UNIVERSITETI I GJAKOVËS FEHMI AGANI FAKULTETI I FILOLOGJISË DEGA: LETËRSI SHQIPE PUNIM DIPLOME

Size: px
Start display at page:

Download "UNIVERSITETI I GJAKOVËS FEHMI AGANI FAKULTETI I FILOLOGJISË DEGA: LETËRSI SHQIPE PUNIM DIPLOME"

Transcription

1 UNIVERSITETI I GJAKOVËS FEHMI AGANI FAKULTETI I FILOLOGJISË DEGA: LETËRSI SHQIPE PUNIM DIPLOME MITI I URBANIZIMIT DHE KONCEPTI I QYTETIT NË ROMANET E KADARESË ( Kronikë në gur, Çështje të marrëzisë, Qyteti pa reklama, Kukulla ) MENTORJA: Dr.Rovena Vata Dafina Musa KANDIDATI: Gjakovë,

2 UNIVERSITETI I GJAKOVËS FEHMI AGANI FAKULTETI I FILOLOGJISË DEGA: LETËRSI SHQIPE PUNIM DIPLOME MITI I URBANIZIMIT DHE KONCEPTI I QYTETIT NË ROMANET E KADARESË ( Kronikë në gur, Çështje të marrëzisë, Qyteti pa reklama, Kukulla ) Komisioni: Kryetar Anëtar Anëtar MENTORJA: Dr.Rovena Vata Dafina Musa KANDIDATI: Gjakovë,

3 PASQYRA E LËNDËS Hyrje...4 KREU I: Ngjizja e romanit Kronikë në gur Qyteti në syrin e fëmijës Gjirokastra-qytet i pasqyruar në roman.11 KREU II: Koncepti i qytetit në romanin Çështje të marrëzisë Qyteti i marrëzisë Përfytyrim qytetas.18 KREU III: Miti I urbanizimit në romanin Qyteti pa reklama Psikologjia e qytetit në romanin Qyteti pa reklama Psikologjia e Gjonit në qytetin N 26 KREU IV: Imazhi i qytetit dhe nënës në romanin: Kukulla Qyteti dhe nëna Nëna-kukull dhe kukulla-nënë 47 KREU V: 51 Përfundime 51 Bibliografia

4 HYRJE 1. Objekti dhe motivimi i temës Shkrimtari Ismail Kadare është një personalitet i historisë së letërsisë shqiptare. Me krijimtarinë e tij e pasqyroi Shqipërinë anë e kënd botës, letërsia e tij është e përkthyer në disa gjuhë të mëdha botërore. Ai si fillim u njoh si shkrimtarë i mirëfilltë i letërsisë shqipe me romanin e tij të parë Gjenerali i ushtrisë së vdekur të cilin e ka shkruar në moshën 23 vjeçare, por pena e tij prej shkrimtari nuk pushon edhe sot e kësaj dite. Por si çdo njeri në mendjen e këtij autori lë gjurmë për gjithë jetën periudha më e bukur për çdo njeri siç është fëmijëra dhe menjëherë del në shtyp për lexuesit shqiptarë si fillim romani Kronikë në gur, në të cilin sundon mendimi dhe fantazia prej fëmijë, çdo gjë që përshkruhet aty është mosha e shkrimtarit madhor Ismail Kadare. 2. Metodologjia dhe metodat e punës Metodologjia bazë për të realizuar këtë punim diplome është si rezultat i gërshetimit të disa metodave së bashku si metodën e krahasimit, metodën përshkruese, metodën biografike dhe atë sociologjike. Metoda e krahasimit është metoda që na lejon të bëjmë krahasimin e veprave të Ismail Kadaresë, duke analizuar, veçoritë e përbashkëta dhe dallimet mes tyre. Metoda përshkruese, me anë të kësaj metode jepen detajet me të imta të personazheve që japin terësinë e qytetit, sidomos për romanet që kemi marrë në shqyrtim. Metoda biografike dhe ajo sociologjike me anë të tyre analizojmë, jo vetëm jetën, por edhe veprën e autorit në fjalë. 3. Baza teorike e punimit Studimet për veprën e Ismail Kadarese duan një njohje të mirë jo vetëm të çështjeve të brendshme të letërsisë, por edhe të faktorëve të jashtëm të saj. Për të realizuar këtë studim na është dashur të bazohemi në disa studime, burime të cilat mund t i përmendim:-së pari nga vetë autori, (romanet e tij),- Së dyti nga shfrytëzimi i arkivave dhe i bibliotekave, nga studimet që janë bërë rreth kësaj figure, monografi studimore, kritikës letrare të huaj dhe shqiptare, nga shtypi i kohës apo nga periodikë të ndryshëm që i kemi parë të arsyeshëm t i sjellim së bashku me punimin. 4

5 4. Synimi i temës Ajo çka na bie në sy pothuajse të gjithë lexuesve është domonimi i romaneve dhe temave me elementin e qytetit, mënyra sesi është parë qyteti dhe sidomos qyteti i Gjirokastrës na bën kuriozë për të bërë studime në nivel diplome. Qyteti nga më i vogël dhe deri te metropolet si Tirana, Moska, Parisi apo Tokio, endin fije letrare në mendjen e autorit nga romani në roman. Synimi i këtij studimi është nxjerrja në pah e sa më shumë elementeve qytetase, duke filluar me romanin Kronikë në gur që na jep një pasqyrë të madhe të jetës, famijes, plakave, magjive, botës së fëmijëve, ndërtimit të raporteve njerëzore etj. Më pas jemi ndalur në romanin me titull intrigues Çështje të marrëzisë, romanin Qyteti pa reklama dhe deri te romani i fundit i titulluar nga autori Kukulla. 5

6 KREU I: Ngjizja e romanit Kronikë në gur 1.1 Qyteti në syrin e fëmijës Tema e qytetit e ngjizur më së miri në romanet e Ismail Kadaresë, na jep dorë për të shtruar tema diskutimi dhe çështje për studim. Ajo fillon që në moshën e njomë të autorit, që në kohën kur rrethanat e lejuan për të ngjizur romanin e parë me titull: Kronikë në gur. Romani është i lidhur thellësisht me truallin e vet amtar shoqëror, psikologjik, emocional dhe letrar. Prandaj është fryti më i çmuar i qenies dhe i vetëdijes shqiptare, i kulturës shumëshekullore dhe i etnosit të lashtë shqiptar 1. Teksti autobiografik i Kadaresë kap veç fëmijërinë. Në sistemin e zakonshëm të diskutimit, fëmijëria do të ishte një biografemë. Ky roman ngritet nëpër disa pika të cilat japin momente esenciale biografike. Këto janë biografema. Do të dukeshin: jeta në familje, lidhja emocionale me qytetin, leximi i librit, dashuria, lufta 2. Një veçori tjetër e romanit është fakti se bota shpesh shikohet nga sytë e fëmijës, i cili është protagonisti kryesor i romanit, por pa e patur parasysh këtë veçori, shumë gjëra në roman nuk mund të kuptohen drejtë 3. Atje, në sternën e errët e të shurdhër, ato do të kujtonin pastaj me pikëllim hapësirat qiellore, që nuk do t i shihnin më kurrë, qytetet e habitshme poshtë tyre dhe horizontet plot me vetëtima 4. Këtu autori na përshkruan një pjesë të shtëpisë, ku mblidhej uji, nga e cila mund të nënkuptojmë se njerëzit ndonjëherë edhe janë mbytur në këto sterna plot ujë dhe nuk kanë pasur më kurrë mundësi të shohin qytetet dhe bukuritë e tyre. Te romani Kronikë në gur kemi ndërthurje të dy planeve: Bota e fëmijës, përmes së cilës pasqyrimi i realitetit vjen i përthyer, në një farë mënyre i deformuar nga përfytyrimi naiv i heroit. Nga ana tjetër, janë kronikat, shënimet me shkronja korsive, ku realiteti hyn në mënyrë të drejtpërdrejtë, i ashpër, i pamërshirshëm Raportet midis këtyre dy planeve janë të tilla: plani i dytë hedh dritë mbi të parin, pra 1 Bashkim Kuçuku, Kadare në gjuhët e botës, Onufri, Tiranë, 2005, f Kujtim Shala, Shenjat e tekstit, Faik Konica, Prishtinë, 1999, f Moikom Zeqo, Shënime për ormanin Kronikë në gur, në: Zëri i rinisë, e shtunë, 8 janar, 1972, f Ismail Kadare, Kronikë në gur, Onufri, Tiranë, 2015, f.16. 6

7 realiteti shoqëror, e vërteta e jetës, e qytetit dhe kohës ku zhvillohen ngjarjet, zbulon thelbin e shqetësimeve të heroit, u jep atyre një tingëllim të përgjithshëm dhe thekse të mprehta shoqërore e politike 5. Qyteti i cili na përshkruhet nga syri dhe imagjinata e një fëmije, do të bëhet pasqyrimi dhe jetërrëfimi i periudhës më të bukur të secilit prej nesh, pra fëmijërisë. Unë hapa veshët. E njihja atë vajzë dhe vërtet kishte kohë që nuk e kisha parë rrugëve 6. Rrugët, pjesë e pandarë e qytetit dhe e udhëtarëve, asnjëherë nuk janë të vetmuara, gjithmonë dikush ecen mbi to, një shkon e një tjetër kthehet. Në qendër të romanit është vënë jeta e një qyteti në vitet e pushtimit fashist dhe gjatë Luftës Nacionalçlirimtare. Duke zotëruar një material të pasur jetësor si dhe kujtimet e fëmijërisë, autori ka mundur t i organizojë ato, i ka shtrirë në gjerësi dhe thellësi dhe ka krijuar një atmosferë të thellë dramatike. Shkrimtari, duke krijuar një tablo të tillë, i mbetet besnik të vërtetës historike. Në këtë roman, më mirë se në çdo vepër tjetër të autorit, gërshetohet e vërteta jetësore me të vërtetën artistike, duke krijuar një unitet ideo-artistik. Qyteti ka marrë një vlerë përgjithësuese, por edhe fytyrën e tij të veçantë. E veçantë në këtë qytet është pozicioni, arkitektura, mënyra e jetesës, kurse e përgjithshme është se ai i ka të gjitha shqetësimet, që kanë qytetet e tjerë, të cilët vuajnë nën zgjedhën e rëndë të pushtuesit. Duke krijuar një galeri të tërë personazhesh, autori nuk merret me skalitjen e tyre, nuk tregon historinë e formimit të tyre, por duke i vënë ata në situata dhe rrethana të caktuara, shpreh idealin e tij pozitiv 7. Ismail Kadare dhe shkrimtarë të tjerë të brezit të viteve 1960 u ndan prej të vjetrërve duke ndryshuar rrënjësisht vjershërimin tradicional, në shqetësime, në problematikë dhe në teknikën e të shkruarit. Gjëja e parë që më ra në sy kur ula sytë në lagjet e poshtme ishte lumi që kishte vërshuar 8. Autori po vështron qytetin, ai i duket i mahnitshëm si gjithmonë, por lumi kishte dalë nga shtrati dhe tërë lagjet në afërsi të tij i kishte marrë me vete. Po ta lidhim me njeriun atëherë këtu shohim se edhe te 5 Floresha Dado, Teoria e veprës letrare, Poetika, shblu, Tiranë, 2003., f Ismail Kadare, Kronikë në gur, Onufri, Tiranë, 2015, f Xhafer Martini, revista Nëntori, 18 korrik, 1971, f Ismail Kadare, Kronikë në gur, Onufri, Tiranë, 2015, f.20. 7

8 njeriu shpesh ndodhin ngjarje të cilat e rrëmbejnë dhe e dërgojnë si të thuash në fund të pusit, por prapë gjenë forcë të vazhdojë tutje. Shkrimtari, duke hedhur sytë në të kalurën e qytetit, nuk mban një qëndrim nostalgjik dhe adhurues ndaj fëmijërisë, përkundrazi, mban një qëndrim kritik, të cilin e shpreh nëpërmjet një keqardhjeje të hidhur dhe herë-herë nëpërmjet një ironie therëse 9. Në këta rreshta të jepet përshtypja që personazhi është në ëndërr dhe aty qyteti i tij merr trajta të ndryshme. Duket se atë po e mundon diçka, as rrugët nuk i ka të njëjta e madje edhe muret e shtëpive po i ndërroheshin. Me qytetin po ndodhte diçka. Sikur pushtuesi të ketë filluar të lë gjurmët e tij në të, kështu të krijohet përshtypja se po ndodh në themelet e tij, të cilat pavarësisht çdo gjëje mbeten prapë të palëkundura. Gjithçka që na rrethon është vepër jona, vepër e njeriut: shtëpitë, pallatet, qytetet, ngrehinat madhështore anembanë vendit. Edhe kur duken si vepra të engjëjve, ata janë, megjithatë, vepra të njerëzve. Këtu hyjnë pikturat, skulpturat, të gjitha artet, shkenca, dija. Këtu hyjnë zbulimet dhe veprat letrare në shumë gjuhë, madje edhe makinat. Dhe kur i shikojmë të gjitha këto çudira, bëhemi të vetëdijshëm se mund të bëjmë gjëra edhe më të mëdha, edhe më të bukura, edhe më të përsosura se ato që i kemi krijuar deri më sot 10. Nuk ishte e vështirë të kuptohej se lagjja ishte e shqetësuar. Hapja dhe mbyllja e flegrave, trokëllimat e portave aty-këtu, vërshëllima e paprerë e erës së thatë, madje edhe mënyra se si gratë ndenin rrobat e lara në oborr, jepnin diçka nga shqetësimi i përgjithshëm 11. Të gjithë e kuptonin se lagjja dhe qyteti ishin të shqetësuar, në kohë lufte dhe pushtimi asgjë nuk është njësoj, duket që edhe ajri është ndryshe. Të gjithë ishin të shqetësuar, qyteti po ligështohej dhe të gjithë e ndjenin, mirpo askush nuk mund të bënte asgjë për këtë, nuk ishte në dorën e banorëve të tij. Qyteti i lindjes në romaninkronikë në gur-mbart karakteristika që e bëjnë atë një qytet atipik dhe duke u parë nga sytë e një fëmije plot përjetime të veçanta, është shënjuesi i vizionit të parë të botës, është përfytyrimi artistik i saj dhe i pamjeve të ndryshme ku ajo përthyhet: rrëmuja, çudia, mahnitja, drama Xhafer Martini, Jeta në gjerësi dhe thellësi, mbi romanin Kronikë në gur, në revista: Nëntor, 18 korrik 1971,. f Agim Vinca, Panteoni i ideve letrare, Camaj-Pipa, Shkodër, 2002, f Ismail Kadare, Kronikë në gur, Onufri, Tiranë, 2015, f Viola Isufaj, Qyteti dhe qytetërimi në vepra të Kadaresë, në: Letërsia dhe qyteti, Tiranë, 2009, f

9 Çdo natë drita e projektorit kërkonte qytetin dhe porsa e gjente, qepej mbi të. Ajo ishte kafshë deti veshtullore, që rrëshqiste sipër lagjeve duke u tjetërsuar vazhdimisht, sipas trajtës së shtëpive a të rrugëve, mbi të cilat binte 13. Këtu autori shpreh mllefin dhe inatin e tij kundër projektorit, i cili mundohej që të ndriçonte çdo pjesë të qytetit dhe të zbulonte gjithçka ndodhte në të. Qyteti i autorit nuk është mësuar me gjëra të tilla, ai dëshironë qetësinë dhe paqen e tij, por ja që është e pamundur. E tëra çfarë autori mund të bëjë është të shpreh dhembjen e tij përmes rreshtave dhe të flas për qytetin e dashur duke mos lënë që historia e tij të mbetet në harresë. Nga këndi i vetëdijes dhe fakteve historike, me ç rast flitet për ngjarje të rëndësisë së veçantë për ekzistencen e popullit tonë gjatë rrugëtimit nëpër kalvarin e historisë 14, siç është Lufta e Parë Botërore të romani Kronikë në gur. Qyteti ishte vërtet në ethe. Tani nuk ishte e vështirë të shikoje djersët e tij. Dritaret dridheshin vazhdimisht. Tymtarët rënkonin. Netëve projektori ndizte syrin e tij të vetëm 15. Lufta e kishte përfshirë të tërin, e autori na e përshkruan atë si të zënë nga ethet, ai madje ia sheh edhe djersët qyetit, i cili nën breshërinë e vazhdueshme të bombave mundohet që t i mposhtë ato, mundohet që përsëri të ngrihet në këmbë dhe t u tregojë mbarë pushtuesve se qyteti i gurtë i tillë do të mbetet gjithmonë, asgjë nuk do të mund ta ndryshojë sado që të mundohen. Njeriu është pjesë e historisë apo e kohës. Koha nuk është një element në të cilin lëvizim sa andej-këtej, si një shishe në rrjedhën e lumit. Ajo është struktura e vërtetë e vetë jetës, diçka nga e cila përbëhem para se të mund ta mas atë 16. Qyteti u nxi. Grushti ishte i padurueshëm. S kishte shtëpi ku nuk kishte hyrë Argjir Argjiri dhe s kishte femër që të mos e njihte ai. Një dyshim i zi po varej kudo 17. Në jetën e qytetin tani kishte mbirë edhe diçka e papritur, askush nuk mendonte se Argjiri do të martohej, të gjithë e dinin për homosekual andaj nuk kishte shtëpi në të cilen nuk kishte hyrë dhe femer me të cilin ai të mos kishte qendruar, prandaj tani secili kishte dyshimet e veta. Çfarë po ndodhte në 13 Ismail Kadare, Kronikë në gur, Onufri, Tiranë, 2015, f Arben Hoxha, Letërsia si vizion, Instituti Albanologjik i Prishtinës, Prishtinë, 2011, f Ismail Kadare, Kronikë në gur, Onufri, Tiranë, 2015, f Floresha Dado, Sfida teorike të historiografisë letrare, Bota shqiptare, Tiranë, 2009, f Ismail Kadare, Kronikë në gur, Onufri, Tiranë, 2015, f

10 qytet, a ishte edhe kjo një sfidë me të cilën i duhej të përballej, këtë më së miri dinë ta thonë rreshtat e Kadaresë. Një veçori tjetër e romanit është fakti se bota shpesh shikohet nga sytë e fëmijës, i cili është protagonisti kryesor i romanit, por pa e patur parasysh këtë veçori, shumë gjëra në roman nuk mund të kuptohen drejtë 18. Kishte ardhur një kohë e vështirë për katet e treta të qytetit. Gjatë ndërtimit të qytetit, druri si më dinak ishte ngjitur në katin e tretë, duke i lënë gurit themelet, zgafellat dhe sternat 19. Po të hymë thellë në këta rreshta shohim se aty kemi të bëjmë edhe me njeriun, e jo vetëm me drurin e gurin. Njeriu shpesh di të jetë dinak, duke marrë për vete atë që është më e mirë dhe që i konvenon më shumë, ndërsa tjetri i lë hiç gjë. Kadare këtu na e paraqet në trajtën e gurit dhe të drurit. Guri zë vend në themelet e shtëpive duke i bërë ato të forta dhe të qëndrueshme, ndërsa druri zë vend më lart, duke i bërë ato më të bukura dhe më të dashura. Por në kohë lufte dhe fatkeqësie është druri ai i pari, që rrëzikohet e guri ai që ka jetë më të gjatë. Qytetit të Kadaresë katet e treta të shtëpive, po i rrezikohen nga bombat dhe nga pushuesi andaj përdhesa e gurit është vendi më i sigurtë. Zherar Zheneti e barazonte shkrimtarin me shkrimtarin-kritik. Ata i kanë dy qëllime, që janë të përbashkëta për të dy: të shkruajnë dhe të heshtin 20. Qyteti i lodhur e i zymtë kishte kaluar disa herë rresht nga duart e italianëve në duart e grekëve dhe anasjelltas. Nën shpërfilljen e përgjithshme ndërroheshin flamurët dhe paret. Asgjë tjetër 21. Qyteti i gurtë nuk kishte qëndruar në kthetrat e vetëm një pushtuesi, aty brenda tij ndërroheshin herë grekë, herë italianë, por banorët mbeten të njëjtë, ata nuk largohen nga ai. Me anë të këtyre rreshtave Kadare tregon se trojet shqiptare për vite të tëra kanë qenë të pushtuara dhe atë jo vetëm nga një pushtues. Por gjithmonë ia kanë dalë mbanë dhe kishin qendruar stoike ndaj të huajve dhe gjakpirësve. 18 Moikom Zeqo, Shënime për rormanin Kronikë në gur, Zëri i rinisë, e shtunë, 8 janar, 1972, f Ismail Kadare, Kronikë në gur, Onufri, Tiranë, 2015, f Zherar Zhenet, Figura, Rilindja, Prishtinë, 1984, f Ismail Kadare, Kronikë në gur, Onufri, Tiranë, 2015, f

11 Sheshet, rrugicat, shtyllat ruanin enigmën e tyre. Mosbesimi i portave dukej hapur. Dritaret zënë me batanije që nga koha e bombardimeve, ishin hequr mënjanë nga jeta. Ditët ishin të ftohta, pa fytyrë. Jetonin vetëm tymtarët 22. Gjithçka duket si enigmë, i tërë qyteti ruan fshehtësinë e tij. Portat e tij tregojnë mosbesim ndaj secilit, që kalon pranë tyre, duket se jeta në qytetin e gurtë herë fundoset, shuhet, e herë ringjallet me vrullë. Në këto ditë të zymta vetëm tymtarët vazhdonin të jetonin sikur të mos kishte ndodhur asgjë. Kronikë në gur është një roman i ndërtuar në një formë pak të çuditëshme. Duket sikur arkitektura e ndërtimit të tij është asimetrike. Kadareja e respekton shumë fjalën dhe shtyfëzon forcën e saj të cilën ai e ndjen vetë i pari gjatë procesit të shkruarit Gjirokastra-qytet i pasqyruar në roman Në romanin Kronikë në gur shkrimtari flet për qytetin e tij të lindjes, për Gjirokastrën dhe për vitet e fëmijërisë së tij, por qëllimi i tij është shumë më tepër se sa një përshkrim i thjeshtë i këtij qyteti të gurtë. Në këtë libër prej letre ndjen peshën vigane të qytetit prej guri. Kur hap fletët e këtij libri të duket sikur hap dritaret e shtëpive të tij, dritaret e kohës, të viteve që ikën. Gjirokastra është një qytet me një konfiguracion të jashtëzakonshëm, me një mënyrë ndërtimi gati fantastike. Ky qytet, ndryshe nga qytetet e tjerë, të bën një përshtypje të menjëherëshme. Ai është i befasishëm, i papritur në përfytyrimin e njerëzve që e shohin për herë të parë. Në këtë qytet të katër horizontet janë prej guri. Ai ngjan si një basreliev i gdhendur drejtpërdrejtë, në mal. Ai, vetë është metamorfozë e malit. Lidhja e saj me malin është kaq e madhe sa nuk ka kufij të presë midis tyre. Në një nga reportazhet e tij Ismail Kadare ka shkruar se kur shkon në Gjirokastër ti dëshiron që autobusi të jetë i gjithi prej xhami sepse vetëm në këtë mënyrë mund të shohësh edhe djathtas edhe majtas edhe lart dhe poshtë njëkohësisht, sepse ky qytet mund të perceptohet vetëm kështu 24. Ismail Kadare në përgjithësi është kërkues këmbëngulës i teknikave të reja letrare. Nga një roman në tjetrin shohim arkitektura, që, ndonëse kanë pak a shumë përafërsi konceptimi, prapë ngjajnë në shumë 22 Ismail Kadare, Kronikë në gur, Onufri, Tiranë, 2015, f Moikom Zeqo, Shënime për romanin Kronikë në gur, në: Zëri i Rinisë, e shtunë 8 janar, 1972, f Moikom Zeqo, Shënime për romanin Kronikë në gur, në: Zëri i Rinisë, e shtunë, 8 janar, 1972, f

12 pak gjëra. Këtë përshtypje nuk ta ofron thjesht ana e jashtme. Janë bazat dhe argjinaturat, është skeleti qendror ai që sjell edhe veçori të jashtme. Arkitektura e romaneve të Kadaresë ka dritë, përthyerje, fasada, xhamllëk dhe koridore e sallone të ndryshme. E gjithë kjo godinë, me të papritura dhe thyerje të herëpashershme është dicka e fortë dhe monolite. Në bazën e saj ka diçka që i mban të gjitha ato pjesë që duken disi delikate, të shpërndara dhe pa qëndrueshmëri. Në romanin Kronikë në gur kemi një mjet letrar që ndihmon nga faqja në faqe ndërtimin e veprës, kompozimin e materialit. Mjeti që ka zgjedhur autori ka bërë të mundur ndërtimin në një mënyrë origjinale të veprës. Autori, për të zgjeruar diapazonin e veprës, ka vendosur në roman edhe pjesë të shkëputura nga kronikat, thënie e biseda, përshkrime të shkurtra medituese, monologje, rrëfenja. Kronikat janë dritaret nga vështrohet më larg nga c sheh dhe dëgjon fëmija. Ato i japin veprës më shumë dritë dhe hapësirë. Ndoshta nëpërmjet kronikave autori mund të kish vështruar dhe jashtë qytetit, kalimthi, përtë mos e lënë qytetin e gurtë si një ishull misterioz ku shkel veç këmba e të huajve dhe e atij inxhinierit që vjen e provon rezistencën e kubeve. Arkitektura e prozës së Kadaresë në përgjithësi i ngjan një mozaiku shumëngjyrësh. Ndonjëherë të krijohet përshtypja sikur ka një farë çthurje e disharomie, një mungesë uniteti kompozicional. Kjo e ka shtyrë ndonjërin që të shfaqë mendimin se kalimi nga një veprim te tjetri, nga njëra situate në tjetrën, pa u thelluar sa duhet, e dobëson prozën e Ismail Kadaresë 25. Qyteti është një vendbanim-vendjetim-i madh, i centralizuar dhe i kufizuar, që ka një administratë dhe një strukturë furnizimi të vetën dhe që gjendet në pikën e takimit të rrugëve të komunikimit. Kështu mund të themi se pothuajse çdo qytet është një vend qëndror 26. Sterna ishte e madhe. Ajo shtrihej pothuaj nën gjithë sipërfaqen, që zinte shtëpia jonë dhe në qoftë se shpërthente, mund të përmbyste në fillim kubenë dhe pastaj të shkallmonte krejt themelet e shtëpisë, sepse qyteti ynë ishte i pjerrët, dhe në këtë qytet mund të ndodhte çdo gjë 27. Autori këtu në personazhin e fëmijës është i pasionuar pas qytetit dhe çdo gjëje që gjendet në brendi të tij. Rreshtat na tregojnë se sterna zinte një pjesë të mirë të sipërfaqes se shtëpisë dhe po të shpërthente 25 Xhezair Abazi, romani Kronikë në gur dhe disa veçori të stolit të Ismail Kadaresë, revista: Nëntori, nr 7, 1972, f Gjon Radovani, Qyteti, një entitet organik, në: Letërsia dhe qyteti, Tiranë, 2009, f Ismail Kadare, Kronikë në gur, Onufri, Tiranë, 2015, f.16 12

13 uji nga ajo, mund ta përmbyste të gjithë shtëpinë. E në qytetin e Kadaresë gjithçka ishte e mundur, nga një gjë shumë e vogël mund të krijohej diçka e madhe. Rrëfimtari-fëmijë në romanin Kronikë në gur rrëfen edhe për qytetin e tij të lindjes, i cili i dukej një qytet i çuditshëm, madje si një qenie prehistorike, ku gjithçka në të ishte e vjetër dhe e gurtë, duke filluar që te rrugët e deri te çatitë e shtëpive, të mbuluara me pllaka guri ngjyrë gri. Pra, qytet i gurtë e i hirtë; qytet i pjerrët, që i kishte thyer të gjitha ligjet e arkitekturës dhe të urbanistikës. Nga perspektiva kulturore dhe shkencore qyteti është një rast ideal i përqëndrimit të kulturës në hapësirë dhe nga aspekti sociologjik qyteti është relativisht i shumpopulluar. Përkufizimi i qytetit dhe analiza e tij, mund të bëhen nga këndvështrime të ndryshme, si nga këndvështrimi legal, nga ai struktural, nga ai morfologjik 28. Meqenëse nuk e kishte hedhur dot urën, lumi, si zakonisht, i qe vërsulur udhës automobilistike dhe e kishte gllabëruar. Tani rruga nuk dukej. Lumi i fryrë jashtë mase nga ky gllabërim, mundohej ta treste në lukthin e tij. Por rruga ishte e fortë 29. Zakonisht kur ndodhin vërshime të lumenjëve, janë urat ato që dëmtohen më shumë, por këtu autori na e paraqet urën të fortë, dhe këmbët e saj prapë nuk ia ka dalur t i lëkund, lumi i egërsuar. Ai ka ndërruar drejtim, i është kthyer rrugës, ku kalojnë makinat, dhe atë pa menduar fare e ka mbështjellë me ujin e tij. Edhe rruga ishte e fortë, as ajo nuk dorëzohej, lufton me lumin pandalur, ashtu siç lufton njeriu me shumë sfida, që i dalin përpara. Jo kot thonë njeriu është si shkëmbi, mund ta godasësh e ta rrëzosh, por asnjëherë ta mundësh të tërin. Duke filluar nga qyteti-shtet i Greqisë së lashtë, tradicionalisht është përdorur një definicion linear i qytetit. Tri karakteristika kanë qenë baza e analizës së tij: a) numri i popullsisë në zonën në analizë (dendësia): b) rrjetet e ndërlidhjes: c) stili i jetës 30. Çdo dimër përpiqej ta kafshonte qytetin nga këmbët. Megjithatë, nuk ishte aq i rrezikshëm sa ç mundohej të dukej. Më të rrëzikshëm ishin përrenjtë që zbrisnin nga mali. Edhe ata si lumi rrekeshin të 28 Gjon Radovani, Qyteti, një entitet organik, në: Letërsia dhe qyteti, Tiranë, 2009, f Ismail Kadare, Kronikë në gur, Onufri, Tiranë, 2015, f Gjon Radovani, Qyteti, një entitet organik, në: Letërsia dhe qyteti, Tiranë, 2009, f

14 kafshonin qytetin. Por, ndërsa lumi fryhej e krekosej me mendjemadhësi në këmbët e qytetit, përrenjtë i hidheshin atij në shpinë pabesisht 31. Kadare mundohet të nxjerrë në pah të gjitha gjërat, që i ndodhin qytetit. Ai tregon se edhe qyteti ndien, edhe ai ka në njëfarë mënyre shpirt, lumi e godet nga poshtë, ndërsa përrenjtë i hidhen atij nga sipër. Shumë sfida i dalin njeriut përpara në jetë, por prapë ia del mbanë dhe arrin t i përballojë, njësoj edhe qyteti i Kadaresë edhe pse rrënohet prapë ia del të ngrihet. Por, në një kuptim politik, qyteti është edhe shteti, edhe kultura, edhe industria, edhe shkenca, bile edhe vetë letërsia si forum, dialog, krijimtari personale, vetë arti kolektiv, artisti dhe spektatori 32. Dukej sikur strehëve të pullazit, rrugëve, shtyllave të telefonit, nuk u kërkonte llogari askush për zhvendosjen e tyre të lehtë 33. Në qytetin e autorit tonë edhe vendndodhja e gjërave ka ndryshuar, duket se asgjë më nuk është në vendin e vet, por që askush nuk kërkon llogari për këtë. Ja, unë drejtoj fytyrën nga lagjet e poshtme të qytetit dhe sytë, si dy pompa të fuqishme, fillonin të thithnin dritë dhe pamje të ndryshme: tymtarë, ndonjë dru fiku të vetmuar, rrugë, kalimtarë 34. Nga dritarja e shtëpisë autorit tonë gjithçka i duket e shkretë, rrugët e qytetit të dashur janë të vetmuara, dhe vetëm ndonjë tymtarë e ndonjë kalimtarë i rastit haset aty-këtu. Këtu tregohet edhe frika e banorëve për të dalë në rrugë, për të zhvilluar një jetë të rëndomtë, kur mbi kokat e tyre sundon pushtuesi. Universalja duket si tipar i individuales dhe të veçantës, realiteti bëhet i dukshëm dhe mund të shprehet në pamjen e jashtme, principi i përgjithshëm duket si një shkak specifik nxitës që rasti i veçantë të jetë i vizatuar në mënyrë speciale. Efekti i artit qëndron në faktin se një vepër ofron një pasqyrim më të vërtetë, më të plotë dhe më dinamik të realitetit, në krahasim me atë që zotëron receptuesi, çka e çon atë përtej eksperiencës vetjake, drejt një depërtimi më konkret në realitet Gjon Radovani, Qyteti, një entitet organik, në: Letërsia dhe qyteti, Tiranë, 2009, f Artan Fuga, Kori antik në tragjedinë greke, në: Letërsia dhe qyteti, Tiranë, 2009, f Ismail Kadare, Kronikë në gur, Onufri, Tiranë, 2015, f Ismail Kadare, Kronikë në gur, Onufri, Tiranë, 2015, f Floresha Dado, Letërsi e painterpretuar, vep. e cit., f

15 Rruga e Varoshit ngjitej përpjetë me mundim, kurse nga e djathta e saj zbriste furishëm rruga e Gjobekut, e cila, pasi i largohej shtëpisë me fibër të murgeshave italiane, sikur kjo të kishte murtajën, vinte e përplasej me rrugën e Varoshit dhe nga përplasja të dyja ishin shtrembëruar 36. Këtu autori përshkruan rrugët e qytetit të tij, ai ato i bënë të duken si të gjalla, duket madje se ato frymojnë në përshkrimet e tij. Kur lexojmë veprën e Kadaresë të duket se ke të bësh me një njeri, e jo me një qytet dhe historinë e tij. Sipas Zhenetit i cili në lidhje me përshkrimin thoshte se teksti tenton t i japë objektet në ekzistencën e tyre të vetme hapësinore, jashtë çdo ngjarjeje dhe madje jashtë çdo dimensioni kohor 37. Veç kësaj lagjja jonë ishte ngjyrë hiri, me ngrehina të dendura, pothuaj të ngjitura me njëra-tjetrën. Këtu çdo gjë ishte e përcaktuar, e ngulur njëherë e përgjithmonë, qindra vjet më parë. Rrugët, kthesat, këndet, pragjet e shtëpive, shtyllat e telefonit dhe gjithçka tjetër ishin si të derdhura në gur, njëherë e përgjithmonë 38. Përshkrimi i lagjes është bërë në mënyrë të mrekullueshme nga Ismail Kadare. Tregon për ngjyrën e saj, për lashtësinë, për rrugët, kthesat, këndet e madje edhe pragjet e shtëpive të cilat e bëjnë atë të duket e bukur dhe lagjja e tij i jep një bukuri shtesë qytetit. Ajo është e ndërtuar me gur dhe në gur dhe si e tillë do të rrojë përgjithmonë. 36 Floresha Dado, Letërsi e painterpretuar, vep. e cit., f Zherar Zhenet, Figura, Rilindja, Prishtinë, f Ismail Kadare, Kronikë në gur, Onufri, Tiranë, 2015, f

16 KREU II: Koncepti i qytetit në romanin Çështje të marrëzisë 2.1 Qyteti i marrëzisë Vepra letrare ka një ekzistencë kohore dhe hapësinore si gjithçka tjetër që ekziston dhe, si e tillë, ajo vendos marrëdhënie me gjithçka tjetër që e rrethon e, në mënyrë të veçantë, marrëdhënia më e rëndësishme është ajo që vendos me lexuesin. Krijimi i një imazhi virtual të qytetit-nga ana e tij i mundësoi shkrirjen dhe transforimimin e realiteteve të vrazhda e të mungesës së qytetërimit perëndimor në totalitarizëm në imazhe të bukura e të çuditshme 39. S dotë besoje kurrë se gjendeshin në të njëjtin qytet, madje në të njëjtin shtet 40. Situata në të cilën gjendej autori e bënte atë të mendonte se nuk gjendej në të njëjtin qytet, e madje as në të njëjtin shtet, i dukej se asgjë nuk është njëllojë, gjithçka ka ndryshuar. Teoritë e ndryshme narrative e gjykojnë një tekst letrar ose si rrëfimtari në proces, ose një rrëfimtari si produkt 41. Hapsana, siç e thoshte emri, ishte burg. Vetëm shtëpitë më të vjetra të qytetit kishin të tilla 42. Këtu autori na tregon për një pjesë të shtëpisë të cilën jo çdo shtëpi e posedonte. Në qytet jo të gjithë e kishin privilegjin e të pasurit një burg brenda për brenda shtëpisë. Uni poetik, dhe disa personazhe kanë një vizon shpirtëror të fortë, të gjallë, të thellë, që frymëzon simpati për shpirtin e qytetit 43. Duke ju referuar teorisë së Zhenetit mund të flitet për tri nocione: rrëfimi, domëthënë ligjërimi gojor ose i shkruar, që paraqet një intrigë, historia-pra objekti i rrëfimit, dhe narracioni, që nënkupton aktin prodhues të rrëfimit, i cili përfshin gjetjet e ndryshme teknike, tipin e narratorit, rendin në të cilin vendoset historia. 39 Viola Isufaj, Qyteti dhe qytetërimi në vepra të Kadaresë, në: Letërsia dhe qyteti, Tiranë, 2009, f Ismail Kadare, Çështje të marrëzisë, Onufri, Tiranë, 2005, f Floresha Dado, Intuitë dhe vetëdije kritike, Onufri, Tiranë, 2006, f Ismail Kadare, Çështje të marrëzisë, Onufri, Tiranë, 2005, f Viola Isufaj, Qyteti dhe qytetërimi në vepra të Kadaresë, në: Letërsia dhe qyteti, Tiranë, 2009, f

17 Qyteti na dukej ndryshe. Tabelat e tregtizave e të kafeneve, portat e shtëpive, dritaret me hekura të Bankës, të gjitha ndrynin brenda një dyzim. Ti kujtoje se kishe përpara një floktore grash, e ajo nuk ishte veçse një zyrë e partisë. E kështu me radhë: shitoret e djathit, posta, porosi dantellash për nuset e reja 44. Gjithçka për autorin ishte ndryshe. Qyteti i tij tanimë nuk ishte i njëjti. Asgjë nuk dukej në vendin e vet, madje edhe dritaret e shtëpive sikur kishin ndryshuar, mbanin brenda tyre shumë gjëra që asnjëherë nuk u thanë. Gjithçka në brendësi të qytetit për autorin ishte ndryshe, brenda çdo dyqani kishte edhe një të vërtetë tjetër, edhe shitoret e djathit mund të ishin totalisht diçka tjetër. Rrëfimi psikologjik e konsideron çdo veprim si një udhë për të njohur personalitetin e atij që vepron, si një mënyrë të të shprehurit. Veprimi në rrëfimin psikologjik është kalimtar kundrejt subjektit të vet, ndërsa rrëfimi apsikologjik karakterizohet nga veprimet jokalimtare. Gati s po u besoja syve, më fort se udhëtari që do të gjente një gjallesë në shkretëtirë 45. Udhëtari i rrugëve, udhëtari i qytetit për autorin është ai që has në gjëra të ndryshme, e që tani në qytet gjithçka është ndryshe. Kadareja ruan një raport shumë të hapur mes kohës dhe hapësirës, të rrëfimit e të shkrimit, si dhe të përjetimit të ngjarjeve. Në fund të çdo vepre autori shënon kohën dhe vendin ku dhe kur është shkruar vepra. Portretizimi, paraqitja e qytetit nga Ismail Kadareja nuk është i gjithi real dhe as i gjithi negativ. Ai, po ashtu, eksperimentoi një magjepsje nga jeta e qytetit-çka e peshon më shumë dhe e tejkalon neverinë 46. Befas, si të ishin zgjuar nga gjumi, njerëzit u kujtuan se kjo Madama, që shumëkush e dinte franceze ose kanadeze (isha i bindur se edhe në këtë rast njerëzit bënin sikur besonin ashtu), pra kjo Madama s qënkesh tjetërkush veçse Makbule Shtinua, nga lagjja Hazmurat 47. Në veprën e Kadares nuk anashkalohen as femrat dhe figura e saj. Ajo shpesh paraqitet e dashur dhe e respektuar e ndonjëherë edhe në pozita të palakmueshme. Në qytet autor paraqet lloje të ndryshme femrash, e që në këta rreshta na paraqitet Madama e cila e mbante veten si femër e nderuar dhe e klasit të lartë, por që pas ndërrimit të pushtetit i tërë nami i saj kishte rënë. 44 Ismail Kadare, Çështje të marrëzisë, Onufri, Tiranë 2005, f Ismail Kadare, Çështje të marrëzisë, Onufri, Tiranë, 2005, f Viola Isufaj, Qyteti dhe qytetërimi në vepra të Kadaresë, në: Letërsia dhe qyteti, Tiranë, 2009, f Ismail Kadare, Çështje të marrëzisë, Onufri, Tiranë, 2005, f

18 2.2 Përfytyrim qytetas Sipas Umberto Eco-s, teksti është rezultat i strategjisë së autorit, e drejtuar nga lexuesi i vet, për ta bërë atë që të kryejë një sërë operacionesh njohëse, të tilla që e bëjnë atë të kuptojë në mënyrën më të mundshme kuptimin e vetë tekstit. Mënyra se si ecnin kur vinin nga gjimnazi, kapelet prej studenti ne kokë, librat që kishin në dhomën e tyre, mësimi i latinishtes, që e bënin së bashku, e sidomos kur, për të mos u marrë vesh prej të tjerëve, këmbenin fjalë pikërisht në latinisht 48. Në këto vargje kemi të bëjmë me shkollën, me edukimin dhe arsimimin që ajo na e dhuron, autori përshkruan se si ishte një ambient shkollor, objektin ku studionin duke na lënë të kuptojmë se të gjitha këto lidhen me qytetin. Letërsia shqipe, për shkaqe historike dhe letrare, në afro pesë shekuj me radhë, në pjesën më të madhe të herëve është zhvilluar në një rrugë të pangjashme me letërsinë europiane, me shmangie prej kalendarëve të logjikshëm të përgatitjes së një dukurie a rrjedhe letrare prej asaj që ishte më parë 49, asimetrike në pikëpamjen e kronologjisë dhe të vijueshmërisë 50. Ç është e vërteta flamuri shqiptar na pelqente, si mua, si Ilirit. Nuk ishte fare ashtu siç na i donte zemra, me shenjat e vdekjes, kocka të kryqëzuara etj., si ato të piratëve, por së paku më i mirë se i shteteve të tjera ishte 51. Autori në veprën e tij nuk harron të përmend edhe shtete, ai në këtë rast përmend flamurin si simbol me të cilin identifikohet një shtet, e që ai i Shqipërisë padyshim qëështë i bukur për autorin, ndonëse do kishte pasur dëshirë të ishte edhe më i frikshëm. Çështje të marrëzisë, rrëfimi fillon në këtë mënyrë: E ndjeva të keqen sapo hyra në oborrin e jashtëm. Pra, në pamje të parë, filli rrëfimor duket se nis si një përshkrim i botës së jashtme, i asaj që narratorifëmijë arrin të përceptojë, por kjo është thjesht dukja e jashtme, pasi narratori rrok më tej nga sa mund të shohë, të përceptojë, të kuptojë e të ndiejë si fëmijë. 48 Ismail Kadare, Çështje të marrëzisë, Onufri, Tiranë 2005, f Shaban Sinani, Historia e letërsisë shqipe, Çështje të hapura, Naimi, Tiranë, 2015, f Ali Xhiku, Letërsia shqipe si polifoni, Tiranë, 2004, f Ismail Kadare, Çështje të marrëzisë, Onufri, Tiranë, 2005, f

19 Të dy ungjët dukeshin si të pajtuar. Shkonin e venin prapë bashkë në gjimnaz, por nuk e kishin më atë ngrohtësinë e mëparshme 52. Këto vargje na tregojnë se si njerëzit nga shumë të dashur shpesh ftohen me njëri-tjetrin, nga shokë të ngushtë të gjimnazit e të qytetit arrin të zbehin marrëdhëniet e tyre dhe ndryshojnë dita ditës. Gjyshja më kishte treguar se në të gjitha shtëpitë e mëdha gjirokastrite, mëritë ishin aq të gjata saqë shumicës nuk u mbahej mend zanafilla 53. Autori na bën me dije se kemi të bëjmë me qytetin e Gjirokastrës, dhe se në qoftëse në mes të dy familjeve ka lindur ndonjë mëri, ajo do të vazhdonte për breza të tërë, madje do të harrohej edhe shkaku i mërisë por ajo gjithsesi do të vazhdonte. Autori këtu cek zakone të shqiptarëve të cilat ndoshta mund ti hasësh edhe sot. Tek Ismail Kadare shohim të përmenden vende të ndryshme, qytete e shtete nga të gjitha anët e botës. Ai tregon për kohën kur alfabeti turk ishte larguar nga përdorimi duke u zëvendësuar me atë latin, por që për njerëzit në qytetin e tij kjo ishte diçka tragjike, duke nënkuptuar se gjithçka duhej të fillonte nga e para, një botë e re ishte duke lindur. Romanin Çështje të marrëzisëmund ta konsiderojmë si vazhdë të romanit Kronikë në gur, e ajo çka i lidh këto romane ka të bëjë me faktin se te këto vepra do të hasim të njëjtat: - personazhe: protagonistifëmijë (vetë autori), babazoti (gjyshi nga ana e mamasë - figurë e cila ngrihet deri në këndvështrim mitik), gjyshja, prindërit, hallë Xhemoja (personazh real dhe me identitet të njëjtë), ungji i vogël, Iliri shoku i tij i fëmijërisë (personazhe edhe të triptikut Rrëfim trikohësh; emri Ilir është zgjedhje artistike e autorit, jo identiteti i tij i vërtetë), përmendja e familjeve autoktone gjirokastrite, si: Kadarenjtë, Dobratët, Karagjozët, Hankonatët, Kokobobët, Shtinot; përmendja e figurave politike, si: Enver Hoxha, Lenini, Stalini; përmendja e personazheve episodike, si: Mero Lamçja, zoti Jorgaq, Makbule Shtino etj.; - hapësira duket se rrëfimi ndodh në të njëjtat hapësira fizike (shtëpia prindërore, oborri i shtëpisë, burgu i shtëpisë, shtëpia e babazotit, shkolla etj.) dhe gjeografike (toponime të ndryshme, lagjja Palorto lagjja në të cilën ndodhej shtëpia e autori, lagjja Hazmurat, varreza e Vasilikojt, rrugicat e gurta etj.) paraqiten gjurmë të qytetit të Gjirokastrës, aty ku u lind e u rrit shkrimtari Ismail Kadare; - parapëlqime të protagonistit: dëshira për të shkruar; parapëlqimet e tij ndaj librave të Shekspirit, për Makbethin 52 Ismail Kadare, Çështje të marrëzisë, Onufri, Tiranë, 2005, f Ismail Kadare, Çështje të marrëzisë, Onufri, Tiranë, 2005, f

20 (fantazmat, magjistricat ato çka impresionojnë më së shumti botën fëmijërore); - mendësi: mendimet e prapambetura të njerëzve; ideja se çdo shtëpi, përveç tymit, ka kuvendimin e saj, armiqësitë ndërmjet fiseve ose ndërmjet krushqive (paqja e rreme e Dobratëve fisit të nënës dhe Kadarenjve fisit të babait); - dukuri e botëkuptime: varfëria, thashethemet e njerëzve, paragjykimet, mediokriteti i cilësisë së jetesës etj. Tjetri dëshmues i lajthitjes, ishte kushëriri ynë, Remzi Kadareja, që brenda një jave kishte humbur në kumar shtëpinë e vet të stërmadhe me njëzet e ca kthina 54. Kadare nuk lë pa përmendur edhe vesin e kumarit te shqiptarët, duke treguar se si janë humbur edhe shtëpi kur dikush është bërë i varur nga ajo lojë, madje i quan edhe njerëz që kanë luajtur nga mendja. Qyteti i tij i lindjes pra qyteti i Gjirokastrës, që ishte, në të gjitha aspektet, një qytet borgjez, me shtresë të mesme, me pronarë tokash, me fabrikantë të ndryshëm, me njerëz të lajthitur dhe me njerëz aspak normalë shprehet studiuesi Gëzim Aliu 55. Tani, i mbetur trokë dhe i pagrua vërtitej nëpër qytet me nallane druri dhe një batanije ushtarësh italianë krahëve, për t u strukur natën te porta e vet, për shkak të së cilës, e thërrisnin me tallje Port- Arthur 56. Autori na flet për një njeri i cili ka humbur gjithçka dhe që endet rrugëve të qytetit i vetmuar, duke ndeshur në shikimet e të gjithë qytetarëve e shpesh edhe në talljet e tyre. Në çdo varg tëkadares mund të hetosh një të vërtetë të kohës, një dukuri që shpesh vërehet edhe në ditët tona, por që më e dukshme ndoshta është në qytete. Rrëfimi i fëmijës ka të bëjë me një kohë vërtetë të turbullt të historisë shqiptare në veçanti, por edhe asaj botërore. Gjithë qyteti po shkulej për të parë se ç ndodhte në gjimnaz. Po rriheshin profesorët e latinishtes 57. Ismail Kadare na tregon për kohërat e vështira kur në shkolla rriheshin profesorë e shpesh edhe nxënës. Koha e latinishtes kishte mbaruar andaj ajo duhej të shkulej me rrënjë, po të jetë e nevojshme edhe me rrahje e vrasje të profesorëve. 54 Ismail Kadare, Çështje të marrëzisë, Onufri, Tiranë, 2005, f Gëzim Aliu, Diskurset e ideve në prozën e Kadaresë, Faik Konica, Prishtinë, 2007, f Ismail Kadare, Çështje të marrëzisë, Onufri, Tiranë, 2005, f Ismail Kadare, Çështje të marrëzisë, Onufri, Tiranë, 2005, f

21 Grumbuj-grumbuj shtyheshin te qendra e qytetit, për të parë me sytë e tyre tabelat e reja Komiteti i Partisë së Qarkut dhe Komiteti i Partisë së Qytetit, të posambërthyera njëra sipër Rrobaqepsisë për gra, e tjetra te Zyra e ujësjellësit 58. Këtu autori tregon kur në qytet po ndërroheshin pushtuesit, kur ngjarjet në qytet po ndërronin kahje dhe diçka e re po ndodhte. Aty ku më parë kishin qenëvendtakimet e fshehta të komunistëve tani po tregoheshin në mënyrë publike. Në jetën e qytetit diçka e re po ndodhte. Ashtu siç pritej, dy njerëz ikën nga mendja në lagjen Sfake, aty ku zakonisht nisnin çmendjet, kurse një tjetër nga Harshovatët, në Varoshin e vjetër, pasi kishte vënë, kushedi pse, një manxuranë në thilenë e setrës, i kishte futur një plumb kokës 59. Diçka e çuditshme kishte filluar të ndodhte në qytet, njerëzit po çmendeshin. Dikush i fuste plumb vetes, një tjetër nuk dinte se ç bënte, një tjetër endej nëpër qytet si i marrë dhe askush nuk dinte të tregonte se çfarë po ndodhte. Qytetin e Kadares duket sikur e ka kapur syri i keq. Rrinin zakonisht brenda dhe dilnin tepër rrallë, veç kur priteshin ndërrime rendesh ose qeverish dhe, me një gjuhë po aq të ngrirë sa gjymtyrët e tyre, kërkonin Kafenenë e Zinxhirëve, siç quhej dikur kafeneja më e madhe e qytetit, në sheshin me të njëjtin emër 60. Në këta rreshta autori flet për ndërrimin e shpesht të pushtetve dhe se si qëndronin brenda, e vetëm në ndonjë rast të veçantë merrnin guximin të dilnin. Të gjithë kërkonin kafenen më të madhe në qytet, apo atë që kishte mbetur nga ajo. Qyteti po përballej me njerëz të ndryshëm. As që më kishte shkuar ndër mend se, ndër gjithë drekat e shtruara atë ditë në qytet, kjo ishte, me sa dukej, e vetmja ku nuk do të flitej për këtë 61. Në qyetet në kohën e drekes flitej për lajme të shumta, përgjithçka që ndodhte në rrugët e tij, për thashetheme të llojeve të ndryshme, por siç duket në një shtëpi nuk flitej për asgjë, siç dukej aty ngjarjet e qytetit nuk ndikonin. Ishte, me siguri, e vetmja shtëpi në qytet, ku ishin kthyer bisedës për gjuhët e hequra. Ishte njëlloj si të haje gjellë të ftohtë Ismail Kadare, Çështje të marrëzisë, Onufri, Tiranë, 2005, f Ismail Kadare, Çështje të marrëzisë, Onufri, Tiranë, 2005, f Ismail Kadare, Çështje të marrëzisë, Onufri, Tiranë, 2005, f Ismail Kadare, Çështje të marrëzisë, Onufri, Tiranë, 2005, f

22 Bisedat e vjetra, ngjarjet e kaluara linin gjurmë në shtëpitë e qytetit të Kadares, por dukej se nganjëherë ato liheshin në harresë, dhe kur ndonjë nga to përmendej prapë ishte diçka e befasishme. Letërsia, duke mos qenë uniformë, jo vetëm gjatë shtrirjes së saj historike, por edhe në një moment të caktuar, shfaq dukuri që kanë të bëjnë me origjinalitetin e drejtimeve letrare, me specifika të qarqeve të ndryshme letrare, hetuar këto në momente të ndryshme historike, apo dhe në shtrirje të ndryshme gjeografike 63. Rrugën e bëra pothuajse me vrap. Nuk ndalova as te tregu për të parë katundarët, që po mblidhnin sendet për t u nisur drejt Lunxhërisë, as te bashkia e vjetër, ku dy robër gjermanë, që s dihej nga kishin dalë, po riparonin qysh prej dy javësh portën 64. Autori në këtë vepër na paraqitet në rolin e fëmijës, ai tregon gjithçka nga këndvështrimi i fëmijës. Këtu nga përshkruan rrugët e qytetit, tregun e tij, bashkinë e vjetër së cilës po i riparohej porta, por që autori nuk po ndalej pranë tyre, kishte për të kryer diçka me shpejtësi. Kadare zgjedh qytetin e vet të lindjes si vend veprimi, duke dëshmuar qartë me këtë lidhjet autobiografie të këtij romani. Ai përzien në mënyrë të mrekullueshme fakte historike me përfytyrimet e pështjelluara të një fëmije, realitetin me ndjenjat, të treguarën me të menduarën. Kadare përshkruan në mënyrë plastike ndryshimin e shoqërisë dhe të jetës në qytetin e sipërm dhe të poshtëm, lë të lindin besimet e vjetra popullore dhe bestytnitë dhe shpjegon gjithmonë nga këndvështrimi fëmijërormishmashet e një vendi në ndryshime rrënjësore e sipër. Shpesh tregimtari i vogël nuk e kupton se çfarë po rrëfen, por gjithmonë ka një frymë çuditjeje në fjalët e tij dhe në mënyrë të beftë shpërthen një harendjenjat fëminore ndryshojnë pikërisht shpejt nga një gjendje në tjetrën. Marrëdhënia e letërsisë me faktorët jashtëletrarë, është e ndërlikuar. Nga njëra anë, letërsia zhvillohet mjaftushmërisht në mënyrë autonome, duke pasur traditën dhe duke krijuar, në kufijtë e kësaj tradite, forma të reja. Nga ana tjetër ajo nuk mund të jetë plotësisht e pavarur nga sferat jashtëletrare të kulturës, së cilës i përket. Ajo ndërvepron me këto sfera, e jo vetëm me politikën dhe ideologjinë, sepse letërsia jo thjesht pasqyron fenomenet jashtëletrare, ajo dhe ia përshtat ato vetes. Veprat e tyre janë dokumentet më besnike nga të cilët mund të kuptosh figurën e vërtet të një qytetërimi. Ato janë shumë inkoshiente kështu s mund të mos jenë të sinqertë, janë shumë perceptues 62 Ismail Kadare, Çështje të marrëzisë, Onufri, Tiranë, 2005, f Floresha Dado, Intuitë dhe vetëdije kritike, Onfuri, Tiranë, 2006, f Ismail Kadare, Çështje të marrëzisë, Onufri, Tiranë, 2005, f

23 ndaj përshtypjeve të ambientit që e rrethon e kështu i transmetojnë me besnikëri idetë, ndjenjat, kërkesat e prirjet. Gjithë kësolli i ngjante një shtyrjeje bërrylash e supesh. Njerëzit herë pas here ngriheshin mbi majat e këmbëve, me sytë nga rruga. Dukej që dikush pritej të vinte 65. Kadare përshkruan edhe njerëzit. Këtu kemi të bëjmë me të pamen e gjyshit të personazhit, ku të gjithë mbanin sytë nga rruga, duke pritur që nga qyteti të vinte dikush. Letërsia nuk është pasqyrë e realitetit, por njohuri mbi këtë realitet, që shfaqet si një tërësi dialektike e pjesëve që janë në lëvizje dhe në kontradikta. Karakteri i veçantë i lidhjes midis realitetit dhe veprës letrare, duke e parë formën e kësaj të fundit si reflektim të formës së botës reale 66. Fiu, ia bëra unë dhe vura dorën te tëmthi. Ke të drejtë, tha ajo, gjithëky qytet është i marrë 67. Edhe dashuria ka vendin e vet, në qytet ajo padyshim qëështë e pranishme, e Kadare kurrsesi që nuk e lë jashtë rreshtave të tij. Ajo çfarë autori përcjell përmes veprës së tij lidhet mirëfilli nga interpretimi që do t i bëjmë nga ku mund të themi se së pari 68 : me çfarë komunikohet nga autori te lexuesi, së dyti, me zbulimin e funksionit dhe vlerave që kanë fjalët në tekst, dhe së treti, me domethëniet që prodhohen nga struktura e tij. Në pat, shpërndarë mbi minder ishin kërkesat për bursë jashtë shtetit tëdy ungjëve, bashkë me formularët që duheshin mbushur, një palë rusisht, tjetra hungarisht 69. Në fund prapë kemi shkollën dhe të mirat që ajo sjell, pa të as qyteti nuk përparon e as shteti. Bursa shkollimi janë ato që në mendjen e fëmijës zënë vend, duke uruar autori që të gjithë të rinjtë të shkojnë atyre rrugëve, që të ndihmojnë në ecjen përpara të qytetit. 65 Ismail Kadare, Çështje të marrëzisë, Onufri, Tiranë, 2005, f Floresha Dado, Letërsi e painterpretuar, Bota Shqiptare, Tiranë, 2010, f Ismail Kadare, Çështje të marrëzisë, Onufri, Tiranë, 2005, f Floresha Dado, Intuitë dhe vetëdije kritike, Onufri, Tiranë, 2006, f Ismail Kadare, Çështje të marrëzisë, Onufri, Tiranë, 2005, f

24 KREU III: Miti i urbanizimit në romanin Qyteti pa reklama 3.1 Psikologjia e qytetit në romanin Qyteti pa reklama Në poezitë e viteve 60 si dhe në Qytetin pa reklama, ngre në qiell bukurinë e strukturave të (krye) qytetit dhe tregon se (krye) qyteti mund të të mbushë me lumturi e kënaqësi 70. -Ja, më në fund, dhe N. Gjonit, që po dremiste në kolltukun e fundit të autobusit i ranë si bombë këto fjalë. Ai po dremiste dhe prandaj u trondit aq shumë. Por, edhe në qoftë se nuk do të dremiste, prapë do të tronditej 71. Autori pra që në fillim të këtij romani shfaq emocion, për një qytet i cili personazhit kryesor Gjon, i dukej madhështor dhe më i dalluar nga qytetet e tjera, pra del në pah psikologjia e atyre banorëve që e popullonin atë vend, ku ndodhej rrëfimtari. Ky qytet i gurtë, më shtëpi të larta mure të trasha, streh të hedhura dhe dritare të çuditshme, nga ku bisedonin gratë me njëra-tjetrën më zë të lartë, ura të stilit venecian, kulla të vjetra dhe dy përrenj të rrëmbyer, duke sikur më shumë kursim i nxirrte njerëzit në rrugë nga ato porta të rënda, që hapeshin e mbylleshin me çelësa një çerek metre të gjatë. Pleqtë e qytetit mblidheshin heret në kafenen Mëmedheu për të pirë kafen e mëngjesit dhe të hapnin bisedat e zakonshme. Pastaj ca shkonin në kishë. Të rinjtë vendas mblidheshin në Shtëpinë e Kulturës, Emigrantet në Klubin e Gjuetarëve dhe punëtoret loznin bilardo në klubin e fabrikës. Rrugët e qendrës dhe kinemaja mbusheshin me ushtarë. Kurse, zakonisht në shtëpinë e oficereve kishte mbrëmje vallëzimi. Në mbrëmje bëhej një xhiro e vogël në qendër dhe aty nga ora nënte çdo gjë qetësohej përfundimisht me heshtjen e altoparlantëve në qoshet e rrugëve. Me valixhe në duar ata kaluan mespërmes qytetit, kureshtarët kthenin kokën, sepse në N. Çdo lëvizje apo shpërngulje përbënte një ngjarje në vete. Kjo qe e natyrshme, përderisa këtu të gjithë kishin shtëpitë e veta, secila me histori vjeçare. Në N. me interesante se çdo gjë ishin shtëpitë. Kaq të forta ishin traditat e qytetit, saqë një filolog mund të zbulonte se banorët e një lagjjeje kishin nuanca të veçanta gjuhësore, që i dallonte nga një lagje tjetër. Bile kishte shtëpi apo familje të mëdha që e flisnin gjuhën në mënyrë të veçantë N. ishte qyteti ku moda depërtonte më me vështirësi. I ndarë dhe i shtërnguar nga jeta, N. kishte krijuar një jetë të tij. Poeti Ramiz Bilbili, pak i nderuar nga të gjithë, që shkruante vjersha 70 Viola Isufaj, Qyteti dhe qytetërimi në vepra të Kadaresë, vep. e cit., f Ismail Kadare, Qyteti pa Reklama, Onufri, Tiranë, 2004, f

25 didaktike, moralizuese dhe që i tregonte ato në çdo dasmë, ishte poeti zyrtar i N., i pranuar pa diskutim nga të gjithë. I famshmi Dino Çiço ishte mishërim i tragjedisë së shkencetarit të madh, që provonte të shpikte aeroplanin, që fluturonte në baze të përpetuum mobile dhe që me aq ndërim e kujtonin banorët e N., që s donin te njihnin para tij as Ajnshtajnin vete 72. Trajtesa, shpjegimi, përshkrimi i banorëve dhe i jetës së margjinës nuk është shprehur hapur, por te Qyteti pa reklama personazhet diskutojnë këtë problem, ndërkohë që kërkojnë mënyra të reja për ikjen nga qyteti provincial: mashtrimi është një pjesë e pashmangshme e arratisjes nga qyteti provincial për shkak të adiksionit pas kryeqytetit që vjen ëmbëlsisht përmes imazheve të mjegullta e të ëndërrta (vallëzimet, bulevardet, dritat e neoneve, e dashura e largët) 73. Pas xhamave të lagura të autobusit ai dalloi tutje, larg, shumë larg në mal, drita të shumta, që dridheshin sikur të vuanin nga nervat. Ç pamje e çuditshme! tha me vete, duke u përpjekur të shihte sa me qarte nga xhami i ndyrosur me pika uji e balte të xhadesë. Xhami ishte shumë i përlyer dhe ai s mundte të vështronte aq qartë sa deshte 74. Ngjarja na vazhdon me Gjonin dhe me entuziasmin e tij të shumëpritur për të parë qytetin sa më parë që të jetë e mundur, por nga autobusi e gjitha që ai mund të shihte ishin vetëm ca drita. Dritat e qyteti herë dukeshin, herë humbisnin prapa ndonjë bregu dhe pastaj prapë vezullonin me qartë dhe më afër. Pas çdo kthese ato shkëlqenin më qartë, sikur i lante shiu. Por xhamat e autobusit ishin lerosur fare. Ca sorra të zeza fluturonin nëpër pullaze. Telat e telefonave shkundëshin herë-herë nga zogjtë. E diel. Tym nga oxhaqet me qylafe. Qetësi kudo. Ndonjë plakë pastronte borën përpara portes. Dy gra bisedonin nga dritaret e shtëpive përballë. Ca kalamaj kishin zënë pusi në krye të udhës që quhej Sokaku i të marrëve dhe qëllonin me topa bore kalimtarët. Ata ecnin tërë gjallëri në gjurmët e njëri-tjetrit. Bora u vriste sytë dhe iu shtinte në zemra një gëzim të bardhë, plot shpresa, por të ftohtë, të ftohtë. 72 Ismail Kadare, Qyteti pa reklama, Onufri, Tiranë, 2004, f Viola Isufaj, Qyteti dhe qytetërimi në vepra të Kadaresë, në: Letërsia dhe qyteti, Tiranë, 2009, f Ismail Kadare, Qyteti pa reklama, Onufri, Tiranë, 2004, f

UNIVERSITETI I PRISHTINËS FAKULTETI EKONOMIK Studime postdiplomike. BDH Relacionale. Pjesa 2: Modelimi Entity-Relationship. Dr.

UNIVERSITETI I PRISHTINËS FAKULTETI EKONOMIK Studime postdiplomike. BDH Relacionale. Pjesa 2: Modelimi Entity-Relationship. Dr. UNIVERSITETI I PRISHTINËS FAKULTETI EKONOIK Studime postdiplomike BDH Relacionale Pjesa 2: odelimi Entity-Relationship Dr. ihane Berisha 1 Qëllimi Pas kësaj ligjërate do të jeni në gjendje : Të përshkruani

More information

ASOCIACIONI KANGOUROU SANS FRONTIÈRES (AKSF) TESTI Testi për Klasat 1-2

ASOCIACIONI KANGOUROU SANS FRONTIÈRES (AKSF) TESTI Testi për Klasat 1-2 ASOCIACIONI KANGOUROU SANS FRONTIÈRES (AKSF) GARA NDËRKOMBËTARE E MATEMATIKËS KANGAROO K O S O V Ë TESTI 2017 Testi për Klasat 1-2 Emri dhe mbiemri: Datëlindja: Math Kangaroo Contest Kosovo (MKC-K) www.kangaroo-ks.org

More information

Gara Math Kangaroo Kosovë Klasa 3-4

Gara Math Kangaroo Kosovë Klasa 3-4 PJESA A: Çdo përgjigje e saktë vlerësohet me 3 pikë 1. Cila nga pjesët A - E duhet të vendoset në mes të dy pjesëve të dhëna ashtu që tëvlejë barazia? 2. Ardiani shikoi në dritare. Ai sheh gjysmën e kengurave

More information

The UK Linguistics Olympiad 2018

The UK Linguistics Olympiad 2018 Problem 10. Tirana tourist You are visiting a town close to the Albanian capital Tirana. The man at the information centre gives you a map with a key to its symbols 1 ; these are shown below. He also gives

More information

Narratori dhe narracioni në prozën e Ismail Kadaresë

Narratori dhe narracioni në prozën e Ismail Kadaresë REPUBLIKA E SHQIPËRISË UNIVERSITETI I TIRANËS FAKULTETI I HISTORISË DHE I FILOLOGJISË DEPARTAMENTI I LETËRSISË SHKOLLA DOKTORALE: STUDIME LETRARE tiranë 2015 Narratori dhe narracioni në prozën e Ismail

More information

Speci Shqipëri

Speci Shqipëri Shqipëri 2017 2018 baburra Vedrana F1 Është hibrid shumë i hershëm i llojit të Baburrës së bardhë-gjelbër me tipar gjysëm të hapur. Ka një sistem rrënjor shumë të fuqishëm i cili i mundëson një rritje

More information

Louise Hay. Pa stres. Afirmime pozitive. të miratuara dhe të rekomanduara. nga Daut Demaku. përkthyer nga Ridvan Bunjaku :( :)

Louise Hay. Pa stres. Afirmime pozitive. të miratuara dhe të rekomanduara. nga Daut Demaku. përkthyer nga Ridvan Bunjaku :( :) Louise Hay Pa stres Afirmime pozitive të miratuara dhe të rekomanduara nga Daut Demaku përkthyer nga Ridvan Bunjaku :( :) Prishtinë, nëntor 2012 Përshëndetje, unë jam Luiz Hej. Mirë se vini në këtë tekst

More information

UNIVERSITETI I TIRANËS FAKULTETI I HISTORISË DHE I FILOLOGJISË DEPARTAMENTI I LETËRSISË

UNIVERSITETI I TIRANËS FAKULTETI I HISTORISË DHE I FILOLOGJISË DEPARTAMENTI I LETËRSISË UNIVERSITETI I TIRANËS FAKULTETI I HISTORISË DHE I FILOLOGJISË DEPARTAMENTI I LETËRSISË FILLIMET E MODERNITETIT NË PROZËN ROMANORE SHQIPE Përgatiti: Ermir Nika Pranoi: Prof. Dr. Ali Xhiku 1 TRYEZA E LËNDËS

More information

Mishevska. Autore: Gordana. Ilustrimet: Aleksandar. Sotirovski

Mishevska. Autore: Gordana. Ilustrimet: Aleksandar. Sotirovski Autore: Gordana Mishevska Ilustrimet: Aleksandar Sotirovski Origjinali u botua nga: International Step By Step Association Keizersgracht 62-64 1015 CS Amsterdam The Netherlands www.issa.nl This book is

More information

268 F. ENGELS. Po aq i cekët na duket Fojerbahu në krahasim me Hegelin edhe kur flet për kundërtinë midis së mirës dhe së keqes.

268 F. ENGELS. Po aq i cekët na duket Fojerbahu në krahasim me Hegelin edhe kur flet për kundërtinë midis së mirës dhe së keqes. 268 F. ENGELS moralin këtu përfshihet tërë sfera e së drejtës, e ekonomisë dhe e politikës. Te Fojerbahu ndodh krejt e kundërta. Nga pikëpamja e formës, ai është realist, ai merr si pikënisje njerinë,

More information

LIDHSHMËRI MOTIVUESE NDËRMJET TREGIMEVE DHE NOVELAVE TË KADARESË МОТИВНА ПОЗВРЗАНОСТ МЕЃУ РАСКАЗИТЕ И РОМАНИТЕ НА ИСМАИЛ КАДАРЕ

LIDHSHMËRI MOTIVUESE NDËRMJET TREGIMEVE DHE NOVELAVE TË KADARESË МОТИВНА ПОЗВРЗАНОСТ МЕЃУ РАСКАЗИТЕ И РОМАНИТЕ НА ИСМАИЛ КАДАРЕ Xhevahire Topanica, МА 1 C E N T R U M 6 UDC: 821.18.09 LIDHSHMËRI MOTIVUESE NDËRMJET TREGIMEVE DHE NOVELAVE TË KADARESË МОТИВНА ПОЗВРЗАНОСТ МЕЃУ РАСКАЗИТЕ И РОМАНИТЕ НА ИСМАИЛ КАДАРЕ MOTIVATIONAL CONNECTIVITY

More information

ESHTRA TË THARA. Nga Toni Alamo

ESHTRA TË THARA. Nga Toni Alamo ESHTRA TË THARA Nga Toni Alamo Profetit Ezekiel të Dhjatës të Vjetër i dërgoi Zoti një vizion. I doli përpara syve një luginë e shtruar me eshtra të thara, që simbolizonin vdekësirën shpirtërore të Izraelit

More information

1 QERSHORI. 1 Qershori Dita e fëmijëve. Prishtinë. Ese. Poezi. Kuriozitete. Aktivitete SH.F.M.U PJETËR BOGDANI. Rr. Antigona Fazliu

1 QERSHORI. 1 Qershori Dita e fëmijëve. Prishtinë. Ese. Poezi. Kuriozitete. Aktivitete SH.F.M.U PJETËR BOGDANI. Rr. Antigona Fazliu 1 Qershori Dita e fëmijëve Ese Poezi Kuriozitete Aktivitete Redaksia: Krenare Basha Fitore Berisha 1 QERSHORI Vlora Bilalli Rea Mehmeti Njomza Hajredini Erisa Mehmeti SH.F.M.U PJETËR BOGDANI Prishtinë

More information

Tezë doktorature STUDIM MONOGRAFIK MBI VEPRËN E MIGJENIT

Tezë doktorature STUDIM MONOGRAFIK MBI VEPRËN E MIGJENIT REPUBLIKA E SHQIPËRISË UNIVERSITETI I TIRANËS FAKULTETI I HISTORISË DHE I FILOLOGJISË DEPARTAMENTI I LETËRSISË Tel/Fax: +355 4 369 987 www.fhf.edu.al Tezë doktorature STUDIM MONOGRAFIK MBI VEPRËN E MIGJENIT

More information

AKTET ISSN AKTET VI, 4: , 2013

AKTET ISSN AKTET VI, 4: , 2013 AKTET ISSN 2073-2244 Journal of Institute Alb-Shkenca www.alb-shkenca.org Revistë Shkencore e Institutit Alb-Shkenca Copyright Institute Alb-Shkenca FUNKSIONI I LETËRSISË PËR RUJTJEN DHE ZHVILLIMIN E KULTURËS

More information

Pyetjet e testit ekstern-gjuhë angleze

Pyetjet e testit ekstern-gjuhë angleze Cila nga fjalët në vijim ka kuptimin e njësisë për kohën? Pyetjet e testit ekstern-gjuhë angleze Cila nga fjalët në vijim tregon vështirësi shëndetësore? Cila nga fjalët në vijim tregon dekorim për festë?

More information

CURRICULUM VITAE. Institucioni: Universiteti i Prishtinës, Fakulteti Juridik Data: Niveli: Doktor i Shkencave Juridike Dr.sc.

CURRICULUM VITAE. Institucioni: Universiteti i Prishtinës, Fakulteti Juridik Data: Niveli: Doktor i Shkencave Juridike Dr.sc. CURRICULUM VITAE 1. Mbiemri: Kryeziu 2. Emri: Kadri 3. Nacionaliteti: Kosovar 4. Data e lindjes 25.08.1958 5. Gjinia: M 6. Kontakti: Prizren Email: kadri.kryeziu@hotmail.com 7. Niveli arsimor: Tel: +386

More information

Institucioni: Qendra e Studimeve Albanologjikë- Tiranë Data e diplomimit: Diploma/ Doktorata : Doktor në shkenca letrare

Institucioni: Qendra e Studimeve Albanologjikë- Tiranë Data e diplomimit: Diploma/ Doktorata : Doktor në shkenca letrare CURRICULUM VITAE 1. Mbiemri: Muhadri 2. Emri: Besim 3. Nacionaliteti: Shqiptar 4. Shtetësia: Kosovar 5. Data e Lindjes: 20.3.1964 6. Gjinia: Mashkull 7. Detajet kontaktuese: Email: besimmuhadri@yahoo.com,

More information

DËBIMI I SHQIPTARËVE

DËBIMI I SHQIPTARËVE DËBIMI I SHQIPTARËVE (Memorandumi i Çubrilloviqit bazë mbi spastrimin etnik të shqiptarëve) Dr. Vaso Çubriloviç ka qenë këshilltar i regjimit monarkist gjatë Luftës së Dytë Botërore, pastaj ministër, akademik,

More information

SARAS. gusht 2016 Çmimi 300 lekë. Jetë përtej...

SARAS.   gusht 2016 Çmimi 300 lekë. Jetë përtej... revista SARAS www.revistasaras.al gusht 2016 Çmimi 300 lekë Jetë përtej... Mustafa Nano SELAM ALEIKUM BABA SARAS www.saras.al editorial ide / ndjesi Viti II - Nr.16 Revistë letrare e përmuajshme Jetë të

More information

Poetika e refuzimit estetik në poezinë tonë (Zef Zorba dhe Frederik Rreshpja)

Poetika e refuzimit estetik në poezinë tonë (Zef Zorba dhe Frederik Rreshpja) REPUBLIKA E SHQIPËRISË UNIVERSITETI I TIRANËS FAKULTETI I HISTORISË DHE I FILOLOGJISË DEPARTAMENTI I LETËRSISË Tel/Fax: +355 4 369 987 www.fhf.edu.al Disertacion për mbrojtjen e gradës Doktor shkencash

More information

CURRICULUM VITAE. Emër Mbiemër ILIR SHYTA. Fakulteti i Edukimit dhe i Filologjisë. Departamenti i Gjuhës dhe i Letërsisë

CURRICULUM VITAE. Emër Mbiemër ILIR SHYTA. Fakulteti i Edukimit dhe i Filologjisë. Departamenti i Gjuhës dhe i Letërsisë CURRICULUM VITAE Emër Mbiemër ILIR SHYTA e-mail: ilirshyta@yahoo.com Fakulteti: Fakulteti i Edukimit dhe i Filologjisë Departamenti Departamenti i Gjuhës dhe i Letërsisë Lëndët që mbulon: Letërsi e Ballkanit

More information

Jezus: Unë isha refugjat

Jezus: Unë isha refugjat P. Vimalasekaran Jezus: Unë isha refugjat Përktheu: Florenc MENE Perëndia i qiellit hyri në një botë të huaj! Rreth dy mijë vjet më parë, siç kishin parathënë profetët, Jezusi lindi në Izrael, në një

More information

EDIcIoNI NJË MUNDËSI MË TEPËR PëRMBLEDHJE E PUNIMEVE Më Të MIRA. NGA KONKURSI ME ESE PëR NXëNëSIT E SHKOLLAVE Të MESME

EDIcIoNI NJË MUNDËSI MË TEPËR PëRMBLEDHJE E PUNIMEVE Më Të MIRA. NGA KONKURSI ME ESE PëR NXëNëSIT E SHKOLLAVE Të MESME EDIcIoNI 2008 NJË MUNDËSI MË TEPËR PëRMBLEDHJE E PUNIMEVE Më Të MIRA NGA KONKURSI ME ESE PëR NXëNëSIT E SHKOLLAVE Të MESME moving forward Një mundësi më tepër është një konkurs mbarë-kombëtar organizuar

More information

NJË MËNYRË. e RE JETESE

NJË MËNYRË. e RE JETESE NJË MËNYRË e RE JETESE NJË MËNYRË e RE JETESE Të Kuptosh se Çfarë do të Thotë të Pranosh Krishtin JOYCE MEYER NJË MËNYRË e RE JETESE Joyce Meyer Citimet biblike janë marrë nga Bibla, Versioni ABS. E drejta

More information

Kisha e Lindjes së Hyjlindjes tek pazari i Vjetër, Përmet * Numri i shtëpive (haneve) ose I popullsisë 1431/32 42 hane (2-3 shtëpi për çdo hane)

Kisha e Lindjes së Hyjlindjes tek pazari i Vjetër, Përmet * Numri i shtëpive (haneve) ose I popullsisë 1431/32 42 hane (2-3 shtëpi për çdo hane) Kisha e Lindjes së Hyjlindjes tek pazari i Vjetër, Përmet * Dr. Kostantinos Gjakumis, Bizantinolog Nga Zoti Joan Stratoberdha, Arkitekt Përmbledhje Pas vlerësimit të Kishës Lindja e Hyjlindëses në Pazarin

More information

UNIVERSITETI I GJAKOVËS Fehmi Agani FAKULTETI I EDUKIMIT GJAKOVË Programi: Parashkollor

UNIVERSITETI I GJAKOVËS Fehmi Agani FAKULTETI I EDUKIMIT GJAKOVË Programi: Parashkollor UNIVERSITETI I GJAKOVËS Fehmi Agani FAKULTETI I EDUKIMIT GJAKOVË Programi: Parashkollor PUNIM DIPLOME Tema: FËMIJËT NË EDUKIMIN E TYRE ME PËRKRAHJEN E PRINDËRVE Mentor: Prof. Ass. Dr. Shefqet MULLIQI Kandidatja:

More information

UNIVERSITETI I TIRANËS FAKULTETI I EKONOMISË DEPARTAMENTI MARKETING-TURIZËM DISERTACION

UNIVERSITETI I TIRANËS FAKULTETI I EKONOMISË DEPARTAMENTI MARKETING-TURIZËM DISERTACION UNIVERSITETI I TIRANËS FAKULTETI I EKONOMISË DEPARTAMENTI MARKETING-TURIZËM DISERTACION NGA MARKETINGU MIKS TE ALTERNATIVAT E BASHKË-KRIJIMIT SFIDAT E MARKETINGUT TË QENDRUESHËM PËR TRASHËGIMINË KULTURORE

More information

SIGURIA NË INTERNET. Rezultatet kryesore nga opinionet e fëmijëve

SIGURIA NË INTERNET. Rezultatet kryesore nga opinionet e fëmijëve SIGURIA NË INTERNET Rezultatet kryesore nga opinionet e fëmijëve SIGURIA NË INTERNET REZULTATET KRYESORE NGA OPINIONET E FËMIJËVE 2012 1 "Ky projekt u financua përmes grantit të Ambasadës Amerikane në

More information

STRUKTURAT LIGJËRIMORE. NË PROZËN BASHKËKOHORE (Ismail KADARE DHE Fatos KONGOLI)

STRUKTURAT LIGJËRIMORE. NË PROZËN BASHKËKOHORE (Ismail KADARE DHE Fatos KONGOLI) REPUBLIKA E SHQIPERISE UNIVERSITETI I TIRANES FAKULTETI I HISTORISE DHE I FILOLOGJISE Tezë doktorature STRUKTURAT LIGJËRIMORE NË PROZËN BASHKËKOHORE (Ismail KADARE DHE Fatos KONGOLI) Punoi Msc Mirela SHELLA

More information

Zhvillimet politike në Kosovë

Zhvillimet politike në Kosovë UNIVERSITETI I PRISHTINËS FAKULTETI FILOZOFIK DEPARTAMENTI I HISTORISË SHPEND AVDIU REZYME E PUNIMIT TË DOKTORATËS Zhvillimet politike në Kosovë 1912-1915 Prishtinë, 2017 Objekt i trajtimit të këtij punimi

More information

LETËRSIA NË MËSIMIN E GJUHËS SË HUAJ

LETËRSIA NË MËSIMIN E GJUHËS SË HUAJ UNIVERSITETI I TIRANËS FAKULTETI I GJUHËVE TË HUAJA DEPARTAMENTI I GJUHËS ANGLEZE LETËRSIA NË MËSIMIN E GJUHËS SË HUAJ Punim për Gradën Doktor i Shkencave Specialiteti: Letërsia Punoi: MUSTAFA ERDEM Udhëheqës

More information

PËRGJEGJSHMËRIA E INSTITUCIONEVE QEVERISËSE TË KOSOVËS NË DREJTIM TË RESPEKTIMIT TË TË DREJTAVE TË NJERIUT: AKTUALITETI DHE E ARDHMJA

PËRGJEGJSHMËRIA E INSTITUCIONEVE QEVERISËSE TË KOSOVËS NË DREJTIM TË RESPEKTIMIT TË TË DREJTAVE TË NJERIUT: AKTUALITETI DHE E ARDHMJA PËRGJEGJSHMËRIA E INSTITUCIONEVE QEVERISËSE TË KOSOVËS NË DREJTIM TË RESPEKTIMIT TË TË DREJTAVE TË NJERIUT: AKTUALITETI DHE E ARDHMJA * Gentian ZYBERI 1 Abstrakt: Ky artikull fokusohet në çështjen e përgjegjshmërisë

More information

Papunësia. Unemployment. Copyright c 2004 by The McGraw-Hill Companies, Inc. All rights reserved.

Papunësia. Unemployment. Copyright c 2004 by The McGraw-Hill Companies, Inc. All rights reserved. Papunësia Unemployment Pytjet Hulumtuese Çka është papunësia? Kush llogaritet si i papunë? Kush llogaritet si i punësuar? Kush e përbënë fuqinë punëtore? Kush nuk bën pjesë në fuqinë punëtore? Çka thotë

More information

Tel: 044/

Tel: 044/ CURRICULUM VITAE 1. Mbiemri: Devolli 2. Emri: Ardita 3. Nacionaliteti: Shqiptare 4. Shtetësia: Kosovare 5. Data e Lindjes: 04.04.1968 6. Gjinia: Femër 7. Detajet kontaktuese: 8. Niveli Arsimor: Email:

More information

Revistë Shkencore e Fakultetit të shkencave sociale

Revistë Shkencore e Fakultetit të shkencave sociale polis NR 12/2013 Revistë Shkencore e Fakultetit të shkencave sociale ISSN 2223-8174 Bordi Editorial Prof. Dr. Romeo Gurakuqi, Universiteti Europian i Tiranës (UET) Fatos Tarifa Ph.D., Universiteti Europian

More information

Gara Math Kangaroo Kosovë Klasat 9-10

Gara Math Kangaroo Kosovë Klasat 9-10 PJESA A: Çdo përgjigje e saktë vlerësohet me 3 pikë 1. Në një familje secili fëmijë ka së paku dy vëllezër dhe së paku një motër. Sa është numri më i vogël i mundshëm i fëmijëve në atë familje? (A) 3 (B)

More information

DUKURI TË ZHVILLIMIT TË LETËRSISË SHQIPTARE PAS VITEVE 90-TË. A.Tufës, Z.Çelës, R.Dibrës, etj.)

DUKURI TË ZHVILLIMIT TË LETËRSISË SHQIPTARE PAS VITEVE 90-TË. A.Tufës, Z.Çelës, R.Dibrës, etj.) REPUBLIKA E SHQIPËRISË UNIVERSITETI I TIRANËS FAKULTETI I HISTORISË DHE FILOLOGJISË DEPARTAMENTI I LETËRSISË DISERTACION DUKURI TË ZHVILLIMIT TË LETËRSISË PAS VITEVE 90-TË Z.Çelës, A.Tufës, R.Dibrës, etj.)

More information

R E V I S T Ë SHKENCORE E FAKULTETIT TË S H K E N C A V E S O C I A L E

R E V I S T Ë SHKENCORE E FAKULTETIT TË S H K E N C A V E S O C I A L E POLIS NR 10 / 2011 R E V I S T Ë SHKENCORE E FAKULTETIT TË S H K E N C A V E S O C I A L E Bordi Editorial Prof. Dr Romeo Gurakuqi, Universiteti Europian i Tiranës (UET) Phd. Fatos Tarifa, Universiteti

More information

Published by GoodSeed International

Published by GoodSeed International Published by GoodSeed International ii I Panjohuri Në Rrugën Për Në Emaus Botimi 1 Copyright 2012 by GoodSeed International Botimi i pare në anglisht: Dhjetor 1996 Të gjitha të drejtat e rezervuara. Asnjë

More information

NDIKIMI I KAPITALIT SOCIAL NË PERFORMANCËN ARSIMORE SI FAKTOR I ZHVILLIMIT TË QËNDRUESHËM

NDIKIMI I KAPITALIT SOCIAL NË PERFORMANCËN ARSIMORE SI FAKTOR I ZHVILLIMIT TË QËNDRUESHËM Mendim Zenku, МA C E N T R U M 6 UDC: 37.014.54:316.43 NDIKIMI I KAPITALIT SOCIAL NË PERFORMANCËN ARSIMORE SI FAKTOR I ZHVILLIMIT TË QËNDRUESHËM ВЛИЈАНИЕТО НА СОЦИЈАЛНИОТ КАПИТАЛ ВО ОБРАЗОВНАТА ПЕРФОРМАНСА

More information

Imazhi i vendit, aktorët e komunikimit dhe shkëmbimet arsimore

Imazhi i vendit, aktorët e komunikimit dhe shkëmbimet arsimore Imazhi i vendit, aktorët e komunikimit dhe shkëmbimet arsimore Hasan Saliu Përmbledhje Aksi kryesor teorik i punimit do të përqendrohet në shpjegimin e nocioneve të cilat janë sot të pranishme në diskursin

More information

Tema Revista shkencore Impact factor/issn

Tema Revista shkencore Impact factor/issn CURRICULUM VITAE 1. Mbiemri: VULA 2. Emri: Elsa 3. Kombesia: Shqipëtare 4. Data e lindjes 26.05.1991 5. Vendi i lindjes: Gjakovë 6. Kontakti: Femër Email: vula.elsa@gmail.com elsa.vula@uni-gjk.org Tel:

More information

VLERAT THEMELORE QË MBRON KUSHTETUTA E KOSOVËS

VLERAT THEMELORE QË MBRON KUSHTETUTA E KOSOVËS VLERAT THEMELORE QË MBRON KUSHTETUTA E KOSOVËS K.D.U. 342.4(496.51) Phd. Cand. Zahir ÇERKINI VLERAT THEMELORE QË MBRON KUSHTETUTA E KOSOVËS Përmbledhje Punimi me titull Vlerat themelore që mbron kushtetuta

More information

SFIDAT E VENDEVE TË BALLKANIT PERËNDIMOR NË PROCESIN E ANËTARËSIMIT NË BASHKIMIN EVROPIAN - RASTI I KOSOVËS DREJTIMI POLITIKAT DHE QEVERISJA NË EVROPË

SFIDAT E VENDEVE TË BALLKANIT PERËNDIMOR NË PROCESIN E ANËTARËSIMIT NË BASHKIMIN EVROPIAN - RASTI I KOSOVËS DREJTIMI POLITIKAT DHE QEVERISJA NË EVROPË REPUBLIKA E SHQIPËRISË UNIVERSITETI I TIRANËS INSTITUTI I STUDIMEVE EVROPIANE TEMA E DISERTACIONIT PËR MBROJTJEN E GRADËS SHKENCORE DOKTOR SFIDAT E VENDEVE TË BALLKANIT PERËNDIMOR NË PROCESIN E ANËTARËSIMIT

More information

Kosova në vitet dhe qëndrimi i Shqipërisë

Kosova në vitet dhe qëndrimi i Shqipërisë 21 Kosova në vitet 1960-1970 dhe qëndrimi i Shqipërisë Ethem Çeku * Përmbledhje Bazuar në literaturën e shfrytëzuar si dhe në dokumentet e ndryshme arkivore, në këtë punim është paraqitur në dritën shkencore

More information

Tel: Natyrore, Departamenti i Matematikës

Tel: Natyrore, Departamenti i Matematikës CURRICULUM VITAE 1. Mbiemri: Gashi 2. Emri: Menderes 3. Nacionaliteti: Shqiptar 4. Data e lindjes: 5.6.1964 5. Gjinia: Mashkull 6. Detajet kontaktuese: 7. Niveli arsimor: Email: menderes_gashi@yahoo.com

More information

1. A ekziston Perëndia? Në të gjithë historinë, në të gjitha kulturat e botës, njerëzit kanë qenë të bindur se ka një Perëndi.

1. A ekziston Perëndia? Në të gjithë historinë, në të gjitha kulturat e botës, njerëzit kanë qenë të bindur se ka një Perëndi. A ekziston Perëndia? A ekziston Perëndia? A ka prova për Të? Materiali i mëposhtëm ofron arsye të sinqerta e të drejtpërdrejta për të besuar në ekzistencën e Perëndisë... nga Marilyn Adamson Vetëm një

More information

SHKAQET DHE PASOJAT E PËRFSHIRJËS SË FËMIJËVE NË TREGUN E PUNËS - RASTI I KOSOVËS

SHKAQET DHE PASOJAT E PËRFSHIRJËS SË FËMIJËVE NË TREGUN E PUNËS - RASTI I KOSOVËS 331.5-053.2(497.115) C E N T R U M 5 Donjeta Morina, MSc 1 SHKAQET DHE PASOJAT E PËRFSHIRJËS SË FËMIJËVE NË TREGUN E PUNËS - RASTI I KOSOVËS ПРИЧИНИТЕ И ПОСЛЕДИЦИТЕ НА ВКЛУЧУВАЊЕТО НА ДЕЦАТА ВО ПАЗАРОТ

More information

Ji Gjigand ne biznes dhe ne jete. Donald J. Trump dhe Bill Zanker. Përktheu: LORENC Rabeta

Ji Gjigand ne biznes dhe ne jete. Donald J. Trump dhe Bill Zanker. Përktheu: LORENC Rabeta Ji Gjigand ne biznes dhe ne jete Donald J. Trump dhe Bill Zanker Përktheu: LORENC Rabeta Titulli i origjinalit: Think big and kick ass in business and life Copyright 2007 by Donald J. Trump and Bill Zanker

More information

Albanian: Introducing Bible Basics HYRJE PËR BAZAT E BIBLËS

Albanian: Introducing Bible Basics HYRJE PËR BAZAT E BIBLËS Albanian: Introducing Bible Basics HYRJE PËR BAZAT E BIBLËS STUDIME FILLESTARE ju japin mundësi të studioni Biblën sistematikisht Përmbajtja 1) Bibla 2) Zoti 3) Qëllimi i Zotit 4) Vdekja 5) Premtimet e

More information

Rolling Hills Luxury Residences do të jetë një komunitet i rrethuar luksoz: më i miri në klas dhe i pari i këtij lloji në Shqipëri. Kompleksi do të ketë 113 vila luksoze, një Club House, park dhe sipërfaqe

More information

PJESA A: Çdo përgjigje e saktë vlerësohet me 3 pikë

PJESA A: Çdo përgjigje e saktë vlerësohet me 3 pikë PJESA A: Çdo përgjigje e saktë vlerësohet me 3 pikë 1. Katër letra gjenden në një rresht. Cilin nga rastet A-E nuk mund ta arrini nëse lejohet të ndërroni pozitat e vetëm dy letrave? 2. Miza ka 6 këmbë.

More information

APLIKO. English Language Academy T A N I. Shkolla e Gjuhëve të Huaja. REGJISTROHU TANI

APLIKO. English Language Academy T A N I. Shkolla e Gjuhëve të Huaja.   REGJISTROHU TANI Zona Industriale Prishtinë-Fushë Kosovë, 10000 Prishtinë, Republika e Kosovës, Tel: 038/ 601 019; 038/ 555 444 Mob: 045/ 284 797, 049/ 603 666 info@aab-edu.net, www.aab-edu.net APLIKO T A N I AAB ju ofron

More information

BULETINI MUJOR KLIMATIK

BULETINI MUJOR KLIMATIK ISSN 2521-831X BULETINI MUJOR KLIMATIK Universiteti Politeknik i Tiranës Instituti i Gjeoshkencave, Energjisë, Ujit & Mjedisit Tirana 2017 ISSN 2521-831X Klima.Shqiperia@gmail.com GUSHT2017 Nr. 8 Vlerësimi

More information

REPUBLIKA E SHQIPËRISË UNIVERSITETI I TIRANËS KRISTO FLOQI, KOHA DHE VEPRA E TIJ LETRARE

REPUBLIKA E SHQIPËRISË UNIVERSITETI I TIRANËS KRISTO FLOQI, KOHA DHE VEPRA E TIJ LETRARE REPUBLIKA E SHQIPËRISË UNIVERSITETI I TIRANËS KRISTO FLOQI, KOHA DHE VEPRA E TIJ LETRARE PUNOI JONELA SPAHO UDHËHEQËS SHKENCOK AKADEMIK JORGO BULO TIRANË 2010 REPUBLIKA E SHQIPËRISË UNIVERSITETI I TIRANËS

More information

Gazetë javore, letrare & kulturore, e përditshme online. Flet poetesha e re Helena Halilaj

Gazetë javore, letrare & kulturore, e përditshme online.  Flet poetesha e re Helena Halilaj nacional Botim i Nacional Group Viti IX botimit Nr. 425 22-29 tetor 2017 Çmimi 50 lekë / 0,30 euro Gazetë javore, letrare & kulturore, e përditshme online Drejtor: Mujë Buçpapaj e-mail: bucpapaj@yahoo.com

More information

27.Total Quality Management and Open Innovation Model in the sector of Tourism (Case of Albania& Montenegro0

27.Total Quality Management and Open Innovation Model in the sector of Tourism (Case of Albania& Montenegro0 Besarta Vladi Lecture at European University of Tirana (EUT)/ Albania Ilir Rexhepi Managing Director at Kosovo Management Institute (KMI)/ Kosovo Dr.Ermira Qosja- Lecture at European University of Tirana

More information

ARTI DHE INXHINIERIA /

ARTI DHE INXHINIERIA / ARTING ARTING ARTI DHE INXHINIERIA Kompania Arting e themeluar në vitin 2010, nga një grup i bizneseve Kosovare me renome dhe me përvojë shumëvjeçare. Sot, Arting si një ndër kompanitë më të fuqishme

More information

Republika e Kosovës Republika Kosovo - Republic of Kosovo Kuvendi - Skupština - Assembly

Republika e Kosovës Republika Kosovo - Republic of Kosovo Kuvendi - Skupština - Assembly Republika e Kosovës Republika Kosovo - Republic of Kosovo Kuvendi - Skupština - Assembly T R A N S K R I P T I MBLEDHJES SOLEMNE TË KUVENDIT TË REPUBLIKËS SË KOSOVËS, E MBAJTUR MË 18 SHKURT 2018 SA SVEĆANE

More information

FJALORI I LËVIZJES SË JUSUF GËRVALLËS

FJALORI I LËVIZJES SË JUSUF GËRVALLËS XHAFER DURMISHI FJALORI I LËVIZJES SË JUSUF GËRVALLËS THEIR FINEST HOUR Në përpilimin e këtij Fjalori që e keni në dorë, në të cilin trajtoj persona, ngjarje dhe koncepte të Lëvizjes së Jusuf Gërvallës,

More information

Arben Idrizi PËR POEZINË, NË KOHË BARBARËSH. Millosh Zhivanoviq ARBENI KËNDON PAS LUFTËS

Arben Idrizi PËR POEZINË, NË KOHË BARBARËSH. Millosh Zhivanoviq ARBENI KËNDON PAS LUFTËS KOMPLETI KULTUROR-PROPAGANDISTIK. BOTIMI SPECIAL PËR FESTIVALIN NDËRKOMBËTAR POLIP, 01, PRISHTINË, 11-13. MAJ 2012. Redaksia: Millosh Zhivanoviq, Sasha Illiq, Tomisllav Markoviq, Sasha Qiriq, Jeton Neziraj,

More information

instituti kosovar për kërkime dhe zhvillime të politikave Seria e kërkimeve politike STUDIMI # 7

instituti kosovar për kërkime dhe zhvillime të politikave Seria e kërkimeve politike STUDIMI # 7 instituti kosovar për kërkime dhe zhvillime të politikave Seria e kërkimeve politike STUDIMI # 7 QEVERISJA DHE KONKURRENCA NË ARSIM TË LARTË Prishtinë, mars 2007 INSTITUTI KOSOVAR PËR KËRKIME DHE ZHVILLIME

More information

UNIVERSITETI I GJAKOVËS FEHMI AGANI FAKULTETI I FILOLOGJISË DEGA: GJUHË SHQIPE

UNIVERSITETI I GJAKOVËS FEHMI AGANI FAKULTETI I FILOLOGJISË DEGA: GJUHË SHQIPE UNIVERSITETI I GJAKOVËS FEHMI AGANI FAKULTETI I FILOLOGJISË DEGA: GJUHË SHQIPE PUNIM DIPLOME Ali Podrimja për poezinë e tij MENTORJA: Dr. Rovena Vata KANDIDATI/JA: MIRLINDA DUSHI Gjakovë, 2017 UNIVERSITETI

More information

Universiteti i Prishtinës Hasan Prishtina. Master i shkencave filologjike. Universiteti i Tiranës, Fakulteti i Historisë dhe i Filologjisë

Universiteti i Prishtinës Hasan Prishtina. Master i shkencave filologjike. Universiteti i Tiranës, Fakulteti i Historisë dhe i Filologjisë CURRICULUM VITAE 1. Mbiemri: Muhaxhiri 2. Emri Gentiana 3. Nacionaliteti: Shqiptare 4. Data e lindjes: 25.10.1984 5. Gjinia: Femër 6. Detajet kontaktuese: E-mail: gentianamuhaxhiri@hotmail.com Tel: Mob.

More information

ENGLISH SECTION ON PAGE 7. gazeta zyrtare e DokuFest-it official newspaper of DokuFest

ENGLISH SECTION ON PAGE 7. gazeta zyrtare e DokuFest-it official newspaper of DokuFest gazeta zyrtare e DokuFest-it official newspaper of DokuFest e martë #4 viti 4 03.08.2010 dokufest.com ENGLISH SECTION ON PAGE 7 E MARTE - 03.08 - TUESDAY KINO LUMBARDHI SHTËPIA E KULTURËS SHKOLLA E MUZIKËS

More information

PJESËMARRJA E TË RINJVE NË POLITIKË DHE VENDIM-MARRJE NË SHQIPËRI. STUDIM (draft)

PJESËMARRJA E TË RINJVE NË POLITIKË DHE VENDIM-MARRJE NË SHQIPËRI. STUDIM (draft) PJESËMARRJA E TË RINJVE NË POLITIKË DHE VENDIM-MARRJE NË SHQIPËRI STUDIM (draft) Tiranë, Maj 2015 1. Përmbledhje Ekzekutive Pavarësisht se të rinjtë nën-moshën 25 vjeç përbëjnë gjysmën e popullsisë në

More information

ARSIMI I LARTË NË SHQIPËRI

ARSIMI I LARTË NË SHQIPËRI UNIVERSITETI I TIRANËS FAKULTETI I HISTORISË DHE I FILOLOGJISË DEPARTAMENTI I HISTORISË ARSIMI I LARTË NË SHQIPËRI 1946-1968 (PUNIM DOKTORATE) PUNOI Msc. Çlirim Duro UDHËHEQËS SHKENCOR Prof.As. Dr. Ajet

More information

CURRICULUM VITAE. Institucioni: Qendra për studime albanologjike Data e diplomimit: Diploma/ Doktorata : Doktor në gjuhësi

CURRICULUM VITAE. Institucioni: Qendra për studime albanologjike Data e diplomimit: Diploma/ Doktorata : Doktor në gjuhësi 1. Mbiemri: DULAJ 2. Emri: FRIDRIK 3. Nacionaliteti: Shqiptar 4. Shtetësia: Kosovë 5. Data e Lindjes: 20.01.1976 6. Gjinia M CURRICULUM VITAE 7. Detajet kontaktuese: F.sh: Polluzhë - Rahovec Email: f_dulaj@hotmail.com

More information

Krahasimi i gjendjes se shoqërive civile në Kosovë dhe Shqipëri

Krahasimi i gjendjes se shoqërive civile në Kosovë dhe Shqipëri Pajtim Zeqiri 12. 08.2013 Qendra për Arsim, KIPRED Kursi: Hulumtim dhe shkathtësi në të shkruar Krahasimi i gjendjes se shoqërive civile në Kosovë dhe Shqipëri 1. Hyrje Shoqëria civile sot konsiderohet

More information

BAZAT E BIBLËS. Bible Basics by Duncan Heaster- Albanian Version.

BAZAT E BIBLËS. Bible Basics by Duncan Heaster- Albanian Version. 1 BAZAT E BIBLËS Bible Basics by Duncan Heaster- Albanian Version www.carelinks.net email: info@carelinks.net 1 1.1 Egzistenca e Zotit "Ai që i afrohet Perëndisë duhet të besojë se Perëndia është dhe se

More information

Prania e dhunës në marrëdhëniet e adoleshentëve

Prania e dhunës në marrëdhëniet e adoleshentëve Prania e dhunës në marrëdhëniet e adoleshentëve Botues: Qendra Kosovare për Studime Gjinore (QKSGJ) Menaxhere Projekti dhe Redaktore: Luljeta Vuniqi Hulumtimi është jetësuar nga: IQ Consulting Shkruar

More information

Autore: Maliqe Mulolli Jahmurataj Ilustrues: Leopard Cana

Autore: Maliqe Mulolli Jahmurataj Ilustrues: Leopard Cana Autore: Maliqe Mulolli Jahmurataj Ilustrues: Leopard Cana Autore: Ilustrues: Maliqe Mulolli Jahmurataj Leopard Cana PARA LEXIMIT Bisedoni së bashku Lexoni titullin së bashku. Pyesni: Ku keni dëshirë t

More information

Universiteti i Gjakovës Fehmi Agani Fakulteti i Edukimit Program Fillor PUNIM DIPLOME

Universiteti i Gjakovës Fehmi Agani Fakulteti i Edukimit Program Fillor PUNIM DIPLOME Universiteti i Gjakovës Fehmi Agani Fakulteti i Edukimit Program Fillor PUNIM DIPLOME Planifikimi i punës mësimore sipas kurrikulës së re të Kosovës shikuar nga perspektiva e mësimdhënësve MENTORI: Prof.ass.dr.

More information

PRIORITETET E BANORËVE TË KOMUNËS SË KAMENICËS

PRIORITETET E BANORËVE TË KOMUNËS SË KAMENICËS PRIORITETET E BANORËVE TË KOMUNËS SË KAMENICËS Prishtinë, qershor 2015 PRIORITETET E BANORËVE TË KOMUNËS SË KAMENICËS Ky publikim ёshtё pjesё e projektit Qytetarё aktiv komuna tё pёrgjegjshme dhe transparente,

More information

ASOCIACIONI KANGOUROU SANS FRONTIÈRES (AKSF) TESTI Testi për Klasat 7-8

ASOCIACIONI KANGOUROU SANS FRONTIÈRES (AKSF) TESTI Testi për Klasat 7-8 ASOCIACIONI KANGOUROU SANS FRONTIÈRES (AKSF) GARA NDËRKOMBËTARE E MATEMATIKËS KANGAROO K O S O V Ë TESTI 017 Testi për Klasat 7-8 Emri dhe mbiemri: Datëlindja: Math Kangaroo Contest Kosovo (MKC-K) www.kangaroo-ks.org

More information

PËRGJEGJËSIA JURIDIKE-CIVILE E SIGURUESIT NË MBULIMIN E DISA RREZIQEVE PËRKITAZI ME JETËN DHE AKSIDENTET PERSONALE

PËRGJEGJËSIA JURIDIKE-CIVILE E SIGURUESIT NË MBULIMIN E DISA RREZIQEVE PËRKITAZI ME JETËN DHE AKSIDENTET PERSONALE UDC 368.91:368.941.4 Rrustem Qehaja, PhD 542 PËRGJEGJËSIA JURIDIKE-CIVILE E SIGURUESIT NË MBULIMIN E DISA RREZIQEVE PËRKITAZI ME JETËN DHE AKSIDENTET PERSONALE ПРАВНО-ЦИВИЛНА ОДГОВОРНОСТ НА ОСИГУРИТЕЛОТ

More information

Mediat lokale në Kosovë, gjendja dhe sfidat

Mediat lokale në Kosovë, gjendja dhe sfidat Hyrë Tejeci Murati * Mediat lokale në Kosovë, gjendja dhe sfidat Abstrakti Në Kosovë janë 82 radio dhe 21 televizione që kanë licencë deri në fund të vitit 2016. Katër radio dhe tre televizione kanë frekuencë

More information

SHTETI JURIDIK NË FUNKSION TË DEMOKRATIZIMIT TË SHOQËRISË ПРАВНАТА ДРЖАВА ВО ФУНКЦИЈА НА ДЕМОКРАТИЗАЦИЈА НА ОПШТЕСТВОТО

SHTETI JURIDIK NË FUNKSION TË DEMOKRATIZIMIT TË SHOQËRISË ПРАВНАТА ДРЖАВА ВО ФУНКЦИЈА НА ДЕМОКРАТИЗАЦИЈА НА ОПШТЕСТВОТО Sadik Zenku, MA Mendim Zenku, MA UDC: 321.7:316.323.65 SHTETI JURIDIK NË FUNKSION TË DEMOKRATIZIMIT TË SHOQËRISË ПРАВНАТА ДРЖАВА ВО ФУНКЦИЈА НА ДЕМОКРАТИЗАЦИЈА НА ОПШТЕСТВОТО LEGAL STATE IN THE FUNCTION

More information

SHKOLLA PËR GJUHËN DHE KULTURËN E ATDHEUT DHE IDENTITETI KOMBËTAR (5)

SHKOLLA PËR GJUHËN DHE KULTURËN E ATDHEUT DHE IDENTITETI KOMBËTAR (5) 1 MINISTRIA E ARSIMIT DHE E SHKENCËS E SHQIPËRISË MINISTRIA E ARSIMIT, E SHKENCËS DHE E TEKNOLOGJISË E KOSOVËS SHKOLLA PËR GJUHËN DHE KULTURËN E ATDHEUT DHE IDENTITETI KOMBËTAR (5) LIBËR ME MATERIALET

More information

REVISTA SHQIPTARE E STUDIMEVE ARSIMORE

REVISTA SHQIPTARE E STUDIMEVE ARSIMORE ISSN: 2309-2769 Volumi 1 Nr. 2 2013 REVISTA SHQIPTARE E STUDIMEVE ARSIMORE QËLLIMET E REVISTËS Revista Shqiptare e Studimeve Arsimore (AJES) është ndërkombëtare e përqendruar në problemet e arsimit shqiptar.

More information

Ky libër u mundësua nga Programi i Angazhimit për Barazi (E4E), i financuar nga Agjencia e Shteteve të \ Bashkuara për Zhvillim Ndërkombëtar USAID

Ky libër u mundësua nga Programi i Angazhimit për Barazi (E4E), i financuar nga Agjencia e Shteteve të \ Bashkuara për Zhvillim Ndërkombëtar USAID LËVIZJA LGBT Ky libër u mundësua nga Programi i Angazhimit për Barazi (E4E), i financuar nga Agjencia e Shteteve të \ Bashkuara për Zhvillim Ndërkombëtar USAID dhe implementuar nga Qendra e Trajnimeve

More information

Allahu njihet përmes arsyes Harun Jahja

Allahu njihet përmes arsyes Harun Jahja Allahu njihet përmes arsyes Harun Jahja PËRMBAJTJA Hyrje PJESA E PARË FAKTI I KRIJIMIT NË DRITËN E FAKTEVE SHKENCORE Parathënie Prej mosqenies në ekzistencë Shenjat/argumentet në qiej dhe në tokë Shkencëtarët

More information

Roli i arsimit në zhvillimin ekonomik të vendit

Roli i arsimit në zhvillimin ekonomik të vendit Roli i arsimit në zhvillimin ekonomik të vendit Anemonë Zeneli Gusht, 2013 Arsimi është një ndër shtyllat kryesore të një shoqërie të shëndoshë dhe të zhvilluar. Në mënyrë që një shtet të zhvillohet në

More information

INSTITUTI KOSOVAR PËR KËRKIME DHE ZHVILLIM TË POLITIKAVE ANALIZË E SHKURTË 2011/07. Krahasim i sistemeve zgjedhore në rajon

INSTITUTI KOSOVAR PËR KËRKIME DHE ZHVILLIM TË POLITIKAVE ANALIZË E SHKURTË 2011/07. Krahasim i sistemeve zgjedhore në rajon INSTITUTI KOSOVAR PËR KËRKIME DHE ZHVILLIM TË POLITIKAVE ANALIZË E SHKURTË 2011/07 Krahasim i sistemeve zgjedhore në rajon Prishtinë, korrik 2011 Ky publikim është përkrahur nga Qeveria e Mbretërisë së

More information

Feja, laiciteti dhe hapësira publike. Shtypi shqiptar për raportet mes fesë, laicitetit dhe hapësirës publike

Feja, laiciteti dhe hapësira publike. Shtypi shqiptar për raportet mes fesë, laicitetit dhe hapësirës publike Feja, laiciteti dhe hapësira publike Shtypi shqiptar për raportet mes fesë, laicitetit dhe hapësirës publike Shtator 2011 - Qershor 2012 Ky studim u mundësua në saj të mbështetjes financiare të fondacionit

More information

Kursi bazë 1: Rëndësia e BE

Kursi bazë 1: Rëndësia e BE Kursi bazë 1: Rëndësia e BE Përse merremi me BE? Rëndësia praktike Në kuadër të këtij kursi të parë bazë rreth BE duam të marrim pak kohë për të menduar rreth objektit, me të cilin kërkojmë të merremi,

More information

ASOCIACIONI KANGOUROU SANS FRONTIÈRES (AKSF) TESTI Testi për Klasat 11-12

ASOCIACIONI KANGOUROU SANS FRONTIÈRES (AKSF) TESTI Testi për Klasat 11-12 ASOCIACIONI KANGOUROU SANS FRONTIÈRES (AKSF) GARA NDËRKOMBËTARE E MATEMATIKËS KANGAROO K O S O V Ë TESTI 2017 Testi për Klasat 11-12 Emri dhe mbiemri: Datëlindja: Math Kangaroo Contest Kosovo (MKC-K) www.kangaroo-ks.org

More information

U L M A R K V I K U MË SHUMË HEROIZMA SE SA GRURË. Një përshkrim dokumentar i historisë dhe jetës shoqërore të shqiptarëve gjatë shekullit të XX

U L M A R K V I K U MË SHUMË HEROIZMA SE SA GRURË. Një përshkrim dokumentar i historisë dhe jetës shoqërore të shqiptarëve gjatë shekullit të XX U L M A R K V I K U MË SHUMË HEROIZMA SE SA GRURË Një përshkrim dokumentar i historisë dhe jetës shoqërore të shqiptarëve gjatë shekullit të XX [ U përkthye në shqip prej origjinalit në gjuhën suedeze:

More information

Në ndryshim nga numrat e

Në ndryshim nga numrat e PROGRAMI I NDI PER MENAXHIMIN POLITK PERMBAJTJA 1. Decentralizimi politik, nëpërmjet sistemit një anëtar një votë Nga Reis MULITA, PSD...f. 3 2. Etika e munguar në qeverisje ose rasti Shqipëria Nga Arta

More information

SPECIALE #LIDERSHIP #SUKSES #FILANTROPIA #STARTUP #BIZNES #MARKETING #SOCIAL #CEO TRENDING: >> Revista e parë Online, nga Infoalbania.

SPECIALE #LIDERSHIP #SUKSES #FILANTROPIA #STARTUP #BIZNES #MARKETING #SOCIAL #CEO TRENDING: >> Revista e parë Online, nga Infoalbania. SPECIALE #FILANTROPIA n/6 >> Revista e parë Online, nga Infoalbania.al TRENDING: #LIDERSHIP #SUKSES #FILANTROPIA #STARTUP #BIZNES #MARKETING #SOCIAL #CEO Copyright InfoAlbania 2015. All rights reserved.

More information

TRENDING: #BANKA #INOVACION #TOP10THENIE #INVESTIME #SHQIPERIA #SUKSES #4G INTERNET #MARKA #BANKAT. >> Revista e parë Online, nga Infoalbania.

TRENDING: #BANKA #INOVACION #TOP10THENIE #INVESTIME #SHQIPERIA #SUKSES #4G INTERNET #MARKA #BANKAT. >> Revista e parë Online, nga Infoalbania. #BANKAT n/3 >> Revista e parë Online, nga Infoalbania.al TRENDING: #BANKA #INOVACION #TOP10THENIE #INVESTIME #SHQIPERIA #SUKSES #4G INTERNET #MARKA Copyright InfoAlbania 2015. All rights reserved. PUBLIKUAR:

More information

Siguria e fëmijëve në internet

Siguria e fëmijëve në internet Siguria e fëmijëve në internet SIGURIA E FËMIJËVE NË INTERNET Prishtinë, Qershor, 2014 Autorët: Besianë Musmurati Teuta Zymeri Editorët: Hamit Qeriqi Bedri Zymeri Liridon Latifi Implementuar nga: Qendra

More information

Tregu i përbashkët mediatik albanofon mes realitetit dhe utopisë

Tregu i përbashkët mediatik albanofon mes realitetit dhe utopisë Tregu i përbashkët mediatik albanofon mes realitetit dhe utopisë Prof. As. Dr. Mark Marku Hyrje Edhe pse operojnë në një hapësirë të përbashkët, me vazhdimësi gjeografike dhe me popullsi që flet të njëjtën

More information

Islami dhe Krishterizmi

Islami dhe Krishterizmi Islami dhe Krishterizmi اإلسالم وانلرصانية [ أبلاين Albanian ] Shqip Halil Ibrahimi Redaktoi: Mexhid Uvejsi, Fehim Gashi 2010-1431 اإلسالم وانلرصانية «باللغة األبلانية» خليل إبراهيم مراجعة: جميد أويس فهيم

More information

REPUBLIKA E SHQIPËRISË UNIVERSITETI I TIRANËS FAKULTETI I HISTORISË DHE I FILOLOGJISË DEPARTAMENTI I GJUHËSISË PUNIM DOKTORATURE

REPUBLIKA E SHQIPËRISË UNIVERSITETI I TIRANËS FAKULTETI I HISTORISË DHE I FILOLOGJISË DEPARTAMENTI I GJUHËSISË PUNIM DOKTORATURE REPUBLIKA E SHQIPËRISË UNIVERSITETI I TIRANËS FAKULTETI I HISTORISË DHE I FILOLOGJISË DEPARTAMENTI I GJUHËSISË PUNIM DOKTORATURE DIVERSITETI GJINOR NË LIGJËRIMIN MEDIATIK Doktoranti : Elona LIMAJ Udhëheqës

More information

9. Titulli akademik: Ligjëruese Institucioni: Universiteti i Gjakovës Fehmi Agani -Fakulteti i Edukimit Data e zgjedhjes:

9. Titulli akademik: Ligjëruese Institucioni: Universiteti i Gjakovës Fehmi Agani -Fakulteti i Edukimit Data e zgjedhjes: CURRICULUM VITAE 1. Mbiemri: Vala- Këndusi 2. Emri: Venera 3. Nacionaliteti: Shqipëtare 4. Shtetësia: Kosovare 5. Data e Lindjes: 27.10.1970 6. Gjinia: Femër 7. Detajet kontaktuese: E-mail: Venera.kendusi@uni-gjk.org

More information

Shërim për Zemrat e Thyera

Shërim për Zemrat e Thyera Shërim për Zemrat e Thyera Shërim për Zemrat e Thyera Përjeto Ripërtëritje Përmes Fuqisë së Fjalës së Perëndisë JOYCE MEYER Tiranë Citimet biblike janë marrë nga Bibla, Versioni ABS. E drejta autorit

More information

CHARLES TELFORD ERICKSON. Biografi

CHARLES TELFORD ERICKSON. Biografi HYRJE Libri Shqiptarët - Enigma e Ballkanit, i shkruar, por i pabotuar nga Charles Telford Ericksoni, duhet t i ketë kushtuar atij vite dhe dekada studimi, vëzhgimi, perceptimi dhe, më në fund, hedhjeje

More information

UNIVERSITETI I PRISHTINËS HASAN PRISHTINA FAKULTETI I FILOLOGJISË. dhe UNIVERSITETI I TIRANËS FAKULTETI HISTORI-FILOLOGJI

UNIVERSITETI I PRISHTINËS HASAN PRISHTINA FAKULTETI I FILOLOGJISË. dhe UNIVERSITETI I TIRANËS FAKULTETI HISTORI-FILOLOGJI UNIVERSITETI I PRISHTINËS HASAN PRISHTINA FAKULTETI I FILOLOGJISË dhe UNIVERSITETI I TIRANËS FAKULTETI HISTORI-FILOLOGJI SEMINARI XXXIII NDËRKOMBËTAR PËR GJUHËN, LETËRSINË DHE KULTURËN SHQIPTARE 33/2 Materialet

More information