Objektivat kryesore të veprimtarisë së Autoritetit në aspektin rregullator kanë qenë;

Transcription

1 HYRJE Të nderuar lexues, Tani më btërisht është e njhur se eknmia dixhitale pa dyshim ka mundësuar dhe nxjerr në pah mundësi të reja dhe shumë të kërkuara nga knsumatrët si shfrytëzues fundr të kmunikimeve elektrnike dhe kmuniteti i ndërmarrësve, pr njëkhësisht revlucini dixhital paraqitet edhe si sfidë nga aspekti i përcjelljes së trendëve, ku gjitha kët së bashku kërkjnë vëmendje të madhe nga këndvështrimi rregullatr. Knsumatrët e shërbimeve të kmunikimeve elektrnike përballën me prblematika të reja të cilat nxiten nga dispnueshmëria e një game të gjerë të teknlgjive dhe shërbimeve të reja të infrmacinit dhe kmunikimit për sa i përket lljlljshmërisë së pajisjeve, shërbimeve n-line dhe aplikacineve të shumta. Evidentimi i plitikave dhe masave rregullatre pr-aktive, përveç zgjidhjeve dhe iniciativave bashkë-rregulluese dhe vet-rregulluese me qëllim dhe bjektiv edukimin dhe fuqizimin e knsumatrëve është dhe mbetet detyrim dhe angazhim thelbësr për mbrjtjen e të drejtave të të gjithë përdrueseve në një treg respektivisht btë të hapur, transparente dhe gjithëpërfshirëse. Për kryerjen sa më të mirë të rlit dhe mandatit të Autritetit Rregullatr të Kmunikimeve Elektrnike dhe Pstare (tutje; Autriteti se ARKEP) si autriteti rregullatr kmbëtar në fushën e kmunikimeve elektrnike dhe fushës së shërbimeve pstare, ushtrimi i veprimtarisë së Autritetit është udhëhequr nga dhe bazuar mbi parimet themelre si at të; neutralitetit teknlgjik, menaxhimit dhe përdrimit efektiv të burimeve të kufizuara, prprcinalitetit, msdiskiriminimit, transparencës, rregullimit minimal të dmsdshëm duke siguruar knkurrencë efektive dhe fruar siguri ligjre në një treg jashtëzaknisht dinamik. ARKEP në punën e saj pa përjashtim udhëhiqet në zbatimin me rigrzitet të ligjshmërisë duke e ushtruar mandatin e saj në pajtueshmëri të pltë me përcaktimet ligjre nga ligjet themelre të aplikueshme, si dhe duke i zbatuar të drejtat dhe detyrimet institucinale të parashikuara me kuadrin ligjr dhe rregullatr të fushës. Objektivat kryesre të veprimtarisë së Autritetit në aspektin rregullatr kanë qenë; - sigurimin e një mjedisi rregullatr me parashikueshmëri dhe qartësi ligjre; - sigurimi dhe nxitja e knkurrencës efektive në frimin e shërbimeve dhe rrjeteve të kmunikimeve elektrnike; - krijimi i kushteve për zbatimin dhe zhvillimin e qëndrueshëm të teknlgjive të reja; 1

2 - nxitjen e knkurrencës dhe parandalimin e defrmimeve të knkurrencës në treg ndërmjet peratrëve; - zgjidhjen e msmarrëveshjeve dhe përmirësimin e qëndrueshëm dhe të vazhdueshëm të mbrjtjes së të drejtave të përdruesve; Në këtë kuadër gjatë vitit raprtues, janë hartuar dhe miratuar duke i zbatuar me rigrzitet prcedurat e këshillimeve publike me palët e interesit, një mri aktesh nrmative me karakter rregullatr dhe me efekte strukturre në tregjet e rregulluara dhe të mbikëqyrura nga Autriteti. Nga të dhënat e paraqitura me këtë raprt, rezultn se shërbimet e fruara nga rrjetat mbile gjatë vitit raprtues kanë regjistruar një rënie të të hyrave të përgjithshme, kryesisht të ndikuara nga knkurrenca në rritje e çmimeve dhe shërbimeve të fruara nga fruesit e shërbimeve si dhe ndikimi i përdrimit në rritje të platfrmave dhe aplikacineve të njhura si OTT - Over the Tp Services, ku me theks të veçantë gjatë vitit 2014 rritje të ndjeshme kanë regjistruar edhe shërbimet 3G dhe shërbimet e Internetit. Një trend i tillë i rënies së të hyrave është vërejtur edhe në vendet tjera rajnale dhe më gjërë. Numri i përdruesve aktiv të telefnisë mbile në fund të vitit 2014 arriti në mbi 1,73 milin krahasuar me 1,64 milin sa ishte në fund të vitit 2013, gjersa numri i përdruesve të shërbimeve të internetit (Qasje Fikse) në fund të vitit 2014 arriti në 190,802 përdrues gjersa në fund të vitit 2013 ka qenë 167,953 (rritje prej 13.6%). Nrma e penetrimit (përdrues për 100 banrë) në fund të vitit 2014 në segmentin e telefnisë mbile ishte 95.36% krahasuar me 90.52% në fund të vitit 2013, ku numri i përdruesve me qasje brezgjërë (bradband) 3G në pajisjet mbile të mençura (smartphne) ka arrit në 283,989 përdrues nga 104,769 përdrues (rritje prej %) sa ishin në fund vitin Në shërbimet e fruara nga rrjetet fikse, qasja bradband në Internet shëni rritje të ndjeshme (me 13.6%) ndërsa numri i përdruesve të telefnisë fikse si edhe në vitet paraprake shëni rënie për 18.2%. Evluimi i teknlgjisë i referuar si knvergjenca teknlgjike dhe sjelljeve të përdruesve si knsumatr të shërbimeve të kmunikimeve elektrnike në drejtim të kërkesës në rritje për qasje në Internet, kanë bërë që shtytësi kryesr për zhvillimin e rrjetave fikse të jetë qasja bradband në Internet dhe nga indikatrët dhe të dhënat nga pjesa e raprtit të pasqyrës së tregut vërehen se gjithë peratrët dhe fruesit e shërbimeve kanë shënuar rritje të numrit të përdruesve krahasuar me vitin Nga të dhënat e Autritetit, vërejmë se rrjetat fikse dhe mbile kanë pasur zgjerim dhe zhvillim të knsiderueshëm gjatë vitit 2014 ku vetëm në rrjetat mbile dhe fikse janë regjistruar rreth 52 milin eur investime të reja dhe se zgjerimi i rrjetave ka nddh në dy kahje; investimet në rrjetet bazë/bërthamë (cre netwrk) dhe rrjetin e qasjes duke rritur prprcinin dhe kapacitetet e fibrave ptike dhe se vërehet tendenca drejt rrjetave IP dhe shërbimeve që mundësjnë kët rrjete (si qasja bradband) pr që përfshijnë edhe mundësitë e përdrimit të shërbimeve telefnike, nëpërmjet platfrmave të ndryshme VIP, të cilat vazhdjnë të regjistrjnë përdrim të rritur dhe të lartë j vetëm në rrjetet fikse pr edhe at mbile. 2 Tarifat e shërbimeve mbile krahasuar me vitin paraprak, rezultjnë me tendencë të reduktimit të tyre, ku nga krahasimet vërehet se reduktime të ndjeshme janë bërë nga ana e peratrëve në

3 fertat tarifre për gjitha shprtat e knsumit (knsumit të lartë, atë mesatar dhe atë të ultë). Niveli mesatar i shpenzimeve për shprtat OECD rezultn të jetë në vlerë prej Sa i përket shërbimeve pstare, bazuar në të dhënat e përpunuara nga Autriteti rezultn se gjatë vitit 2014 krahasuar me vitin 2013, tregu/sektri i shërbimeve pstare në vendin tnë ka regjistruar një rënie të lehtë të numrit të përgjithshëm të dërgesave pstare në përgjithësi në masën prej 1.04 %, përderisa peratri publik pstar, NPQ Psta Ksvës ShA, ka regjistruar një rritje në masën prej 7.16 %, kurse peratrët privat kanë regjistruar një rënie të theksuar në nivelin e dërgesave në masën prej %. P ashtu në vitin 2014 krahasuar me vitin 2013, sektri i shërbimeve pstare në ttalin e të hyrave ka regjistruar rritje të të hyrave të përgjithshme, në masën prej 9.93 %, përderisa NPQ Psta e Ksvës ShA, ka shënuar një rritje në masën prej %, ndërsa peratrët privat kanë regjistruar rënie në masën prej 7.88 %. Nëse kemi parasysh lëvizjet e të hyrave të sektrit të shërbimit pstar, nga viti 2011 deri 2014, atëherë edhe mund të knstatjmë se kemi një rritje knstante të të hyrave dhe atë në masën prej %, ku nëse viti 2014 krahashet me të hyrat në vitin 2011 tek rasti i NPQ Psta e Ksvës ShA vërejmë rritje të të hyrave në masën prej %, ndërsa tek peratrët privat p ashtu kemi rritje në masën prej %. Gjatë vitit 2014 NPQ Psta e Ksvës ShA, ka arrritur të rris dminimin e saj në treg me një mbulueshmëri të tregut me shërbime prej % ndërsa peratrët privat me rreth 15,36% për deri sa gjatë vitit 2013 ka pasur një mbulueshmëri prej 78,16 % në raprt me peratrët privat që kanë regjistruar një rënie nga niveli prej %. Gjatë vitit 2014, Autriteti ka ndërmarr dhe fuqizuar iniciativat ligjre dhe rregullatre duke i zbatuar dy (2) rregullret krnizë atë të; - Autrizimeve të përgjithshme që ka zëvendësuar regjimin e licencave dhe evituar barrierat hyrëse në treg si at financiare ashtu edhe at administrative duke e rritur atraktivitetin për fruesit e rinj të shërbimeve ku si rezultat në fund të vitit 2014 kemi gjithsej 131 peratr/frues të shërbimeve krahasuar me 114 sa ishin në vitin 2013; si dhe - Planin e ri Kmbëtar të Numeracinit, i cili i ka shërbyer j vetëm mirë-administrimit të këtij burimi të kufizuar të resurseve kmbëtare pr edhe përdruesve, peratrëve dhe fruesve të shërbimeve në drejtim të thjeshtësimit të prcedurave dhe dhënies në përdrim të resurseve ku në fund të vitit 2014 përmes 103 vendimeve janë ndarë/caktuar gjithsej 757,144 numra për përdrim nga peratrët dhe shfrytëzuesit e autrizuar; Në fund të vitit 2014, nga sistemi infrmativ gjegrafik i Autritetit sipas raprtimeve të peratrëve dhe fruesve të shërbimeve që sipas vendimit të Autritetit janë të detyruar që të paraqesin raprtet me të dhënat për infrastrukturën e tyre, janë evidentuar rreth 3,950 km kabëll fibër ptike e cila rezultn të jetë e shtrirë në të gjithë territrin e vendit, rrjet ky i cili tash më përbën një ptencial shumë të rëndësishëm për zhvillimin e qëndrueshëm dhe të mëtutjeshëm të shërbimeve të transmetuara përmes kabllit (cable) si infrastrukturë e kmunikimeve elektrnike pr edhe për përfshirjen e shërbimeve të tjera si IPTV, etj. 3

4 Si rezultat i trendëve të ndikuara nga knvergjenca teknlgjike dhe vendimeve rregullatre të marra gjatë fund vitit 2013 për lejimin e shërbimeve të teknlgjive të reja, 3G dhe 4G (LTE) përmes metdës së avancuar rregullatr të njhur si Re-farming e ka vendsur vendin tnë respektivisht peratrët e autrizuar në përparësi të theksuar që t i përshpejtjnë knslidimin dhe zhvillimet e tyre, që ta mundësjnë dhe përshpejtjnë trendin e lëvizjes së madhe nga sistemet e transmetimit vetëm n air edhe drejt atyre të bazuara në fibër (cable) që si i tillë edhe duhet të njihet dhe përvetëshet sa më mirë dhe shpejt nga ana e aktrëve të autrizuar të tregut. Synimi i Brdit të Autritetit si rgani drejtues, ligjr dhe vendimmarrës dhe i njësive prfesinale të Autritetit është dhe mbetet që edhe në të ardhmen të sigurhen frimi i shërbimeve sa më cilësre për knsumatrin me çmime knkurruese dhe nxiten investimet në sektrët që i rregulln dhe mbikëqyr Autriteti si dhe të prmvhet qasja në bradband me tendencë nga transaksinet në rritje elektrnike që si të tilla bazhen në kapacitet e rrjeteve transmetuese dhe sigurinë e rritur të tyre. Me respekt, Ekrem HOXHA Kryetar i Brdit, ARKEP 4

5 PËRMBAJTJA HYRJE PËRMBLEDHJE EKZEKUTIVE TË ARRITURAT, OBJEKTIVAT STRATEGJIKE DHE INDIKATORËT KRYESOR TË TREGUT KORNIZA LIGJORE DHE MIRATIMI I LEGJISLACIONIT SEKONDAR GJATË VITIT RREGULLORET VENDIMET VËSHTIRËSITË DHE SFIDAT NJOHURI TË PËRGJITHSHME PËR ARKEP MISIONI DHE VIZIONI KOMPETENCAT E ARKEP FUSHËVEPRIMI I ARKEP DHE STRUKTURA ORGANIZATIVE AKTIVITETET RREGULLATORE AUTORIZIMET E PËRGJITHSHME AUTORIZIMET INDIVIDUALE PËR SHFRYTËZUESIT E RESURSEVE FREKUENCORE AUTORIZIMET (VENDIMET) PËR SHFRYTËZIMIN E RESURSEVE NUMERIKE NJOHJA E KONFORMITETIT PËR PAJISJET RADIO DHE PAJISJET FUNDORE TELEKOMUNIKUESE MONITORIMI I KUALITETIT TË SHËRBIMEVE TË KOMUNIKIMEVE ELEKTRONIKE MBIKËQYRJA E TREGUT DHE IMPLEMENTIMIT TË DETYRIMEVE RREGULLATORË RAPORTIMET PERIODIKE MBROJTJA E TË DREJTAVE TË KONSUMATORIT DHE ZGJIDHJA E MOSMARRËVESHJEVE NË MES OPERATORËVE PROCESET GJYQËSORE VEPRIMTARIA RADIO MONITORIESE DHE INSPEKTUESE VEPRIMTARIA RADIO - MONITORUESE AKTIVITETET TJERA VEPRIMTARIA INSPEKTUESE VEPRIMTARIA E NJËSIVE TEKNIKE KOS-IX, KOS-CERT DHE KOS-NET NYJA SHKËMBYESE E INTERNETIT KOS-IX QENDRA PËR REAGIME NDAJ EMERGJENCAVE KOMPJUTERIKE KOSCERT NJËSIA E KOS-NET PLANI AFATMESËM I ARKEP PËR VITET RREGULLIMI I TREGUT TË KOMUNIKIMEVE ELEKTRONIKE DHE ÇËSHTJET E KONKURRENCËS RRJETAT DHE SHËRBIMET E KOMUNIKIMEVE ELEKTRONIKE SIGURIA E RRJETEVE TË KOMUNIKIMEVE ELEKTRONIKE DHE AVANCIMI I KOS-IX MBIKËQYRJA E TREGUT DHE PAJISJEVE MENAXHIMI I RESURSEVE TË FUNDME; SPEKTRIT RADIO FREKUENCOR DHE NUMERACIONIT

6 5.6 AKTIVITETET E RADIO MONITORIMIT DHE INSPEKTIMIT SHËRBIMI POSTAR MBROJTJA E KONSUMATORËVE DHE ZGJIDHJA E MOSMARRËVESHJEVE AVANCIMI I KAPACITETEVE TË AUTORITETIT DHE LLOGARIDHËNIA BASHKËPUNIMI DHE ANËTARËSIMI NË INSTITUCIONE NDËRKOMBËTARE DHE SIGURIMI I KODEVE SHTETËRORE BASHKËPUNIMI NDËR -INSTITUCIONAL SFIDAT E ARKEP PASQYRË E PËRGJITHSHME E TREGUT TË KOMUNIKIMEVE ELEKTRONIKE PASQYRA E TË ARDHURAVE NGA SHËRBIMET E KOMUNIKIMEVE ELEKTRONIKE INVESTIMET E BËRA NË RRJETE DHE SHËRBIME TELEKOMUNIKUESE TELEFONIA FIKSE NUMRI PËRDORUESVE TË TELEFONISË FIKSE NDARJA E TREGUT TRAFIKU I TELEFONISË FIKSE PËRDORIMI MESATAR MUJOR I SHËRBIMEVE TË TELEFONISË FIKSE STRUKTURA E THIRRJEVE NË TELEFONINË FIKSE TEKNOLOGJIA E PËRDORUR NGA OPERATORËT E AUTORIZUAR TARIFAT LOKALE DHE NACIONALE INDIKATORËT E TRAFIKUT TË TELEFONISË FIKSE TELEFONIA MOBILE PËRDORUESIT E TELEFONISË MOBILE NDARJA E TREGUT SIPAS PËRDORUESVE TË ARDHURAT E TELEFONISË MOBILE STRUKTURA E PËRDORUESVE TË TELEFONISË MOBILE TRAFIKU TELEFONIK PËRDORIMI MESATAR MUJOR I SHËRBIMEVE TË TELEFONISË MOBILE STRUKTURA E THIRRJEVE TË TELEFONISË MOBILE TARIFAT TARIFAT E THIRRJEVE KOMBËTARE TARIFAT E THIRRJEVE NDËRKOMBËTARE TARIFAT E PËR SMS TARIFAT E ROAMINGUT TARIFAT E TERMINIMIT MBULUESHMËRIA DHE ELEMENTET E RRJETIT INDIKATORËT E TRAFIKUT TË TELEFONISË MOBILE INTERNETI QASJA FIKSE QASJA MOBILE NDARJA E TREGUT TEKNOLOGJITË E PËRDORURA

7 7.5.5 TARIFAT QASJA NDËRKOMBËTARE E OPERATORËVE TË INTERNETIT DHE TRAFIKU LINJAT ME QIRA TREGJEVE E LINJAVE ME QIRA NË KOSOVË DHE SHTETET E ZGJERIMIT TË EVROPËS JUGLINDORE NUMRI I LINJAVE ME QIRA TË HYRAT NGA LINJAT ME QIRA KRAHASIMI I TARIFAVE/ÇMIMEVE TË LINJAVE ME QIRA ME SHTETET E EVROPËS JUGLINDORE PASQYRA E PËRGJITHSHME E TREGUT TË SHËRBIMEVE POSTARE LIBERALIZIMI I TREGUT TË SHËRBIMEVE POSTARE NË REPUBLIKËN E KOSOVËS REGJISTRI I OPERATORËVE POSTAR TË LICENCUAR NË REPUBLIKËN E KOSOVËS AKTIVITETET - SHËRBIMET POSTARE QË REALIZOHEN NGA OPERATORËT E LICENCUAR POSTAR DHE KORRIER INDIKATORËT MATËS TË TREGUT TË SHËRBIMEVE POSTARE NË REPUBLIKËN E KOSOVËS TË DHËNAT STATISTIKORE MBI REALIZIMIN E SHËRBIMEVE POSTARE GJATË VITIT 2014, KRAHASIMI ME VITET 2012 DHE VOLUMI I DËRGESAVE POSTARE PËR VITIN 2014, KRAHASIMI DHE NDARJA E TREGUT NDARJA E TREGUT SIPAS TRAFIKUT VENDOR DHE NDËRKOMBËTAR PËR VITIN VOLUMI I DËRGESAVE POSTARE PËR VITIN 2014 DHE KRAHASIMI ME VITIN 2012 DHE 2013 NPQ POSTA E KOSOVËS SH.A VOLUMI I DËRGESAVE TË THJESHTA GJATË VITIT KRAHASIMI ME VITIN 2012 DHE VOLUMI I DËRGESAVE TË REGJISTRUARA GJATË VITIT 2014, KRAHASIMI ME VVITIN 2012 DHE VOLUMI I PAKO KOLIVE PËR GJATË VITIN 2014 DHEK ME VITIN 2013 DHE TË DHËNAT E KUALITETIT - CILËSISË DHE STANDARDET E REALIZIMIT TË SHËRBIMIT POSTAR PËR VITIN PERSONELI PUNONJËS I ANGAZHUAR NË SEKTORIN POSTAR GJATË VITIT ANKESAT E SHFRYTËZUESVE - KONSUMATORËVE TË SHËRBIMEVE POSTARE TË DHËNAT MBI INFRASTRUKTURËN DHE RRJETIN E OFRIMIT TË SHËRBIMIT POSTAR TË DHËNAT MBI TË HYRAT - ARDHURAT NË SEKTORIN POSTAR PËR VITIN RAPORTI FINANCIAR TË HYRAT REALIZIMI I BUXHETIT ADRESIMI I GJETJEVE TË AUDITORIT LLOGARIDHËNIA E ARKEP SIGURIMI I INTEGRITETIT DEKLARATA PËR TRANSPARENCË SHTOJCA I SHTOJCA II SHTOJCA III SHTOJCA IV LISTA E AKRONIMEVE ADRESAT

8 1. PËRMBLEDHJE EKZEKUTIVE 1.1 Të arriturat, bjektivat strategjike dhe indikatrët kryesr të tregut Autriteti Rregullativ i Kmunikimeve Elektrnike dhe Pstare (ARKEP), në zbatim të dispzitës së nenit 11, paragrafët 2) dhe 3) të Ligjit për Kmunikimet Elektrnike, Nr. 04/L- 109 (këtej e tutje Ligji ) dhe nenit 6, nën-paragrafi 1.15 të Ligjit për Shërbimet Pstare Nr. 03/L-185, i paraqet autritetit të saj themelues, Kuvendit të Republikës së Ksvës raprtin e rregullt vjetr të veprimtarisë për vitin 2014 të shqëruar me raprtin financiar, për infrmim, shqyrtim dhe miratim. Aktivitetet e ARKEP gjatë vitit 2014 u përqendruan kryesisht në arritjen e qëllimeve dhe bjektivave strategjike të përcaktuara për rregullimin e tregut të kmunikimeve elektrnike dhe shërbimeve pstare, në nxitjen e knkurrencës së lirë dhe efektive në nivel të frimit të shërbimeve si një nga parakushtet thelbësre për investime në tregjet që i mbikëqyrë Autriteti, sigurimin e cilësisë së duhur të shërbimeve me çmime sa më të arsyeshme dhe ferta knkurruese për përdruesit fundr (knsumatrët) duke siguruar një nivel të lartë të mbrjtjes së të drejtave të tyre. Raprti Vjetr i Punës frn dhe sigurn infrmacine përmbajtjesre mbi statusin dhe prgresin e angazhimeve të Autritetit në arritjen e pririteteve, bjektivave dhe qëllimeve strategjike si të tilla të përcaktuara me Ligjet burimre dhe dkumentin e plitikave të sektrit të kmunikimeve elektrnike gjitha kët të transpzuara dhe si të tilla të shpalsura me aktet përkatëse nrmative (legjislacinin sekndar aktet rregullatre). Raprti gjithashtu përmbledh dhe paraqet një pasqyrë të ngjarjeve dhe zhvillimeve më të rëndësishme në tregun e kmunikimeve elektrnike dhe shërbimeve pstare, si dhe të dhënat thelbësre teknike e kmerciale për aktivitetet e rregulluara në tregun e kmunikimeve elektrnike dhe shërbimeve pstare në Republikën e Ksvës. Në vazhdim duke e; - Knsideruar si shumë të rëndësishëm rlin e Autritetit në mbikëqyrjen e tregjet e kmunikimeve elektrnike dhe pstare, si një tregje me rritje të vazhdueshme dhe me një knkurrencë gjithnjë e më të shtuar; 8

9 - Marrë parasysh punën e Autritetit në avancimin dhe përafrimin e legjislacinit sekndar rregullatr në fushën e kmunikimeve elektrnike dhe pstare me atë të krnizës rregullatre të Bashkimit Evrpian Paketa Rregullatre 2009 ; - Marrë parasysh punën e Autritetit për zbatimin e Ligjit të Kmunikimeve Elektrnike dhe Ligjit për Shërbimet Pstare si dhe Dkumentit të Plitikave të Sektrit të Kmunikimeve Elektrnike Axhenda Digjitale dhe Plitikave Strategjike të Shërbimit Pstar (Tutje referuar si Agjenda Digjitale); - Marrë parasysh punën vluminze dhe prfesinale të Autritetit në mbikëqyrjen e zbatimit e Ligjeve dhe legjislacinit rregullatr përfshi dhe kushtet dhe masat rregullatre dhe në anën tjetër duke pas parasysh sfidat e shumta që ballafaqhet Autriteti ku nga më kryesret paraqiten; buxheti i kufizuar dhe prceset buxhetuese që bien ndesh me priritetet dhe bjektivat zhvillimre të sektrit, resurseve humane të kufizuara në numër dhe at resurse prfesinale në dispzicin të atakuar nga niveli ndjeshëm më i lartë i pagave nga sektrët që i rregulln dhe mbikëqyr dhe vlerësimit të tyre si kuadr atraktive dhe deficitar për tregun; - Vlerësuar efikasitetin dhe efektivitetin në menaxhimin e resurseve të fundme, spektrit radi frekuencr dhe resurseve numerike; - Vlerësuar angazhimin permanent të menaxhmentit dhe zyrtarëve prfesinal të Autritetit në thjeshtësimin e prcedurave dhe shkurtimin e afateve për shqyrtimin e aplikacineve dhe rasteve (kërkesave) të paraqitura për shqyrtim nga Autriteti; Autriteti knfirmn, se i ka zhvilluar aktivitetet e saja bazuar në priritetet (synimet), bjektivat dhe veprimet e përkufizuara me Prgramin Vjetr të Punës (Plani i Punës) për vitin 2014, të miratuar nga Brdi Drejtues i Autritetit, duke i zbatuar detyrimet dhe arritur shumicën e bjektivave të parapara si dhe tejkaluar at në rastet kur përmbushja e tyre është varur në tërësi nga mandati i Autriteti. Shënimet në vijim paraqesin në frmë të përmbledhur të dhënat kryesre si të kërkuara sipas ligjit për raprtim përfshi këtu edhe zhvillimet dhe të arriturat kryesre që kanë karakterizuar dhe janë regjistruar gjatë vitit raprtues, 2014; - Miratuar gjashtë (6) akte rregullatre (rregullre) të reja; - Ndryshuar dhe pltësuar një (1) akt rregullatr (rregullrja Nr. 16); - Iniciuar dhe administruar dy (2) këshillime publike me palët e interesit; - Nxjerr mbi njëqind e tridhjetë (130) vendime të karakterit rregullatr me efekte rregullatre dhe administrative; - Pranuar mbi tetëqind e gjashtëdhjetë (860) shkresa dhe/ap kërkesa me shkrim për udhëzime/interpretim të bazës ligjre dhe rregullatre të aplikueshme nga peratrët dhe 9

10 fruesit e shërbimeve, investitrët prspektiv dhe palë të ndryshme të interesit nga sektrët që i rregulln dhe mbikëqyr Autriteti; - Ka nxjerr mbi njëqind e pesëdhjetë (150) shkresa me përgjigje, interpretime dhe/ap udhëzime për palët e treta subjekte të parashtresave kryesisht nga peratrët e shërbimeve publike të telefnisë fikse dhe mbile, fruesve të shërbimeve të kmunikimeve elektrnike dhe fruesve të shërbimeve pstare pr edhe të atyre jashtë vendit tnë (p.sh. interesime të ndryshme për legjislacinin e aplikueshëm, kushtet e pjesëmarrjes në treg, etj); - Iniciuar dhe administruar/udhëhequr dy (2) prcese për zgjidhjen e ms-marrëveshjes (knfliktit) mes peratrëve të autrizuar për shërbimet e kmunikimeve elektrnike duke zgjidhur at sipas aktvendimeve përkatëse drejtuar palëve të përfshira në prcedurë; - Pranuar dhe marrë në shqyrtim tridhjetë e tri (33) raste të ankesave të knsumatrëve në/dhe ndërlidhur me shërbimet e kmunikimeve elektrnike si dhe dy (2) rast të ankesës së knsumatrëve ndërlidhur me shërbimet pstare, duke i përmbyllur dhe zgjidhur at përmes dhënies së interpretimeve, udhëzimeve dhe rekmandimeve (memve sqaruese) të paraqitura ndaj knsumatrëve dhe peratrëve në rastet kur knsumatrët nuk kanë knsumuar prcedurat në shkallë të parë pranë/me peratrin frues i shërbimeve; - Vazhduar me avancimin dhe ngritjen e kapaciteteve prfesinale të persnelit si atyre të angazhuar në rregullimin e tregut ashtu edhe në stafin mbështetës (administrativ) për të siguruar punë efektive dhe me efikasitet më të lartë duke mbajtur në fkus angazhimin drejt ndërtimit të një kuadri me staf prfesinal dhe të përgjegjshëm; ditë efektive trajnimi dhe/ap pjesëmarrje në punëtri, knferenca ap vizita studimre, në ttal të realizuara gjatë vitit 2014; % përfaqësim (pjesëmarrje) e gjithë nëpunësve; % përfaqësim (pjesëmarrje) e nëpunësve femra nga ttali i zyrtarëve vijues të prgrameve trajnuese dhe/ap atyre të përfaqësimit; - Përfituar nga prgramet e asistencës teknike të përkrahura nga Kmisini Evrpian përmes instrumentit TAIEX në khëzgjatje prej gjashtëmbëdhjetë (16) ditë pune (2 ditë Wrkshp mbi Kualitetin e shërbimit, Net neutralitetin dhe Çështjet e mbrjtjes së knsumatrit dhe 14 ditë misine ekspertësh) me gjithsej 8 ekspert senir të ardhur nga rregullatrët e shteteve të Bashkimit Evrpian; - Gjithashtu, gjatë vitit 2014 zyrtarët përgjegjës për përgatitjen dhe funksinalizimin e qendrës nacinale, referuar si Qendra Kmpjuterike dhe Reagime Emergjente (CERT) kanë realizuar vizitë studimre 4 ditre në Qendrën Nacinale të Rumanisë me përkrahjen e prjektit të Bashkimit Evrpian; - Realizuar të hyra në lartësi prej 3,641, eur, prej të cilave të ndara sipas kategrive të të hyrave paraqiten si në vijim; , të hyra nga licencat/autrizimet

11 - 2,732, të hyra nga shfrytëzimi i resurseve frekuencre - 344, të hyra nga shfrytëzimi i resurseve të numeracinit - 709, të hyra nga tarifa vjetre e mbikëqyrjes - 3, të hyra nga shqiptimi i masave sanksinuese - 41, të hyra nga shërbimet administrative. tjera - Nxjerr dy (2) vendime ekzekutive për shqiptimin e sanksineve eknmike, në vlerë ttale me pagesat e vnesës administrative prej 3, ; Autriteti ka përmbyll me sukses planin afatmesëm, për sjelljen në harmni me kërkesat e legjislacinit të aplikueshëm si primar ashtu edhe atij sekndar (krniza e akteve rregullatre) si dhe me kushtet e termet e licencave (autrizimeve) të peratrëve dhe fruesve të shërbimeve telekmunikuese duke regjistruar veprimet e mëpshtme; Autrizuar, shtatëmbëdhjetë (17) frues të rinj, prej tyre tetë (8) frues të shërbimeve me vlerë të shtuar, nëntë (9) për frimin e rrjetit fiks dhe shërbimeve të internetit, dhe një (1) ndërmarrës për frimin e rrjetit dhe shërbimeve publike telefnike ndërkmbëtare; Licencuar dy (2) frues të rinj privat për frimin e shërbimeve pstare; Përafruar dhe rrumbullakuar krnizën e akteve rregullatre të gjitha të harmnizuara me paketën rregullatre të Bashkimit Evrpian, (EU Regulatry Framewrk ), pak e transpzuar në Ligjin për Kmunikime Elektrnike; Autriteti edhe gjatë vitit 2014 me kmpetencë ka arritur të përmbush një nga bligimet kryesre rregullatre përmes publikimit të raprteve peridike (TM1 deri TM4 për tregjet e kmunikimeve elektrnike dhe dy raprtet gjashtëmujre për tregun e shërbimeve pstare) dhe raprteve vjetre për gjendjen e tregjeve të kmunikimeve elektrnike dhe shërbimeve pstare, ku raprtet e Autritetit rezultjnë të jenë burimi kryesr në ms i vetëm për referim nga ana e investitrëve prspektiv në sektr, peratrëve, institucineve, prfesinistëve, studentëve dhe qytetarëve të interesuar lidhur me zhvillimet në treg; Autriteti në kuadër të bjektivit për ngritjen dhe avancimin e kapaciteteve teknike për menaxhimin efektiv dhe efikas të resurseve të kmunikimeve elektrnike ka investuar dhe pajisur Departamentin e Radi-mnitrimit dhe Inspektimeve me pajisje të avancuara dhe sftuer të sfistikuar Drive Test System për mnitrimin e shërbimeve të reja të fruara përmes teknlgjive 3G dhe 4 G (LTE), me çka edhe janë krijuar parakushtet që Autriteti gjatë vitit 2015 e tutje të realizj matjen e parametrave teknik të shërbimeve të gjeneratave të reja që nuk ka qenë e mundur më parë me sistemet dhe pajisjet në dispzicin nga Autriteti; Autriteti ka vazhduar me krdinimin dhe dhënien e kntributit prfesinal teknik dhe ligjr në prcesin e dialgut teknik në referim të temës së telekmunikacinit. Mbështetur në adptimin e prcedurave të lehtësuara, reduktimin e barrierave administrative, shkurtimin e afateve të trajtimit të aplikacineve, intensifikimin e aktiviteteve mnitruese dhe 11

12 mbikëqyrëse të tregut, gjitha kët bjektiva të prmvuar edhe me agjendën e Qeverisë së Republikës së Ksvës për zhvillim të qëndrueshëm eknmik, numri i peratrëve të rinj të autrizuar për frimin e shërbimeve të kmunikimeve elektrnike kryesisht atyre me vlerë të shtuar (VAS) dhe shërbimeve të internetit vetëm gjatë vitit 2013 është (17), ndërsa ttali i aktiviteteve të autrizuar në fund të vitit 2014 ishte 131 në krahasim me 114 në sa ishin në fund të vitit Menaxhimi dhe dhënia (caktimi) në përdrim (shfrytëzim) të resurseve të kufizuara publike, spektrit të radi frekuencave dhe numeracinit, janë me interes për Republikën e Ksvës. Autriteti si rgani kmpetent nacinal rregullatr, është e ngarkuar me detyrën e nxitjes së knkurrencës në fushën e kmunikimeve elektrnike dhe menaxhimin efikas të këtyre burimeve të kufizuara. Menaxhimi me efikasitet gjatë vitit 2014, ka rezultuar që numri i përgjithshëm i autrizimeve individuale për shfrytëzim të resurseve frekuencre dhe resurseve numerike të rezultj me gjithsej; autrizime individuale për përdrim të resurseve frekuencre respektivisht 2,071 kanaleve frekuencre dhe 4 bllqeve frekuencre; si dhe - 757,164 numra j-gjegrafik dhe gjegrafik të caktuar (alkuara) përmes 103 vendimeve (autrizimeve individuale); Në aspektin e avancimit të transparencës gjatë vitit 2014, Autriteti ka vazhduar me përpikëri dhe knsistencë ta përmbush bligimin e saj ndërlidhur me publicitetin e punëve dhe angazhimeve të kryera. Gjitha infrmacinet dhe dkumentet relevante mbi aktivitetet e Autritetit rregullisht dhe në khë reale janë publikuar në ueb faqen e Autritetit, përshi këtu dhe j vetëm; i. publikimin e gjitha akteve rregullatre dhe vendimeve me efekt rregullatr të miratuara nga Brdi Drejtues përfshi këtu edhe vendimet administrative me efekt për palët e treta; ii. iii. iv. zhvillimin e prcedurave mbi këshillimet publike si të parapara me dispzitat e Ligjit, dhe rganizuar dhe mbajtur seanca të këshillimeve mbi gjitha çështjet me rëndësi për palët e interesit; publikimin dhe azhurnimin e rregullt të bazë së të dhënave gjegjësisht regjistrave të peratrëve, fruesve të shërbimeve telekmunikuese, peratrëve të shërbimeve pstare dhe shërbimeve krrier, si dhe shfrytëzuesve të autrizuar të resurseve/kanaleve frekuencre dhe numerike. publikimin e rregullt të raprteve peridike me të dhënat statistikre të tregjeve të telekmunikimeve dhe pstare; v. publikimin e rregullt të të dhënave dhe infrmacineve të menduara dhe drejtuara për shfrytëzuesit e fundmë (knsumatrët) e shërbimeve telekmunikuese dhe shërbimeve pstare; 12

13 Në përkrahje të infrmacineve të publikuara në ueb faqen e autritetit, zyrtarët drejtues të Autritetit janë paraqitur në emisine të ndryshme të radis dhe televizineve dhe përmes kmunikatave për pininin, ku në mënyrë pltësuese kanë infrmuar audiencën e gjerë mbi gjitha çështjet e vlerësuara me rëndësi për dhe mbi lëmin e kmunikimeve elektrnike dhe shërbimeve pstare. Për më shumë, Autriteti gjithashtu në mënyrë të rregullt dhe brenda afateve më të shkurtra khre të mundshme iu është përgjigjur gjitha pyetjeve të parashtruara nga mediat elektrnike dhe at të shkruara dhe gjitha pyetjeve tjera të ardhura nga palët e interesuara, si qytetarët, përfaqësues të investitrëve ap furnizuesve të tregut të telekmunikimeve. Gjithsesi, në referim të përmbushjes së bligimeve për transparencë, vlen të thekshet se në mungesë të resurseve njerëzre dhe prfesinale, edhe gjatë vitit 2014 Autriteti ka vazhduar të përballet me sfidën administrative, ndërlidhur me bligimin për publikimin e dkumenteve edhe në gjuhën serbe dhe atë angleze. Gjersa, në reflektim të angazhimeve permanente dhe të vazhdueshme të Autritetit të iniciuara gjatë vitit raprtues dhe të bartura për vitet në vijim, përveç bjektivave dhe aktiviteteve specifike të paraqitura me dkumentin; Prgrami Vjetr i Punës për vitin 2015 si pjesë integrale e Raprtit Vjetr, në vijim në frmë të përmbledhur paraqesim fkuset dhe synimet e Autritetit për vitin 2015; a) Të vazhdhet më tutje me liberalizimin e tregut të telefnisë mbile (shërbimeve brezëgjëra), cakthen/ndahen resurse frekeuncre peratrët e autrizuar dhe vazhdhet me angazhimet në menaxhimin me efektivitet të resurseve frekuencre përfshi edhe frekuencat e përdrura për shërbimet 3G dhe/ap 4G; b) Të funksinalizhet, qendra nacinale, e referuar sipas dkumentit të Plitikave të Sektrit si; Qendra Kmpjuterike dhe Reagime ndaj Emergjencave (CERT) në përputhje me Dkumentin e Plitikave të Sektrit dhe Udhëzuesit e Agjencisë së Bashkimit Evrpian për sigurinë e rrjetave dhe infrmacinit (ENISA); c) Të kmplethet studimi i fizibilitetit dhe prjektin kryesr për ngritjen e kapaciteteve për mnitrim permanent dhe në gjithë territrin e vendit përmes ngritjes së stacineve fikse mnitruese, stacineve nmadike dhe stacineve mbile; d) Të jetëshen veprimet e parapara me raprtet dhe rekmandimet punuese (planet e veprimit) për avancimin e prceseve drejt sigurimit dhe implementimit të kdeve shtetërre, kdit shtetërr të telefnisë dhe kdit shtetërr të internetit (cctld; e) Harmnizhen dhe bashkërendhen veprimet me Autritetet kmpetente (MZHE dhe QeK) në mënyrë më të kncentruar në implementimin të bligimeve të dala për sigurimin dhe frimin e shërbimeve universale, si e vetmja mundësi për frimin e shërbimeve bazë edhe në at zna ku kët shërbime mungjnë ap frhen në mënyrë të pamjaftueshme; f) Përgatitët dhe mirathet rregullrja për net neutralitet; 13

14 g) Përgatitë dhe mirathet dkumenti rregullatr për përcaktimin e kërkesave minimale për kualitet të shërbimeve; h) Ndryshhet dhe Pltëshet Rregullrja për Planin Kmbëtar të Numeracinit pas marrjes së kdit shtetërr telefnik; i) Përgatitë dhe mirathet Rregullren për Bartshmërinë e Numrave; j) Përgatitët dhe mirathet Rregullren për kdin e internetit cctld; k) Përcaktimi i kushteve teknike për shtrirje të infrastrukturës së kmunikimeve elektrnike. Përveç legjislacinit, në vijim në frmë të përmbledhur paraqiten edhe aktivitetet implementuese të planifikuar për vitin 2015; - Analiza e tregjeve të kmunikimeve elektrnike Terminimi i thirrjeve me zë në rrjetet mbile individuale dhe qasja me shumicë në shërbimet bradband; - Rregullimi i shërbimeve të OFNT Vendsja dhe mbikëqyrja e implementimit të detyrimeve rregullatrë ex-ante për tregjet e analizuara; - Raprtimi nline i të dhënave Implementimi i prjektit për raprtimin nline të të dhënave statistikre peridike të peratrëve; - Nxitja e knkurrencës në tregun e kmunikimeve elektrnike brezgjera Krijimi i mundësive për qytetarët e vendit që të shfrytëzjnë internet me shpejtësi 30 Mbps e më tepër (70% e qytetarëve); - Mbikëqyrja e kualitetit të shërbimeve të kmunikimeve elektrnike Implementimi i prjektit për mnitrimin e kualitetit të shërbimeve të internetit; - Analizimi i shërbimeve të reja dhe ndikimi i tyre në tregun e kmunikimeve elektrnike; - Angazhimi për anëtarësimin në rganizata ndërkmbëtare të telekmunikacinit duke përfshirë edhe at qe kane te bëjnë me çështjet pstare. Gjatë vitit 2014, tregu i kmunikimeve elektrnike në Ksvë krahasuar me vitin paraprak ka shënuar një rënie të knsiderueshme të të hyrave të përgjithshme në lartësi prej rreth 28.2 milin Eur ap shprehur në përqindje 12.8%, ku ttali i të hyrave nga sektri i kmunikimeve elektrnike arrin vlerën financiare prej diç më shumë se milin Eur. Vështruar dhe paraqitur sipas segmenteve të sektrit, vërejmë rënie të të hyrave në segmentet e telefnisë mbile, telefnisë fikse dhe linjave me qira, me ç rast të hyrat për vitin 2014 në telefninë mbile kanë pësuar një rënie prej 17.7%, ndërsa në telefninë fikse rënie prej 19.5%; gjersa të hyrat nga segmenti i linjave me qira përbëjnë një rënie prej 5.1%. Për dallim nga tri segmentet e lartpërmendura, segmenti i qasjes në internet ka shënuar rritje prej 5.4%, përderisa vetëm ai shërbimeve kabllre ka shënuar rritje të të hyrave në nivel prej 30.3%. 14

15 Kj rënie në tregun e telefnisë mbile dhe fikse kryesisht vie si rezultat i knkurrencës në rritje të shërbimeve dhe garës për knsumatr si dhe për shkak të zhvillimeve teknlgjike dhe përdrimit në rritje të aplikacineve të ashtu quajtura Over the Tp (OTT), të cilat përdren në telefnat e mençur me qasje në internet 1. Ndërsa rënia e të hyrave nga tregu i linjave me qira knsistn në zhvillimin dhe shtrirjen e rrjetave të kmunikimeve elektrnike, respektivisht rritjen e knkurrencës në nivel të rrjetave pthuajse në tërë territrin e Republikës së Ksvës. Kj e bënë të veçantë vendin tnë, ku kemi një knkurrencë në nivel të rrjetave, e që nuk është rasti në shumë vende tjera rajnale dhe më gjërë. Në anën tjetër, vlerësuar sipas numrit të përdruesve 2, në vitin 2014, segmenti i telefnisë mbile ka regjistruar rritje në masën prej 5.3%, ndërsa segmenti i telefnisë fikse ka regjistruar rënie në masën prej 18.2% gjersa në segmentin e Qasjes Fikse Internetit është regjistruar ngritje në numrin e përdruesve në masën prej 5.3.% dhe rritje e knsiderueshme është regjistruar në numrin e përdruesve të Interneti (qasja mbile) në masën prej % krahasuar me vitin paraprak. Numri i përdruesve të telefnisë mbile në fund të vitit 2014 është 1.731,291 me nrmë të penetrimit prej afr 95.36%, që ende rezultn më e ultë krahasuar me nivelin mesatar në vendet e BE prej 131.6% gjatë vitit Ndërsa, tek segmenti i internetit vërehet një rritje e numrit të përdruesve 3, me ç rast numri i tyre ka arritur në vlerën prej 190,802 në qasjen fikse dhe 283,989 në qasjen mbile, që përbën një rritje të penetrimit të shërbimeve të internetit në krahasim me vitin e kaluar prej 13.6% tek qasja fikse dhe % tek qasja mbile. Gjatë vitit 2014, janë vënë re dhe disa ndryshime cilësre si frimi i paketave të prdukteve dhe shërbimeve, reduktime të tarifave në frimin e qasjes bradband në Internet, rritje e penetrimit, rritje e shpejtësisë dhe qasjes në Internet, reduktim i çmimeve si dhe rritje e knkurrencës nga peratrët alternativ (fruesit e shërbimeve të kmunikimeve elektrnike), që njëherit kntribun në rritjen e mëtutjeshme të knkurrencës dhe kualitetit të shërbimeve. Investimet e regjistruara nga peratrët e shërbimeve të kmunikimeve elektrnike për vitin 2014 kapin shifrën prej mbi 52 milin Eur, që shënn një rritje prej 187% krahasuar me vitin e kaluar (2013) ku investimet kanë kapur shifrën prej afr 28 milin Eur. Pjesa dërrmuese e investimeve e përbënë segmenti i telefnisë mbile me rreth 60%, ndërsa pjesën tjetër prej 40% të mbetur e përbëjnë investimet në infrastrukturën fikse, përmes së cilës frhen shërbime të kmbinuara si telefni fikse, internet dhe TV kabllr. 1 Një trend i tillë në rënies sipas vendeve në rajn paraqitet si në vijim; Republika e Shqipërisë në këtë sektr ka regjistruar rënie prej; -17%, Republika e Maqednisë ka regjistruar një rënie prej -9.2%, Përderisa në Malin e Zi 7.5%. 2 Bëhet fjalë për përdruesit aktiv, pra ata përdrues që kanë përdrur një shërbim me pagesë së paku një herë brenda 3 muajve. Kj është përcaktuar me vendimin Nr. 22 të Autritetit (ART Nr. Prt. 045/1/10, dt. 15/06/2010). 3 Me abnent të internetit nënkupthet numri i përdruesve ap eknmive familjare të cilët kanë kntrata të lidhura me fruesit e Internetit 15

16 Interesat e qytetarëve dhe knsumatrëve, krijimi i kushteve për perim pa-interferenca nga perimet e pa-autrizuara si dhe ushtrimi i mandatit të mbikëqyrjes efektive të perimit knfrm kushteve të licencave dhe autrizimeve përfshi këtu edhe zgjidhjen e ms-marrëveshjeve mes peratrëve të licencuar dhe/ap mes peratrëve dhe knsumatrëve, përgjatë vitit raprtues kanë qenë në qendër të qëllimeve dhe në fkus të angazhimeve të Autritetit, çka edhe ilustrhet më së miri në pjesën e aktiviteteve dhe zhvillimeve kryesre gjatë vitit raprtues. Nisur nga rrethanat e njhura ku sektri i kmunikimeve elektrnike karakterizhet nga dinamika e lartë e ndryshimeve dhe invacinit, e detyrn Autritetin si rregullatr nacinal që në vazhdimësi të përgatitet për tu përballuar me sfidat e reja me të cilat dhe d të ballafaqhet edhe më shumë në një të ardhme të afërt, kryesisht menduar këtu në knvergjencën dixhitale të telekmunikacineve dhe transmetimeve audi-vizuale. Autriteti, si institucin që rregulln një treg dinamik dhe avangarde në ndryshime, në përputhje me frymën e Ligjit dhe Agjendën Digjitale për Ksvën, p punn që në të ardhme të afërt të kalhet në e-authrity ku knsumatrët e shërbimeve të Autritetit d t i përfitjnë shumicën në ms të gjitha shërbimet n-line. Andaj, për të gjitha të arriturat në emër të Brdit të Autritetit, dua të falënderj gjithë zyrtarët e lartë drejtues të njësive prfesinale të Autritetit me bashkëpunëtrët e tyre prfesinal, stafin administrativ të Autritetit si dhe të gjitha at institucine e individë që në çfarëd mënyre kanë ndihmuar Autritetin në kryerjen me sukses të punëve dhe të detyrave tna. Në vazhdim ju shpalsim Raprtin Vjetr të Punës për vitin 2014 të shqëruar me Prgramin Vjetr të Punës për vitin 2015, Planin Afatmesëm tre vjeçar, , i cili ngërthen dhe përmban përmbledhje të aktiviteteve, ngjarjeve dhe zhvillimeve më të rëndësishme të nddhura në sektrin e kmunikimeve elektrnike dhe shërbimeve pstare gjatë 2014, duke ju siguruar në vazhdimësinë e angazhimeve të Autritetit për arritje dhe përmbushje të rlit dhe mandatit rregullatr, e gjitha me qëllim dhe funksin të inkurajimit të investimeve dhe krijimin e mundësive dhe dhënien e garancive për knkurrencë efiçiente dhe përfitime për knsumatrin. Sinqerisht dhe me respekt, Kryetari dhe Anëtarët e Brdit Drejtues, ARKEP 16 4 I hartuar për herë të parë nga ana e Autritetit

17 2. KORNIZA LIGJORE DHE MIRATIMI I LEGJISLACIONIT SEKONDAR GJATË VITIT 2014 Autriteti veprimtarinë e vetë për mbikëqyrjen dhe rregullimin e tregut të kmunikimeve elektrnike e bazn në përputhje me Legjislacinin e paraqitur në tabelën 1. TABELA 1): BAZA EKZISTUESE LIGJORE DHE POLITIKAT/STRATEGJITË Legjislacini Primar/Ligjet 1 Ligji për Kmunikimet Elektrnike 5 04/L Tetr Ligji për Shërbimet Pstare 03/L Prill 2010 Plitikat/Strategjitë 1 2 Plitikat e sektrit të Kmunikimeve Elektrnike Agjenda Digjitale për Ksvën Plitikat strategjike të shërbimit pstar në Republikën e Ksvës // Dhjetr 2012 // Dhjetr 2012 Gjatë vitit 2014, Autriteti ka adptuar dhe miratuar aktet e mëpshtme me karakter nrmues rregullatr dhe ekzekutiv. 2.1 Rregullret Në periudhën raprtuese janë miratuar rregullret në vijim: 1) Rregullrja për Analizat e Tregut Reg. Nr. 27 (Ref. Nr. Prt. 041/B/14) Qëllimi kryesr i kësaj rregullreje është prmvimi i investimeve dhe knkurrencës së lirë në tregun e kmunikimeve elektrnike në Republikën e Ksvës, duke krijuar një siguri ligjre përmes përcaktimit të krnizës transparente për analiza të tregut, përcaktimin e ndërmarrjeve me fuqi të ndjeshme në treg dhe impnimin e detyrimeve rregullatre ex-ante. 5 Ky Ligj e shfuqizn Ligjin mbi Telekmunikacinin, Nr.2002/7 6 Dkumenti e shfuqizn Dkumentin Plitikat e Sektrit të Telekmunikacinit, të miratuar në Qershr

18 Kj rregullre përcaktn prcedurat dhe principet bazë të prcesit të përkufizimeve dhe analizës së tregut, përcaktimin e ndërmarrjeve me FNT dhe impnimin e detyrimeve rregullatre ex-ante, për të zgjidhur prblemet e identifikuara të knkurrencës. Kj rregullre merr për bazë aktet relevante ligjre të BE-së (direktivat, rregullret, rekmandimet) dhe praktikat më të mira të vendeve regjinale dhe ndërkmbëtare deri në atë masë sa janë në pajtueshmëri me Ligjin për Kmunikime Elektrnike dhe të jenë të bazuara në parimet e vëna në ligjet e knkurrencës së BE. 2) Rregullrja për Planin Kmbëtar të Numeracinit për Rrjetat e Kmunikimeve Elektrnike në Republikën e Ksvës Reg. Nr. 26 (Ref. Nr. Prt. 023/B/14) Qëllimi i kësaj Rregullreje është definimi i Planit Kmbëtar të Numeracinit, përcaktimit të strukturës, gjatësisë dhe prcedurave për dhënien e numrave për qasje në rrjetet dhe shërbimet publike të kmunikimeve elektrnike, ashtu që të: a) sigurjë strukturim dhe shfrytëzim efikas të numrave dhe serive të numrave; b) pltësjë nevjat e arsyeshme të peratrëve dhe fruesve të shërbimeve të kmunikimeve elektrnike publike për caktim të numrave; c) sigurjë që caktimi dhe përdrimi i numrave bëhet në mënyrë të ndershme, transparente dhe j-diskriminuese. Plani i Numeracinit i referhet caktimit dhe përdrimit të numrave, serive numerike dhe bllqeve numerike për shërbimet: a) E.164 plani i numeracinit për shërbimet e telefnisë b) Plani i Numeracinit për shërbimet e mesazheve të shkurta me vlerë të shtuar (tutje referuar si VAS SMS). 3) Rregullrja për Autrizimet tepërgjithshme Reg. Nr. 25 (Ref. Nr. Prt. 015/B/14) Kj Rregullre përcaktn kushtet dhe prcedurat për frimin e rrjeteve dhe shërbimeve të kmunikimeve elektrnike në Republikën e Ksvës nga ndërmarrësit e rrjeteve dhe/se shërbimeve të kmunikimeve elektrnike nën regjimin e Autrizimit të Përgjithshëm. Rregullrja zbathet ndaj të gjithë ndërmarrësve, të cilët dëshirjnë të frjnë rrjete dhe/se shërbime të kmunikimeve elektrnike në përputhje me kërkesat e Ligjit dhe kushteve të përgjithshme të miratuara nga Autriteti për përfshirje në aktivitete të kmunikimeve elektrnike. 18 Pra përmes kësaj rregullreje, është eliminuar regjimi i licencimit, përkatësisht është zëvendësuar me autrizimet e përgjithshme. Prandaj, ndërmarrjet, të cilat dëshirjnë të frjnë shërbime se rrjete të kmunikimeve elektrnike nuk ngarkhen nga Autriteti me kst për hyrje në treg.

19 Aplikacini shqyrthet Brenda 5 ditëve të punës nga data e kmpletimit të frmularit. Në anën tjetër peratrët nuk janë të bliguar që të drëzjnë numër të madh dkumentesh siq ka qenë rasti me licencimet e mëhershme. 4) Rregullrja për Ndarjen e Llgarive Reg. Nr. 24 (Ref. Nr. Prt. 012/B/14) Rregullrja ka për qëllim krijimin e parakushteve për zbatimin e Ligjit dhe sigurimin e rregullimit të kmunikimeve elektrnike në fushën e ndarjes së llgarive në respektimin e parimeve të neutralitetit teknlgjik, ekuivalencës funksinale, prprcinalitetit, rregullimit minimal të detyrueshëm, qartësisë ligjre në një treg dinamik, zhvillimin eknmik, sigurimin e knkurrencës efikase, paanshmërinë e kritereve rregullatre, kushtet dhe prcedurat, transparencën dhe j-diskriminim. Rregullat d të jenë të aplikueshme për ndërmarrjet, të cilat kanë fuqi të ndjeshme në tregun përkatës, ndaj të cilave sipas ligjit janë impnuar bligimet në lidhje me detyrimet e ndarjes së llgarive. 5) Rregullrja për Standardet e Kualitetit të realizimit të shërbimeve pstare Reg. Nr. 23 (Ref. Nr. Prt. 004/B/14) Rregullrja ka për qëllim përcaktimin e standardeve të kualitetit për realizimin e shërbimeve univerzale pstare nga peratrët, të cilët frjnë shërbime universale. 2.2 Vendimet Në vijim paraqesim disa nga Vendimet me karakter Rregullatr: 1) Vendimi për implementimin e detyrimit të peratrit IPKO Telecmmunicatins LLC për publikimin e kërkesave për qasje dhe interkneksin për terminimin e thirrjeve në rrjetin e telefnisë fikse Vendimi Nr. 548 (Ref. ARKEP Nr. Prt. 036/B/14) 2) Vendimi për Ndryshimin dhe Pltësimin e Rregullres Nr. 16 Për shërbimet e Radi Amatre ne Republikën e Ksvës Vendimi Nr. 462 (Ref. ARKEP Nr. Prt. 005/B/14) 3) Vendimi për masën sanksinuese për përdrim te pa-autrizuar te resurseve Frekuencre për peratrin RTV Dukagjini SH.P.K Vendimi nr. 465 (Ref. ARKEP Nr. Prt. 008/B/14) 4) Dkumenti Rregullatr për Kushtet e Përgjithshme për Dhënien dhe Shfrytëzimin e Radi Frekuencave ne Brezet GHz (Ref. ARKEP Nr. Prt. 007/B/14) 5) Vendimi për masën sanksinuese për përdrim te pa-autrizuar te resurseve Frekuencre për peratrin NTSH ArtMtin 19

20 Vendimi nr. 466 (Ref. ARKEP Nr. Prt. 009/B/14) 6) Vendimi për miratimin e fertës referente të interkneksinit të peratrit PTK sh.a. në telefninë fikse Vendimi nr. 547 (Ref. ARKEP Nr. Prt. 035/B/14) 7) Vendimi për Auditimin e sistemit te Operatrit PTK SH.A, lidhur me Kntrllin e çmimeve dhe llgaritjen e ksts sipas metdës së shpërndarjes së pltë të ksts (Fully Distributed Cst-FDC) Vendimi nr. 505 (Ref. ARKEP Nr. Prt. 019/B/14) 8) Vendimi për Rezervimin e bllqeve numerike J-Gjegrafike mbil nga seria (0)43 dhe (0)49 dhe Caktimin e bllqeve (0)43 8xx xxx për përdrim nga Operatri IPKO Telecmmunicatins LLC Vendimi nr. 523 (Ref. ARKEP Nr. Prt. 026/B/14) 9) Vendimi për caktimin e bllqeve numerike nga seria e numeracinit gjegrafik për përdrim nga PTK Sh.A/TiK Vendimi nr. 524 (Ref. ARKEP Nr. Prt. 027/B/14) 10) Vendimi për caktimin e bllqeve numerike nga seria e numeracinit gjegrafik për përdrim nga KUJTESA.net shpk Vendimi nr. 525 (Ref. ARKEP Nr. Prt. 028/B/14) 11) Vendimi për Refuzimin e kërkesës se fertës te shërbimeve N.Sh Prmks për zgjedhjen e ms-marrëveshjes me PTK SH.A; Vendimi nr. 528 (Ref. ARKEP Nr. Prt. 030/B/14) 12) Vendimi për Ndryshimin e pjesërishëm te Bllqeve Numerike nga Seria e Numeracinit gjegrafik për përdrim nga Kujtesa.net sh.p.k, te caktuar me Vendimin Nr. 525 Vendimi nr. 535 (Ref. ARKEP Nr. Prt. 032/B/14) 13) Vendimi për fillimin e Prcesit për zgjedhjen e ms-marrëveshjes per interkneskin ndërmjet Kujtesa.net sh.p.k dhe IPKO Telecmmunicatins L.L.C Vendimi nr. 558 (Ref. ARKEP Nr. Prt. 038/B/14) 14) Vendimi për caktimin e bllkut numerik nga seria e numeracinit Gjegrafik për përdrim nga Niart sh.p.k Vendimi nr. 562 (Ref. ARKEP Nr. Prt. 039/B/14). 2.3 Vështirësitë dhe Sfidat Me gjithë prgresin e vazhdueshëm sfidë mbetet sigurimi i numrit të mjaftueshëm të stafit për realizimin e bjektivave të përcaktuara për ARKEP (shih në pikën 6 të këtij raprti). 20

21 3. NJOHURI TË PËRGJITHSHME PËR ARKEP 3.1 Misini dhe Vizini ARKEP, sipas nenit 142 të Kushtetutës së Republikës së Ksvës, është themeluar si institucin i pavarur nga Kuvendi i Ksvës, që të ushtrj dhe kryen rregullimin eknmik në sektrin e kmunikimeve elektrnike dhe shërbimeve pstare, në pajtim me Ligjin për Kmunikimet Elektrnike, Nr. 04/L-109 si dhe Ligjin për Shërbimet Pstare, Nr. 03/L-173. ARKEP është autriteti nacinal rregullatr në fushën e kmunikimeve elektrnike dhe atë të shërbimit pstar, i cili zbatn dhe mbikëqyr kuadrin rregullatr të përcaktuar me ligjin për kmunikimet elektrnike dhe nga ligji për shërbimin pstar si dhe nga plitikat e zhvillimit të sektrit të kmunikimeve elektrnike Axhenda Dixhitale për Ksvën , si të përcaktuara me vendimin Nr. 02/119 të Qeverisë së Republikës së Ksvës. Autriteti është persn juridik, publik, vetëfinancues, jfitimprurës, i pavarur, i cili e zhvilln veprimtarinë në përputhje me legjislacinin në fuqi. Autriteti në punën dhe në marrjen e vendimeve brenda kmpetencave të tij është i pavarur. Autriteti udhëhiqet dhe drejthet nga Brdi Drejtues që është njëkhësisht autriteti ligjr dhe i pavarur në marrjen e vendimeve dhe funksinn në bazë të rregullres së brendshme, të miratuar nga ai vet. Kuvendi caktn Kryetarin ndërmjet anëtarëve të Brdit, i cili njëkhësisht është drejtues ekzekutiv i Autritetit. Misini, i Autritetit është që i tërë aktiviteti dhe veprimtaria e saj të bazhet dhe dallhet në të vepruarit si një rregullatr i pavarur dhe pararendës për tregjet e kmunikimeve elektrnike dhe pstare duke kërkuar të arrij një kuadër rregullatr që nxit një mjedis të favrshëm për investitrët dhe frn zgjidhje, çmime dhe cilësi më të mirë për të gjithë përdruesit e shërbimeve të kmunikimeve elektrnike dhe pstare në Ksvë. PËRMES APLIKIMIT TË PARIMEVE BAZË PËR RREGULLIMIN E AKTIVITETEVE TË KOMUNIKIMEVE ELEKTRONIKE, T U MUNDËSOHET PËRDORUESVE FUNDOR OFRIMI I SHËRBIMEVE ME SHPEJTËSI SA MË TË MADHE TË MUNDSHME, NË NJË AFAT SA MË TË SHPEJTË KOHOR, ME SIGURI TË LARTË, SI DHE ME ÇMIME TË ARSYESHME. 3.2 Kmpetencat e ARKEP Kmpetencat dhe detyrat e Autritetit janë të përcaktuara në Ligjin Nr. 04/L-109 për Kmunikimet Elektrnike (LKE) dhe Ligjin Nr. 03/L-173 për Shërbimet Pstare (Ligjet). Autriteti ushtrn funksinet në përputhje me ligjet dhe me aktet e tjera ligjre dhe nënligjre, si dhe në përputhje me plitikat sektriale kmbëtare dhe strategjitë kmbëtare të zhvillimit të kmunikimeve elektrnike 21

22 dhe me marrëveshjet ndërkmbëtare në fushën e kmunikimeve elektrnike, ku adern Republika e Ksvës. Kmpetencat në fushën e kmunikimeve elektrnike janë të definuara në nenin 10 të LKE: Në bashkëpunim më ministrinë përgatitë Planin Kmbëtar të Radi-Frekuencave dhe punn për harmnizimin e këtij plani me plitikat ndërkmbëtare mbi zhvillimin e spektrit të radifrekuencave; Mbledh dhe përpunn të dhënat statistikre nga ndërmarrësit që kryejnë veprimtarinë e tyre në fushën e kmunikimeve elektrnike; Publikn çd infrmacin të nevjshëm për zhvillimin e një tregu të hapur dhe knkurrues; Miratn legjislacinin sekndar lidhur me implementimin e ligjit për kmunikimet elektrnike, ligjit për shërbimet pstare dhe strategjitë/plitikat e miratuara nga Qeveria; Miratn vendimet në lidhje me përcaktimin e tregjeve përkatëse, kryen analizat e tregut dhe impnimin, si dhe tërheqjen e bligimeve të rregullatrit tek peratrët me fuqi të ndjeshme tregu; Miratn vendimet lidhur me përcaktimin e fruesve të shërbimeve universale dhe përcaktimin e bligimeve dhe të drejtave të tyre; Mnitrn dhe rregulln dispzitat e kmunikimeve elektrnike publike të rrjetave dhe shërbimeve; Zgjidhë msmarrëveshjet, duke përfshirë at që lidhen me çështjet e përdrimit të përbashkët të faciliteteve dhe pasurive në mes të ndërmarrësve; Zgjidhë msmarrëveshjet në mes të përdruesve fundrë dhe peratrëve të shërbimeve publike të kmunikimeve elektrnike; Mnitrn dhe rregulln përdrimin e përbashkët të faciliteteve dhe pasurive; Miratn Planin Kmbëtar të numeracinit, Planin për përdrimin e Radi-Frekuencave (kanaleve) dhe planet e zhvillimit të radi kmunikimit; Menaxhn resurset e fundme spektrin e radi-frekuencave dhe hapësirën e numeracinit në kmunikimet elektrnike; Zbatn detyrat që lidhen me kmpatibilitetin elektrmagnetik, përdrimin e pajisjeve dhe mjeteve, radi-mnitrimin dhe eliminimin e Interferencave (ndërhyrjeve) të Radis; Lëshn autrizime dhe akte të tjera në pajtueshmëri me dispzitat e ligjit/ligjeve si dhe rregullret e miratuara; Miratn vendimet lidhur me grantet, transferet dhe revkimin e licencave individuale për përdrimin e spektrit të radi-frekuencave në bazë të tenderit publik dhe prcedurave të Ankandit publik; Kntribun në përgatitjen e prpzimeve të strategjive kmbëtare dhe plitikave; Brenda fushëveprimit të kmpetencave të veta, bashkëpunn dhe participn në punën e rganeve punuese administrative dhe ndërkmbëtare, regjinale, si dhe rganizatave dhe institucineve në fushën e kmunikimeve elektrnike aty ku adern Republika e Ksvës; Në bazë të autrizimeve të marra, lidhë marrëveshjet bilaterale dhe multilaterale në fushën e kmunikimeve elektrnike; Publikn infrmatat/udhërrëfyes lidhur me zbatimin e ligjit brenda fushës dhe duke iu nënshtruar prcedurës dhe kushteve të vendsura nga vetë Autriteti; 22

23 Kryen funksinet e qendrës kmpjuterike për reagime emergjente me qëllim të ballafaqimit me rreziqet për sistemet publike të kmunikimeve elektrnike; Bën knsultime lidhur me zbatimin e ligjit si dhe rregullret e nxjerra nga Autriteti. Përveç detyrave dhe autrizimeve të parapara me LKE, ARKEP i janë dhënë kmpetenca edhe përgjegjësi shtesë edhe në fushën e shërbimeve pstare dhe bazuar në dispzitat e nenit 6 të LSHP, i cili si rregullatr i shërbimeve pstare ka përgjegjësi dhe kmpetenca si në vijim; lëshn dhe tërheq licencat peratrëve pstarë për frimin e shërbimeve universale dhe shërbimeve të tjera pstare; miratn tarifat për shërbimet universale dhe të rezervuara pstare, të prpzuara nga peratri publik pstar; përcaktn shkallën e peshës - limitin për shërbimet e rezervuara pstare; përcaktn tarifat për dhënien e licencave dhe taksën vjetre për frimin e shërbimeve pstare, si dhe afatet për kryerjen e pagesës; prpzn rregulla Ministrisë për frimin dhe përmbushjen e standardeve për realizimin e shërbimeve pstare; mban regjistrin e licencave të lëshuara me të dhënat përkatëse; mbikëqyrë respektimin e kushteve të përcaktuara me licencë, dhe në rast të shkeljes së kushteve të licencës merr masat e nevjshme ndaj peratrëve pstar; mbikëqyrë përdrimin e tarifave të shërbimeve pstare dhe prpzn marrjen e masave ligjre në rastet kur peratri pstar nxjerr se përdr tarifa në kundërshtim me masat e përcaktuara me këtë ligj; përcjell zhvillimet që kanë të bëjnë me sektrin pstare dhe tregun e shërbimeve pstare dhe merr masat e nevjshme për të siguruar barazi dhe transparencë për knkurrim në tregun e shërbimeve pstare; zgjedh msmarrëveshjet në mes të peratrëve pstarë dhe shfrytëzuesve me peratrët pstarë; sigurn shfrytëzuesve të shërbimeve pstare kushte të barabarta; mbledh infrmacinet e nevjshme që kanë të bëjnë me shërbimin pstar dhe i publikn at sipas nevjës. 3.3 Fushëveprimi i ARKEP dhe struktura rganizative Struktura aktuale rganizative e Autritetit është miratuar nga Brdi, përmes vendimit Nr. 309 (Ref. Nr. Prt. 002/B/13) dhe si e tillë paraqitet si më pshtë. Brdi i ARKEP është brd menaxhues, i cili ushtrn kmpetencat e tij në përputhje me LKE dhe Rregullren e brendshme. Mandati i brdit të ARKEP është 5 vjeçar dhe i përcaktuar sipas nenit 78 të LKE-së. I njëjti nen specifikn se kur mandati i anëtarit të brdit përfundn, i njëjti vazhdn të kryej funksinet e tij deri sa të zgjidhet anëtari i ri i brdit. Në figurën 1 është paraqitur struktura rganizative e ARKEP. 23

24 FIGURA 1): SKEMA ORGANIZATIVE Infrmata tjera bazike; Numri i përgjithshëm i stafit; 39 (30 staf prfesinal + 9 administrativ) Numri i përgjithshëm i persnelit femra; 11 (se shprehur në % = 34.4%) Numri i përgjithshëm i anëtarëve të Brdit; 5 Numri i përgjithshëm i Menaxhmentit të mesëm dhe të lartë (përjashtuar Brdin); 18 Numri i përgjithshëm i Femrave në menaxhment të mesëm dhe të lartë (përjashtuar Brdin); 5 (shprehur në % = 28%) Në tabelën 2 është paraqitur krahasimi i numrit të punëtrëve të ARKEP dhe rregullatrëve tjerë rajnal. Siç edhe shihet, numri i stafit të ARKEP është shumë i vgël krahasuar me rregullatrët tjerë. Prandaj, sfidë padyshim mbetet rritja e numrit të stafit. 24

25 TABELA 2). KRAHASIMI I NUMRIT TË NËPUNËSVE ME AUTORITETET HOMOLOGE NË REGJION Nr. Autriteti /Agjensini Shteti Nr. i stafit Nr. i Njësive Nr. i stafit për Njësi Shënim 1 ICTA, Turqia Departamente / Sektr 2 RATEL, Serbia Departamente të ndarë në 9 njësi 3 RAK, Bsna dhe Hercegvina Sektr 4 HAKOM, Kracia Sektr 5 AEC, Maqednia Departamente + 5 Divizine 6 EKIP, Mali i Zi Sektr 7 AKEP, Shqipëria Departamente + 1 Zyrë 9 ARKEP, Ksva Departamente + 7 zyra/njësi 25

26 4. AKTIVITETET RREGULLATORE 4.1 Autrizimet e Përgjithshme Autrizimi i hyrjes në treg të subjekteve (ndërmarrjeve) për frim të rrjetave dhe shërbimeve publik të kmunikimeve elektrnike gjatë vitit 2014 është bërë bazuar në dispzitat e Rregullres Nr. 25 për Autrizimet e Përgjithshme të miratuar sipas Vendimit Nr. 479 të Brdit të Autritetit. Të gjithë ndërmarrësit, të cilët dëshirjnë të hyjnë në treg, përkatësisht frjnë shërbime të kmunikimeve elektrnike, janë të bliguar që të pltësjnë frmularin e njftimit ( dhe drëzjnë në ARKEP së bashku me dkumentet e regjistrimit të bizneseve. ARKEP brenda 5 ditëve të punës nga data e kmpletimit të frmularit, e lëshn knfirmimin e njftimit, respektivisht e vends ndërmarrjen në regjistër. Me këtë rast janë eliminuar barrierat e panevjshme dhe ndërmarrësit për hyrje në treg nuk kanë asnjë bligim financiar ndaj ARKEP. Në përputhje me Rregullren për Autrizimet e Përgjithshme, aktivitetet e kmunikimeve elektrnike, të cilat ndërmarrësit duhet t'i njftjnë pranë ARKEP-it janë si në vijim: - Ofrimi i rrjeteve dhe/se shërbimeve publike të telefnisë fikse; - Ofrimi i rrjeteve dhe/se shërbimeve publike të telefnisë mbile; - Ofrimi i shërbimeve të linjave me qira; - Ofrimi i rrjeteve dhe/se shërbimeve satelitre të kmunikimeve elektrnike; - Ofrimi i shërbimeve të transmetimit të të dhënave (Interneti); - Ofrimi i shërbimeve me vlerë të shtuar. Regjistri i ndërmarrjeve të autrizuara është i publikuar në ueb faqen e Autritetit dhe në baza të rregullta javre përditëshet nga Autriteti ( Tabela e mëpshtme paraqet numrin e autrizimeve të përgjithshme të lëshuara nga Autriteti ndaj fruesve të shërbimeve të kmunikimeve elektrnike gjatë vitit 2014 me përshkrimin e shërbimeve të autrizuara. Gjatë periudhës raprtuese janë lëshuar gjithsej 44 autrizime/knfirmime të njftimeve për gjithsej 88 aktivitete, prej tyre 17 ndërmarrje të reja në tregun e kmunikimeve elektrnike. 26

27 TABELA 3). REGJISTRI I AUTORIZIMEVE/KONFIRMIMEVE TË NJOFTIMEVE GJATË VITIT 2014 AKTIVITET E NJOFTUARA GJATË VITIT 2014 Shërbime me Vlerë të Shtuar (VAS) 18 Shërbime të Internetit 30 Rrjet Publik fiks 25 Shërbime Publike telefnike fikse 6 Shërbime të Linjave me qira 5 Rrjet publik mbil 2 Shërbime publike mbile 2 Rrjet publik me transmetim satelitr 0 shërbime publike satelitre 0 Numri Ttali i Aktiviteteve gjatë Numri Ttal i Ndërmarrjeve gjatë Numri i aktiviteteve për ndërmarrje (frues shërbimi) 2 Në figurën 2 është dhënë numri i licencave/autrizimeve të lëshuara nga Autriteti përgjatë viteve 2004 deri Autrizimet Ttali FIGURA 2): NUMRI I LICENCAVE/AUTORIZIMEVE TË LËSHUARA NGA AUTORITETI GJATË VITEVE 2004 DERI 2014 Që nga themelimi i ARKEP e deri në fund të vitit 2014 numri i autrizimeve të lëshuara ka arritur shifrën në

28 4.2 Autrizimet individuale për shfrytëzuesit e resurseve frekuencre Një aspekt shumë i rëndësishëm i veprimtarisë së Autritetit është menaxhimi i burimeve natyrre të fundme (spektri i radi frekuencave), vlerësimi i cilësisë së rrjetave, shërbimeve dhe pajisjeve fundre të radi kmunikimeve. Kj veprimtari bazhet në kmpetencat ligjre të përcaktuara me LKE-në dhe rregullret Nr. 17 dhe Nr. 22 të miratuara nga Brdi i Autritetit në zbatim të LKE-së. Autriteti, përmes nxjerrjes së rregullreve të lartcekura dhe në zbatim të Kreut VII të LKE-së është angazhuar në vazhdimësi për heqjen e barrierave administrative në prcesin e lëshimit të Autrizimeve Individuale. Shërbimet e autrizuara për shfrytëzim të spektrit radi-frekuencr janë; - Shërbimet radi të lëvizshme prfesinale RLP (PMR Prfessinal Mbile Radi); - Shërbimet fikse mikr-valre PTP (Pikë në Pikë); - Shërbimet aernautike; - Shërbimet satelitre (VSAT). Gjatë vitit raprtues (2014), Autriteti ka lëshuar gjithsej 212 autrizime individuale (licenca) për shfrytëzuesit e spektrit/kanaleve radi-frekuencre. Kj perfrmancë është realizuar përmes mbikëqyrjes efikase të rekrdeve (shënimeve) të administruara në sftuerët e menaxhimit te spektrit frekuencre dhe bazën e të dhënave aplikative të Autritetit. Tabela në vijim paraqet lljin e Autrizimeve Individuale të radi frekuencave (licencave), numrin e peratrëve në shfrytëzim të brezeve frekuencre dhe numrin e kanaleve frekuencre të autrizuara nga Autriteti gjatë vitit Tabela në vijim paraqet numrin e gjitha kanaleve të dhëna në shfrytëzim dhe numrin e autrizimeve individuale të radi frekuencave te lëshuara përgjatë vitit TABELA 4). REGJISTRI I AUTORIZIMEVE INDIVIDUALE PËR FREKUENCA GJATË VITIT 2014 LLOJI I AUTORIZIMEVE INDIVIDUALE TE RADIOFREKUENCAVE (LICENCËS) Autrizime Individuale te Radifrekuencave (Licenca) për shërbime ne brezin frekuencr HF (9 khz deri 30 MHz) Autrizime Individuale te Radi-frekuencave për shërbime ne brezin frekuencr HF, VHF, UHF dhe SHF Autrizime Individuale te Radi-frekuencave për shërbimin PMR (brezi MHz) VHF Autrizime Individuale te Radi-frekuencave për shërbimet PMR brezi ( MHz) VHF & ( MHz) UHF Autrizime Individuale te Radi-frekuencave për shërbimet PMR (brezi MHz) UHF Autrizime Individuale te Radi-frekuencave për shërbimet PMR br( MHz) UHF & brezi > 3 GHz (SHF) NUMRI I AUTORIZIMEVE INDIVIDUALE TE RADIO FREKUENCAVE LËSHUAR NE VITIN 2014 NUMRI I KANALEVE DHE BLLOK BREZEVE FREKUENCORE bllk breze bllk breze Autrizime Individuale te Radi-frekuencave e shërbimeve fikse

29 LLOJI I AUTORIZIMEVE INDIVIDUALE TE RADIOFREKUENCAVE (LICENCËS) Mikrvalre brezi > 3 GHz (SHF) Autrizime Individuale te Radi-frekuencave për shërbime te Aernautikës Autrizime Individuale te Radi-frekuencave për shërbime Satelitre Gjithsej Autrizime Individuale të radi frekuencave NUMRI I AUTORIZIMEVE INDIVIDUALE TE RADIO FREKUENCAVE LËSHUAR NE VITIN 2014 NUMRI I KANALEVE DHE BLLOK BREZEVE FREKUENCORE ,071 Kanale + 4 Bllk Breze TABELA 5). LLOJET E AUTORIZIMEVE INDIVIDUALE TË RADIO-FREKUENCAVE (LICENCAVE) GJATË VITIT 2014 NR. LLOJI I SHËRBIMIT NUMRI I KANALEVE 1 Shërbimi Fiks mikrvalr (Linqe Fikse Mikrvalre 1,255 Pikë Pikë - PTP) 2 Shërbimi PMR (Private Mbile Radi) Shërbimi Satelitr 20 4 Shërbimi Aernautik 17 TOTALI 2,071 TABELA 6). NUMRI I LICENCAVE PËR SHËRBIMET RADIO AMATORE Nr. RADIO AMATOR VENDOR RADIO AMATOR NDËRKOMBËTAR Në ueb faqen e Autritetit, linku mund të shkarkhen dhe shikhen lista e të gjitha Autrizime Individuale të radi frekuencave të lëshuara/autrizuara për përdrim nga Autriteti për shfrytëzuesit e spektrit frekuencr gjatë vitit kalendarik Autrizimet (vendimet) për shfrytëzimin e resurseve numerike Gjatë vitit 2014, sipas rekmandimeve të Departamentit të Kmunikimeve Elektrnike (DKE) janë nxjerr gjithsej 103 vendime administrative për caktim (ndarjen) dhe ap rezervimin e resurseve numerike, të cilat janë paraqitur në tabelën 7. 29

30 TABELA 7). RESURSET NUMERIKE TË CAKTUARA/REZERVUARA GJATË VITIT 2014 Seria Llji i shërbimit Numrat e caktuar/rezervuar 1x Kdet e qasjes dhe kdet e shkurta 11 2x/3x 4x 5x Numeracini gjegrafik për frimin e shërbimeve të telefnisë fikse Numeracini j gjegrafik për frimin e shërbimeve të telefnisë mbile Kdet e shkurta për frimin e shërbimeve me vlerë të shtuar 57, ,000 8x Numeracini j gjegrafik për shërbime të veçanta 53 9x Numeracini j gjegrafik për shërbime me çmim të lartë Ttali i numrave të caktuar/rezervuar 757, Në ueb faqen e Autritetit, linkun mund të shkarkhet i gjithë regjistri i numeracinit të caktuar (ndarë), përkatësisht rezervuar nga Autriteti deri në datën e azhurnimit (përditësimit) të saj. 4.4 Njhja e Knfrmitetit për pajisjet radi dhe pajisjet fundre telekmunikuese Autriteti mbështetur në përcaktimet e Ligjit për Kmunikime Elektrnike dhe Vendimit të Brdit, Nr. 380 për miratimin e Rregullres Nr. 17 për Pajisjet dhe Pajisjet Terminale Telekmunikuese dhe kmpatibilitetit Elektrmagnetik (Njhja e Knfrmitetit), si rregullre teknike e cila i përcaktn rregullat teknike për kërkesat thelbësre dhe njhjen e knfrmimitetit të pajisjeve dhe pajisjeve terminale gjatë vitit 2014 ka trajtuar gjithsej 1 kërkesë të kmpanisë Tekks e cila ka të bëjë me pajisje të ruterave. Është me rëndësi të thekshet se Autriteti nuk e bënë vlerësimin e knfrmitetit të pajisjeve pr vetëm njhjen e tyre pas verifikimit të dkumenteve dhe përditësn regjistrin e pajisjeve, të cilat duhet të njfthen ( 4.5 Mnitrimi i kualitetit të shërbimeve të kmunikimeve elektrnike ARKEP, për herë të parë që nga janari i vitit 2014, pas implementimit të Sistemit të Kntrllit të Kualitetit të Telefnisë së Zërit (SKKTZ), i cili është ilustruar në Figurën 3, ka bërë matjen e parametrave të telefnisë së zërit Raprti i thirrjeve të dështuara, Kha e vendsjes së thirrjes në seknda me saktësi ±0,5s dhe Kualiteti e transmetimit të zërit në pajtim me algritmin PESQ (ITU-T Rekmandimi P.862). 30

31 Raprti vjetr i kualitetit të parametrave të shërbimeve, të cilët i frjnë peratrët e shërbimeve të telefnisë mbile dhe fikse është publikuar në web faqen e ARKEP: Matjet, respektivisht shërbimet, të cilat kntrllhen nga platfrma përfshinë (Ref. Neni 3 i Rregullres): 1) Shërbimi telefnik në dispzicin për publikun në rrjetet publike të kmunikimit fiks. 2) Shërbimi telefnik në dispzicin për publikun në rrjetet publike të kmunikimit mbil. 3) SMS në rrjetin publik të kmunikimit mbil. 4) Shërbimi telefnik në dispzicin për publikun duke përdrur interkneksinin. 5) SMS duke përdrur interkneksinin. Lista e parametrave që maten nga platfrma janë: a) Raprti i thirrjeve të dështuara për shërbimin telefnik në dispzicin për publikun në rrjetet publike të kmunikimit fiks, në rrjetet publike të kmunikimit mbil si dhe duke përdrur interkneksinin. b) Kha për vendsjen e thirrjes për shërbimin telefnik në dispzicin për publikun në rrjetet publike të kmunikimit fiks, në rrjetet publike të kmunikimit mbil dhe duke përdrur interkneksinit (n-net; ff-net). c) Kualiteti i transmetimit të zërit (PESQ) për shërbimin telefnik në dispzicin për publikun në rrjetet publike të kmunikimit fiks, në rrjetet publike të kmunikimit mbil dhe duke përdrur interkneksinit (n-net; ff-net) d) Raprti i SMS të dërguar pa sukses: në rrjetet publike të kmunikimit mbil dhe në rrjetet publike të kmunikimit mbil duke përdrur interkneksinin. e) Kha e dërgimit të SMS në rrjetet publike të kmunikimit mbil (n-net; ff-net) 31

32 Linja 1 Linja 2 Linja 1 Linja 2 RU F RU F Lidhja LAN RU INTERNETI CU RU PC (Remte) FIGURA 3): PLATFORMA E ARKEP PËR MATJEN E PARAMETRAVE TË KUALITETIT TË SHËRBIMEVE TË KOMUNIKIMEVE ELEKTRONIKE 4.6 Mbikëqyrja e tregut dhe implementimit të detyrimeve rregullatrë Në kuadër të mbikëqyrjes së implementimit të detyrimeve rregullatre të vëna për peratrët me fuqi të ndjeshme në treg (OFNT), ARKEP gjatë vitit 2014 me vendimin nr.505 (Ref. Nr.Prt.019/B/14), ka bliguar peratrin PTK sh.a. që të bëjë të bëjë Auditimin e sistemit të shpërndarjes së ksts nga auditri i pavarur i jashtëm dhe drëzj Raprtin Vjetr së bashku me shpalsjet knfrm kërkesave të rregullres së FDC për 7 tregjet e analizuara si në vijim: 1) Qasjen në rrjetin publik telefnik në lkacine fikse; 2) Shërbimet telefnike lkale dhe/se kmbëtare te dispnueshme për publikun, te fruara ne lkacinin fiks; 3) Shërbimet telefnike ndërkmbëtare te dispnueshme për publikun te fruara ne një lkacin fiks; 4) Origjinimi i thirrjeve ne rrjetin publik telefnik te fruara ne një lkacin fiks; 5) Terminimi i thirrjeve për rrjete publike telefnike individuale te fruara ne një lkacin fiks; 6) Shërbimet transite në rrjetet publike telefnike fikse; 7) Qasjen me shumicë në Infrastrukturën e rrjeteve fizike (përfshirë qasjen e ndarë, të pjesshëm dhe të pltë) për frimin e shërbimeve telekmunikuese. 32

33 P ashtu me vendimin në fjalë deri në përcaktimin e çmimeve sipas mdelit FDC, Autriteti d të aplikj metdën krahasimre (Benchmarking). Me vendimin nr. 547 (Ref. Nr.Prt.035/B/14), Autriteti ka miratuar ferten referente të interkneksinit (RIO) për telefninë fikse të PTK sh.a. për tregjet e interkneksinit (rigjinimi, transitimi dhe terminimi i thirrjeve). P ashtu me vendimin nr.548 (Ref. Nr.Prt.036/B/14), ARKEP ka miratuar ferten referente të interkneksinit për peratrin IPKO, përkatësisht implementimin e detyrimit për publikimin e kërkesave për qasje dhe interkneksin në tregun e terminimit të thirrjeve fikse. Sa i përket tregjeve me pakicë (qasja, thirrjet lkale/kmbëtare dhe ndërkmbëtare) si dhe Qasjen me shumicë në Infrastrukturën e rrjeteve fizike (përfshirë qasjen e ndarë, të pjesshëm dhe të pltë) për frimin e shërbimeve telekmunikuese, përfshirë edhe tarifat për qasje me shumicë (WLR), ARKEP ka filluar këshillimin me peratrin PTK sh.a. rreth çmimeve të prpzuara nga ARKEP për kët tregje të bazuara në metdlgjinë krahasimre. Vendimet për miratimin e çmimeve priten të nxjerrën në vitin Në kuadër të iniciativës rajnale, ARKEP gjatë vitit 2014 ka rganizuar këshillimin publik të dkumentit për zvglimin e tarifave të ramingut, përkatësisht draft marrveshjes së prpzuar nga autriteti hmlg nga Mali i Zi (EKIP), megjithatë marrë parasysh rrethanat aktuale, Ksva ka mbetur jashtë kësaj marrëveshje Raprtimet peridike Në përputhje me prcedurat e përcaktuara me Rregullren për të dhënat statistikre të peratrëve (Ref. Nr.Prt.048/B/11), ARKEP gjatë vitit 2014 ka publikuar gjithsej 4 raprte në baza tremujre, të cilat janë pubikuar në ueb faqen e ARKEP: Mbrjtja e të drejtave të knsumatrit dhe zgjidhja e msmarrëveshjeve në mes peratrëve Aspektet ligjre të rregullimit të referuara si veprimtaria juridike e Autriteti gjatë vitit 2014, kryesisht ka knsistuar në; a) Zgjidhjen e msmarrëveshjeve ndërmjet peratrëve dhe fruesve të shërbimeve telekmunikuese; b) Mbrjtjen e të drejtave të knsumatrit; c) Inicimin e prcedurave gjyqësre për përmbarimin e detyrimeve të palëve ndaj Autritetit; d) Pjesëmarrjen si palë e paditur ap palë e tretë në prcese gjyqësre si dhe dhënien e knsultave (ekspertizës) në prcese të ndryshme të iniciuara në/pranë Gjykatave a) Mbrjtja e të drejtave të knsumatrëve Aktivitetet rregullatre të Autritetit mes tjerash shërbejnë edhe për të arritur dhe jetësuar parimet bazë ligjre dhe rregullatre si dhe bjektivat e ndërlidhura me përdruesit e shërbimeve telekmunikuese dhe pstare në mënyrë që shfrytëzuesit fundr (knsumatrët), përmes 33

34 inkurajimit të knkurrencës efektive, tu sigurhen shërbime sa më kualitative dhe përfitimet sa më të mira të mundshme në aspektin e çmimeve, të përzgjedhjes dhe cilësisë së shërbimeve. Prmvimi i interesave të përdruesve arrihet në mënyrë të veçantë me anë të prcedurave të mëpshtme; - sigurimit të qasjes në shërbimet telekmunikuese dhe pstare për të gjithë përdruesit, - siguruar qasje të lehtë dhe garantuar dhe prcedura të thjeshta për zgjidhjen e kntesteve në mes peratrëve dhe përdruesve të shërbimeve; - nxitjen dhe prmvimin e infrmacineve të qarta, në veçanti ndërlidhur me transparencën e çmimeve dhe kushtet për përdrimin e shërbimeve publikisht në dispzicin; - siguruar një nivel të lartë të mbrjtjes së të dhënave persnale dhe privatësisë; dhe angazhuar në - krijimin e parakushteve për sigurimin e qasjes dhe shërbimeve të përshtatshme për nevjat e grupeve të veçanta shqërre, në mënyrë të veçantë referuar përdruesve me aftësi të kufizuara. Gjatë vitit 2014, Autriteti ka pranuar dhe trajtuar gjithsej tridhjetë e tre (33) raste të kualifikueshme të ankesave të knsumatrëve për shërbimet e kmunikimeve elektrnike si dhe një (1) rast të kualifikueshëm për shërbimet pstare, të cilat janë trajtuar nga stafi prfesinal i njësive prfesinale të Autritetit. Pas shqyrtimit të ankesave janë nxjerr dhe kmunikuar udhëzimet, rekmandimet dhe vendimet përkatës të shqëruara me instruksinet përkatëse për zbatimin e të drejtave të knsumatrëve në veçanti dhe zbatimin e Ligjit dhe akteve të aplikueshme të legjislacinit sekndar rregullatr në përgjithësi. Autriteti në funksin të rritjes së transparencës dhe edukimit të knsumatrëve si përdrues të shërbimeve të kmunikimeve elektrnike dhe shërbimeve pstare ka të publikuara në faqen e saj zyrtare gjitha infrmatat dhe prcedurat e dmsdshme në frmë të thjeshtësuar si dhe ka shtypur brshurat infrmative dhe i ka vendsur at në kpje të mjaftueshme në të gjitha pikat kryesre të shitjeve të fruesve të autrizuar të shërbimeve brshurat për të drejtat e knsumatrëve ( P ashtu ARKEP vënë në dispzicin numrin (0) , i cili është PA PAGESË për parashtrimin e ankesave. Gjithashtu, gjatë vitit 2014 Autriteti ka qenë i angazhuar dhe kntribuar në prjektin e rëndësisë së veçantë për Mbrjtjen e fëmijëve nga rreziqet në Internet - PROCON prjekt ky i realizuar nga Qendra për Arsim e Ksvës (KEC) në bashkëpunim me Këshillin Rinr Ksvar (KYC) dhe Internatinal Children Safety Service (ICSS) dhe në partneritet me Ministrinë e Arsimit, Shkencës dhe Teknlgjisë (MASHT) dhe Zyrën për Qeverisje të Mirë (ZKM/ZQM) dhe rganet tjera përgjegjëse në fushën e kmunikimeve dhe si rezultat në fund vitin 2014 edhe është miratuar Plani Strategjik për Mbrjtjen e Fëmijëve nga Rreziqet në Internet b) Zgjidhja e msmarrëveshjeve ndërmjet peratrëve të rrjeteve dhe fruesve të shërbimeve të telekmunikacinit 34

35 Gjatë vitit raprtues, pranë Autritetit është; - parashtruar një (1) kërkesë e kualifikueshme për inicim të prcedurave për zgjidhje të msmarrëveshjeve për interkneksin ndërmjet fruesit të shërbimeve të kmunikimeve elektrnike (Kujtesa.Net LLC) dhe peratrit të rrjetave të shërbimeve publike (IPKO Telecmmunicatins LLC) e cila është zgjidhur me/sipas udhëzimeve dhe vendimit të Autritetit; dhe - një rast tjetër është hapur/iniciuar mbi bazën e njftimeve/parashtresave nga fruesit e shërbimeve publike të telefnisë mbile dhe njashtu edhe sipas detyrës zyrtare nga ane Autritetit (rasti i shërbimeve të lansuara në treg me brendin Zg Mbile) rast ky i cili ka vazhduar me trajtimet rregullatre gjatë vitit 2015; 4.8 Prceset Gjyqësre Pjesë e veprimtarisë së ARKEP, është dhe mbetet trajtimi i çështjeve ligjre mbi legjislacinin sekndar, dhe trajtimi i çështjeve ligjre gjyqësre pranë Gjykatave të Republikës së Ksvës, ku ARKEP, ka qenë qftë në cilësinë e palës paditëse; e paditur ap palë e tretë. Përgjatë vitit 2014, kryesisht janë trajtuar lëndë gjyqësre të cilat janë iniciuar dhe zhvilluar ndër vitesh, derisa at të marrin frmën përfundimtare dhe se nuk janë regjistruar raste të reja gjyqësre. Gjatë vitit raprtues, departamentet dhe zyrtarët përgjegjës të Autritetit sipas kërkesave të rganeve të rendit dhe sigurisë publike kanë dhënë/paraqitur dhe fruar përgjigje, sqarime si dhe udhëzime në çështje të ndryshme që ndërlidhen me termet dhe kushtet e perimeve të fruesve të ndryshëm të shërbimeve që dalin nga përcaktimet e legjislacinit të aplikueshëm si atij primar ashtu edhe atij sekndar (rregullatr) që ndërlidhen me tregjet e kmunikimeve elektrnike. 4.9 Veprimtaria Radi mnitriese dhe Inspektuese Veprimtaria Radi - mnitruese Për të garantuar ushtrimin e kmpetencës ligjre lidhur me mbikëqyrjen, kntrllin dhe mnitrimin e veprimtarisë së ndërmarrjeve dhe shfrytëzuesve të autrizuar të rrjetave të kmunikimeve elektrnike dhe të shërbimeve të kmunikimeve elektrnike, në përputhje me përcaktimet nga Ligji për Kmunikimet Elektrnike dhe rregullret e nxjerra nga Brdi i Autritetit në zbatim të Ligjit, veçanërisht në zbatim të kushteve të përgjithshme të përcaktuara në/sipas Autrizimeve Individuale ap të Përgjithshme si dhe të përdrimit të frekuencave dhe numeracinit në përputhje me Autrizimet Individuale, njësitë funksinale aj e Departamentit të Radi-mnitrimit dhe Inspektimit (DRMI) dhe Departamenti i Kmunikimeve Elektrnike në mënyrë të vazhdueshme kryejnë mnitrime dhe inspektime të veprimtarisë së ndërmarrjeve të autrizuara dhe në veçanti mnitrimin e përdrimit të spektrit nga ana e tyre. DRMI, në veçanti i mnitrn brezet frekuencre bazuar në përcaktimet nga Plani Kmbëtar i Shpërndarjes dhe Shfrytëzimit të Spektrit Radi Frekeuncre dhe frn mbështetje Departamentit 35

36 të Menaxhimit të Frekuencave në përcaktimin dhe planifikimin e përdrimit te spektrit radi frekeuncr. Detyrat kryesre në ushtrim të mandatit për mnitrim/mbikëqyrje të përdrimit të spektrit radi frekencr janë; - Mnitrimi dhe kntrlli i parametrave teknik te stacineve transmetues; - Detektimi, identifikimi dhe lkalizimi i transmetueseve te pa-autrizuar; - Identifikimi dhe eliminimi i interferencave; - Shqyrtimi i ankesave të pranuara nga peratrët dhe/ap knsumatrët; - Zënshmëria e brezeve dhe kanaleve të caktuar radi frekeuncre; - Mbështetje në krdinimin e përdrimit të radi frekuencave me administratat e shteteve fqinje; - Mbikëqyrja e zbatimit të marrëveshje teknike të arritura nga Autriteti me shtetet fqinje; - Matjen e nivelit të fushës elektrmagnetike që shkakthet nga stacinet transmetuese bazë të peratreve celular; Gjate vitit 2014, DRMI ka kryer mnitrime të rregullta dhe specifike të spektrit radi frekeuncr në tërë territrin e Republikës së Ksvës në përputhje me mundësitë dhe kapacitet teknike që frjnë pajisjet harduerike dhe sftuerike që aktualisht i ka në dispzicin Autriteti. Kntrllet dhe mnitrimet e kryera të spektrit radi frekeuncr gjatë vitit 2014 janë realizuar në përputhje të pltë me Rekmandimet relevante te ITU-R dhe me ndihmën e pajisjeve; - Stacini Mbil Mnitrues MMS (Prdhuesi Tadiran); - Stacini Mbil Mnitrues MMS (Prdhuesi Rhde & Schwarz); - Pajisja Drive Test Tls për mnitrimin e shërbimeve 2G (GSM), 3G (UMTS) dhe 4G (LTE) (prdhuesi Rhde & Schwarz) - Pajisje për matjen e rrezatimit j jnizues SRM 3600 (Prdhuesi Narda) Veprimet mnitruese dhe inspektuese; DRMI gjatë vitit 2014 ka bërë mbikëqyrjen e vazhdueshme të implementimit të tri (3) marrëveshjeve teknike të arritura me administratat hmlge nacinale të shteteve fqinje; Shqipërinë, Malin e zi dhe Maqedninë, marrëveshje kët te arritura gjatë vitit 2013 për krdinimin dhe harmnizimin e përdrimeve të brezeve frekuencre 900 dhe 1800 MHz në dhe afërsi të znave ndërkufitare. Marrëveshjet në fjale janë implementuar në masën mbi 90 % bazuar në kushtet teknike të specifikuara si dhe mnitrimin e interferencave të shkaktuara nga peratrët e pa-autrizuar të telefnisë mbile nga Republika e Serbisë në afërsi të znave kufitare dhe në pjesën verire të vendit tnë; DRMI gjatë vitit 2014 ka kryer; - Mnitrimin dhe Inspektimin e shërbime PMR në brezet frekuencre VHF dhe UHF në tërë territrin e Republikës së Ksvës, verifikimin e shfrytëzimit të spektrit frekuencr nga subjektet ekzistues, te rinj dhe ata që kanë deklaruar ndërprerjen e aktivitetit, duke mundësuar në këtë mënyrë edhe përditësimin e bazës së të dhënave të dispnuar dhe administruar nga Autriteti. 36

37 - Kntrllin e brezit dhe kanaleve frekencre (SHF > 3 GHz), verifikimi i përmbushjes së kushteve të autrizimeve individuale për shërbime fikse, të linjave mikr-valre pikë-pikë (PTP) për peratrët e autrizuar. - Kntrllin dhe mnitrimin e brezeve frekuencre për shërbime të aernautikës dhe shërbimeve TETRA, identifikimi dhe eliminimi i interferencave të shkaktuara në kët breze - Gjate vitit 2014 DRMI ka rritur me sukses te adresj kët çështje: - Identifikimin dhe eliminimin e interferencave ne linjat mikrvalre pike-pike ne brezin frekuencr SHF - Identifikimi dhe eliminimi i interferencave ne brezin frekuencr MHz - Identifikimi dhe eliminimi i interferencave ne brezet frekeuncre VHF dhe MHz UHF për shërbimet PMR - Identifikimi dhe eliminimi i interferencave te shkaktuara nga zhurmuesi ne brezet frekeuncre 900 dhe 1800 MHz te dedikuara për peratret e telefnisë mbile - Mnitrimi dhe mbikëqyrja e marrëveshjeve teknike për krdinim te brezeve frekeuncre 900 dhe 1800 MHz ne znat kufitare. - Matjen e nivelit te fushës elektrmagnetike te shkaktuar nga stacinet transmetuese baze - Mnitrimi i brezit frekeuncr MHz i dedikuar për shërbime te Aernautikës - Mnitrimi i brezeve te caktuar frekuencre bazuar ne kërkesat specifike nga institucinet e sigurisë te Republikës se Ksvës. - Shqyrtimi i te gjitha ankesave te pranuara pran DRMI. Në vazhdim përmes tabelës janë përshkruar aktivitetet e mnitrimeve/matjeve të realizuara nga DRMI gjatë vitit TABELA 8). NUMRI I AKTIVITETEVE /MATJEVE TË REALIZUARA GJATË VITIT 2014 Shërbimet e mnitruara Numri i përgjithshëm i mnitrimeve Mnitrimet specifike sipas kërkesaveinterferenca Numri i ditëve të punës në terren Operatrët e mnitruar PMR Shërbimet Fikse Pike-Pike Rrjetet mbile GSM/IMT Shërbimet Aernautike Matja e nivelit të fushës elektrmagnetike TETRA Numri i ttal;

38 4.9.2 Aktivitetet tjera Gjate vitit 2014 DRMI ka implementuar prjektin kapital për furnizim me pajisje të sfistikuara Drive Test System për mnitrimin e shërbimeve të reja të fruara përmes teknlgjive 3G dhe 4 G (LTE), shërbime kët te lejuara në vendin tnë për peratret e telefnisë mbile nga fundi i vitit Pajisjet harduerike dhe sftuerike të furnizuara janë të prdhuesit gjerman, Rhde & Schwarz. Një e arritur e madhe dhe angazhim i realizuar gjatë vitit 2014 nga stafi prfesinal dhe teknik i dy njësive teknike asaj të; Departamentit të Radi-mnitrimit me ndihmën e Departamentit për Menaxhimin e Frekuencave, ka qenë përgatitja respektivisht knvertimi i Planit Kmbëtar të Shpërndarjes dhe Shfrytëzimit të Radi Frekuencave në frmatin e Excel-it për të mundësuar përfshirjen e Planit Kmbëtar të Ksvës dhe raprtimeve mbi interferencat e matura nga ana e DRMI-së, në në databazën e institucinit e EFIS të ECO (Eurpean Cmmunicatin Office) ku Autriteti është pranuar me të drejtat e Anëtarit Vëzhgues (bservues) në punimet e Grupit Punues FM22 dhe Plani Kmbëtar i vendit tnë është përfshi nga Administrata ECO (EFIS ECO Frequency Infrmatin System) me referencën, Ksv* (Figura 4). FIGURA 4):DATA BAZA E ECO 38

39 4.9.3 Veprimtaria Inspektuese Ushtrimi i veprimtarisë inspektuese nga zyrtarë përgjegjës të Autritetit gjatë viti 2014, është bazuar në prcedurat e përcaktuara sipas Ligjit për Kmunikime Elektrnike dhe Rregullres Nr. 12 mbi prcedurat dhe parimet e inspektimit të zhvilluara nga ana e Autritetit, mbi bazën e të cilës njësitë funksinale kanë hartuar planet e inspektimeve me karakter të përgjithshëm dhe atyre me tematikë specifike, të cilat janë miratuar si pjesë e planeve të punës dhe rishikhen në baza të rregullta nga mbikëqyrësit e njësive relevante të inspektimit. Veprimtaria inspektuese gjatë vitit 2014, ka qenë e kncentruar në mbikëqyrjen dhe inspektimin e rasteve të cilat sipas përcaktimeve nga aktet e aplikueshme dhe vlerësimeve të kryera nga njësitë përgjegjëse brenda Autritetit sipas prcedurave të aplikueshme janë kualifikuar për prcedurën e inspektimi. Në vijim paraqesim disa shembuj nga inspektimet e kryera gjatë vitit 2014; - Verifikimi i ankesës së pranuar nga peratri publik për pretendimin mbi cenimin e znës së rezervuar nga peratrët privat të shërbimeve krrier dhe ekspress; Përshkrim i shkurtër i mandatit të inspektimit; inspektimi është ushtruar nga kmisini i autrizuar me qëllim të verifikimit të mbikëqyrjes së fruesve privat për frimin e shërbimeve pstare, krrier dhe ekspress. Detyrat specifike të inspektimit kanë qenë; Testimin e kualitetit dhe saktësisë së të dhënave të raprtimet tre-mujre në gjitha rastet dhe në disa raste arsyet e ms parashtrimit të raprtit tremujr brenda afateve të vendsura nga Autriteti; Verifikimin e numrit të ankesave të knsumatrëve dhe prcedurës së administrimit/trajtimit të ankesave nga ana e fruesve të shërbimeve pstare; - Verifikimi i ankesave të peratrëve në raprt me frimin e shërbimeve të pa autrizuara nga peratrët tjerë Veprimtaria e Njësive teknike KOS -IX, KOS-CERT dhe KOS-NET Nyja shkëmbyese e internetit KOS -IX Gjatë vitit 2014 KOS-IX ka përmbushur bligimet e saja të përcaktuara me Rregullren për perimin e KOS-IX, si dhe janë mbajtur takime më përfaqësuesit e anëtarëve (aktualisht 4 anëtarë), ku janë diskutuar tema me interes për avancimin e mëtutjeshëm të KOS-IX. Gjatë vitit 2014, Autriteti ka raprtuar në mënyrë peridike në EUROIX rreth kapacitetit të trafkut që kaln në KOSIX si dhe ka mare pjesë në knferencat ndërkmbëtare të rganizuara nga EURO-IX, ku anëtar me të drejta të plta është edhe KOS-IX. 39

40 Qendra për Reagime ndaj Emergjencave Kmpjuterike KOS CERT Autriteti në përmbushje të detyrimeve ligjre të përcaktuara me LKE si dhe dkumentin e plitikave sektriale, ka funksinalizuar qendrën për reagime ndaj emergjencave kmpjuterike (KOS-CERT), ku gjatë vitit 2014 është punësuar zyrtari i parë, i cili është i ngarkuar me çështjen e sigurisë së rrjetave. P ashtu është në prces të punësimit edhe zyrtari i dytë për zhvillimin e shërbimeve. Gjatë vitit 2014 ARKEP ka marrë pjesë në kuadër të prjektit të Bashkimit Evrpian Enhancing Cybersecurity, i cili ka për qëllim frimin e ndihmës shteteve si: Ksvës, Maqednisë dhe Mldavisë në ngritjen e CERT-ve dhe avancimin e mëtutjeshëm të tyre si dhe përgatitjen e strategjive nacinale për sigurinë kibernetike Njësia e KOS-NET Në përmbushje të detyrimeve të përcaktuara me Agjendën Digjitale për Ksvën , Autriteti gjatë vitit 2014 ka marr disa iniciativa rreth parapërgatitjeve për implementimin e kdit të internetit (cctld), ku janë vizituar autritetet jmlge të Malit të Zi dhe Kracisë me qëllim të marrjes së infrmatave të nevjshme dhe frimit të ndihmës për përmbushjen e këtyre bjektivave. ARKEP gjatë vitit 2015 pritet të hartj raprtin e detajuar rreth kdit të internetit me veprimet knkrete për marrjen dhe implemenimin e tij. 40

41 5. PLANI AFATMESËM I ARKEP PËR VITET Njëra nga sfidat kryesre me të cilën ballafaqhen ndërmarrjet, të cilat frjnë rrjete dhe/se shërbime publike të kmunikimeve elektrnike është pa dyshim i ashtuquajturi Parashikim Rregullatr (Predictability), respektivisht ekzistimi i një plani afatmesëm se afatgjatë me veprime knkrete rregullatre, të cilat priten të adreshen. Prandaj, ky Plan d të kntribuj në rritjen e sigurisë rregullatre dhe ka për qëllim të ndihmj në prmvim të investimeve, rritje të knkurrencës dhe invacinit në tregun e kmunikimeve elektrnike në Republikën e Ksvës. Me fjalë tjera, dkumenti i hartuar mund të knsiderhet si një; Seri e vendimeve të kushtëzuara për çd hap në këtë prces. Plani afatmesëm i veprimit përfshinë periudhën tre (3) vjeçare, respektivisht vitet dhe ka për qëllim adresimin e bligimeve të ARKEP të përcaktuara në aktet ligjre të referuara më lartë. Plani përmban është i fkusuar në çështjet si në vijim; - Prpzimi i masave afatshkurtra, të cilat duhet të ndërmerren për ndryshimin e akteve nrmative të miratuara nga Autriteti; - Masat e veçanta dhe të detajuara, të dmsdshme për zbatimin e Plitikave dhe detyrimeve të Autritetit. Gjithashtu, përshkruhet qasja dhe metdlgjia, e cila duhet të zbathet për veprime të caktuara (si p.sh. çmimet, mekanizmat, të cilët garantjnë mbrjtje të knkurrencës, etj.); - Klasifikimi i veprimeve rregullatre për nga rëndësia dhe pririteti për adresimin e tyre duke pasqyruar në afate khre për realizimin e tyre; - Veprimet dhe aktivitetet rregullatre, të cilat d të nxisin investimet dhe sigurjnë zhvillimin knsistent të infrastrukturës me fkus në rrjetet e kmunikimeve elektrnike të gjeneratës së ardhshme (Next Genaratin Access Netwrk NGA), të cilat mundësjnë qasje në shërbime brezgjëra; me shpejtësi më të lartë të mundshme, në një khë më të shkurtë të mundshme, me çmime të arsyeshme dhe duke mbuluar sa më shumë knsumatrë; - Përshkrimi i veprimeve, për të cilat është i nevjshëm dhe dmsdshëm angazhimi i knsulencës ndërkmbëtare, evidentimi i veprimeve, të cilat kanë implikime financiare dhe është i nevjshëm implementimi i prjekteve kapitale; - Qasjen ndaj diskutimeve aktuale, të cilat janë në nivel të rregullatrëve evrpian: Net neutrality, prblematika e peratrëve të rrjetave, shërbimet OTT, NGA, Prmvimi i shfrytëzimit të përbashkët të infrastrukturës brezgjëra, etj; 41

42 - Të përmirësuarit e menaxhimit të Spektrit, si resurs i kufizuar dhe i çmueshëm. Në veçanti, fushat të cilat duhet të mbulhen nga Plani i Veprimit janë si në vijim: - Avancimi i mëtutjeshëm i knkurrencës efektive në treg, duke përfshirë shërbimet dhe rrjetat e kmunikimeve elektrnike, përmes harmnizimit dhe miratimit të legjislacinit sekndar dhe implementimit të prjekteve përkatëse; - Nxjerrjen dhe miratimin e gjithë legjislacinit tjetër sekndar brenda periudhave khre dhe dinamikës së veprimeve si të parapara me dkumentin e Akteve Nrmative të Autritetit në zbatim të Ligjit, i publikuar në ueb faqen e Autritetit; - Avancimi i mëtutjeshëm në përmirësimin e kushteve për shtrirjen e shërbimeve brezgjëra në tërë territrin e Republikës së Ksvës, ashtu që t u sigurhet qasje në internet knsumatrëve me shpejtësi të lartë; - Krijimi i kushteve dhe prcedurave të përshtatshme për liberalizimin dhe hapjen e brezeve shtesë për avancimin e shërbimeve brezgjëra përmes rrjeteve të kmunikimeve mbile, - Sigurinë dhe integritetin e rrjetave dhe shërbimeve të kmunikimeve elektrnike, për të rritur besimin e publikut dhe bizneseve; - Avancimi i masave mbrjtëse për përdruesit fundr (knsumatrët); - Krijimin e qartësisë maksimale të mjedisit rregullatr, i cili d mundësj dhe inkurajj investimet dhe invacinet në tregun e kmunikimeve elektrnike dhe pstare në Republikën e Ksvës. - Ndërkmbëtarizimi i rregullatrit dhe sigurimi i kdeve shtetërre, telefnik dhe internetit. 5.1 Rregullimi i Tregut të Kmunikimeve Elektrnike dhe çështjet e knkurrencës Prcedura e analizës së tregut dhe implementimi i saj karakterizhet si më pshtë; Përgatitjen e pyetësrëve për analizë të tregjeve; Analizimin e të dhënave të pranuara nga pyetësrët; Definimin e tregjeve relevante bazuar në analizën e të dhënave të pranuara; Vlerësimin e knkurrencës në tregjet relevante (nëse tregu është knkurrent në meyrë të efektshme ap j); Identifikimin e peratrëve me fuqi të ndjeshme në tregjet relevante; Përgatitja e raprtit për analizën e tregut dhe vendimeve përkatëse si dhe këshillimi publik me palët e interesit; Impnimin (vendsjen) e detyrimeve rregullatre ndaj OFNT se tërheqjen të bligimeve rregullatre nëse paraprakisht masa të tilla janë vendsur me aktet e rregullatrit. 42

43 Autriteti që nga viti 2010, rregullisht i grumbulln dhe analizn të dhënat e detajuara të indikatrëve të rritjes dhe zhvillimit të tregut të kmunikimeve elektrnike dhe shërbimeve pstare në Republikën e Ksvës, dhe përgatit raprtet peridike (4 raprte në baza tre mujre) dhe vjetre të tregut të kmunikimeve elektrnike dhe pstare. Raprtet e Autritetit janë burimi kryesr dhe më i besueshëm i referimit/eve nga ana e palëve të interesit, si peratrët e autrizuar, investitrët prspektiv, institucineve të plitikë bërjes dhe atyre akademike. Autriteti, me qëllim të ushtrimit të mandatit për sigurimin e infrmacinit në frmë transparente dhe j-diskriminuese ka strukturuar resurse e duhura prfesinale në Zyrën e Analizave Eknmike pranë Departamentit të Kmunikimeve Elektrnike (DKE) dhe ka ngritur platfrmë sftuerike dhe harduerike për prcesim të të dhënave të tregjeve (Sftueri - BSAT). Deri më tani, Autriteti ka harmnizuar Rregullren për Analiza të Tregjeve dhe ka përmbyllur me sukses ciklin e parë të analizës së tregjeve të telefnisë fikse dhe linjave me qira. Sfidë gjatë periudhës së ardhshme trevjeçare është përmbyllja me sukses i analizës së të gjitha tregjeve të përcaktuara në Rregullren për Analiza të tregut si dhe impnimi/implementimi e detyrimeve për/nga OFNT. Çështje tjetër me rëndësi është marrja parasysh/përcjellja e trendëve aktuale dhe prblematikave me të cilat ballafaqhen aktualisht rregullatrët evrpian. Fkusi dhe angazhimet e Autritetit Gjatë periudhës , Autriteti d të fkushet, në veçanti në çështjet e mëpshtme; Mbikëqyrjen e implementimit të detyrimeve të përcaktuara ndaj OFNT për tregjet e analizuara (rregulluara); Miratimi i fertave referente dhe dkumenteve tjera relevante për tregjet e analizuara; Sigurimin e kperimit efikas mes peratrëve, ndaj të cilëve janë impnuar detyrimet rregullatre; Ushtrimin e verifikimit të saktësisë së të dhënave të deklaruara nga ana e peratrëve dhe fruesve të shërbimeve; Përfundimin e analizës së tregjeve në përputhje me kërkesat e Ligjit për Kmunikimeve Elektrnike dhe Rregullren e Analizës së Tregut; Krijimi i lehtësirave në raprtimet peridike të peratreve lidhur me indikatrët e tregut; Hartimi dhe miratimi i krnizës ligjre lidhur me Net Neutralitetin dhe çështjeve tjera, të cilat janë duke u diskutuar aktualisht në nivel të KE dhe rregullatrëve evrpian. TABELA 9). SYNIMI 1 AVANCIMI I KONKURRENCËS EFEKTIVE NË TREGUN E KOMUNIKIMEVE ELEKTRONIKE NR. OBJEKTIVI AKTIVITETET PERIUDHA 1 Analiza e tregjeve të kmunikimeve elektrnike Qasja dhe Origjinimi i thirrjeve në rrjetet publike të telefnisë mbile Terminimi i thirrjeve me zë në rrjetet mbile individuale K IV K II

44 NR. OBJEKTIVI AKTIVITETET PERIUDHA Qasja me shumicë në shërbimet brezgjëra ( Bradband ) K IV Analiza e tregjeve të Telefnisë Fikse K II-2017 Bashkëshfrytëzim të infrastrukturës aktive (laku lkal) dhe pasive Rregullimi i shërbimeve të OFTN Vendsja dhe Mbikëqyrja e implementimit të bligimeve rregullatre ex-ante për OFNT nga tregjet relevante të analizuara K I-2015/K IV Adaptimi i mdelit për Lgaritje të Ksts në përputhje me Rekmandimet e KE Mdeli BU-LRIC për tregjet e analizuara K IV Net Neutraliteti Përgatitja dhe Miratimi i Rregullres për Net Neutralitet Përgatitja e Raprtit Studimr lidhur me OTT K II 2016 K IV Raprtimi On-line i të dhënave Implementimi i Prjektit për raprtimin nline të të dhënave statistikre peridike te peratreve K IV Rrjetat dhe Shërbimet e Kmunikimeve Elektrnike Njëra nga detyrat dhe bjektivat kryesre të përcaktuara me Ligjin për Kmunikimet Elektrnike është zhvillimi i rrjetave dhe frimi i shërbimeve cilësre për përdruesit fundr në tërë teritrin e Republikes së Ksvës. 44 P ashtu, dkumenti Plitikat e Sektrit të Kmunikimeve Elektrnike Agjenda Digjitale për Ksvën , përcaktn si priritetet të parë Zhvillimin e Infrastrukturës së TiK-ut, respektivisht njëra nga bjektivat kryesre është që të sigurhet zhvillim knsistent në kuptimin gjegrafik i rrjeteve të kmunikimeve elektrnike brezgjëra (bradband) në tërë territrin nacinal dhe prmvimi i përdrimit të shërbimeve të kmunikimeve elektrnike. Mbështetur në nrmat dhe trendët e aplikuara në vendet e Bashkimit Evrpian, në relacin me shumicën e peratrëve, vërehet trendi i investimeve më të ulëta në ngritjen (knstruktimin) e infrastrukturës kmunikuese të reja dhe rritjen e tendencës së bashkë shfrytëzimit të infrastrukturës ekzistuese, nevja për mbrjtje më të mirë të mjediseve dhe hapësirës, dhe zhvillime rapide të tregut të infrastrukturës, nevjës për zhvillim dhe penetrim (depërtim) të shërbimeve brez-gjera në rrjetat fikse si dhe largimin (evitimin) e barrierave për penetrime më të thella.

45 Ndërtimi i qasjes në infrastrukturën (rrjetat) kmunikuese është një nga faktrët më të rëndësishëm në liberalizimin dhe zhvillimin e tregut të kmunikimeve elektrnike. Rli kryesr i Autritetit në këtë drejtim është me sa vijn; Definimi i shërbimeve dhe fruesit të shërbimeve universale Mundësimi i shfrytëzimit efektiv të infrastrukturës ekzistuese telekmunikuese dhe faciliteteve shqëruese; Adaptimi i legjislacinit sekndar që d të mundësj dhe inkurajj bashkë shfrytëzimin e infrastrukturës dhe lehtësirave (faciliteteve) kmunikuese; dhe Ushtrj mandatin e ndërhyrjes sipas kmpetencës Ex-ffici dhe/ap sipas kërkesës së palës për evitimin respektivisht rregullimin e situatave të ms-marrëveshjeve mes palëve dhe në rast të kualifikimit të fuqizj sanksinet eknmike në rast të ms zbatimit të urdhrave të Autritetit. Definimi i kushteve për bashkë shfrytëzimin e infrastrukturës ekzistuese, përfshirë këtu nyjat ( ducts ) d kntribuj në knslidimin e kësaj praktike dhe trendi në/me mirëbesim kështu duke mundësuar peratrëve të rinj të kenë qasje të lehtësuar ndaj shfrytëzuesve të rinj. Në prcedurat e ndërlidhura me përdrimin e përbashkët të infrastrukturës kmunikuese dhe faciliteteve shqëruese, Autriteti ndërmerr kët aktivitete; Analizn kërkesat për klkim ( c-lcatin ) dhe bashkë shfrytëzim të infrastrukturës kmunikuese dhe përcaktn ekzistencën dhe mundësitë për bashkë shfrytëzim; Ndërmjetësn në /dhe analizn variantet teknike të përgatitura nga palët dhe paraqitura për ndërmjetësim; Përcaktn kushtet teknike për klkim dhe thurjen e lakut lkal ( unbundling f the lcal lp ); Bashkëpunj ngushtë me rganet e nivelit qendrr dhe lkal për krijimin e një platfrme të përbashkët dhe krdinimin e punëve rreth shtrirjes së/bashkëshfrytëzimit të infrastrukturës së kmunikimeve elektrnike; Draftn prpzimet për prjektligje, akte tjera nrmative, instruksine dhe frmat e dmsdshme për bashkë-shfrytëzimin e infrastrukturës kmunikuese. Deri më tani Autriteti ka përmbyllur me sukses Rregullren për bashkë-shfrytëzim të infrastrukturës dhe të drejtën për shteg, si dhe ka iniciuar prcedurat në hartimin e rregullreve tjera me rëndësi në frimin e shërbimeve dhe rrjetave të kmunikimeve elektrnike. Në këtë drejtim, sfidë gjatë periudhës së ardhshme 3 vjeçare d të jetë rrumbullakimi i krnizës ligjre për shtrirje dhe mbrjtje të infrastrukturës, përkatësisht shërbimeve si dhe krijimi i lehtësirave të mëtutjeshme në qasjen e të dhënave për shtrirjen e infrastrukturës,, në mënyrë qe te nxiten dhe përshpejthen përpjekjet e peratrëve për shtrirjen e saj në vendet ku mungn aj. Fkusi dhe angazhimet e Autritetit Gjatë periudhës , ARKEP d të fkushet, në veçanti në çështjet e mëpshtme; 45

46 Krijimin e lehtësirave për hyrësit e rinj dhe ata aktual dhe mundësimi i kryerjes së shërbimeve/raprtimeve n-nline, përmes implementimit të platfrmave të ndryshme sftuerike; Qasja më e lehtë në të dhënat për gjendjen në tregun e kmunikimeve elektrnike, respektivisht indikatrët e tregut, duke përdrur platfrma të ndryshme sftuerike, Krijimi i krnizës ligjre për shtrirjen e infrastrukturës së kmunikimeve elektrnike dhe standardet e frimit të shërbimeve Inkurajimi i përdrimit të përbashkët të infrastrukturës së kmunikimeve elektrnike, Definimin e kushteve teknike, marrjes në shfrytëzim dhe kushteve tjera për kategri të caktuara të rrjetave kmunikuese dhe infrastrukturës kmunikuese dhe lehtësirave (faciliteteve) shqëruese; Lehtësimin e mëtutjeshëm të qasjes në të dhënat për shtrirjen e rrjeteve të kmunikimeve elektrnike dhe publikimin e këtyre infrmatave për investitrët e huaj dhe të interesuarit tjerë. TABELA 10). SYNIMI 2 - AVANCIMI I SHËRBIMEVE DHE RRJETAVE BREZGJËRA TË KOMUNIKIMEVE ELEKTRONIKE NR. OBJEKTIVI AKTIVITETET PERIUDHA 1 Krijimi i krnizës Rregullatre për shërbimet universale (USO) Përgatitja dhe miratimi i Rregullres për frimin e shërbimeve universale Përcaktimi i peratrit per frimin e shërbimeve universale (USO) Vendsja e parametrave te kualitetit te shërbimeve për peratrin USO K II K IV K IV Krijimi i Krnizës Rregullatre për shtrirje dhe mbrjtje te infrastrukturës se kmunikimeve elektrnike Përgatitja e rregullres për instalimin dhe përdrimin e rrjetave të kmunikimeve elektrnike Përgatitja dhe miratimi i rregullres për mbrjtjen e rrjetave publike të kmunikimeve elektrnike K III K IV Avancimi i Shërbimeve emergjente Vendsja e bligimit për peratret për identifikimin e lkacinit te thirrësit ne numrin 112 Angazhimi për prmvimin e numrave emergjent K IV K III Raprtimi i të dhënave Zhvillimi i mdulit sftuerik për qasje n-line nga peratrët në bazën e të dhënave statistikre të ARKEP Raprtimet peridike të peratrëve të Kmunikimeve Elektrnike K III

47 NR. OBJEKTIVI AKTIVITETET PERIUDHA 5 Avancimi i Bashkëshfrytëzimit te Infrastrukturës Përcaktimi i çmimeve për bashkëshfrytëzim të infrastrukturës publike për vendsjen e rrjetave publike të kmunikimeve elektrnike (rrugët lkale, kanalizimi, ujësjellësi, nxehja, elektriciteti, shtyllat dhe gypat, etj.) K IV-2015 Krdinimi i aktiviteteve me institucinet kmunale KIV Nxitja e knkurrencës në tregun e kmunikimeve elektrnike brezgjëra Krijimi i munësive për qytetarët e vendit që të shfrytëzjnë internet me shpejtësi 30Mbps e më tepër (70% e qytetarëve) KIV Rritja e transparencës lidhur me shfrytëzimin dhe shtrirjen e infrastrukturës Vënia nline e infrmatave lidhur me shtrirjen e infrastrukturës së kmunikimeve elektrnike Blerja e Ortphtve për Platfrmën e WebGIS Hartimi i Raprteve Peridike lidhur me shtrirjen e infrastrukturës K III-2016 K II Krijimi i mdulit për ntifikim nline të hyrësve ne tregun e KE K III Krijimi i Platfrmës për Aplikim Online Krijimi i mdulit për ankesat e knsumatreve Krijimi i mdulit për Aplikim nline për resurse numerike K III 2015 K III 2015 Krijimi i mdulit për aplikim nline për resurse frekuencre K III Krijimi i Krnizës Rregullatre për sanksinet eknmike Përgatitja dhe miratimi i Rregullres për Sanksinet eknmike K III Siguria e Rrjeteve të Kmunikimeve Elektrnike dhe Avancimi i KOS-IX Deri sa me Ligjin për Telekmunikacinin Nr. 2002/7 (tashmë i shfuqizuar), njëra ndër priritetet kryesre ka qenë liberalizimi i tregut dhe shtrirja e rrjeteve dhe shërbimeve, tashmë me Ligjin për Kmunikimet Elektrnike rëndësi të psaçme i kushthet sigurisë së rrjetave të kmunikimeve elektrnike. Pra, duke vlerësuar se kemi një treg kryesisht knkurrues si në nivel të shërbimeve ashtu edhe në nivel të rrjetave, Autriteti në përputhje me bligimet ligjre, krahas inkurajimit të shtrirjes së shërbimeve brezgjëra d të ndërmarr veprimet e nevjshme për të 47

48 krijuar kushtet e përshtatshme për sigurinë dhe integritetin e rrjetave të kmunikimeve elektrnike. Ligji për Kmunikimet Elektrnike, neni 10 (Kmpetencat e Autritetit), paragrafi 21) përcaktn se Autriteti Kryen funksinet e qendrës kmpjuterike për reagimet emergjente me qëllim të ballafaqimit me rreziqet për sistemet publike të kmunikimeve elektrnike. Dkumenti Plitikat e Sektrit të Kmunikimeve Elektrnike Axhenda Digjitale për Ksvën , përcaktn si priritetet të parë; Zhvillimin e Infrastrukturës së TiK-ut, respektivisht njëra nga bjektivat kryesre është; siguria dhe integriteti i rrjeteve dhe shërbimeve të kmunikimeve elektrnike, për të arritur besimin e publikut dhe bizneseve në hapësirën kibernetike. Më tutje dkumenti në fjalë e blign Autritetin që më së vni deri më 2016 të themelj Qendrën për reagime ndaj emergjencave kmpjuterike (CERT), e cila d të merrej me parandalimin dhe menaxhimin e incidenteve të ndryshme që kanë të bëjnë me sigurinë e rrjetave të kmunikimeve elektrnike. Sfidë gjatë periudhës së ardhshme 3 vjeçare është krijimi i Krnizës Ligjre për sigurinë e rrjetave dhe funksinalizimi i pltë i KOS-CERT. Gjithashtu një sfidë tjetër është bashkëpunimi ndërkmbëtar, si dhe avancimi i mëtutjeshëm të KOS-IX. Fkusi dhe angazhimet e Autritetit Gjatë periudhës , ARKEP d fkushet, në veçanti në çështjet e mëpshtme; Themelimi i KOS-CERT dhe implementimi i prjektit (harduerët dhe sftuerët) për mundësimin e kryerjes së funksineve në përputhje me rekmandimet e ENISA dhe institucinet tjera ndërkmbëtare që kanë të bëjnë me sigurinë e rrjetave dhe shërbimeve të kmunikimeve elektrnike; Hartimi i planit të veprimit për funksinimin e KOS-CERT; Miratimi i akteve nënligjre që kanë të bëjnë me sigurinë, integritetin dhe besueshmërinë e rrjeteve publike të kmunikimeve elektrnike; Vendsja e kntakteve me institucinet e ndryshme rajnale dhe evrpiane; Akreditimi/Certifikimi i KOS-CERT nga institucinet relevante ndërkmbëtare; Vendsja e kntakteve dhe marrja e knfirmimit nga institutet përkatëse ndërkmbëtare lidhur me përdrimin e termit CERT, Avancimi i mëtutjeshëm i shërbimeve të KOS-IX. TABELA 11). SYNIMI 3 SIGURIA DHE INTEGRITETI I SHËRBIMEVE DHE RRJETAVE TË KOMUNIKIMEVE ELEKTRONIKE DHE AVANCIMI I KOS-IX NR. OBJEKTIVI AKTIVITETET PERIUDHA 1 Krijimi dhe funksinalizimi i KOS- CERT Hartimi dhe miratimi i Rregullres për krijimin dhe perimin e KOS-CERT Definimi i shërbimeve bazike, të cilat KOS-CERT planifikn t i frj K II K II

49 NR. OBJEKTIVI AKTIVITETET PERIUDHA Hartimi i Planit të veprimit për funksinalizimin e Pltë të KOS- CERT-it K II Definimi i shërbimeve të avancuara, të cilat KOS-CERT planifikn t i frj K II-2016 Funksinalizimi i pltë i KOS-CERT e gatshme të kryej funksine te avancuara KIV-2016 Përgatitja e dkumenteve për marrjen e knfirmimit për përdrimin e termit CERT nga Instituti relevant ndërkmbëtar KIV Krijimi i Krnizës Rregullatre për Mbrjtjen e Rrjetave te kmunikimeve elektrnike Përgatitja dhe miratimi i rregullres për kërkesat teknike që garantjnë siguri, integritet dhe besueshmëri K IV Bashkëpunimi me institucine vendre dhe ndërkmbëtare dhe akreditimi i KOS-CERT Vendsja e kntakteve dhe arritja e marrëveshjeve me autritetet e reagimeve ndaj incidenteve kmpjuterike te vendeve rajnale dhe me gjere Anëtarësimi i KOS-CERT në mekanizmat ndërkmbëtar; Akreditimi dhe Certifikimi K II Krdinimi i aktiviteteve me agjensinet vendre të sigurisë për zbatim te ligjit K III Ngritja e platfrmës për mbikëqyrjen e sigurisë së rrjetave dhe shërbimeve të Kmunikimeve elektrnike Krijimi i infrastrukturës harduerike dhe sftuerike te KOS-CERT Krijimi i ueb faqes për KOS-CERT dhe publikimi i infrmatave KIV Publikimi i Raprteve Peridike Hartimi dhe Publikimi i Raprteve peridike lidhur me sigurinë e rrjeteve në përputhje me rekmandimet e ENISA Avancimi i mëtutjeshëm i Prjekteve zhvillimre të KOS-IX Implementimi i planit te veprimit lidhur me adresimin e bjektivave për KOS-IX K II

50 NR. OBJEKTIVI AKTIVITETET PERIUDHA Hartimi i Raprtit lidhur me statusin e KOSIX dhe rekmandimi për hapat e mëtutjeshëm K II Përmbushja e bligimeve që dalin nga anëtarësimi i KOS-IX në Eur-IX Pjesëmarrja e rregullt në Frumet e Asciacinit Eur-IX Raprtimi ap drëzimi i indikatrëve të KOSIX në databazën e Eur-IX për qëllime krahasimre të kmunitetit të IXP-ve në Eur-IX Mbikëqyrja e Tregut dhe Pajisjeve Autriteti d të ushtrj mbikëqyrjen aktive mbi aplikueshmërinë e dispzitave të Ligjeve, si dhe dispzitave të krnizës rregullatre (rregullreve) të nxjerra në zbatim të legjislacinit primar. Mbikëqyrja efektivisht d të ushtrhet nga shefat dhe udhëheqësit e njësive rganizative të Autritetit si dhe nga mbikëqyrësit (ekspertët) e caktuar nga Kryetari i Brdit në gjitha rastet e evidentimit të shkeljeve të mundshme të dispzitave të ligjeve dhe/ap legjislacinit sekndar. Mbikëqyrje aktive, gjithashtu mund të ushtrhet në rastet e mbrjtjes së interesit dhe të drejtave të knsumatrëve nga shërbimet e pranuara dhe të fruara nga peratrët dhe/ap fruesit e shërbimeve të autrizuara ap edhe ndaj rasteve të interferencave të lajmëruara. Prcedurat për ushtrimin e aktiviteteve të mbikëqyrjes janë të përcaktuara me Kreun XVI të Ligjit dhe sipas Rregullres mbi Parimet dhe Prcedurat e Mnitrimit dhe Inspektimit si të tilla të administruara nga Autriteti, inicihen mbi bazën e gjetjeve dhe fakteve të grumbulluara nga Autriteti nisur nga ankesat e bëra/pranuara nga përdruesit ap peratrët. Pas përfundimit të prcedurës, mbikëqyrësit prpzjnë masat dhe Brdi mund të inicij shqiptimin e masave adekuate përfshi shqiptimin e sanksineve eknmike bazuar në shkeljet e knstatuara. Tregu i kmunikimeve elektrnike në Republikën e Ksvës si edhe tregjet e vendeve regjinale dhe at të BE-së karakterizhen me trendë të vazhdueshme të liberalizimit që mundësn hyrje dhe pjesëmarrje të lehtësuar të ndërmarrësve në treg dhe frim të rritur të shërbimeve të ndryshme. Prcedurat e thjeshtësuara për të mundësuar hyrjen në treg si dhe aspektet e ndryshme të derregullimit thërrasin për një mbikëqyrje dhe kntrll më të avancuar. Deri më tani Autriteti ka hartuar Legjislacinin sekndar për kualitet dhe njhje të knfrmitetit të pajisjeve, megjithatë si sfidë mbetet rritja e mbikëqyrjes së tregut dhe pajisjeve si dhe krijimi i mekanizmave për frimin e shërbimeve cilësre. Fkusi dhe angazhimet e Autritetit Gjatë periudhës , Autriteti d fkushet, në veçanti në çështjet e mëpshtme; 50

51 Implementimi i Rregullres për mnitrimin e kualitetit edhe për shërbimet e internetit dhe TV; Mnitrimi i kualitetit të shërbimeve të kmunikimeve elektrnike (telefnia mbile dhe fikse); Implementimi i prjekteve për ngritjen e platfrmave të përshtatshme për matjen e parametrave të kualitetit për shërbimet e internetit. Angazhimet e rregullta në lëshimin e aprvimeve për imprtim dhe sjellje në treg, vlerësimin e knfrmitetit, pranimin dhe prcesimin e ntifikimeve për të sjell në treg R&TT pajisje dhe perimin e tyre në harmni me kanalet frekuencre të pa-harmnizuara; Respektimin e bligimeve dhe prcedurave nga imprtuesit me rastin e imprtimit dhe vendsjes në treg të R&TT pajisjeve. Mbikëqyrja e përmbushjes së bligimeve financiare të peratrëve. TABELA 12). SYNIMI 4 RRITJA E MBIKËQYRJES DHE INSPEKTIMIT TË SHËRBIMEVE DHE PAJISJEVE NR. OBJEKTIVI AKTIVITETET PERIUDHA Mnitrimi i parametrave të kualitetit (QS) të shërbimeve të telefnisë mbile dhe fikse Mbikëqyrja e Kualitetit të shërbimeve të Kmunikimeve Elektrnike Ngritja e Infrastrukturës (Platfrmës sftuerike dhe harduerike) për mnitrimin e kualitetit të shërbimeve të internetit Hartimi i Planeve për matjen e Kualitetit të shërbimeve Hartimi i Raprteve për matjen e parametrave të QS Hartimi dhe publikimi i raprtit vjetr për QS KI-2015 Përcaktimi i kërkesave minimale për kualitet të shërbimeve K IV Knfrmiteti i Pajisjeve dhe Kmpatibiliteti Elektrmagnetik Njhja e knfrmitetit për pajisjet e imprtuara në përputhje me rregullren Nr.19 Inspektimi i pajisjeve radi dhe atyre terminale telekmunikuese Krdinimi me rganet kmpetente lidhur me implementimin e rregullres për RTTE K III Mbikëqyrja e përmbushjes së detyrimeve financiare të Implementimi i Rregullres për Pagesat e mbikëqyrjes në tregut si dhe marrja e masave për peratrët, të cilët nuk

52 NR. OBJEKTIVI AKTIVITETET PERIUDHA peratrëve kryejnë detyrimet ligjre 4 Avancimi i mbikëqyrjes së pajisjeve terminale telekmunikuese Publikimi i udhërrëfyesve për RTTE në përputhje me rekmandimet ndërkmbëtare K II Menaxhimi i resurseve të fundme; spektrit radi frekuencr dhe numeracinit Spektri radi-frekuencr Në relacin me menaxhimin e spektrit radi frekuencr, Autriteti mes tjerash është përgjegjëse për çështjet dhe prceset e mëpshtme; Planit të Përdrimit dhe Tabelës së Shpërndarjes të Radi Frekuencave në harmnizim me Tabelën e Shpërndarjes dhe Shfrytëzimit të resurseve frekuencre (Planit Kmbëtar); Harmnizimin e spektrit frekuencr në përputhje me prcedurat përkatëse dhe knkluzinet e marrëveshjeve ndërkmbëtare që ndërlidhen me shfrytëzimin e spektrit radi frekuencr; Planifikimin dhe përgatitjen e parametrave teknik për lëshimin e licencave/autrizimeve për përdrimin e spektrit radi frekuencr, të cilat mund të lëshhen bazuar në aplikimet individuale, tenderët publik ap ankandeve publike. Deri më tani Autriteti ka hartuar dhe miratuar Legjislacinin sekndar për menaxhimin e resurseve frekuencre, duke përmbyllur me sukses bligimin ligjr të përcaktuar me Ligjin për Kmunikime Elektrnike. Megjithatë si sfidë mbetet hapja e brezeve frekuencre, implementimi i prjekteve që synjnë rritjen e efikasitetit të menaxhimit frekuencr dhe analizave inxhinierike, si dhe përcjellja e trendëve të rregullatrëve evrpian. Fkusi dhe angazhimet e Autritetit Gjatë periudhës , Autriteti d të fkushet, në veçanti në çështjet e mëpshtme; Vazhdimin e implementimit të praktikave të mira në menaxhimin dhe rregullimin e shfrytëzimit të spektrit radi frekuencr si dhe përafrimin e vazhdueshëm me krnizën e aplikueshme të BE-së për menaxhimin e resurseve frekuencre; Mbikëqyrjen e implementimit të Planit të Përdrimit të Radi Frekuencave; Avancimi i platfrmave sftuerike për menaxhimin efektiv të resurseve frekuencre, 52

53 Mbikëqyrjen e zbatimit të marrëveshjeve teknike për harmnizimin e përdrimeve të radi frekuencave në znat ndërkufitare me shtetet fqinje si dhe arritjen e marrëveshjeve të reja për brezet që përdren kryesisht për shërbimet e gjeneratave të reja; Qasja rregullatre në shfrytëzimin e përbashkët të shtyllave për instalimin e antenave transmetuese. TABELA 13). SYNIMI 5 MENAXHIMI I RESURSEVE TË FUNDME FREKUENCORE NR. OBJEKTIVI AKTIVITETET PERIUDHA Përditësimi i Planit Kmbëtar të Radi-frekuencave dhe Tabelës interne të shpërndarjes dhe shfrytëzimit të radi-frekuencave qe d te realizhet ndërmjet ARKEP & KFOR. K II Ridefinimi i disa brezeve frekuencre te përcaktuar për qëllime Civile, Militare, Civil-Militare dhe Militar Civile Përditësimi i planit kmbëtar dhe tabelës së shpërndarjes dhe shfrytëzimit të radi-frekuencave për aprvim në Kuvendin e Ksvës Përditësimi i Planit të përdrimit të radi frekuencave KIII-2015/KIII-2017 KIV-2015/KIV-2017 Planifikimi i brezave te frekuencave për teknlgji dhe shërbime brezëgjera, ku numri i Autrizimeve është i kufizuar: 800 MHz, 900 MHz, 1800 MHz, 2100 MHz. KIV-2015/KIV-2017 Avancimi dhe menaxhimi më efikas i spektrit frekuencr 53

54 NR. OBJEKTIVI AKTIVITETET PERIUDHA 1 Rregullimi dhe planifikimi i brezave ( ) MHz dhe ( ) MHz ne përputhje me Planin Kmbëtar te radi frekuencave dhe Rekmandimeve Evrpiane. Krdinimi me FSK për ri-përcaktimin e kanaleve frekuencre nga FSK në MHz Shqyrtimi dhe analiza e shërbimit TETRA ne funksin te shfrytëzimit efektiv brezave te frekuencre te dedikuar për këtë shërbim sipas Rekmandimeve Evrpiane; Analiza e rekmandimeve relevante (CEPT, ITU, ECC). Krdinimi me KFOR në përcaktimin e bllqeve (kanaleve) frekuencre për qëllime Civile ne brezin MHz) Angazhimi i knsulencës ndërkmbëtare (priritet; TAIEX se CI) mbi metdlgjinë dhe hartimin e dkumenteve mbi prcedurat e ndarjes së brezeve frekuencre të rrjetave dhe teknlgjive të avancuara të shërbimeve brezëgjera 3G, 4G (LTE) për peratrët ekzistues dhe për peratret te rinj ne frimin e shërbimeve të lëvizshme brezgjëra (IMT). KIII KIV KIV Përgatitja e dkumenteve përfundimtare knfrm legjislacinit ne fuqi lidhur me prcedurat e ndarjes/dhënies se drejtës se shfrytëzimit te resurseve frekuencre ne brezet frekuencre te dedikuara për shërbimet mbile brezegjera që shfrytëzjnë për teknlgji të avancuara 3G, 4G (LTE) Përgatitja e frmës dhe përmbajtjes se Autrizimit Individual për radifrekuenca për shërbime mbile brezegjera dhe përcaktimi kushteve teknike për shfrytëzimin e tyre KIV KIV Implementimi i Planit të Përdrimit

55 NR. OBJEKTIVI AKTIVITETET PERIUDHA Analiza e brezeve frekuencre të shërbimeve fikse për peratrët e shërbimeve radi-difuzive ne prcesin e digjitalizimit te shërbimeve radi difuzive KIV 2015 Bashkëpunimi dhe krdinimi me KPM për shfrytëzimin e radi frekuencave në rrjetat e përbashkëta të shërbimeve fikse nga peratrët nacinal (RTK, KTV, RTV21) KIII 2015 Trajtimi i aplikacineve, tarifimi dhe përgatitja e Autrizimeve Individuale për caktimin dhe shfrytëzimin e resurseve frekuencre me vlerë eknmike të psaçme të realizuar përmes ankandit ap tenderit Funksinaliteti dhe Operacinalizimi i menaxhimit të spektrit frekuencr Azhurnimi dhe mirëmbajtja e databazës me versinet e avancuara të sftuerit; SPEKTRA në menaxhimin efektiv të spektrit frekuencr (përfshirë edhe trajnimin e stafit të DMF për versinet e avancuara të mduleve sftuerike). Analiza e zënshmërisë së brezeve frekuencre, me qëllim të rritjes së efikasitetit, planifikimin dhe shfrytëzimin sa më ptimal të resurseve të kufizuara frekuencre ne veçanti te brezeve VHF dhe UHF Krdinimi me KFOR për shfrytëzimin e spektrit frekuencr të dedikuar për qëllime Militare dhe Civile sipas Tabelës Interne të Alkimeve të frekuencave Përcjellja e trendëve të rregullatrëve evrpian Përdrimi i përbashkët i shtyllave për vendsjen e antenave transmetuese Numeracini Në relacin me menaxhimin e numeracinit, Autriteti mes tjerash është përgjegjës për çështjet dhe prceset e mëpshtme; 55

56 Përgatitjen, miratimin dhe implementimin e Rregullres për Planin Kmbëtar të Numeracinit për Rrjetat e Kmunikimeve Elektrnike në Republikën e Ksvës; Dhënien në shfrytëzim të resurseve numerike për peratret, fruesit e shërbimeve të kmunikimeve elektrnike, si dhe shfrytëzuesit tjerë në baza j-diskriminuese dhe transparente; Përgatitja e raprteve të ndryshme peridike lidhur me administrimin dhe menaxhimin e resurseve numerike; Përcaktimin e nivelit të pagesave të rregullta vjetre për përdrimin e resurseve numerike; Publikn dhe përditësn listën e numrave dhe serive numerike të caktuara/rezervuara; Deri më tani Autriteti ka hartuar dhe miratuar Legjislacinin sekndar për menaxhimin e resurseve numerike, duke përmbyllur me sukses bligimin ligjr të përcaktuar me Ligjin për Kmunikime Elektrnike. Megjithatë si sfidë mbetet krijimi i disa mekanizmave që garantjnë mbrjtje të knkurrencës si p.sh. bartshmeria e numrave (Number Prtability), si dhe miratimi i rregullres për përkatëse. Kj për shkak të mungesës së kdit shtetërr telefnik. Fkusi dhe angazhimet e Autritetit Gjatë periudhës , Autriteti d të fkushet, në veçanti në çështjet e mëpshtme; Miratimi i udhërrëfyesit për përdrimin e resurseve numerike në përputhje me praktika të mira në rregullimin e shfrytëzimit të numeracinit; Miratimin e Rregullres për Bartshmërinë e Numrave (NP); Publikimin dhe përditësimin e listës së resurseve numerike të alkuar/caktuara dhe rezervuara nga Autriteti; Mbikëqyrjen e të hyrave nga resurset numerike të alkuar/rezervuara nga Autriteti; Verifikimin e përdrimit të resurseve numerike knfrm planit të numeracinit dhe vendimeve/autrizimeve individuale të nxjerra nga Autriteti. TABELA 14). SYNIMI 6 MENAXHIMI I RESURSEVE TË FUNDME NUMERIKE NR. OBJEKTIVI AKTIVITETET PERIUDHA Miratimi i Legjislacinit sekndar dhe rritja e efikasitetit të menaxhimit dhe shfrytëzimit të numeracinit Hartimi dhe Publikimi Ndryshimi i Rregullres për Planin e Numeracinit pas marrjes së kdit shtetërr telefnik Udhërrëfyesi për resurset numerike K III Përgatitja dhe miratimi i rregullres për Bartshmërinë e numrave Caktimi/rezervimi i resurseve numerike për shfrytëzuesit Mbikëqyrja e të hyrave nga caktimi dhe rezervimi i resurseve numerike Publikimi i Raprteve peridike lidhur me

57 NR. OBJEKTIVI AKTIVITETET PERIUDHA i Raprteve peridike shfrytëzimin e resurseve numerike Publikimi i Raprteve Peridike lidhur me Bartshmërinë e numrave Implementimi i Prjekteve Përgatitja e specifikimeve teknike dhe Implementimi i prjektit për ngritjen e platfrmës sftuerike dhe harduerike për Bartshmërinë e numrave Zbatimi i Bartshmërisë së Numrave për telefninë Fikse K IV Zbatimi i Bartshmërisë së Numrave për telefninë mbile Aktivitetet e Radi Mnitrimit dhe Inspektimit Autriteti d të realizjë matje (kntrlle) me qëllim të; Mnitrimit të shfrytëzimit të frekuencave të caktuara (dhëna) në shfrytëzim (përdrim) sipas Autrizimeve Individuale në përputhje me termet dhe kushtet e përkufizuara me Autrizim; Sigurimit të kushteve dhe ambientit ku resurset e radi frekuencave (kanalet e brezeve frekuencre) shfrytëzhen vetëm nga shfrytëzuesit e autrizuar; Krijimit të ambientit të përshtatshëm dhe pa interferenca që d mundësjnë funksinimin e punës së sistemeve dhe stacineve radi-transmetuese të cilat shfrytëzhen për qëllime publike ap private. Autriteti, ushtrimin e veprimtarisë inspektuese edhe përgjatë viteve d e mbështes në përvjën paraprake të krijuar veçmas nga vitet 2012 deri 2014 si dhe në prcedurat e përkufizuara me Kreun XV të Ligjit për Kmunikime Elektrnike d të bazhet mbi metdlgjinë; - Inspektimeve me karakter të përgjithshëm dhe - Inspektimeve me tematike specifike. Inspektimet me karakter të përgjithshëm, d të jenë at inspektime të cilat d udhëhiqen në kuadër të mbikëqyrjes së rregullt të ushtrimit të veprimtarisë së autrizuar nga ana e peratrëve dhe fruesve të shërbimeve të kmunikimeve elektrnike si dhe peratrëve të shërbimeve pstare në përputhje me kushtet e autrizimeve të përgjithshme, licencave si dhe autrizimeve të lëshuara nga ana e Autritetit. Sa i përket Radi Mnitrimit, Autriteti me sukses ka eliminuar perimet e pa-autrizuara të peratrëve të telefnisë mbile në Republikën e Ksvës, si dhe ka ndërmarr aktivitete të shumta për mnitrimin e përmbushjes së kushteve të autrizimeve individuale nga peratrët. Gjithashtu janë nënshkruar marrëveshjet teknike me shtetet fqinjë për krdinim të frekuencave ndërkufitare. Në përputhje me planet e inspektimeve janë 57

58 realizuar inspektime të shumta të natyrës specifike ap të përgjithshëm. Sfidë mbetet krijimi i sistemit kmbëtar te radi-mnitrimit të frekuencave, avancimi i pajisjeve në përputhje me teknlgjitë si dhe rritja e efikasitetit të mëtutjeshëm të radi mnitrimit dhe inspektimit. Fkusi dhe angazhimet e Autritetit Priritetet dhe aktivitetet e Autritetit gjatë periudhës d të jenë të fkusuara në; Mnitrimin e peratrëve, shfrytëzues të brezeve frekuencre të cilët aplikjnë për ripërtëritjen e autrizimet-eve; Mnitrimin e vazhdueshëm të peratrëve, shfrytëzuesve të brezeve frekuencre të cilët deklarjnë, ms vazhdimin e autrizimeve, gjegjësisht shfrytëzim të resurseve të radi frekuencave; Mnitrimin e znave kufitare me shtetet fqinje, Mali i zi, Shqipëria dhe Maqednia me qëllim të kntrllit të respektimit të kushteve të marrëveshjeve teknike ndërinstitucinale të arritura mes Autriteteve të vendeve nënshkruese, për shfrytëzimin e resurseve frekuencre nga ana e peratreve të telefnisë mbile për shërbimet GSM/DCS në brezet 900 MHz dhe 1800 MHz; Realizimi i matjeve të rrezatimit j jnizues me qëllim të knstatimit të nivelit të rrezatimit/eve të shkaktuara nga emetimet e radi stacineve të ndryshme fikse dhe mbile që gjenerjnë fusha të fuqishme elektrmagnetike në nivel vendi; Shqyrtimin dhe analizimin e të gjitha ntifikimeve (njftimeve) të pranuara nga Autriteti për raprtim të interferencave nga peratrët /shfrytëzuesit e autrizuar për shfrytëzim të resurseve frekuencre; Shqyrtimin e të gjitha ankesave të parashtruara nga knsumatrët (shfrytëzuesit e fundëm) ndërlidhur me mbulueshmërinë; Mnitrimin e hapësirës së territrit të Republikës së Ksvës, lidhur me shfrytëzueshmërinë e resurseve frekuencre nga peratrët e pa-autrizuar të telefnisë mbile pjesa verire e vendit; Mnitrimet specifike sipas kërkesave dhe autrizimeve specifike; Rritja e Inspektimit të ndërmarrjeve, të cilat frjnë shërbime të Kmunikimeve elektrnike në përputhje me planet e hartuara dhe kërkesave specifike. TABELA 15). SYNIMI 7 KRIJIMI I KUSHTEVE TË PËRSHTATSHME PËR SHFRYTËZUESIT RADIO FREKUENCOR DHE RRITJA E EFIKASITETIT TË INSPEKTIMIT TË NDËRMARRJEVE NR. OBJEKTIVI AKTIVITETET PERIUDHA 1 Mbikëqyrja e kushteve të autrizimeve individuale Mnitrimi i peratreve të autrizuar nga ARKEP për përdrim te resurseve frekuencre, si dhe krahasimit të përmbushjes së kushteve të autrizimeve (PTP, PMR, GSM, UMTS, LTE) Matja e nivelit të fushës elektrmagnetike/rrezatimit j-jnizues (sipas kërkesës) Identifikimi dhe eliminimi i përdruesve Reagimi në rastin e paraqitjes së ankesave për interferencë

59 NR. OBJEKTIVI AKTIVITETET PERIUDHA të pa autrizuar Mnitrimi i teknlgjive 2G/3G dhe LTE nga peratrët e pa-autrizuar dhe transmetimet ndërkufitare Futja në përdrim dhe testimi i pajisjeve të avancuara për matjen e shërbimeve të reja 3G dhe LTE Vazhdimi i prjektit për ngritjen e stacineve fikse mnitruese në nivel nacinal dhe aplikimi për përkrahje financiare në institucinet ndërkmbëtare Rritja e efektivitetit të Radi Mnitrimit Hartimi i planit të Radi Mnitrimit Përgatitja e specifikimeve teknike dhe implementimi i prjekteve për blerjen e pajisjeve të avancuara për radi mnitrim Mnitrimi i zbatimit të marrëveshjeve teknike për krdinim të frekuencave ndërkufitare Matja dhe verifikimi i përputhshmërisë së parametrave teknik të radi stacineve Matjen e nivelit të fushës elektrmagnetike (fushës elektrike V/m), në vendet publike siç janë: Shklla, Spitale, kpshteve për fëmijë etj Inspektimi teknik i radi stacineve dhe kushteve teknike të përcaktuar me autrizimet individuale Rritja e efikasitetit të Inspektimit Inspektimi i ndërmarrësve të rrjeteve dhe shërbime publike te kmunikimeve elektrnike Inspektimi i ndërmarrësve të shërbimeve pstare Hartimi i Planit të Inspektimit: Pajisjeve, aktiviteteve, etj Miratimi i Rregullres për Inspektimet KIV

60 5.7 Shërbimi Pstar Në tregun e shërbimeve pstare, Autriteti është përgjegjëse për çështjet dhe prceset e mëpshtme; Adptimin dhe implementimin e rregullreve të nxjerra në përputhje me Ligjin për Shërbimet Pstare; Prann aplikacinet për shqyrtim/trajtim mbi frimin e shërbimeve pstare; Lëshimin dhe licencave për frimin e shërbimeve universale pstare dhe shërbimeve tjera pstare; Adptn vendime mbi pltësimin, revkimin se terminimin e validitetit të licencave për frimin e shërbimeve pstare; Aprvn tarifat/çmimet për shërbimet pstare universale dhe të rezervuara; Përcaktn tarifat për dhënien e licencave dhe shumën e taksës vjetre ( On-ff fee ) për frimin e shërbimeve; Përcaktn shkallën/limitin e peshës për shërbimet e rezervuara; Mbikëqyrë aplikimin e tarifave/çmimeve të shërbimeve pstare dhe ndërmerr masat e nevjshme në rast të shkeljeve nga peratrët pstar; Zgjedh msmarrëveshjet në mes të peratrëve pstar dhe përdruesve/shfrytëzuesve dhe peratrëve pstar; Mbledh të dhëna/infrmacine, ntifikime dhe dkumente (raprte) në/mbi fushën e shërbimeve pstare dhe i publikn at sipas nevjës; Ofrn (jep) shërbime të pinineve të ekspertëve dhe sqarimeve mbi aplikimin Ligjit të Shërbimeve Pstare; Autriteti e kryen mandatin e rregullimit dhe mbikëqyrjes së tregut të shërbimeve pstare përmes dy mënyrave bazike; 1) Pr-aktive përmes ndërmarrjes së iniciativave për zhvillimin e vazhdueshëm të tregut të shërbimeve pstare; 2) Krrektive përmes reagimit ndaj njftimeve të vrjtuara ap pranuara mbi trendet e zhvillimeve në tregun e shërbimeve pstare Si pjesë e kmpnentës pr-aktive, Autriteti grumbulln dhe publikn të dhëna, ntifikime (njftime) dhe raprte lidhur me gjendjen (pasqyrën) e tregut të shërbimeve pstare. Autriteti gjithashtu planifikn fuqizimin dhe knslidimin e pzitës së saj si rregullatr tregu përmes kntakteve të shpeshta dhe kperimit me fruesit /peratrët e shërbimeve pstare në treg, dhe frimit të udhëzimeve ndaj peratrëve të shërbimeve pstare me qëllim dhe bjektiv zhvillimin e tregut të shërbimeve pstare në drejtim të arritjes së synimit të liberalizimit të pltë të tregut. Kmpnenta krrektive, ushtrhet duke ndërmarrë veprimet e mnitrimit (kntrllit) dhe inspektimit të tregut sipas planit të miratuar nga menaxhmenti si dhe ndërmarrjes së masave në drejtim të zhvillimeve të tregut të shërbimeve pstare në harmni me Ligjin për Shërbimet Pstare, strategjitë zhvillimre dhe prgramin e rregullt vjetr të punës së Autritetit. 60 Plani vjetr i kntrllit dhe inspektimit të Operatrëve Pstar për vitin 2014, ka për subjekt të kntrllit/inspektimit çd peratr pstar i cili frn shërbime pstare, përkatësisht çd pikë/zyre

61 e cila frn shërbime pstare për shfrytëzuesit/përdruesit e shërbimeve pstare në tërë territrin e Republikës së Ksvës. Fkusi i kntrllit dhe inspektimeve d të mbështete në; Mbikëqyrjen e realizimit të shërbimeve pstare knfrm dispzitave ligjre dhe akteve tjera nënligjre; Verifikimin e raprtimit të peratrëve pstar për periudhat tremujre dhe bligimet tjera ndaj Autritetit; Kntrllin e librave dhe dkumenteve të ndryshme, (librit i evidentimit të dërgesave libri i pranimit, ankesat, etj); Verifikimin e kntratave/marrëveshjeve të lidhura në mes të peratrëve pstar dhe bizneseve/peratrët eknmik (O.E.) për frimin e shërbimeve pstare; Verifikimin e aplikimit të tarifave të shërbimeve pstare dhe transparenca ndaj shfrytëzuesve/knsumatrëve; Verifikimin e infrmimit të shfrytëzuesve/knsumatrëve me shërbimet pstare, tarifat e shërbimeve, dhe rarin e punës; dhe Verifikimin e cilësisë së realizimit të shërbimeve pstare. Prgramet Vjetre të Sektrit të Shërbimit Pstar përfshin kntrllet dhe/ap inspektimet në të gjitha qendrat regjinale (gjithsejtë 7 shtatë) dhe vendbanimet e Republikës së Ksvës. Autriteti deri më tani ka përmbyllur me sukses hartimin e akteve nën-ligjre në përputhje me kërkesat e Ligjit për Shërbimet Pstare. Sfidë mbetet, avancimi i mëtutjeshëm i shërbimeve pstare dhe liberalizimi i tyre si dhe eliminimi i perimeve të peratrëve të pa-autrizuar në regjinet ndërkufitare me Republikën e Serbisë dhe enklavat respektivisht znat e banuara nga kmuniteti Serb. Fkusi dhe angazhimet e Autritetit Gjatë periudhës , ARKEP d të fkushet, në veçanti në çështjet e mëpshtme; Siguruar zbatimin e kushteve të perimit nga ana e peratrëve me kushtet e licencave respektivisht dispzitat e ligjit; Grumbullimin dhe analizimin e të dhënave dhe gjendjes /pasqyrës së tregut të shërbimeve pstare; Angazhimin e shtuar në mnitrimin e zbatueshmërisë së bligimeve nga ana e peratrit publik; Liberalizimi i mëtutjeshëm i shërbimeve pstare dhe eliminimi i peratrëve të pa-autrizuar Zbatimin e planit të mnitrimit (kntrllit) dhe inspektimit dhe gjetjeve e rekmandimeve të dala nga raprti i vitit paraprak si dhe nga raprtet individuale 61

62 TABELA 16): SYNIMI 8 AVANCIMI I SHËRBIMEVE POSTARE NR. OBJEKTIVI AKTIVITETET PERIUDHA 1 Krijimi i ambientit të përshtatshëm ligjr dhe rregullatr për frimin e Shërbimeve Pstare në Republikën e Ksvës Harmnizimi i akteve ligjre e nënligjre me Krnizën Rregullatre të BE-së, Ndryshimi i Ligjit Nr. 03/L-173 për Shërbime Pstare, Pltësimi i ligjit me akte tjera pltësuese nënligjre K IV 2017 K III 2016 K IV 2017 Qasja në zyrat/pikat pstare ekzistuese në tërë territrin e vendit, K IV Ofrimi i Shërbimit Universal Pstar dhe zgjerimi i rrjetit në tërë territrin e Republikës Ksvës Liberalizimi i mëtutjeshëm i shërbimeve pstare nëpërmjet uljes së shkallës së peshës për shërbimet e rezervuara, Plani i veprimit për eliminimi i peratrëve të pa Autrizuar - licencuar, në Republikën e Ksvës K IV 2016 K IV Mbrjtja e Knsumatrëve dhe zgjidhja e msmarrëveshjeve Parimet dhe bjektivat kryesre rregullatre të Autritetit, mes tjerash thërrasin për prmvimin dhe mbrjtjen e interesave dhe të drejtave të knsumatrëve nga shfrytëzimi i shërbimeve publike kmunikuese dhe shërbimeve pstare. Prmvimi i interesave të knsumatrëve ushtrhet nga Autriteti duke; Infrmimin dhe edukimin e përdruesve mbi të drejtat dhe detyrimet e tyre; Knsideruar dhe zgjidhur kërkesat të grupeve të veçanta (persnat me aftësi të kufizuar, fëmijët, etj); Prcesimin, kntrllimin dhe harmnizimin e akteve të brendshme të peratrëve me dispzitat e ligjit dhe rregullreve të Autritetit; Marrë pjesë në aktivitetet e ndryshme të institucineve dhe rganizatave të ndryshme që merren me mbrjtjen e interesave të knsumatrëve; Siguruar qasjen në shërbimet universale publike kmunikuese dhe shërbimet pstare për gjithë përdruesit në tërë territrin e Republikës së Ksvës; Prmvuar infrmata të qarta mbi çmimet, tarifat dhe kushtet për përdrimin e shërbimeve; Kperuar në rrafshin ndërkmbëtar me rganizatat dhe institucinet ndërkmbëtare që merren me interesat e knsumatrëve dhe pjesëmarrjen në punimet e grupeve teknike dhe të ekspertëve; Publikimin e të dhënave dhe infrmimin e autriteteve kmpetente shtetërre. 62

63 Mbrjtja e të drejtave të knsumatrëve sigurhet përmes aplikimit të prcedurave të thjeshtësuara dhe qasjes së lehtësuar në prcedurat e zgjidhjes së knflikteve mes knsumatrëve dhe peratrëve të shërbimeve publike kmunikuese dhe shërbimeve pstare. Autriteti zgjidh knfliktet mbi bazën e kërkesës së parashtruar dhe të kualifikueshme nga ana e palës ap palëve me interes. Aktivitetet e mësipërme për prmvimin dhe mbrjtjen e interesave të knsumatrëve kryhen nga zyrtarët përgjegjës për çështje të knsumatrëve në prcedurë paraprake dhe/ap nga kmisiniet funksinale të caktuar sipas vendimit nga autriteti, të cilat kanë përgjegjësit dhe autrizimet e përcaktuara me rregullret e aplikueshme dhe vendimet përkatëse. Puna e kmisineve karakterizhet kryesisht me ushtrimin e dy rleve dhe mandateve; Zgjidhja e Knflikteve Pranimin, regjistrimin (prtkllimin) dhe prcesimin e kërkesave për zgjidhjen e msmarrëveshjeve (knflikteve) mes përdruesve (knsumatrëve) dhe peratrëve të shërbimeve publike kmunikuese dhe shërbimeve pstare dhe përgatisin dhe/ap dalin me rekmandimet për zgjidhjen e ms-marrëveshjeve /knflikteve; Edukimin dhe frimin e asistencës ndaj përdruesve në/gjatë prcedurës së zgjidhjes së knflikteve; Mundësimin që përdruesit të pranjnë të dhëna të përditësuara mbi statusin e kërkesave të tyre përmes njftimeve me telefn ap në ueb faqen e Autritetit; Mbajtjes së shënimeve (bazës së të dhënave) mbi ankesat e knsumatrëve; Kpern me peratrët e shërbimeve publike kmunikuese dhe shërbimeve pstare në zgjidhjen e ankesave dhe ms-marrëveshjeve të knsumatrëve. Preventiva në funksin të mbrjtjes së të drejtave të knsumatrëve Infrmimit dhe edukimit të knsumatrëve mbi të drejta dhe detyrimet e tyre; Publikimit të infrmacineve të duhura dhe instruksineve për knsumatrët shfrytëzues të shërbimeve publike kmunikuese dhe shërbimeve pstare në ueb faqen e Autritetit, në shtypin ditr, se në mënyrë tjetër më të përshtatshme; Prcesimin, kntrllimin dhe prpzimin e pltësimeve në aktet e brendshme të peratrëve të nxjerra në përputhje me ligjin dhe rregullret e Autritetit; Hulumtimin, analizimin dhe kntrllimin shërbimeve të fruara në treg, prpzuar masa për preventiven në funksin të mbrjtjes së të drejtave të knsumatrëve dhe inicimit të kntrlleve në bazë të ankesave se në ushtrim të kmpetencës Ex-Offici ; Marrë pjesë në punimet e rganizimeve prfesinale dhe knsultimet publike mbi të drejtat dhe mbrjtjen e të drejtave të knsumatrëve; Përgatitë raprte të ndryshme me përdrim intern dhe ekstern; Autriteti deri më tani ka trajtuar me sukses të gjitha ankesat e parashtruara nga ana e përdruesit-eve fundr, përmes hartimit të prcedurave të qarta dhe transparente si dhe publikimit të udhërrëfyesve. Sfidë për Autritetin mbetet krijimi dhe rrumbullakimi i krnizës ligjre në përputhje me praktikat e mira dhe avancimi i mëtutjeshëm i mbrjtjes së të drejtave të knsumatrëve. 63

64 Fkusi dhe angazhimet e Autritetit Gjatë periudhës , ARKEP d të fkushet, në veçanti në çështjet e mëpshtme; Vazhdimin dhe inicimin e aktiviteteve të reja të ndërlidhura me prmvimin e interesave të knsumatrëve; Fuqizimin e masave dhe prcedurave pltësuese preventive duke pas në knsideratë në veçanti, edukimin e knsumatrëve në frmat dhe mdelet me qasje të lehtësuar nga ana e knsumatrëve; Bashkëpunimin dhe dhënien e kntributit në punëtritë (wrkshpet) me palë të interesit përfshi peratrët në tema me interes për të drejtat dhe detyrimet e knsumatrëve; Analizuar shërbimet në treg ndërlidhur me fertat e fruara ndaj knsumatrëve, metdlgjitë e çmimeve, etj; Harmnizimi i akteve nën-ligjre lidhur me të drejtat e përdruesve fundrë në përputhje me Ligjin dhe Rekmandimet e Kmisinit Evrpian. Krijimi i mekanizmave për sigurimin e mundësisë për përdruesit fundr që të kenë qasje dhe përdrimin e aplikacineve dhe shërbimeve sipas zgjedhjes se tyre. TABELA 17): SYNIMI 9 KRIJIMI I MEKANIZMAVE PËR MBROJTJEN E TË DREJTAVE TË KONSUMATORËVE NR. OBJEKTIVI AKTIVITETET PERIUDHA Miratimi i Rregullres për përmbajtjen e kntratës, publikimin e infrmacinit dhe mbrjtjen e interesave tjera te knsumatrit K I Mbikëqyrja e kntratave te peratreve për frimin e shërbimeve KII Avancimi i mbrjtjes se të drejtave të përdruesve fundr Përgatitja e Udhërrëfyesit dhe brshurës lidhur me të drejtat e knsumatrëve Pjesëmarrja aktive ne hartimin e strategjisë për mbrjtjen e fëmijëve nga rreziqet e internetit K III-2015 KIV-2015 Përgatitja e Brshurës për përdrimin e sigurt te internetit K II 2015 Shqyrtimi i ankesave të knsumatrëve dhe krijimi i lehtësirave për parashtrimin e ankesave Mundësimi i krahasimit të kstve të pakve alternative te shërbimeve Inicimi i prcedurave për krijimin e platfrmës për mundësimin e përdruesve fundr te bëjnë vlerësim te pavarur te paks se kstve alternative te shërbimeve KIV

65 NR. OBJEKTIVI AKTIVITETET PERIUDHA Qasja n-line në databazën për krahasimin e tarifave ne mes fruesve te shërbimeve KIII Krijimi i krnizës Rregullatre për zgjidhje të ms-marrëveshjes Miratimi i Rregullres për zgjidhje të msmarrëveshjes KIII Avancimi i kapaciteteve të Autritetit dhe Llgaridhënia Autriteti në vazhdimësi është angazhuar në drejtim të knslidimit dhe ngritjes së kapaciteteve rregullatre në përputhje me kërkesat e zhvillimeve në treg dhe kërkesave që dalin nga Ligjet burimre dhe dkumenti i Plitikave të Sektrit të Kmunikimeve Elektrnike, të rris efiçiencën dhe transparencën e punës së saj, brenda kufizimeve, sfidave dhe specifikave që karakterizjnë ambientin aktual, përmes rganizimeve më të mira dhe të avancuara, definimit dhe kmpjuterizimit të prceseve të punës, avancimit të mekanizmave të kntrllit të brendshëm, duke krijuar sistem të qëndrueshëm dhe të integruar të sistemeve infrmative të rientuara nga platfrmat e bazuara në prgrame të avancuara, duke vendsur mekanizma aktiv të kperimit ndërkmbëtar dhe në veçanti duke avancuar njhuritë dhe shkathtësitë e persnelit të saj. Autriteti deri më tani ka miratuar një numër të knsiderueshëm të akteve nënligjre për rregullimin e tregut si dhe ka avancuar ndjeshëm në prfesinalizmin e stafit duke krijuar strukturën rganizative që i përgjigjet më së miri nevjave aktuale. Megjithatë, sfidë mbetet hartimi i dkumenteve të brendshme me rëndësi kyçe për funksinim të mirëfilltë të institucinit si dhe rritja e mëtutjeshme e stafit për ti përmbushur bjektivat rregullatre që janë përcaktuar me Ligj dhe Plitikat e sektrit. Fkusi dhe angazhimet e Autritetit Gjatë periudhës , Autriteti d të fkushet, në veçanti në çështjet e mëpshtme; Hartimin dhe miratimin e dkumenteve të brendshme të Autritetit; Krijimi i Krnizës Ligjre për knsultime publike; Zhvillimi i mëtutjeshëm i resurseve humane dhe infrastrukturës së IT; Aplikimin për mbështetje me prgrame të reja nga mekanizmat si; TAIEX, IPA, etj TABELA 18): SYNIMI 10 AVANCIMI I MËTUTJESHËM I KAPACITETEVE TË ARKEP NR. OBJEKTIVI AKTIVITETET PERIUDHA 1 Hartimi i Dkumenteve të Brendshme të ARKEP Hartimi i Statutit Hartimi i Rregullres së Brendshme/Punës K II-2015 K III

66 NR. OBJEKTIVI AKTIVITETET PERIUDHA Hartimi i Rregullres për Strukturën Organizative dhe Sistematizimin e Vendeve të Punës K III Krijimi i krnizës Rregullatre për Knsultimet publike Hartimi dhe miratimi i Rregullre për Knsultimet Publike K III-2015 Hartimi dhe publikimi i Raprtit Vjetr Financiar Hartimi dhe Publikimi i Raprtit Vjetr të Punës Avancimi i mëtutjeshëm i Llgaridhënies dhe transparencës së ARKEP Hartimi dhe publikimi i revistës peridike të ARKEP Hartimi i Raprteve për Kmisinin Evrpian, Qeverinë e Republikës së Ksvës Hartimi i raprtit vjetr për USO Hartimi i Planeve të trajnimeve dhe knferencave/vizitave studimre Zhvillimi i Resurseve humane Aplikimi për prjekte të reja dhe Implementimi i prjekteve të dnatrëve (TAIEX, Bankës Btërre, IPA, etj.) Organizimi i knferencave/wrkshpeve me karakter ndërkmbëtar Rritja e numrit te të punësuarve në përputhje me nevjat e ARKEP Rritja e kapacitetit të Internetit (sigurimi i kapaciteteve alternative) Mirëmbajtja e sftuerëve dhe harduerit të ARKEP (BSAT, WebGIS, LStelcm, etj.) Zhvillimi i infrastrukturës së IT dhe mirëmbajtja e platfrmave të implementuar Mdernizimi i mëtutjeshëm i sistemit të IT Furnizimi i rregullt me licenca të prdukteve sftuerike Implementimi i platfrmës sftuerike për qasje nline në bazën e të dhënave të Administratës nga stafi i ARKEP (raprtet për pushime, vajtja/ardhja në KIV

67 NR. OBJEKTIVI AKTIVITETET PERIUDHA punëtë dhënat tjera për stafin e ARKEP) 5.10 Bashkëpunimi dhe Anëtarësimi në Institucine ndërkmbëtare dhe sigurimi i kdeve shtetërre Autriteti d vazhdj me aktivitetet shkëmbyese të (eksperiencave) përvjave me autritetet hmlge rregullatre të tregut të shteteve me të cilat Autriteti ka arritur marrëveshje bashkëpunimi, si dhe autritetet tjera nga shtetet e Bashkimit Evrpian përmes prgrameve të ndryshme, në veçanti përmes mekanizmit të asistencës teknike të njhura si prgramet/misinet e TAIEX, twinning prgramme, etj me qëllim dhe angazhime drejt zbatimit të praktikave më të mira në realitetin dhe kundrejt specifikave të tregut Ksvar. Autriteti në bashkëveprim dhe krdinim me Ministrinë e Zhvillimit Eknmik dhe Ministrinë e Punëve të Jashtme d të angazhhet në ndërkmbëtarizimin e mëtutjeshëm të Autritetit respektivisht institucinit kmbëtar rregullatr të Republikës së Ksvës pranë rganizatave dhe institucineve të karakterit teknik-rregullatr ku anëtarësimi nuk është i kushtëzuar nga statusi aktual plitik i Republikës së Ksvës. Autriteti në bashkëveprim dhe krdinim me institucinet e shtetit të Republikës së Ksvës d të angazhhet në avancimin e statusit të përgatitjeve dhe përmbushjes së detyrimeve administrative që dalin në përmbushje të bjektivit për sigurimin e kdit shtetërr të internetit i njhur si Krye Dmeni i Internetit (cctld dhe gtld-së) respektivisht anëtarësimin në ICANN dhe IANA. Autriteti, gjithashtu në kuadër të angazhimeve institucinale përfshi edhe prcesin e dialgut teknik, d të avancj statusin e përgatitjeve për të përafruar prcedurat dhe kushtet për parashtrimin e dkumentacinit të kërkuar për kdin shtetërr të telefnisë dhe shenjat thirrëse nga ana e institucineve si ITU, CEPT, etj. Autriteti në funksin të zbatimit të detyrimit ligjr, deri më tani ka realizuar një numër të knsiderueshëm bjektivash, siç është bashkëpunimi rajnal dhe më gjerë përmes arritjes së memrandumeve dhe marrëveshjeve teknike, pastaj anëtarësimi në EURO-IX, si dhe ka bërë përpjekje të vazhdueshme për vendsjen e kntakteve dhe bashkëpunimit me institucine të rëndësishme ndërkmbëtare si ITU, CEPT, etj. Sfidë në këtë drejtim mbetet anëtarësimi në institucine ndërkmbëtare dhe marrja e kdeve shtetërre. Fkusi dhe angazhimet e Autritetit Gjatë periudhës , Autriteti d të fkushet, në veçanti në çështjet e mëpshtme; Knslidimin, harmnizimin dhe aplikimin efektiv të krnizës rregullatre; Anëtarësimi në institucine ndërkmbëtare; Vazhdjë me aktivitetet krdinuese për sigurimin/marrjen e kdeve shtetërre; 67

68 Arrijë marrëveshje të reja teknike me shtetet regjinit për harmnizimin e përdrimeve të brezeve radi frekuencre në znat ndërkufitare si dhe mbikëqyr zbatimin e kushteve marrëveshjeve teknike të arritura; Implementimi i marrëveshjeve të arritura ndërkmbëtare; TABELA 19): SYNIMI 11 INTENSIFIKIMI I BASHKËPUNIMIT NDËRKOMBËTAR, ANTARËSIMIT NË INSTITUCIONE DHE SIGURIMI I KODEVE SHTETËRORE NR. OBJEKTIVI AKTIVITETET PERIUDHA Hartimi/pltësimi i dkumenteve të nevjshme për anëtarësim dhe caktimi i bartësit Implementimi i Kdit të telefnisë Krdinimi i punëve me palët e interesit dhe institucinet e vendit Hartimi i Krnizës Rregullatre për kalimin në kdin e ri dhe Implementimi i Pltë i kdit telefnik Hartimi dhe miratimi i Rregullres për cctld Implementimi i Kdit të internetit (cctld dhe Gtld) Hartimi i dkumenteve të nevjshme dhe prcedurave për aplikimin e Ksvës ne IANA/ICANN për marrjen e cctld/gtld Përgatitja e stafit/specializimi ne përputhje me nevjat për menaxhimin e regjistrit te cctld dhe gtld Krijimi i regjistrit Përmbushja e bligimeve financiare ndaj ICANN Përgatitja e planeve dhe hartimi i dkumenteve të nevjshme për anëtarësim ne ITU Anëtarësimi në institucinet relevante ndërkmbëtare Përgatitja e planeve dhe hartimi i dkumenteve të nevjshme për anëtarësim në CEPT Përgatitja e planeve dhe hartimi i dkumenteve të nevjshme për anëtarësim ne UPU, PstEurpe Antarësimi në RIPE dhe ccnso Arritja dhe implementimi i marrëveshjeve ndërkmbëtare Arritja e marrëveshjes rajnale për uljen e tarifave të Ramingut në përputhje me rregullret e BE-së Implementimi i Planit Aksinal për marrëveshjen ndërkmbëtare të telekmunikacinit Arritja e marrëveshjeve me rregullatrët e vendeve të rajnit me qëllim të bashkëpunimit në

69 NR. OBJEKTIVI AKTIVITETET PERIUDHA tregun e shërbimeve pstare Implementimi i marrëveshjeve të arritura dhe pjesëmarrja aktive në kuadër të grupeve punuese Bashkëpunimi ndër -institucinal Ligji për Kmunikimet Elektrnike e blign Autritetin që të arrijë marrëveshje me institucinet relevante për zbatimin e ligjit me qëllim që të arrij bjektivat rregullatre për zhvillimin dhe rregullimin e tregut të kmunikimeve elektrnike. ARKEP deri më tani ka nënshkruar disa memrandume të mirëkuptimit me Agjensinet/Autritetet e pavarura dhe qendrre vendre. Sfidë mbetet arritja e marrëveshjeve të reja dhe qartësimi i përgjegjësive në fusha të caktuara. TABELA 20): SYNIMI 12 RRITJA E BASHKËPUNIMIT ME INSTITUCIONET VENDORE ME QËLLIM TË ZBATIMIT TË OBJEKTIVAVE RREGULLATORE NR. OBJEKTIVI AKTIVITETET PERIUDHA Arritja/Ripërtritja e marrëveshjes me Agjensinin Ksvar të Knkurrencës (AKK) KIV-2015 Arritja e marrëveshjes me Kmisinin e Pavarur për Media (KPM) KIV Arritja e Marrëveshjeve (MU) me institucine vendre Arritja e marrëveshjes me Agjencinë për Reagime ndaj Emergjencave Arritja e marrëveshjes me Agjencinë për mbrjtjen e te dhënave persnale KIV-2015 KIV-2015 Arritja e marrëveshjes me Dganat e Republikës së Ksvës Arritja e marrëveshjes me zyrën pranë MTI Arritja e marrëveshjes me Agjensinin për Rrezatim Pjesëmarrja aktive në hartimin e strategjisë për siguri kibernetike KIV-2015 KIV KIV Rritja e bashkëpunimit me institucinet vendre Pjesëmarrja aktive në hartimin e strategjisë për mbrjtjen e fëmijëve nga rreziqet e internetit KIV-2015 Pjesëmarrja aktive në hartimin e strategjisë për digjitalizim KIII

70 NR. OBJEKTIVI AKTIVITETET PERIUDHA Pjesëmarrja aktive për hartimin e planit për mbledhjen e statistikave për shqërinë e infrmacinit Pjesëmarrja aktive në hartimin e Strategjisë për teknlgji infrmative KIV-2015 KIV

71 6. SFIDAT E ARKEP Sfidat, me të cilat ballafaqhet Autriteti janë paraqitur si në vijim; - Pavarësia dhe kapacitetet e ARKEP, referuar mungesës së pavarësisë financiare të ndikuar nga interpretimi i kufizuar i LMF-së respektivisht prcedurave dhe miratimit të buxhetit. Gjithashtu ARKEP vitin e fundit është ballafaquar edhe me shkurtime buxhetre; - Rritja dhe ruajtja e resurseve prfesinale/nëpunësve të ARKEP është një nga sfida me të cilën jemi ballafaquar që nga themelimi i institucinit. - Anëtarësimi në rganizatat relevante ndërkmbëtare dhe sigurimi/marrja e kdeve shtetërre; - Zhvillimi i mëtutjeshëm i rrjeteve dhe shërbimeve brezgjëra të kmunikimeve elektrnike dhe arritja e bjektivave të Agjendës Digjitale; - Avancimi i mëtutjeshëm i knkurrencës efektive në tregun e kmunikimeve elektrnike dhe shërbimeve pstare; - Rritja e efikasitetit dhe efektivitetit në menaxhimin e resurseve frekuencre dhe numerike; - Rritja e sigurisë së rrjeteve dhe shërbimeve publike të kmunikimeve elektrnike; - Avancimi i mëtutjeshëm i mbrjtjes së të drejtave të përdruesve fundr; - Implementimi i mekanizmave që garantjnë mbrjtje të knkurrencës, - Jetësimi dhe implementimi i Marrëveshjës së Telekmunikacinit; 71

72 7. PASQYRË E PËRGJITHSHME E TREGUT TË KOMUNIKIMEVE ELEKTRONIKE Tregu i telekmunikimeve në Ksvë edhe përgjatë vitit 2014 ka vazhduar të shënjë trende pzitive në disa segmente të tregut të Kmunikimeve Elektrnike në veçanti referuar rritjes së numrit të përdruesve të shërbimeve mbile dhe të internetit si dhe njëkhësisht karakterizhet me zhvillim kmpetitiv të fertës së shërbimeve përkundër uljes së çmimeve të disa nga shërbimet bazë, të gjitha kët të mundësuara pas liberalizimit të tregjeve në përputhje me Ligjin e Kmunikimeve Elektrnike dhe Plitikat e Sektrit të Kmunikimeve Elektrnike. Numri i peratrëve dhe fruesve të shërbimeve që janë autrizuar dhe të regjistruar nga Autriteti për frimin e shërbimeve të kmunikimeve elektrnike deri në fund të vitit 2014 ishte 131 në krahasim me 114 në fund të vitit Numri i të punësuarve me kntrata të rregullta pune (me khë të pltë) nga peratrët dhe fruesit e shërbimeve telekmunikuese të licencuar deri në vitin 2014 ishte rreth 3,473, ku 27% të tyre janë të gjinisë femërre, ndërsa 73% janë të gjinisë mashkullre. Operatri me numrin më të madh të të punësuarve vazhdn të jetë peratri publik, PTK Sh.A me rreth 69% të të gjithë të punësuarve në sektrin e KE. Edhe gjatë vitit 2014, shfrytëzimi i kmunikimeve elektrnike vazhdi me trende pzitive të zhvillimeve referuar rritjes së vëllimit të trafikut dhe investimeve dmethënëse në zhvillimin dhe ngritjen e kapaciteteve të rrjetave (infrastrukturës telekmunikuese) dhe frimin e shërbimeve të gjeneratave të reja të teknlgjikeve mbile brezëgjëra të njhura si shërbimet 3G dhe 4G, pr duke u karakterizuar me rënien e të hyrave financiare në tregun e telefnisë mbile dhe fikse dhe me rritje të të hyrave nga shërbimet e internetit dhe shërbimeve kabllre. Tek telefnia mbile, dy peratrët e rrjeteve mbile ztërjnë rreth 93.87% të të ardhurave të gjithë segmentit të telefnisë mbile ndërsa dy peratrët virtual ztërjnë rreth 6.13% të të ardhurave të segmentit të telefnisë mbile. Të ardhurat e peratrëve mbil (përshirë këtu peratrët e rrjetës dhe ata virtual) përfaqësjnë rreth 76.49% të të ardhurave të gjithë tregut të Kmunikimeve Elektrnike. 72 Gjatë vitit 2014, numri i përdruesve të telefnisë mbile ka arritur shifrën prej 1,763,728 (TM3 2014) megjithatë në fund të vitit ky numër ka rënë në shifrën prej 1,731,291, megjithatë krahasuar me fundin e vitit 2013 numri i përdruesve të telefnisë mbile ka shënuar rritje prej 87,862 përdruesish se shprehur në përqindje paraqet një rritje prej 5.35%. Megjithatë ketë lëvizje të

73 numrit të përdruesve nuk e ka përcjellë edhe trafiku i rigjinuar nga rrjetet mbile, i cili në ttal ka shënuar rënie prej 14.72%. Gjithashtu edhe trafiku ttal në ardhje në rrjetet mbile ka pësuar rënie të knsiderueshme prej rreth 17%, rënie edhe më e theksuar vërehet në segmentin e trafikut të thirrjeve ndërkmbëtare në ardhje, e cila gjatë vitit 2014 ka shënuar një rënie prej 70 mln minuta, përkatësisht rënie prej 33.33% në krahasim me vitin Zvgëlimi i trafikut ndërkmbëtar në ardhje vazhdn të ketë ndikim të drejtpërdrejtë në rënien e të hyrave në këtë segment të sektrit. Kj rënie vijën si pasjë e zhvillimit të teknlgjisë dhe rritjes së përdrimit të telefnave të mençur 7, më knkretisht aplikacineve të fruara nga fruesit e kntentit dhe aplikacineve, nga përdruesit e telefnisë mbile të cilat mundësjnë përdrimin e aplikacineve të bazuara në platfrmën e internetit për qëllime të kmunikimit. Sa i përket telefnisë fikse, edhe përgjatë vitit 2014, trendi i numrit të përdruesve të telefnisë fikse ka vazhduar me trend rënës, numri i përdruesve të telefnisë fikse në fund të vitit 2014 ka rënë 64,297 përkatësisht prej rreth 14,342 përdruesish me pak se rënie prej rreth % ne krahasim me Pjesa prej 53,223 përdruesish të shërbimeve të telefnisë fikse i takn peratrit PTK sh.a./telekmit të Ksvës (TiK), pjesa tjetër prej 10,205 peratrit alternativ IPKO,ndërsa pjesa prej 864 përdruesish i takn peratrit Kujtesa.Net, e cila për herë të parë gjatë këtij viti ka filluar me frimin shërbimeve të telefnisë fikse. Në vitit 2014 vërehet rënie me e theksuar në trafikun ttal të rigjinuar, segment në të cilin ka pasur rënie prej 17.64% në krahasim me vitin Ngjashëm me rigjinimin e thirrjeve, trafiku në ardhje (i terminuar) ka shënuar rënie, mirëp trafiku i terminuar ka një rënie më të theksuar prej 24.83% krahasuar me vitin Ndërsa sa i përket internetit, në fund të vitit 2014, numri i përdruesve që kanë qasje në shërbimet e internetit përmes qasjes fikse ka arritur në 190,802 përdrues, shifër kj që shënn rritje të knsiderueshme të përdruesve prej 22,849 se shprehur në përqindje shënn rritje prej 13.6% në krahasim me vitin e kaluar (2013). Në anën tjetër Mbile Bradband ap qasja në internet përmes rrjetit mbil 3G për përdruesit e telefnisë mbile në Ksvë është mundësuar që nga dhjetri i vitit Numri i përdruesve aktiv që janë qasur në internet përmes kësaj teknlgjie vazhdimisht është duke u rritur, ky numër në periudhën TM ka arritur në 283,989 përdruesish e që shënn një rritje të 170% krahasuar me vitin Trafiku i përgjithshëm i internetit në Ksvë frhet nga 4 anëtarët e lidhur në nyjën shkëmbyese të internetit të Ksvës (KOS-IX) të themeluar si njësi teknike pranë Autritetit, me qasje në rrjetin ndërkmbëtar; IPKO Telecmmunicatins LLC, PTK Sh.A, KujtesaNET LLC dhe Artmtin. Ttali i trafikut të interneti i fruar nga këta peratr është rreth 91 Gbps. Ndërsa sipas të dhënave nga KOS-IX, shpejtësia maksimale ap peak i trafikut të përgjithshëm të internetit ka arritur rreth 450 Mbps. Investimet e bëra nga peratrët e shërbimeve të kmunikimeve elektrnike për vitin 2014 kapin shifrën prej afr 51.4 mln, e që shënn një rritje të knsiderueshme krahasuar me vitin e kaluar (2013), ku investimet kanë kapur shifrën prej mbi 27.9 mln, se e shprehur në përqindje ka një rritje prej 84% të investimeve krahasuar me vitin Pjesën dërrmuese të investimeve e përbënë segmenti i telefnisë mbile me afr 60%, ndërsa pjesën e mbetur të përqindjes e përbëjnë 7 Sipas shënimeve të peratrëve të telefnisë mbile vlerëshet se në Ksvë mbi 30% të përdruesve të telefnisë mbile shfrytëzjnë telefna të mençur mbil të cilët mundësjnë dhe përkrahin përdrimin e aplikacineve të internetit. 73

74 investimet në infrastrukturën fikse, të cilat përdren për frimin e shërbimeve të telefnisë fikse, qasje ne internet dhe TV kabllrë. Në figurën e mëpshtme paraqitet ecuria e liberalizimit të pltë të shërbimeve telekmunikuese në shtetet e ardhshme të zgjerimit të Bashkimit Evrpian (BE). Siç shihet nga figura, liberalizimi i pltë i shërbimeve telekmunikuese ka përfunduar pthuajse në të gjitha shtetet rajnale. FIGURA 5): LIBERALIZIMI I PLOTË I SHËRBIMEVE TELEKOMUNIKUESE (BURIMI: CULLEN INTERNATIONAL) Në tabelën në vijim janë paraqitur në mënyrë të përmbledhur disa nga indikatrët kryesr të shërbimeve të kmunikimeve elektrnike për vitin 2014 si dhe krahasimet e këtyre indikatrëve me periudhën e mëhershme, gjegjësisht vitin TABELA 21): INDIKATORËT KRYESOR TË TREGUT TË KOMUNIKIMEVE ELEKRONIKE Nr. Përshkrimi Numri i linjave të telefnisë fikse në fund të viteve Numri i përdruesve të telefnisë fikse Ndryshimi në krahasim me vitin 2013 (%) 334, , % 64,297 78, % 74 8 Tek llgaritja e penetrimit për vitin 2014 të gjitha të dhënat për numrin e ppullsisë i jemi referuar të dhënave nga vlerësimi i ppullsisë për vitin 2012 prej 1,815,606 banrë, ndërsa vlerësimi i banesave është 297,090. Burimi; Agjensini i Statistikave të Ksvës. Tek llgaritja e penetrimit për vitin 2013 të gjitha të dhënat për numrin e ppullsisë i jemi referuar të dhënave nga vlerësimi i ASK për vitin 2012.

75 Nr. Përshkrimi Penetrimi i telefnisë fikse (%) 3.54% 2. Numri i përdruesve të telefnisë mbile në fund të viteve 4.33% Ndryshimi në krahasim me vitin 2013 (%) 18.2% 1,731,291 1,643, Penetrimi i telefnisë mbile (%) 95.36% 90.52% 5.3% Numri i përdruesve të internetit në fund të viteve - Qasja Fikse Penetrimi i shërbimeve të internet-it (%) Numri i përdruesve të internetit në fund të viteve- Qasja Mbile 190, , % 10.97% 9.25% , , Të hyrat ( ) 9 192,207, ,382, % 4.1. Telefnia fikse 11,383, ,139, % 4.2. Telefnia mbile 141,937, ,443, % 4.3. Linjat me qira 650, , % 4.4. Qasja në internet 19,621, ,613, % 4.5. TV kabllre 10 18,613, ,285, % 5. Investimet ( ) 52,265,346 27,906, % 7.1 Pasqyra e të ardhurave nga shërbimet e kmunikimeve elektrnike Të hyrat nga shërbimet telekmunikuese për vitin 2014 kapin shumën prej 192,207,535, që në krahasim me vitin 2013 del që të hyrat nga sektri kanë shënuar rënie prej 12.8%. Operatrët e telefnisë mbile dhe fikse vazhdjnë të ztërjnë pjesën më të madhe të tregut të kmunikimeve elektrnike me rreth 79% të të ardhurave. Vetëm të hyrat e peratrëve mbil përbëjnë rreth 73.85% të të ardhurave të gjithë tregut, ndërsa peratrët fiks ztërjnë rreth 5.92%. 9 Shënim; Të gjitha te hyrat janë marrë nga raprtet financiare të audituara përveç të hyrave te segmenti i Qasja në Internet, për peratrët lkal të internetit te cilat janë marrë nga raprtet peridike tremujre të drëzuara.. 75

76 Qasja në Interneti, 10.21% Telefni Fikse, 5.92% TV Kabllrë, 9.68% Linja me qira, 0.34% Qasja në Interneti, 8.54% Telefni Fikse, 6.37% TV Kabllrë, 6.96% Linja me qira, 0.31% Mbile, 73.85% Mbile, 77.82% A) 2014 B) 2013 FIGURA 6):SHPËRNDARJA E TË HYRAVE SIPAS VEPRIMTARISË Në figurën 6 është paraqitur ndarja e të hyrave sipas veprimtarisë për vitet 2013 dhe Siç edhe shihet nga figurat e mësipërme, trendi i dminimit të të ardhurave vie nga tregu i telefnisë mbile, që dminn edhe në vitin Një trend i tillë i përafërt ekzistn edhe në shtetet e zgjerimit të Evrpës Juglindre, ku të ardhurat nga telefnia mbile përbëjnë rreth 60% të të ardhurave të përgjithshëm nga sektri kmunikimeve elektrnike. Sa për ilustrim, në figurën 7 janë paraqitur të ardhurat nga sektri i kmunikimeve elektrnike për vitin 2012, të shteteve të zgjerimit të ardhshëm të Bashkimit Evrpian (BE), të cilat mnitrhen nga kmpania knsulente Cullen Internatinal 11. Data cmmunicatins 3.1% Cable TV 1.9% Fixed vice telephny 19.8% Mbile telecmmunicatins 60.5% Internet services 14.7% FIGURA 7): TREGU I KOMUNIKIMEVE ELEKTRONIKE NE SHTETET RAJONALE PËR VITIN 2012 (BURIMI: CULLEN INTERNATIONAL, RAPORTI IV: SHKURT 2014) Siç shihet edhe nga figura pjesa më e madhe e tregut dminhet nga telefnia mbile me rreth 60.5%, e pasuar nga aj fikse, internetit, kmunikimet e të dhënave dhe televizinit kabllr Cullen Internatinal është kmpani e kntraktuar nga Kmisini Evrpian për mnitrimin e tregut të Kmunikimeve Elektrnike, se siç njihet ndryshe me emrin kmunikimet elektrnike, ne shtetet te cilat synjnë anëtarësimin ne BE. Kët shtete janë; Shqipëria, Ksva, Mali i Zi, Maqednia, Serbia, Bsnja dhe Hercegvina, Turqia, Islanda si dhe Kracia. Infrmata më të detajuara mund të gjenden në ueb faqën: <

77 Annual grwth rate Të hyrat ttale nga tregu i kmunikimeve elektrnike për kët shtete gjatë vitit 2012 ka arritur shifrën në miliard EUR, me një rritje prej 4.2% në krahasim me të hyrat e rishikuara për vitin 2011 (nga raprti i kaluar, e që ishin miliard EUR). 80% 60% 40% 20% 0% -20% -40% -60% HR IS MK ME RS TR AL BA XK Mbile -1.7% 0.0% -2.3% -3.8% 11.1% 7.2% 7.2% 8.6% -4.2% Fixed vice 15.8% 0.0% -19.3% -11.5% -6.6% -22.5% 51.6% 31.8% -14.4% Internet services -23.4% 0.0% -3.8% -0.9% 20.9% 31.2% 2.9% 23.9% Data cmmunicatins 0.0% -5.6% 8.8% 66.3% -10.5% 0.0% -50.5% Cable televisin 15.3% -27.3% 19.5% 27.1% 5.3% 19.5% FIGURA 8):RRITJA E SEKTORIT SIAS TE HYRAVE PER SHTET (BURIMI: CULLEN INTERNATIONAL, RAPORTI IV: SHKURT 2014) Në figurën e mëpshtme janë dhënë të hyrat e përgjithshme të sektrit të telekmit në nga viti , Nga Figura e mëpshtme tregn të hyrat ttale të telekmit në Evrpë janë zvgëluar nga 13% në termat nminale që nga viti i FIGURA 9): TOTALI HYRAT NGA SHËRBIMET E TELEKOMIT NË EVROPË (PËRFSHIRË. TURQI, PËRJASHTUAR RUSINË DHE UKRAINËN) (MLD ) (BURIMI: IDATE - TË DHËNAT PËR RAPORTIN EKONOMIK ETNO 2014) 77

78 FIGURA 10): ECURIA E TË ARDHURAVE NGA SHËRBIMEVE E TELEKOMIT NË EVROPË (PERFSHIRË; TURQI, PËRJASHTUAR RUSINË DHE UKRAINËN) (MLD ) (BURIMI: IDATE TË DHËNAT PËR RAPORTIN EKONOMIK ETNO 2014) Në figurën 11 janë dhënë parashikimet dhe krahasimet e trendit të rritjes së të hyrave në mes të Operatrëve të telekmit dhe OTT -ve. Nga të dhënat në figurë vërehet se derisa peratrët e telekmit janë duke luftuar për tu kthyer në trend pzitive, të ardhurat nga aktivitetet e OTT janë duke gëzuar një rritje të knsiderueshme dhe të qëndrueshme. Megjithatë kj rritje d te ngadalëshet gjatë viteve të FIGURA 11): RRITJA E TË HYRAT E OTT VS OPERATORËVE TË TELEKOMIT PËR VENDET E EU 28, % (BURIMI; ETNO RAPORTI EKONOMIK VJETOR 2014) Ndikimi (impakti) i shërbimeve OTT edhe gjatë vitit 2014 ka qenë signifikant sa që edhe BEREC ka vendsur që ta përfshij në prgramin vjetr të vitit 2015 përgatitjen dhe publikimin e raprtit për OTT shërbimet. Ky raprt pritet të publikhet nga fundi i vitit 2015 (Ref. Pika e BEREC Wrk Prgramme fr Reprt fr OTT Reprt). file:///c:/users/shpend/dwnlads/4779-wrk-prgramme-2015-berec-bard-f-regul_0.pdf) 78

79 Shërbimet OTT karakterizhen me një numër në rritje të prdukteve të reja dhe shërbimeve të përdrura nga knsumatrët duke përdrur infrastrukturën e peratrëve të kmunikimeve elektrnike dhe fruesve të shërbimeve të Internetit duke pas ndikim të drejtpërdrejtë në zinxhirin e përgjithshëm të vlerave të sektrit të TIK-ut. Në dritën e këtyre zhvillimeve, peratrët në veçanti pr edhe rganet kmpetente duhet ti vlerësjnë ndryshimet e mundshme në zinxhirin e vlerave të TIK, analizjnë dhe mdeljnë mdelet e biznesit duke u mbështetur në trendët dhe evluimet e mundshme të tregjeve dixhitale në eksistemin e internetit, si nga aspekti i knkurrencës dhe çështjeve të knsumatrëve. Sipas parashikimeve nga trupat prfesinale ndërkmbëtare, pritjet janë që deri në fund vitin 2016 të hyrat e peratrëve tradicinal të telekmunikacinit d zhvendsen drejt shërbimeve OTT në masën nga 7% deri 28% e të hyrave tradicinale nga shërbimet e zërit dhe mesazheve (Burimi; Ovum 2012 dhe Cartesian 2013) Sipas parashikimeve nga mbilesquared, nga shërbimet e fruara të OTT-së, peratrët e kmunikimeve elektrnike vetëm nga të hyrat e terminimit të thirrjeve ndërkmbëtare dhe interkneksinit në nivel glbal nga 3.7 miliard $ të gjeneruara gjatë vitit 2012 pritet të rriten në 8.4 miliard $ në fund të vitit Shërbimet e SMS d dminjnë të hyrat nga ky segment përbrenda periudhës së prjektuar të përcjellura nga thirrjet ff-net brenda rrjetave mbile, gjersa pjesëmarrja e thirrjeve ff-net në rrjetat fikse d jetë i neglizhueshëm. Së këndejmi, të hyrat inkrementale të gjeneruara nga shërbimet e interknektivitetit të shërbimeve OTT d zvgëlhen në shërbimet e zërit dhe SMS-ve në masën prej 25% 7.2 Investimet e bëra në rrjete dhe shërbime telekmunikuese Investimet e bëra nga peratrët e shërbimeve telekmunikuese për vitin 2014 kapin shifrën prej 52,265,346 e që shënn një rritje te knsiderueshme krahasuar me vitin e kaluar (2013), ku investimet kanë kapur shifrën prej 27,906, Në figurën 12 janë paraqitur investimet e ndara për segmente të tregut të kmunikimeve elektrnike. Siç shihet edhe nga figura gjatë vitit 2014, pjesën më të madhe të investimeve e përbënë telefnia mbile me rreth 59.4 %. 79

80 Internet, 36.05% Mbile, 59.38% Fikse, 4.56% FIGURA 12): INVESTIMET NË RRJETET DHE SHËRBIMET TELEKOMUNIKUESE (KRAHASIMI I INVESTIMEVE SIPAS SHËRBIMEVE 2014) Gjatë viti 2014 peratret kanë investuar në mënyrë të vazhdueshme në ndërtim dhe mdernizim të rrjetit si atë fiks p ashtu edhe rrjetin mbil, në bazë të të cilit mundëshen frimi i shërbimeve të reja dhe më cilësre. Varësisht nga peratri, ndryshn edhe tplgjia e rrjetit të qasjes. Në Ksvë kemi rrjetin tradicinal të qasjes, i cili kryesisht është i bazuar në çiftre të bakrit, rrjetet hibride (kabll Cax dhe Fiber) si dhe se fundmi me rritjen e kërkesës për shërbimet brezgjëra, të cilat kërkjnë kapacitet me te lartë, peratret janë duke kaluar në teknlgjitë e gjeneratës së ardhme ang. Next Generatina Access- NGA duke investuar në shtrirjen e fibrave ptik në rrjetin e qasjes (FTTH, FTTB) me tplgji të ndryshme, varësisht nga kërkesa ptenciale P2P dhe GPON. Në tabelën në vijim është paraqitur shtrirja e fibrit të shprehur në km. TABELA 22): INVESTIMET NË INFRASTRUKTURËN E FIKSE SIPAS KATEGORISË ( ) Përshkrimi Njësia Ndryshimi ne Gjatësia e përgjithshme e shtrirjes së fibrit në rrjetin e qasjes ( access ) Gjatësia e përgjithshme e shtrirjes së fibrit në rrjetin bërthamë ( backbne ) km % km % 80

81 7.3 Telefnia Fikse Tregu i Telefnisë fikse në Republikën e Ksvës vazhdn të zhvillhet me ritme tejet të ngadalësuara. Prse dukuri e njëjtë p ngjan edhe në shtetet rajnale dhe at evrpiane gjatë viteve të fundit, ku është vërejtur një ngadalësim, e sidms në rritjen e penetrimit dhe të hyrave të përgjithshme. Gjatë vitit 2014 pran Autriteti kanë ntifikuar 2 peratr për frimin e shërbimeve të telefnisë fikse e që në ttal tani kemi pesë peratrë për frimin e shërbimeve telekmunikuese fikse. Operatrët në fjalë janë; PTK - Telefnia Fikse (Telekmi i Ksvës TiK), e licencuar me datën; 30/07/2004, IPKO Telecmmunicatins LLC, e licencuar me datën; 08/09/2006, dhe KONET, e licencuar me datën; 02/02/2009. (j aktiv) Kujtesa.Net, e licencuar me datën 07/01/2014 Fiberlink (nuk ka filluar ende me shërbime) Hyrja e dy peratreve tjerë në tregun e telefnisë fikse përmes ntifikimit, na jep të kuptjmë se kemi të bëjmë me liberalizim te pltë te tregjeve te kmunikimeve elektrnike. Krahasuar me ritmet e zhvillimit të tregut të telefnisë mbile në Republikën e Ksvës, telefnia fikse edhe përkundër investimeve të bëra në këtë sektr, niveli i mbulimit të territrit dhe ppullsisë mbetet shumë i vgël, e si faktr kryesr për shtrirjen e ulët të shërbimeve të telefnisë fikse në tërë territrin e Republikës së Ksvës mund të jenë; kërkesa e ulët për kët shërbime, kmpleksiteti i punëve, nevja për investime të mëdha etj Numri përdruesve të telefnisë fikse Bazuar në të dhënat e peratrëve për vitin 2014, rezultn se janë rreth 64,297 përdrues aktiv të shërbimeve të telefnisë fikse, që tregn rënie të theksuar në numrin e përdruesve me afërsisht 14,342 përdrues ap rënie prej rreth 18.23% krahasuar me Nëse krahasjmë ecurinë e zhvillimit të këtij tregu gjatë periudhës Janar 2011 e deri në Dhjetr 2014, rezultn që telefnia fikse nuk ka një zhvillim të qëndrueshëm, gjë e cila vërehet me rënien e vazhdueshme të numrit të përdruesve. Për të ilustruar dukurinë e rënies së vazhdueshme në tabelën 23 është paraqitur ecuria e numrit të përdruesve të telefnisë fikse në baza tremujre. TABELA 23): NUMRI I PËRDORUESVE TË TELEFONISË FIKSE ( ) VITI Individual 68,629 64,632 62,877 47,683 Bizneset 17,385 16,971 15,762 16,614 Ttali 86,014 81,603 78,639 64,297 Nrma mesatare e penetrimit të telefnisë fikse për 100 banrë gjatë vitit 2014 ka qenë rreth 3.54%, nivel ky që vazhdn të jetë mjaft më i ulët se vendet e rajnit dhe në raprt me nrmën e 81

82 penetrimit në shtetet e BE-së, edhe për kundër faktit që edhe në kët shtete trendi i penetrimit të telefnisë fikse p vazhdn të jetë në rënie (Figura 13). 6% 5% 4% 3% 2% 1% 0% TM1 TM2 TM3 TM4 TM1 TM2 TM3 TM4 TM1 TM2 TM3 TM4 TM1 TM2 TM3 TM4 TM1 TM2 TM3 TM Penetrimi 4.04% 4.48% 4.29% 4.27% 5.12% 5.07% 4.95% 4.96% 4.92% 4.89% 4.85% 4.69% 4.75% 4.48% 4.41% 4.33% 4.16% 4.21% 4.53% 3.54% FIGURA 13): PENETRIMI I TELEFONISË FIKSE GJATË PERIUDHËS Në tabelën 24 janë dhënë përqindjet e shfrytëzuesve të telefnisë fikse sipas lljit të përdruesve. Bazuar në të dhënat e paraqitura nuk vërehet se përqindja e përdruesve individual është më e lartë në krahasim me përqindjen e bizneseve, raprti në përqindje i të cilave gjatë këtij viti (2014) krahasuar me fundin e vitit paraprak (2013) pthuajse nuk kanë pësuar ndryshime të dukshëm. TABELA 24): PËRDORUESIT E TELEFONISË FIKSE SIPAS KATEGORISË (2010 DERI 2014) Viti Individual [%] Bizneset [%] Ndarja e tregut Ndarja e tregut mund të matet në mënyra të ndryshme, sipas numrit të linjave, përdruesve, minutave të trafikut, dhe të ardhurave. Në figurën 14 është paraqitur ndarja e tregut ndërmjet dy peratrëve të rrjetit dhe fruesve të shërbimeve telekmunikuese fikse, në bazë të përdruesve dhe të hyrave. Operatri dminant, PTK/TiK ka mbi 83% të tregut për nga numri i përdruesve përkatësisht 97.4% në bazë të të hyrave të realizuara përmes frimit të këtyre shërbimeve, gjersa peratri alternativ i shërbimeve të telefnisë fikse, IPKO ka shënuar rritje të lehtë në raprt me 2013 sa i përket numrit të përdruesve përkatësisht rënie sa i përket të hyrave që aktualisht rezultn me pjesëmarrje në treg prej 16% të numrit të përdruesve, respektivisht 2.6% për nga të hyrat. Dminimi i peratrëve incumbent vërehet edhe në shtetet e tjera rajnale dhe evrpiane, dhe arrin në kutën mbi 80%. 82

83 Minutat (në milin) Ndarja e Tregut 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% TM1 TM2 TM3 TM4 TM1 TM2 TM3 TM4 TM1 TM2 TM3 TM4 TM1 TM2 TM3 TM4 TM1 TM2 TM3 TM % e tregut të TiK/përdruesve 91.1%93.3%93.6%93.8%94.3%94.0%94.5%94.4%94.3%94.2%94.1%92.7%92.3% 90% 89% 89% 88% 89% 88% 83% % e tregut të TiK/hyrave 97.2%97.4%97.1%97.1%91.0%96.5%97.1%95.1%94.8%94.9%96.0%95.7%96.2%96.0%95.9%95.4%95.8%96.2%97.6%97.4% % e tregut të Ipk/përdruesve 8.9% 6.7% 6.4% 6.2% 5.7% 6.0% 5.5% 5.6% 5.7% 5.8% 5.9% 7.3% 7.7% 10% 11% 12% 13% 12% 12% 16% % e tregut të Ipk/hyrave 2.8% 2.6% 2.9% 2.9% 9.0% 3.5% 2.9% 4.9% 5.2% 5.1% 4.0% 4.3% 3.8% 4.0% 4.1% 4.6% 4.2% 3.8% 2.4% 2.6% % e tregut të Kujtesa.Net/përdruesve 1.3% % e tregut të Kujtesa.Net/hyrave 0.03% FIGURA 14): NDARJA E TREGUT SIPAS PËRDORUESVE DHE TË TË HYRAVE: 2011 DERI Trafiku i telefnisë fikse Në figurën 15 është paraqitur ecuria e trafikut të telefnisë fikse nga të dy peratrët aktiv në treg, PTK Sh.A. dhe IPKO. Nga të dhënat e paraqitura mund të vërehet se trafiku i telefnisë fikse gjatë vitit 2014 ka shënuar rënie të vazhdueshme. Kj dukuri mund të jetë rezultat i zëvendësimit dhe trendit gjithnjë në rritje të përdrimit të telefnisë mbile në raprt me telefninë fikse. P ashtu, fertat me tarifa shumë të leverdishme nga peratrët dhe fruesit e shërbimeve të telefnisë mbile, kanë ndikuar që knsumatrët të zëvendësjnë shërbimet e telefnisë fikse me at të telefnisë mbile. Nëse krahashen të hyrat nga trafiku i telefnisë fikse në fundin e vitit 2014 në raprt me atë 2013 mund të vërehet se trafiku i telefnisë fikse ka shënuar rënie të ndjeshme prej afr 13.29% TM1 TM2 TM3 TM4 TM1 TM2 TM3 TM4 TM1 TM2 TM3 TM4 TM1 TM2 TM3 TM4 TM1 TM Trafiku ttal telefnik (në milin) FIGURA 15): TOTALI I TRAFIKUT TË ORIGJINUAR DHE TERMINUAR TË TELEFONISË FIKSE 83

84 7.3.4 Përdrimi mesatar mujr i shërbimeve të telefnisë fikse Siç mund të vërehet në grafikun e mësipërm përdrimi shërbimeve të telefnisë fikse përkatësisht trafiku i thirrjeve hyrëse dhe dalëse i telefnisë fikse është në rënie të vazhdueshme. Kj dukuri vërehet si në thirrjet hyrëse p ashtu edhe në at dalëse përkatësisht në përdrimin mesatar mujr për një përdrues. TABELA 25): PËRDORIMI MESATAR I SHËRBIMEVE TË TELEFONISË FIKSE PËR NJË PËRDORUES ( ) NDRYSHIMI (%) NDRYSHIMI (%) Thirrjet dalëse (të realizuara) në muaj % 12.9% Thirrjet hyrëse (të pranuara) në muaj % 28.0% MU (Minutat e përdrimit) % 21.2% Struktura e thirrjeve në telefninë fikse Në figurën 16 është pasqyruar trafiku i detajuar telefnik sipas destinacinit të thirrjeve, i gjeneruar nga dy peratrët e rrjeteve dhe shërbimeve fikse, dhe atë; - trafiku brenda rrjetit; - trafiku drejt rrjeteve të tjerë fikse; - trafiku drejtë rrjeteve mbile; dhe - trafiku ndërkmbëtarë. Në vitin 2014 nga rrjetet fikse janë rigjinuar rreth 99 milin minuta të cilat paraqesin një rënie prej 17.6% në krahasim me vitin Pjesën më të madhe të trafikut të përgjithshëm në rrjetin e telefnisë fikse e përbën trafiku i rigjinuar dhe terminuar brenda rrjetit me rreth 70% e trafikut, 1% trafik drejt rrjeteve tjera fikse kurse pjesën tjetër të trafikut e përbën trafiku drejt rrjetit mbil me rreth 22% si dhe pjesën e mbetur ai ndërkmbëtarë me rreth 6%. Nëse krahasjmë trafikun e rigjinuar gjatë viti 2014, vërejmë një rritje graduale të lehtë në trafikun drejt rrjeteve mbile, ndërsa rigjinimi i thirrjeve drejt rrjetit ndërkmbëtarë dhe drejt rrjeteve tjera fikse ( ff-net ) dhe brenda rrjetit ( n-net ) kanë shënuar një rënie të lehtë. 84

85 Terminimi i thirrjeve nga rrjeti nderkmbëtare Treminimi i thirrjeve nga rrjetet tjera fikse Terminimi i thirrjeve nga rrjetet celulare 100% 90% 80% 70% 60% 7% 8% 11% 10% 10% 9% 2% 2% 2% 1% 2% 1% 11% 10% 11% 10% 13% 12% 14% 14% 2% 2% 2% 2% 2% 3% 3% 3% 17% 18% 20% 22% 3% 3% 3% 3% 32% 4% 27% 4% 50% 40% 30% 91% 90% 87% 90% 88% 90% 87% 88% 87% 87% 84% 85% 83% 84% 80% 79% 77% 74% 64% 70% 20% 10% 0% TM1 TM2 TM3 TM4 TM1 TM2 TM3 TM4 TM1 TM2 TM3 TM4 TM1 TM2 TM3 TM4 TM1 TM2 TM3 TM FIGURA 16): TRAFIKU I ORIGJINUAR FIKS SIPAS DESTINACIONEVE Ndërsa, në figurën 17 është pasqyruar trafiku i detajuar telefnik hyrës në rrjetet e dy peratrëve fiks sipas rigjinës së thirrjeve; - nga rrjete të tjera fikse, - rrjetet mbile, dhe - trafiku hyrës ndërkmbëtar. Në vitin 2014 në rrjetet fikse janë terminuar 38 milin minuta, në kët të dhëna nuk janë përfshirë trafiku i rigjinar dhe terminuar brenda rrjetit. Nga të dhënat e paraqitura në grafik vërehet se trafiku hyrës ndërkmbëtar ztërn pjesën më të madhe të thirrjeve të terminuara me mesatarisht 88%, që në këtë vit vërehet një rënie j e knsiderueshme e këtyre thirrjeve. Ndërsa në thirrjet e rrjeteve mbile ka vazhduar trend i ngjashëm me atë të vitit të kaluar. Terminimi i thirrjeve nga rrjeti nderkmbëtare Treminimi i thirrjeve nga rrjetet tjera fikse Terminimi i thirrjeve nga rrjetet celulare 100% 90% 80% 70% 60% 7% 8% 11% 10% 10% 9% 2% 2% 2% 1% 2% 1% 11% 10% 11% 10% 13% 12% 14% 14% 2% 2% 2% 2% 2% 3% 3% 3% 17% 18% 20% 22% 3% 3% 3% 3% 32% 4% 27% 4% 50% 40% 30% 91% 90% 87% 90% 88% 90% 87% 88% 87% 87% 84% 85% 83% 84% 80% 79% 77% 74% 64% 70% 20% 10% 0% TM1 TM2 TM3 TM4 TM1 TM2 TM3 TM4 TM1 TM2 TM3 TM4 TM1 TM2 TM3 TM4 TM1 TM2 TM3 TM FIGURA 17): TRAFIKU HYRËS I TELEFONISË FIKSE

86 7.3.6 Teknlgjia e përdrur nga peratrët e autrizuar PTK ka implementuar teknlgjinë e rrjetit NGN (Next Generatin Netwrk), e cila mundësn integrimin e shërbimeve të zërit, internetit dhe TV. IPKO është peratr alternativ për frimin e shërbimeve telefnisë fikse përmes teknlgjisë VOIP, e cila frimin e shërbimeve fikse e bënë nëpërmes rrjetit kabllr (HFC) të shtrirë me investime të veta dhe për nevja të shërbimeve brez-gjëra. Shërbimet e telefnisë fikse të IPKO frhen kryesisht në vendet urbane (qytete të mëdha), e në të cilat frn edhe shërbimet e internet-it dhe TV kabllr. KONET është peratri i tretë i licencuar për frimin e shërbimeve të telefnisë. Mirëp që nga licencimi ky peratr asnjëherë nuk ka fruar shërbime te telefnisë fikse. KUJTESA është peratr i katërt alternativ për frimin e shërbimeve fikse përmes teknlgjisë VOIP, e cila frimin e shërbimeve fikse e bënë nëpërmes rrjetit kabllr të shtrirë me investime vetanake për nevja të shërbimeve brez-gjëra. Shërbimet e telefnisë fikse të këtij peratrit kryesisht mund te frhen në vendet urbane. FIBERLINK është peratri i pestë i ka ntifikuar ne tremujrin e fundit te vitit 2014 për frimin e shërbimeve të telefnisë. Mirë ky peratr ende nuk ka filluar me frimin e shërbimeve te telefnisë fikse Tarifat lkale dhe nacinale Në figurën në vazhdim janë paraqitur tarifat e peratrëve të telefnisë fikse për peak dhe ffpeak brenda rrjetit dhe jashtë rrjetit. Siç edhe shihet nga figura ekzistn një tarifë e vetme për thirrjet lkale dhe nacinale, për dallim nga vendet tjera ku kët tarifa ndryshjnë Peack ff-peack Peack Off-Peack PTK-TiK IPKO Lkale Kmbetare Thirrjet drejt rrjetiteve tjera fikse Ipk Thirrjet drejt rrjetiteve tjera fikse (Vala Zmbile) Thirrjet drejt rrjetit mbil Ipk (Ipk dhe D3) FIGURA 18): TARIFAT LOKALE DHE NACIONALE TË TELEFONISË FIKSE 86

87 7.3.8 Indikatrët e trafikut të telefnisë fikse Në tabelën në vazhdim janë paraqitur indikatrët e tregut të telefnisë fikse. TABELA 26): KRAHASIMI I INDIKATORËVE TË ORIGJIMINIT TË TRAFIKUT TË TELEFONISË FIKSE ( ) NR. PËRSHKRIMI Ttali i trafikut të rigjuar nga telefnia fikse 1.1 Origjinimi dhe terminimi i thirrjeve në rrjetin e vet (On 1.2 net Origjinimi Calls) i thirrjeve drejt rjeteve të tjera të fikse 1.3 (utging Origjinimi calls) i thirrjeve drejt rrjeteve celulare (Fixed t Mbile 1.4 utging Origjinimi calls) i thirrjeve drejt rrjetit nderkmbëtare (Internatinal utging calls) NDRYSHIMI (%) NDRYSHIMI (%) % 31.27% % 38.62% % 26.90% % 1.70% % 53.83% TABELA 27): KRAHAIMI E INDIKATORËVE TË TERMINIMIT TË TRAFIKUT TË TELEFONISË FIKSE ( ) NR PËRSHKRIMI NDRYSHIMI (%) NDRYSHIMI (%) Trafiku ttal i terminuar në rrejtet e telefnisë fikse % 49.25% Treminimi i thirrjeve nga rrjetet tjera fikse (incming ff net calls) % 27.08% Terminimi i thirrjeve nga rrjetet celulare (Mbile t Fixed incming) Terminimi i thirrjeve nga rrjeti ndërkmbëtare (Internatinal incming calls) % 7.16% % 57.58% 7.4 Telefnia Mbile Mmentalisht nё Ksvë perjnë dy peratr tё autrizuar tё rrjetave tё telefnisë mbile në brezin frekuencr 900/1800 MHz; - PTK Sh.a/Vala e licencuar më datë; 30/07/2004 (ART Nr. Prt. 111/04) me periudhë vlefshmërie prej 15 vite, dhe 87

88 TM1 TM2 TM3 TM4 TM1 TM2 TM3 TM4 TM1 TM2 TM3 TM4 TM1 TM2 TM3 TM4 TM1 TM2 TM3 TM4 1,552,227 1,468,002 1,537,183 1,451,747 1,462,312 1,410,644 1,520,442 1,478,944 1,467,598 1,522,841 1,668,895 1,663,844 1,655,674 1,686,699 1,786,622 1,643,429 1,582,042 1,598,652 1,763,728 1,731,291 - IPKO Telecmmunicatins LLC e licencuar më datë; 06/03/2007 (ART Nr. Prt. 77/07) me periudhë vlefshmërie prej 15 vite krahas dy peratrëve të autrizuar të rrjetave MNO (Mbile Netwrk Operatr) të përmendur me lartë, janë licencuar edhe dy peratrë tjerë mbil virtual (MVNO) 12 : - Dardafn.net LLC (Z Mbile) e licencuar më datë; 12/06/2008 (ART Nr. Prt. 112/08) me një periudhë vlefshmërie prej 15 vite, dhe - Dukagjini Telecmmunicatins sh.a. (D3mbile) e licencuar më datë; 24/06/2008 (ART Nr. Prt. 124/08) me një periudhë vlefshmërie prej 15 vite Përdruesit e telefnisë mbile Përdrimi i telefnisë mbile gjatë vitit 2014 vazhdn të ketë rritje të numrit të përdruesve megjithatë në fund të vitit numri i përdruesve të telefnisë mbile ka arritur në 1,731,291 përdrues, shifër kj që shënn rritje prej afr 5.34% në krahasim fundin e vitit e kaluar 2013, ku kishte 1,643,429 përdrues. Ndërsa, nëse e krahasjmë vitin 2014 me vitin 2012, numri i përdruesve është rritur prej 4.05% (referhuni në tabelën 2 të indikatrëve kryesr). Në figurën 19 është paraqitur numri i përgjithshëm i përdruesve të telefnisë mbile gjatë periudhës 2010 deri ,800,000 1,600,000 1,400,000 1,200,000 1,000, , , , , % 71% 74.3% 70.1% 84.3% 81.4% 87.7% 85.3% 84.6% 87.5% 95.9% 95.6% 95.2% 92.9% 98.4% 90.5% 87.1% 88.1% 97.1% 95.4% 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Numri ttal I perdruesve Penetrimi FIGURA 19): NUMRI I PËRDORUESVE MOBIL 2010 DERI NË 2014 Shkalla e penetrimit të telefnisë mbile gjatë vitit 2014 ka pasur luhatje pr me tendencë të rritjes dhe kryesisht është sjellë rreth kutës prej mbi 90%; në fund të muajit dhjetr të vitit 2014, penetrimi i telefnisë mbile ka arritur në 95.4% (shih figurën 20) Operatri VALA ka marrëveshje kmerciale me Z Mbile, ndërsa IPKO Telecmmunicatins LLC me d3 Mbile Duke marrë parasysh faktin se që nga raprti vjetr 2011 llgaritja e penetrimit është bërë duke u bazuar në rezultatet preliminare përkatësisht përfundimtare për vitin 2012 ndërsa për vitin 2013 penetrimi është llgaritur ne bazë te vlerësimit të Agjencinit të Statistikave të Ksvës (numri i ppullsisë 1.8 milin), ndërsa për tremujret paraprak është supzuar se numri i ppullsisë është rreth 2.07 milin, atëherë krahasimi në këtë rast nuk gjen zbatim.

89 per 100 ppulatin 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% TM1 TM2 TM3 TM4 TM1 TM2 TM3 TM4 TM1 TM2 TM3 TM4 TM1 TM2 TM3 TM4 TM1 TM2 TM3 TM Penetrimi 75% 71% 74.3% 70.1% 84.3% 81.4% 87.7% 85.3% 84.6% 87.5% 95.9% 95.6% 95.2% 92.9% 98.4% 90.5% 87.1% 88.1% 97.1% 95.4% FIGURA 20): PENETRIMI I TELEFONISË MOBILE 2010 DERI NË 2014 Edhe përkundër tendencës në rritje të numrit të përdruesve të telefnisë mbile, penetrimi i këtij shërbimi është më i ultë në krahasim me vendet e rajnit dhe vendet e BE (figura 21) HR IS MK ME RS TR AL BA XK EU-27 Dec Dec Dec Dec FIGURA 21): PENETRIMI I TELEFONISË MOBILE DHJETOR 2005 DHJETOR 2012 (BURIMI: CULLEN INTERNACIONAL, RAPORT IV, NËNTOR 2013) Ndarja e tregut sipas përdruesve Në grafikun e paraqitur më pshtë janë dhënë detalet e ndarjes së tregut të katër peratrëve mbil sipas përdruesve për periudhën

90 Të hyrat ne milin EUR 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 66.35% 67.32% 66.74% 70.15% 70.86% 70.70% 68.55% 67.14% 64.30% 64.97% 64.52% 64.02% 62.44% 58.61% 55.08% 54.45% 54.71% 53.34% 53.20% 53.38% 31.87% 29.51% 28.93% 27.36% 24.83% 23.80% 24.64% 25.28% 25.28% 24.90% 26.11% 26.09% 27.04% 30.04% 33.47% 33.71% 34.17% 35.76% 36.44% 36.21% 0.70% % % % % % % % % % % % % % % % % % % % Tabela 3. Ndarja e tregut te telefnis mbile sipas parapaguesve Vala Ipk D3 Mbile Zmbile Linear (Ipk) FIGURA 22): NDARJA E TREGUT TË TELEFONISË MOBILE SIPAS PËRDORUESVE Të ardhurat e telefnisë mbile Të ardhurat ttale nga frimi i shërbimeve të telefnisë mbile nga të katër peratrët mbil gjatë vitit 2014 janë milnë EUR, të cilat shënjnë një rënie te knsiderueshme prej rreth 17.7% në krahasim me vitit paraprak (2013), kur të ardhurat ishin rreth milin EUR, (figura 23). Në grafikun e mëpshtme është paraqitur trendi i të ardhurave të telefnisë mbile në periudhën , ku mund të vërehet trend pthuajse rritës të të hyrave deri ne vitin 2011, ndërsa nga viti 2012 krahasuar me vitin paraprijës të ardhurave e këtij segmenti të tregut kanë shënuar rënie. Ndërsa në figurën 24 është paraqitur ndarja e tregut FIGURA 23): TË HYRAT NGA TELEFONIA MOBILE

91 Vala Ipk D3 Mbile Z Mbile 100% 90% 80% 70% 67.96% 72.61% 69.50% 69.24% 69.87% 70.28% 69.03% 70.42% 67.78% 67.24% 66.95% 68.10% 67.55% 67.26% 66.80% 65.81% 62.71% 61.60% 60.83% 58.62% 60% 50% 40% 30% 31.46% 26.13% 29.05% 28.46% 28.37% 27.73% 27.25% 26.74% 27.27% 27.51% 28.20% 27.12% 27.33% 27.41% 27.38% 28.65% 31.25% 31.97% 33.33% 34.84% 20% 10% 0% 0.50% 1.15% 1.30% 2.11% 1.66% 1.90% 3.65% 2.80% 4.88% 5.21% 4.82% 4.75% 5.09% 5.31% 5.79% 5.50% 6.03% 6.41% 5.82% 6.35% 0.08% 0.11% 0.15% 0.18% 0.10% 0.09% 0.07% 0.04% 0.07% 0.04% 0.03% 0.03% 0.03% 0.02% 0.03% 0.04% 0.02% 0.02% 0.02% 0.18% TM1 TM2 TM3 TM4 TM1 TM2 TM3 TM4 TM1 TM2 TM3 TM4 TM1 TM2 TM3 TM4 TM1 TM2 TM3 TM FIGURA 24): NDARJA E TREGUT TË TELEFONISË MOBILE NË BAZË TË TË HYRAVE PËR OPERATORË PREJ Struktura e përdruesve të telefnisë mbile Struktura e përdruesve të telefnisë mbile në raprt ndërmjet përdruesve me parapagim dhe atyre me kntratë në vitin 2014 vazhdn të jetë e qëndrueshme. Numri i përdruesve me kntratë pst-paid në raprt me numrin ttal të përdruesve është/mbetet shumë i ulët me rreth 4% të numrit të përgjithshëm, ndërsa 96% e përbëjnë përdruesit me parapagim. 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% TM1 TM2 TM3 TM4 TM1 TM2 TM3 TM4 TM1 TM2 TM3 TM4 TM1 TM2 TM3 TM4 TM1 TM2 TM3 TM Me kntrate % 4% 4% 4% 5% 5% 5% 5% 5% 4% 4% 4% 4% 4% 4% Me parapagim % 96% 96% 96% 95% 95% 95% 96% 96% 96% 96% 96% 96% 96% 96% FIGURA 25): STRUKTURA E PËRDORUESVE MOBIL PREJ Në figurën 26 është paraqitur struktura e përdruesve mbil në shtetet rajnale duke përfshirë edhe Ksvën. 91

92 100% 80% 60% 40% 20% 29.6% 70.4% 54.5% 45.5% 38.6% 31.9% 61.4% 68.1% 41.0% 38.4% 59.0% 61.6% 16.0% 17.0% 5.1% 84.0% 83.0% 94.9% 0% HR IS MK ME RS TR AL BA XK Prepaid Pstpaid FIGURA 26): STRUKTURA E PËRDORUESVE MOBIL (BURIMI: CULLEN INTERNACIONAL, RAPORTI IV, NËNTOR 2013) Trafiku telefnik Në vitin 2014 nga rrjetet mbile janë rigjinuar 1.40 miliard minuta, e cila përbën një rënie prej 14.7% në krahasim me vitin Vërehet se trafiku brenda rrjetit ka vazhduar me të njëjtin ritëm edhe në vitin 2014, ku thirrjet brenda rrjetit përbëjnë 95 % të thirrjeve të rigjinuara nga përdruesit e telefnisë mbile. Kj vlerë e trafikut brenda rrjetit rezultn të ketë ardhur si rezultat i fertave dhe prgrameve të shumta tarifre që frjnë thirrje brenda grupeve me tarifa shumë të ulëta, kurse thirrjet drejt numrave gjegrafik dhe thirrjet ndërkmbëtare përbëjnë një pjesë shumë të vgël të thirrjeve dalëse Përdrimi mesatar mujr i shërbimeve të telefnisë mbile Siç mund të vërehet në tabelën e mëpshtme edhe pse gjatë vitit 2013 është rritur numri i përdruesve, këtë rritje nuk e ka përcjellur edhe knsumi i shërbimeve të telefnisë mbile përkatësisht trafiku i thirrjeve hyrëse dhe dalëse i telefnisë mbile për përdrues, i cili ka shënuar rënie. Përdrimi mesatar i thirrjeve hyrëse dhe dalëse ka shënuar rënie prej 4%, ndërsa dërgesa e SMS-ve prej 6.1%. Gjatë vitit 2014, një përdrues i telefnisë mbile ka realizuar mesatarisht 81 minuta thirrje dalëse dhe ka pranuar 86 minuta thirrje hyrëse gjatë një muaji, duke realizuar 168 minuta kmunikim në muaj me rreth 51 SMS të dërguar. TABELA 28): PËRDORIMI MESATAR I SHËRBIMEVE TE TELEFONIS MOBILE PËR NJË PËRDORUES ( ) Ndryshimi (%) Ndryshimi (%) Thirrje dalëse (të realizuara) në muaj % 18.3% Thirrje hyrëse (të pranuara ) në muaj % 23.9% MU % 20.7% SMS (dalëse) në muaj % 64.5% 92

93 7.4.7 Struktura e thirrjeve të telefnisë mbile Në figurat e mëpshtme (27 deri 35) është pasqyruar shpërndarja e trafikut dalës në rrjetet e katër peratrëve mbil sipas rigjinës së thirrjeve, dhe atë si në vijim; të rigjinuara dhe të terminuara në rrjetin e vet, drejt rrjeteve të tjera të telefnisë mbile, drejt rrjeteve fikse, dhe ndërkmbëtare. 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 32.48% 28.19% 37.25% 30.86% 36.65% 33.11% 31.78% 34.54% 37.52% 35.07% 34.48% 40.71% 44.55% 45.58% 43.80% 38.17% 50.64% 50.13% 48.00% 49.04% 67.5% 71.8% 62.8% 69.1% 63.3% 66.9% 68.2% 65.5% 62.48% 64.93% 65.52% 59.29% 55.45% 54.42% 56.20% 61.83% 49.36% 49.87% 52.00% 50.96% TM1 TM2 TM3 TM4 TM1 TM2 TM3 TM4 TM1 TM2 TM3 TM4 TM1 TM2 TM3 TM4 TM1 TM2 TM3 TM Ipk Vala FIGURA 27): SHPËRNDARJA E THIRRJEVE TELEFONIKE MOBILE TË ORIGJINUARA TË CILAT JANË TERMINUARA BRENDA RRJETIT (MOBILE ON-NET) 2010 DERI MË % 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 59.13% 55.22% 65.73% 61.59% 62.40% 63.92% 73.02% 71.34% 67.84% 67.11% 65.71% 68.30% 68.50% 68.80% 64.66% 66.00% 68.19% 71.03% 69.68% 68.57% 40.87% 44.78% 34.27% 38.41% 37.60% 36.08% 26.98% 28.66% 32.16% 32.89% 34.29% 31.70% 31.50% 31.20% 35.34% 34.00% 31.81% 28.97% 30.32% 31.43% TM1 TM2 TM3 TM4 TM1 TM2 TM3 TM4 TM1 TM2 TM3 TM4 TM1 TM2 TM3 TM4 TM1 TM2 TM3 TM Ipk Vala FIGURA 28): SHPËRNDARJA E THIRRJEVE TELEFONIKE TË ORIGJINUARA NË RRJETET MOBIL TË CILAT JANË TERMINUAR NË RRJETIN TJETËR MOBIL (MOBIL OFF NET) % 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 22.2% 15.9% 23.0% 18.5% 24.0% 23.9% 26.7% 26.4% 26.5% 22.0% 28.3% 26.8% 29.9% 27.6% 30.6% 29.6% 31.1% 32.7% 28.9% 25.2% 77.8% 84.1% 77.0% 81.5% 76.0% 76.1% 73.3% 73.6% 73.5% 78.0% 71.7% 73.2% 70.1% 72.4% 69.4% 70.4% 68.9% 67.3% 71.1% 74.8% TM1 TM2 TM3 TM4 TM1 TM2 TM3 TM4 TM1 TM2 TM3 TM4 TM1 TM2 TM3 TM4 TM1 TM2 TM3 TM Ipk Vala FIGURA 29): SHPËRNDARJA E THIRRJEVE TELEFONIKE MOBILE TË ORIGJINUARA TË CILAT JANË TERMINUARA NË RRJETIN FIKS (MOBILE TO FIXED CALLS)

94 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 45.1% 32.5% 41.7% 39.0% 37.6% 37.0% 37.6% 37.7% 33.7% 32.1% 31.3% 30.9% 40.4% 33.4% 35.1% 35.0% 38.1% 39.6% 41.4% 41.6% 54.9% 67.5% 58.3% 61.0% 62.4% 63.0% 62.4% 62.3% 66.3% 67.9% 68.7% 69.1% 59.6% 66.6% 64.9% 65.0% 61.9% 60.4% 58.6% 58.4% TM1 TM2 TM3 TM4 TM1 TM2 TM3 TM4 TM1 TM2 TM3 TM4 TM1 TM2 TM3 TM4 TM1 TM2 TM3 TM Ipk Vala FIGURA 30): SHPËRNDARJA E THIRRJEVE TELEFONIKE TË ORIGJINUARA NË RRJETET MOBIL TË CILAT JANË TERMINUAR NË RRJETIN NDËRKOMBËTAR (MOBILE INTERNATIONAL CALLS) % 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 57.73% 94.36%97.19%98.95%99.45%99.66%99.38%99.48%99.79%99.81% 99.9% 99.9% 99.85%99.88%99.92%99.92%99.79%99.93%99.94%100.00% 42.27% 5.64% 2.81% 1.05% 0.55% 0.34% 0.62% 0.52% 0.21% 0.19% 0.14% 0.15% 0.15% 0.12% 0.08% 0.08% 0.21% 0.07% 0.06% 0.00% TM1 TM2 TM3 TM4 TM1 TM2 TM3 TM4 TM1 TM2 TM3 TM4 TM1 TM2 TM3 TM4 TM1 TM2 TM3 TM Z Mbile D3 Mbile FIGURA 31): SHPËRNDARJA E TRAFIKUT TË ORIGJINUAR NGA OPERARTORËT VIRTUAL (MVNO) SIPAS DESTINACIONIT NUMERACIONI MVNO ( ) 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 92.74% 97.53%98.77%98.87%99.05%99.24%99.56%99.54%99.51%99.73%99.81%99.79%99.77%99.79%99.85%99.79%99.80%99.82%99.84%99.98% 7.26% 2.47% 1.23% 1.13% 0.95% 0.76% 0.44% 0.46% 0.49% 0.27% 0.19% 0.21% 0.23% 0.21% 0.15% 0.21% 0.20% 0.18% 0.16% 0.02% TM1 TM2 TM3 TM4 TM1 TM2 TM3 TM4 TM1 TM2 TM3 TM4 TM1 TM2 TM3 TM4 TM1 TM2 TM3 TM FIGURA 32): SHPËRNDARJA E TRAFIKUT TË ORIGJINUAR NGA OPERARTORËT VIRTUAL (MVNO) SIPAS DESTINACIONIT NUMERACIONI MVNO- DREJT RRJETIT TË OPERATORIT AMË ( ) Z Mbile D3 Mbile 94

95 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 99.54% 93.47% 73.78%76.29%78.04%97.55% 90.64%90.58%93.04%94.12%95.86%95.13%95.00%96.00%98.01%98.11%98.59%98.59%99.02%99.93% 26.22%23.71%21.96% 0.46% 6.53% 2.45% 9.36% 9.42% 6.96% 5.88% 4.14% 4.87% 5.00% 4.00% 1.99% 1.89% 1.41% 1.41% 0.98% 0.07% TM1 TM2 TM3 TM4 TM1 TM2 TM3 TM4 TM1 TM2 TM3 TM4 TM1 TM2 TM3 TM4 TM1 TM2 TM3 TM Z Mbile D3 Mbile FIGURA 33): SHPËRNDARJA E TRAFIKUT TË ORIGJINUAR NGA OPERARTORËT VIRTUAL (MVNO) SIPAS DESTINACIONIT NUMERACIONI MVNO - DREJT RRJETEVE TJERA MOBILE ( ) 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 82.18%85.38%87.49%87.40%85.63% 93.27%95.64%95.62%94.20%95.04% 98.11%97.84%97.92%98.33%98.96%99.03%98.74%98.52%99.38%99.91% 17.82%14.62%12.51%12.60%14.37% 6.73% 4.36% 4.38% 5.80% 4.96% 1.89% 2.16% 2.08% 1.67% 1.04% 0.97% 1.26% 1.48% 0.62% 0.09% TM1 TM2 TM3 TM4 TM1 TM2 TM3 TM4 TM1 TM2 TM3 TM4 TM1 TM2 TM3 TM4 TM1 TM2 TM3 TM FIGURA 34): SHPËRNDARJA E TRAFIKUT TË ORIGJINUAR NGA OPERARTORËT VIRTUAL (MVNO) SIPAS DESTINACIONIT NUMERACIONI MVNO - DREJT RRJETEVE FIKSE ( ) Z Mbile D3 Mbile 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 87.19%85.36% 90.85%91.90%93.86%95.28% 92.54% 87.74% 97.77%97.90%97.12%95.69%94.16%95.24%96.75%94.80%98.64%94.59% 83.00% 99.33% 12.81%14.64% 9.15% 8.10% 6.14% 4.72% 7.46% 12.26% 2.23% 2.10% 2.88% 4.31% 5.84% 4.76% 3.25% 5.20% 1.36% 5.41% 17.00% 0.67% TM1 TM2 TM3 TM4 TM1 TM2 TM3 TM4 TM1 TM2 TM3 TM4 TM1 TM2 TM3 TM4 TM1 TM2 TM3 TM Z Mbile D3 Mbile FIGURA 35): SHPËRNDARJA E TRAFIKUT TË ORIGJINUAR NGA OPERARTORËT VIRTUAL (MVNO) SIPAS DESTINACIONIT NUMERACIONI MVNO - DREJTË RRJETEVE NDËRKOMBËTARE ( ) Gjatë vitit 2014 në rrjetet mbile janë terminuar afr 244 mln minuta përjashtuar këtu thirrjet e rigjinuara dhe terminuara brenda rrjetit ( n net calls). Nga trafiku i terminuar i thirrjeve nga rrjetet tjera, trafiku hyrës ndërkmbëtar ztërn pjesën më të madhe të thirrjeve të terminuara në mbi 56.5%, pjesën tjetër e përbën trafiku i terminuar nga rrjetet mbile prej 31% dhe trafiku prej rrjeteve fikse me 12%. Në figurat 36, 37 dhe 38 janë dhënë shpërndarja e thirrjeve të terminuara të peratrëve sipas prejardhjes të ndarë sipas peratrëve të rrjetit. 95

96 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 42.9% 43.0% 38.2% 38.4% 39.0% 39.3% 37.8% 35.3% 34.4% 36.2% 37.58%35.22%38.29% 34.40% 37.64%36.62%35.15%34.89%36.03%35.86% 57.1% 57.0% 61.8% 61.6% 61.0% 60.7% 62.2% 64.7% 65.6% 63.8% 62.42%64.78%61.71% 65.60% 62.36%63.38%64.85%65.11%63.97%64.14% TM1 TM2 TM3 TM4 TM1 TM2 TM3 TM4 TM1 TM2 TM3 TM4 TM1 TM2 TM3 TM4 TM1 TM2 TM3 TM FIGURA 36): TRAFIKU HYRËS MOBIL NGA Ipk Vala 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 13.7% 11.0% 8.9% 12.9% 18.1% 14.1% 15.4% 14.7% 11.4% 11.3% 11.65%10.96%11.68%11.18%13.93% 8.58% 10.69%11.03%11.58%11.78% 86.3% 89.0% 91.1% 87.1% 81.9% 85.9% 84.6% 85.3% 88.6% 88.7% 88.35%89.04%88.32%88.82%86.07% 91.42%89.31%88.97%88.42%88.22% TM1 TM2 TM3 TM4 TM1 TM2 TM3 TM4 TM1 TM2 TM3 TM4 TM1 TM2 TM3 TM4 TM1 TM2 TM3 TM FIGURA 37): TRAFIKU HYRËS NGA RRJETI FIKS Ipk Vala 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 41.2% 29.7% 29.8% 28.1% 26.1% 27.0% 28.6% 29.2% 29.5% 28.3% 28.07% 27.88% 31.62% 30.77% 30.84% 30.43% 33.52% 35.94% 42.67% 48.10% 58.8% 70.3% 70.2% 71.9% 73.9% 73.0% 71.4% 70.8% 70.5% 71.7% 71.93% 72.12% 68.38% 69.23% 69.16% 69.57% 66.48% 64.06% 57.33% 51.90% TM1 TM2 TM3 TM4 TM1 TM2 TM3 TM4 TM1 TM2 TM3 TM4 TM1 TM2 TM3 TM4 TM1 TM2 TM3 TM FIGURA 38): TRAFIKU HYRËS NGA RRJETET NDËRKOMBËTARE PREJ Ipk Vala 96

97 7.4.8 Tarifat Operatrët e telefnisë mbile (MNO dhe MVNO) kanë prgrame të ndryshme tarifre për grupe të caktuara përdruesish, prandaj krahasimi i tyre është shumë i ndërlikuar. Për krahasim duhet të marrim parasysh një numër mjaft të madh parametrash, duke përfshirë tarifat për thirrjet peak dhe ff-peak, thirrjet dhe SMS falas që frhen në paketa të ndryshme, tarifat në varësi të vlumit të trafikut, tarifat e SMS, tarifat për thirrje brenda rrjetit n-net, tarifat për thirrje në rrjetet tjera mbile ff-net, tarifat për thirrjet në rrjetet fikse, tarifat e aktivizimit, etj. Për qëllime krahasimre të këtyre tarifave në praktikë përdren mdelit të OECD të cilat në vete përfshijnë: shprtat e përdrimit sipas 1) përdrues të ulët - një përkufizim që përfshin 30 thirrjet në muaj plus 33 mesazhe SMS, 1 MMS dhe mesazh zanr 2) përdrues i mesëm - 65 thirrje në dalje, 50 SMS, MMS dhe mesazh zanr 3) përdrues të lartë thirrje dhe 55 SMS, MMS dhe mesash zanr Në figurën 39 janë paraqitur shprtat e përdrimit të telefnisë mbile të katër peratrëve mbil në Ksvë sipas mdelit të OECD (ang. OECD Mbile basket ) E ulët E mesë E lartë Vala IPKO Zmbile D3 mbile FIGURA 39): SHPORTA E TARIFAVE TË PËRDORUESVE SIPAS OECD Në figurat 40, 41, dhe 42 janë dhënë shprtat e tarifave të përdrimit të telefnisë mbile në vendet e Evrpës Juglindre. Tarifat e shprtës së përdruesve të ulët në Ksvë gjatë vitit 2014 ka qenë në 4.15 dhe është nën mesataren e vendeve të Evrpës Juglindre e cila sillet rreth në 7.32 Shprta e Përdruesve mesatar në Ksvë është mesatarja e vendeve të Evrpës Juglindre dhe shprta mesatare e përdruesve të lartë sillet rreth në Ksvë dhe mesatarja e vendeve tjera të Evrpës Juglindre. 97

98 Jun-11 Mar-12 Oct-12 Sep-13 Average: FIGURA 40): SHPORTA E TARIFAVE PËR PËRDORUES TË ULËT (LOW USAGE BASKET) BURIMI: CULLEN INTERNACIONAL, REPORT IV, NËNTOR Jun-11 Mar-12 Oct-12 Sep Average: FIGURA 41): SHPORTA E TARIFAVE PËR PËRDORUES MESATAR (MEDIUM USAGE BASKET) (BURIMI: CULLEN INTERNATIONAL, RAPORTI IV: NËNTOR 2013) 98

99 70 Jun-11 Mar-12 Oct-12 Sep Average: FIGURA 42): SHPORTA E TARIFAVE PËR PËRDORUES TË LARTË (HIGH USAGE BASKET) (BURIMI: CULLEN INTERNATIONAL, RAPORTI IV: NËNTOR 2013) Tarifat e thirrjeve kmbëtare Në figurat 43 dhe 44 janë paraqitur tarifat bazike të thirrjeve me pakicë të peratrëve mbil për peak dhe ff-peak Brenda rrjetit Jashtë rrjetit Ne rrjetin Fiks Ne rrjetin fiks PTK Ipk Brenda rrjetit Jashtë rrjetit Ne rrjetin Fiks Ne rrjetin fiks PTK Ipk Brenda rrjetit Jashtë rrjetit Ne rrjetin Fiks Ne rrjetin fiks PTK Ipk Brenda rrjetit Jashtë rrjetit Ne rrjetin Fiks Ne rrjetin fiks PTK Ipk Vala Ipk D3 Zmbile FIGURA 43): TARIFAT E THIRRJEVE KOMBËTARE PËR PEAK Brenda rrjetit Jashtë rrjetit Ne rrjetin Fiks Ne rrjetin fiks PTK Ipk Brenda rrjetit Jashtë rrjetit Ne rrjetin Fiks Ne rrjetin fiks PTK Ipk Brenda rrjetit Jashtë rrjetit Ne rrjetin Fiks Ne rrjetin fiks PTK Ipk Brenda rrjetit Jashtë rrjetit Ne rrjetin Fiks Ne rrjetin fiks PTK Ipk Vala Ipk D3 Zmbile FIGURA 44): TARIFAT E THIRRJEVE KOMBËTARE PËR OFF-PEAK 99

100 Tarifat e thirrjeve ndërkmbëtare Në figurën 45 janë paraqitur tarifat e thirrjeve ndërkmbëtare, përkatësisht drejt vendeve të regjinit dhe disa shteteve tjera evrpiane Peak Off peak Peak Off peak Peak Off peak Peak Off peak Vala Ipk D3 Z Mbile Shqipëri Maqedni Mali i Zi Kraci Turqi Serbi Germani itali Francë Zvicër Mbretri e Bashkuar SHBA Kanada FIGURA 45): TARIFAT E THIRRJEVE NDËRKOMBËTARE Tarifat e për SMS Në figurën 46 janë paraqitur tarifat e për dërgimin e SMS kmbëtar dhe ndërkmbëtar, për të 4 peratrët mbil Brenda rrjetit Kmbëtare Ndërkmbëtare Vala Ipk D 3 Z Mbile Tarifat e Ramingut FIGURA 46): TARIFAT E DËRGIMIT TË SMS-VE Figurat 47 dhe 48 paraqesin tarifat e rigjinimit të thirrjeve kur përdruesit janë në raming dhe rigjinjnë thirrje raming, përkatësisht tarifat e pranimit të thirrjeve kur përdruesit janë në vendet e përshkruara rajnale dhe më gjerë. 100

101 Min. Max Min. Max Min. Max Min. Max Vala Ipk D3 Z Mbile Shqipëri Maqedni Mali i Zi Kraci Turqi Serbi Germani itali Francë Zvicër Mbretri e Bashkuar SHBA Kanada FIGURA 47): TARIFAT E ORIGJINIMIT TË THIRRJEVE KUR PËRDORUESIT JANË NË ROAMING DHE ORIGJINOJNE THIRRJE DREJT RRJETIT AMË Min. Max Min. Max Min. Max Min. Max Vala Ipk D3 Z Mbile Shqipëri Maqedni Mali i Zi Kraci Turqi Serbi Germani itali Francë Zvicër Mbretri e Bashkuar SHBA Kanada FIGURA 48): TARIFAT E PRANIMIT TË THIRRJEVE NË ROAMING Tarifat e terminimit Në figurën 49 janë dhënë tarifat e terminimit të thirrjeve mbile dhe fikse të peratrëve të vendeve të Evrpës Juglindre. Nga të dhënat e paraqitura në figurë vërehet se tarifat e terminimit të thirrjeve në Ksvë janë në prag të mesatares së vendeve të BE (27 vende anëtare) dhe nën mesataren e vendeve të Evrpës Juglindre. Aktualisht, tarifat e terminimit të thirrjeve mbile në Ksvë janë 2.3 /cent për minutë. Eliminimi i asimetrisë në terminimin e thirrjeve ndërmjet peratrëve mbil në Ksvë dhe caktimi i tarifave knkurruese, krijn një ambient dhe kushte të favrshme për një knkurrencë efektive në treg. 101

102 eurcents Frm a fixed netwrk Frm a mbile netwrk EU-27: 1.90 FIGURA 49): MTR NË SHTETET E EVROPËS JUGLINDORE DHE BE-27 (BURIMI: CULLEN INTERNACIONAL, RAPORTI IV, NËNTOR 2013) Nga të dhënat në grafik, vërehet se në të gjitha vendet e Evrpës juglindre tarifat e terminimit janë të njëjta, derisa një asimetri e tarifave të terminimit në mes të peratrëve mbil dhe fiks është e pranishme në Ksvës dhe i njëjti fenmen paraqitet dhe në Serbi pr me një diferencë më të vgël. Në figurën në vijim (fig. 50) është paraqitur shkalla e zvgëlimit të tarifave të terminimit në shtetet evrpiane 14, nga data 1 janar 2006 deri me 1 krrik Burimi: < Mesatarja e thjeshtë (ang. Simple average )

103 Eur/min ARKEP Raprti Vjetr i Punës - Viti 2014 /min Janar krrik janar krrik janar krrik janar krrik 2009 Peak FIGURA 50): SHKALLA E ZVOGËLIMIT TË TARIFAVE TË TERMINIMIT TË THIRRJEVE MOBILE NË SHTETET EVROPIANE Off-peak janar 2010 Ttal krrik janar krrik 2011 (BURIMI: BEREC; MTR BENCHMARK SNAPSHOT ) 01 janar krrik janar krrik janar krrik 2014 Mesatarja e thjeshtë e terminimeve mbile në Ksvë nga data 12 dhjetr 2007 deri më tani është zvgëluar me një ritëm të kënaqshëm, e që në vitin 2007 (fillim të vitit 2008) kanë qenë nën mesataren e shteteve të BE-së. Në figurën 51 është paraqitur shkalla e zvgëlimit të MTR në Ksvë nga viti 2008 deri më janar 2014; Krrik janar krrik janar Prill Nentr krrik janar 2014 Peak Off-peak FIGURA 51): SHKALLA E ZVOGËLIMIT TË TARIFAVE TË TERMINIMIT TË THIRRJEVE MOBILE NË KOSOVË Ttal

104 Nga figura e mësipërme vërejmë se trendi i zvgëlimit të MTR është 8.3% në periudhën 12/12/ /10/2008 dhe ka vazhduar trendin e zvgëlimit deri në 20.6% në periudhën 01/10/ , përkatësisht një zbritje prej 23.3% nga krriku Ky zvgëlim i MTR në Ksvë na bënë të kuptjmë se kemi të bëjmë me një treg i cili prej ditës në ditë p lëvizë drejt pjekurisë dhe knkurrencës së shëndshë duke hapur rrugë paraqitjes së fertave/prdukteve të reja nga të cilat përfitues nuk janë vetëm peratrët pr edhe knsumatrët Mbulueshmëria dhe elementet e rrjetit Aktualisht, sipas deklarimeve të peratrëve mbulueshmëria ka arritur nivelin në rreth 99% të ppullsisë në nivel vendi dhe rreth 88% sa i përket territrit. Numri i stacineve transmetuese për mmentin është mbi 720 (BTS). Teknlgjia që përdret është EDGE, 3G dhe 4G, e cila përveç frimit të shërbimeve të zërit dhe shërbimeve SMS mundësjnë edhe frimin e qasjes në internet me kualitet te lartë. 100% 95% 90% 85% 80% 75% Vala Ipk Mbulimi I ppullsisë në % 98.80% 98.80% 98% 99% 99% 99.20% 99.20% 99.20% 99.20% 99.20% Mbulimi I territirit në % 84.20% 84.20% 88% 89% 90% 88.49% 88.49% 89.35% 91.00% 91.10% FIGURA 52): MBULUESHMËRIA E OPERATORËVE MOBIL Min. Max Min. Max Min. Max Min. Max Vala Ipk D3 Z Mbile Shqipëri Maqedni Mali i Zi Kraci Turqi Serbi Germani itali Francë Zvicër Mbretri e Bashkuar SHBA Kanada FIGURA 53): TARIFAT E ORIGJINIMIT TË THIRRJEVE ROAMING DREJT RRJETIT AMË 104

105 Min. Max Min. Max Min. Max Min. Max Vala Ipk D3 Z Mbile Shqipëri Maqedni Mali i Zi Kraci Turqi Serbi Germani itali Francë Zvicër Mbretri e Bashkuar SHBA Kanada FIGURA 54): TARIFAT E PRANIMIT TË THIRRJEVE NË ROAMING Indikatrët e trafikut të telefnisë mbile Në tabelat në vijim janë paraqitur indikatrët e trafikut. TABELA 29): KRAHASIMI IINDIKATORËVE TË ORIGJIMINIT TË TRAFIKUT TË TELEFONISË MOBILE ( ) NR. PËRSHKRIMI Ttali i trafikut të rigjinuar MNO dhe MVNO NDRYSHIMI (%) NDRYSHIMI (%) 1,406,404, ,649,171,679 1,560,684, brenda rrjetit 1,264,687,655 1,568,237,378 1,479,305, drejt rrjetit tjetër 73,390,313 53,141,675 50,537, mbil (mbil ff-net) 1.3 drejt rrjetit fiks 5,705,053 5,111,291 5,487, drejt rrjetit ndërkmbëtar 16,912,186 22,681,334 25,354, TABELA 30): KRAHASIMI I INDIKATORËVE TË TERMINIMIT TË TRAFIKUT TË TELEFONISË MOBILE ( ) NR. PËRSHKRIMI NDRYSHIMI (%) NDRYSHIMI (%) 1 Ttali i trafikut të terminuar 244,562, ,554, ,063, prej rrjetit tjetër mbil 76,088,603 57,349,100 51,641, (mbil ff-net) prej rrjetit fiks 30,163,963 29,739,700 30,952, prej rrjetit ndërkmbëtar 138,310, ,465, ,469,

106 7.5 Interneti Qasja Fikse Qasja në internet për qytetarët e Republikës së Ksvës, deri në fund të vitit 2014, frhet nga 51 ndërmarrje të autrizuara, 4 prej tyre kanë qasje të drejtpërdrejt në daljet ndërkmbëtare Internatinal Gateway, të cilat frjnë qasje në rrjetin e internetit të ISP-ve më të vgla, e që veprjnë në rajne të ndryshme të Ksvës. Gjithashtu, veçanërisht gjatë vitit 2014, shërbimet brez-gjera bradband të Internetit vazhdjnë të kenë rritje të numrit të përdruesve (shih figurën 55) ,953169,099180,355183, , ,425135,425136, , ,519142,970142, , , , ,270 TM1 TM2 TM3 TM4 TM1 TM2 TM3 TM4 TM1 TM2 TM3 TM4 TM1 TM2 TM3 TM Ttali i perdr. te internetit FIGURA 55): NUMRI I PËRGJITHSHËM I PËRDORUESVE TË INTERNETIT Sipas të dhënave zyrtare më të fundit të vitit 2014 të raprtuara nga peratrët, numri i familjeve që kanë qasje në Internet me brezëgjerë është afërsisht 64.22%. Bazuar në kët të dhëna, penetrimi i internetit në vitin 2014 (bazuar në të dhënat e fundit të azhurnuara) për banr rezultn të jetë 10.97%. 106

107 Penet rimi ARKEP Raprti Vjetr i Punës - Viti 2014 Penetrimi per shtëpi % Penetrimi per 100 banrë 70.00% 60.00% 50.00% 64.22% 60.16% 61.38% 45.22% 45.90% 46.38% 49.26% 47.96% 48.45% 47.99% 51.06% 49.66% 50.80% 52.94% 56.00% 56.84% 40.00% 30.00% 20.00% 10.00% 0.00% 7.70% 7.81% 7.89% 8.38% 8.16% 8.25% 8.19% 7.69% 8.48% 8.31% 8.66% 9.18% 9.71% 10.27% 10.48% 10.97% TM1 TM2 TM3 TM4 TM1 TM2 TM3 TM4 TM1 TM2 TM3 TM4 TM1 TM2 TM3 TM FIGURA 56): PENETRIMI I SHËRBIMEVE TË INTERNETIT Krahasuar me vendet rajnale, Ksva ka një rritje të kënaqshme të penetrimit të shërbimeve brezgjëra. Në figurën 57, është paraqitur penetrimi i shërbimeve brez-gjëra fikse e internetit për banr në shtetet rajnale, dhe mesatarja e shteteve të BE-së. FIGURA 57): PENETRIMI I SHËRBIMEVE BREZ-GJERA FIKSE TË INTERNETIT NË SHTETET E EVROPËS JUGLINDORE DHE MESATARJA E VENDEVE TË BE-27 (BURIMI: CULLEN INTERNATIONAL, RAPORTI 4 - NËNTOR 2013) Qasja mbile Nga muaji dhjetr 2013 me vendimin Nr. 400 ARKEP ka hapur rrugën për peratrët e rrjetave mbile ne Ksvë për përdrimin e teknlgjive të reja që mundësjnë shërbimet e avancuara mbile në brezin frekuencr ekzistues. Në kuadër të lejimeve nga vendimi 400 Operatri alternativ i telefnisë mbile IPKO, nga data 1 dhjetr 2013 ka filluar frimin e shërbime 3G (Internet Bradband) për përdruesit e saj, ndërsa për përdruesit e telefnisë mbile Vala ky shërbim u është mundësuar në dhjetrë të vitit

108 Duhet theksuar që nga muaji dhjetr 2013 deri në TM numri i përdruesve aktiv të cilët janë qasur ne internet me telefna të mençur dhe gjatë asaj khe kanë qenë të lidhur me rrjetin 3G për këtë periudhë arrin në; 283,989. Në vijim është dhënë figura me krahasimin e linjave/përdruesve me qasje fikse dhe atyre me qasje mbile në internet: 250, , , ,000 50,000 - TM4 TM1 TM2 TM3 TM Fixed 167, , , , ,802 Mbile 3G 104, , , , ,989 Mbil GPRS/EDGE 26,307 26,831 26,845 28,051 FIGURA 58): PËRDORUESIT E SHËRBIMEVE TE INTERNETIT FIKS VS MOBIL Ndarja e tregut Për dallim nga shtetet tjera rajnale dhe të BE-së, shumica e tregut të internetit në Ksvë ztërhet nga peratrët alternativ. Në figurat e mëpshtme, është paraqitur ndarja e tregut për vitet Në vitin 2014, IPKO ztërn rreth %, PTK/TiK ztërn rreth 18.63%, kurse Kujtesa.NET ztërn 24.7% pjesë të tregut bazuar në qasjen e fruar në këtë shërbim për përdruesit fundr (shih figurën 60). Të tjera, 4.00% PTK, 26.00% Të tjera, 7.65% PTK, 24.76% KUJTESA, 19.00% IPKO, 51.00% KUJTESA, 19.45% IPKO, 48.11% 108

109 FIGURA 59): NDARJA E TREGUT TË SHËRBIMEVE TË INTERNETIT 2011 FIGURA 60): NDARJA E TREGUT TË SHËRBIMEVE TË INTERNETIT 2012 Të tjera, 8.88% PTK, 20.91% Të tjera, 10.40% PTK, 17.70% IPKO, 47.30% KUJTESA, 20.83% IPKO, 49.38% KUJTESA, 24.70% FIGURA 61): NDARJA E TREGUT TË SHËRBIMEVE TË FIGURA 62): NDARJA E TREGUT TË SHËRBIMEVE TË INTERNETIT 2013 INTERNETIT Teknlgjitë e përdrura Lidhjet e internetit për përdruesit nëpërmjet mdemit kabllr është teknlgjia më dminuese me rreth 157,049 mijë përdrues të tillë deri në fund të vitit Bazuar në të dhënat e pranuara nga fruesit e shërbimeve të internetit, qasja në internet përmes teknlgjisë ADSL deri në fund të 2014 është rreth 33,753 përdrues, nga të cilët rreth 91% janë përdrues individual, kurse pjesa tjetër prej rreth 9% janë përdrues të biznesit. Teknlgjia pa tela wireless kryesisht dminn në znat rurale, ku shfrytëzhen brezet e paliçensuara frekuencre 2.5 GHz dhe 5 GHz. FWA, 6% FTTX, 2% xdsl, 18% Cable DOCSIS 3.0, 74% FIGURA 63): OFRIMI I SHËRBIMEVE TE INTERNETIT SIPAS TEKNOLOGJISË SE RRJETIT TE QASJES Nga të dhënat e raprtuara vërehet se një numër i knsiderueshëm i lidhjeve brez-gjera u frhet përdruesve nga peratrët përmes kmbinimit të kablls kaksiale ap linjë bakri. Teknlgjia kryesre vazhdn të jetë mdemi kabllr, ndërkaq një pjesë e knsiderueshme e teknlgjisë vazhdn të frhet përmes teknlgjisë ADSL. 109

110 2Mbps 4Mbps 8Mbps 10Mbps 15Mbps 30Mbps 2Mbps 10Mbps 20Mbps 40Mbps 2Mbps 5Mbps 10Mbps 20Mbps 50Mbps Si frues kryesr të internetit përmes kablls kaksale janë; IPKO dhe Kujtesa.NET ndërsa peratr i vetëm i cili e frn qasjen në internet për përdruesit fundr përmes teknlgjisë ADSL është PTK TiK. Gjatë vitit 2014 janë vërejtur ndryshime cilësre në frimin e qasjes brez-gjerë në Internet, ku pjesa dërmuese e peratrëve e kanë rritur knsiderueshëm kapacitetin e çasjes në internet për përdruesit fundr për derisa nuk i kanë ndërruar çmimet për shërbimet e tilla Tarifat Shpejtësitë e transmetimit ndryshjnë nga 2 Mbps deri në 50 Mbps, ndërsa në viset rurale at filljnë nga 512 kbps. Figura 64 ilustrn tarifat mujre të peratrëve aktiv PTK Ipk Kujtesa Artmtin FIGURA 64): SHPEJTËSITË DHE TARIFAT PËR SHËRBIMET E OFRUARA TË INTERNETIT Qasja ndërkmbëtare e peratrëve të Internetit d he trafiku Në bazë të të dhënave të pranuara nga fruesit e shërbimeve të internetit, kapaciteti i qasjes në rrjetin e Internetit ndërkmbëtar, është 91 Gbps. Me qëllim të shkëmbimit të trafikut të internetit në mes të fruesve të shërbimeve të internetit (ISP) në Ksvë, Autriteti gjatë vitit 2011 fal mbështetjes së dhënë nga; Qeveria Nrvegjeze, CISCO, USAID dhe në bashkëpunim me Universitetin e Prishtinës ka themeluar dhe funksinalizuar njësinë funksinale të karakterit teknik; Nyjën Shkëmbyese të Internetit të njhur si KOS-IX. Në këtë nyje janë të lidhura të gjitha ISP-të me qasje ndërkmbëtare; IPKO, PTK, Kujtesa dhe Artmtin. Në vijim p e paraqesim një grafik me trafikun ttal te shkëmbyer nga 4 anëtarët e lidhur në nyjën shkëmbyese të Internetit të Ksvës (KOS-IX) gjate muajve te vitit 2014; 110

111 FIGURA 65): TRAFIKU I INTERNETIT SIPAS MATJEVE NË NYJËN SHKËMBYESE TË INTERNETIT (KOS-IX)-2014 Sipas matjeve të nyjës shkëmbyese të Internetit (Ks-IX), Peak trafiku trafiku ka arritur ne përafërsisht Mbps gjatë muajit Prill FIGURA 66): PEAK TRAFIKU SIPAS MUAJVE - VITI

112 7.6 Linjat me qira Tregjeve e linjave me qira në Ksvë dhe shtetet e zgjerimit të Evrpës Juglindre Aktualisht peratrët, të cilët frjnë linja me qira, me qasje në infrastrukturën telekmunikuese ndërkmbëtare, janë: PTK Sh.A, IPKO, KujtesaNET dhe Artmtin. Në përgjithësi tregu i linjave me qira në Republikën e Ksvës nuk ka shënuar ndnjë zhvillim të ndjeshëm. Varësisht nga lkacini gjegrafik, analizuar shërbimet nga ana e fertës, ekzistjnë se paku dy ap tri infrastruktura knkurruese të cilat janë ptencialisht të mundshme për të fruar kët shërbime. Megjithatë, një dukuri e tillë nuk është e pranishme edhe në shtetet rajnale, e sidms në aspektin e përdrimit/qiramarrjes së linjave nga peratri incumbent Numri i linjave me qira Krahasuar me ritmet e zhvillimi të tregut të telefnisë mbile, fikse dhe të shërbimeve Bradband (Internetit) në Republikën e Ksvës, tregu i linjave me qira ka mbetur pthuajse i pazhvilluar. Indikatrët (treguesit) kryesrë janë: kërkesa e ulët për prdukte/shërbime të linjave, qfshin at me shumicë ap me qira me pakicë, përkatësisht zëvendësimet e këtyre prdukteve me prdukte tjera, të cilat pthuajse frjnë funksinalitet ekuivalent pr me çmime shumë më të ulëta, si p.sh.: VPN-ët. Me pakicë Me shumicë FIGURA 67): TRENDI I NUMRIT TË LINJAVE ME QIRA ME PAKICË DHE SHUMICË NË REPUBLIKËN E KOSOVËS Nga figura e mësipërme vërehet një rënie e ndjeshme e linjave me qira me pakicë nga viti 2007 deri në vitin 2011 ku ka vazhduar me trendin e njëjtë edhe gjate viteve ne vijim, ndërsa numri i linjave 112

113 me qira me shumicë ka mbetur pthuajse i pandryshueshëm përgjatë 2007 deri në 2013 gjersa ne vitin 2014 vërehet një rritje e lehtë e linjave me qira me pakicë Të hyrat nga linjat me qira Të hyrat për linjat me qira gjatë vitit 2014 kanë shënuar rritje krahasuar me vitin 2013 prej %. Ndërsa ka rënie të të hyrave në krahasim me vitin 2012, prej afr 43.54%. Në vijim, figura 68, pasqyrn të hyrat për linjat me qira në Ksvë nga fruesit e këtyre shërbimeve: Të hyrave nga LMQ FIGURA 68): TË HYRAT NGA LINJAT ME QIRA ME SHUMICË NGA Krahasimi i tarifave/çmimeve të linjave me qira me shtetet e Evrpës Juglindre Sipas raprtit të OECD Cmmunicatins Outlk 2011, çmimet e linjave me qira me pakicë të distancës prej 2 km, me linja me kapacitet prej 2 Mbps kanë shënuar rënie prej vetëm 55% në periudhën prej 1992 deri më I njëjti trend ka nddhur edhe në shtetet e Evrpës Juglindre, ku çmimet e linjave me qira për distancat 2 km me kapacitete prej 2 Mbps kanë mbetur gati të pandryshueshme për disa vite me radhë, me ç rast ndryshimet më të mëdha kanë nddhur si rezultat i kursit të këmbimit valutr. Në figurat në vazhdim janë tarifat në nivel kmbëtar të linjave me qira për kapacitetin prej 2 Mbps dhe 34 Mbps, për shtetet rajnale dhe më gjërë. 113

114 Eur Eur 14,000 12,000 10,000 8,000 Average: 3,754 6,000 4,000 2,000 0 HR IS MK ME RS TR AL BA-bh BA-ts BA-ht XK Oct-09 7,443 12,194 3,300 7,445 2,360 2,497 7,363 6,749 6,749 3,204 Aug-10 7,462 12,122 3,300 6,538 2,619 2,980 7,363 6,749 6,749 3,204 Jun-11 7, ,099 3,300 7,161 2,248 1,571 4,786 6,749 6,749 3,204 Mar-12 7, ,129 3,300 6,267 2,204 1,596 4,786 6,749 6,749 3,204 Oct-12 7, ,753 2,472 6,037 2,222 1,599 4,776 4,898 6,735 3,110 Sep-13 7, ,023 2,472 6,060 1,907 1,597 4,786 4,908 6,749 3,110 FIGURA 69): TARIFAT VJETORE PËR KAPACITETIN PREJ 2 MBPS PËR LINJAT ME QIRA ME PAKICË PREJ 2 KM NË SHTETET RAJONALE (BURIMI: CULLEN INTERNATIONAL, RAPORTI IV, NËNTOR 2013) 70,000 60,000 50,000 40,000 30,000 20,000 Average: 22,355 10,000 0 HR IS MK ME RS TR AL BA-bh BA-ts BA-ht XK Oct-09 37,216 39,600 65,662 12,976 38,654 36,813 38,654 15,048 Aug-10 37,310 39,600 57,663 14,399 38,654 36,813 38,654 15,048 Jun-11 36,247 2,175 39,600 63,160 12, ,610 19,327 38,654 15,048 Mar-12 35,644 2,151 39,600 55,273 12,114 27,253 27,610 19,327 38,654 15,048 Oct-12 36,290 2,249 13,680 53,247 12,218 27,320 27,551 19,286 38,571 15,048 Sep-13 35,698 2,258 7,462 13,680 53,452 10,484 27,279 27,610 19,327 38,654 10,005 FIGURA 70): TARIFAT VJETORE PËR KAPACITETIN PREJ 34 MBPS PËR LINJAT ME QIRA ME PAKICË PREJ 2 KM NË SHTETET RAJONALE (BURIMI: CULLEN INTERNATIONAL, RAPORTI IV, NËNTOR 2013) 114

115 8. PASQYRA E PËRGJITHSHME E TREGUT TË SHËRBIMEVE POSTARE Aktivitetet kryesre rregullatre në tregun e shërbimeve pstare gjatë vitit 2014 paraqiten si më pshtë; - Mnitrimi dhe inspektimet e rregullta të peratrëve pstar, ku gjatë këtyre prceseve kntrllhen dkumentet e ndryshme të nevjshme për ushtrimin e aktivitetit të shërbimit pstar, përfshirë librat e evidentimit - pranimit të dërgesave, çmimret - tarifat e realizimit të shërbimeve përkatësisht aplikimi - përdrimi i tyre, kushtet e frimit të shërbimeve, regjistrimi - evidentimi i reklamacineve - ankesave të shfrytëzuesve - zbërthimi i tyre, standardet e cilësisë së realizimit të shërbimit, transparenca dhe infrmimi i shfrytëzuesve - knsumatrëve lidhur me shërbimet dhe tarifat e shërbimeve pstare. Gjatë vitit 2014, janë mnitruar - inspektuar; mbi 10 pika - zyra të inspektuara të subjekteve/peratrëve privat Autriteti, përgjatë vitit raprtues ka; Publikuar Raprtin Vjetr, Pasqyra e Tregut të Shërbimeve Pstare në Republikën e Ksvës për vitin 2013, për periudhën Janar - Dhjetr 2013; Pranuar dhe administruar raprtet tremujre të pranuara nga peratrët pstar gjatë periudhës TM1 TM dhe ka prceduar futjen e tyre në bazën statistikre të të dhënave BSAT ; Miratuar Rregullren Nr. 23, për standardet e kualitetit të realizimit të shërbimeve universale pstare (Ref. ARKEP Nr. Prt. 004/B/14, datë, 24/02/2014); Lëshuar dy (2) licenca të peratrëve privat për frimin e shërbimeve pstare; Trajtuar gjithsejtë tri (3) ankesa/parashtresa të palëve - knsumatrëve të shërbimeve pstare; Paraqitur udhëzimet dhe rekmandimet rregullatre në dy (2) ankesa të shfrytëzuesve fundr (knsumatrëve); Sfidat me të cilat Autriteti vlerësn se sektri pstar në Republikën e Ksvës duhet të ballafaqhet gjatë viteve në vijim janë; Liberalizimi i mëtejmë i tregut dhe shërbimeve pstare; Rregullimi i tregut të shërbimeve pstare, përkatësisht ndërmarrja e veprimeve për ndalimin e perimeve të peratrëve të pa autrizuar licencuar (veprimet ndaj peratrëve ilegal); 115

116 Intensifikimi i bashkëpunimit rajnal; dhe Fuqizimi i sektrit pstar në arenën ndërkmbëtare, përkatësisht anëtarësimi i institucineve dhe rganeve relevant të vendit në rganizmat ndërkmbëtar, Autritetit sipas detyrimeve ligjre mbetet i përkushtuar që të përmbushë të gjitha bligimet ligjre që burjnë nga ligjet burimre dhe aktet tjera nrmative që mbuljnë fushën e sektrit pstar dhe mbetet i angazhuar në krijimin e një ambienti sa më të përshtatshëm dhe të favrshëm për frimin e shërbimeve pstare në tërë territrin e vendit, zgjerimin e rrjetit dhe infrastrukturës pstare. Gjithashtu, Autriteti mbetet i përkushtuar në krijimin e kushteve të dmsdshme të cilat d të sigurnin një qëndrueshmëri dhe stabilitet të sektrit pstar në vend. 8.1 Liberalizimi i tregut të shërbimeve pstare në Republikën e Ksvës Liberalizimi i tregut të shërbimeve pstare është çështje shumë e rëndësishme në sektrin e shërbimit pstar, ku rientimi drejtë hapjes së tregut për knkurrencë të lirë për fruesit e shërbimeve pstare dhe rientimit drejtë kërkesave të shfrytëzuesve - knsumatrëve, është prces i cili duhet vazhduar në kntinuitet, duke krijuar kushte për një knkurrencë të drejtë, ngritje të cilësisë, rritje të gamës (lljlljshmërisë) së shërbimeve, çmime të arsyeshme të shërbimeve, zhvillimin dhe aplikim të teknlgjive të reja në frimin e shërbimeve etj. Zna e shërbimeve të rezervuara është një mekanizëm që Operatrit Publik Pstar (OPP), i sigurn mundësi të pltësimit rritjes së të hyrave financiare për përmbushjen e detyrimeve të shërbimeve universale pstar. Në vendin tnë, NPQ Psta e Ksvës Sh.A është e bliguar/detyruar të sigurj/frjë të gjitha shërbimet universale (bazë) pstare dhe me qëllim të përmbushjes së këtyre shërbimeve, d të gëzjë edhe për një periudhe të caktuar khre, të drejtën ekskluzive për frimin e shërbimeve të caktuara pstare. Hapja dhe liberalizimi i pltë i tregut të shërbimeve pstare (Full Market Opening FMO) në 27 vendet e BE-së, sipas Kmisinit Eurpian (Eurpean Cmmissin - Internal Market & Services DG) dhe impakti i Direktivave është paraqitur në figurën në vijim. 116

117 FIGURA 71): LIBERALIZIMI I TREGUT TË SHËRBIMEVE POSTARE (BURIMI: CULLEN INTERNATIONAL SA 2015) FIGURA 72): HEQJA GRADUALE E ZONËS SË REZERVUAR (BURIMI: CULLEN INTERNATIONAL SA 2015) Autriteti me qëllim të hapjes së mëtejme të tregut të shërbimeve pstare gjatë vitit 2013 ka miratuar, Vendimin Nr. 432 për përcaktimin e shkallës së peshës limitin për shërbimet e rezervuara pstare, duke rekmanduar nivelin fillestar të ndryshimit të peshës aktuale nga (1) kg, në pesëqind (500) gram nga data; 1 Janar 2014, përkatësisht në njëqind (100) gram nga data; 1 Janar 2016, (Ref. Vendimi Nr. 432, Nr. Prt. 046/B/13, datë; 13/12/2013). 117

118 P ashtu me qëllim të thjeshtimit të prcedurave të licencimit, prcesi i licencimit që nga dita e pranimit të aplikacinit nga Autriteti, shqyrtimi, trajtimi nga Kmisini Vlerësues, deri tek vendimi për dhënien se refuzimin e licencës nuk duhet të zgjas më tepër se gjashtëdhjetë (60) ditë. Prcedurat për licencim janë të përcaktuara me dispzitat e Ligjit dhe UA Nr. 05/2012, dhe gjatë tërë këtij prcesi aplikhen prcedurat e mirëfillta të bazuara në parimet e mëpshtme; infrmim të saktë dhe krrekt për prcedurat dhe prcesin e licencimit; prcedura të thjeshtëzuara licencimi dhe transparencë; ms-diskriminim të aplikuesve që kërkjnë të licenchen; kritere të arsyeshme dhe bjektive për dhënien e licencave, etj. 8.2 Regjistri i peratrëve pstar të licencuar në Republik ën e Ksvës Sipas legjislacinit në fuqi, në Republikën e Ksvës shërbime pstare mund të frjnë të gjithë persnat fizikë se juridikë, të cilët janë të pajisur me licencë - autrizim nga argani kmpetent, në këtë rast nga Autriteti, i cili është institucini i vetëm i autrizuar të lëshj dhe tërheqë licencat dhe autrizimet atyre të cilët dëshirjnë të frjnë shërbime pstare dhe atyre që frjnë shërbime pstar. Kriteret dhe kushtet e detajuara për të marrë licencë autrizim për frimin e shërbimeve pstare janë të përcaktuara me dispzitat e Ligjit dhe Udhëzimin Administrativ nr. 05/2012, për licencim të peratrëve pstar. Afati i vlefshmërisë së licencës autrizimit është i përcaktuar për dhjetë (10) vite me mundësi të ripërtëritjes knfrm kushteve dhe kritereve të përcaktuara me ligj dhe Udhëzim Administrativ. Autriteti, përveç dhënies dhe tërheqjes së licencave - autrizimeve, si dhe detyrave tjera të përcaktuara me dispzitat ligjre e nënligjre, ka për detyrë të mbajë edhe regjistrin e peratrëve pstar të licencuar autrizuar për frimin e shërbimeve, ndërsa deri në fund të viti 2014, të evidentuar në librin - regjistrin e licencave - autrizimeve të Autritetit, janë gjithsejtë njëmbëdhjetë (11) peratrë pstar të cilët janë aktiv dhe frjnë shërbime pstare. TABELA 31): REGJISTRI I LICENCAVE TË OPERATORËVE POSTAR TË LICENCUAR NË REPUBLIKËN E KOSOVËS; EMRI I OPERATORIT DATA E LICENCES NR. I LICENCES SHERBIMET NPQ Psta e Ksvës SH.A. Dardania p.n , Prishtinë 15 Maj 2006, ndryshuar më 24 Shtatr /L/12 V/N Shërbime tjera pstare, * Salbatring Int. Sh.p.k 15 Maj Shërbime Ekspres, 118 Sheshi Nëna Terezë 25/b 10000, Prishtinë N.T.SH. KCC Rruga Garibaldi 1/6, 10000, Prishtinë A.L. Dushi Sh.p.k. rr. UÇK-së nr. 105/ , Prishtinë 15 Maj Maj 2006 V/N V/N V/N Shërbime Krrier, Imprt Eksprt, Shërbime Krrier, Shërbime Ekspres Glbal Ekspres Imprt Eksprt, Shërbime Krrier, Krrier Ekspress - KOEX Sh.p.k 16 Mars / Shërbime Ekspres,

119 EMRI I OPERATORIT DATA E LICENCES NR. I LICENCES SHERBIMET rr. Reshat Karjagdiu nr. 7 V Shërbime Krrier, 20000, Prizren NTP Vlra Kmerc; Shërbime Ekspres, 01/ rr. Eqrem Çabej nr. 137/ Mars 2009 Shërbime Krrier, V/N 10000, Prishtinë N.Sh.T. Express Delivery Services Shërbime Ekspres, 01/ rr. Perandri Diklician Nr Gusht 2010 Shërbime Krrier, V 10000, Prishtinë NPT Burimi Shërbime Krrier 02/L/12 rr. Hajdar Dushi nr 14, 16 Janar 2012 V Prishtinë Albanian Curier Ksva LLC 021/A/154 Shërbime Ekspres, rr. Tirana nr Janar 2014 V/N Shërbime Krrier, Prishtinë NPT CALI 047/A/14 Shërbime Ekspres, rr. Ibrahim Fehmiu nr V/N Shërbime Krrier, Gjakvë Pri Mail Shpk 138/A/14 Shërbime Ekspres, rr. Ahmet Krasniqi pn. 15 Mars 2014 V Shërbime Krrier, Prishtinë *Shënim: Shërbimet tjera pstare jashtë znës së shërbimeve universale dhe të rezervuar. Nga peratrët e evidentuar në regjistrin e licencave, NPQ Psta e Ksvës Sh.A, si pasardhëse ligjre pas ndarjes nga Psta dhe Telekmi i Ksvës ShA, (PTK) (Ref. Vendimi i QeK Nr. 16/53 datë; 21/12/2011, për themelimin e NPQ Psta e Ksvës Sh.A ), është Operatr Publik Pstar (OPP) i vetëm i cili është i bliguar të frj të gjitha shërbimet universale dhe të rezervuara pstare në tërë territrin e vendit me kushte dhe kritere të përcaktuara sipas dispzitave ligjre dhe nënligjre. Përveç këtyre shërbimeve NPQ Psta e Ksvës Sh.A, mundë të frjë edhe shërbime tjera pstare - shërbime të biznesit të cilat janë jashtë znës së shërbimeve universale. Ndërsa peratrët privat frjnë kryesisht shërbime pstare ekspres dhe krrier, nga të cilët katër (4) peratr pstar janë të licencuar për të fruar shërbime pstare - pstë vendre vetëm brenda territrit të Republikës së Ksvës ndërsa shtatë (7) të tjerë përfshirë edhe NPQ Pstën e Ksvës Sh.A, frjnë shërbime pstare edhe në trafikun ndërkmbëtar. Operatrët privat që frjnë shërbime në trafikun ndërkmbëtar, perjnë si përfaqësuese të kmpanive - peratrëve të njhur në nivelin glbal (btërr) siç janë; DHL, UPS, FedEx, TNT, SKYNET etj. 8.3 Aktivitetet - Shërbimet Pstare që realizhen nga peratrët e licencuar pstar dhe krrier Operatri Publik Pstar (tutje; OPP), respektivisht NPQ Psta e Ksvës Sh.A, në bazë të nenit 14 pika 1) të Ligjit, ka për detyrë sigurimin, përmbushjen dhe realizimin e shërbimit universal dhe të rezervuara pstar në tërë territrin e Republikës së Ksvës. OPP, frn game të gjerë të shërbimeve tradicinale - bazë pstare si: pranimin, përpunimin, bartjen dhe shpërndarjen - drëzimin e pstës së letrave, pakve - klipstën dhe shërbime të urdhërpagesave, pastaj shërbimin e pstës së shpejtë (EMS), shërbime të biznesit shitjes së prdukteve pstare si dhe shërbime të caktuara financiare j bankare (KOSGIRO) pagesa të ndryshme dhe arkëtime të 119

120 faturave të telefnisë mbile dhe telefnisë fikse, si dhe shërbimeve kmunale (KESCO, ATK, Ujësjellësit, Mbeturinat) etj. NPQ Psta e Ksvës Sh.A, frn shërbimet pstare në vijim; - Shërbimet Universale Pstare; - Pranimi, përpunimi bartja dhe drëzimi - shpërndarja e dërgesave me peshë deri dy (2)kg, dhe Sekgramit deri shtatë (7) kg; - Pranimin, përpunimin bartjen dhe drëzimi - shpërndarja e pakve - klive me peshë deri njëzet (20) kg; - Shërbime të urdhërpagesave, dhe - Shërbimet e veçanta për shërbimet e lartshënuara. - Shërbimet e rezervuara; - Pranimi, bartja dhe drëzimi - shpërndarja e dërgesave të thjeshta me peshë deri në një (1) kg; ndryshuar me Vendimin Nr. 432 (Ref. Vendimi Nr. 432, Nr. Prt. 046/B/13, datë; 13/12/2013); - Pranimin, bartjen dhe drëzimi - shpërndarja e dërgesave me prcedurë gjyqësre, administrative dhe kundërvajtëse; - Prdhimin, emetimin, vënien në qarkullim dhe heqjen nga qarkullimi të emisinit të pullës pstare; - Vendsjen e kutive pstare, zbrazjen dhe mirëmbajtjen e tyre. - Shërbimet tjera; - Ofrimi i shërbimeve ekspres (EMS) trafiku i brendshëm (vendrë) dhe ndërkmbëtare; - Ofrimi i shërbimit të Pstës Hibride; - Ofrimi i shërbimit të Pstës Direkte shërbimi i shpërndarjes së reklamave etj. - Shërbime të transprtit - lgjistike; - Shitje të prdukteve të ndryshme të Pstës, Telekmit dhe Valës; - Shërbime financiare j-bankare. Ndërsa peratrët privat pstar kryesisht frjnë shërbimet si në vijim; - Shërbime ekspres, dhe - Shërbime krrier, (derë më derë). 120

121 8.4 Indikatrët matës të tregut të shërbimeve pstare në Republikën e Ksvës Indikatrët themelr të cilët janë marrë parasysh për të pasqyruar tregun e shërbimeve pstare janë; - Indikatrët me të dhënat nga aktivitetet - shërbimet pstare për gjatë vitit 2014; - Indikatrët me të dhënat mbi të hyrat - ardhurat financiare të sektrit pstar; - Indikatrët me të dhënat për kualitetin - cilësinë e realizimit të shërbimeve pstare; - Indikatrët me të dhënat mbi numrin e të punësuarve në sektrin pstar; - Indikatrët me të dhënat mbi ankesat e përdruesve të shërbimeve pstare; - Indikatrët me të dhënat mbi infrastrukturën dhe rrjetin pstare etj. 8.5 Të dhënat statistikre mbi realizimin e Shërbimeve Pstare gjatë vitit 2014, krahasimi me vitet 2012 dhe 2013 Në bazë të të dhënave të përpunuara nga Autriteti rezultn se në vitin 2014 krahasuar me vitin 2013, kemi një rënie të lehtë të numrit të përgjithshëm të artikujve dërgesave pstare në përgjithësi në vlerën 1.04 %, përderisa NPQ Psta Ksvës ShA, ka regjistruar një rritje prej 7.16 %, ndërsa peratrët privat kanë një rënie të theksuar prej %. P ashtu në vitin 2014 krahasuar me vitin 2013 është regjistruar një rritje të të hyrave të përgjithshme në Sektrin e Shërbimit Pstar, në vlerën 9.93 %, përderisa NPQ Psta e Ksvës ShA, ka shënuar një rritje të theksuar në vlerën prej %, ndërsa peratrët privat kanë pasur një rënie në vlerën prej 7.88 %. Nëse kemi parasysh lëvizjet e të hyrave të sektrit të shërbimit pstar, nga viti 2011 deri 2014, atëherë mundë të themi se kemi një rritje knstante të të hyrave dhe atë në vlerën prej %, ku në vitin 2014 krahasuar me të hyrat në vitin 2011, NPQ Psta e Ksvës ShA ka një rritje të të hyrave në vlerën prej %, ndërsa peratrët privat p ashtu kanë një rritje në vlerën prej %. 8.6 Vlumi i dërgesave pstare për vitin 2014, krahasimi dhe ndarja e tregut Në figurat në vazhdim janë paraqitur dhe pasqyruar të dhënat: vlumi - numri i dërgesave pstare i paraqitur dhe shprehur në numër të dërgesave - cpë, të ndarë dhe specifikuar sipas peratrëve pstar pjesëmarrës në tregun e shërbimeve pstare për gjatë vitit

122 FIGURA 73): PASQYRA E VOLUMIT - NUMRIT I ARTIKUJVE - DËRGESAVE POSTARE I NDARË SIPAS NUMRIT TË DËRGESAVE PËR VITIN 2014 Numri i artikujve letër dërgesave të cilat janë pranuar, përpunuar, bartur transprtuar dhe drëzuar përkatësisht shpërndarë në trafikun e brendshëm dhe atë ndërkmbëtar për vitin 2014, në ttal kap shifrën prej; dërgesa artikuj pstar, që krahasuar me vitin 2013 që kishte rreth; dërgesa artikuj kemi një ulje (rënie) të vlumit të dërgesave në vlerën prej 1.04 %, ndërsa krahasuar me vitin 2012 që kishte rreth 5,482,590 dërgesa artikuj kemi një rritje të lehtë prej 0.46 %. FIGURA 74): PASQYRA E VOLUMIT - NUMRIT I ARTIKUJVE - DËRGESAVE POSTARE I NDARË SIPAS NUMRIT TË DËRGESAVE PËR GJATË VITEVE 2012, 2013 DHE 2014; NPQ Psta e Ksvës Sh.A krahasuar me peratrët privat edhe gjatë vitit 2014, ka vlumin - numrin më të lartë të letër dërgesave pstare me rreth cpë dërgesa, duke pasur parasysh faktin se frn gamë shumë të gjerë të shërbimeve pstare, përfshirë këtu vlumin e dërgesave për trafikun e brendshëm - pstë vendre dhe trafikun ndërkmbëtar, ndërsa nga peratrët privat Krrier Express - KOEX Sh.p.k, dhe Primail Shpk që kanë vlumin - numrin më 122

123 të madh të dërgesave e që kryesisht janë dërgesat e Pstës Direkte (Reklama), në ttal kanë pasur rreth; 349,700 cpë dërgesa të reklamave. FIGURA 75): PASQYRA E TREGUT SIPAS VOLUMIT - NUMRIT TË DËRGESAVE, KRAHASIMI DHE NDARJA SIPAS % SË DOMINIMIT NË TREG PËR GJATË VITEVE 2012, 2013 DHE 2014 Gjatë vitit 2014 NPQ Psta e Ksvës ShA ka arrritur të rris dminimin e saj në treg me një mbulueshmëri të tregut prej % ndërsa peratrët privat rreth 15,36 % për deri sa vitit 2013, ka pasur një mbulueshmëri prej 78,16 %, në raprt me peratrët privat që kanë një rënie në vlerën % FIGURA 76): LËVIZJA GRAFIKE E VOLUMIT TË DËRGESAVE SIPAS % SË VOLUMIT TË DËRGESAVE TË OPP NË RAPORT ME OPERATORËT PRIVAT, KRAHASIMI PËR VITET NPQ Psta e Ksvës, gjatë vitit 2014, në ttal ka një rritje prej 7.16 %, të vlumit të përgjithshëm të dërgesave pstare krahasuar me vitin 2013, ndërsa peratrët privat gjatë vitit 2014, kan pasur një rënie të theksuar në vlerën prej % të vlumit të përgjithshëm të dërgesave pstare krahasuar me vitin

124 FIGURA 77):PARAQITJA GRAFIKE E NDARJES SË TREGUT TË SHËRBIMEVE POSTARE, SIPAS % SË VOLUMIT TË DËRGESAVE POSTARE DHE OPERATORËVE POSTAR, KRAHASIMI PËR VITET Gjatë vitit 2014, NPQ Psta e Ksvës Sh.A, ka arrritur të rris dminimin e saj në treg me një mbulueshmëri të tregut prej; %, ndërsa peratrët privat mbuljnë rreth; 15,36 %, për deri sa gjatë vitit 2013, ka pasur një mbulueshmëri prej; 78,16 %, në raprt me peratrët privat që kanë një rënie në vlerën prej; %, përkatësisht në vitin 2012 që kanë patur një mbulueshmëri të tregut të shërbimeve pstare prej; %, në raprt me peratrët privat të cilët kanë patur një mbulueshmëri prej; %. 8.7 Ndarja e tregut sipas trafikut vendr dhe ndërkmbëtar për vitin 2014 Në figurat në vazhdim janë paraqitur dhe pasqyruar të dhënat: vlumi - numri i dërgesave pstare i paraqitur dhe shprehur në numër të dërgesave - cpë, të ndarë dhe specifikuar sipas trafikut vendr dhe trafikut ndërkmbëtar realizuar nga NPQ Psta e Ksvës SHA dhe peratrët privat pstar për gjatë vitit TABELA 32): NUMRI I DËRGESAVE NDARË SIPAS TRAFIKUT DHE VOLUMIT TË DËRGESAVE POSTARE, POSTA E KOSOVËS SH.A DHE OPERATORËVE PRIVAT POSTAR PËR VITIN 2014; Pstë Vendre Pstë Ndërkmbëtare Vendr + Ndërkmbëtare 1 PK ShA 4,055, ,833 4,661,877 2 Operatrët Privat 796,238 49, ,173 Ttal dërgesa pstare 4,851, ,768 5,508,

125 Gjatë vitit 2014 numri i artikujve dërgesave që kanë pasur për destinim përkatësisht janë pranuar dhe shpërndarë në trafikun e brendshëm pstë vendre, në ttal është rreth; dërgesa - artikuj pstar, ndërsa numri i dërgesave të cilat janë pranuar se janë dërguar në trafikun ndërkmbëtar ishte rreth dërgesa - artikuj pstar. FIGURA 78): PARAQITJA GRAFIKE E NDARJES SË TREGUT SIPAS TRAFIKUT DHE NUMRIT TË DËRGESAVE PËR VITIN 2014 FIGURA 79):PARAQITJA GRAFIKE E NDARJES SË TREGUT SIPAS % TRAFIKUT TË VOLUMIT TË DËRGESAVE POSTARE PËR VITIN 2014 Nga figura më lartë vërehet se rreth % e numrit të përgjithshëm të dërgesave pstare kanë pasur për destinacin trafikun vendr, përkatësisht janë pranuar dhe shpërndarë në trafikun vendrë, ndërsa vetëm % e dërgesave kanë pasur për destinacin trafikun ndërkmbëtar, përkatësisht janë pranuar dhe dërguar në trafikun ndërkmbëtar. 8.8 Vlumi i dërgesave pstare për vitin 2014 dhe krahasimi me vitin 2012 dhe 2013 NPQ Psta e Ksvës sh.a NPQ Psta e Ksvës ShA, në bazë të krahasimeve të paraqitura më lartë edhe më tutje knsiderhet dhe mbetet lidere në tregun e shërbimeve pstare përkatësisht në frimin e 125

126 shërbimeve universale dhe të rezervuara pstare si dhe shërbimet tjera pstare në Republikën e Ksvës me vlumin numrin më të lartë të dërgesave artikujve pstar me rreth; artikuj dërgesa pstare, nga të cilat dërgesa kishin për destinim trafikun vendr, ndërsa dërgesa ishin të destinuara për dhe nga trafiku ndërkmbëtar. FIGURA 80):PARAQITJA GRAFIKE E VOLUMIT TË DËRGESAVE TË PRANUAR - SHPËRNDARË NË TRAFIKUN VENDOR DHE NDËRKOMBËTAR POSTA E KOSOVËS SH.A, KRAHASIMI PËR GJATË VITEVE Në vitin 2014 krahasuar me vitin 2013 NPQ Psta e Ksvës ShA ka një rritje prej 7.16 %, ndërsa krahasuar me vitin 2012 ka një rritje prej %. 8.9 Vlumi i dërgesave të thjeshta gjatë Vitit krahasimi me vitin 2012 dhe 2013 Figurat në vazhdim pasqyrjnë të dhënat; vlumin sasinë e letër dërgesave të thjeshta pstare të paraqitur se shprehur në numër të dërgesave - cpë dhe të ndarë sipas % dhe lljit të dërgesës për trafikun e brendshëm - psta vendre dhe ndërkmbëtar, përkatësisht pranuar dhe shpërndarë nga NPQ Psta e Ksvës Sh.A, për periudhën TM1 - TM4 të vitit 2014 dhe krahasimi me vitin 2012 dhe FIGURA 81):PARAQITJA GRAFIKE E VOLUMIT TË DËRGESAVE TË THJESHTA PRANUAR SHPËRNDARË NGA POSTA E KOSOVËS SH.A, KRAHASIMI PËR GJATË VITEVE

127 FIGURA 82):PARAQITJA GRAFIKE E VOLUMIT TË DËRGESAVE TË THJESHTA PRANUAR - SHPËRNDARË SIPAS TRAFIKUT NGA POSTA E KOSOVËS SH.A, KRAHASIMI PËR GJATË VITEVE FIGURA 83):PARAQITJA GRAFIKE E VOLUMIT TË DËRGESAVE TË THJESHTA PRANUAR - SHPËRNDARË SIPAS % SË TRAFIKUT NGA POSTA E KOSOVËS SH.A, GJATË VITIT 2014 Nga figurat më lartë vërehet se NPQ Psta e Ksvës ShA për gjat vitit 2014, nga numri i përgjithshëm i dërgesave rreth %, janë dërgesa të thjeshta të destinuara përkatësisht të pranuara dhe shpërndara në trafikun e brendshëm - psta vendre, ndërsa % janë dërgesa 127

128 nga trafiku ndërkmbëtar në ardhje si dhe 4.66 % dërgesa trafiku ndërkmbëtar në shkuarje. Në vitin 2013 nga numri i përgjithshëm i dërgesave rreth % ishin dërgesa të thjeshta të destinuara përkatësisht të pranuara dhe shpërndara në trafikun e brendshëm - psta vendre, ndërsa % ishin dërgesa nga trafiku ndërkmbëtar në ardhje si dhe 7.01 % dërgesa trafiku ndërkmbëtar në shkuarje. FIGURA 84): PARAQITJA GRAFIKE DHE LËVIZJET PËR GJATË VITEVE , PËR DËRGESA TË THJESHTA PRANUAR - SHPËRNDARË NGA POSTA E KOSOVËS SH.A Nga figura më lartë vërehet se NPQ Psta e Ksvës ShA në vitin 2014 krahasuar me vitin 2013 ka një rritje prej 11.72% të vlumit të dërgesave të thjeshta të pstës vendre, si dhe rritje prej 1.31%, të vlumit të dërgesave të thjeshta pranuara nga psta ndërkmbëtare, ndërsa ka një rënie prej 4.89 % të dërgesave të dërguara në trafikun ndërkmbëtar Vlumi i dërgesave të regjistruara gjatë Vitit 2014, krahasimi me vvitin 2012 dhe 2013 Figurat në vazhdim pasqyrjnë të dhënat: vlumin e letër dërgesave të regjistruara pstare të paraqitur dhe shprehur në numër dërgesa - cpë dhe të ndarë sipas lljit të dërgesës dhe %, për trafikun e brendshëm - psta vendre dhe trafikun ndërkmbëtar, pranuar dhe shpërndarë nga NPQ Psta e Ksvës Sh.A, për gjatë periudhës TM1 - TM4 të vitit 2014, përkatësisht krahasimi me periudhën e njëjtë të vitit 2012 dhe

129 FIGURA 85): PARAQITJA GRAFIKE E VOLUMIT TË DËRGESAVE TË REGJISTRUARA - PRANUAR - SHPËRNDARË NGA POSTA E KOSOVËS SH.A, KRAHASIMI PËR GJATË VITEVE FIGURA 86): PARAQITJA GRAFIKE E VOLUMIT TË DËRGESAVE TË REGJISTRUARA PRANUAR - SHPËRNDARË SIPAS TRAFIKUT NGA POSTA E KOSOVËS SH.A, KRAHASIMI PËR GJATË VITEVE

130 FIGURA 87): PARAQITJA GRAFIKE E VOLUMIT TË DËRGESAVE TË REGJISTRUARA PRANUAR - SHPËRNDARË SIPAS % SË TRAFIKUT NGA POSTA E KOSOVËS SH.A, GJATË VITIT 2014 Nga figurat më lartë vërehet se NPQ Psta e Ksvës ShA për gjat vitit 2014, nga numri i përgjithshëm i dërgesave të regjistruara rreth %, janë dërgesa të destinuara përkatësisht të pranuara dhe shpërndara në trafikun e brendshëm - psta vendre, ndërsa 4.69 % kanë qenë të destinuara nga trafiku ndërkmbëtar në ardhje si dhe 3.82 % trafiku ndërkmbëtar në shkuarje. FIGURA 88): PARAQITJA GRAFIKE E VOLUMIT TË DËRGESAVE TË REGJISTRUARA PRANUAR - SHPËRNDARË NGA POSTA E KOSOVËS SH.A, LËVIZJET PËR GJATË VITEVE Gjatë vitit 2014 krahasuar me vitin 2013 NPQ Psta e Ksvës ShA, ka pasur një rritje të lehtë prej 2.95 % të vlumit të dërgesave të regjistruara të cilat ishin të destinuara në trafikun e brendshëm - psta vendre, dhe rritje të theksuar të numrit të dërgesave në vlerën %, të destinuara përkatësisht pranuara nga trafiku ndërkmbëtar, përkatësisht ulje në vlerën 6.53 %, të dërgesave të regjistruara të dërguara në trafikun ndërkmbëtar. 130

131 8.11 Vlumi i Pak Klive për gjatë vitin 2014 dhek me Vitin 2013 dhe 2012 Figurat në vazhdim pasqyrjnë të dhënat; vlumin sasinë e pak - klive pstare të paraqitur dhe shprehur në numër - cpë dhe të ndarë sipas %, për trafikun e brendshëm - psta vendre dhe ndërkmbëtare, pranuar dhe shpërndarë nga NPQ Psta e Ksvës Sh.A, për periudhën TM1 - TM4 2014, dhe krahasimi me periudhën e njëjtë të vitit 2012 dhe FIGURA 89):PARAQITJA GRAFIKE E VOLUMIT TË PAKO KOLIVE PRANUAR - SHPËRNDARË NGA POSTA E KOSOVËS SH.A, PËR GJATË VITEVE FIGURA 90): PARAQITJA GRAFIKE E VOLUMIT TË PAKO KOLIVE PRANUAR - SHPËRNDARË, SIPAS TRAFIKUT NGA POSTA E KOSOVËS SH.A, KRAHASIMI PËR GJATË VITEVE

132 FIGURA 91): PARAQITJA GRAFIKE E VOLUMIT TË PAKO KOLIVE PRANUAR - SHPËRNDARË SIPAS % SË TRAFIKUT GJATË VITIT 2014, NGA POSTA E KOSOVËS SH.A Nga figurat më lartë vërehet se gjatë vitit 2014 NPQ Psta e Ksvës Sh.A, vlumin më të madh të pak klive janë pranuar nga trafiku ndërkmbëtar në ardhje dhe atë në vlerën %, ndërsa rreth % e pak klive janë dërguar në trafikun ndërkmbëtar, përderisa në trafikun e brendshëm vendr janë pranuar dhe shpërndarë rreth 8.08 %, e pak klive. FIGURA 92):. PARAQITJA GRAFIKE E VOLUMIT TË PAKO KOLIVE PRANUAR - SHPËRNDARË NGA POSTA E KOSOVËS SH.A, LËVIZJET PËR GJATË VITEVE Në vitin 2014 krahasuar me vitin 2013, NPQ Psta e Ksvës Sh.A ka një rënie të theksuar të vlumit të pakve klive, që kanë pasur për destinim trafikun e brendshëm - psta vendre dhe atë në vlerën prej 41.31%, ndërsa një rritje prej 7.82 %, të pak klive të pranuara nga trafiku ndërkmbëtar, përkatësisht 0.01 %, të dërguara në trafikun ndërkmbëtar Të dhënat e kualitetit - cilësisë dhe standardet e realizimit të Shërbimit Pstar për vitin 2014 Figurat në vazhdim pasqyrjnë të dhënat mbi; cilësinë dhe kualitetin e shpërndarjes - drëzimit të dërgesave pstare, përkatësisht numrin e dërgesave pstare të shpërndara - drëzuara sipas ditëve (D - dita e pranimit, n - ditët brenda të cilava është drëzuar dërgesa), brenda Regjinit dhe në Regjinet tjera, të raprtuara nga NPQ Psta e Ksvës Sh.A, për periudhën TM1 - TM

133 Grafiku në vazhdim pasqyrn të dhënat; për shpërndarjen - drëzimin e dërgesave pstare sipas %, dhe ditëve të shpërndarjes - drëzimit brenda Regjinit përkatësisht qyteteve dhe në Regjinet tjera nga NPQ Psta e Ksvës Sh.A, për periudhën TM1 - TM4 të vitit FIGURA 93): PASQYRA E KUALITETIT TË REALIZIMIT TË SHËRBIMEVE POSTARE DHE NUMRI I DËRGESAVE TË PRANUARA SHPËRNDARA SIPAS % BRENDA VENDIT PËR PERIUDHËN TM1 - TM Kualiteti i realizimit të shërbimit është matur sipas numrit të dërgesave pstare të cilat janë pranuar dhe shpërndarë në trafikun vendr psta vendre dhe at të arritura nga trafiku ndërkmbëtar. Sipas raprteve të dërguara nga PK ShA rezultn se rreth % nga numri ttal i dërgesave pstare të pranuara janë shpërndarë në afatin D+1, brenda regjini, ndërsa rreth % nga numri ttal i dërgesave pstare janë shpërndarë në regjinet tjera, duke pasuar me % përkatësisht 23.15%, në D+2. TABELA 33): PASQYRA E DORËZIMIT SHPËRNDARJES SË DËRGESAVE NGA POSTA E KOSOVËS SH.A SIPAS % DHE DITËVE TË DORËZIMIT GJATË VITIT 2014 Psta e Ksvës ShA D + 1 D + 2 D + 3 D + 4 D < 4 Brenda Regjini, qytet - qytet 1,215, , , , ,141 % drëzuar nga nr. i përgjithshëm 47.28% 23.15% 13.87% 8.26% 7.44% % drëzuar nga nr. i përgjithshëm 47.28% 70.43% 84.30% 92.56% 100% Regjine tjera, Qytete -Regjine 746, , ,792 89,853 52,014 % drëzuar nga nr. i përgjithshëm 51.17% 40.8% 13.08% 6.16% 3.57% % drëzuar nga nr. i përgjithshëm 51.17% 77.19% 90.27% 96.43% 100% 133

134 8.13 Persneli punnjës i angazhuar në Sektrin Pstar gjatë vitit 2014 Grafikët në vazhdim pasqyrjnë të dhënat; mbi numrin e të punësuarve në sektrin pstar, numrin e persnelit i cili është kyçur- invlvuar drejtpërsëdrejti se tërthrazi në frimin dhe realizimin e shërbimeve pstare, pasqyruar sipas numrit dhe %, dhe ndarë sipas peratrëve pstar gjatë vitit 2014, dhe krahasimi lëvizjet për gjatë viteve 2012 dhe FIGURA 94): NUMRI I TË PUNËTORËVE NË SEKTORIN POSTAR, I NDARË SIPAS OPERATORËVE DHE KRAHASIMI PËR GJATË VITEVE FIGURA 95): PARAQITJA GRAFIKE E NUMRIT TË PUNËTORËVE NË SEKTORIN POSTAR I NDARË SIPAS % PËR GJATË VITIT 2014 NPQ Psta e Ksvës Sh.A, ka numrin më të madh të të punësuarve në sektr me rreth 990 punëtrë zyrtar, dhe mbuln me %, të numrit të përgjithshëm të të punësuarve në sektrin e shërbimit pstar, ndërsa në sektrin privat, peratrët privat kanë të punësuar rreth 117 të punësuar në vitin

135 FIGURA 96): PARAQITJA GRAFIKE LËVIZJA E NUMRIT TË PUNËTORËVE NË SEKTORIN POSTAR SIPAS % PËR GJATË VITEVE Sektri pstar gjatë vitit 2013 kishte rreth 1047 të punësuar, që krahasuar me vitin 2014, gjithsejtë janë të punësuar rreth 1107, rezultn se kemi një rritje prej rreth 5.73 %, ndërsa nga viti 2012 krahasua me vitin 2014 kemi një rritje prej rreth 9.93 %, të numrit të përgjithshëm të të punësuarve në sektrin pstar Ankesat e shfrytëzuesve - knsumatrëve të shërbimeve pstare Operatrët e shërbimeve pstare, janë të bliguar që të shqyrtjnë - trajtjnë çd ankesë të shfrytëzuesve - knsumatrëve lidhur me realizimin e shërbimeve pstar brenda afateve khre të parapar me dispzitat ligjre. Sipas të dhënave të pranuara nga peratrët pstar pranë Autritetit, mbi ankesat e shfrytëzuesve - knsumatrëve, janë të paraqitura në figurat në vijim. FIGURA 97): NUMRI I ANKESAVE TË SHFRYTËZUESVE - KONSUMATORËVE, TË RAPORTUARA NGA POSTA E KOSOVËS SH.A PËR VITIN

136 FIGURA 98): KRAHASIMI I NUMRIT TË ANKESAVE TË SHFRYTËZUESVE - KONSUMATORËVE, TË RAPORTUARA NGA POSTA E KOSOVËS SH.A PËR VITET NPQ Psta e Ksvës Sh.A gjatë vitit 2014 ka pranuar gjithsej 974 ankesa. Nga ky numër gjithsejtë; - ankesa të zgjidhura rezultjnë 620 ssh deri në fund të vitit 2014; - ndërsa shfrytëzuesit - knsumatrët e shërbimeve pstare janë kmpensuar në vlerën - shumën krahasuar me vitin 2013 ku shuma e kmpensuar ishte Ndërsa peratrët privat nuk kanë të raprtuar pranimin e ndnjë ankesë frmale (të regjistruar) të shfrytëzuesve - knsumatrëve të shërbimeve pstare për vitin 2014, e dhënë kj që rezultn dhe knfirmhet edhe nga raprtet e tyre të dërguara për Autritetin Të Dhënat mbi Infrastrukturën dhe rrjetin e frimit të shërbimit pstar Infrastruktura dhe rrjeti pstar është i një rëndësi të veçantë në funksinimin e sektrit të shërbimeve pstare, dhe frimit sa më cilësr të shërbimeve pstare, prandaj nevja e për krijimin e një infrastrukture sa më të mirë dhe mderne është më se e nevjshme për të krijuar një sistem sa më efikas të funksinimit të sektrit pstar. 136

137 FIGURA 99): PARAQITJA GRAFIKE E INFRASTRUKTURËS DHE RRJETIT POSTAR TË NDARË SIPAS OPERATORËVE POSTAR PËR VITIN 2014; FIGURA 100): PARAQITJA GRAFIKE E INFRASTRUKTURËS DHE RRJETIT POSTAR PËR VITIN 2014 NPQ Psta e Ksvës Sh.A, aktivitetin e saj pstar e zhvilln duke u mbështetur ne infrastrukturën dhe rrjetin e saj pstar në 156 zyra - pika pstare, të rganizuara në 7 regjine nga te cilat 101 pika zyra gjenden ne vende urbane - qytete, ndërsa 55 në vende rurale - fshatra, me gjithsejtë 346 sprtele, prej tyre 318 të autmatizuar dhe 28 të pa autmatizuar dhe 533 kuti pstare të vendsura në hyrje të zyrave - pikave pstare dhe vende të ndryshme publike (Ref: Raprti i PK ShA - TM4 2014). P ashtu NPQ Psta e Ksvës Sh.A, në kuadër të zyrave pikave të saj psedn edhe rreth 3478 kuti pstare (Faha Pstar - Pst Bx) në tërë rrjetin e saj. Në kuadër të rrjetit të saj, funksinn e dhe Qendra Transite Pstare (QTP) e cila bënë përpunimin, srtimin dhe bartjen - transprtin (shkëmbimin) e dërgesave pstare për trafikun e brendshëm - psta vendre dhe për trafikun ndërkmbëtar. 137

138 Operatrët privat pstar aktivitetin dhe veprimtarin e tyre pstare e kanë të shtrirë kryesisht në kryeqendër në Prishtinë, dhe kanë numër më të vgël të zyrave - pikave, rreth 23 ssh, me nga një sprtel të pranimit të dërgesave pstare 8.16 Të dhënat mbi të hyrat - ardhurat në Sektrin Pstar për Vitin 2014 Sipas të dhënave zyrtare të raprtuara nga peratrët pstar, Autriteti ka arritur të përllgarit edhe të hyrat e përgjithshme nga sektri i shërbimeve pstare për vitin 2014, sektri ky i cili ka regjistruar një bilanc të hyrave në ttal në vlerën - shumën prej; ,06. Krahasuar me të dhënat zyrtare të raprtuara për vitin 2013 (Ref. Raprti i ARKEP për vitin 2013, dërguar Kuvendit të Republikës së Ksvës ), ttali i të hyrave të peratrëve pstar për vitin 2013 ishin; ,12, nga e cila shihet se sektri i shërbimit pstar në vitin 2014, ka regjistruar një rritje të lehtë të të hyrave të përgjithshme nga shërbimet pstare, dhe atë në vlerën rreth 9.93 %. FIGURA 101): PASQYRA E TREGUT TË SHËRBIMEVE POSTARE, SIPAS TË HYRAVE PËR GJATË VITEVE FIGURA 102): LËVIZJA KRAHASIMI I TË HYRAVE TË SEKTORIT POSTAR PËR GJATË VITEVE

139 FIGURA 103): LËVIZJET E TË HYRAVE TË SEKTORIT TË SHËRBIMEVE POSTARE, KRAHASIMI SIPAS % PËR GJATË VITEVE Nga të dhënat më lartë vërehet se Sektri Pstar, nga viti 2011 deri në vitin 2014 ka shënuar një rritje në kntinuitet prej %. Krahasimi i të hyrave në vitin 2014 me vitin 2013, tregn se kemi një rritje në vlerën 9.93 %, përderisa në vitin 2013 krahasuar me vitin 2012 kishte një rënie prej 7.09 % të të hyrave. FIGURA 104): LËVIZJET E TË HYRAVE TË SEKTORIT TË SHËRBIMEVE POSTARE, KRAHASIMI SIPAS % PËR GJATË VITEVE , OPP DHE OPERATORËT PRIVAT Nga krahasimi i të hyrave në vitin 2014 me vitin 2013, vërejmë se NPQ Psta e Ksvës ShA, ka një rritje prej % të të hyrave, për derisa në vitin 2013 ka pasur një rënie të theksuar prej %, ndërsa peratrët privat bazuar në lëvizjet dhe krahasimet e të hyrave në vitin 2014, me vitin 2013, kanë shënuar një rritje 7.88 % të të hyrave. 139

140 FIGURA 105): NDARJA E TREGUT TË SHËRBIMEVE POSTARE SIPAS % TË HYRAVE TË OPP POSTA E KOSOVËS SH.A DHE OPERATORËT PRIVAT, KRAHASIMI PËR GJATË VITEVE Në vitin 2014, NPQ Psta e Ksvës ShA në raprt me peratrët privat, ka realizuar se mbuln rreth %, të tregut të përgjithshëm të të hyrave në sektrin e shërbimeve pstar, ndërsa gjat vitit 2013, NPQ Psta e Ksvës ShA në raprt me peratrët privat ka realizuar se ka pasur një mbuëlueshmëri të sektrrit në vlerën %, të tregut të përgjithshëm të të hyrave të sektrit të shërbimeve pstare. Nga kj vërehet se NPQ Psta e Ksvës ShA në vitin 2014 krahasuar me vitin paraprak ka një rënie të lehtë prej 0.46 %, të të hyrave të përgjithshme në Sektrin e Shërbimeve Pstare, në raprt me me peratrët privat pstar. 140