BLUES UGARI ETA BANDERAK ERE BAI

Transcription

1 HONDARRIBIKO UDALA Hondarribiko Udala - Euskara Batzordea 284 BLUES UGARI ETA BANDERAK ERE BAI NAGUSIAK 03: Herrian barrena 08: Bordari-Satarka 12: Erreportajea 18: Elkarrizketa 29: Ganbarako Kutxa miatzen / argitalpenak / Hondarribia GIPUZKOAKO FORU ALDUNDIA

2 02 Telefono erabilgarriak HONDARRIBIA ko Uztaila // 284 zenbakia // L.G.: SS 122/86 Argitaratzailea: Euskara batzordea Erredakzioa: Xabier Sagarzazu Diseinua: Leire Ruiz de Angulo Koordinatzailea: Zif Comunicacion Kolaboratzaileak: Naroa Susperregi, Koldo Ortega, J.M Mendizabal, Fermin Olaskoaga, Floren Portu. Inprimategia: Antza. HONDARRIBIAk ez du bere gain hartzen aldizkarian adierazitako esanen eta eritzien ondorioak.

3 HONDARRIBIA 284 Aldizkaria non eskuratu 03 NON ESKURATU AHAL DA HONDARRIBIA? gunean eta honako puntuetan: ALMIRANTE ALONSO KALEA - Amalur izozki-denda - Arretxe Txirrindak, 7 - Kaizar Taberna - Olioaren Txokoa - Portutxo Jatetxea, 10 - Uxoa Taberna BERNAT ETXEPARE KALEA - Arahonde Inbertsioak, 18 - Arbelaiz Goxotegia 1 - Done Pedro Arrantzale Kofradia - Higuer Optika, 6 - Hondarribia Klinika Podologia -Miramar kafetegia, 2 ITSASARGI KALEA - Kaialde Jatetxea, 8 - Kaiela Kafetegia, 4 MATXIN DE ARZU KALEA - Itsas Etxea Anbulategia -Iza liburu-denda - Joski Arropa Denda, 18 - Marian Urdaitegia, 3 - Podologia Unai Ortiz, 10 SABINO ARANA KALEA - MK, 12 Hortz Klinika -Itxola liburu-denda, 13 SAN PEDRO KALEA - Ardoka Taberna, 32 - Casa Senra, 34 - Don Jamon Jatetxea, 12 - Eukeni Optika, 57 - Gaur Liburu-denda - Ignacio Taberna, 20 - Itsaspe Taberna - Javier Optikoa, 6 - Kai-Alde Kafetegia, 10 - Kontxita Taberna - Kutxa, 9 - La Caixa - Laboral Kutxa, 7 - Maite Taberna - Olearso Liburudenda, 2 - Ogi-berri Okindegia, 69 - Ondarribi Taberna, 31 - Tabisa Beilatokia - Txantxangorri Taberna, 27 - Zeria Jatetxea, 7 SANTIAGO KALEA - Aginagalde Aholkularitza, 10 -Aizpea jatetxea, 65 - Aliprox Sunsundegi, 17 -Biondar Erretegia, 47 - El Curry Verde Jatetxea, 67 - Inmobiliaria Etxebeste, 15 - Uralde Jatetxea, 74 ZULOAGA KALEA - Elduayen, Mapfre, 8 - Hermandad, Arrantzaleen Kofradia, 12 - Nola Moda, 14 -Yolaberri taberna ALDE ZAHARRA/ HARRESILANDA - Aise Gune Psikopedagogikoa. Juan Laborda - Batzoki, Damarri - Danontzat Taberna - Etxeberria Taberna - Gazte Informazio Bulegoa, Javier Ugarte 6 - Joxean Harategia, Harresilanda 5 - Kasino Zaharra - Larra Taberna, Damarri - Prebentzio Komunitarioa, Harresilanda 3 - San Gabriel Egoitza - San Nikolas hotela, Arma Plaza 6 - Sebastián Jatetxea - Ttopara Kafetegia - Turismo Bulegoa, Arma Plaza 9 - Udaletxea BAZ AMUTE-MENDELU - Carrocerías Amute, 19 - Caser Betherram egoitza - Manolo Jatetxea - Nati janari denda - Ondare Kafetegia, 6. behea - Oronoz Elektrizitatea, Amutalde 19 PUNTALA - Arraun Elkartea Puntala - Arraun Etxea Jatetxea, Molla Ibilbidea 5 - Hamaika, Plaza San Marcos, Puntala - Izkiña Taberna - Puntala Janari-denda, Nafarroa Behera 6 SOKOA - Eguzki-lore Kafetegia, Sokoa Merkatalgunea - Sokoa Liburudenda, Sokoa Merkatalgunea TXIPLAU - Margolanak Txingudi, 28 - Mariñel Burdindegia - Ondartz Ederra Biberoak - Txingudi, Txiplau, 19 BESTE ZENBAIT - A+JP Arkitektoa, Arrantzale Auzoa 10 - Ardora Jatetxea Foru kalea, z/g - Arroka Berri Higer Bidea, 6 - Beko Errota, Jaitzubia - Endanea Biberoak, Jaitzubia - Faro Higer Jatetxea - Hiruzta Txakolindegia, Jaitzubia Hondartza Kiroldegia - Itsaskari Baita Kirol Kaia - Kilker Lorazaintza, Errazkinenea, 2 - Kirol Kaia, Kapitaintza - Susana Liburutegia, Zezen plaza, Rebellin - GymJazz, Soroeta Gain, 3 kalea Gure eskerrik beroenak aldizkaria banatzen laguntzen diguten establezimenduei

4 04 Herrian Barrena HONDARRIBIA 284 GOI MAILAKO 10. URTEURRENA EGIN DU HONDARRIBIA BLUES JAIALDIAK, BERE MARKA GUZTIAK HAUTSIAZ Bere aurreko edizioetako artista esanguratsuak eta izar berriak ekarri ditu aurten Blues Jaialdiak. Berriz ere, arrakasta osoa izan da: hria jendez gainezka, aparteko musika eta giro ezin hobearekin Badirudi atzo izan zela Malles anaiek eta A. M. Blues Hondarribia elkarteak lehenengo aldiz Hondarribia Blues Jaialdia antolatu zutela. Hura Madalen karrikako plazatxoan egin zuten, era xumean, musika genero hau ezagutzera emateko helburuz eta pixkanaka, artista hobeak ekartzeko asmoz. ARGAZKIAK: A. Izaguire / X, Sagarzazu Hamar urte pasa dira eta aurten jaialdiak edizio borobila ospatu berri du. Programan, aurreko urteetan Hondarribitik pasa izan ziren artista esanguratsuenetakoak egon dira, alde batetik: Bob Margolin, Bob Stroger, Bob Corritore, Travellin Brothers Blues Band, Lil Ed & The Blues Imperials, Dwayne Dopsie and the Zydeco Hellraisers, Belceblues gipuzkoarrak edo estatu mailan, Fede Aguado eta Osi Martínez, Blues de Hondarribia abestia jaialdiari duela urte batzuk dedikatu ziotenak. KONTZERTU BAT KIROL KAIAN (GOIAN) ETA GAZTEEN EMANALDIA (BEHEAN) Beste aldetik, jaialdian inoiz izan ez ziren izenak: Doctor Feelgood talde britainiar ezaguna eta Shakura S Aida osteguneko irekieran, edo igandean, itxierako egunean, Ariel Rot argentinarra, Tequila edo Los Rodríguez taldeetako kide izana, bere bakarkako azken lana erakusten. Ostegunetik igandera, kontzertu eta ekitaldi guztietan jende ugari ibili dela

5 HONDARRIBIA 284 Herrian Barrena 05 DAVID DE JORGE ETA BOB STROGER BERE TXAPELAREKIN (GOIAN) ETA DOCTOR FEELGOOD, JAIALDIAREN IREKIERA EGUNEAN (BEHEAN) esan digu Carlos Mallesek, jaialdiko zuzendariak. Eta kalitate aldetik, seguru, hamar urte hauetan egon den maila altuena izan omen du aurtengo jaialdiak. Baina musika beraz gain, aipatu behar ditugu Hondarribia Blues Jaialdiak hirian sortzen duen aparteko giroa, erakartzen duen jendetza eta guzti horrek daukan eragin ekonomiko garrantzitsua. Giro aldetik, aurretik esan ez den zerbait esatea zaila da. Kontzertuak jendez toperaino egon dira aurten ere, ostegunetik igandera, egunez zein gauez. Udaltzaingoak ibilgailuren sarrerak neurtu ditu lau egunetan eta Lurraldebusek zerbitzuak indartu ditu, gauez bereziki, bidaiari kontatuz.

6 06 Herrian Barrena HONDARRIBIA 284 BLUES JAIALDIAK 10 URTE ARGAZKIAK: A. Izaguirre / X. Sagarzazu VELMA POWELL, GOIAN, SAN NIKOLAS HOTELETIK ABESTEN, ETA BEHEAN, BELCEBLUES TALDEAREN KONTZERTU PEDAGOGIKOA k

7 HONDARRIBIA 284 Herrian Barrena 07 BLUES JAIALDIAK 10 URTE ARGAZKIAK: A. Izaguirre / X. Sagarzazu LIL ED, TOPERA BERE GITARRAREKIN (GOIAN), ETA AURTENGO HONDARRIBIA BLUES SARIA JASO DUEN BOB STROGER (BEHEAN) Arrakasta izan dute kontzertuekin batera egin diren beste zenbait ekitaldik. Ostiralean, adibidez, 400 umetik gora bildu ziren Itsas Etxeko auditoriumean, Belceblues taldeak eskainitako kontzertu pedagogikoan. Aretoaren gaitasunak aprobetxatuz, hitzezko azalpenak eta musika tresnekin egindako erakustaldiak, bluesaren historiako bideoekin tartekatu ahal izan ziren. Gustura ibili ziren umeak ohikoa zuen igandetik ostiralera aurreratu zen kontzertuan. Gau horretan bertan, Bob Strogerrek Hondarribia Blues saria eta txapela jaso zituen, David de Jorge sukaldariaren eskuetatik. Larunbatean, etorkizuneko blueslariekin hitzordu berria finkatu zuen jaialdiak. San Pedro kalean, 13 eta 17 urte arteko musikari gazteek aukera izan zuten saioa egiteko, IzanEzberdin izeneko saioan. Aipagarria ere Bentako Blues Village gunean larunbata eta igande eguerdian egin ziren barbakoak eta paella-jateak

8 08 Herrian Barrena HONDARRIBIA 284 BLUES JAIALDIAK 10 URTE ARGAZKIAK: A. Izaguirre / X. Sagarzazu bildu zuten jendetza. Gustura eta famili giroan pasa zuten askok bazkal ostea, blues musika bikaina entzun eta gozatuz. Eta gustura ere hiriko hotel, jatetxe eta tabernak, udako denboraldiari sekulako hasiera ona eman baitiote jaialdiak erakarri duen bisitari mordoari esker. Hamarkada bete du Hondarribia Blues Jaialdiak eta urte gutxi hauetan, udako eta urte osoko hitzordu nagusienetakoa bilakatu da, bai hondarribiarrontzat, bai ingurutik edo urrunetik etortzen diren milaka eta milaka lagunentzat. FAMILI GIROAN BAZKALTZEN (GOIAN) ETA BEHEAN, BLUES VILLAGEKO OTORDUETAKO BATEAN, MAHAIAK JENDEZ BETETA

9 HONDARRIBIA 284 Herrian Barrena BLUES JAIALDIAK 10 URTE ARGAZKIAK: A. Izaguire / X. Sagarzazu 09 DWAYNE DOPSIE ETA BERE AKORDEIOA (GOIAN) ETA ARIEL ROT ETA ARMA PLAZA JENDEZ GAINEZKA (BEHEAN) Jatetxea

10 10 Herrian Barrena HONDARRIBIA 284 TRANSPIRINAIKA SOZIAL ETA SOLIDARIOARI BERRIZ ERE HONDARRIBIAN EMAN DIOTE HASIERA AURTEN Alkateak eta Kirol arloko zinegotziak harrera egin diete, gizarte-bazterketa arriskuan dauden pertsonak aintzat hartzeko helburuz, Pirinio osoa zeharkatuz 800 kilometroko ibilbidea egingo duten gazteei Kataluniatik, Aragoitik eta Nafarroatik etorri dira ekainaren amaieran Hondarribira Transpirinaika Sozial eta Solidarioan aurten parte hartu duten gazteak. Ekimen honek, gizarte-bazterketa arriskuan dauden pertsonen alde egin nahi du, hauentzat gizartean orohar eta lan munduan bereziki aukerak bilatu eta aldarrikatzeko asmoz. Hondarribian hasi dute Higer lurmuturretik Gironako kostalderaino, Pirinioa alde batetik bestera zeharkatzeko ibilaldia, uztailaren 25ean amaituko dena. PARTE-HARTZAILEAK, UDALETXEAN ETA IBILBIDEAN UTZITAKOA Gure hirian, udaletxean harrera egin diete Txomin Sagarzazu alkateak eta Juan Luis Silanesek, Kirol arloko zinegotziak, proiektu honen berri jasoz eta ibiltari gazteei animoak emanez. Aste hauetan, gazteek zenbait geldialdi egingo dituzte leku desberdinetan, eta han, eztabaida eta mahai-inguruak antolatuko dira gizarte-barneratzearen alderdi desberdinen inguruan.

11 HONDARRIBIA 284 Herrian Barrena 11 TXIKIEK ASKO GOZATU DUTE AZKEN ASTEETAN EGIN DEN TXOTXONGILO BIDEAK ZIKLOAREN BIGARREN EDIZIOAREKIN KASINO ZAHARREAN EGINDAKO TXOTXONGILO EMANALDIETAKO BAT X.S. Iaz hasi zen ekimenak jarraipena izan du eta oraindik, uztailaren 22an eta 29an beste bi emanaldi ikusteko aukera izango da, Udalak Tolosako Topic-ekin antolatzen duen programaren baitan Iaz, Hondarribiko Udalak udako aisialdirako proposamen berri bat luzatu zuen. Ekaina amaieran eta uztailean Txotxongilo Bideak izeneko zikloa egin zen, umeei zuzendutako zenbait emanaldirekin. Aurten, haren arrakasta ikusita, II. Txotxongilo Bideak egiten ari dira, asteazkenero, Kasino Zaharreko lorategietan. Ekainaren 24an hasi zen programa, Kataluniako La Cuentista Teatro konpainiaren ikuskizunarekin. Astebete beranduago, uztailaren 1an, Valenciako Elisa M.Matallín aritu zen txotxongilo antzerkia egiten eta uztailaren 8an, Euskal Herritik bertatik, El Tenderete taldea. Kataluniatik etorri da ere Companya Encaixats, uztailaren 15eko ikuskizuna eskaini duena. Guztietan, ikusleen erantzuna bikaina izan da. Dozenaka ume hurreratu dira aste hauetan Kasino Zaharrera, beraien guraso edo aiton-amonekin batera, Txotxongile Bideak ekimeneko emanaldi hauek ikusi eta ondo pasatzera. Nahi duenak, badu oraindik Hondarribiko Udalak eta Tolosako Topic Txotxongiloen Zentruak antolatzen duten emanaldi sorta hontaz gozatzerik. Uztailaren 22an, 18.00etan, Kataluniako Microcirc taldeak egingo du emanaldia eta uztailaren 29an, Asturiaseko Bailadera Títeresek, ordu berdinean. Gogoan izan, joan nahi duzuenek, euririk izanez gero, emanaldiak udaletxeko arkupeetan egingo direla.

12 12 Bordari Satarka HONDARRIBIA 284 HIRU URTARO Bordari Lehiaketa - A MAILA Bigarren saria eta Hondarribiko onena Egilea: Ainara Elizondo Udazken garaian berun kolorez janzten zen autobus geltokia Ikerren begi-ninietan, udako gau luzeetako arropa arinek berokiei bide emanez. Unibertsitario gehienentzat bezala, berarentzat ere erretxina zen uda; ikasturteari nolabait sendo eusteko gai likatsua, baina udazkenaren etorrerarekin ustekabean lurruntzen zena. Ikerrek gustuko zituen aparrez bustitako arratsaldeak, hondartzan etzanda pasatako ordu galduak edo abuztuko txokolatezko izozkien garaiera amaigabea. Ekaineko azken astetik urriaren hasierara arte, linbo gozo horretan murgildurik ematen zituen egunak, garrantzizko zeregin bakarra goizero bere ohea egitea zelarik. Amarekin adostua zuen kontratuak argi zioen: ohea egin eta tarteka-marteka gela txukundu. Bi baldintza horiexek ezartzen zizkion Karmelek urtero San Juan egunean bertan, eta San Migel eguneraino ez zuen errukirik izaten semearekin. Udazken hartan hasitakoa Zuzenbideko azken ikasturtea zen. Promozio osoa hirurehun ikaslek osatzen zuten gutxi gorabehera, batzuen aburuz, campus osoa abokatuz estaltzeko adina. Karmele administraria zen eta bere seme bakarrarentzat berak izan zuena baino etorkizun oparoagoa nahi zuen. Txikitatik izan zuen gainean ama Ikerrek, arratsaldero bere etxeko lanez arduratua, ikastolako koaderno urdinean bere jarrerari buruzko gorriz iltzaturiko oharren baten bila beti. Karmelek, ordea, ez zuen inoiz mutilarekiko hitz txarrik entzun irakasleengandik, ez bere jarreraren inguruko gomendiorik ere; aitzitik, irakasleek behin baino gehiagotan zoriondu zuten ama Ikerrek gelan erakutsitako heldutasunari esker. Esku sendoz eta oinarri irmoz hezia zela nabari zuen eta hori zen bere amarentzat domina preziatuena eta urguilurik handiena. Etxean zuzentasunaren bidea zen nagusi eta doktrina horren gerizpean, Zuzenbidearen eremuraino eraman zuen Iker bizitzak. Zazpiak hamar gutxiagoko trenaren zain egoten zen goizero, grafitiek makillatutako geltoki zahar hartan, denborak makilakatutako zulo ilun hartatik argia noiz agertuko. Bat-batean, azalerara ateratako satorra bezala agertzen zen distira itsugarri hura, iluntasunaren erraietatik, beltzunearen ezerezetik, gauaren erdian argitasuna ematen duen ilargia bailitzan. Burdina azaleko tramankulu hura zen Ikerrek zeukan lagunik finena, erauntsi bortitzenean ere sekula hutsik egingo ez liokeena. Mugimenduan bizkorra eta orduan zehatza guztiz. Gizasemeak tajuzko zerbait asmatu badu inoiz, zera hori trena da esaten zion maiz bere buruari aterkia itxi eta tren barrura sartzen zen goiz euritsuetan. Horregatik, sumindu egiten zen burdinbidean zaborra ikustean, edo geltokian zehar sakabanatutako beira zatiak saihesten ibili behar zuenean, gaztain morkotsez beteriko zelaian barrena dabilenaren gisara. Ohiturez josiriko gaztea zen Iker Zaldua. Amak txantxetan sarri aurpegiratu ohi zion eran, mania askotariko ugaztuna. Astelehenero janzten zuen jertse marradun bera, ostiralero afaltzen zuen tipularik gabeko patata-arrautzopila, bere gelan ezin izaten zen galtzerdi bakar bat zegokion tiraderan topatu eta gainera, besteren elkarrizketen bahitzaile sutsua zen. Aldi berean hamaika elkarrizketa entzunagatik, denen berri izateko bertutea eman zion patuak, eta bera harro sentitzen zen zeukan dohainaz, une bakar batean leku askotan egoteko aukera izaten baitzuen bere belarri finari esker. Supermerkatuan, esaterako, astero ikusten zituen aurpegien bizimoduak inork baino hobeto ezagutzen zituen, haien hizketari, keinu eta gainerakoei erreparatuta. Ikerrek bazekien nork egin zuen larrutan bezperan, nork zuen nominarik gizenena supermerkatu osoan edo nork egina zion magia beltza bere koinatuari ezkerreko eskumuturra aurki hauts zezan.

13 HONDARRIBIA 284 Bordari Satarka 13 Supermerkatura astean behin joaten zen, tren geltokira alabaina goizero, eta supermerkatuan azeri zaharra bazen, treneko joanetorrian zer esanik ez. Asteleheneroko jertse marradunari zion fideltasunaren antzera, bagoi berean egiten zuen ikasleak Donostiaranzko bidaia goizerogoizero. Hilabetez hilabete bagoi eta eserleku bera hautatzen zuen, baldin eta beste ikasle bihozgaberen batek tokia lotsagabeki osten ez bazion behintzat. Huraxe izaten zuen eguneko lehen erronka: bagoian sartu orduko bere lekua hartzea kosta ala kosta. Ondoren, bizkar-zorrotik Zuzenbidearen Historia Unibertsalaren bigarren liburukia ateratzen zuen, irakurtzen ari zenaren itxura egiteko eta hala besteren elkarrizketetan sartu ahal izateko; besteren elkarrizketetan eta besteren bizitza nahiz sekretuetan. Izan ere, sekretuak ziren Luisaren elkarrizketak bere senarrarekin, Virginiari lo egiten uzten ez zion kezka, baita Ikerrek begiz jotako Olatzen gonapeak estaltzen zuen lorea ere. Guztiak tren berean joaten ziren hiriburura, bagoi berean, ondoko eserlekuetan. Ez zuten elkar ezagutzen, baina eguneroko bidaiari esker, laurek, Ikerrekin batera, elkarri kortesiazko kaixo, egun on soila esateko aztura behintzat hartu zuten. Handik aurrera ez zioten hitzik zuzentzen elkarri joan-etorri osoan, baina euren artean guztiz arrotzak zirenik ere ezin esan zezaketen. Luisa, Virginia eta Olatz, hirurak bidaideak, eta laugarrena, Iker alegia, bidaia-lagun ez ezik, orojakile ere bai, garai bateko kontalarien modura. Okerrik ezean, Ikerren alboko lekua Luisari egokitu ohi zitzaion. Karmelek bataiatuko zukeen antzera, bera ere ugaztun maniatikoa izaki. Lekurik bazen, Ikerren ondoan esertzen zen eta hala ez bazen, zutik joaten zen barra herdoilezinari eutsiz. Eserita joaten zenean, ezkon-eraztuna eta mugikorra izaten zituen entretenigarri; zutik zihoanean, aldiz, kristalaren bestaldeko paisaiari so ematen zuen denbora. Jaime izena zuen senarrak eta Luisak telefonotik makina batean egina zion errieta Ikerren aurrean, nahiz eta senarrak berehala isilarazten zuen Luisa, emaztearen begietan malkoz beteriko urmaela sortuz. Jaimek bere andrea mendean zuela ondorioztatzea ez zen lan nekeza izan Ikerrentzat. Jaime ezagutzen ez bazuen ere, Luisaren erantzunak nahikoak ziren Ikerrentzat gizon haren profila irudikatzeko. Alboan Luisa eta aurrean Virginia bere gurutze-bidearekin. Hogeita hamasei urte pasatxo, administraria eta bost urte lehenago ezkondua. Telefonoz lagun bati aitortua zion bezala, ama izateko irrikitan, baina haurdun geratzeko arazoak zituena. Donostiaranzko bidea aldizkari zientifikoak irakurriz arintzen zuen, amatasuna eta ugalketari buruzko argitalpenekin bereziki. Lantzean behin senarrak hots egiten zion, baina euren arteko elkarrizketek ez zuten mami handiegirik Ikerrentzat. Hogeita hiru urteko Zuzenbide ikasle batentzat hileko, obulazio edo ernalketa gaiak arrotzak ziren zeharo, baina Virginiak pena ematen zion. Aurpegi hitsez sartzen zen trenera, gaztetasunaren udaberria kezkek ximeldu baliote bezala. Luisa eta Virginiarekin kontrastean, Olatzen lurrin-usain gozoak trenean zihoazen gizonezkoen aurpegi loti eta hauskarak esnarazten zituen. Bazekien atentzioa nola eman, gizonezkoen grin ezkutuenak nola itzarri eta emakumeengan inbidia nola sortu. Belaunetik gorako gona bihurriaz egiten zuen sarrera bagoian eta segidan, Luisa eta Virginiaren ondoko tokiari botatzen zion begia. Ikerrentzat ez zegoen Olatz beraiengana hurbiltzen zenekoa baino une hoberik. Bagoi osoa asaldatzen zen Olatzen aldaka mugimenduaz, baina ederki zekien soka noiz lasaitu behar zuen eta noiz estutu, noiz zurrunbiloa baretu eta zein liparretan eman haize, itzaltzear dagoen gar ahula hauspoaz indartzen den itxura bertsuan. Neurtutako atrebentzia horrek berotu egiten zuen Iker, su goritan kiskaltzen den eltzea bezala. Olatzek bere onetik ateratzen zuen mutila, nahiz eta ez zuten elkarrekin sekula fundamentuzko elkarrizketarik izan; hitzik kanporatu gabe, gorputzak hizkuntzak baino gehiago adieraz zezakeen etsenplua antza. Hala eta guztiz ere, Ikerrek ez zuen Olatz estreinakoz trenean ezagutu, campusean baizik. Bazekien ikaslea zela unibertsitatean ikusia zuelako lehendik, baina bere bizitzaz beste gauza handiegirik ez zekien, neska dotorea zela salbu. Urtarrilaren 21ean aje handiz esnatu zen hiriburua. Danborradak, urtero bezala, akiturik utziak zituen gazte nahiz helduak, eta kale kantoietan metatutako garagardo botilak askoren neurri ezaren lekuko bihurtu ziren. Zuzenbide Fakultatea ere ez da askoz ere txukunagoa egongo pentsatu zuen Ikerrek berekiko, latineko aditz deponenteei azken errepasoa ematen zien bitartean. Trena ez zen unibertsitario batentzat ikasteko lekurik aproposena, baina bidaiari gutxiko goiz hartan nahiko ondo moldatu zen Iker aditzei azken gainbegirada emateko. Arin zihoan hirugarren bagoia, erdi hegan burdinbide gainean, argizarian irristan dijoan dantzariaren

14 14 Bordari Satarka HONDARRIBIA 284 antzera. Donostiara iristeko lau geltoki besterik falta ez zirela, parez pare zabaldu ziren ateak, kanpoko haize hotzak bagoi barruko berogailuaren giro epelari mehatxu eginez. Igeltsero errumaniarra, ezpain gorriko bi emakume misteriotsuak, gosaltzeko astirik izan ez zuelako gailetak irentsiz tren barrura sartu zen nerabea, laurogei urteko agurea zaintzera zihoan andre beltzarana denak barrura, baina Luisaren arrastorik ez. Ikerrek zenbaketa berriro egin zuen badaezpada, baina ezbairik gabe Luisa zen falta zen bakarra. Arraroa. Arraroegia. Apika gaixo egon zitekeen, edo bankura joana izango zen izapideren bat egitera, edo senarrarekin lotutako konturen bat, edo seme-alabekin zerikusia zuen zerbait Hala ere, arraroa zen. Zinez arraroa azken bost urteetan berakatza baino finago eta erlojua baino zuzenago trena hartzen zuen hark goiz hartan huts egitea. Virginiak zorionez ez zion hutsik egin Ikerren aurreko eserlekuari. Ez zuen ezer ere esan, baina trenean sartu bezain pronto jarri zuen harridura aurpegiarekin dena adierazi zuen. Bera ere konturatua zen Luisaren hutsuneaz, nahiz eta garrantzi handiegirik ez zion eman, jesarri eta berehala ekin baitzion oldartsuki bere mugikorreko botoiak sakatzeari. Erretzaileak ezin bizi nikotinarik gabe, eta beste batzuk mugikorrik gabe ere ez dira ezer asko pentsatzen zuen etsituta Ikerrek Virginiaren hatzdantzaren harira. Tamalez, tramankuluarekiko antsia hura zen gutxienekoa, neska gazteak bai baitzuen mugikorrean arin idaztea baino buruhauste handiagorik: -Haurra itsu datorrela esan diodanean, haurdunaldia bertan behera uzteko esan dit. Jarraian musuzapia atera eta Virginiak malkoak lehortu zituen inork ikusi gabe. Telefonoz bestaldekoari egin zion aitortza, Ikerrek musika entzuten ari zen itxura egiten zuen bitartean. Haurdunaldiaren gailurra garaitzea lortu ondoren, umea itsu eta senarrak bidean aurrera egin nahi ez. Bere lekutik altxa eta hurrengo bagoira egin zuen ihes Virginiak, atsekabearen itzalak atzetik jarraitzen zion bitartean. Ikerrek ez zuen tren hartan gehiago ikusi. Luisa ere ez zuen bagoian gehiago sartzen ikusi. Ez zuen haren lagunik ezagutzen, ez zekien non bizi zen ezta ze telefono zenbaki zuen ere zer moduz zegoen galdetzeko. Hala eta guztiz ere, egunkariko orrien bidez izan zuen bere berri. Urtarrileko azken eguneko paperezko edizioan, letra larriz titulua: Maria Luisa Otaño, aurtengo lehen biktima senarraren eskuetan. Orduan ikasi zuen Ikerrek trenean, elkarri hitzik zuzendu gabe, lagun asko egin zitezkeela eta bagoi bakoitza hamaika istorioren iturburu izan zitekeela. Eserleku bakarrean bizimodu asko pila zitezkeen: etxean senarrak jipotzen zuen andrearena, amatasunaren izenean bideko hainbat behaztopa garaitutako emaztearena edo benetako maitasunarena. -Zeu ere campusera zoaz, ezta? -lurrin gozozko ahots gazteak irribarrez. Euria nagusi eta Olatzek ez zeukan aterkirik. Ikerrek sorbaldatik heldu zion, bere euritakoak neska behar bezala estal zezan unibertsitatera bidean. Trena urrunean ikusten zen, Olatz eta Iker ere bai. Bidaia berria hastera zihoan.

15 HONDARRIBIA 284 Erreportajea 15 EGUNDOKO DENBORALDI HASIERA ONA EGIN DU AMA GUADALUPEKOA TRAINERUAK, SAN MIGUEL LIGAKO LEHEN BOST BANDERETATIK HIRU IRABAZITA ARRAUNLARIAK,ELKARTEKO BURUZAGIAK ETA UDAL AGINTARIAK, HERMANDADEAN BANDERETAKO BATEKIN X.SAGARZAZU Malagan, Galizian eta Pasaian garaipenak lortzeaz gain, hondarribiarrak oso erregularrak izan dira orain artean, ez baitira beste estropadetan hirugarren postutik behera geratu eta honek, Ligako sailkapenean puntu asko eman dizkie Udan sartuak gara eta udarekin batera, traineru denboraldia martxan dugu; bai San Miguel-TKE Liga nagusia, baita Hondarribiko B traineruak lehiatzen duen KAE-2 Liga bai. Traineru nagusiak iaz liga irabazi zuen eta aurten antzeko helburua dute Mikel Orbañanosen mutilek. Hala ere, denboraldi bakoitza berria da eta talde guztiak saiatzen dira fitxaketak egin, indartu eta ahalik eta hoberen prestatzen. Aurten, San Miguel Ligak bere estreinua Malagan egin zuen, Andaluzia aldean. Eta azken urteetan Bartzelonan gertatu izan ez zen bezala, fin eta txukun aritu zen Ama Guadalupekoa, Euskadi-Basque Country bandera irabazteraino. Garrantzitsua da denboraldia ondo hastea eta Kantauriko uretatik kanpoko estropada hauek arriskutsuak izan dira beti, ezustekoak emanez. Oraingoak gureak fin aritu dira eta lan horri jarraipena eman diote ondorengo asteetan. Uztailaren 5 eta 6an, Galizia aldean hitzordu bikoitza izan zuen San Miguel Ligak.

16 16 Erreportajea HONDARRIBIA 284 Larunbatean, Hondarribia nagusi izan zen Cabo da Cruzen aurretik eta atzean geratu ziren beste eskifai faboritoak. Orio adibidez seigarren izan zen eta orain arte Ama Guadalupekoarekin lehia hestuena izan duen Urdaibai, bederatzigarren, puntu mordotxoa galduz. Galiziko igandean, Moañan, Urdaibaik abantaila atera ahal izan zion bezperako sailkapen txarrari. Bigarren txandan arraun egin zuten bermeotarrek eta haize aldaketa izan zen ohorezko txandarako. Han lehiatu zen Hondarribia eta Urdaibaik baino hiru segundu gehiago egin zuen, bigarren postua lortuz. Uztailak 11n, Ligak berriz ere Gipuzkoara jo zuen, San Pedroko uretara. Han, gure Ama Guadalupekoak bandera eta errekorra lortu zituen eta bide batez, beste puntu mordoa. Hurrengo egunean, Donostian jokatu zen Eusko Label bandera. Oraingoan, Orio izan zen nagusi, Urdaibai eta Hondarribiaren aurretik. Laburbilduta, Ama Guadalupekoa traineruak denboraldi hasiera bikaina, itzela egin du, jokatu diren bost banderetatik hiru irabaziz eta besteetan, bigarren eta hirugarren izanez. Sailkapenean, 57 puntu dauzka Hondarribiak eta Urdaibai dauka gertuan,49rekin, zazpiko tartera. Hortik aurrera, Orio 14 puntura dago bost estropadaren ondoren, 43rekin. Ez da ez abantaila txarra, seguraski askok espero ez luketena. Datozen asteetan San Miguel Ligak asko emango du, betebetean ariko baitira talde guztiak. Eta lehenengo taldeaz gain, Hondarribiko B taldeak KAE-2 Ligan izan duen hasiera ARGAZKIA: x.s. UZTAILAREN 12AN ARRAUNLARIEI EGINDAKO HARRERA ETA OSPAKIZUNAREN IRUDIAK

17 HONDARRIBIA 284 Erreportajea 17 txukuna aipatu behar dugu. Izan ere, hiru estropada jokatu dira eta dagoeneko, Aner Etxartek entrenatzen dituen mutil gazteek bandera bat lortu dute, uztailak 5ean, Sestaon. Uztailaren 11n Donostian hirugarren izan ziren eta hurrengo egunean, Pasaian, bigarren. Sailkapenean, Hondarribiko B taldea bigarrena da KAE-2 Ligan, Castroren atzetik, puntu bakarrera. Jakin, badakigu taldearen helburu nagusia A traineruaren harrobi izatea dela, baina honetarako,lehiakorragoa den KAE-1 Ligara igotzea ere interesgarria da. Ikusiko da datozen asteetan gure arraunlariek zer ematen duten, baina bi traineruek denboraldi hasiera oso polita izan dute, dudarik gabe. ARRAUNLARIAK BANDERA HERMANDADETIK ERAKUSTEN (GOIAN) ETA JENDETZA, ERAIKINAREN AURREAN BILDUTA (BEHEAN)

18 18 Elkarrizketa HONDARRIBIA 284 POZA ETA ARDURA NABARI DITUT, ALDI BEREAN, GIPUZKOAKO BATZAR NAGUSIETAKO PRESIDENTE AUKERATUA IZANAREKIN EIDER MENDOZA LARRAÑAGA- GIPUZKOAKO BATZAR NAGUSIETAKO PRESIDENTEA EAJko Eider Mendoza, 41 urtekoa, Batzar Nagusietako presidente berria aukeratua izan da agintaldi berrirako. Enpresa ikasketak burutu zituen eta 2001 eta urteen artean legibiltzarkide izan ondoren, urtean erakunde hau berrezarri zenetik, bera dugu honen presidente izan den lehenengo hondarribiarra. Zer sentitu duzu Batzar Nagusietako presidente izendatua izatearekin? Orain arte izan duzun ardura haundiena izango da hau,ez? Poza eta ardura, biak nabari ditut. Burura datorkidan lehenengo gauza da, Gipuzkoako beste 50 batzarkideekin batera, herriaren ordezkaria naizela. Orain Batzar Nagusietako buru aukeratu naute erakundearen gidaritzarako, hemengo politikari bidea emateko. Beti gogoan izango dut politika ez dela edozertarako baizik eta gipuzkoarren beharrei adi, beren ona bilatzeko, ez herritarren gainetik jartzeko. Beraz, kargu aldetik, presidentetzak badu buruzagitzaren alderdi hori eta garrantzitsua da, baina nagusia, niretzat, herriaren ordezkaritza da. Nola ikusi dituzu azken hauteskundeetako emaitzak? Zer ikasgai atera beharko zenukete orohar politikariek? Zein mezu uste duzu bidali dizuetela klase politikoari? Uste dut, izaten direla okasioak, argi batzuk pizten direnak herrietan, zentzuarenak eta larrialdikoak. Eta okasio horietako batzuk izaten dira herriaren gauzak zuzen eramaten ez direnean. Orain lau urte geunden abertzaletasunaren aurkako aldian eta ezker abertzalearen ilegalizazioan, eta

19 HONDARRIBIA 284 Elkarrizketa 19 onartzen dituzte, baita araugintza finkatu ere. Herritarrentzako bitarteko garrantzitsua dira beraz: beraiei zuzenean edota orokorrean lurraldeari dagozkion gaien inguruan iradokizunak, eskariak, aldarrikapenak eta abar aurkeztu eta lantzeko erakunde egokia. Parte hartzera gonbidatzen zaituztet. Sartu Batzar Nagusietako webgunean eta ikusi zer ekarpen egin, edo eskatu hitzordua etortzeko. Zure agenda estua izango zen orain arte eta are estuagoa seguraski hemendik aurrera. Izaten al duzu denborarik zure lanetik behar bezala deskonektatzeko? Nola? Azken urteotan ogibide bilakatu zaidana, eta ordura arte militantzia soila zena, neure bizitzaren ardatz nagusietako bat da: herriarekiko eta herritarrekiko konpromisoa. Ez dut nire bizitza beste modu batera ulertzen. Oso harrapatzen nau politikak. Baina bizitza zabalagoa da eta beste ardura nagusia, etxekoa da, familia. bere ondorioak ezagutu ondoren, jendetza batek esan zion hari ezetz. Eta zerbaiti ezetz esaten zaionean, aldi berean baietz esaten zaio beste zerbaiti. Ezetz erasoari eta baietz politika bakezko eta demokraziazko bideetatik egiteari, eta babes hori izan zuen Bilduk eta ezker abertzaleak. Herriak argi hitz egin zuen: Bilduk gobernatu behar zuen Foru Aldundian eta udal gehienetan. Zer gertatu da? Orain ere argiak piztu zaizkiola jendeari: agindu, horrela ez. Politika, horrela ez. Nik uste dut gipuzkoar askok ikusi duela ez dela onargarria erasoaren eta liskarraren kultura politikara ekartzea, eta altxa egin dira hauteskundeetan. Batzar Nagusien lana behar bezala ikusten al du jendeak? Ba al dakigu hiritarrek parlamentu horren eginkizunak zeintzuk diren? Zer egin nahi zenukete ezagutza hori hobetzeko? Egia da neurri batean Batzar Nagusiak erakunde ezezaguna direla, baina beste alde batetik, hauteskundeetan gipuzkoarrek bozkatu dute, %65ek. Horrek erakusten du, botoa eman duten herritarrei zuzen erantzun behar diegula eta etxean geratu zirenei nola iritsi asmatu behar dugula. Politika da gure bidea, politika ona egitea, ez daukagu beste biderik. Gipuzkoako Batzar Nagusiek Foru Aldundiaren jarduna kontrolatu eta sustatzeaz gain, lurraldeko aurrekontuak adostu eta Oso harrapatzen nau politikak, baina nire beste ardura nagusia familia dut Lau ume dituzue zuk eta senarrak. Zenbat aldiz galdetu dizute familia eta lana nola aurrera eramaten dituzun? Noiz arte egingo dizuete galdera hori ardurazko karguetan zauden emakumeei? Emakumeok esparru publikoan sartu gara baina gizonak ez dira neurri berean sartu etxean. Ardurak dituzten gizonei galdera hori egingo dietenean, edota gizonek, emakumeok adina zalantza izaten dituztenean ardura handiko lanpostuak onartzeko garaian, dezente berdindu garen seinale izango da. Ez da posible, ez emakume eta ez gizonentzat, bi lekuetan aldi berean egotea: etxean eta lantokian. Biak ahal den egokien uztartzeko, beharrezko da malgutasuna, batzuetan etxe aldera eta besteetan lanaren aldera; antolakuntza maila handia, ordutegiak egokitzea eta gure etxeko kasuan, laguntza asko, ordaindua eta baita ordainezinekoa ere. Ez daukat kexarako arrazoirik: aukeratu dudana egin dezaket eta. Bestalde, arduradun publiko naizenez, familia, lana, eta norberarentzako denbora uztartu eta errazteko politikak sakondu behar ditugu. Eta hau eginkizun daukagu.

20 20 Kanpaiak HONDARRIBIA 284 KONPONDU ETA ZAHARBERRITZERA ERAMAN ZIREN PARROKIKO BI KANPAIAK BUELTAN DIRA Ekainaren 19an igo zituzten dorrera eta ostean, San Pedro egunean, Haundia eta Trinitatea edo Olegario izenez ezagutzen diren bi kanpaien bedeinkapen ekitaldia burutu zen Hiru hilabete pasa dira Jasokunde eta Sagartzazuko parrokiko bi kanpaia dorretik jaitsi eta Palencia aldera konpondu eta zaharberritzera eramanak izan zirenetik. Itxura berritu eta ederrarekin, bueltan dira Haundia eta Trinitatea edo Olegario izenaz ezagunak diren bi piezak. Ekainak 17an heldu ziren Hondarribira eta hiru egunez Paradorean erakutsi zituzten, jendeak ikusteko. Bisita gidatuak ere antolatu ziren, kanpaien inguruko xehetasunak azaltzeko eta hilaren 19an, berriz ere dorrera igo zituzten. Han, San Pedro egunean, Haundia eta Trinitatea/Olegario bedeinkatu egin zituzten, Belen Amunarriz Iridoi amabitxi izan zelarik. Kuriositate modura, jakin Haundiak Guadalupera begiratzen duela eta Trinitateak Aiako Harrira. Kanpandorrea osatzeko, Pandiguak itsasora begira daudenak dira eta Orduenak, Hendaiara. Haundiak, gainera, honako inskripzioak dauzka latinez: LAUDO DEUM VERUM (Benetazko Jainkoa gurtzen dut) PLEBEM VOCO (Herria deitzen dut) CONGREGO CLERUM (Elizgizonak biltzen ditut) DEFUCTOS PLORO (Hilengatik negar egiten dut) PESTEM FUGO (Izurritea ihesarazi dut) FESTA DECORO (Jaiak alaitzen ditut) Tenpluaren gorenetik, bizi filosofia oso bat aldarrikatzen du kanpaiak: Jainkoa, herria, Eliza, heriotza, gaisotasuna eta jaia. Joxe Mari Gonzalez Camioren ikerketen arabera, bertako izatea aldarrikatzen zuen hondarribiar orok ezagutu behar izaten zituen hitzak. BEDEINKAPENA ETA KANPAIETAKO BAT UTZITAKOA

21 HONDARRIBIA 284 Gure Merkatariak 21 JAVIER GALÁN ZENTRU TERAPEUTIKOA HARREMANETARAKO Helbidea Kale Nagusia, 6 1.Ezk. Telefonoa Posta elektronikoa galan.centroterapeutico@hotmail.com Webgunea eta sare sozialak Prestatzen JAVIER GALÁN, BERE KONTSULTAN ARGAZKIA: X.S. ARDURADUNA: Javier Galán Noiz sortu zen zuen zerbitzua? 2012ko ekainaren 1an Zer eskaintzen duzue? Osteopatia tratamenduak egiten ditut (estrukturala, SRGa, biszerala, kraneala, pediatrikoa eta somato-emozionala), kiromasaia, kirol-masaia, erreflexologia podala eta hipnosia. Zer da zure negozioa berezi egiten duena? Zer nabermenduko zenuke? Pazienteari tratamendu oso eta globala ematen diogu, ez ditugu lesioak soilik tratatzen. Pertsona bakoitzaren min edo gaitzaren atzetik egon litezken arrazoi fisiko eta emozionalak aztertzen saiatzen naiz. Honela, gertukoa eta pertsonalizatua den tratamendua eginez, nire pazienteei oreka fisikoa eta emozionala bilatzen laguntzen diet, lesiotik errekuperatzeko funtsezkoa baita.

22 22 Prebentzio Komunitarioa HONDARRIBIA 284 TXIRRINDA PROIEKTUAK 17 URTE BETE DU Txirrinda gazte enplegu proiektu beteranoena da, aurtengoa 17. edizioa dugu, eta sortu zenetik, herriko 50 gaztek baino gehiagok lan egiteko aukera izan dute. Aurtengo udan ere, Hondarribiko Udalaren eta Decathlonen arteko lankidetza hitzarmen bati esker, Txirrinda gazte enpleguko proiektua martxan jarriko da. Txirrinda proiektuaren antolakuntza eta kudeaketa Gazteria Departamenduko Prebentzio Komunitarioko Udal Zerbitzuaren pean egongo da. Txirrinda proiektua uztailaren 7an arratsaldez hasi zen, eta abuztuaren 28an bukatuko da; bertan Txirrindak alokatuko dira. Proiektu honetan hezitzaile baten laguntza izango duten Decathlonek kontratatutako 4 gaztek parte hartzen dute, eta Decathlonek utzitako txirrinda berriak alokatzen dituzte. Txirrinda Foru kalean dago, eta aurten, egunero zabalik egongo da 11:30etatik 13:30era arte eta16:00tatik 20:00etara arte asteartetik igandera. Astelehenetan itxita egongo da. Txirrindak gazteei lan mundura gerturatzea du helburu, kasu gehienetan lehengo lana izango baita. Txirrinda gazte enplegu proiektu beteranoena da, aurtengoa 17. edizioa dugu, eta sortu zenetik, herriko 50 gaztek baino gehiagok lan egiteko aukera izan dute. Hori dela eta, Udalaren eta Decathlonen arteko lankidetza azpimarratzekoa da, aurten ere, gazteek lan mundura gerturatu ez ezik eskatzen duten pertsonei zerbitzu bat eskaintzen baitzaie. Asteartetik igandera zabalik egongo da, 11:30etatik 13:30ak arte eta16:00tatik 20:00ak arte, Foru kalean duen etxolan.

23 HONDARRIBIA 284 Mintzalaguna 23 MINTZALAGUNA, euskaraz mintzatzeko laguna Hondarribian euskaraz mintzapraktika egiteko hirurogeita hamasei lagunek eman zuten izena amaitu berri den Mintzalaguna egitasmoan, iaz baino hogeita bi lagun gehiago. Hondarribiko Udaleko Euskara Zerbitzuak bigarren ikasturtez antolatu duen egitasmo honek euskaraz hitz egiten dakitenak mintzapraktika egin nahi dutenekin biltzen ditu bost-sei laguneko taldetan. Aurten hamalau talde sortu dira eta asteroko bilerez gain, hainbat ekintza ere burutu dituzte, besteak beste, Pasaiako San Juan baleontzia eta Oiartzungo Arditurri meategiak bisitatu zituzten, Hondarribiko Mattenea baserriko baratza ekologikoa ezagutu zuten, Berako Mintza Egunean izan ziren ZORIONAK euskara praktikatzera animatu zareten guztioi, segi horrela!! eta MILA ESKER euskarari zuen alea eskainiz laguntzaile aritu zareten guztioi. DATORREN IKASTURTEA ARTE! EUSKARAZ BIZI! Fax: Telf:

24 24 Kolaborazioa HONDARRIBIA 284 Aritz Diez Oronoz HONDARRIBIKO HIRI GOTORTUAREN GAINBEHERA IV Konbentzio gerra eta hiri-gotortu izaeraren galera Aurreko hiru artikuluetan Hondarribiko harresien erabilera mantentzeko XVIII. mendean zehar proposatu ziren zenbait proiektuez hitz egin genuen. Gai honi eskainiko diogun azken artikulu honetan, hiriak mende honen amaieran bizi izan zituen zenbait gertaerari buruz hitz egingo dugu. Hemezortzigarren mendean zehar eraso-teknika militarrek izan zuten garapenaren, hiribildua kokatua zegoen eremuak sortzen zituen defentsarako arazoen eta urteko setioak harresietan sortutako kalte larrien ondorioz, Hondarribiaren funtzio militarraren jarraipena kolokan zegoen. Gogora dezagun nola Hondarribiko bizimoduaren ardatz nagusia zen funtzioaren galera saihesteko, hau da, Hondarribia mendebaldeko Pirinioetako gotorleku garrantzitsua izaten jarraitzeko, Luis Langot eta Pedro Moreau ingeniari militarrek zenbait asmo-handiko proiektu proposatu zituztela XVIII. mende hasieran. Aurreko artikuluetan hitz egiten genuenaren arabera, proiektu hauetatik ezer gutxi gauzatu zen eta honen ondorioz hiribilduaren etorkizun militarra geroz eta ilunagoa zen. Esan bezala, mendearen lehenengo hiru hamarkadetan proposatutako proiektu hauek oihartzun gutxi izan zuten errealitatean gauzatu ziren lanetan: proposatutako hobekuntza guztietatik, setioan eragindako bretxen eta kalteen konponketak gauzatu ziren bakarrik. Beraz, mende erdialdeko harresiek, bide handia zeukaten aurretik ordurako oso aurreratuak zeuden defentsa tekniketara egokitzeko. Arlo militarrari dagokionez, mendea bukatu arteko hamarkadetan txosten ugari aurkeztu ziren harresien erabilpenari irtenbide bat emateko. Hala ere, urteak pasa ahala, txosten hauen iritzia geroz eta ezkorragoa zen harresien erabilgarritasun praktikoari begira. Juan de Zahoras ingeniari militarrak urtean egindako txostenean adibidez, Langot eta Moreau ingeniariek proposatutako proiektuen bideragarritasuna eta eraginkortasuna zalantzan jartzen ziren eta hiriko harresien egoera oso txarra zela salatzen zuen. Jarrera onekiko beste muturrean, hiriaren erabilpen militarra edonola luzatzearren, Pedro Lucuze ingeniariak hiribildua inguratzen zituzten mendixka guztiak lautzea proposatzen zuen topografia malkartsuak sortzen zuen eragozpena errotik mozteko. Kasuak kasu, egoera ezegonkor honetan egin zion aurre hiribilduak Frantziako Errepublikak, frantziar iraultzak sortu zituen desoreka politikoak zirela medio, urtean ekin zion erasoari. Mende honetan zehar taktika militarrek lurralde-estrategia baterantz egin zituzten norabide aldaketek behartuta, hiribilduak mugaren defentsan izan zuen garrantzia bigarren mailakoa izan zen. Hala ere, Hondarribia ez zituen guda batek eragiten zituen kalteak saihestu. Lehenik, Frantziako gudarostearen erasoa irauten zuen bitartean, hiria bonben bidez josi zuten Hendaian kokatutako bateriek. Bigarrenik urte beteko iraupena izan zuen okupazio garaian gudaroste frantsesak hiriko harresiak minen bidez lehertu zituen hiribilduaren defentsa sistemak guztiz erabilezin bihurtzeko nahian. Gaur egun harresien oinarrietan ikusi dit-

25 HONDARRIBIA 284 Kolaborazioa 25 zakegun zuloak, urte horretan frantsesek harresiak lehertzeko egin zituztenak dira. Leherketa sistematiko hauek izan ziren hiriaren defentsa sistemari azken kolpea eman zizkiotenak: mende amaierako harresien egoera oso txarra izanik, frantsesek eragin zituzten eraisketa sistematikoen ondoren hiribilduaren etorkizun militarra arras bukatua zegoen. Hiribilduak zituen harresien hiru laurdenak erabilezina zeuden eta zutik mantentzen ziren zatiek zituzten kalteak ez ziren gutsieztekoak. O Farril, Morla eta Semper ingeniariek Gipuzkoa eta Nafarroako defentsa sistemak aztertzeko egin zuten txostenean argi uzten zuten: se puede decir que la Plaza de Fuenterrabia no existe, y que solo restan escombros y ruinas de sus fortificaciones. Argazkietan ikusi daitekeen bezala, frantsesek Hendaiarantz begiratzen zuten harresien zati guztiak lehertuak zeuden. Mendebaldeko fronteari dagokionez, frantsesek Erreginaren bastioia, Magdalenaren kuboa eta beste zenbait elementu lehertu zituzten. Gertaera honen ondorioz, Hondarribiaren defentsa funtzioa bat-bateko amaiera izan zuen eta mende hasieran hiriaren defentsa sistema berpizteko ahalegin eta proiektu guztiak bertan behera gelditu ziren.

26 26 Aisialdia / Liburuak HONDARRIBIA 284 TEO JOLAS PARKEAN BACK TO LEIZARRAGA LOREA GERNIKA, ANDAZKO BAT Teo eta bere ingurua izeneko bildumak haurra jostaraztea du helburu, eta aldi berean, haren jakinmina pizten eta haren behaketaahalmena et ohiturak garatzen lagundu nahi du. Teo jolas-parkean izeneko istorioak ferietan izaten diren atrakzioei erreparatzeko aukera eskaintzen digu, bai eta lehengusulehengusinekin jolastea zein zoragarria den gogoratzeko ere. Back to Leiçarraga da Gabriel Arestik orain berrogeitaka urte proposatu irtenbidea, euskarazko prosaren paradero etsigarria ikusita. Arestiren begietarako prosa leizarragatarra ez zen behinolako leinurua aspaldian amatatua, ezpada gure geroko gerorako modelo bat ezinbestekoa, baitezpadakoa. Hala ere, begi-bistakoa denez, basamortu kiskalian galdu da idazle bilbotarraren orduko aldarria, profeta zaharren iragarpenen gisa berean-edo... Hiru aldiz makurtu zen Ramiro Arrueren dantzari aingeruen azpian, luma eskuan zuela, Donibane Lohizuneko udal ezkongelan. Hantxe sinaturiko hiru hitzarmen estrategiko hauei esker, eta batez ere beste horrenbesteko banantzeen edo alarguntzeen ondorioz ez dago garbi, Lorea Gernikak nahikoa eusko bildu ahal izan du bizimodu erosoan laketzeko egungo euskaldunen izatea pairatuz, pentstatzen ikasiz, andrazko bihurtuz: ironia eta eztitasuna, umorea eta malenkonia. ITZALAK BIZI DIREN LURRALDEA BIHOTZAK DUN-DUN ESPEDIZIOA MENDI OROREN PISUA Inperioaren mugetan, Arkania urrunean, matxinada-hotsak dabiltza, baita istorio izugarriak ere, aspaldi debekatutako magiaren berpizteaz hitz egiten dutenak. Esku gogorrez erantzun nahi dute armadako buruek, eta horretarako erabiliko dituzte beren zerbitzu sekretuak ere. Naturaz gaindiko gertakariak biderkatzen diren bitartean, gazte beldurti bat, agure jakintsu bat eta matxino ausart bat bidaia harrigarri batean abiatuko dira, eta bidean topatuko dituzte ezpatak, gazteluak eta izaki miragarriak. Abentura eta magiaren aroa hasia da. Learen aita langabezian geratu, eta goiko Ixidro zaharra zaintzen hasi da. Neskatxoak harreman hori, eskolako gorabeherak, familiako kontuak, lagunen arteko abenturak eta abar kontatuko dizkigu, baita noizean behin izaten dituen bidaiak ere. Bidaia horietan amets bera izaten du beti: oraindik zein den ez dakien lore bat topatu beharra. Urtaroen haritik eta hainbat testu mota erabiliz gutunak, poemak, igarkizunak, kantak ume sentibera baten eguneroko bizimodua kontatu digu Miren Agur Meabek. Gailurrarekin amets egiten du mendira doanak eta, hala, bada, guk amets egiten dugu: George Mallory ingelesak Virginia Woolfen Bidaiaren amaiera liburua eraman zuela Everestera 1924ko espedizioan; Fritz Luchsinger alemanak Rainer Maria Rilkeren Duiniar elegiak zeramala 1983an Shisha Pangman hil zenean; Stuart Alexander Lowek James M. Caanen Postariak bi aldiz deitzen du beti zeukala aldean elurjausi batek irentsi zuenean. Juanra Madariagak Unai Elorriagaren SPrako tranbia handietan txikiena den Shisha Pangmara eraman bazuen eraman zuen...

27 HONDARRIBIA 284 Bidasoa Bizirik / Gazte Informazioa 27 GAZTEEN ZERBITZUA (GIB) UDA GAINEAN DUGUNEZ, URTERO BEZALA ORDUTEGI ALDAKETA DUGU BULEGOAN! OPORRETARA GOAZ, bulegoa ABUZTUAN itxita! Irailean bueltatuko gara: Irailaren 1etik 4ra: 10.00etatik etara (irailaren 7tik 11ra itxita) Irailaren 15etik aurrera, neguko ordutegia: Astelehenetik Ostiralera: 16.30etatik etara Larunbatetan: 10.00etatik-13.00etara Non gaude: Jabier Ugarte, 6 Hondarribia / gib@hondarribia.org / UDARA BEGIRA EKINTZAK GAZTERIA saila ZATOZ GURE BULEGORA ETA JASO GAZTEEN ALORREKO MAIATZEKO EKINTZEN BERRI! WEBGUNEAN IKUSGAI DITUZU HONOKO BERRIAK: Uztailak 1, 3, 4, 9, 10, 17, 24 eta 28 17:00-21:00 Saindua Topalekua Uztailak 2 16:30-20:30 Zinea Errenterian Uztailak 7 16:30-20:30 Zorbing football Uztailak 8,15,22 eta 29 17:00-21:00 Saindua udako sukaldaritza Uztailak 14 16:30-20:00 Santiagotarrak piragua Uztailak 16 11:00-17:00 Hondar Kirolak / Gaztelekuen topaketa Uztailak 21 10:00-18:00 Justiz Abentura Parkea Uztailak 23 11:00-17:00 Hondarribia erakusten / Stand Up Paddle Surf / Gaztelekuen topaketa Uztailak 30 17:00-21:00 Saindua Kurtso amaiera festa Uztailak 11 eta 18 Itxita IDEIAKBIZIRIK.COM BLOGA ERREFERENTE BILAKATU DA BIDASOKO EKINTZAILEEN ARTEAN 500 harpidedun baino gehiago ditu blogak Ideiakbizirik.com blog-a erabilita, Bidasoa eskualdean hazten ari den ekintzaileen komunitateari zuzendutako informazio zerbitzu hurbila, dinamikoa eta irekia eskaintzen dute Irungo eta Hondarribiko Udalek, Bidasoa Bizirik-en bidez. Ondorengo gaien inguruko informazioa eskaintzen du ideiakbizirik.com-ek: Bidasoa Bizirik-en Autoenplegu Departamentuko zerbitzuak, Arretxe-Ugaldeko, Zaisa Ieko, Ficobako eta Puntal Bizirik-eko Enpresa Guneetan kokatuta dauden 20 enpresak, bestelako babesak eta diru-laguntzak. Gainera, ekintzaileek blogean idatziz parte hartzeko aukera dute. Beraz, haien interesekoa izan daitekeen informazioa jaso dezakete ekintzaileek, eta beste ekintzaileak edo enpresa berriak ezagutu ditzakete. Hilean 500 bisita baino gehiago jasotzen ditu, gaur egun, blogak urtearekin alderatuta, %78 handitu da bisiten kopurua. Harpidedunen kopurua 500era iritsi dela izan daiteke arrazoi nagusietako bat. Autoenplegu Departamentua Bidasoa Bizirik-eko Autoenplegu Departamentuak eskaintzen dituen zerbitzuei zabaldutako leihoa da Ideiak Bizirik bloga. Aholkularitza ematen da bertan, eta ekintzaileei laguntza ematen zaie, enpresa ideiaren ebaluazio prozesutik, enpresaren lehen bizitza urteetara arte. Enpresen inkubagailua eskaintzen da hasieran. Coworking gunea da, non pertsona ekintzaileek bideragarritasun plana egiteko, enpresa formalizatzeko, esperientziak trukatzeko eta beste enpresa berrien babesa bilatzeko tresnak dituzten. Beranduago, hobaridun lokalak eskaintzen zaizkie Arretxe Ugaldeko, Zaisa Ieko, Ficobako edo Puntal Bizirik-eko Enpresa Guneetan. Gainera, oinarrizko ikastaro praktiko eta operatiboak eskaintzen dira, negozio ideia bat ezartzeko, teknologia berriak kontuan hartuta eta hazten ari diren sektoreei begira.

28 28 Leihaketa/ G. Kutxa HONDARRIBIA 284 ZENBAT ARRANTZALE GAZTE JOAN OHI DIRA KOMITIBAREN AURRETIK SANTIAGO EGUNEKO KUTXA ENTREGAN? Hilabete honetan gure hiriko jai eder eta zaharrenetakoaren inguruan galdetuko dizuegu. Esango al diguzue Santiago egunean, Kutxa Entregako komitibaren aurrean, zenbat arrantzale gazte joan ohi diren aurrenekin? Bidali erantzunak Udal Euskara Zerbitzura posta bidez, zuen izen-abizenak, helbidea eta telefonoarekin batera. Helbidea, Panpinot kalea da. Gogoan hartu erantzunak jasotzeko azken eguna hurrengo hilaren 15a izango dugula. EKAINEKO IRABAZLEA Aurreko hilean, maiatzeko udal hauteskundeetan zenbat mahaitan botoa eman ahal izan genuen galde egin genizuen. Irabazlea, oraingo honetan, MARIA GA- BRIELA CENDOYA BERGARECHE dugu, beste askoren artean, berak ere 21 mahai izan zirela asmatu baitu. Zurea duzu, lagun, BEKO ERROTAN otordua. INTZA EMAZABEL, KUTXAREKIN IAZ ARG.: X.S. Zorionak irabazleari! Gogoratu datorren hileko amaiera arte daukazula epea sariaz gozatzeko eta ez ahaztu aldizkaria eta zure NANa eramatea!

29 HONDARRIBIA 284 Ganbarako Kutxa 29 SANTIAGO EGUNEKO ARGAZKI ZAHAR ETA EDERRA DAKARGU ORAINGOAN, MARI CARMEN LARRARTEK UTZITAKOA Hilabete honetako argazkian Santiago eguneko Kutxa Entrega dugu protagonista eta Mari Carmen Larrarteren eskutik heldu zaigu. Irudian Kutxa eramalea den emakume gaztea Larrarte bera dugu, eta alboan ditu Kofradiko garaiko kideak eta komitibaren aurretik arraunekin joan ziren arrantzale gazteak. Hemendik, gure eskerra berari, irudi hau guztiokin partekatzeagatik. Gogoratu zuen argazkiak jasotzeko irrikitan gaudela gu eta irakurle asko ere, haiek ikusteko gogoarekin. Bidali mesedez zuen argazkiak Udal Euskara Zerbitzura (Pampinot Kalea, 12-14) edo posta elektronikoz, helbidera.

30 30 Albiste Ona HONDARRIBIA 284 HIRIKO UMEEN ARTEAN JANARI SORTAK BANATU AHAL IZATEKO ELKARTASUN EKIMENA EGIN BERRI DU MASTERKLINKEK Ekainaren 28an egindako bazkari berezian, Marta Yanci sukaldaria, Bruselan eta Dubaien oso ezaguna dena, Euskal Ondare Gastronomikoaren Enbaxadore izendatu du Klink elkarteak Duela hilabete gutxi martxan jarri du Klink elkarteak MasterKlink, Euskal Ondare Gastronomikoa berreskuratu, zabaldu eta balioztatzeko ekimena. Elkartasuna ondare horren baloreetako bat izanik, zentzu honetako lehenengo ekitaldia burutu berri dute. Udan ikastetxeetako jangelarik ez duten ume behartsuenei janari sortak banatzea izan da helburua. Horretarako, bazkideei eta gizarteari zuzendu zaie Klink eta ekainaren 28an bazkari solidarioa antolatu zuten. Bertan, gainera, Marta Yanci sukaldaria Euskal Ondare Gastronomikoaren Enbaxadore izendatu zuen Klink elkarteak. Yanci formazioz abokatua bada ere, Dubaiko telebistan sukaldari amateurren lehiaketa bat irabazi zuenetik, profesional bihurtu da; jatetxea dauka Bruselan eta arabiar emiratuan bere telebista saio propioa. Gure artean,canal Cocina telebista katean Recetas a 5 euros saioa gidatu izan du ere. Otorduan bildutako guztiarekin, 200 janari sorta osatu eta banatu ahal izango dira, denak, MasterKlinken eta euskal gastronomiaren baloreak jarraituz, alegia, gertuko produktu freskoarekin. Sorta hauetan Hondarribiko baratzetan sasoian dauden produktuak, Klinkeko kideek Kofradiak emandako berdelarekin egindako kroketak eta Hawaii gozotegiko ogi artesaua daude. Denak familien artean banatuko dira, eskolako jangelan izaten duten elikadura hori udan bermatua ez duten umeentzat.

31 HONDARRIBIA 284 Demografia 31 Herriko bizilagunen gora-beherak ekainean ALTAK UDALERRI ALDATZEAREN ARRAZOIAGATIK ALTAK JAIOTZENGATIK BIZTANLEEN KOPURUA 2015/01/31N Ekaineko eguraldiaren datuak 2015eko ekaineko batez besteko tenperatura: 19.9 ºC Ekaineko serie klimatologikoaren batez besteko tenperatura: 18.4 ºC 2015eko ekainaren sailkapen termometrikoa: Oso beroa Tenperatura gorenena: 38.7 ºC hilaren 30an. Tenperatura baxuena: 13.9 ºC hilaren 10ean. 2015eko ekain osoan jasotako euria: mm Ekaineko serie klimatologikoaren batez besteko euri kopurua: 96.7 mm 2015eko ekaineko sailkapen termometrikoa: Normala 2015eko ekaineko eguzki orduak: 214 ordu Ekaineko seri klimatologikoaren batez besteko eguzki ordu kopurua: 189 ordu Haizearen norabide nagusia, iparraldekoa Gehienezko haize bolada, 52 km/ordukoa 250ºko norabidearekin, hilaren 4an. EGUZKI KOPURUA Horas de sol Ekaineko liburutegiko datuak Bazkide berriak: - 11 Gizonezkoak - 26 Emakumezkoak - Guztira 27 Liburuak: - Berriak - 49 Euskaraz Gaztelaniaz - 17 Gainontzekoak - Maileguak Euskaraz gaztelaniaz - 20 gainontzekoak - guztira 688 Gehien mailegatutako liburuak: Haurrak: - Euskeraz: DOHERTY, Paula.-Dinosauroa.- Susaeta - Gaztelaniaz: NAGAI, Go.- Mazinger Z.- Norma Helduak: - Euskeraz: Arian 1:euskera ikasteko metodoa.-erein - Gaztelaniaz: REDONDO, Dolores.- Ofrenda a la tormenta.-destino Arrantzale kofradian ekainean saldutakoa PESKADILLA...295,00 MEDIANA...733,00 LEGATZA...270,80 TXITXARRO...613,60 ANTXOA ,20 BOBA...676,20 LOTXA...7,30 AINGIRA...22,88 MAKARELA...182,70

32 Bernat Etxepare, HONDARRIBIA Tel Kafetegia: Tel Okindegia: