ENGLISH SECTION ON PAGE 7. gazeta zyrtare e DokuFest-it official newspaper of DokuFest

Transcription

1 gazeta zyrtare e DokuFest-it official newspaper of DokuFest e martë #4 viti dokufest.com ENGLISH SECTION ON PAGE 7 E MARTE TUESDAY KINO LUMBARDHI SHTËPIA E KULTURËS SHKOLLA E MUZIKËS ADDICTED IN AFGHANISTAN 78 Jawed Taiman, UK, 2010 SPOTLIGHT: AFGHANISTAN NIRGENDWO.KOSOVO 83 Silvana Santamaria, Germany, 2009 BRANDING KOSOVO TWO SUMMERS IN KOSOVO 114 Christopher Bobyn, Andrew Lampard, Canada, 2009 BRANDING KOSOVO OSADNÉ 65 Marko Škop, Slovakia, Czech Republic, 2009 EUROPE NEXT DOOR ALBERT S WINTER Andreas Koefoed, Denmark, 2009 HIS & HERS Ken Wardrop, Ireland, 2009 HIGH HOPES 14 Mazdak Nassir, Finland, 2007 STEAM OF LIFE 82 Joonas Berghäll, Mika Hotakainen, Finland, 2010 MADE IN FINLAND ONE MINUTE JR. SORRA PRIZE COMPETITION PAC MULTIMEDIA 14:00-16:00 16:00-18:00 18:00-20:00 KINO BAHÇE KINO NË LUM KINO NË KALA IF THESE WALLS LIVING IN A GHETTO 25 CAIRO GARBAGE 55 COULD TALK Luan Shllaku, Fatmir Curri, Mikala Krogh, Denmark, 2009 Anna Rodgers, Ireland, 2010 Augustin Palokaj, Ditmir Bushati, BOGOTÁ CHANGE 58 GOODNIGHT NOBODY Artan Haraçia, 2010 Andreas Møl Dalsgaard, Jacqueline Zünd, EUROPE NEXT DOOR Denmark, 2009 Switzerland, 2010 THE WORLD ACCORDING TO ION B Alexander Nanau, Romania, 2010 JAFFA, THE ORANGE S CLOCKWORK 78 Eyal Sivan, Israel, 2009 MIRAMARE 8 25 M. Müller, Croatia, Switzerland, 2009 THE AUTHORITY 9 26 Xavi Sala, Spain, 2010 ELLA Hanne Larsen, Norway, 2009 THE BEST FATHER EVER Türker Süer, Germany, 2010 LIVE A BIT LONGER David Lambert, Belgium, 2009 CITIES ON SPEED LITTLE CANNES 25 Lena Kienzer, Liliane Sarah Kölbl, Austria, 2009 BRANDING KOSOVO GARBAGE DREAMS 79 Mai Iskander, USA, Egypt, :15-22:15 22:15-24:00 ŽILNIK: DOKUFEST - Më I MIRI Në EVROpë Me programin e filmave dokumentar të përzgjedhur, DokuFesti e ka marr primatin e festivalit më të madh e më të mirë të këtij lloji në Evropë. Ky ka qenë konstatimi i autorit të njohur nga Vojvodina, Zhelimir Zhilnik, i cili në këtë edicion sjellë një retrospektivë prej 11 filmash. Jam shumë i kënaqur që jam në këtë festival. DokuFesti ka një program të shkëlqyeshëm. Mund të them se programi i festivalit është më i miri nga programet që kam hasë me filma dokumentar. Posaçërisht programi i dokumentarëve që është ndër programet më të mirat nga të gjithë festivalet në Evropë, ka theksuar Zhilnik, të hënën në konferencën e dytë për shtyp të festivalit. Regjisori Zhilnik është një nga emrat e shquar në kinematografinë jugosllave por edhe atë botërore, ku respektin e kishte fituar edhe me filmat e tij domethënës që kishin predikuar shkatërrimin e Jugosllavisë. Duke e parë se nacionalizmi në ish-jugosllavi po merrte tatëpjetën, në vitin 1985 ai kishte bërë filmin Gratë e bukura defilojnë nëpër qytet, ngjarjet në të cilin film në mënyrë imagjinare ndodhin në vitin Filmi i dytë Makina e Vjetër i vitit 1988 ka pas tematikë të ngjashme, kur tendenca e serbëve për të dominuar në federatë - e cila gjatë dhjetë viteve të më vonshëm do të përjetonte një shkatërrim të përgjakshëm - kishin arritur edhe vendlindjen e tij, Vojvodinën. Për rininë dhe për njerëzit e moshës së re është e udhës ta shohin dhe ta kuptojnë se ka mundësi të predikohet edhe shkatërrimi i shtetit për shkak të nacionalizmit. Sepse nacionalizimin e kam parë në ngritje dhe se kam parë që nacionalizmi nuk dërgon askund vetëm në shkatërrim, thotë tani, Zhilnik, i cili Millosheviqin e kishte krahasuar me Musolinin. Pohimet e Zhilnik-ut në një mënyrë janë konfirmuar edhe nga shifrat e prezantuara nga organizatorët, të cilët kanë shprehur bindjen se në ditët e para të festivalit tashmë janë thyer të gjitha parashikimet si me numrin e mysafirëve të huaj ashtu edhe me numrin e vizitorëve nëpër gjashtë kinematë e qytetit. (vijon në faqe 6) foto: Din Tërpuni Bleni biletën 50% më lirë me SMS! Dërgo SMS në numrin 3030 me numrin e shfaqjes që dëshironi ta ndiqni. Biletën e tërhiqni te tenda e Dokufest-it në Shatërvan. Bileta kushton 1 EURO Vetëm nga telefonia mobile IPKO

2 DokuDaily Dokumentarët kanë publik Unë merren me krijimin e filmave dokumentarë më shumë se tridhjetë vite. Asnjëherë situata nuk ka qenë aq e pazakontë, do të thosha skizofrenike. Në njërën anë hiqen terminët e filmave të gjatë dhe seriozë të cilat trajtojnë tema relevenate shoqërore dhe kjo ndodh në të gjitha televizionet evropiane. Në vend të kësaj publikut i ofrohen të ashtuquajtura dokumentarë telenovelë apo edhe më keq, reality TV. Redaktorët e televizioneve përsërisin fjalinë e cila drejtpërdrejtë është ofenduese PUBLIKA JONË NUK E KUP- TON ATË. Sikur në publik rrinë vetëm debillat. Në anën tjetër, në shumë qytete ngritën dhe atë sidomos në dhjetëvjeçarin e fundit festivale të filmit dokumentar, të cilat dëshmojnë të kundërtën. Pos festivaleve të mëdha si në Amsterdam dhe Sheffild, ka edhe festivale si në Zagreb, Krakow, apo ky në Prizren, që janë festivale plot me jetë dhe optimizëm, të cilat vërtetojnë se në Evropë dhe në tërë botën ekziston një publik inteligjent, i informuar e i gjallë, që interesohet për dokumentarë sepse interesohet për jetën e vet dhe për jetët e njerëzve tjerë. Produksioni ku punoj OHNE GEPAECK nga Berlini vitin e kaluar ka realizuar tri dokumentarë WAR AND LOVE IN KA- BUL, në regji të Helge Reidemeister, LA ISLA, në regji të Uli Stelznera dhe SUPER ART MARKET, në regjinë time. WAR AND LOVE IN KABUL është projektuar në kinemanë Lumëbardhi dhe si producent unë ia kam paraqitur publikut duke u përgjigjur në pyetjet e audiencës. Dhe përsëri jam vërtetuar se ekziston publiku, i cili e donë filmin dokumentar dhe i cili kërkon filma të këtillë. Ndoshta teknologjitë e reja digjitale dhe interneti do të na sjellin mundësinë që të lirohemi nga televizionet shtetërore dhe private dhe pavarësinë e plotë nga to dhe fondet shtetërore. Besoj se në një të ardhme të afërt ne dokumentaristët do të jemi në gjendje që të flasim me zërin tonë, të pavarur që do të thotë se do të jemi në gjendje që të krijojmë filmat tonë në mënyrë të pavarur. Dhe nuk dyshoj në atë se për këta filma do të kemi mjaft publik. Intervistë me regjisorin amerikan, Doug Block Filmbërësi familjar foto: Bestar Hoxha DD: Filmi juaj The Kids Grow Up është vazhdim i filmit të juaj paraprak për prindërit e juaj. A mund të na shpjegoni pse jeni përcaktuar për këtë qasje? Block: Është një pyetje e mirë sepse unë e kam parashikuar asnjëherë se do të bëj dokumentarë për familjen time. Filmi im paraprak 51 Birch Street nuk ka qenë i planifikuar që të jetë film, por ka ndodhur në mes të gushtit, me gjërat që po i ndodhnin babait tim pas vdekjes së papritur të nënës time. Ai shpejt u martua me ish-sekretaren e tij dhe u shpërngul nga shtëpia e familjes tonë, ndërkohë që unë zbulova ditarët e nënës time, tri kuti me ditarë që flisnin për vitet e kaluara...pra u ngrit në një tregim se çka ndodh kur çdo mendim që ke për familjen tënde vihet në pyetje, si nëse babai im kishte lidhje të mëhershme me këtë grua, ditarët e nënës time po e shpalosnin atë si një grua tejet të palumtur, aferat po zbuloheshin dhe unë po pajtohesha me babin tim. Të gjitha këto po ndodhnin por unë nuk kisha vendosur të bëja filmin derisa ai s kishte vendosur që të bartej nga shtëpia. Ka qenë surprizë për mua se sa universale ka qenë filmi, është pranuar mirë në shumë festivale dhe ka korrur sukses por ka qenë një film i krijuar në mënyrë të paqëllimtë. Ndërsa filmi për bijën time ka qenë diçka që kam pas në mendjen time me vite por nuk e kam ditur si ta bëja filmin, rrëfimin, sepse ka rrjedh si pasojë e serive të intervistave që kam bërë me të gjatë vitesh. Ajo ka pas fatin që të lind në kohën kur kamerat e dorës kanë dal në treg dhe të ketë babin regjisor të dokumentarëve...ajo ka qenë gjithmonë e mirë para kamerës dhe kam menduar se është një temë e mirë por e tëra ndodhi kur ajo bëhej gati të shkonte në shkollë të lartë, që më goditi e që është fundi i filmit, pra largimi i saj. Prandaj filmi ka në fokus vitin e saj të fundit në shtëpi dhe babin i cili adaptohet me idenë që fëmija i tij i vetëm po largohet dhe përdor 18 vitet e xhirimit si kujtime. Është interesante të shoh se si krijimet e mia janë bërë çdo herë më personale dhe filmi i ardhshëm është edhe më personal sepse po e bëj për martesën time... DD: Sa ka qenë sfiduese që të tregoni një rrëfim emocional por edhe shumë personal përmes objektivit të kamerës? Block: Po të mos ishte proces i realizimit të gjatë dhe arritjes së suksesit duke marrë reagimet e njerëzve besoj se nuk do të vinin vazhdimet. Duhet ta largosh veten nga të qenit karakter i filmit dhe të shikosh me sy objektiv se pse dikujt në Kosovë do t i interesonte një tregim për mua, për familjen time dhe për vajzën time, që ka ndoshta kulturë krejtësisht tjetër dhe mendoj se kjo ka qenë e rëndësishme sepse është bërë një lloj terapie...edhe pse është diçka unike për mua sigurisht se ka ngjashmëri me njerëzit tjerë në botë, pasi të gjithë prindërit duhen të ballafaqohen me këtë lloj tranzicioni por edhe fëmijët që duhet të pavarësohen. Prandaj qëllimi është që të gjendet se çfarë roli luaj unë dhe ta tregoj sikur bëhet fjalë për dikë tjetër. DD: A keni pas mëdyshje rreth ndarjes së këtij tregimi personal me publikun botëror? Block: Njerëzit mendojnë se kam qenë shumë i guximshëm dhe i hapur, me të cilën pajtohem deri diku, por çështja është se unë kam vendos të paraqes ato kuadro që kam dashur dhe më pëlqen ta bëj në mënyrë gazmore dhe po ashtu mendoj se familja ime ka qenë shumë e mirë para kamerës, kanë qenë të sinqertë dhe imponues. Dhe nganjëherë nuk më duket aspak e huaj apo e çuditshme që e kam shpalos këtë. Mendoj se të gjithë jemi njerëz dhe nëse jemi të sinqertë, pa u preokupuar të paraqitemi me fytyra të lumtura do të dukemi më mirë se që jemi dhe kjo në një mënyrë përqafohet nga të gjithë që kanë dëshirë që të shohin rrëfime njerëzish, që është edhe synimi i dokumentarëve për dallim nga filmat artistik. Në filmin artistik unë nuk do të mund ta paraqisja rrëfimin që shtjellohet në The Kids Grow Up sepse do të duhej një aktore që të luaj vajzën time dhe kjo në periudha të ndryshme kohore, prandaj asnjë regjisor holivudian nuk do të mund të realizonte imazhet në të cilat shihet se si ndryshon fytyra e saj me kalimin e viteve, se si ndryshon zëri i saj, etj. Gjithashtu mendoj se jam në një pozitë të privilegjuar që të tregoj një rrëfim të cilin askush tjetër nuk mund ta tregoj sepse është unik për mua dhe sfida është që të tregohet në mënyrën që të tjerëve do të ju duket interesant. Por është pyetje e mirë sepse unë gjithmonë tentoj të mos përqendrohem në atë se unë jam aty dhe çka do të mendojnë njerëzit për mua, apo nëse e pëlqejnë karakterin tim, apo nëse po e përcjellin tregimin... DD: Pos pjesëmarrjes më filmin tuaj ju do të merrni pjesë edhe në punëtorinë që DokuFest e organizon me Qendrën Ballkanike të Dokumentarëve BDC? Çfarë përvojash do të ndani në këtë punëtori? Block: Do të flasim për kooproduksionet ndërkombëtare dhe si kam qenë në gjendje që për këto lloj filmash të gjej fonde për financim. Kam parë pesë transmetues HBO, ZDF, Arte, Chanel 4 and Vipro, prandaj do të jetë një mundësi që të përcjell disa këshilla për filmbërësit se si mund t i realizojnë filmat e tyre... DD: Në çfarë duhet të përqendrohen ata gjatë këtij procesi? Block: Duhet të tregojnë tregimin e tyre thjeshtë, qartë e shpejtë dhe në mënyrë imponuese dhe kjo është sfiduese. Si mund të tërhiqni vëmendjen për filmin tuaj më dy fjali. Gabimi i shumicës së filmbërësve është se kur pyeten për skenarin flasin gjatë...është vështirë të shpjegohet një film i komplikuar me dy fjali. Filmi dhe The Kids Grow Up flet për babin i cili ndahet nga vajza e tij. Por edhe për shumë gjëra tjera për prindërit, martesën, jetën familjare, plakjen, etj. Pra filmi është për mua dhe vajzën time me përqendrimin në vitin e fundit para largimit të saj nga shtëpia. Kjo është ajo çka mund të them në dy fjali. 2 ADDICTED IN AFGHANISTAN Një milion afganë vlerësohet të jenë të varur nga drogat, veçanërisht heroina. Edhe më alarmante është që 40% e tyre janë gra dhe fëmijë. Të varur në Afganistan është një dokumentar intim dhe observacionist që e eksploron realitetin që ta copëton zemrën, prapa titujve të lajmeve, të parë përmes syve të Jabar dhe Zahir, dy narkomanë 15-vjeçarë në Kabul. 14:00, Kino Lumbardhi THE WORLD ACCORDING TO ION B. Filmi e përcjell ëndrrën e secilit person që jeton në rrugë: që një ditë të bëhet i famshëm dhe ta lejë pas jetën e varfërisë, mjerimit dhe poshtërimit. Ion Barladeanu është duke u bërë artist bashkëkohor, por në muajin maj të vitit 2008, ai është ende anonim i pastrehë në rrugët e Bukureshtit. 20:15, Kino në Lum GARBAGE DREAMS Ëndrrat prej mbeturinave rrëfen mbi tre adoleshentë që janë lindur me zanatin e mbeturinave dhe jetojnë në deponinë më të madhe të mbeturinave në botë në periferi të Kajros. Deponia shërben si shtëpi për zabalinë ( njerëz të mbeturinave në gjuhën arabe). Ata janë shumë më të avancuar se cilado iniciativë e gjelbër moderne, pasi që mbijetojnë duke i ricikluar 80% të mbeturinave që i mbledhin. 2o:15, Kino në Kala MIRAMARE Një vështrim i jetës në kufijtë mesdhetarë të Evropës, ku turistët tentojnë të pushojnë, derisa imigrantët ilegalë luftojnë për një jetë më të mirë. Pasi që dalin nga një zonë e dedikuar prerazi për turistë, dy fëmijë të një familjeje zvicerane e marrin vesh shumë shpejtë që realiteti në këtë vend i ngjan shumë pak jetës luksoze në pjesën turistike. 22:15, Kino në Lum FILMAT E REKOMANDUAR

3 Intervistë me regjisorin zviceran, Christian Frei KËNAQËSIA E DYFISHTË foto: Bestar Hoxha Christian Frei është njëri ndër regjisorët më të njohur botërorë të dokumentarëve, i cili ka rrëmbyer shumë çmime në festivalet e mëdha botërore dhe dy herë është shpallur fitues në DokuFest. Ka realizuar katër dokumentarë të gjatë, më i famshmi prej të cilëve është War Photographer, i cili është realizuar pjesërisht në Kosovë. Pas 11 vitesh ai kthehet i emocionuar në Kosovë... DD: Keni ardhur në Prizren me rol të dyfishtë: të prezantoni filmin tuaj të fundit Space tourists në DokuFest dhe të mbani një ligjëratë për filmbërësit dhe studentët kosovarë. Cila prej këtyre të dyjave është më e vështirë? Frei: Asnjëra, sepse më pëlqen të jap Master Class, të jem me studentët. E bëj këtë shumë shpesh dhe jam shumë kureshtar të shoh se çfarë do të më pyesin, çfarë do të duan të dinë nga unë nuk është aspak stresuese. Jam shumë i lumtur të prezantoj Space Tourists këtu sepse kam fituar 2 herë në këtë festival, me Giant Buddha dhe War Photographer dhe kjo është hera e tretë që marr pjesë, por hera e parë që jam personalisht këtu. Çfarë njohurish do të ndani me filmbërësit dhe studentët nga Kosova dhe regjioni? Frei: Ju kam paraqitur hyrjen e War Photographer dhe ligjëruar lidhur me atë se si të fillohet ngjarja akti i parë i filmit, sepse dokumentarët e gjatë nuk kanë të bëjnë asgjë me gazetarinë, por kanë të bëjnë me tregimin dhe kontakti që krijoni në 30 minutat e parë është esencial... DD: Filmat e juaj WarPhotographer dhe Giant Buddha janë shpërblyer në Prizren, kurse këtë edicion ju vini me Space Tourists. Çfarë ju inspiroi për të krijuar një film të tillë? Frei: Space Tourists flet për një ëndërr të kamotshme të njerëzimit, ëndërr kjo që ka ekzistuar qysh në vitet e 30-ta, 40- ta, 50-ta dhe 60-ta. Është sikur në vend që të shkoni me familjen dhe qenin tuaj në plazh të shkoni në gjithësi. Secili në vitet 60 ishte i sigurt se kjo ëndërr është shumë afër së realizuari dhe tani është realitet. Njerëzit paguajnë për të udhëtuar në gjithësi dhe ky film ka të bëj me këtë dhe me fenomenin e pazakontë që Rusët e bënë këtë. Edhe unë si një perëndimor e kam të vështirë ta besoj, por çdo sukses përveç zbritjes në hënë ju takon sovjetëve, sikurse gruaja e parë në hapësirë apo qeni i parë në hapësirë. Ky film nuk është si filmat e zakonshëm për gjithësinë, gjithçka që tregohet aty është reale përfshirë edhe shkëmbinjtë e gjithësisë. Njerëzit në Kazakistan presin një lloj të DokuDaily shkëmbit që bie nga qielli dhe e përpunojnë duke e siguruar kështu jetesën. Më kanë thënë që filmi im është film politik pasi që tregon diçka që po bëjnë rusët... DD: Tema që trajtoni nuk është aspak e zakonshme. Cilat janë vështirësitë që keni hasur gjatë realizimit të filmit? Frei: Unë jam disi i famshëm për realizimin e filmave me tema që janë shumë të vështira për tu paraqitur. War photographer ka qenë shumë i vështirë për tu realizuar por Space Tourists ka qenë më i vështiri sepse në këtë fushë gjithçka është shumë e pabesueshme dhe normalisht nuk kemi qasje për muaj të tërë apo edhe vite. Ishte instinkti im prej filmbërësi që më udhëzoi të jem aty ku ka qasje, ka emocion dhe ndodhin gjëra. Edhe NASA më ka kontrolluar por fatmirësisht i jam afruar shumë një historie shumë emotive dhe udhëtimit të gruas së parë në hapësirë. Në film mund të shihni çdo ditë të jetës së saj dhe ky është një prej qëllimeve të filmit. DD: A prisni që projeksioni i Space Tourists në Prizren të dallohet nga projeksionet në festivalet e njohura botërore? Frei: Po, padyshim. Me Space Tourists kam fituar Sundance Film Festival 2010, por jam shumë i lumtur që jam këtu dhe është hera e parë që shfaqet një film i imi në ambient të hapur, kështu që jam mjaft i ngazëllyer për këtë. Historia e një regjisori Rowland Jobson është regjisor dhe dëshiron të takohet rezulton të mos jetë shkrimtar nga Londra, që merret edhe djalë, por një burrë rreth të 40-tave. Por, me krijimin e dokumentarëve dhe filmave të shkurtë. Lufta e vitit 1999 në sa i kërkon që ai ta marrë në shtëpinë e tij. ajo nuk brengoset, lidhet aq shumë me të Kosovë e njohu atë me këtë hapësirë Dhe për të kuptuar çfarë ndodh më pas saqë ai ka vendosur që në DokuFest ta duhet të vini për të parë filmin...! prezantojë filmin e tij të parë të metrazhit të shkurtër A girl like me. DD: Cila është tema që trajtohet në filmin A girl like me? Jobson: A Girl Like Me është film i përafërt me dokumentarët. Flet për një vajzë të re që ndihet e vetmuar, e humbur dhe kërkon dashurinë. Prindërit e saj kanë një lidhje që nuk funksionon, janë të dhunshëm dhe nuk interesohen për të. Ajo kërkon të gjejë pak dashuri por e bën këtë në mënyrë të gabuar duke iu shkruar mesazhe djemve. Personi me të cilin ajo DD: Ku jeni inspiruar për të bërë regjinë e A girl like me? Jobson: Për mua inspirimi ka qenë fakti që unë jam ndjerë si vajza në film, dhe kjo është arsyeja pse i kam vënë këtë titull, sepse ajo ishte si unë kur kam qenë tinejxher. Edhe unë kam pasur një familje të çrregulluar, me prindër të dhunshëm dhe kërkoja dashuri si vajza tek A girl like me. DD: Përse zgjodhët DokuFest si vendin për të prezantuar filmin tuaj? Jobson: E kam zgjedhur DokuFest-in sepse ka filma shumë të mirë. Një shok i imi ka shfaqur një film këtu dhe më ka thënë fjalët më të mira. Pastaj, pashë përzgjedhjen e filmave dhe vërejta shumë filma kualitativ. Unë kam dashur shumë moti të vij në Kosovë, gjatë luftës, të luftoj për Kosovën sepse besoja që ajo që po ndodhte në Kosovë ishte e gabuar. Vërtetë kam tentuar të vij, por nuk më është lejuar. DD: Çfarë prisni nga projeksioni në këtë festival? Jobson: Është interesante të shoh filmin tim të shfaqet bashkë me shumë filma të tjerë dhe reagimin e audiencës. Mënyrat se si të tjerët e shohin filmin tim, mënyra se si e shohin lidhjen e një vajze të re dhe një burri më të moshuar ndryshon varësisht nga vendi por, është interesant t i shohësh reagimet. Disa njerëz më quajnë pervers që kam bërë një film të tillë, por, unë e kam zgjedhur këtë film sepse më ka pëlqyer, vajza paraqitet e fuqishme dhe luan rrezikshëm me jetën e saj e kjo është ajo që edhe unë kam bërë kam luajtur rrezikshëm me jetën. foto: Din Tërpuni LIVE A BIT LONGER Në orët e hershme të secilës natë, derisa i dashuri i tij, Pierre, është duke fjetur lartë, Nico punon me babanë e tij bukëpjekës. Papritmas bie në tokë... 22:15, Kino në Kala NIRGENDWO.KOSOVO Hakiu është 28 vjeç dhe i përket minoritetit egjiptian. Pasi që kishte jetuar 17 vite në Gjermani, atë e kishin kthyer në Kosovë në vitin 2007, duke u detyruar ta braktisë gruan dhe dy djemtë e tij, që kishin mbetur atje. Përditshmëria e Hakiut karakterizohet me mallëngjimin për familjen e tij, vështirësitë në fitimin e bukës në koloninë e romëve e tërë kjo e kombinuar me kujtimet e tij shqetësuese të vdekjes së nënës dhe vëllait. 16:00, Kino Lumbardhi LIVING IN A GHETTO Kosova është vendi i vetëm në Ballkanin Perëndimor që po mbetet anash dhe si duket larg Marrëveshjes për Lehtësimin e Vizave me Bashkimin Evropian, që thekson edhe më tepër izolimin e Kosovarëve. Në këtë mënyrë Kosovarët rrezikojnë të mbeten ndër popujt më të izoluar të botës, në mes tjerash edhe për shkak të mos njohjes së shtetësisë dhe pasaportës së Republikës së Kosovës. Shkalla më e lartë e refuzimit të vizave Schengen është regjistruar në Kosovë. Në esencë, Kosovarët jetojnë në GETO. 20:15, Kino në Lum TWO SUMMERS IN KOSOVO Të gjithë e kemi parë në televizion: 1 milion refugjatë të zhvendosur nga shtëpitë e tyre; 78 ditë bombardimi të NATO-s mbi Beogradin dhe Prishtinën; shkatërrimin e fshatrave të tëra dhe jetërave të pafajshme. Në pranverë të vitit 1999, Kosova u bë fushëbeteja e luftës më të fundit në Ballkan. Disa historianë e quajtën spastrimin etnik të serbëve dhe shqiptarëve gjatë konfliktit si një nga krimet më të tmerrshme politike në Evropë, që nga Lufta e Dytë Botërore. Storja e vërtetë sapo po fillonte. 18:00, Kino Lumbardhi FILMAT E REKOMANDUAR 3

4 DokuDaily Culture for All 4

5 DokuDaily Harta Grafike e prizrenit DOKUNIGHTS DOKUSHOp THE FREELANCERS 6 1 GUEST ARRIVALS TODAY Susanne Ressin (Germany) Khvan de la Cruz (Philippines) Jacqueline Zuend (Switzerland) Jana Touzimska (Czech Republic) Karel Strachota (Czech Republic) Tim Hawkins (UK) Andy Lampard Oana Dobre (Romania) Dan Dimofte (Romania) Razvan Ciubotaru (Romania) Stefano Evripidou (Cyprus) Sanjin Pejkovic (Serbia) Stefano Evripidou (Cyprus) Vishe maicën, bonu edhe sivjet in me motivet ma t fundit të DokuFest-it! N DokuShop mundëni m i gjet edhe kto mallna: Maica Çanta Nallëna Harta Gr. Katallog Bileta Burim Berisha (Kosovo) Dita Syla (Kosovo) Francisco Bello (USA) AJ Schnack (USA) Nathan Truesdall (USA) Gaetano Capizzi (Italy) Marc Schmidt (Netherlands) Besnik Mustafaj (Albania) Donika Mustafaj (Albania) Holly Hobbs (UK) Marticka Bozhilova (Bulgaria) Georgi Bogdanov (Bulgaria) Ana Stoeva (Bulgaria) David Djambazov (Bulgaria) 6 (S, M, L, XL, XXL) (me procredit kartelë) 1 (me IpKO sms) HOSpITALITY 038/ ,5 HYRjA FREI! Freelancers - fjala e fundit e teknologjis sa i përket rock muzikës në Kosovë. Kta djem t ri flejn herët, kompozojnë, mbarojnë instrumente, e pak me dasht valla edhe e kallin. NUMRI I MYSAFIRëVE Të AKOMODUAR Në KAMp: 70 TASH EDHE TI MUND Të jesh Në DOKU TV Përcjellja e mbresave të njerëzve që vizitojnë kinematë dhe aktivitetet tjera gjatë ditëve të DokuFestit është realizuar përmes një forumi të ri të instaluar në edicionin e kaluar, të quajtur DokuTV. Si projekt është iniciuar nga Donika Pemova e cila përmes imazheve të krijuara nga objektivat e kamerave amatore ka rritur që të përcjellë ndjenjat e krijuara gjatë javës së mbushur me filma në DokuCity. Qëllimi i krijimit të Doku TV-së ka qenë transmetimi i informatave që e shoqërojnë festivalin, për ta bërë më të afërt festivalin por edhe qytetin dhe jetën prizrenase me të huajt si dhe thënë thjesht për ta promovuar krejt atë çka përmban dhe e karakterizon DokuFestin, thotë Pemova. Këtë edicion ky koncept është strukturuar në mënyrë më kompakte, duke sjellë edhe disa risi që zgjerojnë hapësirën shprehëse për të gjithë ata që dëshirojnë të shprehin opinionin e tyre për festivalin apo aktivitetet e tij. Në edicionin e nëntë risi është vendosja e kabinave mobile, që po ashtu ka qenë ide e Donikës, që janë emërtuar Doku Ti, e që janë në dispozicion të qytetarëve dhe dashamirëve të filmit që të komentojnë, të shprehin mendimin e tyre rreth DokuFestit dhe rreth impresioneve që ofron ky festival shprehet koordinatorja e DokuTV-së, Nita Deda. Ajo sqaron se janë montuar dy kabina një në pikën Hosptality dhe tjetra në Shadërvan, të cilat janë të pajisura me kamera dhe janë të hapura për qasje nga ora 10:00 deri në Doku TV e transmeton punën e vet përmes videove që uploadohen në Youtube, në Facebook, në ueb-faqen zyrtare të DokuFestit si dhe në DokuKronikën e Kohavisionit. Meqë ka shumë mysafirë dhe shumë lëvizje gjatë ditëve të festivalit ideja ka qenë që të ndahen përjetimet e secilës ditë nga projeksionet e filmave, aktiviteteve, argëtimit, etj. nga të gjithë të pranishmit në Prizren, përfundon Deda. GREEN CORNER i shpërblen vizitorët e DokuFestit Çdo ditë dhuron 1 Kamerë Digjitale * Njoftimi për fituesine në DokuDaily FITUESI I DITëS: DIELLA BERISHA, prizren Merr pjesë në lojë duke e plotësuar kuponin. Emri Mbiemri: Tel.: Vendi: Viti i lindjes: Kalo në drita solare të natës. Nuk kenevojë për tela dhe dritat vijnë vetvetiu. Dritat mbushen ditën natyralisht dhe nuk shpenzojnë energji. 5

6 DokuDaily foto: Din Tërpuni (vijon nga ballina) Rekordet thehen një pas një Programi special për filmat që kanë për temë Kosovën Promovimi i vendit me dokumentarë Është hera e dytë që DokuFest në kuadër të programeve speciale ka përzgjedhur filmat që kanë të bëjnë me Kosovën, të krijuara nga filmbërës të ndryshëm ndërkombëtar. Drejtori artistik sqaron pse i ka përzgjedhur këto filma... DD: Pse është i pranishëm programi Branding Kosovo edhe këtë edicion? Nurkollari: Është gati identike situata me vitin e kaluar ku bëhet fjalë për filmbërësit e huaj që vijnë në Kosovë dhe bëjnë filma për Kosovën. Është një trend që nuk është ekskluziv vetëm për Kosovën, por që ndodh edhe në vendet tjera...ne e bëmë këtë përzgjedhje për shkak se patëm numër të konsiderueshëm të filmave që kanë të bëjnë me Kosovën dhe që në njëfarë mënyrë të drejtpërdrejtë ose tërthorazi e promovojnë Kosovën. DD: Çfarë temash shtjellohen në to? A mund ta veçosh ndonjërin? Nurkollari: Më duhet patjetër ta ceki një film i cili quhet Angela s Mission, që bën fjalë për DokuFest-ti ashtu sikur që po vazhdon me shfaqje rekord të filmave në kinematë e improvizuara, dhe që tani adrenalina e pjesëmarrësve ka nisë të ngritët, ka arritur që vetëm në dy ditët e para të shes më shumë se dy mijë e pesëqind bileta. Drejtori artistik i DokuFest-it, Veton Nurkollari, të hënë në konferencën e dytë për shtyp, është shprehë i kënaqur me rrjedhjen e shfaqjes së filmave në DokuCity. Rrjedhja e shfaqjes së filmave në ditën e dytë të festivalit shkoi mbarë. Ne i shfaqëm afër 20 filma në ditën e djeshme. Të gjithë filmat janë projektuar në një numër rekord prej 2 mijë e 500 shikuesve në dy ditët e para, që është rekord i ri i DokuFest-it. I patëm katër autor prezentë dhe dje po ashtu startuam programin më të madh special në DokuFest, Made in Finland. Me një ceremoni, me prezencën edhe të shumë mysafirëve nga ambasada e Finlandës dhe nga misioni i NATO-s në Kosovë, ka bërë të ditur Nurkollari. Bashkë më këtë valë edhe programi i edicionit të nëntë, ka arritur që të impresionoj disa nga anëtarët e jurisë e mysafirët tjerë të DokuFest-it. Anëtarja e jurisë për garën e dokumentarit më të mirë ballkanik, Emel Çelebi, nga Stambolli, e cila me filmin Amvisja ka fituar çmimin Dokumentari më i mirë në edicionin e 43-të të Festivalit të Filmit Portokalli i Artë në Antali dhe Çmimin e Parë në edicionin e 9-të të Festivalit të Filmit të Grave në Seul, gjithashtu dokumentari i saj Motrat e Lilith-it e ka fituar çmimin Dokumentari më i mirë ballkanik në edicionin e kaluar të DokuFestit është shprehë krenare që edhe këtë vit po merr pjesë në këtë festival, si anëtare e jurisë. Ajo mendon se detajet, DokuFestin po e bëjnë të veçantë si festival. Sivjet ka shumë përmirësime. Posaçërisht në detaje të vogla që në festivalet në organizime të mëdha ndoshta është vështirë t i kushtohet vëmendja. Posaçërisht disa harta të vogla të qytetit që po shpërndahen. Pastaj programi kualitativ. Jam e befasuar me të gjithë organizmin e këtij festivali dhe se si duket qyteti në këtë kohë. Është edhe një kënaqësi edhe që njerëzit janë të këndshëm dhe me ta është aq lehtë të komunikohet, thotë anëtarja e jurisë në Garën Ballkanike. Ndërsa për Elisabeth Sjaastad, anëtare e jurisë në garën për filmin më të mirë të shkurtër, është hera e parë që shkelë tokën e Kosovës, përmes DokuFest-it. Kam qenë tepër kurioze për të mësuar si është Kosova. Ndërsa programi i DokuFest-it është mjaft i mirë dhe janë filmat që nuk kam pas rastin t i shikoj në një Prokurore të EULEX-it me detyrë që të instaloj dhe avancoj zyrën e saj në veri të Mitrovicës. Se sa është punë sizifiane do të mund ta shihni në film...përndryshe në program janë edhe filma tjerë, si Nirgendwo Kosovo, i cili bën fjalë për një të dëbuar kosovar, rom i cili ka jetuar në Gjermani dhe në një moment ai dëbohet. Filmi Two summers in Kosovo i tregon dy verat në Kosovë, nga dy këndvështrime, atij shqiptar dhe atij serb. Filmi tjetër flet për një shkollë që është mjaft e njohur në Prizren, shkollën Emin Duraku dhe filmi tjetër merret me një festival të filmit dhe me qytetin e Prishtinës... DD: A mendoni se kjo praktikë e shfaqjes së filmave sjellë dobi? Nurkollari: Edhe pse këto filma drejtpërdrejtë nuk e promovojnë Kosovën apo nuk e paraqesin në një dritë pozitive mendojmë se programi promovon dhe është i dobishëm. Nëse na jepet rasti do të bëjmë çmos që ta përsërisim edhe viteve tjera. festivale deri më tani. Posaçërisht kinematë që janë të improvizuar në lumë dhe kala, më pëlqejnë tepër. Se si mundohet të shfrytëzohet qyteti për vende projeksioni. Është po ashtu kënaqësi të shikosh të gjithë ata njerëz që vijnë t i shikojnë filmat. Që nuk është vetëm DokuFest, por festival edhe i njerëzve, është shpreh ajo. Necati Sonmez, drejtor i festivali DokuemtarIst, festival të cilit DokuFest i ka kushtuar një program special me gjashtë filma nga Turqia, thotë se ndryshe nga festivalet e tjera, DokuFest-i po shihet se ka ndikim edhe në jetën e njerëzve në qytet. Ai e ka krahasuar Festivalin e filmit dokumentar dhe të shkurtër- DokuFest, me atë të Kanës. Asnjëherë nuk kam qenë në ndonjë festival, në të cilin festivali ka ndikim në qytetin. Ndoshta mund të krahasohet me festivalin e Kanës, për shkak që Kana është qytet i vogël por kur ndodhë festivali, ndryshon. Njerëzit këtu nuk vijnë me i pa yjet e mëdha të filmit dhe filma të madhej. Njerëzit vijnë t i shihnin filmat dokumentar, të cilat nuk janë që tërheqin shumë. Sikur DokuFest-i, kisha dashtë të arrihet edhe në Stamboll, ka theksuar Soumez. Në ditën e dytë të festivalit, kanë marr pjesë katër autor filmash, dhe janë projektuar 36 filma në të gjitha kategoritë dhe 11 filma në garën DokuKids. DD: A mund të nxiten edhe krijuesit vendor me këto tema? Nurkollari: Një prej ideve të programit është që tu paraqesim filmbërësve tonë sesa tema interesante kemi ne dhe sa vlen të merremi me temat tona, para se të dalim jashtë e të trajtojmë tema të huaja. Është interesant që Ballkani ofron llojllojshmëri të temave dhe është burim i pashtershëm i temave, të cilët duhet paraqitur. Por po ashtu është interesant të shihet se si njerëzit nga jashtë vijnë këtu, investojnë energji dhe kohë për të bërë filma këtu. Kjo duhet të jetë shtytje edhe për krijuesit tonë që të reflektojnë rreth vetes dhe të shohin se sa tema interesante ka këtu dhe ti qasen punës, asgjë tjetër. MBETURINAT E NDRYSHIMI Fakt: Më 1990, 10 për qind e popullatës së botës jetonin në qytete. Sot, është 50 për qind. Deri më 2050 do të jetë 80 për qind, e cila do të jetë rreth 7.2 miliard njerëz. Reale: Nëse në shekullin XX qytetet janë parë sikur një hapësirë utopike një vend i ëndrrave ku gjithçka ishte e mundur mega-qytetet e shekullit XXI fare mirë mund të kthehen në makthin tonë, në nëmësin tonë. Këto janë fjalët e Kristoffer Horn, menaxher i projektit Cities on Speed. #3 Mbeturinat e Kairos: Allahu nuk do të ndryshoj gjendjen e një populli derisa ata nuk ndryshojnë brenda përbrenda. Filmi na tregon se çka ndodh kur shumë njerëz shpërngulen në një qytet të madh. Ai na njofton me komunitetin mbledhësve të mbeturinave të cilët mbledhin mbeturinat e të tjerëve dhe e ndajnë atë për riciklim. Kështu ata e sigurojnë jetën. Por me eksplodimin e numrit të popullsisë, profesioni i tyre nuk mund të përballoj gjithë ato mbeturina që prodhohen. Çka të bëjmë me eksplodimin e mbeturinave? Nuk ka përgjigje për momentin. Kjo situatë pa rrugëdalje i prezantohet shikuesit me një zë rrëfyes ironik, me kamera ironike dhe muzikë ironike për tu bashkuar me xhirimin. Mësimi i mësuar: mbeturinat janë një përbindësh që vetëm njerëzit mund ta zbusin. Pyetja ambientaliste: A keni menduar ndonjëherë për riciklimin si një aksion jo të domosdoshëm dhe në harmoni me ambientin apo vetëm si një mënyrë për të fituar para nga mbeturinat? Vlerësimi: 7/10 #4 Ndryshimi i Bogotas: Nëse nuk jeni i sinqertë, ju nuk mund të bëni asgjë. Thyhet. Sikurse materiali. Antanas Mockus & Enrique Penalosa. Mbajini në mend këta emra. Ky film mbase mund të jetë njëri nga filmat më frymëzues që ju do të keni shansin ta shihni. Ky është një tregim se si një qytet ndryshon për mirë dhe arrin ta mbajë zhvillimin pozitiv. Si? Përmes filozofisë, moralit, përkushtimit, dinjitetit, integritetit, dhe qasjes së pakompromis. A tingëllon e pamundur që dy bashkiakë të një qyteti të kenë pasur këto kualitete? Mbase në Ballkan është e vështirë të besohet, por Ndryshimi i Bogotës na e paraqet tregimin e tyre mahnitës. Faktet janë se: niveli i krimit ka rënë derisa asnjë polic shtesë nuk është punësuar, trafiku është lehtësuar dhe lagjet e varfra janë rindërtuar. Si? Mockus dhe Penalosa. Mbajini në mend emrat e ndryshimit të vërtetë. Mësimi i mësuar: me udhëheqësi politike të denjë, absolutisht gjithçka është e mundur. Pyetja ambientaliste: Nëse ne, qeniet njerëzore, jemi pjesë e mjedisit, pse të mos e bëjmë mjedisin tonë më të mirë? Vlerësimi: 10/10 Donika Pemova Të dy filmat shfaqet të marten nga ora 20:15 në Kino në Kala 6 Redaktor: Fisnik Minci Gazetar: Donika Pemova, Fjolla Gërqina, Leotrim Gërmizaj, Mia Marzouk Layout: Lum Çeku, Taulant Bytyqi Design: punëtori grafike Shtypi: KOHA Tirazhi: 13,000 Tel.: info@dokufest.com

7 Interview: Veton Nurkollari We need to deal with our issues FIRST Country: Kosovo Role: Artistic Director, Dokufest One of the spotlights of 2010 s Dokufest is Kosovo itself, under the title Branding Kosovo. Veton Nurkollari, Dokufest s longtime artistic director, explains that this series of special films by international filmmakers is designed to promote Kosovo indirectly. We made this selection of films because we had a number of [submitted] films dealing with Kosovo which in some way directly or indirectly promote Kosovo. Although these films do not necessarily present Kosovo in a positive light, we believe the programme of films is beneficial for Kosovo overall. This is the second time Dokufest has run a Branding Kosovo series, and Nurkollari hopes to repeat the series in future years. There are five films in the series. For Nukollari, Angela s Mission by the Netherlands Marc Schmidt is a must-see. I definitely suggest Angela s Mission, which gives voice to a prosecutor of EULEX with her efforts to set up and advance her office in north Mitrovica, he says. Other films recommended by Nurkollari include Nirgendwo Kosovo ( Nowhere Kosovo ), in which a Kosovar Egyptian, Haki, living in Germany is expelled after 17 years of living in Germany, leaving behind a wife and two sons. Silvana Santamaria s 83 minute film deals with Haki s homesickness, daily struggle to make ends meet and his traumatic memories of childhood. While all five directors in this series are international, Nurkollari hopes local filmmakers will learn from these perspectives in their own work. One of the ideas of the programme is that our local moviemakers present interesting topics of our own. We have to deal with our own issues before we can deal with foreign issues. It is interesting that the Balkans offers an inexhaustible variety of topics for local moviemakers to present. But it is also interesting to see how people from abroad come here, invest energy and time to make movies here. This should be the impetus for our local authors to reflect on themselves and see how many interesting topics we have here, nothing else. Two Summers in Kosovo, reviewed opposite, shows two summers in Kosovo with two perspectives, one Albanian and the other Serbian. Another, Schule in Prizren, by Dominik Roost, looks at two well-known schools in Prizren. Little Cannes New Media Landscape Prishtina, by Lena Kienzer and Liliane Sarah Kölbl, takes the developing new media scene in Kosovo, exemplified by Prishtina s own film festival (see photo below). The Kosovo Conundrum: Do you know the answer? Two Summers in Kosovo might be perceived as a typical movie that a foreign perspective can produce about the conflict between Albanians in Kosovo and Serbs in Kosovo. Even the title suggests a stereotype. There are also a few weirdly flat moments in the narration where you wonder, for instance, why did they have to say that Kosovo is half the size of Israel? But look more closely, and you will see that the movie is more than a superficial portrayal of conflict. Its main method is reasoning and words instead of emotions and visual assets. This kind of approach should be worth some attention because it is rare even in documentary filmmaking and especially when it comes to portraying conflict. In fact this film is a pretty good attempt at portraying the current situation in Kosovo. It tries to step back from analyzing the reasons behind it (as far as that is at all possible) and rather attempts to focus on what will happen next. What is the future of Kosovo? The answers are numerous. They come in the form of interviews with all sorts of different people living in Kosovo today. This kind of story-telling approach is interesting, although rather unoriginal and non-viewer-friendly. It is probably difficult for anyone personally involved in such a conflict to look at it in such a cumulative way, but those personally involved might gain a wider perspective on the situation in Kosovo. Even if it doesn t show you anything you haven t heard before, the juxtaposition of all the interviews that Canadians Christopher Bobyn and Andrew Lampard shot for two summers in Kosovo is worth your attention. In Two Summers in Kosovo we hear the stories of two fathers who have lost their sons. We look in the eyes of two young people on either side of the conflict and through that we see their hope for the future. One of them longs for education and a better, more reasonable and peaceful life. The other one believes war is stupid and that soldiers who think they can change the world are fools. They both are open to the other, yet they have their own firm beliefs about their own people. We also hear the reasoning of civil activists Momcilo Arlov and Albin Kurti, as well as that of journalist Jeta Xharra. They all make sense. Then we hear a whole lot of other additional stories. In the end it seems we have heard too much. The movie is long and the story line unclear. But the characters are all valid and each interview gives a different DokuDaily What is the future of Kosovo? Two Summers in Kosovo tries to give numerous answers in the form of many interviews with all sorts of different people living in Kosovo today. dimension to the next one. At the end of the day it even becomes understandable why the authors of Two Summers in Kosovo did not make a movie of 50 minutes instead of 114. They risk losing some viewers before the end of their film, but still, those with enough patience will be rewarded by some interesting details towards the end of the film, such as a view on democracy as power for the majority and respect for the minority. Two Summers in Kosovo is not the best movie you will see. It has good photography and each character takes shape and substance as the movie progresses, but we are left puzzled by everything we have heard and seen and we really have no idea where the truth lies. But in the end, isn t this confusion a pretty truthful portrayal of what Kosovo is today and what it has set off to be in the near future? Rating: 6.5/10 Donika Pemova Camping it up by the riverside The camping tradition continues at this year s DokuCamp at Mlini for those who can t find a hotel room or simply want to make the most of the festival spirit. In the green area of Mlini on the outskirts of Prizren, the River Lumbardhi flows round the improvised campsite of the festival known as DokuCamp. The camp offers the complete Dokufest experience, welcoming local and foreign visitors alike to a neighbourhood of openness and fun. DokuCamp manager Islam Planeja says that this year s preparations began a long time ago and that everything has been running smoothly since the start of the festival. This year, we have facilities such as toilets, drinking water and reliable electricity, says Planeja. Those who camp at DokuCamp find living AGNESA QERIMI, 17 foto: Fati Kovaç in this neighborhood relaxing and pleasant. Ahmed Rama, 18, from Belgrade, says: The camp offers fun for us, but also a spiritual tranquility and youthful atmosphere that one could rarely imagine. Dren Berisha, 19, from Pristina says: The campers have an interesting communal life, with lots of beer and our own Doku- Kolica. The DokuKolica is a shopping trolley the campers have re-roled for their own creative uses. One of the campers has even slept in the trolley! The disparate group of people staying at DokuCamp and the opportunities to make new friends are some of its main attractions. Agnesa Qerimi, 17, from Fushe Kosove, says, It s important to get to know and socialise with new people from diverse countries. James Leigh, 26, from Manchester, UK, praises the camp s organisation. It is very well organised, the staff have been very helpful and the atmosphere is great. The volunteers [of Dokufest] also helped me to pitch my tent! Two Summers in Kosovo, Canada, 114 Branding Kosovo special programme Tuesday, 03.08, 18:00 Kino Lumbardhi This year, the camp has also had requests from youth-based organisations, such as the AEGEE, which initiated the Summer University project in Prishtina and Prizren, so that lots of young people can get involved in the spirit of Dokufest. One AEGEE staff member, Erblina Krasniqi, says: I m impressed by the beauty and exoticism I have experienced at the camp. Most of the campers come from other cities in Kosovo and from other countries in the world. A week of camping during Dokufest costs only seven euro, and not only gives you access to the camp s facilities, but also to the unforgettable nights of DokuCamp. DREN BERISHA, 19 7