VNMS Shqipëri SEKSIONI 4 - Përshkrimi i projektit

Transcription

1 VNMS Shqipëri SEKSIONI 4 - Përshkrimi i projektit

2 Projektit: Faqja 2 nga 117 TABELA E PERMBAJTJES 4 PËRSHKRIMI I PROJEKTIT Vështrim i Përgjithshëm mbi Projektin TAP Qëllimi i Përshkrimit të Projektit Fushëveprimi dhe Vendndodhja e Projektit TAP Arsyeja për Projektin TAP Orari Kohor i Projektit TAP Veçoritë e Gazit Filozofia e Projektimit të TAP Kapaciteti i Sistemit TAP Kodet dhe Standardet e Aplikueshme Siguria Nënkontraktimi i Produkteve dhe i Shërbimeve dhe Sigurimi i Kënaqësisë Lokale Komponentat Kryesore të Projektit në Shqipëri Hyrje Tubacioni Stacionet e Valvulave të Bllokimit Gazsjellësi Afër Bregut Dalja në Det Gazsjellësi Detar Ndërtimi i Projektit Hyrje Kohëzgjatja dhe Afatet Kohore të Projektit Makineritë, Pajisjet, Transporti dhe Trafiku Anijet Depot dhe Sheshet e Tubave Depoja Kryesore Sheshet e Tubave Qasja në Depot dhe në Sheshet e Tubave Kampet e Ndërtimit Kampet e Ndërtimit të Gazsjellësit Kampet e Ndërtimit të Stacionit të Kompresorëve Kampet e Ndërtimit të Kryqëzimeve të Veçanta dhe të SVB-ve Qasja, Transporti dhe Trafiku Vështrim i Përgjithshëm Qasja në Stacionin/Stacionet e Kompresorëve Aksesi në Gazsjellës Opsioni i Qasjes nga Lindja Shërbimet e Përgjithshme dhe Shërbimet Komunale Ndërtimi i Gazsjellësit Tokësor Blerja e tokës Aktivitetet Para-Ndërtimit Metodat e Ndërtimit Vështrim i Përgjithshëm Ekipi 1: Mbikëqyrja e Gjurmës dhe Përgatitja e Brezit të Punimeve Ekipi 2: Vendosja në Varg, Përkulja dhe Saldimi i Tubave Ekipi 3: Gërmimi i Kanalit të Gazsjellësit Ekipi 4: Instalimi i Gazsjellësit dhe Rimbushja e Kanalit Ekipi 5: Pastrimi dhe Restaurimi i Kantierit 51

3 Projektit: Faqja 3 nga Testimi i Presionit gjatë Ndërtimit (Hidrotestimi) Koncepti Hidrotest Burimet e Mbledhjes ë Ujit Mundësitë e Lëshimit/Depozitimit të Ujit Metodat e Ndërtimit në Kryqëzime Vështrim i Përgjithshëm Kryqëzimet me Rrugët dhe me Hekurudhat Kryqëzimi me Rrjedhat Ujore Mbrojtja e Gazsjellësit dhe Stabilizimi i Gazsjellësit nga Rrëshqitjes e Tokës dhe Jostabiliteti Shtrimi i Tubave në Shtratin e Lumit Modifikimi i Kreshtës Ndërtimi në Zonat me Ujë Ndërtimi i Gazsjellësit Bregdetar Kohëzgjatja dhe Afatet Kohore të Ndërtimit Metoda e Ndërtimit Diga izoluese (Cofferdam) Tubacioni pluskues Zënia e Përkohshme e Tokës Hidrotestimi Ndërtimi i Gazsjellësit Detar (60 km) Vendndodhja dhe Seksionet Skica dhe Konfigurimi Metoda e Ndërtimit të Gazsjellësit Detar Instalimi i Gazsjellësit Detar Kryqëzimi me Infrastrukturën Detare (Kabllot dhe Gazsjellës të tjerë) Instalimi i Gazsjellësit Pranë Bregut Dalja në Det Vendndodhja Shtrirja dhe Konfigurimi Kohëzgjatja dhe Afatet Kohore të Ndërtimit Metoda e Ndërtimit Hidrotestimi Detar Mbushja e Gazsjellësit Detar Pastrimi dhe Kalibrimi i Tubacionit Detar Hidrotestimi i Tubacionit Detar Heqja e Ujit nga Tubacioni Detar Tharja e Tubacionit Detar Pastrimi dhe Hidrotestimi i Cilësisë së Ujit Ndërtimi i Stacioneve të Valvulave të Bllokimit Vendndodhja Plani dhe Konfigurimi Kohëzgjatja dhe Afatet Kohore të Ndërtimit Metoda e Ndërtimit Kantieri dhe Mjetet e Ndërtimit Ndërtimi i Stacioneve të Kompresorëve Vendndodhja Plani dhe Konfigurimi Kohëzgjatja dhe Afatet Kohore të Ndërtimit Metoda e Ndërtimit Kantieri dhe Mjetet e Ndërtimit 82

4 Projektit: Faqja 4 nga Përdorimi i Burimeve dhe Interferencat Mjedisore gjatë Ndërtimit dhe Para Aktivizimit Hyrje Zënia e përkohshme e tokës Materialet dhe Përdorimi i Karburantit Gjatë Ndërtimit Materialet agregate Materiale të Tjera Konsumi i Karburantit Konsumi i Ujit Emetimet në Ajër Emetimet e Zhurmave Faza e Ndërtimit Faza e Operimit Prodhimi, Menaxhimi dhe Largimi i Mbetjeve të Lëngshme dhe të Ngurta Menaxhimi i Mbetjeve Llojet dhe Sasitë (E Përllogaritura) të Mbetjeve Në Tokë Llojet dhe Sasitë (e Përllogaritura) të Mbetjeve Në Det Faza e Operimit Filozofia e Operimit Sistemi i Kontrollit të Operimit Instalimi i Mbrojtjes Katodike Sistemi i Zbulimit të Rrjedhjeve (SZRR) Shënjimi i Gazsjellësit Siguria e Operimit të Gazsjellësit Stacionet e Valvulave të Bllokimit Menaxhimi i të Dhënave Mirëmbajtja e Gazsjellësit Stacionet e Kompresorëve Njësitë Monitoruese Sistemi i Mbrojtjes nga Zjarri Furnizimi me Energji Elektrike Nafta dhe Gazi Emetimet në Ajër dhe të Zhurmave nga Stacionet e Kompresorëve Drenimi dhe Menaxhimi i Mbetjeve të Lëngshme Sistemi i Telekomunikimit në Stacionet e Kompresorëve Marrja e Përhershme e Tokës dhe Kufizimet e Operimit Fuqia Punëtore e Operimit Monitorimi dhe Mbikëqyrja e Gazsjellësit Faza e Nxjerrjes nga Puna Identifikimi Preliminar i Ndërveprimeve të Projektit me Ambientin Naturor dhe Socio-ekonomik 111

5 Projektit: Faqja 5 nga 117 LISTA E TABELAVE Tabela Përmbledhje e Kapacitetit të Instaluar në secilin Stacion Kompresorësh Tabela Kohëzgjatja e Përgjithshme e Ndërtimit të Përbërësve të Projektit Tabela Vendndodhja, Sipërfaqja dhe Kapaciteti i Shesheve të Tubave Tabela Aksesi në Sheshet e Tubave Tabela Numri i Punonjësve, Toka e Zënë Përkohësisht dhe Infrastruktura e Kampeve të Mëdha dhe të Vogla Ndërtimit Tabela Vendet e Përshtatshme për Kampe Ndërtimi Tabela Numri i Punonjësve, Toka e Zënë Përkohësisht dhe Infrastruktura e Kampit për Stacionin e Kompresorëve Tabela Numri i Punonjësve, Toka e Zënë Përkohësisht dhe Infrastruktura e Kampeve për Kryqëzimet e Veçanta Tabela Përmbledhje e Punimeve për Ndërtimin e Rrugëve Tabela Vendndodhja e Mundshme dhe Ritmi i Përparimit në Shtrirjet e Punës Tabela Burimet e Mundshme e Ujit dhe Pikat e Derdhjes së Ujit për Hidrotestimin Tabela Pikat Kryesore të Kryqëzimit me Lumenjtë dhe Kanalet Tabela Përmbledhje e Llojit dhe e Numrit të Kryqëzimeve me Ujërat Rrjedhës në Shqipëri Tabela Anijet që pritet të përdoren për shtrimin e tubave në det Tabela Anijet që do të përdoren në shtrimin e tubacionit pranë bregut Tabela Mjetet që do të Përdoren për Ndërtimin e SVB Tabela Zënia e Përkohshme e Tokës Gjatë Ndërtimit dhe Para Aktivizimit të Projektit.. 84 Tabela Konsumi i Përllogaritur i Materialeve Tabela Konsumet e përllogaritura të karburantit për aktivitetet e ndërtimit Tabela Konsumi i Ujit gjatë Ndërtimit dhe Pranimit Teknik Tabela Niveli tipik i zhurmave për pajisjet Tabela Nivelet Tipike të Zhurmave për Pajisjet në Fazën Para Aktivizimit Tabela Kategoritë e Mbetjeve të Prodhuara Gjatë Ndërtimit dhe Para Aktivizimit Tabela Mbetje Tipike të Prodhuara gjatë Ndërtimit dhe Para Aktivizimit të Gazsjellësit. 91 Tabela Inventari i Mbetjeve të Ndërtimit dhe të Para Aktivizimit Tabela Llojet Tipike të Mbetjeve të Prodhuara gjatë Ndërtimit të Tubacionit në Det Tabela Krahasimi i Stacioneve të Kompresorëve me Standardeet e BERZH-it Tabela Marrja e Tokës Përgjithmonë nga Projekti Tabela Interferencat Kryesore që do të Paraqiten gjatë Fazave të Projekti LISTA E FIGURAVE Figura Brezi i punimeve Figura Shembull Dige Izoluese Figure Gjurma Detare e TAP Figura Fotografi shembuj të aktiviteteve për ndërtimin e gazsjellësit që tregojnë vendndodhjen dhe koordinimin e ekipeve të punës brenda Shtrirjes 1 (me tregues të ritmeve të përparimit) Figura Anije Tipike për Shtrim Tubacioni e Ankoruar (Shtrim - S) Figura Anije Tipike për Shtrim Tubacioni me Pozicionim Dinamik (Shtrim S) Figura Rimorkiator Tipik Figura Platformë Lundruese Tipike për Shtrim Tubacioni Afër Bregut... 32

6 Projektit: Faqja 6 nga 117 Figura Arranzhimi i Mundshëm i Pajisjeve të Ndërtimit nëpër Ekipe të Punës brenda Shtrirjeve Figura Brezi i Punimeve gjatë Përgatitjes dhe Ndërtimit Figura Diagram Skematik që Ilustron Sekuencën Rrokullisëse të Punimeve brenda Shtrirjeve Figura Aktivitetet Potenciale të Ndërtimit në Ekipet e Punës 1, 2, 3, 4 dhe Figura Vendndodhja e Shtrirjeve të Punës dhe Arranzhimi i Ekipeve që tregon Ritmet e Përparimit Figura Pajisja për Nguljen e Shtyllave Figura Shembull i Shtrirjes së Spirancave në një Anije Shtrimi Tubash e Ankoruar Figura Dyshek Betoni Figura Vendosja (tipike) e çikrikut tërheqës Figura Zona e Mundshme e Gërmimit Figura Vendosja e kanalit të qasjes Figura Anije Tipike Dragimi me Thithje Figura Plug Nënujor LISTA E KUADRATEVE Kuadrati Kodet Kryesore të Projektimit të Gazsjellësit Kuadrati Direktivat, Standardet, Kodet, Udhëzimet dhe Konsideratat e Projektimit të Aplikueshme për Sigurinë Kuadrati Direktivat, Standardet, Kodet dhe Udhëzimet e Aplikueshme në Lidhje me Mbrojtjen e Mjedisit Kuadrati Direktivat, Standardet, Kodet dhe Udhëzimet e Aplikueshme në Lidhje me Sigurinë Kuadrati Masat e përfshira në Strategjinë e Kënaqësisë Lokale... 13

7 Projektit: Faqja 7 nga PËRSHKRIMI I PROJEKTIT 4.1 Vështrim i Përgjithshëm mbi Projektin TAP Qëllimi i Përshkrimit të Projektit Përshkrimi i Projektit përshkruan përbërësit e ndryshëm të përfshirë në fazën e ndërtimit, operimit dhe aktivizimit të elementëve të Projektit TAP që përshkon Shqipërinë. Ai gjithashtu jep një vështrim të përgjithshëm mbi menaxhimin e ndërtimit dhe të operimit të Projektit. Përshkrimi i dhënë pasqyron nivelin e detajeve të projektimit të disponueshme në këtë stad të hartimit të projektit. Duhet theksuar se VNMS merr në konsideratë rastin më të keq për sa i përket ndikimit të mundshëm mjedisor dhe socio-ekonomik (d.m.th. VNMS identifikon efektet e rëndësishme potenciale që vijnë nga gjurma (footprint) më e madhe e mundshme, përfshirë SK02, dhe praninë e të gjitha instalimeve të nevojshme për rastin e 20 miliardë metra kub (mmk)/vit). Ky Përshkrim i Projektit bazohet në dokumentet e të dhënave teknike dhe të projektit inxhinierik të ofruara nga propozuesit e Projektit. Pra, Përshkrimi i Projektit përcakton një grup parametrash dhe parimesh hartimi, nga të cilat praktikuesit e VNMS mund të formojnë Bazën e Vlerësimit. Këta parametra dhe parime i mundësojnë VNMS të vendosë një baraspeshë midis identifikimit siç duhet të efekteve të rëndësishme të mundshme të Projektit, ndërkohë që në të njëjtën kohë siguron fleksibilitet në projektim gjatë hartimit dhe zbatimit të projektit. Krahas tekstit, përshkrimi i projektit mbështetet me disa figura dhe harta specifike, të cilat paraqiten në Shtojcën 3 Figurat dhe Hartat e Përshkrimit të Projektit. Pjesa tjetër e këtij Seksion jep detaje për aspektet e mëposhtme të Projektit: Përbërësit kryesorë të projektit në Shqipëri (Seksioni 4.2); Ndërtimi i Projektit (Seksioni 4.3); Ndërtimi i Gazsjellësit Tokësor (Seksioni 4.4); Ndërtimi i Lidhjes së Gazsjellësit Tokësor me Pikën e Daljes ne Det (Seksioni 4.5); Ndërtimi i Gazsjellësit Detar (60km) (Seksioni 4.6); Hidrotestimi Detar (Seksioni 4.6.5); Ndërtimi i Stacionit të Valvolave të Bllokimit (Seksioni 4.7); Ndërtimi i Stacioneve të Kompresorëve (Seksioni 4.8); Përdorimi i Burimeve dhe Interferencat Mjedisore gjatë Ndërtimit dhe Para Aktivizimit (Seksioni 4.9); Faza e Operimit (Seksioni 4.10); Faza e nxjerrjes nga puna (Seksioni 4.11) Identifikimi Paraprak i Interferencave të Mundshme Mjedisore/Socio-ekonomike (Seksioni 4.12)

8 Projektit: Faqja 8 nga Fushëveprimi dhe Vendndodhja e Projektit TAP Projekti është një gazsjellës i propozuar që fillon në Greqi, përshkon Shqipërinë dhe Detin Adriatik dhe del në breg në Italinë jugore, duke i mundësuar gazit të rrjedhë nga baseni Kaspik në tregjet e Evropës Perëndimore dhe Juglindore. Gjurma përmes Greqisë dhe Shqipërisë tregohet në Shtojcën 3.1 Pasqyrë e Përgjithshme e Hartës së Gjurmës Greqi dhe Shqipëri. Përshkrimi i Projektit që paraqitet në këtë Seksion i korrespondon pjesës Shqiptare të TAP-it të gjithëmbarshëm, dhe përfshin gazsjellësin tokësor nga kufiri me Greqinë deri në daljen në det në bregdetin shqiptar, dhe seksionin detar afërsisht 60 km të gjatë të gazsjellësit në Detin Adriatik, derisa arrin pikën e mesit midis Shqipërisë dhe Italisë në Detin Adriatik. Për seksionet e tjera të Projektit TAP do të lëshohen dokumente autorizuese të veçanta, domethënë VNMS për sektorin grek dhe VNMS për sektorin italian. Gjurma e TAP-it në Shqipëri në këtë stad të hartimit të Projektit është projektuar brenda një korridori 2 km të gjerë (shihni Shtojcën 3.2 Pasqyrë e Përgjithshme e Hartës së Gjurmës Shqipëri). Korridori është përzgjedhur përmes një procesi përzgjedhjeje dhe vlerësimi të gjerë dhe shterues të korridoreve alternative, i kryer nga TAP midis viteve 2009 dhe 2011 me qëllim përzgjedhjen e një korridori gazsjellësi të realizueshëm nga ana teknike dhe me ndikime negative sa më të vogla mjedisore, socio-ekonomike dhe mbi trashëgiminë kulturore. Për gjurmën ka përfunduar një proces i detajuar i përpunimit të gjurmës, brenda korridorit 2 km. Optimizmi lokal i gjurmës do të ndërmerret gjatë projektimit të detajuar (shihni Seksionin 2 Justifikimi i Projektit). Në mënyrë të ngjashme, është kryer përzgjedhja e vendit për stacionet e matjes dhe të kompresorëve në Shqipëri (SK02 dhe SK03), (për vendndodhjen e mundësive të gjurmës shihni Seksionin 2 Justifikimi i Projektit). Vendndodhja e SK02 nuk është finalizuar dhe është identifikuar një vend i mundshëm në secilën anë të kufirit Shqipëri Greqi. Me synim përfundimin e VNMS për Shqipërinë është supozuar se SK02 ndodhet në anën shqiptare, në mënyrë specifike rreth 6 km në perëndim të kufirit me Greqinë (rreth 1.5 km nga Tresteniku). SK03 ndodhet në veri-perëndim të Fierit, 4 km nga dalja në Detin Adriatik. Nga SK03, gazsjellësi shkon në drejtim të perëndimit për të arritur daljen në det, e cila do të ndodhet në bregdetin shqiptar pranë qytetit të Fierit, (shihni Shtojcën 3.3 Harta e Detajuar e Gjurmës dhe e Logjistikës në Shqipëri). Vendndodhja e daljes në det është pika në të cilën gazsjellësi tokësor lidhet me gazsjellësin detar. Nga kjo pikë, gjurma është afërsisht 60 km e gjatë në territorin shqiptar, deri në pikën e mesit midis Shqipërisë dhe Italisë në Detin Adriatik (shihni Shtojcën 3.2 Pasqyrë e Përgjithshme e Hartës së Gjurmës Shqipëri).

9 Projektit: Faqja 9 nga Arsyeja për Projektin TAP Qëllimi i Projektit TAP është të sjellë gaz nga burimet e reja në rajonin Kaspik për në Evropën Perëndimore dhe Juglindore. TAP-i do të kontribuojë në sigurinë dhe diversitetin e furnizimit me energji të Evropës duke siguruar infrastrukturën e nevojshme për transportin e gazit përmes sistemit të gazsjellësit nga fusha Shah Deniz ll në Azerbejxhan, përmes sistemit të tubacionit, nëpër rrugën më të drejtpërdrejtë për në Evropën Jugore sapo të fillojë prodhimi në vitin Sistemi i tubacionit përmes Shqipërisë do të fillojë në kufirin me Greqinë dhe do të përbëhet fillimisht nga një gazsjellës tokësor afërsisht 209 km i gjatë (211.8 km përfshirë elevacionet) që përshkon Shqipërinë. Një stacion kompresori (SK03) do të vendoset në fund të tubacionit 48 pranë Fierit afërsisht në pikën kilometrike Pk 203, për të rritur presionin për tubacionin detar 36. Pranë kufirit Shqipëri-Greqi, një stacion matjeje do të zgjerohet drejt një stacioni kompresori (SK02) në një stad të mëvonshëm për të rritur kapacitetin e gazsjellësit në 20 mmk/vit. Përtej daljes në det, e cila është afërsisht 6 km në perëndim të SK03, gazsjellësi do të shtrihet afërsisht 60 km në det drejt kufirit Shqipëri-Itali në vijën e mesme të Detit Adriatik. Në përputhje me praktikën më të mirë ndërkombëtare, do të instalohen stacione të valvulave të bllokimit në intervale prej maksimum 30 km përgjatë gazsjellësit tokësor për të ndërprerë rrjedhjet e gazit në rast mirëmbajtjeje ose emergjence. Gazsjellësi do të ketë fillimisht një kapacitet për të transportuar 10 miliardë metra kub në vit (rreth 1,350,000 metra kub standard në orë) gazi natyror Orari Kohor i Projektit TAP Ndërtimi i gjithëmbarshëm i seksionit shqiptar të projektit pritet të fillojë në mesin e vitit 2015 dhe do të zgjasë afërsisht 3.5 vjet, i ndjekur nga fillimi i funksionimit gjatë vitit Veçoritë e Gazit Gazsjellësi do të transportojë gaz natyror i cili është një përzierje natyrore gazi që përbëhet kryesisht nga metani, zakonisht me një sasi 0-25% më shumë hidrokarbure, gaz natyror dhe substanca shoqëruese (p.sh., etan, propan, butan, pentan, hekzan, dyoksid karboni, azot, oksigjen dhe squfur). Përpara se gazi natyror të futet në gazsjellës, ai i nënshtrohet përpunimit për të larguar shumicën e papastërtive në mënyrë që gazi natyror të mund të përdoret si karburant. Pra TAP-i do të transportojë gaz natyror, i cili ka përbërje të ngjashëm me atë të ofruar për furnizim shtëpiak dhe industrial, për përdorime të tilla si ngrohja dhe prodhimi i energjisë.

10 Projektit: Faqja 10 nga Filozofia e Projektimit të TAP Stabilimentet e TAP-it (p.sh. kompresorët dhe turbinat e gazit) do të projektohen për një jetëgjatësi 25 vjeçare. Vetë gazsjellësi është projektuar për të pasur jetëgjatësi teknike mbi 50 vjeçare. Filozofia e projektimit është që të sigurojë që sistemi i transportit të gazit të përmbushë të gjitha kërkesat e sigurisë të Kodeve dhe Standardeve bazë Kombëtare dhe Evropiane dhe që ndikimi mbi mjedis të mbahet në minimum. Gazsjellësi dhe stacioni do të projektohen në përputhje me kërkesat e renditura më poshtë në Seksionin 4.1.8: Kapaciteti i Sistemit TAP Figura në Shtojcën 3.5 Vizatime Teknike Skica dhe Diagrame të Rrjedhës tregon diagramin e rrjedhës së sistemit për skenarin operacional të 10 mmk/vit. Kapaciteti transportues i gazsjellësit mund të rritet nga një kapacitet fillestar prej 10 mmk/vit në 20 mmk/vit. Për fazën 10 mmk nevojiten vetëm dy Stacione Kompresori (SK00 në Greqi dhe SK03 në Shqipëri). SK02 do të përdoret në fazën 10 mmk/vit vetëm si stacion matjeje dhe mirëmbajtjeje. Vendndodhja SK01 (në Greqi) dhe SK02 (në Shqipëri, pranë kufirit me Greqinë) do të zgjerohen në një stacioni të plotë kompresori në fazën 20 mmk/vit. Gazsjellësi do të ketë një presion të projektuar prej 95 barg (bar mbi presionin atmosferik), i cili do të jetë i mjaftueshëm për rastin bazë të kapacitetit të TAP prej 10 mmk/vit si dhe për shtrirjen e mundshme në të ardhmen të kapacitetit të sistemit të TAP-it në 20 mmk/vit. Presioni i projektuar është i vlefshëm për seksionin e gazsjellësit deri tek SK03. Nga SK03 gazsjellësi do të ketë një presion të projektuar prej 145 barg deri në Terminalin Pranues të Gazsjellësit (TPG) në Itali Kodet dhe Standardet e Aplikueshme Ka shumë kode dhe standarde projektimi dhe mjedisore të aplikueshme për TAP. Të gjithë përbërësit (tubacioni, stacionet e kompresorëve dhe stabilimentet) janë projektuar, janë përzgjedhur dhe do të do të vihen në punë dhe do të operohen sipas parimeve bazë të mëposhtme, si dhe duke marrë në konsideratë kërkesat kombëtare dhe ndërkombëtare: siguria e publikut dhe e personelit që punon në afërsi të gazsjellësit dhe të stacioneve të kompresorëve; mbrojtja e mjedisit; mbrojtja e pronës dhe e objekteve (stabilimenteve dhe pajisjeve); aktivitetet e palëve të treta;

11 Projektit: Faqja 11 nga 117 kushtet gjeoteknike, të korrozionit dhe hidrografike; kërkesat për ndërtim, operim dhe mirëmbajtje; dhe kërkesat kombëtare dhe lokale. Të gjitha objektet e projektit do të projektohen në përputhje me Kodet Evropiane (EN) dhe Standardet Kombëtare. Duhen të ndiqen standardet e BE dhe ato lokale, dhe do të përdoren standarde të tjera për t i plotësuar këto kur është dobiprurëse për të vepruar ashtu. Kodet kryesore që do të përdoren për gazsjellësin, tregohen në Kuadratin Kuadrati Kodet Kryesore të Projektimit të Gazsjellësit Gazsjellësi Tokësor EN 1594 (Tubacione për Presione Maksimale Punuese mbi 16 bar Kërkesë Funksionale). Gazsjellësi Detar DNV OS F101 Sisteme Tubacionesh Nënujore Siguria Shembuj kodesh dhe standardesh të tjera të rëndësishme që duhen zbatuar përfshijnë, por nuk kufizohen tek shembujt në Kuadratin Kuadrati Direktivat, Standardet, Kodet, Udhëzimet dhe Konsideratat e Projektimit të Aplikueshme për Sigurinë Direktiva 2008/1/EC e Parlamentit Evropian dhe Këshillit të Evropës e 15 Janarit. Projektimi duhet të përputhet me parimet e Teknologjisë më të Mirë të Disponueshme/BAT). Rregullorja Teknike 4303 e Greqisë për Zonat e Sigurisë [Ligji për Gazin 9946 i Shqipërisë është i vjetëruar dhe Vendimi i përkohshëm 666 i Ministrit kërkon që sistemet e gazit të zhvillohen në përputhje me standardet greke të projektimit dhe sigurisë] EN Tubacionet e çelikut për fluide të ndezshme Kushtet Teknike të Shpërndarjes; Pjesa 2. EN Testimi i presionit, procedurat e vënies në punë dhe nxjerrjes nga puna për Sistemet e Furnizimit me Gaz. EN Sistemet e Furnizimit me Gaz Saldimi i Tubacioneve të Çelikut Kërkesat Funksionale EN Valvulat për Transportimin e Gazit Natyror në Tubacione. EN Mbrojtja Katodike. EN Induktimi, Lakesat, Përputhësit dhe Fllanshat. EN Konektorët Mekanikë. EN Sistemet e Furnizimit me Gaz Stacionet e rregullimit të Presionit të Gazit për transmetim dhe shpërndarje Kërkesat Funksionale EN 1776 Sistemet e Furnizimit me Gaz Stacioni i Matjes së Gazit Natyror Kërkesat Funksionale. DNV RP E305 Projektimi i Stabilitetit në Fund i Tubacioneve Nënujore. DNV RP F105 Tubacione pa mbështetje në fund

12 Projektit: Faqja 12 nga 117 CEN/TS Udhëzuesi për Sistemet e Menaxhimit të Sigurisë për gazsjellësit e transportimit të gazit natyror. TAP-HSE-PR-0010 Projektimi i Sigurisë për Impiantet në Tokë. I gjithë sistemi i gazsjellësit, përfshirë stacionet, do të projektohet në përputhje me kodet dhe standardet e zbatueshme të BE, të plotësuara nga standardet lokale. EN "Stacionet e Kompresorëve". EN "Stacionet e rregullimit të presionit të gazit për transmetim dhe shpërndarje. Gjurma shmangëse ishte qasja e parë ndaj faktorëve kufizues të përzgjedhur që identifikohen dhe hidhen në hartë brenda një korridori të studiuar. Për zonat ku shmangia e gjeo-rreziqeve të identifikuara dhe faktorëve kufizues të përzgjedhur nuk është plotësisht e mundur, seksionet përkatëse të shkeljes duhet të shënjohen për hulumtim më nga afër gjatë hulumtimeve pasuese të vendit dhe studimeve të tjera. Preferohen gjurmë paralele me infrastruktura të tjera, si linjat e tensionit të lartë ose rrugët (i ashtuquajturi paketim infrastrukture ) Kryqëzimet me instalimet e tjera infrastrukturore ekzistuese dhe/ose të planifikuara do të mbahen sa më të shkurtra që të jetë e mundur. Gazsjellësi do të instalohet në zona të qëndrueshme nga ana gjeologjike duhen shmangur pjerrësitë anësore dhe zonat me rrëshqitje toke ku të jetë e mundur; duhen marrë në konsideratë masat e ndërtimit gjeologjik. Gazsjellësi do të projektohet në përputhje me Standardin EN 1594 (Gazsjellësit për Presione Maksimale Punuese mbi 16 bar Kërkesa Funksionale). Gazsjellësi do të ketë kuadrin projektues të mëposhtëm: a. Materiali i tubacionit të linjës: Çelik EN L485MB (ose ekuivalent API X70) me veshje 3-shtresore me bazë polietileni; b. Sistem mbrojtjeje katodike; dhe c. Shtresa minimale e mbulimit për tubacionin është 1 m në seksionet e rregullta dhe kjo mund të rritet në zonat e ndjeshme ose për shkak të kërkesave speciale. Kodet dhe standardet në lidhje me zhurmën dhe emetimet atmosferike që do të aplikohen përfshijnë, por nuk kufizohen te shembujt në Kuadratin Kuadrati Direktivat, Standardet, Kodet dhe Udhëzimet e Aplikueshme në Lidhje me Mbrojtjen e Mjedisit 2008/50/EC Direktiva e Parlamentit Evropian mbi cilësinë e ajrit në mjedis. 2001/80/EC Direktiva e Parlamentit Evropian mbi kufizimin e emetimit të ndotësve. EU / CE e Parlamentit dhe Këshillit Evropian. Kërkesat shëndetësore minimale në lidhje me ekspozimin e punonjësve ndaj rreziqeve që lindin nga agjentët fizikë (zhurma). 2000/14/EC Direktiva e Parlamentit Evropian mbi Direktivën mbi Zhurmat. 2008/1/EC Direktiva e Parlamentit Evropian në lidhje me parandalimin dhe kontrollin e integruar të ndotjes (direktiva IPPC). Projektimi do të përputhet me parimet e BAT (Teknikat më të Mira në Dispozicion TMD). 2003/10/ EC Direktiva e Parlamentit Evropian mbi kërkesat shëndetësore minimale në lidhje me ekspozimin e punonjësve ndaj rreziqeve që lindin nga agjentët fizikë (zhurma). IFC EHS Udhëzuesit për nivelet e zhurmës nga Grupi i Bankës Botërore. EN 4871 Deklarata dhe verifikimi i vlerave të zhurmës së emetuar nga makineritë. EN Nivelet e zhurmës për makineritë elektrike me rrotullim. IEC 225 Specifikimet për Filtrat Analoge dhe Dixhitale Octave-Band dhe Fractional-Octave-Band.

13 Projektit: Faqja 13 nga 117 IEC 651 Rekomandimet për Nivelin M të Tingullit. EEMUA Pub.140 Specifikimi i Procedurës së Zhurmës (dikur OCMA Spec. NWG1, Rev.2, 1980) ISO Standards Acoustics-Inc: Standardet Bazë, Metodat e zhurmës Manual 35 Matja, Audiometria dhe ekspozimi i njerëzve ndaj zhurmës. Kodet dhe standardet në lidhje me sigurinë që duhen aplikuar përfshijnë, por nuk kufizohen në shembujt në Kuadratin Kuadrati Direktivat, Standardet, Kodet dhe Udhëzimet e Aplikueshme në Lidhje me Sigurinë CEN/TS Kuadri i referencës në lidhje me Sistemin e Menaxhimit të Integritetit të Gazsjellësit. CEN/TS Udhëzuesi për Sistemet e Menaxhimit të Sigurisë për tubacionet e transportit të gazit natyror. TAP-HSE-PR-0010 Projekti i Sigurisë për Impiantet Tokësore. U krye një vlerësim paraprak i rrezikut për gjurmën e gazsjellësit me qëllim verifikimin e sigurisë së gazsjellësit. Vlerësimi paraprak përcaktoi që gjurma ishte e realizueshme në aspekt të sigurisë së gazsjellësit dhe të popullatës aty pranë. Në disa seksione më pak të populluara u identifikua mundësia për optimizmin e gjurmës me qëllim mënjanimin e mëtejshëm të afërsisë ndaj vendbanimeve. Për më tepër, seksionet më të populluara të identifikuara janë relativisht të shkurtra, duke mundësuar zbatimin e uljeve efektive të rrezikut aty ku nevojitet ose kërkohet Nënkontraktimi i Produkteve dhe i Shërbimeve dhe Sigurimi i Kënaqësisë Lokale Politika e TAP-it mbi Përgjegjësinë Socio-ekonomike të Korporatës (PSK) përmban angazhimin që TAP dhe nën-kontraktuesit e tij do të rekrutojnë dhe gjejnë burime në nivel lokal, do të punojnë me bizneset lokale dhe do t i japin preferencë të dyve. 1 Projekti planifikon ta arrijë këtë objektiv përmes zbatimit të Strategjisë së Kënaqësisë Lokale me synim rritjen e kapacitetit të kompanive të nivelit kombëtar dhe rritjen e punësimit lokal (në Zonën e Projektit) dhe të prokurimit kudo që të jetë e mundur. Masat specifike të përfshira në këtë strategji përshkruhen në Kuadratin Kuadrati Masat e përfshira në Strategjinë e Kënaqësisë Lokale Rritja e kapacitetit të furnizuesve kombëtare: Me qëllim identifikimin dhe matjen e potencialit të kënaqësisë lokale, identifikimin e punonjësve, kontraktuesev dhe furnizuesve të mundshëm dhe marrjen e informacionit mbi aftësinë e tyre për të përmbushur kërkesat e performancës së TAP AG, TAP AG do të kryejë një analizë të zinxhirit kërkesë-ofertë; TAP AG do të zbatojë një program me faza të ndërtimit të kapacitetit (sektor pas sektori) që do t u mundësojë kompanive lokale të arrijnë kualifikime dhe mundësisht çertifikime me standardet dhe kërkesat përkatëse shumë më përpara procesit të tenderimit; TAP AG do të angazhohet me qeverinë, industrinë dhe organizata të tjera lokale për të përcaktuar mundësitë për trajnim të shënjestruar; dhe Pas përzgjedhjes së kontraktuesve kryesorë, Projekti përpara fillimit të ndërtimit.do të kryejë trajnimin e kontraktuesve mbi politikat për Shëndetin, Sigurinë dhe Mjedisin dhe ato sociale të Projektit

14 Projektit: Faqja 14 nga 117 Optimizimi i mundësive të kontraktuesve të nivelit kombëtar: TAP AG do t i ndajë kontratat e ndërtimit në përbërës më të vegjël për të rritur shanset e akordimit të pjesëve individuale të punës kompanive shqiptare. Optimizmi i mundësive të punësimit lokal: Politika e TAP mbi Përgjegjësinë Sociale të Korporatës (PSK) përmban angazhimin që TAP dhe nënkontraktuesit e tij do të rekrutojnë dhe gjejnë burime në nivel lokal, do të punojnë me bizneset lokale dhe do t ju japin preferencë të dyja këtyre. Projekti planifikon ta arrijë këtë objektiv përmes zbatimit të Strategjisë së Kënaqësisë Lokale me synim rritjen e kapacitetit të kompanive të nivelit kombëtar dhe rritjen e punësimit lokal (në Zonën e Projektit) dhe prokurimin kurdoherë që të jetë e mundur. Masat për t i shpërndarë mundësitë e punësimit në mënyrë të barabartë përgjatë gazsjellësit: Strategjia e Punësimit do të përcaktojë vendndodhjet e shënjestruara për rekrutimin e punëtorëve lokalë të pakualifikuar në secilën nga të katër shtrirjet e punës. Kjo do të ndihmojë në lehtësimin e shpërndarjes së mundësive të punësimit përgjatë gjurmës së gazsjellësit. Integriteti i procesit të rekrutimit: Projekti do të punojë me autoritetet lokale dhe organizatat e punësimit për të siguruar që të gjitha pozicionet të reklamohen në një mënyrë të qasshme për vendbanimet dhe komunat e përshkuara nga gazsjellësi; Projekti do të sigurojë që procesi i rekrutimit të jetë i drejtë dhe transparent, publik dhe i hapur pavarësisht etnisë, besimit fetar ose gjinisë; dhe TAP do të përcaktojë që Kontraktuesit Kryesor të sigurojë kontrata të qarta përpara mobilizimit që përcaktojnë orët e punës, pagat dhe termat e tjera të punësimit. Menaxhimi i pritshmërive publike: TAP do të sigurojë informacione të qarta mbi numrin dhe periudhat kohore të kufizuara të mundësive të punësimit. Informacioni mbi strategjinë e punësimit do të shpallet në qendrat e komunave dhe në të gjitha vendbanimet brenda korridorit 2 km. Kontraktimi i produkteve dhe shërbimeve lokale: Si pjesë e procesit të tenderimit, kontraktuesve do t u kërkohet të hartojnë një strategji blerjeje që përcakton se si do të optimizohet blerja e mallrave. Strategjia e blerjes do të duhet të përputhet me politikat dhe procedurat SHSM të TAP. Masat e rëna dakord do të monitorohen dhe do të raportohen; Bizneseve lokale do t u sigurohet informacion më parë në kohë mbi mundësitë e tenderimit përmes dhomave të tregtisë dhe të industrisë dhe organizatave të bizneseve lokale përgjatë gjurmës së gazsjellësit; dhe Kontraktuesit do t u kërkohet të bëjnë përpjekjet më të mira për të mbushur vendet e punës të shërbimeve të pakualifikuara në kampet e akomodimit të punonjësve me banorë lokalë (nivel komune). Burimi: Politika e TAP mbi PSK (2011) (TAP-HSE-PO-0002), dhe Strategjia e Kënaqësisë Lokale e TAP (2010) (TAP- HSE-ST-0007) 4.2 Komponentat Kryesore të Projektit në Shqipëri Hyrje Komponentat kryesore të Projektit janë gazsjellësi (tokësor dhe detar), dhe stacionet e kompresorëve dhe të matjes. Shtojca 3.3 Harta e Detajuar e Gjurmës dhe e Logjistikës në Shqipëri tregon vendndodhjen e infrastrukturës kyçe të projektit. Sistemi i gazsjellësit i vlerësuar në VNMS përbëhet nga komponentat vijuese:

15 Projektit: Faqja 15 nga 117 Një tubacion 48 inçësh, afërsisht 203 km i gjatë i futur nën tokë që përshkon vendin nga kufiri Greqi-Shqipëri deri në stacionin e kompresorëve SK03; Një tubacion 36 inçësh, afërsisht 6 km i gjatë i futur nën tokë, nga SK03 deri te dalja nga toka në det në brigjet e Detit Adriatik; Stacion matjeje/kompresorësh (SK02), objektet dhe rrjeti elektrik i lidhur me të (linjë e tensionit të mesëm e gjatë afërsisht 1.5 km) pranë kufirit Shqipëri-Greqi; Stacion i kompresorëve (SK03) dhe rrjeti elektrik i lidhur me të (linjë e tensionit të mesëm e gjatë afërsisht 8 km) pranë qytetit të Fierit; Afërsisht 10 stacione të valvulave të bllokimit (SBV) përgjatë gjurmës tokësore në intervale prej maksimum 30 km, për të ndërprerë rrjedhën e gazit në rast mirëbajtjeje apo emergjence; Një seksion tubacioni 36 inçësh afër bregut afërsisht 7 km i gjatë dhe seksioni detar afërsisht 60 km i gjatë nga dalja në det deri në vijën e mesit të Detit Adriatik. Figura në Shtojcën 3.5 Vizatime Teknike Skica dhe Diagrame të Rrjedhës tregon diagramin e rrjedhës së sistemit për skenarin e operimit 10 mmk/vit. Në operimin e mëvonshëm 20 mmk/vit, stacioni i matjes pranë kufirit Shqipëri-Greqi do të zgjerohet në një stacion kompresori (SK02) Tubacioni Tubacioni i futur nën tokë që përshkon vendin nga kufiri shqiptar deri në stacionin e kompresorëve SK02 është afërsisht 203 km i gjatë dhe ka një diametër 48. Presioni i projektuar i tubacionit kryesor është 95 barg, Nga SK03 deri në daljen në Detin Adriatik, tubacioni i gazit është afërsisht 6 km i gjatë me diametër 36 dhe presion të projektuar 145 barg. Thellësia minimale e mbulesës për tubacionin është 1 m në seksionet normale, por kjo mund të rritet nëse nevojitet aty ku kërkohet mbrojtje shtesë. Për shembull në kryqëzimet me rrugët dhe hekurudhat, thellësia minimale e mbulesës rritet përkatësisht në 1.2 m dhe 1.5 m. Vendndodhja e tubacionit tokësor të gazit të futur nën tokë tregohet në Shtojcën 3.3 Harta e Detajuar e Gjurmës dhe e Logjistikës në Shqipëri. Inxhinierët do të shtrijnë gjithashtu kabllo me fibra optike paralele me tubacionin pasi këto nevojiten për komunikim. Gjerësia e punimeve të ndërtimit për Projektin TAP është 38 m, dhe mund të ngushtohet në 28 m aty ku e kërkojnë kufizimet fizike. Në zonat e modifikimeve të mundshme të kreshtës, gjerësia do të ngushtohet akoma më shumë në një korridor minimal 18 m. Një prerje tërthore tipike e gjerësisë së punimeve të ndërtimit dhe e brezit të ngushtuar të punës tregohet në Figurën

16 Projektit: Faqja 16 nga Stacionet e Valvulave të Bllokimit Numri i stacioneve të valvulave të bllokimit nuk është përcaktuar akoma përfundimisht, sidoqoftë në këtë stad të projektimit ka afërsisht 10 janë planifikuar përgjatë gazsjellësit në Shqipëri. Projekti përfundimtar (p.sh. numri dhe distanca midis SVB) do të kryhet më vonë dhe do të varet nga vlerësimi i rreziku, qasja, standardet kombëtare dhe ndërkombëtare të gazsjellësit dhe koncepti i rënë dakord për operimin dhe mirëmbajtjen. Stacionet e valvulave bllokuese nuk kanë personel, dhe konsistojnë në një kabinë të vogël me një gardh rethues për të penguar hyrjen e paautorizuar. Përtej sipërfaqes prej rreth 12 x 33 m të kufizuar me gardh, rreth secilit stacion do të mbillet një brez me bimësi me gjerësi 3 m si dhe do të ndërtohet një rrugë hyrëse për të siguruar akses të përhershëm gjatë funksionimit. Të gjitha SVB do të instalohen nën tokë me akses të siguruar përmes një kapaku inspektimi.

17 Rripi i rregullt i punimeve - Tubacioni me diametër 48 inç - rreth 38 m Rripi i reduktuar i punimeve - Tubacioni me diametër 48 inç - X: në varësi nga pajisjet rreth 28 m BURIMI: CPL00-ENT-100-F-DFT-0011_02--Rripi i punimeve KLIENTI TRANS ADRIATIC PIPELINE PROJEKTI: Gazsjellësi Trans Adriatic (TAP) Raporti i VNMS për Shqipërinë 00 11/12/12 Lëshuar për informacion ALB PIB REV TITULLI: DATA Botim, objekt kontrolli PERG. KONT APR. Përshkrimi i Projektit Rripi tipik i punimeve (i rregullt dhe i reduktuar) SHKALLA PROJEKTI VIZATIMI NR: FLETA SAA No scale Figura / Përmasat:A4

18 Projektit: Faqja 18 nga 117 Stacionet e Kompresorëve Një stacion kompresori do të instalohet në Shqipëri përgjatë gjurmës së gazsjellësit pranë qytetit të Fierit (SK03). Ka një vend për një stacion kompresori të dytë të mundshëm në Shqipëri pranë kufirit me Greqinë (SK02). Vendndodhja e stacioneve të kompresorëve tregohet në Shtojcën 3.3 Harta e Detajuar e Gjurmës dhe e Logjistikës në Shqipëri. Vendi i SK03 ndodhet afërsisht në nivelin e detit, fillimisht terren moçalor i përshkuar nga disa hendeqe dhe kanale kullimi. Niveli më i lartë i ujërave nëntokësore gjendet afërsisht në lartësinë e nivelit normal të tokës. Për shkak të këtyre fakteve dhe me qëllim shmangien e rreziqeve të përmbytjes, zona e stacionit do të ngrihet për 1.5 m me material të përshtatshëm dheu. Stacionet e kompresorëve duhet të ngrenë presionin e gazit në nivelin e nevojshëm për ta lëvizur gazin përgjatë tubacionit dhe për ta sjellë atë me presionin e nevojshëm në gazsjellësin detar nga brigjet e Adriatikut në Shqipëri. Në rastin specifik të stacionit të kompresorëve pranë Fierit, zvogëlimi i diametrit për seksionin detar nga 48 në 36 (d.m.th. nga m në m) kërkon rritje shtesë të presionit. Energjia për kompresorët sigurohet nga turbinat e gazit që ndodhen në stacionet e kompresorëve. Numri dhe madhësia e turbinave të gazit është optimizuar për të siguruar kërkesat energjetike të përshtatshme për operim të dëshiruar të gazsjellësit. Kjo nënkupton se do të ketë numra të ndryshëm dhe instalime të ndryshme njësish kompresorësh gazi në SK02 dhe SK03 për të siguruar fleksibilitetin e nevojshëm për të plotësuar skenarin fillestar 10 mmk/vit dhe atë 20 mmk/vit në të ardhmen. Tabela paraqet një përmbledhje të njësive të turbinave të gazit të instaluara për skenarë të ndryshëm operimi (për ngarkesë të plotë). Secili stacion kompresori do të ketë për rezervë një njësi kompresori në gjendje stand-by. Tabela Përmbledhje e Kapacitetit të Instaluar në secilin Stacion Kompresorësh Rrjedha e Gazit Natyror SK03 SK02 (vend opsional) 10 mmk/vit 3 njësi kompresorësh në total: 2 x 15MW në gjendje pune 1 x 15MW në stand-by 20 mmk/vit 5 njësi kompresorësh në total: 4 x 15MW në gjendje pune 1 x 15MW në stand-by N/A për 10 mmk/vit. Vetëm stacion matjeje te SK02 (nuk ka stacion kompresorësh) 5 njësi kompresorësh në total: 4 x 15 MW në gjendje pune 1 x 15MW në stand-by Shënim: Duke marrë parasysh një efiçiencës mesatare për turbinën prej 33%, inputi termik i makinës ISO 15 MW duhet të jetë MW. E përpiluar nga ERM (2012) Figura në Shtojcën 3.5 Vizatime Teknike Skica dhe Diagrame të Rrjedhës tregon skicën e një stacioni tipik kompresorësh dhe identifikon shtatë komponentet kyçe.

19 Projektit: Faqja 19 nga Gazsjellësi Afër Bregut Gazsjellësi tokësor në zonën afër bregut është një seksion i vogël i gazsjellësit i cili është i futur nën tokë dhe zgjatet afërsisht 150 m në tokë midis daljes në det dhe lidhjes me pjesën tjetër të gazsjellësit tokësor. Ky seksion nevojitet për të lejuar bashkimin e saktë midis gazsjellësit detar (i futur në thellësi 4 m) dhe gazsjellësit tokësor (përgjithësisht i futur nën tokë në thellësi 1 m). Metodat e ndërtimit që do të përdoren do të jenë të ndryshme nga ato të zbatuara për gazsjellësin tokësor. Ka disa metoda të mundshme ndërtimi që mund të përdoren për këtë seksion të gazsjellësit; këto përfshijnë: Një digë izoluese (cofferdam) (një lloj konstruksioni i përkohshëm me shtylla të ngulitura dhe i përforcuar me pllaka çeliku për të lehtësuar projektet e ndërtimit në zona të cilat normalisht janë nën ujë); Tubacion pluskues; ose Një kombinim i të dyja teknikave të mësipërme. Metoda e preferuar e ndërtimit varet nga disa ndryshore si karakteristikat e tokës dhe projektimi inxhinierik. Aktualisht diga izoluese konsiderohet metoda e preferuar e ndërtimit dhe prandaj vlerësimi i ndikimit u bë duke marrë në konsideratë këtë teknikë, ndonëse edhe dy të parat janë përshkruar në Seksionin Ky seksion i gazsjellësit do të ketë diametër 36 dhe presion të projektuar 145 barg Dalja në Det Dalja në det e gazsjellësit detar ndodhet 10 km në perëndim të qytetit të Fierit dhe do të ndërtohet duke përdorur një digë izoluese. Një digë izoluese (Figura 4.2-2) është (një lloj konstruksioni i përkohshëm me shtylla të ngulitura dhe i përforcuar me pllaka çeliku për të lehtësuar projektet e ndërtimit në zona të cilat normalisht janë nën ujë. Përdorimi i një dige izoluese do të pengojë mbushjen natyrale me ujë dhe do të ruajë thellësinë e kanalit të gërmuar derisa të shtrihet tubacioni gjatë instalimit të gazsjellësit. Gjatësia e digës izoluese do të jetë afërsisht 200 m nga vija e bregdetit.

20 Projektit: Faqja 20 nga 117 Figura Shembull Dige Izoluese Burimi:ERM Gazsjellësi Detar Gazsjellësi detar përshkon Detin Adriatik dhe shtrihet nga bregdeti shqiptar deri në bregun Italian (Figura 4.2-3). Ai do të jetë 60 km i gjatë nga dalja në det deri në vijën e mesit të Detit Adriatik, do të ketë diametër 36 dhe presion të projektuar 145 barg. Gazsjellësi del nga ujërat shqiptare, në mes të Ngushticës së Otrantos me thellësi ujore maksimale prej 820 m.

21 Projektit: Faqja 21 nga 117 Figure Gjurma Detare e TAP Burimi: ERM 2012 Gazsjellësi detar ndahet në dy seksione: Seksioni detar, i cili fillon nga vija e mesit midis ujërave shqiptare dhe italiane, në një pikë që është afërsisht 7 km në perëndim nga bregdeti dhe ku thellësia e ujit është afërsisht 25 m. Në këtë pikë tubacioni do të shtrihet direkt në fundin e detit, dhe

22 Projektit: Faqja 22 nga 117 Seksioni afër bregut, i cili fillon nga pika e sipër-përmendur (7 km larg bregut dhe 25 m në thellësi) deri tek diga izoluese. Ky seksion i gazsjellësit do të jetë i futur nën shtratin e detit. Gazsjellësi detar do të projektohet në përputhje me kodin e pranuar të projektimit të gazsjellësit detar DNV OS-F101, dhe ka specifikimet preliminare të projektimit që jepen më poshtë: Materiali i tubit të linjës: Çelik Grade API 5L X65 ose grada ekuivalente DNV 450; Diametri i brendshëm: 871 mm Trashësia e çelikut: 22.0 mm në thellësi ujore më të vogël se 200 m, 37 mm në thellësi ujore më të madhe se 200 m; Mveshje e brendshme epokside Një mveshje 3 mm e trashë anti-korrozive, mveshje me bazë polietileni nëse nuk është mveshur me beton; poliuretan ose asfalt nëse është mveshur me beton; Mveshje betoni për thellësi më të vogla se 200 m; dhe Sistem mbrojtjeje katodike

23 Projektit: Faqja 23 nga Ndërtimi i Projektit Hyrje Në stadin aktual të hartimit të projektit, nuk është akoma në dispozicion një koncept i detajuar ndërtimi. Së pari, nevojat ekzakte për pajisje, vendet dhe karakteristikat fizike të zonave të punës nuk mund të dihen derisa projektimi të ketë përparuar më tej; dhe së dyti, ofruesit e suksesshëm për kontratat e ndërtimit do të kenë njëfarë lirie për të zgjedhur metodat e punës dhe pajisjet që do të përdorin, bazuar në preferencat e tyre si dhe në çmim dhe disponibilitet në momentin që nënshkruhet kontrata. Gjithsesi disa qasje dhe parime të përgjithshme që do të udhëheqin ndërtimin e projektit mund të përcaktohen që në këtë stad me synim kufizimin e pasigurive të mësipërme për qëllimin e kësaj VNMS. Këto, së bashku me përshkrimet e impianteve dhe pajisjeve që mund të përdoren zakonisht në këto rrethana, janë të mjaftueshme për të treguar natyrën dhe shkallën e mundshme të ndikimeve kryesore mjedisore dhe socio-ekonomike që lidhen me ndërtimin e TAP. Kjo i mundëson VNMS të tregojë metodat, procedurat dhe kodet e praktikës që do t u kërkohet kontraktuesve të përdorin me synim shmangien, pakësimin ose kompensimin e këtyre ndikimeve. Seksionet e mëposhtme përshkruajnë elementet e ndërtimit të TAP në terma të përgjithshme dhe mënyrën në të cilën ka të ngjarë të adresohet secili element, duke u fokusuar në aspektet që lidhen më shumë me VNMS. Variacionet e veçanta nga ky sfond i përgjithshëm, të cilat mund të nevojiten për komponente specifikë të skemës ose në vende ndërtimi të veçanta, adresohen në seksionet përkatëse të përshkrimit të projektit Kohëzgjatja dhe Afatet Kohore të Projektit Ndërtimi i përgjithshëm i seksionit shqiptar të projektit pritet të fillojë në mesin e vitit 2015 dhe do të zgjasë afërsisht 3.5 vjet, pasuar nga aktivizimi gjatë vitit Orari përfundimtar specifik i ndërtimit do të varet nga çështje të ndryshme teknike dhe kontraktuale dhe do të marrë parasysh faktorët mjedisorë dhe socio-ekonomikë, për shembull periudhat kohore lidhur me ngritjen e foleve nga shpendët e egra të ndjeshme dhe përdorimin e plazhit. Këto diskutohen në detaje të mëtejshme në seksionet e mëvonshme të dokumentit. Nëse ndërtimi do të fillojë në vitin 2015, atëherë vënia në punë e Projektit do të ndodhë gjatë vitit Tabela 4.3-1, paraqet një përmbledhje të afateve kohore të pritshme për ndërtimin e komponenteve madhore të Projektit. Duhet theksuar që puna do të jetë me pjesë dhe kohëzgjatja e ndërtimit në një vend specifik do të jetë shumë më e shkurtër se sa kohëzgjatjet e gjithmbarshme të treguara më poshtë (shihni Tabelën 4.3-1)

24 Projektit: Faqja 24 nga 117 Tabela Kohëzgjatja e Përgjithshme e Ndërtimit të Përbërësve të Projektit Komponenti i Projektit Tubacion tokësor i futur nën tokë 203 km përgjatë vendit nga kufiri grek deri te SK03 (me diametër 48 ) dhe 6 km midis SK03 dhe daljes në det Stacioni i kompresorëve SK02 Rrugë për të shkruar te vendi i ndërtimit dhe kampet e ndërtimit Afërsisht 10 stacione të valvulave të bllokimit Stacioni i Kompresorëve SK03 Kohëzgjatja e Ndërtimit 39 muaj në total; (6 muaj punë përgatitore + 2 muaj furnizimi me material (paralelisht, dhe përfundimi me fundin e punës përgatitore) dhe më pas 33 muaj ndërtimi i tubacionit. 20 muaj 28 muaj, përpara ndërtimit të gazsjellësit (përfshihen në ndërtimin e tubacionit tokësor) 26 muaj Dalja në det 8 muaj përfshirë rikthimin në gjendjen fillestare (jo sekuencor përfshihet në ndërtimin e tubacionit) Gazsjellësi Detar dhe Afër Bregut Kampet e ndërtimit 4 muaj përfshirë gërmimin dhe rimbushjen (vetëm për seksionin afër bregut) Kampet e ndërtimit të rrugës së qasjes 2 muaj Kampet e ndërtimit të tubacionit 7 muaj Kampet e stacioneve të kompresorëve 5 muaj Kampet e ndërtimit për zonën e Potomit (në mes Pk 85-88)* - 2 vjet 8 sheshe tubash (+1 opcional në Qafë) 3 muaj Sheshi i tubave në zonën e Potomit (në mes Pk 85-88)* - 2 vjet Dalja në det 8 muaj (përfshirë rikthimin në gjendjen fillestare pas ndërtimit. 4 muaj për përgatitjen e digës izoluese dhe 4 muaj për ta hequr atë dhe për ta rikthyer plazhin në gjendjen fillestare) Gazsjellësi detar 4 muaj (përfshirë gërmimin dhe rimbushjen e punimeve në seksionin afër bregut) Lëshimi paraprak në punë i pjesës detare (Hidrotestimi) 3 muaj * Madhësia dhe vendndodhja e objektit do të përcaktohet gjatë fazës së mëvonshme të Projektit Burimi: ENT (2012) informatat për pjesën tokësore dhe Statoil (2011) informatat për pjesën detare Makineritë, Pajisjet, Transporti dhe Trafiku Ndonëse i një shkalle shumë të madhe, TAP do të jetë një projekt inxhinierik ndërtimor konvencional, dhe nuk do të kërkojë pajisje ose metoda ndërtimi të pazakonta ose të panjohura. Njësitë kryesore të pajisjeve të ndërtimit që nevojiten janë buldozerë, ekskavatorë të rëndë, kamionë për largimin e mbeturinave, vinça të mëdhenj për ngritjen e peshave të rënda, gjeneratorë rezervë, ekskavatorë, shtrues tubash, thyes shkëmbinjsh etj.

25 Projektit: Faqja 25 nga 117 Figura tregon disa shembuj të pajisjeve dhe aktiviteteve tipike të ndërtimit. Për secilën shtrirje përgjatë gjurmës së gazsjellësit do të ketë transport të rëndësishëm i) të materialit dhe pajisjeve të punës, ii) të tubacioneve të çelikut, dhe të mbeturinave të gërryerjes, ndonëse këto do të depozitohen pranë kanalit, gati për rimbushje. Me synim lehtësimin e lëvizjes së pajisjeve dhe të fuqisë punëtore, do të nevojitet rregullimi i disa rrugëve dhe ndërtimi i rrugëve të reja për akses. Vendndodhja e rrugëve 1 të reja dhe rrugëve që do të rregullohen tregohet në figurat në Shtojcën 3.3 Harta e Detajuar e Gjurmës dhe e Logjistikës në Shqipëri. Do të nevojiten makineri për heqje të madha toke dhe njësi të tjera të veçanta pajisjesh për të përgatitur brezin e punimeve, për të gërryer kanalin dhe për të shtrirë tubacionin. Në vijim paraqitet një përllogaritje e trafikut shtesë nga ndërtimi (në ditë). Këto parashikime janë thjesht treguese, por bazohen në Trafikun Vulnerabël të Parashikuar për ESIA APL00-ENT-100-F-TCE Rev.: 0B (6 dhjetor 2011). Ky trafik do të ndryshojë nga një seksion i brezit të punimeve ndërtuese në tjetrin, dhe do të ndryshojë gjatë periudhës së ndërtimit. Intervali midis numrit minimal dhe maksimal të lëvizjeve për shtrirje është përllogaritur me përafërsi dhe paraqitet më poshtë: Diku 25 deri në 125 lëvizje kamioni vajtje-ardhje në ditë për transportimin e tubit nga gjiri në sheshet e tubacioneve; Diku 25 deri në 125 lëvizje kamioni vajtje-ardhje në ditë për transportimin e materialit të shtratit dhe zëvendësues nga gjiri në sheshet e tubacioneve ; Diku 5 deri në 30 lëvizje kamioni vajtje-ardhje për shtrirje në ditë për transportimin e tubit nga sheshet e tubacioneve në brezin e punimeve ndërtuese; Diku 10 deri në 175 lëvizje kamioni vajtje-ardhje për shtrirje në ditë për transportimin e dheut nga brezi i punimeve në zonat e shtrimit; Diku 7 deri në 250 lëvizje kamioni vajtje-ardhje për shtrirje në ditë për transportimin e materialit të shtratit dhe zëvendësues nga sheshi i tubacioneve në brezin e punimeve; Diku 40 deri në 200 transportime vajtje-ardhje të stafit dhe transport karburanti për shtrirje në ditë nga kampet e punëtorëve në brezin e punimeve; Afërsisht 35 lëvizje kamioni vajtje-ardhje në ditë për transportimin e materialeve të ndërtimit nga gjiri në vendet e stacionit të kompresorëve; dhe Afërsisht 4 lëvizje vajtje-ardhje anijeje në ditë për transportimin e tubacionit dhe të materialeve nga porti mbështetës në Itali dhe shtrirjes së anijeve në det dhe afër bregut që operojnë në Shqipëri. 1 Edhe pse disa nga trasetë e këtyre rrugëve për qasje ndjekin rrugët ekzistuese, në mënyrë që ato të shfrytëzohen për Projektit duhet të bëhet një rindërtim i gjerë i tyre (d.m.th. zgjerim, stabilizim, vendosje e mureve mbrojtëse) të gjerë (dmth., zgjerimi stabilizimi ose instalimin e mureve) dhe për këtë arsye janë klasifikuar si rrugë të "reja" që duhet ndërtuar

26 Projektit: Faqja 26 nga 117 Detajet e mëtejshme të pajisjeve që mund të përdoren për ndërtimin e komponenteve kryesorë të projektit dhe fotografitë që tregojnë shembuj të disa prej këtyre njësive kryesore tregohen në Shtojcën 3.6.

27 Ekipi 1 - Studimi i trasesë, Ngritja e ekipit të punimeve, Nxjerrja e rripit të punimeve dhe sheshimi Aktivitetet : Gjeodetët vendosin flamuj dhe kunja për të shenjuar gjurmën. Buldozerët dhe grajderat pastrojnë shtresën e sipërme të tokës dhe e grumbullojnë atë përgjatë gjerësisë së punimeve. The graders and bulldozers will then level the right of way for the trench digging team. Ekipi 2 - Ekipi i gërmimit të kanalit Aktivitetet : Eskavatorët do të gërmojnë një transhe 4m të gjerë për kalimin e tubacionit. Transheja do të gërmohet në një thellësi 2.2m, duke lejuar minimumi 1m thellësi gërmimi nga niveli i tubacionit të gazsjellësit. Buldozerët më pas do të shtyjnë materialin e gërmuar për të formuar grumbullime kundra erës dhe prë të niveluar shtratin e transheut. Ekipi 3 - Ekipi i përkuljes, lidhjes dhe saldimit të tubacionit të gazsjellësit Aktivitetet : Transportuesit e tubacionit dërgojnë vazhdimisht seksione të tubacionit përgjatë brezit të punimeve. Nqs kërkohet, këto seksione përkulen në kantierin e tubacionit, para se të dërgohen në brezin e punimeve. Ekipet e saldimit i bashkojnë seksionet e tubacionit përgjatë transheut para se të ulen në transhe [shih aktivitetet e ekipit 4]. Seksionet më të mëdha saldohen sëbashku brenda në transhe. Ekipi 4 - Ekipi i vendosjes së shtresave, instalimeve dhe rimbushjes me dhé Aktivitetet : Vinçat dhe vinçat anësorë ulin në transhe seksionet e mëdha të tubacionit dhe i manovrojnë ata në vendin e duhur. Seksionet e tubacionit saldohen sëbashku brenda transheut. Ekipet e testimeve hidrike kryejnë testet hidrostatike duke përdorur ujin e nxjerë nga trupat ujorë. Buldozerët më pas shtyjnë materialin e gërmuar për të formuar grumbullime kundra erës dhe për të niveluar shtratin e transhesë. Draga dhe transportues të vegjël rihedhin materialet e gërmuara përsëri në transhe. Pllakat manuale kompaktësojnë dheun nën dhe rreth e rrotull tubacionit. Rulat vibrues kompaktësojnë materialin e dheut mbi tubacion. Shtrirja 1 49 km Ekipi 1 Ekipi 2 Ekipi 4 Ekipi 3 Ekipi 5 A B Shkalla e avancimit të punimeve për ekipin e punës në shtrirjen 1 është 450m/ditë. Ekipet individuale do të lëvizin përgjatë shtrirjes 49 km me një shpejtësi afërsisht 5km çdo 11 ditë. Rreth 25km do të jenë duke u ndërtuar në çdo kohë. Ekipi 5 - Ekipi i pastrimit dhe i restaurimit Aktivitetet : Buldozerët dhe grajderat shpërndajnë materialin e rivendosur mbi tubacionin e gazsjellësit duke krijuar konturet natyrore të dheut. Klienti: 00 11/12/12 Lëshuar për informacion ALB PIB SAA TRANS ADRIATIC PIPELINE REV DATA Botim, objekt kontrolli PËRG. KONTR APR. PROJEKTI: Gazsjellësi Trans Adriatic (TAP) Raporti i VNMS për Shqipërinë TITULLI: Fotografi shembuj të tubacionit Aktivitetet ndërtimore, të cilat tregojnë vendin dhe organizimin e ekipeve brenda Shtrirjes 1 (duke treguar dhe shkallën e avancimit) SHKALLA PROJEKTI VIZATIMI NR: Fleta Figura /117 Përmasat:A4

28 Projektit: Faqja 28 nga 117 Tubat dhe materialet që do të përdoren gjatë aktiviteteve të instalimit të tubacionit detar dhe atij afër bregut do të furnizohen nga Support Port në Itali (Porti i Brindizit), dhe për shkak të këtij operacioni nuk do të krijohet trafik tokësor në Shqipëri. Trafiku i ndërtimit do të përdorë rrjetin e rrugëve ekzistuese dhe rrugët e reja dhe të përmirësuara (rruga do të rregullohet për ndërtim vetëm në nivelin e nevojshëm për qëllime ndërtimi) për të arritur vendet përgjatë korridorit të ndërtimit të gazsjellësit. Më pas trafiku do të lëvizë lart e poshtë brezit të ndërtimit. Materialet e ndërtimit, si lidhëset e parafabrikuara të tubave, do të deponohen në sheshet e përcaktuar për deponimin e tubave vendndodhja e të cilëve do të vendoset sipas marrëveshjes me pronarët e tokës dhe /ose bashkitë. Më pas materialet do të transportohen nëpërmjet mjeteve të tonazhit të rëndë nga këto vendndodhje për në korridorin e ndërtimit. Secili tub do të jetë rreth 12 deri në 18 m i gjatë dhe mund të peshojë midis 7 dhe 12 tonë. Materialet për ndërtim civil do të grumbullohen përkohësisht brenda korridorit të ndërtimit. Do të hartohet një Plan për Menaxhimin e Trafikut në konsultim me autoritetet dhe Bashkitë kompetente, dhe ai do të zbatohet gjatë gjithë ndërtimit Anijet Aktivitetet e ndërtimit detar do të kërkojnë disa anije. Anijet kryesore do të jenë anija e instalimit të tubacionit, siç është Anija për Shtrimin e Tubacioneve e Ankoruar (Figura 4.3-2) ose një Anije për Shtrim Tubacioni me Pozicionim Dinamik (Figura 4.3-3).

29 Projektit: Faqja 29 nga 117 Figura Anije Tipike për Shtrim Tubacioni e Ankoruar (Shtrim - S) Burimi: Gazprom, 2012 (marrë në nëntor 2011)

30 Projektit: Faqja 30 nga 117 Figura Anije Tipike për Shtrim Tubacioni me Pozicionim Dinamik (Shtrim S) Burimi: Statoil, 2012 Dallimi kryesor në mes të anijeve për shtrim tubacioni të ankoruara dhe atyre me pozicionim dinamik është mënyra se si ruhet pozicioni dhe lëvizja gjatë shtrimit të tubave. Anijet e ankoruara përdorin spirancat të cilat pozicionohen me rimorkiator (Figura 4.3-4). Anijet me Pozicionim Dinamik përdorin një sistem pozicionimi dinamik, një sistem me kontroll kompjuterik, i cili ruan automatikisht pozicionin dhe drejtimin e anijes duke përdorur helikat dhe turbinat e veta. Për manovrimin e spirancave nuk nevojitet rimorkiator.

31 Projektit: Faqja 31 nga 117 Figura Rimorkiator Tipik Burimi: Photobucket, 2012 (marrë në nëntor 2011) Për shtrimin e tubacionit gjatë aktiviteteve të ndërtimit të gazsjellësit detar janë parashikuar dy anije të ndryshme, një për seksionin afër bregut (7 km në det), dhe një për ujërat më të thella. Anijet për shtrimin e tubacionit afër bregut (Figura 4.3-5) janë platforma lundruese të specializuara për këtë lloj detyre, sepse fundet e tyre të sheshta lejojnë punën në ujëra të cekëta (6-7 m të thella).

32 Projektit: Faqja 32 nga 117 Figura Platformë Lundruese Tipike për Shtrim Tubacioni Afër Bregut Burimi: Saipem, 2012 (shkurt 2012) Pos këtyre, në aktivitetet e ndërtimit do të nevojiten anije të tjera, si anije furnizimi për të siguruar materialet e nevojshme, anije për ndërrimin e ekuipazhit për të siguruar punën me turne të ekuipazhit, anije për mbartjen e tubave, anije vinç me thithje për punimet e hapjes së transheve dhe heqjes së materialeve në seksionin afërt bregut, rimorkiatorë për të ndihmuar anijet e shtrimit të tubave, etj. Vlerësimi i ndikimit në Seksionin 8 i referohet përdorimit të anijeve për shtrim tubacioni të ankoruara për punë në det të thellë, në vend të anijeve me pozicionim dinamik. Kjo përshkruan një skenar konservativ të rastit më të keq pasi prania e rimorkiatorëve që përdorin spiranca dhe përdorimi i këtyre të fundit janë burime shtesë ndikimi mbi shtratin e detit. Më shumë detaje mbi operimin e anijeve raportohen në Seksionin

33 Projektit: Faqja 33 nga Depot dhe Sheshet e Tubave Depoja Kryesore Pranë portit kryesor, në Durrës, do të ketë një depo kryesore, e cila do të ketë kapacitet të mjaftueshëm për depozitimin e tubave për të siguruar depozitim rezervë në rast vonese në ndërtim. Depo kryesore do të përdoret vetëm për depozitim; në këtë vend nuk do të kryhet përkulje, veshje ose prerje e tubave. Mundësia e vendosjes së depove të mëdha te vetë porti nuk është marrë në konsideratë për shkak të mungesës së hapësirës së disponueshme, çështjeve të sigurisë në lidhje me grumbullimin, dhe kostove të larta lidhur me to që të do haseshin për depozitimin në port. Tubat do të shpërndahen nga depo kryesore në 8 (plus 1 opsionale) sheshe tubash të shpërndara përgjatë gjurmës në vendndodhjet e përshkruara në Tabelën Vendndodhjet e depos kryesore dhe të shesheve të tubave tregohen në Shtojcën 3.3 Harta e Detajuar e Gjurmës dhe e Logjistikës në Shqipëri Sheshet e Tubave Vendndodhjet e shesheve të tubave për depozitimin e ndërmjetëm të tubave tokësore janë përzgjedhur pranë rrugëve kryesore pranë gjurmës së gazsjellësit për të siguruar qasje të lehtë për kamionët e gjatë. Të gjitha metodat e depozitimit të tubave do të projektohen që të pengojnë dëmtime mbi tubat e linjës dhe/ose mbi çdo material veshës në çdo stad. Një skicë tipike e një sheshi tubash tregohet në Figurën në Shtojcën 3.6 Vizatime Teknike Brezi i Punimeve, Metodat e Ndërtimit dhe Kryqëzimet. Tabela përshkruan vendndodhjen dhe kapacitetin e përafërt të shesheve të tubave për seksionet e tubave 18 m të gjatë. Tabela Vendndodhja, Sipërfaqja dhe Kapaciteti i Shesheve të Tubave Depo Vendndodhja Seksioni Përkatës Sipërfaqja e Sheshit të Tubave Kapaciteti i Tubave dhe Gjatësia Ekuivalente e Tubacionit 1 Ecmenik 39 km 32,500 m 2 2,167 tuba (18 m) ose 910m tubacion 2 Floq 39 km 35,000 m 2 1,084 tuba (18 m) ose 455 m tubacion 3 Potom* Qafa (Opsional) Corovode 23 km 23,000 m tuba (18 m) ose 270m tubacion 5 Buzuqi 16 km 17,500 m tuba (18 m) ose 190 m tubacion 6 Hoxhaj 30 km 26,000 m 2 1,667 tuba (18 m) ose 700m tubacion 7 Drenovice 28 km 25,000 m 2 1,556 tuba (18 m) ose 665 m tubacion 8 Fusha Mbrostar 28 km 25,000 m 2 1,556 tuba (18 m) ose 655 m gazsjellës * Seksioni Përkatës, Sipërfaqja e Sheshit të Tubave dhe Kapaciteti i tubave do të përcaktohen gjatë fazës së ardhme të inxhinieringut Burimi: Studimi Logjistik Paraprak për Shqipërinë Përditësim APL00-ILF-100-F-TRP Rev.: 0D (7 dhjetor 2011)

34 Projektit: Faqja 34 nga 117 Dërgimi i tubave në sheshet e tubave do të bëhet në përputhje me afatet kohore të ndërtimit. Koncepti do të optimizohet me synim shmangien e kohëve të zgjatura të depozitimit ose të mungesave në furnizim nga ana tjetër. Transporti i seksioneve të tubacionit do të kufizohet gjatë orëve me dritë natyrale. Gjatë depozitimit, tubat do të mbrohen nga korrozioni dhe nga degradime të tjera. Do të merren masa për të parandaluar rrëshqitjen dhe siguruar qëndrueshmërinë e pirgjeve të tubave. Tubat e zakonshëm 48 mund të vendosen pirg në tre shtresa. Të gjitha sheshet e tubave do të rrethohen, ndriçohen dhe ruhen. Të gjitha instalimet janë të përkohshme dhe do të largohen plotësisht (përfshirë themelet) pas periudhës së ndërtimit. E gjithë zona do të ri-mbillet pas çmobilizimit të infrastrukturës Qasja në Depot dhe në Sheshet e Tubave Të gjitha materialet kyçe si tubat, pjesët e stacioneve të kompresorëve dhe pajisjet e veçanta të ndërtimit do të dërgohen në një port të madh pranë zonës së projektit. Porti më i rëndësishëm në Shqipëri është Durrësi, i cili ndodhet në perëndim të Tiranës dhe ka kapacitete efektive ngarkimi dhe shkarkimi. Depo kryesore ndodhet afërsisht 15 km në jug të portit, ku do të depozitohen tubat pas shkarkimit të anijeve. Rruga kryesore bregdetare përgjatë gjirit të Durrësit siguron qasje të lehtë. Meqenëse ekziston një rrjet rrugësh i zhvilluar mirë në Greqi, transporti i pajisjeve kryesore për Shqipërinë lindore mund të kryhet përmes portit të Selanikut, gjithsesi kjo mundësi nuk është marrë në konsideratë në këtë studim. Tabela përshkruan rrugët e mundshme të qasjes në secilën depo tubash. Kontraktuesi do të ketë mundësinë të optimizojë konceptin e tij të punës dhe të përdorë sheshe të tjerë tubash nëse nevojitet dhe sapo për këto ndryshime ose shtesa të jetë rënë dakord me autoritetet shqiptare dhe të jenë diskutuar si të zbatueshme me palët e interesuara. Tabela Aksesi në Sheshet e Tubave Nr. Emri Përshkrimi i qasjes 1 Ecmenik Durrës Rrogozhinë Elbasan Librazhd Pogradec Korçë Bilisht Ecmenik 2 Floq si 1 deri në Korçë, Korçë Mollas 3 Potom* si 1 deri në Çorovodë - Potom - Qafa (Opsionale) si 1 deri në Çorovodë- Qafa 4 Çorovode si 1 deri në Rrogozhinë- Lushnjë Ura Vajgurore - Berat Poliçan Çorovodë 5 Buzuqi si 4 deri në Poliçan Fushë Buzuqi 6 Hoxhaj si 4 deri në Berat Hoxhaj 7 Drenovice si 4 deri në Lushnje Fier Roskovec Drenovicë 8 Fushë Mbrostar si 4 deri në Lushnje Fushë Mbrostar *Madhësia dhe vendndodhja e saktë do të përcaktohet gjatë fazës së ardhme të inxhinieringut Sistemuar nga ERM (2012)

35 Projektit: Faqja 35 nga Kampet e Ndërtimit Kampet e Ndërtimit të Gazsjellësit Objektet e kampeve për personelin, pajisjet dhe materialet e ndërtimit do të vendosen në afërsi të gazsjellësit të ardhshëm, duke marrë parasysh infrastrukturën lokale dhe mundësitë e mira për qaje. Vendndodhjet varen nga shpejtësia dhe instruksionet e parashikuara të punës. Kontraktuesi Kryesor do t i rregullojë vetë qëndrimin dhe mirëqenien e punonjësve të tij me ngritjen, pajisjen dhe mirëmbajtjen e banimeve të përkohshme dhe akomodimit në kamp së bashku me të gjitha shërbimet në vendin e punës. Kampet do të jenë kampe të hapura më shumë se sa të mbyllura, por koha jashtë pune e punonjësve do të menaxhohet me kujdes. Do të projektohen kampe ndërtimi për secilën pjesë të projektit përpara se të fillojë ndërtimi i gazsjellësit dhe i objekteve të lidhura me të. Gjithsesi, mund të ketë nevojë për akomodim të përkohshëm për pak persona në qytetet jashtë kampeve gjatë fazës para-ndërtimit, për kohën që kampet dhe rrugët janë nën ndërtim. Kampet do të vendosen përgjatë gjurmës së gazsjellësit në distanca pak a shumë të rregullta, në mënyrë që të mund të shmanget koha e gjatë e transportit të stafit për në vendin e punës. Nëse është e mundur, kampet do të vendosen pranë rrugëve kryesore me lidhje të mira me qytetet e mëdha, duke lejuar transportim të lehtë të personelit, ushqimit, shërbimeve, etj. drejt kampit. Do të konsultohen komunitetet për të identifikuar vendndodhjen më të mirë për kampet. Kampet kryesore do të kombinohen me depot kryesore të tubave dhe me zonat e përkuljes së tubave. Transportimi masiv i tubave dhe i materialeve të tjera prodhon një sasi të madhe pluhuri dhe zhurme; prandaj, këto zona duhen ndarë nga vendbanimet dhe zyrat. I njëjti koncept vlen për mbrojtjen e zonave të banuara. Depot kryesore të tubave dhe zonat e përkuljes do të vendosen sa më larg këtyre zonave që të jetë e mundur. Përkohësisht, gjatë ndërtimit do të ngrihen dhe do të funksionojnë kampe ndërtimi vetëfunksionuese. Në Figurën në Shtojcën 3.6 Vizatime Teknike Brezi i Punimeve, Metodat e Ndërtimit dhe Kryqëzimet tregohet një skicë kampi tipik dhe shembuj të kampeve të ndërtimit. Ato do të kenë furnizimin e vet me ujë dhe energji elektrike si dhe impiantet për trajtimin e ujërave të zeza dhe të mbeturinave. Stafi i kampit do të sigurojë pastrim, gatim dhe shërbime mjekësore. Do të sigurohet ujë i freskët nga burimet ekzistuese të ujit nëse janë në dispozicion ose në mënyrë alternative nga burimet në rrethinat e kampit. Të gjitha ujërat e zeza do të trajtohen sipas kërkesave kombëtare përpara se të derdhen në një lumë ose kanal kullimi. Shtresa pjellore e tokës do të largohet dhe të ruhet gjatë zënies së tokës. Sipërfaqja e të gjitha zonave të trafikut do të mbulohet përkohësisht të paktën me zhavorr. Të gjitha kampet do të rrethohen, ndriçohen dhe ruhen. Të gjitha instalimet janë të përkohshme dhe do të largohen plotësisht (përfshirë themelet) pas periudhës së ndërtimit. E gjithë zona do të ri-mbillet pas çmobilizimit të infrastrukturës. Meqenëse terreni në Shqipëri karakterizohet nga një seksion malor me qasje të vështirë dhe një seksion të rrafshtë që ndjek luginat e lumenjve dhe që përshkon rrafshina bregdetare, u

36 Projektit: Faqja 36 nga 117 përcaktuan dy lloje të ndryshme kampesh ndërtimi të gazsjellësit. Këto përshkruhen në Tabela Tabela Numri i Punonjësve, Toka e Zënë Përkohësisht dhe Infrastruktura e Kampeve të Mëdha dhe të Vogla Ndërtimit Kampe të mëdha për rajonet e sheshta Numri i Punonjësve Toka e zënë përkohësisht Infrastruktura Afërsisht persona Afërsisht 50,000 m 2 (200 x 250 m), 1 vit Zyrat për TAP AG dhe Inxhinierin dhe Kontraktuesin e tij; akomodimet, mensa e stafit, dhoma e kohës së lirë; dhoma e ndihmës së parë, pajisjet kundër zjarrit, kontrolli i qasjes; punishtet, depot, stacioni i karburantit etj.; depot për pajisjet kryesore; Zonat e parkimit; shërbimet (furnizimi me energji elektrike, telefonia, furnizimi me ujë, trajtimi i ujërave të zeza etj.) Kampet e vogla për rajonet malore Numri i punonjësve Toka e zënë përkohësisht Afërsisht persona Afërsisht 20,000 m 2 (200 x 100 m), ½ -1 vit Infrastruktura Zyrat për TAP AG dhe Inxhinierin dhe Kontraktuesin e tij; akomodimet, mensa e stafit, dhoma e kohës së lirë; dhoma e ndihmës së parë, pajisjet kundër zjarrit, kontrolli i qasjes; punishtet, depot, stacioni i karburantit etj.; depot për pajisjet kryesore; zonat e parkimit; shërbimet (furnizimi me energji elektrike, telefonia, furnizimi me ujë, trajtimi i ujërave të zeza etj.) Burimi: Studimi Logjistik Paraprak në Shqipëri Përditësim APL00-ILF-100-F-TRP Rev.: 0D. Vendet e propozuara si të përshtatshme për kampet përshkruhen në Tabelën me kapacitetet e tyre të përafërta. Tabela Vendet e Përshtatshme për Kampe Ndërtimi Kampi Vendndodhja Seksioni përkatës (Pk) Sipërfaqja me përafërsi Stafi me përafërsi 1 Ecmenik ,000 m Floq ,000 m Zona e Potomit* - 20,000 m Mali Azines (Optional) - 20,000 m Qafa ,000 m Manushtir/Çorovodë ,000 m Mbrakull-Vojaku (Opsionale) - 20,000 m Vodica ,000 m Fusha Mbrostar ,000 m *Vendndodhja përkatëse e objektit dhe Seksioni përkatës do të përcaktohet gjatë fazës së ardhme të inxhinieringut Burimi: Studimi Logjistik Paraprak për Shqipërinë Përditësim APL00-ILF-100-F-TRP Rev.: 0D dhe zhvillimi i zonës së Potomit

37 Projektit: Faqja 37 nga Kampet e Ndërtimit të Stacionit të Kompresorëve Stacionet e kompresorëve do të ndërtohen nga kontraktues të ndryshëm, kështu që ata do të instalojnë kampin e tyre, të pavarur nga ai i kontraktuesit për shtrirjen e tubave. Tabela paraqet detaje të arranzhimeve të mundshme në kampet e punëtorëve për stacionet e kompresorëve. Tabela Numri i Punonjësve, Toka e Zënë Përkohësisht dhe Infrastruktura e Kampit për Stacionin e Kompresorëve Kampi për Stacionin e Kompresorëve Numri i punonjësve Toka e zënë përkohësisht Afërsisht- 350 persona Afërsisht 48,000 m 2 (150 x 320 m), pjesërisht brenda zonës së rrethuar të Stacionit të kompresorëve 24 muaj Infrastruktura Zyrat për TAP AG dhe Inxhinierin dhe Kontraktuesin e tij; akomodimet, mensa e stafit, dhoma e kohës së lirë; dhoma e ndihmës së parë, pajisjet kundër zjarrit, kontrolli i qasjes; punishtet, depot, stacioni i karburantit etj.; depot për pajisjet kryesore; zonat e parkimit; shërbimet (furnizimi me energji elektrike, telefonia, furnizimi me ujë, trajtimi i ujërave të zeza etj.) Burimi: Studimi Logjistik Paraprak në Shqipëri Përditësim APL00-ILF-100-F-TRP Rev.: 0D Kampet e Ndërtimit të Kryqëzimeve të Veçanta dhe të SVB-ve Në pika të veçanta (p.sh. kryqëzime me lumenj të mëdhenj dhe SBV) do të instalohen kampe të vegjël të përkohshëm për punimet e ndërtimit. Nëse është e mundur, ekipet nuk do të flenë në këto kampe por do të vendosen në hotele ose në kampe kryesore aty pranë. Tabela paraqet detaje mbi kampin që do të nevojitet për kryqëzimet e veçanta. Tabela Numri i Punonjësve, Toka e Zënë Përkohësisht dhe Infrastruktura e Kampeve për Kryqëzimet e Veçanta Kampet për pikat e veçanta Numri i punonjësve Toka e zënë përkohësisht Afërsisht persona Afërsisht 2,500m 2 (50 x 50 m), për pak javë/muaj Infrastruktura Kontejner zyrë, dhoma e kohës së lirë, zona e parkimit, instalime të veçanta për punimet e ndërtimit (p.sh., sonda e shpimit) Burimi: Studimi Logjistik Paraprak në Shqipëri Përditësim APL00-ILF-100-F-TRP Rev.: 0D. Të gjitha kampet e ndërtimit do të rrethohen, ndriçohen dhe ruhen. Të gjitha kampet e ndërtimit janë të përkohshme dhe do të hiqen plotësisht (përfshirë themelet) pas periudhës së ndërtimit. E gjithë zona do të ri-mbillet pas çmobilizimit të infrastrukturës.

38 Projektit: Faqja 38 nga Qasja, Transporti dhe Trafiku Vështrim i Përgjithshëm Gjatë fazës së ndërtimit qasja në brezin punues të gazsjellësit do të jetë përmes rrjetit të rrugëve ekzistuese që do të rregullohen në disa seksione për të bërë të mundur kalimin e makinave të ndërtimit dhe rrugëve të reja që do të ndërtohen. Pas përfundimit të punëve në rregullimin dhe ndërtim të rrugëve, TAP AG do të kërkojë që t i mbajë të hapura për publikun gjatë gjithë periudhës së ndërtimit 2 të gjitha rrugët hyrësë që janë në tokë publike. Vendndodhjet e stacioneve të kompresorëve do të kërkojnë qasje që duron ngarkesa anormale për punimet e ndërtimit. Njësitë më të mëdha të transportit që e kërkojnë këtë qasje janë turbo kompresorët me peshë totale tonë. Vendndodhja e SK03 pranë bregut është pranë një rruge kombëtare të gjerë me qasje të mirë nga porti i Durrësit. Tabela përmbledh punimet në rrugë që nevojiten për të siguruar qasje për qëllime ndërtimi të Projektit. Shtojca 3.3 Harta e Detajuar e Gjurmës dhe e Logjistikës në Shqipëri tregon vendndodhjet e rrugëve ekzistuese që kërkojnë rregullim dhe rrugët e reja për qasje që duhet të ndërtohen prej fillimi. Pas ndërtimit, rrugët për qasje që janë në tokë publike do të mbeten të hapura për përdorim publik. Disa nga seksionet e rregulluara dhe të ndërtuara nga fillimi për qëllime të ndërtimit do të mirëmbahen për përdorim gjatë fazës 3 së operimit të Projektit. Qasje e përhershme do të mirëmbahet për në lokacionet e stacioneve të kompresorëve për kërkesat operative Qasja në Stacionin/Stacionet e Kompresorëve SK03 ndodhet në afërsi të Fierit pranë bregut të Detit Adriatik. Stacioni ndodhet në veri të Topojës dhe në perëndim të Semanit. Qasja në stacion mund të sigurohet nga autostrada për në Fier, duke ndjekur rrugën nacionale nga Fieri në Topojë dhe duke u lidhur me rrugën për në Seman. I gjithë rrjeti rrugor midis Topojës dhe Semanit nuk është në gjendje të mirë. Nevojitet ndërtimi i rrugëve të reja në jug-lindje të Gjokallit dhe rregullimi i mëtejshëm i rrugëve në veri-perëndim të Gjokallit për në SK03, përfshirë ndërtimin e urave mbi kanalet e kullimit. I gjithë rrjeti rrugor në afërsi të stacionit opsional të kompresorëve SK02, si dhe rruga e qasjes nga Bilishti në Tresnik, është në gjendje të keqe dhe prandaj është planifikuar njëfarë përmirësimi dhe ndërtimi i qasjes rrugore. SK02 opsional do të vendoset në një rrafshinë brenda kilometrit të parë të gjurmës së TAP nga kufiri me Greqinë. 2 Do të zbatohen masat e duhura për të menaxhuar trafikun e ndërtimit që vepron në rrjetin publik - referojuni Seksionit Pas përfundimit të ndërtimit, TAP AG do të mirëmbajë vetëm rrugët që janë të nevojshme për operimin e projektit dhe për fazë e mirëmbajtjes.

39 Projektit: Faqja 39 nga Aksesi në Gazsjellës Nga depo 4 kryesore e tubave pranë portit të Durrësit, të gjitha tubat do të shpërndahen në depot përgjatë gjurmës së gazsjellësit. Transporti do të bëhet me rimorkio të zakonshme pasi të gjitha depot janë të arritshme nëpërmjet rrugëve nacionale. Për seksionin lindor në Shqipëri (një seksion afërsisht 50 km) ka dy mundësi të përgjithshme për transportin e tubave. Njëra rrugë është nga Selaniku përmes Greqisë dhe e dyta është nga Durrësi përmes Shqipërisë. Aktualisht qasja përmes Greqisë është zgjidhja e preferuar, por meqenëse janë planifikuar disa projekte infrastrukture, situata në Shqipëri mund të përmirësohet në të ardhmen dhe atëherë qasja përmes Durrësit mund të jetë një mundësi. Seksionet e tubave do të shpërndahen normalisht në vendet e punës nga sheshet e tubave nëpërmjet kamionëve (shihni Figurën në Shtojcën 3.6 Vizatime Teknike Brezi i Punimeve, Metodat e Ndërtimit dhe Kryqëzimet), gjithsesi, në rajonet malore do të nevojiten mjete të veçanta transporti (shihni gjithashtu Figurën 4.3-8). Një rrjet rrugësh për qasje siguron qasje në brezin e punimeve të gazsjellësit në distanca të rregullta. Qasja në nivel lokal sigurohet më së shumti nga rrugët ekzistuese, të cilat duhet të rregullohen (rruga do të rregullohet vetëm për ndërtim deri në nivelin e nevojshëm për qëllimet e ndërtimit) që më përpara kryesisht në rajonet malore. Janë planifikuar të ndërtohen rrugë të reja shtesë në zonat e largëta. Në topografitë e vështira me shumë ngjitje dhe zbritje, do të shmangen transportet e gjata përgjatë brezit të punimit sepse pjerrësitë janë kryesisht tepër të rrëpira për çdo pajisje transporti. Në seksionet e pjerrëta pajisjet e ndërtimit do të sigurohen me çikrikë dhe punimet e shtrimit të tubave do të kryhen nëpërmjet teleferikëve. Tabela paraqet një përmbledhje të punimeve në ndërtimin e rrugëve që do të nevojiten me qëllim sigurimin e një qasjeje minimale në brezin e punimeve. Vendndodhjet e këtyre punimeve të rregullimit të rrugëve tregohen në Shtojcën 3.3 Harta e Detajuar e Gjurmës dhe e Logjistikës në Shqipëri. Tabela Përmbledhje e Punimeve për Ndërtimin e Rrugëve Lloji i Ndërtimit Rrugë të Reja Përmirësimi i Rrugëve Gjatësia totale në Projekt 68.9 km 85.8 km Burimi: Studimi Logjistik Paraprak në Shqipëri Përditësim APL00-ILF-100-F-TRP Rev.: 0D (7 dhjetor 2011). Përllogaritja e rrugëve për qasje bazuar në hartografinë GIS të logjistikës.(dhjetor 2011 dhe shtator 2012) 4 Aktualisht dy opsione janë duke u konsideruar për lokacionin e këtij objekti. Të dyja opsionet janë të vendosura në kufirin mes komunave të Golemit dhe Synejit, rreth 15 km në jug të portit të Durrësit. Vendi do të zgjedhet gjatë fazës së ardhshme të inxhinieringut.

40 Projektit: Faqja 40 nga Opsioni i Qasjes nga Lindja Zona e Potomit ndodhet afërsisht 16 km në lindje të Çorovodës në një rajon malor me lartësi m mbi nivelin e detit. Qasja nga ana lindore do të jetë përmes luginës së Korçës dhe përgjatë rrugës ekzistuese lokale për në Vithkuq Shtyllë. Gjithsesi, për të arritur deri te gazsjellësi (seksioni Pk 70 76) do të nevojitet ndërtimi i rrugës për qasje nga Shtylla, kryesisht duke përcjellë vijën e brezit punues të gazsjellësit. Është duke u konsideruar edhe një qasje tjetër opsionale në veri të këtij seksioni të gazsjellësit. Pajisjet teknike kryesore që do të transportohen përshkruhen në Seksionin 4.1 dhe Seksionin F të Studimit Logjistik Paraprak në Shqipëri Përditësim APL00-ILF-100-F-TRP-0002 Rev:0D Shërbimet e Përgjithshme dhe Shërbimet Komunale Kur vendet e punës caktohen mjaft afër dhe ka kapacitet të mjaftueshëm, shërbimet e përgjithshme dhe shërbimet komunale (d.m.th., furnizimi me ujë, shërbimet e ujërave të zeza dhe të higjienës, furnizimi me elektricitet, furnizimi me ujë të pijshëm, dhe menaxhimi i mbetjeve të ngurta) do të blihen nga furnizuesit lokalë. Shërbimet lokale do të autorizohen të shtrijnë linjat e transmetimit ose tubat e ujit në vendet e punës. Aty ku kapaciteti lokal është i pamjaftueshëm, kontraktuesin do të ndërtojnë objektet e veta në vendin e punës. 4.4 Ndërtimi i Gazsjellësit Tokësor Blerja e tokës Toka do të merret për strukturat e përhershme të projektit dhe për të lejuar operimin, mirëmbajtjen dhe qasjen emergjente gjatë gjithë jetës operative të projektit. Një kriter madhor i hartimit të projektit ka qenë, për sa kohë është praktike, që infrastruktura e përhershme duhet të vendoset në tokë të papërdorur pa ndonjë vlerë të veçantë ekologjike ose kulturore. Kur kjo nuk ka qenë e mundur, janë bërë përsëri përpjekje për të shmangur tokën në të cilën ka banesa ose infrastrukturë publike, ose e cila ka vlerë të lartë si habitat ose për bujqësi. Një zonë sigurie, ku ndërtimi i strukturave të reja të palëve të treta përgjatë gazsjellësit, do të kufizohet në një zonë sigurie prej 40 m (d.m.th. 20 m nga secila anë e vijës së mesit),gjithsesi, do të jetë e mundur që në këtë zonë të rindërtohen sera pas ndërtimit të gazsjellësit. Ndërtimi i grupeve të shtëpive nuk do të lejohet në një brez prej 200 m nga secila anë e gazsjellësit (brez 400 m). Referojuni po ashtu Seksionit Aktivitetet Para-Ndërtimit Përpara fillimit të çdo pune ndërtimi, do të bëhen regjistrime topografike dhe fotografike të kushteve ekzistuese të gjurmës së gazsjellësit dhe të rrugëve të qasjes. Këto regjistrime do të përdoren si standarde përkundrejt të cilave do të gjykohet cilësia e punës restauruese kur të përfundojë puna e ndërtimit. Gjurma ekzakte e gazsjellësit do të fiksohet fillimisht, duke

41 Projektit: Faqja 41 nga 117 mbikëqyrur në të njëjtën kohë gjerësinë e brezit të punimeve në të dyja anët e gjurmës. Pengesat si muret, gardhet dhe shtigjet do të preken në nivelin minimal të nevojshëm për siguri në punë. Materiali i murit do të çmontohet me kujdes dhe do të depozitohet për t u përdorur përsëri. Të dhëna për objektet nëntokësore tokë si vendndodhjet e tubacioneve të kullimit dhe të ujitjes do të përgatiten dhe verifikohen me pronarin/përdoruesin e tokës për të parandaluar dëmtime aksidentale gjatë ndërtimit të gazsjellësit. Shërbimet ekzistuese nga palët e treta do të përcaktohen ku janë, do të shënohen, dhe do të mbrohen ose devijohen. Do të vendosen shënime paralajmëruese për kabllot që kalojnë sipër dhe do të identifikohen qartë pikat e përkohshme të kryqëzimit. Aktivitetet e tjera të para-ndërtimit në terren do të përfshijnë: Vlerësimin e sasive të materialeve të ndërtimit; Vlerësimin e metodave specifike të ndërtimit; dhe Instalimin e vendit të ndërtimit dhe vendpunimeve Metodat e Ndërtimit Vështrim i Përgjithshëm Më poshtë përshkruhen aktivitetet e ndërtimit së bashku me teknikat që do të përdoren për të kapërcyer vende të tilla si rrugët dhe rrjedhjet e ujit. Ndërtimi i gazsjellësit tokësor është një proces sekuencorl dhe përfshin disa operacione të dallueshme, siç tregohet në Figurën Këto mund të kategorizohen gjerësisht në pesë grupet e mëposhtme: Ekipi 1: Vëzhgimi i gjurmës, përgatitja e brezit të punimit, largimi i shtresës së tokës së punueshme dhe gradimi. Ekipi 2: Vargëzimi, përkulja dhe saldimi i tubave. Ekipi 3: Gërmimi i transhesë. Ekipi 4: Shtrimi i tubit, instalimi dhe rimbushja. Ekipi 5: Pastrimi dhe restaurimi i vendit. Teknikat përfundimtare të ndërtimit do të përcaktohen gjatë projektimit të detajuar.

42 Ekipi i punës 1 Ekipi i punës 2 Ekipi i punës 3 Ekipi i punës 4 Ekipi i punës 5 Pajisje Numri Pajisje Numri Pajisje Numri Pajisje Numri Pajisje Numri Vëzhgimi i gjurmës Gërmimi i transhesë Përkulja e tubacionit Shtrimi i tubacionit Mbushja dhe rimëkëmbja e transhesë Fuoristradë me 4 rrota 2 Ngarkues (Cat) 3 Makinë përkulëse 1 Shtrues i tubacionit (vinc anësor) 587 Mbledhës me 4 rrota 2 Eskavatorë (Cat 320) 5 Ngarkues (Cat) 3 3 Makinë përkulëse rezervë 1 Makina mbushëse 2 Eskavatorë (Cat 320) 3 Stacioni i GPS-it 2 Buldozerë (Cat D8) 2 Mbledhës me 4 rrota 1 Saldues me pageë (Cat D6) 1 Buldozerë (Cat D8) 1 Transportues 2 Shtrues i tubacionit (vinc anësor 1 Zëvëndësimi i shtresës ë Përgatitja e korridorit të punime- Testi hidrik Eskavator 2 Mbledhës me 4 rrota 3 Lidhja e tubacionit Eskavator 1 Eskavator (Cat320) 4 Thërrmuesi 1 Kamionë special me ngritje me 4 Gjenerator 1 Dozer (Cat D8) 3 vakum Kamion për drurin 2 Vinc 40 t 2 Kompresor 1 grajder 2 Kamion me 3 boshte 2 Mbledhës me 4 rrota 2 Pompë me presion të lartë 1 kamion me 4 rrota 12 t 2 kamion me 4 rrota 12 t 2 Mirëmbajtja 1 Fuoristradë me 4 rrota 1 Shtresa e sipërme dhe sheshimi Eskavator (Cat320) 4 Saldimi i tubacionit Tharja Mbledhës me 4 rrota 2 Dozer (Cat D8) 3 Skuadra kryesore Pompa 1 Fuoristradë me 4 rrota 1 Saldues me pageë (Cat D6) me 4 Gjenerator / Kompresor 1 Mbledhës me 4 rrota 2 4 makina saldimi - Mirëmbajtja magnetike 1 Shtrues i tubacionit (vinc anësor 1 Mirëmbajtja me avuj 2 583) Autobus për 35 Persona 1 Skuadër e vogël Saldues me pageë (Cat D6) me 2 4 makina saldimi - Shtrues i tubacionit (vinc anësor 1 583) Autobus 20 Persona 1 TJSH kamion me 4 rrota + makinë saldimi 1 Mbledhës me 4 rrota 2 Veshja lidhëse kamion me 4 rrota me Vinc 3 Makineri e thërrmimit të rërës 3 Mbledhës me 4 rrota 3 KLIENTI 00 11/12/12 Lëshuar për informacion ALB PIB SAA TRANS ADRIATIC PIPELINE REV DATA Botim, objekt kontrolli PERG. KONT APR. PROJEKTI: Gazsjellësi Trans Adriatic (TAP) TITULLI: Përshkrimi i projektit Organizimi i makinerive të ndërtimit midis ekipeve të punës përgjatë Shpërndarjeve Raporti i VNMS për Shqipërinë SHKALLA PROJEKT VIZATIMI NR: Fleta Source: ERM (2011) Figura / 117 Përmasat:A4

43 Projektit: Faqja 43 nga 117 Periudha e përgjithshme e ndërtimit të gazsjellësit do të shtrihet në 39 muaj. Kjo përfshin ndërtimin e rrugëve të qasjes dhe punët përgatitore për stacionet e kompresorëve, kampet e punës dhe sheshet e tubave përpara shtrimit të tubave. Ritmi i përllogaritur i shtrimit është 36 m në ditë zonën e Potomit dhe 100 në ditë në terrenet e tjera malore, dhe deri në 400 m në ditë për terrenet e sheshta. Përgjatë gjurmës do të funksionojnë njëkohësisht ekipe të ndryshme pune. Figura tregon shembuj të operacioneve tipike të ndërtimit të gazsjellësit. Një program pune i detajuar do të hartohet në përputhje me procedurën e tenderimit. Punimet për ndërtimin e 209 km gazsjellës do të ndahen në gjatësi të menaxhueshme të quajtura shtrirje dhe për to do të përdoren grupe pune shumë të specializuara dhe të kualifikuara. Projekti TAP në Shqipëri do të ndërtohet përgjatë gjashtë shtrirjeve kryesore siç tregohet në Tabelën Shtrirja 5 përmban dy nën-shtrirje, (shikoje shënimin poshtë tabelës), që pasqyrojnë ndryshimin në terren nga Lugina e valëzuar e Osumit në rrafshinën bregdetare. Tabela Vendndodhja e Mundshme dhe Ritmi i Përparimit në Shtrirjet e Punës Shtrirja Vendndodhja Gjatësia 5 Ritmi i Përparimit Kohëzgjatja e Punimeve Shtrirja 1 Trestenik - Pulahe 49 km 300m/ditë 6-7 muaj Shtrirja 2 Pulahe Potom 27 km 100 m/ditë muaj Shtrirja 3 Zona e Potomit 13 km 36 m/ditë muaj* Shtrirja 4 Zona e Potomit Vertop 45km 100m/ditë muaj Shtrirja 5 Vertop Sqepur 36 km** 100 deri 300 m/ditë 6 muaj Shtrirja 6 Sqepur Dalja në det 41.8km 300 m/ditë 5-6 muaj * Për shkak të kushteve kufizuese në rajonet malore, koha efektive e ndërtimit do të jetë muaj ** 24 km do të shtrohen në shkallën 300 m/ditë dhe 12 km në shkallën 100 m/ditë. Burimi: Trafiku Vulnerabël i Supozuar për VNMS APL00-ENT-100-F-TCE Rev.: 00 (5 janar 2012) Secila nga Shtrirjet do të përbëhet nga 5 ekipe pune që do të kryejnë disa aktivitete të ndryshme që do të funksionojnë përgjatë një fronti pune të përsëritur afërsisht 25 km të gjatë. Figura 4.4-3, Figura dhe Figura tregojnë se si ekipet e punës do të organizohen gjerësisht, si dhe impiantin dhe pajisjet që do të përdoren për secilin aktivitet të ndërmarrë brenda secilës Shtrirje. Figura paraqet një diagram specifik që ilustron sekuencën pasuese të operacioneve që do të ndërmerren nga secili ekip pune. 5 Po të merret parasysh edhe elevacioni, gjatësia totale e gazsjellësit tokësor në Shqipëri është 211.8km

44 Projektit: Faqja 44 nga 117 Figura përdor Shtrirjen 1 si një shembull për të ilustruar ritmin e përparimit të punës së ekipit përgjatë shtrirjes 49 km me ritëm afërsisht 300 m/ditë. Impianti dhe pajisjet e nevojshme për secilin ekip pune për të ndërtuar gazsjellësin janë renditur tek Figura Figura tregon foto shembuj të impiantit dhe pajisjeve tipike që do të nevojiten gjatë ndërtimit. Figura ilustron ritmin e mundshëm të përparimit nga ekipet e punës përgjatë shtrirjeve të punës së gjurmës së gazsjellësit.

45 Fotografitë janë marrë nga burime të ndryshme: projekte të E.ON, E.ON Ruhrgas, ENT dhe OGE. Përgatitja e rripit të punimeve (krijimi i gjurmës, nxjerrja e shtresës së punueshme) Rripi i punimeve gjatë ndërtimit Raporti i VNMS për Shqipërinë Gazsjellësi Trans Adriatic (TAP) PROJEKTI: TRANS ADRIATIC PIPELINE KLIENTI DATA 11/12/12 Botim, objekt kontrolli Lëshuar për informacion ALB PIB - SHKALLA PROJEKTI SAA PERP. KONTR APR. Përmasat:A4 Fleta 45/117 VIZATIMI NR: Figura Rripi i punimeve gjatë përgatitjeve dhe ndërtimit Përshkrimi i projektit TITULLI: REV 00 Thërrmimi i shkëmbinjve dhe lidhja e tubacionit Rripi i punimeve gjatë ndërtimit

46 km Dita 11 Dita 22 Dita 33 Dita 44 Ekipi 1 Ekipi 1 Ekipi 2 Ekipi 1 Ekipi 2 Ekipi 3 Ekipi 1 Ekipi 2 Ekipi 3 Ekipi 4 Ekipi 2 Ekipi 3 Ekipi 4 Ekipi 5 Ekipi 3 Ekipi 4 Ekipi 5 Ekipi 4 Ekipi 5 I përfunduar Ekipi 5 I përfunduar I përfunduar I përfunduar I përfunduar I përfunduar Dita 55 Dita 66 Dita 77 Dita 88 Dita 96 Ekipi 2 Ekipi 3 Ekipi 3 Ekipi 4 Ekipi 4 Ekipi 5 Ekipi 5 I përfunduar Ekipi 4 Ekipi 5 I përfunduar I përfunduar Ekipi 5 I përfunduar I përfunduar I përfunduar I përfunduar I përfunduar I përfunduar I përfunduar I përfunduar I përfunduar I përfunduar I përfunduar I përfunduar I përfunduar I përfunduar I përfunduar I përfunduar I përfunduar I përfunduar I përfunduar I përfunduar I përfunduar I përfunduar I përfunduar I përfunduar I përfunduar I përfunduar I përfunduar I përfunduar Source: ERM (2011) Klienti: TRANS ADRIATIC PIPELINE PROJEKTI: Gazsjellësi Trans Adriatic (TAP) Raporti i VNMS për Shqipërinë 00 11/12/12 Lëshuar për informacion REV TITULLI: DATA Botim, objekt kontrolli PERG. KONT APR. Përshkrimi i projektit ALB PIB Diagrama skematike që ilustron rendin e punës brenda Shpërndarjeve SCALE PROJEKTI: VIZATIMI NR: FLETA SAA Figure / 117 Size:A4

47 Gazsjellësi Trans Adriatic (TAP) Raporti i VNMS për Shqipërinë 00 11/12/12 Lëshuar për informacion REV TITULLI: DATA Pershkrimi i projektit Aktivitetet ndertimore te ekipeve 1, 2, 3, 4 dhe 5 SHKALLA PRO- VIZATIMI NR: FLETA ALB - Figura o/108 PERMASA:A3 SAA KLIENTI TRANS ADRIATIC PIPELINE PIB Botim, objekt kontrolli PERG. KONT APR. PROJEKTI: Source: ERM (2011)

48 G E CS03 Harta kryesore: Kampi Opsional SHTRIRJA 4 (45km) SHTRIRJA 3 (13km) SHTRIRJA 2 (27km) SHTRIRJA 1 (49km) KAMPI 4 Ekipi 1 KAMPI 3 KAMPI 1 & Ekipi 2 Ekipi 5 Ekipi 4 Ekipi 3 Kampi opsional 30 km Kantier për tubacione 20 km KAMPI 2 & Kantier për tubacione C B Kantier për tubacione D Ekipi 2 Ekipi 1 Ekipi 5 Ekipi 4 Ekipi 3 CS02 Ekipi 1 10 km 5km A F KAMPI 5 & Kantier për tubacione Ekipi 2 Ekipi 3 Ekipi 4 Ekipi 5 KAMPI 6 & Kantier Kantier E Ekipi 1 Ekipi 2 Ekipi 3 Ekipi 4 Ekipi 5 SHTRIRJA 6 SHTRIRJA 5 (36km) Burimi: ERM (2012) A B B C C D D E E F F G SHTRIRJA 1 (49 SHTRIRJA 2 (27 SHTRIRJA 3 (13 SHTRIRJA 4 (45 SHTRIRJA m/ditë = 6 deri në m/ditë = 14 deri në m/ditë = 20 deri në m/ditë = 22 deri në deri në 300 m/ditë = 6 muaj SHTRIRJA m/ditë = 5 deri në 6 muaj Shkalla e përafërt e avancimit përgjatë SHTRIRJEVE KLIENTI TRANS ADRIATIC PIPELINE PROJEKTI: Përshkrimi i projektit në Shqipëri Gazsjellësi Trans Adriatic (TAP) Raporti i VNMS për Shqipërinë 00 11/12/12 Lëshuar për informacion REV DATA TITULLI: Përshkrimi i projektit Botim, objekt kontrolli PERG. KONTR APR. Vendndodhja e shtrirjeve të punës dhe organizimi i ekipeve të punës duke treguar shkallën indicative të avancimit SHKALLA PROJEKTI VIZATIMI NR: FLETA SAA - Figura / ALB PIB Përmasat:A4

49 Projektit: Faqja 49 nga Ekipi 1: Mbikëqyrja e Gjurmës dhe Përgatitja e Brezit të Punimeve Përpara ndërtimit, do të vëzhgohet gjurma e gazsjellësit dhe do të përcaktohet vija qendrore. Do të shënohen gjithashtu kufijtë e jashtëm të korridorit të ndërtimit. Vija qendrore e gazsjellësit përgjithësisht do të vendoset në njërën anë të brezit të punimeve. Do të kryhet një vëzhgim (p.sh. Skanim me Lazer nga Ajri) për të përgatitur një vështrim të përgjithshëm të relievit të zonës ose të parcelës së tokës. Specialistë mjedisorë dhe arkeologjikë do të shoqërojnë ekipet e vëzhgimit për të shënuar qartë vendet me rëndësi mjedisore dhe arkeologjike. Shtresa pjellore e tokës, e cila mbështet jetën bimore dhe përmban stok farash, do të largohet nga brezi i punimeve nëpërmjet pajisjeve të përshtatshme për zhvendosjen e tokës dhe do të vendoset pirg në formën e një kreshte të vazhdueshme përgjatë buzës së brezit. Pirgu i shtresës pjellore të tokës përgjithësisht nuk do të jetë më i lartë se 2 m për të parandaluar shkatërrimin e tokës dhe nuk do të ngacmohet për të pakësuar mundësinë e dëmtimit fizik dhe të ngjeshjes. Më pas brezi i punimeve do të nivelohet, duke përdorur makineri tipike të kantiereve të ndërtimit, për të eliminuar parregullsitë, gurët e mëdhenj, trungjet e pemëve dhe veçori të tjera. Shtresa pjellore e tokës do të depozitohet në njërën anë të korridorit të punimeve ku do të grumbullohet në mënyrë që të mos përzihet me materialet e tjera të kanalit ose të shtypet nga automjetet. Nëse kjo shtresë ka nevojë për depozitim afatgjatë, atëherë do të kryhet rregullisht ajrimi dhe shkriftimi për të shmangur ngjeshjen Ekipi 2: Vendosja në Varg, Përkulja dhe Saldimi i Tubave Gazsjellësi do të ndërtohet nga seksione afërsisht 12 deri në 18 m të gjata me tuba çeliku. Seksionet individuale do të transportohen në brezin e punimeve nga depo e tubave në kantierin e Ndërtimit. Ky aktivitet përfshin transportimin e tubave nga zonat e depozitimit dhe pozicionimin e tyre përgjatë brezit të punimeve. Ky operacion do të kryhet duke përdorur vinça dhe automjete të përshtatshme për transportimin e tubave. Tubat do të shkarkohen me një vinç me pjesë të montuar për tubat, dhe krah anësor tjerë, dhe do të vendosen cep më cep përgjatë kanalit, duke bërë kujdes të veçantë për të mos i dëmtuar tubat (shihni Figurën në Shtojcën 3.4 Vizatime Teknike Aktivitetet e Ndërtimit). Përpara se tubi të përgatitet për saldim, një ekip për përkulje do ta përkulë tubin në vend ku të jetë e nevojshme që të përkulet pë t u përshtatur me konturet e terrenit (shihni Figurën në Shtojcën 3.4 Vizatime Teknike Aktivitetet e Ndërtimit). Ekipi do të përdorë një makineri hidraulike për përkulje për të krijuar një përkulje graduale në tub. Kjo pajisje përkul bashkimet individuale të tubit deri në këndin e dëshiruar në vende ku ka ndryshime të konsiderueshme të kontureve natyrore të tokës, ose aty ku gazsjellësi ndryshon drejtim. Përkulja do të kufizohet në kryerjen e shumë përkuljeve të vogla përgjatë gjatësisë së një seksioni gazsjellësi derisa të arrihet këndi total i dëshiruar i përthyerjes.

50 Projektit: Faqja 50 nga 117 Vija qendrore e gazsjellësit do të hulumtohet duke pasur parasysh kufizimet e përkuljes. Kur përkulja nuk mund të kryhet në mënyrë sa duhet graduale për të plotësuar kushtet specifike, në gazsjellës do të vendoset një lakesë e parafabrikuar nga fabrika. Këto seksione do të identifikohen para nisjes së punimeve. Seksionet individuale të tubave do të saldohen së bashku për të formuar tubacionin (shihni Figurën në Shtojcën 3.4 Vizatime Teknike Aktivitetet e Ndërtimit). Saldimi do të përbëhet nga disa kalime (shtresa) në varësi të trashësisë së murit të tubit 6. Tubat do të saldohen duke përdorur një saldatriçe me motor nëpërmjet një procesi saldimi të vazhdueshëm me hark elektrik me elektrodë (shihni Figurën në Shtojcën 3.4 Vizatime Teknike Aktivitetet e Ndërtimit). Tubat do të bashkohen duke lidhur dhe salduar disa tuba në mënyrë që të formohet një varg tubash dhe të vendosen në pika mbështetëse të përkohshme përgjatë buzës së kanalit. Saldimi do të testohet nëpërmjet Testimit Jo-Shkatërrues (TJSH) me inspektim radiografik, dhe të gjitha rezultatet me cilësi të dyshimta do të përsëriten. Të gjitha tegelat që tregojnë defekte do të ndreqen përmes rregullimit ose zëvendësimit. Në të tilla raste, tegeli do të testohet përsëri. Pasi tegelat të jenë kontrolluar, testuar dhe miratuar, ekipi i veshjes do të pastrojë seksionin e çelikut të ekspozuar në bashkimin midis tubave, do t i fryjë çelikut me curril rëre, dhe do të vendosë një veshje mbrojtëse mbi të (p.sh. vendoset përreth tubit mbulesë polietileni e tkurrshme nga nxehtësia). Tubacioni do të ekzaminohet për dëmtim të veshjes mbas instalimit. E gjithë veshja e gazsjellësit do të inspektohet në mënyrë elektronike, duke përdorur Gradient Tensioni të Rrymës së Vazhdueshme ose një teknike ekuivalente, për të vlerësuar gjendjen e veshjes për të lokalizuar dhe riparuar defekte ose boshllëqe në veshje Ekipi 3: Gërmimi i Kanalit të Gazsjellësit Gazsjellësi tokësor do të shtrihet në një kanal përgjithësisht 2 m i thellë. Kanali (shihni Figurën në Shtojcën 3.4 Vizatime Teknike Aktivitetet e Ndërtimit) do të jetë afërsisht m i gjerë në bazë dhe do të gërmohet në thellësinë e nevojshme nga një ekskavator ose pajisje të specializuara për hapje kanali (shihni Figurën në Shtojcën 3.4 Vizatime Teknike Aktivitetet e Ndërtimit). Shtresa më e thellë e gërryer do të vendoset pranë pirgut të shtresës pjellore të tokës (të ndara për të parandaluar përzierjen). 6 Trashësia e mureve të tubit për pjesën tokësore të gazsjellësit do të ndryshojë në varësi të largësisë, densitetit nga ndërtesat e banuara në afërsi të gjurmës së gazsjellësit.

51 Projektit: Faqja 51 nga Ekipi 4: Instalimi i Gazsjellësit dhe Rimbushja e Kanalit Tubacioni i salduar do të ngrihet nga mbështetsja dhe do të ulet në kanal nga një ekip përmes operatorëve të vinçave me krih anësorë (shihni Figurën në Shtojcën 3.4 Vizatime Teknike Aktivitetet e Ndërtimit). Përpara operacionit të zbritjes së tubave do të largohen të gjithë gurët nga kanali. Do të sigurohet që në çdo rast të përdoret vetëm material pa gurë. Në zonat me terren shkëmbor, në fund të kanalit dhe në të dyja anët e tubacionit për qëllime mbrojtjeje do të vendoset rërë ose material mbushës i situr. Përpara se tubat të shtrihen në fund të kanalit, do të ri-testohet izolimi. Pas shtrimit të tubit, platformat mbështetëse prej druri ose thasët e rërës do të zhvendosen për në seksionin pasues të kanalit. Të gjitha mbeturinat do të largohen nga kantieri dhe kanali do të inspektohet për t u siguruar që nuk ka rënë asnjë mbeturinë në të. Normalisht mbi tubacion do të hidhet material mbushës menjëherë pasi seksioni i tubit të jetë zbritur në kanal. Materiali mbushës që ndodhet ngjitur me tubin do të kompaktësohet në shtresa. Për hedhjen e materialit të gërmuar në kanal për të mbuluar tubin do të përdoret një buldozer. Duhet bërë shumë kujdes me mbushjen fillestare për të shmangur dëmtimin e veshjes. Pasi të jetë hedhur në kanal shtresa fillestare e materialit të situr do të hidhet pjesa e mbetur e dheut dhe e përzierjes së shkëmbit për të plotësuar rimbushjen (shihni Figurën në Shtojcën 3.4 Vizatime Teknike Aktivitetet e Ndërtimit). Me synim shmangien e çdo dëmtimi ndaj veshjes së tubacionit dhe të fundit të kanalit, materiali mbushës do të përbëhet nga material ranor i niveluar mirë. Materiali i kanalit që nuk do të përdoret për rimbushje do të largohet sipas kërkesave ligjore Ekipi 5: Pastrimi dhe Restaurimi i Kantierit Pas përfundimit të rimbushjes, do të fillojë operacioni i restaurimit. Shtresa pjellore e larguar do të rivendoset në korridorin e punimeve. Do të rivendosen konturet fillestare sa më mirë të jetë e mundur (shihni Figurën në Shtojcën 3.4 Vizatime Teknike Aktivitetet e Ndërtimit). Si pjesë e procesit të restaurimit, do të largohen të gjitha kryqëzimet për qasje të pajisjeve. Do të bëhet kujdes i veçantë për të siguruar që infrastruktura e kullimit të tokës, rrugët e qasjes, rrjetet dhe objektet e tjera, dhe bimësia, të cilat u ngacmuan/zhvendosën gjatë ndërtimit, të kthehen në gjendjen e tyre fillestare. Do të bëhen regjistrime fotografike të gjurmës, aty ku është e nevojshme, përpara dhe pas punës. Nëse nevojitet, hapi përfundimtar do të jetë vendosja e pengesave ndaj qasjes për të penguar kalimin në brezin e punës në pika të përshtatshme. Të gjitha njoftimet dhe shënimet do të vendosen në mënyrë që të minimizohet ndikimi mbi aktivitetet bujqësore. Do të instalohen pika testimi të mbrojtjes katodike. Stadi përfundimtar në procesin e ndërtimit të gazsjellësit, sapo të jetë kryer kthimi në gjendjen fillestare, është largimi i rrethojave të përkohshme aty ku janë vendosur.

52 Projektit: Faqja 52 nga Testimi i Presionit gjatë Ndërtimit (Hidrotestimi) Koncepti Hidrotest Hidrotestimi (ose testimi hidrostatik) është metoda më e zakonshme për testimin e integritetit të gazsjellësit dhe për kontrollin për ndonjë rrjedhje të mundshme (p.sh., nga saldimet me defekt ose plasaritjet e tubave) përpara lëshimit në punë. Testi përfshin vendosjen e ujit brenda tubacionit në një presion të caktuar për të kontrolluar që tubacioni nuk është i dëmtuar dhe nuk do të rrjedhë gjatë operimit. Hapi i parë në hidrotestim është pastrimi i tubacionit. Ky kryhet përmes një Kalibri për inspektimin e tubacionit ose PIG (Pipeline Inspection Gauge "PIG") (ky është termi që do të përdoret për këtë instrument në vijim), i cili është një mjet që futet në gazsjellës dhe shtyhet nga presioni i produktit në vetë tubacion p.sh. uji i përdorur për hidrotestim ose ajri i përdorur për pastrimin e tubave. Ka katër aktivitete kryesore që do të kryhen nga pig gjatë hidrotestimit: Pastrimi i pjesës së brendshme të tubacionit, kjo kryhet me një pig si furçë që shtytet përgjatë tubacionit nga ajri. Testimi i tubave dhe i bashkimeve të salduara duke përdorur një pig të zgjuar, i cili mat trashësinë e tubit, gërryerjen dhe integritetin e saldimeve përgjatë tubacionit. Tharja e tubacionit duke përdorur pig tip sfungjeri. Kontrolli i kalibrit të tubacionit duke përdorur një pig me një pllakë të bashkëngjitur në të. Pig dërgohet në të gjithë gjatësinë e tubacionit për të kontrolluar për pjesë të shtypura, papërsosmëri dhe dëme. Më pas lokalizohet defekti përkatës dhe riparohet seksioni i dëmtuar i tubacionit. Më pas tubacioni mbushet me ujë, i cili është nën presion. Hidrotestimi do të kryhet me seksione, me gjatësi që luhaten midis 200 m dhe 20 km. Aktivitetet e hidrotestimit priten të kërkojnë 5 deri në 6 muaj në total dhe do të përfundohen përpara aktiviteteve të lëshimit në punë. Uji i përdorur duhet të jetë pa ndotës dhe jo agresiv (ph midis 5 dhe 8), dhe nuk përdoren shtojca, lëndë që pengojnë ndryshkjen ose kimikate. Më pas kryhet presimi me një pompë presioni të lartë. Pasi tubacioni të jetë mbushur dhe vënë nën presion, dhe të jenë matur të gjitha parametrat e nevojshme, tubacioni zbrazet dhe thahet. Rrjedhja identifikohet duke krahasuar presionin e matur në seksionin e testuar përkundrejt presionit teorik të seksionit të testuar të tubacionit.

53 Projektit: Faqja 53 nga Burimet e Mbledhjes ë Ujit Për mbledhjen dhe derdhjen e ujit janë marrë në konsideratë burimet e ujërave sipërfaqësorë me prurje më të mëdha uji. Rezervuarët e ujit nuk do të përdoren si burim për testimin e ujit. Vendet ku do të mblidhet dhe do të derdhet uji janë të pakta. Tabela tregon burimet e mundshme të ujit të identifikuara përgjatë gjurmës së gazsjellësit TAP dhe vëllimet e nevojshme për hidrotestim përgjatë secilës nga 6 shtrirjet, shtrirjet 2, 4 dhe 5 janë ndarë më tej për të pasqyruar vendet e ndryshme të mbledhjes dhe të largimit për ujin e hidrotestimit. Periudhat kohore për aktivitetet e testimit hidrostatik do të marrin në konsideratë ndryshimet sezonale të prurjeve dhe uljen e prurjeve gjatë muajve të verës. Sasia e ujit të përdorur për testimin hidrostatik brenda secilit seksion luhatet midis m 3 për seksionet më të shkurtra dhe 51,000 m 3 për seksionin më të gjatë të testimit. Në total do të nevojiten afërsisht 245,000 m 3 ujë. Uji nuk do të trajtohet kimikisht. Tabela Burimet e Mundshme e Ujit dhe Pikat e Derdhjes së Ujit për Hidrotestimin Shtrirja Burimi i Ujit Pika e Derdhjes të Ujit Vëllimi i Nevojshëm (m 3 ) Shtrirja 1 Duvaneci (Pk 51) Ose Osum (Pk 57) Devolli (Pk 8) 59,000 Shtrirja 2a Duvaneci (Pk 51) Osum (Pk 57) 10, 000 Shtrirja 2b Osum (Pk 57) Osum (Pk 57) 25, 000 Shtrirja 3 Osum (Pk 103) Osum (Pk 53) 16, 000 Shtrirja 4a Osum (Pk 103) Osum (Pk 103) 16, 000 Shtrirja 4b Vokopola (Pk 123) Osum (Pk 103) 24, 000 Shtrirja5a Osum (Kp 156) Osum (Kp 131) 30,000 Shtrirja5b Osum (Pk 156) Osum (Pk 156) 14, 000 Shtrirja 6 Semani (Pk 192) Deti Mesdhe (Pk 209) 51, 000 *Shënim: Burimi i ujit dhe Pika e derdhjes së ujit janë identifikuar në Konceptin e Testimit Hidrostatik Shqipëria. APL00-ILF-100-F-TRS Rev.: 0E (15 shkurt 2012) Kontraktuesi do të marrë për hidrotestimin miratim të shkruar nga autoritetet lokale dhe pronari/pronarët e tokës ku ndodhet burimi i ujit përpara se të marrë ujin për hidrotestimin. Figura në Shtojcën 3.6 Vizatime Teknike Brezi i Punimeve, Metodat e Ndërtimit dhe Kryqëzimet tregon vendndodhjet e propozuara të marrjes dhe të lëshimit të ujit për testimin hidrostatik.

54 Projektit: Faqja 54 nga Mundësitë e Lëshimit/Depozitimit të Ujit Pas testimit të suksesshëm, uji i përdorur do të derdhet përsëri në rrjedhën ujore pranuese (siç tregohen në Tabela 4.4-2) pasi të ketë kaluar nëpër një pellg sedimentimi, përmes të cilit uji do të rrjedhë shumë ngadalë. Këto pellgje do të kenë përmasa që të sigurojnë një kohë ruajtjeje prej 5 minutash, e cila konsiderohet si kohë e mjaftueshme për të lejuar që pjesët e ngurta të pastruara nga tubat të bien poshtë dhe të mbeten në fund të pellgut. Niveli i derdhjes së ujit pas përfundimit të hidrotesteve do të ndjekë të njëjtat rregulla që zbatohen për mbledhjen. Kështu që për largimin e ujit do të merren në konsideratë të njëjtat autoritete ujore. Pritet që efektet mjedisore të jenë minimale ose të pakonsiderueshme kur niveli i ujit të larguar është nën 10% e prurjeve të lumit pranues. Meqenëse uji nuk do të përmbajë kimikate, cilësia e ujit të larguar pritet të jetë në parim e njëjtë me ujin e mbledhur. Kontraktuesi do të marrë për hidrotestimin aprovim me shkrim nga autoritetet lokale dhe pronari/pronarët e tokave ku do të derdhet uji i hidrotestim; uji nuk do të derdhet në asnjë rrjedhë ujore pa lejen e autoriteteve lokale përkatëse Metodat e Ndërtimit në Kryqëzime Vështrim i Përgjithshëm Gjurma e gazsjellësit kalon nëpër shumë zona që kërkojnë qasje të specializuara ndërtimi. Kryqëzimet do të instalohen paralelisht ose përballë me korridorin e punimeve të gazsjellësit. Kryqëzimet kryesore me rrugët dhe autostradat përgjatë korridorit të gazsjellësit do të instalohen nga ekipe të veçanta. Këto ekipe do të kryejnë gërmimin, saldimin dhe instalimin e tubacionit të kryqëzimit. Të gjitha kryqëzimet me gazsjellësin do të testohen për të siguruar që nuk ka rrjedhje. Rritja e thellësisë së groposjes në kryqëzimet e rëndësishme (rrugë, lumenj, hekurudha) dhe shpatet e rrëpira do të ndihmojë në ruajtjen e sigurisë dhe të integritetit strukturor të gazsjellësit. Në projektimin e detajuar dhe në ndërtimin e kryqëzimeve do të merren në konsideratë kërkesat dhe udhëzimet teknike të autoriteteve kompetente. Teknikat e kryqëzimit mund të ndahen në prerje të hapura (ku kanali gërryhet drejtpërsëdrejti mes për mes tokës) dhe metodat e kryqëzimit pa kanal të cilat nuk lejojnë çrregullimin e sipërfaqes. Metodat e kryqëzimit pa kanal përfshijnë, shpim me goditje, shpim me turjelë, gërmim mikrotuneli dhe shpim i orientuar horizontal (HDD). Këto metoda përdoren aty ku e lejojnë kushtet e terrenit, dhe ku çarja do të ishte e papranueshme ose ku do të kishte dëme të konsiderueshme ndaj mjedisit nga përdorimi i metodave të prerjes së hapur. Të gjitha kryqëzimet me lumenjtë janë planifikuar me teknikën e prerjes së hapur përveçse kur nevojiten teknikat pa hapje kanali për shkak të kufizimeve mjedisore, teknike dhe inxhinierike.

55 Projektit: Faqja 55 nga Kryqëzimet me Rrugët dhe me Hekurudhat Në vendet ku gazsjellësi kryqëzohet me një rrugë, kryqëzimi do të realizohet përmes prerjes së hapur ose përmes metodës shpim me shtytje (një metodë shpimi jack and bore). Shpimi me shtytje (e njohuri gjithashtu si shpim me turjelë ose shpim horizontal) do të jetë metoda më pak dëmtuese, por kjo metodë nuk mund të përdoret me efektivitet në zonat ku janë të pranishme gurë ose shkëmbinj ose për kryqëzime më të gjata se sa afërsisht 60 m. Figura në Shtojcën 3.6 Vizatime Teknike Brezi i Punimeve, Metodat e Ndërtimit dhe Kryqëzimet ilustron teknikën e shpimit.. Pritet që të gjitha autostradat do të kryqëzohen duke përdorur metodën e shpimit me shtytje për të shmangur ndërprerjen e trafikut. Figurat dhe në Shtojcën 3.6 Vizatime Teknike Brezi i Punimeve, Metodat e Ndërtimit dhe Kryqëzimet, tregojnë skema të kryqëzimeve me rrugët dhe autostradat. Shpimi me shtytje kërkon hapjen e një grope pranuese në njërën anë të rrugës. Makina e shpimit do të zbritet në gropë për të filluar shpimin, dhe tubi futet në vrimë ndërkohë që ajo shpohet. Pjesa e jashtme e tubit do të vishet me material rezistent ndaj gërryerjes për ta mbrojtur veshjen e tubit nga dëmtimi ndërkohë që shtyhet në vrimën e shpuar. Më pas do të testohet integriteti i tegelave të salduar të tubave për t u siguruar që nuk ka rrjedhje. Hekurudhat do të kalohen përgjithësisht me anë të metodës pa kanal.. Marrëveshjet për kryqëzimet me hekurudha dhe rrugë do të nënshkruhen me operatorin e infrastrukturës para se të fillojë ndërtimi. Kur autoriteti vendosës kërkon instalimin e tubit të jashtëm veshës (shih Figurën dhe në Shtojcën 3.6 Vizatime Teknike Brezi i Punimeve, Metodat e Ndërtimit dhe Kryqëzimet) kjo do të hulumtohet, detajohet dhe dakordohet në marrëveshjen për kryqëzim. Krahas rrugëve publike, do të ketë kryqëzime me rrugë për qasje në ferma, dhe me rrugica dhe shtigje të tjera. Shumica e këtyre janë të pashtruara dhe ka të ngjarë të kapërcehen nëpërmjet metodës së ndërtimit të prerjes së hapur. Kur përdoret metoda e prerjes së hapur, trafiku do të devijohet rreth kryqëzimit përmes rrugëve të tërthorta ose rrugëve të përkohshme. Për të minimizuar kohëzgjatjen e prishjes së trafikut, tubacioni do të përgatitet përpara fillimit të gërmimit të rrugës. Sapo të jetë instaluar tubacioni, kanali do të rimbushet dhe do të kompaktësohet në shtresa në përputhje me specifikimet përkatëse të agjencisë. Më pas rruga do të shtrohet përsëri mbi kanalin e kompaktësuar. Përzgjedhja përfundimtare e metodave të kryqëzimit do të koordinohet me autoritetin e duhur të menaxhimit të rrugëve dhe hekurudhave Kryqëzimi me Rrjedhat Ujore Metoda e preferuar për kryqëzimin me rrjedhat ujore është metoda me prerje të hapur sepse është teknologji e provuar dhe e sigurt. Metoda ndryshon lehtësisht në varësi të përmasës së kryqëzimit. Masat inxhinierike të propozuara do të përmbushin objektivat e mëposhtme:

56 Projektit: Faqja 56 nga 117 Të sigurojë integritetin teknik të gazsjellësit gjatë operimit dhe Të minimizojë ndikimin mjedisor të kryqëzimit. Të ofrojë një zgjidhje kosto-efektive. Teknikat tipike të kryqëzimit me lumenj ilustrohen në Figurën dhe Figurën në Shtojcën 3.6 Vizatime Teknike Brezi i Punimeve, Metodat e Ndërtimit dhe Kryqëzimet. Tabela paraqet një përmbledhje të pikave kryesore të kryqëzimit me lumenjtë dhe kanalet. Në kryqëzimet me lumenjtë me prerje të hapur dhe në zona të tjera të veçanta, do të instalohen teknika për kontrollin e sedimentit të tilla si barriera sedimenti, diga brenda në rrjedhë ose gjeotekstile të rënda për të minimizuar rrjedhën e sedimentit, e cila do të minimizojë ndikimin mjedisor. Tabela Pikat Kryesore të Kryqëzimit me Lumenjtë dhe Kanalet Emri i Kryqëzimit Kufizuesit Kryesorë Vendndo dhja e Pikës së Kryqëzim it (Pk) Teknika e Ndërtimit e Rekomanduar Vlerësimi Teknik i Teknikës së Ndërtimit Devolli Kufizim ndërtimi nga vidra dhe nga 2 specie peshqish endemike rajonale ose në rrezik 8.3 Kryqëzim me prerje të hapur të thatë gjatë periudhës me prurje të pakta Metoda e kryqëzimit e konfirmuar Stropani Kufizim ndërtimi nga vidra (ka mundësi të jetë e pranishme) dhe nga 2 specie rajonale peshqish endemike ose në rrezik 12.9 Kryqëzim me prerje të hapur të thatë gjatë periudhës me prurje të pakta Metoda e kryqëzimit e konfirmuar Kanal Kufizim ndërtimi nga 2 specie rajonale peshqish endemike ose në rrezik 16.6 Kryqëzim me prerje të hapur të thatë gjatë periudhës me prurje të pakta Metoda e kryqëzimit e konfirmuar Kanal Kufizim ndërtimi nga vidra dhe nga 4 specie rajonale peshqish endemike ose në rrezik 50.7 Kryqëzim me prerje të hapur të thatë gjatë periudhës me prurje të pakta Metoda e kryqëzimit e konfirmuar Osumi Prania e 1 specie peshku endemike rajonale 57.3 Kryqëzim me prerje të hapur të thatë gjatë periudhës me prurje të pakta Metoda e kryqëzimit e konfirmuar Osumi Zonë ligatine e ndjeshme dhe pyll i vjetër bregor. Prania e 3 specieve peshqish endemike rajonale. Prania e vidrës Kryqëzim lumi pa kanal Duhet të bëhet një hulumtim i detajuar i metodës së kryqëzimit

57 Projektit: Faqja 57 nga 117 Osumi Zonë ligatine e ndjeshme. Prania e 3 specieve peshqish endemike rajonale. Është e mundshme prania e vidrës Kryqëzim lumi pa kanal Metoda e kryqëzimit duke u rishikuar nga ekipi i projektimit Emri i Kryqëzimi t Kufizuesit Kryesorë Vendndo dhja e Pikës së Kryqëzim it (Pk) Teknika e Ndërtimit e Rekomanduar Vlerësimi Teknik i Teknikës së Ndërtimit Osumi Kufizim ndërtimi nga 3 specie peshqish endemike rajonale ose në rrezik Kryqëzim lumi pa kanal Duhet të bëhet një hulumtim i detajuar i metodës së kryqëzimit Vokopola Kufizim ndërtimi nga vidra dhe nga 3 specie peshqish endemike rajonale ose në rrezik Kryqëzim lumi pa kanal Duhet të bëhet një hulumtim i detajuar i metodës së kryqëzimit Osumi Kryqëzim lumi pa kanal Duhet të bëhet një hulumtim i detajuar i metodës së kryqëzimit Vurtopi Kufizim ndërtimi nga vidra (ka mundësi të jetë e pranishme) dhe nga 4 specie peshqish endemike rajonale ose në rrezik Kryqëzim lumi pa kanal Duhet të bëhet një hulumtim i detajuar i metodës së kryqëzimit Osumi Kufizim ndërtimi nga vidra (ka mundësi të jetë e pranishme) dhe nga 3 specie peshqish endemike rajonale ose në rrezik Kryqëzim lumi pa kanal Duhet të bëhet një hulumtim i detajuar i metodës së kryqëzimit Osumi Kryqëzim lumi pa kanal Osumi Kryqëzim lumi pa kanal Duhet të bëhet një hulumtim i detajuar i metodës së kryqëzimit Duhet të bëhet një hulumtim i detajuar i metodës së kryqëzimit Osumi Kufizim ndërtimi nga vidra (ka mundësi të jetë e pranishme) dhe nga 6 specie peshqish endemike rajonale ose në rrezik Kryqëzim lumi pa kanal Duhet të bëhet një hulumtim i detajuar i metodës së kryqëzimit Semani Prani e Konfirmuar e Vidrës dhe prani e mundshme e specieve të peshqve endemike rajonale ose në rrezik. Ngarkesa e sedimentit dhe turbullira në lum që tani të larta kështu që ka mundësi të zvogëlohen ndikimet mbi speciet nga prerja e hapur Prerje e Hapur e lagësht Metoda e kryqëzimit e konfirmuar Semani Prani e Konfirmuar e Vidrës dhe prani e mundshme e specieve të peshqve endemike rajonale ose në rrezik. Ngarkesa e sedimentit dhe turbullira në lumë që tani të larta kështu që ka mundësi të zvogëlohen ndikimet mbi speciet nga prerja e hapur Prerje e Hapur e lagësht Metoda e kryqëzimit e konfirmuar Kanal Prania e 1 specie peshku në rrezik Ruani kalimin e peshqve, planifikoni me kujdes për ndotësit në sediment, shmangni vjeshtën dhe pranverën për ngjalat migruese Metoda e kryqëzimit e konfirmuar

58 Projektit: Faqja 58 nga 117 Preferohet metoda me prerje të hapur. Sidoqoftë do txërdoret metoda e kryqëzimit pakanal, nëse është vërtetuar arsyeshmëria e metodës dhe është dakorduar me autoritetet e ujit. Burimi: Koncepti i Inxhinierisë Hidraulike Civile për Gjurmën e TAP nga Çorovoda në Berat APL00-ILF-125-F- TRS Rev.: 0D (7 dhjetor 2011) Metoda e Prerjes së Hapur për Kryqëzimet me Lumenjtë e Mëdhenj Lumenjtë e mëdhenj përgjithësisht kalohen duke gërmuar një kanal të hapur dhe duke instaluar një sifon (shihni Figurën në Shtojcën 3.6). Kanali i tubacionit gërmohet nëpërmjet ekskavatorëve që punojnë në cektësi apo nga pontonet lundruese. Lartësia dhe gjerësia e përcaktuar e kanalit të tubacionit monitorohen dhe dokumentohen vazhdimisht përmes tingujve eko. Materiali i gërmuar depozitohet përkohësisht në zona të përcaktuara dhe të miratuara. Seksioni i tubacionit për kryqëzimin me lumin ndërtohet në bregun e lumit dhe më pas tërhiqet në pozicion duke përdorur një çikrik të vendosur në bregun tjetër të lumit. Pasi kontrollohet se tubacioni është në pozicionin e duhur, kanali i tubit rimbushet dhe të gjitha shtyllat e digës mbrojtëse largohen. Kontrolli i forcës shtytëse të ujit (pluskimit) arrihet duke rënduar tubat për shembull nëpërmjet një veshje të përforcuar betoni apo përmes shalave të betonit Metoda e Prerjes së Hapur për Lumenjtë dhe Përrenjtë Në përgjithësi krijohet një kalim i përkohshëm përmes rrjedhës së ujit pas përgatitjes së brezit të punimeve. Ky kalim përgjithësisht përbëhet nga një digë tokësore, e cila në varësi të nivelit të ujit, pajiset me tuba për të siguruar rrjedhjen pa pengesa të ujit. Ky kalim është dimensionuar për rrjedhje uji të ulët deri në mesatare dhe përmbytet në rastet e niveleve të larta të ujit. Seksioni i gazsjellësit parafabrikohet në bregun e lumit. Më pas gërmohet kanali përmes rrjedhës së ujit për të vendosur tubacionin. Gërmimi i kanalit ka të ngjarë ta turbullojë ujin. Gjithsesi, në përrenjtë e vegjël me gjerësi 3-5 m, kjo turbullirë do të zgjasë afërsisht për gjysmë dite. Për kryqëzimet e mëdha mund të instalohen perde sedimenti me synim pengimin e udhëtimit të shtëllungave të sedimentit në drejtim të rrymës. Përgjithësisht zbatohen masa specifike, si barriera sedimenti, dhe kufizime sezonale si ndërtimi vetëm në prurje të vogla, për të minimizuar mobilizimin e materialeve të vogla në drejtim të rrymës. Më pas seksioni i parafabrikuar i gazsjellësit do të futet në vendin e vet dhe kanali i tubacionit do të rimbushet duke përdorur materialin e gërmimit. Kjo do ta turbullojë ujin, dhe kohëzgjatja e punimeve kufizohet në pak orë për përrenjtë e vegjël. Në përrenjtë ku është i mundur infiltrimi nga lumi në ujërat tokësore, përdoren barriera argjile në brigjet e lumit për të mbyllur kanalin e gazsjellësit. Më pas shtrati i lumit kthehet në gjendjen e tij fillestare.

59 Projektit: Faqja 59 nga 117 Brigjet e lumit restaurohen më pas duke inkorporuar stabilizimin e shpateve të pjerrëta të brigjeve të lumit (sistemet e kontrollit të erozioneve). Stabilizimi i pjerrësive kryhet në përputhje me sasinë që pritet të largohet, ku mbrojtja e bregut përcaktohet në funksion të thellësisë së ujit dhe tendencës së rrjedhjes së ujit. Me synim ndërtimin e mbrojtjes së bregut në përputhje me aspektet ekologjike, preferohen masat natyrore për stabilizimin e brigjeve të lumit. Kur përdoren gurë për stabilizimin e brigjeve të lumit, ato më pas mbulohen me humus për të lehtësuar mbulimin me bimësi natyrore. Tabela ilustron llojin dhe numrin e kryqëzimeve me lumenjtë në Shqipëri. Tabela Përmbledhje e Llojit dhe e Numrit të Kryqëzimeve me Ujërat Rrjedhës në Shqipëri Klasifikimi RV-1 (shihni gjithashtu Tabelën 4.4-3) RV-2 RV-3 RV-4 Përshkrimi Emërtimi Lumenj të mëdhenj, liqene Lumenj Përrenj/ kanal/ vadë Përrua stinor/ kanal Gjerësia [m] > dhe 120 < 12 - Projektimi Metoda e Instalimit Prerje e Hapur Prerje e Hapur Prerje e Hapur Prerje e Hapur Mbrojtje e Veçantë Veshje betoni Veshje Betoni/ Pesha Veshje Betoni/ Pesha Nr. i kryqëzimeve në Shqipëri Burimi: APL00-ILF-100-F-TRP-0003_0C-at03 Crossing_List_Albania_Alt6A.xlsx Metoda pa Hapje Kanali për Lumenjtë dhe Përrenjtë Metoda e prerjes së hapur është metoda e preferuar për kryqëzimet me lumenj të mëdhenj. Gjithsesi, Osumi, Semani (pranë daljes në det), Devolli, Vokopola dhe Vertopi janë lumenj shumë të gjerë që kanë vëllime të mëdha uji dhe përmbajnë ekosisteme të ndjeshme në drejtim të rrjedhës së ujit. Prandaj, me synim minimizimin e turbullimit fizik të lumit, metoda pa kanal të njohura si shpim i drejtpërdrejtë horizontal (HDD) do të konsiderohen në fazat tjera të inxhinieringut. Më poshtë paraqitet një përshkim i HDD Metoda HDD e hapjes së tunelit ilustrohet në Figurën në Shtojcën 3.6 Vizatime Teknike Brezi i Punimeve, Metodat e Ndërtimit dhe Kryqëzimet. HDD është një metodë kalimi pa hapur kanal e cila fillon me shpimin e një vrime horizontale me diametër të vogël (vrima pilote) nën pengesën e kryqëzimit (p.sh., një lumë) me një shufër shpimi prej çeliku. Kur shufra e shpimit prej çeliku del në anën të tjetër të kryqëzimit, asaj i bashkëngjitet një prerës i veçantë i quajtur zgjerues fundor, dhe tërhiqet mbrapsht përmes vrimës pilote. Ky zgjerues shpon vrimën pilote në mënyrë që tubi të mund të kalohet përmes saj. Zakonisht tubi tërhiqet nga ana e kryqëzimit në anë të kundërt të pajisjes së shpimit.

60 Projektit: Faqja 60 nga 117 Zakonisht në vrimë vendoset solucion shpimi, si argjilë bentonite e lëngshme (një substancë inerte, jo-toksike), për të stabilizuar vrimën dhe për të larguar prerjet e tokës. Bentoniti i siguron lubrifikim vrimës që shpohet dhe gjithashtu siguron qëndrueshmëri dhe mbështetje për vrimën e shpuar Mbrojtja e Gazsjellësit dhe Stabilizimi i Gazsjellësit nga Rrëshqitjes e Tokës dhe Jostabiliteti Në Shqipërinë lindore terreni është malor me akses shumë të vështirë. Mund të ketë shumë zona që janë sfiduese për një gazsjellës për shkak të gjeo-rreziqeve; veçanërisht rrëshqitjet e tokës, përmbytjet e tokës dhe kanalet e gërryera. Përgjatë km të gjurmës në Shqipëri, gjurma e gazsjellësit ndjek lugina lumenjsh dhe kryqëzohet me fushën bregdetare deri në daljen në det në perëndim të qytetit të Fierit. Pas largimit të mbulesës natyrore për kanalin pranë brigjeve të lumit, hekurudhave dhe rrugëve, terreni duhet përshtatur. Në zonat kodrinore, brezi i punimeve duhet të përgatitet përmes gërmimit ose masave mbushëse. Në rast kushtesh të këqija të punës, shpatet duhen stabilizuar dhe drenuar. Sipërfaqja do të përforcohet me zhavorr, rërë ose do të stabilizohet me çimento ose gëlqere. Në brigjet e lumit do të zbatohen gjithashtu masa të përshtatshme mbrojtëse për të parandaluar jostabilitetin dhe erozionin e bregut të lumit. Kjo do të zbatohet si kundër rrymës edhe në drejtim të rrymës së kryqëzimit me lumin dhe mund të përfshijë një kombinim të instalimit të bimësisë, gjeotekstileve dhe gurëve si të jetë e përshtatshme, siç ilustrohet në Figurën në Shtojcën 3.6 Vizatime Teknike Brezi i Punimeve, Metodat e Ndërtimit dhe Kryqëzimet. Për metodat e mbrojtjes së gazsjellësit, p.sh. në zonat e shpëlarjes nga uji, kundër erozionit me mbrojtje me thasë rëre dhe me pllaka të mëdha betoni për rrugët me baltë referojuni Figurës në Shtojcën 3.6 Vizatime Teknike Brezi i Punimeve, Metodat e Ndërtimit dhe Kryqëzimet Shtrimi i Tubave në Shtratin e Lumit Krahas kryqëzimeve me lumin, gazsjellësi planifikohet të instalohet në shtratin e Lumit Osum ose pranë tij në seksionet e mëposhtme për shkak të kufizimeve fizike dhe topografike, si ato që paraqesin shkëmbinjtë e lartë dhe luginat e pjerrëta të lumenjve: Pk deri në Pk 106.3; Pk deri në Pk 108.1; Pk deri në Pk dhe Pk deri në Pk 110.5; Pk deri në Pk 111.1;

61 Projektit: Faqja 61 nga 117 Pk deri në Pk 111.8; Pk deri në Pk 137.1; Pk deri në Pk 139.5; Pk deri në Pk dhe Pk deri në Pk Projektimi i këtyre seksioneve do të realizohet në fazën inxhinierike të radhës. Figura në Shtojcën 3.6 Vizatime Teknike Brezi i Punimeve, Metodat e Ndërtimit dhe Kryqëzimet tregon një skicë tipike për shtrimin e tubave në shtratin e lumit, si dhe shtrimin drejtpërsëdrejti në shtratin e lumit (Detaji Y) dhe tubacionin e instaluar paralel me lumin në bregun e lumit (Detaji B). Detaji Y, tregon se tubacioni do të instalohet drejtpërsëdrejti nën shtratin e lumit dhe në fund do të mbulohet me materialin e gërmimit, do të mbrohet me shkëmbinj dhe me blloqe betoni. Detaji B tregon se tubacioni do të instalohet paralel me shtratin e lumit matanë një pajisjeje lundruese prej betoni. Thellësia e instalimit dhe mbulimi minimal në të dyja metodat e shtrimit të tubave në shtratin e lumit do të përcaktohen në bazë të rezultateve nga hetimi hidrologjik (përfshirë hetimin e dheut) në përputhje me miratimin nga autoritetet përkatëse. Një hetim i detajuar do të përcaktojë masat teknike për grumbullimin e nevojshëm dhe kontrollin pluskues të gazsjellësit. Në varësi të kohëzgjatjes së periudhës së ndërtimit, lumi mund të devijohet gjatë ndërtimit Modifikimi i Kreshtës Në terren normal shumica e materialit të gërmuar do të përdoret për rimbushjen e kanalit. Gjithsesi, meqenëse tubi zë njëfarë hapësire në kanal, dhe, në varësi të kushteve të tokës, materiali i shtratit dhe materiali mbushës duhen zëvendësuar me material mbushës të përshtatshëm, një pjesë e materialit të ruajtur (min. 1.5 m³/m) duhet larguar dhe hedhur. Nëse tubacioni ndodhet në majë të kreshtave, grumbullohet një sasi më e madhe materiali. Maja e kreshtave do të largohet duke mundësuar që punimet e shtrimit të tubave të kryhen në një brez punimi të kufizuar por të sheshtë. Normalisht ky brez i sheshtë do të jetë i përhershëm me synim ofrimin e qasjes më të lehtë për inspektime të mëvonshme ose për punime mirëmbajtjeje. Shtrimi tipik i tubave në një kreshtë ilustrohet në Figurën në Shtojcën 3.6 Vizatime Teknike Brezin i Punimeve, Metodat e Ndërtimit dhe Kryqëzimet.

62 Projektit: Faqja 62 nga 117 Kreshtat e identifikuara deri tani, të cilat potencialisht duhet të modifikohen janë në seksionet 7 e dhëna më poshtë: Pk 77.0 deri në Pk 82.5 Pk 92.0 deri në Pk 100.3; Pk deri në Pk 120.4; and Pk deri në Pk Zonat e modifikimit të kreshtës pritet të përpunohen gjatë fazave të ardhshme të Projektit sapo të kryhet një projektim më i detajuar. Modifikimi i kreshtës do të përcaktohet dhe do të diferencohet qartë nga gjerësia standarde e brezit të punimeve (38 m). Përdorimi i një gjerësie minimale (16 m) të brezit të punimeve do të hetohet për secilin seksion përkatës. Detajet do të adresohen gjatë fazës së ardhshme të projektimit inxhinierik. Koncepti në lidhje me menaxhimin e materialit përfshirë identifikimin e depozitave të mundshme do të jetë pjesë e projektimit të detajuar. Në përgjithësi, i gjithë materiali i tepërt do të largohet përgjithmonë nga gazsjellësi. Materiali nuk do të hidhet jashtë kreshtës në të dyja anët e saj. Preferohet që ai të transportohet në zonë/zona të dedikuara sa më afër të jetë e mundur, por në vende ku mund të minimizohet ndikimi. Të gjitha hedhjet do të kryhen në terren të qëndrueshëm, të kompaktësuar dhe të ri-natyralizuar (i mbuluar me shtresë pjellore lokale dhe me ndihmesë për fillimin e rritjes së bimësisë së përshtatshme për atë habitat) me synim shmangien e rrëshqitjeve të mëvonshme të dheut ose gërryerjes së mëtejshme mbi vendin e depozitimit. Forma e depozitimit të mbeturinave do të profilizohet dhe do t i jepet pamje e këndshme me synim minimizimin e ndikimeve mbi pamjen Ndërtimi në Zonat me Ujë Për ndërtimin në zonat me nivel të lartë të ujërave nëntokësore, kanali i tubacionit do të ketë nevojë për largimin e ujit për të siguruar një zonë pune të thatë. Gazsjellësi i ri do të pozicionohet me kontroll pluskues në formën e peshës me beton ose me një themel me shtylla të ngulitura për të parandaluar që gazsjellësi të qëndrojë pezull mbi shtresën e ujit gjatë operimit. 4.5 Ndërtimi i Gazsjellësit Bregdetar 7 Bazuar në Projekt: gjetje paraprake dhe rekomandime mbi modifikimin e kreshtave dhe shtrimin e tubave në lumenj në Shqipëri dhe përditësuar për rastin bazë 25 nëntor 2011

63 Projektit: Faqja 63 nga Kohëzgjatja dhe Afatet Kohore të Ndërtimit Do të nevojiten afërsisht 8 muaj për të përfunduar ndërtimin e seksionit bregdetar dhe për ta rikthyer zonën në gjendjen fillestare Metoda e Ndërtimit Për ndërtimin e këtij seksioni të gazsjellësit janë të mundshme tri metoda të ndryshme: digë izoluese; tubacioni pluskues; ose një kombinim i të dyja teknikave të digës izoluese dhe tubacionit pluskues. Ky seksion gazsjellësi do të ndërtohet me një digë izoluese (një lloj konstruksioni i përkohshëm me shtylla të ngulitura dhe i përforcuar me pllaka çeliku për të lehtësuar projektet e ndërtimit në zona të cilat normalisht janë nën ujë), ose përmes tubacionit pluskues ose me një kombinim të këtyre dy teknikave. Zgjidhja përfundimtare do të bëhet, në varësi të, midis ndryshoreve të tjera, karakteristikave të dheut, dhe në një stad të mëvonshëm të projektimit inxhinierik. Në këtë moment, sot zgjidhja e preferuar konsiderohet diga izoluese, dhe vlerësimi i ndikimit është kryer duke marrë në konsideratë këto teknika, edhe pse në Seksionet në vazhdim përshkruhen që të dyja Diga izoluese (Cofferdam) Ndërtimi i digës izoluese do të përfshijë hapat e mëposhtme: Studimi dhe instalimi i menaxhimit të ujërave tokësore; Ndërtimi i konstruksionit me pilota; Gërmimi; Punimet e tubacionit; Testimi; Rimbushja përfshirë kontrollin pluskues; dhe Rikthimi në gjendjen fillestare. Instalimi i konstruksionit me shtylla të ngulitura do të kryhet me një ekskavator standard ose me pajisje të veçanta instalimi me pajisje vibruese, p.sh. një çekan për nguljen e shtyllave që tregohet në Figurën Për aktivitetet e tjera do të përdoren të njëjtat teknika dhe lloje pajisjesh të parashikuara për instalimin e gazsjellësit tokësor.

64 Projektit: Faqja 64 nga 117 Figura Pajisja për Nguljen e Shtyllave Burimi: Photobucket, 2012 (prill 2012) Pajisjet e menaxhimit të ujërave tokësore do të përfshijnë disa tuba fleksibël me filtra rëre dhe pompa zhytëse për të larguar ujërat tokësore. Uji do të grumbullohet dhe do të pompohet në Detin Adriatik. Brenda stacionit të pompimit mund të instalohet trajtimi i ujit. Pompat do të punojnë me energji elektrike të prodhuar nga gjeneratorë me naftë. Cilësia dhe sasia e ujit të nxjerrë dhe të larguar do të matet. Vëllimi i përllogaritur i ujit që do të nxirret është m³. Diga izoluese do të jetë 5 m e thellë, 150 m e gjatë dhe 4.20 m e gjerë. Gjatë ndërtimit të digës izoluese do të gërmohen afërsisht 3,400 m 3, afërsisht 2,700 m 3 do të përdoren për rimbushje, dhe afërsisht 750 m 3 do të largohen. Për mbrojtjen e veshjes së gazsjellësit do të përdoren afërsisht 650 m 3 rërë shtesë për rimbushje Tubacioni pluskues Metoda e ndërtimit përmes metodës së tubacionit pluskues do të përfshijë hapat e mëposhtme: Studimin;

65 Projektit: Faqja 65 nga 117 Gërmimin; Shtrimin e bobinës/bobinave të parafabrikuar/a; Rimbushjen përfshirë kontrollin pluskues; dhe Rikthimin në gjendjen fillestare. Gazsjellësi do të instalohet në terren të lagësht me metoda standarde të hapjes së kanaleve, por pa menaxhimin e ujit, kjo metodë është e krahasueshme me kryqëzimin e një lumi me prerje të hapur. Lëvizja e dheut do të jetë e krahasueshme si në zgjidhjen e digës izoluese Zënia e Përkohshme e Tokës Zënia e përkohshme e tokës pritet të jetë afërsisht 6,000 m 2 duke marrë në konsideratë brezin e punimeve 38 m për gjatësinë 150 m të Gazsjellësit Bregdetar Hidrotestimi Ky seksion gazsjellësi do të testohet me gazsjellësin tokësor nga dalja në det deri në SK03 për një seksion afërsisht 6 km (Shihni Seksionin dhe Tabela 4.4-2). 4.6 Ndërtimi i Gazsjellësit Detar (60 km) Vendndodhja dhe Seksionet Gazsjellësi detar do të kalojë Detin Adriatik nga Italia deri në bregdetin shqiptar dhe siç u përmend më sipër, gazsjellësi detar ndahet në dy seksione: Seksioni detar, i cili fillon nga vija e mesit midis ujërave shqiptare dhe italiane, deri në një pikë që është afërsisht 7 km në perëndim të bregut, dhe afërsisht 25 m thellë në det. Në këtë pikë gazsjellësi do të shtrihet drejtpërsëdrejti mbi shtratin e detit; dhe Seksioni pranë bregut, i cili fillon nga pika e sipërpërmendur (7 km nga bregu dhe 25 në thellësi) deri në breg/daljen në det dhe deri në digën izoluese. Ky seksion i gazsjellësit do të futet nën tokë nën shtratin e detit. Punimet për shtrimin e tubave do të fillojnë në Itali në daljen në det, dhe puna do të vazhdojë nga e njëjta anije deri sa të arrihet seksioni shqiptar pranë bregut (7 km nga bregu). Nga kjo pikë e më tutje pritet të përdoret një platformë detare për shtrim tubash në ujë të cekët, siç përshkruhet në Seksionin 4.3, për shkak të cektësisë së ujit.

66 Projektit: Faqja 66 nga 117 Pajisja detare për shtrimin e tubave do të lëvizë nga Italia në Shqipëri; prandaj porti mbështetës, i cili do të përfshijë depozitimin e tubave, do të ndodhet në Itali. Të gjitha mjetet detare që mbajnë tubat, anijet e furnizimit dhe punëtorë do të mobilizohen nga Porti i Brindizit në Itali. Gërmim parashikohet vetëm për seksionin pranë bregut Skica dhe Konfigurimi Një studim i detajuar i gjurmës së propozuar (Figure 4.2-3) do të kryhet nga fundi i vitit 2012 deri në fillim të vitit 2013 dhe do të përfshijë një gamë teknikash studimi gjeofizike dhe gjeoteknike standarde, përfshirë një studim vizual duke përdorur një ROV (Mjet me Komandim nga Largësia, një robot nënujor). Ky studim do të ketë si objektiv të përcaktojë pengesat batimetrike, gjeofizike, gjeoteknike, elementët e trashëgimisë kulturore dhe rrethanat mjedisore për të mbështetur përzgjedhjen e detajuar të gjurmës dhe projektimin inxhinierik të detajuar. Rezultatet e këtij studimi para ndërtimit do të përcaktojnë gjurmën e përpiktë të gazsjellësit dhe do të përcaktojnë metodat më të përshtatshme të ndërtimit Metoda e Ndërtimit të Gazsjellësit Detar Shtrimi i tubacionit detar është një proces ndërtimi dhe instalimi i njëpasnjëshëm i tubave i cili ndodh në anijet e shtrimit të tubave. Bashkimet e tubave (seksione tubash afërsisht 12.2 m) transportohen rëndom nga anijet e furnizimit nga porti mbështetës në anijen e shtrimit të tubave. Pasi të jetë kryer radhitja në anijet e shtrimit të tubave, bashkimet e tubave saldohen në një varg të gjatë tubash dhe më pas ulen me kujdes nën tension në fundin e detit. Siç u përshkrua më parë në Seksionin punimet për shtrimin e tubave do të kryhen nga Anije shtrimi tubash të ankoruara ose anije shtrimi tubash me pozicionim dinamik. Vlerësimi i ndikimit në Seksionin 8 i referohet përdorimit të anijeve të shtrimit të tubave të ankoruara për punimet në det të thellë, dhe jo të atyre me pozicionim dinamik. Kjo përshkruan një skenar konservativ në rastin më të keq sepse prania e rimorkiatorëve për menaxhimin e spirancave përbën burime shtesë për ndikime mbi fundin e detit. Ka dy mënyra kryesore për të instaluar gazsjellës nënujorë të gjatë dhe me diametër të madh, shtrimi në formë S-je dhe në formë J-je. Metoda zgjidhet përgjithësisht në bazë të thellësive të ujit dhe/ose kostos së anijes së instalimit. Në instalimin në formë S-je, gazsjellësi montohet në një shesh horizontal pune, duke salduar lidhëset e tubave të çelikut. Kjo metodë, e zhvilluar fillimisht për ujërat e cekëta, tani përdoret edhe për punime në ujëra të thella, që mund të arrihen përmes anijeve më të mëdha të instalimit. Instalimi i gazsjellësit në formë J-je u zhvillua për shtrimin e tubave në ujëra të thella pasi ushtron më pak sforcim mbi gazsjellës duke e instaluar gazsjellësin në pozicion pothuajse vertikal. Metoda e shtrimit në formë J-je bëhet jo praktike për ujërat më të cekëta ku thellësitë më të vogla

67 Projektit: Faqja 67 nga 117 se 150 m kufizojnë formën e këndit të tubacionit dhe ushtrojnë sforcim të madh në përkulje mbi tubacionin. Aktualisht parashikohet që gazsjellësi TAP do të instalohet duke përdorur metodën e shtrimit në formë S-je, ose një kombinim të metodave të shtrimit në formë S-je dhe J-je. Zgjedhja përfundimtare do të bazohet në tenderim me konkurrencë nga ofertuesit në lidhje me anijet e propozuara të instalimit Instalimi i Gazsjellësit Detar Instalimi i gazsjellësit detar do të kryhet pas përfundimit pjesës të daljes në det në Itali. Platforma lundruese e shtrimit të tubave në det do të vazhdojë instalimin e tubacionit drejt seksionit shqiptar pranë bregut, sapo koka tërheqëse e tubit arrin dhomën e lansimit dhe ka përfunduar me shtrimin e tubit. Punimet e shtrimit të tubave ecin përgjithësisht me ritëm shtrimi prej 2-3 km tuba në ditë. Vargu i tubave, i salduar dhe i veshur në anije, do të lirohet në det mbi bash. Nëse si anije për shtrimin e tubave zgjidhet një anije për shtrim tubash e ankoruar, ajo lëviz përpara duke lëshuar litarin e spirancës në bush dhe duke e liruar atë në kiç. Tërheqësit e spirancave i rikthejnë spirancat në gjendje fillestare siç nevojitet për ecjen përpara të anijes. Pritet se do të nevojitet një shtrirje spirancash prej përgjithësisht spirancash për mbajtur pozicionin e saktë dhe për të lëvizur në mënyrë të saktë gjatë shtrimit të tubave (Figura 4.6-1).

68 Projektit: Faqja 68 nga 117 Figura Shembull i Shtrirjes së Spirancave në një Anije Shtrimi Tubash e Ankoruar Burimi: Statoil, 2012 Nëse si anije për shtrimin e tubave zgjidhet një anije për shtrim tubash me pozicionim dinamik, atëherë nuk nevojiten rimorkiatorë për menaxhimin e spirancave. Pozicioni i saktë do të sigurohet nga sistemi i pozicionimit dinamik. Do të adoptohet një zonë sigurie me rreze 2-3 km (në varësi të shtrirjes së spirancave) për të shmangur incidente me trafikun detar. Shpërndarja e tubave, furnizimeve dhe ujit si dhe ndërrimi i ekuipazhit sigurohen nga anijet e veçanta. Lista e anijeve që do të përdoren për shtrimin e tubave në det tregohet në Tabelën Tabela Anijet që pritet të përdoren për shtrimin e tubave në det Mjeti detar Numri Fuqia Motorike Anija e shtrimit të tubave Rimorkiator për menaxhimin e spirancave (nëse është e aplikueshme) 1 20,5 MW 3 12 MW Anija e furnizimeve 3 12 MW

69 Projektit: Faqja 69 nga 117 Anija që transporton tubat 3 7 MW Barka e ekuipazhit 1 2 MW Përpiluar nga ERM (2012) Kryqëzimi me Infrastrukturën Detare (Kabllot dhe Gazsjellës të tjerë) Të gjitha kabllot ekzistuese, gazsjellësit ekzistues, ata potencialë dhe pengesa të tjera të mundshme përfshirë pozicionet e tyre do të përcaktohen përmes studimesh të cilat do të ndërmerren midis fundit të vitit 2012 dhe fillimit të vitit Kryqëzimet me infrastrukturën detare do të ndërtohen në mënyrë që të sigurohet që gazsjellësi dhe kabllot të vendosen në distanca të sigurta nga njëri-tjetri. Metodat e kryqëzimit gjithashtu do të pengojnë që kabllot të stresohen më tepër seç duhet ose të ngarkohen më tepër seç duhet për shkak të gazsjellësit. Në shumicën e kryqëzimeve, kabllot në fund të detit do të mbulohen/futen nën tokë, dhe gazsjellësi TAP do të ngrihet dhe do të mbështetet nga dyshekë çeliku ose breza shkëmborë. Në të gjitha rastet, do të merret parasysh mundësia e ndryshkjes, dhe do të zbatohen masat paraprake të nevojshme. Një kryqëzim mund të kryhet duke ngritur gazsjellësin që po instalohet përmes një mbështetje me dyshekë betoni (shih Figura 4.6-2) ose nëpërmjet vendosjes së shkëmbinjve mbi pengesë (kabëll, gazsjellës ekzistues) ose anash saj.

70 Projektit: Faqja 70 nga 117 Figura Dyshek Betoni Burimi: boknmaritimesenter, 2012 (shkurt 2012) Lartësia e mbështetësit për secilën metodë do të përcaktohet që të garantojë ndarjen e saktë minimale midis pengesës (kabëll, gazsjellës ekzistues) dhe gazsjellësit të instaluar. Mund të jetë e nevojshme mbështetja e gazsjellësit në të dyja anët e pengesës (kabëll, gazsjellës ekzistues) për të kufizuar sforcimin ose dridhjet. Vendimet përfundimtare mbi kërkesat do të merren gjatë fazës së projektimit të detajuar.

71 Projektit: Faqja 71 nga Instalimi i Gazsjellësit Pranë Bregut Platforma lundruese e shtrimit të tubave pranë bregut do të ketë nevojë për disa anije mbështetëse, si rimorkiatorë për tërheqjen e spirancave dhe anije furnizimi për të siguruar tubat dhe materialet. Një skicë tipike e ankorimit të platformës lundruese pranë bregut tregohet tek Figura Ritmi i pritshëm i shtrimit është 1-2 km në 24 orë. Anija e shtrimit të tubave do të vendoset dhe ankorohet jashtë daljes së digës izoluese në kanalin e qasjes. Një tel tërheqës do të lidhet tek koka e seksionit të tubit të parë në bordin e platformës lundruese për shtrimin e tubave, pas të cilës do të fillojë operacioni i tërheqjes në det (Figura 4.6-3). Gjatë operacionit të tërheqjes në det, një çikrik hidraulik linear do ta tërheqë gazsjellësin drejt bregut brenda digës izoluese, ndërkohë që seksionet e tubave saldohen së bashku në bordin e anijes. Tubacioni do të mbështetet nga mjete ndihmëse kundër pluskimit nëse nevojitet. Sapo koka për tërheqjen e tubit arrin fundin e digës izoluese nga ana e bregut, do të vazhdojë instalimi i gazsjellësit pranë bregut derisa të arrijë thellësinë afërsisht 25 m në një distancë rreth 7 km nga plazhi. Në këtë thellësi mund të kryhet operacioni i shtrimit të tubit. Seksioni i gazsjellësit pranë bregut dhe ai detar do të saldohen duke përdorur anijen pranë bregut (ose një anije të përshtatshme) në një operacion të quajtur Lidhja Mbi Ujë. Figura Vendosja (tipike) e çikrikut tërheqës Burimi: Statoil, 2012 Çikriku tërheqës do të vendoset në një zonë me sipërfaqe afërsisht 1,000 m 2 pranë hyrjes së digës izoluese. Pajisjet e nevojshme për punët ndërtuese në pjesën e daljes në det dhe aktivitetet për gazsjellësin detar dhe ato para lëshimit në punë, plus sistemi i përkohshëm i shkarkimit në hidrotestime do të vendosen gjithashtu në këtë zonë, duke shtuar afërsisht 5,000 m 2 të tjera në nevojat totale të zënies së përkohshme të tokës. Sapo tubacioni të jetë tërhequr gjatë gjithë rrugës deri në këmbën e bazës së çikrikut, do të fillojë rikthimi në gjendjen fillestare i plazhit dhe i zonës bregdetare. Për këtë qëllim do të hiqen muret e digës izoluese, dhe kanali dhe diga izoluese do të rimbushen me materialin e depozituar. Shtrirja e anijeve e parashikuar në operacionin e shtrimit të tubacionit pranë bregut tregohet tek Tabela 4.6-2

72 Projektit: Faqja 72 nga 117 Tabela Anijet që do të përdoren në shtrimin e tubacionit pranë bregut Mjeti detar Numri Fuqia Motorike Anija për shtrimin e tubave pranë bregut Rimorkiatori për menaxhimin e spirancave 1 5 MW 1 12 MW Anija e furnizimeve 1 12 MW Anija e transportit të tubave 1 7 MW Barka e ekuipazhit 1 2 MW Anije dragimi me thithje 1 6 MW Përpiluar nga ERM (2012) Në fillim të seksionit pranë bregut (7 km në perëndim të bregut shqiptar), thellësia e detit zvogëlohet me shpejtësi nga thellësia 25 m drejt bregut: Batimetria bëhet shumë më e sheshtë në 2 km e fundit drejt bregut, nga 10 m thellësi, pasi ajo është një rrafshinë bregdetare e dikurshme e pushtuar nga deti shekuj më parë. Morfologjia e shtratit të detit nuk do të lejonte funksionimin e anijes së shtrimit të tubacionit, për shkak të kufizimeve të rrymave veçanërisht, nga thellësia e ujit më e vogël se 7 m, thellësia minimale e nevojshme për të lejuar funksionimin e anijes. Për të mundësuar funksionimin e platformës lundruese të shtrimit të tubacionit në këtë seksion, do të nevojiten punimet gërmuese të përshkruara më poshtë. Kanali i Qasjes Ndonëse parashikohet përdorimi i platformës lundruese të shtrimit të tubave pranë bregut, e cila mund të operojë në ujëra të cekëta, do të nevojitet gërmimi i një kanali pr qasje përballë daljes në det për të mundësuar vajtjen direkt tek platforma lundruese e shtrimit të tubave. Figura tregon që ky kanal qasjeje i gërmuar përkohësisht do të jetë afërsisht 2 km i gjatë që nga fundi i digës izoluese dhe do të ketë gjerësi maksimale 160 m dhe thellësi 7 m. Gjerësia 160 m nevojitet për të lejuar manovrimin e sigurt të anijeve. Në fund të kanalit, 2 km në perëndim të daljes në det, thellësia e ujit është mbi 7 m, duke i lejuar anijes së shtrimit të tubave që të punojë pa kufizime.

73 Projektit: Faqja 73 nga 117 Figura Zona e Mundshme e Gërmimit Burimi: Statoil, 2012 Gjatë gërmimit do të zhvendosen afërsisht 1,600,000 m 3 sedimente detare, të cilat do të përdoren përsëri që të gjitha gjatë operacionit të rikthimit në gjendjen fillestare. Vendosja e kanalit të qasjes tregohet në Figura Figura Vendosja e kanalit të qasjes Burimi: Statoil, 2012 Për punimet e gërmimit do të përdoret një anije dragimi me thithje. (tregohet në Figura 4.6-6)

74 Projektit: Faqja 74 nga 117 Figura Anije Tipike Dragimi me Thithje Burimi: tradekool, 2012 (maj 2012) Këto lloje anijesh janë të pajisura me një tub thithës brenda një mekanizmi prerës në grykën e thithjes. Mekanizmi prerës shpërbën sedimentet detare dhe i vë ato në tubin e thithjes. Materiali i gërmuar do të depozitohet në anë të kanalit përmes një tubi me gypa pluskues të kontrolluar nga një anije mbështetëse, sipas rrjedhës së ujit nga kanali për ta mbrojtur nga rimbushja për shkak të rrymave të ujit. Pas instalimit të tubave ky material do të përdoret përsëri për ta rimbushur kanalin me të njëjtën metodologji (një tubi me gypa pluskues i kontrolluar nga një anije mbështetëse), por tani në anën e kundërt. Punimet e gërmimit, përfshirë rimbushjen, të kanalit të qasjes do të kryhen për afërsisht ditë, në varësi të karakteristikave të detajuara gjeoteknike si dhe të motit. Futja e Gazsjellësit nën Tokë nga Pk 2 deri në Pk 7 Do të gërmohet një kanal më i vogël që do të akomodojë gazsjellësin nga fundi i zonës së gërmimit të kanalit 2 km deri në kufirin pranë bregut (thellësi 25 m, Pk 7 nga bregu). Kanali nevojitet për të mbrojtur gazsjellësin dhe për të siguruar qëndrueshmërinë e tij, dhe do të gërmohet përpara ose pas shtrimit të tubave (kanal para-shtrimit ose pas-shtrimit). Nëse kanali do të hapet përpara shtrimit të tubave, e njëjta anije dragimi me thithje do të përdoret për gërmimin e kanalit, me gjerësi mesatare të fundit të kanalit prej 1 m dhe me thellësi mesatare të kanalit prej 0.5 m. Nëse kanali do të hapet pas shtrimit të tubave, do të përdoret një plug nënujor (tregohet në Figura 4.6-7) ose një metodë e ngjashme për groposjen e gazsjellësit pas hapjes së kanalit. Ky seksion nuk është planifikuar të rimbushet, duke lejuar mbushjen e kanalit nga

75 Projektit: Faqja 75 nga 117 dinamika natyrore e detit. Hapja e kanalit, pavarësisht teknikës përfundimtare të përdorur, do të përfundojë brenda pak ditëve. Figura Plug Nënujor Burimi: dailymail., 2012 ( prill 2012) Dalja në Det Vendndodhja Dalja në det ndodhet 10 km në perëndim të qytetit të Fierit, siç tregohet në Figurën Shtrirja dhe Konfigurimi Me synim sjelljen e gazsjellësit detar në tokë, do të ndërtohet një dalje në det nëpërmjet një dige izoluese 200 m nga bregu. Materialet që janë të pranishme aty ku do të ndërtohet diga izoluese do të largohen në një thellësi kanali të paktën 3 m. Kjo do të sigurojë një thellësi groposje minimale (deri në majën e tubit), prej afërsisht 2 m. Muret kufizuese do të vendosen rreth 5 m larg njëri tjetrit. Pasi të jetë instaluar tubacioni detar diga izoluese do të modifikohet dhe do të thahet pjesërisht për t u lidhur me tubacionin tokësor.