drugo kvalifikovano lice. Svi pomorci kojima se na brodu povjeravaju poslovi u pogledu sigurnosti i spriječavanja zagađivanja, prije prvog ukrcaja treba da imaju ovlašćenje osnovne sigurnosti na brodu (STCW Reg. VI/1), ako su završili posebnu obuku i položili ispit po programu datom u Prilogu B ovog pravilnika, i to: - lično preživljavanje;

46 - lična prva pomoć; - protivpožarna zaštita; - lična sigurnost i društvena odgovornost. Prije prvog ukrcaja na brod pomorac treba da ima ovlašćenje za pružanje prve medicinske pomoći na brodu (STCW Reg. VI/4-1) ako je završio posebnu obuku i položio ispit po programu datom u Prilogu B ovog pravilnika. Posebnu obuku iz stava 6 ovog člana ne polažu lica koja imaju diplomu srednje, više medicinske škole ili medicinskog fakulteta. Pomorci koji imaju diplomu o položenom stručnom ispitu srednje stručne škole, obrazovni program nautički ili brodomašinski tehničar ili sertifikat - kadet nautičke ili brodomašinske struke ili uvjerenje o položenim ispitima iz prve dvije godine primijenjenih osnovnih studija nautike ili brodomašinstva ili diplomu primijenjenih osnovnih studija nautike ili brodomašinstva ili diplomu akademskih osnovnih studija pomorskih nauka ili diplomu pomorskog fakulteta za akademske osnovne studijske programe»nautika«i»brodomašinstvo«, nijesu obavezni da završe obuku iz st. 5 i 6 ovog člana, ako su taj program završili u toku redovnog školovanja sa odgovarajućim fondom sati, što dokazuju potvrdom škole. Pomorci zaposleni ili angažovani u bilo kom svojstvu na brodu, mogu da završe poseban program bezbjednosne obuke za sve pomorce i da polože ispit za sticanje ovlašćenja, postupke u slučaju opasnosti za bezbjednost i podizanje svijesti o bezbjednosti na brodu (STCW Reg. VI/6-1), u skladu sa programom datim u Prilogu B ovog pravilnika. Ovlašćenja iz st. 5, 6 i 9 ovog člana izdaju se sa rokom važenja od pet godina od dana izdavanja. Član 9 Brodske djelatnosti iz člana 6 ovog pravilnika obavljaju se u službi palube, službi mašine i radio službi. Član 10 Zvanja koja pomorac stiče u službi palube su: - zapovjednik broda; - prvi oficir palube; - oficir plovidbene straže; - kormilar; - član plovidbene straže. Pomorcu u službi palube izdaju se sljedeća osnovna ovlašćenja: - zapovjednik broda od 3000 BT ili većem (STCW Reg. II/2); - prvi oficir palube na brodu od 3000 BT ili većem (STCW Reg. II/2); - zapovjednik broda od 500 BT do 3000 BT (STCW Reg. II/2); - prvi oficir palube na brodu od 500 BT do 3000 BT (STCW Reg. II/2); - oficir plovidbene straže na brodu od 500 BT ili većem (STCW Reg. II/1); - zapovjednik broda do 500 BT u maloj obalnoj plovidbi (STCW Reg. II/3); - oficir plovidbene straže na brodu do 500 BT u maloj obalnoj plovidbi (STCW Reg. II/3); - kormilar (STCW Reg.II/5); - član plovidbene straže (STCW Reg. II/4).

47 Zapovjednik broda, prvi oficir palube i oficir plovidbene straže, mogu na određenom nivou odgovornosti, u okviru svoje službe, obavljati sljedeće brodske djelatnosti: plovidbu, rukovanje i slaganje tereta, upravljanje poslovima na brodu i brigu za lica na brodu i radio-veze. Kormilar može u okviru službe na pomoćnom nivou odgovornosti obavljati sljedeće brodske djelatnosti: plovidbu, upravljanje poslovima na brodu i briga za lica na brodu, rukovanje i slaganje tereta i održavanje i popravku. Član plovidbene straže može u okviru svoje službe na pomoćnom nivou odgovornosti obavljati brodsku djelatnost plovidbe. Član 11 Zvanja koja pomorac stiče u službi mašine su: - upravitelj mašine; - drugi oficir mašine; - oficir plovidbene straže u mašinskom odjeljenju ; - oficir za elektrotehniku; - mazač; - član plovidbene straže u mašinskom odjeljenju ; - član posade za elektrotehniku. Pomorcu u službi mašine mogu se izdati sljedeća osnovna ovlašćenja: - upravitelj mašine na brodu sa mašinskim kompleksom pogonske snage od 3000 kw ili jačim (STCW Reg. III/2); - drugi oficir mašine na brodu sa mašinskim kompleksom pogonske snage od 3000 kw ili jačim (STCW Reg. III/2); - upravitelj mašine na brodu sa mašinskim kompleksom pogonske snage od 750 kw do 3000 kw (STCW Reg. III/3); - drugi oficir mašine na brodu sa mašinskim kompleksom pogonske snage od 750 kw do 3000 kw (STCW Reg. III/3); - oficir plovidbene straže u mašinskom odjeljenju na brodu sa mašinskim kompleksom pogonske snage od 750 kw ili jačim (STCW Reg. III/1); - oficir za elektrotehniku (STCW Reg. III/6); - mazač (STCW Reg. III/5); - član plovidbene straže u mašinskom odjeljenju (STCW Reg. III/4); - član posade za elektrotehniku (STCW Reg. III/7). Upravitelj mašine, drugi oficir mašine, oficir plovidbene straže u mašinskom odjeljenju i mazač, mogu na određenom nivou odgovornosti u okviru svoje službe, obavljati slijedeće brodske djelatnosti: brodsko mašinstvo, elektrotehnika, elektronika i tehnika upravljanja (automatika), upravljanje poslovima na brodu i briga za lica na brodu i održavanje i popravke. Član plovidbene straže u mašinskom odjeljenju može na pomoćnom nivou odgovornosti u okviru svoje službe obavljati brodsku djelatnost brodsko mašinstvo. Oficir za elektrotehniku i član posade za elektrotehniku, mogu na određenom nivou odgovornosti u okviru svoje službe, obavljati slijedeće brodske djelatnosti: elektrotehnika, elektronika i tehnika upravljanja (automatika), održavanje i popravka i upravljanje poslovima na brodu i briga za lica na brodu. Član 12 Zvanja koja pomorac stiče u GMDSS radio službi su:

48 - GMDSS radio-operator sa opštim ovlašćenjem; - GMDSS radio-operator sa ograničenim ovlašćenjem; - VHF DSC radio-operator. Pomorcu u GMDSS radio službi mogu se izdati sljedeća osnovna ovlašćenja: - GMDSS radio-operator sa opštim ovlašćenjem (STCW Reg. IV/2); - GMDSS radio-operator sa ograničenim ovlašćenjem (STCW Reg. IV/2); - VHF DSC radio-operator (CEPT 31-04E). GMDSS radio-operator sa opštim ovlašćenjem i GMDSS radio-operator sa ograničenim ovlašćenjem, mogu na određenom nivou odgovornosti u okviru svoje službe, obavljati slijedeće brodske djelatnosti: radio-veze, održavanje i popravke uređaja i opreme na brodu. VHF DSC radio - operator može u okviru svoje službe obavljati brodsku djelatnost radio - veze. Član 13 Pored ovlašćenja iz čl. 10, 11 i 12 ovog pravilnika, pomorcu se mogu izdati i sljedeća osnovna ovlašćenja: - zapovjednik broda do 100 BT u maloj obalnoj plovidbi; - zapovjednik broda do 200 BT u unutrašnjim morskim vodama i teritorijalnom moru Crne Gore; - voditelj jahte do 100 BT; - voditelj jahte do 200 BT; - voditelj jahte do 500 BT; - mornar motorista; - upravitelj mašine u mašinskom odjeljenju na brodu sa mašinskim kompleksom pogonske snage do 750 kw ; - oficir plovidbene straže u mašinskom odjeljenju na brodu sa mašinskim kompleksom pogonske snage do 750 kw; - brodski mehaničar; - brodski kuvar. Na osnovu ovlašćenja iz stava 1 al. 1 i 2 ovog člana mogu se obavljati sljedeće brodske djelatnosti: plovidba, rukovanje i slaganje tereta upravljanje poslovima na brodu i briga za lica na brodu i radio-veze. Na osnovu ovlašćenja iz stava 1 al. 3 do 6 ovog člana mogu se obavljati sljedeće brodske djelatnosti: plovidba, upravljanje poslovima na brodu i briga za lica na brodu, rukovanje i slaganje tereta, brodsko mašinstvo, elektrotehnika, elektronika i tehnika upravljanja (automatika), održavanje i popravka i radio-veze. Na osnovu ovlašćenja iz stava 1 a 7 i 8 ovog člana mogu se obavljati sljedeće brodske djelatnosti: brodsko mašinstvo, upravljanje poslovima na brodu i briga za lica na brodu i održavanje i popravka. Na osnovu ovlašćenja iz stava 1 alineja 9 ovog člana mogu se obavljati sljedeće brodske djelatnosti: mehaničarski radovi na brodu i održavanje i popravka. Na osnovu ovlašćenja iz stava 1 alineja 10 ovog člana mogu se obavljati sljedeće brodske djelatnosti: spremanja hrane na brodu, upravljanje poslovima na brodu i briga za lica na brodu i održavanje i popravka.

49 III. USLOVI I NAČIN STICANJA OSNOVNIH OVLAŠĆENJA 1. Služba palube Član 14 Ovlašćenje za zapovjednika broda od 3000 BT ili većeg (STCW Reg. II /2), izdaje se pomorcu koji ima: - uvjerenje o položenim ispitima iz prve dvije godine primijenjenih osnovnih studija nautike ili diplomu primijenjenih osnovnih studija nautike ili diplomu akademskih osnovnih studija pomorskih nauka ili diplomu pomorskog fakulteta za akademski osnovni studijski program»nautika«ili diplomu više stručne škole nautički smjer sa najmanje 36 mjeseci plovidbenog staža kao oficir plovidbene straže na brodovima od 3000 BT ili većim u dugoj ili velikoj obalnoj plovidbi ili 24 mjeseca plovidbenog staža od čega najmanje 12 mjeseci u svojstvu prvog oficira palube na brodovima od 3000 BT ili većim u dugoj ili velikoj obalnoj plovidbi; ili - završen poseban program obrazovanja po programu datom u Prilogu D2 ovog pravilnika; ili - diplomu o položenom stručnom ispitu srednje stručne škole, obrazovni program - nautički tehničar ili sertifikat kadet nautičke struke sa najmanje 24 mjeseca plovidbenog staža u svojstvu prvog oficira palube na brodovima od 3000 BT ili većim, od čega najmanje godinu dana plovidbenog staža ostvarenih tokom prethodnih pet godina na tim dužnostima; - važeće ovlašćenje za prvog oficira palube na brodu od 3000 BT ili većem; - ovlašćenje za GMDSS radio-operatora sa opštim ovlašćenjem; - ovlašćenja iz čl. 8, 48, 54 i 56 ovog pravilnika; - potvrdu o završenoj posebnoj obuci za opažanje i ucrtavanje radarskim uređajem i za korišćenje uređaja za automatsko radarsko ucrtavanje na upravljačkom nivou (u daljem tekstu: ARPA uređaja) po posebnom programu datom u Prilogu D 15 ovog pravilnika; - potvrdu o osposobljenosti za upravljanje resursima na mostu; - potvrdu o osposobljenosti za rukovođenje i timski rad na brodu; - potvrdu o osposobljenosti za korišćenje ECDIS sistema za prikaz elektronskih karata; i - ispunjava propisane zdravstvene uslove. Ovlašćenje iz stava 1 ovog člana izdaje se sa rokom važenja od pet godina od dana izdavanja. Član 15 Ovlašćenje za prvog oficira palube na brodu od 3000 BT ili većem (STCW Reg. II/2), izdaje se pomorcu koji ima: - uvjerenje o položenim ispitima iz prve dvije godine primijenjenih osnovnih studija nautike ili diplomu primijenjenih osnovnih studija nautike ili diplomu akademskih osnovnih studija pomorskih nauka ili diplomu pomorskog fakulteta za akademski osnovni studijski program»nautika«ili diplomu više stručne škole nautički smjer, ovlašćenje oficira plovidbene straze na brodu od 500 BT ili većem i najmanje 24 mjeseca plovidbenog staža u tom svojstvu na brodovima od 3000 BT ili većim u dugoj ili velikoj obalnoj plovidbi; ili

50 - diplomu o položenom stručnom ispitu srednje stručne škole, obrazovni program-nautički tehničar ili sertifikat-kadet nautičke struke; ovlašćenje oficira plovidbene straže na brodu od 500 BT ili većim i najmanje 36 mjeseci plovidbenog staža u tom svojstvu na brodovima od 3000 BT ili većim u dugoj ili velikoj obalnoj plovidbi i završen poseban program obrazovanja po programu datom u Prilogu D2 ovog pravilnika kod ovlašćene pomorske visokoškolske ustanove shodno IMO modelu kursa 7.01 koji se odnosi na program obuke za zapovjednika broda od 3000 BT ili većeg i prvog oficira palube na brodu od 3000 BT ili većeg; - ovlašćenje za GMDSS radio-operatora sa opštim ovlašćenjem; - ovlašćenja iz čl. 8, 48, 54 i 56 ovog pravilnika; - potvrdu o završenoj posebnoj obuci za opažanje i ucrtavanje radarskim uređajem i za korišćenje ARPA uređaja na upravljačkom nivou po posebnom programu datom u Prilogu D15 ovog pravilnika; - potvrdu o osposobljenosti za upravljanje resursima na mostu; - potvrdu o osposobljenosti za rukovođenje i timski rad na brodu; - potvrda o osposobljenosti za korišćenje ECDIS sistema za prikaz elektronskih karata; - položen ispit, po programu datom u Prilogu C1koji je sastavni dio ovog pravilnika; i - ispunjava propisane zdravstvene uslove. Ovlašćenje iz stava 1 ovog člana izdaje se sa rokom važenja od pet godina od dana izdavanja. Član 16 Ovlašćenje za zapovjednika broda od 500 BT do 3000 BT (STCW Reg. II/2), izdaje se pomorcu koji ima: - važeće ovlašćenje za prvog oficira palube na brodu od 500 BT do 3000 BT; - najmanje 12 mjeseci plovidbenog staža u svojstvu prvog oficira palube na brodovima od 500 BT do 3000 BT, ostvarenih tokom prethodnih pet godina; - ovlašćenja iz čl. 8, 48, 54 i 56 ovog pravilnika; - potvrdu o završenoj posebnoj obuci za opažanje i ucrtavanje radarskim uređajem i za korišćenje ARPA uređaja na upravljačkom nivou po posebnom programu datom u Prilogu D15 ovog pravilnika; - potvrdu o osposobljenosti za upravljanje resursima na mostu; - potvrdu o osposobljenosti za rukovođenje i timski rad na brodu ; - potvrdu o osposobljenosti za korišćenje ECDIS sistema za prikaz elektronskih karata; i - ispunjava propisane zdravstvene uslove. Ovlašćenje iz stava 1 ovog člana izdaje se sa rokom važenja od pet godina od dana izdavanja. Član 17 Ovlašćenje za prvog oficira palube na brodu od 500 BT do 3000 BT (STCW Reg. II/2), izdaje se pomorcu koji ima: - ovlašćenje oficira plovidbene straže na brodu od 500 BT ili većem;

51 - najmanje 24 mjeseca plovidbenog staža u svojstvu oficira plovidbene straže na brodu od 500 BT ili većem; - potvrdu o završenoj obuci po programu datom u Prilogu D3 ovog pravilnika ; - ovlašćenja iz čl. 8,48,54 i 56 ovog pravilnika; - potvrdu o završenoj posebnoj obuci za opažanje i ucrtavanje radarskim uređajem i za korišćenje ARPA uređaja na upravljačkom nivou po posebnom programu datom u Prilogu D15 ovog pravilnika ; - potvrdu o osposobljenosti za upravljanje resursima na mostu; - potvrdu o osposobljenosti za primjenu rukovođenje i timski rad na brodu; - potvrdu o osposobljenosti za korišćenje ECDIS sistema za prikaz elektronskih karata; - položen ispit po programu datom u Prilogu C2 ovog pravilnika; i - ispunjava propisane zdravstvene uslove. Ovlašćenje iz stava 1 ovog člana izdaje se sa rokom važenja od pet godina od dana izdavanja. Član 18 Ovlašćenje za oficira plovidbene straže na brodu od 500 BT ili većem (STCW Reg. II/1), izdaje se pomorcu koji ima: - najmanje 18 godina života; - diplomu o položenom stručnom ispitu srednje stručne škole, zanimanje, obrazovni program - nautički tehničar ili sertifikat kadet nautičke struke ili uvjerenje o položenim ispitima iz prve dvije godine primijenjenih osnovnih studija nautike ili diplomu primijenjenih osnovnih studija nautike ili diplomu akademskih osnovnih studija pomorskih nauka ili diplomu pomorskog fakulteta za akademski osnovni studijski program»nautika«; - najmanje 12 mjeseci plovidbenog staža u svojstvu pripravnika za sticanje zvanja oficira plovidbene straže, od čega najmanje devet mjeseci na brodovima od 500 BT ili većim u dugoj ili velikoj obalnoj plovidbi; - ovlašćenje za GMDSS radio operatora sa opštim ovlašćenjem; - ovlašćenja iz čl. 8, 48, 54 i 56 ovog pravilnika; - potvrdu o završenoj posebnoj obuci za opažanje i ucrtavanje radarskim uređajem i korišćenje ARPA uređaja na radnom nivou, po posebnom programu datom u Prilogu D14 ovog pravilnika; - potvrdu o osposobljenosti za upravljanje resursima na mostu; - potvrdu o osposobljenosti za rukovođenje i timski rad na brodu; - potvrdu o osposobljenosti za korišćenje ECDIS sistema za prikaz elektronskih karata; - položen ispit po programu datom u Prilogu C3 ovog pravilnika; i - ispunjava propisane zdravstvene uslove..plovidbeni staž iz stava 1 alineja 3 ovog člana se ostvaruje poslije sticanja odgovarajuće stručne spreme. Ovlašćenje iz stava 1 ovog člana izdaje se sa rokom važenja od pet godina od dana izdavanja.

52 Član 19 Ovlašćenje za zapovjednika broda do 500 BT u maloj obalnoj plovidbi (STCW Reg. II/3), izdaje se pomorcu koji ima: - najmanje 20 godina života; - najmanje 24 mjeseca plovidbenog staža u svojstvu oficira plovidbene straže na brodu do 500 BT u maloj obalnoj plovidbi ili najmanje 12 mjeseci plovidbenog staža u svojstvu oficira plovidbene straže na brodu od 500 BT ili većem, od čega najmanje godinu dana plovidbenog staža ostvarenih tokom prethodnih pet godina na tim dužnostima; - ovlašćenje o osposobljenosti za GMDSS radio-operatora sa ograničenim ovlašćenjem; - ovlašćenja iz čl. 8, 48 i 54 ovog pravilnika; - potvrdu o završenoj posebnoj obuci za opažanje i ucrtavanje radarskim uređajima po posebnom programu datom u Prilogu D13 ovog pravilnika; - potvrdu o osposobljenosti za rukovođenje i timski rad na brodu; i - ispunjava propisane zdravstvene uslove. Ovlašćenje iz stava 1 ovog člana izdaje se sa rokom važenja od pet godina od dana izdavanja. Član 20 Ovlašćenje za oficira plovidbene straže na brodu do 500 BT u maloj obalnoj plovidbi (STCW Reg. II/3), izdaje se pomorcu koji ima: - najmanje 18 godina života; - najmanje 36 mjeseci plovidbenog staža u svojstvu kormilara; - potvrdu o završenoj obuci po programu datom u Prilogu D4 ovog pravilnika ili je taj program završio tokom redovnog školovanja u pomorskoj školi, što dokazuje potvrdom te škole; - ovlašćenje o osposobljenosti za GMDSS radio-operatora sa ograničenim ovlašćenjem; - ovlašćenja iz čl. 8,48 i 54 ovog pravilnika; - potvrdu o završenoj posebnoj obuci za opažanje i ucrtavanje radarskim uređajemradni nivo, po posebnom programu datom u Prilogu D13 ovog pravilnika; - potvrdu o osposobljenosti za rukovođenje i timski rad na brodu; - položen ispit, po programu datom u Prilogu C4 ovog pravilnika; i - ispunjava propisane zdravstvene uslove. Ovlašćenje iz stava 1 ovog člana izdaje se sa rokom važenja od pet godina od dana izdavanja. Član 21 Ovlašćenje za kormilara (STCW Reg. II/5), izdaje se pomorcu koji ima: - najmanje 18 godina života; - ovlašćenja iz čl. 8 i 54 ovog pravilnika; - najmanje 18 mjeseci plovidbenog staža u svojstvu člana plovidbene straže na brodovima od 500 BT ili većim; ili - najmanje 12 mjeseci plovidbenog staža u svojstvu člana posade plovidbene straže na brodovima od 500 BT ili većim i koji je završio obuku po programu datom u

53 Prilogu D5 ovog pravilnika ili je taj program završio tokom redovnog školovanja u pomorskoj školi, što dokazuje potvdom te škole; - položen ispit, po programu datom u Prilogu C5 ovog pravilnika; i - ispunjava propisane zdravstvene uslove. Pomorac kojem je izdato ovlašćenje iz stava 1 ovog člana poslije plovidbenog staža od najmanje 24 mjeseca, od čega najmanje godina dana mora biti ostvarena tokom prethodnih pet godina na tim dužnostima, ima pravo da zapovijeda brodom do 50 BT u unutrašnjim morskim vodama i teritorijalnom moru Crne Gore, ako ima završenu posebnu obuku za opažanje i ucrtavanje radarskim uređajem i ovlašćenje GMDSS radiooperator sa ograničenim ovlašćenjem. Ovlašćenje iz stava 1 ovog člana izdaje se sa rokom važenja od pet godina od dana izdavanja. Član 22 Ovlašćenje za člana plovidbene straže (STCW Reg. II/4), izdaje se pomorcu koji ima: - najmanje 16 godina života; - najmanje šest mjeseci plovidbenog staža kao član posade u službi palube na brodu od 500 BT ili većem, koji se obavlja pod nadzorom ovlašćenog lica na brodu; - potvrdu o završenoj obuci, po programu datom u Prilogu D6 ovog pravilnika ili je taj program završio tokom redovnog školovanja u pomorskoj školi, što dokazuje potvrdom te škole; - ovlašćenja iz člana 8 i 54 ovog pravilnika; - položen ispit, po programu datom u Prilogu C6 ovog pravilnika; i - ispunjava propisane zdravstvene uslove. Ovlašćenje iz stava 1 ovog člana izdaje se sa rokom važenja od pet godina od dana izdavanja. 2. Služba mašine Član 23 Ovlašćenje za upravitelja mašine na brodu sa mašinskim kompleksom pogonske snage od 3000 kw ili jačim (STCW Reg. III/2), izdaje se pomorcu koji ima: - uvjerenje o položenim ispitima iz prve dvije godine primijenjenih osnovnih studija brodomašinstva ili diplomu primijenjenih osnovnih studija brodomašinstva ili diplomu akademskih osnovnih studija pomorskih nauka ili diplomu pomorskog fakulteta za akademski osnovni studijski program»brodomašinstvo«ili diplomu više stručne škole brodomašinski smjer, najmanje 36 mjeseci plovidbenog staža kao oficir plovidbene straže u mašinskom odjeljenju na brodu sa mašinskim kompleksom pogonske snage od 3000 kw ili jačem ili 24 mjeseca plovidbenog staža od čega najmanje 12 mjeseci u svojstvu drugog oficira mašine na brodovima sa mašinskim kompleksom pogonske snage od 3000 kw ili jačim;ili - završen poseban program obrazovanja po programu datom u Prilogu D21 ovog pravilnika; ili - diplomu o položenom stručnom ispitu srednje stručne škole, obrazovni programbrodomašinski tehničar ili sertifikat kadet brodomašinske struke, najmanje 24 mjeseca plovidbenog staža u svojstvu drugog oficira mašine na brodu sa mašinskim kompleksom pogonske snage od 3000 kw ili jačim, od čega ima

54 najmanje 12 mjeseci plovidbenog staža tokom prethodnih pet godina na tim dužnostima; - važeće ovlašćenje o osposobljenosti za drugog oficira mašine na brodu sa mašinskim kompleksom pogonske snage od 3000 kw ili jačim; - ovlašćenja iz čl. 8, 48 i 54 ovog pravilnika; - potvrdu o osposobljenosti za upravljanje resursima u brodskom mašinskom kompleksu; - potvrdu o osposobljenosti za rukovođenje i timski rad na brodu; i - ispunjava propisane zdravstvene uslove. Ovlašćenje iz stava 1 ovog člana izdaje se sa rokom važenja od pet godina od dana izdavanja. Član 24 Ovlašćenje za drugog oficira mašine na brodu sa mašinskim kompleksom pogonske snage od 3000 kw ili jačim (STCW Reg. III/2), izdaje se pomorcu koji ima: - uvjerenje o položenim ispitima iz prve dvije godine primijenjenih osnovnih studija brodomašinstva ili diplomu primijenjenih osnovnih studija brodomašinstva ili diplomu akademskih osnovnih studija pomorskih nauka ili diplomu pomorskog fakulteta za akademski osnovni studijski program»brodomašinstvo«ili diplomu više stručne škole brodomašinski smjer i najmanje 24 mjeseca plovidbenog staža u svojstvu oficira plovidbene straže u mašinskom odjeljenju na brodovima sa mašinskim kompleksom pogonske snage od 3000 kw ili jačim; ili - diplomu o položenom stručnom ispitu srednje stručne škole, obrazovni programbrodomašinski tehničar ili sertifikat-kadet brodomašinske struke, ili ovlašćenje oficira plovidbene straže u mašinskom odjeljenju na brodu sa mašinskim kompleksom pogonske snage od 750 kw ili jačim sa najmanje 36 mjeseci plovidbenog staža u tom svojstvu na brodovima od 3000 kw ili jačim i završen poseban program obrazovanja po programu datom u Prilogu D 21 ovog pravilnika kod ovlašćene pomorske visokoškolske ustanove shodno IMO modelu kursa 7.2 koji se odnosi na program obuke za upravitelja mašine na brodu sa mašinskim kompleksom pogonske snage od 3000 kw ili jačim i drugog oficira mašine na brodu sa mašinskim kompleksom pogonske snage od 3000 kw ili jačim; - ovlašćenja iz čl. 8, 48 i 54 ovog pravilnika; - potvrdu o osposobljenosti za upravljanje resursima u brodskom mašinskom kompleksu; - potvrdu o osposobljenosti za rukovođenje i timski rad na brodu; - položen ispit, po programu datom u Prilogu C13 ovog pravilnika; i - ispunjava propisane zdravstvene uslove. Ovlašćenje iz stava 1 ovog člana izdaje se sa rokom važenja od pet godina od dana izdavanja. Član 25 Ovlašćenje za upravitelja mašine na brodu sa mašinskim kompleksom pogonske snage od 750 kw do 3000 kw (STCW Reg. III/3), izdaje se pomorcu koji ima: - važeće ovlašćenje za drugog oficira mašine na brodu sa mašinskim kompleksom pogonske snage od 750 kw do 3000 kw ;

55 - najmanje 12 mjeseci plovidbenog staža u svojstvu drugog oficira mašine na brodu sa mašinskim kompleksom pogonske snage od 750 kw do 3000 kw, ostvarenih tokom prethodnih pet godina; - ovlašćenja iz čl. 8, 48 i 54 ovog pravilnika; - potvrdu o osposobljenosti za upravljanje resursima u brodskom mašinskom kompleksu; - potvrdu o osposobljenosti za rukovođenje i timski rad na brodu; i - ispunjava propisane zdravstvene uslove. Ovlašćenje iz stava 1 ovog člana izdaje se sa rokom važenja od pet godina od dana izdavanja. Član 26 Ovlašćenje za drugog oficira mašine na brodu sa mašinskim kompleksom pogonske snage od 750 kw do 3000 kw (STCW Reg. III/3), izdaje se pomorcu koji ima: - ovlašćenje oficira plovidbene straže na brodu sa mašinskim kompleksom pogonske snage od 750 kw ili jačem; - najmanje 24 mjeseca plovidbenog staža u svojstvu oficira plovidbene straže u mašinskom odjeljenju na brodu sa mašinskim kompleksom pogonske snage od 750 kw ili jačem; - potvrdu o završenoj obuci po programu datom u Prilogu D22 ovog pravilnika; - ovlašćenja iz čl. 8, 48 i 54 ovog pravilnika; - potvrdu o osposobljenosti za upravljanje resursima u brodskom mašinskom kompleksu; - potvrdu o osposobljenosti za rukovođenje i timski rad na brodu; - položen ispit, po program datom u Programu C14 ovog pravilnika; i - ispunjava propisane zdravstvene uslove. Ovlašćenje iz stava 1 ovog člana izdaje se sa rokom važenja od pet godina od dana izdavanja. Član 27 Ovlašćenje za oficira plovidbene straže u mašinskom odjeljenju na brodu sa mašinskim kompleksom pogonske snage od 750 kw ili jačim (STCW Reg. III/1), izdaje se pomorcu koji ima: - najmanje 18 godina života, - diplomu o položenom stručnom ispitu srednje stručne škole, obrazovni programbrodomašinski tehničar ili sertifikat-kadet brodomašinske struke ili uvjerenje o položenim svim ispitima iz prve dvije godine primijenjenih osnovnih studija brodomašinstva ili diplomu primijenjenih osnovnih studija brodomašinstva ili diplomu akademskih osnovnih studija pomorskih nauka ili diplomu pomorskog fakulteta za akademski osnovni studijski program»brodomašinstvo«; - najmanje 12 mjeseci plovidbenog staža u svojstvu pripravnika za sticanje zvanja oficira plovidbene straže u mašinskom odjeljenju na brodu sa mašinskim kompleksom pogonske snage od 750 kw ili jačim, od čega najmanje devet mjeseci na brodu sa mašinskim kompleksom pogonske snage od 3000 kw ili jačim; - ovlašćenja iz čl. 8, 48 i 54 ovog pravilnika; - potvrdu o osposobljenosti za upravljanje resursima u brodskom mašinskom kompleksu;

56 - potvrdu o osposobljenosti za rukovođenje i timski rad na brodu; - položen ispit po programu datom u Prilogu C15 ovog pravilnika; i - ispunjava propisane zdravstvene uslove. Plovidbeni staž iz stava 1 alineja 3 ovog člana ostvaruje se poslije sticanja odgovarajuće stručne spreme. Ovlašćenje iz stava 1 ovog člana izdaje se sa rokom važenja od pet godina od dana izdavanja. Član 28 Ovlašćenje za mazača (STCW Reg. III/5), izdaje se pomorcu koji ima: - najmanje 18 godina života; - ovlašćenja iz čl. 8 i 54 ovog pravilnika; - najmanje 12 mjeseci plovidbenog staža u svojstvu člana plovidbene straže u mašinskom odjeljenju na brodovima pogonske snage od 750 KW ili jačim, ili - najmanje šest mjeseci plovidbenog staža u tom svojstvu na brodovima pogonske snage od 750 kw ili jačim i koji je završio obuku po programu datom u Prilogu D23 ovog pravilnika ili je taj program zavrsio tokom redovnog školovanja u pomorskoj školi sto dokazuje potvrdom te škole; - položen ispit po programu datom u Prilogu C16 ovog pravilnika; i - ispunjava propisane zdravstvene uslove. Pomorac kome je izdato ovlašćenje iz stava 1 ovog člana, poslije plovidbenog staža od najmanje 12 mjeseci, ostvarenog tokom prethodnih pet godina na dužnostima iz tog ovlašćenja ima pravo da upravlja brodskim mašinskim kompleksom pogonske snage do 350 kw. Ovlašćenje iz stava 1 ovog člana izdaje se sa rokom važenja od pet godina od dana izdavanja. Član 29 Ovlašćenje za člana plovidbene straže u mašinskom odjeljenju (STCW Reg. III/4), izdaje se pomorcu koji ima: - najmanje 16 godina života; - najmanje šest mjeseci plovidbenog staža kao član posade u službi mašine na brodu sa mašinskim kompleksom pogonske snage od 750 kw ili jačim; - potvrdu o završenoj obuci po programu datom u Prilogu D24 ovog pravilnika ili je taj program završio tokom redovnog školovanja u pomorskoj školi, što dokazuje potvrdom te škole; - ovlašćenja iz čl. 8 i 54 ovog pravilnika; - položen ispit, po programu datom u Prilogu C17 ovog pravilnika; i - ispunjava propisane zdravstvene uslove. Ovlašćenje iz stava 1 ovog člana izdaje se sa rokom važenja od pet godina od dana izdavanja. ima: Član 30 Ovlašćenje za oficira za elektrotehniku (STCW Reg. III/6), izdaje se pomorcu koji - najmanje 18 godina života; - diplomu primijenjenih osnovnih studija pomorske elektrotehnike; ili

57 - diplomu osnovnih akademskih studija elektrotehnike i završenu obuku po programu datom u Prilogu D26 ovog pravilnika; ili - diplomu o položenom stručnom ispitu srednje stručne škole, obrazovni program - elektrotehnika i završenu obuku po programu datom u Prilogu D26 ovog pravilnika; - ovlašćenja iz čl. 8, 48 i 54 ovog pravilnika; - najmanje 12 mjeseci plovidbenog staža na brodu u svojstvu pripravnika za sticanje zvanja oficira za elektrotehniku od čega najmanje devet mjeseci na brodu, dok tri mjeseca mogu biti ostvarena u području radioničkih vještina; - položen ispit, po programu datom u Prilogu C19 ovog pravilnika; i - ispunjava propisane zdravstvene uslove. Ovlašćenje iz stava 1 ovog člana izdaje se sa rokom važenja od pet godina od dana izdavanja. Član 31 Ovlašćenje za člana posade za elektrotehniku (STCW Reg. III/7), izdaje se pomorcu koji ima: najmanje 18 godina života; - diplomu o položenom stručnom ispitu srednje stručne škole, obrazovni programelektrotehnika u trajanju od najmanje tri godine i završenu obuku po programu datom u Prilogu D27 ovog pravilnika; ovlašćenja iz čl. 8 i 54 ovog pravilnika; najmanje 12 mjeseci plovidbenog staža na brodu kao član posade za elektrotehniku; položen ispit po programu datom u Prilogu C20 ovog pravilnika; i ispunjava propisane zdravstvene uslove. Ovlašćenje iz stava 1 ovoga člana izdaje se sa rokom važenja od pet godina od dana izdavanja. 3. Radio-služba Član 32 Ovlašćenje za GMDSS radio-operatora sa opštim ovlašćenjem (STCW Reg. IV/2), izdaje se pomorcu koji ima: - najmanje 18 godina života; - najmanje 12 mjeseci plovidbenog staža na brodu u svojstvu pripravnika palube ili najmanje 12 mjeseci radnog staža na pomorskoj obalnoj radio stanici; - potvrdu o položenom stručnom ispitu srednje stručne škole, obrazovni program nautika ili uvjerenje o položenim ispitima iz prve dvije godine primijenjenih osnovnih studija nautike ili diplomu primijenjenih osnovnih studija nautike ili diplomu akademskih osnovnih studija pomorskih nauka diplomu pomorskog fakulteta za akademski osnovni studijski program»nautika«ili diplomu više stručne škole nautički smjer; - potvrdu o završenoj obuci po programu datom u Prilogu D28 ovog pravilnika ili je tu obuku završio tokom redovnog školovanja u pomorskoj školi sto dokazuje potvrdom te škole; - ovlašćenja iz člana 8 ovog pravilnika; - položen ispit po programu datom u Prilogu C21 ovog pravilnika; i - ispunjava propisane zdravstvene uslove.

58 Ovlašćenje iz stava 1 ovog člana izdaje se sa rokom važenja od pet godina od dana izdavanja. Član 33 Ovlašćenje za GMDSS radio-operatora sa ograničenim ovlašćenjem (STCW Reg. IV/2), izdaje se pomorcu koji ima: - najmanje 18 godina života; - potvrdu o završenoj obuci po programu datom u Prilogu D29 ovog pravilnika; - položen ispit, po programu datom u Prilogu C22 ovog pravilnika, i - ispunjava propisane zdravstvene uslove. Ovlašćenje iz stava 1 ovog člana izdaje se sa rokom važenja od pet godina od dana izdavanja. Pomorac sa ovlašćenjem iz stava 1 ovog člana ima pravo da obavlja poslove radio-veza samo na brodovima koji plove u području A1. Član 34 Ovlašćenje za VHF DSC radio-operatora (CEPT 31-04E), izdaje se pomorcu koji ima - najmanje 18 godina života; - potvrdu o završenoj obuci po programu datom u Prilogu D30 ovog pravilnika; - položen ispit, po programu datom u Prilogu C23 ovog pravilnika; i - ispunjava propisane zdravstvene uslove. Ovlašćenje iz stava 1 ovog člana izdaje se na neodređeno vrijeme. Ovlašćenje iz stava 1 ovog člana izdaje se na obrascu iz Priloga A V koji je sastavni dio ovog pravilnika. 4. Ostale osnovne osposobljenosti Član 35 Pored osnovnih ovlašćenja koja se izdaju prema odredbama STCW Konvencije,pomorci mogu sticati i druga ovlašćenja pod uslovima propisanim ovim pravilnikom. Ovlašćenja iz stava 1 ovog člana izdaju se na crnogorskom i engleskom jeziku, na obrascu datom u Prilogu A II koji je sastavni dio ovog pravilnika. Član 36 Ovlašćenje za zapovjednika broda do 100 BT u maloj obalnoj plovidbi, izdaje se pomorcu koji ima: - najmanje 20 godina života; - ovlašćenja iz čl. 8 i 54 ovog pravilnika; - najmanje 24 mjeseca plovidbenog staža u svojstvu kormilara ili najmanje pet godina plovidbenog staža u svojstvu mornara motoriste; - potvrdu o završenoj obuci po programu datom u Prilogu D7 ovog pravilnika; - ovlašćenje o osposobljenosti za GMDSS radio-operatora sa ograničenim ovlašćenjem; - potvrdu o završenoj posebnoj obuci za opažanje i ucrtavanje radarskim uređajem po posebnom programu datom u Prilogu D 13 ovog pravilnika;

59 - položen ispit po programu datom u Prilogu C7 ovog pravilnika; i - ispunjava propisane zdravstvene uslove. Pomorcima u službi palube kojima su izdata ovlašćenja na upravljačkom nivou odgovornosti priznaje se ovlašćenje iz stava 1 ovog člana, a pomorcima na radnom nivou odgovornosti ako imaju najmanje šest mjeseci plovidbenog staža na brodu. Ovlašćenje iz stava 1 ovog člana izdaje se sa rokom važenja od pet godina od dana izdavanja. Član 37 Ovlašćenje za zapovjednika broda do 200 BT u unutrašnjim morskim vodama i teritorijalnom moru Crne Gore, izdaje se pomorcu koji ima: - najmanje 20 godina života; - ovlašćenja iz čl. 8 i 54 ovog pravilnika; - najmanje 24 mjeseca plovidbenog staža u svojstvu kormilara ili najmanje pet godina plovidbenog staža u svojstvu mornara motoriste; - potvrdu o završenoj obuci po programu datom u Prilogu D8 ovog pravilnika; - ovlašćenje o osposobljenosti za GMDSS radio-operatora sa ograničenim ovlašćenjem; - potvrdu o završenoj posebnoj obuci za opažanje i ucrtavanje radarskim uređajem, po posebnom programu datom u Prilogu D13 ovog pravilnika; - položen ispitu po programu datom u Prilogu C8 ovog pravilnika; i - ispunjava propisane zdravstvene uslove. Pomorcu u službi palube kojem su izdata ovlašćenja na upravljačkom nivou odgovornosti priznaje se ovlašćenje iz stava 1 ovog člana, a pomorcu na radnom nivou odgovornosti ako ima najmanje šest mjeseci plovidbenog staža na brodu. Ovlašćenje iz stava 1 ovog člana izdaje se sa rokom važenja od pet godina od dana izdavanja. Član 38 Ovlašćenje za voditelja jahte do 100 BT, izdaje se pomorcu koji ima: - najmanje 20 godina života; - najmanje 12 mjeseci plovidbenog staža na brodu ili tri godine plovidbenog iskustva kao voditelj čamca; - potvrdu o završenoj obuci po programu datom u Prilogu D11 ovog pravilnika; - položen ispit, po programu datom u Prilogu C11 ovog pravilnika; i - ispunjava propisane zdravstvene uslove. Pomorac kome je izdato ovlašćenje iz stava 1 ovog člana ima pravo da upravlja jahtom do 100 BT. Ovlašćenje iz stava 1 ovog člana izdaje se sa rokom važenja od pet godina od dana izdavanja. Pomorac u službi palube, kojem su izdata ovlašćenja na upravljačkom i radnom nivou, za izdavanje ovlašćenja iz stava 1 ovog člana, polaže samo dio ispita iz stava 1 alineja 5 ovog člana, koji se odnosi na mašinski kompleks, a pomorac u službi mašine polaže samo dio ispita iz stava 1 alineja 5 ovog člana, koji se odnosi na službu palube. Odredba stava 4 ovog člana primjenjuje se, na odgovarajući način, na obuku iz stava 1 alineja 3 ovog člana.

60 Član 39 Ovlašćenje za voditelja jahte do 200 BT, izdaje se pomorcu koji ima: - najmanje 20 godina života; - najmanje 12 mjeseci plovidbenog staža u svojstvu voditelja jahte do 100 BT koje je izdala kapetanija iz člana 93 ovog pravilnika ili ima najmanje ovlašćenje na pomoćnom nivou odgovornosti i 12 mjeseci plovidbenog staža u tom svojstvu; - potvrdu o završenoj obuci po programu datom u Prilogu D10 ovog pravilnika; - položen ispitu po programu datom u Prilogu C10 ovog pravilnika; i - ispunjava propisane zdravstvene uslove. Pomorac kome je izdato ovlašćenje iz stava 1 ovog člana ima pravo da upravlja jahtom do 200 BT. Ovlašćenje iz stava 1 ovog člana izdaje se sa rokom važenja od pet godina od dana izdavanja. Pomorcu u službi palube, kojem su izdata ovlašćenja na upravljačkom i radnom nivou, za izdavanje ovlašćenja iz stava 1 ovog člana polaže samo dio ispita iz stava 1 alineja 5 ovog člana, koji se odnosi na mašinski kompleks, a pomorac u službi mašine polaže samo dio ispita iz stava 1 alineja 5 ovog člana, koji se odnosi na službu palube. Odredba stava 4 ovog člana primjenjuje se, na odgovarajući način, na obuku iz stava 1 alineja 3 ovog člana. Plovidbeni staž iz stava 1 alineja 2 ovog člana dokazuje se ovjerenom kopijom popisa posade ili potvrdom vlasnika jahte i potvrdom o registraciji jahte, za jahtu strane državne pripadnosti ili potvrdom pomorske kompanije ili agencije koja je posredovala pri ukrcaju. Član 40 Ovlašćenje za voditelja jahte do 500 BT, izdaje se pomorcu koji ima: - najmanje 22 godine života; - najmanje 12 mjeseci plovidbenog staža u svojstvu voditelja jahte do 200 BT ili najmanje 24 mjeseca plovidbenog staža u svojstvu voditelja jahte do 100 BT koje je izdala kapetanija iz člana 93 ovog pravilnika ili ovlašćenje na radnom ili upravljačkom nivou odgovornosti; - potvrdu o završenoj obuci po programu datom u Prilogu D9 ovog pravilnika; - položen ispit, po programu datom u Prilogu C9 ovog pravilnika; i - ispunjava propisane zdravstvene uslove. Pomorac kome je izdato ovlašćenje iz stava 1 ovog člana ima pravo da upravlja jahtom do 500 BT. Ovlašćenje iz stava 1 ovog člana izdaje se sa rokom važenja od pet godina od dana izdavanja. Pomorcu u službi palube kojem su izdata ovlašćenja na upravljačkom i radnom nivou, za izdavanje ovlašćenja iz stava 1 ovog člana polaže samo dio ispita koji se odnosi na mašinski kompleks, a pomorci u službi mašine polaže samo dio ispita koji se odnosi na službu palube. Odredba stava 4 ovog člana primjenjuje se na odgovarajući način i na obuku iz stava 1 alineja 3 ovog člana. Plovidbeni staž iz stava 1 alineja 2 ovog člana dokazuje se ovjerenom kopijom popisa posade ili potvrdom vlasnika jahte i potvrdom o registraciji jahte, za jahtu strane

61 državne pripadnosti ili potvrdom pomorske kompanije ili agencije koja je posredovala pri ukrcaju. Član 41 Ovlašćenje za mornara motoristu, izdaje se pomorcu koji ima: - najmanje 18 godina života; - najmanje 12 mjeseci plovidbenog staža na brodu ili tri godine plovidbenog iskustva kao voditelj čamca; - potvrdu o završenoj obuci po programu datom u Prilogu D12 ovog pravilnika; - položen ispit, po programu datom u Prilogu C12 ovog pravilnika; i - ispunjava propisane zdravstvene uslove. Ovlašćenje iz stava 1 ovog člana izdaje se sa rokom važenja od pet godina od dana izdavanja. Pomorac kome je izdato ovlašćenje iz stava 1 ovog člana ima pravo da zapovijeda brodom do 25 BT, kao i da upravlja brodskim mašinskim kompleksom pogonske snage do 150 kw, a ukoliko ima najmanje pet godina plovidbenog staža u tom svojstvu može da upravlja brodskim mašinskim kompleksom pogonske snage do 300 kw. Član 42 Ovlašćenje za oficira plovidbene straže u mašinskom odjeljenju na brodu sa mašinskim kompleksom pogonske snage do 750 kw, izdaje se pomorcu koji ima: - najmanje 18 godina života; - najmanje 24 mjeseca plovidbenog staža u svojstvu mazača; - potvrdu o završenoj obuci po programu datom u Prilogu D25 ovog pravilnika ili diplomu o položenom stručnom ispitu srednje stručne spreme, obrazovni program - mašinstvo i obrada metala; - ovlašćenja iz čl. 8 i 54 ovog pravilnika; - položen ispit po programu datom u Prilogu C18 ovog pravilnika; i - ispunjava propisane zdravstvene uslove. Ovlašćenje iz stava 1 ovog člana izdaje se sa rokom važenja od pet godina od dana izdavanja. Član 43 Ovlašćenje za upravitelja mašine na brodu sa mašinskim kompleksom pogonske snage do 750 kw, izdaje se pomorcu koji ima: - najmanje 20 godina života; - najmanje 24 mjeseca plovidbenog staža u svojstvu oficira plovidbene straže u mašinskom odjeljenju na brodu sa mašinskim kompleksom pogonske snage do 750 kw; ili - najmanje 12 mjeseci plovidbenog staža u svojstvu najmanje kao oficir plovidbene straže u mašinskom odjeljenju na brodu sa mašinskim kompleksom pogonske snage od 750 kw ili jačim; - ovlašćenja iz čl. 8 i 54 ovog pravilnika; i - ispunjava propisane zdravstvene uslove. Ovlašćenje iz stava 1 ovog člana izdaje se sa rokom važenja od pet godina od dana izdavanja.

62 Član 44 Ovlašćenje za brodskog mehaničara, izdaje se pomorcu koji ima: najmanje 18 godina života; diplomu o položenom stručnom ispitu srednje stručne spreme, obrazovni programmašinstvo i obrada metala u trajanju od najmanje tri godine; ovlašćenja iz člana 8 ovog pravilnika; najmanje šest mjeseci plovidbenog staža na brodu u službi mašine; i ispunjava propisane zdravstvene uslove. Ovlašćenje iz stava 1 ovoga člana izdaje se na neodređeno vrijeme. Član 45 Ovlašćenje za brodskog kuvara, izdaje se pomorcu koji ima: najmanje 18 godina života; diplomu o položenom stručnom ispitu srednje stručne spreme, obrazovni program - kuvar u trajanju od najmanje tri godine i najmanje šest mjeseci plovidbenog staža na radu u brodskoj kuhinji ili osnovno obrazovanje i najmanje 24 mjeseca plovidbe na radu u brodskoj kuhinji; ovlašćenja iz člana 8 ovog pravilnika; i ispunjava propisane zdravstvene uslove. Ovlašćenje iz stava 1 ovoga člana izdaje se na neodređeno vrijeme. 5. Dvonamjenska osposobljenost Član 46 Osnovno ovlašćenje o dvonamjenskoj osposobljenosti (STCW Reg. VII/3), izdaje se pomorcu koji ima dva ovlašćenja iz čl. 14 do 29 ovog pravilnika. U ovlašćenje iz stava 1 ovog člana upisuju se djelatnosti, nivoi odgovornosti, ograničenja i osposobljenost iz oba ovlašćenja na osnovu kojih je pomorcu izdato ovlašćenje o dvonamjenskoj osposobljenosti. Ovlašćenje iz stava 1 ovog člana ne može da bude razlog za smanjenje broja članova posade, niže vrednovanje svakog pojedinog ovlašćenja o osposobljenosti, kao i istovremeno obavljanje više dužnosti na brodu. 6. Pripravnici Član 47 Pripravnici za sticanje zvanja oficira plovidbene straže, oficira plovidbene straže u mašinskom odjeljenju i oficira za elektrotehniku tokom pripravničke službe primjenjuju propisani program obuke na brodu, pod nadzorom i uz praćenje od strane osposobljenog i ovlašćenog oficira. Pripravnici iz stava 1 ovog člana tokom obuke treba da vode pripravnički dnevnik na crnogorskom ili engleskom jeziku na obrascima koje izdaje The International Shipping Federation Ltd Medjunarodna brodska federacija iz Londona ili njihovi zastupnici, koji su usklađeni sa STCW konvencijom. Prije početka pripravničke službe obrazac pripravničkog dnevnika pripravnici ovjeravaju u Kapetaniji.

63 Zapovjednik broda odredjuje oficira odgovornog za nadzor i praćenje rada pripravnika. Pripravnici u toku pripravničke službe treba da provedu najmanje pola dnevnog radnog vremena u službi na straži, pod nadzorom oficira osposobljenog i odredjenog za praćenje i nadzor rada pripravnika i najmanje šest mjeseci na dužnosti plovidbene straže odnosno straže u mašinskom odjeljenju pod nadzorom zapovjednika ili odredjenog oficira. Član plovidbene straže radi sticanja zvanja kormilar i član posade plovidbene straže u mašinskom odjeljenju radi sticanja ovlašćenja mazač, treba da vode dnevnik obuke na obrascu iz stava 2 ovog člana. IV. USLOVI I NAČIN STICANJA POSEBNIH OVLAŠĆENJA 1. Protivpožarna zaštita Član 48 Ovlašćenje za upravljanje gašenjem požara (STCW Reg. VI/3), izdaje se: zapovjedniku broda, upravitelju mašine, prvom oficiru palube, drugom oficiru mašine, oficiru plovidbene straže, oficiru plovidbene straže u mašinskom odjeljenju, oficiru za elektrotehniku, kao i članu posade koji rukovodi operacijama gašenja požara, a koji je: - završio posebnu obuku iz protivpožarne zaštite, po programu datom u Prilogu D31 ovog pravilnika; - položio ispit, po programu datom u Prilogu C 24 ovog pravilnika. Ovlašćenje iz stava 1 ovog člana treba da ima: zapovjednik broda, upravitelj mašine, prvi oficir palube, drugi oficir mašine, oficir plovidbene straže i oficir plovidbene straže u mašinskom odjeljenju i oficir za elektrotehniku. Ovlašćenje iz stava 1 ovog člana izdaje se sa rokom važenja od pet godina od dana izdavanja. 2. Tankeri Član 49 Ovlašćenje o osposobljenosti za rad na tankerima za prevoz nafte i hemikalija (STCW Reg. V/1-1-1), treba da ima: zapovjednik broda, upravitelj mašine, prvi oficir palube, drugi oficir mašine, oficir plovidbene straže, oficir plovidbe straže u mašinskom odjeljenju, oficir za elektrotehniku, i članovi posade tankera, koji učestvuju u poslovima rukovanja teretom i teretnim uređajem broda i vode brigu o teretu, koji imaju: - ovlašćenja iz člana 8 ovog pravilnika; - najmanje tri mjeseca plovidbenog staža na tankeru ili završenu posebnu obuku po programu datom u Prilogu D32 ovog pravilnika; - položen ispit, po programu datom u Prilogu C25 ovog pravilnika. Ovlašćenje iz stava 1 ovog člana izdaje se sa rokom važenja od pet godina od dana izdavanja. Član 50 Ovlašćenje o naprednoj osposobljenosti za rad na tankerima za prevoz nafte (STCW Reg. V/1-1-2), treba da ima: zapovjednik broda, upravitelj mašine, prvi oficir palube, drugi oficir mašine, oficir plovidbene straže, oficir plovidbe straže u mašinskom

64 odjeljenju, oficir za elektrotehniku, kao i drugi članovi posade koji neposredno upravljaju ukrcajem ili iskrcajem ili odgovaraju za prevoz i rukovanje teretom na tankerima za prevoz nafte, koji imaju: - ovlašćenje iz čl. 8 i 49 ovog pravilnika; - najmanje tri mjeseca plovidbenog staža na tankerima za prevoz nafte i završenu posebnu obuku, po programu datom u Prilogu D36 ovog pravilnika; - položen ispit, po programu datom u Prilogu C26 ovog pravilnika. Ovlašćenje iz stava 1 ovog člana izdaje se sa rokom važenja od pet godina od dana izdavanja. Član 51 Ovlašćenje o naprednoj osposobljenosti za rad na tankerima za prevoz hemikalija (STCW Reg. V/1-1-3), treba da ima: zapovjednik broda, upravitelj mašine, prvi oficir palube, drugi oficir mašine, oficir plovidbene straže, oficir plovidbe straže u mašinskom odjeljenju, oficir za elektrotehniku, kao i drugi članovi posade koji neposredno upravljaju ukrcajem ili iskrcajem ili odgovaraju za prevoz i rukovanje teretom na tankerima za prevoz hemikalija, koji imaju: - ovlašćenje iz čl. 8 i 49 ovog pravilnika; - najmanje tri mjeseca plovidbenog staža na tankerima za prevoz hemikalija i završenu posebnu obuku po programu datom u Prilogu D34 ovog pravilnika; - položen ispit po programu datom u Prilogu C27 ovog pravilnika. Ovlašćenje iz stava 1 ovog člana izdaje se sa rokom važenja od pet godina od dana izdavanja. Član 52 Ovlašćenje o osposobljenosti za rad na tankerima za prevoz tečnog gasa (STCW Reg. V/1-2-1), treba da ima: zapovjednik broda, upravitelj mašine, prvi oficir palube, drugi oficir mašine, plovidbene straže, oficir plovidbe straže u mašinskom odjeljenju, oficir za elektrotehniku, i članovi posade tankera koji učestvuju u poslovima rukovanja teretom i teretnim uređajem broda i vode brigu o teretu, koji imaju: - ovlašćenje iz člana 8 ovog pravilnika; - završenu posebnu obuku za upoznavanje tankera za prevoz tečnog gasa po programu datom u Prilogu D33 ovog pravilnika. - položen ispit, po programu datom u Prilogu C28 ovog pravilnika. Ovlašćenje iz stava 1 ovog člana izdaje se sa rokom važenja od pet godina od dana izdavanja. Član 53 Ovlašćenje o naprednoj osposobljenosti za rad na tankerima za prevoz tečnog gasa (STCW Reg. V/1-2-2), treba da ima: zapovjednik broda, upravitelj mašine, prvi oficir palube, drugi oficir mašine, oficir plovidbene straže, oficir plovidbe straže u mašinskom odjeljenju, oficir za elektrotehniku,kao i drugi članovi posade koji neposredno upravljaju ukrcajem ili iskrcajem ili odgovaraju za prevoz i rukovanje teretom na tankerima za prevoz tečnog gasa, koji imaju: - ovlašćenje iz čl. 8 i 52 ovog pravilnika; - najmanje tri mjeseca plovidbenog staža na tankerima za prevoz tečnog gasa i završenu posebnu obuku po programu datom u Prilogu D35 ovog pravilnika; - položen ispit, po programu datom u Prilogu C29 ovog pravilnika.

65 Ovlašćenje iz stava 1 ovog člana izdaje se sa rokom važenja od pet godina od dana izdavanja. 3. Rukovanje sredstvima za spašavanje Član 54 Ovlašćenje za rukovanje čamcem za spasavanje i spasilačkim čamcem, osim brzog spasilačkog čamca (STCW Reg. VI/2-1), izdaje se pomorcu koji ima: - najmanje 18 godina života; - najmanje 12 mjeseci plovidbenog staža ili najmanje šest mjeseci plovidbenog staža i koji je završio posebnu obuku, po programu datom u Prilogu D37ovog pravilnika; - položen ispit, po programu datom u Prilogu C30 ovog pravilnika. Ovlašćenje iz stava 1 ovog člana izdaje se sa rokom važenja od pet godina od dana izdavanja. Član 55 Ovlašćenje za rukovanje brzim spasilačkim čamcem (STCW Reg.VI/2-2), izdaje se pomorcu koji ima: - ovlašćenje iz člana 54 ovog pravilnika; - potvrdu o završenoj posebnoj obuci po programu datom u Prilogu D38 ovog pravilnika; - položen ispit, po programu datom u Prilogu C31 ovog pravilnika. Ovlašćenje iz stava 1 ovog člana izdaje se sa rokom važenja od pet godina od dana izdavanja. 4. Medicinska briga Član 56 Ovlašćenje za vođenje medicinske brige na brodu (STCW Reg. VI/4-2), izdaje se pomorcu koji ima: - ovlašćenje o osposobljenosti iz člana 8 stav 6 ovog pravilnika; - potvrdu o završenoj posebnoj obuci po programu datom u Prilogu D39 ovog pravilnika; - položen ispit, po programu datom u Prilogu C32 ovog pravilnika. Ovlašćenje iz stava 1 ovog člana izdaje se sa rokom važenja od pet godina od dana izdavanja. Ovlašćenje iz stava 1 ovog člana treba da ima: zapovjednik broda, prvi oficir palube i oficir plovidbene straže. Pomorci koji imaju diplomu o položenom ispitu srednje stručne škole, obrazovni program zanimanje nautički ili brodomašinski tehničar ili sertifikat - kadet nautičke ili brodomašinske struke ili uvjerenje o položenim ispitima iz prve dvije godine primijenjenih osnovnih studija nautike ili brodomašinstva ili diplomu primijenjenih osnovnih studija nautike ili brodomašinstva ili diplomu akademskih osnovnih studija pomorskih nauka ili diplomu pomorskog fakulteta za akademski osnovni studijski program»nautika«i»brodomašinstvo«ili diplomu više stručne škole nautički ili brodomašinski smjer, nijesu u obavezi da završe obuku iz stava 1 alineja 1 ovog člana, ako su taj program završili u toku redovnog školovanja, što dokazuju potvrdom te škole.

66 5. Putnički brodovi Član 57 Ovlašćenje o mjerama sigurnosti na putničkom brodu (STCW Reg. V/2) prije preuzimanja dužnosti na putničkom brodu stiče: zapovjednik broda, prvi oficir palube, oficir plovidbene straže, upravitelj mašine, drugi oficir mašine, oficir plovidbene straže u mašinskom odjeljenju i član posade putničkog broda koji je završio posebnu obuku, po program datom u Prilogu D40 ovog pravilnika i položio ispit za izdavanje takvog ovlašćenja po program datom u Prilogu C33 ovog pravilnika. Program iz stava 1 ovog člana sadrži: - upravljanje grupama ljudi u vanrednim situacijama na putničkim brodovima (STCW Reg. V/2-4) treba da savlada: zapovjednik broda, prvi oficir palube, oficir plovidbene straže, upravitelj mašine, drugi oficir mašine, oficir plovidbene straže u mašinskom odjeljenju i drugi članovi posade koji su prema rasporedu za uzbunu zaduženi za pružanje pomoći putnicima na brodu; - sporazumijevanje u vanrednim situacijama i korišćenje ličnih sredstava za spašavanje (STCW Reg. V/2-5) treba da savlada lice koje pruža vanredne usluge putnicima u putničkim prostorijama putničkog broda u skladu sa posebnim dužnostima i odgovornostima na brodu; - sigurnost putnika, tereta i cjelovitosti trupa na RO/RO putničkom brodu (STCW Reg. V/2-7) treba da savlada: zapovjednik broda, prvi oficir palube, upravitelj mašine, drugi oficir mašine i drugi članovi posade koji su neposredno odgovorni za ukrcaj i iskrcaj putnika, ukrcaj, iskrcaj i osiguranje tereta odnosno zatvaranje otvora na trupu; - upravljanje ponašanjem ljudi u vanrednim situacijama na putničkom brodu (STCW Reg. V/2-6) treba da savlada: zapovjednik broda, prvi oficir palube, upravitelj mašine, drugi oficir mašine i drugi članovi posade koji su neposredno odgovorni za sigurnost putnika u vanrednim situacijama. Zapovjedniku broda i drugim članovima posade koji su završili jedan od djelova programa iz stava 2 ovog člana u posebnom ovlašćenju o osposobljenosti, upisuju se i ti završeni programi. Ovlašćenje iz stava 1 ovog člana izdaje se sa rokom važenja od pet godina od dana izdavanja. 6. Rad sa opasnim teretima Član 58 Ovlašćenje za rad sa opasnim teretima (STCW Reg. B-V/b, B-V/c), izdaje se: zapovjedniku broda, prvom oficiru palube, kao i drugim članovima posade koji su odgovorni za rukovanje opasnim teretom u skladu sa Međunarodnim pomorskim pravilnikom o opasnim teretima (IMDG Code) i Priručnikom o prevozu opasnih tereta u rasutom stanju (MHB), koji je: - završio posebnu obuku, po programu datom u Prilogu D41 ovog pravilnika; - položio ispit po programu datom u Prilogu C34 ovog pravilnika. Ovlašćenje iz stava 1 ovog člana izdaje se sa rokom važenja od pet godina od dana izdavanja.

67 V. Radarski i ARPA uređaji Član 59 Potvrda o osposobljenosti za korišćenje radarskog uređaja izdaje se pomorcu koji ima: završenu posebnu obuku za korišćenje radarskog uređaja po programu datom u Prilogu D-13 ovog pravilnika ili je taj program završio tokom redovnog školovanja u pomorskoj školi što dokazuje potvrdom te škole. Potvrda iz stava 1 ovog člana izdaje se na crnogorskom i engleskom jeziku na neodređeno vrijeme. Član 60 Potvrda o osposobljenosti za opažanje i ucrtavanje radarskim uređajem i korišćenje ARPA uređaja na radnom nivou izdaje se pomorcu koji ima: završenu posebnu obuku za opažanje i korišćenje radarskog uređaja po programu datom u Prilogu D14 ovog pravilnika ili je taj program završio tokom redovnog školovanja u pomorskoj školi što dokazuje potvrdom te škole. Potvrda iz stava 1 ovog člana izdaje se na crnogorskom i engleskom jeziku na neodređeno vrijeme. Član 61 Potvrda o osposobljenosti za opažanje i ucrtavanje radarskim uređajem i korišćenje ARPA uređaja na upravljačkom nivou izdaje se pomorcu koji ima: završenu posebnu obuku za opažanje i ucrtavanje radarskim uređajem i korišćenje ARPA uređaja po programu datom u Prilogu D15 ovog pravilnika ili je taj program završio tokom redovnog školovanja u pomorskoj školi što dokazuje potvrdom te škole; - potvrdu iz člana 60 ovog pravilnika. Potvrda iz stava 1 ovog člana izdaje se na crnogorskom i engleskom jeziku na neodređeno vrijeme. VI. Upravljanje resursima Član 62 Potvrda o osposobljenosti za upravljanje resursima na mostu izdaje se pomorcu koji ima: završenu posebnu obuku po programu datom u Prilogu D16 ovog pravilnika, ili je taj program završio tokom redovnog školovanja u pomorskoj školi što dokazuje potvrdom te škole. Potvrda iz stava 1 ovog člana izdaje se na crnogorskom i engleskom jeziku na neodređeno vrijeme. Član 63 Potvrda o osposobljenosti za upravljanje resursima u brodskom mašinskom kompleksu izdaje se pomorcu koji ima: završenu posebnu obuku po programu datom u Prilogu D17 ovog pravilnika, ili je taj program završio tokom redovnog školovanja u pomorskoj školi što dokazuje

68 potvrdom te škole. Potvrda iz stava 1 ovog člana izdaje se na crnogorskom i engleskom jeziku na neodređeno vrijeme. Član 64 Potvrda o osposobljenosti za rukovođenje i timski rad na brodu, izdaje se pomorcu koji ima: završenu posebnu obuku po programu datom u Prilogu D18 ovog pravilnika, ili je taj program završio tokom redovnog školovanja u pomorskoj školi što dokazuje potvrdom te škole. Potvrda iz stava 1 ovog člana izdaje se na crnogorskom i engleskom jeziku na neodređeno vrijeme. VII. Elektronske karte Član 65 Potvrda o osposobljenosti za korišćenje ECDIS sistema za prikaz elektronskih karata izdaje se pomorcu koji ima: završenu posebnu obuku po programu datom u Prilogu D19 ovog pravilnika, ili je taj program završio tokom redovnog školovanja u pomorskoj školi što dokazuje potvrdom te škole. Potvrda iz stava 1 ovog člana izdaje se na crnogorskom i engleskom jeziku na neodređeno vrijeme. VIII. BEZBJEDNOSNA ZAŠTITA Član 66 Ovlašćenje za oficira odgovornog za bezbjednost broda (STCW Reg. VI/5), izdaje se pomorcu koji ima: - najmanje 18 godina života; - najmanje ovlašćenje za obavljanje poslova na radnom nivou ogovornosti; - potvrdu o završenoj posebnoj obuci za oficira odgovornog za bezbjednost broda, po programu datom u Prilogu D42 ovog pravilnika; - položen ispit, po programu datom u Prilogu C35 ovog pravilnika. Ovlašćenje iz stava 1 ovog člana izdaje se sa rokom važenja od pet godina od dana izdavanja. Član 67 Ovlašćenje za pomorce kojima su dodijeljene bezbjednosne dužnosti (STCW Reg. VI/6-2), izdaje se pomorcu koji ima: - najmanje 18 godina života; - potvrdu o završenoj bezbjednosnoj obuci za pomorce kojima su dodijeljenje bezbjednosne duznosti, po programu datom u Prilogu D43 ovog pravilnika; - položen ispit, po programu datom u Prilogu C36 ovog pravilnika. Ovlašćenje iz stava 1 ovog člana izdaje se sa rokom važenja od pet godina od dana izdavanja.

69 Član 68 Ovlašćenje za lice odgovorno za bezbjednost u društvu, izdaje se licu koje ima: - najmanje 18 godina života; - potvrdu o završenoj posebnoj obuci za lice odgovorno za bezbjednost u društvu, po programu datom u Prilogu D44 ovog pravilnika; - položen ispit, po programu datom u Prilogu C37 ovog pravilnika. Ovlašćenje iz stava 1 ovog člana izdaje se sa rokom važenja od pet godina od dana izdavanja. Član 69 Ovlašćenje za lice odgovorno za bezbjednost u luci, izdaje se licu koje ima: - najmanje 18 godina života; - diplomu primijenjenih osnovnih studija ili diplomu akademskih osnovnih studija, struka pomorska; - najmanje tri godine radnog iskustva u struci na poslovima sa školskom spremom iz alineje 2 ovog člana; - potvrdu o završenoj posebnoj obuci za lice odgovorno za bezbjednost u luci, po programu datom u Prilogu D45 ovog pravilnika; - položen ispit, za po programu datom u Prilogu C38 ovog pravilnika. Ovlašćenje iz stava 1 ovog člana izdaje se sa rokom važenja od pet godina od dana izdavanja. Ovlašćenje za bezbjednosnu obuku za osoblje luke, izdaje se licu koje ima: - najmanje 18 godina života; - potvrdu o završenoj posebnoj obuci za bezbjednosnu obuku za osoblje luke, po programu datom u Prilogu D45 a ovog pravilnika; - položen ispit, po programu datom u Prilogu C38 a ovog pravilnika. Ovlašćenje iz stava 1 ovog člana izdaje se sa rokom važenje od pet godina od dana izdavanja. IX. OBUKA ZA STICANJE OVLAŠĆENJA Član 70 Obuku pomoraca, radi izdavanja ovlašćenja propisanih ovim pravilnikom, sprovode pomorske školske ustanove odnosno centri za obuku pomoraca koji ispunjavaju propisane uslove u pogledu kvalifikacija osoblja, sistema menadžmenta (upravljanja) kvalitetom, prostorija, uređaja i opreme, literature i dr. Rješenje o ispunjavanju uslova iz stava 1 ovog člana izdaje organ državne uprave nadležan za poslove pomorstva (u daljem tekstu: Ministarstvo). Lista ovlašćenih pomorskih školskih ustanova odnosno centara za obuku pomoraca koji obavljaju određenu obuku ističe se na oglasnim tablama u Kapetanijama. Ako pomorska školska ustanova odnosno centar za obuku pomoraca ne ispunjava uslove iz stava 1 ovog člana, Ministarstvo donosi rješenje o neispunjavanju uslova. Rješenje iz stava 4 ovog člana konačno je u upravnom postupku. Zahtjev za izdavanje rješenja iz stava 2 ovog člana pomorske školske ustanove odnosno centri za obuku podnose za svaki program obuke koji će sprovoditi.

70 Član 71 Zahtjev za izdavanje rješenja o ispunjavaju uslova sadrži naročito: 1) popis osoblja koje izvodi teorijsku nastavu odnosno praktičnu obuku (ime i prezime), godine starosti, stručnu spremu, ovlašćenje o osposobljenosti, odnosno posebnoj osposobljenosti, nastavno ili naučno zvanje kao i radno iskustvo; 2) opis prostorija, njihov broj i površinu; 3) uređaje i opremu potrebnu za sprovođenje programa obuke; 4) nastavne planove i programe po kojima će se izvoditi obuka, na crnogorskom i engleskom jeziku; 5) simulatore sa tehničkim karakteristikama, ako je programom obuke predviđeno da se ona vrši na simulatoru; 6) popis literature (udžbenika, uputstava, priručnika, nastavnih filmova i drugih potrebnih publikacija); 7) plan upisa, termine obuke i broj kandidata u pojedinim terminima. Član 72 Pomorske školske ustanove odnosno centri za obuku pomoraca izdaju potvrdu kandidatu da je završio obuku, odnosno posebnu obuku na Obrascu 1 koji je sastavni dio ovog pravilnika. Član 73 Pomorske školske ustanove odnosno centri za obuku pomoraca ispunjavaju uslove u pogledu osoblja koje izvodi teorijsku nastavu i/ili praktičnu obuku ako imaju najmanje: - zvanje i ovlašćenje za koje se obuka izvodi u skladu sa odgovarajućim IMO Model kursom; - završenu posebnu obuku po programu datom u Prilogu D76 ovog pravilnika, osim akademskog osoblja pomorske skolske ustanove visokog obrazovanja i nastavnika pomorske školske ustanove srednjeg stručnog obrazovanja; - iskustvo u sprovođenju obuke; Pomorske školske ustanove odnosno centri za obuku pomoraca imaju obavezu praćenja domaće i međunarodne pomorske zakonske regulative, pomorskih standarda, tehničko-tehnološke i druge izmjene u pomorstvu. Iskustvo iz stava 1 alineja 3 ovog člana imaju lica koja u svojstvu zamjenika osoblja učestvuju u najmanje 10 rokova obuke ili sa najmanje 100 kandidata u obuci. Član 74 Pomorske školske ustanove odnosno centri za obuku pomoraca ispunjavaju uslove za sprovođenje programa obuke za izdavanje potvrda iz čl. 15 do 20, čl. 59 do 61, i člana 65 ovog pravilnika ako, pored opreme potrebne za sprovođenje zahtijevanog programa obuke, raspolažu i: 1) uređajem za radarsku simulaciju plovidbe broda, uz prikaze relativnog i stvarnog kretanja, simuliranje stvarnog, vremenski uslovljenog okruženja, dva kandidatska mjesta sopstvenog broda, parametre za najmanje 20 ciljanih plovnih objekata i odgovarajuća sredstva veze, u skladu sa preporukama IMO-a; 2) uređajem za ARPA simulaciju uz mogućnost ručnog i automatskog prihvata cilja, obavještenja o prethodno pređenom putu, primjenu područja koja treba

71 izbjegavati, vektorsko grafičku vremensku tablicu podataka i mogućnost probnih manevara, u skladu sa preporukama IMO-a; 3) mogućnošću upotrebe broda za praktično uvježbavanje kandidata (ugovor sa pomorskom kompanijom i sl.); 4) uredjajem za simulaciju ECDIS uredjaja (realnim ECDIS uredjajem) koji ima mogućnost simulacije kretanja broda, prikaza rasterskih i vektorskih karata u North Up, Course Up i Head Up orjentaciji, mogucnost izvodjenja planiranja putovanja grafickom i tabelarnom metodom, izvodjenja automatskih i ručnih korekcija rasterskih i vektorskih karata, automatskog i ručnog unosa pozicija i zapisa u elektonski brodski dnevnik, mogućnošću izrade i korišćenja korisničkih karata, prikaza radarske slike, AIS i ARPA informacija na ECDIS-u/elektronskoj karti, importa i eksporta ruta, planova, dnevnika i ostalih korisničkih informacija; 5) simulatorom komandnog mosta sa realnim kontrolama nekoliko matematičkih modela brodova uz upotrebu Radar/ARPA i ECDIS za sprovodjenje procedura rukovodjenja resursima na mostu za ovlašćenje iz člana 62 ovog pravilnika; 6) simulatorom brodskog mašinskog prostora sa realnim kontrolama sistema mašinskog postrojenja nekoliko matematičkih modela brodova za sporovodjenje procedura rukovodjenja resursima u brodskom masinskom postrojenju za ovlašćenje iz člana 63 ovog pravilnika. Član 75 Pomorske školske ustanove i centri za obuku pomoraca ispunjavaju uslove za sprovođenje programa obuke za sticanje ovlašćenja iz čl. 32 do 34 ovog pravilnika ako, pored opreme potrebne za sprovođenje zahtijevanog programa obuke raspolažu i mogućnošću rada ili simuliranja rada VHF, VHF/DSC, NAVTEX, EPIRB, SART, AIS- SART, INMARSAT B ili Fleet 77, INMARSAT C, MF/HF NBDP, MF/HF-DSC i veze putem štampanog teksta, u skladu sa važećim preporukama IMO - a, a za sprovođenje programa obuke za sticanje ovlašćenja iz čl. 33 i 34 ovog pravilnika raspolaže samo mogućnošću rada ili simuliranja rada VHF, VHF/DSC, NAVTEX, EPIRB, SART, AIS- SART u skladu sa preporukama IMO-a. Član 76 Pomorskim školskim ustanovama odnosno centrima za obuku pomoraca koji ispunjavaju uslove iz čl. 70 do 75 ovog pravilnika Ministarstvo izdaje rješenje o ispunjavanju uslova sa rokom važenja od pet godina od dana izdavanja. Član 77 Pomorske školske ustanove odnosno centri za obuku pomoraca treba da Ministarstvu dostave podatke o promjenama u pogledu uslova potrebnih za dobijanje rješenja o ispunjavanju uslova za sprovođenje programa obuke. Pored podataka iz stava 1 ovog člana pomorske školske ustanove odnosno centri za obuku pomoraca treba da Ministarstvu dostave: - godišnji izvještaj o nezavisnoj provjeri sistema kvaliteta, u roku od 15 dana nakon obavljene provjere; - izvještaj o provjeri drugih zemalja potpisnica STCW Konvencije, najkasnije u roku od 15 dana od dana provjere, uz obavezu administracije zemlje potpisnice STCW Konvencije da najavi svoju posjetu najmanje 10 dana prije namjeravane provjere;

72 - analizu rada i izvještaj o standardu sistema kvaliteta koji se postiže u obuci pomoraca, svake godine. Najava obuke vrši se dva dana prije početka obuke, dok podatke o vremenu i trajanju obuke, imenima nastavnika koji izvode teorijsku nastavu i praktičnu obuku kao i o broju kandidata, pomorske školske ustanove odnosno centri za obuku pomoraca Kapetaniji dostavljaju na dan pocetka obuke. Član 78 Pomorske školske ustanove u dijelu odobrene obuke i centri za obuku pomoraca su pod nadzorom Ministarstva. Ako se prilikom provjere iz stava 1 ovog člana, utvrdi da neki od uslova nije ispunjen, odnosno da standard kvaliteta obuke nije zadovoljavajući, Ministarstvo će u rješenju iz člana 76 ovog pravilnika ograničiti vrstu obuke ili će donijeti rješenje o oduzimanju tog rješenja. Rješenje iz stava 2 ovog člana konačno je u upravnom postupku i protiv njega se može pokrenuti upravni spor. X. ISPITI I IZDAVANJE OVLAŠĆENJA Član 79 Pomorac podnosi Kapetaniji zahtjev za polaganje ispita za sticanje zvanja. Uz zahtjev iz stava 1 ovog člana, prilažu se dokazi o: 1) Identitetu (lična karta, pasoš, i sl.); 2) školskoj odnosno stručnoj spremi, završenoj obuci ili posebnoj obuci, propisanoj za sticanje određenog zvanja; 3) plovidbenom stažu; 4) zdravstvenoj sposobnosti. Uz zahtjev za polaganje odgovarajućeg ispita pripravnik prilaže pripravnički dnevnik iz člana 47 ovog pravilnika. Ako Kapetanija utvrdi da su ispunjeni propisani uslovi donosi zaključak o upućivanju na ispit podnosiocu zahtjeva, vremenu i mjestu polaganja ispita, a ako nijesu ispunjeni propisani uslovi, donosi rješenje o odbijanju zahtjeva. Protiv rješenja iz stava 3 ovog člana može se izjaviti žalba Ministarstvu u roku od 15 dana od dana prijema rješenja. Član 80 Ispit za sticanje zvanja pomorci polažu pred ispitnom komisijom koju obrazuje Ministarstvo (u daljem tekstu: Komisija). Predsjednika, članove, ispitivače i njihove zamjenike i sekretara Komisija, imenuje Ministarstvo na period od četiri godine. Predsjednika, članove Komisije, ispitivače i njihove zamjenike određuju se iz reda stručnih članova Komisije za svaku službu pojedinačno. U slučaju potrebe predsjednik Komisije može za određeni predmet imenovati ispitivača od lica van sastava Komisije, o čemu obavještava Ministarstvo. Član Komisije ili ispitivač ne može ispitivati kandidate iz predmeta za koji je sprovodio obuku. Predsjednik Komisije podnosi dokaze da su ispunjeni uslovi iz člana 79 ovog pravilnika.

73 Član 81 Članovi Komisije i ispitivači moraju imati najmanje: - zvanje i posebno ovlašćenje na nivou odgovornosti za koje se ispit sprovodi; - iskustvo u radu u ispitnim komisijama; - završenu posebnu obuku, po programu datom u Prilogu D75 ovog pravilnika osim ispitivača akademskog osoblja pomorske školske ustanove visokog obrazovanja i nastavnika pomorske školske ustanove srednjeg stručnog obrazovanja. Članovi Komisije i ispitivači moraju pratiti propise, tehnološke i druge izmjene u pomorstvu. Obavezu praćenja domaće i međunarodne pomorske regulative, pomorskih standarda, tehničko-tehnološke i druge izmjene u pomorstvu iz stava 2 ovog člana dokazuju se učešćem i/ili uspješnim završetkom relevantnih obuka i/ili predavanja, čiju organizaciju sprovodi Ministarstvo. Iskustvo iz stava 1 alineja 2 ovog člana imaju lica koja su u svojstvu zamjenika člana Komisije ili ispitivača učestvovala u radu Komisije u najmanje tri ispitna roka ili sa najmanje 30 kandidata.za ispite iz oblasti grupe predmeta koji nijesu uže pomorske struke, kao sto su:pomorsko pravo, engleski jezik, medicina i drugi slični ispiti, članovi Komisije i ispitivači mogu imati zvanje akademskog osoblja pomorske školske ustanove visokog obrazovanja i nastavnika pomorske školske ustanove srednjeg stručnog obrazovanja. Članovi Komisije i ispitivači učestvuju u izradi i praćenju programa za polaganje ispita datih u Prilogu C ovog pravilnika, o čemu jedan put godišnje dostavljaju Ministarstvu izvještaj o usklađenosti sa važećim propisima. Član 82 Komisiju za svaki ispit čine predsjednik i dva člana. Izuzetno od stava 1 ovog člana, Komisiju za sticanje ovlašćenja iz čl. 15 i 24 ovog pravilnika čine predsjednik i četiri člana. Komisija u svom sastavu mora imati najmanje dva člana koji su stekli najviše zvanje u vršenju poslova na brodu za koje kandidat polaže ispit. Predsjednik i članovi Komisije mogu istovremeno biti i ispitivači iz predmeta uže pomorske struke. Ako je broj predmeta veći od broja članova Komisije, predsjednik Komisije će odrediti odgovarajući broj ispitivača. Član 83 Ispiti za sticanje zvanja kod kojih program i način provjere osposobljenosti zahtjeva posebnu tehničku opremu ili pomagala održavaju se u prostorijama pomorske školske ustanove odnosno centra za obuku pomoraca. Član 84 Rokovi za polaganje ispita za sticanje zvanja mogu biti redovni i vanredni. Redovne rokove za polaganje ispita utvrđuje predsjednik Komisije za svaku kalendarsku godinu.

74 Vanredne rokove za polaganje ispita može odrediti predsjednik Komisije na zahtjev brodara, agencije ovlašćene za posredovanje pri zapošljavanju pomoraca ili najmanje pet kandidata. Član 85 Ispit za sticanje određenog zvanja i način polaganja tog ispita utvrđuje se programom koji je dat u Prilogu C ovog pravilnika. Pojedini predmeti na ispitu polažu se pismeno, usmeno i praktično. Za ispitne predmete gdje je moguće uraditi adekvatan program, usmeni dio ispita se može polagati putem testa i na računaru. Komisija na predlog ispitivača utvrđuje listu pitanja po svakom predmetu koji kandidat polaže usmeno i praktično u skladu sa programom iz stava 1 ovog člana. Vrijeme izrade pismenog rada određuje Komisija i ne može biti kraće od dva niti duže od četiri sata. Izradi pismenog rada prisustvuje član Komisije odnosno ispitivač koji je dao zadatak kao i sekretar Komisije. Dio ispita koji je u programu iz stava 1 ovog člana označen kao praktični mora se održati na opremljenom brodu koji odredi predsjednik Komisije, a izuzetno može se održati u odgovarajuće opremljenim prostorijama sa namjenskim uređajima i na simulatoru. Član 86 Ocjena uspjeha kandidata iz svakog predmeta na ispitu je zadovoljio-la ili nije zadovoljio-la, a ocjena cjelokupnog ispita je položio-la ili nije položio-la koji se izdaje na Obrascu 2 koji je sastavni dio ovog pravilnika. Član 87 Smatra se, za kandidata koji odustane od prijavljenog ili započetog polaganja ispita ili popravnog dijela ispita, da ispit nije položio. Započeto polaganje ispita može se odložiti na zahtjev kandidata ako je zbog bolesti ili drugih opravdanih razloga spriječen da nastavi polaganje ispita. O zahtjevu iz stava 2 ovog člana odlučuje Komisija. Kandidat može nastaviti polaganje ispita najkasnije u roku do 12 mjeseci od dana donošenja odluke o odlaganju ispita. Ako kandidat ne nastavi polaganje ispita u roku iz stava 4 ovog člana smatraće se da ispit nije položio. Kandidat koji nije pokazao dovoljan uspjeh iz pismenog dijela ispita nema pravo da polaže usmeni ili praktični dio ispita. Član 88 Po završetku ispitivanja Komisija utvrđuje ocjenu iz svakog predmeta i konačnu ocjenu, saopštava kandidatu rezultat polaganja ispita i daje kraće obrazloženje odluke Komisije, i u roku od osam dana izdaje potvrdu o uspjehu na ispitu koju potpisuju predsjednik i sekretar Komisije. Ako se kandidat upućuje na popravni ispit potvrda sadrži vrijeme i mjesto polaganja popravnog ispita. Potvrda o uspjehu na ispitu iz stava 1 ovog člana izdaje se na Obrascu A koji je sastavni dio ovog pravilnika.

75 Član 89 O polaganju ispita vodi se zapisnik u koji se unosi: ime predsjednika, imena članova Komisije i ispitivača, naziv predmeta, uspjeh iz svakog predmeta, kao i konačna ocjena. Zapisnik o polaganju ispita vodi sekretar, a potpisuju ga predsjednik, članovi Komisije, ispitivači i sekretar Komisije. Član 90 Kandidat ima pravo da uloži pismeni prigovor u roku od tri dana od dana izdavanja potvrde o uspjehu. Ako Komisija koja je donijela odluku, utvrdi da je prigovor dozvoljen i blagovremen predsjednik Komisije obrazuje bez odlaganja posebnu komisiju koja sprovodi ponovni ispit najkasnije u roku od tri dana od dana podnošenja prigovora. Protiv odluke posebne komisije može se izjaviti žalba Ministarstvu u roku od osam dana od dana prijema žalbe. Član 91 Popravni ispit za sticanje zvanja iz čl. 15 do 22, čl. 24 do 31, čl. 36 do 41 i člana 42 ovog pravilnika može se polagati iz najviše tri predmeta i to po isteku 30 dana od dana završetka ispitnog roka. Popravni ispit za sticanje zvanja iz čl. 32 do 34 i čl. 66 do 69 može se polagati po isteku 15 dana od dana polaganja ispita, a popravni ispit iz čl. 48 do 58 ovog pravilnika može se polagati po isteku sedam dana od dana polaganja ispita. Popravni ispit se polaže pred istom ispitnom Komisijom. Ako kandidat iz najmanje jednog predmeta nije zadovoljio-la smatra se da nije položio-la popravni ispit, odnosno cjelokupni ispit. Kandidat koji ne položi cijeli ispit za sticanje zvanja iz čl. 15 do 22, čl. 24 do 31, čl. 36 do 41 i člana 42 ovog pravilnika može ponovo polagati ispit po isteku tri mjeseca od dana početka polaganja ispita (u ispitnom roku). Član 92 Administrativne poslove za održavanja ispita obavlja Kapetanija. Troškove polaganja ispita snosi kandidat. Predsjednik, članovi Komisije, ispitivači i njihovi zamjenici, kao i sekretar Komisije imaju pravo na naknadu. Visina naknade iz stava 3 ovog člana utvrđuje se Rješenjem o obrazovanju komisije. Član 93 Nakon položenog ispita pomorac podnosi Kapetaniji zahtjev za izdavanje ovlašćenja. Uz zahtjev za izdavanje ovlašćenja iz stava 1 ovog člana prilaže se potreban broj fotografija i dokazi o: 1) Identitetu (lična karta, pasoš i sl.); 2) zdravstvenoj sposobnosti; 3) stručnoj spremi, obuci ili posebnoj obuci propisanoj za sticanje određenog zvanja; 4) položenom ispitu za određeno zvanje, ako je ispit propisan; 5) plovidbenom stažu.

76 Ako Kapetanija utvrdi da su ispunjeni uslovi propisani ovim pravilnikom izdaje odgovarajuće ovlašćenje, odnosno ako utvrdi da nijesu ispunjeni uslovi donijeće rješenje o odbijanju zahtjeva. Član 94 Zdravstvena sposobnost iz člana 93 stav 2 tačka 2 ovog pravilnika dokazuje se uvjerenjem o zdravstvenoj sposobnosti koje izdaje ovlašćena zdravstvena ustanova. Član 95 Plovidbeni staž treba da je ostvaren na odgovarajućoj vrsti broda i u svojstvu koje je propisano za ovlašćenje o osposobljenosti a dokazuje se: 1) ovjerenim podacima u pomorskoj knjižici, odnosno potvrdom brodara, ako je pomorac bio ukrcan na brodu domaće zastave; 2) originalnom dokumentacijom stranih pomorsko-upravnih organa,stranih pomorskih kompanija, potvrdom od strane agencije koja je posredovala pri ukrcaju pomorca i uvidom u putnu ispravu, ako je pomorac bio ukrcan na brodu strane zastave. Pripravniku za sticanje zvanja oficira plovidbene straže, kao plovidbeni staž, priznaje se vrijeme provedeno na brodu dok se brod nalazio na popravci u trajanju od najviše dva mjeseca, a pripravniku za sticanje zvanja oficira plovidbene straže u mašinskom odjeljenju i oficira za elektrotehniku u trajanju od najviše četiri mjeseca. Vrijeme provedeno na brodu dok se brod nalazio u raspremi ne priznaje se u plovidbeni staž. XI. OBNAVLJANJE OVLAŠĆENJA Član 96 Osnovna ovlašćenja koja se izdaju sa rokom važenja od pet godina od dana izdavanja, obnavljaju se za isti period, ako je imalac ovlašćenja zdravstveno sposoban i ako ispunjava sljedeće uslove: - ima ukupno najmanje godinu dana plovidbenog staža tokom prethodnih pet godina na dužnostima iz tog ovlašćenja; ili - ima najmanje godinu dana radnog staža tokom prethodnih pet godina na poslovima lučkog kapetana, inspektora sigurnosti plovidbe, inspektora organa uprave nadležnog za poslove pomorske sigurnosti, GMDSS operatora na pomorskoj obalnoj radio stanici, inspektora Priznate organizacije, inspektora u pomorskoj administraciji druge države zastave, nautičkog ili tehničkog inspektora u pomorskoj kompaniji, auditora u oblasti pomorstva, pilota, člana ispitne Komisije za sticanje ovlašćenja o osposobljenosti, profesora teorijske i praktične nastave u pomorskoj školskoj ustanovi ili instruktora-nastavnika teorijske i praktične obuke, odnosno posebne obuke; ili - je završio obuku, po programu datom u Prilogu D46 do D59 i D77 do D81 ovog pravilnika i položio ispit po programu datom u Prilogu C39 do C52 i C68 do C72 ovog pravilnika. Zapovjedniku broda i upravitelju mašine, priznaje se plovidbeni staž ostvaren u svojstvu prvog oficira palube odnosno drugog oficira mašine. Član 97 Posebna ovlašćenja koja se izdaju sa rokom važenja od pet godina obnavljaju se za isti period, ako je imalac ovlašćenja zdravstveno sposoban i ako ispuni sljedeće uslove:

77 - ima ukupno godinu dana plovidbenog staža iz člana 96 ovog pravilnika za koji se zahtijeva to posebno ovlašćenje ili je završio posebnu obuku za sticanje tog ovlašćenja, po programu datom u Prilogu D60 do D74 ovog pravilnika; - položio ispit za izdavanje tog ovlašćenja, po programu datom u Prilogu C53 do C67 ovog pravilnika. XII. PRIZNAVANJE I ZAMJENA OVLAŠĆENJA Član 98 Ovlašćenje izdato od nadležnog organa druge države potpisnice STCW Konvencije priznaje se u Crnoj Gori pod uslovom uzajamnosti i ekvivalentnosti do donošenja propisa kojim će se urediti to priznavanje. Pojedino ovlašćenje iz stava 1 ovog člana priznaje se, na zahtjev pomorca, ako su ispunjeni svi zahtjevi i uslovi propisani za izdavanje takvog ovlašćenja, u skladu sa odredbama ovog pravilnika. Ako se utvrdi da diploma, potvrda ili drugi dokazi u obrazovanju ili standardi obuke, kao i uslovi za izdavanje ovlašćenja u državi koja je izdala ovlašćenje ne odgovaraju uslovima propisanim ovim pravilnikom, pomorac se može uputiti na dodatno obrazovanje i/ili obuku, dodatni plovidbeni staž i polaganje odgovarajućih ispita prema odgovarajućem programu iz Priloga C ili D ovog pravilnika. Ovlašćenja izdata od strane država koje nijesu potpisnice STCW Konvencije sa izmjenama i dopunama i nijesu na popisu zemalja u skladu sa odredbama Pravila I/7 STCW Konvencije neće se priznati u Crnoj Gori. Priznavanje ovlašćenja potvrđuje se ovjerom (Endorsement-Propis I/10), koja se izdaje na obrascu propisanom u Prilogu A-IV koji je sastavni dio ovog pravilnika. Postupak priznavanja ovlašćenja vodi Kapetanija koja može podnosiocu zahtjeva iz stava 1 ovog člana ukoliko ispunjava sve uslove, izdati potvrdu - uvjerenje o prijemu zahtjeva, koja važi najduže tri mjeseca od dana izdavanja i ne može produžiti niti izdati druga potvrdu - uvjerenje o prijemu zahtjeva. Član 99 Kapetanija koja je izdala ovlašćenje koje je nestalo ili oštećeno, na zahtjev pomorca izdaće novo ovlašćenje. Ako je nestanak ili oštećenje ovlašćenja nastao u inostranstvu, imalac to prijavljuje najbližem diplomatskom ili konzularnom predstavništvu Crne Gore, a nakon povratka, Kapetaniji iz stava 1 ovog člana u roku od 15 dana od dana povratka. Nestalo ili oštećeno ovlašćenje imalac oglašava nevažećim. Kapetanija koja je izdala nestalo ili oštećeno ovlašćenje izdaće na zahtjev pomorca novo ovlašćenje. Rok važenja ovlašćenja iz stava 4 ovog člana ne može biti duži od roka važenja nestalog ili oštećenog ovlašćenja. XIII. UPISNIK OVLAŠĆENJA Član 100 O izdatim ovlašćenjima vode se Upisnici o osnovnim i posebnim ovlašćenjima (u daljem tekstu: Upisnici ovlašćenja). Upisnike ovlašćenja vodi Kapetanija koja izdaje ovlaščenja.

78 Član 101 Upisnici ovlašćenja sadrže naročito: 1) podatke o imaocu ovlašćenja (ime pomorca, datum rođenja, državljanstvo, pol i zdravstveno stanje); 2) podatke o ovlašćenju (broj ovlašćenja, datum izdavanja, STCW oznaku, rok važenja, brodska djelatnost, nivo odgovornosti, moguća ograničenja, osposobljenost i ovjeru -Endorsement); 3) broj pomorske knjižice u koju se upisuje ovlašćenje. Član 102 Podaci iz Upisnika ovlašćenja izdaju se na zahtjev brodara, nadležnih organa druge države ili fizičkih ili pravnih lica koja dokažu pravni interes. XIV. ODUZIMANJE OVLAŠĆENJA Član 103 Kapetanija donosi rješenja o oduzimanju ovlašćenja ili o oduzimanju ovjere (Endorsement), ako: 1) je imalac stekao ovlašćenja na osnovu falsifikovanih isprava; 2) ovlašćenje ne odgovara službenoj evidenciji iz Upisnika ovlašćenja; 3) je imalac ovlašćenja trajno zdravstveno nesposoban. Ako se u prekršajnom ili krivičnom postupku pomorcu izrekne zaštitna mjera o oduzimanju ovlašćenja, odgovarajuća bilješka će se unijeti u Upisnik ovlašćenja. XV. PRELAZNE I ZAVRŠNE ODREDBE Član 104 Kapetanija će na zahtjev pomorca u službi palube kome je izdato određeno ovlašćenje po propisima koji su bili na snazi do donošenja ovog pravilnika, uz priložena ovlašćenja izdati osnovna ovlašćenja, i to: 1) kormilaru ovlašćenje kormilara (STCW Reg. II/5), ako ima ovlašćenja za obavljanje poslova: traganja, spašavanja i opstanka na moru, rukovanja sredstvima za spašavanje, protivpožarne zaštite i pružanja prve medicinske pomoći; 2) članu plovidbene straže (STCW Reg. II/4): ovlašćenje kormilara, ako ima ovlašćenja za obavljanje poslova,osnovne sigurnosti na brodu, pružanje prve medicinske pomoći i rukovanja sredstvima za spašavanje; 3) brodovođi ograničene plovidbe: ovlašćenje za zapovjednika na brodu do 100 BT u maloj obalnoj plovidbi, ako pored uslova iz tač. 1 ili 2 ovog člana ima završenu posebnu obuku za opažanje i ucrtavanje radarskim uređajem i ovlašćenje za GMDSS radio-operatora sa ograničenim ovlašćenjem; 4) zapovjedniku broda do 200 BT u nacionalnoj povidbi: ovlašćenje za zapovjednika broda do 200 BT u unutrašnjim morskim vodama i teritorijalnom moru Crne Gore, ako pored uslova iz tač. 1 ili 2 ovog člana ima završenu posebnu obuku za opažanje i ucrtavanje radarskim uređajem i ovlašćenje za GMDSS radiooperatora sa ograničenim ovlašćenjem; 5) brodovođi: ovlašćenje za oficira plovidbene straže na brodu do 500 BT u maloj obalnoj plovidbi (STCW Reg. II/3), ako pored uslova iz tač. 1 ili 2 ovog člana ima:

79 završenu posebnu obuku za opažanje i ucrtavanje radarskim uređajem, potvrdu o osposobljenosti za rukovođenje i timski rad na brodu, ovlašćenje za GMDSS radio-operatora sa ograničenim ovlašćenjem i ima najmanje 12 mjeseci plovidbenog staža tokom prethodnih pet godina na dužnostima iz tog ovlašćenja, odnosno ovlašćenje za zapovjednika broda do 500 BT u maloj obalnoj plovidbi (STCW Reg. II/3), ako ispunjava uslove iz člana 20 ovog pravilnika i ima najmanje 12 mjeseci plovidbenog staža tokom prethodnih pet godina na dužnostima iz tog ovlašćenja; 6) oficiru palube odnosno oficiru plovidbene straže na brodu od 500 BT ili većem: ovlašćenje za oficira plovidbene straže na brodu od 500 BT ili većem (STCW Reg. II/1) ako pored uslova iz tač. 1 ili 2 ovog člana ima: ovlašćenja propisana članom 18 stav 1 al. 4 i 5 ovog pravilnika, završenu posebnu obuku za opažanje i ucrtavanje radarskim uređajem i korišćenje ARPA uređaja na radnom nivou i ako ima: - potvrdu o osposobljenosti za rukovođenje i timski rad na brodu; - potvrdu o osposobljenosti za korišćenje ECDIS sistema za prikaz elektronskih karata; i - najmanje 12 mjeseci plovidbenog staža tokom prethodnih pet godina na dužnostima iz tih ovlašćenja; 7) zapovjedniku broda od 500 BT do 3000 BT (STCW II/2) i prvom oficiru palube na brodu od 500 BT do 3000 BT (STCW II/2), izdaće se navedena ovlašćenja, ako pored uslova iz tač. 1 ili 2 ovog člana imaju: ovlašćenja propisana čl. 16 i 17 ovog pravilnika,završenu posebnu obuku za opažanje i ucrtavanje radarskim uređajem i korišćenje ARPA uređaja na upravljačkom nivou, i ako ima: - potvrdu o osposobljenosti za upravljanje resursima na mostu; - potvrdu o osposobljenosti za rukovođenje i timski rad na brodu; - potvrdu o osposobljenosti za korišćenje ECDIS sistema za prikaz elektronskih karata ; i - najmanje 12 mjeseci plovidbenog staža tokom prethodnih pet godina na dužnostima iz tih ovlašćenja; 8) prvom oficiru palube odnosno prvom oficiru palube na brodu od 3000 BT ili većem: ovlašćenje za prvog oficira palube na brodu od 3000 BT ili većem (STCW Reg. II/2), ako pored uslova iz tač. 1 ili 2 ovog člana ima: ovlašćenja propisana članom 15 stav 1 al. 3 i 4 ovog pravilnika, završenu posebnu obuku za opažanje i ucrtavanje radarskim uređajem i korišćenje ARPA uređaja na upravljačkom nivou i ako ima: - potvrdu o osposobljenosti za upravljanje resursima na mostu; - potvrdu o osposobljenosti za rukovođenje i timski rad na brodu; - potvrdu o osposobljenosti za korišćenje ECDIS sistema za prikaz elektronskih karata; i - najmanje godinu dana plovidbenog staža tokom prethodnih pet godina na dužnostima iz tih ovlašćenja; 9) kapetanu duge plovidbe odnosno zapovjedniku broda od 3000 BT ili većem: ovlašćenje za zapovjednika broda od 3000 BT ili većeg (STCW Reg. II/2), ako pored uslova iz tač. 1 ili 2 ovog člana ima: ovlašćenja propisana članom 14 stav 1 al. 3, 4 i 5 ovog pravilnika, završenu posebnu obuku za opažanje i ucrtavanje radarskim uređajem i korišćenje ARPA uređaja na upravljačkom nivou i ako ima: - potvrdu o osposobljenosti za upravljanje resursima na mostu;

80 - potvrdu o osposobljenosti za rukovođenje i timski rad na brodu; - potvrdu o osposobljenosti za korišćenje ECDIS sistema za prikaz elektronskih karata; i - najmanje godinu dana plovidbenog staža tokom prethodnih pet godina na dužnostima iz tih ovlašćenja ili ovlašćenja prvog oficira palube na brodu od 3000 BT ili većem. Član 105 Kapetanija će na zahtjev pomorca u službi mašine kome je izdato određeno ovlašćenje po propisima koji su bili na snazi do donošenja ovog pravilnika, uz priložena ovlašćenja izdati osnovna ovlašćenja i to: 1) brodskom mazaču: ovlašćenje mazača (STCW Reg. III/5), ako ima ovlašćenja za obavljanje poslova: traganja, spašavanja i opstanka na moru, rukovanja sredstvima za spasavanje, poslova protivpožarne zaštite i pružanja prve medicinske pomoći; 2) članu plovidbene straže u mašinskom odjeljenju (STCW Reg. III/4): ovlašćenje mazača, ako ima ovlašćenja za obavljanje poslova: osnovne sigurnosti na brodu, pružanja prve medicinske pomoći i rukovanja sredstvima za spasavanje; 3) brodskom mašinovođi odnosno oficiru plovidbene straže na brodu sa mašinskim kompleksom pogonske snage do 750 kw: ovlašćenje za oficira plovidbene straže u mašinskom odjeljenju na brodu sa mašinskim kompleksom pogonske snage do 750 kw, ako ima ovalšćenja iz tač. 1 ili 2 ovog člana; 4) oficiru mašine odnosno oficiru plovidbene straže na brodu sa mašinskim kompleksom pogonske snage od 750 kw: ovlašćenje za oficira plovidbene straže na brodu sa mašinskim kompleksom pogonske snage od 750 kw ili jačim (STCW Reg. III/1) ako pored uslova iz tač. 1 ili 2 ovog člana ima: ovlašćenja propisana u članu 27 stav 1 alineja 4 ovog pravilnika, potvrdu o osposobljenosti za rukovođenje i timski rad na brodu iako ima najmanje 12 mjeseci plovidbenog staža tokom prethodnih pet godina na dužnostima iz tog ovlašćenja; 5) upravitelju mašine na brodu sa mašinskim kompleksom pogonske snage od 750 kw do 3000 kw (STCW III/3) i drugom oficiru mašine na brodu sa mašinskim kompleksom pogonske snage od 750 kw do 3000 kw (STCW Reg. III/3) izdaće se navedena ovlašćenja, ako pored uslova iz tač. 1 ili 2 ovog člana imaju ovlašćenja propisana u članu 25 stav 1 alineja 3 i ovlašćenja propisana članom 26 stav 1 alineja 4 ovog pravilnika, potvrdu o osposobljenosti za upravljanje resursima u brodskom mašinskom kompleksu, potvrdu o osposobljenosti za rukovođenje i timski rad na brodu i ima najmanje 12 mjeseci plovidbenog staža tokom prethodnih pet godina na dužnostima iz tih ovlašćenja; 6) drugom oficiru mašine odnosno drugom oficiru mašine na brodu sa mašinskim kompleksom pogonske snage od 3000 kw ili jačim: ovlašćenje za drugog oficira mašine na brodu sa masinskim kompleksom pogonske snage od 3000 kw ili jačim (STCW Reg. III/2) ako pored uslova iz tač. 1 ili 2 ovog člana ima: ovlašćenja propisana u članu 24 stav 1 alineja 2 ovog pravilnika, potvrdu o osposobljenosti za upravljanje resursima u brodskom mašinskom kompleksu, potvrdu o osposobljenost za rukovođenje i timski rad na brodu i imaju najmanje 12 mjeseci plovidbenog staža tokom prethodnih pet godina na diužnostima iz tog ovlašćenja; 7) upravitelju mašine odnosno upravitelju mašine na brodu sa mašinskim kompleksom pogonske snage od 3000 kw ili jačim: ovlašćenje za upravitelja

81 mašine na brodu sa mašinskim kompleksom pogonske snage od 3000 kw ili jačim (STCW Reg. III/2) ako pored uslova iz tač. 1 ili 2 ovog člana ima: ovlašćenja propisana u članu 23 stav 1 alineja 4 ovog pravilnika, potvrdu o osposobljenosti za upravljanje resursima u brodskom mašinskom kompleksu, potvrdu o osposobljenosti za rukovodjenje i timski rad na brodu, i imaju najmanje 12 mjeseci plovidbenog staža tokom prethodnih pet godina na dužnostima iz tog ovlašćenja ili ovlašćenje drugog oficira mašine na brodu sa mašinskim kompleksom pogonske snage od 3000 kw ili jačim. Član 106 Kapetanija će na zahtjev pomorca koji ima ovlašćenje prvog oficira palube na brodu od 3000 BT ili većem i diplomu srednje pomorske škole nautičkog smjera, a koji je stekao navedeno ovlašćenja po propisima koji su bili na snazi do donošenja ovog pravilnika, omogućiti sticanje ovlašćenja za zapovjednika broda od 3000 BT ili većem, ukoliko isti završi poseban program obrazovanja po programu datom u Prilogu D1 ovog pravilnika, a koji se odnosi na poseban program obrazovanja za zapovjednika broda od 3000 BT ili većeg, kod visokoškolske pomorske ustanove kod koje su završili obuku za prve oficire palube, kao i ispuni ostale uslove propisane članom 14 ovog pravilnika. Kapetanija će na zahtjev pomorca koji ima ovlašćenje drugog oficira mašine na brodu od 3000 KW ili jačeg i diplomu srednje pomorske škole brodomašinskog smjera, a koji je stekao navedeno ovlašćenje po propisima koji su bili na snazi do donošenja ovog pravilnika, omogućiti sticanje ovlašćenja za upravitelja mašine na brodu sa brodskim mašinskim kompleksom pogonske snage od 3000 KW ili jačem, kod visokoškolske pomorske ustanove kod koje su završili obuku za druge oficire mašine, ukoliko isti završi poseban program obrazovanja po programu datom u Prilogu D20 ovog pravilnika, a koji se odnose na poseban program obrazovanja za upravitelja mašine na brodu sa brodskim mašinskim kompleksom pogonske snage od 3000 KW ili jačem, kao i ispuni ostale uslove propisane članom 23 ovog pravilnika. Član 107 Kapetanija će na zahtjev pomorca kome je do stupanja na snagu ovog pravilnika izdato ovlašćenje brodskog električara, uz priloženo ovlašćenje, izdati ovlašćenje oficira za elektrotehniku ukoliko pomorac ima završen: - najmanje IV stepen stručne spreme, srednje elektrotehničke škole ili je stekao diplomu osnovnih akademskih studija elektrotehnike, ima završenu obuku po programu datom u Prilogu D27 ovog pravilnika, i položi ispit za oficira za elektrotehniku po programu datom u Prilogu C19 ovog pravilnika; ili - ima diplomu primijenjenih osnovnih studija pomorske elektrotehnike, i položi ispit za oficira za elektrotehniku po programu datom u Prilogu C19 ovog pravilnika; - ima 12 mjeseci plovidbenog staža na dužnostima iz tog ovlašćenja; i - ako ispunjava druge uslove utvrđene čl. 3 i 30 ovog pravilnika. Kapetanija će na zahtjev pomorca kome je izdato ovlašćenje brodskog električara izdati ovlašćenje člana posade za elektrotehniku, ukoliko pomorac ima završen najmanje III stepen stručne spreme elektro smjera, i ima najmanje 12 mjeseci plovidbenog staža tokom prethodnih pet godina na dužnostima iz tog ovlašćenja i ako ispunjava druge uslove utvrđene čl. 3 i 31 ovog pravilnika.

82 Kapetanija će na zahtjev pomorca kome je izdato ovlašćenje brodskog elektroničara, uz priloženo ovlašćenje, izdati ovlašćenje oficira za elektrotehniku ukoliko pomorac ima: - diplomu ''Bečelor'' elektrotehnike, studijski program elektrotehnika, telekomunikacije, računari; - završenu obuku po programu datom u Prilogu D27 ovog pravilnika; - položen ispit za oficira za elektrotehniku po programu datom u Prilogu C19 ovog pravilnika; - 12 mjeseci plovidbenog staža na dužnostima iz tog ovlašćenja; i - ako ispunjava druge uslove utvrđene čl. 3 i 30 ovog pravilnika. Član 108 Kapetanija će na zahtjev pomorca koji je završio višu stručnu spremu pomorskonautičkog ili brodomašinskog smjera i stekao diplomu više pomorske škole stručni naziv inženjer pomorsko-nautičke struke ili inženjer brodmašinske struke po nastavnom planu koji je važio prije stupanja na snagu bolonjske deklaracije, istu priznati kao jedan od uslova za sticanje odgovarajućih zvanja i izdavanje ovlašćenja propisanih ovim pravilnikom. Član 109 Kapetanija će na zahtjev pomorca koji je do stupanja na snagu ovog pravilnika stekao potvrdu ili drugu ispravu za oficira odgovornog za bezbjednost broda, uz koju se prilaže odgovarajuće važeće ovlašćenje za obavljanje poslova, najmanje na radnom nivou odgovornosti, izdati ovlašćenje za oficira odgovornog za bezbjednost broda (STCW Reg. VI/5), nakon položenog ispita propisanog ovim pravilnikom. Kapetanija će na zahtjev lica koje je do stupanja na snagu ovog pravilnika steklo potvrdu ili drugu ispravu za lice odgovorno za bezbjednost u društvu ili lice odgovorno za bezbjednost u luci, uz koju se prilažu odgovarajuća dokumenta izdati ovlašćenje za lice odgovorno za bezbjednost u društvu ili lice odgovorno za bezbjednost u luci nakon položenog ispita propisanog ovim pravilnikom. Kapetanija će na zahtjeve pomorca koji se podnesu do 1. januara godine, a koji su stekli ovlašćenje oficira odgovornog za bezbjednost broda (STCW Reg. VI/5) i imaju važeće ovlašćenje po propisima koji su bili na snazi do donošenja ovog pravilnika, uz priloženo ovlašćenje, izdati posebno ovlašćenje: Postupci u slučaju opasnosti za bezbjednost i podizanje svijesti o bezbjednosti na brodu (STCW Reg. VI/6-1). Nakon roka iz stava 3 ovog člana pomorac treba da u centru za obuku pomoraca odnosno pomorskoj školskoj ustanovi savlada predviđenu bezbjednosnu obuku za sve pomorce i položi ispit za izdavanje ovlašćenja: Postupci u slučaju opasnosti za bezbjednost i podizanje svijesti o bezbjednosti na brodu (STCW Reg. VI/6-1). Član 110 Kapetanija će na zahtjev pomorca u GMDSS radio-službi koji ima ovlašćenje za GMDSS radio-operatora sa ograničenim ovlašćenjem ili GMDSS radio-operatora sa opštim ovlašćenjem, uz priloženo ovlašćenje izdati ovlašćenje za VHF DSC radio operatera bez obzira na rok važenja priloženog ovlašćenja.

83 Član 111 Kapetanija će na zahtjev pomorca kome su izdata posebna ovlašćenja po propisima koji su bili na snazi do donošenja ovog pravilnika, uz priloženo ovlašćenje izdati posebna ovlašćenja, i to: 1) pomorcu koji je imao ovlašćenje za vršenje poslova napredne protivpožarne zaštite ovlašćenje za upravljanje gašenjem požara (STCW Reg. VI/3); 2) pomorcu koji je imao ovlašćenje za upravljanje gašenjem požara ovlašćenje za upravljanje gašenjem požara (STCW Reg. VI/3), ako ima ukupno najmanje 12 mjeseci plovidbenog staža tokom prethodnih pet godina; 3) pomorcu koji je imao ovlašćenja: o osnovnoj osposobljenosti za rad na tankerima za ulje; ovlašćenje o osnovnoj osposobljenosti za rad na tankerima za hemikalije; ovlašćenje o osnovnoj osposobljenosti za rad na brodovima za utečnjene gasove ili posebno ovlašćenje za rad na tankerima ovlašćenje o osnovnoj osposobljenosti za rad na tankerima za prevoz nafte i hemikalija (STCW Reg. V/1-1-1) i ovlašćenje o osnovnoj osposobljenosti za rad na tankerima za prevoz tečnog gasa (STCW Reg. V/1-2-1); 4) pomorcu koji je imao ovlašćenje o osposobljenosti za rad na tankerima za ulje ili posebno ovlašćenje za rad na tankerima za ulje ovlašćenje o naprednoj osposobljenosti za rad na tankerima za prevoz nafte (STCW Reg. V/1-1-2),ako ima ukupno najmanje12 mjeseci plovidbenog staza tokom prethodnih pet godina; 5) pomorcu koji je imao ovlašćenje o osposobljenosti za rad na tankerima za hemikalije ili posebno ovlašćenje za rad na tankerima za hemikalije ovlašćenje o naprednoj osposobljenosti za rad na tankerima za prevoz hemikalija (STCW Reg. V/1-1-3), ako ima ukupno najmanje12 mjeseci plovidbenog staža tokom prethodnih pet godina na dužnostima iz tog ovlašćenja; 6) pomorcu koji je imao ovlašćenje o osposobljenosti za rad na brodovima za utečnjene gasove ili posebno ovlašćenje za rad na brodovima za prevoz tečnog gasa ovlašćenje o naprednoj osposobljenosti za rad na tankerima za prevoz tečnog gasa (STCW Reg. V/1-2-2), ako ima ukupno najmanje12 mjeseci plovidbenog staža tokom prethodnih pet godina na dužnostima iz tog ovlašćenja; 7) pomorcu koji je imao ovlašćenje rukovanja sredstvima za spasavanje ovlašćenje za rukovanje čamcem za spasavanje i spasilačkim čamcem osim brzog spasilačkog čamca (STCW Reg. VI/2-1); 8) pomorcu koji je imao ovlašćenje rukovanje čamcem za spasavanje i spasilačkim čamcem, osim brzog spasilačkog čamca ovlašćenje za rukovanje čamcem za spasavanje i spasilačkim čamcem osim brzog spasilačkog čamca (STCW Reg. VI/2-1) ako ima ukupno najmanje 12 mjeseci plovidbenog staža tokom prethodnih pet godina; 9) pomorcu koji je imao ovlašćenja: protivpožarne zaštite i traganja, spasavanja i opstanka na moru ovlašćenje o postupcima u slučaju opasnosti na brodu (STCW Reg.VI/1) i ovlašćenje o osnovnoj sigurnosti na brodu (STCW Reg. VI/1); 10) pomorcu koji je imao ovlašćenje za prve medicinske pomoći na brodu ovlašćenje o osposobljenosti za pružanje prve medicinske pomoći na brodu (STCW Reg. VI/4-1); 11) pomorcu koji je imao ovlašćenje za vođenje medicinske brige na brodu ovlašćenje za vođenje medicinske brige na brodu (STCW Reg. VI/4-2);

84 12) pomorcu koji je imao ovlašćenje za prevoz opasnih tereta ovlašćenje za rad sa opasnim teretom (STCW Reg. B-V/b, B-V/c), ako ima ukupno najmanje 12 mjeseci plovidbenog staža tokom prethodnih pet godina; 13) pomorcu koji je imao ovlašćenja o mjerama sigurnosti na ro/ro putničkom brodu (STCW V/2) i posebno ovlašćenje o mjerama sigurnosti na putničkom brodu (STCW V/3) ovlašćenje o mjerama sigurnosti na putničkom brodu (STCW V/2), ako ima ukupno najmanje 12 mjeseci plovidbenog staža tokom prethodnih pet godina. Član 112 Kapetanija će na zahtjev pomorca koji je po propisima koji su važili do stupanja na snagu ovog pravilnika stekao zvanje ili obavljao poslove brodskog kuvara, uz koji se prilaže odgovarajuće ovlašćenje ili uvjerenje, izdati osnovno ovlašćenje za brodskog kuvara, u skladu sa članom 45 ovog pravilnika. Član 113 Obuka, odnosno posebna obuka započeta do dana stupanja na snagu ovog pravilnika završiće se po propisima koji su važili do dana stupanja na snagu ovog pravilnika. Član 114 Danom stupanja na snagu ovog pravilnika prestaje da važi Pravilnik o zvanjima i ovlašćenjima o osposobljenosti pomoraca ("Službeni list CG", broj 7/09 i 54/09). Član 115 Ovaj pravilnik stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom listu Crne Gore. Broj: /1 Podgorica, 25. novembra godine Ministar, Ivan Brajović, s.r.

85 Prilog A I CRNA GORA MINISTARSTVO SAOBRAĆAJA I POMORSTVA MONTENEGRO M INISTRY OF TRANSPORT AND MARITIME AFFAIRS O V L A Š Ć E NJ E O OSPOSOBLJENOSTI IZDATO PREMA ODREDBAMA KONVENCIJE O STANDARDIMA ZA OBUKU, IZDAVANJE OVLAŠĆENJA I VRŠENJE BRODSKE STRAŢE POMORACA 1978, SA AMANDMANIMA IZ 1995, 1997, 1998, 2006 i 2010 C E R T I F I C A T E ISSUED UNDER THE PROVISIONS OF THE INTERNATIONAL CONVENTION ON STANDARDS OF TRAINING, CERTIFICATION AND WATCHKEEPING FOR SEAFARERS 1978, AS AMENDED IN 1995, 1997, 1998, 2006 and 2010 STCW oznaka/stcw regulation vaţi do/valid until Vlada Crne Gore potvrċuje da je imalac ovog ovlašćenja pravilno osposobljen prema navedenom pravilu MeĊunarodne konvencije i njenih amandmana i da je utvrċena njegova osposobljenost za obavljanje sledećih djelatnosti, na naznaĉenim nivoima, uz moguća naznaĉena ograniĉenja. The Government of Montenegro certifies that the holder of the certificate has been found duly qualified in accordance with the provisions of regulation of the Convention, as amended, and has been found competent to perform the following functions, at the level specified, subject to any limitations indicated. DJELATNOST FUNCTION NIVO LEVEL OGRANIĈENJA (AKO IH IMA) LIMITATIONS APPLYING (IF ANY) Imalac ovog ovlašćenja osposobljen je za sluţbu naznaĉenu u odgovarajućim propisima u pogledu sigurnog popunjavanja brodske posade. The holder of this certificate may serve in the following capacities specified in the applicable safe manning requirements of the Administration. OSPOSOBLJENOST CAPACITY OGRANIĈENJA (AKO IH IMA) LIMITATIONS APPLYING (IF ANY) Ovlašćenje br., izdato u, dana Certificate No. issued in on IMALAC OVLAŠĆENJA HOLDER OF THE CERTIFICATE FOTOGRAFIJA 3,5 X 4 IME: FIRST NAME PREZIME SURNAME DATUM ROĐENJA: DATE OF BIRTH DRŢAVLJANSTVO CITIZENSHIP IME I PREZIME OVLAŠĆENOG SLUŢBENIKA NAME OF DULY AUTHORIZED OFFICIAL POTPIS OVLAŠĆENOG SLUŢBENIKA SIGNATURE OF DULY AUTHORIZED OFFICIAL Potpis imaoca ovlašćenja Signature of the holder of the certificate Original ovog ovlašćenja u skladu sa odredbom Pravila I/2, stav 10 Konvencije, mora biti dostupan na brodu tokom sluţbe. The original of this certificate must be kept available in accordance with regulation I/2 paragraph 10 of the Convention while serving on a ship

86 Prilog A II CRNA GORA MINISTARSTVO SAOBRAĆAJA I POMORSTVA MONTENEGRO MINISTRY OF TRANSPORT AND MARITIME AFFAIRS O V L A Š Ć E NJ E O OSPOSOBLJENOSTI IZDATO PREMA ODREDBAMA PRAVILNIKA O ZVANJIMA I USLOVIMA ZA STICANJE ZVANJA I IZDAVANJE OVLAŠĆENJA ZA ĈLANOVE POSADE POMORSKIH BRODOVA C E R T I F I C A T E ISSUED UNDER THE PROVISIONS OF THE RULEBOOK ON RANKS AND REQUIREMENTS FOR OBTAINING RANKS AND ISSUING CERTIFICATES OF COMPETENCY TO CREWMEMBERS OF SEAGOING VESSELS pravilo/regulation vaţi do/valid until Vlada Crne Gore potvrċuje da je imalac ovog ovlašćenja pravilno osposobljen prema odredbama navedenog pravilnika i da je utvrċena njegova osposobljenost za obavljanje slijedećih djelatnosti, na naznaĉenim nivoima, uz moguća naznaĉena ograniĉenja. The Government of Montenegro certifies that the holder of this certificate has been found qualified in accordance with the provisions of the Regulation and has been found competent to perform the following functions, at the level specified, subject to any limitations indicated. DJELATNOST FUNCTION NIVO LEVEL OGRANIĈENJA (AKO IH IMA) LIMITATIONS APPLYING (IF ANY) Imalac ovog ovlašćenja osposobljen je za sluţbu naznaĉenu u odgovarajućim propisima u pogledu sigurnog popunjavanja brodske posade. The holder of this certificate may serve in the following capacities specified in the applicable safe manning requirements of the Administration. OSPOSOBLJENOST CAPACITY OGRANIĈENJA (AKO IH IMA) LIMITATIONS APPLYING (IF ANY) Ovlašćenje br., izdato u, dana Certificate No. issued in on IMALAC OVLAŠĆENJA HOLDER OF THE CERTIFICATE FOTOGRAFIJA 3,5 X 4 IME: FIRST NAME PREZIME SURNAME DATUM ROĐENJA: DATE OF BIRTH DRŢAVLJANSTVO CITIZENSHIP IME I PREZIME OVLAŠĆENOG SLUŢBENIKA NAME OF DULY AUTHORIZED OFFICIAL POTPIS OVLAŠĆENOG SLUŢBENIKA SIGNATURE OF DULY AUTHORIZED OFFICIAL Potpis imaoca ovlašćenja Signature of the holder of the certificate Original ovog ovlašćenja u skladu sa odredbom Pravila I/2, stav 10 Konvencije, mora biti dostupan na brodu tokom sluţbe. The original of this certificate must be kept available In accordance with regulation I/2 paragraph 10 of the Convention while serving on a ship.

87 Prilog A III CRNA GORA MINISTARSTVO SAOBRAĆAJA I POMORSTVA MONTENEGRO MINISTRY OF TRANSPORT AND MARITIME AFFAIRS O V J E R A KOJOM SE POTVRĐUJE IZDAVANJE OVLAŠĆENJA PREMA ODREDBAMA MEĐUNARODNE KONVENCIJE O STANDARDIMA ZA OBUKU, IZDAVANJE OVLAŠĆENJA I VRŠENJE BRODSKE STRAŢE POMORACA 1978, I AMANDMANA IZ 1995, 1997, 1998, 2006 I 2010 E N D O R S E M E N T ATTESTING THE ISSUE OF A CERTIFICATE UNDER THE PROPVISION OF THE INTERNATIONAL CONVENTION ON STANDARDS OF TRAINING, CERTIFICATION AND WATCHKEEPING FOR SEAFARERS 1978, AS AMENDED IN 1995, 1997, 1998, 2006 and 2010 STCW oznaka/stcw regulation vaţi do/valid until Vlada Crne Gore potvrċuje da je ovlašćenje o osposobljenosti, br izdato niţe navedenom pomorcu, koji je osposobljen u skladu s odredbama pomenutog pravila Konvencije i njenih amandmana, a imalac se ovlašćuje da obavlja sledeće djelatnosti, na naznaĉenim nivoima, uz moguća naznaĉena ograniĉenja. The Government of Montenegro certifies that Certificate No has been issued at the said seafarer who has been dulyqualified in accordance with the provisions of thesaid of the Convention, as amended, andhas been found competent to perform functions, at levels specified, subject to any limitations indicated DJELATNOST FUNCTION NIVO LEVEL OGRANIĈENJA (AKO IH IMA) LIMITATIONS APPLYING (IF ANY) Imalac ove ovjere osposobljen je za sluţbu naznaĉenu u odgovarajućim propisima u pogledu sigurnog popunjavanja brodske posade. The holder of this certificate may serve in the following capacities specified in the applicable safe manning requirements of the Administration. OSPOSOBLJENOST CAPACITY OGRANIĈENJA (AKO I H IMA) LIMITATIONS APPLYING (IF ANY) Ovjera br., izdata u, dana Endorsement No. issued in on IMALAC OVLAŠĆENJA HOLDER OF THE CERTIFICATE FOTOGRAFIJA 3,5 X 4 IME: FIRST NAME PREZIME SURNAME DATUM ROĐENJA: DATE OF BIRTH DRŢAVLJANSTVO CITIZENSHIP IME I PREZIME OVLAŠĆENOG SLUŢBENIKA NAME OF DULY AUTHORIZED OFFICIAL POTPIS OVLAŠĆENOG SLUŢBENIKA SIGNATURE OF DULY AUTHORIZED OFFICIAL Potpis imaoca ovlašćenja Signature of the holder of the certificate Original ove ovjere u skladu sa odredbom Pravila I/2, stav 10 Konvencije, mora biti dostupan na brodu tokom sluţbe. The original of this endorsement must be kept available in accordance with regulation I/2 paragraph 10 of the Convention while serving on a ship.

88 Prilog A IV CRNA GORA MINISTARSTVO SAOBRAĆAJA I POMORSTVA MONTENEGRO MINISTRY OF TRANSPORT AND MARITIME AFFAIRS O V J E R A KOJOM SE POTVRĐUJE PRIZNAVANJE OVLAŠĆENJA IZDATOG PREMA ODREDBAMA MEĐUNARODNE KONVENCIJE O STANDARDIMA ZA OBUKU, IZDAVANJE OVLAŠĆENJA I VRŠENJE BRODSKE STRAŢE POMORACA 1978, I AMANDMANA IZ , 1998, 2006 i 2010 E N D O R S E M E N T ATTESTING THE RECOGNITION OF A CERTIFICATE UNDER THE PROVISIONS OF THE INTERNATIONAL CONVENTION ON STANDARDS OF TRAINING, CERTIFICATION AND WATCHKEEPING FOR SEAFARERS 1978, AS AMENDED IN 1995, 1997, 1998, 2006 and 2010 STCW oznaka/stcw regulation vaţi do/valid until Ovlašćenje br. izdato od strane ili u ime Vlade dana Certificate No. issued by or on behalf of the Government of on Vlada Crne Gore potvrċuje da se navedeno ovlašćenje o osposobljenosti uredno priznaje prema odredbama pravila I/10 Konvencije i njenih amandmana, a imalac se ovlašćuje da obavlja sledeće djelatnosti, na naznaĉenim nivoima, uz moguća naznaĉena ograniĉenja. The of the Republic of Montenegro certifies that the above described certificate is duly recognized in accordance with the provisions of the regulation I/10 of the Convention, as amended, and the lawful holder is authorized to perform the following function, at the level specified, subject to any limitations indicated. DJELATNOST FUNCTION NIVO LEVEL OGRANIĈENJA (AKO IH IMA) LIMITATIONS APPLYING (IF ANY) Imalac ove ovjere osposobljen je za sluţbu naznaĉenu u odgovarajućim propisima u pogledu sigurnog popunjavanja brodske posade. The holder of this certificate may serve in the following capacities specified in the applicable safe manning requirements of the Administration. OSPOSOBLJENOST CAPACITY OGRANIĈENJA (AKO IH IMA) LIMITATIONS APPLYING (IF ANY) Ovjera br., izdata u, dana Endorsement No. issued in on IMALAC OVLAŠĆENJA HOLDER OF THE CERTIFICATE FOTOGRAFIJA 3,5 X 4 IME: FIRST NAME PREZIME SURNAME DATUM ROĐENJA: DATE OF BIRTH DRŢAVLJANSTVO CITIZENSHIP IME I PREZIME OVLAŠĆENOG SLUŢBENIKA NAME OF DULY AUTHORIZED OFFICIAL POTPIS OVLAŠĆENOG SLUŢBENIKA SIGNATURE OF DULY AUTHORIZED OFFICIAL Potpis imaoca ovlašćenja Signature of the holder of the certificate Original ove ovjere u skladu sa odredbom Pravila I/2, stav 10 Konvencije, mora biti dostupan na brodu tokom sluţbe. The original of this endorsement must be kept available in accordance with regulation I/2 paragraph 10 of the Convention while serving on a ship.

89 Prilog A V CRNA GORA MINISTARSTVO SAOBRAĆAJA I POMORSTVA MONTENEGRO MINISTRY OF TRANSPORT AND MARITIME AFFAIRS O V L A Š Ć E NJ E O OSPOSOBLJENOSTI IZDATO PREMA ODREDBAMA PRAVILNIKA O ZVANJIMA I USLOVIMA ZA STICANJE ZVANJA I IZDAVANJE OVLAŠĆENJA ZA ĈLANOVE POSADE POMORSKIH BRODOVA, ODREDBAMA REZOLUCIJE ITU RES 343 (WRC-97) MEĐUNARODNE TELEKOMUNIKACIONE UNIJE (ITU) I PREPORUCI CEPT/ERC/REC 31-04E EVROPSKE KONFERENCIJE POŠTANSKIH I TELEKOMUNIKACIONIH UPRAVA (CEPT) C E R T I F I C A T E ISSUED UNDER THE PROVISIONS OF THE RULEBOOK ON RANKS AND REQUIREMENTS FOR OBTAINING RANKS AND ISSUING CERTIFICATES OF COMPETENCY TO CREWMEMBERS OF SEAGOING VESSELS, PROVISION OF RESOLUTION ITU RES 343 (WRC-97) OF THE INTERNATIONAL TELECOMMUNICATION UNION (ITU) AND RECOMMENDATION CEPT/ERC/REC 31-04E OF THE EUROPEAN CONFERENCE OF POSTAL AND TELECOMMUNICATIONS ADMINISTRATION (CEPT) pravilo/regulation vaţi do/valid until Vlada Crne Gore potvrċuje da je imalac ovog ovlašćenja pravilno osposobljen prema odredbama navedenog pravilnika i da je utvrċena njegova osposobljenost za obavljanje sledećih djelatnosti, na naznaĉenim nivoima, uz moguća naznaĉena ograniĉenja. The of Montenegro certifies that the holder of this certificate has been found qualified in accordance with the provisions of the above Regulation and has been found competent to perform the following functions, at the level specified, subject to any limitations indicated. DJELATNOST FUNCTION NIVO LEVEL OGRANIĈENJA (AKO IH IMA) LIMITATIONS APPLYING (IF ANY) Imalac ovog ovlašćenja osposobljen je za sluţbu naznaĉenu u odgovarajućim propisima u pogledu sigurnog popunjavanja brodske posade. The lawful holder of this certificate may serve in the following capacities specified in the applicable safe manning requirements of the Administration. OSPOSOBLJENOST CAPACITY OGRANIĈENJA (AKO I H IMA) LIMITATIONS APPLYING (IF ANY) Ovlašćenje br., izdato u, dana Certificate No. issued in on IMALAC OVLAŠĆENJA HOLDER OF THE CERTIFICATE FOTOGRAFIJA 3,5 X 4 IME: FIRST NAME PREZIME SURNAME DATUM ROĐENJA: DATE OF BIRTH DRŢAVLJANSTVO CITIZENSHIP IME I PREZIME OVLAŠĆENOG SLUŢBENIKA NAME OF DULY AUTHORIZED OFFICIAL POTPIS OVLAŠĆENOG SLUŢBENIKA SIGNATURE OF DULY AUTHORIZED OFFICIAL Potpis imaoca ovlašćenja Signature of the holder of the certificate Original ovog ovlašćenja u skladu sa odredbom Pravila I/2, stav 10 Konvencije, mora biti dostupan na brodu tokom sluţbe. The original of this certificate must be kept available In accordance with regulation I/2 paragraph 10 of the Convention while serving on a ship.

90 PRILOG A VI CRNA GORA MINISTARSTVO SAOBRAĆAJA I POMORSTVA MONTENEGRO MINISTRY OF TRANSPORT AND MARITIME AFFAIRS O V L A Š Ć E NJ E O OSPOSOBLJENOSTI IZDATO PREMA ODREDBAMA KONVENCIJE O STANDARDIMA ZA OBUKU, IZDAVANJE OVLAŠĆENJA I VRŠENJE BRODSKE STRAŢE POMORACA 1978, I AMANDMANA IZ 1995, 1997, 1998, 2006 i 2010 I ODREDBAMA MEĐUNARODNOG KODEKSA O BEZBJEDNOSNOJ ZAŠTITI BRODOVA I LUKA C E R T I F I C A T E ISSUED UNDER THE PROVISIONS OF THE INTERNATIONAL CONVENTION ON STANDARDS OF TRAINING CERTIFICATION AND WATCHKEEPING FOR SEAFARERS 1978, AS AMENDED IN 1995, 1997, 1998, 2006 and 2010 AND UNDER THE PROVISIONS OF THE INTERNATIONAL SHIP AND PORT FACILITY SECURITY CODE STCW oznaka/stcw regulation vaţi do/valid until Vlada Crne Gore potvrċuje da je imalac ovog ovlašćenja pravilno osposobljen prema navedenom pravilu Konvencije i njenih amandmana i odredbama navedenog Kodeksa i da je utvrċena njegova osposobljenost za obavljanje sledećih djelatnosti, na naznaĉenim nivoima, uz moguća naznaĉena ograniĉenja. The Government of Montenegro certifies that the holder of the certificate has been found duly qualified in accordance with the provisions of regulation of the Convention, as amended and in accordance with the provisions of the regulationof the above Code and has been found competent to perform the following functions, at the level specified, subject to any limitations indicated. OSPOSOBLJENOST CAPACITY OGRANIĈENJA (AKO IH IMA) LIMITATIONS APPLYING (IF ANY) Ovlašćenje br., izdato u, dana Certificate No. issued in on IMALAC OVLAŠĆENJA HOLDER OF THE CERTIFICATE FOTOGRAFIJA 3,5 X 4 IME: FIRST NAME PREZIME SURNAME DATUM ROĐENJA: DATE OF BIRTH DRŢAVLJANSTVO CITIZENSHIP IME I PREZIME OVLAŠĆENOG SLUŢBENIKA NAME OF DULY AUTHORIZED OFFICIAL POTPIS OVLAŠĆENOG SLUŢBENIKA SIGNATURE OF DULY AUTHORIZED OFFICIAL Potpis imaoca ovlašćenja Signature of the holder of the certificate Original ovog ovlašćenja u skladu sa odredbom Pravila I/2, stav 10 Konvencije, mora biti dostupan na brodu tokom sluţbe. The original of this certificate must be kept available In accordance with regulation I/2 paragraph 10 of the Convention while serving on a ship.

91 Obrazac 1 CENTAR ZA OBUKU POMORACA MARINE TRAINING CENTRE POMORSKA ŠKOLSKA USTANOVA MARITIME EDUCATIONAL INSTITUTION Br. No. Br. No. Ovlašćen rješenjem Ministarstva saobraćaja i pomorstva broj Duly authorized by the Ministry of transport and maritime affairs No od date P O T V R Đ U J E C E R T I F I E S da je that od do from to pohaċao i završio obuku attended and completed the training course prema ĉlanu br. Pravilnika o zvanjima i uslovima za sticanje zvanja i izdavanje ovlašćenja za ĉlanove posade pomorskih brodova ( Sl.list CG, br. ) i MeĊunarodne konvencije o standardima za obuku, izdavanje ovlašćenja i vršenje brodske straţe pomoraca 1978, i amandmana iz 1995, 1997, 1998, 2006 i in accordance with the article of the Rulebook on ranks and requirements for obtaining ranks and issuing certificates of competency to crewmembers of seagoing vessels ( Official Gazette of Montenegro, No ) and International Convention on Standards of Training, Certification and Watchkeeping for Seafarers 1978, as amended in 1995, 1997, 1998, 2006 and Potvrda izdata u, dana Certificate isued at on Ime i prezime ovlašćenog lica Name of duly authorized person Potpis ovlašćenog lica Signature of duly authorized person

92 Obrazac 2 CRNA GORA MINISTARSTVO SAOBRAĆAJA I POMORSTVA Lučka kapetanija Br. R.Br., 20 god. POTVRDA O USPJEHU NA ISPITU (Ime i prezime), iz je u (JMBG) (mjesto prebivališta) (datum) polagao-la ispit radi sticanja ovlašćenja o osposobljenosti (mjesto polaganja ispita) (naziv ovlašćenja) i postigao-la sledeći uspjeh: NIJE ZADOVOLJIO-LA iz NAZIV PREDMETA: KONAČNA OCJENA: NIJE POLOŽIO- LA Kandidat se upućuje na popravni ispit iz navedenih predmeta. Popravni ispit će se odrţati (mjesto i datum odrţavanja) U skladu sa odredbama ĉlana Pravilnika o zvanjima i uslovima za sticanje zvanja i izdavanje ovlašćenja za ĉlanove posade pomorskih brodova ( Sl.list CG, br ) kandidat ima pravo da uloţi pismeni prigovor na odluku ispitne komisije najkasnije u roku od tri dana od dana završetka ispita. SEKRETAR ISPITNE KOMISIJE: PREDSJEDNIK ISPITNE KOMISIJE:

93 CRNA GORA MINISTARSTVO SAOBRAĆAJA I POMORSTVA Lučka kapetanija Br. R.Br., 20 god. POTVRDA O USPJEHU NA ISPITU (Ime i prezime), iz je u (JMBG) (mjesto prebivališta) (datum) polagao-la ispit radi sticanja ovlašćenja o osposobljenosti (mjesto polaganja ispita) (naziv ovlašćenja) i postigao-la sledeći uspjeh: ZADOVOLJIO LA KONAČNA OCJENA: POLOŽIO-LA SEKRETAR ISPITNE KOMISIJE: PREDSJEDNIK ISPITNE KOMISIJE:

94 Prilog B B2 PROGRAM OBUKE ZA IZDAVANJE POSEBNOG OVLAŠĆENJA OSNOVNE SIGURNOSTI NA BRODU (STCW Reg. VI/1) Područje Predavanja Vježbe Lično prežiljavanje 1. Uvod, sigurnost i preživljavanje 0, Uvod o sigurnosti 1.2. Pravila o preživljavanju na moru 1.3. Definicije, plovila za preživljavanje i sredstva 1.4. SOLAS 1.5. Sigurnosni simboli 2. Slučajevi opasnosti 1, Vrste opasnosti 2.2. Mjere predostrožnosti 2.3. Odredbe o požaru 2.4. Potonuće 2.5. Osposobljenost posade 2.6. Raspored za uzbunu i znaci opasnosti 2.7. Posada i uputstva u slučaju opasnosti 2.8. Dodatna oprema i preživljavanje 2.9. Napuštanje broda 3. Evakuacija 0,75 0, Napuštanje broda 3.2. Lična priprema za napuštanje broda 3.3. Sprečavanje panike 3.4. Dužnosti posade prema putnicima 3.5. Dužnosti posade spuštanje plovila za preživljavanje 3.6. Naredba zapovjednika za napuštanje broda 3.7. Sredstva za preživljavanje 4. Plovila za preživljavanje 2,25 2, Čamci za spašavanje 4.2. Splavovi za spašavanje 4.3. Spasilački čamci 5. Lična sredstva za spašavanje 0,75 1, Pojasevi za spašavanje 5.2. Prsluci za spašavanje 5.3. Termo-zaštitna odjela 5.4. Termo-zaštitna sredstva 5.5. Preživljavanje bez prsluka 5.6. Ukrcaj u plovila za preživljavanje 6. Preživljavanje na moru 0, Opasnosti za preživjele 6.2. Pravilno korišćenje sredstava u plovilu 7. Pomoć helikopterima 1, Komuniciranje sa helikopterom 7.2. Napuštanje broda 7.3. Podizanje s helikopterom 7.4. Ispravno korišćenje helikopterskog pojasa 8. Radio oprema za opasnost 0,75 0,75

95 8.1. Radiotelegrafski uređaj čamca za spašavanje 8.2. Prenosni radio uređaj plovila za spašavanje 8.3. EPIRB 9. Zaključak i završno obrazloženje 1,5 Lična prva pomoć 10,0 5,0 Ukupno: 15,0 1. Opšta pravila 1,0 2. Mehanizmi i funkcije tijela 1,0 1,0 3. Smještaj povrijeđenih 0,5 0,5 4. Povrijeđeni u nesvjesti 0,5 0,5 5. Oživljavanje 0,5 1,5 6. Krvarenje 0,5 1,0 7. Pomoć povrijeđenom u stanju šoka 0,5 0,5 8. Opekotine, oparotine i nezgode prouzrokovane električnom strujom 1,0 9. Spašavanje i prevoz povrijeđenih 0,5 1,0 10. Ostalo 2,5 9,0 6,0 Ukupno: 15,0 Protivpožarna zaštita 1. Uvod, sigurnost i propisi 0,5 2. Teorija gorenja i trougao eksplozivnosti 0, Uslovi gorenja 2.2. Svojstva gorivih materija 3. Tipovi i izvori požara 0,25 4. Gorljive materije koje se mogu naći na brodu 0, Širenje požara 4.2. sigurnosni propisi 5. Potreba za stalnim oprezom 0, Potreba za stalnim oprezom 5.2. Sistemi patroliranja 6. Opasnosti od požara 0,5 7. Brodska protivpožarna oprema 1,0

96 7.1. Opšti alarm 7.2. Protivpožarni planovi i zborno mjesto 0, Komunikacija 0, Postupci lične sigurnosti 7.5 Brodske vježbe i uvježbavanje 8 Lokacija protivpožarnih aparata i izlaza u slučaju opasnosti 0, Konstrukcija broda 8.2. Protivpožarna pumpa u slučaju nužde (emergency) 8.3. Sredstva sa hemijskim prahom 8.4 Izlazi u slučaju opasnosti 9. Širenje požara u različitim djelovima broda 0, Širenje požara 10. Mjere otkrivanja požara i dima na brodovima i automatski požarni alarmi 0, Požarni i dimni dektetori 10.2 Automatski požarni alarm 11. Klasifikacija požara i sredstva za gašenje 0, Izbor protivpožarnih sredstava i opreme 2,5 2, Protivpožarne cijevi i mlaznice 12.2 Prenosni uređaji 12.3 Prenosni protivpožarni aparati 12.4 Protivpožarno odjelo 12.5 Protivpožarn pokrivač 12.6 Poznavanje raspored o preme za gašenje požara 12.7 Protivpožarni alarmi i prve radnje 12.8 Gašenje požara 12.9 Sredstva zagašenje požara Procedure za gašenje požara Manji požari Veći požari 13. Upotreba fiksnih sistema za gašenje požara i mjere opreza 1, Uopšteno o sistemima 13.2 Sistemi sa efektom zagušenja: Ugljendioksid (CO2) i pjena 13.3 Sistemi za gašenje požara prahom 13.4 Sistemi sa efektom hlađenja: raspršivači (Sprinkler) i prskalice 14. Upotreba aparata za disanje tokom gašenja požara 2, Aparat za disanje 14.2 Vježbe u zadimljenim prostorima

97 15. Upotreba aparata za disanje tokom akcija spašavanja 0,5 10,00 5,00 Ukupno: 15,00 Lična sigurnost i društvena odgovornost 1. Pridržavanje sigurnih radnih procedura 3,0 1.1 Uvod 1.2 Važnost obuke 1.3 Upoznavanje sa brodom 1.4 Priroda brodskih opasnosti 1.5 Oprema na brodu za spriječavanje ovih opasnosti 1.6 Upotreba i demonstracija sigurnosne opreme 1.7 Radnje na brodu koje mogu biti opasne 1.8 Utovar i istovar tereta 1.9 Vezivanje i odvezivanje 1.10 Zatvoreni prostori 1.11 Rad koji oslobađa toplotu 1.12 Rad na visini 1.13 Držanje straže u strojarnici i održavanje 2. Efikasni međuljuski odnosi na brodu 1.5 0,5 2.1 Međusobni odnosi 2.2 Stvaranje tima 2.3 Timski rad 3. Razumijevanje naredbi i biti razumljiv u vezi sa dužnostima na brodu Osnovi komunikacije 3.2 Metode komunikacije 3.3 Barijere u komunikaciji 3.4 Umijeće prenošenja informacija 3.5 Umijeće slušanja 3.6 Rezultati i posljedice pogrešne komunikacije 3.7 Zaključak 4.0 Pridržavanje sa procedurama u slučaju opasnosti Objašnjenje termina opasnost 4.2 Vježbe i zbor 4.3 Vrijednost i potreba vježbi i obuka 4.4 Interna komunikacija 5. Mjere zaštite odzagađenja životne sredine 2.0

98 5.1 Definisanje termina zagađenje 5.2 Rezultati zagađenja životne sredine u toku rada ili slučajnosti 5.3 Međunarodne mjere zaštite, izbjegavanja i suzbijanja zagađenja i zagađivača 5.4 Zagađenje otpadnim vodama sa brodova 5.5 Zagađenje svakodnevnim smećem sa brodova 5.6 Kontrola ispuštanja zauljenih voda iz mašinskih prostora i uljnih tankova 5.7 Sadržaj Knjige Ulja 5.8 Kontrola ispuštanja zauljenihvoda i specijalne zone 5.9 Uvod u sadržaj Poglavlja VI MARPOL-a 6. Lične odgovornosti Prava i obaveze posade 6.2 Uslovi zaposlenja, itd. 6.3 Droga i alkohol 6.4 Zdravlje i higijenanabrodu 6.5 Zaključak Summing up 12,5 1,5 Ukupno: 14,00 B-3 PROGRAM OBUKE ZA IZDAVANJE POSEBNOG OVLAŠĆENJA ZA PRUŽANJE PRVE MEDICINSKE POMOĆI NA BRODU (STCW Reg. VI/4-1) Područje Predavanja Vježbe 1. Neposredno djelovanje. 1,0 1,0 2. Sredstva prve pomoći 1,0 0,5 3. Struktura i funkcija tijela 2,0 0,5 4. Opasnost od trovanja na brodu 2,0 1,5 5. Ispitivanje bolesnika 1,0 0,5 6. Povrede kičme 2,0 1,0 7. Opekotine, oparotine i uticaj hladnoće i vrućine 2,0 1,0 8. Lomovi, iščašenja kostiju, povrede mišića 2,0 1,0 9. Medicinska njega o spasenim uključujući oštećenja, hipotermiju i smrzotine 1,0 1,0 10. Radio-medicinski savjeti 1,0 11. Farmakologija 2,0 0,5 12. Sterilizacija 0,5 13. Srčani udar, utapljanje i gušenje 1,0 1,0 14. Psihološki/psihijatrijski problemi 2,0 20,5 9,5 Ukupno časova: 30,0

99 B-4 PROGRAM BEZBJEDNOSNE OBUKE ZA SVE POMORCE RADI IZDAVANJA POSEBNOG OVLAŠĆENJA POSTUPCI U SLUČAJU OPASNOSTI ZA BEZBJEDNOST I PODIZANJE SVIJESTI O BEZBIJEDNOSTI NA BRODU (STCW VI/6-1) 1. Uvod Pregled programa Stručnosti koje treba postići Područje P V Postojeće prijetnje bezbjednosti uključujući i piratske napade i oružane pljačke Tehnološki postupak na brodu i u luci Politika bezbjednosti u pomorstvu 2.1 Svijest o međunarodnim konvencijama, pravilnicima i preporukama Svijest o propisima i pravilima Crne Gore 2.3 Definicije 2.4 Povjerljivi podaci i bezbjednosne komunikacije 3. Odgovornost u pogledu bezbjednosti Vlade ugovornice 3.2 Društvo 3.3 Brod 3.4 Luke 3.5 Oficir odgovoran za bezbjednosnu zaštitu broda 3.6 Lice odgovorno za bezbjednosnu zaštitu u društvu 3.7 Lice odgovorno za bezbjednosnu zaštitu luke 3.8 Pomorci sa posebnim dužnostima u pogledu bezbjednosti 3.9 Osoblje luke s posebnim dužnostima u pogledu bezbjednosti 3.10 Ostala lica 4. Otkrivanje prijetnji, prepoznavanje i postupci Prepoznavanje i otkrivanje oružja, opasnih stvari i naprava

100 Prepoznavanje lica koja predstavljaju bezbjednosni rizik Načini onemogućavanja mjera bezbjednosti Bezbjednosni postupci na brodu Radnje potrebne na različitim stepenima bezbjednosti Prijava incidenata u pogledu bezbjednosti 6. Spremnost u slučaju nužde, uvježbavanje i vježbe 0.5 Svijest o planovima za slučaj nezgode Uvježbavanje i vježbe bezbjednosti od terorističkih napada, piratskih napada, oružane pljačke broda, krijumčarenja droge, oružja, opasnih materija i drugih protivzakonitih radnji 0.5 Ukupno časova:

101 Prilog C PROGRAM ZA POLAGANJE ISPITA ZA STICANJE ZVANJA, IZDAVANJA POSEBNOG OVLAŠĆENJA ODNOSNO OBNAVLJANJA OVLAŠĆENJA O OSPOSOBLJENOSTI C-1 OVLAŠĆENJE O OSPOSOBLJENOSTI ZA PRVOG OFICIRA PALUBE NA BRODU OD 3000 BT ILI VEĆEM (STCW II/2) Ispit se polaţe pismeno, usmeno i praktiĉno. 1. Navigacija i planiranje plovidbe (usmeno i pismeno) Pojam pomorske plovidbe: sluţba nadzora, model i rad sluţbe nadzora; planiranje putovanja, priprema plana, izbor plovnog puta, sadrţaj plana putovanja, nadzor nad sprovoċenjem plana putovanja. Pomorske karte: osnovne projekcije karata, Merkatorova karta, vrste karata, sadrţaj, oznake i skraćenice, katalog karata, elektronske karte, aţuriranje karata (oglasi za pomorce); priruĉnici za navigaciju: piloti, popisi svjetionika i drugi priruĉnici; aţuriranje priruĉnika; magnetizam: zemaljski, brodski, stalni i prolazni, magnetski kompas, svojstva magnetne ruţe, kompenzacije kompasa; dubina mora: plima i oseka, odreċivanje elemenata plimnog talasa, struje morskih mijena i tablice morskih mijena, podruĉja abnormalnih uticaja morskih mijena; oznaĉavanje plovnih puteva - IALA; vizuelna, zvuĉna i elektronska sredstva za oznaĉavanje plovnih puteva; pozicija broda u obalnoj navigaciji: linije pozicija, istovremeno opaţanje, opaţanje u razmaku vremena, zbrojena pozicija; uĉestalost pozicija; greške u poziciji broda; naĉini plovidbe po loksodromi i ortodromi, kombinovana plovidba, plovidba u oteţanim uslovima: izmeċu ostrva, po rijekama i kanalima, podruĉjima leda i ograniĉene vidljivosti, pod uticajem struje i vjetra, u ratnim opasnostima, kao i plovidba u šemama odvojene plovidbe. Nebeska sfera: koordinatni sistemi; astronomsko nautiĉki trougao; vrijeme, mjerenje vremena; vrste vremena i njihovo pretvaranje; hronometri, dnevni hronometar; sekstant, greške sekstanta, mjerenje uglova, popravljanje izmjerenih visina, sluĉajna i sistematska greška; stajnica: kruţnica, luk i linija pozicija; sumraci; identifikacija nebeskih tijela raĉunskim putem pomoću tablica i identifikatora; pozicija broda; geografska širina izraĉunata Sjevernjaĉom, prolazom nebeskog tijela kroz meridijan; visinska metoda (Marc de Saint Ilerova metoda); pozicija broda snimanjem istog ili dva razliĉita nebeska tijela u razmaku vremena; direktne metode odreċivanja pozicije broda; primjena jedne stajnice; taĉnost sa dvije, tri ili više stajnica; kontrola devijacije kompasa astronomskim putem. Ţiroskop: svojstva, ţirokompas: greške, principi rada, vrste; radio-navigacija: radiofarovi, radio-goniometar, greške; QTG, QTE i QTF sluţba; popis radio svjetionika: aţuriranje, radarska navigacija: princip odreċivanja udaljenosti, pramĉanog ugla i azimuta; osobine radarskih talasa, odbijanje talasa; analiza i tumaĉenje radarske slike; karakteristike radarskog sistema; vremenski uslovi i domet radara, atmosferski uslovi i domet radara; oblici radarske slike; hiperboliĉna navigacija: hiperbola kao stajnica, hiperboliĉni sistemi, naĉini odreċivanja pozicije broda, greške sistema; navigacioni sistemi visoke taĉnosti: vrste, principi rada, taĉnost; satelitska navigacija GPS, Transit, diferencijalni GPS, greške sistema i taĉnost. 1

102 Inercijalna navigacija: princip rada, greške; dubinomjeri: vrste, principi rada, razni tipovi pokazivaĉa; brzinomjeri: vrste, greške; automatizacija navigacije: upotreba elektronskih raĉunara; integrirani navigacioni sistemi: osnovni elementi i podsistemi; model zapovjedniĉkog mosta; televizija u navigaciji i crna kutija. 2. Manevrisanje brodom i izbjegavanje sudara na moru (usmeno i praktično) Osnovni pojmovi o manevrisanju, primarni i rezervni plan manevra; naĉini manevrisanja u odnosu na mjesto uplovljenja i isplovljenja broda i date hidrometeorološke prilike. Manevarske osobine broda, vrste pogona i uticaj propulzije broda na manevar broda; uticaj veliĉine broda i kormila na okret broda; djelovanje drugih faktora na manevar broda; djelovanje priveznih konopa i sidra na manevar broda; taktiĉki dijametar okreta i zaustavni put broda. Uticaj vjetra, struje, talasa i morskih mijena na manevar broda. Manevar zaustavljanja i okretanja broda; manevar uplovljenja, pristajanja i priveza broda; pristajanje uz obalu broda s jednim vijkom desnom i lijevom stranom broda, kao i manevar isplovljenja. Manevrisanje brodom u razliĉitim okolnostima; prilaz sidrištima; prilaz pilotskim stanicama (ukrcaj i iskrcaj pilota); manevrisanje u ograniĉenim podruĉjima za navigaciju, u ušćima rijeka, kanalima i rijekama i u podruĉjima malih dubina; meċudejstvo izmeċu brodova koji se mimoilaze, kao i broda i obale na malim udaljenostima; privez i odvez uz pomoć ili bez pomoći tegljaĉa; naĉin korišćenja tegljaĉa pri tegljenju broda; izbor sidrišta i sidrenje s jednim i sa dva sidra; okretanje na uskom prostoru pomoću sidra; dizanje sidra; razmrsivanje kad se sidrom zakaĉi drugo sidro ili lanac; uopšteno o manevru pristajanja broda u ĉetvorovez i manevar isplovljenja; leţanje broda na sidru i lazni prostor. Manevrisanje u ili u blizini podruĉja sistema usmjerene plovidbe i u podruĉjima vojnih vjeţbi i podvodnih radova; manevar uplovljenja broda u lok (ustavu) i dok, kao i manevar isplovljenja. Manevrisanje brodom u posebnim uslovima; manevrisanje brodovima velike tonaţe u kanalima i uskim prolazima; manevar zaustavljanja brodova velike tonaţe. Plovidba broda po lošem vremenu i manevar zavlaĉenja; zavlaĉenje s vjetrom i talasima u pramac i u krmu; sprijeĉavanje postavljanja broda boĉno na smjer talasa. Uopšteno o nasukanju i odsukanju kao havariji broda; odsukivanje broda sopstvenim snagama i odsukivanje broda pomoću drugih brodova. Rizik sudara i manevar njegovog izbjegavanja; radnje poslije sudara broda; procjena oštećenja broda poslije sudara i mjere sprijeĉavanja prodora vode; tegljenje i vrste tegljenja; tegljenje u nuţdi, kormila za nuţdu i kormilarenje u nuţdi. Manevrisanje brodom i sigurnost ljudskih ţivota na moru prema MuĊunarodnim pravilima o izbjegavanju sudara na moru; manevar u situacijama poloţaja opasne blizine; manevar preticanja i manevar ulaska i izlaska iz zone opasne plovidbe (šema odvojene plovidbe). 2

103 Upotreba radarskog i ARPA ureċaja pri manevrisanju i izbjegavanju sudara na moru; manevrisanje brodom u lukama sistemom navoċenja. Naĉini manevrisanja u sluĉaju pruţanja pomoći ljudima na moru pojedinaĉno sa jednim brodom i koordinirano sa više brodova. Izbjegavanja sudara na moru pri prilazu lukama i odlasku iz luka prema MeĊunarodnom signalnom kodeksu. Korišćenje razliĉitih sredstava pri manevrisanju i mimoilaţenju broda sa drugim brodovima. 3. Pomorska meteorologija i okeanografija (usmeno) Osnovni pojmovi o meteorologiji i njena podjela, pomorsko-navigaciona meteorologija i njen znaĉaj za navigaciju; istorijski pregled razvoja pomorske meteorologije; uloga pomoraca u tom razvoju; atmosfera i njena podjela; sastav i gustina vazduha. Zagrijevanje zemljine površine i atmosfere; sunĉevo zraĉenje; uticaj visine sunca nad horizontom i geografske širine mjesta na sunĉevo zraĉenje; refleksija sunĉevih zraka i njen uticaj na sigurnost voċenja navigacije. Meteorološki elementi i pojave: temperatura vazduha i temperaturni reţim odrţavanja mikro klime brodskog prostora pri prijevozu hlaċenih i drugih tereta, izotermija i inverzija i adijabatski procesi u atmosferi; atmosferski pritisak; podjela vazdušnog pritiska na zemlji; korišćenje izotermiĉkih i izobarskih karata u navigaciji; vlaţnost vazduha i vaţnost njegovog mjerenja za prijevoz pojedinih tereta morem; magla i oblaci za potrebe navigacione analize i prognoze sigurnog plovljenja, padavine, vidljivost i meteori i njihov uticaj na plovidbu; vazdušna strujanja (vjetar) i njihova podjela; elementi vjetra i sile koje dejstvuju na kretanje vjetra u atmosferi; analiza pravolinijskih i krivolinijskih izobara (geostrofski i gradijentni vjetar). Opšta cirkulacija vazdušnih masa u atmosferi; stalni vjetrovi (pasati i zapadni vjetrovi); periodiĉni vjetrovi (monsuni); lokalni vjetrovi (Jadranskog mora i drugih mora); uticaj stalnih, periodiĉnih i lokalnih vjetrova na sigurnost plovidbe. Vazdušne mase, njihova klasifikacija i osobine; atmosferski frontovi i njihovo znaĉenje; bariĉki sitemi (cikloni i anticikloni); faze razvoja ciklona i anticiklona, kao i podruĉje njihovog djelovanja. Opis i karakteristika tropskog ciklona; podruĉja javljanja tropskog ciklona i njihova staza kretanja; otkrivanje i praćenje tropskog ciklona; otkrivanje centra tropskog ciklona; manevar s brodom radi izbjegavanja centra tropskog ciklona; lokalna vrtloţna strujanja (pijavica i tornado); vremenske nepogode (nevere) termiĉke i dinamiĉke; predostroţnosti pri plovidbi u predjelu ciklona srednjih i viših širina. Vrijeme u polarnim podruĉjima i navigacija u višim širinama. Vremenska analiza i prognoza vremena; analiza vremenske karte; sinoptiĉka konsultacija za pomorce; tehniĉka izrada vremenske karte; opšta vremenska pravila kojima se najavljuje pogoršanje vremena. 3

104 Meteorološka obavještavanja za pomorce; organizacija pomorske meteorološke sluţbe; brodske meteorološke stanice; sadrţaj meteoroloških obavještenja u otvorenom i zatvorenom tekstu; vremenski bilteni za pomorce; meteorološki kljuĉevi; meteorološki dnevnik; priruĉnici i druga dokumentacija. Meteorološka navigacija; izbor meteorološke rute na osnovu statistiĉkih klimatoloških podataka; izbor meteorološke rute na osnovu primljenih vremenskih izvještaja s obalnih meteoroloških stanica ili drugih brodova i satelita. Metode i ureċaji za ispitivanje atmosfere; vrste meteoroloških stanica; upotreba radara i sondi za meteorološka mjerenja; meteorološki sateliti i NAVTEX ureċaj i Njegova vaţnost za analizu vremena na zadanoj ruti plovljenja. Navigaciona okeanografija i Njen znaĉaj za navigaciju; vodene površine na zemlji; osobine slatke i morske vode; temperatura morske vode; slanost i gustina morske vode, kao i njihov uticaj na promjenu gaza i druga svojstva morske vode koja utiĉu na navigaciju; batimetrija mora i okeana i batimetrijske karte u funkciji pomorske navigacije. Kretanje u moru i pojam denivelacije mora, površinska strujanja morske vode i promjena strujanja s dubinom; struje vjetra; gradijentne struje i plimne struje; podjela glavnih struja na Zemlji. Talasi na moru, njihov postanak i podjela; interferencija talasa i ukršteno more; proces slamanja talasa, koji dolaze iz duboke u plitku vodu. Morski nivo i morske mijene (plima i oseka); atlas struja plime i oseke. Led u moru, njegov postanak i podjela na Zemlji; uticaj zaleċivanja mora na sigurnost broda i ljudi na moru; izvještavanje i obavještavanje u vezi leda na moru (Ice Patrol Service). Okeanografska sluţba izvještavanja i upozorenja za pomorce (navigaciona hidrometeorološka sluţba); karte struja, talasa i leda; karte podmorskih radova i istraţivanja; okeanografska dokumentacija. Znaĉaj i vaţnost pilotskih karata pri izboru optimalne rute plovidbe. 4. Poznavanje broda i stabilnost broda (usmeno i pismeno) Tehniĉko-tehnološki podaci o sredstvima pomorskog saobraćaja; razvoj broda od prvobitnog splava do brodova savremene tehnologije; sistemi gradnje broda; osnovni pojmovi o popreĉnoj, uzduţnoj i lokalnoj ĉvrstoći broda; osnovne dimenzije broda; mjere (veliĉine) broda (deplasman, nosivost, nadvoċe i kapacitetni prostor); raspored i podjela skladišnih prostorija na brodu prema namjeni; osnovni pojmovi o popreĉnoj, uzduţnoj i lokalnoj ĉvrstoći broda; klasifikacija brodova, vrste pregleda i svjedoĉanstava vezanih za pojam sposobnosti broda za plovidbu, kao i drugih dokumenata. Stabilnost broda, vaţnost poznavanja stabilnosti broda i njegova podjela; popreĉna statiĉka stabilnost broda za male uglove nagnuća; elementi poĉetne popreĉne stabilnosti; vrste ravnoteţe broda; moment poĉetne popreĉne stabilnosti, krivulja stabilnosti za male uglove 4

105 nagnuća i njen obim; proraĉun vrijednosti poĉetne metacentarske visine; uticaj pomicanja tereta ili drugih masa na smanjenje ili povećanje poĉetne metacentarske visine; uticaj ukrcaja ili iskrcaja tereta ili drugih masa na smanjenje ili povećanje poĉetne metacentarske visine; uticaj ukrcaja ili iskrcaja tereta sa brodskom dizalicom za teške terete na popreĉnu stabilnost broda; uticaj slobodnih površina na popreĉnu stabilnost broda; uticaj potrošnje goriva i drugih zaliha na stabilnost broda. Statiĉka stabilnost za velike uglove nagnuća; proraĉun i konstrukcija krivulje momenta statiĉke stabilnosti za male i velike uglove nagnuća; proraĉun krivulje statiĉke stabilnosti s negativnom metacentarskom visinom; uticaj deplasmana, nadvoċa, oblika i širine broda na popreĉnu stabilnost broda; vaţnost poznavanja i proraĉuna GH krivulje statiĉke stabilnosti broda za predstojeće putovanje. Uzduţna stabilnost broda: pojam i elementi; proraĉun uzduţne metacentarske visine i momenta uzduţne stabilnosti; odreċivanje trima broda (pretege i zatege); jediniĉni moment trima; uticaj pomicanja tereta, balasta, vode i goriva na pretegu i zategu; uticaj ukrcaja ili iskrcaja tereta ili drugih masa na trim broda; odreċivanje gaza na pramcu i krmi kod istovremenog krcanja i iskrcavanja teţina, dijagram i tablice promjena trima broda za ukrcanih ili iskrcanih 100 tona tereta; odreċivanje gaza broda kod ukrcaja cjelokupnog tereta na brodu. Dinamiĉka stabilnost broda: proraĉun dinamiĉke stabilnosti kod prijevoza odreċenih vrsta tereta; konstrukcija i analiza krivulje dinamiĉke stabilnosti broda; odredjivanje metacentarske visine broda pomoću periode ljuljanja broda; stabilnost kod brodova za prijevoz kontejnera; moment nagibanja uslijed okretanja broda. Stabilnost broda kod nasukanja; stabilnost broda pri dokovanju; stabilnost broda u oštećenom stanju prilikom prodora vode; uticaj naplavljivanja na trim i stabilnost broda (naplava odjeljenja broda); pregraċivanje broda i krivulja naplaljivosti. Poznavanje i korišćenje knjige trima i stabilnosti i svih drugih krivulja i tablica potrebnih za proraĉun stabilnosti broda za predstojeće putovanje i drugih preporuka IMO-a u vezi stabilnosti broda kod ukrcaja razliĉitih tereta, kao i sigurnosti broda i posade na brodu. 5. Rukovanje teretom (usmeno i praktično) Osnovna pravila vezana za rukovanjem teretom, tehnološke i fiziĉke osobine tereta; podjela i osobine suvih i tekućih tereta. UreĊaji i oprema za rukovanje teretom; tehniĉko-tehnološke karakteristike ureċaja i opreme za rukovanje teretom; naĉin korišćenja ureċaja i opreme za ukrcajno-iskrcajne operacije na brodu; specifiĉnosti i vrste opreme za priĉvršćivanje i vezivanje tereta za vrijeme ukrcaja na brodu: odrţavanje i pregled ureċaja i opreme za rukovanje teretom na brodu. Priprema brodskih skladišnih prostorija, ureċaja i opreme za ukrcaj tereta na brodu; priprema i nabavka zaštitnog i separacionog materijala, kao i materijala za priĉvršćivanje i vezivanje tereta na brodu. Uzajamni odnos izmeċu faktora slaganja tereta, izgubljenog prostora i prostora po toni nosivosti. 5

106 Faktor kapaciteta i odreċivanje mase tereta po jednom skladištu; uopšteno o rasporedu tereta na brodu, naĉela kojih se treba drţati pri razmještaju tereta na brodu u popreĉnom i uzduţnom smislu; plan tereta za sve tipove trgovaĉkih brodova; isprave o teretu; proraĉunavanje gaza imajući u vidu gustinu morske vode. Modaliteti ukrcaja, iskrcaja i slaganja generalnog tereta na brodu; modaliteti oblaganja, odvajanja i oznaĉavanja (markiranja) tereta za vrijeme ukrcaja na brodu, mjere predostroţnosti pri ukrcaju, iskrcaju, slaganju i prijevozu generalnog tereta morem; krcanje drva, kontejnera i drugih tereta na palubi broda; krcanje i prijevoz teških tereta; krcanje i prijevoz hlaċenih tereta morem; osiguravanje tereta od pomicanja u prostorima za teret i na palubi broda tokom prijevoza tereta morem; praktiĉni postupak i izrada plana stabilnosti prilikom prijevoza generalnog tereta. Uopšteno o prijevozu rasutih tereta morem; specifiĉnosti u vezi prijevoza ţita i nekih drugih rasutih tereta; proraĉun stabilnosti broda kod prijevoza ţita morem; odredbe SOLAS Konvencije o uslovima stabilnosti broda kod prijevoza ţitarica morem. Prijevoz jediniĉnog (unitiziranog) tereta morem; ukrcaj i prijevoz paleta, kontejnera, RO/RO prikolica i LASH teglenica morem; osnovne napomene o integralnom i multimodalnom prijevozu tereta morem i standardizaciji jediniĉnih tereta. Prijevoz opasnog tereta morem i njihova podjela; odredbe MeĊunarodne konvencije za zaštitu ljudskih ţivota na moru o prijevozu opasnih tereta; mjere predostroţnosti pri ukrcaju, iskrcaju, slaganju i prevoţenju opasnog tereta morem. Uopšteno o prijevozu teĉnih tereta morem, ukrcaj, iskrcaj i prijevoz nafte i naftnih derivata; naĉin i planiranje ukrcaja tekućih tereta na brod, balastiranje, debalastiranje, pranje i degazacija tankova; planiranje ukrcaja i prijevoz hemikalija morem; planiranje ukrcaja i prijevoz uteĉnjenih gasova morem; mjere predostroţnosti u vezi sprijeĉavanja zagaċivanja morem naftnim derivatima i drugim agensima. Štete na teretu i njihove posljedice; kategorizacija šteta na teretu; mjere i postupci koji se poduzimaju radi izbjegavanje šteta u toku rukovanja i prijevoza tereta brodom. Uopšteno o naprezanju brodske konstrukcije; proraĉun zakrivljenosti broda na sredini i krajevima ( sagging i hogging ), prouzrokovane krcanjem tereta i ispravak srednjeg gaza. Kontrola odreċivanja ukrcanog ili iskrcanog tereta na brodu na osnovu raĉunanja srednjeg gaza, odnosno srednjeg gaza svih srednjih gazova uzimajući u obzir sve korekcije i ispravke (Draft Survey). Primjena elektroraĉunara u planiranju ukrcaja i rasporeda tereta na brodu; korišćenje simulatora za planiranje ukrcaja i iskrcaja tereta, kao i kod proraĉuna naprezanja brodske konstrukcije za vrijeme ukrcaja tereta i prijevoza i proraĉuna metacentarske visine, odnosno popreĉne stabilnosti broda za vrijeme prijevoza tereta morem. Poznavanje i korišćenje svih priruĉnika i tablica, kao i preporuka IMO-a u vezi prijevoza krutih rasutih tereta, ţita, drva na palubi, opasnih tereta, opasnih hemikalija u rasutom stanju, naftnih derivata i uteĉnjenih gasova imajući u vidu sigurnost ljudskih ţivota na brodu i sprijeĉavanje zagaċenja mora i druge okoline. 6

107 6. Održavanje broda (usmeno) Uopšteno o odrţavanju broda, organizacija i procjena troškova odrţavanja. Pojam korozije i njeno djelovanje, štetni uticaji korozije na brod, vrste i uzroci korozije na brodu; Evansov i Pourbaixov dijagram, hemijska i elektrohemijska korozija, korozija legura, korozija nastala djelovanjem lutajućih struja, korozija konstrukcionih materijala uz naprezanje; posebni oblici korozije uz more i u moru; uzajamno dejstvo obrastanja podvodnog dijela broda biološkim agensima i korozije. Sprijeĉavanje korozije: sprijeĉavanje korozije pomoću podesne gradnje broda; priprema površine i tehnološki uslovi za dobru zaštitu od korozije, sredstva protiv korozije; zaštita od korozije razliĉitim bojama (organskog i anorganskog porijekla); antikorozivne boje i lakovi; vatrostalne boje i cementno mlijeko; aktivna i pasivna katodna zaštita; privremena zaštita od korozije (postupak), naĉin bojenja (farbanja). Odrţavanje pojedinih dijelova broda; naĉin odrţavanja spoljne oplate, palube broda, kao i unutrašnjih dijelova broda, stambenih prostorija, prostorija mašinskog kompleksa, tankova dvostrukog dna i kaljuţa, brodskih skladišta i tankova za pitku vodu; odrţavanje opreme broda i sredstava za spasavanje. Kontrola zaštite broda od korozije i ekonomska opravdanost pojedinih postupaka primjenjenih metoda zaštite u odnosu na troškove odrţavanja. Rasprema broda imajući u vidu odrţavanje broda. Kontrola sredstava protivpoţarne zaštite i sredstava protiv prodora vode na brodu. 7. Pomorsko pravo (usmeno) IMO organizacija i ciljevi; inspekcija bezbjednosti plovidbe; organi za obavljanje tehniĉkih i struĉnih poslova bezbjednosti plovidbe; pravni pojam broad; vrste brodova i individualizacija broda; Upisnici brodova, postupak upisa, obavezni i fakultativni upisi; traganje i spasavanje (MESAR), SOLAS (sadrţaj i ciljevi); Konvencija o teretnim linijama (sadrţaj i ciljevi); klasifikacija brodova, klasifikaciona društva i isprave, pomorska pilotaţa (pojam i vrste); brodske isprave i knjige; podjela morskog prostranstva i vlast obalne drţave, Konvencija o pravu mora iz 1982; nacionalni propisi o plovidbi. Posada broda, podjela sluţbi na brodu, prava i duţnosti ĉlanova posade broda i uloga i znaĉaj pomorske knjiţice; STCW COD (sadrţaj i ciljevi); zapovjednik broda, ovlašćenja, prava i duţnosti; ovlašćenja o osposobljenosti ĉlanova posade broda; stvarna prava na brodu i svojina; konvencija o ograniĉenju odgovornosti za pomorska potraţivanja; pojam podjela i osnovne karakteristike ugovora o iskorišćavanju broda; teretnica i pomorski tovarni list; odgovornost brodaru za štete na teretu i zakašnjenje; ugovor o tegljenju; spasavanje na moru; sudar brodova; osnovne karakteristike pomorskog ratišta i pravila pomorskog ratnog prava; oruţane snage na moru, ratni brod, ratna blokada, kontrabanda, pomorski ratni plijen. Pojam i podjela pomorskih havarija, obraĉun zajedniĉke havarije, bitne osobine zajedniĉke havarije; YORK Antverpenska pravila; uobiĉajeni troškovi i štete ganeralne havarije, likvidacija i doprinos u generalnoj havariji; pomorsko osiguranje, pojam, podjela i bitni elementi ugovora o osiguranju, polisa pomorskog osiguranja, pojam i vrste franšiza, pojam, vrste i podjela 7

108 pomorskih rizika, institutske klauzule Instituta londonskih osiguratelja, klubsko osiguranje; havarijska obaveznica; ukrcaj i slaganje tereta, vrijeme ukrcaja (stojnice, preko stojnice) i vremenska tablica; vozarina. 8. Engleski jezik (usmeno i pismeno) Poznavanje opšte nomenklature broda: konstrukcioni elementi trupa broda; pogonski, pomoćni i palubni ureċaji; ureċaji za sidrenje; manevar sidrenja, priveza i odveza broda; uzduţna i popreĉna stabilnost broda; krcanje i slaganje tereta; navigaciona pomagala; osnovni pojmovi o prekookeanskoj i obalnoj plovidbi (ureċaji i pomagala za voċenje astronomske, terestriĉke i radio- navigacije). Sigurnosna oprema: ĉamci za spasavanje, nepotopljivi splavovi za spasavanje, druge naprave za spasavanje; pirotehniĉka oprema; radio-ureċaji; protivpoţarna sredstva i ureċaji. Rad na pomorskim kartama: abrevijacije i simboli na pomorskim kartama; nautiĉki priruĉnici, publikacije i periodika. Komunikacija sa drugim brodovima i obalnim radio-stanicama u vezi sa sigurnošću na moru korišćenjem Standardnog pomorskog navigacionog rjeĉnika (SMNV); komunikacija za sluĉaj opasnosti, hitnih poruka i poruka sigurnosti na VHF; komunikacija prilikom dolaska i odlaska broda iz luke, plovidbe u plovnim putevima, kanalima i ustavama, prilikom manevrisanja broda; komunikacija sa organima za praćenje brodova (VTS) radi izbjegavanja sudara na moru. Pomorska meteorologija: sadašnje vrijeme; tumaĉenje meteoroloških informacija na engleskom jeziku; meteorološki znaci i simboli; led; tropski cikloni; ledolomci. Tegljenje i spasavanje: oprema za tegljenje i spasavanje, sluţbe spasavanja na moru; komunikacija prilikom operacija traganja i spasavanja (SAR). Rad s teretom: oprema za ukrcaj tereta, teretni ureċaj broda, pakovanje tereta, razne vrste tereta, savremena tehnologija prevoza tereta, faktor slaganja, plan tereta, zraĉenje tereta, odštetni zahtjevi na teretu, prijem, isporuka i brojanje tereta, pregled brodskih skladišta prije ukrcaja/iskrcaja, mjere za masu, neto i bruto tonaţa broda, nosivost broda, nadvoċe, vodne linije. Brodsko poslovanje: brodarski ugovori, standardni opštenamjenski obrazac brodarskog ugovora na putovanje (GENCON), standardni obrazac brodarskog ugovora za cijeli brod na vrijeme (BALTIME 1939), zakljuĉivanje brodarskog ugovora, stojnice (tekući dani, radni dani, vremenski pogodni dani, radno grotlo, reverzibilne stojnice), prekostojnice (naĉini plaćanja prekostojnica, štete zbog zadrţavanja), ušteda, vozarina, obavijest o spremnosti broda, teretnica, linijska teretnica "CONLINEBILL", potvrda o ukrcaju tereta, luĉki radnici, luĉki slagaĉi, pomorsko osiguranje, pomorski gubici (stvarni potpuni gubitak, pretpostavljeni potpuni gubitak, konstruktivni potpuni gubitak, gubitak uslijed partikularne havarije, gubitak uslijed generalne havarije), polisa osiguranja (na putovanje, na vrijeme, valutirana, nevalutirana, otvoreno pokriće i otpisna polisa), generalna havarija, likvidacija generalne havarije, prijava pomorske nezgode, spasavanje, Lloydov standardni obrazac ugovora o spasavanju. 8

109 9. Sigurnost na moru (usmeno i praktično) Obaveze Prvog oficira palube prema meċunarodnim pravilima: MeĊunarodna pomorska organizacija, MeĊunarodna konvencija o zaštiti ljudskih ţivota na moru, MeĊunarodna konvencija o sprijeĉavanju zagaċenja mora, MeĊunarodna konvencija o traganju i spasavanju, MeĊunarodna konvencija o teretnim linijama, preporuke MeĊunarodne pomorske organizacije. Obaveza Prvog oficira palube prema nacionalnim propisima: zakon o pomorskoj i unutrašnjoj plovidbi, isprave koje se odnose na sigurnost broda, redovni i vanredni pregledi, odnos prema sluţbama pomorske uprave, kao i obaveze u sluĉaju nezgode. Model sigurnog rada na brodovima: rad na siguran naĉin, obaveze prema MeĊunarodnom kodeksu o sigurnom rukovanju i zaštiti okoline ISM, organizacija i rukovoċenje posadom, saradnja izmeċu oficira, obaveze uvjeţbavanja oficira i ĉlanova posade, nadzor nad radom pripravnika, podjela duţnosti, odrţavanje sposobnosti broda za plovidbu, utvrċivanje standarda rada, pravila meċusobne komunikacije, izrada planova za sluĉaj opasnosti i procjena oštećenja, kao i rad u sluĉaju opasnosti. Drţanje straţe: pravila, sadrţaj, primjena i ciljevi osnovnih pravila koje treba primjenjivati pri drţanju navigacione straţe, radni postupci ĉlanova straţe, kao i drţanje straţe u sluĉaju vanrednih okolnosti. Pomorske nezgode i sigurnosne mjere u vezi njihovog otklanjanja: vrste i postupci, pravila komunikacije, sudar brodova, neposredni postupci, procijena oštećenja, pruţanje pomoći, obavještavanje, nasukanje: namjerno i sluĉajno, procijena i smanjenje oštećenja, sprijeĉavanje prevrtanja ili potonuća, postupak odsukivanja sopstvenim pogonskim mašinama i tegljaĉima; druge opasnosti po brod: gubitak stabilnosti, uzgona, pomak tereta, nezgode u lukama, ratna dejstva, napad pirata, gubitak goriva ili napajanja, kormilarenje u nuţdi i tegljenje. Sigurnosne mjere u vezi osiguranja broda, tereta i ljudskih ţivota pri plovidbi u nevremenu: sredstva i naĉin korišćenja ureċaja za prijem meteoroloških i navigacionih upozorenja, procijena opasnosti, izbjegavanje nevremena, osiguranje broda za plovidbu u nevremenu, manevrisanje i rukovanje brodom u nevremenu. Sredstva za spasavanje: vrste, broj, obiljeţavanje i oprema ĉamaca, splavova i spasilaĉkih ĉamaca; sredstva za spuštanje ĉamaca i splavova i njihovo odrţavanje; broj, namjena i smještaj liĉnih sredstava za spasavanje (prsluci, pojasevi, termozaštitna sredstva i termozaštitna odijela); sredstva za komunikaciju u nuţdi (prijenosni VHF, INMARSAT, COSPAS/SARSAT i VHF EPIRB, SART), kao i odrţavanje sredstava za spasavanje. Rad u sluĉaju opasnosti: mjere zaštite i sigurnosti putnika u sluĉaju nuţde, sprijeĉavanje panike, organizacija rada oficira i ĉlanova posade u sluĉaju opasnosti po brod, korišćenje MeĊunarodnog signalnog kodeksa, kao i postupci u sluĉaju povrede i teških oboljenja. Napuštanje broda: odluka o napuštanju broda, raspored za uzbunu, znaci za napuštanje broda, komunikacija u sluĉaju napuštanja broda, prikupljanje putnika i posade, pozivi opasnosti, kao i postupci neposredno nakon napuštanja broda. Uvjeţbavanje napuštanja broda: obaveza obavljanja vjeţbi, korišćenje sredstava za spasavanje, vjeţba gašenja poţara: obaveza, sadrţaj i obim protivpoţarnih vjeţbi. 9

110 Preţivljavanje na moru: postupci u ĉamcima i splavovima, pruţanje prve pomoći u sluĉaju hipotermije, smrzavanja i visokih atmosferskih temperatura; korišćenje komunikacionih sredstava; korišćenje vizuelnih signala, predaja i prijem pomoću svjetlosnih Morzeovih signala, korišćenje ĉamaca za spasavanje i njihove opreme, hrane i vode, pristajanje uz nepoznatu obalu, komunikacija i saradnja sa spasiocima. Pruţanje pomoći: obaveza pruţanja pomoći, organizacija sluţbe traganja i spasavanja, sistemi izvještavanja sa brodova, naĉini komunikacije, priprema broda za traganje i spasavanje, naĉini traganja prema MERSAR priruĉniku, pomaganje drugom brodu ili avionu u nezgodi, prihvat i pruţanje pomoći licima u moru, sprijeĉavanje uticaja hipotermije. Ĉamci i splavovi za spasavanje i mjere sigurnosti pri njihovom spuštanju i dizanju na brodu u dobrim i lošim vremenskim uslovima. Sprijeĉavanje zagaċenja mora: izvori zagaċenja, mjere sigurnosti radi sprijeĉavanja zagaċenja, nadzor nad radom, postupci spreĉavanja zagaċenja, kao i raspoloţiva oprema. Djelovanje u sluĉaju zagaċenja: obaveze prema MARPOL Konvenciji, naĉini i priruĉna sredstva za sprijeĉavanje zagaċenja sa brodova, kao i saradnja sa vlastima obalne straţe. 10. Brodska postrojenja (usmeno i praktično) Definicija pojmova: masa, sila, rad, snaga, energija, pritisak, napon, naprezanje i jedinice za njihovo mjerenje. Svojstva glavnih brodskih pogonskih mašina. Brodsko parno postrojenje: podjela brodskih kotlova, brodski pomoćni kotlovi, gubici i stepen djelovanja kotla, parne turbine, pogon turbine, svojstva parnih turbine, reduktori, gasne turbine, elektriĉni pogon broda. Motori sa untrašnjim sagorijevanjem (motori SUS): podjela motora SUS, princip rada ĉetvorotaktnog motora, princip rada dvotaktnog motora, upućivanje motora, prekretanje motora, snaga motora, hlaċenje motora, podmazivanje motora, osovinski vod, osovina propelera, meċuosovine, prenosni leţaji, statvena cijev, odrivna osovina i leţaj. Pomoćne mašine i urerċaji: pumpe, ventilatori, ventilacija prostorija, ureċaji za klimatizaciju, klipni kompresori, kompresorski rashladni ureċaji, kormilarski ureċaji, propisi u vezi sa kormilarskim ureċajima, teretna vitla, pritezno vitlo, sidreni ureċaj, sohe za ĉamce, destilacioni ureċaji evaporatori, brodski cjevovodi, ureċaji za prenos zapovijesti i vezu. Hidraulika: hidrostatika, hidrauliĉne mašine i njihova primjena, hidrauliĉki sistem za prenos energije, komponente hidrauliĉkog sistema, klipne pumpe sa radijalnim i aksijalnim klipovima, regulacija brzine kod vinĉeva, dizalica i drugih ureċaja, odrţavanje hidrauliĉkih sistema : hlaċenje ulja, zamjena filtera i odrţavanje. Izvori elektriĉne energije na brodu: generatori, alternatori i razvod elektriĉne struje na brodu, princip rada generatora, prekidaĉi i osiguraĉi, navigaciona svijetla sa indikatorima i alternativnim izvorima napajanja, alarmi, ispravljaĉi naizmjeniĉne struje, akumulatori i njihovo odrţavanje, generator za nuţdu, mjere zaštite pri korišćenju elektriĉnih ureċaja na brodu. 10

111 Automatska regulacija, elementi sistema automatske regulacije na brodu, mjerni pretvaraĉi, regulacioni ureċaji, izvršni organi. Kontrola sa komandnog mosta: kontrola glavnog motora sa komandnog mosta, kontrola propelera sa zakretnim krilima, lista indikatora pokazivanja i alarma, opis opreme, kontrola i indikatori boĉnog potiskivaĉa. C-2 OVLAŠĆENJE O OSPOSOBLJENOSTI ZA PRVOG OFICIRA PALUBE NA BRODU OD 500 BT DO 3000 BT (STCW Reg. II/2) Ispit se polaţe pismeno,usmeno i praktiĉno prema programu obuke datom u prilogu D-3 ovog pravilnika. C-3 OVLAŠĆENJE O OSPOSOBLJENOSTI ZA OFICIRA PLOVIDBENE STRAŢE NA BRODOVIMA OD 500 BT ILI VEĆIM (STCW II/1) Ispit se polaţe pismeno,usmeno i praktiĉno. 1. Astronomska navigacija (usmeno, pismeno i praktično) Osnovni pojmovi nebeske sfere: koordinatni sistemi, vrijeme: hronometri, sekstant: mjerenje uglova, greške, popravke, stajnica: kruţnica, luk i linija pozicija, pozicija broda u okeanskoj navigaciji: geografska širina Sjevernjaĉom, prolaz nebeskog tijela kroz gornji meridijan, visinska metoda odreċivanja pozicije broda, pozicija broda pomoću istog ili dva razliĉita nebeska tijela u razmaku vremena, kontrola devijacije kompasa astronomskim putem. 2. Terestrička navigacija (usmeno, pismeno i praktično) Upotreba navigacionih karata i publikacija: aţuriranje karata i priruĉnika, elektronske karte, osnovne radnje; osnovi magnetizma, magnetski kompas, morske mijene, upotreba tablica, struje morskih mijena, morske struje, pozicija broda u terestriĉkoj navigaciji; linija pozicija, pozicija broda istovremenim osmatranjem, osmatranje u razmaku vremena, zbrojena pozicija, uĉestalost pozicija u obalnoj navigaciji, loksodroma i ortodroma, plovidba broda u kanalima, rijekama, podruĉja leda, podruĉja ograniĉene vidljivosti, uticaj struje i vjetra, obiljeţavanje pomorskih plovnih puteva. Ţirokompas: princip rada, greške, radionavigacija: radio-farovi, radio- goniometar, greške radio-azimuta, popis radio svjetionika: upotreba i aţuriranje, radarska navigacija: razumjevanje i analiza radarskih podataka, ograniĉenja pri radu sa radarom, odreċivanje pozicija pomoću radara, hiperboliĉna navigacija: odreċivanje pozicije, greške sistema, satelitska navigacija: GPS, DGPS, greške sistema, rad sa raznim vrstama dubinomjera i brzinomjera, model zapovjedniĉkog mosta, crna kutija. 3. Sigurnost na moru (usmeno i praktično) Model sigurnog rada na brodovima - rad na siguran naĉin, obaveze prema meċunarodnom kodeksu o sigurnom rukovoċenju i zaštiti okoline (ISM), organizacija i rukovoċenje posadom saradnja izmeċu oficira, obaveza uvjeţbavanja oficira i ĉlanova posade, nadzor nad radom pripravnika, podjela duţnosti, odrţavanje sposobnosti broda za plovidbu, 11

112 utvrċivanje oĉekivanih standarda rada, pravila radne komunikacije, razvoj planova opasnosti i nadzor nad oštećenjem, kao i rad u sluĉaju stanja opasnosti. Drţanje straţe: pravilo drţanja straţe, sadrţaj, primjena i ciljevi osnovnih pravila kojih se treba pridrţavati tokom drţanja navigacione straţe, radni postupci ĉlanova navigacione straţe, drţanje straţe u sluĉaju vanrednih okolnosti. Sigurnosne mjere u vezi osiguranja broda i tereta pri plovidbi u nevremenu. Sredstva za spasavanje: vrste, broj, oprema i oznake ĉamaca, splavovi za spasavanje i spasilaĉki ĉamci, sredstva za spuštanje ĉamaca i splavova, njihovo odrţavanje, broj, namjena i smještaj liĉnih sredstava za spasavanje, sredstva za komunikaciju u nuţdi, odrţavanje sredstava za spasavanje. Djelovanje u sluĉaju opasnosti: mjere zaštite i sigurnosti putnika, spreĉavanje panike, organizacija rada oficira i ĉlanova posade, korišćenje MeĊunarodnog signalnog kodeksa, postupci u sluĉaju povreda i teških oboljenja. Napuštanje broda: odluka o napuštanju broda, raspored za uzbunu, znaci za napuštanje, komunikacija u sluĉaju napuštanja, prikupljanje putnika i posade, signali opasnosti i postupci neposredno poslije napuštanja broda. Uvjeţbavanje napuštanja broda: obaveza obavljanja vjeţbi, uĉestalost, organizovanje i sprovoċenje vjeţbi, uvjeţbavanje gašenja poţara - obaveza, sadrţaj i obim protivpoţarnih vjeţbi. Preţivljavanje na moru: postupci u splavovima i ĉamcima za spasavanje, pruţanje prve pomoći u sluĉaju hipotermije, smrzavanja i visokih atmosferskih temperatura, korišćenje komunikacionih sredstava, vizuelnih signala, predaja i prijem Morzeovih signala, korišćenje plovila za preţivljanje i spasilaĉkih ĉamaca i njihove opreme, korišćenje hrane i vode, korišćenje sredstava za komunikaciju i navoċenje pri spasavanju, kod pristajanju uz nepoznatu obalu, komunikacija i saradnja sa spasiocima. Sprijeĉavanje zagaċenja: izvori zagaċenja, mjere opreza radi sprijeĉavanja zagaċenja mora, nadzor nad radom i postupci sprijeĉavanja zagaċenja i raspoloţiva oprema. Djelovanje u sluĉaju zagaċenja: obaveze u sluĉaju zagaċenja prema MARPOL Konvenciji, naĉini i priruĉna sredstva za sprijeĉavanje zagaċenja mora sa brodova, saradnja sa vlastima obalne drţave. 4. Manevrisanje brodom i izbjegavanje sudara na moru (usmeno i praktično) Osnovni pojmovi o manevrisanju; plan manevra i rezervni manevar; faktori koji utiĉu na manevrisanje brodom, manevarske osobine broda, ureċaji i oprema za manevrisanje brodom, djelovanje kormila, vijka, vjetra, struje i ostalih sila na brod za vrijeme manevrisanja. Manevrisanje brodom u razliĉitim prilikama, manevrisanje u toku prilaza lukama, sidrištima, pilotskim stanicama, rijekama, kanalima, ograniĉenim podruĉjima za navigaciju, podruĉjima malih dubina, kao i u situacijama mimoilaţenja sa drugim brodom i obalom na malim udaljenostima. 12

113 Privez i odvez broda u raznim okolnostima, manevrisanje uz pomoć jednog ili više tegljaĉa, tegljenje broda u razliĉitim podruĉjima i hidro-meteorološkim prilikama, korišćenje, pored vijka i drugih propulzora za manevrisanje, izbor sidrišta i dolazak na sidrište i sidrenje, manevar pri ulazu i izlasku iz doka, manevrisanje u podruĉju sistema odvojene plovidbe (šemi odvojene plovidbe) ili u podruĉjima nadzora i kontrole plovidbe u mirnodopskim i ratnim uslovima. Manevrisanje u nekim posebnim okolnostima, manevar zaustavljanja broda male i velike tonaţe i RO/RO brodova. Manevar brodom za vrijeme namjernog nasukanja i odsukanja pomoću sopstvenog pogonskog ureċaja ili uz pomoć drugih brodova i tegljaĉa, kormilarenje uz pomoć kormila za nuţdu i tegljenje u nuţdi, radnje nakon nasukanja. Uopšteno poznavanje brodskih mašinskih pojmova, za uspješno upravljanje mašinskim kompleksom i ureċajima i pogonskim sistemima. MeĊunarodna pravila o izbjegavanju sudara na moru i njihova primjena u razliĉitim okolnostima uz korišćenje MeĊunarodnog signalnog kodeksa pri manevrisanju i izbjegavanju sudara na moru. Upotreba radara i ARPA ureċaja prilikom izbjegavanju sudara na moru, rijekama, kanalima i lukama. Korišćenje razliĉitih telekomunikacionih sistema pri manevrisanju i mimoilaţenju sa drugim brodovima. Propisi IMO-a u odnosu na manevarske karakteristike broda, priprema za prihvatanje pilota na brodu i za njegov odlazak. 5. Pomorska meteorologija i okeanogafija (usmeno) Osnovni pojmovi o meteorologiji i njenoj podjeli, sastav vazduha. Meteorološki elementi i pojave, izvori toplotne energije u atmosferi, temperatura vazduha, termiĉki i adijabatski procesi u atmosferi, pritisak vazduha, vodena para u atmosferi, magla, oblaci, padavine i vidljivost na moru, vazdušna strujanja horizontalna i turbulentna, elementi vjetra i sile koje djeluju na vjetar, geostrofiĉki i gradijentni vjetar, struktura vjetra. Opšta cirkulacija vazdušnih masa u atmosferi, stalni, periodiĉni i lokalni vjetrovi, vazdušne mase i frontovi, osnovni pojmovi o bariĉkim sistemima, cikloni i anticikloni, kretanje ciklona u zavisnosti od faze razvoja, mlazne struje, oluje i vremenske nepogode, otkrivanje centra tropskog ciklona, njegovo praćenje i podruĉja njegovog javljanja, izbor rute broda u odnosu na kretanje staze ciklona. Analiza vremenske karte, sinoptiĉka konsultacija za pomorce, korišćenje meċunarodnih meteoroloških kljuĉeva za ucrtavanje i analizu vremenske karte, osnovi prognoze vremena na osnovu primljenih obavještenja, analiza vremenske karte na osnovu statistiĉkih klimatskih i lokalnih predznaka. 13

114 Meteorološka obavještavanja za pomorce, pomorske meteorološke stanice, osmatranja i izvještavanja u otvorenom i zatvorenom (kodiranom) tekstu, vremenski bilteni za pomorce. Meteorološko osiguranje plovidbe brodova po moru, organizacija pomorske meteorološke sluţbe, meteorološka radio-obavještenja i upozorenja, meteorološka navigacija u praksi, izbor meteorološke rute i plovidbe broda po toj ruti, meteorološka dokumentacija i priruĉnici na brodu. Osnovni pojmovi o navigacionoj (pomorskoj) okeanografiji, vodene površine na zemlji, osobine slatke i morske vode, temperatura morske vode, slanost i gustina morske vode, ostale osobine morske vode koje su neposredno vezane za navigaciju, batimetrija mora i okeana i batimetrijske karte u funkciji pomorske navigacije. Kretanje u moru i pojam denivelacije mora, površinska strujanja morske vode i promjene strujanja s dubinom mora, struje vjetra, gradijentne struje i plimne struje, podjela glavnih morskih struja na zemlji. Talasi u moru, njihov postanak i podjela, interferencija talasa i ukršteno more, proces slamanja talasa koji dolaze iz duboke u plitku vodu. Morski nivo i morske mijene (plima i oseka), atlas struja plime i oseke. Led na moru, njegov nastanak i podjela na Zemlji, uticaj zaleċivanja mora na sigurnost broda i ljudi na moru, obavještavanje u vezi leda na moru (Ice Patrol Service). Okeanografska sluţba izvještavanja i upozorenja za pomorce (navigaciona hidrometeorološka sluţba), karte struja, talasa i leda, karte podmorskih radova i istraţivanja, okeanografska dokumentacija. Znaĉaj i vaţnost pilotskih karata za savremenu navigaciju. 6. Rukovanje brodom i teretom i stabilitet broda (usmeno i pismeno) Osnovni pojmovi o brodu i njegovom razvoju; vrste i namjena brodova; glavni konstrukcioni dijelovi broda; glavne brodske dimenzije i mjere (veliĉine); raspored i vrsta brodskih skladišnih prostorija prema namjeni; klasifikacija brodova; pregled i svjedoĉanstva; kapacitetni plan broda; knjiga trima i stabilnost uz poznavanje i korišćenje svih dijagrama i tablica neophodnih za struĉan ukrcaj tereta na brodu. Stabilnost broda: popreĉna stabilnost broda za male uglove nagnuća; stabilnost broda za velike uglove nagnuća; uzduţna stabilnost; primjena tablica, krivulja i dijagrama za proraĉun stabilnosti broda; raĉunanje trima i naprezanja brodske konstrukcije i opreme tokom ukrcaja i smještaja tereta na brodu, temeljno poznavanje odreċenih radnji, koje se poduzimaju u sluĉaju djelimiĉnog gubitka uzgona;pregraċivanje broda i sprijeĉavanje naplavljivosti brodskih prostorija; preporuke IMO-a koje se odnose na stabilnost broda prilikom prijevoza razliĉitih vrsta tereta. Rukovanje teretom, njegovo slaganje i prijevoz; mjere predostroţnosti koje se odnose na pripremu broda za prijem tereta, njegovo slaganje, oblaganje i priĉvršćenje od eventualnog pomicanja; faktor slaganja tereta, izgubljeni prostor i prostor po toni nosivosti; faktor kapaciteta i odreċivanje mase tereta po jednom skladištu; proraĉunavanje gaza s obzirom na gustinu 14

115 morske vode; plan tereta i isprave o teretu; ukrcaj vaţnijih vrsta tereta imajući u vidu sigurnost i stabilnost broda; nadzor nad ukrcajem i slaganjem tereta na brodu, kao i iskrcaja sa broda; mjere predostroţnosti prilikom ukrcaja, iskrcaja i smještaja opasnih tereta na brodu; odrţavanje i kontrola tereta tokom putovanja brodom; štete na teretu i njihovo sprijeĉavanje; ventilacija brodskih prostorija tokom prijevoza tereta morem;preporuka IMO-a koja se odnosi na rukovanje i prijevoz odreċenih tereta morem; optimalni razmještaj tereta po brodskim skladištima i meċupalublju na brodu; odreċivanje ukrcane ili iskrcane teţine tereta na brodu na bazi korišćenja srednjeg gaza svih srednjih gazova na brodu. Mjere predostroţnosti na brodu prilikom prijevoza nekih samozapaljivih tereta, sklonih izazivanju poţara i preventivne mjere protivpoţarne aktivnosti; postupci prilikom sprijeĉavanja zagaċenja mora balastiranjem i debalastiranjem, kao i drugim naĉinima. Dokumentacija u vezi prijevoza tereta i putnika; odrţavanje broda imajući u vidu sigurnost broda, tereta i ljudskih ţivota na brodu. 7. Pomorsko pravo (usmeno) Pomorsko pravo kao grana prava; karakteristike pomorskog prava; podjela pomorskog prava; razvoj pomorskog prava; izvori pomorskog prava u Crnoj Gori; unifikacija pomorskog prava; uloga i djelatnost IMO-a; sigurnost pomorske plovidbe; elementi sigurnosti plovidbe, pomorski plovni putevi, balisaţne oznake, pilotaţa, pomorska meteorologija i hidrografija, traganje i spasavanje, pruţanje pomoći na moru, pomorska rasvjeta, radio-telekomunikacije, signalizacija; organi bezbjednosti plovidbe u Crnoj Gori; luĉke kapetanije, uloga i ovlašćenja; Konvencija SOLAS, sadrţaj i ciljevi; Konvencija MARPOL, sadrţaj i ciljevi; Konvencija o teretnim linijama, sadrţaj i ciljevi. Pravni pojam broda i vrste brodova; kategorije plovidbe; individualizacija broda; upisnik brodova; brodske isprave i knjige. Posada broda; podjela sluţbi na brodu; podjela straţe na brodu u luci i u plovidbi; prava i duţnosti oficira na straţi; prava i duţnosti ĉlanova posade broda; zapovjednik broda; prava i duţnosti zapovjednika broda; ovlašćenja o osposobljenosti ĉlanova posade; uloga i znaĉaj pomorske knjiţice. Podjela morskog prostranstva; unutrašnje morske vode, pravni status; teritorijalno more, pravni status, neškodljivi prolazak; spoljni morski pojas; epikonitinentalni pojas; iskljuĉiva ekonomska zona; otvoreno more; karakteristike i znaĉaj Konvencije UN o pravu mora iz godine. Pojam vlasnika broda i brodara; ugovori o iskorišćavanju morskih brodova; ugovori o prijevozu stvari morem; brodarski ugovori; odgovornost za ukrcaj i slaganje tereta; stojnice, vrste i raĉunanje; prekostojnice; izrada i vaţnost vremenske tablice; teretnica; predaja tereta primaocu; odgovornost brodara za djela i propuste ĉlanova posade broda; vozarina, vrste, naĉin obraĉuna, naplata; odgovornost ĉlana posade za štete na brodu i teretu. Pojam i podjela pomorskih havarija: bitni elementi i obraĉun zajedniĉke havarije, sudar brodova; spasavanje na moru; pomorsko osiguranje, njegova svrha i vrste. 15

116 8. Engleski jezik (usmeno i pismeno) Poznavanje opšte nomenklature broda: konstrukcioni elementi trupa broda; pogonski, pomoćni i palubni ureċaji; ureċaji za sidrenje; manevar sidrenja, priveza i odveza broda: uzduţna i popreĉna stabilnost broda; krcanje i slaganje tereta; navigaciona pomagala; osnovni pojmovi o prekookeanskoj i obalnoj plovidbi (ureċaji i pomagala za voċenje astronomske, terestriĉke i radio- navigacije). Sigurnosna oprema: ĉamci za spasavanje, nepotopljivi splavovi za spasavanje, ostale naprave za spasavanje, pirotehniĉka oprema, radio-ureċaji, protivpoţarna sredstva i ureċaji. Rad na pomorskim kartama: abrevijacije i simboli na pomorskim kartama, nautiĉki priruĉnici, publikacije i periodika; aţuriranje pomorskih karata. Ţiva komunikacija sa drugim brodovima i obalnim radio-stanicama imajući u vidu sigurnost na moru korišćenjem Standardnog pomorskog navigacionog rjeĉnika (SMNV); komunikacija za sluĉaj opasnosti, hitnih poruka i poruka sigurnosti na VHF; komunikacija prilikom dolaska i odlaska broda iz luke, plovidbe u plovnim putevima, kanalima i ustavama, prilikom manevrisanja broda; komunikacija tokom pilotaţe (odgovor na pilotove naredbe i upustva, prijenos naredbi i instrukcija); aktivno uĉestovanje u komunikacijama na mostu prilikom sidrenja, u sluĉaju davanja upustava za rad na sredstvima za spasavanje i u drugim sliĉnim prilikama. Pomorska meteorologija: sadašnje vrijeme; tumaĉenje meteoroloških informacija na engleskom jeziku; meteorološki znaci i simboli; led; tropski cikloni; ledolomci. Rad sa drţavnim i luĉkim vlastima: priprema dokumenata za dolazak broda u luku; razumijevanje propisa, pravilnika i ostalih upustava koji daju ti organi, a koji se odnose na pomorsko javno pravo; poznavanje osnovnih odredbi iz kolektivnog ugovora za ukrcaj pomoraca. Tegljenje i spasavanje: oprema za tegljenje i spasavanje, sluţbe spasavanja na moru; komunikacija prilikom operacija traganja i spasavanja (SAR). C-4 OVLAŠĆENJE O OSPOSOBLJENOSTI ZA OFICIRA PLOVIDBENE STRAŢE NA BRODU DO 500 BT U MALOJ OBALNOJ PLOVIDBI (STCW II/3) Ispit se polaţe usmeno, pismeno i praktiĉno prema Programu obuke datom u Prilogu D-4. C-5 OVLAŠĆENJE O OSPOSOBLJENOSTI ZA KORMILARA (STCW Reg. II/5) Ispit se polaţe usmeno i praktiĉno prema Programu obuke datom u Prilogu D-5. C-6 OVLAŠĆENJE O OSPOSOBLJENOSTI ZA ĈLANA PLOVIDBENE STRAŢE (STCW Reg. II/4) Ispit se polaţe usmeno i praktiĉno prema Programu obuke datom u Prilogu D-6. C-7 OVLAŠĆENJE O OSPOSOBLJENOSTI ZA ZAPOVJEDNIKA BRODA DO 100 BT U MALOJ OBALNOJ PLOVIDBI 16

117 Ispit se polaţe usmeno i praktiĉno prema Programu obuke datom u Prilogu D-7. C-8 OVLAŠĆENJE ZA ZAPOVJEDNIKA BRODA DO 200 BT U UNUTRAŠNJIM MORSKIM VODAMA I TERITORIJALNOM MORU CRNE GORE Ispit se polaţe usmeno i praktiĉno prema Programu datom u Prilogu D-8. C-9 OVLAŠĆENJE O OSPOSOBLJENOSTI ZA VODITELJA JAHTE DO 500 BT Ispit se polaţe usmeno, pismeno i praktiĉno prema Programu datom u Prilogu D-9. C-10 OVLAŠĆENJE O OSPOSOBLJENOSTI ZA VODITELJA JAHTE DO 200 BT Ispit se polaţe usmeno, pismeno i praktiĉno prema Programu datom u Prilogu D-10. C-11 OVLAŠĆENJE O OSPOSOBLJENOSTI ZA VODITELJA JAHTE DO 100 BT Ispit se polaţe usmeno i praktiĉno prema Programu datom u Prilogu D-11. C-12 OVLAŠĆENJE O OSPOSOBLJENOSTI ZA MORNARA MOTORISTU Ispit se polaţe usmeno i praktiĉno prema programu datom u Prilogu D-12. C-13 OVLAŠĆENJE O OSPOSOBLJENOSTI ZA DRUGOG OFICIRA MAŠINE NA BRODU SA MAŠINSKIM KOMPLEKSOM POGONSKE SNAGE OD 3000 kw ILI JAĈIM (STCW III/2) Ispit se polaţe pismeno, usmeno i praktiĉno. 1.Motori sa unutrašnjim sagorijevanjem (usmeno i praktično) Motori SUS: stvarni procesi ĉetvorotaktnog i dvotaktnog motora; toplotni bilans; stepen djelovanja motora; vrste goriva; potrošnja goriva i ekonomiĉnost rada dizel motora; izmjena radne materije u cilindru ĉetvorotaktnih i dvotaktnih motora; konstruktivni dijelovi motora i motorni mehanizam; regulatori i regulacija motora; reţim rada i karakteristike opterećenja, odnos izmeċu motora i propelera; upućivanje motora; upravljaĉki sistem upućivanja, kontrola i regulacija i razvodni mehanizam motora; sistemi ispiranja i prednabijanje motora; ureċaji za prednabijanje cilindra motora; snimanje indikatorskih dijagrama; odreċivanje efektivne snage motora; sistem prekretanja motora i sistem promjene smjera okretanja propelera; hlaċenje motora; sistemi hlaċenja i kontrola hlaċenja, tretman rashladne vode; podmazivanje motora, vrste mazivnih ulja, mjerenje, proraĉun potrošnje ulja i regulacije; sistem goriva, pumpe za gorivo, rasprskaĉi, regulacije rasprskvaĉa i kontrola; stvaranje smješe kod motora; ispitivanje motora na probnom stolu i probnoj voţnji; pogon i odrţavanje motora; opšti pokazatelji o poteškoćama u radu i pogonska uputstva, poteškoće u radu motora, pogonski problemi, pogonska uputstva; mjerni instrumenti i alati. 2. Parni kotlovi i turbine (usmeno i praktično) Parni kotlovi: toplotni procesi u parnom kotlu; konstruktivni dijelovi kotla; gorivo za kotlove i njegovo sagorijevanje; cirkulacija vode u kotlu; promaja u kotlu; predaja toplote i 17

118 stepen djelovanja; tipovi brodskih parnih kotlova; ureċaji brodskih parnih kotlova; voda za brodske kotlove; regulacija kotla; pogon i odrţavanje brodskog kotla. Parna turbina: princip rada parne turbine; osnovi parnih turbina; vrste parnih turbina; kombinovane turbine; konstruktivni dijelovi parnih turbina; puštanje u rad i regulacija parne turbine; podmazivanje brodskih turbina; regulacija brodskih turbina, pogon i odrţavanje brodske turbine. optimizacija parnog postrojenja. Gasne turbine: princip rada, toplotni proces u gasnoj turbini; tipovi i pogonske karakteristike;dijelovi gasnih turbina; optimizacija gasnih turbina. 3. Pomoćna postrojenja (usmeno i praktično) Osovinski vod meċuosovina; osovina propelera; odrivna osovina; spajanje osovina; statvena cijev i brtvenice; leţaji; zupĉani prenosi i spojnice; brodski propeler. Pumpe podjela; pogon pumpi; primjena; karakteristiĉne veliĉine; regulacija; puštanje u rad; kontrola; nadzor; odrţavanje; neispravnosti u radu; otklanjanje kvarova, optimizacija; hidrofor ureċaj. Kompresori i ventilatori osnove teorije kompresora; konstruktivna rješenja; postavljanje; upućivanje; zaustavljanje; zaštita; rad i kvarovi kompresora; uopšteno o ventilatorima; podjela ventilatora; izbor; regulacija; konstruktivna rješenja i posebni tipovi ventilatora; optimizacija kompresora i ventilatora. Cjevovodi postavljanje; provjeravanje ispravnosti rada; oštećenja; pad pritiska u cjevovodu; materijali; rastezanje i kompenzacija cjevovoda; sistemi cjevovoda. Rashladni ureċaji primjena; teorijski proces; puštanje u rad; kontrola; nadzor; odrţavanje; neispravnosti u radu; otklanjanje kvarova; optimizacija. Ĉistioci i filteri primjena; podjela; sistemi proĉišćavanja; automatski rad centrifugalnih samoĉistioca; postavljanje; provjeravanje ispravnosti rada; oštećenja. Kormilarski ureċaj puštanje u rad; upravljanje; kontrola; nadzor; odrţavanje; neispravnosti u radu; otklanjanje kvarova. Palubne mašine teretno vitlo; pritezno vitlo; sidreno vitlo; koĉnice (štoperi). UreĊaji za spreĉavanje zagaċenja mora: ureċaji za odvajanje ulja iz zauljanih voda; ureċaji za sanitarne otpadne vode; ureċaji za spaljivanje smeća, otpadaka i ostataka. Ventilacije, grijanje i klimatizacije: uopšte o ventilaciji; ventilacioni vodovi, otpor ventilacionih vodova; ventilacija prostorija za posadu i putnike, ventilacija mašinskog prostora, ventilacija skladišta. Grijanje, naĉin grijanja i klimatizacija vazduha. UreĊaji za sušenje vazduha u skladištima tereta. 18

119 Mjerenja, mjerne jedinice, mjerni sistemi i mjerni instrumenti. 4. Održavanje postrojenja, kvarovi i havarije (usmeno i praktično) Zahvati odrţavanja: preventivni pregledi, kontrolni pregled; plansko preventivno odrţavanje: glavni plan odrţavanja, operativni plan, radni nalog odrţavanja, uslovi odrţavanja. Opšta razmatranja o otkrivanju kvarova i havarija na brodskim energetskim postrojenjima i sistemima. Mjerni instrumenti za dijagnosticiranje kvara i havarije - mjerenje temperature; mjerenje pritiska; mjerenje protoka; mjerenje istrošenosti vitalnih dijelova kompleksa; mjerenje naprezanja; dilatacije i deformacije; mjerenje vibracija; mjerenje buke; mjerenje radnih parametara. Dijagnostika kvarova - metode i postupci za praćenje ispravnosti sistema; promjene parametara kao alarmni sistem; procjena kvara i potrebni zahvati; automatizacija i dijagnostika kvara; mjere sigurnosti i postupci u vanrednim situacijama; prebacivanje iz daljinskog automatskog na lokalno upravljanje kod svih sistema. Dijagnostika kvara sistema - sistem goriva; sistem ulja za podmazivanje; sistem separiranja; sistem rashladne vode; sistem vazduha; sistem pare i napojne vode; sistem balasta i kaljuţa; sistem protivpoţarne zaštite. Otklanjanje havarija i kvarova - pogonskih mašina; generatora elektriĉne energije; parnih kotlova; kompresora; pumpi; kaljuţa i balasta. Dijagnosticiranje havarija i kvarova specijalnih ureċaja - rashladni sistem brodskih namirnica i klime; sistem inertnog gasa; sistem pranja tankova tereta kod tankera. Uhodavanje i provjera sistema nakon otklanjanja havarije i kvara. 5. Upravljanje postrojenjem (usmeno i praktično) Upravljanje postrojenjem: upravljanje energetskim postrojenjem; upravljanje pogonskim postrojenjem; upravljanje pomoćnim postrojenjem; pomoćno parno postrojenje; sistem kormilarskog ureċaja. Sistemi: goriva, slatke vode, morske vode, kaljuţe. Priprema postrojenja za uspostavljanje pogona: energetski preduslovi; izvori energije; kontrola parametara i rada sistema. Upućivanje postrojenja: neophodne predradnje i kontrola parametara. Nadzor i kontrola postrojenja: kontrola i upravljanje; naĉini i ureċaji kontrole, odnosno prema kontroli. Obustava pogona postrojenja. 19

120 Upravljanje u opasnim okolnostima: donošenje odluke; poteškoće; pripravnost; odgovornost. RukovoĊenje posadom: organizacija radova; obrazovanje na brodu; straţa u mašinskom prostoru; drţanje straţe u luci, na sidrištu, u mašinskom prostoru (koji je povremeno bez posade); preuzimanje straţe; obavljanje straţe; predaja straţe; nadzor; obavljanje smjene. 6. Brodska elektrotehnika (usmeno i praktično) Izvori elektriĉne energije diesel generator, turbo generatori, osovinski generatori, generator u nuţdi vrste, razlike, upotreba uopšteno. Generatori i elektromotori konstruktivna rješenja, faktor snage i mogućnosti njegovog poboljšanja, paralelan rad, zaštite generatora i elektromotora, uticaj razliĉitih napona i frekvencija na elektromotore racionalizacija rada generatora i elektromotora, najĉešći kvarovi i njihovo dijagnosticiranje, upravljanje, odrţavanje i mjere predostroţnosti kod pregleda i popravaka. Akumulatori vrste, konstruktivna rješenja, razlike, upotreba, paralelni i serijski spoj, odrţavanje i kvarovi, mjerenje kapaciteta, mjere predostroţnosti. Transformatori osnove teorije, konstruktivna rješenja, razlike, kvarovi, upotreba.ispravljaĉi i pretvaraĉi,vrste, konstrukcija i upotreba. Glavna razvodna tabla, razvodna tabla za nuţdu, razvod elektriĉne energije konstruktivna rješenja, naĉini povezivanja i odvajanja, automatizacija i upravljanje, sklopni i zaštitni elementi, razlike izmeċu 440V i visoko naponskih razvodnih tabli, kablovi, izolacije, mjere predostroţnosti kod odrţavanja. Potrošaĉi elektriĉne energije grijaĉi, rasvjeta vrste, elektriĉni motori, uticaj razliĉitog napona i frekvencija na njih, racionalizacija. Zaštitne mjere pri korišćenju elektriĉnih ureċaja na brodu. Poznavanje i odrţavanje elektriĉnih ureċaja kontrola elektriĉnih motora, generatora, mjrenje izolacije, lociranje proboja izolacije. Propisi i zahtjevi nadleţnosti registra brodova. 7. Brodska automatizacija (usmeno i praktično) Uopšte o brodskim sistemima upravljanja i regulacije; sistemi automatske regulacije; fiksna, slijedna i kaskadna regulacija; osnovne komponente sistema automatske regulacije, mjerni elementi, pojaĉivaĉi, regulatori i izvršni organ; pneumatski, hidrauliĉni i elektronski regulatori; paralelna i kaskadna regulacija; tiristorski regulatori jednosmjernih pogona; frekventni i vektorski regulatori naizmjeniĉnih pogona; taĉnost i stabilnost sistema automatskog upravljanja; primjena prostih regulacionih krugova; automatizacija brodskih ureċaja i pogona, glavnog brodskog pogona, regulacija prekreta, regulacija pogona sa fiksnim i promenjivim korakom propelera, regulacija pogona sa elektriĉnom propulzijom, upravljanje i regulacija 20

121 pogona brodske centrale, regulacija pogona sa elektromagnetnom spojnicom; nadzor i odrţavanje sistema automatskog upravljanja i regulacije, propisi i nadleţnosti Registra. 8. Pomorski propisi (usmeno) Klasifikacioni zavodi: klasa broda; oznake; gubitak svjedodoĉanstva o plovnosti broda; osnovni pregled; redovni pregled; alternativni pregled; periodiĉni pregled; pregled upravitelja mašine. Brodske isprave i knjige: mašinski dnevnik, knjiga o uljima Dio I, klasifikacione isprave; knjiga naloga upravitelja mašine. SOLAS konvencija organizacija i primjena sigurnosnih postupaka na radu; sigurnosne mjere pri izvoċenju odrţavanja i popravaka; nadzor sprovoċenja zakonskih propisa i mjera u pogledu sigurnosti ljudskih ţivota na moru; propisi i sprovoċenje mjera protupoţarne zaštite; organizacija gašenja poţara na brodu. Konvencija MARPOL iz godine i godine: Prilog I; Prilog IV; Prilog V; Prilog VI; nadzor nad sprovoċenjem mjera za sprijeĉavanje zagaċivanja morske okoline; naĉini i sredstva za sprijeĉavanje zagaċenja morske okoline sa brodova; organizacija ĉišćenja morskih površina; brodski plan u sluĉaju opasnosti od zagaċivanja mora uljima; prihvatni ureċaji na kopnu. Pomorska inspekcija vrste i nadleţnosti. 9. Stabilitet broda (usmeno) Poznavanje broda vrste brodova; opše poznavanje glavnih konstrukcijskih djelova broda i naziva svakoga pojedinog dijela; brodske dimenzije i veliĉine; raspored i vrsta brodskih skladišnih prostora prema namjeni; klasifikacija brodova; pregledi i svjedoĉanstva; planovi broda. Radno poznavanje: primjene tablica trima i stabiliteta; naprezanja, dijagrama i opreme za proraĉun naprezanja. Razumijevanje osnova vodonepropusnosti. Razumijevanje osnovnih radnji koje se preduzimaju u sluĉaju djelimiĉnog gubitka uzgona. Korištenje preporuka IMO-a u pogledu stabiliteta broda. Gubitak stabiliteta. 10. Engleski jezik (pismeno i usmeno) Košuljica: oblici, funkcija i vrste. 21

122 Klipovi i klipni prstenovi: vrste, oblici, dijelovi i materijali. Ojnice, leteći leţajevi, leţajevi osovinice klipa: vrste, oblici, dijelovi i materijali. Koljenasto vratilo i temeljni leţajevi: vrste, materijali, funkcija dijelova koljenastog vratila. Glava cilindra i izduvni ventili: oblici, dijelovi i materijali, namještanje i pritezanje glave, brtvljenje, hlaċenje glave, naprezanja, pregled i popravka. Pogonsko gorivo: vrste; svojstva; obrasci zahtjeva i izvještaji. Ulje: vrste; svojstva; obrasci zahtjeva i izvještaji. Voda: obrasci i izvještaji. Poteškoće u radu mašina: biljeţenje i izvještavanje: napomene; kvarovi koji se upisuju u mašinski dnevnik; izvještaji o sprovedenom ispitivanju. Dokovanje: priprema; specifikacija radova. Klasa broda: pregled mašina i ureċaja; svjedoĉanstva. Smjena upravitelja mašine: primopredaja duţnosti; napomene. Dopisivanje: pisanje dopisa; dijelovi dopisa; dopis proizvoċaĉa motora; memorandum; cirkularni dopis; faksimil; telefaks; elektronska pošta. Uvjeţbavanje gramatiĉkih struktura u komunikacijama. C-14 OVLAŠĆENJE O OSPOSOBLJENOSTI ZA DRUGOG OFICIRA MAŠINE NA BRODU SA MAŠINSKIM KOMPLEKSOM POGONSKE SNAGE OD 750 kw DO 3000 kw (STCW Reg. III/3) Ispit se polaţe pismeno, usmeno i praktiĉno prema programu obuke datom u prilogu D-22 ovog pravilnika. C-15 OVLAŠĆENJE O OSPOSOBLJENOSTI ZA OFICIRA PLOVIDBENE STRAŢE NA BRODU SA MAŠINSKIM KOMPLEKSOM POGONSKE SNAGE OD 750 kw ILI JAĈIM (STCW III/1) 1. Motori sa unutrašnjim sagorijevanjem (usmeno i praktično) Podjele brodskih motora; prinip rada motora SUS, teoretski-termodinamiĉki procesi kod SUS motora; stvarni ciklusi motora, indikatori, izmjena radne materije, proces kompresije, proces sagorijevanja, proces ekspanzije; toplotni bilans motora; konstruktivni djelovi motora; razvodni mehanizam motora; ureċaji za gorivo, pumpe visokog pritiska, rasprskaĉi goriva; sagorijevanje kod diesel motora; sistem ispiranja i prednabijanja cilindra; sistem podmazivanja motora; sistem hlaċenja motora; sistem upućivanja motora; sistem prekretanja i promjene smjera okretanja propelera; sistem regulacije motora; sistem nadzora i kontrole; odrţavanje motora; neispravnosti u radu motora, otkrivanje i otklanjanje. 22

123 2. Parni kotlovi i turbine (usmeno i praktično) Podjela parnih kotlova; proces u parnim kotlovima; armatura i konstruktivni djelovi parnih kotlova; konstruktivne izvedbe parnih kotlova; regulacija parnih kotlova; pogoni i odrţavanje parnih kotlova. Brodske parne turbine: primjene i podjele; strujanje pare kod turbina; konstruktivni djelovi parnih turbina; regulacije parnih turbina; priprema turbina za pogon, odrţavanje i najĉešći kvarovi. Gasne turbine: princip rada, podjela i konstruktivni djelovi; toplotni bilans; pripadajući ureċaji; regulacija sistema. 3. Pomoćne mašine i uređaji (usmeno i praktično) Pumpe: puštanje u rad; kontrola; nadzor; neispravnosti u radu i njihovo otklanjanje; preventivno odrţavanje. Kompresori i ventilatori: upućivanje; zaustavljanje; nadzor; neispravnosti u radu i njihovo otklanjanje; preventivno odrţavanje. Cjevovodi: postavljanje; provjeravanje ispravnosti rada; zaštita pri radu i oštećenja. Rashladni ureċaji: puštanje u rad; nadzor; neispravnosti u radu i njihovo otklanjanje; preventivno odrţavanje. Ĉistioci i filteri: postavljanje; provjeravanje ispravnosti rada; zaštita pri radu i oštećenja. Kormilarski ureċaji: puštanje u rad; nadzor; neispravnosti u radu i njihovo otklanjanje; preventivno odrţavanje. 4. Držanje straže (usmeno i praktično) Preuzimanje straţe: nalozi upravitelja mašinskim postrojenjem; upoznavanje sa radovima koji su u toku; stanje pogona; stanje tankova; stanje kaljuţa; vanredne okolnosti; ispravno voċenje mašinskog dnevnika. Obavljanje straţe: sposobnost drţanja sigurne straţe; nadzor nad mašinama i ureċajima kojima prijeti kvar; spremnost upravljanja pogonskim mašinama; uĉestalost i obim praćenja postrojenja; preventivno odrţavanje, potpuna spremnost na znak Pozor ; primarni poslovi: nadzor postrojenja, sprijeĉavanje zagaċenja okoline, stanje kaljuţa, poštovanje nareċenja, paţljivo ispisivanje mašinskog dnevnika, praćenje radova u mašinskom prostoru; upravljanje postrojenjem u nuţdi; izvještavanje i poziv upravitelja mašine; sigurnosne mjere i postupci u vanrednim okolnostima; obaveze u straţi; uzbunjivanje; saradnja; mjere opreza. Predaja straţe: pregled i priprema; izvještaj o dnevnim naredbama; izvještaj o radovima u mašinskom prostoru; izvještaj o vanrednim okolnostima i dogaċajima posebno u pogledu zaštite morske okoline; sposobnost oficira plovidbene straţe da preuzme straţu. 23

124 5. Brodska elektrotehnika (usmeno i praktično) Elektriĉna energija: struja; napon; frekvencija; radna i jalova snaga; korisni uĉinci i opasnosti; strujni krug i elementi kruga. Izvori elektriĉne energije: dizel generatori; turbogeneratori; osovinski generatori, sinhroni generatori; transformatori; akumulatori; sinhronizacija; paralelni rad; ispravljaĉi i pretvaraĉi. Elektriĉne table i razvod: glavna razvodna tabla; tabla za nuţdu; razvodnici; uputnici; sklopni i zaštitni elementi; elektriĉni instrumenti; kablovi. Potrošaĉi elektriĉne energije: elektromotori; grijaĉi; rasvjeta. Odrţavanje: provjera ispravnosti brodskih ureċaja; ispitivanje izolacije; otklanjanje kvarova. Propisi i nadleţnost Registra brodova za elektriĉne ureċaje. 6. Brodska automatizacija (usmeno i praktično) Uopšte o automatizaciji, pojmovi automatizacije, upravljanje i regulacije; osnovni pojmovi, pojam poluprovodnika, diode, tranzistor, biplarni tranzistori, integralna kola, kola sa diodama za ispravljanje naizmjeniĉne struje, digitalna kola; automatska regulacija, blok diagram, zatvoreni i otvoreni krug, ulazne-izlazne veliĉine procesa i smetnje, regulisane i regulirajuće veliĉine; elementi regulacionog kruga; primjena prostih regulacionih krugova; automatizacija brodskih ureċaja i pogona; automatski nadzor i zaštita. Propisi i nadleţnost Registra brodova za automatizaciju. 7. Održavanje i popravka (usmeno i praktično) Materijali za gradnju broda i ureċaja: svojstva materijala, ograniĉenja, obrada i zaštita materijala. Oštećenja i kvarovi: otkrivanje kvarova; otkrivanje uzroka kvarova; sprijeĉavanje daljih oštećenja; postupci u sluĉaju oštećenja, postupci u sluĉaju kvarova. Alati i oprema za odrţavanje: alati za mjerenje, oprema za demontaţu, popravka i montaţa brodskih ureċaja, specijalni alati. Zahvati odrţavanja: preventivni pregledi, kontrolni pregledi, ĉišćenje i podmazivanje, remonti, generalni pregledi, plansko preventivno odrţavanje: glavni plan odrţavanja, uslovi odrţavanja, radni nalog odrţavanja, operativni plan odrţavanja. 8. Pomorski propisi (usmeno) Klasifikacioni nadzor: osnovni pregled, redovni pregled, alternativni pregled, gubitak klase broda. 24

125 Brodske isprave i knjige: mašinski dnevnik, knjiga o uljima, svjedoĉanstvo o klasi broda. SOLAS Konvencija: sigurnosne mjere prilikom odrţavanja, popravaka i ulaska u zatvorene prostore; sigurnosne mjere i postupci u vanrednim sluĉajevima, organizovanje vjeţbi za gašenje poţara, rukovanje sredstvima za gašenje poţara; zaštita od poţara; pruţanje prve pomoći na radu. Konvencija MARPOL iz godine i godine: štetni uticaji zagaċenja; Prilog I; Prilog IV; Prilog V; Prilog VI; sprijeĉavanje zagaċenja morske okoline, mjere opreza za zaštitu okoline, postupci kojima se sprijeĉava zagaċenje i potrebna oprema, prihvatni ureċaji na kopnu. 9. Engleski jezik (usmeno i pismeno) Poslovi sluţbe u mašinskom kompleksu. Mašinski kompleks: pogonske i pomoćne mašine. Osnovni termodinamiĉki ciklusi. Motori sa unutrašnjim sagorijevanjem: dizel i benzinski. Vrste dizel-motora. Osnovni mašinski dijelovi. Konstrukciona obiljeţja nekih brodskih mašina. Motori sa spoljašnjim sagorijevanjem. Kotlovi. Turbine. Generatori. C-16 OVLAŠĆENJE O OSPOSOBLJENSTI ZA MAZAĈA (STCW Reg. III/5) Ispit se polaţe usmeno i praktiĉno prema Programu obuke datom u Prilogu D-23. C-17 OVLAŠĆENJE O OSPOSOBLJENOSTI ZA ĈLANA POSADE PLOVIDBENE STRAŢE U MAŠINSKOM ODJELJENJU (STCW Reg. III/4) Ispit se polaţe usmeno i praktiĉno prema Programu obuke datom u Prilogu D-24. C-18 OVLAŠĆENJE O OSPOSOBLJENOSTI ZA OFICIRA PLOVIDBENE STRAŢE NA BRODU SA MAŠINSKIM KOMPLEKSOM POGONSKE SNAGE DO 750 kw Ispit se polaţe usmeno i praktiĉno prema Programu obuke datom u Prilogu D

126 C-19 OVLAŠĆENJE O OSPOSOBLJENOSTI ZA OFICIRA ZA ELEKTROTEHNIKU (STCW Reg. III/6) Ispit se polaţe pismeno, usmeno i praktiĉno. 1. Brodske elekrične mašine (usmeno i praktično) Transformatori: konstrukcija i princip rada, reţimi prazanog hoda, kratakog spoja, i opterećenje, bilans energije, gubici, stepen korisnosti, autotransformator, mjerni transformatori, trofazni transformatori, spojevi namotaja, paralelni rad transformatora, zaštita transformatora. Asinhrone mašine: konstrukcija i princip rada, klizanje, asinhrona mašina kao generator, motor i koĉnica, momentne karakteristike, asinhroni motor (AM) s kliznim prstenovima i kavezni motor, snaga AM, gubici, puštanje u rad AM (direktni start, preklopka zvijezda-trougao, start pomoću autotransformatora i soft start), regulacija broja okretaja AM, frekventno upravljanje, dijagnostika kvarova i odrţavanje AM, zaštita AM (mehaniĉka, termiĉka). Sinhrone mašine: konstrukcija i princip rada, sinhroni generator (SG), prazan hod, kratak spoj, opterećenje, karakteristike opterećenja, gubici i korisnosti, sinhronizacija, paralelan rad SG, vrste pobude SG, samopobudni SG, automatska regulacija napona (AVR), osovinski generator, dijagnostika kvarova i odrţavanje brodskih SG, zaštita brodskih SG (elektriĉna). Mašine jednosmjerne struje (MJSS): konstrukcija i princip rada, opterećenje, reakcija armature, otklanjanje reakcije armature, komutacija, otklanjanje problema komutacije, podjela MJSS u zavisnosti od vrste pobude (nezavisna, redna, paralelna i sloţena), puštanje u rad MJSS, regulacija brzine MJSS, dijagnostika kvarova i odrţavanje MJSS, zaštita MJSS. 2. Brodska električna postrojenja (usmeno i praktično) Elementi brodskih elektriĉnih postrojenja: sabirnice, izolatori, prekidaĉi, sklopke, rastavljaĉi, rastavljaĉi snage, osiguraĉi, transformatori snage, mjerni transformatori, odvodnici prenapona. Šeme brodskih elektriĉnih postrojenja: podjele šema, simboli u elektriĉnim šemama, razvod elektriĉne energije na brodu, šeme spoja glavnih strujnih krugova, dispozicija i razliĉite izvedbe postrojenja, oklopljena i gasom izolovana postrojenja, glavna razvodna tabla, pomoćna strujna kola, strujna kola mjerenja, komandovanja i signalizacije, elektriĉne instalacije niskog napona i rasvjeta, napajanje u sluĉaju nuţde, razvodna tabla u sluĉaju nuţde. Zaštita u brodskim elektriĉnim postrojenjima: zaštita uzemljenjem i zaštita od elektriĉnog udara, relejna zaštita, vrste releja, konstrukcija i princip rada. Dijagnostika i odrţavanje u brodskim elektriĉnim postrojenjima: kvarovi u brodskim elektriĉnim postrojenjima, dijagnostika kvara, preventivno odrţavanje, korektivno odrţavanje i odrţavanje po stanju, principi bezbjednog rada u VN postrojenjima. 26

127 4. Brodska automatika (usmeno i praktično) Sistemi automatskog upravljanja (SAU): Koncepcija stanja sistema, vremenski i kompleksi domen predstavljanja sistema, strukturni blok-dijagram SAU-a, znaĉaj, pozicija i upotreba elemenata energetske elektronike u SAU-u (diode, tiristori, diodni i tiristorski mostovi, invertori), dinamiĉki i statiĉki reţim, vektori stanja sistema, opservabilnost i kontrolabilnost sistema. Stabilnost sistema: definicija stabilnosti, kriterijumi stabilnosti, karakteristike dinamiĉkog i statiĉkog reţima. Regulatori: struktura konture regulacije, zakoni upravljanja, podešavanje parametara regulatora, optimalnost, optimalni zakoni upravljanja, identifikacija sistema, estimacija stanja sistema, adaptivno upravljanje, realizacija regulatora preko elemenata energetske elektronike. Brod kao sistem automatike: sistem navigacije broda, sistem pogona broda, sistem tereta broda. Sistem navigacije broda: matematiĉki model kretanja broda, upravljanje kretanjem broda po kursu i po otklonu, prognoziranje kretanja putanje broda, sistemi za bezbjednost plovidbe, sistemi pozicioniranja broda, sistem pogona broda, sistem propulzije, dizel motor kao objekat upravljanja, regulator broja obrtanja dizel motora, upotreba elemenata energetske elektronike u regulaciji brzine obrtanja dizel motora (invertori, DC-DC i DC-AC pretvaraĉi), sistemi elektropropulzije, elektroenergetski sistem broda, sistem dizel-generator, upotreba elemenata energetske elektronike u regulaciji sistema dizel-generator (invertori, DC-DC i DC-AC pretvaraĉi), sistem generisanja pare, sistem kotla, kompresori, separatori, pumpe. Sistem tereta broda: raspored tereta, tretman tereta, ukrcaj tereta, prevoz tereta, iskrcaj tereta. 5. Brodska mjerenja (usmeno i praktično) Elektronska mjerenjima: uopšte o elektronskim mjerenjima, analogni elektronski instrumenti, digitalni elektronski instrumenti, digitalni multimetri. Mjerenje neelektriĉnih veliĉina: uopšte o mjerenjima neelektriĉnih veliĉina, mjerenje pomjeraja, mjerenje sile i momenta, mjerenje pritiska, mjerenje nivoa, mjerenje vlaţnosti. Mjerni sistemi brodskih ureċaja i pogona: mjerni sistemi pumpi, ventilatora i kompresora, jerni sistemi brodskih motora (sistem ulja za podmazivanje, sistem hlaċenja motora, sistem morske vode itd.), mjerni sistem brodske gasne turbine (mjerni sistem osnovnih funkcija postrojenja, mjerni sistemi: kompresor niskog pritiska, kompresor visokog pritiska, komora za sagorijevanje, turbina visokog pritiska, turbina niskog pritiska i pogonska turbina), mjerni sistemi brodskih elektro generatora (mjerni sistem osovinskih generatora, mjerni sistem pomoćnih agregata i emerdţensi agregata). 27

128 6. Elektronski navigacioni uređaji (usmeno i praktično) Navigacioni ureċaji i njihova primjena u navigaciji: definicija nekih osnovnih pojmova u navigaciji, istorijski razvoj navigacionih ureċaja, sadašnje stanje kod navigacionih ureċaja. Ţirokompasi: precesiono kretanje ţiroskopa, pretvaranje ţiroskopa i ţirokompas, neprigušene i prigušene oscilacije ţirokompasa, vrste ţirokompasa, ţirokompas sa ţirokuglom kao osjetljivim elementom, jednoţoroskopski ţirokompas, greške ţirokompasa i naĉini njihove kompenzacije, tipovi ponavljaĉa, odrţavanje ţirokompasa. Dubinomjeri: istorijat razvoja dubinomjera: hidroakustiĉni dubinomjer sa magnetostrikcijskim projektorom, hidroakustiĉni dubinomjer sa piezoelektriĉnim projektorom, greške mjerenja dubine dubinomjerom, tehniĉke karakteristike dubinomjera u skladu sa IMO, odrţavanje dubinomjera. Brzinomjeri: hidrodinamiĉki brzinomjeri, Doplerov brzinomjer, elektromagnetski brzinomjeri, odrţavanje brzinomjera. Navigacioni radari: prostiranje radarskih talasa, radarska jednaĉina, mikrotalasni dio radara, radarska antena, radarski prijemnik, vremenska baza radara, radarski pokazivaĉ, faktori koji utiĉu na domet i taĉnost radara, EPA, ATA i ARPA radari, zaštita od radarskog zraĉenja, odrţavanje radara. GNSS prijemnici: kontrolni segment GPS sistema, svemirski segment GPS sistema, prijemni i raĉunarski dio GNSS prijemnika, diferencijalni GNSS prijemnici. Autopilot: blok šema savremenog autopilota, korišćenje klasiĉnog, adapivnog i digitalnog PID regulatora, odrţavanje autopilota. Integrisani navigacioni sistemi -Elektronske karte -Razmjena podataka izmeċu navigacionih ureċaja po protokolu NMEA 0183, Standardi koji se odnose na brodske navigacione uraċaje. 7. Informacione tehnologije u pomorstvu (usmeno i praktično) Pojmovna odrċenja: informacione tehnologije (IT) / informacioni sistemi (IS), Cloud computing, Pervasive computing, IT mreţe. Nautiĉki simulator: tretiran kao IT alat, IT komponente nautiĉkog simulatora, IT funkcije kontrolnog panela, radara, ECDIS-a. VTS centar: tretiran kao IT(IS) ĉvor na kopnenoj strain. E-navigacija: koncept od klasiĉne do digitalne navigacije, problemi vezani za standardizaciju, trenutno stanje i pravci razvoja. ERP softver: ERP softver u luci, funkcije, prednosti/nedostaci. 28

129 RFID tehnologija: u praćenju kontejnerizovanog tereta, u praćenju opasnog tereta, integracija sa ERP softverom. E-poslovanje u pomorsvu: mogućnosti pozicioniranja pomorskih luka shodno e-uslugama koje nude, novi koncepti e-poslovanja u pomorstvu. E-uĉenje u pomorsvu: MLS, zaštita i pristup informacijama, postprodukcija (audio/video) edukativnih materijala, Underway/virtualno uĉenje: stanje i perspective. Informacioni sistem za kontrolu: informacioni sistem za kontrolu energije, komponente sistema interfejsa, sistem modeliranja, puni sistem prenosa funkcija, algoritmi za primjenu raĉunara u kontroli, distributivni sistem kontrole, karakteristike realnih kontrolera. 7. Brodski mašinski kompleks (usmeno i praktično) Osnove brodomašinstva: upoznavanje sa mašinskim kompleksom. Pogonski strojevi: motori SUS (podjela motora SUS), gasne turbine, elektriĉni pogon, nuklearni pogon. Propulzija: klasiĉna, CPP, Z-drive, JET mlazna. Pomoćni brodski ureċaji: pumpe, kompresore, kormilarske mašine, telemotori, vitla i ureċaji za krcanje, evaporatori, separatori, rashladni ureċaji, ventilatori, ureċaji za gašenje poţara, ureċeji veze, parni sistem, kotlovi, armatura kotla i cjevovodi. Osnovi hidraulike: princip rada i primjena hidraulike na brodu, odrţavanje hidrauliĉnih ureċaja, hidrauliĉni sistem za prenos energije. 8. Pomorski propisi (usmeno) Klasifikacioni zavodi i klasifikacioni nadzor: opšte odredbe, klasa broda (svjedoĉanstvo o klasi broda), osnovni pregled, redovni pregled, alternativni pregled i periodiĉni pregled. SOLAS konvencija 1974/78: opšti pojam konvencije, znaĉaj donošenja konvencije, sigurnost plovidbe, sposobnost broda za plovidbu. MARPOL konvencija 1973/78: opšti pojam konvencije, znaĉaj donošenja konvencije. ISM Code 1993 (MeĊunarodni kodeks o sigurnom voċenju broda i spreĉavanju zagaċivanja): opšti pojam kodeksa, znaĉaj donošenja kodeksa. ISPS Code-2002 (MeĊunarodni kodeks za bezbjednost brodova i luĉkih postrojenja) : opšti pojam kodeksa, znaĉaj donošenja kodeksa. Nacionalni propisi u oblasti pomorske plovidbe. Organi nadleţni za poslove bezbjednosti i sigurnosti pomorske plovidbe. 29

130 9. Engleski jezik (pismeno i usmeno) Osnovni pojmovi iz brodske elektrotehnike: napon, struja, snaga, mjerni instrumenti. Brodske elektriĉne mašine: transformatori, asinhrone mašine, sinhroni generatori, mašine jednosmjerne struje. Brodska elektriĉna postrojenja: elementi brodskih elektriĉnih postrojenja, dijagnostika i odrţavanje u brodskim elektriĉnim postrojenjima. Brodska automatika: sistemi automatskog upravljanja, sistem navigacije, sistem pogona, sistem tereta. Brodska mjerenja: elektronska mjerenja, mjerni sistemi brodskih ureċaja i pogona. Elektronski navigacioni ureċaji: osnovni pojmovi, navigacioni ureċaji. Brodski mašinski kompleks: mašinski prostor, posada. Komunikacija: korespodencija, intervju. Dodatak navedenom prilogu je i program obuke dat u prilogu D-27. Ispit se polaţe pismeno, usmeno i praktiĉno i prema programu obuke datom u prilogu D-27. C-20 OVLAŠĆENJE O OSPOSOBLJENSTI ZA ĈLANA POSADE ZA ELEKTROTEHNIKU (STCW Reg. III/7) Ispit se polaţe usmeno i praktiĉno prema programu obuke datom u prilogu D-27. C-21 OVLAŠĆENJE O OSPOSOBLJENOSTI ZA GMDSS RADIO-OPERATORA SA OPŠTIM OVLAŠENJEM (STCW IV/2) Ispit se polaţe usmeno, pismeno i praktiĉno prema Programu obuke datom u Prilogu D-28. C-22 OVLAŠĆENJE O OSPOSOBLJENOSTI ZA GMDSS RADIO-OPERATORA SA OGRANIĈENIM OVLAŠĆENJEM (STCW IV/2) Ispit se polaţe usmeno i praktiĉno prema Programu obuke datom u Prilogu D-29. C-23 OVLAŠĆENJE O OSPOSOBLJENOSTI VHF DSC RADIO OPERATORA Ispit se polaţe usmeno i praktiĉno prema Programu obuke datom u Prilogu D-30. C-24 OVLAŠĆENJE O OSPOSOBLJENOSTI ZA UPRAVLJANJE GAŠENJEM POŢARA (STCW VI/3) Ispit se polaţe usmeno i praktiĉno prema Programu obuke datom u Prilogu D-31. C-25 OVLAŠĆENJE O OSPOSOBLJENOSTI ZA RAD NA TANKERIMA ZA PREVOZ NAFTE I HEMIKALIJA (STCW Reg. V/1-1-1) Ispit se polaţe usmeno i praktiĉno prema Programu obuke datom u Prilogu D

131 C-26 OVLAŠĆENJE O NAPREDNOJ OSPOSOBLJENOSTI ZA RAD NA TANKERIMA ZA PREVOZ NAFTE (STCW Reg. V/1-1-2) Ispit se polaţe usmeno i praktiĉno prema Programu obuke datom u Prilogu D-36. C-27 OVLAŠĆENJE O NAPREDNOJ OSPOSOBLJENOSTI ZA RAD NA TANKERIMA ZA PREVOZ HEMIKALIJA (STCW Reg. V/1-1-3) Ispit se polaţe usmeno i praktiĉno prema Programu obuke datom u Prilogu D-34. C-28 OVLAŠĆENJE O OSPOSOBLJENOSTI ZA RAD NA TANKERIMA ZA PREVOZ TEĈNOG GASA (STCW Reg. V/1-2-1) Ispit se polaţe usmeno i praktiĉno prema Programu obuke datom u Prilogu D-33. C-29 OVLAŠĆENJE O NAPREDNOJ OSPOSOBLJENSTI ZA RAD NA TANKERIMA ZA PREVOZ TEĈNOG GASA (STCW Reg. V/1-2-2) Ispit se polaţe usmeno i praktiĉno prema Programu obuke datom u Prilogu D-35. C-30 OVLAŠĆENJE O OSPOSOBLJENOSTI ZA RUKOVANJE ĈAMCEM ZA SPASAVANJESPASILAĈKIM ĈAMCEM, OSIM BRZOG SPASILAĈKOG ĈAMCA (STCW VI/2) Ispit se polaţe usmeno i praktiĉno prema Programu obuke datom u Prilogu D-37. C-31 OVLAŠĆENJE O OSPOSOBLJENOSTI ZA RUKOVANJE BRZIM SPASILAĈKIM ĈAMCEM (STCW VI/2) Ispit se polaţe usmeno i praktiĉno prema Programu obuke datom u Prilogu D-38. C-32 OVLAŠĆENJE O OSPOSOBLJENOSTI ZA VOĐENJE MEDICINSKE BRIGE NA BRODU (STCW VI/4) Ispit se polaţe usmeno i praktiĉno prema Programu obuke datom u Prilogu D-39. C-33 OVLAŠĆENJE O MJERAMA SIGURNOSTI NA PUTNIĈKOM BRODU (STCW Reg. V/2) Ispit se polaţe usmeno i praktiĉno prema Programu obuke datom u Prilogu D Upravljanje grupama ljudi u vanrednim situacijama na putniĉkim brodovima (STCW Reg. V/2-4) -Sporazumijevanje u vanrednim situacijama I korišćenje liĉnih sredstava za spašavanje na putniĉkim brodovima (STCW Reg. V/2-5) -Sigurnost putnika,tereta i cjelovitosti trupa na putniĉkim brodovima (STCW Reg. V/2-7) -Upravljanje ponašanjem ljudi u vanrednim situacijama na putniĉkim brodovima. (STCW Reg. V/2-6) C-34 OVLAŠĆENJE O OSPOSOBLJENOSTI ZA RAD SA OPASNIM TERETIMA (STCW B-V/b i STCW B-V/c) Ispit se polaţe usmeno i praktiĉno prema Programu obuke datom u Prilogu D

132 C-35 OVLAŠĆENJE O OSPOSOBLJENOSTI ZA OFICIRA ODGOVORNOG ZA BEZBJEDNOST BRODA Ispit se polaţe usmeno i praktiĉno prema Programu obuke datom u Prilogu D-42. C-36 OVLAŠĆENJE O OSPOSOBLJENOSTI ZA POMORCE KOJIMA SU DODIJELJENE BEZBJEDNOSNE DUŢNOSTI Ispit se polaţe usmeno prema programu obuke datom u prilogu D-43. C-37 OVLAŠĆENJE O OSPOSOBLJENOSTI ZA LICE ODGOVORNO ZA BEZBJEDNOST U DRUŠTVU Ispit se polaţe usmeno i praktiĉno prema Programu obuke datom u Prilogu D-44. C-38 OVLAŠĆENJE O OSPOSOBLJENOSTI ZA LICE ODGOVORNO ZA BEZBJEDNOST LUKE Ispit se polaţe usmeno i praktiĉno prema Programu obuke datom u Prilogu D-45. C-38 A OVLAŠĆENJE O OSPOSOBLJENOSTI ZA BEZBJEDNOSNU OBUKU ZA OSOBLJE LUKE Ispit se polaţe usmeno i praktiĉno prema Programu obuke datom u Prilogu D-45A C-39 OBNAVLJANJE OVLAŠĆENJA O OSPOSOBLJENOSTI ZA ZAPOVJEDNIKA BRODA OD 3000 BT ILI VEĆEG, ODNOSNO PRVOG OFICIRA PALUBE NA BRODU OD 3000 BT ILI VEĆEM Ispit se polaţe usmeno, pismeno i praktiĉno prema Programu obuke datom u Prilogu D-46. C-40 OBNAVLJANJE OVLAŠĆENJA O OSPOSOBLJENOSTI ZA ZAPOVJEDNIKA BRODA OD 500 BT DO 3000 BT, PRVOG OFICIRA PALUBE NA BRODU OD 500 BT DO 3000 BT I OFICIRA PLOVIDBENE STRAŢE NA BRODU OD 500 BT ILI VEĆEM Ispit se polaţe usmeno, pismeno i praktiĉno prema Programu obuke datom u Prilogu D-47. C-41 OBNAVLJANJE OVLAŠĆENJA O OSPOSOBLJENOSTI ZA ZAPOVJEDNIKA BRODA DO 500 BT U MALOJ OBALNOJ PLOVIDBI I OFICIRA PLOVIDBENE STRAŢE NA BRODU DO 500 BT U MALOJ OBALNOJ PLOVIDBI Ispit se polaţe usmeno i praktiĉno prema Programu obuke datom u Prilogu D-48. C-42 OBNAVLJANJE OVLAŠĆENJA OSPOSOBLJENOSTI ZA KORMILARA Ispit se polaţe usmeno i praktiĉno prema Programu obuke datom u Prilogu D-49. C-43 OBNAVLJANJE OVLAŠĆENJA O OSPOSOBLJENOSTI ZA ĈLANA PLOVIDBENE STRAŢE Ispit se polaţe usmeno i praktiĉno prema Programu obuke datom u Prilogu D-50. C-44 OBNAVLJANJE OVLAŠĆENJA O OSPOSOBLJENOSTI ZA UPRAVITELJA MAŠINE NA BRODU SA MAŠINSKIM KOMPLEKSOM POGONSKE SNAGE OD 3000 kw ILI JAĈIM I DRUGOG OFICIRA MAŠINE NA BRODU SA MAŠINSKIM KOMPLEKSOM POGONSKE SNAGE OD 3000 kw ILI JAĈIM Ispit se polaţe usmeno, pismeno i praktiĉno prema Programu obuke datom u Prilogu D

133 C-45 OBNAVLJANJE OVLAŠĆENJA O OSPOSOBLJENOSTI ZA UPRAVITELJA MAŠINE NA BRODU SA MAŠINSKIM KOMPLEKSOM POGONSKE SNAGE OD 750 kw DO 3000 kw I DRUGOG OFICIRA MAŠINE NA BRODU SA MAŠINSKIM KOMPLEKSOM POGONSKE SNAGE OD 750 kw DO 3000 kw I OFICIRA PLOVIDBENE STRAŢE NA BRODU SA MAŠINSKIM KOMPLEKSOM POGONSKE SNAGE OD 750 kw ILI JAĈIM Ispit se polaţe usmeno i praktiĉno prema Programu obuke datom u Prilogu D-52. C-46 OBNAVLJANJE OVLAŠĆENJA O OSPOSOBLJENOSTI ZA UPRAVITELJA MAŠINE NA BRODU SA BRODSKIM MAŠINSKIM KOMPLEKSOM POGONSKE SNAGE DO 750 KW I OFICIRA PLOVIDBENE STRAŢE NA BRODU SA MAŠINSKIM KOMPLEKSOM POGONSKE SNAGE DO 750 kw Ispit se polaţe usmeno i praktiĉno prema Programu obuke datom u Prilogu D-55. C-47 OBNAVLJANJE OVLAŠĆENJA O OSPOSOBLJENOSTI ZA MAZAĈA Ispit se polaţe usmeno i praktiĉno prema Programu obuke datom u Prilogu D-53. C-48 OBNAVLJANJE OVLAŠĆENJA O OSPOSOBLJENOSTI ZA ĈLANA POSADE PLOVIDBENE STRAŢE U MAŠINSKOM ODJELJENJU Ispit se polaţe usmeno i praktiĉno prema Programu obuke datom u Prilogu D-54. C-49 OBNAVLJANJE OVLAŠĆENJA O OSPOSOBLJENOSTI ZA OFICIRA ZA ELEKTROTEHNIKU Ispit se polaţe usmeno i praktiĉno prema Programu obuke datom u Prilogu D-56. C-50 OBNAVLJANJE OVLAŠĆENJA O OSPOSOBLJENOSTI ZA ĈLANA POSADE ZA ELEKTROTEHNIKU Ispit se polaţe usmeno i praktiĉno prema Programu obuke datom u Prilogu D-57. C-51 OBNAVLJANJE OVLAŠĆENJA O OSPOSOBLJENOSTI ZA GMDSS RADIO- OPERATORA SA OPŠTIM OVLAŠĆENJEM Ispit se polaţe usmeno i praktiĉno prema Programu obuke datom u Prilogu D-58. C-52 OBNAVLJANJE OVLAŠĆENJA O OSPOSOBLJENOSTI ZA GMDSS RADIO- OPERATORA SA OGRANIĈENIM OVLAŠĆENJEM Ispit se polaţe usmeno i praktiĉno prema Programu obuke datom u Prilogu D-59. C-53 OBNAVLJANJE OVLAŠĆENJA O OSNOVNOJ SIGURNOSTI NA BRODU Ispit se polaţe usmeno i praktiĉno prema Programu obuke datom u Prilogu D-60. C-54 OBNAVLJANJE OVLAŠĆENJA ZA PRUŢANJE PRVE MEDICINSKE POMOĆI NA BRODU Ispit se polaţe usmeno i praktiĉno prema Programu obuke datom u Prilogu D

134 C-55 OBNAVLJANJE OVLAŠĆENJA O POSTUPCIMA U SLUĈAJU OPASNOSTI ZA BEZBJEDNOST I PODIZANJE SVIJESTI O BEZBJEDNOSTI NA BRODU Ispit se polaţe usmeno i praktiĉno prema Programu obuke datom u Prilogu D-62. C-56 OBNAVLJANJE OVLAŠĆENJA O OSPOSOBLJENOSTI ZA UPRAVLJANJE GAŠENJEM POŢARA Ispit se polaţe usmeno i praktiĉno prema Programu obuke datom u Prilogu D-63. C-57 OBNAVLJANJE OVLAŠĆENJA O OSPOSOBLJENOSTI ZA VOĐENJE MEDICINSKE BRIGE NA BRODU Ispit se polaţe usmeno i praktiĉno prema Programu obuke datom u Prilogu D-64. C-58 OBNAVLJANJE OVLAŠĆENJA O OSPOSOBLJENOSTI ZA RAD NA TANKERIMA ZA PREVOZ NAFTE I HEMIKALIJA Ispit se polaţe usmeno i praktiĉno prema Programu obuke datom u Prilogu D-65. C- 59 OBNAVLJANJE OVLAŠĆENJA O NAPREDNOJ OSPOSOBLJENOSTI ZA RAD NA TANKERIMA ZA PREVOZ NAFTE. Ispit se polaţe usmeno prema Programu obuke datom u Prilogu D-66. C-60 OBNAVLJANJE OVLAŠĆENJA O NAPREDNOJ OSPOSOBLJENOSTI ZA RAD NA TANKERIMA ZA PREVOZ HEMIKALIJA. Ispit se polaţe usmeno prema Programu obuke datom u Prilogu D-67. C-61 OBNAVLJANJE OVLAŠĆENJA O OSPOSOBLJENOSTI ZA RAD NA TANKERIMA ZA PREVOZ TEĈNOG GASA Ispit se polaţe usmeno prema Programu obuke datom u Prilogu D-68. C-62 OBNAVLJANJE OVLAŠĆENJA O NAPREDNOJ OSPOSOBLJENOSTI ZA PREVOZ TEĈNOG GASA Ispit se polaţe usmeno prema Programu obuke datom u Prilogu D-69. C-63 OBNAVLJANJE OVLAŠĆENJA O OSPOSOBLJENOSTI ZA RUKOVANJE ĈAMCEM ZA SPASAVANJE I SPASILAĈKIM ĈAMCEM, OSIM BRZOG SPASILAĈKOG ĈAMCA I OVLAŠĆENJE ZA RUKOVANJE BRZIM SPASILAĈKIM ĈAMCIMA Ispit se polaţe usmeno i praktiĉno prema Programu obuke datom u Prilogu D-70. C-64 OBNAVLJANJE OVLAŠĆENJA O OSPOSOBLJENOSTI ZA RAD SA OPASNIM TERETIMA Ispit se polaţe usmeno i praktiĉno prema Programu obuke datom u Prilogu D-71. C-65 OBNAVLJANJE OVLAŠĆENJA O MJERAMA SIGURNOSTI NA PUTNIĈKIM BRODOVIMA Ispit se polaţe usmeno i praktiĉno prema Programu obuke datom u Prilogu D-72. C-66 OBNAVLJANJE OVLAŠĆENJA O OSPOSOBLJENOSTI ZA OFICIRA ODGOVORNOG ZA BEZBJEDNOST BRODA Ispit se polaţe usmeno i praktiĉno prema Programu obuke datom u Prilogu D

135 C-67 OBNAVLJANJE OVLAŠĆENJA O OSPOSOBLJENOSTI ZA POMORCE KOJIMA SU DODIJELJENE BEZBJEDNOSNE DUŢNOSTI Ispit se polaţe usmeno i praktiĉno prema Programu obuke datom u Prilogu D-74. C-68 OBNAVLJANJE OVLAŠĆENJA O OSPOSOBLJENOSTI ZA ZAPOVJEDNIKA BRODA DO 100 BT U MALOJ OBALNOJ PLOVIDBI Ispit se polaţe usmeno i praktiĉno prema Programu obuke datom u Prilogu D-77. C-69 OBNAVLJANJE OVLAŠĆENJA O OSPOSOBLJENOSTI ZA ZAPOVJEDNIKA BRODA DO 200 BT U UNUTRAŠNJIM MORSKIM VODAMA I TERITORIJALNOM MORU CRNE GORE Ispit se polaţe usmeno i praktiĉno prema Programu obuke datom u Prilogu D-78. C-70 OBNAVLJANJE OVLAŠĆENJA O OSPOSOBLJENOSTI ZA VODITELJA JAHTE DO 500 BT Ispit se polaţe usmeno i praktiĉno prema Programu obuke datom u Prilogu D-79. C-71 OBNAVLJANJE OVLAŠĆENJA O OSPOSOBLJENOSTI ZA VODITELJA JAHTE DO 100 BT I ZA VODITELJA JAHTE DO 200 BT Ispit se polaţe usmeno i praktiĉno prema Programu obuke datom u Prilogu D-80. C-72 OBNAVLJANJE OVLAŠĆENJA O OSPOSOBLJENOSTI ZA MORNARA MOTORISTU Ispit se polaţe usmeno i praktiĉno prema Programu obuke datom u Prilogu D

136 Prilog D POSEBAN PROGRAM OBRAZOVANJA, PROGRAM OBUKE, ODNOSNO POSEBNE OBUKE ZA IZDAVANJE ODNOSNO OBNAVLJANJE OVLAŠĆENJA O OSPOSOBLJENOSTI D-1 POSEBAN PROGRAM OBRAZOVANJA ZA IZDAVANJE OVLAŠĆENJA O OSPOSOBLJENOSTI ZA ZAPOVJEDNIKA BRODA OD 3OOO BT ILI VEĆEG (pomorci koji su stekli ovlašćenje prvog oficira palube putem obuke ili priznavanja) Područje Predavanja Vježbe 1. Planiranje plovidbe i navigacija u svim uslovima 1.1 Elektronska navigacija Terestriĉka navigacija Manervisanje brodom i pravila izbjegavanja sudara 33 na moru 3. Sigurnost na moru Upravljanje posadom 15 Ukupno ĉasova: 108 D-2 POSEBAN PROGRAM OBRAZOVANJA ZA IZDAVANJE OVLAŠĆENJA O OSPOSOBLJENOSTI ZA ZAPOVJEDNIKA BRODA OD 3000 BT ILI VEĆEG I PRVOG OFICIRA PALUBE NA BRODU OD 3000 BT ILI VEĆEM ( REALIZUJE SE PREMA IMO MODELU KURSA 7.01.) Područje Predavanja Vježbe 1. Navigacija na upravljaĉkom nivou 1.1 Terestiĉka i praktiĉna navigacija Elektronska navigacija Astronomska navigacija Manervisanje i izbjegavanje sudara na moru Pomorska meteorologija i okeanografija Brodski mašinski kompleksi 58 Ukupno: Rukovanje teretom i slaganje tereta na upravljaĉkom nivou 2.1 Krcanje i prevoz tereta 139 Ukupno: Sigurnost na moru 3.1 Konstrukcija i stabilnost broda MeĊunarodno pomorsko pravo Sigurnost na moru, traganje i spašavanje Upravljanje brodskom posadom Pomorska medicina 4 Ukupno: Engleski jezik 80 Ukupno ĉasova: 925 1

137 D-3 PROGRAM OBUKE ZA IZDAVANJE OVLAŠĆENJA O OSPOSOBLJENOSTI ZA ZAPOVJEDNIKA BRODA OD 500 BT DO 3000 BT I PRVOG OFICIRA PALUBE NA BRODU OD 500 BT DO 3000 BT Područje Predavanja Vježbe 1. Navigacija na upravljaĉkom nivou (pismeno i usmeno) 1.1 Terestiĉka i praktiĉna navigacija Elektronska navigacija Astronomska navigacija Manevrisanje i izbjegavanje sudara na moru 55 (usmeno i praktiĉno) 3. Pomorska meteorologija i okeanografija (usmeno) Brodski mašinski kompleksi (usmeno) Rukovanje teretom i slaganje tereta na upravljaĉkom nivou (pismeno, usmeno i praktiĉno) 5.1 Krcanje i prevoz tereta Konstrukcija i stabilnost broda Sigurnost na moru (usmeno) 6.1 Sigurnost na moru, traganje i spašavanje MeĊunarodno pomorsko pravo Upravljanje brodskom posadom Pomorska medicina Engleski jezik (pismeno i usmeno) 25 Ukupno ĉasova: 420 D-4 PROGRAM OBUKE ZA IZDAVANJE OVLAŠĆENJA O OSPOSOBLJENOSTI ZA ZAPOVJEDNIKA BRODA DO 500 BT U MALOJ OBALNOJ PLOVIDBI I OFICIRA PLOVIDBENE STRAŢE NA BRODU DO 500 BT U MALOJ OBALNOJ PLOVIDBI Područje Predavanja Vježbe 1. Navigacija (pismeno i usmeno) 20,0 20, OdreĊivanje pozicije u terestriĉkoj navigaciji (ukljuĉujući svjetionike, signalne stanice i plutaĉe) i rukovanje navigacionim pomagalima i opremom uobiĉajenom na manjim brodovima 1.2. OdreĊivanje zbrojene pozicije, uzimajući u obzir vjetar, plimu i oseku i oĉekivanu brzinu 1.3. Pomorske karte i njihova upotreba 1.4. Publikacije i priruĉnici za plovidbu u Sredozemnom, Jadranskom i Crnom moru (obavještenja za pomorce, radio-navigaciona upozorenja, knjige pilota) 1.5. Zemaljski i brodski magnetizam, kompas, devijacija, varijacija i kompenzacija magnetnog kompasa 1.6. OdreĊivanje devijacije pomoću objekata na kopnu 1.7. Uopšte o ţiro-kompasu 1.8. Korištenje dubinomjera 2

138 2. Pomorska meteorologija (usmeno) 10,0 5, Korišćenje i tumaĉenje informacija dobijenih od strane brodskih meteoroloških instrumenata 2.2. Primjena dostupnih informacija o vremenu, vremenska analiza i prognoza 2.3. Temperatura, pritisak i vlaţnost vazduha i instrumenti za mjerenje temperature, pritiska i vlaţnosti vazduha 2.4. Vazdušna strujanja i vjetrovi u Mediteranu 2.5. Oblaci, padavine, magla i mjere opreza pri plovidbi u uslovima smanjene vidljivosti 2.6. Opšte atmosfersko kruţenje, cikloni i anticikloni 2.7. Oluje, nevere i neverini 2.8. Ĉitanje meteoroloških karata, meteorološka navigacija 2.9. Organizacija pomorske meteorološke sluţbe na Mediteranu, izvještaji i upozorenja Morske struje Plima i oseka Talasi 3. Manevrisanje (usmeno i praktiĉno) 10, Automatski pilot: poznavanje sistema, procedura prebacivanja i podešavanje 3.2. Ĉinioci koji utiĉu na siguran manevar 3.3. Sidrenje i vez broda 3.4. Rad pogonskih i pomoćnih mašina na malim brodovima 3.5. Uticaj nosivosti, gaza, trima, brzine i slobodnog prostora ispod kobilice na brzinu okreta i zaustavni put broda 3.6. Uticaj vjetra i struje na manevrisanje brodom 3.7. Oprema za vez broda 3.8. Kormilo i kormilarski ureċaj, kormilarenje u nuţdi 3.9. Vijak i njegovo djelovanje Brod u nevremenu 4. Pravila o izbjegavanju sudara na moru (PISM) (usmeno i praktiĉno) 10, Temeljito poznavanje sadrţaja, primjene i namjene MeĊunarodnih propisa za izbjegavanje sudara na moru 4.2. Zvuĉni signali 4.3. Zastavice MeĊunarodnog signalnog kodeksa 4.4. Obaveznost ponašanja posade u skladu sa dobrom pomorskom praksom 4.5. Posebne okolnosti u vezi odstupanja od PISM-a 4.6. Lokalna pravila 5. Rukovanje brodom i kontrola rada brodskog kompleksa (usmeno i praktiĉno)10, Brodska konstrukcija opšte znanje o glavnim strukturnim elementima broda 5.2. Poznavanje pomorske terminologije 5.3. Klasifikacija brodova 5.4. Odrţavanje i oprema broda 5.5. NadvoĊe i gaz 5.6. Drenaţni sistem broda 6. Sigurnost na moru, mjere zaštite i postupci u sluĉaju nuţde, odnosno vanrednih okolnosti (usmeno) 20, Pravila vršenja brodske straţe 6.2. Mjere predostroţnosti radi zaštite i sigurnosti putnika u sluĉaju vanrednih okolnosti 6.3. Postupak kod sudara na moru 3

139 6.4. Nasukanje - postupci kod nasukanja 6.5. Kormilarenje u nuţdi 6.6. Ĉovjek u moru spasavanje lica iz mora 6.7. Djelovanje u sluĉaju poziva za pomoć na moru traganje i spasavanje poznavanje IMO-vog MERSAR priruĉnika 6.8. Mjere predostroţnosti radi sprijeĉavanja zagaċenja, postupak u sluĉaju zagaċenja, SOPEP i MARPOL 6.9. Organizovanje napuštanja broda, rukovanje ĉamcima i splavovima za spasavanje, rukovanje uopšte sredstvima za spasavanje ukljuĉujući EPIRB, SART i zaštitna odijela Tehnika preţivljavanja na moru i rukovoċenje preţivljavanjem na moru Osnovno poznavanje IMO-vih konvencija koje se odnose na sigurnost ţivota na moru i zaštitu morske okoline sa posebnim osvrtom na SOLAS Organizacija rada na brodu i rukovoċenje posadom Uvjeţbavanje oficira i posade Razvoj planova za sluĉaj nuţde Sredstva za spasavanje Propisi o zaštiti na radu - mjere zaštite na radu i preventivne mjere zaštite radnih mjesta Izvori i uzroci povreda na brodu Brodska ambulanta i lijekovi Brodska higijena Zarazne bolesti 7. Rukovanje teretom krcanje, slaganje i prijevoz tereta morem (pismeno i usmeno) 15,0 15, Bezbjedno rukovanje teretom, krcanje, slaganje, osiguranje tereta, nadzor i briga o teretu tokom plovidbe, iskrcaj tereta 7.2. Stabilitet broda, tablice trima i opterećenja, dijagrami i ureċaji za raĉunanje opterćenja i naprezanja 7.3. Postupak u sluĉaju djelimiĉnog gubitka uzgona 7.4. Vodonepropusnost 7.5. Uticaj rasporeda tereta na trim i stabilitet broda 7.6. Nosivost 8. Engleski jezik(pismeno i usmeno) 15,0 20, Poznavanje brodske i opšte pomorske terminologije: konstrukcija broda, trupa, pogonske mašine i ureċaji 8.2. Tereti u prijevozu morem s posebnim osvrtom na opasne terete 8.3. Korišćenje pomorskih karata i drugih pomorskih nautiĉkih publikacija potrebnih za plovidbu broda 8.4. Razumijevanje i tumaĉenje pomorskih meteoroloških informacija 8.5. Komunikacija sa drugim brodovima i obalnim radio-stanicama u vezi sa sigurnošću i plovidbom, koristeći pri tom Standardni pomorski navigacioni rjeĉnik (SMNV) i Standardne pomorske izraze za komunikaciju (SMCP) 8.6. Komunikacija u sluĉaju pogibelji, nuţde i bezbjednosti plovidbe 8.7. Razumijevanje i odgovor na uputstva i naredbe pilota i drugih ovlašćenih lica 8.8. Interna komunikacija kod manevra i vanrednih okolnosti 9. Brodsko poslovanje (usmeno) 10, Podjela mora 9.2. Pravni poloţaj broda na otvorenom i obalnom moru i u stranim lukama 4

140 9.3. Inspekcijski i carinski nadzor 9.4. Osiguranje broda i tereta 9.5. Brodska administracija 9.6. Odgovornost za štete na teretu 9.7. Red u lukama 9.8. Brodska posada 9.9. Vrste i individualizacija broda Red u lukama Osobe u pomorstvu: zapovjednik broda, agent, špediter, nadzornik ukrcaja, luĉki slagaĉ, krcatelj i primalac Ugovori o iskorišćavanju brodova Popis posade i postupci pri ukrcaju i iskrcaju posade Brodski dnevnik Manifest tereta, brodskih zaliha i liĉni manifest Stojnice Prekostojnice Vremenska tablica Brodski inventar Brodska posada, njena prava i duţnosti 120,0 60,0 Ukupno ĉasova: 180,0 D-5 PROGRAM OBUKE ZA IZDAVANJE OVLAŠĆENJA O OSPOSOBLJENOSTI ZA KORMILARA Područje Predavanja Vježbe 1. Navigacija 1.1 Pravila kormilarenja i drţanje straţe Sredstva z privez i sidrenje Rukovanje teretom 2.1 Rukovanje i osiguranje tereta i zaliha Opasne i štetne materije i predmeti 2 3. Upravljanje poslovima na brodu i briga za osoblje 3.1 Poznavanje i odrţavanje palubnih ureċaja i opreme Sigurnosne mjere i zaštita pri radu Mjere opreza i zaštita mora od zagaċenja Rukovanje plovilima za preţivljavanje Odrţavanje broda i popravke 4.1 Osnove odrţavanja broda Priprema površine za bojanje i bojadisanje Odrţavanje i korišćenje ruĉnih i motornih alata/pribora Ukupno ĉasova: 40 5

141 D-6 PROGRAM OBUKE ZA IZDAVANJE OVLAŠĆENJA O OSPOSOBLJENOSTI ZA ĈLANA PLOVIDBENE STRAŢE Područje Predavanja Vježbe 1. Navigacija/Pomorstvo 1.1 Osnove navigacije i kormilarenje Osnove COLREG i drţanje straţe Osnovni elementi broda Sigurnost na mru, postupci i mjere zaštite Zaštita okoline Ukupno ĉasova: 24 D-7 PROGRAM OBUKE ZA IZDAVANJE OVLAŠĆENJA O OSPOSOBLJENOSTI ZA ZAPOVJEDNIKA BRODA DO 100 BT U MALOJ OBALNOJ PLOVIDBI Područje Predavanja Vježbe 1. Navigacija 10,0 5, Sredstva za navigaciju, navigaciona pomagala i ureċaji 1.2. Pomorske karte rad i korišćenje 1.3. Priruĉnici za plovidbu i njihova upotreba 1.4. Osnovne metode odreċivanja pozicije broda u obalnoj plovidbi 1.5. Plovidba brodom na Jadranskom moru u razliĉitim vremenskim uslovima 1.6. Kompasi 2. Pomorska meteorologija 4, Vjetrovi na Jadranskom moru 2.2. Instrumenti za mjerenje temperature i vazdušnog pritiska 2.3. Morske struje u Jadranskom moru 2.4. Magla na Jadranskom moru i njen uticaj na plovidbu 2.5. Osnovni elementi za vremensku prognozu 2.6. Obavještenja o vremenu i meteorološka sluţba 3. Izbjegavanje sudara na moru, signalizacija i komunikacija 4, Propisi i pravila za izbjegavanje sudara na moru 3.2. Propisi koji regulišu plovidbu u pojedinim predjelima Jadranskog mora 3.3. Zvuĉni signali 3.4. Zastavice i jednoslovĉani signali MeĊunarodnog signalnog kodeksa 3.5. Brodske komunikacije i sredstva za komunikaciju u nuţdi 4. Pomorstvo (Manevrisanje) 4, Karakteristike broda i faktori koji utiĉu na sigurno 6

142 manevrisanje brodom 4.2. Rad pogonskih i pomoćnih mašina na malim brodovima 4.3. Propeler i njegovo djelovanje 4.4. Sidrenje broda 4.5. Privez broda 4.6. Isplovljenje brodom 4.7. Plovidba u nevremenu 4.8. Tegljenje na moru i duţnosti zapovjednika kod tegljenja na moru 5. Pomorstvo (Poznavanje broda) 3, Nosivost 5.2. Kapacitet 5.3. NadvoĊe i gaz 5.4. Oprema za sidrenje 5.5. Oprema za vez broda 5.6. Kormilo i kormilarski ureċaj 5.7. Brodski konopi 5.8. Stabilnost broda vrste ravnoteţe 6. Pomorstvo (Rukovanje brodom i teretom) 4, Opšte poznavanje osnovnih konstruktivnih elemenata broda 6.2. Teretni ureċaj 6.3. Brodska skladišta 6.4. Stabilitet broda 6.5. Krcanje, iskrcavanje, slaganje i osiguranje tereta 6.6. RasporeĊivanje tereta (plan ukrcaja»cargo plan«), uticaj rasporeda tereta na trim i stabilitet broda 6.7. Postupak u sluĉaju djelimiĉnog gubitka stabiliteta 7. Sigurnost na moru, mjere zaštite i postupci u sluĉaju nuţde i u vanrednim okolnostima 10, Osiguranje za plovidbu u nevremenu 7.2. Obaveza uvjeţbavanja oficira i ĉlanova posade, organizacija vjeţbi i razvoj planova za sluĉaj nuţde i rad u sluĉaju stanja opasnosti 7.3. Pravila vršenja palubne straţe broda u plovidbi - primjena i ciljevi osnovnih pravila koje treba slijediti pri drţanju navigacione straţe 7.4. Napuštanje broda, sredstva za spasavanje - vrsta, koliĉina, oprema i oznaĉavanje odrţavanje 7.5. Sprijeĉavanje zagaċenja mora izvori, mjere opreza, nadzor rada, postupci sprijeĉavanja, raspoloţiva oprema, postupak u sluĉaju zagaċenja mora, obaveze u sluĉaju zagaċenja, pomagala i oprema za otklanjanje zagaċenja 7.6. Vodonepropusnost 7.7. Mjere zaštite na radu prilikom izvoċenja radova i preventivne mjere zaštite radnih mjesta 7.8. Organizacija posla, rukovoċenje posadom, saradnja izmeċu oficira 7.9. Izvori povrijeda na brodu Brodska higijena Zarazne i druge bolesti Smještaj sanitetskog materijala Sudar i postupci sa brodom nakon sudara Nasukanje postupci sa brodom kod nasukanja, duţnosti zapovjednika broda Djelovanje u sluĉaju nuţde u podruĉju luke Poţar na brodu, sprijeĉavanje poţara, protivpoţarna sredstva Ĉovjek u moru postupak u sluĉaju pada ĉovjeka u more i spasavanje 7

143 lica iz mora Postupak u sluĉaju djelimiĉnog gubitka uzgona i prodora vode RukovoĊenje preţivljavanjem na moru Djelovanje u sluĉaju poziva o pogibelji na moru, traganje, spasavanje i pomoć drugom brodu u nevolji duţnosti zapovjednika broda Kormilarenje u nuţdi 8. Pomorsko pravo i brodsko poslovanje 4, Podjela mora 8.2. Ratno pravo na moru 8.3. Elementi individualizacije broda - upis brodova, brodske isprave i knjige, red na brodu 8.4 Osnovni pojmovi o prevozu morem ugovori o iskorišćavanju pomorskih brodova 8.5. Isprave o teretu 8.6. Duţnosti ĉlanova posade broda 8.7. Red u lukama i luĉke naknade 8.8 Inspekcija i carinski nadzor 8.9 Havarije i duţnosti zapovjednika broda kod pomorske nezgode 9 Engleski jezik 7,0 5, Poznavanje brodske i opšte pomorske terminologije konstrukcija broda, trupa, pogonske mašine i ureċaji, brodski sistemi, pojmovi o plovidbi 9.2. Tereti u prevozu morem 9.3. Korišćenje pomorskih karata i drugih pomorskih nautiĉkih publikacija 9.4. Komunikacija na engleskom jeziku s drugim brodovima i obalnim radio-stanicama koristeći Standardni pomorski navigacioni rjeĉnik i komunikacione fraze 9.5. Komunikacija u sluĉaju opasnosti 9.6. Razumijevanje i odgovor na uputstva pilota i drugih ovlašćenih lica pomorskih vlasti Ukupno ĉasova: 60 D-8 PROGRAM OBUKE ZA IZDAVANJE OVLAŠĆENJA O OSPOSOBLJENOSTI ZA ZAPOVJEDNIKA BRODA DO 200 BT U UNUTRAŠNJIM MORSKIM VODAMA I TERITORIJALNOM MORU CRNE GORE Područje Predavanja Vježbe 1. Terestriĉka navigacija 12,0 6, Osnove terestriĉke navigacije 1.2. Kompas upotreba, odrţavanje, greške i njihovo otklanjanje 1.3. Osnovne karakteristike pomorskih karata 1.4. Korišćenje pomorskih publikacija i priruĉnika 1.5. Osnovne metode odreċivanja pozicije broda u obalnoj 8

144 navigaciji 1.6. Praktiĉan rad na pomorskoj karti 2. Meteorologija 4,0 0, Vjetrovi na Jadranu 2.2. Morske struje i morske mijene na Jadranu 2.3. Magla na Jadranskom moru i njen utjecaj na navigaciju 2.4. Instrumenti za mjerenje temperature i pritiska vazduha 2.5. Osnovni elementi za vremensku prognozu 2.6. Obaviještenje o vremenu, meteorološka sluţba 2.7. Primanje vremenskih prognoza i njihovo tumaĉenje 3. Manevrisanje i izbjegavanje sudara na moru 8,0 0, MeĊunarodna pravila o izbjegavanju sudara na moru (COLREG s) 3.2. Faktori koji utiĉu na sigurno manevrirsanje brodom 3.3. Manevrisanje brodom u plovidbi 3.4. Ispravni postupci sidrenja, veza i odveza 3.5. Priprema broda za plovidbu u nevremenu, izbjegavanje nevremena, rukovanje i manevrisanje brodom u nevremenu 3.6. Postupci u nuţdi, mjere zaštite i sigurnosti 3.7. Djelovanje u sluĉaju nuţde u luĉkim podruĉjima 3.8. Postupci s brodom nakon sudara ili nasukanja 3.9. Poĉetna procjena i nadzor oštećenja pri sudaru ili nasukanju Postupci pri spašavanju ljudi iz mora Pruţanje pomoći brodu u nevolji 4. Sigurnost na moru 12,0 0, Siguran rad na brodu 4.2. Organizacija i rukovoċenje posadom, saradnja izmeċu ĉlanova posade 4.3. Obaveza uvjeţbavanja ĉlanova posade 4.4. Planovi za sluĉaj nuţde i za nadzor oštećenja 4.5. Osnovna pravila drţanja straţe - sadrţaj, primjena i ciljevi 4.6. Sredstva za spašavanje - vrste, koliĉina, oznaĉavanje, odrţavanje te naĉin upotrebe 4.7. Sredstva za komunikaciju u nuţdi 4.8. RukovoĊenje preţivljavanjem na moru 4.9. Djelovanje u sluĉaju poziva nezgode na moru Protivpoţarna sredstva i osnovna pravila protivpoţarne zaštite na brodu 9

145 4.11. Sprjeĉavanje zagaċenja mora - mjere opreza, nadzor rada Djelovanje u sluĉaju zagaċenja mora - obaveze, pomagala, oprema za uklanjanje zagaċenja i postupci 5. Rad porivnih i pomoćnih strojeva na malim brodovima 2,0 0,0 6. Rukovanje brodom i teretom 8,0 0, Konstrukcija broda opšte poznavanje osnovnih konstrukcionih elemenata broda 6.2. Poznavanje pomorske terminologije 6.3. Stabilnost broda osnovni pojmovi popreĉne i uzduţne stabilnosti 6.4. Uticaj rasporeda tereta na stabilnost i trim broda 6.5. Pravila sigurnog rukovanja, slaganja i priĉvršćenja tereta 6.6. Vodo-nepropusnost 6.7. Radnje u sluĉaju djelimiĉnig gubitka uzgona 7.0. Engleski jezik 6, Poznavanje brodske i opšte pomorske terminologije konstrukcija broda, trupa, pogonske mašine, brodski sistemi, pojmovi o plovidbi 7.2. Tereti u pomorskom prevozu 7.3. Korištenje pomorskim kartama i drugim pomorskim nautiĉkim publikacijama 7.4. Komuniciranje s drugim brodovima i obalnim radiostanicama koristeći Standardni pomorski navigacioni rjeĉnik (SMNV) i Standardne pomorske fraze za komuniciranje (SMCP) 7.5. Komuniciranje u sluĉaju pogibelji i izvanrednih okolnosti s drugim brodovima 7.6. Razumijevanje i odgovor na upute i zapovijedi pilota i drugih ovlašćenih lica pomorskih vlasti 7.7 Osnove pomorskog upravnog prava 6, Ukupno ĉasova: 68,00 D-9 PROGRAM OBUKE ZA IZDAVANJE OVLAŠĆENJA O OSPOSOBLJENOSTI ZA VODITELJA JAHTE DO 500 BT Područje Predavanja Vježbe 1. POMORSKA PLOVIDBA (pismeno i usmeno) 0,0 0,0 1.1 Osnovne vrste kartografskih projekcija, Mercatorova karta, papirnate pomorske karte: vrste, sadrţaj karte, razmjer karte, oznake i 8,0 12,0 10

146 Područje Predavanja Vježbe skraćenice, katalozi karata, aţuriranje karata (OZP), elektronske karte; priruĉnici za navigaciju: piloti, popisi svjetionika, daljinari, aţuriranje priruĉnika; magnetizam; dubina mora: definicije, visoka i niska voda, struje i tablice morskih mijena; plovni putevi i balisaţa, IALA sistem, sredstva za oznaĉavanje plovnih puteva; poloţaj broda u obalnoj navigaciji: linije pozicija, istovremeno opaţanje, opaţanje u razmaku vremena, zbrojena i procijenjena pozicija; 1.2 Plovidba: po loksodromi, po ortodromi, kombinovana plovidba; 4,0 2,0 plovidba u posebnim uslovima: izmeċu ostrva, rijeke i kanali, plovidba u magli i pod uticajem morske struje i vjetra, meteorološka plovidba, plovidba u sistemu šema odvojene plovidbe; brzina broda, udaljenost i preċeni put; odreċivanje udaljenosti; 1.3 Nebeska sfera i nebeski koordinatni sistemi; efemeride i nautiĉki 6,0 12,0 godišnjaci; astronomsko-nautiĉki trougao; jednaĉine za izradu ĉasovnog ugla, azimuta, visine i geografske širine u opštem i posebnom sluĉaju; jednaĉina i mjerenje vremena, pretvaranje vremena, datumska granica; hronometri: stanje, dnevni hod; sekstant: optiĉki princip, greške sekstanta, mjerenje uglova sekstantom, ispravljanje izmjerene visine; geometrijsko mjesto pozicije broda: projekcija nebeskog tijela na Zemlju, kruţnica pozicije; sumraci: vrste, trajanje; identifikacija nebeskih tijela; geografska širina u prolazu tijela kroz gornji meridijan; geografska širina pomoću Sjevernjaĉe, visinska metoda odreċivanja poloţaja broda (Marc de Saint Hilairova metoda); poloţaj broda snimanjem istog ili dva razliĉita nebeska tijela u razmaku vremena; 1.4 Ţiroskop: osnovna svojstva, ţirokompasi: principi rada pojedinih vrsta, 1,0 1,0 greške; kompasni ponavljaĉi; automatsko kormilo; 1.5 Radar: princip rada radara, mjerenje udaljenosti i ugla radarom, 4,0 2,0 karakteristike radarskog sistema, radarske smetnje i laţne jeka, osobina objekta i jaĉina jeke, oblici radarskih slika, analiza i tumaĉenje radarske slike, ARPA radar, Racon, Ramark,; 1.6 Hiperboliĉna navigacija: hiperbola kao linija pozicija, greške pozicije 2,0 1,0 broda, hiperboliĉki navigacijski sistemi - odreċivanja pozicije broda, domet, taĉnost i pouzdanost pojedinih sistema, greške sistema hiperboliĉne navigacije; taĉnost pojedinih sistema; 1.7 Satelitski navigacioni sistemi: GPS, Glonass; diferencijalni GPS; 2,0 1,0 odreċivanje poloţaja broda GPS sistemom; 1.8 Oprema zapovjedniĉkog mosta - dubinomjeri: vrste, principi rada, 2,0 1,0 greške; brzinomjeri: vrste, principi rada, greške; 1.9 Planiranje pomorskog putovanja: priprema i izbor plovnog puta, 2,0 8,0 sadrţaj plana putovanja, obavljanje putovanja i nadzor obavljanja plana putovanja; 2. KONSTRUKCIJA I STABILNOST BRODA (usmeno i praktiĉno) 0,0 0,0 2.1 Sredstva pomorskog saobraćaja - brodovi razliĉitih tehnologija; 4,0 0,0 prednosti i nedostaci, elementi konstrukcije broda i konstrukcijska obiljeţja razliĉite vrste brodova, ĉvrstoća brodova, brodska oprema, poznavanje i upotreba brodske dokumentacije; 2.2 Stabilnost broda - pojam, podjela i znaĉenje stabilnosti broda; poĉetna 6,0 6,0 popreĉna stabilnosti; promjena poĉetne popreĉne stabilnosti; stabilnost pri većim uglovima nagiba; krivulje (poluga) statiĉke stabilnosti; uzduţna stabilnost; promjena gaza na pramcu i krmi; dinamiĉka stabilnost; pojam i znaĉaj dinamiĉke stabilnosti broda; stabilnost broda u oštećenom stanju; naplavljivanje, nasukanje i dokovanje; 11

147 Područje Predavanja Vježbe 2.3 Rad s daljinskim upravljanjem porivnog sistema i mašinskih sistema i 2,0 4,0 ureċaja - osnovno poznavanje pomorskih mašinskih pojmova, pravila rada pomorskih energetskih postrojenja, pomoćni brodski ureċaji; 3. MANEVRISANJE BRODOM I IZBJEGAVANJU SUDARA NA MORU 0,0 0,0 (usmeno i praktiĉno) 3.1 Manevrisanje brodom - pojam, vrste manevrisanja i znaĉenje; 1,0 0,0 3.2 Manevarska svojstva broda - vrste pogona i sredstava za 2,0 1,5 usmjeravanje broda, uticaj veliĉine broda, spremnost posade broda, privezna sredstva; 3.3 Spoljni faktori - vjetar, talasi, struje, morske mijene, nautiĉka sloţenost 2,0 1,5 pristupa, tegljaĉi, pilotska sluţba, privezivaĉka sluţba; 3.4 Manevrisanje brodovima u razliĉitim uslovima prilaz obali, prilaz 3,0 8,0 ostalim plovnim objektima, manevrisanje u rijekama, ušćima i ograniĉenim podruĉjima, manevrisanje u podruĉjima malih dubina, mimoilaţenje brodova, privez i odvez, korištenje tegljaĉa, tegljenje broda, korišćenje poriva i sistema za manevrisanje, izbor sidrišta i sidrenje s jednim ili dva sidra, oslobaċanje zamršenog sidra; 3.5 Manevrisanje brodom u oteţanim uslovima - manevrisanje i rukovanje 1,0 1,0 brodom u nevremenu, tegljenje, odrţavanje sigurnosti broda koji ne moţe manevrisati; 3.6 MeĊunarodna pravila o izbjegavanju sudara na moru - ciljevi i 4,0 4,0 primjena pravila u svim uslovima; upotreba radarskog i ARPA ureċaja, rad na radarskom i ARPA simulatoru; 4. SIGURNOST NA MORU (USMENO I PRAKTIĈNO) 0,0 0,0 4.1 Drţanje straţe - pravila drţanja straţe; radne obaveze ĉlanova 1,0 0,0 navigacione straţe; drţanje straţe u sluĉaju izvanrednih okolnosti; 4.2 Pomorske nezgode - vrste, obiljeţja, osnovna pravila; pravila 2,0 0,0 komunikacija; sudar brodova - neposredni postupci; procjena oštećenja; pruţanje pomoći; izvještavanje; nasukanje - namjerno i sluĉajno; namjerno nasukanje; procjena i ograniĉavanje oštećenja; spreĉavanje prevrtanja i/ili potonuća; postupak odsukanja sopstvenim strojevima i tegljaĉima; druge opasnosti po brod - gubitak stabilnosti; gubitak uzgona, gubitak ĉvrstoće; nezgode u lukama; gubitak poriva i/ili napajanja; kormilarenje u nuţdi; tegljenje u nuţdi; 4.3 Sredstva za spašavanje - vrste, koliĉina, oprema i oznake ĉamaca 2,0 4,0 splavovi za spašavanje i spasilaĉkih ĉamaca; sredstva za spuštanje ĉamaca i splavova i njihovo odrţavanje; liĉna sredstava za spašavanje (prsluci, pojasi); 4.4 Napuštanje broda - odluka o napuštanju broda; komunikacija u 1,0 1,5 sluĉaju napuštanja broda; pozivi pogibelji; postupci neposredno nakon napuštanja broda; 4.5 Preţivljavanje na moru - postupci u splavovima i ĉamcima za spašavanje; pruţanje prve pomoći u sluĉaju hipotermije, smrzavanja i 2,0 2,0 visokih atmosferskih temperatura; korištenje komunikacijskih sredstava; korištenje vizuelnih signala; predaja i prijem uz pomoć svjetlosnih Morseovih signala; korišćenje hrane i vode; korišćenje sredstava za komunikaciju i navoċenje pri spašavanju; pristajanje uz nepoznatu obalu; komunikacija i saradnja sa spasiocima; 4.6 Pruţanje pomoći - obaveza pruţanja pomoći; naĉini komuniciranja; 1,0 1,0 priprema broda za traganje i spašavanje; naĉini traganja prema IMOSAR priruĉniku; saradnja sa SAR sluţbama; pomaganje drugom brodu ili avionu u pogibelji; prihvat i pruţanje pomoći ljudima u moru; spreĉavanje uticaja hipotermije; postupci u sluĉaju "Ĉovjek u moru"; 4.7 Sprjeĉavanje zagaċenja - izvori zagaċenja; mjere opreza, nadzor rada 1,0 0,0 12

148 Područje Predavanja Vježbe i postupci sprjeĉavanja zagaċenja; postupci u sluĉaju zagaċenja; naĉini i priruĉna pomagala za sprjeĉavanje zagaċenja morske okoline s brodova; saradnja s vlastima obalne drţave; 5. METEOROLOGIJA(USMENO) 0,0 0,0 5.1 Meteorološki elementi temperatura vazduha; atmosferski pritisak; 4,0 1,0 vlaţnost vazduha; vazdušna strujanja; oblaci i padavine; magla i vidljivost; opšte atmosfersko kruţenje; frontovi; cikloni i anticikloni; lokalni vjetrovi; ĉitanje meteoroloških i okeanografskih karata; 5.2 Vremenska analiza i prognoza klimatski pregled; vremenska analiza 2,0 1,0 karte i prognoza karte; pomorske meteorološke sluţbe; izvještaji i upozorenja; vrijeme i uslovi plovidbe; meteorološka dokumentacija; meteorološka navigacija; 5.3 Kretanja mora površinska strujanja; podjela osnovnih morskih struja 2,0 0,0 na zemlji; površina mora; morski vjetrovni talasi; mrtvo more; talasi mrtvog mora i unakrsni talasi; uticaj plitke vode; morske mijene; 6. POMORSKO PRAVO (USMENO) 0,0 0,0 6.1 Konvencija UN o pravu mora, reţim plovidbe i slobode 2,0 0,0 otvorenog mora; unutrašnje morske vode, polazne linije, zalivi, teritorijalno more; spoljni pojas; ekonomska zona ; pravni poloţaj broda u stranoj luci; 6.2 Ime i oznaka broda, pozivni znak; luka upisa; drţavna pripadnost i 2,0 1,5 identifikacija broda; upisnici brodova; obrazovanje, izdavanje ovlašćenja pomorcima i obavljanje straţe pomoraca; ukrcaj, iskrcaj i obveze ĉlana posade; pravo na povratno putovanje; uloga i pravni poloţaj zapovjednika broda; obaveze zapovjednika u pogledu sigurnosti broda i plovidbe kao i zaštita mora od zagaċenja; 6.3 Stvarna prava na brodu - vlasništvo broda; pojam i vrste zaloţnih 1,0 0,5 prava na brodu 6.4 Pomorsko osiguranje - pojam i podjela; vrste i podjela rizika; oblici 2,0 0,5 štete i naknade; premija osiguranja; franšize i garancije; polisa pomorskog osiguranja 7 ENGLESKI JEZIK (USMENO I PISMENO) 0,0 0,0 7.1 Poznavanje brodske i osnovne pomorske terminologije; konstrukcija 2,0 1,0 broda i jahti, trupa, pogonski strojevi, brodski sistemi (balastni sistemi, sistemi za gašenje poţara, sidrenje, privezivanje, navigaciona oprema, komunikacioni ureċaji, oprema za spašavanje), pojmovi o plovidbi, medicinska pomoć, drţanje straţe u plovidbi, u luci, na sidru; 7.2 Razumijevanje i tumaĉenje pomorskih meteoroloških informacija na 2,0 1,0 engleskom jeziku (vremenski sistemi, vremenska izvještaji i prognoze), raznih poruka primljenih putem NAVTEX-a, 7.3 Komuniciranje na engleskom jeziku s drugim brodovima i obalnim 2,0 2,0 radiostanicama u vezi sa sigurnošću i plovidbom; komuniciranje u sluĉaju pogibelji, hitnih situacija i sigurnosti, komuniciranje prilikom dolaska i odlaska iz luke, plovnih kanala, tjesnaca; 7.4 Razumijevanje i odgovor na uputstva i naredbe pilota i drugih ovlašćenih lica pomorskih vlasti prilikom manevrisanja brodom, sidrenja, privezivanja i odvezivanja; 1,0 3,0 UKUPNO: UKUPNO (PREDAVANJA + VJEŽBE):

149 D-10 PROGRAM OBUKE ZA IZDAVANJE OVLAŠĆENJA O OSPOSOBLJENOSTI ZA VODITELJA JAHTE DO 200 BT Područje Predavanja Vježbe 1. Navigacija (usmeno i pismeno) 7,0 4, OdreĊivanje pozicije broda jednovremenim osmatranjem dva nebeska tijela 1.2. Osnovne metode odreċivanja pozicije broda u terestriĉkoj navigaciji 1.3. Upotreba i odrţavanje pomorskih karata Publikacije i priruĉnici za plovidbu i njihova upotreba (obavještenja za pomorce, radio-navigaciona upozorenja, knjige pilota) 1.5. Rad na elektronskim kartama 1.6. Upotreba elektronskih navigacionih pomagala i ureċaja za odreċivanje pozicije broda 1.7. Kompasi: upotreba, odrţavanje, greške i njihova korekcija 2. Manevrisanje brodom (usmeno i praktiĉno) Kormilarenje 2.2. Poznavanje manevarskih sposobnosti broda 2.3 Manevar sidrenja 2.4 Pristajanje uz obalu, drugi brod i na plutaĉu 2.5 Isplovljavanje brodom 2.6 Pravila o izbjegavanju sudara na moru 2.7 Zastavice MeĊunarodnog signalnog kodeksa 3. Poznavanje broda i brodskog postrojenja (usmeno i praktiĉno) Brodska konstrukcija glavni strukturni elementi broda 3.2. Osnove brodskog stabiliteta 3.3. Brodski motori - vrste 3.4. Opsluţivanje motora podmazivanje, rezervoar za gorivo, hlaċenje motora, upućivanje motora, kontrola rada motora dok je u pogonu, zaustavljanje motora 3.5. Brodske elektriĉne instalacije 3.6. NadvoĊe i gaz 3.7. Oprema za sidrenje 3.8. Oprema za vez 3.9 Kormilo i kormilarski ureċaji 3.10 Automatski pilot 3.11 Brodska uţad 3.12 Drenaţni sistem broda 3.13 Odrţavanje broda 4. Sigurnost na moru (usmeno) Pravila vršenja palubne straţe 4.2 Osiguranje za plovidbu u nevremenu i drţanje straţe u sluĉaju vanrednih okolnosti 4.3 Napuštanje broda liĉna i kolektivna sredstva za spasavanje i njihovo odrţavanje 4.4 Komunikacija u nuţdi I pozivi opasnosti, vizuelni signali 4.5 Spreĉavanje zagaċenja mora MARPOL 4.6 Djelovanje u sluĉaju opasnosti, sprjeĉavanje panike 4.7 Sudar i postupci na brodu nakon sudara 4.8 Nasukanje 4.9 Ĉovjek u moru spasavanje lica iz mora 4.10 Djelovanje u sluĉaju prodora vode 14

150 4.11 Djelovanje u sluĉaju poziva o pogibelji na moru IMO ov MERSAR priruĉnik 4.12 Kormilarenje u nuţdi 4.13 Mjere predostroţnosti radi zaštite sigurnosti putnika u sluĉaju vanrednih okolnosti 4.14 Mjere opreza pri plovidbi u uslovima smanjene vidljivosti 4.15 Havarije i duţnosti zapovjednika broda kod pomorske nezgode 5. Pomorska meteorologija i okeanografija (usmeno) Poznavanje razliĉitih vremenskih situacija, njihovo praćenje i biljeţenje 5.2 Prijem meteoroloških prognoza 5.3 Instrumenti za mjerenje temperature, pritiska i vlaţnosti korišćenje i tumaĉenje dobijenih informacija 5.4 Morske struje 5.5 Plima i osjeka 5.6 Talasi 5.7 Vjetrovi 5.8 Padavine 5.9 Beaufortova i Dagalsova skala vjetra i mora 6. Pomorsko pravo (usmeno) Pomorske isprave i knje, svjedoĉanstva 6.2. Pomorska knjiţica, prijava odlaska/ dolaska broad, ukrcaj/iskrcaj ĉlanova posade 6.3 Granice plovidbe i podjela mora 6.4. Obaveznost primjene meċunarodnih konvencija i meċunarodnih pravila 6.5. Konvencija o prevozu putnika i prtljaga morem 6.6. MeĊunarodni i nacionalni propisi o sigurnosti ljudskih ţivota na moru 7. Engleski jezik (usmeno i pismeno) Poznavanje brodske i uopšte pomorske terminologijepogonski mašinski kompleks, protivpoţarni sistemi, oprema za spasavanje, nautiĉka oprema, komunikaciona sredstva, osnovni pojmovi o plovidbi 7.2. Korišćenje pomorskih karata i obavještenja za pomorce, pomorska meteorologija 7.3 Uspješno i blagovremeno komuniciranje na engleskom jeziku sa drugim brodovima i obalnim radio-stanicama imajući u vidu sigurnost i plovidbu, koristeći pri tom Standardni pomorski navigacioni rjeĉnik (SMNV) i standardne pomorske izraze u komunikaciji (SMCP) 7.4 Komunikacija u sluĉaju opsanosti i vanrednih okolnosti 7.5 Komunikacija prilikom dolaska i odlaska iz luke/marine 7.6 Razumijevanje propisa, pravilnika, upotreba drugih dokumenata drţavnih i luĉkih vlasti u vezi sa pomorskim javnim pravom UKUPNO: Ukupno ĉasova: D-11 PROGRAM OBUKE ZA IZDAVANJE OVLAŠĆENJA O OSPOSOBLJENOSTI ZA VODITELJA JAHTE DO 100 BT Područje Predavanja Vježbe 1. Navigacija (usmeno i praktiĉno) 5,0 3, OdreĊivanje pozicije broad jednovremenim osmatranjem 15

151 dva nebeska tijela 1.2. Osnovne metode odreċivanja pozicije broda u terestriĉkoj navigaciji 1.3. Upotreba i odrţavanje pomorskih karata Publikacije i priruĉnici za plovidbu i njihova upotreba (obavještenja za pomorce, radio-navigaciona upozorenja, knjige pilota) 1.5. Rad na elektronskim kartama 1.6. Upotreba elektronskih navigacionih pomagala i ureċaja za odreċivanje pozicije broda 1.7. Kompasi: upotreba, odrţavanje, greške i njihova korekcija 2.. Manevrisanje brodom (usmeno i praktiĉno) Kormilarenje 2.2. Poznavanje manevarskih sposobnosti broda 2.3 Manevar sidrenja 2.4 Pristajanje uz obalu, drugi brod i na plutaĉu 2.5 Isplovljavanje brodom 2.6 Pravila o izbjegavanju sudara na moru 2.7 Zastavice MeĊunarodnog signalnog kodeksa 3. Poznavanje broda i brodskog postrojenja (usmeno i praktiĉno) Brodska konstrukcija glavni strukturni elementi broda 3.2. Osnove brodskog stabiliteta 3.3. Brodski motori - vrste 3.4. Opsluţivanje motora podmazivanje, rezervoar za gorivo, hlaċenje motora, upućivanje motora, kontrola rada motora dok je u pogonu, zaustavljanje motora 3.5. Brodske elektriĉne instalacije 3.6. NadvoĊe i gaz 3.7. Oprema za sidrenje 3.8. Oprema za vez 3.9 Kormilo i kormilarski ureċaji 3.10 Automatski pilot 3.11 Brodska uţad 3.12 Drenaţni sistem broda 3.13 Odrţavanje broda 4. Sigurnost na moru (usmeno) Pravila vršenja palubne straţe 4.2 Osiguranje za plovidbu u nevremenu i drţanje straţe u sluĉaju vanrednih okolnosti 4.3 Napuštanje broda liĉna i kolektivna sredstva za spasavanje i njihovo odrţavanje 4.4 Komunikacija u nuţdi I pozivi opasnosti, vizuelni signali 4.5 Spreĉavanje zagaċenja mora MARPOL 4.6 Djelovanje u sluĉaju opasnosti, sprjeĉavanje panike 4.7 Sudar i postupci na brodu nakon sudara 4.8 Nasukanje 4.9 Ĉovjek u moru spasavanje lica iz mora 4.10 Djelovanje u sluĉaju prodora vode 4.11 Djelovanje u sluĉaju poziva o pogibelji na moru IMO ov MERSAR priruĉnik 4.12 Kormilarenje u nuţdi 4.13 Mjere predostroţnosti radi zaštite sigurnosti putnika u sluĉaju vanrednih okolnosti 4.14 Mjere opreza pri plovidbi u uslovima smanjene vidljivosti 4.15 Havarije i duţnosti zapovjednika broda kod pomorske nezgode 16

152 5. Pomorska meteorologija i okeanografija (usmeno) Poznavanje razliĉitih vremenskih situacija, njihovo praćenje i biljeţenje 5.2 Prijem meteoroloških prognoza 5.3 Instrumenti za mjerenje temperature, pritiska i vlaţnosti korišćenje i tumaĉenje dobijenih informacija 5.4 Morske struje 5.5 Plima i osjeka 5.6 Talasi 5.7 Vjetrovi 5.8 Padavine 5.9 Beaufortova i Dagalsova skala vjetra i mora 6. Pomorsko pravo (usmeno) Pomorske isprave i knje, svjedoĉanstva 6.2. Pomorska knjiţica, prijava odlaska/ dolaska broad, ukrcaj/iskrcaj ĉlanova posade 6.3 Granice plovidbe i podjela mora 6.4. Obaveznost primjene meċunarodnih konvencija i meċunarodnih pravila 6.5. Konvencija o prevozu putnika i prtljaga morem 6.6. MeĊunarodni i nacionalni propisi o sigurnosti ljudskih ţivota na moru 7. Engleski jezik (pismeno i usmeno) Poznavanje brodske i uopšte pomorske terminologijepogonski mašinski kompleks, protivpoţarni sistemi, oprema za spasavanje, nautiĉka oprema, komunikaciona sredstva, osnovni pojmovi o plovidbi 7.2. Korišćenje pomorskih karata i obavještenja za pomorce, pomorska meteorologija 7.3 Uspješno i blagovremeno komuniciranje na engleskom jeziku sa drugim brodovima i obalnim radio-stanicama imajući u vidu sigurnost i plovidbu, koristeći pri tom Standardni pomorski navigacioni rjeĉnik (SMNV) i standardne pomorske izraze u komunikaciji (SMCP) 7.4 Komunikacija u sluĉaju opsanosti i vanrednih okolnosti 7.5 Komunikacija prilikom dolaska i odlaska iz luke/marine 7.6 Razumijevanje propisa, pravilnika, upotreba drugih dokumenata drţavnih i luĉkih vlasti u vezi sa pomorskim javnim pravom UKUPNO: Ukupno ĉasova: D-12 PROGRAM OBUKE ZA IZDAVANJE OVLAŠĆENJA O OSPOSOBLJENOSTI ZA MORNARA MOTORISTU Područje Predavanja Vježbe 1. Navigacija (usemno i praktiĉno) 5,0 2, Pomorske karte mjerenje udaljenosti, mjerenje dubine, oĉitavanje kursa 1.2. OdreĊivanje pozicije broad pomoću terestriĉkih objekata: 17

153 - pozicija u ĉasu pojave svetionika na horizontu - pozicija sa azimutom i udaljenosti - pozicija istovremenim mjerenjem azimuta više objekata 1.3. Jednoslovĉani signali meċunarodnog signalnog kodeksa i upotreba priruĉnika: MeĊunarodni signalni kodeks 1.4 Svijetlka i oznake na plovnom putu 1.5. Priruĉnici i sredstva za navigaciju 1.6. Osnove pomorske meteorologije 1.7. Vazduušni pritisak 1.8 Temperatura 1.9 Vlaţnost 1.10 Glavni vjetrovi na Jadranu 2. Manevrisanje (usmeno i praktiĉno) 5,0 2.1 Poznavanje manevarskih sposobnosti broda 2.2 Kormilarenje 2.3 Isplovljenje 2.4 Uplovljenje 2.5 Vez broda 2.6 Pristajanje uz brod 2.7 Pristajanje na plutaĉu 2.8 Sidrenje 2.9 Pravila za izbjegavanje sudara na moru 2.10 Navigaciona svjetla 2.11 Manevar tegljenja 3 Poznavanje broda i brodskog postrojenja (usmeno i praktiĉno) Vste motora SUS 3,2 Princip rada motora SUS 3.3 Konstruktivni djelovi motora SUS 3.4 Sistemi kod motora 3.5 Stvaranje gorivne smješe 3.6 Sistem za paljenje kod OTO motora 3.7 Sistem za ubrizgavanja kod Diesel motora 3.8 Priprema motora za upućivanje 3.9 Naĉin upućivanja motora 3.10 Kontrola rada motora 3.11 Nedostatci u radu i njihovo otklanjanje 3.12 Izmjena smjera kretanja 3.13 Prenosnici snage kod motora 3.14 Mjerni instrumenti i alarmi 3.15 Vaţniji tipovi vanbrodskih motora 3.16 Rukovanje i odrţavanje vanbrodskih motora 3.17 Gorriva i maziva za motore 3.18 Ukrcaj goriva, maziva i vode na brod 3.19 Izvori elektriĉne energije na brodu 3.20 Jednosmjerna i naizmjeniĉna struja na brodu 3.21 Elektriĉna instalacija 3.22 Elektriĉne mašine 3.23 Odrţavanje elktriĉnih ureċaja i instalacija na brodu 3.24 Djelovi ĉamca 3.25 Oprema za vez i sidrenje 3.26 Teretni ureċaji 3.27 Trimovanje i osnove stabiliteta 3.28 Brodska skladišta i osiguranje tereta za vrijeme plovidbe 4. Sigurnost na moru (usmeno) Drţanje straţe pravila drţanja straţe 18

154 4.2 Plovidba i manevrisanje u nevremenu 4.3 Postupak u sluĉaju prodora vode 4.4 Nasukanje i odsukanje 4.5 Napuštanje broda 4.6 Nedostaci u radu motora kvarovi i njihovo otklanjanje 4.7 Sredstva za spasavanje: - Splavovi - Liĉna sredstva za spašavanje - Komunikacija u nuţdi 4.8 Vizuelni signali u sluĉaju nuţde 4.9 Spreĉavanje panike u sluĉaju opasnosti 4.10 Sudar 4.11 Ĉovjek u moru 4.12 Kormilarenje u nuţdi 4.13 Mjere predostroţnosti radi zaštite putnika 4.14 Plovidba pri smanjenoj vidljivosti 4.15 Havarije 4.16 Signali pogibelji i pruţanje pomoći drugim ĉamcima ili brodovima 4.17 Mjere predostroţnosti radi izbjegavanja zagaċenja mora i djelovanje u sluĉaju zagaċenja mora poznavanje propisa o zaštiti okoline 4.18 Protivpoţarna zaštita 4.19 Isprave, pomorska knjiţica, svjedoĉanstva, prijava odlaska/ dolaska ukrcaj/ iskrcaj ĉlanova posade, granica plovidbe 4.20 Brodska higijena, dezinfekcija, dezinsekcija, deratizacija, pitka voda UKUPNO: D-13 PROGRAM OBUKE ZA DOBIJANJE POTVRDE O ZAVRŠENOJ OBUCI ZA KORIŠĆENJE RADARSKOG UREĐAJA Podruĉje 1. Teorijske osnove i upotreba pomorskih radarskih sistema Predavanj a Vježbe Osnovne karakteristike radara Sigurna udaljenost 0.25 Opasnosti od zraĉenja i mjere predostroţnosti 0.25 Obiljeţja radarske stanice i uzroci koji utiĉu na standarde izrade pomorskog radara Spoljnji uzroci koji djeluju na otkrivanje ciljeva (objekata) 2.0 Uzroci koji mogu dovesti do pogreške u interpretaciji slike 1.0 Standardi izrade pomorskog radara rezolucija A.477(XII) Ukljuĉivanje i podešavanje radara prema uputstvima proizvoċaĉa

155 2.1 Podešavanje radarske slike Mjerenje udaljenosti i smjera Ruĉno radarsko ucrtavanje (plotovanje) 3.1 Konstrukcija trougla relativnog kretanja OdreĊivanje kursa; brzine i ostalih parametara drugog broad OdreĊivanje CPA i TCPA Uticaj promjene kursa i brzine Prikaz podataka radarskog plotovanja Upotreba radara u svrhu sigurnosti plovidbe 4.1 OdreĊivanje pozicije broda pomoću radara Sredstva za radarsku navigaciju i sigurnost Upotreba paralelnog indeksiranja u radarskoj navigaciji Upotreba radara u izbjegavanju sudara ili poloţaja opasnih blizina 5.1 Primjena pravila o izbjegavanju sudara u izbjegavanju sudara ili poloţaja opasnih blizina Ukupno ĉasova : 25,0 17,5 D-14 PROGRAM OBUKE ZA DOBIJANJE POTVRDE O ZAVRŠENOJ OBUCI ZA OPAŢANJE I UCRTAVANJE RADARSKIM UREĐAJEM I KORIŠĆENJE ARPA UREĐAJA RADNI NIVO Podruĉje Predavanja Vježbe 1. Teorijske osnove i upotreba pomorskih radarskih sistema Osnovne karakteristike radara Sigurna udaljenost 0.25 Opasnosti od zraĉenja i mjere predostroţnosti 0.25 Obiljeţja radarske stanice i uzroci koji utiĉu na standarde izrade pomorskog radara Spoljnji uzroci koji djeluju na otkrivanje ciljeva (objekata) Uzroci koji mogu dovesti do pogreške u interpretaciji slike Standardi izrade pomorskog radara rezolucija A.477(XII) Ukljuĉivanje i podešavanje radara prema uputstvima proizvoċaĉa 20

156 2.1 Podešavanje radarske slike Mjerenje udaljenosti i smjera Ruĉno radarsko ucrtavanje (plotovanje) 3.1 Konstrukcija trougla relativnog kretanja OdreĊivanje kursa; brzine i ostalih parametara drugog broad OdreĊivanje CPA i TCPA Uticaj promjene kursa i brzine Prikaz podataka radarskog plotovanja Upotreba radara u svrhu sigurnosti plovidbe 4.1 OdreĊivanje pozicije broda pomoću radara Sredstva za radarsku navigaciju i sigurnost Upotreba paralelnog indeksiranja u radarskoj navigaciji Upotreba radara u izbjegavanju sudara ili poloţaja opasnih blizina 5.1 Primjena pravila o izbjegavanju sudara u izbjegavanju sudara ili poloţaja opasnih blizina Opis arpa sistema 6.1 Obiljeţja slike (ekrana) ARPA ureċaja IMO standardi izrade ARPA sistema Akvizicija (prihvatanje) objekata (ciljeva) Mogućnosti i ograniĉenja u praćenju ciljeva Kašnjenje prikaza i podataka Rad sa ARPA sistemom Podešavanje slike ARPA ureċaja 0.5 OdreĊivanje podataka o ciljevima (objektima) 0.5 Greške u tumaĉenju podataka o cilju (objektu) 1.0 Otkrivanje i objašnjavanje grešaka u prikazanim podacima Provjera sistema i odreċivanje taĉnosti podataka Opasnosti od prekomjernog pouzdavanja u ARPA ureċaj

157 OdreĊivanje podataka s ekrana ARPA ureċaja 14.0 Primjena pravila o izbjegavanju sudara na moru Ukupno ĉasova : 66.5 D-15 PROGRAM OBUKE ZA DOBIJANJE POTVRDE O ZAVRŠENOJ OBUCI ZA OPAŢANJE I UCRTAVANJE RADARSKIM UREĐAJEM I KORIŠĆENJE ARPA UREĐAJA UPRAVLJAĈKI NIVO Podruĉje Predavanja Vježbe 1. Rad sa arpa ureċajem i navigacijskim upravljaĉkim sistemima 1.1 Upoznavanje sa osobinama sopstvenog broda, upravljaĉkim sistemima i ARPA ureċajem Radarsko ucrtavanje (plotovanje) Uzroci koji utiĉu na radarsko ucrtavanje (plotovanje) 2.0 Radarsko ucrtavanje (plotovanje) Upotreba ARPA ureċaja i navigacijskih podataka za uspostavljanje sigurne plovidbe i izbjegavanje sudara 3.1 Primjena pravila o izbjegavanju sudara na otvorenom moru u sluĉaju smanjene vidljivosti Planiranje i nadzor plovidbe u ograniĉenim plovnim podruĉjima Nadzor plovidbe u ili u blizini šema odvojene plovidbe Upravljanje licima na zapovjedniĉkom mostu Planiranje i koordinacija traganja i spasavanja Odgovor na poruku opasnosti 1.0 Koordinacija postupaka traganja i spasavanja 1.0 SprovoĊenje traganja i spasavanja 4.0 Ukupno ĉasova :

158 D-16 PROGRAM OBUKE ZA DOBIJANJE POTVRDE O OSPOSOBLJENOSTI ZA UPRAVLJANJE RESURSIMA NA MOSTU. Područje Predavanja Vježbe 1. Uvod Pregled programa 1.2 Struĉnosti koje treba postići 1.3 Istorijski pregled 2. Raspodjela, dodjeljivanje i pririotetnost resursa Efektivno upravljanje resursima 2.2 Upravljanje radnim opterećenjem 2.3 Upravljanje greškama 2.4 Loša procjena - lanac greške 2.5 Donošenje odluka 2.6 Analiza stvarnog dogaċaja 3. Efikasna komunikacija Bolji govor tijela i ponašanja 3.2 Aktivno slušanje / govor pun samopouzdanja 3.3 Konstruktivna povratna informacija i kulturološka svijest 3.4 Barijere u komunikaciji 3.5 Analiza stvarnog dogaċaja 4. Samopouzdanje i rukovoċenje Postizanje samopouzdanja 4.2 Kako se ljudi ponašaju 4.3 Poticanje samopouzdanja 4.4 RukovoĊenje 4.5 Vještine u rukovoċenju 4.6 Analiza stvarnog dogaċaja 5. Sticanje i odrţavanje svjesnosti situacije / okolnosti Definicija 5.2 Posljedice gubitka 5.3 Svjesnost situacije / okolnosti i performanse tima 5.4 Odrţavanje svjesnosti 5.5 Barijere za sticanje svjesnosti situacije / okolnosti 5.6 Analiza stvarnog dogaċaja 6. Razumijevanje timskog iskustva Timski rad 6.2 Obuka i poduĉavanje 6.3 Ljudski faktori 6.4 Efikasni i neefikasni timovi 6.5 Popunjenost posade na mostu 6.6 Analiza stvarnog dogaċaja 7. Ocjenjivanje i procjena Zakljuĉak 0.5 Ukupno ĉasova: 40 23

159 D-17 PROGRAM OBUKE ZA DOBIJANJE POTVRDE O OSPOSOBLJENOSTI ZA UPRAVLJANJE RESURSIMA U BRODSKOM MAŠINSKOM KOMPLEKSU Područje Predavanja Vježbe 1. Uvod 1.1 Pregled programa 1.2 Struĉnosti koje treba postići 1.3 Istorijski pregled 2. Raspodjela, dodjeljivanje i pririotetnost resursa 2.1 Efektivno upravljanje resursima 2.2 Upravljanje radnim opterećenjem 2.3 Upravljanje greškama 2.4 Loša procjena lanac greške 2.5 Donošenje odluka 2.6 Analiza stvarnog dogaċaja 3. Efikasna komunikacija 3.1 Bolji govor tijela i ponašanja 3.2 Aktivno slušanje / govor pun samopouzdanja 3.3 Konstruktivna povratna informacija i kulturološka svijest 3.4 Barijere u komunikaciji 3.5 Analiza stvarnog dogaċaja 4. Samopouzdanje i rukovoċenje 4.1 Postizanje samopouzdanja 4.2 Kako se ljudi ponašaju 4.3 Poticanje samopouzdanja 4.4 RukovoĊenje 4.5 Vještine u rukovoċenju 4.6 Analiza stvarnog dogaċaja 5. Sticanje i odrţavanje svjesnosti situacije / okolnosti 5.1 Definicija 5.2 Posljedice gubitka 5.3 Svjesnosti situacije / okolnosti i performanse tima 5.4 Odrţavanje svjesnosti 5.5 Barijere za sticanje svjesnosti situacije / okolnosti 5.6 Analiza stvarnog dogaċaja 6. Razumijevanje timskog iskustva 6.1 Timski rad 6.2 Obuka i poduĉavanje 6.3 Ljudski faktori 6.4 Efikasni i neefikasni timovi 6.5 Popunjenost posade u stroju 6.6 Analiza stvarnog dogaċaja 7. Ocjenjivanje i procjena ,0 2,

160 8. Zakljuĉak ,5 11,5 Ukupno ĉasova : 40 D-18 PROGRAM OBUKE ZA DOBIJANJE POTVRDE O OSPOSOBLJENOSTI ZA RUKOVOĐENJE I TIMSKI RAD NA BRODU Područje Predavanja Vježbe Uvod Uvod 2. Uvodni dio u vezi upravljanja brodskom posadom i obuke brodske posade Organizacija posade, hijerarhijska struktura, odgovornosti Raznolikostkultura, prisutneprijetnje, ponasanje, komunikacija meċu kulturama Stanje na brodu, neformalne socijalne organizacije na brodu Ljudska greska, svjesnost situacije, poznavanje automatizacije, rezigniranost, dosada RukovoĊenje i timski rad Obuka, planirane obuke na brodu 3. Neophodnost pomorskih konvencija, preporuke i nacionalna pravna regulativa (Pravna regulative Crne Gore) MeĊunarodne pomorske konvencije SOLAS; MARPOL; STCW; MLC, uloga IMO-a, ILO 3.2 Preporuke i nacionalna pravna regulativa 4. Mogućnost primjene upravljanja zadacima i opterećenjem na poslu Planiranje i koordinacija Raspored duţnosti ĉlanovima posade Ograniĉenja Liĉne mogućnosti/sposobnosti Ograniĉenja vremena i resursa Postavljanje prioriteta 25

161 4.7 Radnoopterećenje, odmor i zamor 4.8 Tipovi upravljanja 4.9 Izazovi i odgovori 5. Poznavanje i mogućnost korištenja upravljanja resursima Efikasna komunikacija na brodu i na kopnu 5.2 RasporeĊivanje, dodijeljivanje i prioritet resursa 5.3 Donošenje odluka na osnovu iskistva tima 5.4 Upravljanje i rukovoċenje, ukljuĉujući motivaciju 5.5 Spoznavanje i odrţavanje svijeti o situaciji 5.6 Procjena kvaliteta rada 5.7 Kratkoroĉne i dugoroĉne strategije 6. Poznavanje i sposobnost primjene tehnika donošenja odluka Procjenasituacije i rizika 6.2 Identifikovanje i uzimanje u obzir generisanih varijanti 6.3 Odabirredoslijedaradnji 6.4 Procjenae fikasnosti rezultata 6.5 Tehnike donošenja odluka i rješavanja problema 6.6 Autoritet i upravljanje 6.7 ProsuĊivanje 6.8 Vanredne situacije i upravljanje grupama ljudi 7. Samosvjesnost, liĉni i profesionalnirazvoj Poznavanje liĉnih sposobnosti/vještina i karakteristike ponašanja 7.2 Mogućnosti za liĉni i profesionalni razvoj 8. Zakljuĉak Ocjena obuke, pojedninaĉno ocjenjivanje i savjet, dodjela sertifikata Ukupnoĉasova

162 D-19 PROGRAM OBUKE ZA DOBIJANJE POTVRDE O OSPOSOBLJENOSTI ZA KORIŠĆENJE ECDIS SISTEMA ZA PRIKAZ ELEKTRONSKIH KARATA Područje Predavanja Vježbe Elementi ECDIS-a 1. Uvod u obuku i plan obuke Namjena ECDIS-a Znaĉaj za navigaciju Pravilna i nepravilna upotreba Ukljuĉivanje i iskljuĉivanje sistema i pregled kontrola Pozicija broda Senzori pozicije Osnovne navigacione funkcije Vektori kursa i zanosa 0.5 Vjeţba br.1 na simulatoru otvoreno more Vrste karata i kartografskih podataka Kvalitet i taĉnost kartografskih podataka Distribucija i organizacija karata 0.5 Navigacija sa ECDIS-om 13. Senzori Ulazni podaci u ECDIS (informacije od senzora) Odabir karata Informacije na kartama Promjena podešavanja Promjena razmjera karte Slojevi informacija 1.0 Vjeţba br. 2. priobalno podruĉje (podešavanje prikaza karata) Sistemski alarmi i alarmi pozicije broda Alarmi dubine i kontura dubine 1.5 Planiranje i praćenje rute ECDIS-om 22. Manevarske karakteristike broda Planiranje rute (tabelarna metoda) Planiranje rute (grafiĉka metoda) Granice plana rute Provjera plana putovanja u pogledu sigurnosti navigacije 0.5 Vjeţba br. 3 na simulatoru priobalno podruĉje i zone ograniĉene plovidbe (navigacioni alarmi i planiranje rute) Dodatne navigacione informacije Plan rute Upotreba korisniĉkih karata u planiranju rute 1.5 ECDIS targeti (objekti), karte i sistem 30. Prikaz ARPA/Radar informacija na ECDIS-u

163 31. AIS funkcije Nabavka i instaliranje karata Instalacija ispravki karata 1.0 Vjeţba br. 4 na simulatoru. Zone ograniĉene plovidbe (napredna integrisana navigacija sa ECDIS-om) Resetovanje sistema i back up Arhiviranje ECDIS i ostalih podataka (senzori, alarmi,...) 0.5 Odgovornost pri upotrebi ECDIS-a i provjera znanja (ispit) 36. Odgovornost Efektivna navigacija sa ECDIS-om 1.0 Ispit br. 1 pismeni ispit 1.0 Ispit br. 2 vjeţba na simulatoru priobalno podruĉje i zone ograniĉene plovidbe (provjera znanja tokom voċenja navigacije) 2.0 Ukupno ĉasova: 40 D-20 POSEBAN PROGRAM OBRAZOVANJA ZA IZDAVANJE OVLAŠĆENJA O OSPOSOBLJENOSTI ZA UPRAVITELJA MAŠINE NA BRODU SA MAŠINSKIM KOMPLEKSOM POGONSKE SNAGE OD 3000 KW ILI JAĈEM (odnosi se na druge oficire mašine sa završenom obukom ili su stekli ovlašćenje putem priznavanja) Područje Predavanja Vježbe 1. Brodsko mašinstvo na upravljaĉkom nivou 1.1 Termodinamika i prenos toplote Mehanika i hidromehanika Tehnologija materijala i obrada Otpornost materijala Brodski motori Brodske pomoćne mašine i ureċaji Brodski parni kotlovi, parne i gasne turbine Brodski elektriĉni ureċaji i sistemi Upravljanje postrojenjem Ukupno sati:

164 D-21 POSEBAN PROGRAM OBRAZOVANJA ZA IZDAVANJE OVLAŠĆENJA O OSPOSOBLJENOSTI ZA UPRAVITELJA MAŠINE NA BRODU SA MAŠINSKIM KOMPLEKSOM POGONSKE SNAGE OD 3000 KW ILI JAĈEM I DRUGOG OFICIRA MAŠINE NA BRODU SA MAŠINSKIM KOMPLEKSOM POGONSKE SNAGE OD 3000 KW ILI JAĈIM ( REALIZUJE SE PREMA IMO MODELU KURSA 7.02.) Područje Predavanja Vježbe 1. Brodsko mašinstvo na upravljaĉkom nivou 1.1 Termodinamika i prenos toplote Mehanika i hidromehanika Gorivo, mazivo i voda Tehnologija materijala i obrada Otpornost materijala Konstrukcija broda Brodski motori Brodske pomoćne mašine Brodski parni kotlovi Brodske parne i gasne turbine Brodski sistemi i ureċaji Elektrotehnika i automatizacija na upravljaĉkom nivou 2.1 Brodska elektrotehnika Brodski elektriĉni ureċaji Brodski elektriĉni sistemi Automatizacija brodskog pogona Odrţavanje i upravljanje brodom na upravljaĉkom nivou 3.1 Organizacija rada i upravljanje posadom Odrţavanje brodskog pogona Stabilitet broda Upravljanje postrojenjem Pomorski propisi Engleski jezik Ukupno sati:

165 D-22 PROGRAM OBUKE ZA IZDAVANJE OVLAŠĆENJA O OSPOSOBLJENOSTI ZA UPRAVITELJA MAŠINE NA BRODU SA MAŠINSKIM KOMPLEKSOM POGONSKE SNAGE OD 750 KW DO 3000 KW I DRUGOG OFICIRA MAŠINE NA BRODU SA MAŠINSKIM KOMPLEKSOM POGONSKE SNAGE OD 750 KW do 3000 KW. Područje Predavanja Vježbe 1. Brodsko mašinstvo na upravljaĉkom nivou 1.1 Termodinamika i prenos toplote Mehanika i hidromehanika Gorivo, mazivo i voda Tehnologija materijala i obrada Otpornost materijala Konstrukcija broda Brodski motori Brodske pomoćne mašine Brodski parni kotlovi Brodske parne i gasne turbine Brodski sistemi i ureċaji Elektrotehnika i automatizacija na upravljaĉkom nivou 2.1 Brodska elektrotehnika Brodski elektriĉni ureċaji Brodski elektriĉni sistemi Automatizacija brodskog pogona Odrţavanje i upravljanje brodom na upravljaĉkom nivou 3.1 Organizacija rada i upravljanje posadom Odrţavanje brodskog pogona Stabilitet broda Upravljanje postrojenjem Pomorski propisi Engleski jezik Ukupno sati:

166 D-23 PROGRAM OBUKE ZA IZDAVANJE OVLAŠĆENJA O OSPOSOBLJENOSTI ZA MAZAĈA Područje Predavanja Vježbe 1. Brodska postrojenja 1.1 Osnove rada brodskih motora 1.2 Vrste i princip rada brodskih motora sa unutrašnjim sagorijevanjem 1.3 Sistemi kod brodskih motora 1.4 Pripremanje za pogon, upućivanje i posluţivanje motora 14,0 4,0 1.5 Rukovanje i odrţavanje brodskih motora 1.6 Parni kotlovi vrste i podjele 1.7 Priprema kotla za pogon 1.8 Pripremanje napojne vode i odrţavanje kotla 1.9 Praćenje rada kotla u pogonu 2. Brodske pomoćne mašine i ureċaji 2.1 Brodke pumpe, kompresori i ventilatori 2.2 Kormilarski ureċaji 10,0 2,0 2.3 Separatori i filteri 2.4 Palubni ureċaji i mašine 2.5 Rashladni ureċaji 2.6 Destilacioni ureċaji 3. Drţanje straţe 3.1 Organizovanje straţe, prema vrsti pogona, tipu stanja postrojenja 3.2 Drţanje straţe, preuzimanje straţe 3,0 3.3 Obavljanje straţe 3.4 Predavanje straţe 4. Mjere sigurnosti i zaštita okoline 4.1 Spreĉavanje zagaċenja mora 4.2 Mjere opreza za zaštitu okoline, postupci kojima se spreĉava zagaċenje 3,0 2,0 4.3 Oprema za spreĉavanje zagaċenja 4.4 Brodski ureċaji i prihvatni ureċaji na kopnu 4.5 Liĉna sigurnost, oprema za liĉnu zaštitu 5. Elektrotehnika, Elektronika i Automatika 5.1 Elektriĉna energija:struja, napon, frekvenca, strujni krug i elementi kruga 5.2 Izvori elektriĉne energije 5.3 Automatizacija na brodu;elementi automatike,upravljanje i odrţavanje 5,0 1,0 5.4 Odrţavanje,ispitivanje i otklanjanje kvarova 5.5 Mjere zaštite od elektriĉne struje 6.0 Odrţavanje i popravke 6.1 Materijali za gradnju broda,svojstva materijala,obrade i zaštite materijala 2,5 2,0 6.2 Alati i oprema za odrţavanje 6.3 Vrste pregleda 37,0 11,0 Ukupno ĉasova: 48,0 31

167 D-24 PROGRAM OBUKE ZA IZDAVANJE OVLAŠĆENJA O OSPOSOBLJENOSTI ZA ĈLANA PLOVIDBENE STRAŢE U MAŠINSKOM ODJELJENJU Područje Predavanja Vježbe 1. Brodska postrojenja 1.1. Osnove rada brodskih motora sa unutrašnjim sagorijevanjem 1.2. Konstruktivni dijelovi brodskih motora 7,0 1, Rukovanje i odrţavanje brodskih postrojenja 2. Mašinski sistemi 2.1. Brodski sistemi:goriva,ulja,vode,vazduha,sistem pare 4,0 1, Alarmni i komunikacioni sistem u mašinskom prostoru 2.3. Sistemi goriva, vazduha i izduvnih gasova 3. Parni kotlovi 3.1 Vrste i podjela parnih kotlova 3.2 Pripreme kotla za pogon 3,0 3.3 Praćenje rada kotla u pogonu 4. Drţanje straţe 4.1. Postupci drţanja straţe u mašinskom prostoru 3,0 1, Preuzimanje, obavljanje i predaja straţe 5. Mjere sigurnosti i zaštita okoline 5.1 Sigurnosne mjere i zaštita pri radu 5.2 Postupci u sluĉaju opasnosti 2,0 2,0 5.3 Mjere opreza i zaštita mora od zagaċenja 5.4 Protivpoţarna zaštita i oprema u mašinskom prostoru 19,0 5,0 Ukupno ĉasova: 24,0 D-25 PROGRAM OBUKE ZA IZDAVANJE OVLAŠĆENJA O OSPOSOBLJENOSTI ZA UPRAVITELJA MAŠINE NA BRODU SA MAŠINSKIM KOMPLEKSOM POGONSKE SNAGE DO 750 KW I OFICIRA PLOVIDBENE STRAŢE NA BRODU SA MAŠINSKIM KOMPLEKSOM POGONSKE SNAGE DO 750 KW Područje Predavanja Vježbe 1. Brodska postrojenja 30, Vrste i princip rada brodskih motora sa unutrašnjim sagorijevanjem 1.2. Priprema za pogona, upućivanje i posluţivanje motora 1.3. Sistemi kod brodskih motora 1.4. Rukovanje i odrţavanje brodskih motora 1.5. Parni kotlovi 1.6. Vrste i podjela parnih kotlova 1.7. Priprema kotla za pogon 1.8. Praćenje rada kotla u pogonu i otklanjanje kvarova 1.9. Armatura i sistemi kotla Priprema napojne vode i odrţavanje kotla 2. Brodske pomoćne mašine i ureċaji 24, Vrsta i namjena 2.2. Izmjenjivaĉi toplote 32

168 2.3. Prijenosnici snage 2.4. Pumpe, kompresori i ventilatori 2.5. Kormilarski ureċaji 2.6. Palubne mašine i ureċaji 2.7. Rashladni ureċaji 2.8. Separatori 3. Elektrotehnika i automatika Vrste elektriĉne energije 3.2. Izvori elektriĉne energije na brodu 3.3. Elektriĉne mašine i njihovo odrţavanje 3.4. Instalacija i njeno odrţavanje 3.5. Mjerni instrumenti 3.6. Automatizacija 3.7. Upravljanje 3.8. Regulisanje 3.9. Elementi, zaštita i alarmi Kontrola automatskih funkcija 4. Pomorski propisi 4.1. Brodske isprave i knjige 4.2. VoĊenje mašinskog dnevnika i knjige ulja 4.3. Klasa mašinskog ureċaja 4.4. Postupak u sluĉaju opasnosti 4.5. Protivpoţarna zaštita 4.6. Propisi i zaštita od zagaċenja mora 4.7. Obavljanje straţe 4.8. Zaštita na radu i pruţanje prve medicinske pomoći 78,0 Ukupno ĉasova: 78,0 D-26 PROGRAM OBUKE ZA IZDAVANJE OVLAŠĆENJA O OSPOSOBLJENOSTI ZA OFICIRA ZA ELEKTROTEHNIKU Podruĉje Predavanja Vjeţbe 1. Brodske elektriĉne mašine Brodska elektriĉna postrojenja Brodska automatika Brodska mjerenja Elektronski navigacioni ureċaji Informacione tehnologije u pomorstvu Brodski mašinski kompleks Pomorski propisi Engleski jezik

169 Ukupno: 360 Predavanja Vježbe 1. Brodske električne mašine 1.1. Transformatori Konstrukcija i princip rada -Reţimi prazanog hoda, kratakog spoja, i opterećenje - Bilans energije, gubici, stepen korisnosti -Autotransformator -Mjerni transformatori -Trofazni transformatori, spojevi namotaja -Paralelni rad transformatora -Zaštita transformatora 1.2. Asinhrone mašine 6 6 -Konstrukcija i princip rada, klizanje -Asinhrona mašina kao generator, motor i koĉnica, momentne karakteristike -Asinhroni motor (AM) s kliznim prstenovima i kavezni motor -Snaga AM, gubici -Puštanje u rad AM (direktni start, preklopka zvijezdatrougao, start pomoću autotransformatora i soft start) -Regulacija broja okretaja AM -Frekventno upravljanje -Dijagnostika kvarova i odrţavanje AM -Zaštita AM (mehaniĉka, termiĉka) 1.3. Sinhrone mašine 6 6 -Konstrukcija i princip rada -Sinhroni generator (SG), prazan hod, kratak spoj, opterećenje -Karakteristike opterećenja, gubici i korisnost 34

170 -Sinhronizacija -Paralelan rad SG -Vrste pobude SG, samopobudni SG -Automatska regulacija napona (AVR) -Osovinski generator -Dijagnostika kvarova i odrţavanje brodskih SG -Zaštita brodskih SG (elektriĉna) 1.4. Mašine jednosmjerne struje (MJSS) 6 6 -Konstrukcija i princip rada -Opterećenje, reakcija armature, otklanjanje reakcije armature -Komutacija, otklanjanje problema komutacije -Podjela MJSS u zavisnosti od vrste pobude (nezavisna, redna, paralelna i sloţena) -Puštanje u rad MJSS -Regulacija brzine MJSS -Dijagnostika kvarova i odrţavanje MJSS -Zaštita MJSS UKUPNO: Predavanja Vjeţbe 2. Brodska električna postrojenja 2.1. Elementi brodskih električnih postrojenja Sabirnice - Izolatori - Prekidaĉi, sklopke - Rastavljaĉi, rastavljaĉi snage - Osiguraĉi - Transformatori snage - Mjerni transformatori - Odvodnici prenapona 2.2. Šeme brodskih električnih postrojenja

171 - Podjele šema, simboli u elektriĉnim šemama - Razvod elektriĉne energije na brodu - Šeme spoja glavnih strujnih krugova - Dispozicija i razliĉite izvedbe postrojenja - Oklopljena i gasom izolovana postrojenja - Glavna razvodna tabla - Pomoćna strujna kola - Strujna kola mjerenja, komandovanja i signalizacije - Elektriĉne instalacije niskog napona i rasvjeta - Napajanje u sluĉaju nuţde - Razvodna tabla u sluĉaju nuţde 2.3. Zaštita u brodskim električnim postrojenjima Zaštita uzemljenjem i zaštita od elektriĉnog udara - Relejna zaštita - Vrste releja, konstrukcija i princip rada 2.4. Dijagnostika i održavanje u brodskim električnim postrojenjima Kvarovi u brodskim elektriĉnim postrojenjima - Dijagnostika kvara - Preventivno odrţavanje - Korektivno odrţavanje i odrţavanje po stanju - Principi bezbjednog rada u VN postrojenjima UKUPNO: Predavanja Vjeţbe 3. Brodska automatika 3.1 Sistemi automatskog upravljanja (SAU) - Koncepcija stanja sistema Vremenski i kompleksi domen predstavljanja sistema - Strukturni blok-dijagram SAU-a 36

172 Znaĉaj, pozicija i upotreba elemenata energetske elektronike u SAU-u (diode, tiristori, diodni i tiristorski mostovi, invertori) - Dinamiĉki i statiĉki reţim - Vektori stanja sistema - Opservabilnost i kontrolabilnost sistema - Korišćenje programskog paketa Matlab Simulink za rešavanje brojnih problema i konkretnih primjera vezanih za SAU Stabilnost sistema -Definicija stabilnosti -Kriterijumi stabilnosti -Karakteristike dinamiĉkog i statiĉkog reţima 2 2 -Korišćenje programskog paketa Matlab Simulink Regulatori -Struktura konture regulacije -Zakoni upravljanja -Podešavanje parametara regulatora -Optimalnost -Optimalni zakoni upravljanja -Identifikacija sistema -Estimacija stanja sistema -Adaptivno upravljanje -Realizacija regulatora preko elemenata energetske elektronike Brod kao sistem automatike -Sistem navigacije broda -Sistem pogona broda -Sistem tereta broda Sistem navigacije broda -Matematiĉki model kretanja broda -Upravljanje kretanjem broda po kursu i po otklonu -Prognoziranje kretanja putanje broda

173 Sistemi za bezbjednost plovidbe -Sistemi pozicioniranja broda Sistem pogona broda -Sistem propulzije -Dizel motor kao objekat upravljanja -Regulator broja obrtanja dizel motora -Upotreba elemenata energetske elektronike u regulaciji brzine obrtanja dizel motora (invertori, DC-DC i DC-AC pretvaraĉi) -Sistemi elektropropulzije -Elektroenergetski sistem broda -Sistem dizel-generator -Upotreba elemenata energetske elektronike u regulaciji sistema dizel-generator (invertori, DC-DC i DC-AC pretvaraĉi) -Sistem generisanja pare -Sistem kotla -Kompresori, separatori, pumpe Sistem tereta broda -Raspored tereta -Tretman tereta -Ukrcaj tereta -Prevoz tereta -Iskrcaj tereta UKUPNO: Predavanja Vjeţbe 4. Brodska mjerenja 4.1. Elektronska mjerenjima 4 2 -Uopšte o elektronskim mjerenjima -Analogni elektronski instrumenti -Dugitalni elektronski instrumenti -Digitalni multimetri 38

174 4.2. Mjerenje neelektriĉnih veliĉina 8 4 -Uopšte o mjerenjima neelektriĉnih veliĉina -Mjerenje pomjeraja -Mjerenje sile i momenta -Mjerenje pritiska -Mjerenje nivoa -Mjerenje vlaţnosti 4.3. Mjerni sistemi brodskih ureċaja i pogona Mjerni sistemi pumpi, ventilatora i kompresora -Mjerni sistemi brodskih motora (sistem ulja za podmazivanje, sistem hlaċenja motora, sistem morske vode itd.) -Mjerni sistem brodske gasne turbine (mjerni sistem osnovnih funkcija postrojenja, mjerni sistemi: kompresor niskog pritiska, kompresor visokog pritiska, komora za sagorijevanje, turbina visokog pritiska, turbina niskog pritiska i pogonska turbina) -Mjerni sistemi brodskih elektro generatora (mjerni sistem osovinskih generatora, mjerni sistem pomoćnih agregata i emerdţensi agregata) UKUPNO: Predavanja Vjeţbe 5. Elektronski navigacioni uređaji 5.1. Navigacioni ureċaji i njihova primjena u navigaciji 1 1 -Definicija nekih osnovnih pojmova u navigaciji -Istorijski razvoj navigacionih ureċaja -Sadašnje stanje kod navigacionih ureċaja 5.2. Ţirokompasi 4 2 -Precesiono kretanje ţiroskopa -Pretvaranje ţiroskopa i ţirokompas -Neprigušene I prigušene oscilacije ţirokompasa 39

175 -Vrste ţirokompasa -Ţirokompas sa ţirokuglom kao osjetljivim elementom -Jednoţoroskopski ţirokompas -Greške ţirokompasa i naĉini njihove kompenzacije -Tipovi ponavljaĉa -Odrţavanje ţirokompasa 5.3. Dubinomjeri 3 2 -Istorijat razvoja dubinomjera -Hidroakustiĉni dubinomjer sa magnetostrikcijskim projektorom -Hidroakustiĉni dubinomjer sa piezoelektriĉnim projektorom -Greške mjerenja dubine dubinomjerom -Tehniĉke karakteristike dubinomjera u skladu sa IMO -Odrţavanje dubinomjera 5.4. Brzinomjeri 2 1 -Hidrodinamiĉki brzinomjeri -Doplerov brzinomjer -Elektromagnetski brzinomjeri -Odrţavanje brzinomjera 5.5. Navigacioni radari 5 3 -Prostiranje radarskih talasa -Radarska jednaĉina -Mikrotalasni dio radara -Radarska antena -Radarski prijemnik - Vremenska baza radara -Radarski pokazivaĉ -Faktori koji utiĉu na domet i taĉnost radara 40

176 -EPA, ATA i ARPA radari -Zaštita od radarskog zraĉenja -Odrţavanje radara 5.6. GNSS prijemnici 3 1 -Kontrolni segment GPS sistema -Svemirski segment GPS sistema -Prijemni i raĉunarski dio GNSS prijemnika -Diferencijalni GNSS prijemnici 5.7. Autopilot 3 1 -Blok šema savremenog autopilota -Korišćenje klasiĉnog, adapivnog i digitalnog PID regulatora -Odrţavanje autopilota 5.8. Integrisani navigacioni sistemi 3 1 -Elektronske karte -Razmjena podataka izmeċu navigacionih ureċaja po protokolu NMEA Standardi koji se odnose na brodske navigacione uraċaje UKUPNO: Predavanja Vjeţbe 6. Informacione tehnologije u pomorstvu 6.1. Pojmovna odrċenja 2 1 -Informacione tehnologije (IT) / informacioni sistemi (IS) -Cloud computing -Pervasive computing -IT mreţe 6.2. Nautiĉki simulator 3 1 -Tretiran kao IT alat 41

177 -IT komponente nautiĉkog simulatora -IT funkcije kontrolnog panela, radara, ECDIS-a 6.3. VTS centar 2 1 -Tretiran kao IT(IS) ĉvor na kopnenoj strani 6.4 E-navigacija 3 1 -Koncept: od klasiĉne do digitalne navigacije -Problemi vezani za standardizaciju -Trenutno stanje i pravci razvoja 6.5 ERP softver 3 2 -ERP softver u luci -Funkcije -Prednosti/Nedostaci 6.6 RFID tehnologija 3 2 -U praćenju kontejnerizovanog tereta -U praćenju opasnog tereta -Integracija sa ERP softverom 6.7 E-poslovanje u pomorsvu 2 1 -Mogućnosti pozicioniranja pomorskih luka shodno e- uslugama koje nude -Novi koncepti e-poslovanja u pomorstvu 6.8 E-uĉenje u pomorsvu 2 1 -MLS, zaštita i pristup informacijama -Postprodukcija (audio/video) edukativnih materijala -Underway/virtualno uĉenje: stanje i perspektive 6.9. Informacioni sistem za kontrolu Informacioni sistem za kontrolu energije komponente sistema interfejsa -Sistem modeliranja puni sistem prenosa funkcija -Algoritmi za primjenu raĉunara u kontroli distributivni 42

178 sistem kontrole -Karakteristike realnih kontrolera UKUPNO: Predavanja Vjeţbe 7. Brodski mašinski kompleks 7.1. Osnove brodomašinstva 2 1 -Upoznavanje sa mašinskim kompleksom 7.2. Pogonske mašine 8 2 -Motori SUS (podjela motora SUS) -Gasne i parne turbine -Elektriĉni pogon -Nuklearni pogon 7.3. Propulzija 6 2 -Klasiĉna -CPP -Z-drive -JET mlazna 7.4. Pomoćni brodski ureċaji Pumpe -Kompresore -Kormilarske mašine -Vitla i ureċaji za krcanje -Evaporatori -Separatori -Rashladni ureċaji -Ventilatori -UreĊaji za gašenje poţara 43

179 -UreĊeji veze 7.5. Parni sistem 4 1 -Kotlovi -Armatura kotla i cjevovodi 7.6. Osnovi hidraulike 6 2 -Princip rada i primjena hidraulike na brodu -Odrţavanje hidrauliĉnih ureċaja -Hidrauliĉni sistem za prenos energije UKUPNO: Predavanja Vjeţbe 8. Pomorski propisi 8.1. Klasifikacioni zavodi i klasifikacioni nadzor-opšte odredbe -klasa broda (svjedoĉanstvo o klasi broda) osnovni pregled, redovni pregled, alternativni pregled i periodiĉni pregled SOLAS konvencija /78 -opšti pojam konvencije -znaĉaj donošenja konvencije -sigurnost plovidbe -sposobnost broda za plovidbu MARPOL konvencija-1973/78 -opšti pojam konvencije -znaĉaj donošenja konvencije ISM Code (MeĊunarodni kodeks o sigurnom voċenju broda i spreĉavanju zagaċivanja) -opšti pojam kodeksa -znaĉaj donošenja kodeksa

180 ISPS Code-2002 (MeĊunarodni kodeks za bezbjednost brodova i luĉkih postrojenja) -opšti pojam kodeksa -znaĉaj donošenja kodeksa Nacionalni propisi u oblasti pomorske plovidbe Organi nadleţni za poslove bezbjednosti i sigurnosti pomorske plovidbe UKUPNO: 24 0 Predavanja Vjeţbe 9. Engleski jezik (pismeno i usmeno) 9.1. Osnovni pojmovi iz brodske elektrotehnike 2 1 -napon, struja, snaga -mjerni instrumenti 9.2. Brodske elektriĉne mašine 3 2 -Transformatori -Asinhrone mašine -Sinhroni generatori -Mašine jednosmjerne struje 9.3. Brodska elektriĉna postrojenja 4 2 -Elementi brodskih elektriĉnih postrojenja -Dijagnostika i odrţavanje u brodskim elektriĉnim postrojenjima 9.4. Brodska automatika 2 1 -Sistemi automatskog upravljanja -Sistem navigacije -Sistem pogona -Sistem tereta 9.5. Brodska mjerenja Elektronska mjerenja 45

181 -Mjerni sistemi brodskih ureċaja i pogona 9.6. Elektronski navigacioni ureċaji 3 1 -Osnovni pojmovi -Navigacioni ureċaji 9.7. Brodski mašinski kompleks 3 1 -Mašinski prostor -Posada 9.8. Komunikacija 6 3 -Korespodencija -Intervju UKUPNO: D-27 PROGRAM OBUKE ZA IZDAVANJE OVLAŠĆENJA ZA ĈLANA POSADE ZA ELEKTROTEHNIKU Podruĉje Predavanja Vjeţbe Osnovi elektrotehnike, elektronike i elektriĉnih mjerenja 10 7 Brodske elekriĉne mašine i postrojenja 10 7 Brodska automatika 6 4 Elektronski navigacioni ureċaji 2 1 Brodski mašinski kompleks Ukupno: 60 Podruĉje 1. Osnovi elektrotehnike, elektronike i električnih mjerenja Predavanja Vjeţbe

182 1.1. Osnovi elektrotehnike -Elektriĉno polje i potencijal -Izolatori i klase izolacije -Kondenzatori, vezivanje kondenzatora, energija kondenzatora -Elektriĉna struja -Elektriĉni otpor i provodnost -Omov zakon. -Naponski i strujni izvori -Prosto kolo, reţim opterećenja, ktatak spoj, prazan hod -Sloţena strujna kola. Primjena Kirhofovih zakona -Elektriĉna energija i snaga -Dţulov efekat -Osiguraĉi, bimetalni relej -Proraĉun presjeka provodnika -Akumulatori, vrste, procesi punjenja i praţnjenja -Mjerenje gustine elektrolita -Odrţavanje akumulatorske baterije na brodu -Magnetsko polje, vektor magnetske indukcije -Magnetski fluks - Princip rada elektriĉnog motora -Elektromagnetska indukcija, Lencovo pravilo -Princip rada elektriĉnog generatora - Materijali u magnetskom polju, krive histereze -Magnetska kola -Elektromagnetski releji 47

183 -Induktivnost, samoindukcija meċuinduktivnost, -Princip rada transformatora -Osnovni pojmovi i zakoni -Otpori u kolu naizmjeniĉne struje -Snaga, faktor snage -Trofazni sistem naizmjeniĉne struje -Obrtno magnetsko polje 1.2. Osnovi elektronike 3 1 -Poluprovodniĉka dioda, strujno-naponska karakteristka -Ispravljaĉi sa diodama, polutalasni isprvljaĉi, punotalasani ispravljaĉi, grecov spoj -Diodni ograniĉavaĉi -Zenerova dioda, karakteristika i primjena Zenerove diode -LED, fotodiode -Bipolarni tranzistori, struktura, prncip rada -NPN i PNP tranzistori -FET (tranzistori sa efektom polja) -Operacioni pojaĉavaĉi (OP) - Integralna kola -D/A konverzija, A/D konverzija 1.3. Osnovi elektriĉnih mjerenja -Uopšte o elektronskim mjerenjima -Analogni elektronski instrumenti -Digitalni elektronski instrumenti -Digitalni multimetri -Mjerenje otpora izolacije UKUPNO:

184 Predavanja Vjeţbe 2. Brodske elekrične mašine i postrojenja 2.1. Brodske elektriĉne mašine Transformatori: konstrukcija i princip rada -Autotransformator, mjerni transformatori, zaštita transformatora -Asinhrone mašine, konstrukcija i princip rada, klizanje -Puštanje u rad AM -Dijagnostika kvarova i odrţavanje AM, zaštita AM - Sinhrone mašine, konstrukcija i princip rada -Sinhronizacija -Paralelan rad SG -Zaštita brodskih SG -Mašine jednosmjerne struje (MJSS): konstrukcija i princip rada -Komutacija, otklanjanje problema komutacije -Podjela MJSS u zavisnosti od vrste pobude (nezavisna, redna, paralelna i sloţena) 2.2. Elementi brodskih elektriĉnih postrojenja Sabirnice - Izolatori - Prekidaĉi, sklopke - Rastavljaĉi, rastavljaĉi snage - Osiguraĉi 2.3. Šeme brodskih elektriĉnih postrojenja Podjele šema, simboli u elektriĉnim šemama - Razvod elektriĉne energije na brodu 49

185 - Šeme spoja glavnih strujnih krugova - Glavna razvodna tabla - Pomoćna strujna kola - Elektriĉne instalacije niskog napona i rasvjeta - Napajanje u sluĉaju nuţde - Razvodna tabla u sluĉaju nuţde 2.4. Zaštita u brodskim elektriĉnim postrojenjima Zaštita uzemljenjem i zaštita od elektriĉnog udara - Relejna zaštita - Vrste releja, konstrukcija i princip rada UKUPNO: 10 7 Predavanja Vjeţbe 3. Brodska automatika 3.1. Sistemi automatskog upravljanja (SAU) - Strukturni blok-dijagram SAU-a Stabilnost sistema, definicija stabilnosti i kriterijumi stabilnosti -Regulatori Brod kao sistem automatike - Sistem navigacije broda - Sistem pogona broda - Sistem tereta broda UKUPNO: Predavanja Vjeţbe 4. Elektronski navigacioni uređaji 4.1. Navigacioni ureċaji i njihova primjena u

186 navigaciji -Ţirokompasi -Dubinomjeri -Brzinomjeri UKUPNO: 2 1 Predavanja Vjeţbe 5. Brodski mašinski kompleks 5.1. Osnove brodomašinstva 1 0 -Upoznavanje sa mašinskim kompleksom 5.2. Pogonske mašine 2 1 -Motori SUS (podjela motora SUS) -Gasne i parne turbine -Elektriĉni pogon -Nuklearni pogon 5.3. Pomoćni brodski ureċaji 4 2 -Pumpe -Kompresore -Kormilarske mašine -Vitla i ureċaji za krcanje -Evaporatori -Separatori -Rashladni ureċaji -Ventilatori -UreĊaji za gašenje poţara -UreĊeji veze 5.5. Parni sistem 2 1 -Kotlovi 51

187 -Armatura kotla i cjevovodi UKUPNO: 9 4 D-28 PROGRAM OBUKE ZA IZDAVANJE OVLAŠĆENJA O OSPOSOBLJENOSTI ZA GMDSS RADIO- OPERATORA SA OPŠTIM OVLAŠĆENJEM Područje Predavanja Vježbe 1. Uvod 1.1. Organizacija kursa 0, Uvod u pomorske telekomunikacije 1,0 2. Osnovi pomorskih mobilnih komunikacija 1, Naĉin prostiranja elektromagnetnih talasa, jonosfera, frekventni spektar, brodske antene 1, Osnovni principi terestriĉkih pomorskih telekomunikacija 7, Osnovni principi satelitskih pomorskih komunikacija 7, Osnovi GMDSS (Svjetskog pomorskog sistema opasnosti i sigurnosti), podjela podruĉja plovidbe 7,0 3. Komunikacioni sistem GMDSS, obavezna oprema za podruĉje A1, A2, A3, A4 1,0 3.1 Sistem zatvorenog selektivnog poziva, identifikacija pomorskih i obalskih radio-stanica, DSC 3,0 10, Poznavanje i praktiĉno korišćenje brodske VHF/MF/HF radiostanice. Zaštitne frekvencije za pozivanje i komunikaciju u opasnosti 3,0 8,0 4. Postupci korišćenja DSC kod VHF/MF/HF komunikacije 3, Poziv opasnosti korišćenjem DSC. Potvrda prijema DSC poziva opasnosti. Radio-telefonski saobraćaj u opasnosti. Relejno emitovanje poziva opasnosti i potvrda prijema. 2,0 4, Emitovanje i prijem hitne poruke 0,5 1, Emitovanje i prijem poruka sigurnosti 0,5 1, Emitovanje i prijem javnih poruka. DSC pozivi obalskoj radio-stanici. Funkcionalno testiranje DSC opreme 0,5 1, Poznavanje i praktiĉno korišćenje INMARSAT sistema 3,0 4, Postupci emitovanja i prijema poruka opasnosti, hitnih poruka i poruka sigurnosti korišćenjem sistema INMARSAT 8,0 5. Ostali ureċaji GMDSS sistema 5.1. Osnovi radio-teleksa NBDP 4,0 10,0 5.2 Sistem automatske dojave nesreće. Osnovni koncept svjetskog monitoring sistema COSPAS/SARSAT. COSPAS/SARSAT sateliti. Automatsko i ruĉno aktiviranje EPIRB-a. Razni tipovi EPIRB-a njihovo odrţavanje 4,0 2, Princip rada SART-a. Test procedure i odrţavanje 3,0 2, Poruke sigurnosti - MSI poruke. NAVTEX sistem. NAVAREA. 52

188 NAVTEX poruke sigurnosti. NAVTEX nacionalni i internacionalni servis. Osnovni koncept EGC sistema. EGC mreţa sigurnosti i EGC poruka sigurnosti 3,0 1, Traganje i spasavanje na moru i SAR komunikacije 2,0 4,0 6. Sporazumijevanje na engleskom jeziku sa aspekta sigurnosti ljudskih ţivota na moru 0,5 7. Korišćenje raĉunara u GMDSS sistemu za razmjenu poruka 0,5 8. Izvori napajanja 0,5 9. Obavezni postupci i praksa kod obavljanja radio-straţe 3,0 6,0 10. Praktiĉno i teorijsko poznavanje opštih postupaka komunikacija 3,0 6,0 11. Provjera 5,0 70,0 70,0 Ukupno ĉasova: 140,0 D-29 PROGRAM OBUKE ZA IZDAVANJE OVLAŠĆENJA O OSPOSOBLJENOSTI ZA GMDSS RADIO- OPERATORA SA OGRANIĈENIM OVLAŠĆENJEM Područje Predavanja Vježbe 1. Uvod 1, Uvod u pomorske telekomunikacije 2. Osnovi pomorskih mobilnih komunikacija 2.1. Naĉin prostiranja elektromagnetnih talasa, frekventni spektar, brodske antene 0, Osnovi GMDSS, podjela podruĉja plovidbe 1,0 3. Sistem GMDSS pomorskih komunikacija u podruĉju A1 - obavezna oprema za podruĉje A1 1, Sistem zatvorenog selektivnog poziva, identifikacija pomorskih i obalnih radio-stanica, DSC 0, Poznavanje i praktiĉno korišćenje brodske VHF radio-stanice; zaštićene frekvencije za pozivanje i telekomunikaciju u opasnosti 0,5 3,0 4. Postupci korišćenja DSC kod VHF komunikacija 4.1. Poziv opasnosti korišćenjem DSC, potvrda prijema DSC poziva opasnosti. Radio-telefonski saobraćaj u opasnosti. Relejno emitovanje poziva opasnosti i potvrda 1,0 3, Emitovanje i prijem hitne poruke 0,5 1, Emitovanje i prijem poruka sigurnosti 0,5 1, Emitovanje i prijem javnih poruka. DSC poziv obalskoj radio-stanici. Funkcionalno testiranje DSC opreme 0,5 1,0 5. Ostali ureċaji GMDSS sistema 5.1. Sistem automatske dojave nesreće. Osnovni koncept svjetskog monitoring sistema. COSPAS/SARSAT. Automatsko i ruĉno aktiviranje EPIRB-a VHF u zoni A1. Odrţavanje EPIRB-a 0,5 0, Princip rada SART-a. Test procedure. Odrţavanje 0,5 0, NAVTEX sistem. NAVAREA. NAVTEX poruke sigurnosti. MSI poruke. NAVTEX nacionalni i internacionalni servis 0,5 0,5 6. Traganje i spasavanje na moru i SAR komunikacije 0,5 2,0 7. Sporazumijevanje na engleskom jeziku sa aspekta sigurnosti ljudskih ţivota na moru 0,5 8,0 8. Obavezni postupci i praksa kod obavljanja radio-straţe 0,5 0,5 9. Praktiĉno i teorijsko poznavanje opštih postupaka komunikacija 0,5 1,5 10. Provjera 1,0 11,5 22,5 Ukupno ĉasova. 34,0 53

189 D-30 PROGRAM OBUKE ZA IZDAVANJE OVLAŠĆENJA O OSPOSOBLJENOSTI ZA VHF DSC RADIO- OPERATORA Područje Predavanja Vježbe 1 VHF RADIOTELEFONSKE KOMUNIKACIJE U POMORSKOJ RADIO SLUŢBI Opšta naĉela i osnovne osobine pomorskih komunikacija za plovila na koja se ne odnosi SOLAS Konvencija 2 RADIO UREĐAJI 1, VHF radio instalacije 2.2. Naĉin i korištenje DSC sistema 3. GMDSS SISTEM, UREĐAJI I OPREMA 2,5 3 GMDSS PODSISTEMA 3.1. Traganje i spašavanje na moru 3.2. Postupci za opasnost, hitnost i sigurnost 3.3. Zaštita frekvencije opasnosti 3.4. Pomorska sigurnosni izvještaji (MSI) 3.5. NAVTEX, EPIRB, SART 4. POSTUPCI I PRAVILA KOD VHF RADIOTELEFONSKIH KOMUNIKACIJA 1,5 2, Komunikacije bitne za sigurnost ljudskih ţivota na moru 4.2. Pravila i obavezni postupci 4.3. Praktiĉno i teoretsko znanje radiotelefonskog postupka UKUPNO 6,5 7,5 UKUPNO (PREDAVANJA + VJEŢBE) 14 54

190 D-31 PROGRAM OBUKE ZA IZDAVANJE OVLAŠĆENJA O OSPOSOBLJENOSTI ZA UPRAVLJANJE GAŠENJEM POŢARA Područje Predavanja Vježbe 1. Uvod i pravila sigurnosti 0,5 2. Teorija gorenja 2.1. Uslovi gorenja i trougao eksplozivnosti 0, Opasnost od poţara i njegovo širenje 0, Podjela poţara i sredstava za gašenje 0, Sredstva za gašenje i njihovo djelovanje 0,5 2,0 3. Nadzor poţara na brodovima 3.1. Podruĉja poţarne opasnosti 0, Preventivne protivpoţarne mjere na brodu 0, Uzroci i specifiĉnosti brodskih poţara 0,25 1,50 4. Organizacija protivpoţarne zaštite na brodu 4.1. Organizacija, tehnika i rukovanje protivpoţarnom zaštitom po moru i u luci 1, Ulaz u zatvorene i zadimljene prostorije 0, Rad sa opasnim teretima i hemikalijama 0, Koordinacija sa vatrogasnom sluţbom sa kopna 0, Komunikacija i saradnja tokom poţarne zaštite 0,25 2,5 5. IzvoĊenje vjeţbi protivpoţarne zaštite 5.1. Uvjeţbavanje pomoraca za gašenje poţara u svim uslovima 2,0 2, Upotreba i korišćenje ruĉnih i prijenosnih sredstava za gašenje poţara 1,0 1,0 3,0 3,0 6. Postupci gašenja poţara 6.1. Gašenje poţara kad je brod u plovidbi 0, Gašenje poţara kad je brod u luci 0, Gašenje poţara na tankerima 0, Gašenje poţara na putniĉkom brodu 0, Gašenje poţara na brodu sa opasnim teretima 0,5 55

191 3,5 7. Opasnosti za vrijeme gašenja poţara 7.1. Opasnosti od elektriĉnog udara 0, Suva destilacija 0, Poţari na kotlovima 0, Poţari na motorima i u dimovodima 0, Poţari u mašinskom prostoru i eksplozija kartera motora sa unutrašnjim sagorijevanjem 0, Opasnosti za vrijeme prebacivanja i obrade pogonskog goriva 0,5 3,0 8. Liĉna protivpoţarna zaštita 8.1. Liĉna protivpoţarna zaštitna sredstva 0, Prva pomoć i oţivljavanje 1, Upotreba sredstava za disanje 1,0 1, Kontrola ispravnosti ureċaja i sredstava protivpoţarne zaštite 3,0 3, ,0 9. Istraţivanje nastanka poţara 9.1. Istraţivanje uzroka poţara i sastavljanje zapisnika 2, Protivpoţarna zaštita u dijelu ISM Koda 0, Formiranje protivpoţarnog komiteta na brodu 0, Upoznavanje ĉlanova posade o poţarima na brodovima i prijenos iskustava 1,0 4,0 10. Završne odredbe 1,5 27,0 8,0 Ukupno ĉasova: 35,0 D-32 PROGRAM OBUKE ZA IZDAVANJE OVLAŠĆENJA O OSPOSOBLJENOSTI ZA RAD NA TANKERIMA ZA PREVOZ NAFTE I HEMIKALIJA Područje Predavanja Vježbe 1 UVOD 4,0 1.1 O sadrţaju obuke 1.2 Razvoj tankera 1.3 Vrste tereta 1.4 Osnovni pojmovi 1.5 Pravila i propisi 2 SVOJSTVA TERETA 6,0 2.1 Osnovna fiziĉka svojstva 2.2 Hemijska svojstva tereta, hemijski elementi i grupe 56

192 2.3 Fiziĉka svojstva ulja i hemikalija 3. OTROVNOST I OSTALE OPASNOSTI 6,0 3.1 Ošte odredbe i djelovanje otrovnih stvari 3.2 Opasnosti od poţara 3.3 Opasnosti za zdravlje 3.4 Opasnosti za okolinu 3.5 Opasnosti od reaktivnosti 3.6 Opasnosti od korozije 4 NADZOR NAD OPASNOSTI 5,0 4.1 Obrasci o sigurnosti tereta 4.2 Naĉini nadzora opasnosti na tankerima 5 SIGURNOSNA OPREMA I ZAŠTITA LICA 8,0 5.1 Sigurnosni mjerni instrumenti 5.2 Namjenska oprema za gašenje poţara 5.3 Disajni aparat, napuštanje tankova, oprema za spašavanje i napuštanje 5.4 Zaštitna odjeća i oprema 5.5 UreĊaji za oţivljavanje 5.6 Mjere opreza i sigurnosti 6 SPRJEĈAVANJE ZAGAĐENJA 6,0 6.1 Uzroci zagaċenja (vazduha i mora) 6.2 Zaštita od zagaċenja 6.3 Postupci u sluĉaju izlijevanja 6.4 SOPEP 6.5 Veza brod/kopno 7 POSTUPCI U SLUĈAJU OPASNOSTI 5,0 7.1 Mjere u nuţdi 7.2 Organizacioni plan 7.3 Alarmi 7.4 Postupci 7.5 Pruţanje prve pomoći 8 OPREMA ZA RUKOVANJE TERETOM 18,0 8.1 Osnovna oprema za rukovanje teretom na tankerima za ulja 8.2 Osnovna oprema za rukovanje teretom na tankerima za hemikalije 57

193 9 OPERACIJE S TERETOM 12,0 Svijest o opasnostima kod izvoċenja operacija s teretom na tankerima UKUPNO ĈASOVA: 70 D-33 PROGRAM OBUKE ZA IZDAVANJE OVLAŠĆENJA O OSPOSOBLJENOSTI ZA RAD NA TANKERIMA ZA PREVOZ TEĈNOG GASA Područje Predavanja Vježbe 1 UVOD 4,0 1.1 O sadrţaju obuke 1.2 Razvoj tankera 1.3 Vrste tereta 1.4 Osnovni pojmovi 1.5 Pravila i propisi 2 SVOJSTVA TERETA 6,0 2.1 Osnovna fiziĉka svojstva 2.2 Hemijska svojstva tereta, hemijski elementi i grupe 2.3 Fiziĉka svojstva gasova u teĉnom obliku 3. OTROVNOST I OSTALE OPASNOSTI 6,0 3.1 Ošte odredbe i djelovanje otrovnih stvari 3.2 Opasnosti od poţara 3.3 Opasnosti za zdravlje 3.4 Opasnosti za okolinu 3.5 Opasnosti od reaktivnosti 3.6 Opasnosti od korozije 4 NADZOR NAD OPASNOSTI 5,0 4.1 Obrasci o sigurnosti tereta 4.2 Naĉini nadzora opasnosti na tankerima 5 SIGURNOSNA OPREMA I ZAŠTITA LICA 8,0 5.1 Sigurnosni mjerni instrumenti 5.2 Namjenska oprema za gašenje poţara 5.3 Disajni aparat, napuštanje tankova, oprema za 58

194 spašavanje i napuštanje 5.4 Zaštitna odjeća i oprema 5.5 UreĊaji za oţivljavanje 5.6 Mjere opreza i sigurnosti 6 SPRJEĈAVANJE ZAGAĐENJA 6,0 6.1 Uzroci zagaċenja (vazduha i mora) 6.2 Zaštita od zagaċenja 6.3 Postupci u sluĉaju izlijevanja 6.4 SOPEP 6.5 Veza brod/kopno 7 POSTUPCI U SLUĈAJU OPASNOSTI 5,0 7.1 Mjere u nuţdi 7.2 Organizacioni plan 7.3 Alarmi 7.4 Postupci 7.5 Pruţanje prve pomoći 8 OPREMA ZA RUKOVANJE TERETOM 18,0 8.1 Osnovna oprema za rukovanje teretom na tankerima za prevoz teĉnog gasa 9 OPERACIJE S TERETOM 12,0 Svijest o opasnostima kod izvoċenja operacija s teretom na tankerima UKUPNO ĈASOVA: 70 D-34 PROGRAM OBUKE ZA IZDAVANJE OVLAŠĆENJA O NAPREDNOJ OSPOSOBLJENOSTI ZA PREVOZ HEMIKALIJA Podruĉje Predavanja Vježbe Uvod Obuka Tereti koji se prevoze tankerima za prevoz hemikalija Proizvodnja i upotreba hemikalija 2. Hemijska i fiziĉka svojstva

195 Hemijska svojstva tereta 2.2 Fiziĉka svojstva tereta 2.3 Laboratorijska teorija i praksa Opasnosti 3.1 Opasnosti za zdravlje 3.2 Opasnosti za okolinu 3.3 Opasnosti od reaktivnosti 3.4 Opasnosti od eksplozije i zapaljenja Pravila i propisi 4.1 MeĊunarodni i nacionalni propisi i pravila 4.2 Propisi vezani za hemikalije u rasutom stanju 4.3 Anex II MARPOL 73/78 Konvencije 4.4 Izdavanje sertifikata i inspekcija 4.5 Praktiĉna primjena Konstrukcija brodova i prostora za smještaj tereta 5.1 Zahtjevi vezani za konstrukciju i opremu 5.2 Raspored na brodu 5.3 Prostor za smještaj tereta 5.4 Vrste brodova i mogućnost za preţivljavanje Sistemi za rukovanje teretom 6.1 Tankovi, cjevovodi i ventili 6.2 Materijali za tankove i zaštitne obloge/premazi 6.3 Sistemi za ventilaciju tankova 6.4 Pumpe i sistemi za isrkcaj 6.5 Efikasno posušivanje tankova 6.6 Sistemi za grijanje tereta 6.7 Sistemi za pranje i ĉišćenje tankova i taloţnih tankova 6.8 Sistemi inertnog gasa

196 Mjerni instrumenti i indikatori Sigurnost i sprijeĉavanje zagaċenja 7.1 Procjena atmosfere u tankovima i zatvorenim prostorima 7.2 Prevencija poţara i oprema za gašenje poţara 7.3 Sprijeĉavanje zagaċenja 7.4 Zaštitna i sigurnosna oprema 7.5 Mjere opreza vezane za popravke i odrţavanje Rukovanje teretom i postupci sa balastom Opšti pojmovi Planiranje tereta Procedure i pripreme za ukrcaj Mjerenje i proraĉuni tereta Stanje tereta za vrijeme transporta Plan iskrcaja i procedure Balastiranje i debalastiranje Iskrcaj, posušivanje i pranje sa NLS-om 8.9 Transfer tereta kada brod nije u dodiru sa kopnom 8.10 Upravljanje teretom u sluĉaju opasnosti Ĉišćenje tankova 9.1 Opšti pojmovi 9.2 Ĉišćenje tankova i odlaganje taloga 9.3 Degazacija tankova 9.4 Testovi ĉistoće Upravljanje rizikom na tankerima za prevoz hemikalija 10.1 Uvod Definicije

197 Rizici na tankerima za prevoz hemikalija Procjena rizika Upravljanje rizicima u praksi 11. Radnje na terminalima i veza brod/kopno Komunikacija sa terminalima Prihvat tereta na obali 12. Postupci u sluĉaju opasnosti Organizaciona struktura i planiranje Alarmi Procedure u sluĉaju opasnosti Pruţanje prve pomoći 13. Planiranje za sluĉaj opasnosti Opšti pojmovi Upravljanje Priprema plana za sluĉaj opasnosti 14. Pitanja i diskusija Diskusija Ispit (provjera znanja) Ukupno ĉasova : D-35 PROGRAM OBUKE ZA IZDAVANJE OVLAŠĆENJA O NAPREDNOJ OSPOSOBLJENOSTI ZA RAD NA TANKERIMA ZA PREVOZ TEĈNOG GASA Podruĉje Predavanja Vježbe Uvod Obuka Proizvodnja teĉnih gasova Transport teĉnih gasova morem 62

198 Hemijska i fiziĉka svojstva 2.1 Svojstva i karakteristike teĉnih gasova i njihovih isparenja 2.2 Osnovi termodinamke 2.3 Svojstva teĉnosti 2.4 Priroda i svojstva rastora Opasnosti 3.1 Opasnosti za zdravlje 3.2 Pruţanje prve pomoći 3.3 Reaktivnost 3.4 Opasnost od eksplozije i zapaljenja 3.5 Popravke i poslovi prilikom kojih se oslobaċa toplota Pravila i propisi 4.1 MeĊunarodni i nacionalni propisi i pravila 4.2 Propisi za tankere za prevoz gasa 4.3 Izdavanje sertifikata i inspekcija Konstrukcija brodova i prostora za smještaj tereta 5.1 Zahtjevi vezani za konstrukciju i opremu 5.2 Raspored na brodau 5.3 Prostor za smještaj tereta 5.4 Vrste brodova i mogućnost za preţivljavanje Sistemi za rukovanje teretom 6.1 Tankovi, cjevovodi i ventili 6.2 Sistemi za ventilaciju 6.3 Pumpe i sistemi za isrkcaj 6.4 Razmjenjivaĉi toplote 6.5 Sistemi za uteĉnjavanje i kontrolu isparavanja 6.6 Sistemi inertnog gasa 6.7 Mjerni instrumenti, indikatori i pomoćni sistemi

199 7. Sigurnost Procjena atmosfere u tankovima Prevencija poţara i oprema za gašenje poţara ZagaĊenje Zaštitna i sigurnosna oprema 8. Rukovanje teretom Uvod u rukovanje teretom Postupci i pripreme za ukrcaj Mjerenje i proraĉuni tereta Odrţavanje stanje tereta za vrijeme transporta i u luci Balastiranje i debalastiranje Postupci kod promjene tereta i ĉišćenje tankova 9. Veza brod/kopno Postupci u sluĉaju opasnosti Organizaciona struktura i planiranje Alarmi Procedure u sluĉaju opasnosti Ukupno ĉasova: D-36 PROGRAM OBUKE ZA IZDAVANJE OVLAŠĆENJA O NAPREDNOJ OSPOSOBLJENOSTI ZA PREVOZ NAFTE Podruĉje Predavanja Vježbe Uvod Tankeri za prevoz ulja MeĊunarodni i nacionalni propisi koji se odnose na tankere za prevoz ulja 2. Osnovna svojstva nafte i opasnosti

200 Sigurnost Osnovna fiziĉka svojstva Svojstva nafte Opasnosti povezane sa rukovanjem i prevozom nafte Osnovne mjere opreza Ulazak u zatvoreni prostor Mjere opreza za suzbijanje opasnosti od statiĉkog elektriciteta Instrumenti/inikatori otrovnih gasova Postupci za gašenje poţara Zaštitna oprema Zaštita od zagaċenja Brod i oprema ZagaĊenje u toku rada Knjiga ulja Postupci u sluĉaju izlijevanja ulja ZagaĊenje vazduha Konstrukcija i oprema tankera za ulje Konstrukcija Raspored cjevovoda i pumpi Sistemi za grijanje tereta Sistemi za ventilaciju Pokazivaĉi nivoa Oprema za zaštitu okoline i rukovanje taloţnim tankovima 6. Rad na tankerima za ulje 6.1 Osnovne mjere opreza 6.2 Radnje prilikom ukrcaja i iskrcaja tereta 6.3 Balastiranje i debalastiranje

201 Ĉišćenje tankova 6.5 Rukovanje taloţnim tankovima 6.6 Degazacija 6.7 Veza brod/kopno Pumpe za teret i balast 7.1 Osnovne karakteristike pumpi 7.2 Talas povratnog pritiska Postupci u sluĉaju opasnosti Plan u sluĉaju opasnosti Alarmi u sluĉaju opasnosti Organizacija u sluĉaju opasnosti Mjere u sluĉaju otkrivanja opasnosti Sistem inertnog gasa Opšti pojmovi Sistem inertnog gasa Postrojenje za proizvodnju inertnog gasa Preĉišćavanje inertnog gasa, kompresori inertnog gasa i regulisanje pritiska inertnog gasa Nepovratni ureċaji Distribucija inertnog gasa i ventiliranje Analiziranje i praćenje gasova, mjerni ureċaji Rukovanje Mjerni ureċaji, inidikatori i alarmi Procedure u sluĉaju opasnosti Odrţavanje i testiranje Pranje tankova sirovom naftom 10.1 Uvod

202 Dizajn sistema za pranje tankova sirovom naftom 10.3 Cjevovod sistema za pranje tankova sirovom naftom 10.4 UreĊaji za pranje tankova 10.5 Pumpe 10.6 Sistem za uklanjanje taloga iz tankova 10.7 Rukovanje Upravljanje rizikom na tankerima 11.1 Istorija 11.2 Definicije 11.3 Rizik na tankerima za prevoz ulja 11.4 Proces procjene rizika 11.5 Upravljanje rizikom u praksi Planiranje postupaka u sluĉaju opasnosti 12.1 Opšti pojmovi 12.2 Upravljanje 12.3 Priprema plana za sluĉaj opasnosti Pitanja i diskusija 13.1 Diskusija 13.2 Ispit (provjera znanja) P = Predavanja V = Vjeţbe Ukupno ĉasova : D-37 PROGRAM OBUKE ZA IZDAVANJE OVLAŠĆENJA O OSPOSOBLJENOSTI ZA RUKOVANJE ĈAMCEM ZA SPASAVANJE I SPASILAĈKIM ĈAMCEM, OSIM BRZOG SPASILAĈKOG ĈAMCA Podruĉje Predav anja Vjeţbe 1. Uvod i sigurnost

203 Uvod Opšte odredbe Sigurnosne preporuke Vanredne situacije Obuka, vjeţbe i spremnost za djelovanje Postupci koje treba preduzeti prilikom poziva na poziciju sa sredstvima za spasavanje Napuštanje broda Postupci koje treba preduzeti prilikom napuštanja broda Postupci koje treba preduzeti ste u moru Sredstva za spasavanje i spasilaĉki ĉamci Ĉamci za spasavanje Splavovi za spasavanje Spasilaĉki ĉamci Naĉini spuštanja ĉamaca za spasavanje Sohe za ĉamce Sohe za splavove Sohe za spasilaĉke ĉamce Ĉamci sa slobodnim padom Oprema za odrţavanje plovnosti Sistemi za evakuaciju na moru Evakuacija i povratak na brod ĉamca za spasavanje i spasilaĉkih ĉamaca Spuštanje Udaljavanje od broda Upravljanje splavom za spašavanje i spasavanje preţivjelih iz mora Povratak na brod ĉamca za spasavanje i spasilaĉkih ĉamaca Spuštanje ĉamca za spasavanje i spasilaĉkih ĉamaca pri uzburkanom moru Povratak spasilaĉkih ĉamaca 68

204 7. 8. Postupci koje treba preduzeti nakon udaljavanja od broda Motor ĉamca za spasavanje i prateći ureċaji i oprema 8.1 Pokretanje motora 8.2 Sistemi za rashlaċivanje 8.3 Punjenje baterija/akumulatora 8.4 Sistem za gašenje poţara Sistem prskalica Samostalni sistem za obezbjeċivanje vazduha 9. Spasilaĉkog ĉamca sa spoljašnjim motorom 10. Upravljanje ĉamcem za spasavanje i spasilaĉkim ĉamcem u lošim vremenskim uslovima Ĉamci Splavovi Namjerno nasukanje Postupci koje treba preduzeti u ĉamcu za spasavanje Poĉetni postupci Postupci za preţivljavanje Upotreba opreme Rapodijela hrane i vode Postupci koje treba preduzeti kako bi se povećale šanse za pronalazak i otkrivanje lokacije ĉamca/splava za spasavanje Naĉini spašavanja helikopterom Komunikacija sa helikopterom 12.2 Evakuacija sa broda i sa ĉamca za spasavanje 12.3 Podizanje helikopterom 13. Hipotermija Radio oprema Dvosmjerni VHF primopredajnik EPIRB (radio plutača za određivanje mjesta opasnosti) 69

205 14.3 SART (radarski transponder za traganje i spasavanje) 14.4 Signali opasnosti, signalna oprema i pirotehniĉka sredstva 15 Prva pomoć Tehnike oţivljavanja 15.2 Upotreba pribora za prvu pomoć Vjeţbe spuštanja i povratka ĉamaca Vjeţbe spuštanja splavova za spašavanje 17.1 Splavovi za spašavanje koji se spuštaju sohama 17.2 Splavovi za spašavanje koji se bacaju sa palube 17.3 Ukrcavanje u splav za spasavanje iz vode Ispravljanje prevrnutog ĉamca za spasavanje 17.4 Vjeţbe za spuštanje i povratak spasilaĉkih ĉamaca Praktiĉne vjeţbe i ocjenjivanje 3 3,0 3,0 3,0 6,0 Ukupno ĉasova : 16,5 15,0 31,5 D-38 PROGRAM OBUKE ZA IZDAVANJE OVLAŠĆENJA O OSPOSOBLJENOSTI ZA RUKOVANJE BRZIM SPASILAĈKIM ĈAMCEM Područje Predavanja Vježbe 1. Uvod 1,0 1.1 Opšta uputstva o sigurnosti 2. Karakteristike brzih spasilaĉkih ĉamaca 1,5 0, Vrste brzih spasilaĉkih ĉamaca 2.2. Konstruktivne osobine brzih spasilaĉkih ĉamaca 2.3. Oprema brzih spasilaĉkih ĉamaca 2.4. Plovidbene karakteristike brzih spasilaĉkih ĉamaca 2.5. Navigaciona i sigurnosna oprema 3. Spuštanje i podizanje 2,0 2, Ocjena spremnosti ĉamaca i njihove opreme za neposrednu upotrebu 3.2. Oprema za spuštanje i podizanje 70

206 3.3. Mjere sigurnosti tokom spuštanja i podizanja 3.4. Uspravljanje prevrnutog brzog spasilaĉkog ĉamca 3.5. Nadzor spuštanja i podizanja brzog spasilaĉkog ĉamca 4. Rukovanje brzim spasilaĉkim ĉamcem 1, Mjere predostroţnosti 4.2. Obrasci pretraţivanja i utjecaj okoline tokom njihovog provoċenja 4.3. Prilazak i podizanje povrijeċenih iz mora 4.4. Prilazak i prihvatanje lica iz ĉamca ili splava za spasavanje 4.5. Ukrcaj osobe iz mora u brzi spasilaĉki ĉamac 4.6. Pruţanje prve medicinske pomoći 4.7. Prebacivanje lica na spasilaĉi helikopter i/ili matiĉni brod 4.8. Ulazak u more 4.9. Rukovanje ĉamcem u nevremenu 5. Mjere liĉne zaštite 0,5 0, Liĉna zaštitna sredstva 5.2. Zaštita od hipotermije 5.3. Zaštita od pada u more 6. Naĉini komunikacija 1, Sporazumijevanje s matiĉnim brodom 6.2. Sporazumijevanje s helikopterom 6.3. Sporazumijevanje s licima u nevolji 7. Pogon brzog spasilaĉkog ĉamca 1,0 1, Pokretanje motora 7.2. Uticaj goriva i mjere predostroţnosti 7.3. Aparati za gašenje poţara 8. Odrţavanje ĉamca i njegove opreme 1,0 1, Pravila odrţavanja 2.2. Redovno odrţavanje ĉamaca 2.3. Naduvavanje i izduvavanje prostora pneumatskog brzog ĉamca za spasavanje 2.4. Popravak u nuţdi 9. Praktiĉna vjeţba 6,0 9,0 11,0 Ukupno ĉasova: 20,0 D-39 PROGRAM OBUKE ZA IZDAVANJE OVLAŠĆENJA O OSPOSOBLJENOSTI ZA VOĐENJE MEDICINSKE BRIGE NA BRODU Područje Predavanja Vježbe 1. Prva pomoć 3,0 3,0 2. Njega o unesrećenima 4,0 3,0 3. Njega 2,5 1,0 4. Bolesti 3,0 2,0 5. Zloupotreba alkohola i droga 3,0 6. Njega zubi 1,0 7. Ginekologija, trudnoća i poroċaj na brodu 2,0 8. Medicinska njega o spasenim ukljuĉujući oštećenja, hipotermija i smrzotine 3,0 9. Smrt na moru 1,0 10. Pomoć od strane trećih osoba 2,0 71

207 11. Provjera okoline na brodu 1,0 1,0 12. Sprijeĉavanje bolesti 2,0 13. Propisi i voċenje bilješki 1,0 14. Lijekovi i medicinska oprema 2,0 2,0 15. Hirurška oprema, instrumenti i potrepštine 2,0 1,0 32,5 13,0 Ukupno ĉasova: 45,5 D-40 PROGRAM OBUKE ZA IZDAVANJE OVLAŠĆENJA O MJERAMA SIGURNOSTI NA PUTNIĈKIM BRODOVIMA Upravljanje grupama ljudi u vanrednim situacijama na putničkim brodovima Podruĉje Predavanja Vjeţbe 1. Uvod u STCW 95 0,5 2. Upravljanje grupama ljudi 1,0 1, Upotreba sredstava za spašavanje i kontrolnih planova 2.2. Usmjeravanje putnika prema mjestima za okupljanje 1,0 1, Postupci nakon oglašavanja uzbune 1,0 1,0 3. Poznavanje svojstava broda 2,5 1, Svojstva i radna ograniĉenja na brodu 3.2. Postupci za otvaranje, zatvaranje i uĉvršćenje otvora na trupu 3.3. Propisi, pravila i ugovori koji se odnose na putniĉke brodove 3.4. Posebni zahtjevi i ograniĉenja u pogledu stabilnosti i naprezanja brodske konstrukcije 3.5. Postupci za odrţavanje namjenske opreme na putniĉkim brodovima 3.6. Priruĉnici i proraĉuni ukrcaja i uĉvršćenja tereta 3.7. Prostori za smještaj opasnih tereta 3.8. Postupci u sluĉaju nuţde 4. Mjere sigurnosti za osoblje koje pruţa direktne usluge putnicima 4.1. Komunikacija 4.2. Sredstva za spašavanje 0,5 1,0 5. Procjena i zakljuĉak 0,5 0,0 UKUPNO 7 6 UKUPNO (PREDAVANJA + VJEŢBE) 13 72

208 Sporazumijevanje u vanrednim situacijama i korišćenje ličnih sredstava za spasavanje na putničkim brodovima Podruĉje Predavanja Vjeţbe 1. Uvod u STCW 95 0,5 2. Upravljanje grupama ljudi 1,0 1, Upotreba sredstava za spašavanje i kontrolnih planova 2.2. Usmjeravanje putnika prema mjestima za okupljanje 1,0 1, Postupci nakon oglašavanja uzbune 1,0 1,0 3. Poznavanje svojstava broda 2,5 1, Svojstva i radna ograniĉenja na brodu 3.2. Postupci za otvaranje, zatvaranje i uĉvršćenje otvora na trupu 3.3. Propisi, pravila i ugovori koji se odnose na putniĉke brodove 3.4. Posebni zahtjevi i ograniĉenja u pogledu stabilnosti i naprezanja brodske konstrukcije 3.5. Postupci za odrţavanje namjenske opreme na putniĉkim brodovima 3.6. Priruĉnici i proraĉuni ukrcaja i uĉvršćenja tereta 3.7. Prostori za smještaj opasnih tereta 3.8. Postupci u sluĉaju nuţde 4. Mjere sigurnosti za osoblje koje pruţa direktne usluge putnicima 4.1. Komunikacija 4.2. Sredstva za spašavanje 0,5 1,0 5. Procjena i zakljuĉak 0,5 0,0 UKUPNO 7 6 UKUPNO (PREDAVANJA + VJEŢBE) 13 Sigurnost putnika i cjelovitosti trupa na putničkim brodovima Podruĉje Predavanja Vjeţbe 1. Uvod u STCW 95 0,5 2. Postupci ukrcaja i iskrcaja putnika 0,75 1, Postupci sigurnog ukrcaja i iskrcaja putnika, s posebnim osvrtom na ukrcaj i iskrcaj putnika smanjenih mogućnosti kretanja i invalida 3. Proraĉun stabilnosti, trima i naprezanja brodske konstrukcije 0.5 1,5 3,0 73

209 3.1. Korišćenje informacija o stabilnosti broda i naprezanju brodske konstrukcije 4.0. Proraĉun stabilnosti za razliĉite sluĉajeve krcanja Uticaj premještaja balasta i goriva na trim, stabilnost i naprezanje brodske konstrukcije 5. Otvaranje, zatvaranje i uĉvršćivanje otvora na trupu 0,25 1, Postupci otvaranja, zatvaranja i uĉvršćivanja Provjera i ispitivanje nepropustivosti otvora 0.25 UKUPNO ,00 UKUPNO (PREDAVANJA + VJEŢBE) 10 Upravljanje ponašanjem ljudi u vanrednim situacijama Podruĉje Predavanja Vjeţbe 1. Nacrt i svojstva broda, planovi za nuţdu, postupci i vjeţbe 1, Generalni plan i svojstva broda 1.2. Pravila koja se odnose na sigurnost broda i ljudi 1.3. Planovi i postupci u nuţdi 1.4. Uvjeţbavanje postupaka u sluĉaju opasnosti 1.5. Potreba poznavanje i pridrţavanja planiranih postupaka u sluĉaju opasnosti 2. Korišćenje sredstava 0,5 0, Sredstva koja se koriste u sluĉaju nuţde 2.2. Ispravno korištenje posade i opreme 2.3. Organizacija vjerodostojnih vjeţbi i preispitivanje obavljenih vjeţbi 3. Nadzor nad ponašanjem u sluĉaju opasnosti 0,5 0, VoĊenje i upravljanje ljudima u sluĉaju opasnosti 3.2. Donošenje odluke 74

210 3.3. Naĉini motivacije putnika i drugog osoblja 3.4. Stres 3.5. Uticaj stresa 4. Ljudsko ponašanje i reakcije 1,0 0, Reakcije putnika 5. Uspostavljanje i odrţavanje uspješne komunikacije 0,75 0, Vaţnost uspješne komunikacije 6. Mjere sigurnosti putnika 0,25 0,5 6.1 Postupci sigurnog ukrcaja i iskrcaja putnika, s posebnim osvrtom na ukrcaj i iskrcaj putnika smanjenih mogućnosti kretanja 7. Praktiĉne vjeţbe 0,0 2,0 UKUPNO 4 3,75 UKUPNO (PREDAVANJA + VJEŢBE) 7,75 D-41 PROGRAM OBUKE ZA IZDAVANJE OVLAŠĆENJA O OSPOSOBLJENOSTI ZA RAD SA OPASNIM TERETIMA Područje Predavanja Vježbe 1. Uvod 1, Znaĉaj poznavanja opasnih materija 2. Klasifikacija opasnih materija 4, IMO opasne materije klase Fiziĉka i hemijska svojstva opasnih i štetnih materija 3. Konvencije, propisi i preporuke 4,0 1, SOLAS MARPOL 1973/ IMGD Pravilnik 3.4. Pravilnik o rukovanju ĉvrstim rasutim teretima (BC Kod) 3.5. Izjave, dokumenti, pakovanje 3.6. Prijenosni tankovi, tankovi-kontejneri i cisterne 4. Obiljeţavanje 2, Identifikacija i obiljeţavanje 4.2. Slaganje i odjeljivanje 5. Sigurnost osoblja 2, Sigurnosna oprema i mjerni instrumenti 5.2. Tereti skloni pomijeranju 5.3. Materije koje posjeduju hemijske opasnosti 75

211 6. Klasa 1 eksplozivi 3, Klase opasnosti i kompatibilne grupe 6.2. Pakovanje i ambalaţa 6.3. Konstrukciona prikladnost kontejnera i cisterni 6.4. Pravila o slaganju 6.5. Razdvajanje od opasnih materija drugih klasa 6.6. Prijevoz i slaganje na putniĉkim brodovima 6.7. Mjere predostroţnosti tokom ukrcaja i iskrcaja 7. Klasa 2 - gasovi 3,0 7.1 Vrste gasova 7.2. Vrste posuda pod pritiskom i prijenosnih tankova 7.3. Korišćenje ureċaja za ispuštanje i zatvaranje 7.4. Kategorije slaganja 7.5. Opšte mjere predostroţnosti 8. Klasa 3 zapaljive teĉnosti 3, Pakovanje, tankovi, kontejneri, prijenosni tankovi i cisterna 8.2. Kategorije slaganja 8.3. Opšte mjere predostroţnosti prilikom slaganja i uslovi odjeljivanja 8.4. Prijevoz zapaljivih teĉnosti pri povišenim temperaturama 9. Klasa 4 - zapaljive ĉvrste materije 3, Vrste 9.2. Prijevoz i slaganje, kontrola temperature 9.3. Kategorije slaganja 9.4. Opšte mjere predostroţnosti 9.5. Uslovi odvajanja 9.6. Ispuštanje otrovnih ili zapaljivih gasova 10. Klasa 5 oksidirajuće materije i organski peroksidi 3, Pakovanje Prijevoz i slaganje sa kontrolom temperature Kategorije slaganja Opšte mjere predostroţnosti Uslovi odjeljivanja 11. Klasa 6 - otrovne i infektivne materije 3, Opasnost od zagaċivanja hrane, radnih površina i prostorija posade Vrste pakovanja Kategorije slaganja Opšte mjere predostroţnosti Uslovi odjeljivanja Mjere dekontaminacije 12. Kasa 7 radioaktivne materije 3, Vrste ruda i koncentrata Vrste pakovanja Transportna oznaka slaganja i odvajanja Kategorije slaganja Uslovi odvajanja i udaljenosti 13. Klasa 8 korozivne materije 3, Vrste pakovanja Kategorije slaganja Opšte mjere predostroţnosti Uslovi odjeljivanja Opasnosti od nakvašenih materija 14. Klasa 9 razne opasne materije i predmeti 3, Vrste materija i predmeta Primjeri i uslovne opasnosti Materije koje su opasne samo u rasutom stanju (MHB) Opšte i posebne mjere predostroţnosti Uslovi odvajanja 76

212 15. Mjere predostroţnosti i postupci u sluĉaju opasnosti 3, Sigurnost elektriĉnih ureċaja Ulazak u zatvorene prostorije Uticaj curenja ili poţara Razmatranje dogaċaja na palubi ili pod palubom Planovi i postupci u sluĉaju opasnosti 16. Medicinska prva pomoć 3,0 4, Opasnosti od udisanja, gutanja, dodira sa koţom i radijacije IMO priruĉnici o medicinskoj prvoj pomoći pri nezgodama sa opasnim materijama (MFAG ) 16.3 Medicinski savjeti u radio-saobraćaju 46,0 5,0 Ukupno ĉasova: 51,0 D-42 PROGRAM OBUKE ZA OFICIRA ODGOVORNOG ZA BEZBJEDNOST BRODA Podruĉje Predavanja Vježbe Uvod Pregled programa Struĉnost i ovlašćenje Istorijski pregled Postojeće prijetnje sigurnosti Tehnološki postupak na brodu i u luci Politika bezbjednosti u pomorstvu MeĊunarodne konvencije, pravilnici i preporuke Propisi i pravila Republike Crne Gore Definicije Pravne posljedice postupka ili propusta oficira odgovornog za bezbjednosnu zaštitu broda Povjerljivi podaci i bezbjednosne komunikacije Odgovornost u pogledu bezbjednosti Vlade ugovornice Priznate organizacije za bezbjednosnu zaštitu Društvo Brod

213 Luke Oficir odgovoran za bezbjednosnu zaštitu broda Lice odgovorno za bezbjednosnu zaštitu u društvu Lice odgovorno za bezbjednosnu zaštitu luke Pomorci sa posebnim duţnostima u pogledu bezbjednosti Osoblje luke s posebnim duţnostima u pogledu bezbjednosti Ostala lica Procjena bezbjednosti broda Metodologija procjene opasnosti Postupci procjene opasnosti Nadzor bezbjednosti na mjestu dogaċaja Dokumentacija o procjeni opasnosti Bezbjednosna oprema Bezbjednosna oprema i sistemi Radna ograniĉenja bezbjednosne opreme i sistema Testiranje, kalibracija i odrţavanje bezbjednosne opreme i sistema Plan bezbjednosti broda Cilj plana bezbjednosti broda 6.2 Sadrţaj plana bezbjednosti broda 6.3 Povjerljivost i sluţbena tajna 6.4 Primjena plana bezbjednosti broda 6.5 Odrţavanje i izmjena plana bezbjednosti broda 7. Otkrivanje prijetnji, prepoznavanje i postupci Prepoznavanje i otkrivanje oruţja, opasnih stvari i naprava 7.2 Naĉini fiziĉkog pretraţivanja i nenametljivih pregleda 7.3 Primjena i koordinacija kontrola 7.4 Prepoznavanje lica koja prestavljaju bezbjednosni rizik 7.5 Naĉini onemogućavanja mjera bezbjednosti 78

214 7.6 Upravljanje grupama ljudi i naĉini nadzora 8. Bezbjednosni postupci na brodu Radnje potrebne na razliĉitim stepenima bezbjednosti 8.2 Odrţavanje bezbjednosti na nivou brod/luka 8.3 Deklaracija o bezbjednosti 8.4 Prijava incidenata u pogledu bezbjednosti 8.5 Primjena bezbjednosnih postupaka 9. Spremnost u sluĉaju nuţde, uvjeţbavanje i vjeţbe Planiranje za sluĉaj nezgode 9.2 Uvjeţbavanje i vjeţbe bezbjednosti 9.3 Procjena uvjeţbavanja i vjeţbe bezbjednosti 10 Bilješke u pogledu bezbjednosti Dokumenti i zapisi 10.2 Prijava i povrede bezbjednosti 10.3 Nadzor i upravljanje 10.4 Bezbjednosne provjere i pregledi 10.5 Prijava neusaglašenosti Bezbjednosna obuka Zahtjevi obuke Ukupno ĉasova : D-43 PROGRAM BEZBJEDNOSNE OBUKE ZA POMORCE KOJIMA SU DODIJELJENE BEZBJEDNOSNE DUŢNOSTI Podruĉje Predavanja Vježbe 1. Uvod 1.1 Pregled programa

215 Struĉnosti koje treba postići Postojeće prijetnje bezbjednosti, ukljuĉujući piratske napade i oruţane pljaĉke Tehnološki postupak na brodu i u luci Politika bezbjednosti u pomorstvu 2.1 Poznavanje meċunarodnih konvencija, pravilnika i preporuka, ukljuĉujući one koji se odnose na suzbijanje piratstva i oruţanih pljaĉki Poznavanje propisa i pravila Crne Gore za nepredviċene okolnosti vezane uz sigurnost i postupke za reakcije na prijetnje sigurnosti ili povreda sigurnosti, ukljuĉujući odredbe za odrţavanje kljuĉnih poslova na brodu, kontakta sa lukom, ukljuĉujući radno znanje o onima koji se mogu odnositi na piratstvo i oruţanu pljaĉku Definicije Rad sa osjetljivim bezbjednosnim informacijama i komunikacijama 3. Odgovornost u pogledu bezbjednosti 3.1 Vlade ugovornice 3.2 Priznate organizacije za bezbjednosnu zaštitu 3.3 Društvo 3.4 Brod 3.5 Luke 3.6 Oficir za bezbjednost broda 3.7 Lice odgovorno za bezbjednosnu zaštitu u društvu 3.8 Lice odgovorno za bezbjednosnu zaštitu luke 3.9 Pomorci sa posebnim duţnostima u pogledu bezbjednosti 3.10 Osoblje luke s posebnim duţnostima u pogledu bezbjednosti 3.11 Ostala lica Procjena bezbjednosti broda 4.1 Postupci procjene opasnosti 4.2 Nadzor bezbjednosti na mjestu dogaċaja

216 5. Bezbjednosna oprema 5.1 Bezbjednosna oprema i sistemi za sprovoċenje bezbjednosti, ukljuĉujući i sredstva zaštite od piratskih napada i oruţanih pljaĉki Radna ograniĉenja bezbjednosne opreme i sistema Testiranje, kalibracija i odrţavanje bezbjednosne opreme i sistema 6. Otkrivanje prijetnji, prepoznavanje i postupci Prepoznavanje i otkrivanje oruţja, opasnih supstanci i ureċaja 6.2 Metode fiziĉkih pretraţivanja i neinvazivnih inspekcija 6.3 Izvršenje i koordinacija kontrola 6.4 Prepoznavanje lica koja prestavljaju bezbjednosni rizik 6.5 Naĉini izbjegavanja/zaobilaţenja bezbjednosnih mjera 6.6 Upravljanje grupama ljudi i naĉini nadzora 7. Postupci bezbjednosne zaštite na brodu Radnje potrebne na razliĉitim stepenima bezbjednosti 7.2 Odrţavanje bezbjednosti na nivou brod/luka 7.3 Poznavanje deklaracije o bezbjednosti 7.4 Prijava incidenata u pogledu bezbjednosti 7.5 Izvršenje bezbjednosnih postupaka 8. Spremnost u sluĉaju nuţde koje se odnose na piratsvo i oruţane pljaĉke, uvjeţbavanje i vjeţbe 8.1 Izvršenje planova za sluĉaj nezgode 8.2 Uvjeţbavanje i vjeţbe bezbjednosti 9. Bilješke u pogledu bezbjednosti Dokumenti i zapisi Ukupno ĉasova : D-44 PROGRAM OBUKE LICA ODGOVORNOG ZA BEZBJEDNOST U DRUŠTVU Podruĉje Predavanja Vježbe 81

217 Uvod Pregled kursa Struĉnost i ovlašćenje Istorijski pregled Postojeće prijetnje bezbjednosti Politika bezbjednosne zaštite u pomorstvu MeĊunarodne konvencije, pravilnici i preporuke Propisi i pravila Republike Crne Gore Definicije Rad sa osjetljivim bezbjednosnim informacijama i komunikacijama Odgovornosti u pogledu bezbjednosne zaštite Vlade ugovornice Priznate organizacije za bezbjednosnu zaštitu Društvo Brod Luĉki prostor Oficir za bezbjednost broda Lice odgovorno za bezbjednosnu zaštitu u društvu Lice odgovorno za bezbjednosnu zaštitu luke Ĉlanovi posade kojima su dodijeljene bezbjednosne duţnosti Osoblje luke kojima su dodijeljene bezbjednosne duţnosti Ostala lica Procjena bezbjednosne zaštite broda Metodologija procjene opasnosti Postupci procjene opasnosti Nadzor bezbjednosne zaštite na mjestu dogaċaja Dokumentacija o procjeni opasnosti Bezbjednosna oprema

218 Bezbjednosna oprema i sistemi Radna ograniĉenja bezbjednosne opreme i sistema Testiranje, kalibracija i odrţavanje bezbjednosne opreme i sistema 6. Plan bezbjednosne zaštite broda Cilj plana bezbjednosne zaštite broda Sadrţaj plana bezbjednosne zaštite broda Povjerljivost i sluţbena tajna Izrada plana bezbjednosne zaštite broda Ovjera plana bezbjednosne zaštite broda Primjena plana bezbjednosne zaštite broda Odrţavanje i izmjena plana bezbjednosne zaštite broda 7. Otkrivanje prijetnji Prepoynavanje lica koja predstavljaju potencijalni bezbjednosni 7.1 rizik bez diskriminacije Prepoznavanje opasnosti zbog napada pirata Prepoznavanje i otkrivanje oruţja, opasnih supstanci i ureċaja Implementacija i koordinacija pretraţivanja Metode fiziĉkih pretraţivanja i neinvazivnih inspekcija Tehnike izbjegavanja/zaobilaţenja bezbjednosnih mjera ukljuĉujući i one koje koriste pirati 7.7 Upravljanje grupama ljudi i naĉini nadzora 8. Postupci bezbjednosne zaštite na brodu Radnje potrebne na razliĉitim stepenima bezbjednosne zaštite, ukljuĉujući i radnje koje treba preduzeti radi sprijeĉavanja piraterije i oruţane pljaĉke 8.2 Odrţavanje bezbjednosne zaštite na nivou brod/luka 8.3 Deklaracija o bezbjednosnoj zaštiti 8.4 Primjena bezbjednosnih postupaka 9. Spremnost u sluĉaju nuţde, uvjeţbavanje i vjeţbe Planiranje za sluĉaj nezgode 83

219 Uvjeţbavanje i vjeţbe bezbjednosne zaštite 9.3 Procjena uvjeţbavanja i vjeţbi bezbjednosne zaštite Bilješke u pogledu bezbjednosne zaštite 10.1 Dokumenti i zapisi 10.2 Prijava i povrede bezbjednosne zaštite 10.3 Nadzor i upravljanje 10.4 Bezbjednosne provjere i pregledi Prijava neusaglašenosti 10.5 Bezbjednosna obuka Zahtjevi obuke 11.1 Naĉini obrazovanja 11.2 Ukupno ĉasova : D-45 PROGRAM OBUKE LICA ODGOVORNOG ZA BEZBJEDNOST LUKE Podruĉje Predavanja Vježbe Uvod Pregled programa Struĉnost i ovlašćenje Istorijski pregled Postojeće prijetnje bezbjednosne zaštite Politika bezbjednosne zaštite u pomorstvu MeĊunarodne konvencije, pravilnici i preporuke Propisi i pravila Republike Crne Gore Definicije Rad sa osjetljivim bezbjednosnim informacijama i komunikacijama Odgovornosti u pogledu bezbjednosne zaštite 3.1 Vlade ugovornice

220 Priznate organizacije za bezbjednosnu zaštitu Društvo Brod Luĉki prostor Oficir za bezbjednost broda Lice odgovorno za bezbjednosnu zaštitu u društvu Lice odgovorno za bezbjednosnu zaštitu luke Ĉlanovi posade kojima su dodijeljene bezbjednosne duţnosti Osoblje luke kojima su dodijeljene bezbjednosne duţnosti Ostala lica Procjena bezbjednosne zaštite luke Metodologija procjene opasnosti Postupci procjene opasnosti Nadzor bezbjednosne zaštite na mjestu dogaċaja Dokumentacija o procjeni opasnosti Bezbjednosna oprema Bezbjednosna oprema i sistemi Radna ograniĉenja bezbjednosne opreme i sistema Testiranje, kalibracija i odrţavanje bezbjednosne opreme i sistema Plan bezbjednosne zaštite luke Cilj plana bezbjednosne zaštite luke 6.2 Sadrţaj plana bezbjednosne zaštite luke 6.3 Povjerljivost i sluţbena tajna 6.4 Izrada plana bezbjednosne zaštite luke 6.5 Ovjera plana bezbjednosne zaštite luke 6.6 Primjena plana bezbjednosne zaštite luke 6.7 Odrţavanje i izmjena plana bezbjednosne zaštite luke 7. Otkrivanje prijetnji

221 Prepoznavanje lica koja predstavljaju potencijalni bezbjednosni rizik bez diskriminacije Prepoznavanje i otkrivanje oruţja, opasnih supstanci i ureċaja Implementacija i koordinacija pretraţivanja Metode fiziĉkih pretraţivanja i neinvazivnih inspekcija Tehnike izbjegavanja/zaobilaţenja bezbjednosnih mjera ukljuĉujući i one koje koriste pirati Upravljanje grupama ljudi i naĉini nadzora Postupci bezbjednosne zaštite u luci Radnje potrebne na razliĉitim stepenima bezbjednosne zaštite 8.2 Odrţavanje bezbjednosne zaštite na nivou brod/luka 8.3 Deklaracija o bezbjednosnoj zaštiti 8.4 Primjena bezbjednosnih postupaka 9. Spremnost u sluĉaju nuţde, uvjeţbavanje i vjeţbe Planiranje za sluĉaj nezgode 9.2 Uvjeţbavanje i vjeţbe bezbjednosne zaštite 9.3 Procjena uvjeţbavanja i vjeţbi bezbjednosne zaštite 10 Bilješke u pogledu bezbjednosne zaštite Dokumenti i zapisi 10.2 Prijava i povrede bezbjednosne zaštite 10.3 Nadzor i upravljanje 10.4 Bezbjednosne provjere i pregledi 10.5 Prijava neusaglašenosti 11 Bezbjednosna obuka Zahtjevi obuke 11.2 Naĉini obrazovanja Ukupno ĉasova:

222 D-45 A PROGRAM BEZBJENOSNE OBUKE ZA OSOBLJE Podruĉje Predavanja Vježbe Pregled programa Struĉnosti kojetreba postići Uvod Postojeće prijetnje bezbjednost Tehnološki postupak na brodu i u luci Politika bezbjednosti u pomorstvu Svijest o meċunarodnim konvencijama, pravilnicima i preporukama Svijest o propisima i pravilima Republike Crne Gore Definicije Povjerljivi podaci i bezbjednosne komunikacije Odgovornost u pogledu bezbjednosti Vlade potpisnice Društvo Brod Luke Oficirodgovoran za bezbjednosnu zaštitu broda Lice odgovorno za bezbjednosnu zaštitu u društvu Lice odgovorno za bezbjednosnu zaštitu luke Pomorci sa posebnim duţnostima u pogledu bezbjednosti Osobljeluke s posebnimduţnostima u pogledubezbjednosti Ostalalica

223 4. Otkrivanje prijetnji, prepoznavanje i postupci Prepoznavanje i otkrivanje oruţja, opasnih stvari i naprava 4.2 Prepoznavanje lica koja predstavljaj ubezbjednosni rizik 4.3 Naĉini onemogućavanja mjera bezbjednosti 5. Bezbjednosnip ostupci u luci Radnje potrebne na razliĉitim stepenima bezbjednosti 5.2 Prijava incidenata u pogledu bezbjednosti 6. Spremnost u sluĉaju nuţde, uvjeţbavanje i vjeţbe Svijest o planovima za sluĉaj nezgode 6.2 Uvjeţbavanje i vjeţbe bezbjednosti Ukupno ĉasova ,0 D-46 PROGRAM OBUKE ZA OBNAVLJANJE OVLAŠĆENJA O OSPOSOBLJENOSTI ZA ZAPOVJEDNIKA BRODA OD 3000 BT ILI VEĆEG I PRVOG OFICIRA PALUBE NA BRODU OD 3000 BT ILI VEĆEG Područje Predavanja Vježbe 1. Pomorska meteorologija i okeanografija 4,0 2. Konstrukcija broda, uzduţni i popreĉni stabilitet 4,0 3. Navigacija, planiranje putovanja i drţanje straţe 8,0 4. Manevrisanje brodom 4,0 5. Rukovanje teretom i slaganje 5,0 6. Komunikacija na moru, postupci u nuţdi, traganje i spasavanje 4,0 7. Zaštita okoline i sprijeĉavanje zagaċivanja mora 10,0 8. MeĊunarodno pravo 2,0 9. Zakon o sigurnosti pomorske plovidbe 4,0 10. Upravljanje, organizacija i uvjeţbavanje posade 2,0 11. Engleski jezik 5,0 Ukupno ĉasova: 52,0 D-47 PROGRAM OBUKE ZA OBNAVLJANJE OVLAŠĆENJA O OSPOSOBLJENOSTI ZA ZAPOVJEDNIKA BRODA OD 500 BT DO 3000 BT, PRVOG OFICIRA PALUBE NA BRODU OD 500 BT DO 3000 BT I OFICIRA PLOVIDBENE STRAŢE NA BRODU OD 500 BT ILI VEĆEM Područje Predavanja Vježbe 88

224 1. Pomorska meteorologija i okeanografija 2,0 2. Konstrukcija broda, uzduţni i popreĉni stabilitet 3,0 3. Navigacija, planiranje putovanja i drţanje straţe 6,0 4. Manevrisanje brodom 2,0 5. Rukovanje teretom i slaganje 6,0 6. Komunikacija na moru, postupci u nuţdi, traganje i spasavanje 2,0 7. Zaštita okoline i sprijeĉavanje zagaċenja mora 4,0 8. MeĊunarodno pravo 2,0 9. Zakon o sigurnosti pomorske plovidbe 3,0 10. Upravljanje, organizacija i uvjeţbavanje posade 2,0 11. Engleski jezik 4,0 Ukupno ĉasova: 36,0 D-48 PROGRAM OBUKE ZA OBNAVLJANJE OVLAŠĆENJA O OSPOSOBLJENOSTI ZA ZAPOVJEDNIKA BRODA DO 500 BT U MALOJ OBALNOJ PLOVIDBI I OFICIRA PLOVIDBENE STRAŢE NA BRODU DO 500 BT U MALOJ OBALNOJ PLOVIDBI Područje Predavanja Vježbe 1. Brodska postrojenja i protivpoţarna zaštita 2,0 2. Navigacija, planiranje putovanja i drţanje straţe 3,0 3. Manevrisanje i rukovanje brodom 2,0 4. Rukovanje teretom i slaganje 2,0 5. Komunikacija na moru, postupci u nuţdi, traganje i spasavanje 2,0 6. Zaštita okoline i sprijeĉavanje zagaċivanja mora 3,0 7. Zakon o sigurnosti pomorske plovidbe 2,0 Ukupno ĉasova: 16,0 D- 49 PROGRAM OBUKE ZA OBNAVLJANJE OVLAŠĆENJA ZA KORMILARA Područje Predavanja Vježbe 1. Kormilarenje i drţanje straţe 2 2. Rukovanje i osiguranje raznih vrsta tereta 2 3. Sigurnosne mjere na moru i zaštita okoline 2 4. Odrţavanje broda,boje i priprema podloge za bojadisanje 2 Ukupno ĉasova: 8 D-50 PROGRAM OBUKE ZA OBNAVLJANJE OVLAŠĆENJA ZA ĈLANA PLOVIDBENE STRAŢE Područje Predavanja Vježbe 1. Navigacija i kormilarenje 1,5 89

225 2. Pravila izbjegavanja sudara na moru i drţanje straţe 1,5 3. Sigurnost na moru i zaštita okoline 2 Ukupno ĉasova: 5 D-51 PROGRAM OBUKE ZA OBNAVLJANJE OVLAŠĆENJA O OSPOSOBLJENOSTI ZA UPRAVITELJA MAŠINE NA BRODU SA BRODSKIM MAŠINSKIM KOMPLEKSOM POGONSKE SNAGE OD 3000 kw ILI JAĈIM I DRUGOG OFICIRA MAŠINE NA BRODU SA BRODSKIM MAŠINSKIM KOMPLEKSOM POGONSKE SNAGE OD 3000 kw ILI JAĈIM Područje Predavanja Vježbe 1. Pogon i odrţavanje pogona 15,0 2. Optimatizacija postrojenja 15,0 3. Elektrotehnika i automatizacija 15,0 4. Upravljanje postrojenjem i rukovoċenje posadom 5,0 Ukupno ĉasova: 50,0 D-52 PROGRAM OBUKE ZA OBNAVLJANJE OVLAŠĆENJA O OSPOSOBLJENOSTI ZA UPRAVITELJA MAŠINE NA BRODU SA BRODSKIM MAŠINSKIM KOMPLEKSOM POGONSKE SNAGE OD 750 kw DO 3000 kw I DRUGOG OFICIRA MAŠINE NA BRODU SA BRODSKIM MAŠINSKIM KOMPLEKSOM POGONSKE SNAGE OD 750 kw DO 3000 kw I OFICIRA PLOVIDBENE STRAŢE NA BRODU SA BRODSKIM MAŠINSKIM KOMPLEKSOM POGONSKE SNAGE OD 750 kw ILI JAĈIM Područje Predavanja Vježbe 1. Priprema pogona i drţanje straţe 10,0 2. Elektehnika i automatizacija 10,0 3. Upravljanje, organizacija i obuka posade na brodu 6,0 4. Sigurnost brodskog mašinskog kompleksa i zaštita okoline 10,0 Ukupno ĉasova: 36,0 D-53 PROGRAM OBUKE ZA OBNAVLJANJE OVLAŠĆENJA O OSPOSOBLJENOSTI ZA MAZAĈA Područje Predavanja Vježbe 1. Brodska postrojenja 90

226 1.1 Osnove rada brodskih motora 1.2 Vrste i princip rada brodskih motora sa unutrašnjim sagorijevanjem 1.3 Sistemi kod brodskih motora 1.4 Pripremanje za pogon, upućivanje i posluţivanje motora 3,0 0,5 1.5 Rukovanje i odrţavanje brodskih motora 1.6 Parni kotlovi vrste i podjele 1.7 Priprema kotla za pogon 1.8 Pripremanje napojne vode i odrţavanje kotla 1.9 Praćenje rada kotla u pogonu 2. Brodske pomoćne mašine i ureċaji 2.1 Brodke pumpe, kompresori i ventilatori 2.2 Kormilarski ureċaji 2,0 0,5 2.3 Separatori i filteri 2.4 Palubni ureċaji i mašine 2.5 Rashladni ureċaji 2.6 Destilacioni ureċaji 3. Drţanje straţe 3.5 Organizovanje straţe, prema vrsti pogona, tipu stanja postrojenja 3.6 Drţanje straţe, preuzimanje straţe 1,0 3.7 Obavljanje straţe 3.8 Predavanje straţe 5. Mjere sigurnosti i zaštita okoline 4.1 Spreĉavanje zagaċenja mora 4.2 Mjere opreza za zaštitu okoline, postupci kojima se spreĉava zagaċenje 1,0 0,5 4.3 Oprema za spreĉavanje zagaċenja 4.4 Brodski ureċaji i prihvatni ureċaji na kopnu 4.5 Liĉna sigurnost, oprema za liĉnu zaštitu 5. Elektronika, Automatika 1.1 Elektriĉna energija:struja, napon, frekvenca, strujni krug i elementi kruga 1.2 Izvori elektriĉne energije 1.3 Automatizacija na brodu;elementi automatike,upravljanje i odrţavanje 1,0 0,5 1.4 Odrţavanje,ispitivanje i otklanjanje kvarova 1.5 Mjere zaštite od elektriĉne struje 6.0 Odrţavanje i popravke 6.1 Materijali za gradnju broda,svojstva materijala,obrade i zaštite materijala 0,5 0,5 6.2 Alati i oprema za odrţavanje 6.3 Vrste pregleda 8,5 2,5 Ukupno ĉasova: 11,0 D-54 PROGRAM OBUKE ZA OBNAVLJANJE OVLAŠĆENJA O OSPOSOBLJENOSTI ZA ĈLANA PLOVIDBENE STRAŢE U MAŠINSKOM ODJELJENJU Područje Predavanja Vježbe 1. Brodska postrojenja 1.1 Osnove rada brodskih motora sa unutrašnjim sagorijevanjem 1.2 Konstruktivni dijelovi brodskih motora 1,0 0,5 1.2 Rukovanje i odrţavanje brodskih postrojenja 2. Mašinski sistemi 2.1 Brodski sistemi:goriva,ulja,vode,vazduha,sistem pare 1,0 91

227 2.2 Alarmni i komunikacioni sistem u mašinskom prostoru 2.3 Sistemi goriva, vazduha i izduvnih gasova 3. Parni kotlovi 3.1 Vrste i podjela parnih kotlova 3.2 Pripreme kotla za pogon 1,0 3.3 Praćenje rada kotla u pogonu 4. Drţanje straţe 4.1 Postupci drţanja straţe u mašinskom prostoru 0,5 4.2 Preuzimanje, obavljanje i predaja straţe 5. Mjere sigurnosti i zaštita okoline 5.1 Sigurnosne mjere i zaštita pri radu 5.2 Postupci u sluĉaju opasnosti 0,5 0,5 5.3 Mjere opreza i zaštita mora od zagaċenja 5.4 Protivpoţarna zaštita i oprema u mašinskom prostoru 4,0 1,0 Ukupno ĉasova: 5,0 D-55 PROGRAM OBUKE ZA OBNAVLJANJE OVLAŠĆENJA O OSPOSOBLJENOSTI ZA UPRAVITELJA MAŠINE NA BRODU U MAŠINSKOM ODJELJENJU POGONSKE SNAGE DO 750 KW I OFICIRA PLOVIDBENE STRAŢE NA BRODU U MAŠINSKOM ODJELJENJU POGONSKE SNAGE DO 750 kw Područje Predavanja Vježbe 1. Pogon i odrţavanje pogonskih ureċaja 7,0 2. Brodska elektrotehnika i automatizacija 5,0 3. Pomorski propisi 4,0 Ukupno ĉasova: 16,0 D-56 PROGRAM OBUKE ZA OBNAVLJANJE OVLAŠĆENJA O OSPOSOBLJENOSTI ZA OFICIRA ZA ELEKTROTEHNIKU Podruĉje Predavanja Vjeţbe 1. Brodske elekrĉne mašine 7-2. Brodska elektriĉna postrojenja 7-3. Brodska automatika 7-4. Brodska mjerenja 5-5. Elektronski navigacioni ureċaji 6-6. Informacione tehnologije u pomorstvu 4-7. Brodski mašinski kompleks 7-92

228 8. Pomorski propisi 2-9. Engleski jezik 5 - Ukupno: 50 - D-57 PROGRAM OBUKE ZA OBNAVLJANJE OVLAŠĆENJA O OSPOSOBLJENOSTI ZA ĈLANA POSADE ZA ELEKTROTEHNIKU Podruĉje Predavanja Vjeţbe 1. Osnovi elektrotehnike, elektronike i elektriĉnih mjerenja 5 2. Brodske elekriĉne mašine i postrojenja 5 3. Brodska automatika 4 4. Elektronski navigacioni ureċaji 1 5. Brodski mašinski kompleks 5 Ukupno: 20 D-58 PROGRAM OBUKE ZA OBNAVLJANJE OVLAŠĆENJA O OSPOSOBLJENOSTI ZA GMDSS RADIO-OPERATORA SA OPŠTIM OVLAŠĆENJEM Područje Predavanja Vježbe 1. UreĊaji u brodskoj stanici 3,0 2. Komunikacioni postupci 3,0 8,0 3. Odrţavanje radne sposobnosti brodskih ureċaja 2,0 4. Engleski jezik 2,0 7,0 10,0 15,0 Ukupno ĉasova: 25,0 D-59 PROGRAM OBUKE ZA OBNAVLJANJE OVLAŠĆENJA O OSPOSOBLJENOSTI ZA GMDSS RADIO-OPERATORA SA OGRANIĈENIM OVLAŠĆENJEM Područje Predavanja Vježbe 1. UreĊaji u brodskoj stanici 1,0 2. Komunikacioni postupci 1,0 4,0 3. Odrţavanje radne sposobnosti brodskih ureċaja 1,0 4. Engleski jezik 1,0 2,0 93

229 4,0 6,0 Ukupno ĉasova: 10,0 D-60 PROGRAM OBUKE ZA OBNAVLJANJE OVLAŠĆENJA O OSNOVNOJ SIGURNOSTI NA BRODU B 2 Predavanja Vjeţbe 1. Uvod - sigurnost preţivljavanja Sluĉajevi opasnosti Procjena Plovila za preţivljavanje Liĉna sredstva za preţivljavanje Preţivljavanje na moru Pomoć helihopterom Radio oprema za opasnost Ukupno: 7 Liĉna prva pomoć Predavanja Vjeţbe 1. Opšta pravila Mehanizmi i funkcije tijela Smještaj povrijeċenih PovrijeĊeni u nesvijesti Oţivljavanje Krvarenje Pomoć povrijeċenim u stanju šoka Opekotine, oparotine i nezgode prouzrokovane elektriĉnom strujom Spašavanje i prevoz povrijeċenih Ostalo Ukupno: 6.5 Protivpoţarna zaštita Predavanja Vjeţbe 1. Uvod-o poţarima na brodu Teorija gorenja Spreĉavanje poţara Otkrivanje poţara Ugra]eni sistemi za gašenje poţara

230 6. Razna protivpoţarna sredstva Brodska protivpoţarna oprema Naĉin gašenja poţara na brodu Vjeţbe protivpoţarne zaštite Ukupno: 8.5 Liĉna sigurnost i društvena odgovornost Predavanja Vjeţbe 1. Uvod Opšti aspekti meċuljudskih odnosa MeĊuljudski odnosi na brodu Sporazumijevanje Društvena i radna sredina Uvjeţbavanje B2 + Liĉna prva pomoć + Protiv poţarna zaštita + Liĉna sigurnost i društvena odgovornost Ukupno: 4 UKUPNO ĈASOVA : Ukupno: 26 D-61 PROGRAM OBUKE ZA OBNAVLJANJE OVLAŠĆENJA ZA PRUŢANJE PRVE MEDICINSKE POMOĆI NA BRODU Podruĉje Predavanja Vjeţbe 1. Neposredno djelovanje Sredstva prve pomoći Struktura i funkcija tijela Opasnosti od trovanja na brodu Ispitivanje bolesnika Povreda kiĉme Opekotine, oparotine i uticaj hladnoće i vrućine Lomovi, išĉašenja kostiju, povrede mišića Medicinska njega o spašenim, ukljuĉujući oštećenja, hipotermije i smrzotine Radio-medicinski savjet Farmakologija Sterilizacija Srĉani udar, utopljenje i gušenje Ukupno: 10 95

231 D-62 PROGRAM OBUKE ZA OBNAVLJANJE OVLAŠĆENJA O POSTUPCIMA U SLUĈAJU OPASNOSTI ZA BEZBJEDNOST I PODIZANJE SVIJESTI O BEZBJEDNOSTI NA BRODU Predavanja Vjeţbe 1. Uvod Politika bezbijednosti u pomorstvu Odgovornost u pogledu bezbijednosti Otkrivanje prijetnji, prepoznavanje i postupci Bezbjednosni postupci na brodu Spremnost u sluĉajima nuţde uvjeţbavanja i vjeţbe 0.5 Ukupno ĉasova: 2.5 D-63 PROGRAM OBUKE ZA OBNAVLJANJE OVLAŠĆENJA O OSPOSOBLJENOSTI ZA UPRAVLJANJE GAŠENJEM POŢARA Predavanja Vjeţbe 1. Uvod i pravila sigurnosti Teorije gorenja Nadzor poţara na brodovima Organizacija protivpoţarne zaštite na brodu IzvoĊenje vjeţbe protivpoţarne zaštite Postupci gašenja poţara Opasnosti za vrijeme gašenje poţara Liĉna protivpoţarna zaštita Istraţivanje nastanka poţara Završne odredbe Ukupno: 14 D-64 PROGRAM OBUKE ZA OBNAVLJANJE OVLAŠĆENA O OSPOSOBLJENOSTI ZA VOĐENJE MEDICINSKE BRIGE NA BRODU Predavanja Vjeţbe 1. Prva pomoć Njega o unesrećenima Njega Bolesti Zloupotreba alkohola i droge

232 6. Njega zuba Ginekologija, trudnoća i poroċaj Medicinska njega o spašenim ukljuĉujući oštećenje, hipotermije i smrzavanje Smrt na moru Pomoć od strane trećih osoba Provjera okoline na brodu Spreĉavanje bolesti Propisi i voċenje bilješke Ljekovi i medicinska oprema Hiruška oprema, instrumenti i potrepštine Ukupno: 18.5 D-65 PROGRAM OBUKE ZA OBNAVLJANJE OVLAŠĆENJA O OSPOSOBLJENOSTI ZA RAD NA TANKERIMA ZA PREVOZ NAFTE I HEMIKALIJA Predavanja Vjeţbe 1. Uvod Svojstva tereta Otrovnost i ostale opasnosti Nadzor nad opasnosti Sigurnosna oprema i zaštita lica Spreĉavanje zagaċenja Postupci u sluĉaju opasnosti Oprema za rukovanje teretom Operacija s teretom 5.0 Ukupno ĉasova: 28 D-66 PROGRAM OBUKE ZA OBNAVLJANJE OVLAŠĆENJA O NAPREDNOJ OSPOSOBLJENOSTI ZA RAD NA TANKERIMA ZA PREVOZ NAFTE Predavanja Vjeţbe 1. Uvod Osnove svojstva nafte i opasnosti Sigurnost Zaštita od zagaċenja Konstrukcija i oprema tankera za prevoz nafte Rad na tankerima za prevoz nafte Pumpe za teret i balast Postupci u sluĉaju opasnosti Sistem inertnog gasa Pranje tankova sirovom naftom Upravljanje rizikom na tankerima Planiranje postupka u sluĉaju opasnosti Pitanja i diskusije

233 Ukupno: 23 D-67 PROGRAM OBUKE ZA OBNAVLJANJE OVLAŠĆENJA O NAPREDNOJ OSPOSOBLJENOSTI ZA RAD NA TANKERIMA ZA PREVOZ HEMIKALIJA Podruĉje Predavanja Vjeţbe 1. Uvod Osnove hemije i fizike Opasnost od hemikalija Pravila i propisi Nacrt broda i sadrţaj tereta Sistem za rukovanje teretom Sigurnost i spreĉavanje zagaċivanja Rukovanje teretom i postupci sa balastom Poslovi ĉišćenja tankova Veza brod (terminal) kopno Postupci u sluĉaju opasnosti Pitanja i rasprava 0.5 Ukupno: 25 D-68 PROGRAM OBUKE ZA OBNAVLJANJE OVLAŠĆENJA O OSPOSOBLJENOSTI ZA RAD NA TANKERIMA ZA PREVOZ TEĈNOG GASA Podruĉje Predavanja Vjeţbe 1. Uvod Svojstva tereta Otrovnost i ostale opasnosti Nadzor nad opasnosti Sigurnosna oprema i zaštita lica Spreĉavanje zagaċenja Postupci u sluĉaju opasnosti Oprema za rukovanje teretom Operacija sa teretom 5.0 Ukupno: 28 D-69 PROGRAM OBUKE ZA OBNAVLJANJE OVLAŠĆENJA O NAPREDNOJ OSPOSOBLJENOSTI ZA PREVOZ TEĈNOG GASA Predavanja Vjeţbe 1. Uvod Hemiske i fiziĉke karakterisitke gasova Opasnosti na gas tankerima Propisi Konstrukcija gas tankera i opreme za teret Sistem za rukovanje teretom Sigurnost na gas tankerima Operacija i rukovanje teretom

234 9. Veza brod/kopno terminal 2.5 Ukupno: 27 D-70 PROGRAM OBUKE ZA OBNAVLJANJE OVLAŠĆENJA O OSPOSOBLJENOSTI ZA RUKOVANJE ĈAMCEM ZA SPASAVANJE I SPASILAĈKIM ĈAMCEM, OSIM BRZOG SPASILAĈKOG ĈAMCA I OVLAŠĆENJE ZA RUKOVANJE BRZIM SPASILAĈKIM ĈAMCIMA Predavanja Vjeţbe 1. Uvod Opasnosti na brodu Pravila preţivljavanja Korišćenje opreme Spašavanje helikopterom Plovila za preţivljavanje Sohe i sredstva za spašavanje Pogon i oprema ĉamaca za spašavanje Napuštanje broda Oprema za signalizaciju i pirotehniĉka sredstva Postupci u plovilima za preţivljavanje Prva pomoć Uvjeţbavanje spuštanja i podizanja ĉamca Korišćenje i rukovanje plovilima u nevrijeme Radio oprema Uvjeţbavanje spuštanja splavova Praktiĉne vjeţbe i procjene Ukupno: 14.5 D-71 PROGRAM OBUKE ZA OBNAVLJANJE OVLAŠĆENJA O OSPOSOBLJENOSTI ZA RAD SA OPASNIM TERETIMA Podruĉje Predavanja Vjeţbe 1. Uvod Klasifikacije opasnih materija Konvencije, propisi i preporuke Obiljeţivanje Sigurnost osoblja Klasa 1-eksplozivi Klasa 2-gasovi Klasa 3-zapaljive teĉnosti Klasa 4-zapaljive ĉvrste materije Klasa 5-Oksidirajuće materije i organski peroksidi Klasa 6-otrovne infektivne materije Klasa 7-radioaktivne materije Klasa 8-korozivne materije Klasa 9-razne opasne materije i predmeti Mjere predstroţnosti i postupci u sluĉaju opasnosti Medicinska prva pomoć

235 Ukupno: 25.5 D-72 PROGRAM OBUKE ZA OBNAVLJANJE OVLAŠĆENJA O MJERAMA SIGURNOSTI NA PUTNIĈKIM BRODOVIMA Upravljanje grupama ljudi u vanrednim situacijama na putničkim brodovima Podruĉje Predavanja Vjeţbe 1. Uvod u STCW ' Upravljanje grupama ljudi Poznavanje svojstva broda Mjere sigurnosti za osoblje koje pruţa direktne usluge putnicima Procjene i zakljuĉak Ukupno ĉasova: 5 Sporazumijevanje u vanrednim situacijama i korišćenje ličnih sredstava za spašavanje na putničkim brodovima Predavanja Vjeţbe 1. Uvod u STCW ' Upravljanje grupama ljudi Poznavanje svojstva broda Mjere sigurnosti za osoblje koje pruţa direktne usluge putnicima Procjene i zakljuĉak Ukupno ĉasova: 5 Sigurnost putnika i cjelovitosti trupa na putničkim brodovima Predavanja Vjeţbe 1. Uvod u STCW ' Postupci ukrcaja i iskrcaja putnika Proraĉun stabilnosti, trima i naprezanja brodske konstrukcije Otvaranje, zatvaranje i uĉvršćivanje otvora na trupu Ukupno: 3.5 Upravljanje ponašanjem ljudi u vanrednim situacijama 100

236 Predavanja Vjeţbe 1. Nacrt i svojstva broda, planovi za nuţdu, postupci i vjeţbe Korišćenje sredstava Nadzor nad ponašanjem u sluĉaju opasnosti Ljudsko ponašanje i radnje Uspostavljanje i odrţavanje uspješne komunikacije Mjere sigurnosti putnika Praktiĉne vjeţbe Ukupno: 4.0 D-73 PROGRAM OBUKE ZA OBNAVLJANJE OVLAŠCENJA O OSPOSOBLJENOSTI ZA OFICIRA ODGOVORNOG ZA BEZBJEDNOST BRODA Podruĉje Predavanja Vjeţbe 1. Uvod Politika bezbjednosti u pomorstvu Odgovornost u pogledu bezbjednosti Procjene bezbjednosti broda Bezbjednosna oprema Plan bezbjednosti broda Otkrivanje prijetnji, prepoznavanje i postupci Bezbjednosni postupci na brodu Spremnost u sluĉaju nuţde, uvjeţbavanja i vjeţbe Bilješke u pogledu bezbjednosti Bezbjednosna obuka 0.25 Ukupno: 6 D- 74 PROGRAM OBUKE ZA POMORCE KOJIMA SU DODIJELJENE BEZBJEDNOSNE DUŢNOSTI Podruĉje Predavanja Vjeţbe 1. Uvod Politika bezbijednosti u pomorstvu Odgovornost u pogledu bezbijednosti Procjena bezbijednosti broda Bezbijednosna oprema Otkrivanje, prepoznavanje i postupci Bezbjednosni postupci na brodu Spremnost u sluĉaju nuţde, uvjeţbavanje i vjeţbe Bilješke u pogledu bezbijednosti 0.25 Ukupno ĉasova:

237 D-75 POSEBNA OBUKA ZA ĈLANOVE ISPITNE KOMISIJE Područje Predavanja Vježbe 1. MeĊunarodne obaveze Crne Gore prema IMO-u 0, MeĊunarodni pravni instrumenti 0, MeĊunarodna STCW Konvencija 0, Rezolucije STCW Konvencije 0, Radio-dnevnik MeĊunarodne unije za telekomunikacije 0, SOLAS Konvencija 0, Rezolucije IMO Skupštine 0, IBC i IGC Pravilnik 0, ILO konvencija br. 53 0,25 2. Zahtjevi za sticanje ovlašćenja o osposobljenosti 0, Zahtjevi STCW Konvencije 2,0 1, Ovlašćenja izvan STCW Konvencije 0,75 3,0 1,0 3. Organizacija pismenih ispita 1,5 2, Metodologija ispitivanja 1,0 2, Kvalitet ispita 1,0 2, Subjektivni ispiti 0,5 0, Objektivni ispiti 0,5 0, Ispiti nadopunjavanja 0,5 0, Nadzor nad ispitima 0, Publikacije i oprema za organizaciju ispita 1, Usmena uputstva 0,5 7,0 8,0 4. Ocjenjivanje pismenih ispita 0, Ocjenjivanje usmenih ispita 0,50 1,0 5. Usmeni i praktiĉni ispiti 1,0 1,0 1,0 1,0 6. Odrţavanje standarda kvaliteta 0, Pregled ispitnih materijala 1,0 2, Greške 0, Ţalbe 0,5 0, Priznanje ovlašćenja o osposobljenosti 0,5 0, OslobaĊanja, izuzeća i ekvivalentnosti ovlašćenja 0,5 1, Obnavljanje ovlašćenja 0,5 4,0 4,0 7. VoĊenje spisa 0,5 1, Izdavanje i zamjenjivanje ovlašćenja 0, SprovoĊenje standarda kvaliteta 0,25 3,0 102

238 1,0 1,0 20,0 15,0 Ukupno ĉasova: 35,0 D-76 POSEBNA OBUKA ZA INSTRUKTORE PRAKTIĈNE OBUKE Područje Predavanja Vježbe 1. Razumijevanje i opisivanje STCW zahtjeva kurseva za sticanje osposobljenosti (kursevi koji se odnose na osposboljavanje) Opisivanje zahtjeva STCW Konvencije za kurseve koji se odnose na osposobljavanje 2. Efikasno planiranje okruţenja za uĉenje Planiranje procesa uĉenja 2.2. Pokazivanje posjedovanja znanja o faktorima koji utiĉu na uĉenje posjetica kursa 3. Efikasno korišćenje nastavnih metoda predavanja Prikazivanje opsega metoda predavaĉa koji odgovaraju potrebama obuke pomoraca slušalaca 4. Korišćenje odgovarajućih sredstava za obuku Prikazivanje opsega predavaĉkih pomagala sredstava 4.2. Izabiranje odgovarajućih predavaĉkih sredstava 5. Stvaranje znaĉajnog plana lekcija Identifikovanje autputa za lekciju 5.2 Prepoznavanje faktora koje treba uzeti u obzir pri planiranju lekcije 6. Procjena predavanja i uĉenja Analiziranje upotrebe evaluacije 6.2. Identifikacija mjerenja performansi 6.3. Izabiranje odgovarajuće metode evaluacije 6.4. Identifikovanje potreba za menadţmentom kvaliteta 7. Izrada kurseva za studiranje uĉenje Identifikacija faktora koje treba uzeti u obzir prilikom stvaranja programa studiranja - uĉenja 7.2. Završi i predaj novi kurs studiranja - uĉenja Ukupno ĉasova: D-77 PROGRAM OBUKE ZA OBNAVLJANJE OVLAŠĆENJA O OSPOSOBLJENOSTI ZA ZAPOVJEDNIKA BRODA DO 100 BT U MALOJ OBALNOJ PLOVIDBI Područje Predavanja Vježbe 1. Navigacija 4,0 2,0 2. Pomorska meteorologija 2,0 3. Izbjegavanje sudara na moru, signalizacija i komunikacija 2,0 4. Pomorstvo (Manevrisanje) 2,0 103

239 5. Pomorstvo (Poznavanje broda) 2,0 6. Pomorstvo (Rukovanje brodom i teretom) 2,0 7. Sigurnost na moru, mjere zaštite i postupci u sluĉaju nuţde i u vanrednim okolnostima 4,0 8. Pomorsko pravo i brodsko poslovanje 2,0 9. Engleski jezik 2,0 3, Ukupno ĉasova: 28 D-78 PROGRAM OBUKE ZA OBNAVLJANJE OVLAŠĆENJA O OSPOSOBLJENOSTI ZA ZAPOVJEDNIKA BRODA DO 200 BT U UNUTRAŠNJIM MORSKIM VODAMA I TERITORIJALNOM MORU CRNE GORE Područje Predavanja Vježbe 1. Terestriĉka navigacija 5,0 3,0 2. Meteorologija 2,0 0,0 3. Manevrisanje i izbjegavanje sudara na moru 4,0 0,0 4. Sigurnost na moru 6,0 0,0 5. Rad porivnih i pomoćnih strojeva na malim brodovima 1,0 0,0 6. Rukovanje brodom i teretom 4,0 0,0 7. Engleski jezik 3, Osnove pomorskog upravnog prava 3, Ukupno ĉasova: 34,00 D-79 PROGRAM OBUKE ZA OBNAVLJANJE OVLAŠĆENJA O OSPOSOBLJENOSTI ZA VODITELJA JAHTE DO 500 BT Područje Predavanja Vjeţbe 1. POMORSKA PLOVIDBA 14,0 22,0 2. KONSTRUKCIJA I STABILNOST BRODA 6,0 5,0 3. MANEVRISANJE BRODOM I IZBJEGAVANJU SUDARA NA MORU 8,0 9,0 4. SIGURNOST NA MORU (USMENO I PRAKTIĈNO) 7,0 5,0 104

240 Područje Predavanja Vjeţbe 5. METEOROLOGIJA 4,0 2,0 6. POMORSKO PRAVO 4,0 2,0 7 ENGLESKI JEZIK (USMENO I PISMENO) 4,0 5,0 UKUPNO UKUPNO (PREDAVANJA + VJEŽBE) 97 D-80 PROGRAM OBUKE ZA OBNAVLJANJE OVLAŠĆENJA O OSPOSOBLJENOSTI ZA VODITELJA JAHTE DO 100 BT I PROGRAM OBUKE ZA OBNAVLJANJE OVLAŠĆENJA O OSPOSOBLJENOSTI ZA VODITELJA JAHTE DO 200 BT Područje Predavanja Vježbe 1. Navigacija 3,0 2,0 2.. Manevrisanje brodom 2.0 0,0 3. Poznavanje broda i brodskog postrojenja 3.0 0,0 4. Sigurnost na moru 4.0 0,0 5. Pomorska meteorologija i okeanografija 2.0 0,0 6. Pomorsko pravo 2.0 0,0 7. Engleski jezik UKUPNO: Ukupno ĉasova: D-81 PROGRAM OBUKE ZA OBNAVLJANJE OVLAŠĆENJA O OSPOSOBLJENOSTI ZA MORNARA MOTORISTU Područje Predavanja Vježbe 1. Navigacija 3,0 2,0 2. Manevrisanje 3,0 0,0 3.Poznavanje broda i brodskog postrojenja 4.0 0,0 4. Sigurnost na moru 4.0 0,0 UKUPNO:

241 1164. Na osnovu člana 18, a u vezi sa članom 16 Zakona o zaštiti stanovništva od zaraznih bolesti ( Službeni list RCG, broj 32/05 i Službeni list CG, br. 14/10 i 30/12) na predlog Instituta za javno zdravlje, Ministarstvo zdravlja donijelo je PROGRAM OBAVEZNIH IMUNIZACIJA STANOVNIŠTVA PROTIV ODREĐENIH ZARAZNIH BOLESTI NA TERITORIJI CRNE GORE ZA GODINU I. OPŠTI DIO U godini sprovodi se: 1. obavezna imunizacija lica određenog uzrasta protiv sljedećih zaraznih bolesti: - tuberkuloze, - dječije paralize, - difterije, - tetanusa, - velikog kašlja, - malih boginja, - epidemijskih zaušaka, - crvenke, - virusnog hepatitisa "B", i - hemofilusa influence tip b - imunizacija lica po epidemiološkim i kliničkim indikacijama protiv: - virusnog hepatitisa "B", - trbušnog tifusa, - bjesnila, - tetanusa, - gripa, - žute groznice, - kolere, - difterije, - oboljenja izazvanih hemofilusom influence tipa b, - meningokoknog meningitisa, - oboljenja izazvanih streptokokusom pneumonije (pneumokokom), - virusnog hepatitisa "A", - drugih zaraznih bolesti. II. OBAVEZNA IMUNIZACIJA LICA ODREĐENOG UZRASTA 1. Imunizacija protiv tuberkuloze Imunizacija protiv tuberkuloze sprovodi se vakcinisanjem BCG vakcinom. Vakcinisanjem se obuhvataju: a) djeca u prvoj godini života. Vakcinisanje djece rođene u porodilištu sprovodi se prilikom otpuštanja iz porodilišta, a djece rođene van porodilišta, do navršenog drugog mjeseca života. Djeca koja nijesu vakcinisana u porodilištu, odnosno do

242 navršenog drugog mjeseca života, moraju se vakcinisati do kraja prve godine života. Vakcinisanje se obavlja bez prethodnog tuberkulinskog testiranja. b) Ako se iz bilo kog razloga vakcinacija ne sprovede u utvrđenom roku, dijete će se vakcinisati u periodu od navršenih 12 mjeseci života do navršenih pet godina života uz prethodno sprovedeno tuberkulinsko testiranje (PPD test). BCG vakcina daje se intradermalno u predjelu donjeg dijela deltoidnog mišića, na spoju spoljne i zadnje strane lijeve nadlaktice. Djeca uzrasta do 12 mjeseci života (novorođenčad i odojčad) dobijaju BCG vakcinu u dozi od 0,05 ml, a ostali obveznici u dozi od 0,1 ml suspenzije. Dokaz da je dijete uspješno vakcinisano je ožiljak na mjestu vakcinacije prečnika najmanje 3 mm. Veličina ožiljka kontroliše se četiri do šest mjeseci poslije vakcinacije. Djeca koja nemaju ožiljak, ili je ožiljak manji od 3 mm, treba ponovo da se vakcinišu do navršene prve godine života. PPD (tuberkulinski) test izvodi se Mantoux-ovom metodom na prednjoj (volarnoj) strani lijeve podlaktice na spoju srednje i gornje trećine, tako što se intradermalno ubrizga 0,1 ml tuberkulinskog preparata (PPD). Reakcija se očitava u periodu od 72 do 96 časova nakon sprovedenog testa, pri čemu se plastičnim providnim lenjirom koji ima podioke u mm mjeri samo prečnik (promjer) infiltrata odnosno induracije a ne promjer crvenila (eritema). Ako je promjer induracije šest ili više mm reakcija se smatra pozitivnom. Vakcinišu se samo lica kod kojih se test smatra negativnim (promjer induracije manji od 6 mm). 2. Imunizacija protiv dječije paralize Imunizacija protiv dječije paralize sprovodi se vakcinisanjem i revakcinisanjem. Primoimunizacija protiv dječije paralize sprovodi se vakcinom od inaktiviranih (mrtvih) uzročnika (IPV), ili u slučaju epidemioloških indikacija na preporuku Instituta za javno zdravlje Crne Gore (u daljem tekstu: Institut) živom oralnom tritipnom polio vakcinom (OPV) ili izuzetno, na preporuku Svjetske zdravstvene organizacije (SZO), dvotipnom ili monotipnom oralnom polio vakcinom. IPV vakcina se daje u formi kombinovane petovalentne vakcine (DTaP-IPV-Hib) ili u slučaju postojanja kontraindikacija na DTaP i/ili Hib komponente kombinovane petovalente vakcine formi pojedinačne vakcine (IPV). Vakcinacija sa DTaP-IPV-Hib ili IPV sprovodi se sa tri doze u razmacima koji ne smiju biti kraći od četiri nedjelje. Ukoliko postoji indikacija za sprovođenje vakcinacije sa OPV, ona se sprovodi sa tri doze, ukapavanjem dvije kapi vakcine u usta, u razmacima koji ne smiju biti kraći od šest nedjelja, osim u slučaju utvrđene epidemiološke indikacije kada se smije dati u razmaku od mjesec dana. Revakcinisanje protiv dječije paralize sprovodi se davanjem jedne doze žive oralne tritipne vakcine (OPV), osim u slučajevima imunodeficijencije kada se daje IPV. Vakcinisanjem se obuhvataju: a) djeca od navršena dva mjeseca života do navršenih šest mjeseci života, a najkasnije do navršenih dvanaest mjeseci života, i b) djeca od navršenih dvanaest mjeseci života do navršenih 14 godina života, ako ranije nijesu vakcinisana ili ako nema dokaza o izvršenoj vakcinaciji.

243 Revakcinisanjem se obuhvataju: a) djeca u drugoj godini života, koja su potpuno vakcinisana sa tri doze DTaP-IPV- Hib, IPV ili OPV vakcine. Ovu djecu treba revakcinisati po isteku jedne godine, od dana završenog vakcinisanja, b) djeca pri upisu u prvi razred osnovne škole, koja su ranije potpuno vakcinisana i revakcinisana; c) djeca u završnom razredu osnovne škole, koja su ranije potpuno vakcinisana i revakcinisana, i d) djeca rođena poslije 1. januara godine, koja su potpuno vakcinisana u toku godine. Revakcinisanje ove djece vrši se po isteku jedne godine od dana završenog potpunog vakcinisanja, a najranije po isteku šest mjeseci, u slučaju potrebe. Dodatne aktivnosti u okviru Programa eradikacije dječije paralize sprovodiće se na osnovu Odluke organa državne uprave nadležnog za poslove zdravlja zasnovanih na preporukama SZO, odnosno preporukama Instituta i Nacionalnog koordinacionog komiteta za eradikaciju dječije paralize. Na osnovu Naredbe organa državne uprave nadležnog za poslove zdravlja br /2013 od 26.septembra 2013.godine, provjera imunizacionog statusa će se sprovesti kod sve djece uzrasta do 19 godine života, odnosno do završnog razreda srednje škole, kao i posljedična vakcinacija/revakcinacija sa jednom ili više doza kod lica koja nijesu primila odgovarajući broj doza polio vakcine za svoj uzrast. 3. Imunizacija protiv difterije, tetanusa i velikog kašlja Imunizacija protiv difterije tetanusa i velikog kašlja sprovodi se vakcinisanjem i revakcinisanjem vakcinom koja sadrži komponente protiv difterije, tetanusa i velikog kašlja. Vakcinisanjem se obuhvataju: a) djeca od navršena dva mjeseca života do navršenih šest mjeseci života, a najkasnije do navršenih 12 mjeseci života, i b) djeca od navršenih 12 mjeseci života do navršenih pet godina života, ako ranije nijesu vakcinisana ili nijesu potpuno vakcinisana ili ako nema dokaza o izvršenoj vakcinaciji. Vakcinisanje se sprovodi davanjem tri doze kombinovane petovalente vakcine koja sadrži komponente protiv difterije, tetanusa, velikog kašlja -acelularna forma, poliainaktivirana forma i hemofilusa influence b (DTaP-IPV-Hib) ili u slučaju kontraindikacija na IPV i/ili Hib komponente kombinovane petovalente vakcine, sa DTaP vakcinom. U slučaju nedostatka vakcina sa acelularnom komponentom pertusisa, vakcinacija se može sprovesti i sa DTP vakcinom koja sadrži inaktiviranu cjeloćelijsku pertusis komonentu. Vakcina se daje intramuskularno u deltoidni mišić ili antero-lateralni dio natkoljenice (bedra) u zavisnosti od uzrasta djeteta. Razmak između doza ne smije biti kraći od jednog niti duži od tri mjeseca, a najviše do pet mjeseci. Izuzetno, ako je razmak između doza veći od pet mjeseci, imunizaciju nastaviti bez ponavljanja doza vakcine. Revakcinisanjem se obuhvataju: a) djeca u drugoj godini života koja su potpuno vakcinisana sa tri doze DTaP-IPV- Hib ili DTaP ili DTP vakcine. Ovu djecu treba revakcinisati po isteku jedne godine od dana završenog vakcinisanja, a najranije po isteku šest mjeseci, u slučaju potrebe, i

244 b) djeca rođena poslije 1. januara godine, koja su prvi put potpuno vakcinisana u toku godine, i to po isteku jedne godine od dana završenog vakcinisanja, a najranije po isteku šest mjeseci u slučaju potrebe. Revakcinisanje se sprovodi davanjem jedne doze DTaP vakcine ili u slučaju njenog nedostatka sa DTP vakcinom. 4. Imunizacija protiv difterije i tetanusa Imunizacija protiv difterije i tetanusa sprovodi se vakcinisanjem i revakcinisanjem kombinovanom vakcinom protiv difterije i tetanusa (u daljem tekstu: DT vakcinom) i kombinovanom vakcinom protiv difterije i tetanusa za odrasle (u daljem tekstu: dt vakcinom). Vakcinisanje obuhvata: a) djecu od navršenih pet godina života do navršenih 18 godina života, ako ranije nijesu vakcinisana, ili nijesu potpuno vakcinisana, ili ako nema dokaza o izvršenoj vakcinaciji, i b) djecu od navršena dva mjeseca života do navršenih pet godina života, sa kontraindikacijom na pertusis komponentu DTaP-IPV-Hib ili DTaP ili DTP vakcine. Vakcinisanje djece od navršenih pet godina života do navršenih sedam godina života sprovodi se davanjem dvije doze DT vakcine u razmaku od jednog do tri mjeseca, a vakcinisanje djece poslije navršenih sedam do navršenih 18 godina života sprovodi se davanjem dvije doze dt vakcine u razmaku od jednog do tri mjeseca. Djeca sa kontraindikacijom na pertusis komponentu od dva mjeseca života do 12 mjeseci života, vakcinišu se sa tri doze DT vakcine, a od 12 mjeseci do pete godine života vakcinišu se sa dvije doze DT vakcine u razmaku od jednog do tri mjeseca. Revakcinisanje DT vakcinom obuhvata: a) djecu pri upisu u prvi razred osnovne škole do navršenih sedam godina života, koja su ranije uredno vakcinisana i revakcinisana sa vakcinama koje sadrže komponentu difterije i tetanusa (DTP, DTaP, DTaP-IPV-Hib ili dr. vakcinom), i b) djecu od navršenih pet do navršenih sedam godina života koja su prvi put potpuno vakcinisana u toku godine, DT vakcinom i to po isteku jedne godine od dana završenog vakcinisanja. Revakcinisanje dt vakcinom obuhvata: a) djecu u završnom razredu osnovne škole, koja su ranije uredno vakcinisana i revakcinisana sa vakcinama koje sadrže komponentu difterije i tetanusa (DTP, DTaP, DT, dt ili dr. vakcinom), b) učenike u završnom razredu srednje škole, koja su ranije potpuno vakcinisana i revakcinisana protiv tetanusa sa DTP, DTaP, DTaP-IPV-Hib, DT, dt ili nekom dr. vakcinom koja sadrži komponentu tetanusa, i c) djecu od navršenih sedam godina života do navršenih 18 godina života koja su prvi put potpuno vakcinisana u toku godine, dt vakcinom i to po isteku jedne godine od dana završenog vakcinisanja. Revakcinisanjem protiv difterije i tetanusa sprovodi se davanjem jedne doze DT ili dt vakcine. Vakcina protiv difterije i tetanusa aplikuje se intramuskularno u deltoidni mišić. 5. Imunizacija protiv malih boginja, zaušaka i crvenke

245 Imunizacija protiv malih boginja, zaušaka i crvenke sprovodi se vakcinisanjem i revakcinisanjem kombinovanom živom atenuiranom vakcinom protiv malih boginja, zaušaka i crvenke (u daljem tekstu: MMR vakcinom). Vakcinisanjem se obuhvataju: a) djeca od navršenih 12 mjeseci života, a najkasnije do navršenih 15 mjeseci života, i b) djecu od navršenih 15 mjeseci života do navršenih 14 godina života koja iz bilo kojih razloga, osim trajnih kontraindikacija, nijesu ranije vakcinisana. Vakcinacija protiv malih boginja (MMR vakcinom) može se započeti kod djece uzrasta od navršenih šest mjeseci života do 12 mjeseci života ukoliko teritorijalno nadležna epidemiološka služba utvrdi postojanje epidemiološke indikacije za vakcinaciju. Ponovna vakcinacija ove djece sprovodi se jednom dozom vakcine u uzrastu od navršenih 15 mjeseci života do 24 mjeseca života. Vakcinisanje se sprovodi supkutanim davanjem jedne doze MMR vakcine. Revakcinisanjem se obuhvataju, djeca prilikom upisa u prvi razred osnovne škole. Ukoliko se iz bilo kog razloga (osim trajnih kontraindikacija) revakcinacija nije sprovela prilikom upisa u prvi razred osnovne škole ili tokom prvog razreda osnovne škole, dijete će se revakcinisati (dobiti drugu dozu MMR vakcine), prvom sledećom prilikom ili u šestom razredu osnovne škole, odnosno u uzrastu od 11 do 13 godina. Ukoliko je vakcinacija sprovedena prvi put u uzrastu do 14 godine života, revakcinacija (druga doza vakcine) se može dati već poslije mjesec dana od prve doze. Revakcinisanje se sprovodi davanjem jedne doze MMR vakcine. MMR vakcina se daje duboko supkutano ili intramuskularno u deltoidni mišić. Dodatne aktivnosti u okviru programa eliminacije malih boginja i kongenitalne rubele sprovodiće se na osnovu odluka organa državne uprave nadležnog za poslove zdravlja, na osnovu preporuka Svjetske zdravstvene organizacije odnosno Instituta i Nacionalnog koordinacionog komiteta za eliminaciju malih boginja, rubele i prevenciju kongenitalne rubele. Na osnovu Naredbe organa državne uprave nadležnog za poslove zdravlja br /2013 od 26. septembra 2013.godine, provjera imunizacionog statusa će se sprovesti kod sve djece uzrasta do 19 godina života odnosno do završnog razreda srednje škole, kao i posljedična vakcinacija sa jednom ili dvije doze u razmaku od najmanje mjesec dana kod lica koja nijesu primila odgovarajući broj doza MMR vakcine za svoj uzrast. 6. Imunizacija protiv virusnog hepatitisa B Imunizacija protiv virusnog hepatitisa B sprovodi se pojedinačnom vakcinom protiv hepatitisa B proizvedenom metodom genetskog inženjeringa, koja se, u slučaju potrebe, može dati već u uzrastu novorođenčeta tj. neposredno nakon rođenja. Vakcinisanjem se obuhvataju: a) djeca od navršena dva mjeseca života do navršenih 12 mjeseci života, b) djecu od navršenih 12 mjeseci do navršenih pet godina života, ako ranije nijesu vakcinisana ili nijesu potpuno vakcinisana ili ako nema dokaza o izvršenoj vakcinaciji, c) novorođenčad HBsAg pozitivnih majki unutar dva do 12 časova, a najkasnije 24 časa po rođenju.

246 Vakcinisanje djece od navršena dva mjeseca života do navršenih 12 mjeseci života odnosno do navršenih pet godina života sprovodi se davanjem tri doze vakcine protiv virusnog hepatitisa B. Prva doza vakcine se može dati istovremeno sa prvom dozom DTaP-IPV-Hib vakcine ili se može dati sa navršena tri mjeseca nezavisno od DTaP-IPV-Hib vakcine. Druga doza vakcine se daje u razmaku koji ne smije biti kraći od jednog mjeseca od date prve doze. Treća doza vakcine daje se najranije šest mjeseci od davanja prve doze vakcine. Vakcinisanje novorođenčadi HBsAg pozitivnih majki sprovodi se davanjem četiri doze vakcine protiv hepatitisa B. Prva doza daje se u porodilištu unutar dva do 24 časa po rođenju. Druga doza daje se nakon mjesec dana od prve doze, treća doza nakon mjesec dana od druge doze, a četvrta doza kada dijete napuni 12 mjeseci života. Istovremeno sa prvom dozom vakcine, najdjelotvornije unutar 12 sati od momenta porođaja, novorođenče dobija intramuskularno hepatitis B imunoglobulin u količini koju preporučuje proizvođač. Vakcina protiv virusnog hepatitisa B aplikuje se isključivo intramuskularno, i to: a) kod veće djece i odraslih lica u deltoidni mišić, i b) kod novorođenčadi i male djece preporučuje se u antero-lateralni dio natkoljenice (bedra). Novorođenčad i odojčad dobijaju pedijatrijsku dozu vakcine (0,5 ml). Vakcina se može aplikovati istovremeno ili u bilo kom razmaku sa svim ostalim vakcinama iz Programa obaveznih imunizacija, kao i sa imunoglobulinima. 7. Imunizacija protiv hemofilusa influence tip b Vakcinacija protiv oboljenja izazvanih Haemophylus-om influenzae tipa b sprovodi se konjugovanom Hib vakcinom u formi kombinovane petovalente vakcine koja sadrži komponente protiv difterije, tetanusa, velikog kašlja-acelularna forma, polia-inaktivirana forma i hemofilusa influence b (DTaP-IPV-Hib vakcinom) ili u slučaju kontraindikacija na IPV i/ili DTaP komponente kombinovane petovalente vakcine sa pojedinačnom konjugovanom Hib vakcinom. Vakcinisanjem se obuhvataju: a) djeca od navršena dva mjeseca života do navršenih šest mjeseci života, a najkasnije do navršenih 12 mjeseci života, i b) djeca od navršenih 12 mjeseci života do navršenih pet godina života, ako ranije nijesu vakcinisana, ili nijesu potpuno vakcinisana, ili ako nema dokaza o izvršenoj vakcinaciji. Vakcinacija djece uzrasta do 12 mjeseci se vrši davanjem tri doze kombinovane petovalente vakcine (DTaP-IPV-Hib) ili pojedinačne konjugovane Hib vakcine sa razmakom između pojedinih doza od jednog do dva mjeseca. Vakcinacija djece uzrasta od navršenih godinu do navršenih pet godina života vrši se davanjem jedne doze pojedinačne konjugovane Hib vakcine. Revakcinisanjem se obuhvataju: Djeca koja su započela sa vakcinacijom do navršene prve godine života ili su do kraja prve godine života potpuno vakcinisana.

247 Revakcinisanje se vrši davanjem jedne doze pojedinačne konjugovane Hib vakcine, godinu dana poslije potpuno završene vakcinacije. Kod novorođenčadi i male djece, konjugovana Hib vakcina se daje intramuskularno u anterolateralni dio natkoljenice, a kod veće djece u deltoidni mišić. III. IMUNIZACIJE PO EPIDEMIOLOŠKIM I KLINIČKIM INDIKACIJAMA 1. Imunizacija protiv virusnog hepatitisa "B" Imunizacija protiv virusnog hepatitisa "B" sprovodi se vakcinisanjem i revakcinisanjem vakcinom protiv hepatitisa B proizvedenom metodom genetskog inženjeringa. Obaveznoj imunizaciji protiv virusnog hepatitisa "B" podliježu: a) sva lica u zdravstvenim i drugim organizacijama koji u vršenju svojih poslova dolaze u neposredan kontakt sa inficiranim licima i infektivnim materijalom (krv, ekskreti, sekreti). b) ostale rizične grupe: 1. lica koje boluju od hemofilije, 2. bolesnici na hemodijalizi, 3. polni partneri HBsAg pozitivnih lica, 4. štićenici ustanova za mentalno retardirane, 5. intravenski korisnici psihoaktivnih supstanci, 6. oboljeli od insulin zavisnog tipa šećerne bolesti, i 7. lica koja su smještena u ustanovama za izvršenje krivičnih sankcija. Preekspoziciona vakcinacija protiv virusnog hepatitisa "B" sprovodi se sa tri doze vakcine protiv virusnog hepatitisa "B" po šemi: prvog, 30. i 180. dana od utvrđivanja indikacije (0,1 i 6 mjeseci). Vakcinacija lica koja su imala akcident sa infektivnim materijalom (postekspoziciona vakcinacija) sprovodi se sa četiri doze po šemi: 0,1,2 i 12. mjeseci. Nevakcinisana i nepotpuno vakcinisana lica koja su imala akcident sa infektivnim materijalom obavezno se zaštićuju intramuskularnim davanjem hepatitis B imunoglobulina (u daljem tekstu: HBIG) u količini koju preporučuje proizvođač, odmah po akcidentu, najdjelotvornije unutar 12 sati od momenta akcidenta, odnosno prema uputstvu proizvođača. Istovremeno sa davanjem hepatitis "B" imunoglobulina obavezno treba sprovesti kompletnu vakcinaciju protiv virusnog hepatitisa "B". Vakcinacija pacijenata prije stupanja na hemodijalizu sprovodi se sa četiri doze po šemi: 0,1, 2 i 6 mjeseci. Za vakcinaciju djece mlađe od deset godina života daje se dječja doza (0,5 ml), a za vakcinaciju lica starijih od deset godina života doza za odrasle (1 ml.), odnosno prema uputstvu proizvođača. Za vakcinaciju pacijenata na hemodijalizi daje se dvostruka doza za određeni uzrast. Revakcinacija se sprovodi u slučajevima imunodeficijencije i kod bolesnika na hemodijalizi, davanjem jedne doze pomenute vakcine, pet godina poslije potpuno sprovedene vakcinacije. Vakcina se aplikuje isključivo duboko intramuskularno i to: a) kod veće djece i odraslih lica u deltoidni mišić, i b) kod novorođenčadi i male djece se preporučuje u antero-lateralni dio natkoljenice (bedra).

248 2. Imunizacija protiv trbušnog tifusa Imunizacija protiv trbušnog tifusa sprovodi se vakcinisanjem i revakcinisanjem vakcinom protiv trbušnog tifusa prema uputstvu proizvođača. Postojanje epidemioloških indikacija za obaveznu imunizaciju protiv trbušnog tifusa i vrstu vakcine utvrđuje epidemiološka služba nadležnog doma zdravlja, odnosno Instituta. 3. Imunizacija protiv bjesnila Obavezna imunizacija protiv bjesnila sprovodi se davanjem vakcine protiv bjesnila proizvedene na kulturi ćelija. A) Postekspoziciona zaštita Obavezna imunizacija protiv bjesnila obuhvata svako lice izloženo infekciji virusom bjesnila, i to: a) lice koje je ugrizla ili na drugi način povrijedila bijesna ili na bjesnilo sumnjiva divlja ili domaća životinja, b) lice koje je ugrizao ili na drugi način povrijedio pas ili mačka nepoznatog vlasnika, koji se ne mogu držati pod desetodnevnom veterinarskom kontrolom, c) lice koje je ugrizao ili na drugi način povrijedio pas ili mačka koji u toku deset dana od dana povrede lica pokažu znake bjesnila, uginu, budu ubijeni ili odlutaju, a bjesnilo kod životinje se ne može isključiti laboratorijskim pregledom, i d) lice koje se moglo zaraziti virusom bjesnila preko sluzokože ili oštećene kože. Imunizacija se sprovodi odmah po utvrđivanju indikacije intramuskularnim davanjem pet doza vakcine u deltoidni mišić, ili kod male djece u anterolateralni predio butnog mišića, naizmjenično u naspramnu ruku odnosno nogu, po šemi 0,3,7,14 i 28 dana. Istovremeno sa davanjem prve doze vakcine protiv bjesnila, obavezno se sprovodi seroprofilaksa protiv bjesnila, davanjem povrijeđenom licu odgovarajuće doze (20 i.j. na 1 kg tjelesne mase) humanog antirabičnog imunoglobulina (u daljem tekstu: HRIG). HRIG se infiltruje u i oko rane, a ostatak potrebne količine se daje intramuskularno u glutealnu regiju, odnosno prema uputstvu proizvođača. HRIG se daje u svim slučajevima, bez obzira na vrijeme proteklo od ekspozicije virusu bjesnila, a njegova naknadna aplikacija se može izvršiti najkasnije do osmog dana od dana početka vakcinacije, odnosno prema uputstvu proizvođača. Potrebna količina HRIG-a ne smije da se prekorači. Kod lica koja su kompletno vakcinisana protiv bjesnila primjenom savremenih vakcina protiv bjesnila sa kulture ćelije, koje preporučuje SZO, a od poslednje doze nije prošlo više od pet godina, nakon ponovno utvrđene indikacije sprovodi se vakcinacija po šemi 0. i 3. dana, bez davanja HRIG-a, odnosno prema uputstvu proizvođača. Kod lica koja su nekompletno vakcinisana ili kod kojih postoji dokazana imunosupresija, ili kod kojih je prošlo više od pet godina od vakcinacije nakon ponovo

249 utvrđene indikacije sprovodi se kompletna aktivna i pasivna imunizacija (HRIG i pet doza vakcine), odnosno prema uputstvu proizvođača. Istovremeno sa vakcinacijom protiv bjesnila sprovodi se, po potrebi, vakcinacija protiv tetanusa, u skladu sa vakcinalnim statusom povrijeđenog. Za vrijeme imunizacije protiv bjesnila (postekspoziciono) lica se ne smiju imunizovati protiv drugih zaraznih bolesti, osim protiv tetanusa. B) Prijeekspoziciona zaštita Prijeekspozicionoj imunizaciji protiv bjesnila podliježu lica koja su profesionalno ugrožena infekcijom virusom bjesnila, kao što su: laboratorijski radnici koji su neposredno izloženi virusu bjesnila, veterinarski tehničari i higijeničari, veterinari, lovočuvari, šumari, preparatori životinja, krznari i lica koja profesionalno dolaze u kontakt sa slijepim miševima. Prijeekspoziciona imunizacija se sprovodi davanjem tri doze vakcine protiv bjesnila i to: nultog, 7. i 21. ili 28. dana. Nakon godinu dana, lica za koja se preporučuje prijeekspoziciona zaštita treba da prime jednu dozu vakcine kao revakcinu. Takođe, lica treba periodično (na svakih šest do 24 mjeseci u zavisnosti od stepena i mogućnosti izloženosti virusu bjesnila) da provjeravaju titar zaštitnih antitijela. Ukoliko dođe do pada titra zaštitnih neutrališućih antitijela ispod vrijednosti od 0,5 i.j./ml, neophodno je da prime jednu dozu revakcine i nakon toga ponovo izmjere titar antitijela. U slučaju da ne postoji mogućnost da se izmjeri titar zaštitnih antitijela, ova lica treba da prime po jednu dozu revakcine na svakih pet godina, odnosno prema uputstvu proizvođača. 4. Imunizacija protiv tetanusa kod povrijeđenih lica Obavezna imunizacija protiv tetanusa povrijeđenih lica sprovodi se vakcinisanjem i revakcinisanjem absorbovanom TT vakcinom i humanim antitetanusnim imunoglobulinom po sljedećem postupku: a) vakcinacija povrijeđenih lica koja nijesu vakcinisana, ili su nepotpuno vakcinisana, ili za koja nema dokaza o imunizaciji protiv tetanusa, sprovodi se davanjem dvije doze vakcine protiv tetanusa u razmaku od četiri do šest nedjelja. Ova lica se revakcinišu poslije godinu dana od završene vakcinacije, b) povrijeđena lica, koja su potpuno vakcinisana i revakcinisana protiv tetanusa, a od poslednje doze do povrede je prošlo više od deset godina, dobijaju jednu dozu vakcine (booster), c) povrijeđena lica koja su potpuno vakcinisana ili revakcinisana protiv tetanusa, a od posljednje doze do povrede je prošlo više od pet, a manje od deset godina, dobijaju samo jednu dozu vakcine (booster), i d) povrijeđena lica koja su kompletno vakcinisana i revakcinisana protiv tetanusa, a od posljednje doze do povrede je prošlo manje od pet godina, ne treba da dobiju ni vakcinu ni antitetanusni imunoglobulin (HTIg). Lica iz tač. a) i b) istovremeno sa vakcinom dobijaju humani antitetanusni imunoglobulin (u daljem teksu: HTIg) u dozi od najmanje 250 i.j.

250 Vakcina protiv tetanusa i HTIg aplikuju se intramuskularno u deltoidni mišić ili anterolateralni dio femoralne regije u zavisnosti od uzrasta lica koje prima vakcinu, (vakcina u jedan a imunoglobulin u drugi ekstremitet). 5. Imunizacija protiv gripa Imunizacija protiv gripa sprovodi se inaktivisanom vakcinom protiv gripa spravljenom od cijelih virusa ili SPLIT ili SUBUNIT vakcinom koja sadrži djelove virusa odgovorne za imunitet. Prema epidemiološkim i kliničkim indikacijama, imunizacija se sprovodi kod: - svih lica starijih od šest mjeseci života sa hroničnim poremećajima disajnih puteva, plućnog parenhima (posebno kod astme) i kardio-vaskularnog sistema, sa hroničnim metaboličkim poremećajima (šećerna bolest), hroničnom bubrežnom disfunkcijom i različitim tipovima imunosupresije, uključujući osobe sa HIV/AIDS-om i primaoce transplantata; - hronično oboljelih lica smještenih u stacionarima; - lica starijih od 65 godina života; - lica smještenih u kolektivnom smještaju; - zdravstvenih radnika, zdravstvenih saradnika i pomoćnih radnika zaposlenih u zdravstvenim ustanovama, a naročito u odjeljenjima intenzivne njege, neonatalne njege i stacionarima za hronično oboljela lica. Za zaštitu djece uzrasta od šest mjeseci života do osam godina života koristi se isključivo SPLIT ili SUBUNIT vakcina. Djeca od šest mjeseci do tri godine života, koja se prvi put vakcinišu, dobijaju dvije dječije doze ove vakcine od 0,25 ml u razmaku od 30 dana. Djeca uzrasta od tri do osam godina, koja se prvi put vakcinišu, dobijaju dvije doze vakcine za odrasle (0,5 ml.) u razmaku od 30 dana. Lica starija od osam godina života mogu se vakcinisati cijelom virusnom ili SPLIT ili SUBUNIT vakcinom davanjem jedne doze vakcine za odrasle (0,5 ml). Vakcina se aplikuje intramuskularno ili duboko subkutano u deltoidnu regiju, odnosno u skladu sa uputstvom proizvođača. U vrijeme kada Svjetska zdravstvena organizacija (SZO) proglasi pojavu pandemijskog gripa odnosno pojavu novog podtipa ili nove varijante virusa influence, upotrebljava se vakcina napravljena od soja ili sojeva virusa koje SZO proglasi pandemijskim i za koje da zvaničnu preporuku da se od njih pravi protivpandemijska vakcina. Protivpandemijska vakcina ili vakcine se aplikuju u skladu sa uputstvom proizvođača odobrenog od strane nacionalnog regulatornog tijela u skladu sa posebnim zakonom. 6. Imunizacija protiv žute groznice Obaveznoj imunizaciji protiv žute groznice podliježu lica koja putuju u zemlju u kojoj postoji ova bolest ili u zemlju koja zahtijeva imunizaciju protiv te bolesti, a sprovodi se davanjem jedne doze vakcine najkasnije deset dana prije polaska na putovanje. Ponovna imunizacija se sprovodi poslije deset godina.

251 7. Imunizacija protiv kolere Obavezna imunizacija protiv kolere sprovodi se kod lica koja putuju u zemlju koja zahtijeva vakcinaciju protiv te bolesti, a vakcinacija se sprovodi prema uputstvu proizvođača. 8. Imunizacija protiv difterije Obaveznoj imunizaciji protiv difterije podliježu lica starija od 25 godina života koja putuju u zemlju u kojoj postoji ta bolest u epidemijskom obliku, ili prema zahtjevu zemlje u kojoj lica putuju. Za lica od 25 do 45 godina života imunizacija se sprovodi davanjem jedne doze dt vakcine. Za lica starija od 45 godina života imunizacija se sprovodi davanjem dvije doze pomenute vakcine u razmaku od jednog do tri mjeseca i davanjem treće doze šest do 12 mjeseci nakon aplikovanja druge doze vakcine. 9. Imunizacija protiv oboljenja izazvanih hemofilusom influence tipa b Vakcinacija protiv oboljenja izazvanih hemofilusom influence tipa b sprovodi se konjugovanom Hib vakcinom, prema kliničkim i epidemiološkim indikacijama, kod lica starijih od dvije godine života, bez obzira na prethodni vakcinalni status, u sledećim slučajevima: - transplatacija organa i tkiva, - splenektomija i srpasta anemija, - hemioterapija i terapija zračenjem kod malignih tumora, - kod drugih klinički utvrđenih imunodeficijencija. Vakcinacija se sprovodi davanjem jedne doze vakcine u sljedećim slučajevima: - ukoliko se vakcina daje najmanje 14 dana prije planirane transplantacije, elektivne splenektomije, terapije zračenjem ili hemioterapije kod malignih tumora, - kod asimptomatske HIV infekcije. Vakcinacija se sprovodi sa dvije doze u razmaku koji ne smije biti kraći od mjesec dana u sljedećim slučajevima: - poslije izvršene transplantacije organa i tkiva u toku imuno-supresivne terapije, a prema savjetu imunologa (može se razmotriti i potreba davanja treće doze ukoliko ne postoje mogućnosti da se izvrši provjera imunološkog odgovora pacijenta), - kada slezina nije u funkciji ili poslije izvršene splenektomije (pošto se pacijentovo stanje stabilizuje nakon operativnog zahvata), - srpaste anemije, - u toku hemioterapije ili terapije zračenjem malignih tumora, - simptomatske HIV infekcije, - kod drugih klinički utvrđenih imunodeficijencija.

252 10. Imunizacija protiv meningokoknog meningitisa Imunizacija protiv meningokoknog meningitisa sprovodi se polisaharidnom vakcinom po epidemiološkim i kliničkim indikacijama kod lica starijih od dvije godine života. Epidemiološke i kliničke indikacije za primjenu vakcine protiv meningokoknog meningitisa su: - anatomska i funkcionalna asplenija (splenektomija, srpasta anemija), - imunodeficijencija komplementa (C5-C9), - putovanja u zemlje u kojima je ova bolest endemična, ili u zemlje koje zahtijevaju imunizaciju protiv ove bolesti, - lica u kontaktu sa licima oboljelim od meningokoknog meningitisa (kontakt u dječijim i stacionarnim ustanovama, porodici i dr.). Imunizacija se sprovodi davanjem jedne doze vakcine protiv meningokoknog meningitisa najkasnije 15 dana prije započetog putovanja, a kod ostalih indikacija odmah po utvrđivanju indikacije. Revakcinacija se sprovodi poslije tri godine od izvršene vakcinacije. Vakcina protiv meningokoknog meningitisa daje se supkutano u dozi od 0,5 ml, odnosno prema uputstvu proizvođača. 11. Imunizacija protiv oboljenja izazvanih streptokokusom pneumonije (pneumokokom) Imunizacija protiv oboljenja izazvanih streptokokom pneumonije (pneumokokom) vrši se polisaharidnom ili konjugovanom vakcinom po epidemiološkim i kliničkim indikacijama, u sledećim slučajevima: - anatomska i funkcionalna asplenija (npr. splenektomija) - srpasta anemija, - hronične kardiovaskularne i plućne bolesti, - šećerna bolest, - hronična oboljenja jetre, - hronična oboljenja bubrega, - alkoholizam, - maligne neoplazme, - nefrotski sindrom, - transplatacija organa i tkiva, - simptomatska i asimptomatska HIV infekcija, i - kod lica starijih od 65 godina života smještenih u kolektivnom smještaju (starački domovi, liječilišta i dr.). Kod lica starijih od dvije godine života, vakcinacija se sprovodi jednom dozom polisaharidne vakcine. Kod djece mlađe od dvije godine života koristi se konjugovana vakcina sa odgovarajućim brojem doza u skladu sa uputstvom proizvođača. Revakcinacija polisaharidnom vakcinom se sprovodi najmanje tri godine nakon vakcinacije kod djece uzrasta do deset godina života, odnosno najmanje pet godina života nakon vakcinacije kod djece starije od deset godina života i kod odraslih. Djeca koja su u uzrastu od dvije godine života vakcinisana konjugovanom vakcinom mogu, ukoliko i dalje postoje kliničke indikacije, primiti polisaharidnu vakcinu.

253 Polisaharidna vakcina se daje intramuskularno ili supkutano u dozi od 0,5ml u predio deltoidne regije, odnosno prema uputstvu proizvođača. Konjugovana vakcina se daje intramuskularno u dozi od 0,5 ml u predio deltoidne regije ili anterolateralnog dijela femoralne regije u zavisnosti od uzrasta djeteta, odnosno prema uputstvu proizvođača. 12. Imunizacija protiv virusnog hepatitisa "A" Imunizacija protiv virusnog hepatitisa "A" sprovodi se vakcinisanjem i revakcinisanjem inaktiviranom vakcinom protiv virusnog hepatitisa "A" prema uputstvu proizvođača. Postojanje epidemioloških indikacija za imunizaciju protiv virusnog hepatitisa "A" utvrđuje epidemiološka služba nadležnog doma zdravlja odnosno Instituta. 13. Imunizacija protiv drugih zaraznih bolesti Putnici u međunarodnom saobraćaju imunizuju se i protiv drugih zaraznih bolesti, ako putuju u zemlje koje zahtijevaju imunizaciju protiv određenih zaraznih bolesti. IV. SPROVOĐENJE PROGRAMA Obavezna imunizacija lica određenog uzrasta protiv tuberkuloze, dječije paralize, difterije, tetanusa, velikog kašlja, hemofilusa influence tip b, hepatitisa B, malih boginja, zaušaka i crvenke sprovodi se kontinuirano tokom godine. Imunizacija se sprovodi sve dok ne budu obuhvaćena sva lica koja podliježu obaveznoj imunizaciji, osim lica kod kojih postoje trajne medicinske kontraindikacije. U slučaju reakcije na prethodnu dozu vakcine u vidu kolapsa ili stanja sličnom šoku (hipotonično-hiporesponsivne epizode) ili febrilnih konvulzija, indikaciju za davanje sledećih doza iste vakcine određuje dječiji neurolog na osnovu zahtjeva za mišljenje dječijeg doktora. U slučaju alergijskih reakcija (urtikarija, edem i dr.), na prethodnu dozu vakcine, indikaciju za davanje sledećih doza iste vakcine određuje pedijatar-imunolog na osnovu zahtjeva za mišljenje izabranog doktora za djecu. Dječiji neurolog i/ili pedijatar-imunolog, mogu dati nalog da se odgovarajuća vakcina ili vakcine aplikuju u bolničkim uslovima. V. ZAVRŠNA ODREDBA Ovaj program stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u Službenom listu Crne Gore. Broj: /2013 Podgorica, 19. novembra godine Ministar, prof. dr Miodrag Radunović, s.r.

254 1165. Na osnovu člana 73 stav 2 Zakona o državnom premjeru i katastru nepokretnosti ("Službeni list RCG", broj 29/07 i Službeni list CG", broj 32/11), Uprava za nekretnine donijela je RJEŠENJE O POTVRĐIVANJU BAZE PODATAKA KATASTRA NEPOKRETNOSTI ZA KO POVIJA 1. Potvrđuje se baza podataka za KO Povija. 2. Primjena baze podataka katastra nepokretnosti počinje od 2. decembra godine. 3. Katastarski operat za katastarsku opštinu iz tačke 1 ovog rješenja, izrađen po Zakonu o premjeru i katastru zemljišta ("Službeni list SRCG" broj 37/74), prestaje da važi, a čuva se kod organa uprave nadležnog za poslove premjera i katastra nepokretnosti Opštine Nikšić do 2. decembra godine, nakon čega će se kao dokumentacija trajne vrijednosti arhivirati u skladu sa propisima o arhivskoj djelatnosti. 4. Ovo rješenje će se objaviti u "Službenom listu Crne Gore". Broj: Podgorica, 22. novembra godine Direktor, Dragan Kovačević, s.r.

255 1166. Na osnovu člana 28 stav 4 Zakona o zaštiti depozita ( Službeni list CG br. 44/10 i 40/11), Upravni odbor Fonda za zaštitu depozita, na sjednici održanoj 22. novembra godine, donio je ODLUKU O VISINI STOPE ZA OBRAČUN REDOVNE PREMIJE I NAČINU OBRAČUNA REDOVNE PREMIJE ZA GODINU Član 1 Stopa za obračun redovne premije za godinu iznosi 0,5 % ukupnih depozita banaka. Član 2 Obračun redovne premije vrši se na način da se ¼ (jedna četvrtina) stope iz člana 1 primjenjuje na osnovicu koju čini prosjek ukupnih depozita banke poslednjeg dana svakog mjeseca u prethodnom tromjesečju, s tim da se početak tromjesečja računa od prvog dana januara, aprila, jula i oktobra godine. Član 3 Ova odluka stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u Službenom listu Crne Gore, a primjenjivaće se od 01. januara godine. Broj: 495/3 Podgorica, 22. novembra godine Upravni odbor Fonda za zaštitu depozita Predsjednik, dr Velibor Milošević, s.r.

256 1167. Na osnovu člana 17 stav 2 Zakona o objavljivanju propisa i drugih akata ("Službeni list CG", broj 5/08) daje se ISPRAVKA Odluka o dodjeli koncesije za privredno korišćenje lučkih terminala za pretovar kontejnera i generalnih tereta na području KO Novi Bar, koja je tehničkom greškom objavljenja u "Službenom listu CG", broj 54/13, briše se. Podgorica, 28. novembra godine Iz Sekretarijata za zakonodavstvo

257 LIST CRNE GORE OGLASNI DIO Broj 55 - Godina LXIX Internet: Podgorica, 29. новембар god. info@sluzbenilist.me KONKURSI I OGLASI Na osnovu člana 81 st. 1 i 2 Zakona o prekršajima ( Službeni list RCG", br. 25/94 i 48/99), a u skladu sa Odlukom o broju sudija u Vi je ću za prekršaje Crne Gore i područnim organima za prekršaje ( Službeni list RCG", br. 30/94, 42/97, 9/99 i 18/00), Ministarstvo pravde OGLAŠAVA IMENOVANJE Predsjednika/ce Područnog organa za prekršaje u Nikšiću Kandidati treba da ispunjavaju opšte i posebne uslove predviđene čla - nom 84 Zakona o prekršajima. Kandidati su dužni podnijeti prijave u roku od 15 dana od dana oglašava - nja. U prijavi je potrebno navesti lične podatke i podatke o dosad a š njem kretanju u službi, kao i podatke o poslovima koje kandidat sada obavlja. Prijave se podnose na adresu: Ministarstvo pravde, ul. Vuka Karadžića br.3, Podgorica. Neblagovremene prijave i prijave sa nepotpunom dokumentacijom neće se razmatrati. Stečajni upravnik FBE Zaton AD u stečaju, Bijelo Polje, objavljuje J A V N I P O Z I V za prodaju putem prikupljanja pismenih ponuda Predmet prodaje: 1. putničko vozilo marke opel vektra 1.6, početna cijena 1.126, putničko vozilo marke wolksvagen, golf II, havarisano, početna cijena 233, poluprikolica niskonoseća,gorica, BP 14-95, početna cijena procijenjena vrij. od 2.550, galanterija i galanterijski škart, srazmjerno smanjenju cijene ukupne imovine po cjenovniku. Pravo učešća imaju sva pravna i fizička lica koja prije otvaranja ponuda uplate depozit u iznosu od 10% od početne cijene robe za koju dostavljaju ponudu. Žiro rn Otvaranje ponuda je god.u h u FBE Zaton AD u stečaju, Bijelo Polje. Roba se prodaje u vidjenom stanju i može se razgledati svakog radnog dana. Više pojedinosti na oglasnoj tabli prodavca i Privrednog suda u B.Polju, ili na tel. 069/ Na osnovu čl. 80 Zakona o insolventnosti privrednih društava ( Sl. list RCG, br. 06/02 i 02/07), stečajni upravnik DOO GRADEX-HBP u stečaju, Berane, objavljuje J A V N I P O Z I V za prikupljanje ponuda za javnu prodaju imovine DOO GRADEX-HBP u stečaju, Berane, u polju B, jame Petnjik, putem prikupljanja pismenih ponuda Predmet prodaje: Hidraulična podgradabmv-1 (sekcije); 21- Kombajn ESA-150L, kom.1; Grabuljasti transporter TH-604,kom.1; Hidraulični agregat HA 60/200,kom.4; Električni ventilator LU-500,kom.1; Segmenti viseće šine ZB-24,kom.30;Vagoneti viseće šine ZB-24,kom.8 Zapt.elem.za viseću šinu ZB-24,kom.125; Kabl CGTU,600m; Vučni vitao sa kašikom ŠV-22,kom.2;Čelična podgrada D3, kom.10; Transformator jed.str. 220V/66A,kom.1. Imovina se prodaje kao cjelina za najnižu cijenu od 1.676,90. Pravo učešća na nadmetanju imaju sva pravna i fizička lica koja prije otva ranja ponuda podnesu dokaz o uplati depozita od 167,69 na žirora čun stečajnog dužnika br Ponude u zatvorenim kovertama sa naznakama: Ponuda i Ne otvaraj dostaviti Privrednom sudu u B.Polju, za stečajnog upravnika Pa čariz Remzet-a, ulica Radomira Medojevića bb, B.Polje na - jka snije do godine u 13 časova. Otvaranje ponuda obaviće se dana godine sa početkom u 15 časova u Privrednom su - du u Bijelom Polju. Ponuda treba da sadrži Plan izvlačenja rudarske opreme iz jame na po - vrši nu i sanacije rudarskih objekata.obaveza kupca je da izradi svu po - tre bnu tehničku dokumentaciju u skladu sa ponuđenim planom uz pošto vanje rudarskih propisa i obezbijedi saglasnost Državne rudarske inspe kcije za izvođenje radova, sve u roku od 30 dana od dana potpisiva nja kupoprodajnog ugovora. Za kupca će biti izabran ponuđač koji dostavi najpovoljniju ponudu u po gledu visine cijene. Kupac je dužan da sa prodavcem u roku od 8 /osam/ dana zaključi ku - po prodajni ugovor, uz dokaz o uplati kupoprodajne cijene. Ako iza bra - ni kupac ne ispuni postavljene uslove, gubi pravo na povraćaj depozita, a za kupca će biti proglašen drugi najpovoljniji ponuđač, ako ima više ure dnih ponuda. Porez i sve troškove u vezi kupoprodaje, snosi kupac. Ostalim ponuđačima depozit će biti vraćen u roku od 5 (pet) dana od da na otvaranja ponuda. Više informacija na tel. 069/ Stečajni upravnik, Remzet Pačariz, dipl.ecc., s.r. PROMJENE Da na , pod re gi star skim bro jem /007 CRPS u Podgorici upisao je sljedeće podatke: Promjenu podatka društva DRU ŠTVO ZA PRO IZ VOD NJU, PRO MET I USLU GE, EX - PORT-IM PORT "MIS & SM TRA DE" DOO PE TRO VAC NA MO - RU. Sta tu tom i Od lu kom od go di ne mi je nja se pre te žna dje lat nost dru štva a no va je Do ku men ta ko ja sa dr že na ve de ne podatke nalaze se u CRPS-u Da na , pod re gi star skim bro jem /014 CRPS u Podgorici upisao je sljedeće podatke: Promjenu podatka društva "CITY MO DA" DRU ŠTVO ZA TR GO VI NU I USLU GE DOO BUDVA. Odlukom od godine razrješava se dužnosti Izvršnog direktora Dimitrije Zečavić a imenuje Slobodan Vulević. Dokumenta koja sadrže navedene podatke nalaze se u CRPS-u Da na , pod re gi star skim bro jem /012 CRPS u Podgorici upisao je sljedeće podatke: Promjenu podatka društva W & S FI NAN CE DOO. Sta tu tom i Ugo vo rom od god. iz društva u svojstvu Osnivača istupa Smiljka Lazović. Dokumenta koja sadrže navedene podatke nalaze se u CRPS-u Da na , pod re gi star skim bro jem /002 CRPS u Podgorici upisao je sljedeće podatke: Promjenu podatka društva DRU- ŠTVO SA OGRA NI ČE NOM OD GO VOR NO ŠĆU "SPIN DE VE LOP - MENT" PODGORICA. Odlukom od godine razrješava se dužno sti Iz vr šnog di rek to ra Ve se lin Ne ne zić a ime nu je Ne ven ka Ra šo vić. Dokumenta koja sadrže navedene podatke nalaze se u CRPS-u Da na , pod re gi star skim bro jem /004 CRPS u Podgorici upisao je sljedeće podatke: Promjenu podatka društva DRU ŠTVO SA OGRA NI ČE NOM OD GO VOR NO ŠĆU "JE LE - NA - COM" PLJE VLJA. Sta tu tom, Ugo vo rom i Od lu ka ma od go di ne mi je nja se u Dru štvu osni vač, Iz vr šni di rek tor i ovlašćeni zastupnik i novi je Biljana Jelovac. Dokumenta koja sadrže navedene podatke nalaze se u CRPS-u. I