Welcome Karibuni. By Moses Kulaba, Agenda Participation Tanzania Corruption Tracking System /

Transcription

1 Welcome Karibuni UTAWALA BORA NA UWAJIBIKAJI -TANZANIA: USHIRIKI WA WANANCHI KUIMARISHA USIMAMIZI WA RASILIMALI ZA UMMA NA WABUNGE- PARLIAMENTARY OVERSIGHT By Moses Kulaba, Agenda Participation Tanzania Corruption Tracking System /

2 Utambulisho Kuhusu Tasis ya Agenda Participation 2000 Agenda Participation 2000 ni Asasi ya Kiraria in amabayo inafanya kazi ya kuimarisha utawala bora na Ushiriki wa Wananchi kwenye mifumo ya Kidemokrasia, sera na utawala. Tuna program Tano: 1. Policy Analysis and Advocacy 2. Democratic Governance and Civic Education 3. Local Democracy and Accountability; 4. Natural Resource Governance 5. Anti Corruption and Citizens Engagement

3 Tunafanya kazi na nani 1. AP2000 infanya kazi kwa pamoja na kushirikiana na badhi ya vyombo vya serikali, haswa Bunge na vyombo vya Usimamizi kama: Bunge, Wizara, PCCB. PPRA NA CAG 2. Kwa Bunge tunafanya Kazi na Kamati ya Uchumi, Kamati ya Mashirika za Umma (POAC), Kamati ya Mahesabu ya Fedha (PAC) 3. Sasa hivi tunaendesha program ya ufuatiliaji wa Rushwa kupiti mtandao unaoitwa : Tanzania Corruption Tracking System

4 TASWIRA KATIKA NCHI NA CHANGAMOTO ZA UTAWALA BORA:Vichwa vya Habari vya leo Gas Mtwara vurugu tupu; Wananchi elfu 30,000 wamukabidi mbunge Sakaya Mazimio apeleke Bungeni Kampuni ya Ophir Energy yamutishia Mh Zitto Kabwe-Ni kuhusu kutajwa kwenye sakata ya Mabilion ya Uswiss Mabilion Uswiss yachukua sura mpya- Mwananchi - Wingu kubwa yatanda kuhusu usafirishaji wa wanyama kinyemela kwenda Qatar CAG ataka madaraka zaidi

5 TASWIRA NA PICHA

6 Demokrasia na Utawala Bora

7 TASWIRA KWENYE MAISHA YA MWANANCHI YA KILA SIKU

8 KIPIMO CHA Mo Ibrahim 2012 CHA KIWANGO CHA UTAWALA BORA: WASTAN NI 47.5-HAKINA KIONGOZI ALIEPATA MWAKA 2009,2010 & 2012 Kiwango & Nchi Rank & Country Score /100 Kiwango /100 4 Seychelles Tanzania Uganda Rwanda year change 25 Kenya Djibouti Comoros Ethiopia Burundi Eritrea Somalia Mabadiliko ndani ya miaka 6

9 GHARAMA ZA RUSHWA NA UTAWLA MBOVI KWA NCHI ZA AFRIKA na Tazania Asilimia 33% ya jumla ya Budget inapotekea kutokana na rushwa na matumizi mabaya ya pesa za serikali. Kwa wastani karibu Trln 3 zinapotea kutokana na rushwa Kiasi hiki cha fedha kingeweza kujenga madarasa 42,000 kwa wastani ya kiasi cha 7mln kwa kila darasa

10 Utendaji na usimamizi wa vyo vya uhabikaji Tasis nyingi za usimamizi zimekuwa hazina nguvu sana au zikionyesha nguvu ya kusimamia utendaji na usimamizi was rasilimali za uma- Kwa wastani asilimia 8% tu ya kesi zote za rushwa na ubadilifu zimehukumiwa

11 Kutaja na kuwasuta walarushwa na wasimamizi wa bovu wa rasilimali za umma

12 Demokrasia na Utawala Bora Uadilifu/Utu: Hii inashabihana na uwazi ambapo inahusiana sana katika mgawanyo na utumiaji wa rasilimali za taifa kwa minajili ambayo haibagui watu na haipendelei walio katika madaraka Fursa sawa kwa wote: Wananchi wote wana fursa sawa za kupata nafasi na kumiliki mali na kushindania rasilimali zilizopo bila kubaguliwa kutokuwa na makundi waliyomo kijinsia, kikabila au vinginevyo.

13 Taratibu za kujenga ustawi wa Demokrasia na Utawala Bora: Uzingatiwaji wa taratibu za kuchochea demokrasia na utawala bora nchini zinapelekea ukuzwaji mkubwa wa uwajibikaji, uwazi na ushirikishwaji katika kuongoza serikali za mitaa, kata na vijiji. Taratibu hizi ni; Uwajibikaji Ushirikishwaji Maridhiano Kusimamia maamuzi ya serikali

14 Taratibu za kujenga ustawi wa Demokrasia na Utawala Bora:

15 Misingi ya Demokrasia na Utawala Bora: Uwepo wa vipindi vya uchaguzi wa viongozi na chaguzi zenye kuzingatia haki na usawa Wananchi wana fursa kikatiba kupata taarifa, vyanzo vya taarifa viwepo na kulindwa kisheria Wananchi na wanajamii wanayofursa ya kuunda vyombo vya kijamii mathalani asasi za kiraia Kuwa na taasisi zinazolinda na kuchochea ustawi wa demokrasia nchini

16 Majukumu ya taasisi au asasi za kiraia na za kijamii katika kukuza Demokrasia na Utawala Bora: Asasi zisizo za kiserikali na asasi za kiraia zinaonekana kuwa na mchango muhimu sana katika kutoa mbinu muhimu za kukuza mabadiliko ya kidemokrasia na kiuchumi kwa kupatanisha au kuunganisha wananchi na taifa. Mchango wa asasi za kiraia ni muhimu sana kwa sababu wanachangia sana katika kutoa huduma ambazo wakati mwingine serikali haiwezi kuzitoa kwa wananchi kwa mfano:

17 Misingi ya Demokrasia na Utawala Bora: Mfumo wa uwajibikaji kutoka ngazi ya juu mpaka kwa wananchi na kutoka kwa wananchi kwenda ju( Horizontal & Vertical Accountability)

18 Misingi ya Demokrasia na Utawala Bora: Kuangalia vitendo vya serikali na kuhimiza serikali kufanya kazi ipasavyo Kuangalia utendaji wa viongozi wa serikali ili kuhakikisha wanawajibika kwa vitendo vyao na kusimamia na kugawanya rasilimali ipasavyo Kutoa hudumua za jamii na rasilimali kugawanya rasilimali za serikali kwa usawa na katika mazingira ambayo serikali haiwezi kufika hasa katika maeneo ya vijiji

19 Nini kifanyike kuboresha Utawala Bora? Kuongeza ushirikishwaji wa wananchi katika utendaji wa shughuli za umma Kujenga uelewa kwa kutoa elimu ya uraia ili kujenga jamii iliyohabarishwa Kufanya ushawishi ili kuboresha hali ya demokrasia nchini Kuandaa mihadhara ili jamii iweze kujadili masuala ya kiutawala na kisiasa yanayoendelea nchini.

20 Umuhimu wa Wananchi kushiriki katika Utawala: Kukosoa matumizi mabaya ya fedha na viongozi kwa misingi ya demokrasia Kushirikishwa kupanga kusimamia miradi ya maendeleo katika maeneo yao Kuunga mkono jitihada za serikali katika kuchochea ustawi na maendeleo kwa jamii Kuhoji utendaji wa serikali kuanzia ngazi ya mtaa, kata, kijiji, wilaya kuhakikisha uwazi, uadilifu na uwajibikaji.

21 2 MIFUMO YA TATHMINI Utangulizi wa mifumo ya kutathmini uwajibikaji na uadilifu : Katika kuzingatia uwepo wa uwazi, uwajibikaji na uadilifu, mifumo tofauti tofauti imetengenezwa na mashirika ya kijamii na serikali ili iweze kutumika katika jamii zetu na kuhakikisha ustawi wa jamii nzima. Uwazi unaweza kuwepo katika nyanja mbalimbali kama utendaji, fedha nk. Mifano ya mifumo hiyo ni; PETS (Public Expenditure Track System), PRA (Participatory Rural Appraisal- Ushirikishaji wa jamii ya vijijini katika tathmini).

22 Ufuatiliaji wa Rasilimali za Umma-PETS Ni nini? Ni mfumo wa kutoa taarifa za mambo ya fedha kwa jinsi inayowezesha wahusika tofauti tofauti kujadili vyanzo na matumizi ya fedha. Huwawezesha walengwa kulinganisha fedha iliyoingia na matumizi yaliyofanyika

23 Repoti ya Mkaguzi mkuu wilaya ya Mvomero OUTSTANDING MATTERS 2006/ /08 Debtors 34,361, ,366, Creditors. 5,318, ,259, Retirements/Imprests 1,602, ,034, Salaries to DEAD & Retired 12,270, ,283, Stores 91,216, Credits Bank not in Cashbooks 3,124, Debits Bank not in Cashbooks 2,661, Cash in Transit 10,581, Uvouched Expenditures 335,558, Unsupported Expenditures 351,739, Improper Payments 1,866, Questionable Payments 1,520, ,552, (6.26% of 1,202,213, (13.o% of TOTAL OUTSTANDING Marcossy Budget) A.M/Policy Forum 2008 Budget) 23

24 Jumla ya Fedha zilizopotea au hazina vielelezo vya kutosha-2008/09 (Ripoti ya Mkaguzi Mkuu) Issue Amount Manunuzi bila kufata utaratibu 12,897,251,674 Mambo ambayo hayajashugulikiwa kutoka kaguzi zilizopita 95,784,249,724 Misamaha ya kodi 752,398,800,000 Matatizo kwenye malipo ya mishahara 3,078,128,143 Mambo yanayohusu mishahara ya wastafu 395,842,894 Manunuzi ya Magari 4,018,535,583 Halmashauri za serikali za mtaa (LGAs): Outstanding debtors, outstanding creditors, Revenue not collected, missing vouchers & receipt books, 20% un remitted to villages, payments made without vouchers etc, 203, 235,954,220 Total 1,075,585,066,604

25 Uchambuzi wa habari,mipango na bajeti ya wilaya, kata au Kijiji kwa Wananchi