KONSULTIMET FALAS PROJEKTE NGA SHPRESA PROGRAMME PO NDALET ORA. 7-8 Marsi si festë dhe inkurajim TEL: LONDON 25 SHKURT

Transcription

1 Nese ju duhet ndihme per ÇESHTJET E EMIGRACIONIT KONSULTIMET FALAS TEL: st Floor, 157 Kilburn High Road KILBURN LONDON NW6 7HU VITI I 15 I BOTIMIT info@thealbanian.co.uk Tel: Adresa: 30 Avenons Road London E13 8HT LONDON 25 SHKURT PROJEKTE NGA SHPRESA PROGRAMME faqe 17 PETRIT KUÇANA Kryeministri Rama (nuk) ishte në Londër DOKTRINA E FRIKSHME E BE: TERRITOR NË KËMBIM TË ANËTARËSIMIT ARBEN MANAJ NË VENDIN E KUKUVAJKAVE PO NDALET ORA DAUT DAUTI 7-8 Marsi si festë dhe inkurajim MERITA ISUFI PSE PRISHTINA NUK FLET PËR NJOHJEN E KOSOVËS NGA SERBIA? SHABAN MURATI Rashid A.Khan Solicitor (Principal) Mob: MERTON HIGH STREET WIMBLEDON, LONDON SW19 1AX

2 aktualitet faqe 2 DREJTOR: PETRIT KUÇANA Kryeredaktor: BASHKIM METALIA REDAKSIA PROF. DR. SC. Akil Koci, Genc Drini Arben Manaj, Daut Dauti, Shefit Domi Emanuel Bajra, Jeni Myftari, Miranda Keqaj, Majlind Goge Pranvera Sadria Blerim Ciroka, Flori Slatina, Kastriot Dervishi, Anila Hoxha, Fjoralba Hysa Pano Web-design Shefdomi.com albania7@gmail.com Tel: "THE GUARDIAN": TIRANA NJË NGA QYTETET MË Gazeta britanike "The Guardian" i ka kushtuar një shkrim të veçantë qasjes novatore që kryeqyteti shqiptar po merr ndaj të qënit miqësor me fëmijët. The Guardian e rendit Tiranën si një nga qytetet më miqësore ndaj fëmijëve, mes Rotterdamit, Bogotas, Lexingtonit dhe Vancouverit. MIQËSORE PËR FËMIJËT NË BOTË N ë artikullin e saj, Laura Laker, shkruan se përkundër zërit të një minorance që protestoi për ndërtimin e këndit të lojërave te Liqeni Artificial, shumica fitoi, ndërsa thekson se në të gjithë qytetin janë ndërtuar 31 kënde të reja lojërash, që dikur kanë qenë hapësira të zëna nga ndërtimet informale. Artikulli i kushton një vëmendje edhe sheshit Skënderbej dhe nismave të Bashkisë së Tiranës për ditët pa makina, të cilat kanë sjellë një ulje të nivelit të ndotjes së PM 10 me 15%. Gjithashtu, ajo shkruan se ndryshe nga shumë shtete të tjera në botë të cilat ngrenë mure, Tirana po ndërton një mur me pemë që po rrethon qytetin për më shumë oksigjen. The Guardian shton se Tirana mburret me "këshillin e qytetit për fëmijët", ku përfaqësuesit e rinj takohen me kryebashkiakun, debatojnë, ndërsa citojnë Veliajn që i cilëson ata s i avokatët më të mirë për të bindur prindërit e tyre për të ricikluar, për të ecur dhe për të shkuar me biçikletë në shkollë. Shkrimi i Laura Laker për The Guardian

3 aktualitet faqe 3 Kryeministri Rama (nuk) ishte në Londër PETRIT KUÇANA Do të ngjante retorike pyetja nëse kryeministri shqiptar Edi Rama ishte në Londër. Madje nuk janë të shpeshta rastet, kur kryeministri dhe një ndër ministrat më të rëndësishëm, siç është ministri i Brendshëm Z.Xhafa, u gjenden në Londër njëri pas tjetrit. Kryeministri Rama mori pjesë në samitin e kryeministrave të Ballkanit Perëndimor në Bankën Evropiane për Rindërtim dhe Zhvillim (EBRD) në Londër. Ajo që përbën lajm është mungesë totale e vëmendjes ndaj mërgatës së këtushme shqiptare. Duket se Xhafa është treguar i për mbajtshëm në deklarimet e tij dhe vetëm një postim në rrjetet sociale (duke u shndërruar në lajm për mediat shqiptare) e bëri atë të gjallë. Të paktën nuk u dëgjuan deklarata si të paraardhësit të tij që u kërkoi autoriteteve britanike rikthimin e shqiptarëve të paligjshëm, për të mos kujtuar prononcimin e zv/ministres që çuditej se pse Britania tregohet kaq e butë në rikthimin e emigrantëve. Ndërsa kryeministri vijoi traditën e përçmimit të diasporës së këtushme. Mbase duhet theksuar se prej kaq vitesh Rama si kryeministër megjithëqë ardhjet e shpeshta në metropolin britanik nuk shënon një takim të vetëm, (qoftë edhe një) me diasporën shqiptare në Britani, krejt ndryshe kur ishte lider i opozitës. Çdo skeptik që beson në hallet e mëdha që ka kryeministri nuk mund të justifikojë mungesën e një apo dy orëve, qoftë edhe për të bërë lajm, për të thyer damkën e përçmimit ndaj diasporës, e aq më tepër bie fjala se në Britaninë e Madhe numërohen rreth 25 shqiptarë me titullin doktorë shkencash, (të identifikuar nga The Albanian). Mbi dhjetë herë ka qenë kryeministr inë Londër por asnjëherë të vetme nuk e pa të arsyeshme të bënte ndonjë përçapje qoftë edhe për të begenisur diasporën e këtushme, siç bie fjala mund të ishte një direktivë e Samitit të diasporës apo qoftë edhe ndonjë selfie më shqiptarët, yjet botërorë, që shkëlqejnë çdo ditë duke prezantuar në mënyrën më të shkëlqyer vlerat shqiptare. Të paktën t i përgëzonte ata, siç mund t i ketë hije një shtetari. Mbase ka qenë i informuar edhe për problemet e shumta me të cilat përballen të sapoardhurit, që gjenden në kushtet e mbijetesës dhe se numri i tyre sa vjen e shtohet çdo ditë dhe shmangia e këtij takimi do të ishte një kokëdhimbje më pak për kryeministrin. Për diasporën e këtushme Rama nuk ka qenë ndonjëherë në Londër dhe thjesht shquajnë jetimllëkun nga shteti amë ku deri në neveri kujtohen ndonjë fjalë e premtim, jo thjesht si lider opozite, por si kryeministër në të ashtuquajtur Samit i Diasporës. NO WIN, NO FEE Adresa: 49 Britton Street, London, EC1M 5UL Per ne gjuhen shqipe kontaktoni Maria Tel: info@specterpartnership.co.uk PERSONAL INJURY A keni patur aksident ne trafik? A jeni demtuar ne pune? Ne ju ndihmojme! MEDICAL NEGLIGENCE Ne ju ndihmojme nese keni patur neglizhence mjekesore Konsultimet jane falas Traffic accident, Injury at work, a nasty tumble with lasting consequences... The Specter Partnership are the no win, no fee solicitors on hand to understand. For your free consultation... See Specterpartnership.co.uk When you've taken a fall, sometimes you just know something's wrong... But your doctor might tell you not to worry, despite the pain or discomfort. If your doctor fails to diagnose a broken bone, you can claim for medical negligence. With over 25 years experience, the team of clinically trained solicitors at The Specter Partnership are the experts on hand

4 aktualitet faqe 4 TRAFIKIMI I QENIEVE NJERËZORE Mos qëndroni vetëm! Çfarë mund të bëni? NGA MAVELYN VIDAL (Avokate në Bordin Haris Ali Solicitors) Si një avokate e kualifikuar me eksperiencë mbi 30 vite në Angli dhe Uells, kam qenë e privilegjuar të përfaqësoj personat që ishin të trafikuar nga Vietnami, Shqipëria dhe Nigeria për në Mbretëritë e Bashkuara (" Britaninë e Madhe "). Është jashtëzakonisht e vështirë të dëgjosh rrëfimet e atyre të cilët kanë përjetuar trafikimin dhe ishim viktima të kësaj dukurie, e gjithashtu kam eksperiencë jashtëzakonisht të madhe më azilkërkuesit rrëfimet e të cilëve gjithashtu ta thyejnë zemrën. Në kohën e fundit, trafikimi i qenieve njerëzore ishte aktual përsëri në Britani të Madhe, pasi që tre persona u persekutuan dhe u dënuan, sepse ata dhunshëm i detyruan dy vajza nga Vietnami të punojnë në një sallon ondulimi në Bathë. Çfarë është trafikimi i qenieve njerëzore? Pra, çka nënkuptojmë dhe çfarë është saktësisht "trafikimi i qenieve njerëzore"? Shkurtimisht, përkufizimi i dhënë nga Zyra e Drogës dhe Krimit të Organizatës së Kombeve të Bashkuara, trafikimi i njerëzve është: " përvetësimi i njerëzve në mënyra të pahijshme, siç janë forca, mashtrimi apo falsifikimet e ndryshme, më qëllim të keqpërdorimit dhe shfrytëzimit të tyre" Angazhimi i Britanisë së Madhe në lidhje më trafikimin njerëzor daton më herët që nga Konventat Internacionale te Këshillit të Europës, siç është Konventa mbi Veprimin kundër Trafikimit të Qenieve Njerëzore e 23 marsit të vitit Kjo Konventë është ratifikuar nga Mbretëritë e Bashkuara më 17 dhjetor të vitit 2008, e cila hyri në fuqi më 1 prill të vitit Si pasojë e kësaj, në Britaninë e Madhe në vitin 2009 u themelua Mekanizmi Kombëtar i Referimit (the UK s National Referral Mechanism-NRM). Në lidhje me Shqipërinë, Statistikat e Mekanizmi Kombëtar të Referimit, brënda tre/kater muajve, prej 3 korrikut e deri më 20 dhjetor të vitit 2017, të publikuara në dhjetor të vitit të kaluar, shënon: Brenda kësaj periudhe, ky raprort tegon se viktimat potenciale të trafikimit kanë origjinë nga 73 vende të ndryshme të botës. prandaj, Shqipëria, Britania e Madhe dhe Vietnami mbetën kombësitë më të shpeshta të raportuara nga këto... Mbështetje - Çfarë mund të bësh? Nëse keni qenë viktimë e trafikimit, ekzistojnë ndihmat të cilat kanë mbështetje ligjore dhe qeveritare. Ky ekstrakt është marrë nga publikimi i Ministrisë së Punëve të Brendshme (the Home Office), Viktimat e Skllavërisë Moderne Udhëzimet e Autoriteteve Kompetente, versioni 3.0, botuar më 21 mars të vitit 2016; Mekanizmi Kombëtar i Referimit (the UK s National Referral Mechanism-NRM) është një proces i identifikimit dhe mbrojtjes së viktimave. Është projektuar për ta bërë më të lehtë për të gjitha agjencitë e ndryshme të cilat angazhohen në rastet e trafikimt për të bashkëpunuar, për të shkëmbyer informacione rreth viktimave potenciale, dhe për të lehtësuar qasjen e tyre për të marr këshilla ligjore, akomodime (strehim) dhe të mbështetjeve tjera të nevojshme. Konventa kërkon që viktimat potenciale të trafikimit të sigurohen në një periudhë prej 30 ditësh, shërim dhe rehabilitim. Gjatë kësaj kohe ato do të marrin mbështetje duke përfshirë akomodimin, të gjitha shërbimet e duhura ligjore, e gjithashtu edhe mundësinë apo statusin për leje discrete të qëndrimit (discretionary leave), nëse ato njihen si viktima të trafikimit. Mbretëria e Bashkuar siguron këtë mbështetje për viktimat e mundshme të referuara në Mekanizmin Kombëtar i Referimit për një periudhë më të gjatë prej 45 ditësh. " Ju mund të kontaktoni, për shembull, Ministrinë e Punëve të Brendshme (the Home Office), ose ndonjë organ tjetër autoritativ lokal, dhe ata pastaj mund ta referojnë çështjen tuaj te "Autoritetet Kompetente" (ata, me tutje marrin vendime për atë që është e njohur si viktimë e skllavërisë moderne apo e trafikimit). >>>>> (Vijon ne faqe 6) Nese ju duhet ndihme per ÇESHTJET E EMIGRACIONIT KONSULTIMET FALAS TEL: st Floor, 157 Kilburn High Road KILBURN LONDON NW6 7HU Ne jemi specialistë të imigracionit që jemi themeluar që nga viti 2004 dhe jemi të akredituar nga Law Society me shkëlqyeshëm në Immigration and Family Law. Ne ofrojmë këshilla të qarta, të besueshme dhe të përballueshme dhe një rekord të jashtëzakonshëm për arritjen e rezultateve të suksesshme për klientët tanë në çështjet e emigracionit, azilit, apo ri-shqyrtimin gjyqësor. Ne kemi baristerin tonë me mbi 30 vjet eksperiencë, që do të thotë që klientët tanë kanë besim se çështja e tyre menaxhohet dhe prezantohet prej nesh në të gjitha shkallët e gjyqësorit deri në Gjykatën Supreme apo në Gjykatën Evropiane të të Drejtave të Njeriut. Në stafin tonë kemi shqipfolës Mob: Ne gjithashtu praktikojme edhe per çeshtjet; Immigration & Asylum Human Rights Trafficking Overstayers Detention & Bail Judicial Review Appeals EEA Family Permit EEA Permanent Residence Nationality Stateless Indefinite Leave to Remain Spouse Visas Family, Criminal and Housing Law

5 aktualitet faqe 5 Specialist in: - Aluminium & Upvc Double Glazing Casement, Tilt/Turn, Fully Reversible & Vertical Sliding Windows. - Glass Roof - Glass Partitions - Glass Juliet Balconies - Glass Balustrades - Double Glazing Upvc & Aluminium Doors, Bifolding Doors, French Doors & Patio/Sliding Doors - Front Panel Doors - Front Composite Doors - Conservatories - Rooflights Address: Unit 4 Maldon Road, Romford, Essex, RM7 0JB Tel: Mob: All our Double Glazing are FENSA Registered and we issue a 10 Year Warranty

6 (Vijon ng faqe 4) Nëse nuk ndiheni të sigurt që ti afroheni një organi publik, atëherë kontaktin e parë mund ta bëni nëpërmjet te një organizate bamirëse, për shembull Te paparë, ose Salvation Army, ose kontaktoni një organizatë të avokatëve (ndoshta mund të keni të drejtë për ndihmë juridike falas). Ekzistojnë dy faza te cilat bëjnë njohjen e viktimave të trafikimit: 1. Faza e parë është, kur vendimi merret nga Organet Comptenet, nëse ekzistojnë "baza të arsyeshme" për të besuar se ju jeni një viktimë e trafikimit; edhe 2. Faza e dytë është, kur një vendim ka shkaqe bindëse për të besuar se ju jeni në fakt një viktimë e trafikimit. Nëse merret vendimi se keni "shkaqe bindëse", ose nëse merrni një vendim të favorshëm në lidhje me rastin tuaj, ka të ngjarë që Sekretari i Shtetit të marrë një vendim për t'ju dhënë leje diskrete (discretinary leave) për të qëndruar në Britani të Madhe deri në 30 muaj. Azili dhe trafikimi Një alternativë tjetër që mund ta bëni te Mekanizmi Kombëtar i Referimit (the UK s National Referral Mechanism-NRM) është që ju të kërkoni azil në Britani të Madhe. Me "azil" nënkuptojmë atëherë kur një person kërkon "mbrojtje ose siguri nga rreziku, ose dëmtimet e pandërprera që i shkaktohen, nga vendi i strehuar". Azili, qeveriset nga një traktat ndërkombëtar e kjo është Konventa e Organizatës së Kombeve të Bashkuara në lidhje me Statusin e Refugjatëve të vitit Në mënyrë që të kërkoni azil në Mbretërinë e Bashkuar ju duhet ta vijoni një takim tek Ministria e Punëve te Brendshme dhe të jeni të "Intervistuar/shqytuar". Para se të vijoni këtë intervistë, do të duhej që të rezervoni një takim, dhe një përfaqësues ligjor që do të ju ndihmojë në këtë proces. Gjatë "intervistës së shqyrtimit", do të marren detajet të ngushta për kërkesën tuaj. Pastaj do te keni një intervistë te plotë për azil, me qëllim që të hetohen arsyet pse keni frikë të ktheheni në vendin tuaj të origjinës. Pas intervistave do të merret një vendim për kërkesën tuaj të azilit. aktualitet faqe 6 TRAFIKIMI I QENIEVE NJERËZORE Mos qëndroni vetëm! Çfarë mund të bëni? Nëse kërkesa për azil është refuzuar, ju mund të apeloni kundër këtij vendimit te Tribunali i Shkallës së Parë, e nëse kërkesa e juaj për azil është pranuar, do t'ju jepet leja për të qëndruar në Mbretërinë e Bashkuar si refugjat për 5 vite. Nëse kontaktoni Ministrinë e Punëve te Brendshme (the Home Office) nëprmes të këtyre kanaleve zyrtare, të përmendura më lart, siç janë organizatat bamirëse ose avokaturat, nuk ka gjasa që të qëndroni në kampet e imigracion për kthim apo largim nga Britania e Madhe, por të gjitha këto institucione janë në gjendje që t'ju ndihmojnë. Nëse keni qenë të trafikuar ose njihni dikë që është trafikuar- ju lutemi që të merrni masa që tani. Mos vuani në heshtje dhe kështu mos qëndroni të vetmuar. Ky është një numër i telefonit që mund të kontaktoni në besim apo në konfidencë: Linja e Ndihmës së Skllavërisë Moderne

7 L.T.D. LONDON TRANSPORT DIREKT ANGLI-SHQIPËRI-ANGLI OFROJME TE GJITHA LLOJET E SHERBIMEVE ELEKTRIKE SI DHE VENDOSJEN E CCTV GENERAL ELECTRICS ELELCTRICAL REWIRING SERVICES E M E R G E N C Y LIGHTING CCTV ENTRY PHONE Na kontaktoni 56 Parkland Rd, Wood Green, London N22 6ST, UK CHARGING POINTS SECURITY 24H/7 AVAILABLE Phone: Phone: info@euradicielectrical.co.uk TRANSPORT MALLRASH DHE MAKINASH ANGLI-SHQIPËRI-ANGLI ÇMIME KONKURUSE PËR PESHAT MBI 50KG I MARRIM DHE I DËRGOJMË NË VENDNDODHJE KONTAKTONI TRASHGIMIN: MOB: OSE TEL: ALB timi29@hotmail.co.uk

8 aktualitet faqe 8 DOKTRINA E FRIKSHME E BE: TERRITOR NË KËMBIM TË ANËTARËSIMIT Nga ARBEN MANAJ Deklarata kërcënuese e Mr Konjakut evropian, të uritur në Tiranë, Zhon Klod Junker, se Shqipëria, do duhet të zgjidhë çështjet territoriale me Greqinë, përpara se t i hapet drita jeshile për në BE, zor se nuk sinjalizon aplikimin e një doktrine diplomatike të rrezikshme nga BE-ja, sipas së cilës, vendet aspirante do duhet të cedojnë territore ndaj fqinjve veto-vendosës, në rast se duan t i bashkohen Bashkimit Evropian. E thënë shkoqur, ai i tha shqiptarëve që të ulin menderen dhe të bëjnë deal me Athinën për detin, e cila duhet kënaqur prej saj, pasi është kusht që të fillojnë negociatat për anëtarësim me Tiranën. Nenteksti është se Greqia mund ta bllokojë këtë proces. Dhe nuk është hera e parë që BE po aplikon një doktrinë të tillë. Në Kosovë, demarkacioni me Malin e Zi, është e njëjta gjë, sepse përndryshe nuk ka regjim vizash për kosovarët. Imagjinoni se çfarë mund të kërkohet më vonë dhe në çfarë thele mund të katandisen kaposhët shqiptarë deri në anëtarësim të plotë, nëse lejohet të kalojë miu njëherë poshtë hundës. Padyshim BE-ja, me vende si ato nga Ballkani, që prodhon më shumë histori se ç mund të konsumojë, dhe me aq shumë çështje të ndërlikuara territoriale, nisur edhe nga precedenti i Sllovenisë dhe Kroacisë, dëshiron t i zgjidh këto çështje përpara se vendet kandidate të hyjnë në BE dhe të mos ketë kosto e vonesa, që rrjedhin nga vetot e mundshme të vendeve që janë ndërkohë anëtare ndaj fqinjëve të tyre kandidatë. Kjo është e kuptueshme, por ajo që është e frikshme, është se kandidatët janë më të rrezikuarit dhe më të cenueshmit përballë fqinjëve paraprakisht anëtarë. Dhe të kërkosh humbje të tilla sovranitetetesh territoriale, si çmim për anëtarësim, është ku e ku, me humbjet e sovraniteteve kushtetuese, parlamentare apo ligjore, që kanë egërsuar shumë marrëdhëniet e shteteve anëtare me Brukselin, siç ishte rasti i Brex-it. Rasti i marrëveshjes se Detit me Greqinë, dhe nevoja akute e qeverisë së ditës në Shqipëri, për një sukses të përkohshme politik, në kurriz të një humbjeje të madhe hipotetike afatgjatë, në rast të një marrëveshje në dëm të Shqipërisë, do të ishte një tradhti kombëtare në thelb. Ramën e kam vlerësuar maksimalisht për politikën e tij të jashtme dhe qasjen në marrëdhëniet ndërkombëtare, pasi kam menduar dhe ende mendoj, se ka sjellë një element të munguar deri me sot në diplomacinë shqiptare; atë të dinjitetit të munguar dhe vetërespektin jokompleksiv me të huajt. Unë nuk dua të paragjykoj dhe nuk mendoj se do të jetë rasti që Rama të këmbejë një arritje të vogël politike dhe diplomatike në kohë, siç është shumë e rëndësishme në vetvete, çelja e negociatave për anëtarësim me humbje territoresh, nëse do të ishte ky çmimi që do duhet të firmos, poqese e lanë ta firmosë, gjithsesi. Negociatat, për nga përkufizimi klasik, nënkuptojnë gjetjen e një terreni të përbashkët dhe kompromisi për të dyja palët që negociojnë, përndryshe nuk quhet e tillë. Por, në rast se një presion i shtuar si ky i Junkerit nga BE-ja, për të bërë medoemos kompromis dhe arritur një marrëveshje për çështjet territoriale detare me Greqinë, do të ishte haraçi shqiptar për hapjen e negociatave, atëherë kurrë mos u hapshin. Më e ndershme në një rast, e përsëris hipotetik, do të ishte ose referendumi popullor për atë marrëveshje, ose çuarja e çështjes në gjykatën ndërkombëtare në Hagë, për t i dhënë ajo zgjidhje, ç ka do lehtësonte politikisht nga një barrë e madhe politike me elemente tradhtie kombëtare, çdo qeveri dhe kryeministër të ditës në Tiranë. Maqedonia, të mos harrojmë, nuk lëshoi dhe nuk po lëshon territore edhe përkundër mos-hyrjes në NATO për çështjen e emrit, por thjesht po merret me konvencione, e heq emra aeroportesh e rrugësh, por nuk po cedon territore. Nëse Shqipëria dhe administrata e saj aktuale, sërish poqese e lënë, do t i hyjë kësaj rruge, do të krijojë përpos të tjerash, edhe një precedent të frikshëm edhe për procese të ngjashme në të ardhmen, edhe për vende të tjera të rajonit si Kosova, së cilës mund t i kërkohen sakrifica të mëdha për kompromis me Serbinë, e cila do ç bej territorialisht, atë që arriti ta ruajë fushata ajrore e Nato-s në ish Jugosllavi. Nuk besoj se Junker e lëshoi bombën në Tiranë se ishte nën efektin e paplotësuar të vartësisë së madhe nga konjaku dhe as nga kërcitjet e barkut nga uria, por dukshëm, kjo është një doktrine, në thelb selektive, e aplikueshme me vende fraxhile dhe lehtësisht të shantazhueshme, të cilat anëtarësimin në BE e kanë ëndrrën më të madhe, ndërkohë që largimin prej tij, të tjerët e kanë po aq ëndërr, siç po ndodh me Brex-it. Na gjeni ne facebook thjesht kerko The Albanian MBI NDJEKES NESE JU DUHET NJE AVOKAT MOS HEZITONI TE NA KONTAKTONI FUSHAT QE MBULOJME: 247 High Road Wood Green London N22 8HF T: MOB: shabil@miyasolicitors.co.uk EMIGRACION* IMMIGRATION LAW DEMTIME PERSONALE * PERSONAL INJURY PROBLEME FAMILJARE * FAMILY LAW NEGLIZHENCE MJEKESORE *CLINICAL NEGLIGENCE

9 op/ed faqe 9 DOMESTIC & COMMERCIAL New Installations Rewiring Additional sockets, Lighting design and installation Bejme instalimin e alarmeve te sigurise & CCTV Na ndiqni ne facebook Eddie's Electrician EDDIE'S ELECTRICIAN MOB: 24/ emirjon.gjonaj@outlook.ie Nese ju duhet nje kompani prestigjioze elektriku, mos hezitoni te kontaktoni Me ekperience te gjate dhe çmime konkuruese TEL: All the workers has THE HIGHEST LEVEL OF EDUCATION JIB GOLD

10 op/ed faqe 10 NË VENDIN E KUKUVAJKAVE PO NDALET ORA NGA DAUT DAUTI është centimetra. Në Zvicër, për të gjitha masat, sidomos për kohën, flitet dhe veprohet me precizitet. Qyteti njihet edhe për faktin se aty ka të reshura të borës edhe gjatë verës. Është mjaft e zakonshme nëse aty bie borë edhe gjatë qershorit. Statistikat zvicerane, natyrisht edhe këto të sakta, shënojnë se trashësia e borës në qershor arrin deri në një milimetër. Temperatura mesatare vjetore është dy gradë Celsius. Kur udhëtoni nga veriu i Zvicrës për në jugperëndim të këtij vendi, arrini në Biel-Bienne. Qyteti i ka dy emra dhe paralajmëron fundin e rajonit gjermanofon apo fillimin e atij frankofon. Është qytet dygjuhësh, sikur Montreali në Kanadë ku takohet Kuebeku frankofon me pjesën dominuese anglofone. Biel-Bienne është tabelë paralajëmruese për hyrjen në pjesën dominuese frankofone të Zvicrës. Pastaj, hyni në Neuchâtel që është emri i kantonit, kryeqytetit të tij dhe liqenit. Neuchâtel është qytet mesjetar dhe, si shumica e qyteteve zvicerane, është i bukur dhe historik. Qyteti shtrihet në shpatin e një kodre me pjertësi mjaft të madhe ku jetojnë 32,000 banorët e saj. Kështjella mesjetare e qytetit është selia e qeverisë kantonale. Nga liqeni qyteti duket madhështor. Rrugët duken si vija horizontale mbi të cilat qëndrojnë shtëpitë impozante të madhësive të ndryshme. Është sikur kur i vrojton tribunat spektakolare të një stadiumi madhështor që ofron shfaqje solemne. Shikimi nga ana e kundërt, nga dritaret apo ballkonet e shtëpive, është edhe më i veçantë. Horizonti ndahet në katër shtresa. Pas ujit të liqenit, i cili shkëlqen nga rrezet e diellit, fillon një shtresë e gjelbër mbi të cilën ngitet vargu i pafund i maleve të mbuluara me borë pas të cilave gjenden qytetet, siç janë Bern, Fribourg dhe Lausanne. Thepat e bardha të maleve e cenojnë sovranitetin e qiellit. Mbrëmja dhe mëngjesi e zbukurojnë edhe më shumë këtë pamje. Është sikur një pikturë e rrallë e punuar nga ndonjë mjeshtër i madh që ka për qëllim kënaqjen e syrit të çdo shikuesi. Në fundin e javës së dytë të shkurtit, moti në Neuchâtel i përngjan vjeshtës së vonë. Nuk është ftohtë dhe nuk ka as borë. Nga Neuchâtel, kur ngjiteni maleve të Juras, në drejtim të kufirit me Francën dhe në një lartësi 1,000 metra mbi det, gjendet qyteti La Chaux-de-Fonds që ka rreth 39,000 banorë. La Chaux-de-Fonds është botë tjetër, edhe pse nuk është më larg se 19 kilometra nga Neuchâtel. Këtu mbretëron dimër i vërtetë zviceran. Qytetin e ka mbuluar një trashësi e madhe e borës e cila vazhdon të ngritet. Në shkurt, trashësia e borës Në katin e parë të ndërtesës 14- katëshe të arkitekturës moderne që ka pamje cilindrike e që ngritet në anën e majtë të Avenue Léopold Robert, gjendet zyra e informatave turistike. Dy vajza të reja, të cilat qëndrojnë pas tavolinës së recepcionit, ngriten në këmbë. Pyetjes sime çka ka të vizitohet në këtë qytet?, i përgjigjet vajza me pamje aziatike dhe tejet tërheqëse e cila flet një anglishte të përsosur. Kam studjuar në Londër thotë ajo me mburrje. Rutina e propozuar që përfshin vizitën e pikave të rëndësishme të qytetit bëhet duke ecur këmbë. Vajzat më shikojnë me habi. Jashtë bie borë me fërfëllizë. Veshmbathja ime nuk është për kushtet klimatike alpine. Me siguri u përngjaj në një turist i cili gabimisht ka rënë aty me parashutë nga aeroplani. Ndoshta kjo është arsyeja që ato më shikojnë me habi. Sidoqoftë, vendet që meritojnë të vizitohen në La Chaux-de-Fonds janë të shumta. Nuk duhet shumë kohë për të vërejtur se qytetit i mungon shkëlqimi që e vëren në vendet tjera të Zvicrës. La Chaux-de-Fonds nuk i ka punët mirë sikur qytetet tjera në pjesët gjermane apo italiane. Papunësia në këtë qytet shënon shifrën 8.2 për qind që është nivel i lartë krahasuar me mesataren e Zvicrës që është 3.2 për qind. Si rrjedhojë, një pjesë e rinisë largohet për të jetuar gjetiu. La Chaux-de- Fonds është pjesa e fshehur e Zvicrës. Me fjalë tjera, është vend i prapambetur. Megjithatë, deri vonë, ky vend ka luajtur rol të madh jo vetëm në ekonominë dhe politikën e Zvicrës po edhe në atë botërore. Le Locle është një qytezë që gjendet vetëm tetë kilometra larg nga La Chaux-de-Fonds. Kjo hapësirë njihet për atë që njihet e tërë Zvicra: prodhimi i orëve. Ky është vendi që e ka vënë Zvicrën në hartë. Prandaj, vendi quhet edhe si Watch Valley (Lugina e Orëve). Këtu prodhohen shumica e orëve, si: Breitling, Ebel, TAG, Rolex, Omega, Parmigiani, Tissot, Zenit dhe shumë lloje tjera. Prodhimi i orëve ka filluar në shekullin XVIII, por është zgjeruar në fillim të shekullit XIX duke u shndërruar në industri të rëndësishme. Që nga kjo kohë, La Chaux-de-Fonds dhe Le Locle, kanë hyrë në historinë e Zvicrës dhe në atë të botës. Për shkak të këtyre dy qyteteve, Zvicra filloi të njihej për orët e dorës dhe sidomos për ato të murit që quhen kukuvajka. Prodhimi i orëve solli ndryshime të mëdha jo vetëm në ekonominë dhe në politikën e Zvicrës edhe në atë të botës. Kompanitë e prodhimeve të orëve, me kalimin e kohës, zgjeruan numrin e punëtorëve dhe si rrjedhojë edhe organizimin politik të punëtorëve në esnafe dhe sindikata. Nga Parisi, Revolucioni Francez i vitit 1848, krijoi efekte në La Chaux-de- Fonds. Vetëm disa ditë pas revolucionit, ithtarët e republikës, së bashku me zejtarët dhe punëtorët, u mblodhën në sheshin e La Chaux-de-Fonds dhe e shpallën vendin Republikë. E shkarkuan qeverinë lokale dhe e zgjodhën qeverinë e përkohshme të Republikës. Ky akt ishte tërësisht kundër aristokracisë feudale zvicerane dhe u cilësua si rrezik ndaj integritetit të atëhershëm të konfederatës së brishtë të Zvicrës por, në realitet, siç dëshmoi koha, ndikoi në forcimin e shtetit zviceran. Pasojat u hetuan edhe në politikën evropiane. Rusia hoqi dorë nga njohja e neutralitetit të Zvicrës dhe me këtë u dha shenja shteteve përreth se, nëse dëshironin, mund të okuponin pjesë të konfederatës. Por, gjërat rrodhën në dobi të zviceranëve dhe subjektiviteti ndërkombëtar i shtetit të tyre vetëm sa u forcua më shumë. Revolucioni që u zgjerua në tërë Evropën krijoi efekte edhe gjetiu në Zvicër. Zviceranët e mënjanuan sistemin feudal dhe i vunë themelet e sistemit të ri, atij kapitalist. Fal manifakturës së orëve, e cila u shndërrua në industri, La Chaux-de- Fonds ishte ndër qytetet e rralla që kishte klasë punëtore dhe borgjeze të organizuar në nivel të lartë. Organizimit i sistemit të punës ishte aq me ndikim sa që e impresionoi dhe e shtyri Karl Marxin ta studionte këtë fenomen dhe ta analizonte në veprën e tij Kapitali. Marxi e quajti La Chaux-de-Fonds si një Qytet-Fabrikë me ç rast e analizoi ndarjen e punës, fitimin apo profitin, në industrinë e orëve dhe pasojat në shoqëri dhe politikë. La Chaux-de-Fonds vazhdoi të luante rol të madh në organizmin e klasës punëtore dhe në ndikimin e ideologëve të parë komunist sa që kjo u vërejt dukshëm në Internacionalen e Parë ku Federata e Jurës përfaqësoi fraksionin bakunist të anarkistëve. Që nga atëherë e deri sot pushteti lokal në këtë anë të Zvicrës, në mënyrë dominuese, është qeverisur nga partitë e majta. La Chaux-de-Fonds nuk është i njohur vetëm për kukuvajka. Ky qytet ka luajtur rol të madh edhe në zhvillimin e kapitalizmit. Aty ka lindur Louis Chevrolet ( ) i cili migroi në SHBA për të themeluar Chevrolet Motor Car Company nga ku doli automobili Chevrolet i cili më vonë u bë ndër më të përhapurit apo më të shiturit në botë. Një nga personalitetet tjera të rëndësishme që ka dhënë ky qytet është edhe Charles-Édouard Jeanneret, i njohur më shumë me emrin Le Corbusier ( ). Le Corbusier ka qenë piktor, shkrimtar, dizajner, por më shumë i njohur si arkitekt i cili konsiderohet si ndër pionierët e parë të arkitekturës moderne. Veprat e tij sot qëndrojnë si objekte të çmueshme në tërë botën, përfshirë edhe qytetin e tij të lindjes. Sot, përkundër tërë këtyre kontributeve, La Chaux-de-Fonds është duke përjetuar momente të vështira. Vendit të kukuvajkave po i ndalet ora. Pasojat ndjehen në tërë Zvicrën. Zhvillimi i hovshëm i elektronikës e ka zhdukur nevojën për të mbajtur orë në xhep, dorë dhe shtëpi. Në vitin 2009 eksporti i orëve zvicerane ka rënë në 25 për qind më pak se viteve tjera. Kjo gjendje qe përmirësuar me tregun e Kinës por u keqësua sërish gjatë dy viteve të fundit. Gjatë vitit 2017 eksporti i orëve ka qenë dy miliardë franga zvicerane më pak se një vit më herët. Rënia e prodhimit të orëve, sipas të gjitha gjasave, do të vazhdojë. Por, është vështirë të besohet se kjo gjë do të sjell krizë serioze në Zvicër. Ka gjasa që digjitalizimi i elektronikës do të jetë i pamëshirshëm ndaj orës sikur ndaj fotografisë dhe profesionit të fotografit të cilat pothuaj se i ka zhdukur sikur edhe disa profesione tjera. Megjithatë, ora është diçka tjetër. Është prodhim i lidhur ngushtë me jetën, ekonominë, traditën dhe mburrjen e zviceranëve. Preciziteti, sidomos ai i kohës, është pothuajse prodhim zviceran dhe matet me orë. Ora, në shumë aspekte, është emblemë e Zvicrës. Si do t ia bëjnë zviceranët pa orë? Sidoqoftë, preciziteti zviceran nuk ka gjasa të pësojë ndonjë ndryshim serioz. Nga Neuchâtel deri në Dietikon tri herë e ndërrova trenin. Treni vinte e shkonte në kohën (minutat) siç figuronin në letrën (orarin) të cilën ma dhanë në informacion. Në destinacionin tim, treni u ndal dhe i hapi dyert siç parashihej dhe siç tregonte ora në platformë: 10:39.

11

12 oped faqe Marsi si festë dhe inkurajim MERITA ISUFI 8 Marsi është dita ndërkombëtare e gruas, që festohet për të kujtuar arritjet historike te grave në shtete. Kjo dite shërben jo vetëm për bashkëpunim të grave pa dallim feje, race, gjuhe, kulture dhe prejardhje, por edhe për te kujtuar përpjekjet për barazi, paqe dhe drejtësi prej më shume se nje shekull. Në 8 Mars te vitit 1910 në SHBA, Kanada e në vende të tjera të botes u bënë protesta të mëdha për të drejtat e gruas dhe pikërisht atë ditë te drejtat e gruas morën vëmendjen e duhur. Një vit më mbrapa ne konferencën e ditës internacionale të gruas, inspiruar nga protestuesit në New York, delegatet ranë në dakord që kjo ditë të formohet si pjesë e strategjisë të përkrahë të drejtat e barabarta të grave dhe të drejtën e votës. U festua për herë të parë në Austri, Danimarke, Gjermani dhe në Zvicër me 19 Mars Dy vite më vonë në vitin 1913, u propozua që dita të vendoset me 8 Mars dhe që atëherë festohet në këtë ditë. Kjo është një ditë globale që feston shoqërinë, ekonominë, kulturën dhe arritjet politike te grave. Qëllimi i ditës Internacionale te gruas ishte që gratë te kenë të drejta të barabarta me burrat, por akoma nuk është arritur. Duke filluar tek diferenca në pagesa këtu ne UK, një vend i civilizuar, ku gratë marrin 14% me pak sesa burrat dhe se është diskutuar dhe vazhdon te diskutohet shume. Sigurisht qe në shume vende te tjera te botes, shifrat janë marramendëse të mos barazisë në shumë drejtime. Megjithatë arritje që janë shënuar nëpër dekada, megjithë pozitat e larta politike që mbajnë gratë sot, diskriminimi i grave vazhdon në shumë fusha të jetës. Pavarësia ekonomike mbetet akoma si një nga çelësit kryesorë për realizimin e të drejtës së barabarte. Tani më shumë se gjithmonë është koha për të ndryshuar paradigmat, të shkojmë përpara dhe të përmirësojmë barazinë gjinore, për të pasur një shoqëri të drejtë dhe të sigurte. Gloria Steinem e njohur ne botë si Avokate dhe aktiviste e shquar e feminizmit thoshte "Historia e pengesave të grave për barazi i përket jo vetëm një femre ose një organizate të veçante, por përpjekjeve të përbashkëta kolektive të të gjithë atyre qe kujdesen për të drejtat e njeriut." Pra ndërgjegjësimi i përgjithshëm, ngritja e zërit të përbashkët për barazi dhe dinjitet, është ajo që bën të suksesshme diten ndërkombëtare të gruas. Të drejtat e njeriut respektohen kur gratë vihen në drejtim të shtetit krahas me burrat, po ashtu ne drejtim te ekonomisë, sigurisë, arsimit dhe shkencës. Prandaj ne duhet te përkushtohemi me butësinë, këmbënguljen dhe sinqeritetin tonë, që e ardhmja e vajzave tona të jetë më e mirë se e jona. Femrat shqiptare kane qene kurdoherë aktive në jetën e popullit tonë për liri, arsim, dije dhe kulture. Ato meritojnë mbështetje dhe respekt për vlerën intelektuale, njerëzore dhe kombëtare, prandaj vëllezër dhe motra mos e kurseni respektin. Është kënaqësi kur bija, motra, shoqja, nëna shqiptare janë zëri ynë në institucionet e shtetit tonë dhe në shtetet e tjera të botes dhe janë ROLE MODEL për të gjithë. Qëndresa the sakrifica e gruas shqiptare, si formë e rezistencës së sajë, dëshmohet si vazhdimësi. Duam që femra shqiptare të triumfojë dhe të arrijë suksese në çdo fushë të jetës ashtu siç arriti gjate historisë Mbretereshë Teuta. Kurrsesi nuk mund të lëmë pa përmendur të madhen NËNË TEREZA (26 Gusht Shtator 1997). Si gjate jetës dhe pas vdekjes ajo u admirua gjerësisht nga shumë njerëz për veprat e sajë bamirëse. Ajo mori shumë çmime gjatë jetës së sajë. Në çastin e marrjes së Çmimit Nobel, Nënë Terezën e pyeten se nga ishte, ajo deklaroi "Kam lindur në Shkup, jam shkolluar në Londer, jetoj në Kalkurë, dhe punoj për të gjithë njerëzit e varfër në botë. Atdheu im është një vend i vogël me emrin Shqipëri". Ajo haste vështirësi për të folur shqip pasi ishte larguar prej 70- viteve, por kurrë nuk e harroj origjinën e sajë shqiptare. Disa nga titujt e çmimeve që ka marrë janë: "Çmimi Nobel për paqen", ''Nëna e të gjitha nënave", "Medalja e lirisë" shpërblim i larte Amerikan e shumë e shumë te tjera. Me 29 Tetor 2003, ajo u quajt "Tereza e bekuar e Kalkutes". Mrekullia e dyte i është njohur nga Papa Françesku ne Dhjetor te vitit 2015 dhe një ditë para 19-vjetorit te vdekjes së sajë me 4 Shtator 2016 u shpall Shenjt nga kisha katolike e Romes. Shtëpinë e Nënë Terezës në qendër të Kalkutës e kanë vizituar personalitete si Mbretëresha e Britanisë, ish - Presidenti i Shteteve te Bashkuara Xhorxh Bush e Xhimi Karter, Princeshë Diane shumë e shumë të tjerë. Nënë Tereza ishte nënë kujdestare e fëmijëve në 60 shkolla. Ajo mjekonte mijëra të sëmurë, kujdesej për pleq të braktisur e të lënë rrugëve. Ishte shumë e thjeshtë, me të fliste çdo njeri, bujare, humane e zemërgjerë. Këto karakteristika e mbajnë përgjithmonë në zemrat e të gjithë njerëzve sidomos në zemrat e shqiptarëve. Vendi jonë është shumë i prekur nga plagët e emigrimit, që nga krijimi i shtetit shqiptar deri sot. Gruaja shqiptare e ushqyer me kulturën dhe edukatën që familja është e shtrenjtë, ka treguar përkushtim në mbarëvajtjen e familjes, duke pasur brenda vetes modelin e gruas tradicionale. Gjithashtu ka integruar me modesti ne shtetin e huaj duke qenë një nënë e realizuar me punen e sajë të kënaqëshme dhe duke transmetuar një imazh pozitiv tek fëmijët. Në Angli dita e gruas është bërë një traditë që po bashkon gratë shqiptare të qyteteve të ndryshme për të ndarë me njëra tjetrën momente gëzimi shoqëror dhe lumturi familjare nën tingujt e muzikës tonë të bukur dhe zërave të zgjedhur të viseve shqiptare. Për ato gjithmonë përgjegjësi është te kujdesen për çdo njeri tjetër në familje, duke mbajtur nje peshe të madhe në jeten tonë dhe në mbare shoqërinë, por gjetja e kohës se lirë për veten është shumë me rëndësi. Kur festojmë vlerat tona, sakrificat dhe përpjekjet për arritje dhe tregojmë përkushtim e dashuri ndaj vetes, krijojmë hapësire për tu vlerësuar edhe nga të tjerët. Dita e nënës është dita që mbart respekt, dashuri te pafund për ato që na dhanë jetë nga jeta e tyre. Kjo dite na rifreskon vlerësimin ndaj nënave tona. Për shumë nga ne mund të jetë vetëm vizitë në Albumin Familjar të Fotografive sepse i kemi lënë kur emigruam dhe nuk i kemi parë më, por me mall i mbajmë në zemrat tona bashkë me Imazhin dhe kujtimet e bukura. Kurse shumë të tjera rrinë në lidhje me forma te ndryshme komunikimi me nenat e tyre edhe pse larg, duke ju uruar me krenari dhe dashuri atyre këtë dite. Ndërsa këtu brezi i ri janë më me fat, sepse shumica e tyre janë me nënat, festojnë së bashku duke mos munguar lulet dhe dhuratat. Ky brez duhet të vazhdoje përpjekjet për barazinë reale midis burrit dhe gruas, nënës dhe babait, motrës dhe vëllait për emancipimin e familjes dhe shoqërisë ne mbarë globin. Ne shqiptarët me 7 Mars kemi edhe festen e mësuesit që meritojnë përgëzim të veçante për punën e tyre fisnike. Çdo njëri nga ne ka në zemër mësuesin e tij te preferuar, te cilit i falet me mirënjohje per njohuritë dhe motivimin qe na dhanë brez pas brezi. Ata i qëndruan besnik misionit të tyre për brumosjen e fëmijëve me dije, me kulturë dhe edukate. Festa e mësuesit është një ngjarje me rëndesi kulturore dhe historike për vendin tonë. Është 7 Mars 1887 që na vjen në mendje gjithnjë në ditën e Mësuesit, ku në Korçë u hap Mësonjëtorja e pare e shkollës shqipe. Sot mësimi në gjuhen shqipe zhvillohet pothuajse në të gjithë shtetet ku ka shqiptare dhe flitet shqip. Flitet e shkruhet bukur fale mësuesve shqiptare jo vetëm profesionale të vyeshëm të arsimit, por në radhë të parë njerëz të emancipuar, patriote që trashëgojnë dhe ngrenë lart traditat e shkollës kombëtare dhe me pasion i përcjellin tek pasardhësit. Festat e nënës dhe e mësuesit janë të lidhura shume ngushte me njëra tjetrën pasi nëna është mësuesja e parë e fëmijës, te cilin që në moshë të vogël e beson tek mësuesi, për të zgjeruar njohuritë në horizontin e pa limit të dijes. Gëzuar festen mësues te nderuar dhe respektuar! Gëzuar Festen nëna të dashura! Gjithmonë ju kemi si një model nga i cili mësojmë çdo ditë. Ju falënderojmë për sakrificat dhe përkushtimin e treguar duke mbajtur një peshë të rëndësishme në jetën tonë dhe në mbarë shoqërinë.

13 Kane filluar pergatitjet per edicionin e trete Ju lutem na sygjeroni per shqiptaret e suksesshem ne Mbreterine e Bashkuar info@thealbanian.co.uk Tel:

14 op/ed faqe 14 PSE PRISHTINA NUK FLET PËR NJOHJEN E KOSOVËS NGA SERBIA? Shaban Murati Kosova dhe Serbia po ecin drejt një pike, ku duhet të nënshkruajnë kthesën e madhe në marrëdhëniet e tyre dypalëshe. Strategjia e Komisionit Europian për Ballkanin Perëndimor, e publikuar në datën 6 shkurt 2018, e përkufizon qartë këtë detyrë: Një marrëveshje e plotë, legalisht detyruese e normalizimit të marrëdhënieve është urgjente dhe vendimtare, që Serbia dhe Kosova të përparojnë në rrugët e tyre respektive europiane. Për arsye të njohura, që diktohen nga situata e brendshme në BE, ku akoma pesë shtete filoserbe nuk e njohin Kosovën, Brukseli është detyruar të përdorë eufemizmin marrëveshje detyruese e normalizimit të marrëdhënieve. Por ky përkufizim eufemistik, në vend që të nxisë palët drejt një përpjekje reale për afrim, duket sikur po i largon edhe me tepër nga bashkimi drejt kësaj pike. Duhet thënë që në fillim se përkufizimi marrëveshje detyruese e normalizimit të marrëdhënieve është thjesht ribotim i titullit të marrëveshjes për normalizimin e marrëdhënieve midis Serbisë dhe Kosovës, e nënshkruar në Bruksel në 19 prill 2013, me ndërmjetësimin dhe garantimin e BE. Çfarë normalizimi solli marrëveshja e pesë viteve më parë dhe nëse i normalizoi ajo marrëdhëniet dypalëshe, është e lehtë të jepet përgjigje. Ndonëse ishte marrëveshje ndërkombëtare dhe e garantuar nga BE, që do të thotë se ishte e detyrueshme për të dy palët, nuk u zbatua nga Serbia dhe i la marrëdhëniet në pikën e nisjes në aspektin politik dhe diplomatik. Marrëveshja e normalizimit të mar rëdhënieve, kishte në nenet e saj angazhimin dhe detyrimin e Serbisë për të mos penguar Kosovën në rrugën e saj drejt integrimit europian dhe madje edhe detyrimin mos ta pengonte as pranë palëve të treta integrimin europian të Kosovës. Ishte një detyrim i pranimit të njohjes së tërthortë të Kosovës nga Serbia, sepse dihet që në BE pranohen shtete dhe jo krahina apo provinca. Mirëpo Serbia e shkeli në mënyrë të përditshme këtë angazhim ndërkombëtar dhe gjatë pesë viteve e ka penguar me çdo mjet procesin e njohjeve ndërkombëtare të Kosovës, siç ka penguar edhe pranimin e saj në organizatat ndërkombëtare që nga UNESCO e deri tek Interpoli. Është vërtet për t u habitur që Brukseli, si ndërmjetës dhe garant, nuk e kritikoi asnjëherë Serbinë për këtë shkelje të detyrimeve të marrëveshjeve të nënshkruara me Kosovën. Dhe është vërtetë e paqartë se si do ta detyrojë tani, që po kërkon një marrëveshje të re të normalizimit të marrëdhënieve. Gjatë pesë viteve, në planin politik dhe diplomatik, marrëdhëniet midis Kosovës dhe Serbisë kanë ngecur në vend për faj të Serbisë. Atëherë, përse duhet quajtur përsëri marrëveshje e normalizimit të marrëdhënieve dhe vetëm i shtohet cilësori detyruese. A do të thotë kjo se marrëveshja e parë e normalizimit të marrëdhënieve midis Serbisë dhe Kosovës nuk ka qenë detyruese dhe ka qenë fakultative? Cili është ndryshimi midis marrëveshjes së vitit 2013 dhe kësaj që pritet tani nga BE? Vendosja e emrave evazive të normalizimit të marrëdhënieve ka bërë që Serbia të ndjehet e lirë ta shtojë agresivitetin dhe intransigjencën e saj nacionaliste kundër pavarësisë së Kosovës. Dhjetë vjet pas pavarësisë së Kosovës dhe tetë vjet pas vendimit historik të Gjykatës Ndërkombëtare të Drejtësisë për ligjshmërinë e shpalljes së pavarësisë së Kosovës, Serbia po kërkon të kthejë mbrapa historinë dhe të ringjallë një të ashtuquajtur çështje të Kosovës dhe një ridiskutim të statusit të saj. Madje për ta bërë të pranueshëm absurditetin e të ashtuquajturës çështje të Kosovës, presidenti i Serbisë po bën shumë zhurmë për një dialog të brendshëm me popullin serb se si do ta zgjidhin çështjen e Kosovës. Udhëheqja aktuale serbe bën sikur harron se çështja e Kosovës është zgjidhur me pavarësinë e saj, por tani është çështja e njohjes reciproke të të dy shteteve fqinjë. Duhet që Brukseli t ia bëjë të qartë Serbisë dhe Rusisë, se normalizim do të thotë njohje reciproke midis dy shteteve. Serbia bëri katër vjet luftë me Slloveninë, Kroacinë dhe Bosnjë- Hercegovinën, deri sa u detyrua t i njihte në vitin Ajo bëri luftën dhe gjenocidin kundër Kosovës në vitet dhe do të duhet të vijë tek njohja e Kosovës, nëse do të anëtarësohet në BE, siç ua tha në tavolinë ministri i Jashtëm gjerman në Beograd në 14 shkurt. Në situatën aktuale diplomatike të komplikuar del në plan të parë një problem i madh, që lidhet me qëndrimin, që po mban dhe duhet të mbajë Prishtina zyrtare rreth kërkesës së Komisionit Europian për një marrëveshje detyruese normalizimi. Është vërtet e habitshme se si Prishtina po hesht rreth kërkesës themelore politike, diplomatike dhe strategjike, që ajo duhet të shtrojë si produkt të dialogut zyrtar me Serbinë dhe që është njohja e Kosovës nga Serbia. Konstatohet një memecllëk i pashpjegueshëm i udhëheqësve të Kosovës për kërkesën bazë të njohjes së Kosovës nga Serbia. Nuk kuptohet pse udhëheqësit e Kosovës po flasin me terma panegjirikë për marrëveshje historike me Serbinë për pranim në OKB dhe nuk flasin për objektivin dhe përmbajtjen kryesore të dialogut, që është njohja e Kosovës nga Serbia. Unë e kam theksuar disa herë në analizat e mia që Kosova i ka bërë një favor shumë të madh Serbisë, sepse nëpërmjet hapjes së dialogut me të në Bruksel me axhendën e ngushtuar në tematikën teknike, ajo i dha Serbisë alibinë e avancimit në BE për bisedimet e pranimit. Heshtja dhe harresa e Prishtinës zyrtare lidhur me kërkesën themelore të njohjes nga Serbia ka nxitur një histeri të vërtetë të diplomacisë serbe dhe ruse kundër shtetësisë së Kosovës. Dikush e klasifikonte si idiotësi diplomatike thirrjen, që ministri i jashtëm serb, Ivica Daçiç, në 22 shkurt në prani të ministrit të jashtëm rus në Beograd, i drejtoi SHBA dhe Britanisë së Madhe që të tërheqin njohjen e Kosovës. Kjo idiotësi diplomatike nuk është e rastit, por shpreh inkurajimin e Beogradit nga heshtja, po ashtu idiote, e Prishtinës për njohjen e detyrueshme nga Serbia. Përpara kësaj njohje të detyrueshme nuk ka vlerë as dialogu dhe as OKB-ja. Unë nuk kam informacion se cili nga këshilltarët jugosllavë i ka këshilluar Prishtinës këtë qëndrim, i cili po kulmon me tezën e re proserbe në qarqet zyrtare të Prishtinës se Nuk ka nevojë që Serbia ta njohë Kosovën. Në datën 15 shkurt ish-kryeministri i Suedisë, Karl Bildt, një nga diplomatët më të shquar europianë dhe një nga ekspertët më të mirë ndërkombëtarë të Ballkanit, në një analizë të tij për strategjinë e re të BE për Ballkanin Perëndimor, botuar në ecfr.eu, hedh tezën se është krijuar një e drejtë veto e Kroacisë dhe e Kosovës për hyrjen e Serbisë në BE. Veto e Kroacisë lidhet me zgjidhjen e grindjes kufitare me Serbinë për 135 kilometra përgjatë lumit Danub, ku Kroacia kërkon që për kufirin të respektohet shtrati i vjetër i lumit dhe jo ai i ndryshuar nga ndërhyrjet inxhinierike. Sipas Bildtit, veto e Kosovës lidhet me procesin e dialogut dhe të marrëveshjes detyruese të normalizimit, që kërkon Brukseli, para pranimit të Serbisë. E shprehur më thjesht, kjo do të thotë që Kosova mund ta ndalojë Serbinë për në BE, nëse Serbia nuk e njeh Kosovën. Kërkesa e parë dhe e fundit në një marrëveshje të re detyruese duhet të jetë njohja e Kosovës nga Serbia. Nëse Prishtina do të devijojë nga ky objektiv strategjik imediat dhe do të verë firmën në ndonjë marrëveshje, ku shpërblimi do të jetë një anëtarësim në OKB pa njohjen si shtet, kjo do të quhet një autogol i madh i udhëheqjes së Kosovës, (për të mos përdorur një term akoma më të rëndë, që e preferon populli). Prishtina, siç e ndriçoi me largpamësi diplomati i madh suedez, ka tani në dorë veton e saj për anëtarësimin e Serbisë në BE. Është një rast i artë diplomatik, që nuk duhet ta djegë për flamurin në OKB. Është një kartë e artë diplomatike, që duhet t i shërbejë interesit shtetëror dhe kombëtar të Kosovës për kushtin e parë dhe të fundit: njohja e Kosovës si shtet nga Serbia. Asnjë kompensim tjetër nuk mund të vihet në plan të parë, as UN- ESCO e as OKB. Ndaj thirrja ime drejtuar presidencës, qeverisë dhe diplomacisë së Kosovës është që në mënyrë kategorike produkti i një marrëveshje përfundimtare midis Kosovës dhe Serbisë duhet të jetë njohja reciproke midis dy shteteve fqinje.

15 histori faqe 15 Roland Qafoku Nëse Ismail Qemali ishte truri i pavarësisë së Shqipërisë, Isa Boletini ishte krahu i armatosur i saj. Por, vetëm tre vjet e dy muaj nga dita më e madhe e kombit shqiptar, njeriu që luftoi aq shumë për këtë pavarësi u vra në një pusi nga 80 xhandarë malazezë dhe serbë. Akrepat e orës shënonin 21:13 atë të diel të 23 janarit 1916 kur plumbat që vërshëllenin rreth e rrotull si grerëza të tërbuara, e lanë të vdekur Isa Boletinin në kalldrëmin e urës Ribnica në Podgoricë të Malit të Zi. Një bir i kohës së tij dhe që bashkë me vrasjen e tij, në fakt u vra edhe Kosova, duke ia shkëputur trupit të Shqipërisë. Ç mund të bënte Isa Boletini vetë i nënti kur në të dy anët e urës Ribnica ishin 80 ushtarë që e kishin marrë në shenjë? Ose të dorëzohej, ose të vritej duke luftuar bashkë më të gjithë. Të ndodhur si peshqit në rrjetë, shqiptari i madh bëri atë që vërtetë do ta çonte drejt vdekjes së sigurt, por si hero: të shtënave iu kundërpërgjigj me të shtëna. Batareja e pushkëve solli bilancin tragjik: vrasjen e Isa Boletinit vetë i nënti, por edhe vrasjen e 12 xhandarëve malazezë. VRASJA NË PUSI E ISA BOLETINIT, NGA 80 XHANDARË SERBË E MALAZEZË SI U ORGANIZUA VRASJA Me etjen për hakmarrje, serbët dhe malazezët u bënë bashkë me rusët dhe francezët për ta eliminuar Isa Boletinin. Atë që nuk e kishin arritur ta bënin në luftë ballore në fushëbeteja, ata e bënë në urën e shtetit fqinj, Malin e Zi. Konsulli francez në Podgoricë, Bichoc, është njeriu që nisi aplikimin e kurthit duke e ftuar Isa Boletinin të shkojë në Cetinjë, në mënyrë që prej andej ta dërgonte jashtë Malit të Zi. Boletini i besoi kësaj ndihme pa e menduar se në fakt po shkonte drejt ekzekutimit. Teksa ndodhej në Podgoricë ai u gjend në një kurth që i solli vdekjen. Në fakt, ajo nuk ishte thjesht një vrasje, por një kasaphanë. Dëshmitë e një masakre të organizuar vijnë nga të dy palët: viktimat dhe vrasësit. I pari është Tafil Boletini, nipi i Isa Boletinit, në një rrëfim unikal të botuar në studimin e Skënder Luarasit. Nja 80 xhandarë kishin zënë pritë në të dyja anët e urës së Ribnicës, karshi prefekturës, afër kishës katolike. Unë me dy vëllezërit, sipas lajmërimit të kasnecit, po ktheheshim për në shtëpi, te axha (Isa), patrulla në krye të urës, që po priste ardhjen e axhës, na ndali. Kur oficeri urdhëron ndalimin, xhandarët me pushkët gati të qëllojnë pyesin: Kush asht Isa Boletini?! Por, oficeri ndërhyn duke u thënë: Mos shtini, nuk është asnjë nga këta!. Por që tre vëllezërit nuk kanë mundësi të lajmërojnë Boletinin për vendimin e malazezëve, pasi me përdhunë, nën kërcënimin e armëve mbyllen në një shtëpi dhe mbahen të bllokuar. Në këtë kohë Isa Boletini, vet i teti, kishte hedhur hapat e parë në dërrasat e urës së Ribnicës pa e dalluar se edhe nga pas krahëve xhandarët e mbyllën udhën që të mos kishte asnjë mundësi daljeje. Një oficer komandues u kërkon shqiptarëve të dorëzojnë armët, por Isa Boletini kundërshton: Jo besa! S ja kam dorëzue, as krajlit, as mbretit. Dhe nxjerr armën. I pari që shtie ishte njëfarë Pero Buriqi nga Vasoviçi. Menjëherë flakë për flakë përgjigjet edhe Isa Boletini dhe të tijtë me nga dy revolver në duar. Brenda disa minutave, të rrethuar nga të gjitha anët nga dhjetëra xhandarë, vriten të gjithë, Isa Boletini dhe dy të bijtë, Halili dhe Zahidi, që ishte student në Vjenë, dy nipërit, Jonuzi dhe Halili, Hajdar Selim Radisheva, kunati i Isait, djali i vëllait të Hajdarit, Idriz Bilimi dhe Misin Bala nga Isniqi. Nga ana tjetër mbetën të vrarë tetë xhandarë dhe plagosen dyfishi. Shfaqja u sodit nga disa ministra malazezë të strehuar në prefekturën e qytetit. Rrallë ndodh që të rrëfejë autori i një vrasjeje masakre, për më tepër kur kjo ka ndodhur 100 vjet më parë. Në rastin e Isa Boletinit nuk kemi një, por dy rrëfime. I pari është I P.M. Vojvodiqit, oficer rezervë, bashkautor në këtë vrasje masive. Edhe dëshmia e tij është unikale dhe, për fat të mirë, u bë pjesë e një botimi të veçantë në vitin Isa Boletini ishte në katin përdhes të shtabit të ushtrisë malazeze. Unë si roje kam patur urdhër që ai të mos dalë nga dera. Në një rrethanë të papritur kanë shkrep armët te ura dhe Isa Boletini ka provuar të dalë në ndihmë të kreshnikëve të tij, por unë e kam plagosë duke e goditur në duar. Pas nja 10 minutave ka ardhur Nikolla Gjilas, babai i Millovan Gjilas dhe ka shtirë pesë herë në të. Ai i ka grabit Isës pushkën dhe revolet që i mbetën afër duarve.. Edhe pse u realizua një vrasje masive dhe pak ka kuptuar në atë kohë se çfarë ka bërë, nuk ka vlerë të vogël fakti që vetë Vojvodiq shpreh pendesë: Unë shumë vonë e kam mësuar se kë kam plagosur. Sot pendohem shumë se çfarë mëkati kam bërë. Po u rrëfeva se nuk jam fajtor. Unë kam qenë vetëm një oficer që zbaton urdhra. Urdhri ka ardhur nga lart. Këtë krim e kuptuam shumë vonë. Fajtor është përfaqësia franceze, qeveria dhe mbreti i Malit të Zi! DËSHMITË TJERA Vojvodiq ishte dhe mbetet një profil i ulët zyrtar dhe publik, por dëshmia e dytë është shumë më e rëndësishme se kjo. Malazezi Milovan Gjilas, një shkrimtar dhe politikan me peshë gjatë regjimit komunist në Jugosllavi, sjell një dëshmi akoma më unikale të të atit, Nikolla Gjilas, njeriu që kishte vrarë me dorën e vet Isa Boletinin. Falë talentit si shkrimtar atij i ka rënë rasti ta vizatojë armikun duke e përshkruar me nota admirimi. Beteja e Isës me ushtarët e tij vullnetarë nuk kishte vazhduar shumë, pavarësisht heroizmit të rreptë të shqiptarëve. Nga kjo goditje kishte rënë udhëheqësi i tyre dhe besnikët e tij të devotshëm. Njerëzit më të afërt të Isës ishin likuiduar dhe të tjerët ishin shpërndarë në katër anë. Isa Boletini ishte vrarë, por kishte luftuar trimërisht, madje për një kohë të gjatë, pavarësisht se kishte mbetur i vetëm në rrugë të madhe. Ashtu, i plagosur, ishte ngritur në gjunjë dhe sado që nuk kishte fuqi për të mbajtur pushkën, qëllonte me revole që të paktën të vriste ndonjë prej armiqve para se të jepte shpirt. Babai im ishte turrur me vrap drejt tij dhe shqiptari i pamposhtur e kishte kaluar revolen në dorën e majtë, por nuk kishte pasur kohë të hapte zjarr. Një ushtar e kishte vënë në shenjë dhe Isa kishte rënë përdhe. Babai ishte afruar me vrap dhe Isa e kishte vështruar me sytë e mëdhenj dhe të përgjakur, kishte thënë çka në gjuhën e tij amtare dhe në atë çast kishte dhënë shpirt! Çudia vjen nga historiani anglez Joseph Sëire që për ngjarjen në fjalë është furnizuar nga një letër që Edith Durham ia ka dërguar më 10 korrik 1928 të zbuluar në arkivin britanik nga studiuesi Bejdullah Destani, në të cilën ajo tregon për dëshminë që i kishte dhënë Qazim Kastrati për vrasjen e Isa Boletinit. Kastrati në atë kohë ishte fëmijë, por kishte qenë dëshmitar okular i masakrës. Edhe pse Kastrati e ka rrëfyer me sinqeritetin e një fëmije, ngjarja vjen me shtrembërime nga Sëire. Në librin e tij kjo histori kalon me tre rreshta në të cilën anglezi më shumë i ngatërron detajet se sa i sqaron. Ai shkruan se malazezët provokuan një grindje dhe më shumë hedh dyshime për prezencën e Boletinit në Podgoricë, se jep detaje për një masakër për të cilën Qazim Kastrati i dhanë detaje mëse të vlefshme. Ja pjesa e letrës së Kastratit që Joseph Sëire nuk e ka parë të arsyeshme ta vendosë në libër: Një grup malazezësh hasi në dy prej djemve të Isa Boletinit pranë urës, i ndaloi dhe u kërkoi të dorëzonin armët. Ashtu si gjithë të tjerët në Mal të Zi, edhe ata mbanin lirisht armë. T i kërkoje dikujt të dorëzonte armën ishte fyerje e madhe, prandaj dy djemtë refuzuan. Malazezët u përpoqën të flasin me ta dhe pas kësaj krisi pushka. Njerëzit e tjerë të Boletinëve bashkë me Isën erdhën për t i shpëtuar. Filloi një betejë e madhe. Boletinët mundën të grupohen në një vend prej ku mund të mbroheshin, por mbetën të rrethuar nga malazezët që ishin më të shumtë në numër. Lufta zgjati rreth tre orë. Më në fund, malazezët përdorën një mitraloz dhe i kositën të gjithë, nëntë vetë gjithsej. ARMA QË VRAU BOLETININ, NJË TROFE I RRALLË Se sa rëndësi ka patur për serbët dhe malazezët vrasja e Isa Boletinit e tregon një trofe që ndodhet ende në shtëpinë e familjes Gjilas në Beograd. Nikolla Gjilas, babai i Milovan Gjilas, ishte një nga autorët që qëlloi me pistoletë në trupin e Isa Boletinit. (vijon ne faqe 16)

16 op/ed faqe 22 histori faqe 16 (vijon nga faqe 16) Këtë armë nuk e përdori më, por e ruajti në shtëpi si një trofe pa e ditur që i biri Milovan Gjilas do të bënte një karrierë si sekretar i Byrosë Politike dhe zëvendëskryeministër i Jugosllavisë dhe një nga bashkëpunëtorët më të afërt të Josif Broz Titos. Në këtë mënyrë, arma që vrau një shqiptar safi dhe simbol të rezistencës ndaj tyre, do të ishte më shumë sesa simbolike: ishte një mburrje për këtë familje. Gjilasi i ri ka derdhur me fjalë të zgjedhura përshkrimin për heroin shqiptar. Babai e kishte marrë mauzerin e tij të gjatë me dorezë të stolisur argjendi dhe e kishte ruajtur si kujtimin më të shtrenjtë. Për çudi edhe ne fëmijëve na vinte keq dhe ndienim hidhërim dhe kishim mbajtur zi për Isa Boletinin. Edhe babait i vinte keq, megjithëse ai ishte krenar që ishte vrarë prej grupit të tij. Ky ishte një pikëllim i veçantë, ishte më tepër një admirim për një hero sypatrembur të Shqipërisë, që kishte luftuar deri në fund në një fushë të zhveshur, në mes të rrugës së madhe, pa iu lutur kërkujt dhe pa falur askënd, ashtu drejt në këmbë, i pambrojtur. Admirimi për të bënte pjesë gjithashtu në pikëllimin tonë. Në qoftë se një njeri duhet të vdesë, do të ishte mirë të binte ashtu siç kishte rënë Isa Boletini. U kujtoftë për jetë nga ata që e panë dhe nga ata që kanë dëgjuar për të! Shumë më vonë ne i patëm treguar babait dhe e ngacmonim për këtë, se kishim lexuar që Isa Boletini kishte vdekur në Shkodër. Babai nuk e pranonte një gjë të tillë. Por për të nuk kishte aq rëndësi nëse ky kishte qenë Isa Boletini vetë, apo ndonjë nga oficerët e tij, kryesorja ishte se shqiptarët që kishin luftuar në atë betejë dhe, sidomos prijësi i tyre, që nuk mund të ishte njeri tjetër veç Isa Boletini, ishte vrarë. Babait i kishin thënë se ky ishte Isa. Dhe kjo mjaftonte për të, fakti i rënies së tij ishte provuar për jetë të jetëve me zjarrin e pushkëve. VARRIMI Në janar të vitit 2014 të gjitha agjencitë e lajmeve, gazetat dhe televizionet publikuan një lajm që kishte lidhje me vrasjen e Isa Boletinit 98 vjet më parë. Instituti i Mjekësisë Ligjore në Universitetin e Strasburgut konfimoi se eshtrat e dërguar atje për ekzaminim ishin të Isa Boletinit. Isa Boletini u varros dy dytë pas vrasjes në Podgoricë, çuditërisht në një ceremoni me pjesëmarrje masive, ndërkohë që Nasuf Dizdari nga Shkodra mbajti edhe një fjalim gjatë procesionit. Që nga ajo kohë rodhën shumë ngjarje dhe jo vetëm nderimi, por edhe përmendja e emrit të Isa Boletinit cilësohej një krim. Për vite e dekada varri ishte i braktisur, askush nuk shkonte atje, madje ai quhej një varr i humbur. Por në vitin 1973, gjatë asaj kohe që quhet liberalizimi i regjimit të Titos ndaj Kosovës, u bë kërkesa e parë për kthimin e eshtrave në vendlindje. Falë Ashtu, i plagosur, ishte ngritur në gjunjë dhe sado që nuk kishte fuqi për të mbajtur pushkën, qëllonte me revole që të paktën të vriste ndonjë prej armiqve para se të jepte shpirt. Babai im ishte turrur me vrap drejt tij dhe shqiptari i pamposhtur e kishte kaluar revolen në dorën e majtë, por nuk kishte pasur kohë të hapte zjarr. Një ushtar e kishte vënë në shenjë dhe Isa kishte rënë përdhe. Babai ishte afruar me vrap dhe Isa e kishte vështruar me sytë e mëdhenj dhe të përgjakur, kishte thënë çka në gjuhën e tij amtare dhe në atë çast kishte dhënë shpirt! përpjekjeve të familjarëve dhe studiuesëve varri u zbulua dhe më 15 nëntor të vitit 1979 u krye zhvarrimi i kërkuar. Në fakt këtë proces e shpejtoi dhe një projekti bashkisë së Podgoricës që në tokën ku preheshin eshtrat do të ndërtohej një park. Bashkë me eshtrat e Isa Boletinit u nxorën edhe eshtrat e të shtatë të vrarëve të tjerë të masakrës së 23 janarit Ishin dy fakte që vërtetonin se ato eshtra i përkisnin Isa Boletinit: Epitafi mbi gurin e varrit, por edhe mungesa te eshtrat e gishtit të mesit në dorën e majtë. Sipas familjes Boletini, Isa e kishte prerë këtë gisht në moshën 3- vjeçare me sopatë. Eshtrat u vendosën me kujdes në një arkë dhe u varrosën në një kënd të oborrit në xhaminë e Mitrovicës në fshehtësi të plotë. Muhamet Shukriu, Latif Berisha, Asllan Murati ishin tre personat që u betuan me njëri-tjetrin që nuk do t ia tregonin askujt këtë sekret. Një sekret që u mbajt deri në lirinë e Kosovës e më pas për të ndërtuar një memorial të veçantë. Ndërkohë, pas 100-vjetorit të pavarësisë, nisi procesi i verifikimit të eshtrave për të kryer një ceremoni zyrtare varrimi. Pas verifikimit, i pari ishte kryeministri i Shqipërisë Edi Rama, i cili deklaroi se eshtrat e Isa Boletinit do të varroseshin në Vlorë pranë varrit të Ismail Qemalit. Rama caktoi edhe 10 qershorin e vitit 2015 si datën e kësaj ceremonie. Por, si në të gjallë dhe si në të vdekur rruga e Isa Boletinit drejt Vlorës, qytetit ku u ngjiz shteti shqiptar, kishte të njëjtin fat. Shqipëria e shpalli pavarësinë më 29 Nëntor 1912, por Isa Boletini nuk arriti në kohë të ishte pjesmarrës. Pas 103 vjetësh edhe eshtrat e tij nuk mundën të arrinin atje. Më 10 qershor 2015, Isa Boletini u varros për herë të tretë, por jo në Vlorë siç deklaroi kryeministri Rama, por në oborrin e kullës së tij në Boletin të Mitrovicës. Ishte këmbëngulja e familjarëve që të bëhej kështu. Vërtet Vlora ishte pika e dobët e Isa Boletinit, por Mitrovica ishte dhe do të jetë në përjetësi dashuria më e madhe e heroit, për të cilën ai shkriu jetën. /Tema/ (Marrë nga libri 100 vrasjet më të bujshme në historinë e shtetit shqiptar )

17 PROJEKTE NGA SHPRESA PROGRAMME

18 aktualitet opinion histori analiza op-ed plus faqe "THE GUARDIAN": TIRANA NJË NGA QYTETET MË MIQËSORE PËR FËMIJËT NË BOTË (vijon ne faqe 18) (vijon nga faqe 2) Realiteti i sotëm për fëmijët që jetojnë në zonat urbane është se kalojnë shumë kohë brenda katër mureve të shtëpisë, duke luajtur me smartfonë. Por, disa qytete po e luftojnë këtë trend negativ me mënyra inovative, që i mbajnë fëmijët të shëndetshëm, socialë dhe jashtë dyerve të shtëpisë Imagjinoni sikur jeni një fëmijë 10 vjeçar, jetoni në një qytet mesatar dhe duhet të shkoni të takoni shokun tuaj të ngushtë, 5 minuta larg, për të luajtur në një park vetëm 10 minuta që aty. Por, ka një problem: juve dhe shokut tuaj iu ndan një rrugë e rrezikshme, dhe një tjetër po aq e rrezikshme ndodhet mes jush dhe parkut. I kërkoni prindërve t ju shoqërojnë, por ata thonë jo, sepse janë shumë të zënë. Si këmbim, ti bisedon me shokun tënd në Snapchat apo luan me lojëra elektronike në divanin tënd. Ky është realiteti i sotëm i fëmijëve, por nuk duhet domosdoshmërisht të jetë kështu. Në sheshin Skënderbej u ndalua jo pak herë qarkullimi i makinave dhe duket se kjo i bindi banorët e Tiranës që ta pranojnë këtë hapësirë, si një zonë krejtësisht pedonale. Çdo 3 muaj, zona pedonale shtohej me nga një rrugë të re, deri sa qendra e qytetit u kthye në një hapësirë plotësisht pa makina. Treguesit e PM10 për ajrin tregojnë se ndotja është ulur tashmë me 15%. Ndryshimi nuk është gjithmonë i lehtë në një qytet ku makina është një simbol i fortë dhe status për çdo individ. Ndërtimi i një këndi të madh lojërash në Liqenin Artificial të Tiranës, shkaktoi shumë protesta, madje disa prej tyre të dhunshme. Tirana: Besojini shumicës së heshtur! Mos e nënvlerësoni fuqinë e fëmijëve, thotë kryetari në moshë të re i Bashkisë së Tiranës, Erion Veliaj. Një studim në këtë qytet tregoi se prindërit e fëmijëve shpenzonin më shumë para për të mirëmbajtur makinat se sa për fëmijët e tyre. Pikërisht, këtë statistikë, Veliaj e përdori si bazë morale për të rishikuar prioritetet. Në një qytet me fonde të kufizuara, bizneset kanë sponsorizuar transformimin e kopshteve dhe çerdheve, duke i kthyer nga disa dhoma që u ngjanin qelive të burgut, në hapësira të bukura. 10 të tjerë janë në ndërtim e sipër përmes partneritetit publik-privat. Në sheshin Skënderbej u ndalua jo pak herë qarkullimi i makinave dhe duket se kjo i bindi banorët e Tiranës që ta pranojnë këtë hapësirë, si një zonë krejtësisht pedonale. Çdo 3 muaj, zona pedonale shtohej me nga një rrugë të re, deri sa qendra e qytetit u kthye në një hapësirë plotësisht pa makina. Treguesit e PM10 për ajrin tregojnë se ndotja është ulur tashmë me 15%. Ndryshimi nuk është gjithmonë i lehtë në një qytet ku makina është një simbol i fortë dhe status për çdo individ. Ndërtimi i një këndi të madh lojërash në Liqenin Artificial të Tiranës, shkaktoi shumë protesta, madje disa prej tyre të dhunshme. Një pakicë uturitëse, e cila ka lidhjet e saj për interesa të ngushta, bën gjithmonë zhurmë. Por, ne besojmë se shumica e heshtur do ta thotë fjalën e saj kur këndi të hapet, tha asokohe Veliaj. Në vitin e parë, kryebashkiaku i Tiranës mori thuajse 40 mijë metër katrorë nga ndërtimet informale, duke krijuar kështu hapësira për 31 kënde të reja lojërash. Një unazë pyjore që po krijohet me pemët që fëmijët i mbjellin për ditëlindje, po shtohet ditaditës në Tiranë. Në një kohë kur shtete të tëra flasin për mure, ne po ndërtojmë mure pemësh, për të oksigjenuar qytetin thotë Veliaj. Rreth 60% e pemëve ka ardhur si donacion i qytetarëve dhe bizneseve, këta të fundit mbjellin dy pemë për çdo makinë që kanë në pronësi. Ndërkohë, një tjetër unazë rreth qytetit për ecje, çiklizëm dhe transportin publik, është në ndërtim e sipër. Tirana krenohet gjithashtu, edhe për një Këshill bashkiak fëmijësh, aty ku të vegjëlit takojnë kryetarin e Bashkisë, debatojnë me të dhe përgjigjet që marrin, i diskutojnë edhe në klasë. Gjëja më e mirë për fëmijët, shton Veliaj, është se ata nuk kanë një axhendë të fshehur, por janë avoketërit më të mirë për të ndikuar te prindërit që të riciklojnë mbetjet, të ecin apo të përdorin biçikletat.

19 opinion histori analiza op-ed plus faqe Na gjeni ne facebook thjesht kerko The Albanian mbi ndjekes

20 Rashid A.Khan Solicitor (Principal) Tel: JENI NE BRITANI DHE KENI PROBLEME ME EMIGRACIONIN? Ejani ne zyren tone te diskutoni çeshtjen tuaj NE MUND T IU NDIHMOJME *Asylum & Immigration *New Point Based System *Settlement Applications (ILR) *European Law *Nationality&Travel Document *Human Rights Applications *High/Court of Appeals *Switching Visas *Over Stayers *Legacy Cases *Work Premits *Visa Extensions *Judicial Reviews *Tribunal Appeals 190 MERTON HIGH STREET WIMBLEDON, LONDON SW19 1AX One minute walk from South Wimbledon Underground Station KONSULTIMET JANË FALAS T : MB: SOLICITORS@RASHIDANDRASHID.CO.UK

21 analiza plus faqe Akoma nuk jeni në listën e bizneseve shqiptare në Britani? Na kontaktoni: info@thealbanian.co.uk Tel: Avenons Road, London E13 8HT ALBCONTACTS që të mos mbeteni anonim Ambasada e Republikës së Kosovës në Mbretërinë e Bashkuar Embassy of the Republic of Kosovo 8 John Street London WC1N 2ES embassy.uk@rks-gov.net Tel: +44(0) Ambasada e Republikës së Shqipërisë në Mbretërinë e Bashkuar Embassy of the Republic of Albania 33 St. George s Drive London SW1V 4DG Tel. +44 (0) Fax +44 (0) embassy.london@mfa.gov.al To contact the Albanian Embassy for emergency cases only please call: ( :00 and during weekends) Na gjeni ne facebook thjesht kerko The Albanian mbi 1 milionë ndjekes

22 PLUS faqe 22 Dieta funksionon më mirë kur ndjekim edhe disa këshilla të vogla, për të mos gabuar gjatë këtij procesi. Të mbash dietë nuk është e thjeshtë dhe këtë e dinë të gjithë, sidomos ata që të hënave apo në fillim të muajit kanë vendosur të rregullojnë regjimin e ushqimit dhe pas disa ditësh kanë hequr dorë. SHENDETSHËM Megjithëse të shumta janë reklamat që premtojnë mrekulli pa asnjë sakrificë, është e kotë të gënjejmë veten, transmeton Telegrafi. Për të humbur kilet e tepërta, duhet të bëhet ndonjë sakrificë dhe të heqim dorë nga ushqimi apo ëmbëlsira e preferuar. Atëherë si t ia arrijmë qëllimit kur gjendemi përballë mijë tundimesh që shqetësojnë atë që po mban dietë? Ja një listë me këshilla për të gjithë ata që kanë vendosur të nisin një dietë. 1. Fillimi i mbarë gjysma e punës. Është e kotë të nisësh dietën në një ditë jo të mirë apo në një periudhë stresi. Të ndjekësh një regjim apo një dietë kërkon shumë energji, për këtë arsye është shumë e rëndësishme të nisësh dietën në një moment pozitiv kg në 7 ditë. Përcaktojini vetes një objektiv të arritshëm. Një dietë shumë e fortë, përveçse nuk është e ekuilibruar nga pikëpamja e ushqimit, por do të nxisë të biesh më shpejt pre e tundimeve. 3. Mos u izolo! Një nga armiqtë kryesorë të dietës është ideja fikse që keni mbi ushqimin. Gjatë kësaj periudhe takohuni me miqtë, programoni një mbrëmje për të vajtur në kinema apo në teatër, për të larguar mendjen si dhe për t u argëtuar. 4. Pazari. Jeni në treg dhe sytë ju mbeten te një sërë produktesh që për ju janë të ndaluara? Ekspertët e dietave ju këshillojnë që sa herë shihni ndonjë produkt të ndaluar ta lidhni me ndonjë gjë jo të pëlqyeshme për ju, dhe në këtë mënyrë do të arrini të mos tundoheni. Dhe një sugjerim tjetër, asnjëherë mos bëni pazar me stomakun bosh. 5. Syri bën punën e tij. E keni dëgjuar shprehjen të ngopet syri. Është e rëndësishme që gjithmonë para se të hani vaktet ta përgatisni tavolinën më së miri, me fantazi, dhe po të jetë e mundur edhe me ndonjë vazo të bukur me lule. Vendosni të gjitha gjërat që keni përgatitur dhe më pas uluni për të ngrënë. Do të vini re që kështu nuk do të keni aq shumë uri. 6. Keni kujdes me ritmin e ngrënies. Mos nxitoni, por përtypni ngadalë çdo kafshatë. Kjo është mënyra më e mirë për t u ndjerë të ngopur dhe për të mos tentuar të marrim edhe një pjatë të dytë. 7. Pastroni dhëmbët dhe duart. Pasi keni ngrënë për të mos tentuar të hani ëmbëlsirë lani dhëmbët si dhe lyeni duart me një krem hidratues aromatik. Kjo do t ju ndihmojë të mos ndieni aromat e desertit apo ushqimeve të tjera. 8. Kënaquni me blerje. Jeni në një periudhë kur keni vendosur të hiqni dorë nga shumë gjëra? Për të plotësuar mungesën e ushqimit kënaquni me blerje dhe pazarin. Shkoni në një parfumeri për të blerë një deodorant të ri, apo blini diçka që ju nxit edhe më shumë për të ndryshuar. 9. Lamtumirë peshore. Të fiksoheni pas peshores nuk ju ndihmon aspak për t u dobësuar, madje ju fut në një gjendje ankthi. Është mirë që të merreni me ushtrime fizike, pasi në këtë mënyrë dhjamërat zëvendësohen me muskuj. Fillimisht pesha nuk do të ndryshojë, por mos u shqetësoni. Më shumë shihuni në pasqyrë se sa të peshoheni, dhe do të vëreni dallimin Familjarët. Ata që na shtyjnë më shumë drejt tundimit janë familjarët. Ata nuk janë në dietë ndaj kanë mundësinë të gatuajnë dhe të konsumojnë çdo gjë. Kur familjarët gatuajnë dhe hanë, ju merruni me diçka tjetër, si lexoni, shihni ndonjë film apo bëni shëtitje. 11. Shija e kufizimeve. Është e vërtetë se për t u dobësuar duhet të angazhoheni plotësisht. Por, nëse ndonjë herë ju ftojnë në ndonjë festë, martesë, apo për një darkë në restorant, ju mos e kufizoni veten. Por, sigurisht pa abuzuar si duke ngrënë shumë, ashtu edhe duke porositur ndonjë sallatë. 10 këshilla për një dietë të thjeshtë 1. Pakësoni ushqimin ngadalë, por vazhdueshëm Tregoni kujdes, pasi sasia dhe cilësia e ushqimit mund të mos mjaftojë, ndaj duhet ndjekur një strategji graduale. Fillimisht nisni me aktivitetin fizik, më pas bëni një ditar për ushqimin dhe pastaj nis pakësimi i yndyrnave. 2. Aktiviteti fizik duhet të jetë i rregullt Organizoni veprimtarinë tuaj fizike në mënyrë të rregullt. Shëtitjet, ngjitjen dhe zbritjen e shkallëve, zëvendësoni stacionin e fundit të autobusit me ecjen në këmbë, evitoni të udhëtoni me makinë apo autobus për të shkuar në vendet pranë vendndodhjes suaj. 3. Matni ushqimet me një lugë Vajin, salcën apo sheqernat llogaritini të jenë një lugë për vakt. Mundohuni të mos konsumoni ushqimet e gatshme që nuk dini përbërjen. 4. Hani një vakt të mirë Në ditë duhet të konsumoni 4 deri në 5 vakte të vogla, por me kalori. Hani mëngjes për të mos u ndjerë të uritur në mbrëmje. Kjo është një këshillë që duhet ta mbani gjithmonë parasysh. Nëse në mbrëmje jeni të uritur dhe hani shumë më vonë do të përballeni me shtimin në peshë. 5. Përtypuni ngadalë dhe me kafshata të vogla Për të tretur më mirë duhet ta përtypni ushqimin ngadalë dhe kafshatat të jenë të vogla. Tregohuni të duruar gjatë ngrënies. 6. Mos hiqni dorë nga buka, makaronat apo patatet Asnjëherë mos mendoni se kilogramët e tepërt vijnë nga ngrënia e bukës, patateve, makaronave apo brumërave të tjera. Karbohidratet në sasi të kontrolluara nuk janë të dëmshme, ndërkohë që ato që gjenden te perimet janë shumë të kripura dhe të dëmshme. Ndaj, nëse tregoni kujdes në konsumimin e këtyre produkteve, mos i eliminoni nga menyja juaj. 7. Konsumoni fruta dhe perime Duhet të konsumoni mesatarisht 3-4 fruta në ditë. Dhe në menynë e ditës nuk duhet të mungojnë 3 porcione të mira me perime. 8. Hani peshk Të paktën dy herë në javë duhet të konsumoni peshk të gatuar me perime apo sipas dëshirës. 9. Mos pini pije alkoolike Pijet alkoolike duhet të evitohen, pasi pakësojnë eliminimin e yndyrave. 10. Objektivi duhet të jetë i kapshëm Gjatë dietës mos e kini mendjen te peshorja apo pakësimi i kileve të tepërta. Kontrollojeni peshën apo linjën tuaj me rrobat e përditshme.

23 english ENGLISH faqe 23 Albanian Riviera (Albanian: Riviera shqiptare/bregu) is a coastal area in the County of Vlorë running along the Ionian Sea under the Ceraunian Mountains in Southern Albania. It should not be confused with the Albanian coastline as a whole which includes both the Riviera and the mostly flat coastline of central and north Albania. Traditionally, the region begins south of Llogara National Park, continues down along the coast through the villages of Borsh, Himara, Qeparo, Piqeras, and ends at Lukovë. Albanian Riviera The area is a major nightlife, ecotourist, and elite retreat destination in Albania. The region features traditional Mediterranean villages, ancient castles, and Orthodox churches. In fact, the landscape alternates between mountain passes, turquoise beaches, underwater fauna, caves, and orange, lemon and olive plantations. Accommodation consists mainly of guest houses or bed and breakfasts and wood cabin complexes. There are a few camping areas, beach clubs and resorts while the rest of the coast is mostly unspoiled. Some owners of these facilities organize tours along the coast and the nearby area as part of their accommodation packages. These include visits to cultural sites, and sailing, paragliding, hiking, kayaking, and underwater diving activities. Below are some historical and natural landmarks: Ali Pasha Castle Borshi Castle Kaninë Castle Lëkurësi Castle Porto Palermo Castle Castle of Gjon Boçari Ceraunian Mountains Ksamil Islands Gjipe Canyon Kakome Bay Generally, one should immerse in the turquoise waters, visit the numerous churches and fortresses, venture in the flower decorated footpaths of the uphill villages by meeting the hospitable elderly inhabitants, try local organic specialties, and ultimately enjoy the natural beauty of this coastal stretch. Hike and take part in paragliding activities in Llogara National Park and visit the cave located in the area. Camp along side the beach or among the olive trees in the dozen campsites of Dhërmi, Jal, and others throughout the coast. Dive in the waters of the Riviera and of Karaburun-Sazan National Marine Park along the adjacent Karaburun Peninsula just north of Palase. Discover the rich sea life and ruins of ancient and recent sunk ships. Hike the rugged terrain of Karaburun Peninsula and visit the numerous caves of the region. Be aware that the park is located nearby military zones. Immerse in the many turquoise beaches named after the villages overlooking the coast from the mountains. The region is a perfect combination of mountain and coastal climate. Following are villages and beaches in order from north to south: Palasa is located at the beginning of the Riviera, just below Llogara Pass. In this 1 km long unspoiled beach Julius Caesar in a moment of rage is said to have thrown his wine cup into the sea. It is said that he set foot and rested his legion at Palase while in pursuit of Pompey. You could try finding it! Dhermi Beach is considered a nightlife destination for the Albanian youth where a number of small wooden villa complexes and trendy beach clubs are located. Jal village incorporates four beach areas equipped with few local B&B and government owned enmities. Visit the two secluded beaches in the south, one of which is named Akuariumi (the Aquarium). Kampingu Jal, the oldest camp site in Albania is located in Jal Beach.[2] Take part in the yearly Reggae Festival called Albanian South Vibes. Filikuri Beach is a 100 meter long beach easily reachable by boat with a rich underwater fauna. Llamani Beach is located between two rocky coastal sides and is 200 meters long. It contains cold water areas stemming from the many underground water sources. Porto Palermo Beach is the most panoramic beach of the Riviera. It contains a castle bearing the same name in the midst of vegetation in a quasi- island. Nearby are found some secluded beaches, eco-friendly beach cabins, and a submarine base. Qeparo. Many B&B here and some secluded beaches. Don t forget to visit the old town uphill. Borsh. The longest stretch of coastline in the Riviera, this beach is surrounded by a 150 ha field with orange, lemon and olive plantations. Shkama Beach is a secluded beach worth a dip, together with 4.5 km long Kamorezes Beach rich with underwater sources. A visit at the ancient settlement near Sopoti (Borshi) Castle where the only mosque of the area is found is recommended. Take a peak at the annual crafts and delicacies fair. Go for a walk along the vividly decorated footpaths and take in the uniquely flavored air. Lukove Beach. Shpella Beach is worth a visit while some secluded areas are located passed the rocky part. Rich underwater fauna and soft sands are found here. Explore the town uphill with traditional Mediterranean houses and decorated footpaths. Piqeras village is located at the peak of a hill where northern Corfu can be easily seen. Walk on the footpaths and visit local churches. Dip into Buneci Beach located on the sides of the flowing Lapardha stream. Take a peak at the bunkers nearby. Some secluded beaches can be found in the Northern part. Nivice village is located on a mountain pass where a 300 years old olive tree can be found at the village square. Shen Vasil village is located near spectacular Kakome Bay. Visit the 200 years old olive tree at the village center and light a candle at the special designated post nearby. In this exact area there used to be a church but it was destroyed in Visit the Krorezes Beach and take a walk along the village footpaths. You could meet black dressed ladies who can invite you in and offer you a meal! This is the essence of the Albanian tradition!

24