LONDON 10 NENTOR. "Prezantimi i vlerave me te mira shqiptare ne Mbreterine e Bashkuar mbetet prioritet i The Albanian"

Transcription

1 "Prezantimi i vlerave me te mira shqiptare ne Mbreterine e Bashkuar mbetet prioritet i The Albanian" LONDON 10 NENTOR Dërgojini para të afërmve tuaj në pak minuta. * VITI I 13 I BOTIMIT info@thealbanian.co.uk Tel: Adresa: 30 Avenons Road London E13 8HT moneygram.co.uk *Në varësi të orarit të punës të agjentit dhe të përputhshmërisë me kërkesat rregullatore. MoneyGram dhe Globe janë marka tregtare të MoneyGram International Limited. Të gjitha markat e tjera janë pronë e zotëruesve të tyre përkatës. MoneyGram International Limited është institucion i autorizuar pagesash i rregulluar në Mbretërinë e Bashkuar nga Autoriteti i Mbikëqyrjes Financiare MoneyGram PETRIT KUÇANA NJË RRËFENJË ME JUGOSLLAVIN NË AEROPORTIN E PODGORICËS Mirëdita. Unë jam Jugosllavi. Mirëserdhët në Mal të Zi dhe faleminderit që zgjodhët kompaninë tonë. Këto ishin këto fjalët e tij të shqiptuara me një anglishte të mirë, ndërsa mbante në duar emrin tim të printuar në një letër A4 në aeroportin e Podgoricës. Ishte më shumë kuriozitet emri i tij, por ai me buzëqeshje tregon se emri Jugosllav kishte qenë goxha i përhapur, duke shtuar se është një emër që mbahet mend lehtë. (vijon faqe 2) SKANDALI SEKSUAL I MINISTRIT VETËM MAJA E AJSBERGUT ARBEN MANAJ TheAlbanian & Shpresa Programme organizuan Auditorium EKSKURSIONI I NJË IDIOTI DAUT DAUTI Njeriu që ndërtoi një tempull në moshën 82-vjeçare EDUARD ALIA Shqipëria të bllokojë Serbinë në Frankofoni SHABAN MURATI

2 aktualitet faqe 2 DREJTOR: PETRIT KUÇANA Kryeredaktor: BASHKIM METALIA REDAKSIA PROF. DR. SC. Akil Koci, Genc Drini Arben Manaj, Daut Dauti, Shefit Domi Emanuel Bajra, Jeni Myftari, Miranda Keqaj, Majlind Goge Pranvera Sadria Blerim Ciroka, Flori Slatina, Kastriot Dervishi, Anila Hoxha, Fjoralba Hysa Pano Web-design Shefdomi.com albania7@gmail.com Tel: Petrit Kuçana NJË RRËFENJË ME JUGOSLLAVIN NË AEROPORTIN E PODGORICËS Mirëdita. Unë jam Jugosllavi. Mirëserdhët në Mal të Zi dhe faleminderit që zgjodhët kompaninë tonë. Këto ishin këto fjalët e tij të shqiptuara me një anglishte të mirë, ndërsa mbante në duar emrin tim të printuar në një letër A4 në aeroportin e Podgoricës. Ishte më shumë kuriozitet emri i tij, por ai me buzëqeshje tregon se emri Jugosllav kishte qenë goxha i përhapur, duke shtuar se është një emër që mbahet mend lehtë. Pasi më shpjegoi procedurat e marrjes me qera të makinës së rezervuar online, më tregoi se siguracioni nuk ishte i vlefshëm për në Kosovë por në çdo vend tjetër të rajonit. Teksa prisnim që makina të vinte, ai më tregonte se kishte qenë gjithandej nëpër Shqipëri, se klientët e tij ishin në shumicë dërrmuese shqiptarë, dhe se ishin nga Londra, i vetmi qytet që akoma nuk e kishte vizituar. Duke u përpjekur që të fliste në shqip, (mision i pamundur) Jugosllavi zgjodhi anglishten për të treguar për miqësitë e tij me shqiptarët, duke theksuar se biletat për në Podgoricë ishin shumë të lira dhe se ja vlente që shqiptarët të vinin këtej, pasi Majka Tereza (e

3 aktualitet faqe 3 kishte fjalën për aeroportin e Rinasit) biletat ishin shumë të shtrenjta dhe se nga Podgorica për pak më shumë se një orë do isha në Shkodër. Ishte një përjetim nga ata të turbullt në Aeroportin e Podgoricës, kur akoma më tingëllonin fjalët e bashkudhëtarit shkodran të ulur afër sediles sime, se kishte shumë vite pa qenë në Tiranë, pasi gjithmonë vinte nga Podgorica për të takuar prindërit. Nga rreth dyqind pasagjerë ne arritëm të numërojmë deri në gjashtë të huaj pra jo-shqiptarë (me gjithë kundërshtimin e tij se të paktën dy nga këta të gjashtë ishin shqiptarë të Malit të Zi që flasin serbisht). Çuditja e tij nuk qëndronte tek numri i pasagjerëve të huaj, (pra vetëm gjashtë) por se si ishte e mundur që isha në këtë aeroport për herë të parë, pasi Londër-Tiranë ishte e papërballueshme. Ai e kishte bërë këtë zgjidhje (rroftë Rayneri) pasi zakonisht bileta ishte të paktën 200 më e lirë dhe se më mirë bënte sevap me ndonjë të afërm, sesa t ua jep të pangopurve politikanë që nuk lejojnë Raynerin apo EasyJet të ulen në Rinas. Shkodrani më tregoi se sidomos gjatë kohës së verës ka edhe shumë shqiptarë të Kosovës që shkojnë drejt në Ulqin dhe se për shumë prej tyre është më mirë që të vijnë në Podgoricë sesa të shkojnë në Shkup, pasi edhe atje Aeroporti i Prishtinës deri para pak kohësh nuk kishte lidhje direkte me Londrën. Shkodrançja mbizotëronte jo vetëm në fjalor por edhe në targat e makinave që shfaqeshin në aeroportin e Podgoricës, ku duket se gjithçka ishte kthyer në një rutinë për ta. Më kot mundohesh të harrosh radhën për të depërtuar jashtë aeroportit pasi dukej si një shteg i ngushtë ku vetëm dy policë malazezë vulosnin pasaportat, ku nuk kishte si të mos bënte përshtypje një pamje e madhe reklamuese e Malit të Zi e shkruar tërësisht në kinezçe, ku Rayneri joshës zbarkonte në aeroportin e tërthortë për shqiptarët. Jashtë ambienteve të aeroportit biseda me Jogosllavin bëhej më tërheqëse ndërsa tregonte për çmimin e ulur të makinave me qera (5 ditë 100) dhe se në sezonin turistik kishte çmime të tjera, por që ishte i lumtur me shqiptarët pasi shpesh lënë edhe ndonjë bashkish. Ai tregonte edhe për pushimet që kishte kaluar në Sarandë, për rrugët e mira në Shqipëri, problemet e parkimit në Tiranë e deri tek shëtitjet e tij ku nuk kishte pasur vend të Evropës pa shkuar, përveç Londrës ku duhej vizë. Porosia e fundit e Jugosllavit ishte që të isha e kujdesshëm sidomos në Tiranë, pasi ka shumë problem për parking dhe se çdo dëmtim të makinës do të detyrohej të mbante në garancinë e bllokuar (rreth 700). Edhe pasi lë Podogricën dhe nisesh drejt Shkodrës më kot të kujtohet se janë të paktën kompanitë prestigjioze 2 lowcost që begenisin Malin e Zi, por asnjë e tillë në Shqipëri dhe se jo vetëm se nuk ka ndonjë prioritet, por plot 2 ministri të diasporës i kemi në dy shtetet shqiptare dhe se mërgimtarët shqiptarë mbesin të harrurit e mëdhenj. Aeroporti i Kukësit mbetet kaq i harruar, ku nuk ka asnjë shkëndijë se diçka edhe mund të bëhet të paktën si Mali i Zi që ka pak më shumë banorë se gjysma e Tiranës. Edhe më zymtësi shikon në kthim kur radhët në doganën e Moriçanit janë kaq të mëdha që në pikë të mëngjesit, pasi siç na u tha banorët e Shkodrës shkojnë të punojnë andej dhe kthehen në darkë.

4 op/ed faqe 4 TËRMET NË BRITANI/ SKANDALI SEKSUAL I MINISTRIT VETËM MAJA E AJSBERGUT Arben Manaj Skandali i ngacmimeve seksuale nga politikanë britanik ndaj stafeve të tyre dhe seksit të kundër, ka bërë që të harrohet Brexit-i dhe sfidat e jashtëzakonshme të tij, pas divorcit politik dhe institucional të Londrës me Brukselin. Ministri i Mbrojtjes i dorëhequr sepse kishte prekur në gju një gazetare 15 vjet më parë, për të cilin vet gazetarja në fjale tha se ishte rast i mbyllur, dhe madje, e konsideroi skandaloze dhe absurde dorëheqjen, konfirmon në thelb se sjelljet që 10 apo 15 vjet më parë kanë qenë të pranueshme, nuk janë më të tilla. Moda e denoncimeve të ngacmimeve historike seksuale, në të dyja anët e Atlantikut, ka tronditur dhe plasaritur fort skenën politike britanike, pasi mendohet se deri më tani kemi të bëjmë vetëm me majën e ajsbergut. Spekulohet për një listë prej mbi 40 deputete konservator dhe anëtarë kabineti qeveritar, ndërkohë akuza e vetme për përdhunim është bërë ndaj një drejtuesi të lartë të opozitës laburiste. Dorëheqja e Ministrit britanik të Mbrojtjes, sipas shtypit, ka ndodhur pasi një numër grash kanë kontaktuar disa orë para dorëheqjes, zyrën e kryeministres, duke pretenduar për ngacmime seksuale nga Ministri i Mbrojtjes. E ndodhur nën preson nga media dhe publiku për ngecje të procesit të Brexit, si zhvillimi politik përcaktues per te ardhmen politike dhe ekonomike te Britanisë, ky skandal seksual qe ka prekur partine konservatore ne pushtet, por edhe laburistet, dhe parlamentin, duket se është një andrallë më shumë në kurrizin e kërrusur tashmë të kryeministres Theresa May, e cila do duhet të shuaj zjarre të shumta të ndezur përreth godinës së saj politike. Edhe pse sjellet seksuale të përshkruara në skandalin e tanishëm, mund të duken të pakonceptueshme për audiencën jo-britanike, ashtu si edhe në rastin e skandalit të viteve më parë për shpenzimet e deputetëve britanik, në mënyrë paradoksale, ato tregojnë edhe standardin e lartë të reagimit të shoqërisë britanike dhe klasës së saj politik, per t u vetëshëruar nga sëmundje që në vende të tjera, mendohet se janë shumë më të përhapura dhe prevalente, madje ne grade, thuajse terminale. Gjithsesi, loja sapo ka filluar edhe publiku britanik dhe me gjere, siç është bërë e modës në ligjërimin politik, ende s ka parë gjë akoma. Droga në Britani, grupet shqiptare në lupën e Scotland Yard Në shënjestër të Scotland Yardit anglez janë vënë 100 pjesëtarë të grupeve mafioze shqiptare që merren me tregtinë e kokainës në rrugët e qyteteve britanike. Polica Metropolitane është duke bashkërenduar punën me Agjencinë Kombëtare të Antikrimit, NCA dhe gjatë viteve të fundit 130 pjesëtarë të grupeve kriminale janë dënuar nga gjykatat dhe janë kapur drogë me vlerë disa dhjetëra milionë sterlna, si dhe sasi të mëdha para të thata. Sipas gazetës Evening Standard të Londrës, zyrtarët thonë se suksesi ka bërë që kriminelët të përdorin mënyra komplekse për fshehjen e kokainës nëpër hapësira të posaçme të krijuara brenda makinave dhe kamionëve të tonazhit të rëndë. Statistikat e Home Office tregojnë se sasitë e drogës së kapur janë rreth 30 për qind më të larta në krahsim me vitin e kaluar. Zyrtarë britanikë kanë kapur kilogramë drogë që nga viti Sipas Steve Benett, numrit dy të Departamentit të Inteligjencës të NCAsë, e cilësuar si FBI-ja britanike, suksesi i trafikantëve shqiptarë është ngritur më shumë në reputacionin e tyre si të besueshëm, sesa për dhunën, siç portretizohen në flimin Taken, ku Luan aktori Liam Neeson. Sipas tij, ata janë partnerë të mirë biznesi sesa partnerë të frikshëm. Sipas detektivëve britanikë, muajt e fundit trafikantët shqiptarë kanë filluar të udhëtojnë drejt vendeve të Amerikës së Jugut, ku është origjina e kokainës, për të arritur marrëveshje të drejtëpërdrejta me kartelet e drogës. Shumica a korrierëve janë emigrantë illegalë të pajisur me letra identiteti falso greke dhe italiane, që shiten për 12 mijë euro ose u jepen borxh trafikantëve. Sipas Evening Standard, Agjencia Kombëtare e Antikrimit ka dy zyrtarë të saj të stacionuar në Shqipëri, ku po grumbullojnë informacione për rrjetet kriminale, por lidhjet e ngushta familjare të klaneve mafioze e bëjnë të vështirë depërtimin në këto rrjete. OFROJME TE GJITHA LLOJET E SHERBIMEVE ELEKTRIKE SI DHE VENDOSJEN E CCTV GENERAL ELECTRICS HOME & OFFICE ELELCTRICAL REWIRING SERVICES PERIODIC INSPECTIONS (EICR) LANDLORD SAFETY EMERGENCY LIGHTING CERTIFICATES CCTV ENTRY PHONE LIGHTING SOLUTIONS GENERAL MAINTENANCE ELECTRIC HEATING TEST BOILER CONTROL WIRING AND INSPECTION ELECTRIC VEHICLE PAT TESTING CHARGING POINTS SECURITY FUSE BOARD CHANGE AND UPGRADES 24H/7 AVAILABLE TELECOMS AND DATA INSTALLATION S AERIAL INSTALLATIONS GARDEN AND STREET LIGHTING Na kontaktoni COMMERCIAL AND OFFICE LIGHTING 56 Parkland Rd, Wood Green, London LAND ORDS CERTIFICATE N22 6ST, UK Phone: Phone: info@euradicielectrical.co.uk TASTE OF CYPRUS 34 GREEN LANE PALMERS GREEN LONDON N13 6HT TEL: PER TE GJITHA FESTAT TUAJA, DITELINDJE FEJESA, DASMA DHE CDO LLOJ FESTE KUJDESIMI PER JU, JO VETEM PER TORTEN SIPAS KERKESES SUAJ POR CDO LLOJ EMBELSIRE QE DESHIRONI. NE LOKALIN TONE MUND TE SHIJONI EDHE TRILEQEN

5 op/ed faqe 5 EKSKURSIONI I NJË IDIOTI Daut Dauti Ishim shtatë veta në varg. Tre anëtarë fisesh të ulur këmbëkryq, pastaj një djalë i vogël, unë i kërrusur dhe dy fëmijë të vegjël. Fëmijët ishin të rraskapitur nga rrethimi dhe pa energji nga uria. Ata u ulën me shikim tërësisht të vdekur dhe nuk flolën e as nuk lëvizën aspak pos që mbyllnin sytë në ndonjë rast kur shikonin diellin. Gegët flisin për politikë dhe mbështillnin cigare. Unë e ndeza llullën dhe i shikoja barkat me refugjatë që shkonin në shtëpi Njëri nga fëmijët kishte vënë kokën në prehërin tim dhe kishte fjetur. Me këto fjalë Joyce Cary e përshkruan këtë skicë të cilin e ka bërë vetë ai në Shkodër. Skica dhe fjalët janë marrë nga libri i tij Memoir of the Bobotes (Kujtimi i Bobotes). Autori ka qenë i angazhuar në ekipin e spitalit të ushtrisë malazeze gjatë luftërave ballkanike ( ) kur kjo ushtri e sulmoi Shqipërinë dhe e rrethoi Shkodrën. Ekipi mjekësor kishte një numër të madh të britanikëve që kishin ardhur t i ndihmonin kësaj ushtrie, për shkak të dashurisë që kishin për Malin e Zi dhe Serbinë. Në tërë librin nuk ka asnjë shënim për masakrat që kjo ushtri i kreu ndaj shqiptarëve. Malazezët dhe ushtria e tyre paraqiten si shumë të kulturuar, kurse e keqja apo primitivët janë shqiptarët dhe otomanët. Natyrisht që Joyce Cary nuk i ka patur sytë e Durhamit, Trockit dhe gazetarëve tjerë britanik që i panë masakrat. Ky libër nuk është i vetmi i kësaj natyre. Asnjë të keqe nuk ka në këtë libër, edhepse autori ka qenë i angazhuar në luftën dhe në anën që shkaktoi masakra të papara deri atëherë. Lexuesit naivë do t i krijohej përshtypja që autori ka qenë në një ekskurzion gazmor e jo në një luftë që prodhoi masakra. Megjithatë, duhet ta falënderojmë autorin për mënyrën se si e ka përfunduar librin. Këto janë fjalët përmbyllëse të librit: Nëse ky libër është dëshpërues, duhet të jetë i tillë pasi që në të ka shumë ushqim dhe pak incidente shumë e ngjashme me jetën e cila është dëshpëruese për të njejtën arsye. Çfarë idioti, do të thoshte gjithkush (me arsye) për këtë njeri. Hapi sytë për nje ditë të bukur Një jetë luksese 273 FORE STREET, EDMONTON LONDON N9 0PD

6 Shqiptarët kanë pushtuar edhe njëherë ballinat e gazetave në Angli. Në kryeqytetin mbretëror, Londër, shqiptarët jetojnë në numër të madh. Secili prej tyre ka një vend ku mëngjesin e fillon me kafe, apo kohën e çajit që anglezët nuk e humbin, e kalojnë në atë kafene. Për këtë, dy djem nga Kosova, Sam Maqedonci dhe Dini Shahini kanë hapur kafenenë me emrin My Place. Agnesa Sejdiu My Place i shumë shqiptarëve, pa përjashtuar edhe londinezët, ka një njohje të gjerë. Ai arriti që të zgjidhet kafeneja më e mirë e vitit, në edicionin e tetë të London Lifestyle Awards, i cili u mbajt në mbrëmjen e 14 nëntorit, me një ceremoni mahnitëse. Shërbimi, kafeja, ushqimi dhe kualiteti janë të veçantat që i sollën po këtë çmim për herën e dytë, projektit të dy shqiptarëve i cili shërben si kafene dhe bar/restaurant. Sytë të mbeten në atë lokal, pasi edhe enterieri të lë shije të mirë. Ai është një gërshetim pothuajse human mes drurit, hekurit dhe lloqit. Ndërtimi.info ka komunikuar pas marrjes së çmimit me pronarët e My Place për të marrë më shumë detaje. Sikur Maqedonci, ashtu edhe Shahini kanë pohuar se lokali ka një stil të ngjashëm me lokalet në Kosovë. Kjo veçanti bën që atje të frekuentojnë edhe të famshmit tanë, sikur Granit Xhaka, Dukagjin Lipa, Fisnik Ismaili, e të tjerë. Mirëpo, delli i mikëpritjes ka aktualitet faqe 6 LOKALI I SHQIPTARËVE ZË VENDIN E PARË NË LONDON LIFESTYLE AWARDS NË LONDËR bërë që ky lokal të njihet edhe për këtë tipar. Mikëpritja është si kur ne presim mysafirë në shtëpitë tona, thuhet nga kosovarët e Londrës. Dizajnin e kësaj kafeneje, Maqdonci e Shahini ia kanë besuar arkitektit të famshëm, Përparim Rama dhe studios së tij 4M Group, por edhe mobiliet janë prodhuar dhe punuar nga shqiptarët. Dizajnin edhe shumicën e punës e ka kryer 4M group, Përparim Rama. Për ndryshe, të gjitha kompanitë që kanë punuar në ndërtimin e My Place kanë qenë Shqiptarë, thanë ata. Për faktin që konkurrenca ka qenë mjaft e fortë, ekipi i My Place nuk e kishin pritur fare këtë çmim. I themeluar gati tre vitë më parë, ky vlerësim i punës së tyre, i bënë ata edhe më të motivuar për të synuar suksese të mëtutjeshme, teksa i qëndrojnë stoik dizajnit të brendshëm, pothuajse nga fillimi me pak ndryshime. E veçanta tjetër në këtë kafene është aparati i kafesë. Ai daton që nga viti 1961 dhe është e markës Gaggia. Gjithashtu, e kemi coffee machine klasike, Gaggia Që do të thotë më e vjetra në West End, thanë ata në një prononcim të shkurtër për Ndërtimi.info. Kerkojmë të punësojmë Security Pagesa shumë e kenaqshme SIA Licence only We provide Security Guard Services for Events Concierge Services Bars-Pubs-Clubs-Retail Hotels-Schools-Pit Cre Close protection info@jksecurityltd.co.uk Na kontaktoni menjëherë Tel: Mob:

7 Dërgojini para të afërmve tuaj në pak minuta. * Dërguar nga: Marrë në: Dhe kudo ku shihni logon MoneyGram moneygram.co.uk *Në varësi të orarit të punës të agjentit dhe të përputhshmërisë me kërkesat rregullatore. Post Office, Tesco, Thomas Cook, Raiffeisen Bank, Societe Generale Albania, Alpha Bank, First Investment Bank, Posta Shqiptare, AK Invest, Banka Credins dhe Banka Kombëtare Tregtare janë agjentë të MoneyGram International Limited në ofrimin e shërbimeve të transferimit të parave. Post Office dhe logoja e Post Office janë marka tregtare të regjistruara të Post Office Ltd. MoneyGram dhe Globe janë marka tregtare të MoneyGram International Limited. Të gjitha markat e tjera janë pronë e zotëruesve të tyre përkatës. MoneyGram International Limited është institucion i autorizuar pagesash i rregulluar në Mbretërinë e Bashkuar nga Autoriteti i Mbikëqyrjes Financiare MoneyGram

8 aktualitet faqe 8 JAKUP AZEMI Më 04 Nëntor në The Princess Anne Theatre në Londër, u shfaq premiera e filmit Kësulat me autor Jimi Tihovci dhe në regjinë e Alan Trow. Por filmi është bërë i njohur si filmi i Jimi Tihovcit, i cili mbas një periudhe të gjatë përpjekjesh arriti të realizoj projektin e tij, në të cilin mori edhe vet pjesë si aktor në rolin e Besnikut, duke realizuar këtë në mënyrë mjaft të suksesshme. Jimi emigroi në Britani të Madhe rreth 20 vjet më parë me ambicie të bëhej aktor, por arriti të realizoj një film para se të njihej si aktor. Filmi trajton disa tema me motive nga lufta e Kosovës e vitit 1999, e manifestuar me dhunë të shfrenuar nga forcat serbe kundrejt popullsisë civile shqiptare në Kosovë, dhe daljes në skenë të guerrilës kosovare (UCK)-s. Por, këta dy autorë (Tihocvci dhe Trow) e prezantojnë dramën e madhe të Kosovës të vitit 1999 nga një kënd i veçantë, që është edhe përjashtim nga qasja konvencionale që i është bërë deri tani luftës nga autorë kosvarë por edhe observues të politikës. Në qendër të ngjarjes janë dy familje kosovare: njëra është shqiptare dhe tjetra serbe. Por, e veçanta e kësaj trajtese është se autorët kan vendosë një balance morale midis sakrificave të familjes shqiptare me ato të familjes Kësulat serbe në Kosovë dhe rrjedhimisht edhe fatit të tyre këtyre etnive gjate luftës. Në sfidat për jetë a vdekje, fati i detyron familjet fqinje - shqiptare dhe serbe, të b a s h k ë p u n o j n ë ngushtë mes veti madje deri në atë nivel sa që edhe simbolet e mburrjes nacionale - kësulat (nga edhe filmi e merr emrin Kësulat) i ndërrojnë mes veti si mënyrë për të mbijetuar nga njëra apo pala tjetër. Si temë të cilin autorët e kanë vendosë në qendër të ngjarjes është atraktive për shikuesin i cili nuk lodhet shumë rreth aspekteve faktike lidhur me tragjedinë kosovare, dhe i cili ngarend pas vlerave artistike. Mirëpo, në një mëtim të tillë del një problem të cilin autorët e këtij filmi, duket pa dashje, e kontradiktojnë në trajtim e sipër të filmit. Për të mbajtur shikuesit në një rrëfim të strukturuar në rrëfimin e ngjarjeve dhe historinë e dramës kosovare, autorët e filmit kanë vendosur të funksionalizojnë ndihmën e disa rrëfyesve origjinal (të gjithë shqiptarë) të cilët u kishin mbijetuar plumbave të forcave serbe. Këto rrëfime autoktone, disi në një mënyrë paradoksale ja humbin vlerën këtij filmi, sepse si i tillë filmi vjen e bëhet si një rrëfim dokumentar. Por, meqenëse këta kanë vendosë të shfrytëzojnë këtë teknikë narracioni, atëherë kjo do të duhej shfrytëzuar në tërësi dhe do duhej sjellë ndonjë rrëfim nga ndonjë rast i cili do ta mbështeste balancën morale (fatin e dy familjeve) që Tihovci the Trow e kanë vendosë në qendër të këtij filmi. Për ndryshe, si e tillë kjo ngjarje përçon një mesazh jo të saktë me atë çfarë në realitet ka ndodhë në Kosovë, pasi faktet nuk flasin për një solidarizimi të familjeve dhe popullsisë serbe me atë te fqinjëve shqiptarë gjate luftës. Do të ishte më e natyrshme që varësisht nga frekuenca e një solidarizimit (të mundshëm) të familjeve serbe me fatin e atyre shqiptare, të cilat fatkeqësisht kanë qenë përherë viktimë, të i bëhej një prezantim këtij fenomeni në këtë shfaqje. Në këtë kontekst, prandaj, disi tradhtohet rrëfimi dokumentar i të mbijetuarve nga plumbat serb. Një mësues Serb dhe një mjek shqiptar janë përfaqësues i kësaj vlere morale. Por, paradoksalisht, këto dy dimensione edukimi dhe shëndetësia, kanë qenë kryesoret në mbijetesën fizike dhe kulturore e nacionale të shqiptarëve, por të cilat kanë qenë të abuzuara e persekutuara në mënyrën më barbare nga serbët, para dhe gjate luftës. Në Këtë persekutim, popullsia lokale serbe ka pas qenë absolutisht aktive në ekzekutimin e kësaj politike gjenocidale serbe. Sa i përket edukimit - paradoksi tjetër, gjendja është edhe më e dukshme. I gjithë sistemi edukues në Kosovë ka pas qenë de-institucionalizue nga okupimi serb, në të cilin proces serbët lokal të Kosovës, përfshirë mësuesit dhe profesorët, po ashtu kan qenë pjesëmarrës aktiv në segregimin dhe diskriminimin e fëmijëve dhe studentëve shqiptar. Prandaj, mendoj se ky film ka mundur të i bej një trajtim më të drejtë kësaj çështjeje, akoma duke prezantuar vlera artistike, pa pasur nevojë të bëhet një kompromis kaq radikal. Një aspekt tjetër i filmit është edhe prezenca e UCK-s. Këtu Tihovci ka arritur të trajtoj në mënyrë mjaft të suksesshme prezencën e kësaj force, duke e trajtuar atë si atdhedashëse, impulsive por edhe naive. Një portretizim mjaft konciz! Në këtë kontekst, teknika a narracionit përmes rrëfimit të të mbijetuarve është e mirëseardhur, pasi një film me pak më shumë se një orë, vështirë se do të mundë ta realizonte një gjë të tillë. Prandaj, rrëfimi dokumentar këtu është mjaft i qëlluar. Realizimi teknik i ofensivave serbe, dhe ikja urgjente e popullsisë civile shqiptare është mjaft mirë e realizuar gjë që i shton vlerën këtij filmi. Në mënyrë të ndjeshme, një aspekt tepër tragjik i luftës dhunimet e femrave shqiptare, janë trajtuar poashtu në këtë film, gjë që ndihmon në ruajtjen e kujtesës shqiptare. Nuk duhet harruar se loja e aktorëve duket të ketë qenë realizuar shumë mire. Në përgjithësi, filmi është një realizim i suksesshëm i Jimi Tihvcit dhe duhet përgëzuar atë për punën e tij të vetëmohueshme në arritjen e objektivit dhe realizimin e ëndrrës së tij qoftë edhe me sakrifica të mëdha personale.

9 Shpresa Programme Marketing faqe 9 Regjistroni femijet ne shkollat e gjuhes shqipe Tel: Fore Street, Edmonton London N9 0PD T I M E.enquiries@advantagesolicitors.com W. ACCIDENT CLAIMS

10 aktualitet faqe 10 DIALOGU I BRENDSHËM SERB PËR KOSOVËN: A KEMI PËRGJIGJE?! VALON MURATI Serbia po e vazhdon lojën me dy karrige, jo vetëm në nivelin e raporteve gjeostrategjike Perëndim-Rusi, por edhe në raport me qasjen për Kosovën. Njëra qasje e saj vazhdon të jetë agresive, qoftë ne arenën ndërkombëtare, qoftë në atë të brendshmen dhe kryesisht përfaqësohet nga Daçiqi dhe Gjuriqi, kurse tjetra më e moderuar që përfaqësohet, jo rastësisht, nga Vuçiqi. Në arenën ndërkombëtare Serbia, më me intensitet se më parë, po i bën të gjitha përpjekjet për ta zbehur shtetësinë e Kosovës, e sidomos përfaqësimin e saj ndërkombëtar. Si rezultat i kësaj politike, por edhe i rrethanave të tjera ndërkombëtare, Kosova jo vetëm që është larg anëtarësimit në OKB dhe në BE, por deri më tani ka dështuar të anëtarësohet edhe në ato organizma në të cilat edhe proceduralisht i ka pasur gjasat më të mëdha. Mosanëtarësimi në UN- ESCO, mosaplikimi në Këshillin e Evropës dhe në Interpol, për shkak të këtij presioni të koordinuar serbo-rus, janë disa nga dështimet në politikën e jashtme të cilat dëmtojnë funksionalitetin e Kosovës edhe në planin e brendshëm. Madje, këto ditë Daçiqi,duke e konsideruar një sukses personal konfuzionin e krijuar për tërheqjen e njohjes për pavarësinë e Kosovës nga ana e Surinamit, paralajmëroi se nuk do ta ndalë këtë qasje në raport me Kosovën. Në anën tjetër, Vuçiqi ka kohë që ka filluar të marrë një qëndrim më të matur, madje duke e quajtur atë që ai e ka emërtuar si një dialog të brendshëm për Kosovën, i cili do të shpinte drejt një marrëveshjeje historike shqiptaro-serbe, nga e cila do të dilnin fitues të dyja palët. Pa qenë asnjëherë konkret, ai ka bërë përpjekje të çojë mesazhe për shoqërinë serbe, se kthimi i kontrollit mbi të gjithë Kosovën është i pamundshëm, se fitues duhet të jenë të dyja palët dhe se duhet të përgatitemi për kompromise të dhimbshme. I tërë ky debat iniciohet edhe si një uverturë e përpjekjeve për ndryshimin e kushtetutës serbe, që e parasheh Kosovën pjesë të saj, e që është problematike për finalizimin e negociatave për pranim të Serbisë në BE. Politika serbe, duke përfshirë Vuçiqin, e ka të qartë se beteja për Kosovën është e humbur, andaj deri më tani i ka bërë t ë gjitha përpjekjet që të nxjerrë atë që është e mundshme. Në planin ndërkombëtar ka qenë agresive në përpjekjet për ta delegjitimuar pavarësinë e Kosovës; në raportet me BE-në kanë bërë përpjekje që të jenë bashkëpunues, duke arritur që në marrëveshjet e Brukselit të nxirret pak më shumë sesa garanton Pakoja e Ahtisaarit për pakicën serbe; ndërsa në raport me serbët e Kosovës, duke e krijuar dhe duke e kontrolluar Listën Serbe, kanë fuqizuar mundësitë që duke përdorur tërë prerogativat kushtetuese të garantuara për serbët, ta bëjë shtetin e Kosovës sa më jofunksional. Kaosi politik i brendshëm në Kosovë nuk mund të prodhojë politika të qëndrueshme as në relacion ndërkombëtar, as në raport me Serbinë. Të ngecur në konfliktet e brendshme e të vazhdueshme, në zgjedhje vazhdimisht të parakohshme që prodhojnë qeveri të brishta e që mezi krijohen brenda 3 muajsh, Kosova, e sidomos përfaqësuesit politikë shqiptarë, gati se nuk kanë përgjigje për këtë situatë të cilën po e imponon Serbia, por që vjen edhe si produkt i rrethanave ndërkombëtare. Në planin ndërkombëtar jemi në një defensivë të plotë, ku vendime të njëpasnjëshme janë tërheqja nga aplikimi në UNESCO, në Këshill të Evropës dhe në Interpol. Në anën tjetër, në raport me Serbinë reagimet i kemi si zakonisht ad hoc dhe pa një strategji të qartë. Dialogut të brendshëm serb për Kosovën më shumë po i përgjigjemi me retorikë të politikës së brendshme konfliktuale, sesa me vizion për ta shfrytëzuar këtë moment për zgjidhjen e konfliktit shqiptaroserb. Nisma e presidentit për krijimin e një ekipi të unitetit për bisedime, më shumë se e vonshme, vjen prapë si një propozim i gabuar në hapa. Në vend që fillimisht të propozohet dialogu i brendshëm për një platformë të përbashkët, bisedohet për emra, thuajse dialogu është çështje teknike dhe ekspertize e jo, ashtu siç duhet të jetë, çështje plotësisht politike. Në anën tjetër, një pjesë e opozitës refuzon çfarëdo bashkëpunimi, prapë duke mos u fokusuar tek mungesa e platformës së përbashkët, por tek rezultatet teknike të deritanishme dhe tek rezoluta e parlamentit për bisedimet. Zgjidhja e problemit shqiptaro-serb, përkatësisht e problemit midis Kosovës dhe Serbisë, nuk ka rrugë tjetër pos dialogut politik. Andaj, para se të bëhet vonë me ndonjë zgjidhje që Kosovën mund ta lërë në këtë jofunksionalitet juridik dhe politik në të cilin gjendet, duhet të shfrytëzohet maksimalisht çfarëdo mundësie për një dialog të mirëfilltë politik me Serbinë, në të cilin do të shtroheshin çështjet kryesore të pazgjidhura në mes të dy shteteve. Para se të vazhdohet me logjikën e deritanishme të dialogut (në të cilin flitet vetëm për Kosovën) i cili do të na linte në një status-quo të brendshme shumë të rrezikshme, do të ishte mirë të ulemi dhe të përcaktojmë se çfarë duhet të shtrohet në tryezën e bisedimeve me Serbinë. Lëvizja për Bashkim, që në vitin 2010, ka dalë jo vetëm me propozimin për nevojën e një dialogu politik, por edhe ka prezantuar Platformën për Zgjidhjen e Çështjes Shqiptaro-Serbe. Si atëherë, edhe sot konsiderojmë se reciprociteti duhet të jetë parimi bazë në të cilin duhet të zhvillohen bisedimet e ardhshme. Dhe ai reciprocitet nënkupton se duhet të flitet jo vetëm për Kosovën dhe për pozitën e serbëve në të, por edhe për Serbinë dhe shqiptarët që jetojnë në tri komunat Preshevë, Bujanoc e Medvegjë. Si Lëvizje për Bashkim kemi konstatuar që atëherë dhe vazhdojmë të jemi të bindur edhe sot, se vetëm zbatimi i plotë i parimit të reciprocitetit për tri komunat me shqiptarë të Kosovës Lindore dhe tri komunat me serbë në veriun e Kosovës (Leposaviqi, Zubin Potoku dhe Zveçani) do të shtronte rrugën për zgjidhjen e problemeve shqiptaro-serbe. Ky reciprocitet nuk nënkupton në këtë moment ripërcaktim të kufijve edhe për shkak të koniunkturave ndërkombëtare, por nënkupton të drejta të barabarta për serbët në veri të Kosovës dhe për shqiptarët në Kosovë n Lindore. Një zgjidhje e tillë do të hapte rrugë në të ardhmen për zgjidhjen e tërësishme dhe të plotë të raporteve në mes të Kosovës dhe Serbisë. Të mos harrojmë se Serbia vetëm duke e hequr Kosovën nga kushtetuta e saj dhe duke u treguar konstruktive në dialogun për normalizimin e raporteve me Kosovën, pa pasur nevojë ta njohë Kosovën, ia hap vetes dyert për në BE. Ndërsa Kosova, me një dialog që nuk shtron për zgjidhje problemet themelore në mes të dy vendeve, ka rrezik të mbetet jofunksionale dhe një shtet gjithnjë i trazuar, tanimë jo hapur nga Serbia por indirekt nga përfaqësuesit politikë serbë të varur nga Serbia. Vetëm një dialog që do të krijonte kushtet për ndryshimin e Kushtetutës së Kosovës, pa privilegjet bllokuese të serbëve, mund ta bëjnë Kosovën një shtet funksional. Përndryshe, nëse ne vazhdojmë me këtë plogështi politike, me këtë mungesë vizioni dhe guximi, më këtë përçarje politike, sigurisht që ka gjasa të mëdha që të na ikë edhe kjo situatë e favorshme për të hapur brenda nesh debatin se si e shohim ne zgjidhjen e raporteve me Serbinë dhe dialogun e ardhshëm me të. Mbetja brenda kornizave të ngushta kushtetuese, juridike apo edhe partiake do të na sjellë rezultate të cilat vështirë se do t i riparojmë në të ardhmen e afërt. Në anën tjetër, refuzimi i bisedimeve apo shtrimi i kushteve vështirë të realizueshme nga pala tjetër, do të dërgojë pashmangshmërisht në rezultate të njëjta. Kosova do të mbetet një shtet që gjithnjë do të ketë telashe në funksionalitetin e saj, ndërsa raportet ndëretnike, ndër të tjera, do të vazhdojnë të mbeten problematike edhe për vitet e ardhshme. Për ta tejkaluar këtë situatë dhe për ta shfrytëzuar momentumin e krijuar edhe në Serbi, momentum që diktohet edhe nga nevoja e saj për të qenë pjesë e BE-së, duhet që me guxim, në tryezën e bisedimeve, t i shtrojmë për zgjidhje çështjet jetike politike në mes të Kosovës e Serbisë, e jo të ngujohemi në bisedime që adresojnã «probleme vetëm të njërës palë, të asaj serbe.

11

12 specia ARBEN MANAJ Trysnia e lajmeve negative për një pjesë të shqiptarëve të Britanisë, të cilët janë përfshirë në aktivitete kriminale dhe tregtinë e drogës, si dhe prishja e imazhit të komunitetit ka shtyrë gazetën më të madhe të komunitetit, The Albanian, dhe shoqatën më të madhe të tij, fituesen e Trofeut të Artë në Samitin e Diasporës, Shpresa Programme, që të promovojnë shqiptarët e suksesshëm që jetojnë në ishull. Në një nga auditoriumet, në vendin ku u zhvilluan Lojërat Olimpike të Londrës, u promovuan në kuadër të një serie aktivitetesh të tilla, disa nga figurat frymëzuese të komunitetit, si zonja Remzie Sherifi, një nga 10 gratë më me ndikim në Skoci, gruaja emigrante e vitit, profesori i Universitetit të Bedfordshire, Shyqyri Haxha, apo sipërmarrësi Kreshnik Peka. Mesazhi i tyre ishte se mund të jenë të suksesshëm dhe model për të tjerët, përmes punës së ndershme dhe integrimit në shoqërinë britanike. Petrit Kuçana, drejtori i The Albanian, gazetës më të madhe të shqiptarëve në Britani, portali i të cilit ka mbi një milion ndjekës në median sociale, shpjegon për Top Channel arsyen e kësaj shfaqjeje. Ky auditorium bëhet për prezantimin e vlerave më të mira të shqiptarëve në Mbretërinë e Bashkuar, që nga ata s që japin leksione në universitetet b apo ata që kanë fituar çmime komb ndërkombëtare, duke shpresuar që do të mundohemi sadopak të balanc jmet e zeza që fatkeqësisht nuk pakta në Mbretërinë e Bashkuar. Besojmë se në këtë mision, media k vet dhe duhet t iu falënderojmë juv Channel që bëheni pjesë e këtij mis përmirësimin e imazhit të shqipta Mbretërinë e Bashkuar, tha Petrit

13 le faqe 13 hqiptarë ritanike, ëtare e kështu ojmë lajanë të a rolin e e si Top ioni për rëve në uçana, drejtor i gazetës The Albanian. Këto promovime synojnë të sensibilizojnë dhe ofrojnë një model për emigrantët e rinj që vijnë në Britaninë e Madhe, me shpresën për t u pasuruar në një kohë të shkurtër dhe përmes rrugëvetë pandershme dhe botës së krimit. Top Channel Kanë shkëlqyer me punën e tyre, ai qe mori rolin e regjisorit Shef Domi, kameramanja e talentuar Arta Metolli, fotografin Dardan Koliça, apo e gjithëgjendura Marinela Nikolli pa të cilët do ishte e pamundur realizimi i këtij aktiviteti. Shkëlqyen ne përformancat e tyre aktori i talentuar Sokol Cahani, që me mjeshtërinë e tij mori duartrokitje të pafundme nga publiku, i talentuari Isë Zharku si dhe 9 vjeçarja Eriselda Marku e cila kishte ardhur nga Birmingham-i për këtë eveniment. Me tepër sharm dhe elegance vajzat e stafit, Marsilda Ceku, Miranda Keqaj, Lorela Demushi, Sara Shiku arritën ti shtonin ngjyra këtij aktiviteti. Ky aktivitet nuk do ishte i mundur pa kontributin e jashtëzakonshëm te stafit te Shpresa Programme Elona Gega dhe Fabiola Lleshi

14 op-ed faqe 14 Gazetari dhe studiuesi Erald Kapri promovoi librin Sekretet e Luftës, Shqipëria tjetër në dokumentet britanike, një botim që zbardh dokumente të panjohura për publikun shqiptar. Ky botim erdhi falë Institutit të Studimeve Historike Lumo Skëndo, i drejtuar nga historiani Uran Butka. Sekretet e Luftës janë një përpjekje 4 vjeçare kërkimi dhe leximi të mëse 20 mijë faqeve dokumente të Arkivit Britanik. Janë përfshirë 150 dokumente dhe fotografi, të cilat japin një panoramë të plotë të ngjarjeve kryesore të luftës. Dokumente të zyrës së kryeministrit Çurçill, të ministrisë së Jashtme Britanike, të Ministrisë së Luftës, të Shërbimeve Sekrete dhe të SOE-s, zyrës speciale që ngriti kryeministri britanik për luftën në prapavijë, tha Kapri. Britanikët mbajnë në arkivin e tyre një dokumentacion thelbësor për të kuptuar luftën shqiptare. Ky botim ka të plotë shënimet e Çurçillit për SEKRETET E LUFTËS, NJË LIBËR PËR TË PANJOHURAT HISTORIKE Shqipërinë ku jepen disa të vërteta tronditëse. Në takimin më të rëndësishëm të shekullit të kaluar, Konferenca e Moskës, ku perëndimi ndau me Moskën influencë në Ballkan, Shqipëria u harrua. E keni menduar ndonjëherë se Enver Hoxha kishte kontakte me gjermanët dhe të kishte një marrëveshje me ta? Po që Stalini kërkonte që Mbreti Zog të mos shkelte më në Shqipëri? Po që britanikët vlerësonin lart figurat nacionaliste që zgjodhën të ngrinin një qeveri nën pushtimin gjerman? Këto dokumente janë pjesë e këtij botimi, tha Kapri. Prof.dr Romeo Guraguqi vlerësoi këtë botim. Përmbledhja dokumentare, Sekretet e Luftës, Shqipëria tjetër në dokumentet britanike, e studiuesit Erald Kapri, është një botim shumë i rëndësishëm, që do të ndihmojë në kuptimin dhe saktësimin e ngjarjeve historike të kohës së Luftës së Dytë Botërore dhe viteve menjëherë pas saj. Erald Kapri është ndër njohësit më të mirë të Historisë së periudhës nga pranvera 1943 deri ne instalimin e plotë të diktaturës komuniste. Kaprin gjithashtu e vlerësoj si njeri, si një studiues serioz dhe bashkëpunues, të hapur për debat shkencor dhe te karakterizuar nga një mirësi e spikatur për kohën tonë. Botimi i këtij dokumentacioni, përbën një ngjarje të rëndësishme shkencore, tha Gurakuqi. Historiani Uran Butka dhe drejtori i Arkivit të Shtetit Ardit Bido vlerësuan botimin si një ngjarje e rëndësishme për historinë shqiptare. Deputeti Agron Shehaj, i cili është mbështetësi i Institutit Lumo Skëndo, tha se ky institutut do vazhdojë të mbështesë studiuesit shqiptar për të zbardhur të vërtetën historike, si një kontribut që i jepet shoqërisë shqiptare. Gjatë promovimit morën pjesë personalitete të njohura të politikës shqiptare si kreu i opozitës Lulzim Basha, Ish presidenti Nishani, Princi Leka, historianë, studiues, gazetarë, etj. Në vitet 43 dhe 44, 150 ushtarakë britanikë morën pjesë në misione në Shqipëri. Ata shpenzuan dhe dhanë shpërblime rreth 120 mijë monedha ari, që nëse i konvertojmë sot, janë mbi 30 milionë paund britanikë. Mbi 2300 tonë ndihma materiale ushtarake. Ndihma britanike përcaktoi fituesin në Shqipëri, sepse pjesën më të madhe të tyre e mori lëvizja komuniste. Rasti shqiptar vijon të jetë ende i debatuar në historiografinë britanike. Si ndodhi që Britania financoi dhe mbështeti luftën guerile në Shqipëri nuk arriti ta përdorë këtë kapital? Pse Britania e Madhe nuk mundi të ndajë qartazi Shqipërinë nga blloku i lindjes? Dokumentacioni Britanik në këtë botim jep një panoramë të plotë të kësaj enigme historike. Këto dokumente hedhin dritë për disa ngjarje që ende sot mohohen apo thuhen me gjysëm zëri. Në Shqipëri nuk ka pasur vetëm luftë nacionalçlirimtare, por ka pasur luftë, e madje edhe luftë civile. Kjo e pohuar nga dokumentacioni britanik i kohës. Pure Gold Strip Club per shitje For Sale Doni qe te investoni jeni ju ai/ajo qe doni te drejtoni nje club atehere eshte koha e duhur Se shpejti do hapet Pure Gold" Arsyeja e shitje eshte zgjerimi i madh i bizneseve te pronarit me te gjitha licensat ne mes te qytetit (NIGHT TIME ECONOMIC AREA) ku jane gjitha clubet e qytetit deri 20 vajza Qeraja e arsyeshme me 6 dhoma hoteli ne katet siper clubit Per me shume info ju lutem na kontaktoni Tel: L.T.D. LONDON TRANSPORT DIREKT ANGLI-SHQIPËRI-ANGLI TRANSPORT MALLRASH DHE MAKINASH ANGLI-SHQIPËRI-ANGLI ÇMIME KONKURUSE PËR PESHAT MBI 50KG I MARRIM DHE I DËRGOJMË NË VENDNDODHJE KONTAKTONI TRASHGIMIN: MOB: OSE TEL: ALB timi29@hotmail.co.uk

15 op/ed faqe 15 Njeriu që ndërtoi një tempull në moshën 82-vjeçare EDUARD ALIA Nga fillimi i këtij viti bëri bujë historia e një burri në Spanjë i cili kishte dedikuar gjithë jetën e tij për të ndërtuar një katedrale i vetëm. Ishte një histori përtej së zakonshmes që ia vlente për vëmendjen e medias botërore. Megjithatë, mua më bëri të kujtoj se një mjeshtër në moshë në fshatin tim ka përfunduar një kishë fillikat i vetëm por pa marrë (e pa pritur) vëmendje nga mediat. Vendosa që kur të bëj vizitën e rradhës në Kryezi të Pukës do të ndaloj e ti bëj respektet njeriut që ndërtoi një kishë me duart e veta. Në njëfarë mënyre isha edhe kurioz të kuptoj motivimin e tij për këtë vepër. Ylli Rrapi, një burrë i vogël por shumë i fuqishëm, tashmë 86 vjeçar por ende plot energji, u paraqit tek vepra e tij një ditë vjeshte plot diell. Ishte i veshur bukur, me mustaqe e kapele siç i ka hije një zotërie të moshës së tij në këto anë dhe i qeshur si gjithmonë. Ylli është mjeshtër i përkryer kryesisht mjeshtër i gurit por edhe me talente të tjera. Përgjatë një karriere prej afro 70 vjetëve, ai ka ndërtuar më shumë së 100 shtëpia banimi. Kisha është një ndër projektet e tij fundit përgjatë kësaj karriere kur ai ishtë në moshën e re 82-vjecare. Unë e njoh shtrëngimin e fortë të dorës së tij që në fëmijëri dhe është mbresëlënëse që ajo dorë vazhdon të jetë po aq e fortë. Me plot zell Ylli më tregoi rreth e rrotull objektit, sfidat përgjatë ndërtimit e detajet historike të kishës. Edhe pse është dashur të rindërtohët nga themelet, kisha i përmbahet traditës së ndërtimit të Shqipërisë së Naltë, por në veçanti ngjall kureshtje simbolika e saj. Dritaret nga jashtë ndjekin stilin gotik me një kulm të mprehtë, kurse nga brënda dritaret janë në formën e harkut romak. Unë nuk jam specialist i fushës por më ngjason deri diku me kishën e vjetër të Vaut të Dejës, që shqiptarët mbase e njohin nga kartmonedha prej 10-mijë lekësh (të vjetra). Ka qenë një kishë këtu që ishte e shenjtë si për katolikët si për myslimanët e kësaj zone shpjegon Ylli, komunistat e shkatërruen bashkë me lisat e qarrat shekullor për të krijuar një dylym tokë më shumë për kooperativën. Mësoj që lisat e vjetër të qarrit konsideroheshin si monument kulture. Thuhet që kisha e vjetër qëndronte aty që prej më shumë se 800 vjetësh. Relacioni i Frang Bardhit i vitit 1637 e përshkruan këtë kapelë bashkë më lisat e mëdhenj. Yllit i është dashur të bëjë kompromis me shumë gjëra por në shumë detaje ai i ka qëndruar besnik historisë. Me shumë kujdes ai i ka gjurmuar gurët e kishës së vjetër tashmë nëpër mure mbajtëse të arave përreth ose të varrosur në dhè nga dekadat duke i pastruar për ti vendosur në cakun që ju takon. Dritaret janë një shembull. Por gjëja më mbresëlënëse janë dy gurët e qoshes që mbajnë mbi shpatulla harkun sipër portës në hyrje të objektit. Njëri nga këto mbart shenjën e kryqit, tjetri mbart një X. Ylli thotë që këta gurë tregojnë sa e vjetër është [kisha]. Pas pak hetimeve nëpër internet konfirmova që shenja X u përdorte në kishat e hershme bashkë me kryqin. Në një vënd si Shqipëria ku historia pak respekt gjen, të bëhet zemra mal kur sheh që këto detaje të rëndësishme nuk i shpëtojnë syrit të mjeshtrit. Ylli më shpjegon që kjo kishë e dedikuar Shën Prendës [Venera, Veneranda] ka një vend të veçantë në këto anë sepse këtu vinin e luteshin njerëz që kishin probleme me lindjen e fëmijëve, përfshi edhe myslimanët. Për sa kohë që mbaj mend unë thotë Ylli, këtu nuk është varrosur kush. Lidhja më Shën Prendën e problemeve të fertilitetit të bën të kuptosh pse kisha është e rëndësishme si për myslimanët, ashtu edhe për katolikët. Përveç kishës së Shën Prendës, në Kryezi ka dy kisha të tjera e dy xhami. Harmonia fetare është për tu marrë shembull si kudo në Shqipëri. Ylli më duket besimtar po nuk është nga ata njerëz që ia dedikojnë jetën fesë siç ishte shembulli i spanjollit që përmenda në fillim të këtij shkrimi. E pyeta se cfarë e motivoi atë për t i hyrë kësaj pune me gjithë ato shpenzime. Ylli shpjegon që ky monument u prish nga regjimi [komunist]. E kam ndërtuar që ta gëzojnë brezat që vijnë, këtu e 800 vjet të tjera. Qartazi, Ylli e ka bërë gjithë këtë punë për t i rikthyer komunitetit diçka që më parë i ishte privuar nga diktatura mbase besimi ka një rol dytësor këtu. Më duket se Ylli ndërtoi këtë tempull për të sjellë njerëzit sëbashku, nëpërmes sharmit mistik e historisë së cilës nuk i njihet pikë-nisja. Po për sa i përket brezave që do vijnë? Djemtë e nipat e Yllit jetojnë e punojnë në Itali, ata do ta gëzojnë kishën pak ditë në vit. Fatkeqësisht, Liza (gruaja e Yllit) nuk është më në mes nesh. Ylli jeton i vetëm në një kullë 3.5 katëshe që mund të ishte pallati i ndonjë aristokrati (të cilën ai e ka ndërtuar vetë, natyrisht). Një njeri i vetëm. Një njeri për të gjithë. A nuk do të thotë kjo që gjesti i tij është një altruizëm i pastër? Kësaj vepre ai do t i shtojë disa qiparisa (selvia) për ta quajtur të kryer. Edhe këto ai mendon t i paguajë me pensionin e vet. Mësova që familja e tij hapi dyert e shtëpisë (një kullë e vjetër e ndërtuar sipas traditës e cila qëndron edhe sot) për ta kthyer atë në shkollën e parë të fshatit në vitet 30. Kjo më bën të besoj që në familjen e Yllit rrjedh një shpirt komunitar. Do kisha dashur që më shumë shqiptarë të jenë si Ylli e familja e tij. I shtrëngova dorën e fortë edhe një herë këtij burri të vogël por punë-madh e shpirt-madh. Ndjehem i frymëzuar nga ky njeri që ndërtoi një monument për lirinë e ri-fituar, një tempull për komunitetin në moshën 82-vjecare. Akti i Yllit është një gjest altruizmi komunitar i pashoq. Sikur më shumë njerëz nëpër botë të ishin si ai!

16 op/ed faqe 16 SHQIPËRIA E EDITH DURHAMIT Dorian Koçi Revolucioni industrial, përparimet teknologjike dhe përmirësimi i mjeteve të komunikimit nga gjysma e dytë e shekullit të XIX krijuan premisat që udhëtimet edhe në distanca më të largëta të botës të mos ishin më të gjatë, shumë të lodhshëm dhe të vështirë. Si rezultat i këtyre zhvillimeve, numri i udhëtarëve britanikë që vazhduan të vizitojnë Ballkanin vazhdoi të rritej ndjeshëm veçse shtysa për ta vizituar atë dhe qëndrimi ndaj tij fillon të ndryshojë. Nëse në gjysmën e parë të shekullit të XIX, Filohelenizmi dhe romanticizmi ishin kauza që sollën shumë udhëtarë britanikë në rajon, tashmë shtysat dhe qëndrimi ndaj tij përcaktohet nga udhëtimi në vetvete duke e zgjeruar hartën dhe me vendet e tjera të Ballkanit, si Serbi, Mali i Zi, Bullgari e Rumani dhe politika britanike porsa i përket Çështjes Lindore. Për herë të parë kemi dhe dukurinë e femrave udhëtare, gjë që dëshmon se tashmë udhëtimi ishte bërë një fenomen i stabilizuar mirë në kulturën britanike, sidomos në atë Eduardiane. Në mes udhëtarëve që vizitojnë Ballkanin dhe që ka lënë gjurmë ende në viset që ajo përshkoi është Mery Edith Durham( ). Ajo ishte 37 vjeç kur ndërmori udhëtimin e saj të parë në Ballkan më Ky udhëtim do të kishte një efekt të dyfishtë: në jetën e saj dhe për antropologjinë dhe etnografinë e rajonit. Së pari që nga zbulimi i Malit të Zi, Serbisë dhe Shqipërisë dhe për 14 vjet me radhë ajo do të kalonte pjesën më të madhe të kohës dhe të angazhimit të saj intelektual dhe politik në udhëtimet nëpër Ballkan. Së dyti përvoja dhe materiali i mbledhur gjatë këtyre udhëtimeve përbejnë ndoshta koleksionin më të pasur të kulturës popullore dhe sociale të mbledhura nga ndonjë udhëtar i huaj gjatë kësaj kohe. Por përveç kësaj Durham ishte një grua udhëtare me interesa të gjera dhe e përfshirë në shumë aktivitete të ndryshme. Edhe pse ajo njihet më mirë si një etnografe, ajo ishte gjithashtu një gazetare korrespondente, punonjëse sociale dhe aktiviste politike.[1]edhe pse interesi i saj për Ballkanin e thënë me fjalët e saj nisi nga dëshira vetëm për të udhëtuar dhe për një ndryshim [2]ka të ngjarë se duke qenë një artist mund të jetë inspiruar nga ditari i Edward Lear, Journal of a Landscape Painter in Albania.[3] Edith Durham shkroi dhe botoi një sërë veprash monumentale dhe artikujsh për historinë, etnografinë, intrigat politike dhe antropologjinë e Ballkanit. Historianët e mëvonshëm të Ballkanit kanë përdorur rregullisht citime nga veprat e saj ku sipas Noel Malcom ajo ishte një nga vëzhguesit e huaj me perceptimin më të mirë të ngjarjeve [4]. Veprat e saj sipas rendit kronologjik janë: Through the Lands of the Serb (1904), The burden of the Balkans (1905), High Albania (1909), The struggle for Scutari (1914), Twenty Years of Balkan Tangle (1920), The Sarajevo Crime (1925) dhe Some Tribal Origins, Laws and Customs of the Balkans (1928). Në shkrimet e saj të mbushura gjithë informacion për Ballkanin fillon e merr jetë një perceptim më realist i rajonit dhe ka një distancim shumë qartë nga qëndrimi pro-otoman i udhëtarëve të tjerë britanikë. Ajo është nga të parët udhëtarë që njeh dhe bën të qartë p.sh dallimin midis otomanëve dhe shqiptarëve myslimanë si një kombësi e veçantë. Po kështu në veprat e saj shqiptarët nuk thirren me emërtimin e gjuhës turke-arnaut, por me emrin që popullsia e identifikon veten si Shkypitiar[5]. Kjo gjë ndodh pasi Durham nuk ishte e ngarkuar emocionalisht me një kulturë të antike dhe rrjedhimisht nuk është e influencuar nga Filohelenizmi, gjë që mund ti sillte paragjykimin për të kërkuar dhe emërtuar çdo gjë në greqisht në rajon si Leake rreth një shekull më parë. Për më tepër ajo nuk ishte e përfshirë politikisht në shërbimin diplomatik si ky i fundit dhe as kish ndonjë qëllim si Edward Lear( ) për të pikturuar peizazhe mbresëlënëse ndaj kur vizitoi në Ballkanin e gjeti aty Çështjen Lindore dhe zgjodhi si qëllim të udhëtimeve të veta njohjen sa më mirë të Ballkanit dhe paraqitjen sa më të drejtë të problemeve politike në rajon. Udhëtimet e saj mund të ndahen në dy periudha. Në periudhën e parë ajo mësoi shumë gjëra për popujt, gjeografinë dhe historinë e rajonit. [6]Është kjo koha kur ajo bën vëzhgimet më të thella për rajonin dhe mundohet tu japë përgjigje shumë nga intrigave ballkanike lidhur me pretendimet territoriale pas tërheqjes së mundshme të otomanëve nga Ballkani. Durham edhe kur bie viktimë e këtyre intrigave si është rasti kur në librin e saj të parë Through the Lands of the Serb shkruan se Shkodra nuk është vetëm një vend interesant për tu vizituar nga Cetina; por i përket me të drejtë historisë serbe [7] duke sugjeruar saktë se kujt duhet ti përkasë qyteti pas tërheqjes së otomanëve por nuk mënon që dhjetë vjet më vonë -si pasojë e udhëtimeve dhe njohjes më të mirë të realitetit- ti protestojë komunitetit ndërkombëtar kundër sulmit malazez dhe serb ndaj Shkodrës, duke konsideruar se i gjithë vilajeti i Shkodrës ishte me kombësi shqiptare. [8] Është po kjo koha kur ajo i kushtoi një vëmendje të veçantë grupeve etnike dhe fetare të Ballkanit dhe mënyrës sesi ato konkurronin për të fituar njohje ndërkombëtare në periudhën kur e zgjimit të ndjenjave kombëtare[9]duke u munduar të japë një pasqyrim sa më të saktë të tyre. Edhe pse ajo udhëtoi në Serbi, Bosnje dhe pjesën më të madhe të kohës e kaloi në Malin e Zi, Durham pjesën më të madhe të shkrimeve të veta ia kushtoi Shqipërisë. Në fakt ka autorë që e akuzuan se për njëanshmëri kur ajo mbronte kauzën e shqiptarëve, por duke vëzhguar realitetin në Ballkan, shqiptarët në fakt ishin më të pambrojturit pasi kombet e tjera të Ballkanit i kishin krijuar shtetet e tyre nacionale, kurse ata ishin ende nën Perandorinë Otomane. Në pazaret që bëheshin në Çështjen Lindore shqiptarët dhe territoret e tyre lakmoheshin nga të gjithë fqinjët ballkanikë. Durham, duke qenë në mes të këtyre intrigave ishte në dijeni të tyre prandaj dhe denoncimi i saj merr një vlerë të madhe historike. Durham në kundërshtim me udhëtarët e tjerë britanikë, nuk ka paragjykime ndaj popullsive në Ballkan dhe as kompleksin e superioritetit kulturor ndaj kulturave ballkanike. Kështu p.sh. ajo nuk ngurron të denoncojë dhe keqadministrimin e Bosnjës nga Austro-Hungaria më (1906), kur shumica e udhëtarëve britanikë e lavdëronin atë.[10] apo të denoncojë dhe pushtetin kolonial anglez kur viziton Egjiptin më 1911 duke shkruar se unë nuk mund të dëshiroja të isha një vendas nën sundimin britanik me asnjë lloj çmimi. [11]Ajo nuk kishte asnjë paragjykim kundër ndonjë besimi të veçantë fetar, dhe nëse ajo e gjeti Ballkanin të çuditshëm dhe të ri ajo në të njëjtën kohë ishte shumë e predispozuar për të treguar ngjashmëri midis fiseve të Shqipërisë së veriut dhe atyre të vendlindjes së saj Londrës së veriore. Nëse fiset shqiptare parashikonin të ardhmen nga eshtrat e gjoksit të pulave, anglezët e parashikonin atë nëpërmjet fallit në dorë dhe spiritualizmit[12]. Kjo lloj përqasje ndaj Ballkanit, origjinaliteti i prezantimeve dhe përshkrimeve të gjalla të aventurave të saj i siguruan jo vetëm lexues të shumtë në Britani por dhe njohje si autoritet i veçantë në fushën e etnologjisë dhe antropologjisë. Periudha e dytë e udhëtimeve të saj ( ) karakterizohet kryesisht nga përfshirja e saj në aktivitetin politik të shqiptarëve dhe asistencën sociale ndaj popullatës së keqtrajtuar nga otomanët pas kryengritjeve të shqiptarëve më e sidomos asaj të Që në udhëtimin e saj të parë Durham do të tregojë interesim politik për fatet e këtyre popullsive, por kjo periudhë është momenti kur diskursi i saj do të fitoj dhe një qëndrim të qartë politik. Nëse sërish gjithë udhëtarët britanikë të kësaj kohe, ishin konform politikës pro otomane që ndiqte Britania në rajon në kuadër të Çështjes Lindore, Durham është kundër kësaj politike dhe qartazi sulmon administratën turke për mënyrën sesi qeveriste popullsitë e krishtera. Unë isha rritur duke i konsideruar turkun si një individ të virtytshëm. Tani asnjëherë nuk e kaloj kufirin e tij pa shpresuar se shumë shpejt do mund të behesha dëshmitar i tërheqjes së tij nga Evropa.[13]Ajo kishte marrëdhënie të ngushta me shumë figura të rëndësishme të politikës malazeze dhe shqiptare dhe shpesh herë u bë zëdhënësja e ngjarjeve politike të Ballkanit në shtypin evropian. Durham punoi si korrespondente e disa gazetave kryesore britanike si The Manchester Guardian, Pall Mall Gazette"dhe Times, në të cilat ajo përcolli gjithë dinamizmin, intrigat dhe tensionin e Ballkanit. Në ketë sens artikujt e saj përveç se shërbejnë si dëshmi të momenteve të ndryshme politike që kaloi Ballkani, si kryengritjet shqiptare dhe luftërat ballkanike, janë përgjegjëse dhe për krijimin e imazhit të dhunshëm të Ballkanit në Britani. Tmerret dhe masakrat e luftërave ballkanike u përcollën drejt për së drejtë tek publiku britanik, duke e bërë këtë fundit të meditojë dhe reflektojë për këtë cep të largët të Evropës. Është pikërisht ky moment kur sipas Todorovës në gjuhët evropiane hyn kuptimi i fjalës to balkanize - i cila do të thotë të ndahet apo të fragmentohet[14].natyrisht që Durham nuk ishte e ndërgjegjshme se po ndikonte në krijimin e një etike kulturore negative për Ballkanin, pasi ajo që ishte më imediate për të ishte emetimi i saktë i fajtorëve të kësaj kasaphane. Denoncimi i ambicieve të nacionalizmit të pafre të serbëve,malazezve,grekëve dhe bullgarëve shpesh herë u interpretua si ekzagjerim i tepruar i saj dhe se shkaqet e këtyre luftërave ishin më tepër jashtë Ballkanit sesa brenda tij. Gjithsesi përsëritja e ngjarjeve në vitet 90 në Ballkan tregoi se shumë nga prognozat e saj ishin të sakta dhe shumë studiues dhe politikanë e rilexuan për të kuptuar sërish rrënjët e konflikteve. Ky tipar e bën atë krejt të veçantë nga gjithë udhëtarët e tjerë britanikë që vizituan Ballkanin, pasi ky rilexim mund të quhet kthimi tjetër i saj në Ballkan gjë që si ka ndodhur asnjë udhëtari tjetër britanik. Bibliografi: 1- Andre Hammond. The uses of Balkanism: Representation and Power in British Travel Writing, The Slavonic and East European Review, Vol.82,No.3(Jul.,2004) 2- Christian Medawar. Mary Edith Durham and the Balkans McGill University, Montreal September John Hodgoson Edith Durham Traveller and Publicist Black Lambs and Grey Falcons: Women Travellers in the Balkans edited by John B. Allcock and Antonia Young, Bradford University Press 4- Maria Todorova. Ballkani imagjinar Instituti I Dialogut &Komunikimit. Tiranë: Mery Edith Durham. Through the Lands of the Serb London, Noel Malcolm. Bosnia, A Short History. London: MacMillan London Limited, 1994

17 op/ed faqe 17 Shqipëria të bllokojë Serbinë në Frankofoni NGA SHABAN MURATI Një nga dobësitë e të gjitha qeverive shqiptare në fushën e diplomacisë ka qenë pazotësia ose neglizhenca për t u bërë të qartë shteteve të tjera se Kosova është çështje e pandarë e kombit shqiptar, pra edhe e interesit jetik të Shqipërisë. Kjo dobësi konsiston në faktin që kërkesat tona për njohjen e Kosovës nuk janë shoqëruar me vepra dhe me veprime, që ndikojnë në dinamikën diplomatike me shtetet e tjera. Duke mos qenë koha të rendim nëpër faqet e historisë së diplomacisë shqiptare të periudhës postkomuniste për të parë çfarë është bërë keq, po ndalemi në raportet me Serbinë dhe më konkretisht në një rast të ditëve të fundit, për të kuptuar si duhet bërë mirë. Në datën 8 nëntor zëvendëskryeministri i parë dhe ministër i Jashtëm i Serbisë, Ivica Daçiç, njoftoi në një konferencë në MPJ: Unë dua të shpreh gatishmërinë e Republikës së Serbisë për të filluar së shpejti procedurën për të marrë statusin e anëtarit të plotë të Organizatës Ndërkombëtare të Frankofonisë. Një diplomaci e kujdesshme shqiptare nuk mund ta neglizhojë këtë sinjal dhe pikërisht për këtë unë po tërheq vëmendjen. Është një rast i artë që Shqipëria të demonstrojë me vepra përballë Serbisë se kërkesën për njohjen e Kosovës Tirana nuk e ka thjesht retorikë diplomatike. Shqipëria është që nga viti 1999 anëtare e Organizatës Ndërkombëtare të Frankofonisë, ONF. Në statutin e kësaj organizate thuhet tekstualisht se shtetet që duan të bëhen anëtare të ONF duhet të bëjnë kërkesë zyrtare. Është samiti i Frankofonisë që mbi bazën e rekomandimit të konferencës së ministrave vendos nëse duhet pranuar ose jo aplikanti i ri. Ky vendim duhet të merret në mënyrë unanime. Kjo do të thotë që Shqipëria ka të drejtën e vetos si të gjithë anëtarët e Organizatës Ndërkombëtare të Frankofonisë për të pranuar ose jo një anëtar të ri. Praktika diplomatike, logjika dhe interesi ynë sugjerojnë që Shqipëria nuk mund të mos e vlerësojë këtë rast për ta përdorur të drejtën e vetos në dobi të sanksionimit të njohjes ndërkombëtare të Kosovës, dhe më konkretisht nga Serbia. Kjo do të thotë që Shqipëria nuk mund t i lejojë vetes ta anashkalojë këtë rast të përshtatshëm diplomatik pa kërkuar asgjë nga aplikanti i ri, Serbia. Shqipëria nuk mund të vazhdojë më praktikat e mëparshme të gabuara, që ka ndjekur në të kaluarën, kur pa u kërkuar asgjë për Kosovën, lejoi Rusinë të bëhej shtet vëzhgues në Konferencën e Bashkëpunimit Islamik dhe lejoi Moldavinë të futej në organizatën rajonale të Procesit të Bashkëpunimit të Vendeve të Europës Juglindore, SEECP. Shqipëria duhet të përdorë të drejtën e vetos për të mos lejuar që Serbia të pranohet në Organizatën Ndërkombëtare të Frankofonisë pa bërë kompromiset e duhura për Kosovën. Përse Shqipëria duhet ta ndërmarrë këtë hap? Së pari, sepse Shqipëria ka për detyrë që t i tregojë Serbisë që marrëdhëniet midis Shqipërisë dhe Serbisë dhe bashkëpunimi i tyre në organizatat dhe në forumet ndërkombëtare e rajonale nuk mund të jetë i plotë dhe as reciprok nëse Serbia nuk merr në konsideratë kërkesat shqiptare për njohjen e Kosovës dhe vazhdon bllokimin e saj në organizimet ndërkombëtare. Së dyti, Shqipëria duhet të përdorë të drejtën e vetos së saj për anëtarësimin e Serbisë në ONF, sepse kështu pastron rrugën e Kosovës për anëtarësim në ONF. Kosova është pranuar si shtet me statusin e vëzhguesit në ONF në nëntor të vitit Por nëse Shqipëria do të lejojë që Serbia të anëtarësohet në ONF përpara Kosovës, kjo do të krijojë situatën që Serbia të bllokojë dhe të mos lejojë Kosovën të bëhet anëtare e kësaj organizate. Pra, Serbia do të përsërisë bllokadën, që po bën për Kosovën në UNESCO. Shqipëria mund ta lejojë anëtarësimin e Serbisë në ONF duke i vënë kushtin që Serbia të mos pengojë pranimin e Kosovës në këtë organizatë. Dhe kjo nuk realizohet me premtime boshe nëpër tavolina koktejesh, por bëhet me marrëveshje të shkruara ose me shkëmbime notash zyrtare midis Shqipërisë dhe Serbisë. Së treti, ka ardhur dhe madje ka kaluar koha që Shqipëria duhet të reagojë edhe në rrugë diplomatike, edhe në rrugë publike, ndaj fenomenit të shëmtuar të bllokimit dhe të pengesave, që Serbia po i bën pranimit të Kosovës në organizatat e ndryshme ndërkombëtare. Serbisë i duhet bërë e qartë se kjo politikë obstruksioniste e saj ka pasoja dhe efekte dhe konsiderohet armiqësore jo vetëm ndaj Kosovës, por edhe ndaj Shqipërisë. Tirana duhet të jetë e para që duhet t ia vizatojë këtë vijë të kuqe Serbisë. Shqipëria duhet të reagojë ndaj veprimtarisë negative të Serbisë në organizatat dhe në forumet ndërkombëtare, që pengon Kosovën të anëtarësohet në to. Nëse Tirana nuk reagon për bllokimin që Serbia po i bën Kosovës në UNESCO apo në Interpol apo në organizata të tjera ndërkombëtare, kjo interpretohet në Beograd jo vetëm si dobësi e Shqipërisë, por edhe si provë që Shqipëria nuk e konsideron Kosovën pjesë të çështjes së saj kombëtare. Nuk mendoj se flet në favor të heshtjes së Shqipërisë fakti që Serbia ka nënshkruar në prill të vitit 2013 marrëveshjen me Kosovën për normalizimin e marrëdhënieve dhe për mospengimin e integrimit europian të Kosovës në BE dhe nga ana tjetër zhvillon një veprimtari intensive, madje histerike, kundër njohjeve të Kosovës dhe kundër pranimit të saj në organizatat ndërkombëtare. Në datën 9 nëntor ministri i Jashtëm serb Daçiç, me mburravecërinë tipike rurale ballkanike, u lavdërua se vendimi i Prishtinës për të shtyrë aplikimin për pranimin e Kosovës në UNESCO ishte një fitore e madhe e Serbisë dhe se me këtë rast Ne mundëm SHBA, Britaninë, Francën, Gjermaninë, Turqinë, Arabinë Saudite. Ministri i Jashtëm serb nuk e përmendi fare Shqipërinë. Shqipëria e ka për detyrë t i kujtojë Serbisë se kështu nuk mund të vazhdohet dhe se Serbia duhet të respektojë marrëveshjet dhe normat e marrëdhënieve ndërkombëtare dhe të bashkëpunimit rajonal. Së katërti, sanksionimi i statusit ndërkombëtar të Kosovës si shtet i pavarur me të drejta të plota të anëtarësimit në OKB dhe në gjithë organizatat ndërkombëtare është pjesë e çështjes jetike kombëtare të kombit shqiptar dhe si e tillë është prioritet i rëndësishëm i Shqipërisë dhe i diplomacisë së saj. Kjo do të thotë që Shqipëria në veprimtarinë e saj ndërkombëtare duhet t i bëjë të qartë Serbisë, Rusisë dhe të tjerëve, se nuk mund të avancohen marrëdhëniet me Shqipërinë nëse ato dëmtojnë interesat jetike të Shqipërisë, ndër të cilat është edhe Kosova. Shqipëria duhet të marrë pak shembull nga përvoja e diplomacisë greke, e cila që prej 25 vitesh po u bën rreshtore diplomacisë, qeverive dhe shtetit shqiptar për minoritetin grek. Është koha që Shqipëria të jetë më agresive dhe më e guximshme në mbrojtjen e interesave të Kosovës në arenën ndërkombëtare dhe rajonale. Miqtë dhe jomiqtë në arenën ndërkombëtare të vlerësojnë dhe të marrin në konsideratë kur i ngre hapur dhe me forcë problemet dhe interesat shtetërore e kombëtare dhe jo kur hesht për to. Ndaj sugjerimi im për qeverinë e Shqipërisë është që të përdorë të drejtën e vetos për anëtarësimin e Serbisë në Frankofoni, si një mundësi e re për mbrojtjen e interesave të Kosovës, të Shqipërisë dhe të kombit shqiptar. Na gjeni ne facebook thjesht kerko The Albanian mbi 1 milionë ndjekes

18 opinion histori analiza op-ed plus faqe Mbushni një pjatë të madhe me drithëra Shumicën e kohës, thuhet se duhet të hamë më pak, por sipas një studimi të Penn State University, nëse hamë vetëm drithëra për mëngjes, atëherë, duhet të jetë një sasi më e madhe. Studimi tregon se nëse sasia e drithërave është më e madhe, ndihmon në humbjen e kalorive, më shumë se një sasi e vogël. Përfitimi në trupin për plazh: Ndryshoni mënyrën e sasisë dhe trupi juaj, do të fillojë të humbë kalori, duke u formësuar në mënyrë më të mirë. 20 mënyra të reja se si të humbni peshë 2 por duhet të ndalni televizionin derisa jeni duke ngrënë Keni mundësi më të mira që të keni trup më të mirë, nëse lëshoni radion. Një studim i bërë me të rritur, ka treguar se derisa ushqehen dhe shikojnë televizion, nuk i kushtojnë rëndësi ushqimit, duke shtuar kështu shanset për mbipeshë. Përfitimi në trupin për plazh: Mbani një ditar se çka po hani. Për shembull, nëse reduktoni një copë bukë, pak gjalpë dhe mjaltë ju mund të humbni 140 kaloni në ditë. 3. Bëni përzgjedhje më të mirë të ushqimit Sipas Universitetit të Cornell, ne zgjedhim ushqimin e parë që e shohim në meny të restorantit, apo në frigorifer. Në një anketë të bërë, 86% kanë zgjedhur frutat kur u janë ofruar së pari, kurse 55% kanë zgjedhur kur i është ofruar në fund. Përfitimi në trupin për plazh: Shikoni përreth dhe shikoni mirë se çfarë mund të keni më të shëndetshëm për të ngrënë, e mos e merrni ushqimin e parë që ju vjen te dora. Nëse e zgjidhni një pjatë me më pak yndyrë, në krahasim me tjetrën që ka shumë yndyrë, mund të evitoni shumë lehtë 300 kalori në ditë. 4 dhe vendosini në tabaka Sipas të njëjtit universitet, ushqimin duhet të vendosni në tabaka, pasi ata që e mbajnë vetëm pjatën, kanë mundësi të marrin me vete vetëm edhe desertin, e jo sallatën. Në tabaka ka vend më shumë dhe mund të merrni gjerat e shëndetshme edhe nëse nuk do ti konsumoni. Përfitimi në trupin për plazh: Nëse e ndërroni desertin që sjellë 400 kaloni me sallatën që ju sjellë 30 kalori, dallimi në trupin e juaj, do të jetë ndryshe brenda muajit. 5. Merrni probiotik në baza ditore Femrat që janë dobësuar duke përdorur probiotik, kanë humbur pesë kilogram në 12 javë, dy kilogram më shumë se ato që nuk kanë përdorur, është zbulimi që ka bërë Universiteti i Qubeck në Kanada. Përfitimi në trupin për plazh: Zgjidhni probiotikun e duhur, që bën balancimin e baktereve në zorrë, në krahasim me atë që pretendon se është shumë më i shëndetshëm. 6. Hani ushqime më të forta Të rriturit janë më shumë të prirë, të hanë ushqime të buta, në krahasim me ato të forta, ka zbuluar një hulumtim i Universitetit të Floridës. Mirëpo nëse hamë ushqime të forta, trupi ynë gjatë përtypjes shpenzon rreth 50 kalori, që në baza javore është mbi gjysmë kilogrami. Përfitimi në trupin për plazh: Meqenëse pjesa e belit gjithmonë vihet në pah kur jemi në plazh, zëvendësoni ushqimet e buta, me ato që janë më të forta. Për shembull zgjidhni mishin copë, ndërsa largoni mishin e grirë, e njëjtë veproni kur zgjidhni mes bananes apo mollës, dhe bukës dy herë të pjekur me bukën normale. 7. Qëndroni në humor të mirë Hulumtuesit në Institutin e Delawere, kanë ardhur në përfundim se personat që janë të disponuar kanë më shumë mundësi që të zgjedhin ushqimin e shëndetshëm, ndërsa ata që nuk janë në disponim nuk zgjedhin fare. Përfitimi në trupin për plazh: Nëse hiqni dorë çdo ditë nga një kroasant me xhem, ju keni shpëtuar nga 250 kalori në ditë, që i bie afro gjysmë kilogrami në muaj. Andaj mundohuni të disponoheni me gjëra të tjera që ju bëjnë të lumtur, si dëgjimi muzikës, shëtitjet në diell apo mahitë me shokë. 8. Bëhuni të vëmendshëm me ushqimet e shëndetshme Një studim i ri, tregon se pothuajse të gjithë të rriturit, sapo e shohin mbishkrimin e shëndetshme më nuk e lexojnë përmbajtjen e ushqimit. Kjo nuk do të thotë se gjithmonë këto ushqime janë të shëndetshme dhe nuk bënë të zgjidhet porcioni më i madh. Përfitimi në trupin për plazh: Gjithmonë shikoni përshkrimin e kalorive, pasi përmbajtja mund të ju mashtrojë. Më pak yndyrë, për shembull do të thotë më shumë sheqer, andaj më mirë veproni në mënyrën e rregullt. 9. Përdorni parfum Kur nuhasim e erën e mishit, bukës, supës apo çokollatës na shtohet apetiti, në krahasim me aromat tjera siç është ajo e pishës, apo e barit të prerë, që e bënë të kundërtën. Përfitimi në trupin për plazh: Kur nuhasni ushqim, ndizni qirinj aromatik, vendosni parfum në trup dhe në dhomë, apo përdorni mjete higjienike, në mënyrë që të shpërqendroheni nga ushqimi. 10. Lëshoni gotën në tavolinë kur e mbushni me verë Në Universitetin e Ajovës, kanë ardhur në përfundim se nëse e zbrazim verën në gotën që e mbajmë në dorë, e mbushim 12% më shumë, se sa në gotën që është në tavolinë. Njëjtë ndodhë edhe me formën e gotës, pasi gotat e gjata, mjafton të mbushet më pak, në krahasim me gotën rrumbullakët. Përfitimi në trupin për plazh: Vendosni gotën në tavolinë kur e zbrazni verën, pasi me 12% më pakë ju keni evituar 20 kalori për një gotë, që në baza mujore është një gjysmë kilogrami. 11. Mendoni sikur çdo dite të jetë e hënë Në fillim të javës, gjithmonë jemi më të vëmendshëm dhe kujdesemi që të respektojmë dietën, ndërsa kjo ndodhë në 80% të rasteve. Përfitimi në trupin për plazh: Mbani shënime se sa respektoni mënyrën e të ushqyerit në ditën e parë të javës dhe krahasoni me ditët tjera. Ju mund të evitoni mbi 500 kalori, që është afro dy kilogram në muaj. 12.Kujdesuni që të hani perime bishtajore Studimi i Universitetit të Luizianës, tregon se personat që hanë perime bishtajore, kanë për dy numra rrobat më të vogla, se sa ata që nuk hanë. Mundësi që të vujanë nga mbipesha, kanë për 53% më shumë, personat që nuk përdorin perime bishtajore.

19 opinion histori analiza op-ed plus faqe Përfitimi në trupin për plazh: Vendosni perime bishtajore në sallatë, sepse kanë më pak kalori se misri, djathi apo gjëra të ndryshme të pjekura. Nëse veproni kështu, për 30 ditë, mund të evitoni gjysëm kilogram. 13.Reduktoni kripën Ushqimet që i marrim me vete nga restoranti, si picat apo produktet e pastiqerisë, janë të mbushura me kripë dhe me shumë kalori. Për këtë duhet të kemi kujdes sepse ushqimet me kripë, shkaktojnë shtim në peshe dhe në numrin e veshjes. Përfitimi në trupin për plazh: Hiqni dorë menjëherë nga ushqimet me shumë krip, e posaçërisht ato që kanë shumë kalori. Në vend se të hani një pako çipsa të kriposura me 260 kalori, merrni shkopinj të shëndetshëm karote, që brenda muajit, t keni gjysmë kilogrami më pak. 14. Fokusohuni në drekën që hani Universiteti i Birmingham, ka ardhur në përfundim se femrat që nuk hanë drekën si duhet, në 30% të rasteve hanë grisini dhe gjëra të tjera më vonë. E kjo do të thotë, 30% më shumë kalori. Përfitimi në trupin për plazh: Ndaleni telefonin, televizionin dhe kompjuterin, e fokusohuni 100% në gjellën që hani. Reduktoni më pas 100% gjërat tjera që hani, në mënyrë që të mos shtoni një kilogram më tepër në muaj. 15. Merrni rreze dielli në mëngjes Njerëzit që i ekspozohen rrezeve të diellit në mëngjes, kanë më shumë përparësi se ata që shfrytëzojnë këtë ngrohtësi pasdite, sepse drita e rregullon qarkullimin e gjakut, gjë që ndikon direkt në metabolizëm. Përfitimi në trupin për plazh: Njeriut i mjafton vetëm gjysmë ore diell në ditë, mirëpo sa më shumë diell aq më mirë. Dilni për shëtitje në mëngjes, apo bëni xhiro me biçikletë dhe digjni nga 250 kalori për 30 minuta. Kjo ju ndihmon të hiqni nga një kilogram në muaj. 16. Vëni mëlmesa në ushqim Studiuesit në Universitetin e Kolorados, kanë vërtetuar se nëse shtoni mëlmesa si organo, hudhra, qepa apo speca djegës ju mund të zëvendësoni ushqimet me yndyrë, me ushqime të shëndetshme dhe të keni të njëjtën shije. Kështu ju mund të hani një pjatë që ka 295 kalori, në krahasim me origjinalin që ka 610 kalori, duke e kursyer kështu vetën nga 215 kalori më shumë. Përfitimi në trupin për plazh: Bëni një eksperiment në kuzhinë. Largoni ushqimet e yndyrshme, duke marrë ushqim të shëndetshme me shumë mëlmesa. Me 215 kalori më pak në çdo shujtë, e keni qerasur vetën me një kilogram më pak në muaj. 17. Mos hani si të tjerët përpos nëse është e shëndetshme Universiteti i Liverpulit, ka ardhur në përfundim se ne jemi të prirë të zgjedhim ushqimin e njëjtë, sikur shoqëruesit tanë. Fat i mirë nëse kemi dikë që ushqehet shëndetshëm, por nuk ndodhë e njëjta me ata që zgjedhin ushqime me shumë kalori. Përfitimi në trupin për plazh: Mos shikoni se ç farë po hanë të tjerët. Porositni i pari nëse jeni në një grup, duke u bazuar në ushqimin e shëndetshëm, e është mundësi e mirë që të tjerët të ndjekin shembullin tënd. 18. Shoqërohuni me njerëz truphollë Nuk po themi se duhet të injoroni njerëzit e plotë, por shoqërimi me njerëz të hollë, ju mundëson që të arrini më shpejt trupin e dëshiruar për plazh. Nëse shoqërohemi me njerëz të plotë, do të filloj të ju duket normal shtimi në peshë dhe më nuk do të mendoni për humbje peshe. Përfitimi në trupin për plazh: Kaloni më shumë kohë në palestër dhe vende të tjera ku kryhen ushtrime fizike, sepse aty ka më së shumti njerëz me trup të hollë. E në të njëjtën kohë, digjni kalori duke ushtruar. 19. Bëhuni mbretëreshë e kalorive kur hani jashtë Shumë dyqane të ushqimit të shpejtë, tashmë kanë edhe përshkrimin se sa kalori përmban pjata, andaj nëse kujdeseni mirë, mund të kurseni 215 kalori duke porositur ushqime më të lehta. Përfitimi në trupin për plazh: Gjithmonë kujdesuni për kaloritë në ushqime, duke porositur opsionet që kanë më pak. 20. Largoni joshjen nga pija Universiteti i Birmingamit ka ardhur ën përfundim se njerëzit që mbajnë dietë, nuk mund ti rezistojnë joshjes nga pija gjatë mbrëmjes. Kjo është një lajm i keq për vijën e trupit, sepse një gotë verë, ka 250 kalori. Përfitimi në trupin për plazh: Zëvendësoni një gotë verë, me xhin dhe tonik që ka 50 kalori, që do ndihmojë të evitoni një kilogram në muaj./telegrafi/

20 Rashid A.Khan Solicitor (Principal) Tel: JENI NE BRITANI DHE KENI PROBLEME ME EMIGRACIONIN? Ejani ne zyren tone te diskutoni çeshtjen tuaj NE MUND T IU NDIHMOJME *Asylum & Immigration *New Point Based System *Settlement Applications (ILR) *European Law *Nationality&Travel Document *Human Rights Applications *High/Court of Appeals *Switching Visas *Over Stayers *Legacy Cases *Work Premits *Visa Extensions *Judicial Reviews *Tribunal Appeals 190 MERTON HIGH STREET WIMBLEDON, LONDON SW19 1AX One minute walk from South Wimbledon Underground Station KONSULTIMET JANË FALAS T : MB: SOLICITORS@RASHIDANDRASHID.CO.UK

21 analiza plus faqe Keni nje sherbim per te ofruar? Vendose tek AlbContacts Print dhe Online Ju mund te ofroni shërbimet më të mira, por mbase shumë pak dinë për biznesin tuaj Na kontaktoni: Tel: Avenons Road, London E13 8HT ALBCONTACTS që të mos mbeteni anonim Ambasada e Republikës së Kosovës në Mbretërinë e Bashkuar Embassy of the Republic of Kosovo 8 John Street London WC1N 2ES embassy.uk@rks-gov.net Tel: +44(0) Ambasada e Republikës së Shqipërisë në Mbretërinë e Bashkuar Embassy of the Republic of Albania 33 St. George s Drive London SW1V 4DG Tel. +44 (0) Fax +44 (0) embassy.london@mfa.gov.al To contact the Albanian Embassy for emergency cases only please call: ( :00 and during weekends) Na gjeni ne facebook thjesht kerko The Albanian mbi 1 milionë ndjekes

22 AKTUALITET page 23 I rritur në ngujim në rrethinat e Shkodrës, Marjani-sot 22 vjeç mundet të lëvizë lirisht falë pajtimit të pjesshëm mes familjeve në hasmëri. Ndërsa po përpiqet të largohet përfundimisht nga vendi, Marjani i tha BIRN se ai mundet sot të ndjekë një jetë normale vetëm falë dy mësuesve të tij, të cilët i vajtën në shtëpi gjatë viteve të ngujimit dhe i dhanë mësimet bazë atij, vëllait dhe motrës. ADOLESHENTËT E NGUJUAR NGA GJAKMARRJA HARROHEN NGA SHTETI PAS ARSIMIT TË DETYRUAR Qëndroja në shtëpi bashkë me motrën dhe vëllanë tjetër. Na ka ardh për të na dhënë mësim në shtëpi mësues Leka dhe mësues Kujtimi. U jam mirënjohës se falë tyre kam shkollën bazë, tha Marjani Pastaj u largova nga Shqipëria, por kur vij i takoj mësuesit që nuk më lanë analfabet dhe ruaj respekt për ta, shton ai. Dy mësuesit e Marjanit, Lekë Pjetri dhe Kujtim Troshani ishin pjesë e një grupi më të gjerë arsimtarësh në fshatrat e Shkodrës dhe malësinë përreth, të cilët prej vitit 2006 nxitën qeverinë që të fillonte projektin e Arsimit në vatra për fëmijët e ngujuar nga gjakmarrja. Bashkë me mësuesit Luljana Luani dhe Enkelejda Mataj ata kishin filluar më herët të jepnin mësim vullnetarisht në shtëpitë e këtyre fëmijëve, por vetëm në vitin 2016, qeveria vendosi zyrtarisht të ndërhynte. Por një dekadë më pas, programi pushoi së ekzistuari pasi sipas Drejtorisë së Arsimit në Shkodër, në zonën e mbuluar nga projekti nuk ka më fëmijë të moshës së arsimit të detyrueshëm të ngujuar. Zyra e statistikave e DAR Shkodër i tha BIRN se numri kishte rënë nga 46 në vitin 2011 në 5 vitin Për vitin 2017, sipas Drejtorisë Arsimore, numri i fëmijëve të ngujuar është zero. Drejtoria e Shërbimeve Sociale në bashkinë e Shkodrës e cila furnizon me të dhëna Drejtorinë Arsimore i tha BIRN se ka informacion për 20 familje të ngujuara me 10 të mitur, por ata nuk kualifikohen në moshën e arsimit të detyruar. Mbyllja e programit me argumentin se nuk ka më fëmijë të arsimit të detyrueshëm të ngujuar kundërshtohet nga mësuesit vullnetarë. Në intervista të veçanta për BIRN, ata thonë se ka ende fëmijë të ngujuar në zonat e thella të cilët nuk janë përfshirë në program, por problem kryesor sipas tyre mbeten të miturit që e kanë kaluar moshën e arsimit të detyrueshëm. Liljana Luani thotë se ajo vazhdon të shkojë në fshatrat e thella të Veriut, ku ka ende sipas saj të paktën 30 fëmijë të ngujuar që ajo i viziton dhe u jep mësim. Mësuesja thotë se këta fëmijë nuk ishin të përfshirë në projektin e qeverisë, i cili përgjatë një dekade ndihmoi disa dhjetra nxënës kryesisht në fshatrat rreth Shkodrës dhe lagjet e qytetit, por nuk preku zonat e thella dhe fshatrat jashtë këtij qarku. Ndërsa mësuesi Lekë Pjetri nga fshati Bardhaj i tha BIRN se shkollimi që u ishte ofruar fëmijëve të ngujuar nuk është i mjaftueshëm, duke i lënë ata jashtë niveleve të tjera të shkollimit. Ajo që është bërë për këtë kategori duke i dhënë mësim në shtëpi padyshim është shumë pozitive, por jo e mjaftueshme. Ndonëse nxënësit e ngujuar kanë marrë dëftesën e arsimit bazë dhe njohurit të mjaftueshme për lëndët kryesore, mundësitë që ata të vazhdojnë nivelet e tjera të shkollimit nuk janë, ndërsa projekti i qeverisë nuk përfshin ndihmë të mëtejshme, pohon Pjetri. Mësuesi shpjegon se mosha e adoleshencës, pas të cilës këta fëmijë nuk marrin më mësim, konsiderohet nga gjaksi si alternativë hakmarrjeje, ndërkohë që mundësitë ekonomike dhe kushtet e familjeve të tyre nuk e lejojnë vazhdimin e shkollës edhe sikur të jenë të pajtuar apo në besë. Ka prej tyre që më shkruajnë letra, tregojnë se punojnë për të mbajtur familjet. Kushtet ekonomike janë tepër të rënda, po ashtu dhe problemet sociale që mbart fenomeni, thotë Pjetri. Statistikat sa i përket numrit të familjeve apo të fëmijëve të ngujuar në Shqipëri janë shpesh spekulative. Numrat zyrtarë janë kryesisht minimalë, ndërsa organizatat që thonë se merren me pajtimin e gjaqeve japin shifra disa herë më të mëdha, por këto të fundit janë vënë disa herë në akuzë për shkak të spekulimit me certifikatat që përdoren në vende të Perëndimit për të kërkuar azil. Të dhënat e Drejtorisë Arsimore të Shkodrës tregojnë se në vitet nga programi Arsim në vatra morën mësim 171 fëmijë. Por pas tejkalimit të moshës së arsimit të detyrueshëm bazë, këta fëmijë mbeten jashtë sistemit arsimor dhe pa asnjë ndihmë për zhvillim të mëtejshëm. Mësuesi Lekë Pjetri thotë se për shumicën e adoleshentëve me të cilët ai mban kontakte, jeta vijon të jetë e ashpër. Sipas Pjetrit, ata më me fat kanë ikur nga Shqipëria apo janë zhvendosur në zona të tjera të vendit larg Shkodrës që nuk dihen dhe as identifikohen. Por pjesa tjetër mbeten të ngujuar dhe me pak mundësi për një jetë normale. Pasi kryejnë arsimin e detyruar, ata konsiderohen të rritur dhe angazhohen në kërkimin e rrugëve për mbijetesë, thotë ai. Mësuesi tregon se në disa raste ata shkojnë në zonat e thella nga kanë ardhur dhe merren me punë sezonale bujqësie në pronat e mëparshme të familjes. Nuk kam dijeni që të ketë të ngujuar ose ish- të ngujuar nga ata që u kemi dhënë mësim në shtëpi që të kënë vazhduar shkollën më tej, thotë ai. Pjetri kujton megjithatë se shumë gjëra kanë ndryshuar prej kohës kur ai filloi të jepte mësim vullnetarisht në një familje me tre fëmijë, të cilët u ngujuan vetëm pak muaj para se të mund të mbyllin arsimin e detyrueshëm dhe të jepnin provimet e lirimit. Edhe mësuesit e tjerë kujtojnë se situatat në të cilat janë përfshirë nuk kanë qenë më komodet. Atyre u duhej të ndiqnin Kanunin, të kërkonin besë te familja armike dhe të fitonin besimin e familjes ku jepnin mësim. Shpesh situatat kanë qenë absurde. Enkelejda Mataj tregon se para disa vitesh ka dhënë mësim në një familje me fëmijë të ngujuar në lagjen Skenderbeg të qytetit, në periferi. Ajo tregon se ishin dy fëmijë, motër e vëlla që nuk shkonin në shkollë nga frika e gjakmarrjes pasi babai i tyre kishte vrarë baxhanakun e tij, pra burrin e tezes. Ai kishte ikur jashtë vendit, ndërsa nëna me dy fëmijët ishte zhvendosur në Shkodër ku jetonte në një shtëpi të vjetër dy katëshe me qera. Bashkë me të ishte zhvendosur edhe motra e saj, bashkëshortja e të vrarit. Ato jetonin në të njëjtën banesë, secila në një kat edhe pse sipas Kanunit ishin në gjak. Fëmijët komunikonin me njëri-tjetrin, por në shkollë shkonin vetëm fëmijët e të vrarit, pasi ata të vrasësit nuk kishin leje nga fisi i viktimës dhe pse jetonin në një shtëpi dy palët, përfundon mësuesja. Anila Dushi/BIRN

23 english ENGLISH page faqe 23 By Eduard Alia Earlier this year I read an article about a man in Spain who had devoted his life s work to build a cathedral. It was a fascinating story worthy of media attention! Though, it got me thinking that I knew of someone in a remote village in northern Albania who had single-handedly built a church which had gone largely unnoticed even within Albania. So I decided that on my next trip to Kryezi, in the district of Puka, I will try to meet the man who single-handedly built a church. I was curious to find out a bit about what had driven him to do this. And so I did. Ylli Rrapi, a vivacious man of 86 years, showed up on a hot autumn day, I must say he was dressed very dapper. He sports a moustache and a hat. He s all buttoned up but no tie. So much for the formal clothing, you can but sense there is a lot of strength in him, not least from his handshake. He is a stone mason, a master by all means, who has built more than 100 homes over a career spanning about 70 years. He was 82 years of age when he built the church. One would expect to meet a tired man, Ylli is quite the contrary. He showed me around the detail of his work on the chappell. It s very respecting to the rather unique traditions of stone masonry of High Albania, but a bit peculiar too. For instance, I noticed the church s windows are gothic on the outside, yet bearing roman arches on the inside. Ylli provides a tour of his work with absolute delight. much as possible. His attention to historical detail is evident from the corner stones which hold an arch over their shoulders. These are most peculiar: one bearing the cross, one bear- The man who built a temple at 82-years of age with the sign of the cross. The two ensigned stones now proudly support the beatiful arched entrance to the church a testament to the old, which unfortunately has not found much re- nian), people, especially women, with fertility problems came here to pray and their problems would go away. For as long as I can remember, locals have not allowed burials on the case all over Albania, Muslims and Christians live in complete harmony. But very few Albanians take religion very seriously and whilst I can see that Ylli himself is about as religious as the average person in Albania, religion is clearly not what he lives and breathes. To get to the point, I ask Ylli about his motivation. He replies I built this for the generations to come. The dictatorship took this [church] away from us, I wanted to re-build this monument so that it can be enjoyed for another 800 years. I can sense he wanted some retribution against the communist regime but more than that his motivation is purely one of contributing to the community, it s clearly much less to do with religion per se. This really is a temple intended to bring people together, in its mystic charms and obscure history. And as to the generations to come? I learn later that Ylli s only family have emigrated to Italy in search of a better life, as have many Albanians his grand-children will not enjoy the fruits of his work. His wife passed away recently and he lives alone in a beatiful stone house which he built himself and which, I must say, is very stately. If it s not about him, then it must be all selfless really. There was once a church here which was sacred to both Muslims and Catholics of this area, he explains, the communist regime destroyed it, and with it they destroyed some centuries old oak trees that once stood on its grounds. According to local legend the church is more than 800 years old. Written records which exist confirm it was there in 1657, same for the oak trees. Ylli shows where he had to compromise with the old and where he tried his best to stick to the original church even though no blueprints of the original church exist. For instance the church had been oriented north/south previously with the entrance to the south. It was no longer possible to build it that way as most of the land, once seized by the communist dictatorship to turn into farming, is still used for this purpose by the locals. So Ylli had to turn the new church to face west. The windows are no compromise Ylli located the ancient stones and rebuilt them to reflect the old church as ing an X sign. Ylli was grateful to have located those ensigned stones as most were either thrown away or used for support walls to the arable land. He says they clearly demonstrate the ancient origins of the church. As I found later online, the X sign was indeed used by early Christians along spect in Albania s recent troubled history. Ylli further explains that the church is rather special, something already confirmed by its rare symbols really. As the church is dedicated to St Venera (Shen Prenda / Veneranda in Alba- grounds of this church. Now, the St Venera connection helps me to make sense why the chappel is of importance to both Muslims and Christians alike. Ylli s village, Kryezi, has three churches and two mosques. As is the I was informed that his family opened the doors of their home to be used as the village s only school in the 1930 s when it didn t have one. A community spirit runs in Ylli s blood. I wish more Albanians were like that. After a photoshoot and saying my goodbyes I ask him whether he would like to change anything to this artpiece (he would not agree to call it his masterpiece!). He replies with a bright spark in his eyes that he wants to plant some cypress trees he will pay for these himself too, as he has done for much of everything else with this object. I once again shake his strong hand I am in awe of this man who built a monument to the re-gained freedom, a temple to the community - at the age of 82. A genuine selfless act for others. I wish more people around the world were like him. (this article featured previously in the Tirana Times)

24 plus op/ed SILVER POINT FOOD CENTRE FORE STREET EDMONTON LONDON N18 2FF TEL: SUXHUK KOSOVE 4.99 Vipo Avjar 2.99 Argeta 99p each GËZUAR 2017 Supe pule 3 per 1.00 Fasule kelmendi 2.48 Miell 5 kg 3.49 Biskota Lane 1.49 Vegeta 1 kg 3.49 GJITHÇKA QE JU DUHET PER KUZINEN TUAJ, ME ÇMIME KONKURUESE DHE CILESI TE GARANTUAR, QE NGA BUKE, FRUTA DHE PERIME, MISH DHE DERI TEK ÇDO LLOJ ASORTIMENTI PER KUZHINEN TUAJ EJANI NA VIZITONI DHE NUK DO TE ZHGENJEHENI kelmendi Avjar 2.69 KAFE DEVOLLI PRINC 3.99 GULLASH 1.99 STOBI FLIP[S 4 FOR EACH