SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS. Hver tafla inniheldur 20 mg af enalaprilmaleati og 12,5 mg af hydrochloriohiazidi.

Size: px
Start display at page:

Download "SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS. Hver tafla inniheldur 20 mg af enalaprilmaleati og 12,5 mg af hydrochloriohiazidi."

Transcription

1 SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS 1. HEITI LYFS Enalapril comp ratiopharm 20 mg/12,5 mg töflur. 2. INNIHALDSLÝSING Hver tafla inniheldur 20 mg af enalaprilmaleati og 12,5 mg af hydrochloriohiazidi. Hjálparefni með þekkta verkun: Hver tafla inniheldur 122,16 mg af laktósaeinhýdrati. Sjá lista yfir öll hjálparefni í kafla LYFJAFORM Tafla Kringlótt, hvít, flöt tafla með skoru á annarri hlið og með skábrún. Þvermál 8 mm. Töflunni má skipta í jafna skammta. 4. KLÍNÍSKAR UPPLÝSINGAR 4.1 Ábendingar Háþrýstingur. Föstu skammtarnir í samsetta lyfinu Enalapril comp ratiopharm henta ekki til notkunar í upphafi meðferðar. Þeir eru ætlaðir til að koma í stað notkunar 20 mg af enalaprilmaleati og 12,5 mg af hydrochlorothiazidi hjá sjúklingum sem náð hafa jafnvægi með notkun virku efnanna í þessum hlutföllum, en með inntöku þeirra hvoru í sínu lagi. 4.2 Skammtar og lyfjagjöf Skammtar Ákveða á skammta Enalapril comp ratiopharm fyrst og fremst út frá svörun sjúklingsins við innihaldi enalaprilmaleats í samsetningunni. Mælt er með skammtaaðlögun virku efnanna hvors í sínu lagi. Samsetta lyfið á að koma í stað einlyfjameðferðar með virku efnunum. Háþrýstingur Venjulegur skammtur er 1 tafla á dag. Töflurnar má taka með eða án matar. Í kjölfar meðferðar með þvagræsilyfjum Meðferð með þvagræsilyfjum skal hætt 2-3 dögum áður en meðferð með Enalapril comp ratiopharm er hafin (sjá kafla 4.4). 1

2 Skammtur við skerta nýrnastarfsemi Þvagræsilyf úr hópi tíazíða henta e.t.v. ekki sjúklingum með skerta nýrnastarfsemi og virka ekki ef kreatínín úthreinsun er 30 ml./mín. eða minni (miðlungi mikil eða verulega skert nýrnastarfsemi) (sjá kafla 4.3). Áður en skipt er yfir í Enalapril comp ratioparm skal aðlaga skammt enalaprils hjá sjúklingum með skerta nýrnastarfsemi ef kreatínín úthreinsun er 30 ml/mín. Mikilvirk þvagræsilyf (loop diuretics) henta betur hjá þessum hópi en tíazíð. Skammtar enalapril maleats og hydrochlorothiazids skulu vera eins litlir og hægt er (sjá kafla 4.4). Fylgjast skal með nýrnastarfsemi við notkun Enalapril comp ratiopharm. Börn Ekki hefur verið sýnt fram á öryggi og verkun hjá börnum. Notkun hjá öldruðum Klínískar rannsóknir hafa sýnt að verkun og þol við samhliðanotkun enalaprilmaleats og hydrochlorothiazids eru eins hjá öldruðum og hjá yngri sjúklingum. Ef um lífeðlisfræðilega skerðingu á nýrnastarfsemi er að ræða er mælt með að meðferð sé hafin með ½ töflu á dag. Lyfjagjöf Til inntöku. 4.3 Frábendingar - ofnæmi fyrir virka efninu eða einhverju hjálparefnanna sem talin eru upp í kafla verulega skert nýrnastarfsemi (kreatínín úthreinsun 30 ml/mín.) - þvagþurrð - saga um ofsabjúg í tengslum við fyrri meðferð með ACE-hemli - arfgengur ofsabjúgur eða ofsabjúgur af óþekktum orsökum - ofnæmi fyrir lyfjum sem eru súlfónamíðafleiður - annar og síðasti þriðjungur meðgöngu (sjá kafla 4.4. og 4.6) - verulega skert lifrarstarfsemi - ekki má nota enalapril/hydrochlorothiazid samhliða lyfjum sem innihalda aliskiren hjá sjúklingum með sykursýki eða skerta nýrnastarfsemi (GFR < 60 ml/mín./1,73 m 2 ) (sjá kafla 4.5 og 5.1). 4.4 Sérstök varnaðarorð og varúðarreglur við notkun Enalapril og hydrochlorothiazid Lágþrýstingur og truflun á blóðsalta-/vökvajafnvægi Lágur blóðþrýstingur sem veldur einkennum kemur mjög sjaldan fram hjá sjúklingum með háþrýsting án fylgikvilla. Hjá sjúklingum með háan blóðþrýsting, sem fá Enalapril comp ratiopharm, kemur lágur blóðþrýstingur með einkennum líklega oftar fram ef sjúklinginn skortir vökva, t.d. vegna meðferðar með þvagræsilyfjum, skerðingu salts í fæði, niðurgangs eða uppkasta (sjá kafla 4.5 og 4.8). Hjá slíkum sjúklingum skal mæla sölt í sermi reglulega. Sérstaklega skal fylgjast með sjúklingum með blóðþurrðarsjúkdóm í hjarta eða sjúkdóm í heilaæðum, þar sem verulegt blóðþrýstingsfall getur valdið hjartadrepi eða heilablóðfalli. Hjá sjúklingum með háþrýsting sem eru með hjartabilun, með eða án tengdrar vanstarfsemi í nýrum, hefur komið fram lágur blóðþrýstingur með einkennum. Ef lágþrýstingur kemur fram skal leggja sjúklinginn útaf og gefa jafnþrýstna saltlausn með innrennsli í æð ef þörf krefur. Tímabundið blóðþrýstingsfall kemur ekki í veg fyrir frekari meðferð, sem yfirleitt má hefja að nýju án vandkvæða þegar blóðþrýstingur hefur hækkað eftir aukningu vökvarúmmáls. 2

3 Skert nýrnastarfsemi Ekki skal nota Enalapril comp ratiopharm hjá sjúklingum með skerðingu á nýrnastarfsemi (kreatínín úthreinsun <80 ml/mín. og >30 ml/mín.) fyrr en skammtaaðlögun með enalaprili hefur sýnt þörf fyrir skammtinn sem er í þessu lyfjaformi (sjá kafla 4.2). Hjá sumum sjúklingum með háþrýsting, sem ekki voru með þekktan nýrnasjúkdóm, hefur komið fram hækkun á þéttni þvagefnis og kreatíníns í blóði við samhliðanotkun þvagræsilyfja (sjá kafla 4.4). Ef þetta kemur fram skal hætta notkun Enalapril comp ratiopharm. Í slíku tilfelli á að hafa í huga möguleika á undirliggjandi þrengingu í nýrnaslagæðum (sjá kafla 4.4). Fylgjast skal með nýrnastarfsemi við notkun Enalapril comp ratiopharm. Blóðkalíumhækkun Samsetning enalaprils og lítilla skammta af þvagræsilyfi útilokar ekki möguleikann á blóðkalíumhækkun (sjá kafla 4.4). Lithium Almennt er ekki mælt með notkun lithiums samhliða enalaprili og þvagræsilyfi (sjá kafla 4.5). Börn Takmörkuð reynsla er af verkun og öryggi hjá börnum með háþrýsting, einkum af samsetningu með enalaprili og hydrochlorothiazidi. Laktósi Enalpril comp ratiopharm inniheldur minna en 200 mg af laktósa í hverri töflu. Sjúklingar með galaktósaóþol, laktasaskort eða vanfrásog glúkósa-galaktósa sem eru mjög sjaldgæfir arfgengir kvillar, skulu ekki nota lyfið. Enalapril maleat Tvöföld hömlun á renín-angíótensín-aldósterónkerfinu Vísbendingar eru um að samhliðanotkun ACE-hemla, angíótensín II viðtakablokka eða aliskirens auki hættu á blóðþrýstingslækkun, blóðkalíumhækkun og skerðingu á nýrnastarfsemi (þ.m.t. bráðri nýrnabilun). Tvöföld hömlun á renín-angíótensín-aldósterónkerfinu með samsettri meðferð með ACEhemlum, angíótensín II viðtakablokkum eða aliskireni er þess vegna ekki ráðlögð (sjá kafla 4.5 og 5.1). Ef meðferð sem tvöfaldar hömlun er talin bráðnauðsynleg, skal hún einungis fara fram undir eftirliti sérfræðings og með tíðu eftirliti með nýrnastarfsemi, blóðsöltum og blóðþrýstingi. Ekki skal nota ACE-hemla og angíótensín II viðtakablokka samhliða hjá sjúklingum með nýrnakvilla vegna sykursýki. Ósæðarþrengsli/ofvaxtar-hjartavöðvakvilli Eins og við á um öll æðavíkkandi lyf skal gæta varúðar við gjöf ACE-hemla hjá sjúklingum með útfallsteppu í vinstri slegli eða ósæð og forðast notkun þeirra ef um er að ræða hjartalost og verulega teppu á blóðflæði. Skert nýrnastarfsemi Tilkynnt hefur verið um nýrnabilun í tengslum við enalapril, aðallega hjá sjúklingum með verulega hjartabilun eða undirliggjandi nýrnakvilla, þ.m.t. þrengingu í nýrnaslagæð. Nýrnabilun sem tengist meðferð með enalaprili gengur yfirleitt til baka, að því tilskildu að hún sé greind fljótt og rétt meðhöndluð (sjá kafla 4.2 og 4.4). Nýrnaæðaháþrýstingur Aukin hætta er á lágþrýstingi og skerðingu á nýrnastarfsemi þegar ACE-hemlar eru gefnir sjúklingum með þrengsli í báðum nýrnaslagæðum eða þrengsli í æð til staks nýra ef hitt er brottnumið. Skerðing á 3

4 nýrnastarfsemi getur átt sér stað þó eingöngu sjáist lítil breyting á sermisþéttni kreatíníns. Hjá þessum sjúklingum skal hefja meðferð undir nánu eftirliti læknis og fylgjast skal vel með nýrnastarfsemi. Nýrnaígræðsla Engin reynsla er af notkun enalaprils hjá sjúklingum sem nýlega hafa gengist undir nýrnaígræðslu. Meðferð með enalaprili er því ekki ráðlögð. Sjúklingar í blóðskilun Notkun enalaprils er ekki ráðlögð hjá sjúklingum með nýrnabilun sem krefst blóðskilunar. Bráðaofnæmisviðbrögð hafa komið fram hjá sjúklingum sem voru í meðferð með ACE-hemli og í blóðskilun með háflæðihimnum (AN69 ). Hjá þessum sjúklingum skal íhuga að nota aðra gerð af blóðskilunarhimnu eða blóðþrýstingslækkandi lyf í öðrum flokki. Lifrarbilun Í mjög sjaldgæfum tilvikum hafa ACE-hemlar verið tengdir heilkenni sem byrjar með gulu vegna gallteppu eða lifrarbólgu og getur þróast og valdið alvarlegu lifrardrepi og (í einstaka tilviki) dauðsföllum. Orsök þessa heilkennis hefur ekki verið skýrð að fullu. Sjúklingar sem eru í meðferð með ACE-hemlum og fá gulu eða verulega hækkun lifrarensíma skulu hætta meðferð með ACEhemlinum og fá viðeigandi eftirfylgni (sjá kafla 4.4). Daufkyrningafæð/kyrningahrap Tilkynnt hefur verið um daufkyrningafæð/kyrningahrap, blóðflagnafæð og blóðleysi hjá sjúklingum sem eru í meðferð með ACE-hemlum. Daufkyrningafæð kemur mjög sjaldan fram hjá sjúklingum með eðlilega nýrnastarfsemi og án annarra fylgikvilla (sjá kafla 4.8). Gæta skal mjög mikillar varúðar við notkun enalaprils hjá sjúklingum með bandvefssjúkdóm í æðum, sjúklingum í meðferð með ónæmisbælandi lyfjum, allopurinoli, procainamidi eða þegar um er að ræða fleiri en einn þessara þátta, einkum ef nýrnastarfsemi er skert. Sumir þessara sjúklinga fengu alvarlegar sýkingar, sem í einstaka tilviki svöruðu ekki öflugri sýklalyfjameðferð. Ef enalapril er notað hjá slíkum sjúklingum er ráðlagt að hafa reglulegt eftirliti með hvítum blóðkornum og benda skal sjúklingum á að láta vita um minnstu einkenni sýkingar. Blóðkalíumhækkun Hækkuð þéttni kalíums í sermi hefur komið fram hjá sjúklingum í meðferð með ACE-hemlum, þ.m.t. enalaprili. Áhættuþættir tengdir blóðkalíumhækkun eru nýrnabilun, skert nýrnastarfsemi, aldraðir (>70 ára), sykursýki, undirliggjandi þættir - einkum ofþornun, hjartasjúkdómur sem versnar skyndilega, efnaskiptablóðsýring og samhliðanotkun kalíumsparandi þvagræsilyfja (t.d. spironolacton, eplerenon, triamteren eða amilorid), kalíumuppbótar eða saltalíkis sem inniheldur kalíum eða notkun annarra lyfja sem hækka kalíum í sermi (t.d. heparín og co-trimoxazol, einnig þekkt sem trimethoprim/sulfamethoxazol). Notkun kalíumuppbótar, kalíumsparandi þvagræsilyfja eða saltalíkis sem inniheldur kalíum getur leitt til verulegrar hækkunar á kalíum í sermi, einkum hjá sjúklingum með skerta nýrnastarfsemi. Blóðkalíumhækkun getur valdið alvarlegum, stundum banvænum, hjartsláttartruflunum. Ef notkun enalaprils samhliða fyrrnefndum lyfjum er talin eiga við skal gæta varúðar við notkun þess og ráðlagt er að hafa reglulegt eftirlit með kalíum í sermi (sjá kafla 4.4 og 4.5). Frumkomið aldósterónheilkenni Notkun Enalapril comp ratiopharm er ekki ráðlögð, þar sem sjúklingar með frumkomið aldósterónheilkenni svara ekki blóðþrýstingslyfjum sem hemja renín-angíótensín-aldósterónkerfið. Sjúklingar með sykursýki Sjúklingum með sykursýki, sem eru í meðferð með sykursýkislyfjum til inntöku eða insúlíni og byrja að nota ACE-hemil, skal ráðlagt að fylgjast vel með blóðsykurslækkun, sérstaklega fyrsta mánuðinn sem þeir eru í meðferð með ACE-hemli (sjá kafla 4.5). 4

5 Ofnæmi/ofnæmisbjúgur Tilkynnt hefur verið um ofsabjúg sem kemur fram í andliti, útlimum, vörum, tungu, raddböndum og/eða barkakýli hjá sjúklingum í meðferð með ACE-hemlum, þ.m.t. enalaprili. Þetta getur komið fram hvenær sem er meðan á meðferð stendur. Í slíkum tilvikum skal strax hætta meðferð með Enalapril comp ratiopharm og hafa viðeigandi eftirlit með sjúklingnum, til að tryggja að einkenni séu alveg horfin áður en sjúklingurinn er útskrifaður. Jafnvel í þeim tilvikum þar sem þroti hefur eingöngu verið í tungu og ekki er um öndunarerfiðleika að ræða geta sjúklingarnir þarfnast langvarandi vöktunar, þar sem ekki er víst að meðferð með andhistamínum og barksterum dugi. Örsjaldan hefur verið tilkynnt um dauðsföll af völdum ofsabjúgs í tengslum við bjúg í barkakýli eða í tungu. Hjá sjúklingum þar sem tunga, raddbönd, eða barkakýli verða fyrir áhrifum er hætta á að öndunarvegur teppist, einkum hjá sjúklingum með sögu um aðgerðir í öndunarvegi. Ef ofsabjúgur nær til tungu, raddbanda eða barkakýlis og öndunarvegur getur þess vegna lokast skal veita viðeigandi meðferð án tafar, sem getur m.a. verið gjöf adrenalínlausnar 1:1000 (0,3 ml til 0,5 ml) undir húð og/eða frekari varúðarrástafanir til að tryggja opinn öndunarveg. Tilkynnt hefur verið um hærri tíðni ofsabjúgs hjá blökkumönnum í meðferð með ACE-hemlum en hjá öðrum einstaklingum. Hætta á ofsabjúg er almennt meiri hjá blökkumönnum. Sjúklingar sem hafa áður fengið ofsabjúg, án þess að um tengsl við meðferð með ACE-hemlum hafi verið að ræða, geta verið í aukinni hættu á að fá ofsabjúg í tengslum við slíka meðferð (sjá kafla 4.3). Samhliða notkun mtor-hemla (t.d. sirolimus, everolimus, temsirolimus) Sjúklingar sem fá samhliða meðferð með mtor-hemlum (t.d. sirolimus, everolimus, temsirolimus) geta verið í aukinni hættu á að fá ofnæmisbjúg (t.d. bólgur í öndunarveg eða tungu, með eða án skertrar öndunarstarfsemi) (sjá kafla 4.5). Bráðaofnæmi í tengslum við afnæmingu fyrir æðvængjum Í mjög sjaldgæfum tilvikum hafa sjúklingar í meðferð með ACE-hemlum, sem farið hafa í afnæmingu gegn eitri æðvængja, fengið lífshættuleg bráðaofnæmisviðbrögð. Komist var hjá þessum viðbrögðum með því að gera hlé á meðferð með ACE-hemlum í hvert sinn sem afnæming átti sér stað. Bráðaofnæmi í tengslum við LDL blóðhreinsun (LDL apheresis) Í mjög sjaldgæfum tilvikum hafa sjúklingar sem fengið hafa ACE-hemla samtímis LDL blóðhreinsun með dextransúlfati fengið lífshættuleg bráðaofnæmisviðbrögð. Komist var hjá slíkum viðbrögðum með því að gera tímabundið hlé á meðferð með ACE-hemlum fyrir hverja blóðhreinsun. Hósti Tilkynnt hefur verið um hósta við notkun ACE-hemla. Einkennandi er að hóstinn er án uppgangs, viðvarandi og hverfur þegar meðferð er hætt. Við greiningu á hósta á að hafa hósta af völdum ACEhemils í huga. Skurðaðgerð/svæfing Hjá sjúklingum sem gangast undir stóra skurðaðgerð eða svæfingu, með lyfjum sem valda lágþrýstingi, hamlar enalapril myndun angíótensíns II af völdum reníns sem losnar til að bæta upp lágþrýstinginn. Ef lágþrýstingur kemur fram vegna þessa má hækka þrýstinginn með vökvagjöf (sjá kafla 4.5). Meðganga Ekki skal hefja meðferð með ACE-hemlum á meðgöngu. Þegar þungun er fyrirhuguð skal sjúklingurinn skipta yfir á annað blóðþrýstingslækkandi lyf sem sýnt hefur verið fram á að öruggt er að nota á meðgöngu, nema áframhaldandi meðferð með ACE-hemli sé talin bráðnauðsynleg. Þegar þungun hefur verið staðfest skal strax hætta meðferð með ACE-hemli og hefja meðferð með öðru blóðþrýstingslækkandi lyfi ef það á við (sjá kafla 4.3 og 4.6). 5

6 Munur eftir kynþáttum Eins og gildir um aðra ACE-hemla er enalapril ekki jafn virkt við að lækka blóðþrýsting hjá blökkumönnum eins og hjá öðrum einstaklingum, sennilega vegna þess að lág reníngildi eru algengari hjá blökkumönnum með háþrýsting en öðrum. Hydrochlorothiazid Skert nýrnastarfsemi Tíazíð eru hugsanlega ekki ákjósanlegasta þvagræsilyfið hjá sjúklingum með skerta nýrnastarfsemi og þau hafa enga verkun ef kreatínín úthreinsun er 30 ml/mín. eða minni (þ.e.a.s. miðlungi mikil eða veruleg skerðing á nýrnastarfsemi) (sjá kafla 4.2, 4.3 og 4.4, Enalapril/hydrochlorothiazid, Skert nýrnastarfsemi; Enalapril maleat, Skert nýrnastarfsemi). Tíazíð geta valdið blóðniturhækkun hjá sjúklingum með nýrnasjúkdóm. Uppsöfnunaráhrif af völdum virku efnanna geta komið fram hjá sjúklingum með skerta nýrnastarfsemi. Ef skerðing á nýrnastarfsemi eykst, sem einkennist af vaxandi innihaldi köfnunarefnis sem ekki er úr próteinum, er nauðsynlegt að íhuga meðferðina vandlega og hugsanlega hætta þvagræsandi hluta meðferðarinnar (sjá kafla 4.3). Lifrarsjúkdómar Gæta skal varúðar við notkun tíazíða hjá sjúklingum með skerta lifrarstarfsemi eða framsækinn lifrarsjúkdóm, þar sem smávægilegar breytingar í vökva- og blóðsaltajafnvægi geta valdið lifrardái (sjá kafla 4.4). Áhrif á efnaskipti og innkirtla Tíazíðmeðferð getur skert sykurþol. Nauðsynlegt getur verið að aðlaga skammt insúlíns eða annarra sykursýkislyfja hjá sjúklingum með sykursýki (sjá kafla 4.4, Enalapril maleat, Sjúklingar með sykursýki). Dulin sykursýki getur komið fram við meðferð með tíazíðum (sjá kafla 4.5). Aukning á kólesteróli og þríglýseríðum getur komið fram í tengslum við þvagræsandi meðferð með tíazíðum. Ekki hefur verið tilkynnt um slík áhrif eftir 12,5 mg skammt af hydrochlorothiazidi eða áhrifin hafa verið hverfandi. Auk þess var ekki tilkynnt um veruleg áhrif á glúkósa, kólesteról, þríglýseríð, natríum, magnesíum eða kalíum í klínískrum rannsóknum með 6 mg af hydrochlorothiazidi. Meðferð með tíazíðum getur valdið aukningu á þvagsýru í blóði og/eða þvagsýrugigt hjá ákveðnum sjúklingum. Þessi hækkun þvagsýru í blóði virðist vera skammtaháð og er ekki klínískt marktæk við gjöf 6 mg skammts af hydrochlorothiazidi, sem er innihald enalapril/hydrochlorothiazids. Auk þess getur enalapril aukið útskilnað þvagsýru og þannig dregið úr áhrifum hydrochlorothiazids til hækkunar þvagsýru í blóði. Eins og við á um alla sjúklinga í þvagræsimeðferð skal hafa reglulegt eftirlit með blóðsöltum í sermi. Tíazíð (þ.m.t. hydrochlorothiazid) geta valdið truflun á vökva- eða blóðsaltajafnvægi (blóðkalíumlækkun, blóðnatríumlækkun og blóðlýting af völdum blóðklóríðlækkunar). Viðvörunareinkenni um truflun á vökva- og blóðsaltajafnvægi eru munnþurrkur, þorsti, máttleysi, syfja, eirðarleysi, vöðvaverkir eða krampar, þreyta í vöðvum, lágþrýstingur, þvagþurrð, hraðtaktur og meltingartruflanir, s.s. ógleði og uppköst. Þó blóðkalíumlækkun geti komið fram við meðferð með tíazíðþvagræsilyfjum getur samhliðameðferð með enalaprili dregið úr blóðkalíumlækkun af völdum þvagræsilyfja. Hætta á blóðkalíumlækkun er mest hjá sjúklingum með skorpulifur, sjúklingum í hraðri þvagræsingu, sjúklingum með ófullnægjandi inntöku blóðsalta og sjúklingum sem eru samhliða í meðferð með barksterum eða ACTH (sjá kafla 4.5). 6

7 Hjá sjúklingum með bjúg getur blóðnatríumlækkun komið fram ef heitt er í veðri. Klóríðskortur er venjulega vægur og krefst yfirleitt ekki meðferðar. Tíazíð geta dregið úr útskilnaði kalsíums í þvagi og valdið vægri, skammvinnri hækkun á kalsíum í sermi, einnig þó ekki sé til staðar þekkt truflun á efnaskiptum kalsíums. Greinanleg blóðkalsíumhækkun getur bent til dulinnar ofstarfsemi kalkkirtla. Hætta skal notkun tíazíða þar til náðst hefur stjórn á starfsemi kalkkirtla. Tíazíð hafa reynst auka útskilnað magnesíums í þvagi, sem getur valdið blóðmagnesíumlækkun. Húðkrabbamein sem ekki er sortuæxli Í tveimur faraldsfræðilegum rannsóknum, sem byggja á skrá um krabbamein hjá Dönum, hefur komið í ljós aukin hætta á húðkrabbameini sem ekki er sortuæxli [grunnfrumukrabbamein (basal cell carcinoma) og flöguþekjukrabbamein (squamous cell carcinoma)] við útsetningu fyrir stækkandi uppsöfnuðum skammti af hydrochlorothiazidi. Ljósnæmisáhrif hydrochlorothiazids geta hugsanlega verið þáttur sem leiðir til húðkrabbameins sem ekki er sortuæxli. Upplýsa skal sjúklinga sem nota hydrochlorothiazid um hættuna á krabbameini, sem ekki er sortuæxli, og ráðleggja þeim að fylgjast með húðinni m.t.t. allra nýrra skemmda og tilkynna strax um allar grunsamlegar húðskemmdir. Ráðleggja skal sjúklingum um hugsanlegar fyrirbyggjandi aðgerðir svo sem að takmarka útsetningu fyrir sólarljósi og UV geislum og nota nægilega vörn þegar þeir eru í sólarljósi til að minnka hættuna á húðkrabbameini. Grunsamlegar húðskemmdir skal skoða strax, hugsanlega með sýnatöku og vefjagreiningu. Notkun hydrochlorothiazids getur einnig þurft að endurmeta hjá sjúklingum sem hafa áður fengið húðkrabbamein sem ekki er sortuæxli (sjá einnig kafla 4.8). Lyfjapróf Hydrochlorothiazidinnihald þessa lyfs getur valdið jákvæðum niðurstöðum í lyfjaprófum. Ofnæmi Ofnæmisviðbrögð geta komið fram hjá sjúklingum, með eða án sögu um ofnæmi eða astma, sem fá thíazíð. Hætta á versnun eða virkjun rauðra úlfa hefur komið fram við notkun tíazíða. 4.5 Milliverkanir við önnur lyf og aðrar milliverkanir Enalapril og hydrochlorothiazid Önnur blóðþrýstingslækkandi lyf Samhliðanotkun þessara lyfja getur aukið blóðþrýstingslækkandi verkun enalaprils og hydrochlorothiazids. Samhliðanotkun nitroglycerins og annarra nítrata eða annarra æðavíkkandi lyfja getur lækkað blóðþrýsting enn frekar. Lithium Tilkynnt hefur verið um afturkræfa hækkun á þéttni lithiums í sermi og eiturverkun við samhliðagjöf lithiums og ACE-hemla. Samhliðanotkun tíazíð þvagræsilyfja getur aukið þéttni lithiums enn frekar og aukið hættu á lithiumeiturverkun af völdum ACE-hemla. Ekki mælt með notkun Enalapril comp ratiopharm samhliða lithium en hafa skal nákvæmt eftirlit með þéttni lithiums í sermi ef samsetningin reynist nauðsynleg (sjá kafla 4.4). 7

8 Bólgueyðandi gigtarlyf sem ekki eru sterar (NSAID) Langvarandi notkun bólgueyðandi gigtarlyfja (NSAID) getur dregið úr blóðþrýstingslækkandi verkun ACE-hemla eða minnkað áhrif þvagræsilyfja hvað varðar þvagræsingu, útskilnað natríums í þvagi og lækkun blóðþrýstings. Bólgueyðandi gigtarlyf (þ.m.t. COX-2 hemlar) og angíótensín II viðtakahemlar eða ACE-hemlar geta haft viðbótarverkun á aukningu kalíums í sermi, sem getur valdið skerðingu á nýrnastarfsemi. Þessi áhrif eru yfirleitt afturkræf. Í mjög sjaldgæfum tilvikum getur komið fram bráð nýrnabilun, einkum hjá sjúklingum með skerta nýrnastarfsemi (s.s. hjá öldruðum eða sjúklingum með vökvaskort, þ.m.t. þeim sem eru í meðferð með þvagræsilyfjum). Sjúklingar eiga að drekka nægan vökva og íhuga skal reglulegt eftirlit með nýrnastarfsemi eftir að samhliðameðferð er hafin og reglulega eftir það. Skuggaefni sem innihalda joð Hætta á bráðri nýrnabilun eykst, einkum við notkun stórra skammta af skuggaefnum sem innihalda joð. Enalapril Tvöföld hömlun á renín-angíótensín-aldósterónkerfinuupplýsingar úr klínískri rannsókn hafa sýnt að tvöföld hömlun á renín-angíótensín-aldósterónkerfinu með samsettri meðferð með ACE-hemlum, angíótensín II viðtakablokkum eða aliskireni tengist hærri tíðni aukaverkana eins og blóðþrýstingslækkun, blóðkalíumhækkun og skerðingu á nýrnastarfsemi (þ.m.t. bráðri nýrnabilun) samanborið við notkun á einu lyfi sem hamlar renín-angíótensín-aldósterónkerfinu (sjá kafla 4.3, 4.4 og 5.1). Kalíumsparandi þvagræsilyf og kalíumuppbót ACE-hemlar minnka kalíumtap af völdum þvagræsilyfja. Kalíumsparandi þvagræsilyf (t.d. spironolacton, triamteren eða amilorid), kalíumuppbót eða saltalíki sem inniheldur kalíum geta valdið verulegri aukningu á kalíum í sermi. Ef samhliðanotkun er ráðlögð, vegna þekktrar blóðkalíumlækkunar, skal gæta varúðar og hafa títt eftirlit með kalíum í sermi (sjá kafla 4.4). Þvagræsilyf (tíazíð eða mikilvirk þvagræsilyf) Fyrri meðferð með stórum skömmtum af þvagræsilyfjum getur valdið vökvaskorti ásamt hættu á lágþrýstingi þegar meðferð með enalaprili er hafin (sjá kafla 4.2 og 4.4). Hægt er að minnka blóðþrýstingslækkandi áhrif með því að hætta notkun þvagræsilyfsins, með því að auka vatns- og saltainntöku eða með því að nota lítinn skammt af enalaprili. Þríhringlaga þunglyndislyf/geðrofslyf/svæfingalyf/deyfilyf Samhliðanotkun ákveðinna verkjalyfja, þríhringlaga þunglyndislyfja og geðrofslyfja og ACE-hemla getur valdið frekari blóðþrýstingslækkun (sjá kafla 4.4). Adrenvirk lyf Adrenvirk lyf geta dregið úr blóðþrýstingslækkandi verkun ACE-hemla. Sykursýkislyf Faraldsfræðilegar rannsóknir benda til þess að samhliðagjöf ACE-hemla og sykursýkislyfja (insúlíns, sykursýkislyfja til inntöku) geti valdið aukinni blóðsykurslækkun með hættu á of lágum blóðsykri. Meiri líkur virðast á að þetta komi fram á fyrstu vikum samhliðameðferðar og hjá sjúklingum með skerta nýrnastarfsemi (sjá kafla 4.8). Ciclosporin Ciclosporin eykur hættu á blóðkalíumhækkun við samhliðanotkun með ACE-hemlum. Áfengi 8

9 Áfengi eykur blóðþrýstingslækkandi verkun ACE-hemla. Acetylsalicylsýra, segavarnarlyf og beta-blokkar Engin hætta er af gjöf enalaprils samhliða acetylsalicylsýru (í blóðþynnandi skömmtum), segavarnarlyfjum og beta-blokkum. mtor-hemlar (t.d. sirolimus, everolimus, temsirolimus) Sjúklingar sem fá samhliða meðferð með mtor-hemlum gætu verið í aukinni hættu á að fá ofnæmisbjúg (sjá kafla 4.4). Trimethoprim og co-trimoxazol (trimethoprim/sulfamethoxazol) Vegna amilorid-líkrar virkni í fjærpíplu getur trimethoprim aukið líkur á blóðkalíumhækkun hjá sjúklingum. Sjúklingar sem nota samhliða co-trimoxazol (trimethoprim/sulfamethoxazole) gætu verið í aukinni hættu á blóðkalíumhækkun (sjá kafla 4.4). Gull Mjög sjaldan hefur verið tilkynnt um nítríðviðbrögð (einkenni eru m.a. roði í andliti, ógleði, uppköst og lágþrýstingur) eftir inndælingu gulls (natríumaurothiomalats) hjá sjúklingum í meðferð með ACEhemlum, þ.m.t. enalaprili. Hydrochlorothiazid Vöðvaslakandi lyf sem ekki valda afskautun Tíazíð geta aukið áhrif tubocurarins. Áfengi, barbitúröt og ópíóíð verkjalyf Geta aukið réttstöðulágþrýsting. Sykursýkislyf ( til inntöku og insúlín) Skammtaaðlögun getur verið nauðsynleg (sjá kafla 4.4 og 4.8). Cholestyramin og colestipol resín Frásog hydrochlorothiazids minnkar þegar anjónaskiptaresín eru til staðar. Stakir skammtar af cholestyramini eða jónaskiptu colestipoli binda hydrochlorothiazidið og minnka frásog úr meltingarvegi um annars vegar allt að 85% og hins vegar 43%. Súlfónamíðþvagræsilyf skal taka minnst 1 klst. fyrir eða 4-6 klst. á eftir þessum lyfjum. Lyf sem lengja QT-bil ( t.d. quinidin, procainamid, amiodaron, sotalol) Aukin hætta er á Torsades de pointes. Kalsíumsölt og D-vítamín Hækkun kalsíums í sermi, vegna skerðingar á útskilnaði, getur komið fram við samhliðameðferð með tíazíð þvagræsilyfjum. Digitalisglýkósíðar Blóðkalíumlækkun getur aukið næmi eða svörun hjartans fyrir eiturverkun af völdum digitalis (t.d. aukið sleglatruflanir). Barksterar, corticotropin (ACTH) Hydrochlorothiazid getur aukið truflun á blóðsaltajafnvægi, einkum blóðkalíumlækkun. 9

10 Þvagræsilyf sem valda kalíumútskilnaði (t.d. furosemid), carbenoxolon eða misnotkun hægðalosandi lyfja Hydrochlorothiazid getur aukið kalíum- og/eða magnesíumtap. Æðaþrengjandi amín (t.d noradrenalin, adrenalin) Áhrif æðaþrengjandi amína geta verið skert. Frumuhemjandi lyf (t.d. cyclophosphamid, fluorouracil, methotrexat) Tíazíð geta dregið úr útskilnaði frumudrepandi lyfja um nýru og aukið beinmergsbælandi áhrif þeirra. Lyf sem hemja nýmyndun prostaglandína Hjá sumum sjúklingum getur gjöf lyfja sem hemja nýmyndun prostaglandína dregið úr þvagræsandi, natríumlosandi og blóðþrýstingslækkandi áhrifum þvagræsilyfja. Ónæmisbælandi lyf, barksterar til inntöku, procainamid Fækkun hvítra blóðkorna, hvítkornafæð. Lyf við þvagsýrugigt (t.d allopurinol, brenzbromaron) Nauðsynlegt getur verið að auka skammt lyfja við þvagsýrugigt, þar sem hydrochlorothiazid hefur tilhneigingu til að auka þéttni þvagsýru. Klínísk efnafræði Hydrochlorothiazid getur valdið truflun á greiningu með bentiromidprófi. Tíazíð geta minnkað próteinbundið joð í sermi án þess að fram komi vísbendingar um truflun á starfsemi skjaldkirtils. 4.6 Frjósemi, meðganga og brjóstagjöf Meðganga ACE-hemlar Notkun ACE-hemla er ekki ráðlögð á fyrsta þriðjungi meðgöngu (sjá kafla 4.4). Ekki má nota ACEhemla á öðrum og síðasta þriðjungi meðgöngu (sjá kafla 4.3 og 4.4). Faraldsfræðilegar vísbendingar um hættu á vansköpun af völdum ACE-hemla á fyrsta þriðjungi meðgöngu hafa ekki verið afdráttarlausar, hins vegar er ekki hægt að útiloka lítilsháttar aukna hættu. Hjá konum sem ráðgera að verða barnshafandi á einungis að halda áfram meðferð með ACE-hemli sé það talið nauðsynlegt, annars á að skipta yfir í aðra háþrýstingsmeðferð sem hefur staðfest öryggi á meðgöngu. Þegar þungun er staðfest á strax að stöðva meðferð með ACE-hemlum, og ef til vill hefja aðra meðferð. Vitað er að notkun ACE-hemla á öðrum og síðasta þriðjungi meðgöngu getur valdið fóstureitrun (minnkuð nýrnastarfsemi, legvatnsbrestur (oligohydramnios), vansköpun á höfuðkúpu og andlitsbeinum) og nýburaeitrun (nýrnabilun, lágþrýstingur, aukin kalíumþéttni í blóði) (sjá kafla 5.3). Hafi ACE-hemill verið notaður eftir annan þriðjung meðgöngu er ómskoðun á nýrnastarfsemi og höfuðkúpu fóstursins ráðlögð. Fylgjast skal náið með ungbörnum mæðra sem notað hafa ACE-hemla, m.t.t. lágs blóðþrýstings (sjá kafla 4.3 og 4.4). Hydrochlorothiazid: Takmörkuð reynsla er af notkun hydrochlorothiazids á meðgöngu, sérstaklega á fyrsta þriðjungi meðgöngu. Dýrarannsóknir eru ófullnægjandi. Hydrochlorothiazid fer yfir fylgju. Byggt á lyfjafræðilegum verkunarhætti hydrochlorothiazids getur verið aukin hætta á gegnflæði á milli fósturs og fylgju við notkun þess á öðrum og síðasta þriðjungi meðgöngu, sem getur valdið áhrifum hjá fóstrum og nýburum, svo sem gulu, ójafnvægi blóðsalta og blóðflagnafæð. 10

11 Vegna hættu á minnkuðu plasmarúmmáli og blóðþurrð í gegnum fylgju (placental hypoperfusion) skal ekki nota hydrochlorothiazid við bjúg á meðgöngu, háþrýstingi á meðgöngu eða yfirvofandi fæðingarkrampa án þess að það hafi jákvæð áhrif á framgang sjúkdómsins. Ekki á að nota hydrochlorothiazid við háþrýstingi hjá þunguðum konum, nema í mjög sjaldgæfum tilfellum þegar ekki er um annan valkost að ræða. Brjóstagjöf Enalapril: Takmörkuð lyfjahvarfafræðileg gögn sýna mjög lítinn styrk í brjóstamjólk (sjá kafla 5.2). Þó þessi styrkur virðist ekki hafa klínískt gildi er ekki mælt með notkun Enalapril comp ratiopharm við brjóstagjöf fyrirbura og á fyrstu vikum eftir fæðingu, vegna fræðilegrar hættu á verkun á hjarta og æðakerfi og á nýru, og þar sem klínísk reynsla er ekki nægileg. Sé barnið eldra má íhuga notkun Enalapril comp ratiopharm hjá móður með barn á brjósti, sé meðferðin nauðsynleg fyrir móðurina og fylgst sé með hvort einhverjar aukaverkanir komi fram hjá barninu. Hydrochlorothiazid: Hydrochlorothiazid skilst út í brjóstamjólk í litlu magni. Tíazíð í stórum skömmtum valda mjög aukinni þvagmyndun og geta hindrað mjólkurmyndun. Notkun Enalapril comp ratiopharm meðan á brjóstagjöf stendur er ekki ráðlögð. Ef Enalapril comp ratiopharm er notað meðan á brjóstagjöf stendur eiga skammtar að vera eins litlir og mögulegt er. 4.7 Áhrif á hæfni til aksturs og notkunar véla Við akstur eða notkun véla skal sjúklingurinn hafa í huga að sundl og þreyta geta komið fram (sjá kafla 4.8). 4.8 Aukaverkanir Algengustu aukaverkanir sem tilkynnt hefur verið um eru svimi og þreyta. Þær voru yfirleitt vægar og leiddu venjulega ekki til þess að hætta þyrfti meðferð. Aukaverkanir sem tilkynnt hefur verið um með Enalapril comp ratiopharm, enalaprili eða hydrochlorothiazidi einu sér í klínískum rannsóknum eða eftir markaðssetningu eru taldar upp í töflunni hér aftar. Aukaverkanir eru flokkaðar eftir líffærakerfum samkvæmt MedDRA flokkun og tíðni. Tíðni er skilgreind á eftirfarandi hátt: Mjög algengar ( 1/10), algengar ( 1/100, <1/10), sjaldgæfar ( 1/1000, <1/100), mjög sjaldgæfar ( 1/10.000, <1/1000), koma örsjaldan fyrir (<1/10.000), tíðni ekki þekkt (ekki hægt að áætla tíðni út frá fyrirliggjandi gögnum). Mjög algengar Algengar Sjaldgæfar Mjög sjaldgæfar Koma örsjaldan fyrir Tíðni ekki þekkt Sýkingar af völdum sýkla og sníkjudýra munnvatnskirtlabólga 11

12 Æxli, góðkynja, illkynja og ótilgreind Húðkrabbamein sem ekki er sortuæxli (grunnfrumukrabbamein og Flöguþekjukrabbamein) Blóð og eitlar Ónæmiskerfi blóðleysi (þ.m.t. vanmyndunarblóðleysi og blóðlýsublóðleysi) daufkyrningafæð, blóðrauðalækkun, lækkuð blóðkornaskil, blóðflagnafæð, kyrningahrap, beinmergsbæling, hvítkornafæð, blóðfrumnafæð, eitlakvilli, sjálfsnæmissjúkdómar ofnæmisviðbrögð Innkirlar heilkenni óeðlilegrar seytingar þvagstemmuvaka (SIADH) Efnaskipti og næring Taugakerfi og geðræn vandamál blóðkalíumlækkun, hækkun á kólesteróli, hækkun á þríglýseríðum, aukning á þvagsýru í blóði höfuðverkur, þunglyndi, yfirlið, bragðskynstruflanir blóðsykurslækkun (sjá kafla 4.4) blóðmagnesíumlækkun, þvagsýrugigt rugl, svefnhöfgi, svefnleysi, taugaóstyrkur, náladofi, svimi, minnkuð kynhvöt hækkun á glúkósa í blóði óeðlilegir draumar, svefntruflanir, lömun (vegna blóðkalíumlækkunar), blóðkalsíumhækkun (sjá kafla 4.4.) sykurmiga eirðarleysi, svimi 12

13 Augu þokusýn gulsýni Eyru og völundarhús eyrnasuð Hjarta og æðakerfi sundl lágþrýstingur, réttstöðulágþrýstingsfall, hjartsláttartruflanir, hjartaöng, hraðtaktur Öndunarfæri, brjósthol og miðmæti roði, hjartsláttarónot, hjartadrep eða heilablóðfall hugsanlega í framhaldi af alvarlegum lágþrýstingi hjá sjúklingum í áhættuhópi (sjá kafla 4.4) hósti mæði nefrennsli, særindi í hálsi og hæsi, berkjukrampi/ astmi Raynauds heilkenni íferð í lungum, öndunarörðugleikar (þ.m.t. lungnabólga og lungnabjúgur), nefslímubólga, ofnæmislungnabólga (allergic alveolitis/ eosinophilic pneumonia) æðabólga með drepi (æðabólga, húðæðabólga) Meltingarfæri ógleði niðurgangur, kviðverkur, bragðskynstruflun garnastífla, brisbólga, uppköst, meltingartruflanir, hægðatregða, lystarleysi, meltingaróþægindi, munnþurrkur, magasár, vindgangur munnbólga/ munnangur, tungubólga ofsabjúgur í þörmum Lifur og gall lifrarbilun, lifrardrep (getur verið banvænt), lifrarbólga annað hvort í lifrarfrumum eða vegna gallteppu, gula, gallblöðrubólga (einkum hjá sjúklingum sem eru með gallsteinaveiki fyrir) 13

14 Húð og undirhúð útbrot (exem), ofnæmi/ ofsabjúgur, tilkynnt hefur verið um ofsabjúg í andliti, útlimum, á vörum, tungu, raddböndum og/eða barkakýli (sjá kafla 4.4) svitamyndun, kláði, ofsakláði, hárlos regnbogaroðasótt, Stevens-Johnson heilkenni, skinnflagningshúðbólga, eitrunardrep í húðþekju, purpuri, helluroði í húð, roðahúð Greint hefur verið frá samsafni einkenna sem getur falið í sér sum eða öll eftirfarandi einkenni: Hita, hálhjúpsbólga (serositis), æðabólgu, vöðvaverki/ vöðvabólgu, liðverki/liðbólgu, jákvætt ANA, hækkað sökk, fjölgun rauðkyrninga og fjölgun hvítra blóðkorna. Útbrot, ljósnæmi eða önnur einkenni frá húð geta einnig komið fram. Stoðkerfi og stoðvefur vöðvakrampar liðverkir Nýru og þvagfæri vanstarfsemi í nýrum, nýrnabilun, prótínmiga þvagþurrð, millivefsnýrabólga Æxlunarfæri og brjóst getuleysi brjóstastækkun hjá körlum Almennar aukaverkanir og aukaverkanir á íkomustað þróttleysi þreyta lasleiki, hiti Rannsóknaniðurstöður blóðkalíumhækkun, hækkað kreatínín í sermi aukið magn þvagsýru í blóði, blóðnatríumlækkun hækkun lifrarensíma, hækkun á bilirúbíni í sermi Lýsing á völdum aukaverkunum Húðkrabbamein sem ekki er sortuæxli: Byggt á fyrirliggjandi upplýsingum úr faraldsfræðilegum rannsóknum hafa komið í ljós skammtaháð tengsl við uppsafnaðan skammt milli hydrochlorothiazids og húðkrabbameins sem ekki er sortuæxli (sjá einnig kafla 4.4 og 5.1). Tilkynning aukaverkana sem grunur er um að tengist lyfinu Eftir að lyf hefur fengið markaðsleyfi er mikilvægt að tilkynna aukaverkanir sem grunur er um að tengist því. Þannig er hægt að fylgjast stöðugt með sambandinu milli ávinnings og áhættu af notkun lyfsins. Heilbrigðisstarfsmenn eru hvattir til að tilkynna allar aukaverkanir sem grunur er um að tengist lyfinu samkvæmt fyrirkomulagi sem gildir í hverju landi fyrir sig, sjá Appendix V. 14

15 4.9 Ofskömmtun Engar sértækar upplýsingar liggja fyrir um meðferð ofskömmtunar með Enalapril comp ratiopharm. Meðferð er einkennabundin stuðningsmeðferð. Hætta skal meðferð með Enalapril comp ratiopharm og náið eftirlit haft með sjúklingunum. Ráðstafanir sem mælt er með fela í sér að framkalla uppköst, gjöf lyfjakola og gjöf hægðalosandi lyfja ef stutt er síðan töflurnar voru teknar inn. Ofþornun, truflun á blóðsaltajafnvægi og lágþrýsting skal meðhöndla með viðeigandi hætti. Enalaprilmaleat Algengustu einkenni ofskömmtunar til þessa eru lágþrýstingur, sem kemur fram um 6 klst. eftir inntöku taflnanna, samfara blokkun renín-angíótensínkerfisins og móki. Einkenni sem tengjast ofskömmtun ACE-hemla eru m.a. lost, truflun á blóðsaltajafnvægi, nýrnabilun, oföndun, hraðtaktur, hjartsláttarónot, hægsláttur, sundl, kvíði og hósti. Eftir inntöku 300 mg og 440 mg af enalaprili hefur sést þéttni enalaprils í sermi sem var annars vegar 100 sinnum og hins vegar 200 sinnum meiri en þéttni við notkun ráðlagðra skammta. Ráðlögð meðferð við ofskömmtun er gjöf ísótónísks saltvatns með innrennsli í æð. Ef blóðþrýstingsfall verður skal leggja sjúkling í læsta hliðarlegu. Íhuga má gjöf angíótensín II og/eða katekólamína með innrennsli í æð. Ef skammur tími er liðinn frá inntöku skal leitast við að fjarlægja enalaprilmaleat (t.d. framkalla uppköst, magaskolun, gjöf lyfjakola og natríum súlfats). Hægt er að fjarlægja enalaprilat úr blóðrás með blóðskilun (sjá kafla 4.4). Gangráður getur verið nauðsynlegur ef um er að ræða hægtakt sem ekki svarar meðferð. Lífsmörk, sermisþéttni salta og kreatíníns skal mæla stöðugt. Hydrochlorothiazid Algengustu einkenni ofskömmtunar eru þau sem koma fram vegna útskilnaðar blóðsalta (blóðkalíumlækkun, blóðklóríðlækkun, blóðnatríumlækkun) og ofþornun vegna öflugrar þvagræsingar. Ef digitalis er einnig gefið getur blóðkalíumlækkun aukið hjartsláttartruflanir. 5. LYFJAFRÆÐILEGAR UPPLÝSINGAR 5.1 Lyfhrif Flokkun eftir verkun: ACE-hemlar í blöndum með þvagræsilyfjum, ATC-flokkur: C09B A02 Enalapril comp ratiopharm er samsett lyf sem inniheldur ACE-hemil (enalapril) og þvagræsilyf (hydrochlorothiazid). Verkunarháttur ACE-hemill er peptídýl-tvípeptidasi sem hvetur umbreytingu angíótensín I í æðaþrengjandi angíótensín II. ACE-hömlun minnkar þéttni angíótensín II í plasma, sem veldur aukinni renínvirkni og skertri seytingu aldósteróns í plasma. Enalapril hefur blóðþrýstingslækkandi áhrif, einnig hjá sjúklingum með lág reníngildi. Hydrochlorothiazid er þvagræsilyf með blóðþrýstingslækkandi verkun, sem eykur renínvirkni í plasma. Verkunarháttur blóðþrýstingslækkandi áhrifa tíazíða er ekki þekktur. Hydrochlorothiazid hefur ekki áhrif á eðlilegan blóðþrýsting. Í klínískum rannsóknum hefur gjöf samsetningar enalaprils og hydrochlorothiazids valdið meiri blóðþrýstingslækkun en hvort lyf gerir við einlyfjameðferð. 15

16 Enalaprilhluti Enalapril comp ratiopharm minnkar venjulega kalíumtapið sem hydrochlorothiazid veldur. Klínísk verkun og öryggi Í tveimur stórum slembiröðuðum samanburðarrannsóknum, ONTARGET (ONgoing Telmisartan Alone and in combination with Ramipril Global Endpoint Trial) og VA NEPHRON-D (The Veterans Affairs Nephropathy in Diabetes) var samsett meðferð með ACE-hemli og angíótensín II viðtakablokka rannsökuð. ONTARGET rannsóknin var gerð hjá sjúklingum með sögu um hjarta- og æðasjúkdóm eða sjúkdóm í heilaæðum, eða sykursýki af tegund 2 ásamt vísbendingum um skemmdir í marklíffæri. VA NEPHRON-D rannsóknin var gerð hjá sjúklingum með sykursýki af tegund 2 og nýrnakvilla vegna sykursýki. Þessar rannsóknir sýndu engan marktækan ávinning af meðferð hvað varðar nýru og/eða hjarta- og æðakerfi eða dánartíðni en á hinn bóginn kom fram aukin hætta á blóðkalíumhækkun, bráðum nýrnaskaða og/eða lágþrýstingi samanborið við einlyfjameðferð. Vegna líkra lyfhrifa þessara lyfja eiga þessar niðurstöður einnig við aðra ACE-hemla og angíótensín II viðtakablokka. Þess vegna skal ekki nota ACE-hemla og angíótensín II viðtakablokka samhliða hjá sjúklingum með nýrnakvilla vegna sykursýki. ALTITUDE (Aliskiren Trial in Type 2 Diabetes Using Cardiovascular and Renal Disease Endpoints) rannsóknin var hönnuð til að kanna ávinnning af því að bæta aliskireni við hefðbundna meðferð með ACE-hemli eða angíótensín II viðtakablokka hjá sjúklingum með sykursýki af tegund 2 og langvinnan nýrnasjúkdóm, hjarta- og æðasjúkdóm eða hvort tveggja. Rannsóknin var stöðvuð snemma vegna aukinnar hættu á aukaverkunum. Dauðsfall vegna hjarta- og æðasjúkdóms og heilablóðfall voru algengari hjá hópnum sem fékk aliskiren en hjá hópnum sem fékk lyfleysu og oftar var tilkynnt um aukaverkanir og þær alvarlegu aukaverkanir sem sérstaklega var fylgst með (blóðkalíumhækkun, lágþrýstingur og vanstarfsemi nýrna) hjá hópnum sem fékk aliskiren en hjá hópnum sem fékk lyfleysu. Húðkrabbamein sem ekki er sortuæxli: Byggt á fyrirliggjandi upplýsingum úr faraldsfræðilegum rannsóknum hafa komið í ljós skammtaháð tengsl við uppsafnaðan skammt milli hydrochlorothiazids og húðkrabbameins sem ekki er sortuæxli. Ein rannsókn tók til hóps sem náði yfir tilvik um grunnfrumukrabbamein og flöguþekjukrabbamein parað við og einstaklinga í viðmiðunarþýði, talið í sömu röð. Mikil notkun hydrochlorothiazids ( mg uppsafnað) tengdist leiðréttu líkindahlutfalli (adjusted odds ratio (OR)) sem var 1,29 (95% CI: 1,23-1,35) fyrir grunnfrumukrabbamein og 3,98 (95% CI: 3,68-4,31) fyrir flöguþekjukrabbamein. Skýr skammtaháð tengsl við uppsafnaðan skammt sáust fyrir bæði grunnfrumukrabbamein og flöguþekjukabbamein. Önnur rannsókn sýndi hugsanleg tengsl milli varakrabbameins (flöguþekjukrabbameins) og útsetningar fyrir hydrochlorothiazidi: 633 tilvik um varakrabbamein parað við einstaklinga í viðmiðunarþýði, þar sem notað var áhættumiðað úrtak (risk-set sampling strategy). Sýnt var fram á skammtaháð tengsl við uppsafnaðan skammt með leiðréttu líkindahlutfalli OR 2,1 (95% CI: 1,7-2,6) sem jókst upp í OR 3,9 (3,0-4,9) við mikla notkun (~ mg) og OR 7,7 (5,7-10,5) fyrir stærsta uppsafnaðan skammt (~ mg) (sjá einnig kafla 4.4). 5.2 Lyfjahvörf Enalapril Frásog Eftir inntöku frásogast enalaprilmaleat hratt og nær hámarkssermisþéttni eftir eina klst. Reiknað út frá því sem skilst út með þvagi frásogast 60-70% af enalaprili eftir inntöku. Fæða í meltingarvegi hefur ekki áhrif á frásog enalaprils. 16

17 Eftir að enalapril frásogast er það hratt og að miklu leyti vatnsrofið í enalaprilat, sem er öflugur ACEhemill. Hámarkssermisþéttni enalaprilats næst u.þ.b. 4 klst. eftir inntöku enalaprils. Umfang frásogs og vatnsrofs enalaprils er eins fyrir mismunandi skammta innan ráðlags skammtabils. Brotthvarf Enalapril er aðallega skilið út um nýru. Meginþættirnir í þvagi eru enalaprilat, sem er u.þ.b. 40% af skammtinum, og óumbrotið enalapril. Engar vísbendingar eru um önnur mikilvæg umbrot enalaprils en vatnsrof þess í enalaprilat. Sermisþéttniferill enalaprils sýnir lengdan lokafasa, sem virðist vera tengdur bindingu þess við ACE. Hjá sjúklingum með eðlilega nýrnastarfsemi næst jafnvægi á sermisstyrk enalaprilats eftir 4 daga meðferð með enalaprili einu sinni á dag. Eftir endurtekna skammta er virkur helmingunartími enalaprils (eftir uppsöfnun)11 klst. Sérstakir sjúklingahópar Vatnsrof enalaprils í virka umbrotsefni þess getur verið seinkað hjá sjúklingum með skorpulifur. Hjá sjúklingum með skerta nýrnastarfsemi er útsetning fyrir enalaprili og enalaprilati aukin. Hjá sjúklingum með kreatínín úthreinsun ml/mín. var flatarmál enalaprilats undir ferli (AUC) við jafnvægi (steady state) u.þ.b. helmingi stærra (tvöfalt) heldur en hjá sjúklingum með eðlilega nýrnastarfsemi eftir gjöf 5 mg einu sinni á dag. Við verulega skerta nýrnastarfsemi (úthreinsun kreatíníns <30 ml/mín.) var AUC u.þ.b. áttfalt og virkur helmingunartími enalaprilats eftir marga skammta er lengdur. Hægt er að fjarlægja enalaprilat úr blóðrásinni með blóðskilun. Brjóstagjöf: Eftir að stakir 20 mg skammtar voru teknir inn af fimm konum eftir barnsburð var hámarksgildi enalaprils í mjólk að meðaltali 1,7 µg/l (á bilinu 0,54 til 5,9 µg/l) 4-6 tímum eftir inntöku. Hámarksgildi enalaprilats var að meðaltali 1,7 µg/l (á bilinu 1,2 til 2,3 µg/l), hámarkið kom fram á breytilegum tíma yfir sólarhringinn. Sé stuðst við upplýsingar um hámarksgildi í mjólk er áætlað að brjóstmylkingur, sem eingöngu nærist á móðurmjólk, fái að hámarki 0,16% af skammti móður, leiðrétt fyrir líkamsþyngd. Hjá konu sem tekið hafði inn 10 mg af enalaprili daglega í 11 mánuði var hámarksgildi enalaprils í mjólk 2 µg/l fjórum tímum eftir inntöku og hámarksgildi enalaprilats 0,75 µg/l um níu tímum eftir inntöku. Heildarmagn enalaprils og enalaprilats sem mældist í mjólk á sólarhring var annars vegar 1,44 µg/l og hins vegar 0,63 µg/l. Fjórum klst. eftir stakan enalaprilskammt, 5 mg hjá einni móður og 10 mg hjá tveimur mæðrum, var enalaprilat ekki mælanlegt í brjóstamjólk (<0,2 µg/l), enalapril var ekki mælt í blóði. Hydrochlorothiazid Frásog Aðgengi hydrochlorothiazids er um 60-80%. Samtímis inntaka fæðu eykur frásogið að einhverju marki (u.þ.b. 15%). Dreifing Hydrochlorothiazid fer yfir fylgju en ekki yfir blóð-heilaþröskuld. Umbrot/brotthvarf Helmingunartími hydrochlorothiazids í plasma er 5,6 til 14,8 klst. Hydrochlorothiazid er ekki umbrotið en er skilið hratt út um nýru. Yfir 61% af skammtinum er skilinn út óbreyttur á 24 klst. Sérstakir sjúklingahópar: Helmingunartíminn er lengri hjá sjúklingum með skerta nýrnastarfsemi. Enalapril/hydrochlorothiazid 17

18 Frásog Endurteknir skammtar af enalaprilmaleati og hydrochlorothiazidi, sem teknir eru á sama tíma, hafa aðeins óveruleg áhrif á aðgengi efnanna tveggja. Samsetta taflan er líffræðilega jafngild samtímisgjöf innihaldsefnanna tveggja. 5.3 Forklínískar upplýsingar Forklínískar upplýsingar benda ekki til neinnar sérstakrar hættu fyrir menn, á grundvelli hefðbundinna rannsókna á lyfjafræðilegu öryggi, eiturverkunum eftir endurtekna skammta, eiturverkunum á erfðaefni og krabbameinsvaldandi áhrifum. Rannsóknir á eiturverkun á æxlun benda til að enalapríl hafi engin áhrif á frjósemi og æxlun hjá rottum, auk þess sem efnið sé ekki vansköpunarvaldandi. Í rannsóknum þar sem lyfið var gefið kvenkyns rottum fyrir mökun og á meðgöngu sást aukin tíðni dauða hjá ungviði meðan á spenagjöf stóð. Sýnt hefur verið fram á að efnið fer yfir fylgju og í mjólk. ACE-hemlar hafa reynst valda skaðlegum áhrifum seint á fósturþroska, sem leiðir til fósturdauða og vansköpunar, einkum á höfuðkúpu. Einnig hefur verið tilkynnt um eituráhrif á fóstur, vaxtarskerðingu í móðurkviði og opna fósturæð. Þessi þroskafrávik eru talin vera að hluta til vegna beinna áhrifa ACEhemla á renín-angíótensínkerfi fóstursins og að hluta til vegna blóðþurrðar, sem verður vegna lágþrýstings móður og minnkar blóðflæði á milli fósturs og fylgju og flæði súrefnis og næringar til fóstursins, áhrif sem hafa einkum áhrif á höfuðkúpuna. 6. LYFJAGERÐARFRÆÐILEGAR UPPLÝSINGAR 6.1 Hjálparefni Laktósaeinhýdrat Maíssterkja Forhleypt sterkja Natríumvetniskarbónat Talkúm Magnesíumsterat 6.2 Ósamrýmanleiki Á ekki við. 6.3 Geymsluþol 3 ár. 6.4 Sérstakar varúðarreglur við geymslu Engin sérstök fyrirmæli eru um geymsluaðstæður lyfsins. 6.5 Gerð íláts og innihald Ál/OPA/ál/PVC- þynnupakkningar. 14, 20, 28, 28x1, 30, 30x1, 56, 60, 98, 98x1, 100, 100x1 töflur Ekki er víst að allar pakkningastærðir séu markaðssettar. 18

19 6.6 Sérstakar varúðarráðstafanir við förgun Engin sérstök fyrirmæli. 7. MARKAÐSLEYFISHAFI ratiopharm Oy PL Espoo Finnland 8. MARKAÐSLEYFISNÚMER IS/1/13/087/01 9. DAGSETNING FYRSTU ÚTGÁFU MARKAÐSLEYFIS Dagsetning fyrstu útgáfu markaðsleyfis: 24. október DAGSETNING ENDURSKOÐUNAR TEXTANS 7. desember

SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS

SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS 1. HEITI LYFS Enalapril Krka 5 mg töflur. Enalapril Krka 10 mg töflur. Enalapril Krka 20 mg töflur. 2. INNIHALDSLÝSING 5 mg tafla: Hver tafla inniheldur 5 mg af enalapril maleati.

More information

SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS. Virk innihaldsefni: lósartankalíum 50 mg/hýdróklórtíazíð 12,5 mg eða lósartankalíum 100 mg/hýdróklórtíazíð 25 mg.

SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS. Virk innihaldsefni: lósartankalíum 50 mg/hýdróklórtíazíð 12,5 mg eða lósartankalíum 100 mg/hýdróklórtíazíð 25 mg. SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS 1. HEITI LYFS Presmin Combo 50 mg/12,5 mg og 100 mg/25 mg filmuhúðaðar töflur. 2. INNIHALDSLÝSING Virk innihaldsefni: lósartankalíum 50 mg/hýdróklórtíazíð 12,5 mg eða lósartankalíum

More information

SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS. Hver tafla inniheldur 100 mg af lósartankalíum og 25 mg af hýdróklórtíazíði.

SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS. Hver tafla inniheldur 100 mg af lósartankalíum og 25 mg af hýdróklórtíazíði. SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS 1. HEITI LYFS Cozaar Comp 50 mg/12,5 mg filmuhúðaðar töflur Cozaar Comp 100 mg/12,5 mg filmuhúðaðar töflur Cozaar Comp Forte 100 mg/25 mg filmuhúðaðar töflur 2. INNIHALDSLÝSING

More information

SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS

SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS 1. HEITI LYFS INSPRA 25 mg filmuhúðaðar töflur. INSPRA 50 mg filmuhúðaðar töflur. 2. INNIHALDSLÝSING Hver filmuhúðuð tafla inniheldur 25 mg eða 50 mg af eplerenóni. Hjálparefni

More information

SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS

SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS 1. HEITI LYFS Presmin 50 mg filmuhúðaðar töflur. 2. INNIHALDSLÝSING Presmin inniheldur 50 mg af virka efninu lósartankalíum. Hjálparefni með þekkta verkun: Hver tafla inniheldur

More information

SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYF

SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYF SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYF 1. HEITI LYFS Losartan Medical Valley 12,5 mg filmuhúðaðar töflur Losartan Medical Valley 50 mg filmuhúðaðar töflur Losartan Medical Valley 100 mg filmuhúðaðar töflur 2. INNIHALDSLÝSING

More information

Áhrif brennisteins díoxíðs (SO 2 ) á heilsufar

Áhrif brennisteins díoxíðs (SO 2 ) á heilsufar Áhrif brennisteins díoxíðs (SO 2 ) á heilsufar Þórólfur Guðnason yfirlæknir Sóttvarnalæknir, Embætti landlæknis Nóvember 2014 Gastegundir frá eldgosum >95% H 2 O, CO 2 SO 2

More information

SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS

SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS 1. HEITI LYFS Lopress 12,5 mg eða 50 mg filmuhúðaðar töflur. 2. INNIHALDSLÝSING Hver filmuhúðuð tafla inniheldur 12,5 mg eða 50 mg af lósartankalíum. Sjá lista yfir öll hjálparefni

More information

SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS. 1 ml inniheldur 100 míkróg desmópressínasetat sem samsvarar 89 míkróg af desmópressíni.

SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS. 1 ml inniheldur 100 míkróg desmópressínasetat sem samsvarar 89 míkróg af desmópressíni. SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS 1. HEITI LYFS Minirin 0,1 mg/ml nefúði, lausn 2. INNIHALDSLÝSING Desmópressínasetat 10 míkróg/úðaskammt. 1 ml inniheldur 100 míkróg desmópressínasetat sem samsvarar 89 míkróg

More information

SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS. Úr hverjum plástri losna 25 míkróg af fentanýli á klukkustund. Hver 7,5 cm 2 plástur inniheldur 4,125 mg af fentanýli.

SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS. Úr hverjum plástri losna 25 míkróg af fentanýli á klukkustund. Hver 7,5 cm 2 plástur inniheldur 4,125 mg af fentanýli. SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS 1. HEITI LYFS Fentanyl Actavis 25 míkróg/klst. forðaplástur Fentanyl Actavis 50 míkróg/klst. forðaplástur Fentanyl Actavis 75 míkróg/klst. forðaplástur Fentanyl Actavis 100

More information

SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS

SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS 1. HEITI LYFS Diamox 250 mg töflur 2. VIRK INNIHALDSEFNI OG STYRKLEIKAR Hver tafla inniheldur 250 mg acetazólamíð. Sjá lista yfir öll hjálparefni í kafla 6.1. 3. LYFJAFORM

More information

Part 66. Requirements for exercising privileges Highlights of New Part 66 rule

Part 66. Requirements for exercising privileges Highlights of New Part 66 rule Part 66 Requirements for exercising privileges Highlights of New Part 66 rule Part 66.A.20(b) privileges The holder og an aircraft maintenance licence may not exercise its privileges unless: 1. In compliance

More information

SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS. 10 mg benzýlalkóhól, 40 mg cetýlalkóhól, 40 mg sterýlalkóhól og 50 mg própýlenglýkól (E1520) í hverju 1 g af kremi.

SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS. 10 mg benzýlalkóhól, 40 mg cetýlalkóhól, 40 mg sterýlalkóhól og 50 mg própýlenglýkól (E1520) í hverju 1 g af kremi. SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS 1. HEITI LYFS Elidel 10 mg/g krem 2. INNIHALDSLÝSING 1 g af kremi inniheldur pimecrolimus 10 mg. Hjálparefni með þekkta verkun 10 mg benzýlalkóhól, 40 mg cetýlalkóhól, 40 mg

More information

Meðferð með GnRH-hliðstæðum er aðeins við einkennum; þessi meðferð eyðir ekki undirliggjandi orsökum frjósemisvandamáls.

Meðferð með GnRH-hliðstæðum er aðeins við einkennum; þessi meðferð eyðir ekki undirliggjandi orsökum frjósemisvandamáls. SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS 1. HEITI DÝRALYFS Busol 0,004 mg/ml stungulyf, lausn, handa nautgripum, hestum, kanínum 2. INNIHALDSLÝSING Hver ml inniheldur : Virkt innihaldsefni: Buserelin (sem buserelinasetat)

More information

SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS

SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS 1. HEITI LYFS Pamidronatdinatrium Pfizer 3 mg/ml, innrennslisþykkni, lausn. Pamidronatdinatrium Pfizer 6 mg/ml, innrennslisþykkni, lausn. Pamidronatdinatrium Pfizer 9 mg/ml,

More information

VIÐAUKI I SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS

VIÐAUKI I SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS VIÐAUKI I SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS 1 Þetta lyf er undir sérstöku eftirliti til að nýjar upplýsingar um öryggi lyfsins komist fljótt og örugglega til skila. Heilbrigðisstarfsmenn eru hvattir til að

More information

Nýr texti fyrir lyfjaupplýsingar Útdráttur úr ráðleggingum PRAC vegna ræsimerkja

Nýr texti fyrir lyfjaupplýsingar Útdráttur úr ráðleggingum PRAC vegna ræsimerkja 25 February 2016 EMA/PRAC/166050/2016 Corr 1 Pharmacovigilance Risk Assessment Committee (PRAC) Nýr texti fyrir lyfjaupplýsingar Útdráttur úr ráðleggingum PRAC vegna ræsimerkja Samþykkt á fundi PRAC 8.-11.

More information

SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS. Hjálparefni með þekkta verkun: Lyfið inniheldur mjólkursykur. Í hverri töflu eru 42 mg af mjólkursykurmonohýdrati.

SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS. Hjálparefni með þekkta verkun: Lyfið inniheldur mjólkursykur. Í hverri töflu eru 42 mg af mjólkursykurmonohýdrati. SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS 1. HEITI LYFS Kóvar 2 mg töflur. 2. INNIHALDSLÝSING Hver tafla inniheldur warfarínnatríum 2 mg. Hjálparefni með þekkta verkun: Lyfið inniheldur mjólkursykur. Í hverri töflu

More information

Ritstuldarvarnir. Sigurður Jónsson

Ritstuldarvarnir. Sigurður Jónsson Ritstuldarvarnir Sigurður Jónsson sigjons@hi.is Aðgangur að Turnitin 1. Beint í Turnitin á www.turnitin.com 2. Gegnum Moodle-námskeið Kennarar og nemendur halda sig í Moodleumhverfinu Fá frumleikaskýrslu

More information

VIÐAUKI I SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS

VIÐAUKI I SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS VIÐAUKI I SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS 1 1. HEITI LYFS Hepsera 10 mg töflur 2. INNIHALDSLÝSING Hver tafla inniheldur 10 mg adefóvír tvípívoxíl. Hjálparefni með þekkta verkun: Hver tafla inniheldur 113

More information

SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS

SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS 1. HEITI LYFS Omeprazol Medical Valley 10 mg magasýruþolin hörð hylki Omeprazol Medical Valley 20 mg magasýruþolin hörð hylki Omeprazol Medical Valley 40 mg magasýruþolin hörð

More information

VIÐAUKI I SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS. Lyfið er ekki lengur með markaðsleyfi

VIÐAUKI I SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS. Lyfið er ekki lengur með markaðsleyfi VIÐAUKI I SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS 1 Þetta lyf er undir sérstöku eftirliti til að nýjar upplýsingar um öryggi lyfsins komist fljótt og örugglega til skila. Heilbrigðisstarfsmenn eru hvattir til að

More information

Fylgiseðill: Upplýsingar fyrir sjúkling. Sandimmun 50 mg/ml innrennslisþykkni, lausn. ciclosporin

Fylgiseðill: Upplýsingar fyrir sjúkling. Sandimmun 50 mg/ml innrennslisþykkni, lausn. ciclosporin Fylgiseðill: Upplýsingar fyrir sjúkling Sandimmun 50 mg/ml innrennslisþykkni, lausn ciclosporin Lesið allan fylgiseðilinn vandlega áður en byrjað er að nota lyfið. Í honum eru mikilvægar upplýsingar. -

More information

SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS

SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS 1. HEITI LYFS Quetiapin Actavis 25 mg filmuhúðaðar töflur Quetiapin Actavis 100 mg filmuhúðaðar töflur Quetiapin Actavis 200 mg filmuhúðaðar töflur 2. INNIHALDSLÝSING Hver

More information

VIÐAUKI I SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS

VIÐAUKI I SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS VIÐAUKI I SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS 1 1. HEITI LYFS Grepid 75 mg filmuhúðaðar töflur 2. INNIHALDSLÝSING Hver filmuhúðuð tafla inniheldur 75 mg af klópidógreli (sem besílat). Hjálparefni með þekkta verkun:

More information

SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS

SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS 1. HEITI LYFS Oftaquix 5 mg/ml augndropar, lausn stakskammtaílát 2. INNIHALDSLÝSING Einn ml af augndropum, lausn, inniheldur 5,12 mg af levofloxacín hemihýdrati samsvarandi

More information

Hugsanlega er ekki hægt að gefa nákvæmlega þá skammta í mg/kg sem gefa á börnum ef hylki eru notuð.

Hugsanlega er ekki hægt að gefa nákvæmlega þá skammta í mg/kg sem gefa á börnum ef hylki eru notuð. SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS 1. HEITI LYFS Dalacin 150 mg og 300 mg hörð hylki. 2. INNIHALDSLÝSING Klindamýsín 150 mg og 300 mg sem klindamýsínklóríð. Hjálparefni með þekkta verkun: Dalacin 150 mg inniheldur

More information

VIÐAUKI I SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS

VIÐAUKI I SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS VIÐAUKI I SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS 1 Þetta lyf er undir sérstöku eftirliti til að nýjar upplýsingar um öryggi lyfsins komist fljótt og örugglega til skila. Heilbrigðisstarfsmenn eru hvattir til að

More information

Fylgiseðill: Upplýsingar fyrir notanda lyfsins. Panodil Brus 500 mg freyðitöflur Parasetamól

Fylgiseðill: Upplýsingar fyrir notanda lyfsins. Panodil Brus 500 mg freyðitöflur Parasetamól Fylgiseðill: Upplýsingar fyrir notanda lyfsins Panodil Brus 500 mg freyðitöflur Parasetamól Lesið allan fylgiseðilinn vandlega áður en byrjað er að nota lyfið. Í honum eru mikilvægar upplýsingar. Alltaf

More information

SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS

SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS 1. HEITI LYFS Omnipaque stungulyf, lausn 2. INNIHALDSLÝSING Virk innihaldsefni Styrkur Innihald/ml Iohexól (INN) 140 mg J/ml 302 mg jafngildir 140 mg joðs Iohexól (INN) 180

More information

SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS. Xylocain Dental adrenalin 20 mg/ml + 12,5 míkróg/ml stungulyf, lausn í rörlykjum.

SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS. Xylocain Dental adrenalin 20 mg/ml + 12,5 míkróg/ml stungulyf, lausn í rörlykjum. SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS 1. HEITI LYFS Xylocain Dental adrenalin 20 mg/ml + 12, míkróg/ml stungulyf, lausn í rörlykjum. 2. INNIHALDSLÝSING Lídókaínhýdróklóríð 20 mg/ml og adrenalín 12, míkróg/ml (sem

More information

SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS. 1 ml af dreifu inniheldur cíprófloxacín hýdróklóríð sem samsvarar 2 mg af cíprófloxacíni og 10 mg af hýdrókortisóni.

SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS. 1 ml af dreifu inniheldur cíprófloxacín hýdróklóríð sem samsvarar 2 mg af cíprófloxacíni og 10 mg af hýdrókortisóni. SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS 1. HEITI LYFS Ciproxin-Hydrocortison 2 mg/ml + 10 mg/ml, eyrnadropar, dreifa. 2. INNIHALDSLÝSING 1 ml af dreifu inniheldur cíprófloxacín hýdróklóríð sem samsvarar 2 mg af cíprófloxacíni

More information

SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS

SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS 1. HEITI LYFS Risperidón Alvogen 0,5 mg og 1 mg filmuhúðaðar töflur. 2. INNIHALDSLÝSING Hver filmuhúðuð tafla inniheldur risperidón 0,5 mg eða 1 mg. Hjálparefni með þekkta

More information

Ný tilskipun um persónuverndarlög

Ný tilskipun um persónuverndarlög UT Messa SKÝ, 9. febrúar 2012 Hörður Helgi Helgason Um fyrirlesara 1999 2000-03 2003-06 2006- Héraðsdómslögmaður Persónuvernd Ráðgjafi, evrópsk persónuv.lög LM lögmenn -> Landslög munið #utmessan Boligen

More information

VIÐAUKI I SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS

VIÐAUKI I SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS VIÐAUKI I SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS 1 1. HEITI LYFS Feraccru 30 mg hörð hylki 2. INNIHALDSLÝSING Hvert hylki inniheldur 30 mg af járni (sem ferrímaltól). Hjálparefni með þekkta verkun: Hvert hylki inniheldur

More information

VIÐAUKI I SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS

VIÐAUKI I SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS VIÐAUKI I SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS 1 1. HEITI LYFS Bonviva 150 mg filmuhúðaðar töflur 2. INNIHALDSLÝSING Hver filmuhúðuð tafla inniheldur 150 mg af íbandrónsýru (sem natríum einhýdrat). Hjálparefni

More information

Samanburður vindmæla. Samanburðarmælingar í mastri LV v/búrfell 15. ágúst 30.sept 2011

Samanburður vindmæla. Samanburðarmælingar í mastri LV v/búrfell 15. ágúst 30.sept 2011 Samanburður vindmæla Samanburðarmælingar í mastri LV v/búrfell 15. ágúst 30.sept 2011 Haustþing Veðurfræðifélagsins 2011 Tegundir vindmæla Til eru margar mismunandi gerðir vindmæla sem byggja á mismunandi

More information

30 mg hylki: Hvert hylki inniheldur 30 mg lísdexamfetamíntvímesýlat, sem jafngildir 8,9 mg af dexamfetamíni.

30 mg hylki: Hvert hylki inniheldur 30 mg lísdexamfetamíntvímesýlat, sem jafngildir 8,9 mg af dexamfetamíni. SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS Þetta lyf er undir sérstöku eftirliti til að nýjar upplýsingar um öryggi lyfsins komist fljótt og örugglega til skila. Heilbrigðisstarfsmenn eru hvattir til að tilkynna allar

More information

Tímarit um lyfjafræði

Tímarit um lyfjafræði Tímarit um lyfjafræði 1 tbl. 2008 Efnisyfirlit: Formannsþankar Námskeiðið CellCourse 2008 Útskriftarárgangur 2008 Ferðasaga - Ferð lyfjafræðinema til Rúmeníu Lyfjafræðingarnir í brúnni hjá Actavis bls.

More information

Möguleg útbreiðsla trjátegunda með hækkandi hitastigi á Íslandi

Möguleg útbreiðsla trjátegunda með hækkandi hitastigi á Íslandi Möguleg útbreiðsla trjátegunda með hækkandi hitastigi á Íslandi Björn Traustason og Þorbergur Hjalti Jónsson, Mógilsá Fagráðstefna 25.mars 2010 Inngangur Landfræðileg greining til að meta útbreiðslu nokkurra

More information

VIÐAUKI I SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS

VIÐAUKI I SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS VIÐAUKI I SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS 1 1. HEITI LYFS Bortezomib Accord 1 mg stungulyfsstofn, lausn. Bortezomib Accord 3,5 mg stungulyfsstofn, lausn. 2. INNIHALDSLÝSING Bortezomib Accord 1 mg stungulyfsstofn,

More information

SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS

SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS 1. HEITI LYFS Azyter 15 mg/g augndropar, lausn í stakskammtaíláti. 2. INNIHALDSLÝSING Hvert g lausnar inniheldur 15 mg af azitrómýsíntvíhýdrati sem jafngildir 14,3 mg af azitrómýsíni.

More information

Fylgiseðill: Upplýsingar fyrir notanda lyfsins. Toradol 30 mg/ml stungulyf, lausn ketórolaktrómetamól

Fylgiseðill: Upplýsingar fyrir notanda lyfsins. Toradol 30 mg/ml stungulyf, lausn ketórolaktrómetamól Fylgiseðill: Upplýsingar fyrir notanda lyfsins Toradol 30 mg/ml stungulyf, lausn ketórolaktrómetamól Lesið allan fylgiseðilinn vandlega áður en byrjað er að nota lyfið. Í honum eru mikilvægar upplýsingar.

More information

VIÐAUKI I SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS

VIÐAUKI I SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS VIÐAUKI I SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS 1 Þetta lyf er undir sérstöku eftirliti til að nýjar upplýsingar um öryggi lyfsins komist fljótt og örugglega til skila. Heilbrigðisstarfsmenn eru hvattir til að

More information

FRAMKVÆMDARREGLUGERÐ FRAMKVÆMDASTJÓRNARINNAR (ESB) nr. 489/2012. frá 8. júní 2012

FRAMKVÆMDARREGLUGERÐ FRAMKVÆMDASTJÓRNARINNAR (ESB) nr. 489/2012. frá 8. júní 2012 Nr. 28/32 EES-viðbætir við Stjórnartíðindi Evrópusambandsins FRAMKVÆMDARREGLUGERÐ FRAMKVÆMDASTJÓRNARINNAR (ESB) nr. 489/2012 2013/EES/28/07 frá 8. júní 2012 um framkvæmdarreglur vegna beitingar 16. gr.

More information

VIÐAUKI I LISTI YFIR HEITI LYFS, LYFJAFORM, STYRKLEIKA LYFJA, ÍKOMULEIÐIR OG MARKAÐSLEYFISHAFA AÐILDARRÍKJA OG Á ÍSLANDI

VIÐAUKI I LISTI YFIR HEITI LYFS, LYFJAFORM, STYRKLEIKA LYFJA, ÍKOMULEIÐIR OG MARKAÐSLEYFISHAFA AÐILDARRÍKJA OG Á ÍSLANDI VIÐAUKI I LISTI YFIR HEITI LYFS, LYFJAFORM, STYRKLEIKA LYFJA, ÍKOMULEIÐIR OG MARKAÐSLEYFISHAFA AÐILDARRÍKJA OG Á ÍSLANDI 1 Aðildarríki Markaðsleyfishafi Umsækjandi Heiti lyfs Styrkleiki Lyfjaform Íkomuleið

More information

OPEN DAYS 2011 LOCAL EVENTS COUNTRY LEAFLET. East Iceland / Austurlands ICELAND / ÍSLAND

OPEN DAYS 2011 LOCAL EVENTS COUNTRY LEAFLET. East Iceland / Austurlands ICELAND / ÍSLAND OPEN DAYS 2011 LOCAL EVENTS COUNTRY LEAFLET East Iceland / Austurlands ICELAND / ÍSLAND INDEX I. Regional Partnerships Official Partners of the OPEN DAYS 2011 East Iceland... 3 Austurlands... 5 2 I. Regional

More information

SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS

SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS 1. HEITI LYFS balance 1,5% glúkósi,, kviðskilunarlausn, kviðskilunarlausn, kviðskilunarlausn 2. INNIHALDSLÝSING balance 1,5%/2,3%/4,25% glúkósi, fæst í tvíhólfa poka. Annað

More information

Klínískar leiðbeiningar um velgjuvörn og meðferð ógleði og uppkasta vegna krabbameinslyfja- og/eða geislameðferðar

Klínískar leiðbeiningar um velgjuvörn og meðferð ógleði og uppkasta vegna krabbameinslyfja- og/eða geislameðferðar Klínískar leiðbeiningar um velgjuvörn og meðferð ógleði og uppkasta vegna krabbameinslyfja- og/eða geislameðferðar Landspítali - Klínískar leiðbeiningar um velgjuvörn og meðferð ógleði og uppkasta vegna

More information

VIÐAUKI I SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS

VIÐAUKI I SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS VIÐAUKI I SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS 1 1. HEITI LYFS Cayston 75 mg stofn og leysir fyrir eimgjafa, lausn. 2. INNIHALDSLÝSING Hvert hettuglas inniheldur aztreonam lýsín sem samsvarar 75 mg aztreonam.

More information

Hjálparefni og upplýsingar í fylgiseðli

Hjálparefni og upplýsingar í fylgiseðli Hjálparefni og upplýsingar í Heiti Uppfært Íkomuleið lyfs Mörk Upplýsingar sem eiga að koma fram í Aprótínín Útvortis Getur valdið ofnæmi eða alvarlegum ofnæmisviðbrögðum. Jarðhnetuolía Allar inniheldur

More information

Tíðni einkenna og meðferð þeirra á síðasta sólarhring lífs hjá deyjandi sjúklingum á Landspítala og á hjúkrunarheimilum

Tíðni einkenna og meðferð þeirra á síðasta sólarhring lífs hjá deyjandi sjúklingum á Landspítala og á hjúkrunarheimilum Tíðni einkenna og meðferð þeirra á síðasta sólarhring lífs hjá deyjandi sjúklingum á Landspítala og á hjúkrunarheimilum Svandís Íris Hálfdánardóttir 1 hjúkrunarfræðingur, Kristín Lára Ólafsdóttir 2 hjúkrunarfræðingur,

More information

Rannsóknarskýrsla í sálfræði 103 á vorönn 2008 um. viðhorf nemenda til nokkurra þátta í skólastarfi ME.

Rannsóknarskýrsla í sálfræði 103 á vorönn 2008 um. viðhorf nemenda til nokkurra þátta í skólastarfi ME. í sálfræði 103 á vorönn 2008 um viðhorf nemenda til nokkurra þátta í skólastarfi ME. Rannsóknin á að gera grein fyrir afstöðu nemenda við Menntaskólanum á Egilsstöðum til nýgerða breytinga á stoðtímakerfi

More information

VIÐAUKI I SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS

VIÐAUKI I SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS VIÐAUKI I SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS 1 1. HEITI LYFS Amyvid 800 MBq/ml stungulyf, lausn Amyvid 1900 MBq/ml stungulyf, lausn 2. INNIHALDSLÝSING Amyvid 800 MBq/ml stungulyf, lausn Hver ml af stungulyfi,

More information

VIÐAUKI I SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS

VIÐAUKI I SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS VIÐAUKI I SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS 1 1. HEITI DÝRALYFS ZULVAC 8 Bovis stungulyf, dreifa, fyrir nautgripi. 2. INNIHALDSLÝSING Hver 2 ml skammtur af bóluefni inniheldur: Virk innihaldsefni: Óvirkjuð

More information

Mikilvægi samræmdrar svæðisbundinar kortlagningar Hvað fangar hug og hjarta ferðamannsins

Mikilvægi samræmdrar svæðisbundinar kortlagningar Hvað fangar hug og hjarta ferðamannsins Morgunverðarfundur Ferðamálastofu Grand hótel, Reykjavík 14. apríl 2011 Mikilvægi samræmdrar svæðisbundinar kortlagningar Hvað fangar hug og hjarta ferðamannsins Dr. Edward H. Huijbens Forstöðumaður /

More information

Klínískar leiðbeiningar um blóðþynningu og blóðflöguhemjandi meðferð einstaklinga með gáttatif án lokusjúkdóma

Klínískar leiðbeiningar um blóðþynningu og blóðflöguhemjandi meðferð einstaklinga með gáttatif án lokusjúkdóma FRÆÐIGREINR / FÓLSÍNNOTKUN Á MEÐGÖNGU / KLÍNÍSKR LEIÐBEININGR skyddar mot neuralrörsdefekter. Lakartidningen 1999; 96: 1961-3. 9. Cornel MC, Erickson JD. Comparison of National Policies on Periconceptional

More information

VIÐAUKI I SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS

VIÐAUKI I SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS VIÐAUKI I SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS 1 Þetta lyf er undir sérstöku eftirliti til að nýjar upplýsingar um öryggi lyfsins komist fljótt og örugglega til skila. Heilbrigðisstarfsmenn eru hvattir til að

More information

Tilraunahúsið Úrræði fyrir raungreinakennslu

Tilraunahúsið Úrræði fyrir raungreinakennslu Tilraunahúsið Úrræði fyrir raungreinakennslu Ari Ólafsson dósent í tilraunaeðlisfræði Eðlisfræðiskor HÍ og Raunvísindastofnun Háskólans Tilraunahúsið p.1/18 Sýnishorn af markmiðum ríkisvalds í menntamálum

More information

Segamyndun í djúpum bláæðum ganglima

Segamyndun í djúpum bláæðum ganglima FRÆÐIGREINAR / HJARTA- OG ÆÐASJÚKDÓMAR Geir Karlsson 1 Pedro Riba 2 Ingvar Þóroddsson 3 Björn Guðbjörnsson 1 Frá 1 lyflækninga- og 2 röntgendeild Fjórðungssjúkrahússins á Akureyri, 3 Heilsugæslustöð Akureyrar.

More information

Power Engineering - Egill Benedikt Hreinsson. Lecture 25. Examples 2. Sýnidæmi 2

Power Engineering - Egill Benedikt Hreinsson. Lecture 25. Examples 2. Sýnidæmi 2 1 Examples 2 Sýnidæmi 2 2 Example 25-1 Gefið er 3 fasa, 3 teina raforkukerfi samkvæmt meðfylgjandi einlínumynd. Allar stærðir á myndinni eru í einingakerfinu ( per unit ). Seríuviðnám háspennulínanna er

More information

Bráð vökvameðferð Tegundir og magn vökva Bára Dís Lúðvíksdóttir Kristín Sigurðardóttir Ritgerð til BS prófs (12 einingar)

Bráð vökvameðferð Tegundir og magn vökva Bára Dís Lúðvíksdóttir Kristín Sigurðardóttir Ritgerð til BS prófs (12 einingar) Bráð vökvameðferð Tegundir og magn vökva Bára Dís Lúðvíksdóttir Kristín Sigurðardóttir Ritgerð til BS prófs (12 einingar) 2 Bráð vökvameðferð Tegundir og magn vökva Bára Dís Lúðvíksdóttir og Kristín Sigurðardóttir

More information

Mánudaga - föstudaga KEF - Airport» Reykjanesbær» Keilir» Fjörður» Reykjavík/HÍ

Mánudaga - föstudaga KEF - Airport» Reykjanesbær» Keilir» Fjörður» Reykjavík/HÍ / 1004720-1004720-3-ABC 2.1.2018 09::16 Mánudaga - föstudaga KEF - Airport» Reykjanesbær»»» Reykjavík/HÍ 06:42 06:44 06:45 06:47 06:51 06:52 06: 07:17 07:18 07:22 07:28 07:29 07:31 07:32 07:34 07:36 07:38

More information

Tíðni og orsakir rákvöðvarofsgreininga á Landspítala árin

Tíðni og orsakir rákvöðvarofsgreininga á Landspítala árin Tíðni og orsakir rákvöðvarofsgreininga á Landspítala árin 2008-2012 Arnljótur Björn Halldórsson 1,2 Elísabet Benedikz 1,3, Ísleifur Ólafsson 1,4, Brynjólfur Mogensen 1,2 1 Læknadeild Háskóla Íslands, 2

More information

Greiningargeta blóðprufa og afdrif sjúklinga með Disseminated Intravascular Coagulation

Greiningargeta blóðprufa og afdrif sjúklinga með Disseminated Intravascular Coagulation Greiningargeta blóðprufa og afdrif sjúklinga með Disseminated Intravascular Coagulation Einar Hjörleifsson 1 Martin Ingi Sigurðsson 2, Páll Torfi Önundarson 1,3, Brynja Guðmundsdóttir 3, Gísli Heimir Sigurðsson

More information

Inngangur og yfirlit yfir rafmagnsvélar

Inngangur og yfirlit yfir rafmagnsvélar 1 Inngangur og yfirlit yfir rafmagnsvélar Introduction to rotating machines 2 Grunnhugtök og meginþættir Klassískar gerðir véla Riðstraumsvélar Samfasavél (synchronous machine) Spanvél (induction machine

More information

Leiðbeiningar um notkun XML-þjónustu Veðurstofu Íslands fyrir norðurljós

Leiðbeiningar um notkun XML-þjónustu Veðurstofu Íslands fyrir norðurljós Leiðbeiningar um notkun XML-þjónustu Veðurstofu Íslands fyrir norðurljós XML-þjónustan veitir aðgang að nýjum norðurljósagögnum Veðurstofunnar sem birt eru á www.vedur.is. Slóð XML-þjónustunnar er http://xmlweather.vedur.is/aurora?op=xml&type=index

More information

Viðhorf erlendra söluaðila. Spurningakönnun framkvæmd í desember 2016 á meðal erlendra söluaðila á póstlista Íslandsstofu sem telur 4500 aðila.

Viðhorf erlendra söluaðila. Spurningakönnun framkvæmd í desember 2016 á meðal erlendra söluaðila á póstlista Íslandsstofu sem telur 4500 aðila. Viðhorf erlendra söluaðila Spurningakönnun framkvæmd í desember 2016 á meðal erlendra söluaðila á póstlista Íslandsstofu sem telur 4500 aðila. Viðhorf erlendra söluaðila desember 2016 VIÐMIÐ TEGUND FYRIRTÆKIS

More information

EFLA Verkfræðistofa. STUÐLAR UM AFHENDINGU RAFORKU Árin Reykjavík, júní 2014

EFLA Verkfræðistofa. STUÐLAR UM AFHENDINGU RAFORKU Árin Reykjavík, júní 2014 EFLA Verkfræðistofa STUÐLAR UM AFHENDINGU RAFORKU Árin 2004-2013 Reykjavík, júní 2014 2014, hf - Vinnslu efnis og frágang texta annaðist Kolbrún Reinholdsdóttir fyrir Verkfræðistofuna EFLU hf. ISSN ISBN

More information

Klínískar leiðbeiningar um sýklalyfjameðferð hjá sjúklingum með hita og kyrningafæð

Klínískar leiðbeiningar um sýklalyfjameðferð hjá sjúklingum með hita og kyrningafæð Desember 2008 Klínískar leiðbeiningar um sýklalyfjameðferð hjá sjúklingum með hita og kyrningafæð Inngangur Þessar klínísku leiðbeiningar eru unnar úr leiðbeiningum Infectious Disease Society of America

More information

Hæðarveiki - yfirlitsgrein

Hæðarveiki - yfirlitsgrein Hæðarveiki - yfirlitsgrein Gunnar Guðmundsson 1,3 lungnalæknir Tómas Guðbjartsson 2,3 hjarta- og lungnaskurðlæknir *Hér er hæðarveiki notuð fyrir enska orðið high altitude sickness, en háfjallaveiki fyrir

More information

Ég vil læra íslensku

Ég vil læra íslensku Ég vil læra íslensku 16 Föt Föt Évlí - 16 föt 1 hlusta Generated by Foxit PDF Creator Foxit Software benda lita teikna klippa líma strákur stelpa ekki stelpa/ekki strákur hugsa Évlí - 16 föt 2 hlusta íslenskur

More information

Akureyrarbær Starfsmannakönnun 2015

Akureyrarbær Starfsmannakönnun 2015 Akureyrarbær Starfsmannakönnun 2015 Q1. Ert þú karl eða kona? Karl 229 19.83% Kona 926 80.17% Fjöldi 1155 Q2. Á hvaða aldursbili ert þú? 30 ára eða yngri 190 16.42% 31-40 ára 257 22.21% 41-50 ára 312 26.97%

More information

Samspil menntunar og þróunar strandbúnaðar - dæmi -

Samspil menntunar og þróunar strandbúnaðar - dæmi - Samspil menntunar og þróunar strandbúnaðar - dæmi - Rannveig Björnsdóttir Strandbúnaður 2017, Grand Hótel Reykjavík, 13.-14.mars YFIRLIT erindis Dæmi: doktorsverkefni RBj 2005-2010 BAKGRUNNUR VANDAMÁLIÐ

More information

Notkun tíðahvarfahormóna hjá íslenskum konum árin

Notkun tíðahvarfahormóna hjá íslenskum konum árin Notkun tíðahvarfahormóna hjá íslenskum konum árin 1996-1 Brynja Ármannsdóttir 1 læknanemi Laufey Tryggvadóttir 2 faraldsfræðingur Jón Gunnlaugur Jónasson 1,2,4 sérfræðingur í meinafræði Elínborg J. Ólafsdóttir

More information

Stóra myndin. Uppbygging þekkingarsamfélags. Kristrún Frostadóttir, hagfræðingur Viðskiptaráðs Aðalfundur SFS 19. maí 2017

Stóra myndin. Uppbygging þekkingarsamfélags. Kristrún Frostadóttir, hagfræðingur Viðskiptaráðs Aðalfundur SFS 19. maí 2017 Stóra myndin Uppbygging þekkingarsamfélags Kristrún Frostadóttir, hagfræðingur Viðskiptaráðs Aðalfundur SFS 19. maí 2017 Bakgrunnur Viðskiptaráð Íslands 1 Yfirlit 1. Hvað eru þekkingarkjarnar? 2. Hvað

More information

Vöruþróun á fjórum nýjum vörum fyrir geosilica

Vöruþróun á fjórum nýjum vörum fyrir geosilica Vöruþróun á fjórum nýjum vörum fyrir geosilica Hildur Rún Sigurðardóttir Kvaran Rafmagns- og tölvuverkfræðideild Háskóli Íslands 2017 Vöruþróun á fjórum nýjum vörum fyrir geosilica Hildur Rún Sigurðardóttir

More information

Áhrif lofthita á raforkunotkun

Áhrif lofthita á raforkunotkun Áhrif lofthita á raforkunotkun Orkuspárnefnd Júlí 2017 Áhrif lofthita á raforkunotkun Orkuspárnefnd Orkustofnun Júlí 2017 Útgefandi: Orkustofnun, Grensásvegi 9, 108 Reykjavík Sími: 569 6000, Fax, 568

More information

EFLA Verkfræðistofa. STUÐLAR UM AFHENDINGU RAFORKU Árin Reykjavík, apríl 2012

EFLA Verkfræðistofa. STUÐLAR UM AFHENDINGU RAFORKU Árin Reykjavík, apríl 2012 EFLA Verkfræðistofa STUÐLAR UM AFHENDINGU RAFORKU Árin 2002-2011 Reykjavík, apríl 2012 2012, EFLA verkfræðistofa hf - Vinnslu efnis og frágang texta annaðist Kolbrún Reinholdsdóttir fyrir Verkfræðistofuna

More information

Innæða krabbameinslyfjameðferð með slagæðastíflun: Árangur staðbundinnar krabbameinsmeðferðar á Íslandi

Innæða krabbameinslyfjameðferð með slagæðastíflun: Árangur staðbundinnar krabbameinsmeðferðar á Íslandi Innæða krabbameinslyfjameðferð með slagæðastíflun: Árangur staðbundinnar krabbameinsmeðferðar á Íslandi Þórarinn Árni Bjarnason 1 læknanemi, Haraldur Bjarnason 1,2 læknir, Óttar Már Bergmann 3 læknir,

More information

Verið velkomin í verslun okkar að Síðumúla 16. Opið mán - fös

Verið velkomin í verslun okkar að Síðumúla 16. Opið mán - fös Næringarvörur Verið velkomin í verslun okkar að Síðumúla 16. Opið mán - fös 8.30-17.00 Síðumúli 16 108 Reykjavík Sími 580 3900 www.fastus.is Grunndrykkir RESOURCE Senior Active RESOURCE Senior Active Fyrir

More information

- hönnun og prófun spurningalista

- hönnun og prófun spurningalista Notkun náttúruefna, fæðubótarefna og lausasölulyfja - hönnun og prófun spurningalista Ágrip Anna Birna Almarsdóttir 1 DÓSENT VIÐ LYFJAFRÆÐIDEILD HÍ Magnús Sigurðsson 2 LYFJAFRÆÐINGUR Vilmundur Guðnason

More information

SNERTIFLETIR ÍSLANDSSTOFU VIÐ FLUGREKENDUR

SNERTIFLETIR ÍSLANDSSTOFU VIÐ FLUGREKENDUR SNERTIFLETIR ÍSLANDSSTOFU VIÐ FLUGREKENDUR Ingvar Örn Ingvarsson Verkefnisstjóri, ferðaþjónusta og skapandi greinar Samgöngufundur á Norðurlandi, 19. nóvember 2015 Meginstoðir stefnu og lykilárangursþættir

More information

Mat á járnbúskap með mælingu á transferrínviðtökum

Mat á járnbúskap með mælingu á transferrínviðtökum Mat á járnbúskap með mælingu á transferrínviðtökum Ágrip Vigfús Þorsteinsson 1 sérfræðingur í blóðmeinafræði og meinefnafræði Friðrik E. Yngvason 2 sérfræðingur í lyf- og lungnalækningum Lykilorð: járnskortur,

More information

Fjöldi myndgreiningarannsókna á Íslandi árið 2008.

Fjöldi myndgreiningarannsókna á Íslandi árið 2008. GR 10:03 Fjöldi myndgreiningarannsókna á Íslandi árið 2008. Guðlaugur Einarsson, geislafræðingur Ágúst 2010 Geislavarnir ríkisins Icelandic Radiation Safety Authority Rauðarárstíg 10 150 Reykjavík s. 5528200

More information

Fæðuvenjur á unglingsárum og miðjum aldri og tengsl við áhættu á brjóstakrabbameini

Fæðuvenjur á unglingsárum og miðjum aldri og tengsl við áhættu á brjóstakrabbameini Fæðuvenjur á unglingsárum og miðjum aldri og tengsl við áhættu á brjóstakrabbameini Verkefni til doktorsprófs í lýðheilsuvísindum við Háskóla Íslands Nemandi: Álfheiður Haraldsdóttir Leiðbeinendur: Laufey

More information

Algengi reykinga og langvinnrar lungnateppu hjá skjólstæðingum heilsugæslustöðvarinnar á Akureyri

Algengi reykinga og langvinnrar lungnateppu hjá skjólstæðingum heilsugæslustöðvarinnar á Akureyri Á g r i p Algengi reykinga og langvinnrar lungnateppu hjá skjólstæðingum heilsugæslustöðvarinnar á Akureyri Guðrún Dóra Clarke 1 læknir, Jón Steinar Jónsson 2,3 læknir, Magnús Ólafsson 1 læknir, Sigrún

More information

Bráð briskirtilsbólga. Framskyggn rannsókn á nýgengi, orsökum, alvarleika og dánartíðni á Íslandi

Bráð briskirtilsbólga. Framskyggn rannsókn á nýgengi, orsökum, alvarleika og dánartíðni á Íslandi Bráð briskirtilsbólga. Framskyggn rannsókn á nýgengi, orsökum, alvarleika og dánartíðni á Íslandi Helgi Birgisson 1 Páll Helgi Möller 1 Sigurbjörn Birgisson 2 UM LYFLÆKNINGUM Ásgeir Thoroddsen 1 LÆKNIR

More information

Stakerfðavísar hjá sauðfé - ráðstefna í Frakklandi í desember 2003

Stakerfðavísar hjá sauðfé - ráðstefna í Frakklandi í desember 2003 Stakerfðavísar hjá sauðfé - ráðstefna í Frakklandi í desember 2003 Jón Viðar Jónmundsson 1 og Emma Eyþórsdóttir 2 1 Bændasamtökum Íslands 2 Rannsóknarstofnun landbúnaðarins/lbh á Hvanneyri Inngangur Fyrsta

More information

OKTÓBER 2006 SKÝRSLA 24-06 ITI 0612/EUT08 8HK3481 V IÐLOÐUN ÖRVERA VIÐ YFIRBORÐ Í VATNI - VARMAFRÆÐILEG NÁLGUN - Guðmundur Gunnarsson, Iðntæknistofnun Birna Guðbjörnsdóttir, Rannsóknastofnun fiskiðnaðarins

More information

Erfðir einhverfu og skyldra raskana

Erfðir einhverfu og skyldra raskana Erfðir einhverfu og skyldra raskana G. Bragi Walters Íslensk Erfðagreining/deCODE genetics Vorráðstefna Greiningar- og ráðgjafarstöðvar ríkisins 26. apríl, 2018 Erfðamengið A C G T 3 milljarðar basa Erfum

More information

Geislavarnir ríkisins

Geislavarnir ríkisins GR 96:05 Geislavarnir ríkisins Icelandic Radiation Protection Institute Geislaálag vegna notkunar sérhæfðra tannröntgentækja Guðlaugur Einarsson, yfirröntgentæknir Tord Walderhaug, eðlisfræðingur ReykjavRk,

More information

Fyrirkomulag forsjár barna af erlendum uppruna

Fyrirkomulag forsjár barna af erlendum uppruna Fyrirkomulag forsjár barna af erlendum uppruna Samanburðarrannsókn nóvember 2012 Ari Klængur Jónsson www.mcc.is Árnagötu 2-4 400 Ísafjörður Sími: 450-3090 Fax: 456-0215 mcc@mcc.is 1 Velferðarráðuneytið

More information

Samantekt á atriðum sem framleiðendur snyrtivara þurfa að uppfylla

Samantekt á atriðum sem framleiðendur snyrtivara þurfa að uppfylla Öruggar snyrtivörur Samantekt á atriðum sem framleiðendur snyrtivara þurfa að uppfylla Snyrtivara sem er boðin fram á markaði á evrópska efnahagssvæðinu skal vera örugg fyrir heilbrigði manna og uppfylla

More information

Gallblöðrukrabbamein á Íslandi

Gallblöðrukrabbamein á Íslandi Gallblöðrukrabbamein á Íslandi 2004-2013 Bryndís Baldvinsdóttir 1 læknir, Haraldur Hauksson 2 læknir, Kristín Huld Haraldsdóttir 1 læknir ÁGRIP Inngangur: Gallblöðrukrabbamein er um 0,5% allra krabbameina

More information

Félagsþjónusta sveitarfélaga Municipal social services

Félagsþjónusta sveitarfélaga Municipal social services 2011:1 27. maí 2011 Félagsþjónusta sveitarfélaga Municipal social services Samantekt Frá árinu 1987 hefur Hagstofa Íslands leitað upplýsinga frá sveitarfélögum árlega um fjárhagsaðstoð, félagslega heimaþjónustu

More information

Gallblöðrunám með kviðsjártækni. Fyrstu 400 tilfellin á FSA

Gallblöðrunám með kviðsjártækni. Fyrstu 400 tilfellin á FSA FRÆÐIGREINAR / GALLBLÖÐRUNÁM Gallblöðrunám með kviðsjártækni. Fyrstu 4 tilfellin á FSA Aðalsteinn Arnarson Haraldur Hauksson Valur Þór Marteinsson Sigurður M. Albertsson Shree Datye Fjórðungssjúkrahúsið

More information

Öryggi barna skiptir miklu máli, börnin eru

Öryggi barna skiptir miklu máli, börnin eru Sálfræðiritið Tímarit Sálfræðingafélags Íslands 16. árg. 2011, bls. 73 79 Öryggi barna í innkaupakerrum: Áhrifarík leið til að forðast slys Háskóli Íslands Öryggi barna ætti að skipta foreldra miklu máli.

More information

Skurðmeðferð lifrarfrumukrabbameins á Landspítala

Skurðmeðferð lifrarfrumukrabbameins á Landspítala Skurðmeðferð lifrarfrumukrabbameins á Landspítala 1993-2012 Anna Kristín Höskuldsdóttir 1 læknir, Sigurður Blöndal 1 læknir, Jón Gunnlaugur Jónasson 2,3 læknir, Kristín Huld Haraldsdóttir 1,2 læknir ÁGRIP

More information

Botnlangabólga og botnlangataka hjá börnum á sjúkrahúsum í Reykjavík 1996 og 2006

Botnlangabólga og botnlangataka hjá börnum á sjúkrahúsum í Reykjavík 1996 og 2006 Hjörtur Haraldsson 1 læknanemi Þráinn Rósmundsson 1,2 barnaskurðlæknir Kristján Óskarsson 1,2 barnaskurðlæknir Jón Gunnlaugur Jónasson 1,3 meinafræðingur Ásgeir Haraldsson 1,2 barnalæknir Botnlangabólga

More information