HYRJE. Të nderuar lexues,

Transcription

1 HYRJE Të nderuar lexues, Rli i telekmunikacinit ap siç njihet tani kmunikimet elektrnike gjithnjë e më tepër është duke u rritur, j vetëm për shkak të rëndësisë që ka si industri në vete, pr gjithashtu është një shtytës i pakntestueshëm i zhvillimit eknmik në përgjithësi duke i kntribuar me një pjesë të rëndësishme të brut prdhimit kmbëtar dhe padyshim duke shërbyer si një burim i krijimit të vendeve të punës dhe rientimit shqërr në një eknmi të bazuar në dije. Zhvillimet e fundit teknlgjike, në veçanti at të bazuara në teknlgjinë IP ka mundësuar paraqitjen e një numri të knsiderueshëm të shërbimeve duke nxjerr në pah shumë mundësi të reja dhe adresuar kështu nevjat e knsumatrëve në përgjithësi. Në këtë drejtim, ndryshimet e tilla janë paraqitur edhe në tregun e kmunikimeve elektrnike në Republikën e Ksvës ku fruesit e rrjetave dhe shërbimeve publike të kmunikimeve elektrnike mbile kanë realizuar një shtrirje të gjerë të shërbimeve brezgjëra (Bradband) përmes teknlgjive 3G dhe 4G. Megjithatë, revlucini digjital paraqitet edhe si sfidë nga aspekti i përcjelljes së trendëve, ku gjitha kët së bashku kërkjnë vëmendje të madhe nga këndvështrimi rregullatr. Knsumatrët e shërbimeve të kmunikimeve elektrnike përballën me prblematika të reja, të cilat nxiten nga dispnueshmëria e një game të gjerë të teknlgjive dhe shërbimeve të reja të infrmacinit dhe kmunikimit për sa i përket lljlljshmërisë së pajisjeve, shërbimeve n-line dhe aplikacineve të shumta. Në një situatë të tillë, rregullimi efektiv i tregut të kmunikimeve elektrnike është shumë i rëndësishëm në adresimin e zhvillimeve dhe sfidave të reja. Kj për faktin se liberalizimi i tregut nuk nënkuptn se kemi të bëjmë me një treg knkurrues. Prandaj, krijimi dhe ruajtja e një ambienti të shëndsh dhe knkurrues është qenësre për zhvillimin e tregut të liberalizuar. Natyrisht, në përmbushje të rlit dhe mandatit të Autritetit Rregullativ të Kmunikimeve Elektrnike dhe Pstare (tutje referuar si - Autriteti se ARKEP) si autriteti rregullatr kmbëtar në fushën e kmunikimeve elektrnike dhe fushës së shërbimeve pstare, ushtrimi i veprimtarisë së Autritetit edhe gjatë vitit 2015 është udhëhequr bazuar mbi parimet themelre si at të; neutralitetit teknlgjik, menaxhimit dhe përdrimit efektiv të burimeve të kufizuara, prprcinalitetit, ms-diskiriminimit, transparencës, rregullimit minimal të dmsdshëm duke siguruar knkurrencë efektive dhe fruar siguri ligjre në një treg jashtëzaknisht dinamik. Gjithashtu në fushën e shërbimeve pstare, ARKEP në punën e saj pa përjashtim udhëhiqet në zbatimin me rigrzitet të ligjshmërisë duke e ushtruar mandatin e saj në pajtueshmëri të pltë me 1

2 përcaktimet ligjre nga ligjet themelre të aplikueshme, si dhe duke i zbatuar të drejtat dhe detyrimet institucinale të parashikuara me kuadrin ligjr dhe rregullatr të fushës. Objektivat kryesre të veprimtarisë së Autritetit në aspektin rregullatr gjatë vitit 2015 kanë qenë si në vijim; - frimin e një mjedisi të qartë me para shikueshmëri rregullatre për ndërmarrësit ekzistues dhe hyrësit ptencial në tregun e kmunikimeve elektrnike; - krijimi i kushteve për sigurimin e knkurrencës efektive në frimin e shërbimeve dhe rrjeteve të kmunikimeve elektrnike dhe vendsjen e masave rregullatre për parandalimin e abuzimeve dhe defrmimeve të mundëshme të tregut nga ndërmarrësit me fuqi të ndjeshme; - zhvillimi dhe shtrirja e rrjeteve dhe shërbimeve brezgjëra të kmunikimeve elektrnike në tërë territrin e Republikës së Ksvës; - krijimin e kushteve për sigurinë e rrjetave dhe shërbimeve të kmunikimeve elektrnike; - zgjidhjen e msmarrëveshjeve dhe përmirësimin e qëndrueshëm dhe të vazhdueshëm të mbrjtjes së të drejtave të knsumatrëve; Në këtë kuadër gjatë vitit raprtues, janë hartuar dhe miratuar një mri aktesh nrmative me karakter rregullatr dhe me efekte strukturre në tregjet e rregulluara dhe të mbikëqyrura nga Autriteti. Nga të dhënat e paraqitura me këtë raprt, rezultn se shërbimet e fruara nga rrjetat mbile gjatë vitit raprtues kanë regjistruar një rënie të të hyrave të përgjithshme, kryesisht të ndikuara nga knkurrenca në rritje e çmimeve dhe shërbimeve të fruara nga fruesit e shërbimeve si dhe ndikimi i përdrimit në rritje të platfrmave dhe aplikacineve të njhura si OTT - Over the Tp Services, ku me theks të veçantë gjatë vitit 2015 rritje të ndjeshme kanë regjistruar edhe shërbimet Mbile 3G dhe 4G si dhe shërbimet e Internetit. Një trend i tillë i rënies së të hyrave është vërejtur edhe në vendet tjera rajnale dhe më gjërë. Numri i përdruesve aktiv të telefnisë mbile në fund të vitit 2015 arriti në mbi 1,77 milin krahasuar me 1,73 milin sa ishte në fund të vitit 2014, gjersa numri i përdruesve të shërbimeve të internetit (Qasje Fikse) në fund të vitit 2015 arriti në 215,788 përdrues gjersa në fund të vitit 2014 ka qenë 190,802 (rritje prej 4%). Nrma e penetrimit (përdrues për 100 banrë) në fund të vitit 2015 në segmentin e telefnisë mbile ishte 97.7% krahasuar me 95.36% në fund të vitit 2014, ku numri i përdruesve me qasje brezgjërë (bradband) 3G dhe 4G në pajisjet mbile të mençura (smartphne) ka arrit në 711,648 përdrues nga 283,989 përdrues (rritje prej 151%) sa ishin në fund vitin Në shërbimet e fruara nga rrjetet fikse, qasja bradband në Internet shëni rritje të ndjeshme (me 13.1%) ndërsa numri i përdruesve të telefnisë fikse si edhe në vitet paraprake shëni rënie për 5.43%. Evluimi i teknlgjisë i referuar si knvergjenca teknlgjike dhe sjelljeve të përdruesve si knsumatr të shërbimeve të kmunikimeve elektrnike në drejtim të kërkesës në rritje për qasje në Internet, kanë bërë që shtytësi kryesr për zhvillimin e rrjetave fikse të jetë qasja bradband në Internet dhe nga indikatrët dhe të dhënat nga pjesa e raprtit të pasqyrës së tregut vërehen se 2

3 gjithë peratrët dhe fruesit e shërbimeve kanë shënuar rritje të numrit të përdruesve krahasuar me vitin Nga të dhënat e Autritetit, vërejmë se rrjetat fikse dhe mbile kanë pasur zgjerim dhe zhvillim të knsiderueshëm gjatë vitit 2015 ku vetëm në rrjetat mbile dhe fikse janë regjistruar rreth 40 milin eur investime të reja dhe se zgjerimi i rrjetave ka nddh në dy kahje; investimet në rrjetet bazë/bërthamë (cre netwrk) dhe rrjetin e qasjes duke rritur prprcinin dhe kapacitetet e fibrave ptike dhe se vërehet tendenca drejt rrjetave IP dhe shërbimeve që mundësjnë kët rrjete (si qasja bradband) pr që përfshijnë edhe mundësitë e përdrimit të shërbimeve telefnike, nëpërmjet platfrmave të ndryshme VIP, të cilat vazhdjnë të regjistrjnë përdrim të rritur dhe të lartë j vetëm në rrjetet fikse pr edhe at mbile. Tarifat e shërbimeve mbile krahasuar me vitin paraprak, rezultjnë me tendencë të reduktimit të tyre, ku nga krahasimet vërehet se reduktime të ndjeshme janë bërë nga ana e peratrëve në fertat tarifre për gjitha shprtat e knsumit (knsumit të lartë, atë mesatar dhe atë të ultë). Niveli mesatar i shpenzimeve për shprtat OECD rezultn të jetë në vlerë prej Sa i përket shërbimeve pstare, gjatë vitit 2015 krahasur me vitin 2014, kemi një rritje të theksuar të numrit të përgjithshëm të dërgesave artikujve pstare në përgjithësi, dhe atë në vlerën prej; %, përderisa NPQ Psta Ksvës SHA, ka një rritje të theksuar të vlumit të përgjithshëm të dërgesave pstare në vlerën prej; %, ndërsa peratrët privat kanë një rënie të theksuar në vlerën prej; %. Edhe për kundër trendeve në rënie të pstës së letrave si nëtrafikun vendr ashtu edhe atë ndërkmbëtar, kemi rritje të trendeve të pstës së pakve, klipstës dhe, Pstës Direkte. P ashtu, në vitin 2015, krahasuar me vitin sektri i shërbimeve pstare në ttalin e të hyrave ka regjistruar rritje të të hyrave të përgjithshme, në masën prej; %, përderisa NPQ Psta e Ksvës SHA, ka pasur një rritje në masën prej; %, ndërsa peratrët privat kanë një rritje prej; %. Nëse kemi parasysh lëvizjet e të hyrave të Sektrit të Shërbimit Pstar, nga viti 2011 deri në vitin 2015, atëherë mundë të themi se sektri i shërbimeve pstare në Republikën e Ksvës në vazhdimësi ka rritje të të hyrave dhe atë në vlerën prej; %. Në vitin 2015 krahasuar me vitin 2013 kemi një rritje në vlerën prej; %, ku NPQ Psta e Ksvës SHA ka një rritje në vlerën prej; %, ndërsa peratrët privat p ashtu kanë një rritje në vlerën prej; %. Gjatë vitit 2015, Autriteti krahas aktiviteteve të shumta rregullatre ka, duke u bazuar mbi parimin e neutralitetit teknlgjik ka miratuar dhënien e brezeve shtesë (në kuadër të brezit 1800MHz) për peratrët Telekmi i Ksvës SH.A. dhe IPKO Telecmmunicatins LLC, duke u mundësuar kështu krijimin e kushteve më të favrshme për frimin e shërbimeve brezgjëra për qytetarët e Republikës së Ksvës. Si rezultat i trendëve të ndikuara nga knvergjenca teknlgjike dhe vendimeve rregullatre të marra gjatë fund vitit 2013 për lejimin e shërbimeve të teknlgjive të reja, 3G dhe 4G (LTE) përmes metdës së avancuar rregullatr të njhur si Re-farming e ka vendsur vendin tnë respektivisht peratrët e autrizuar në përparësi të theksuar që t i përshpejtjnë knslidimin dhe zhvillimet e tyre, që ta mundësjnë dhe përshpejtjnë trendin e lëvizjes së madhe nga sistemet 3

4 e transmetimit vetëm n air edhe drejt atyre të bazuara në fibër (cable) që si i tillë edhe duhet të njihet dhe përvetëshet sa më mirë dhe shpejt nga ana e aktrëve të autrizuar të tregut. Synimi i Brdit të Autritetit si rgani drejtues vendimmarrës dhe i njësive prfesinale të Autritetit është dhe mbetet që edhe në vitet në vijim të sigurhen ruajtja e knkurrencës dhe frimi i shërbimeve sa më cilësre për knsumatrin me çmime knkurruese, nxiten investimet në sektrët që i rregulln dhe mbikëqyr Autriteti, si dhe të prmvhet qasja me tendencë nga transaksinet në rritje elektrnike që si të tilla bazhen në kapacitet e rrjeteve transmetuese dhe sigurinë e rritur të tyre. Me respekt, Kreshnik Gashi Kryetar i Brdit, ARKEP 4

5 PËRMBAJTJA HYRJE PËRMBLEDHJE EKZEKUTIVE TË ARRITURAT, OBJEKTIVAT STRATEGJIKE DHE INDIKATORËT KRYESOR TË TREGUT KORNIZA LIGJORE DHE MIRATIMI I LEGJISLACIONIT SEKONDAR GJATË VITIT DRAFT RREGULLORET PËR KËSHILLIM PUBLIK VENDIMET VËSHTIRËSITË DHE SFIDAT NJOHURI TË PËRGJITHSHME PËR ARKEP MISIONI DHE VIZIONI KOMPETENCAT E ARKEP FUSHËVEPRIMI I ARKEP DHE STRUKTURA ORGANIZATIVE AKTIVITETET RREGULLATORE AUTORIZIMET E PËRGJITHSHME AUTORIZIMET INDIVIDUALE PËR SHFRYTËZUESIT E RESURSEVE FREKUENCORE AUTORIZIMET (VENDIMET) PËR SHFRYTËZIMIN E RESURSEVE NUMERIKE NJOHJA E KONFORMITETIT PËR PAJISJET RADIO DHE PAJISJET FUNDORE TELEKOMUNIKUESE MONITORIMI I KUALITETIT TË SHËRBIMEVE TË KOMUNIKIMEVE ELEKTRONIKE MBIKËQYRJA E TREGUT DHE IMPLEMENTIMIT TË DETYRIMEVE RREGULLATORE RAPORTIMET PERIODIKE MBROJTJA E TË DREJTAVE TË KONSUMATORIT DHE ZGJIDHJA E MOSMARRËVESHJEVE NË MES OPERATORËVE PROCESET GJYQËSORE VEPRIMTARIA RADIO MONITORIESE DHE INSPEKTUESE VEPRIMTARIA RADIO - MONITORUESE AKTIVITETET TJERA VEPRIMTARIA INSPEKTUESE VEPRIMTARIA E NJËSIVE TEKNIKE KOS-IX, KOS-CERT DHE KOS-NET NYJA SHKËMBYESE E INTERNETIT KOS-IX QENDRA PËR REAGIME NDAJ EMERGJENCAVE KOMPJUTERIKE KOS-CERT NJËSIA E KOS-NET SHËRBIMET POSTARE PLANI AFATMESËM I ARKEP PËR VITET RREGULLIMI I TREGUT TË KOMUNIKIMEVE ELEKTRONIKE DHE ÇËSHTJET E KONKURRENCËS RRJETAT DHE SHËRBIMET E KOMUNIKIMEVE ELEKTRONIKE SIGURIA E RRJETEVE TË KOMUNIKIMEVE ELEKTRONIKE DHE AVANCIMI I KOS-IX MBIKËQYRJA E TREGUT DHE PAJISJEVE MENAXHIMI I RESURSEVE TË FUNDME; SPEKTRIT RADIO FREKUENCOR DHE NUMERACIONIT

6 5.6 AKTIVITETET E RADIO MONITORIMIT DHE INSPEKTIMIT SHËRBIMI POSTAR MBROJTJA E KONSUMATORËVE DHE ZGJIDHJA E MOSMARRËVESHJEVE AVANCIMI I KAPACITETEVE TË AUTORITETIT DHE LLOGARIDHËNIA BASHKËPUNIMI DHE ANËTARËSIMI NË INSTITUCIONE NDËRKOMBËTARE DHE SIGURIMI I KODEVE SHTETËRORE BASHKËPUNIMI NDËR -INSTITUCIONAL SFIDAT E ARKEP PASQYRË E PËRGJITHSHME E TREGUT TË KOMUNIKIMEVE ELEKTRONIKE PASQYRA E TË ARDHURAVE NGA SHËRBIMET E KOMUNIKIMEVE ELEKTRONIKE INVESTIMET E BËRA NË RRJETE DHE SHËRBIME TELEKOMUNIKUESE TELEFONIA FIKSE NUMRI PËRDORUESVE TË TELEFONISË FIKSE NDARJA E TREGUT TRAFIKU I TELEFONISË FIKSE PËRDORIMI MESATAR MUJOR I SHËRBIMEVE TË TELEFONISË FIKSE STRUKTURA E THIRRJEVE NË TELEFONINË FIKSE TEKNOLOGJIA E PËRDORUR NGA OPERATORËT E AUTORIZUAR TARIFAT LOKALE DHE NACIONALE INDIKATORËT E TRAFIKUT TË TELEFONISË FIKSE TELEFONIA MOBILE PËRDORUESIT E TELEFONISË MOBILE NDARJA E TREGUT SIPAS PËRDORUESVE TË ARDHURAT E TELEFONISË MOBILE STRUKTURA E PËRDORUESVE TË TELEFONISË MOBILE TRAFIKU TELEFONIK PËRDORIMI MESATAR MUJOR I SHËRBIMEVE TË TELEFONISË MOBILE STRUKTURA E THIRRJEVE TË TELEFONISË MOBILE TARIFAT TARIFAT E THIRRJEVE KOMBËTARE TARIFAT E THIRRJEVE NDËRKOMBËTARE TARIFAT E PËR SMS TARIFAT E ROAMINGUT TARIFAT E TERMINIMIT MBULUESHMËRIA DHE ELEMENTET E RRJETIT INDIKATORËT E TRAFIKUT TË TELEFONISË MOBILE INTERNETI QASJA FIKSE QASJA MOBILE

7 7.5.3 NDARJA E TREGUT TEKNOLOGJITË E PËRDORURA TARIFAT QASJA NDËRKOMBËTARE E OPERATORËVE TË INTERNETIT DHE TRAFIKU LINJAT ME QIRA TREGJEVE E LINJAVE ME QIRA NË KOSOVË DHE SHTETET E ZGJERIMIT TË EVROPËS JUGLINDORE NUMRI I LINJAVE ME QIRA TË HYRAT NGA LINJAT ME QIRA KRAHASIMI I TARIFAVE/ÇMIMEVE TË LINJAVE ME QIRA ME SHTETET E EVROPËS JUGLINDORE PASQYRA E PËRGJITHSHME E TREGUT TË SHËRBIMEVE POSTARE TRENDËT GLOBALE TË ZHVILLIMIT TË SHËRBIMEVE POSTARE TRENDËT E ZHVILLIMIT TË SHËRBIMEVE POSTARE NË REPUBLIKËN E KOSOVËS REGJISTRI I OPERATORËVE POSTAR VOLUMI I DËRGESAVE POSTARE DHE NDARJA E TREGUT PËR VITIN NDARJA E TREGUT SIPAS LLOJIT TË DËRGESAVE DHE OPERATORËVE POSTAR PËR VITIN VOLUMI I DËRGESAVE POSTARE NPQ POSTA E KOSOVËS SHA VOLUMI I DËRGESAVE TË THJESHTA 2015, KRAHASIMI ME VITET 2014 DHE VOLUMI I DËRGESAVE TË REGJISTRUARA 2015, KRAHASIMI ME VITET 2014 DHE VOLUMI I PAKO - KOLIVE 2015, KRAHASIMI ME VITET 2014 DHE VOLUMI I DËRGESAVE POSTARE 2015, OPERATORËT PRIVAT TË DHËNAT MBI TË HYRAT NË SEKTORIN POSTAR TË DHËNAT E KUALITETIT, STANDARDET E CILËSISË SË REALIZIMIT TË SHËRBIMIT UNIVERSAL POSTAR TË DHËNAT MBI RESURSET E ANGAZHUARA NË SEKTORIN POSTAR ANKESAT E SHFRYTËZUESVE KONSUMATORËVE TË DHËNAT MBI INFRASTRUKTURËN RRJETIN POSTAR RAPORTI FINANCIAR TË HYRAT REALIZIMI I BUXHETIT ADRESIMI I GJETJEVE TË AUDITORIT LLOGARIDHËNIA E ARKEP SIGURIMI I INTEGRITETIT DEKLARATA PËR TRANSPARENCË SHTOJCA I SHTOJCA II SHTOJCA III SHTOJCA IV LISTA E AKRONIMEVE ADRESAT

8 1. PËRMBLEDHJE EKZEKUTIVE 1.1 Të arriturat, bjektivat strategjike dhe indikatrët kryesr të tregut Autriteti Rregullativ i Kmunikimeve Elektrnike dhe Pstare (ARKEP), në zbatim të dispzitës së nenit 11, paragrafët 2) dhe 3) të Ligjit për Kmunikimet Elektrnike, Nr. 04/L- 109 dhe nenit 6, nën-paragrafi 1.15 të Ligjit për Shërbimet Pstare Nr. 03/L-185, i paraqet autritetit të saj themelues, Kuvendit të Republikës së Ksvës raprtin e rregullt vjetr të veprimtarisë për vitin 2015 të shqëruar me raprtin financiar, për infrmim, shqyrtim dhe miratim. Raprti Vjetr i Punës është frn të dhëna mbi të arriturat e deritashme dhe angazhimeve të Autritetit në arritjen e pririteteve, bjektivave dhe qëllimeve strategjike si të tilla të përcaktuara me Ligjet burimre dhe dkumentin e plitikave të sektrit të kmunikimeve elektrnike gjitha kët të transpzuara dhe si të tilla të shpalsura me aktet përkatëse nrmative (legjislacinin sekndar aktet rregullatre). Raprti gjithashtu përmbledh dhe paraqet një pasqyrë të ngjarjeve dhe zhvillimeve më të rëndësishme në tregun e kmunikimeve elektrnike dhe shërbimeve pstare, si dhe të dhënat thelbësre teknike e kmerciale për aktivitetet e rregulluara në tregun e kmunikimeve elektrnike dhe shërbimeve pstare në Republikën e Ksvës. Më tutje është paraqitur raprti financiar (Pika 9) i ARKEP për vitin 2015 së bashku me raprtin e Auditrit (Pika 10). Aktivitetet e ARKEP gjatë vitit 2015 u përqendruan kryesisht në arritjen e qëllimeve dhe bjektivave strategjike për rregullimin e tregut të kmunikimeve elektrnike dhe shërbimeve pstare, në nxitjen e knkurrencës së lirë dhe efektive në nivel të frimit të shërbimeve si një nga parakushtet thelbësre për investime në tregjet që i mbikëqyrë Autriteti, sigurimin e cilësisë së duhur të shërbimeve me çmime sa më të arsyeshme dhe ferta knkurruese për përdruesit fundr (knsumatrët) duke siguruar një nivel të lartë të mbrjtjes së të drejtave të tyre. Marrë parasysh punën vluminze dhe prfesinale të stafit të Autritetit në mbikëqyrjen e zbatimit e Ligjeve dhe legjislacinit rregullatr përfshi dhe kushtet dhe masat rregullatre dhe në anën tjetër duke pas parasysh sfidat e shumta që ballafaqhet Autriteti ku nga më kryesret paraqiten; buxheti i kufizuar dhe prceset buxhetuese që bien ndesh me priritetet dhe bjektivat zhvillimre të sektrit, resurseve humane të kufizuara në numër dhe at resurse prfesinale në dispzicin të atakuar nga niveli ndjeshëm më i lartë i pagave nga sektrët që i rregulln dhe mbikëqyr dhe vlerësimit të tyre si kuadr atraktive dhe deficitar për tregun; 8

9 Në vijim janë paraqitur në mënyrë të përmbledhur të dhënat kryesre si të kërkuara sipas ligjit për raprtim përfshi këtu edhe zhvillimet dhe të arriturat kryesre që kanë karakterizuar dhe janë regjistruar gjatë vitit raprtues, 2015; - Ka miratuar dhënien e bllqeve shtesë frekuencre në kuadër të brezit 1800MHz për peratrët Telekmi i Ksvës SH.A. dhe IPKO Telecmmunicatins LLC për frimin e shërbimeve mbile brezgjëra; - Iniciuar dhe përmbyllur dy (2) prcese të këshillimeve publike me palët e interesit, respektivisht draft rregullreve: Draft rregullrja për kntratat, transparencën dhe publikimin e infrmatave dhe masave tjera mbrjtëse për përdruesit fundrë për frimin e rrjetave dhe shërbimeve publike të kmunikimeve elektrnike; Draft Rregullrja për standardet teknike dhe rganizative për sigurinë dhe integritetin e rrjetave dhe/se shërbimeve të kmunikimeve elektrnike. - Ka administruar 5 prcese të zgjidhjes së msmarrëveshjes në mes fruesve të shërbimeve të kmunikimeve elektrnike: Ka përmbyllur dhe miratuar vendimin final për zgjidhjen e msmarrëveshjes për interkneksinin në mes peratrëve: Kujtesa.Net sh.p.k dhe IPKO Telecmmunicatins LLC; Ka iniciuar dhe përmbyllur prcesin e zgjidhjes së msmarrëveshjen në mes Telekmit të Ksvës dhe IPKO Telecmmunicatins lidhur me interkneksinin në mes numrave 5x, Ka iniciuar dhe përmbyllur prcesin e zgjidhjes së msmarrëveshjen në mes Telekmit të Ksvës dhe IPKO Telecmmunicatins lidhur me interkneksinin në rrjetat mbile, respektivisht zvgëlimin e tarifave të terminimit (MTR), Ka iniciuar dhe përmbyllur prcesin e zgjidhjes së msmarrëveshjen në mes Telekmit të Ksvës dhe IPKO Telecmmunicatins lidhur me interkneksinin në rrjetat fikse, respektivisht zvgëlimin e tarifave të terminimit (FTR). Ka iniciuar dhe përmbyllur prcesin e zgjidhjes së msmarrëveshjes si dhe ka miratuar tarifën për shfrytëzimin e përbashkët të infrastrukturës pasive (shtyllave) të kmunikimeve elektrnike në mes peratrëve: Telekmi i Ksvës SH.A., IPKO Telecmmunicatins LLC dhe Kujtesa.Net sh.p.k. - Ka miratuar tarifat për tregjet në të cilat Telekmi i Ksvës SH.A. është përcaktuar me fuqi të ndjeshme: Tregjet me pakicë (3 tregje): Tarifat e qasjes dhe thirrjeve (kmbëtare dhe ndërkmbëtare) në rrjetin publik telefnik fiks, Tarifat për frimin e qasjes me shumicë (WLR) në rrjetin publik telefnik fiks, 9

10 Oferta referente për qasjen me shumicë në infrastrukturën e rrjetave fizike (përfshirë qasjen e pltë, të pjesëshme dhe ndarë) për frimin e shërbimeve të kmunikimeve elektrnike (RUO). Kushtet e përgjithshme të kntratës standarde për kyçje në shërbime e Telekmit të Ksvës SH.A. Telefnia fikse. - Ka miratuar tarifat për licencim për ushtrimin e veprimtarisë së shërbimeve pstare (neff) si dhe tarifave vjetre; - Ka miratuar tarifat (çmimres) për frimin e shërbimeve universale pstare; - Ka nxjerr një numër të knsiderueshëm të interpretimeve dhe/ap udhëzime për palët, kryesisht nga peratrët e shërbimeve publike të telefnisë fikse dhe mbile, fruesve të shërbimeve të kmunikimeve elektrnike dhe fruesve të shërbimeve pstare pr edhe të atyre jashtë vendit tnë (p.sh. interesime të ndryshme për legjislacinin e aplikueshëm, kushtet e pjesëmarrjes në treg, etj); - Autrizuar gjithsej nëntë (9) frues të rinj për frimin e shërbimeve të kmunikimeve elektrnike me gjithsej 20 aktivitete, prej tyre tetë (8) aktivitete të frimit të rrjetit publik fiks, dy (2) aktivitete të frimit të shërbimeve publike fikse, tetë (8) aktivitete të frimit të shërbimeve të internetit, një (1) aktivitet të frimit të linjave me qira dhe një (1) aktivitet të frimit të shërbimeve me vlerë të shtuar. - Pranuar dhe marrë në shqyrtim dyzet e gjashtë (46) raste të ankesave të knsumatrëve në/dhe ndërlidhur me shërbimet e kmunikimeve elektrnike si dhe gjashtë (6) raste të ankesës së knsumatrëve ndërlidhur me shërbimet pstare, duke i përmbyllur dhe zgjidhur at përmes dhënies së interpretimeve, udhëzimeve dhe rekmandimeve (memve sqaruese) të paraqitura ndaj knsumatrëve dhe peratrëve në rastet kur knsumatrët nuk kanë knsumuar prcedurat në shkallë të parë pranë/me peratrin frues i shërbimeve; - Janë nxjerr gjithsej 187 autrizime individuale për përdrim të resurseve frekuencre, respektivisht 2,253 kanaleve frekuencre dhe 6 bllqeve frekuencre; - Janë nxjerr gjithsej 113 Vendime për caktimin/rezervimin e resurseve numeriken respektivisht 102,158 numra j-gjegrafik dhe gjegrafik, shumica prej të cilëve për frimin e shërbimeve të telefnisë mbile; - Janë realizuar gjithsej 184 matje në terren nga ekipi i Radi Mnitrimit për të verifikuar përmbushjen e bligimeve që kanë shfrytëzuesit e resurseve frekuencre si dhe evidentimin e shfrytëzimit të pa autrizuar. - Autriteti në kuadër të bjektivit për ngritjen dhe avancimin e kapaciteteve teknike për menaxhimin efektiv dhe efikas të resurseve frekuencre, pasimplementimit të prjektit për 10

11 blerjen e pajisjeve të sfistikuara (në vitin 2014), gjatë vitit 2015 ka filluar me mnitrimin e shërbimeve të reja të fruara përmes teknlgjive 3G dhe 4 G (LTE); - Gjatë tërë vitit 2015 përmes platfrmës së ARKEP janë realizuar matje në gjithsej 16 kmuna të Republikës së Ksvës për parametrat e kualitetit të frimit të shërbimeve të kmunikimeve elektrnike: shërbimet e telefnisë mbile dhe fikse; - Janë administruar gjithsej njëzet e tre (23) masa ndëshkuese duke përfshirë shërbime pstare (3 masa ndëshkuese), në vlerë ttale me pagesat e vnesës administrative prej 11, ; - Janë realizuar një numër i knsiderueshëm i inspektimeve në ndërmarrjet, të cilat frjnë shërbime publike të kmunikimeve elektrnike si dhe tetë (8) inspektime tek fruesit e shërbimeve pstare; - Janë shqyrtuar gjithsej tri (3) aplikacine për njhje të knfrmitetit të radi pajisjeve dhe pajisjeve terminale telekmunikuese nga ndërmarrje të ndryshme. - Autriteti ka vazhduar me intenzitet të shtuar krdinimin, pjesmarrjen dhe dhënien e kntributit të tij prfesinal në prcesin e dialgut teknik në mes Republikës së Ksvës dhe Serbisë lidhur me temën e telekmunikacinit, respektivisht arritjes së marrveshjes për planin aksinal në arritjen e marrëveshjes së vitit Ka vazhduar me aktivitete të shtuara në të gjitha prceset gjyqësre me fruesit e shërbimeve të kmunikimeve elektrnike; - Autriteti edhe gjatë vitit 2015 me kmpetencë ka arritur të përmbush një nga bligimet kryesre rregullatre përmes publikimit të raprteve peridike (TM1 deri TM4 për tregjet e kmunikimeve elektrnike dhe dy raprtet gjashtëmujre për tregun e shërbimeve pstare) dhe raprteve vjetre për gjendjen e tregjeve të kmunikimeve elektrnike dhe shërbimeve pstare, ku raprtet e Autritetit rezultjnë të jenë burimi kryesr për referim nga ana e investitrëve prspektiv në sektr, peratrëve, institucineve, prfesinistëve, studentëve dhe qytetarëve të interesuar lidhur me zhvillimet në treg; - Është draftuar rregullrja për perimin e regjstrit të cctld si dhe Raprti për kdin e Internetit cctld dhe gtld; - Është vazhduar puna me avancimin dhe ngritjen e kapaciteteve prfesinale të persnelit si atyre të angazhuar në rregullimin e tregut ashtu edhe në stafin mbështetës (administrativ) për të siguruar punë efektive dhe me efikasitet më të lartë duke mbajtur në fkus angazhimin drejt ndërtimit të një kuadri me staf prfesinal dhe të përgjegjshëm; - Rreth 280 ditë trajnimi dhe/ap pjesëmarrje në punëtri, përfaqësime, knferenca ap vizita studimre, në ttal të realizuara gjatë vitit 2015; - Gjithashtu, gjatë vitit 2015 zyrtarët përgjegjës për përgatitjen dhe funksinalizimin e qendrës nacinale, referuar si Qendra Kmpjuterike dhe Reagime Emergjente (CERT) kanë realizuar vizita me përkrahjen e prjektit të Bashkimit Evrpian; 11

12 - Në bashkëpunim me Fakultetin e Inxhinierisë Elektrike dhe Kmpjuterike (FIEK) sdudentët e nivelit Master kanë realizuar praktikën prfesinale në kuadër të departamenteve të ARKEP: Departamentin e Kmunikimeve Elektrnike (DKE), Departamentin e Menaxhimit të Frekuencave (DMF) dhe Departamentin e Radi Mnitrimit dhe Inspektimit (DRMI). - Realizuar të hyra mbi 19 milin eur, respektivisht 19,278, eur, prej të cilave të ndara sipas kategrive të të hyrave paraqiten si në vijim; - 14,813, të hyra nga dhënia e te drejtës se shfrytëzimit te kapaciteteve frekuencre 2x25 MHz te brezit 1800 MHz - 3,286, të hyra nga pagesat per mbikëqyrjes te shfrytëzimit te resurseve Frekuencre , të hyra nga shfrytëzimi i resurseve të numeracinit - 756, të hyra nga tarifa vjetre e mbikëqyrjes së tregut të km. Elektrnike - 11, të hyra nga shqiptimi i masave sanksinuese - 30, të hyra nga shërbimet administrative tjera Përafruar dhe rrumbullakuar krnizën e akteve rregullatre të gjitha të harmnizuara me paketën rregullatre të Bashkimit Evrpian, (EU Regulatry Framewrk ), pak e transpzuar në Ligjin për Kmunikime Elektrnike; Në aspektin e avancimit të transparencës gjatë vitit 2015, Autriteti ka vazhduar t a përmbush bligimin e saj ndërlidhur me publikimin e punëve dhe angazhimeve të kryera. Gjitha infrmacinet dhe dkumentet relevante mbi aktivitetet e Autritetit rregullisht dhe në khë reale janë publikuar në ueb faqen e Autritetit, përshi këtu dhe j vetëm; i. publikimin e gjitha akteve rregullatre dhe vendimeve me efekt rregullatr të miratuara nga Brdi Drejtues përfshi këtu edhe vendimet administrative me efekt për palët e treta; ii. iii. iv. zhvillimin e prcedurave mbi këshillimet publike si të parapara me dispzitat e Ligjit, dhe rganizuar dhe mbajtur seanca të këshillimeve mbi gjitha çështjet me rëndësi për palët e interesit; publikimin dhe azhurnimin e rregullt të bazë së të dhënave gjegjësisht regjistrave të peratrëve, fruesve të shërbimeve telekmunikuese, peratrëve të shërbimeve pstare dhe shërbimeve krrier, si dhe shfrytëzuesve të autrizuar të resurseve/kanaleve frekuencre dhe numerike. publikimin e rregullt të raprteve peridike me të dhënat statistikre të tregjeve të telekmunikimeve dhe pstare; v. publikimin e rregullt të të dhënave dhe infrmacineve për shfrytëzuesit e fundmë (knsumatrët) e shërbimeve telekmunikuese dhe shërbimeve pstare; 12

13 Në përkrahje të infrmacineve të publikuara në ueb faqen e autritetit, zyrtarët drejtues të Autritetit janë paraqitur në emisine të ndryshme të radis dhe televizineve dhe përmes kmunikatave për pininin, ku në mënyrë pltësuese kanë infrmuar audiencën e gjerë mbi gjitha çështjet e vlerësuara me rëndësi për dhe mbi lëmin e kmunikimeve elektrnike dhe shërbimeve pstare. Për më shumë, Autriteti gjithashtu në mënyrë të rregullt dhe brenda afateve më të shkurtra khre të mundshme iu është përgjigjur gjitha pyetjeve të parashtruara nga mediat elektrnike dhe at të shkruara dhe gjitha pyetjeve tjera të ardhura nga palët e interesuara, si qytetarët, përfaqësues të investitrëve ap furnizuesve të tregut të telekmunikimeve. Gjithsesi, në referim të përmbushjes së bligimeve për transparencë, vlen të thekshet se në mungesë të resurseve njerëzre dhe prfesinale, edhe gjatë vitit 2015 Autriteti ka vazhduar të përballet me sfidën administrative, ndërlidhur me bligimin për publikimin e dkumenteve edhe në gjuhën serbe dhe atë angleze. Gjersa, në reflektim të angazhimeve permanente dhe të vazhdueshme të Autritetit të iniciuara gjatë vitit raprtues dhe të bartura për vitet në vijim, përveç bjektivave dhe aktiviteteve specifike të paraqitura me dkumentin; Plani afatmesëm i ARKEP për vitet si pjesë integrale e Raprtit Vjetr, në vijim në frmë të përmbledhur paraqesim fkuset dhe synimet e Autritetit për vitin 2016; - Avancimi i mëtutjeshëm i knkurrencës efektive në treg, duke përfshirë shërbimet dhe rrjetat e kmunikimeve elektrnike, përmes harmnizimit dhe miratimit të legjislacinit sekndar dhe implementimit të prjekteve përkatëse; - Nxjerrjen dhe miratimin e gjithë legjislacinit tjetër sekndar brenda periudhave khre dhe dinamikës së veprimeve si të parapara me dkumentin e Akteve Nrmative të Autritetit në zbatim të Ligjit, i publikuar në ueb faqen e Autritetit; - Avancimi i mëtutjeshëm në përmirësimin e kushteve për shtrirjen e shërbimeve brezgjëra në tërë territrin e Republikës së Ksvës, ashtu që t u sigurhet qasje në internet knsumatrëve me shpejtësi të lartë; - Krijimi i kushteve dhe prcedurave të përshtatshme për liberalizimin dhe hapjen e brezeve shtesë për avancimin e shërbimeve brezgjëra përmes rrjeteve të kmunikimeve mbile, - Sigurinë dhe integritetin e rrjetave dhe shërbimeve të kmunikimeve elektrnike, për të rritur besimin e publikut dhe bizneseve; - Avancimi i masave mbrjtëse për përdruesit fundr (knsumatrët); - Krijimin e qartësisë maksimale të mjedisit rregullatr, i cili d mundësj dhe inkurajj investimet dhe invacinet në tregun e kmunikimeve elektrnike dhe pstare në Republikën e Ksvës. - Ndërkmbëtarizimi i rregullatrit dhe sigurimi i kdeve shtetërre, telefnik dhe internetit. 13

14 Sa i përket pasqyrës së tregut të kmunikimeve elektrnike, numri i përdruesve aktiv 1 të telefnisë mbile në fund të vitit 2015 arriti në mbi 1,77 milin krahasuar me 1,73 milin sa ishte në fund të vitit 2014, gjersa numri i përdruesve të shërbimeve të internetit (Qasje Fikse) në fund të vitit 2015 arriti në 215,788 përdrues gjersa në fund të vitit 2014 ka qenë 190,802 (rritje prej 4%). Nrma e penetrimit (përdrues për 100 banrë) në fund të vitit 2015 në segmentin e telefnisë mbile ishte 97.7% krahasuar me 95.36% në fund të vitit 2014, ku numri i përdruesve me qasje brezgjërë (bradband) 3G dhe 4G në pajisjet mbile të mençura (smartphne) ka arrit në 711,648 përdrues nga 283,989 përdrues (rritje prej 151%) sa ishin në fund vitin Në shërbimet e fruara nga rrjetet fikse, qasja bradband në Internet shëni rritje të ndjeshme (me 13.1%) ndërsa numri i përdruesve të telefnisë fikse si edhe në vitet paraprake shëni rënie për 5.43%. Evluimi i teknlgjisë i referuar si knvergjenca teknlgjike dhe sjelljeve të përdruesve si knsumatr të shërbimeve të kmunikimeve elektrnike në drejtim të kërkesës në rritje për qasje në Internet, kanë bërë që shtytësi kryesr për zhvillimin e rrjetave fikse të jetë qasja bradband në Internet dhe nga indikatrët dhe të dhënat nga pjesa e raprtit të pasqyrës së tregut vërehen se gjithë peratrët dhe fruesit e shërbimeve kanë shënuar rritje të numrit të përdruesve krahasuar me vitin Nga të dhënat e Autritetit, vërejmë se rrjetat fikse dhe mbile kanë pasur zgjerim dhe zhvillim të knsiderueshëm gjatë vitit 2015 ku vetëm në rrjetat mbile dhe fikse janë regjistruar rreth 40 milin eur investime të reja dhe se zgjerimi i rrjetave ka nddh në dy kahje; investimet në rrjetet bazë/bërthamë (cre netwrk) dhe rrjetin e qasjes duke rritur prprcinin dhe kapacitetet e fibrave ptike dhe se vërehet tendenca drejt rrjetave IP dhe shërbimeve që mundësjnë kët rrjete (si qasja bradband) pr që përfshijnë edhe mundësitë e përdrimit të shërbimeve telefnike, nëpërmjet platfrmave të ndryshme VIP, të cilat vazhdjnë të regjistrjnë përdrim të rritur dhe të lartë j vetëm në rrjetet fikse pr edhe at mbile. Tarifat e shërbimeve mbile krahasuar me vitin paraprak, rezultjnë me tendencë të reduktimit të tyre, ku nga krahasimet vërehet se reduktime të ndjeshme janë bërë nga ana e peratrëve në fertat tarifre për gjitha shprtat e knsumit (knsumit të lartë, atë mesatar dhe atë të ultë). Niveli mesatar i shpenzimeve për shprtat OECD rezultn të jetë në vlerë prej Të hyrat nga shërbimet telekmunikuese për vitin 2015 kapin shumën prej 173,788,107, që në krahasim me vitin 2014 del që të hyrat nga sektri kanë shënuar rënie prej 9.6%. Operatrët e telefnisë mbile dhe fruesit e sherbimeve të internetit ztërjnë pjesën më të madhe të tregut të kmunikimeve elektrnike me rreth 82% të të ardhurave. Vetëm të hyrat e peratrëve mbil përbëjnë rreth 70% të të ardhurave të gjithë tregut, duke u percjellur nga fruesit e sherbimeve të internetit me 11.81%, televizini kabllr 11.63%, ndërsa peratrët fiks ztërjnë rreth 5.91% Bëhet fjalë për përdruesit aktiv, pra ata përdrues që kanë përdrur një shërbim me pagesë së paku një herë brenda 3 muajve. Kj është përcaktuar me vendimin Nr. 22 të Autritetit (ART Nr. Prt. 045/1/10, dt. 15/06/2010).

15 Kj rënie në tregun e telefnisë mbile dhe fikse kryesisht vie si rezultat i knkurrencës në rritje të shërbimeve dhe garës për knsumatr si dhe për shkak të zhvillimeve teknlgjike dhe përdrimit në rritje të aplikacineve të ashtu quajtura Over the Tp (OTT), të cilat përdren në telefnat e mençur me qasje në internet 2. Ndërsa rënia e të hyrave nga tregu i linjave me qira knsistn në zhvillimin dhe shtrirjen e rrjetave të kmunikimeve elektrnike, respektivisht rritjen e knkurrencës në nivel të rrjetave pthuajse në tërë territrin e Republikës së Ksvës. Kj e bënë të veçantë vendin tnë, ku kemi një knkurrencë në nivel të rrjetave, e që nuk është rasti në shumë vende tjera rajnale dhe më gjërë. Sa i përket shërbimeve pstare, gjatë vitit 2015 krahasur me vitin 2014, kemi një rritje të theksuar të numrit të përgjithshëm të dërgesave artikujve pstare në përgjithësi, dhe atë në vlerën prej; %, përderisa NPQ Psta Ksvës SHA, ka një rritje të theksuar të vlumit të përgjithshëm të dërgesave pstare në vlerën prej; %, ndërsa peratrët privat kanë një rënie të theksuar në vlerën prej; %. Edhe për kundër trendeve në rënie të pstës së letrave si nëtrafikun vendr ashtu edhe atë ndërkmbëtar, kemi rritje të trendeve të pstës së pakve, klipstës dhe, Pstës Direkte. P ashtu, në vitin 2015, krahasuar me vitin sektri i shërbimeve pstare në ttalin e të hyrave ka regjistruar rritje të të hyrave të përgjithshme, në masën prej; %, përderisa NPQ Psta e Ksvës SHA, ka pasur një rritje në masën prej; %, ndërsa peratrët privat kanë një rritje prej; %. Nëse kemi parasysh lëvizjet e të hyrave të Sektrit të Shërbimit Pstar, nga viti 2011 deri në vitin 2015, atëherë mundë të themi se sektri i shërbimeve pstare në Republikën e Ksvës në vazhdimësi ka rritje të të hyrave dhe atë në vlerën prej; %. Në vitin 2015 krahasuar me vitin 2013 kemi një rritje në vlerën prej; %, ku NPQ Psta e Ksvës SHA ka një rritje në vlerën prej; %, ndërsa peratrët privat p ashtu kanë një rritje në vlerën prej; %. Nisur nga rrethanat e njhura ku sektri i kmunikimeve elektrnike karakterizhet nga dinamika e lartë e ndryshimeve dhe invacinit, e detyrn Autritetin si rregullatr nacinal që në vazhdimësi të përgatitet për tu përballuar me sfidat e reja me të cilat dhe d të ballafaqhet edhe më shumë në një të ardhme të afërt, kryesisht menduar këtu në knvergjencën dixhitale të telekmunikacineve dhe transmetimeve audi-vizuale. Autriteti, si institucin që rregulln një treg dinamik me zhvillim të shpejt, në përputhje me dispzitat e ligjit dhe Agjendën Digjitale për Ksvën, p punn që në vazhdimësi të krijhen kushte sa më të mira për peratrët dhe knsumatrët. Në vazhdim ju shpalsim Raprtin Vjetr të Punës për vitin 2015 të shqëruar me Planin Afatmesëm tre vjeçar, , i cili ngërthen dhe përmban përmbledhje të aktiviteteve më të rëndësishme të nddhura në sektrin e kmunikimeve elektrnike dhe shërbimeve pstare, duke ju siguruar në vazhdimësinë e angazhimeve të Autritetit për arritje dhe përmbushje të rlit dhe mandatit rregullatr, e gjitha me qëllim dhe funksin të inkurajimit të investimeve dhe krijimin e mundësive dhe dhënien e garancive për knkurrencë efiçiente dhe përfitime për knsumatrin. 2 Një trend i tillë në rënies sipas vendeve në rajn paraqitet si në vijim; Republika e Shqipërisë në këtë sektr ka regjistruar rënie prej; -17%, Republika e Maqednisë ka regjistruar një rënie prej -9.2%, Përderisa në Malin e Zi 7.5%. 15

16 2. KORNIZA LIGJORE DHE MIRATIMI I LEGJISLACIONIT SEKONDAR GJATË VITIT 2015 Autriteti veprimtarinë e vetë për mbikëqyrjen dhe rregullimin e tregut të kmunikimeve elektrnike e bazn në përputhje me Legjislacinin e paraqitur në tabelën 1. TABELA 1): BAZA EKZISTUESE LIGJORE DHE POLITIKAT/STRATEGJITË Legjislacini Primar/Ligjet 1 Ligji për Kmunikimet Elektrnike 3 04/L Tetr Ligji për Shërbimet Pstare 03/L Prill 2010 Plitikat/Strategjitë 1 2 Plitikat e sektrit të Kmunikimeve Elektrnike Agjenda Digjitale për Ksvën Plitikat strategjike të shërbimit pstar në Republikën e Ksvës // Dhjetr 2012 // Dhjetr 2012 Deri në fund të vitit 2015 janë miratuar një numër i knsiderueshëm i akteve nën ligjre, të cilat janë paraqitur në Shtjcën I të këtij raprti. Gjatë vitit 2015, Autriteti ka adptuar dhe miratuar aktet e mëpshtme me karakter nrmues rregullatr dhe ekzekutiv. 2.1 Draft Rregullret për këshillim publik Në periudhën raprtuese janë inicuar dhe përmbyllur prcesi i këshillimit publik të rregullreve si në vijim: 1) Draft Rregullrja për Standardet teknike dhe rganizative për sigurinë dhe integritetin e rrjetave dhe/se shërbimeve të kmunikimeve elektrnike Miratuar për këshillim me Vendimin nr.727 (Ref. Nr. Prt. 055/B/15) 16 3 Ky Ligj e shfuqizn Ligjin mbi Telekmunikacinin, Nr.2002/7 4 Dkumenti e shfuqizn Dkumentin Plitikat e Sektrit të Telekmunikacinit, të miratuar në Qershr 2007

17 Këshillimi publik i kësaj rregullreje është realizuar në periudhën 05 Dhjetr 2015 deri më 04 Janar Përmes kësaj rregullreje definhen të drejtat dhe detyrimet e peratrëve që perjnë nën regjimin e Autrizimit të Përgjithshëm për frimin e rrjeteve dhe/se shërbimeve publike të kmunikimeve elektrnike, si dhe definn standardet teknike të nevjshme për marrjen e masave në parandalimin dhe menaxhimin e incidenteve për të garantuar sigurinë, integritetin dhe funksinimin e rrjeteve dhe/se shërbimeve të kmunikimeve elektrnike. Kj rregullre pritet të mirathet dhe hynë në fuqi gjatë vitit ) Draft Rregullrja për kntratat, transparencën dhe publikimin e infrmatave dhe masave tjera mbrjtëse për përdruesit fundrë për frimin e rrjetave dhe shërbimeve publike të kmunikimeve elektrnike Miratuar për këshillim me Vendimin nr.720 (Ref. Nr. Prt. 046/B/15) Këshillimi publik i kësaj rregullreje është realizuar në periudhën 19 Nëntr 2015 deri më 18 Dhjetr Kj Rregullre përcaktn termat dhe kushtet, të cilat duhet t i përmbajë kntrata për frimin e rrjeteve dhe/se shërbimeve të kmunikimeve elektrnike të dispnueshme për publikun. Rregullrja gjithashtu përcaktn masat për të rritur transparencën dhe publikimin e infrmacinit në dbi të knsumatrëve dhe përdruesve tjerë fundrë. Rregullrja pritet të mirathet dhe hynë në fuqi gjatë vitit Vendimet Në vijim paraqesim disa nga Vendimet me karakter Rregullatr: 1) Vendimi për dhënien e së drejtës për shfrytëzimin e radi spektrit frekuencr prej 2x10MHz në kuadër të brezit 1800MHz për peratrin IPKO Telecmmunicatins LLC. Vendimi Nr. 726 (Ref. ARKEP Nr. Prt. 054/B/15) 2) Vendimi për dhënien e së drejtës për shfrytëzimin e radi spektrit frekuencr prej 2x15MHz në kuadër të brezit 1800MHz për peratrin Telekmi i Ksvës SH.A. Vendimi Nr. 725 (Ref. ARKEP Nr. Prt. 052/B/15) 3) Vendimi për shqiptimin e masës prprcinale të sanksinit eknmik ndaj peratrit IPKO Telecmmunicatins LlC. Vendimi Nr. 724(Ref. ARKEP Nr. Prt. 050/B/15) 17

18 4) Vendimi për përcaktimin e tarifës për përdrimin e infrastrukturës së kmunikimeve elektrnike (shtyllave) të peratrëve: Telekmi i Ksvës SH.A., IPKO Telecmmunicatins LLC dhe Kujtesa Net sh.p.k. Vendimi Nr. 722 (Ref. ARKEP Nr. Prt. 048/B/15) 5) Vendimi për ri-rganizimin e brezit frekuencr të peratrit Telekmi i Ksvës (Brezi 1800MHz) Vendimi Nr. 702 (Ref. ARKEP Nr. Prt. 043/B/15) 6) Vendimi për Revkimin e Licencave Individuale për Ofruesit e Rrjeteve dhe/se Shërbimeve të Kmunikimeve Eletrnike të listuara në Shtjcën A) të këtij aktvendimi Vendimi Nr. 696 (Ref. ARKEP Nr. Prt. 041/B/15) 7) Vendimi për caktimin e bllqeve numerike nga seria e numeracinit gjegrafik për peratrin Telekmi i Ksvës SH.A. për nevja të frimit të shërbimeve të telefnisë fikse Vendimi Nr. 689 (Ref. ARKEP Nr. Prt. 037/B/15) 8) Vendimi mbi Ndryshimin dhe pltësimin e Rregullres Nr.20 për kualitetin e shërbimeve të kmunikimeve elektrnike. Vendimi Nr. 656 (Ref. ARKEP Nr. Prt. 006/B/15) 9) Vendimi për caktimin e resurseve numerike j-gjegrafike (0)451xx xxx për peratrin Telekmi i Ksvës SH.A. për nevja të frimit të shërbimeve të telefnisë mbile. Vendimi Nr. 637 (Ref. ARKEP Nr. Prt. 019/B/15) 10) Vendimi për shqiptimin e sanksinit eknmik për peratrin Telekmi i Ksvës lidhur me implementimin e FDC Vendimi Nr. 608 (Ref. ARKEP Nr. Prt. 014/B/15) 11) Vendimi për përcaktimin e tarifave të qasjes dhe thirrjeve (kmbëtare dhe ndërkmbëtare) në rrjetin publik telefnik fiks të peratrit PTK sh.a. Vendimi Nr. 595 (Ref. ARKEP Nr. Prt. 010/B/15) 12) Vendimi për përcaktimin e tarifës për frimin e qasjes me shumicë (WLR) në rrjetin publik telefnik fiks të peratrit PTK sh.a. Vendimi Nr. 594 (Ref. ARKEP Nr. Prt. 009/B/15) 18

19 13) Vendimi për miratimin e fertës referente për frimin e qasjes me shumicë në infrastrukturën e rrjetave fizike (përfshirë qasjen e ndarë, të pjesëshme dhe të pltë) për frimin e shërbimeve telekmunikuese (RUO) të peratrit PTK sh.a Vendimi Nr. 593 (Ref. ARKEP Nr. Prt. 008/B/15) 14) Vendimi për miratimin e kushteve të përgjithshme të kntratës standarde për kyçje në shërbimet e telekmit të Ksvës (PTK sh.a./tik) Vendimi Nr. 589 (Ref. ARKEP Nr. Prt. 005/B/15) 15) Vendimi për ndalimin e ushtrimit të aktiviteteve të veprimtarisë të frimit të shërbimeve pstare pa-autrizim (pa-licencë) Vendimi N. 585, (Ref. ARKEP Nr. Prt 004/B/15) 16) Vendimi për përfundimin e vlefshmërisë së licencës të peratrit pstar Salbatring Int. me nr.. të licencës; Vendimi Nr. 611, (Ref. ARKEP Nr.Prt. 015/B/15) 17) Vendimi për miratimin e tarifave për licencim për ushtrimin e veprimtarisë së frimit të shërbimeve pstare (One-ff-fee) dhe tarifës së rregullt vjetre për fruesit e shërbime pstare, Vendimi Nr. 697, (Ref. ARKEP Nr.Prt. 042/B/15) 18) Vendimi për miratinin tarifave (çmimres) për shërbimet universale pstare Vendimi Nr.695 (Ref.ARKEP, Nr.Prt. 040/B/15) 19) Vendimi- Urdhëri dhe shqiptimi i masës sanksinuese ndaj peratrit privat pstar Primail Shpk, Vendimi Nr.654 (Ref. ARKEP Nr. Prt. 025/B/15) 20) Vendimi për Shqiptimin e masës prprcinale të sanksinit eknmik ndaj 3P Shpk, Vendimi Nr.721 (Ref. ARKEP Nr. Prt: 47/B/15) 2.3 Vështirësitë dhe Sfidat Me gjithë prgresin e vazhdueshëm sfidë mbetet sigurimi i numrit të mjaftueshëm të stafit për realizimin e bjektivave të përcaktuara për ARKEP (shih në pikën 6 të këtij raprti). 19

20 3. NJOHURI TË PËRGJITHSHME PËR ARKEP 3.1 Misini dhe Vizini ARKEP, sipas nenit 142 të Kushtetutës së Republikës së Ksvës, është themeluar si institucin i pavarur nga Kuvendi i Ksvës, që të ushtrj dhe kryen rregullimin eknmik në sektrin e kmunikimeve elektrnike dhe shërbimeve pstare, në pajtim me Ligjin për Kmunikimet Elektrnike, Nr. 04/L-109 si dhe Ligjin për Shërbimet Pstare, Nr. 03/L-173. ARKEP është autriteti nacinal rregullatr në fushën e kmunikimeve elektrnike dhe atë të shërbimit pstar, i cili zbatn dhe mbikëqyr kuadrin rregullatr të përcaktuar me ligjin për kmunikimet elektrnike dhe nga ligji për shërbimin pstar si dhe nga plitikat e zhvillimit të sektrit të kmunikimeve elektrnike Axhenda Dixhitale për Ksvën , si të përcaktuara me vendimin Nr. 02/119 të Qeverisë së Republikës së Ksvës. Autriteti është persn juridik, publik, vetëfinancues, jfitimprurës, i pavarur, i cili e zhvilln veprimtarinë në përputhje me legjislacinin në fuqi. Autriteti në punën dhe në marrjen e vendimeve brenda kmpetencave të tij është i pavarur. Autriteti udhëhiqet dhe drejthet nga Brdi Drejtues që është njëkhësisht autriteti ligjr dhe i pavarur në marrjen e vendimeve dhe funksinn në bazë të rregullres së brendshme, të miratuar nga ai vet. Kuvendi caktn Kryetarin ndërmjet anëtarëve të Brdit, i cili njëkhësisht është drejtues ekzekutiv i Autritetit. Misini, i Autritetit është që i tërë aktiviteti dhe veprimtaria e saj të bazhet dhe dallhet në të vepruarit si një rregullatr i pavarur dhe pararendës për tregjet e kmunikimeve elektrnike dhe pstare duke kërkuar të arrij një kuadër rregullatr që nxit një mjedis të favrshëm për investitrët dhe frn zgjidhje, çmime dhe cilësi më të mirë për të gjithë përdruesit e shërbimeve të kmunikimeve elektrnike dhe pstare në Ksvë. PËRMES APLIKIMIT TË PARIMEVE BAZË PËR RREGULLIMIN E AKTIVITETEVE TË KOMUNIKIMEVE ELEKTRONIKE, T U MUNDËSOHET PËRDORUESVE FUNDOR OFRIMI I SHËRBIMEVE ME SHPEJTËSI SA MË TË MADHE TË MUNDSHME, NË NJË AFAT SA MË TË SHPEJTË KOHOR, ME SIGURI TË LARTË, SI DHE ME ÇMIME TË ARSYESHME. 3.2 Kmpetencat e ARKEP 20 Kmpetencat dhe detyrat e Autritetit janë të përcaktuara në Ligjin Nr. 04/L-109 për Kmunikimet Elektrnike (LKE) dhe Ligjin Nr. 03/L-173 për Shërbimet Pstare (Ligjet). Autriteti ushtrn funksinet në përputhje me ligjet dhe me aktet e tjera ligjre dhe nënligjre, si dhe në përputhje me plitikat sektriale kmbëtare dhe strategjitë kmbëtare të zhvillimit të kmunikimeve elektrnike

21 dhe me marrëveshjet ndërkmbëtare në fushën e kmunikimeve elektrnike, ku adern Republika e Ksvës. Kmpetencat në fushën e kmunikimeve elektrnike janë të definuara në nenin 10 të LKE: Në bashkëpunim më ministrinë përgatitë Planin Kmbëtar të Radi-Frekuencave dhe punn për harmnizimin e këtij plani me plitikat ndërkmbëtare mbi zhvillimin e spektrit të radifrekuencave; Mbledh dhe përpunn të dhënat statistikre nga ndërmarrësit që kryejnë veprimtarinë e tyre në fushën e kmunikimeve elektrnike; Publikn çd infrmacin të nevjshëm për zhvillimin e një tregu të hapur dhe knkurrues; Miratn legjislacinin sekndar lidhur me implementimin e ligjit për kmunikimet elektrnike, ligjit për shërbimet pstare dhe strategjitë/plitikat e miratuara nga Qeveria; Miratn vendimet në lidhje me përcaktimin e tregjeve përkatëse, kryen analizat e tregut dhe impnimin, si dhe tërheqjen e bligimeve të rregullatrit tek peratrët me fuqi të ndjeshme tregu; Miratn vendimet lidhur me përcaktimin e fruesve të shërbimeve universale dhe përcaktimin e bligimeve dhe të drejtave të tyre; Mnitrn dhe rregulln dispzitat e kmunikimeve elektrnike publike të rrjetave dhe shërbimeve; Zgjidhë msmarrëveshjet, duke përfshirë at që lidhen me çështjet e përdrimit të përbashkët të faciliteteve dhe pasurive në mes të ndërmarrësve; Zgjidhë msmarrëveshjet në mes të përdruesve fundrë dhe peratrëve të shërbimeve publike të kmunikimeve elektrnike; Mnitrn dhe rregulln përdrimin e përbashkët të faciliteteve dhe pasurive; Miratn Planin Kmbëtar të numeracinit, Planin për përdrimin e Radi-Frekuencave (kanaleve) dhe planet e zhvillimit të radi kmunikimit; Menaxhn resurset e fundme spektrin e radi-frekuencave dhe hapësirën e numeracinit në kmunikimet elektrnike; Zbatn detyrat që lidhen me kmpatibilitetin elektrmagnetik, përdrimin e pajisjeve dhe mjeteve, radi-mnitrimin dhe eliminimin e Interferencave (ndërhyrjeve) të Radis; Lëshn autrizime dhe akte të tjera në pajtueshmëri me dispzitat e ligjit/ligjeve si dhe rregullret e miratuara; Miratn vendimet lidhur me grantet, transferet dhe revkimin e licencave individuale për përdrimin e spektrit të radi-frekuencave në bazë të tenderit publik dhe prcedurave të Ankandit publik; Kntribun në përgatitjen e prpzimeve të strategjive kmbëtare dhe plitikave; Brenda fushëveprimit të kmpetencave të veta, bashkëpunn dhe participn në punën e rganeve punuese administrative dhe ndërkmbëtare, regjinale, si dhe rganizatave dhe institucineve në fushën e kmunikimeve elektrnike aty ku adern Republika e Ksvës; Në bazë të autrizimeve të marra, lidhë marrëveshjet bilaterale dhe multilaterale në fushën e kmunikimeve elektrnike; Publikn infrmatat/udhërrëfyes lidhur me zbatimin e ligjit brenda fushës dhe duke iu nënshtruar prcedurës dhe kushteve të vendsura nga vetë Autriteti; Kryen funksinet e qendrës kmpjuterike për reagime emergjente me qëllim të ballafaqimit me rreziqet për sistemet publike të kmunikimeve elektrnike; 21

22 Bën knsultime lidhur me zbatimin e ligjit si dhe rregullret e nxjerra nga Autriteti. Përveç detyrave dhe autrizimeve të parapara me LKE, ARKEP i janë dhënë kmpetenca edhe përgjegjësi shtesë edhe në fushën e shërbimeve pstare dhe bazuar në dispzitat e nenit 6 të LSHP, i cili si rregullatr i shërbimeve pstare ka përgjegjësi dhe kmpetenca si në vijim; lëshn dhe tërheq licencat peratrëve pstarë për frimin e shërbimeve universale dhe shërbimeve të tjera pstare; miratn tarifat për shërbimet universale dhe të rezervuara pstare, të prpzuara nga peratri publik pstar; përcaktn shkallën e peshës - limitin për shërbimet e rezervuara pstare; përcaktn tarifat për dhënien e licencave dhe taksën vjetre për frimin e shërbimeve pstare, si dhe afatet për kryerjen e pagesës; prpzn rregulla Ministrisë për frimin dhe përmbushjen e standardeve për realizimin e shërbimeve pstare; mban regjistrin e licencave të lëshuara me të dhënat përkatëse; mbikëqyrë respektimin e kushteve të përcaktuara me licencë, dhe në rast të shkeljes së kushteve të licencës merr masat e nevjshme ndaj peratrëve pstar; mbikëqyrë përdrimin e tarifave të shërbimeve pstare dhe prpzn marrjen e masave ligjre në rastet kur peratri pstar nxjerr se përdr tarifa në kundërshtim me masat e përcaktuara me këtë ligj; përcjell zhvillimet që kanë të bëjnë me sektrin pstare dhe tregun e shërbimeve pstare dhe merr masat e nevjshme për të siguruar barazi dhe transparencë për knkurrim në tregun e shërbimeve pstare; zgjedh msmarrëveshjet në mes të peratrëve pstarë dhe shfrytëzuesve me peratrët pstarë; sigurn shfrytëzuesve të shërbimeve pstare kushte të barabarta; mbledh infrmacinet e nevjshme që kanë të bëjnë me shërbimin pstar dhe i publikn at sipas nevjës. 3.3 Fushëveprimi i ARKEP dhe struktura rganizative Struktura aktuale rganizative e Autritetit është miratuar nga Brdi, përmes vendimit Nr. 309 (Ref. Nr. Prt. 002/B/13) dhe si e tillë paraqitet si më pshtë. Brdi i ARKEP është brd menaxhues, i cili ushtrn kmpetencat e tij në përputhje me LKE dhe Rregullren e brendshme. Mandati i brdit të ARKEP është 5 vjeçar dhe i përcaktuar sipas nenit 78 të LKE-së. I njëjti nen specifikn se kur mandati i anëtarit të brdit përfundn, i njëjti vazhdn të kryej funksinet e tij deri sa të zgjidhet anëtari i ri i brdit. Në figurën 1 është paraqitur struktura rganizative e ARKEP. 22

23 Brdi BORDI Zyra e Kryetarit Departamenti i Kmunikimeve nti I Elektrnike Telekmuni Departamenti pët Menaxhimin nti I e frekuencave Frekuencave Departamenti për Radi Mnitrim dhe Inspektim Departamenti Ligjr Sektri i Shërbime Pstare Funksinet Ligjre dhe Rregullatre Departamenti i Administratës Zyra e Financave Zyra e Prkurimit Njësia për menaxhimin e cctld Njësia e KOS-IX Qendra Kmpjuterike dhe Reagime Emergjente Funksinet Mbështetëse Administrative Funksinet Mbështetëse Teknike FIGURA 1): SKEMA ORGANIZATIVE Infrmata tjera bazike; Numri i përgjithshëm i stafit; 39 (Përfshirë Brdin e ARKEP) Numri i përgjithshëm i persnelit femra; 10 (se shprehur në % = 25%) Numri i përgjithshëm i anëtarëve të Brdit; 5 Numri i përgjithshëm i shefave të Departamenteve 4 Numri i përgjithshëm i Femrave në menaxhment të mesëm dhe 23

24 të lartë (përjashtuar Brdin); 5 (shprehur në % = 28%) Në tabelën 2 është paraqitur krahasimi i numrit të punëtrëve të ARKEP dhe rregullatrëve tjerë rajnal. Siç edhe shihet, numri i stafit të ARKEP është shumë i vgël krahasuar me rregullatrët tjerë. Prandaj, sfidë padyshim mbetet rritja e numrit të stafit. TABELA 2). KRAHASIMI I NUMRIT TË NËPUNËSVE ME AUTORITETET HOMOLOGE NË REGJION Nr. Autriteti /Agjensini Shteti Nr. i stafit Nr. i Njësive Nr. i stafit për Njësi Shënim 1 ICTA, Turqia Departamente / Sektr 2 RATEL, Serbia Departamente të ndarë në 9 njësi 3 RAK, Bsna dhe Hercegvina Sektr 4 HAKOM, Kracia Sektr 5 AEC, Maqednia Departamente + 5 Divizine 6 EKIP, Mali i Zi Sektr 7 AKEP, Shqipëria Departamente + 1 Zyrë 9 ARKEP, Ksva Departamente + 7 zyra/njësi 24

25 4. AKTIVITETET RREGULLATORE 4.1 Autrizimet e Përgjithshme Autrizimi i hyrjes në treg të subjekteve (ndërmarrjeve) për frim të rrjetave dhe shërbimeve publik të kmunikimeve elektrnike gjatë vitit 2015 është bërë bazuar në dispzitat e Rregullres Nr. 25 për Autrizimet e Përgjithshme të miratuar sipas Vendimit Nr. 479 të Brdit të Autritetit. Të gjithë ndërmarrësit, të cilët dëshirjnë të hyjnë në treg, përkatësisht frjnë shërbime të kmunikimeve elektrnike, janë të bliguar që të pltësjnë frmularin e njftimit ( dhe drëzjnë në ARKEP së bashku me dkumentet e regjistrimit të bizneseve. ARKEP brenda 5 ditëve të punës nga data e kmpletimit të frmularit, e lëshn knfirmimin e njftimit, respektivisht e vends ndërmarrjen në regjistër. Me këtë rast janë eliminuar barrierat e panevjshme dhe ndërmarrësit për hyrje në treg nuk kanë asnjë bligim financiar ndaj ARKEP. Në përputhje me Rregullren për Autrizimet e Përgjithshme, aktivitetet e kmunikimeve elektrnike, të cilat ndërmarrësit duhet t'i njftjnë pranë ARKEP-it janë si në vijim: - Ofrimi i rrjeteve dhe/se shërbimeve publike të telefnisë fikse; - Ofrimi i rrjeteve dhe/se shërbimeve publike të telefnisë mbile; - Ofrimi i shërbimeve të linjave me qira; - Ofrimi i rrjeteve dhe/se shërbimeve satelitre të kmunikimeve elektrnike; - Ofrimi i shërbimeve të transmetimit të të dhënave (Interneti); - Ofrimi i shërbimeve me vlerë të shtuar. Regjistri i ndërmarrjeve të autrizuara është i publikuar në ueb faqen e Autritetit dhe në baza të rregullta javre përditëshet nga Autriteti ( Tabela e mëpshtme paraqet numrin e autrizimeve të përgjithshme të lëshuara nga Autriteti ndaj fruesve të shërbimeve të kmunikimeve elektrnike gjatë vitit 2015 me përshkrimin e shërbimeve të autrizuara. Aplikacini shqyrthet Brenda 5 ditëve të punës nga data e kmpletimit të frmularit. Në anën tjetër peratrët nuk janë të bliguar që të drëzjnë numër të madh dkumentesh siq ka qenë rasti me licencimet e mëhershme. Gjatë periudhës raprtuese janë lëshuar gjithsej 27 autrizime/knfirmime të njftimeve për gjithsej 59 aktivitete, prej tyre 9 ndërmarrje të reja në tregun e kmunikimeve elektrnike. 25

26 TABELA 3). REGJISTRI I AUTORIZIMEVE/KONFIRMIMEVE TË NJOFTIMEVE GJATË VITIT 2015 AKTIVITET E NJOFTUARA GJATË VITIT 2015 Shërbime me Vlerë të Shtuar (VAS) 7 Shërbime të Internetit 21 Rrjet Publik fiks 21 Shërbime Publike telefnike fikse 6 Shërbime të Linjave me qira 3 Rrjet publik mbil 0 Shërbime publike mbile 1 Rrjet publik me transmetim satelitr 0 shërbime publike satelitre 0 Numri Ttali i Aktiviteteve gjatë Numri Ttal i Ndërmarrjeve gjatë Numri i aktiviteteve për ndërmarrje (frues shërbimi) 2 Në figurën 2 është dhënë numri i licencave/autrizimeve të lëshuara nga Autriteti përgjatë viteve 2004 deri Autrizimet Ttali FIGURA 2): NUMRI I LICENCAVE/AUTORIZIMEVE TË LËSHUARA NGA AUTORITETI GJATË VITEVE 2004 DERI

27 4.2 Autrizimet individuale për shfrytëzuesit e resurseve frekuencre Një aspekt shumë i rëndësishëm i veprimtarisë së Autritetit është menaxhimi i burimeve natyrre të fundme (spektri i radi frekuencave), vlerësimi i cilësisë së rrjetave, shërbimeve dhe pajisjeve fundre të radi kmunikimeve. Kj veprimtari bazhet në kmpetencat ligjre të përcaktuara me LKE-në dhe rregullret Nr. 17 dhe Nr. 22 të miratuara nga Brdi i Autritetit në zbatim të LKE-së. Gjatë vitit 2015, Autriteti krahas aktiviteteve të shumta rregullatre, mbi bazen e kerkeses se Operatreve per rritjen e kapaciteteve dhe shpejtesis se kmunikimit per sherbimet IMT-2000 dhe IMT te avancuar ne shfrytezim te teknlgjive 3G dhe 4G, per necvjen e frimit per knsumatre dhe qytetareve te Ksves kapacitete dhe shpejtesi me te medha kmunikimi, duke mundesuar shfrytëzim efektiv dhe efikas te resursev frekuencre marre ne knsiderim edhe parimin e neutralitetit teknlgjik, ka miratuar dhënien e kapaciteteve frekuencre shtesë në kuadër të brezit 1800MHz [ & MHz ] për peratrët Telekmi i Ksvës SH.A. dhe IPKO Telecmmunicatins LLC. Ndarja e resurseve frekuencre shtese ne brezin 1800 MHz ka rezultuar me perfitim te kapacitetev frekuencre prej 2x15 MHz per Operatrin Telekmi i Ksvës SH.A. duke e ngritur keshtu kapacitete nga 2x10 MHz qe kishte deri ne fund te vitit 2015 ne gjithesej kapacitete prej 2x25 MHz ne brezin 1800 MHz. Ndersa pertatrit IPKO Telecmmunicatins LLC bazuar ne kërkesen per resurse frekuencre shtese i jane ndare per shfrytezim kapacitete prej 2x10 MHz dhe tani psedn ne shfrytezim gjithesej 2x20 MHz kapacitet frekuencre ne brezin 1800 MHz. Ket kapacitete frekuencre kane mundesuar krijimin e kushteve më të favrshme ne rritjen e kualiteit dhe kuantitetit te frimit te shërbimeve brezgjëra për qytetarët e Republikës së Ksvës si ne znat urbane ashtu edhe ne znat rurale. Autriteti gjate prcesit te ndarjes se ketyre resuresev frekuencre shtes ne brezin 1800 MHz ka zhvilluar prceduren e keshillimit me palet e interesit / me peratret ekzistues TK Sh.A dhe IPKO duke marre parasysh mes tjerash, edhe vendsjen e çmimit dhe kushteve teknike, ne veqanti realizimin e mbulueshmeris ne znat rurale sipas periudhave khre. ARKEP permes Vendimeve 725. per Operatrin TK Sh.A dhe Vendimit 726. per Operatrin IPKO ne mes kushteve te tjera ka vendsur qe shfrytëzim te ketyre resurseve frekuencre me dispzicin te arrije mbulueshmërine ne frim te sherbimeve IMT advance permes teknlgjive 3G dhe 4G sipas afateve khre si ne vijim: Mbulimin e 50% të ppullatës brenda (dymbëdhjetë) 12 muajve 27

28 Mbulimin e 70% të ppullatës brenda (tetëmbëdhjetë) 18 muajve Mbulimin e 90% të ppullatës brenda (tridhjetë e gjashtë) 36 muajve - Shfrytëzimi i këtyre resurseve frekuencre te kufizuar nacinale ka rezultuar me te hyra financiare per buxhetin e shtetit ne shume prej 14,813, të hyra për dhënien e te drejtës se shfrytëzimit te kapaciteteve frekuencre te brezit 1800 MHz. - Dhe atë 8,888, per Operatrin TK Sh.A per kapacitet frekuencre 2x15 MHz ne brezin 1800 MHz per periudhën deri 30 krrik 2019 dhe - 5,925, per Operatrin IPKO Telecmmunicatins LLC per kapacitet frekuencre 2x10 MHz ne brezin 1800 MHz per periudhën e shfrytëzimit nga deri 30 krrik Autriteti, përmes nxjerrjes së rregullreve të lartcekura dhe në zbatim të Kreut VII të LKE-së është angazhuar në vazhdimësi për heqjen e barrierave administrative në prcesin e lëshimit të Autrizimeve Individuale. Shërbimet e autrizuara për shfrytëzim të spektrit radi-frekuencr janë; - Shërbimet radi të lëvizshme prfesinale RLP (PMR Prfessinal Mbile Radi); - Shërbimet fikse mikr-valre PTP (Pikë në Pikë); - Shërbimet aernautike; - Shërbimet satelitre (VSAT). Gjatë vitit raprtues (2015), Autriteti ka lëshuar gjithsej 187 autrizime individuale (licenca) për shfrytëzuesit e spektrit/kanaleve radi-frekuencre. Kj perfrmancë është realizuar përmes mbikëqyrjes efikase të rekrdeve (shënimeve) të administruara në sftuerët e menaxhimit te spektrit frekuencre dhe bazën e të dhënave aplikative të Autritetit. Tabela në vijim paraqet lljin e Autrizimeve Individuale të radi frekuencave (licencave), numrin e peratrëve në shfrytëzim të brezeve frekuencre dhe numrin e kanaleve frekuencre të autrizuara nga Autriteti gjatë vitit Tabela në vijim paraqet numrin e gjitha kanaleve të dhëna në shfrytëzim dhe numrin e autrizimeve individuale të radi frekuencave te lëshuara përgjatë vitit TABELA 4). REGJISTRI I AUTORIZIMEVE INDIVIDUALE PËR FREKUENCA GJATË VITIT 2015 LLOJI I AUTORIZIMEVE INDIVIDUALE TE RADIOFREKUENCAVE (LICENCËS) Autrizime Individuale te Radifrekuencave (Licenca) për shërbime ne brezin frekuencr HF (9 khz deri 30 MHz) Autrizime Individuale te Radi-frekuencave për shërbime ne brezin frekuencr HF, VHF, UHF dhe SHF NUMRI I AUTORIZIMEVE INDIVIDUALE TE RADIO FREKUENCAVE LËSHUAR NE VITIN 2015 NUMRI I KANALEVE DHE BLLOK BREZEVE FREKUENCORE bllk breze Autrizime Individuale te Radi-frekuencave për shërbimin PMR bllk 28

29 LLOJI I AUTORIZIMEVE INDIVIDUALE TE RADIOFREKUENCAVE (LICENCËS) (brezi MHz) VHF Autrizime Individuale te Radi-frekuencave për shërbimet PMR brezi ( MHz) VHF & ( MHz) UHF Autrizime Individuale te Radi-frekuencave për shërbimet PMR (brezi MHz) UHF Autrizime Individuale te Radi-frekuencave e shërbimeve fikse Mikrvalre brezi > 3 GHz (SHF) Autrizime Individuale te Radi-frekuencave për shërbime te Aernautikës Autrizime Individuale te Radi-frekuencave për shërbime Satelitre Gjithsej Autrizime Individuale të radi frekuencave NUMRI I AUTORIZIMEVE INDIVIDUALE TE RADIO FREKUENCAVE LËSHUAR NE VITIN 2015 NUMRI I KANALEVE DHE BLLOK BREZEVE FREKUENCORE breze ,253 Kanale + 4 Bllk Breze TABELA 5). LLOJET E AUTORIZIMEVE INDIVIDUALE TË RADIO-FREKUENCAVE (LICENCAVE) GJATË VITIT 2015 NR. LLOJI I SHËRBIMIT NUMRI I KANALEVE 1 Shërbimi Fiks mikrvalr (Linqe Fikse Mikrvalre 1,406 Pikë Pikë - PTP) 2 Shërbimi PMR (Private Mbile Radi) Shërbimi Satelitr 14 4 Shërbimi Aernautik 20 TOTALI 2,253 TABELA 6). NUMRI I LICENCAVE PËR SHËRBIMET RADIO AMATORE GJATË VITIT 2015 Nr. RADIO AMATOR VENDOR RADIO AMATOR NDËRKOMBËTAR Shërbimi Radi Amatr është një sukses ne vete, si licencimin dhe zhvillimin e radi matrizimit ne Ksve ashu edhe ne angazhimin e te rinjve ne njhurit teknike, te kmunikimit ne shërbimet Radi amatre ashtu edhe ne internacinalizimin dhe njhjen e Ksves si shtet me shenjen e vet unike te identifikimit Z6 per shërbime radi amatre. Kj shenje Z6 është miratuar nga Qeveria e Ksves me Vendimin Nr. 01/89 dt dhe mbi bazën e këtij vendimi ARKEP (ish ART) ka përmbushur me sukses rregullren per shërbime radi amatre dhe ka zhvilluar prceduar e Licencimi e te gjithë radi amatreve te Ksves si dhe testimet dhe licencimet per Radi amatre te rije. Gjithsej nga viti 2012 janë licencuar 78 Radi amatre vendre dhe 27 ndërkmbëtare. radi amatre 29

30 Pr mbi të gjitha vlen të thekshet internacinalizimi i shërbimit të Radi amatrizmit të Ksvës me shenjën unike Z6 dhe njhja e Shqata e Radi Amatre e Ksvës SHRAK në IARU, ku me 9 dhjetr 2015 ka arritur të kalj vtimin e 74 shteteve për anëtarësim e SHRAK-ut në institucinin ndërkmbëtar IARU Internatinal a Amateur Radi Unin ( Ragjini I ) duke kaluar me 66 vta për, 5 kundër, dhe 3 abstenime derisa te nevjshme kanë qenë 51 vtë për anëtarësim në këtë institucin ndërkmbëtar. Njftimin per kalimin e prpzimit Nr. 254 te IARU dhe rezultatin e vtimit i është kumtuar SHRAK ut me date 11 dhjetr 2015 nga Sekretari i IRAU z. Rd Staffrd W6ROD. Results f vting n IARU Prpsal N. 254; Aye: 66; Nay: 5 (Bulgaria, Czech Republic, FYR Macednia, Serbia, Slvakia); Abstain: 3 (Belarus, Spain, Argentina). Rd Staffrd W6ROD, Secretary Int'l Amateur Radi Unin Ne kete menyre miraimi i shenjes se thirrjes Z6 per sherbimin Radi amatr ka rrugtuar me sukses dhe tani ne vitin 2015 eshte kurrzuar edhe me njhje nderkmabtare te kesaj shenje,njhjen e Shqates te Radi Amatrve te Ksves nga IARU pr edhe zhvillimit te sherbimit radiamtre ne nivel vendi dhe nderkmabetar. Në ueb faqen e Autritetit, linku mund të shkarkhen dhe shikhen lista e të gjitha Autrizime Individuale të radi frekuencave të lëshuara/autrizuara për përdrim nga Autriteti për shfrytëzuesit e spektrit frekuencr gjatë vitit kalendarik Autrizimet (vendimet) për shfrytëzimin e resurseve numerike Gjatë vitit 2015, sipas rekmandimeve të Departamentit të Kmunikimeve Elektrnike (DKE) janë nxjerr gjithsej 113 vendime administrative për caktim (ndarjen) dhe ap rezervimin e resurseve numerike, të cilat janë paraqitur në tabelën 7. TABELA 7). RESURSET NUMERIKE TË CAKTUARA/REZERVUARA GJATË VITIT 2015 Seria Llji i shërbimit Numrat e caktuar/rezervuar 1x Kdet e qasjes dhe kdet e shkurta 2 2x/3x 4x 5x Numeracini gjegrafik për frimin e shërbimeve të telefnisë fikse Numeracini j gjegrafik për frimin e shërbimeve të telefnisë mbile Kdet e shkurta për frimin e shërbimeve me vlerë të shtuar 2, ,000 8x Numeracini j gjegrafik për shërbime të veçanta 78 9x Numeracini j gjegrafik për shërbime me çmim të lartë Ttali i numrave të caktuar/rezervuar 102,

31 Në ueb faqen e Autritetit, linkun mund të shkarkhet i gjithë regjistri i numeracinit të caktuar (ndarë), përkatësisht rezervuar nga Autriteti deri në datën e azhurnimit (përditësimit) të saj. 4.4 Njhja e Knfrmitetit për pajisjet radi dhe pajisjet fundre telekmunikuese Autriteti mbështetur në përcaktimet e Ligjit për Kmunikime Elektrnike dhe Vendimit të Brdit, Nr. 380 për miratimin e Rregullres Nr. 17 për Pajisjet dhe Pajisjet Terminale Telekmunikuese dhe kmpatibilitetit Elektrmagnetik (Njhja e Knfrmitetit), si rregullre teknike, e cila i përcaktn rregullat teknike për kërkesat thelbësre dhe njhjen e knfrmimitetit të pajisjeve dhe pajisjeve terminale gjatë vitit 2015 ka trajtuar gjithsej 3 kërkesa, të cilat janë paraqitur në tabelën në vijim: TABELA 8). NJOHJA E KONFORMITETIT GJATË VITIT 2015 Ndërmarrja Pajisjet Data e njhjes së knfrmitetit Rbert Bsch Car Multimedia GmbH NG 2.5 HMI 12/4/2015 Rbert Bsch Car Multimedia GmbH Navigatin System DT 13/4/2015 Delphi Autmtive systems Prtugal S.A Harman Autmtive Electrnic Systems (Suzhu) C. Ltd Harman Autmtive Electrnic Systems (Suzhu) C. Ltd MIB HS,Autmtive DEM Multimedia entertainment Unit Car Inftainment system mdel NLI HU Head unit fr car Inftainment system with Bluetth transceiver Mdel BE L002 17/02/ /4/ /04/2015 Është me rëndësi të thekshet se Autriteti nuk e bënë vlerësimin e knfrmitetit të pajisjeve pr vetëm njhjen e tyre pas verifikimit të dkumenteve dhe përditësn regjistrin e pajisjeve, të cilat duhet të njfthen ( 4.5 Mnitrimi i kualitetit të shërbimeve të kmunikimeve elektrnike ARKEP, gjatë vitit 2015, përmes Sistemit të Kntrllit të Kualitetit të Telefnisë së Zërit (SKKTZ), i cili është paraqitur në figurën 3 ka rritur ndjeshëm numrin e matjeve dhe lkacineve krahasuar me vitin 2014 (16 Kmuna në vitin 2015 krahasuar me 6 kmuna në vitin 2014). 31

32 Raprti vjetr i kualitetit të parametrave të shërbimeve, të cilët i frjnë peratrët e shërbimeve të telefnisë mbile dhe fikse është publikuar në web faqen e ARKEP: Matjet, respektivisht shërbimet, të cilat kntrllhen nga platfrma përfshinë (Ref. Neni 3 i Rregullres): 1) Shërbimi telefnik në dispzicin për publikun në rrjetet publike të kmunikimit fiks. 2) Shërbimi telefnik në dispzicin për publikun në rrjetet publike të kmunikimit mbil. 3) SMS në rrjetin publik të kmunikimit mbil. 4) Shërbimi telefnik në dispzicin për publikun duke përdrur interkneksinin. 5) SMS duke përdrur interkneksinin. Lista e parametrave që maten nga platfrma janë: a) Raprti i thirrjeve të dështuara për shërbimin telefnik në dispzicin për publikun në rrjetet publike të kmunikimit fiks, në rrjetet publike të kmunikimit mbil si dhe duke përdrur interkneksinin. b) Kha për vendsjen e thirrjes për shërbimin telefnik në dispzicin për publikun në rrjetet publike të kmunikimit fiks, në rrjetet publike të kmunikimit mbil dhe duke përdrur interkneksinit (n-net; ff-net). c) Kualiteti i transmetimit të zërit (PESQ) për shërbimin telefnik në dispzicin për publikun në rrjetet publike të kmunikimit fiks, në rrjetet publike të kmunikimit mbil dhe duke përdrur interkneksinit (n-net; ff-net) d) Raprti i SMS të dërguar pa sukses: në rrjetet publike të kmunikimit mbil dhe në rrjetet publike të kmunikimit mbil duke përdrur interkneksinin. e) Kha e dërgimit të SMS në rrjetet publike të kmunikimit mbil (n-net; ff-net) 32

33 Linja 1 Linja 2 Linja 1 Linja 2 RU F RU F Lidhja LAN RU INTERNETI CU RU PC (Remte) FIGURA 3): PLATFORMA E ARKEP PËR MATJEN E PARAMETRAVE TË KUALITETIT TË SHËRBIMEVE TË KOMUNIKIMEVE ELEKTRONIKE ARKEP në bazë të rregullres për QS ka bërë matjet tek peratrët, të cilët frjnë shërbime të zërit në telefninë fikse dhe mbile si dhe shërbime të SMS-ve në telefninë mbile. Operatret tek të cilët janë berë matjet e parametrave të kualitetit të shërbimeve janë: 1. Telekmi i Ksvës sh.a. - Telefnia Fikse (tutje referuar si - TiK), 2. Telekmi i Ksvës sh.a. - Telefnia Mbile (tutje referuar si - Vala), 3. IPKO - Telefnia Fikse (tutje referuar si IPKO Fiks), 4. IPKO - Telefnia Mbile (tutje referuar si IPKO Mbile). Në bazë të planit të matjeve, ARKEP gjatë vitit 2015 për shërbimin e zërit ka realizuar një numër ttal të thirrjeve, siç është paraqitur në tabelën 1. TABELA 9): NUMRI TOTAL I THIRRJEVE TË REALIZUARA Ttali i thirrjeve të realizuara Telefnia fikse dhe mbile Numri i thirrjeve në vitin 2015 Numri i thirrjeve në vitin ,637 7,365 33

34 Ndërsa shpërndarja e këtij numri të thirrjeve sipas knfiguracineve të lidhjeve telefnike është paraqitur në tabelën 2. TABELA 10): THIRRJET SIPAS KONFIGURACIONEVE TË LIDHJEVE TELEFONIKE - SHËRBIMI I ZËRIT Knfiguracinet e lidhjeve telefnike Ttali i thirrjeve Thirrjet fikse fikse 23,346 Thirrjet mbile mbile 24,377 Thirrjet fikse mbile 19,809 Thirrjet mbile fikse 14,105 Nga numri i thirrjeve të specifikuara në tabelat e mësipërme, në vijim (tabelën 3) janë paraqitur thirrjet e realizuara sipas peratrëve, përkatësisht shërbimit të zërit në rrjetin e kmunikimeve elektrnike fiks dhe mbil. TABELA 11): NUMRI I THIRRJEVE TË REALIZUARA SIPAS OPERATORËVE RRJETI FIKS DHE MOBIL Thirrjet sipas peratrëve/shërbimeve Ttali i thirrjeve TiK fikse TiK fikse 10,031 IPKO fikse IPKO fikse 3,802 VALA VALA 7,574 IPKO mbile IPKO mbile 7,184 TiK fikse IPKO fikse 5,026 IPKO fikse TiK fikse 4,487 VALA IPKO mbile 5,324 IPKO mbile VALA 4,295 TiK fikse VALA 5,872 VALA TiK fikse 3,719 IPKO fikse IPKO mbile 4,783 IPKO mbile IPKO fikse 3,571 TiK fikse IPKO mbile 5,724 34

35 Thirrjet sipas peratrëve/shërbimeve Ttali i thirrjeve IPKO mbile TiK fikse 3,930 IPKO fikse VALA 3,430 VALA IPKO fikse 2,885 Siç shihet nga tabelat e mësipërme, numri i matjeve të realizuara nga ARKEP gjatë vitit 2015 krahasuar me matjet e vitit 2014 është dukshëm më i madh. ARKEP ka bërë gjithashtu matjet e parametrave të QS për shërbimin e SMS në kuadër të telefnisë mbile. Në bazë të planit të matjeve, numri ttal i matjeve të realizuara gjatë vitit 2015 për këtë shërbim është paraqitur në tabelën 4, që është për 821 SMS më shumë sesa ai i paraparë, respektivisht shumë më i madh se ai i vitit TABELA 12): MATJET E REALIZUARA PËR SHËRBIMIN E SMS Ttali i SMS-ve të realizuara Numri i SMS-ve gjatë vitit 2015 Numri i SMS-ve gjatë vitit , Në tabelën 5 janë paraqitur matjet e realizuara për shërbimin SMS brenda rrjetit (n-net) dhe at të interkneksinit/ndërmjet peratrëve (ff-net). TABELA 13): MATJET E REALIZUARA PËR SHËRBIMIN SMS BRENDA DHE NDËRMJET OPERATORËVE SMS-ët brenda/ndërmjet peratrëve Numri i SMS-ve VALA VALA 1,069 IPKO mbile IPKO mbile 1,243 VALA IPKO mbile 1,231 IPKO mbile VALA 1, Mbikëqyrja e tregut dhe implementimit të detyrimeve rregullatre Në kuadër të mbikëqyrjes së implementimit të detyrimeve rregullatre të vëna për peratrët me fuqi të ndjeshme në treg (OFNT), ARKEP gjatë vitit 2015 ka përcaktuar tarifat për tregjet si në vijim: 1) Qasjen në rrjetin publik telefnik në lkacine fikse; 2) Shërbimet telefnike lkale dhe/se kmbëtare te dispnueshme për publikun, te fruara ne lkacinin fiks; 35

36 3) Shërbimet telefnike ndërkmbëtare te dispnueshme për publikun te fruara ne një lkacin fiks; 4) Qasjen me shumicë në Infrastrukturën e rrjeteve fizike (përfshirë qasjen e ndarë, të pjesshëm dhe të pltë) për frimin e shërbimeve telekmunikuese. P ashtu me vendimin në fjalë deri në përcaktimin e çmimeve sipas mdelit FDC, Autriteti d të aplikj metdën krahasimre (Benchmarking) Raprtimet peridike Në përputhje me prcedurat e përcaktuara me Rregullren për të dhënat statistikre të peratrëve (Ref. Nr.Prt.048/B/11), ARKEP gjatë vitit 2014 ka publikuar gjithsej 4 raprte në baza tremujre, të cilat janë pubikuar në ueb faqen e ARKEP: Mbrjtja e të drejtave të knsumatrit dhe zgjidhja e msmarrëveshjeve në mes peratrëve Aspektet ligjre të rregullimit të referuara si veprimtaria juridike e Autriteti gjatë vitit 2015, kryesisht ka knsistuar në; a) Zgjidhjen e msmarrëveshjeve ndërmjet peratrëve dhe fruesve të shërbimeve telekmunikuese; b) Mbrjtjen e të drejtave të knsumatrit; c) Inicimin e prcedurave gjyqësre për përmbarimin e detyrimeve të palëve ndaj Autritetit; d) Pjesëmarrjen si palë e paditur ap palë e tretë në prcese gjyqësre si dhe dhënien e knsultave (ekspertizës) në prcese të ndryshme të iniciuara në/pranë Gjykatave a) Mbrjtja e të drejtave të knsumatrëve Aktivitetet rregullatre të Autritetit mes tjerash shërbejnë edhe për të arritur dhe jetësuar parimet bazë ligjre dhe rregullatre si dhe bjektivat e ndërlidhura me përdruesit e shërbimeve telekmunikuese dhe pstare në mënyrë që shfrytëzuesit fundr (knsumatrët), përmes inkurajimit të knkurrencës efektive, tu sigurhen shërbime sa më kualitative dhe përfitimet sa më të mira të mundshme në aspektin e çmimeve, të përzgjedhjes dhe cilësisë së shërbimeve. Prmvimi i interesave të përdruesve arrihet në mënyrë të veçantë me anë të prcedurave të mëpshtme; 36 - sigurimit të qasjes në shërbimet telekmunikuese dhe pstare për të gjithë përdruesit, - siguruar qasje të lehtë dhe garantuar dhe prcedura të thjeshta për zgjidhjen e kntesteve në mes peratrëve dhe përdruesve të shërbimeve; - nxitjen dhe prmvimin e infrmacineve të qarta, në veçanti ndërlidhur me transparencën e çmimeve dhe kushtet për përdrimin e shërbimeve publikisht në dispzicin;

37 - siguruar një nivel të lartë të mbrjtjes së të dhënave persnale dhe privatësisë; dhe angazhuar në - krijimin e parakushteve për sigurimin e qasjes dhe shërbimeve të përshtatshme për nevjat e grupeve të veçanta shqërre, në mënyrë të veçantë referuar përdruesve me aftësi të kufizuara. Gjatë vitit 2015, Autriteti ka pranuar dhe trajtuar gjithsej pesëdhjetë e gjashtë (56) raste të kualifikueshme të ankesave të knsumatrëve për shërbimet e kmunikimeve elektrnike si dhe gjashtë (6) raste të kualifikueshëm për shërbimet pstare, të cilat janë trajtuar nga stafi prfesinal i njësive prfesinale të Autritetit. Ankesat në bazë të shërbimeve Tjera 21% Mbile 43% Ankesat në bazë të natyrës Tjera 21% Faturimi 40% Internet 33% Fikse 3% Kualitet i sherbimi t Transpar enca 6% FIGURA 4): MAJTAS: PËRQINDJA E ANKESAVE NE BAZE TE SHERBIMEVE, DJATHTAS: PERQINDJA E ANKESAVE NE BAZE TE NATYRES SE ANKESAVE Pas shqyrtimit të ankesave janë nxjerr dhe kmunikuar udhëzimet, rekmandimet dhe vendimet përkatës të shqëruara me instruksinet përkatëse për zbatimin e të drejtave të knsumatrëve në veçanti dhe zbatimin e Ligjit dhe akteve të aplikueshme të legjislacinit sekndar rregullatr në përgjithësi. Autriteti në funksin të rritjes së transparencës dhe edukimit të knsumatrëve si përdrues të shërbimeve të kmunikimeve elektrnike dhe shërbimeve pstare ka të publikuara në faqen e saj zyrtare gjitha infrmatat dhe prcedurat e dmsdshme në frmë të thjeshtësuar si dhe ka shtypur brshurat infrmative dhe i ka vendsur at në kpje të mjaftueshme në të gjitha pikat kryesre të shitjeve të fruesve të autrizuar të shërbimeve brshurat për të drejtat e knsumatrëve ( P ashtu ARKEP vënë në dispzicin numrin (0) , i cili është PA PAGESË për parashtrimin e ankesave. Gjithashtu, gjatë vitit 2014 Autriteti ka qenë i angazhuar dhe kntribuar në prjektin e rëndësisë së veçantë për Mbrjtjen e fëmijëve nga rreziqet në Internet - PROCON prjekt ky i realizuar nga Qendra për Arsim e Ksvës (KEC) në bashkëpunim me Këshillin Rinr Ksvar (KYC) dhe Internatinal Children Safety Service (ICSS) dhe në partneritet me Ministrinë e Arsimit, Shkencës dhe Teknlgjisë (MASHT) dhe Zyrën për Qeverisje të Mirë (ZKM/ZQM) dhe rganet tjera përgjegjëse në fushën e kmunikimeve dhe si rezultat vitin 2015 janë publikuar brshura lidhur me: - për mbrjtjen e fëmijëve nga përdrimi i sigurt i internetit 37

38 b) Zgjidhja e msmarrëveshjeve ndërmjet peratrëve të rrjeteve dhe fruesve të shërbimeve të telekmunikacinit Në vijim janë paraqitur vendimet e ARKEP lidhur me zgjidhjen e msmarrveshjeve 006Eëmes fruesve të shërbimeve të kmunikimeve elektrnike: - Me vendimin nr. 592 ARKEP ka vendsur pe zgjidhjen e msmarrëveshjes për interkneksin ndërmjet peratrëve Kujtesa.Net Sh.P.K. dhe IPKO Telecmmunicatins L.L.C. - Me vendimin nr. 645 ARKEP ka vendsur për zgjidhjen e ms-marrëveshjeve për përdrimin e infrastrukturës së kmunikimeve elektrnike (shtyllave) të peratrit PTK Sh.A. njësia biznesre Telekmi i Ksvës nga peratrët; IPKO Telecmmunicatins LLC dhe Kujtesa.Net Sh.P.K. - Me vendimin nr. 707 ARKEP ka vendsur për zgjidhjen e ms-marrëveshjëve pёr Interkneksinin e numrave 5x VAS SMS, Zvgëlim të tarifave të terminimit në telefninë mbile (MTR) dhe fikse (FTR) dhe Lëshimin e trafikun për Bulk SMS në mes të peratrit PTK Sh.A. dhe IPKO Telecmmunicatins LLC (ARKEP ka pranuar tre kerkesa të ndara për zgjidhjen e msmarrëveshjes, mirep, duke pas parasysh se çështja ka qenë në mes të dy subjeteve të njejta ka vendsr me një vendim). 4.8 Prceset Gjyqësre Pjesë e veprimtarisë së ARKEP, është dhe mbetet trajtimi i çështjeve ligjre mbi legjislacinin sekndar, dhe trajtimi i çështjeve ligjre gjyqësre pranë Gjykatave të Republikës së Ksvës, ku ARKEP, ka qenë qftë në cilësinë e palës paditëse; e paditur ap palë e tretë. Përgjatë vitit 2015, kryesisht janë trajtuar lëndë gjyqësre të cilat janë iniciuar dhe zhvilluar ndër vitesh, derisa at të marrin frmën përfundimtare dhe se nuk janë regjistruar raste të reja gjyqësre. Gjatë vitit raprtues, departamentet dhe zyrtarët përgjegjës të Autritetit sipas kërkesave të rganeve të rendit dhe sigurisë publike kanë dhënë/paraqitur dhe fruar përgjigje, sqarime si dhe udhëzime në çështje të ndryshme që ndërlidhen me termet dhe kushtet e perimeve të fruesve të ndryshëm të shërbimeve që dalin nga përcaktimet e legjislacinit të aplikueshëm si atij primar ashtu edhe atij sekndar (rregullatr) që ndërlidhen me tregjet e kmunikimeve elektrnike. 38

39 4.9 Veprimtaria Radi mnitriese dhe Inspektuese Veprimtaria Radi - mnitruese Për të garantuar ushtrimin e kmpetencës ligjre lidhur me mbikëqyrjen, kntrllin dhe mnitrimin e veprimtarisë së ndërmarrjeve dhe shfrytëzuesve të autrizuar të rrjetave të kmunikimeve elektrnike dhe të shërbimeve të kmunikimeve elektrnike, në përputhje me përcaktimet nga Ligji për Kmunikimet Elektrnike dhe rregullret e nxjerra nga Brdi i Autritetit në zbatim të Ligjit, veçanërisht në zbatim të kushteve të përgjithshme të përcaktuara në/sipas Autrizimeve Individuale ap të Përgjithshme si dhe të përdrimit të frekuencave dhe numeracinit në përputhje me Autrizimet Individuale, njësitë funksinale aj e Departamentit të Radi-mnitrimit dhe Inspektimit (DRMI) dhe Departamenti i Kmunikimeve Elektrnike në mënyrë të vazhdueshme kryejnë mnitrime dhe inspektime të veprimtarisë së ndërmarrjeve të autrizuara dhe në veçanti mnitrimin e përdrimit të spektrit nga ana e tyre. DRMI, mnitrn brezet frekuencre të alkuara bazuar në Planin Kmbëtar të Shpërndarjes dhe Shfrytëzimit të Spektrit Radi Frekuencr dhe frn mbështetje teknike Departamentit të Menaxhimit të Frekuencave. Detyrat kryesre në ushtrim të mandatit për mnitrim/mbikëqyrje të përdrimit të spektrit radi frekencr janë; - Mnitrimi dhe kntrlli i parametrave teknik te stacineve transmetues; - Detektimi, identifikimi dhe lkalizimi i transmetueseve te pa-autrizuar; - Identifikimi dhe eliminimi i interferencave; - Shqyrtimi i ankesave të pranuara nga peratrët dhe/ap knsumatrët; - Zënshmëria e brezeve dhe kanaleve të caktuar radi frekeuncre; - Mbështetje në krdinimin e përdrimit të radi frekuencave me administratat e shteteve fqinje; - Mbikëqyrja e zbatimit të marrëveshje teknike të arritura nga Autriteti me shtetet fqinje; Gjate vitit 2015, DRMI ka kryer mnitrime të rregullta dhe specifike të spektrit radi frekeuncr në tërë territrin e Republikës së Ksvës në përputhje me mundësitë dhe kapacitet teknike që frjnë pajisjet harduerike dhe sftuerike që aktualisht i ka në dispzicin Autriteti. Kntrllet dhe mnitrimet e kryera të spektrit radi frekeuncr gjatë vitit 2015 janë realizuar në përputhje të pltë me Rekmandimet relevante te ITU-R dhe me ndihmën e pajisjeve; - Stacini Mbil Mnitrues MMS (Prdhuesi Tadiran); - Stacini Mbil Mnitrues MMS (Prdhuesi Rhde & Schwarz); - Pajisja Drive Test Tls për mnitrimin e shërbimeve 2G (GSM), 3G (UMTS) dhe 4G (LTE) (prdhuesi Rhde & Schwarz) - Pajisje për matjen e rrezatimit j jnizues SRM 3600 (Prdhuesi Narda) Veprimet mnitruese dhe inspektuese; DRMI gjatë vitit 2015 ka kryer dhe ka arritur me sukses te adresj kët çështje; 39

40 - Mnitrimin dhe Inspektimin e shërbime PMR në brezet frekuencre VHF dhe UHF në tërë territrin e Republikës së Ksvës, verifikimin e shfrytëzimit të spektrit frekuencr nga subjektet ekzistues, te rinj dhe ata që kanë deklaruar ndërprerjen e aktivitetit, duke mundësuar në këtë mënyrë edhe përditësimin e bazës së të dhënave të dispnuar dhe administruar nga Autriteti. - Identifikimin dhe eliminimin i interferencave në brezet frekuencre VHF dhe MHz UHF për shërbimet PMR. - Identifikimin dhe eliminimin i interferencave të shkaktuara nga Përsëritësit (repetitrët), Perfrcuesit (Amplifikatrët) dhe stacinet transmetuese FM në brezet frekeuncre 900 dhe 1800 MHz të dedikuara për peratret e telefnisë mbile. - Mnitrimin dhe mbikëqyrjen e zhvendsjes se brezit frekuencr për Operatrin Telekmi i Ksves Sh. A ne brezin 1800 MHz. - Mnitrimin dhe identifikimin e peratreve ilegal të telefnisë mbile (MTS, Telenr dhe VIP). - Mnitrimin i brezit frekeuncr MHz i dedikuar për shërbime të Aernautikës - Mnitrimin i brezeve të caktuar frekuencre bazuar në kërkesat specifike nga institucinet e sigurisë të Republikës se Ksvës. - Shqyrtimi i te gjitha ankesave të pranuara pran DRMI. Në vazhdim përmes tabelës janë përshkruar aktivitetet e mnitrimeve/matjeve të realizuara nga DRMI gjatë vitit TABELA 14) NUMRI I AKTIVITETEVE /MATJEVE TË REALIZUARA GJATË VITIT 2015 Shërbimet e mnitruara Numri i përgjithshëm i mnitrimeve Mnitrimet specifike sipas kërkesaveinterferenca Numri i ditëve të punës në terren Operatrët e mnitruar PMR Shërbimet Fikse Pike-Pike Rrjetet mbile GSM/IMT Shërbimet Aernautike Numri i ttal; OPERIMET ILEGALE ARKEP ka për mandat dhe detyrë që të sigurj shfrytëzuesve të resurseve të kufizuara frekuencre një ambient pa-interferenca nga peratrët ap ndërmarrës që perjnë pa siguruar autrizimit përkatës nga ana e ARKEP (peratrët e pa-autrizuar). 40

41 Autriteti në baza të rregullta dhe me kujdes ka kryer dhe ushtruar mnitrime peridike në të gjitha lkacinet në territrin e Republikës së Ksvës, në raste të caktuara edhe bazuar sipas njftimeve nga palët me interes si peratrët ap edhe rganet e sigurisë. Departamenti i Radi Mnitrimit dhe Inspektimit, në kuadër të matjeve të realizuar gjatë vitit 2015, për peratrin ilegal të telefnisë mbile, të cilet veprjen në menyrë të paautrizuar brenda territrit te Republikës së Ksvës dhe njëkhësisht mnitrimin të shfrytëzueshmërisë së resurse të fundeme frekuncre në brezet: E-GSM MHz Uplink MHz Dwnlik DCS MHz Uplink MHz Dwnlik UMTS MHz Uplink MHz Dwnlik Mbështetur në shënimet dhe raprtet zyrtare të nxjerra nga matjet dhe mnitrimet e vazhdueshme, knstatjmë se tre peratret e telefnisë mbile, të gjithë nga Serbia, (shih tabelen xx) vazhdjnë të perejn në menyre ilegale brenda terririt të Republikës së Ksvës me theks të veqant në pjesën verire të vendit tnë. Te njetit jane duke vepruar në mënyrë të paautrizuar dhe njekhesisht janë duke shkaktuar interferime në brezet frekeuncre të alkuara për peratrët e autrizuar nga ARKEP për perim në tërë hapësirën e territrit të Republikës së Ksvës. TABELA 15) OPERATORET E INDENTIFIKUAR GJATE MATJES Operatri MCC MNC mt:s; Telekm Srbija Telenr Vip Telekm Austria OPERATORI MT:S TELEKOM SERBIJA : Mbështetur në shënimet dhe raprtet zyrtare të nxjerra nga matjet dhe mnitrimet e vazhdueshme e p ashtu referuar dhe mnitrimeve të fundit të realizuara përgjatë periudhës khre 2015, knstatjmë se ekipi i radi mnitrimit dhe inspektimit ka të regjistruar dhe identifikuar gjithësejt 22 Stacine Transmetuese Bazë te cilat perjnë në mënyrë të paautrizuar nga peratri ilegal MTS në brendi të territrit të Republikës së Ksves, prej te cilave 17 stacine nddhen në pjesën verire të vendit tnë (Mitrvicen Verire, Zveqan, Lepsaviq, Zubin Putk, një në fshatin Dreth kmuna e Istgut) ndërsa 5 prej tyre janë të instaluara në bjektet e kulteve fetare në lkacinet/bjektet gjegjësisht hapësirat e 41

42 brendshme të Manastirit të Deçanit, Manstirin në Hqe të Madhe, Manstirin e Deviqit, Patriarkanen e Pejës dhe Manastirin e Graçanicës (shih tabelen në shtjcën V). Operatri eshte duke shfryutezuar resurse të fundeme frekeuncre në menyrë të paautrizuar në brezet frekeuncre të alkuara per frimin e shërbimeve mbile: P-GSM, DCS 1800 dhe UMTS Vlenë të ceket se brezi frekuencr UMTS 2100 ende nuk eshte i autrizuar per përdrim ne territrin e Republikes se Ksves, mirëp i njejti është duke u shfrytëzuar nga peratri ilegal MTS ne Mitrvicen verire me kapacitet prej 2 x 15 MHz. OPERATORI TELENOR : Ekipi i Radi Mnitrimit dhe Inspektimit gjatë matjeve të realizuara brenda territrit te Ksves, ka knstatuar se ky peratr eshte duke vazhuar se peruari në mënyrë të paautrizuar brenda territrit të Republikes se Ksves. Vlen te ceket se perveq stacineve transmetuese baze te instaluar ne pjesën Verire të Ksvës, është identifikuar edhe një stacini transmetues bazë i vendsur mbi bjektin e Shkllës në fshatin Grazhdec, kmuna e Pejës. Operatri ilegal Telenr eshte duke shfrytezuar kanale frekeuncre ne menyre të paautrizuar në brezin frekeuncr P-GSM 900. OPERATORI VIP : shfrytëzn kanale frekeuncre në brezin frekeuncr DCS Perdrimi i kanaleve frekeuncre ne brezin e lartcekur eshte duke u shfrytëzuar ne menyre te paautrizuar nga stacinet transmetuese bazë të vendsur kryesisht në pjesën Verire të Ksvës. këta peratrë veprjnë kryesisht në pjesën verire të Republikës së Ksvës dhe në disa pjesë tjera në hapësira shumë të kufizuara, kryesisht të banuara me minritetin serb (shih të bashkangjitur ekstrakte nga raprti i matjeve në shtjcën A), perime kët, të cilat sipas vlerësimeve nga ana e rganeve kmpetente janë përfshi në paketën e dialgut teknik pjesa e telekmunikacinit ku ARKEP ka dhënë kntributin e saj teknik-prfesinal si pjesë e delegacinit Ksvar Aktivitetet tjera Një e arritur e madhe dhe angazhim i realizuar gjatë vitit 2015 nga stafi prfesinal ka qenë përgatitja respektivisht knvertimi i Planit Kmbëtar të Shpërndarjes dhe Shfrytëzimit të Radi Frekuencave në frmatin e Excel-it për të mundësuar përfshirjen e Planit Kmbëtar të Ksvës dhe raprtimeve mbi interferencat e matura nga ana e DRMI-së, në në databazën e institucinit e EFIS të ECO (Eurpean Cmmunicatin Office) ku Autriteti është pranuar me të drejtat e Anëtarit Vëzhgues (bservues) në punimet e Grupit Punues FM22 dhe Plani Kmbëtar i vendit tnë është përfshi nga Administrata ECO (EFIS ECO Frequency Infrmatin System) me referencën, Ksv* (Figura 4). 42

43 FIGURA 5): DATA BAZA E ECO Veprimtaria Inspektuese Ushtrimi i veprimtarisë inspektuese nga zyrtarë përgjegjës të Autritetit gjatë viti 2015, është bazuar në prcedurat e përcaktuara sipas Ligjit për Kmunikime Elektrnike dhe Rregullres Nr. 12 mbi prcedurat dhe parimet e inspektimit të zhvilluara nga ana e Autritetit, mbi bazën e të cilës njësitë funksinale kanë hartuar planet e inspektimeve me karakter të përgjithshëm dhe atyre me tematikë specifike, të cilat janë miratuar si pjesë e planeve të punës dhe rishikhen në baza të rregullta nga mbikëqyrësit e njësive relevante të inspektimit. Veprimtaria inspektuese gjatë vitit 2015, ka qenë e kncentruar në mbikëqyrjen dhe inspektimin e rasteve të cilat sipas përcaktimeve nga aktet e aplikueshme dhe vlerësimeve të kryera nga njësitë përgjegjëse brenda Autritetit sipas prcedurave të aplikueshme janë kualifikuar për prcedurën e inspektimi. Në vijim paraqesim disa shembuj nga inspektimet e kryera gjatë vitit 2015; - Verifikimi i ankesës së pranuar nga peratri publik për pretendimin mbi cenimin e znës së rezervuar nga peratrët privat të shërbimeve krrier dhe ekspress; Përshkrim i shkurtër i mandatit të inspektimit; inspektimi është ushtruar nga kmisini i autrizuar me qëllim të verifikimit të mbikëqyrjes së fruesve privat për frimin e shërbimeve pstare, krrier dhe ekspress. Detyrat specifike të inspektimit kanë qenë; 43

44 Testimin e kualitetit dhe saktësisë së të dhënave të raprtimet tre-mujre në gjitha rastet dhe në disa raste arsyet e ms parashtrimit të raprtit tremujr brenda afateve të vendsura nga Autriteti; Verifikimin e numrit të ankesave të knsumatrëve dhe prcedurës së administrimit/trajtimit të ankesave nga ana e fruesve të shërbimeve pstare; - Verifikimi i ankesave të peratrëve në raprt me frimin e shërbimeve të pa autrizuara nga peratrët tjerë Veprimtaria e Njësive teknike KOS -IX, KOS-CERT dhe KOS-NET Nyja shkëmbyese e internetit KOS -IX Gjatë vitit 2015 KOS-IX ka përmbushur bligimet e saja të përcaktuara me Rregullren për perimin e KOS-IX, si dhe janë mbajtur takime më përfaqësuesit e anëtarëve (aktualisht 4 anëtarë), ku janë diskutuar tema me interes për avancimin e mëtutjeshëm të KOS-IX. Gjatë vitit 2015, Autriteti ka raprtuar në mënyrë peridike në EUROIX rreth kapacitetit të trafkut që kaln në KOSIX si dhe ka mare pjesë në knferencat ndërkmbëtare të rganizuara nga EURO-IX, ku anëtar me të drejta të plta është edhe KOS-IX Qendra për Reag ime ndaj Emergjencave Kmpjuterike KOS - CERT Autriteti në përmbushje të detyrimeve ligjre të përcaktuara me LKE si dhe dkumentin e plitikave sektriale, ka funksinalizuar qendrën për reagime ndaj emergjencave kmpjuterike (KOS-CERT), ku gjatë vitit 201 është punësuar edhe zyrtari i dytë, i cili është i ngarkuar me çështjen e zhvillimit të shërbimeve. Me qëllim të kmpletimit dhe harmnizimit të rregullreve me direktivat e Uninit Evrpian dhe në përputhje me bjektivat dhe priritetet për krijimin dhe funksinalizimin e CERT Nacinal, Autriteti gjatë hartimit të akteve përcjellëse rregullatre dhe jetësimit të këtij bjektivi madhr i referhet kushteve dhe kritereve të specifikuara sipas; Agjensinit Evrpian për Rrjeta dhe Siguri të Infrmacinit (Eurpean Unin Agency fr Netwrk and Infrmatin Security - ENISA) ku rekmandhen hapat e nevjshëm që duhet të ndiqen për themelimin dhe funksinalizimin e CERT-it nacinal. Autriteti në kuadër të Prgramit Vjetr të punës për vitin 2015 dhe 2017 ka aprvuar edhe planin e veprimit për njësinë e KOS-CERT ku edhe i ka caktuar bjektivat dhe aktivitetet specifike që duhet të kryhen përgjatë dy viteve në funksin të themelimit dhe funksinalizimit sa më efikas dhe efektiv të kësaj njësie e cila gjatë pjesës së tretë të vitit 2016 planifikhet edhe të startj fillimisht me kryerjen e shërbimeve bazike. 44

45 1. Shërbimet bazike të KOS-CERT Shërbimet bazike te identifikuara në këtë fazë bazuar në kapacitetet fillestare janë; - Krdinimi i përgjigjes ndaj incidenteve (incidentet që kërkjnë krdinim ndërinstitucinal); - Ngritja e vetëdijes; (është publikuar ueb site për ngritje te vetëdijes dhe raprtim te incidenteve 2. Vendsja e kntakteve me peratrët e rrjetave dhe shërbimeve të kmunikimeve elektrnike (Kmunitetin e KOS-CERT- cnstituency) D nënshkruhen dkumentet frmale në mes të KOS-CERT dhe peratrëve të rrjetave dhe shërbimeve të kmunikimeve elektrnike ku d të definheshin shkurt shërbimet, përgjegjësitë, rlet, persnat kyç dhe kanalet kmunikuese. 3. Listimi, akreditimin dhe certifikimin e KOS-CERT në kmunitetin e Trusted Intrducer KOS-CERT duhet të bëhet pjesë e kmunitetit pasi që këtu mundëshet web f trust për kmunikim të sigurt në mes njësive tjera CERT Nacinale. Planifikhet që gjatë vitit 2016 KOS- CERT te listhet ne ueb-in e besueshmërisë se Trusted Intrducer. 4. Krdinimi i aktiviteteve me agjensinet lkale të sigurisë për implementim të ligjit Duhet të thekshet se Ksva ka miratuar Strategji Nacinale për Siguri Kibernetike e cila d te shërbej si baze për bashkëpunim ndërinstitucinale, raprtet në mes institucineve vitale të vendit në aspektin e sigurisë. Së fundmi Ministria e Punëve te Brendshme ka frmuar grupin punues për implementimin e Strategjisë Nacinale për Siguri Kibernetike ku pjesë e këtij grupi punues është edhe Autriteti. Kj është e një rëndësie të veçantë pasi që d të definhen saktë rlet dhe bashkëveprimi ndërinstitucinal në nivel nacinal. Bazuar në këtë strategji d të mund te pltëshen dhe adapthen edhe me tutje rregullret dhe aktet tjera ligjre. Misini i KOS-CERT Njësia Nacinale KOS-CERT d ketë një rl kyç në ruajtjen e sigurisë se rrjeteve dhe shërbimeve të kmunikimeve elektrnike në Republikën e Ksvës. Qëllimi dhe misini është që të ndihmjmë këtë kmunitet të përballen në mënyrë efektive me sfidat e sigurisë kibernetike, krdinimin e veprimeve për të zgjidhur incidentet kibernetike dhe në mënyrë efektive për ti parandaluar at. Kmuniteti i KOS-CERT 45

46 Kmuniteti i KOS-CERT janë te gjithë peratrët e autrizuar/licencuar nga Autriteti që frjnë rrjete dhe shërbime të Kmunikimeve Elektrnike në Republikën e Ksvës. Plitikat Njësia Kmbëtare e KOS-CERT d jetë e autrizuar për të trajtuar të gjitha lljet e incidenteve të sigurisë kmpjuterike të cilat nddhin, se kërcënjnë të nddhin, në mjedisin e kmunitetit. Niveli i mbështetjes së dhënë nga KOS-CERT d të ndryshjë varësisht nga llji dhe seriziteti i incidentit ap çështjes, madhësia e kmunitetit, përdruesit e prekur, dhe burimet aktuale të KOS-CERT-it. Asnjë mbështetje direkte nuk d të jepet për përdruesit fundr, ata pritet që të kntaktjnë me administratrin e sistemit, administratri e rrjetit se ISP-te e tyre për ndihmë. KOS-CERT d ti mbështesë me pastaj duke ndihmuar ne krdinimin dhe menaxhimin e incidenteve. KOS-CERT është i angazhuar për të mbajtur kmunitetin të infrmuar me rreziqet ptenciale dhe për aq sa është e mundur, d të infrmjë këtë kmunitet me lljet e rreziqeve para se at te nddhin. Shërbimet Shërbimet bazike qe janë identifikuar bazuar ne resurset dhe kapacitetet mmentale janë: Krdinimi i përgjigjes ndaj incidenteve KOS-CERT krdinn përpjekjet në përgjigjen ndaj incidenteve në mes etniteteve (në kuadër të kmunitetit) të përfshirë në incident. Kj përfshin rrjetet dhe shërbimet që frhen nga peratrët e kmunikimeve elektrnike në Republikën e Ksvës. Krdinimi mund të përfshijë mbledhjen e infrmacinit te kntaktit, njftuar faqet e përfshirjes së tyre të mundshme (si viktima se burim i një sulmi), për të mbledhur statistika rreth numrit të vendeve të përfshira dhe lehtësimin e shkëmbimit të infrmacinit. Pjesë e punës së krdinimit mund të përfshijë njftimin dhe bashkëpunimin me agjencitë e zbatimit të ligjit dhe njësite CERT tjera lkale dhe nacinale me fkus mbrjtjen e përdruesve të rrjeteve dhe shërbimeve të Kmunikimeve Elektrnike. Ky shërbim nuk ka të bëjë me përgjigje direkt ne ndihme ne vend te entitetit (angl. n site supprt). Ngritja e vetëdijes Njësia e KOS-CERT d të përgatisë njftime ne aspektin e sigurisë, duke përfshirë; 46

47 - Paralajmërimet e sigurisë për publikun; kët njftime përmbajnë infrmacin të shkurtra dhe të qarta për tu kuptuar nga përdruesit e rrjeteve dhe shërbimeve të kmunikimeve elektrnike, për të mbrjtur veten e tyre në internet; - Paralajmërimet e sigurisë për nevjat specifike të entitetit; kët njftime japin infrmacin mbi khën dhe situatën aktuale si dhe aktivitetet që përbëjnë një kërcënim për peratrët e rrjeteve dhe shërbimeve të kmunikimeve elektrnike dhe përdruesit e tyre. Ky shërbim d te mundësj rritjen e ndërgjegjësimit ne aspektin e sigurisë kibernetike përmes artikujve, lajmeve te shpejta përmes ap në web sites, ap burimeve të tjera infrmative që shpjegjnë praktikat më të mira të sigurisë dhe japin këshilla mbi masat që duhet të merren. Aktivitetet mund të përfshijë edhe takime, seminare për të mbajtur entitetet të infrmuara me prcedurat në vazhdimësi për ruajtjen e sigurisë nga kërcënimet e mundshme në sistemet kmpjuterike Njësia e KOS-NET Në përmbushje të detyrimeve të përcaktuara me Agjendën Digjitale për Ksvën , Autriteti gjatë vitit 2014 ka marr disa iniciativa rreth parapërgatitjeve për implementimin e kdit të internetit (cctld), ku janë vizituar autritetet jmlge të Malit të Zi dhe Kracisë me qëllim të marrjes së infrmatave të nevjshme dhe frimit të ndihmës për përmbushjen e këtyre bjektivave. ARKEP gjatë vitit 2015 pritet të hartj raprtin e detajuar rreth kdit të internetit me veprimet knkrete për marrjen dhe implemenimin e tij. 1. Draft Rregullrja për Organizimin dhe Menaxhimin e Dmenit Kryesr në Republikën e Ksvës. E cila ka kaluar vlerësimin e Brdit të kaluar të ARKEP,pastaj ka kaluar diskutimin e mbrendshëm në ARKEP dhe pritet të dal në diskutim publik. 2. Pltësimi i Frmularit për paraqitjen e kërkesës për cctld(aplikimit). 3. Pltësimi i planit teknik dhe funksinal për regjistrin e cctld, i cili plan së bashku me dkumentet shtesë i shthet, si shtjcë, frmularit të aplikimit për cctld. 4. Pltësimi i dkumentacinit Shtesë i cili d ti shthet,si shtjcë, frmularit të Aplikimit për cctld. 5. Përditësimi i raprtit për cctld, ku janë skjaruar në detaje kushtet për paraqitjen e emrit të Republikës së Ksves në listen e ISO 3166, që është kushtë për paraqitjen e kërkesës për cctld.pashtu dkumentet e nevjshme për aplikim për cctld dhe rruga e cila duhet të ndiqet për këtë prcess. 6. Vizitë dy ditre pune në AKEP të Shqipërisë, në njësin (.al) dhe në njësin e CERTI-it. 47

48 4.11 Shërbimet Pstare Sektri i Shërbimeve Pstare si njësi e autrizuat për rregullimin e tregut të shërbimeve pstare, përveç angazhimeve të përditshme si të përcaktuara me dispzitat ligjre, në vazhdimësi është angazhuar dhe ka kryer detyrat si në vijim: Janë realizuara gjithsejtë tetë (8) inspektime, dhe atë: Shtatë (7), zyra pika të inspektuara të subjekteve të licencuar/autrizuar, peratrë privat të cilët frjnë shërbime pstare. Një (1), zyre pikë ilegale të peratrit të pa-autrizuar ilegal pstar; JP Psta Serbe, Ka përgatitur dhe ka dërguar për miratim nga Brdi i Autritetit, katër (4) vendimi të cilat ishin me efekt rregullatr dhe dy (2) vendim të shqiptimit të masave të sanksinimit; Janë dhënë gjithsejtë shtatë (7) Udhëzimeve rregulatre të shqëruar me vërejtje përfundimtare për peratrët pstar; Janë përgatitur gjashtë (6) shkresa përgjigje, në ankesat e palëve knsumatrëve të shërbimeve pstare, gjatë tërë vitit 2015; Janë pranuar dhe administruar raprtet tremujre (TM) të pranuara nga peratrët pstar për - gjatë periudhës TM1 TM4, 2015, dhe futja e tyre në bazën e të dhënave BSAT ; Është përgatitur dkument raprti; Pasqyra e përgjithshme e tregut të shërbimeve pstare në Republikën e Ksvës për vitin 2014 ; Është përgatitur për Institucinet shtetërre, një dkument raprt i detajuar lidhur me perimet e pa-autrizuara ilegale të peratrëve pstar në territrin e Republikës së Ksvës; Janë dhënë dy (2) përgjigje interpretime rregullatre në shkresat dhe ankesat e Operatrit Publik Pstar NPQ Psta e Ksvës ShA. 48

49 5. PLANI AFATMESËM I ARKEP PËR VITET Njëra nga sfidat kryesre me të cilën ballafaqhen ndërmarrjet, të cilat frjnë rrjete dhe/se shërbime publike të kmunikimeve elektrnike është pa dyshim i ashtuquajturi Parashikim Rregullatr (Predictability), respektivisht ekzistimi i një plani afatmesëm se afatgjatë me veprime knkrete rregullatre, të cilat priten të adreshen. Prandaj, ky Plan d të kntribuj në rritjen e sigurisë rregullatre dhe ka për qëllim të ndihmj në prmvim të investimeve, rritje të knkurrencës dhe invacinit në tregun e kmunikimeve elektrnike në Republikën e Ksvës. Me fjalë tjera, dkumenti i hartuar mund të knsiderhet si një; Seri e vendimeve të kushtëzuara për çd hap në këtë prces. Plani afatmesëm i veprimit përfshinë periudhën tre (3) vjeçare, respektivisht vitet dhe ka për qëllim adresimin e bligimeve të ARKEP të përcaktuara në aktet ligjre të referuara më lartë. Plani përmban është i fkusuar në çështjet si në vijim; - Prpzimi i masave afatshkurtra, të cilat duhet të ndërmerren për ndryshimin e akteve nrmative të miratuara nga Autriteti; - Masat e veçanta dhe të detajuara, të dmsdshme për zbatimin e Plitikave dhe detyrimeve të Autritetit. Gjithashtu, përshkruhet qasja dhe metdlgjia, e cila duhet të zbathet për veprime të caktuara (si p.sh. çmimet, mekanizmat, të cilët garantjnë mbrjtje të knkurrencës, etj.); - Klasifikimi i veprimeve rregullatre për nga rëndësia dhe pririteti për adresimin e tyre duke pasqyruar në afate khre për realizimin e tyre; - Veprimet dhe aktivitetet rregullatre, të cilat d të nxisin investimet dhe sigurjnë zhvillimin knsistent të infrastrukturës me fkus në rrjetet e kmunikimeve elektrnike të gjeneratës së ardhshme (Next Genaratin Access Netwrk NGA), të cilat mundësjnë qasje në shërbime brezgjëra; me shpejtësi më të lartë të mundshme, në një khë më të shkurtë të mundshme, me çmime të arsyeshme dhe duke mbuluar sa më shumë knsumatrë; - Përshkrimi i veprimeve, për të cilat është i nevjshëm dhe dmsdshëm angazhimi i knsulencës ndërkmbëtare, evidentimi i veprimeve, të cilat kanë implikime financiare dhe është i nevjshëm implementimi i prjekteve kapitale; - Qasjen ndaj diskutimeve aktuale, të cilat janë në nivel të rregullatrëve evrpian: Net neutrality, prblematika e peratrëve të rrjetave, shërbimet OTT, NGA, Prmvimi i shfrytëzimit të përbashkët të infrastrukturës brezgjëra, etj; - Të përmirësuarit e menaxhimit të Spektrit, si resurs i kufizuar dhe i çmueshëm. 49

50 Në veçanti, fushat të cilat duhet të mbulhen nga Plani i Veprimit janë si në vijim: - Avancimi i mëtutjeshëm i knkurrencës efektive në treg, duke përfshirë shërbimet dhe rrjetat e kmunikimeve elektrnike, përmes harmnizimit dhe miratimit të legjislacinit sekndar dhe implementimit të prjekteve përkatëse; - Nxjerrjen dhe miratimin e gjithë legjislacinit tjetër sekndar brenda periudhave khre dhe dinamikës së veprimeve si të parapara me dkumentin e Akteve Nrmative të Autritetit në zbatim të Ligjit, i publikuar në ueb faqen e Autritetit; - Avancimi i mëtutjeshëm në përmirësimin e kushteve për shtrirjen e shërbimeve brezgjëra në tërë territrin e Republikës së Ksvës, ashtu që t u sigurhet qasje në internet knsumatrëve me shpejtësi të lartë; - Krijimi i kushteve dhe prcedurave të përshtatshme për liberalizimin dhe hapjen e brezeve shtesë për avancimin e shërbimeve brezgjëra përmes rrjeteve të kmunikimeve mbile, - Sigurinë dhe integritetin e rrjetave dhe shërbimeve të kmunikimeve elektrnike, për të rritur besimin e publikut dhe bizneseve; - Avancimi i masave mbrjtëse për përdruesit fundr (knsumatrët); - Krijimin e qartësisë maksimale të mjedisit rregullatr, i cili d mundësj dhe inkurajj investimet dhe invacinet në tregun e kmunikimeve elektrnike dhe pstare në Republikën e Ksvës. - Ndërkmbëtarizimi i rregullatrit dhe sigurimi i kdeve shtetërre, telefnik dhe internetit. 5.1 Rregullimi i Tregut të Kmunikimeve Elektrnike dhe çështjet e knkurrencës Prcedura e analizës së tregut dhe implementimi i saj karakterizhet si më pshtë; Përgatitjen e pyetësrëve për analizë të tregjeve; Analizimin e të dhënave të pranuara nga pyetësrët; Definimin e tregjeve relevante bazuar në analizën e të dhënave të pranuara; Vlerësimin e knkurrencës në tregjet relevante (nëse tregu është knkurrent në meyrë të efektshme ap j); Identifikimin e peratrëve me fuqi të ndjeshme në tregjet relevante; Përgatitja e raprtit për analizën e tregut dhe vendimeve përkatëse si dhe këshillimi publik me palët e interesit; Impnimin (vendsjen) e detyrimeve rregullatre ndaj OFNT se tërheqjen të bligimeve rregullatre nëse paraprakisht masa të tilla janë vendsur me aktet e rregullatrit. 50

51 Autriteti që nga viti 2010, rregullisht i grumbulln dhe analizn të dhënat e detajuara të indikatrëve të rritjes dhe zhvillimit të tregut të kmunikimeve elektrnike dhe shërbimeve pstare në Republikën e Ksvës, dhe përgatit raprtet peridike (4 raprte në baza tre mujre) dhe vjetre të tregut të kmunikimeve elektrnike dhe pstare. Raprtet e Autritetit janë burimi kryesr dhe më i besueshëm i referimit/eve nga ana e palëve të interesit, si peratrët e autrizuar, investitrët prspektiv, institucineve të plitikë bërjes dhe atyre akademike. Autriteti, me qëllim të ushtrimit të mandatit për sigurimin e infrmacinit në frmë transparente dhe j-diskriminuese ka strukturuar resurse e duhura prfesinale në Zyrën e Analizave Eknmike pranë Departamentit të Kmunikimeve Elektrnike (DKE) dhe ka ngritur platfrmë sftuerike dhe harduerike për prcesim të të dhënave të tregjeve (Sftueri - BSAT). Deri më tani, Autriteti ka harmnizuar Rregullren për Analiza të Tregjeve dhe ka përmbyllur me sukses ciklin e parë të analizës së tregjeve të telefnisë fikse dhe linjave me qira. Sfidë gjatë periudhës së ardhshme trevjeçare është përmbyllja me sukses i analizës së të gjitha tregjeve të përcaktuara në Rregullren për Analiza të tregut si dhe impnimi/implementimi e detyrimeve për/nga OFNT. Çështje tjetër me rëndësi është marrja parasysh/përcjellja e trendëve aktuale dhe prblematikave me të cilat ballafaqhen aktualisht rregullatrët evrpian. Fkusi dhe angazhimet e Autritetit Gjatë periudhës , Autriteti d të fkushet, në veçanti në çështjet e mëpshtme; Mbikëqyrjen e implementimit të detyrimeve të përcaktuara ndaj OFNT për tregjet e analizuara (rregulluara); Miratimi i fertave referente dhe dkumenteve tjera relevante për tregjet e analizuara; Sigurimin e kperimit efikas mes peratrëve, ndaj të cilëve janë impnuar detyrimet rregullatre; Ushtrimin e verifikimit të saktësisë së të dhënave të deklaruara nga ana e peratrëve dhe fruesve të shërbimeve; Përfundimin e analizës së tregjeve në përputhje me kërkesat e Ligjit për Kmunikimeve Elektrnike dhe Rregullren e Analizës së Tregut; Krijimi i lehtësirave në raprtimet peridike të peratreve lidhur me indikatrët e tregut; Hartimi dhe miratimi i krnizës ligjre lidhur me Net Neutralitetin dhe çështjeve tjera, të cilat janë duke u diskutuar aktualisht në nivel të KE dhe rregullatrëve evrpian. TABELA 16). SYNIMI 1 AVANCIMI I KONKURRENCËS EFEKTIVE NË TREGUN E KOMUNIKIMEVE ELEKTRONIKE NR. OBJEKTIVI AKTIVITETET PERIUDHA 1 Analiza e tregjeve të kmunikimeve elektrnike Qasja dhe Origjinimi i thirrjeve në rrjetet publike të telefnisë mbile Terminimi i thirrjeve me zë në rrjetet mbile individuale K IV K II

52 NR. OBJEKTIVI AKTIVITETET PERIUDHA Qasja me shumicë në shërbimet brezgjëra ( Bradband ) K IV Analiza e tregjeve të Telefnisë Fikse K II-2017 Bashkëshfrytëzim të infrastrukturës aktive (laku lkal) dhe pasive Rregullimi i shërbimeve të OFTN Vendsja dhe Mbikëqyrja e implementimit të bligimeve rregullatre ex-ante për OFNT nga tregjet relevante të analizuara K I-2015/K IV Adaptimi i mdelit për Lgaritje të Ksts në përputhje me Rekmandimet e KE Mdeli BU-LRIC për tregjet e analizuara K IV Net Neutraliteti Përgatitja dhe Miratimi i Rregullres për Net Neutralitet Përgatitja e Raprtit Studimr lidhur me OTT K II 2016 K IV Raprtimi On-line i të dhënave Implementimi i Prjektit për raprtimin nline të të dhënave statistikre peridike te peratreve K IV Rrjetat dhe Shërbimet e Kmunikimeve Elektrnike Njëra nga detyrat dhe bjektivat kryesre të përcaktuara me Ligjin për Kmunikimet Elektrnike është zhvillimi i rrjetave dhe frimi i shërbimeve cilësre për përdruesit fundr në tërë teritrin e Republikes së Ksvës. P ashtu, dkumenti Plitikat e Sektrit të Kmunikimeve Elektrnike Agjenda Digjitale për Ksvën , përcaktn si priritetet të parë Zhvillimin e Infrastrukturës së TiK-ut, respektivisht njëra nga bjektivat kryesre është që të sigurhet zhvillim knsistent në kuptimin gjegrafik i rrjeteve të kmunikimeve elektrnike brezgjëra (bradband) në tërë territrin nacinal dhe prmvimi i përdrimit të shërbimeve të kmunikimeve elektrnike. 52 Mbështetur në nrmat dhe trendët e aplikuara në vendet e Bashkimit Evrpian, në relacin me shumicën e peratrëve, vërehet trendi i investimeve më të ulëta në ngritjen (knstruktimin) e infrastrukturës kmunikuese të reja dhe rritjen e tendencës së bashkë shfrytëzimit të infrastrukturës ekzistuese, nevja për mbrjtje më të mirë të mjediseve dhe hapësirës, dhe zhvillime rapide të tregut të infrastrukturës, nevjës për zhvillim dhe penetrim (depërtim) të

53 shërbimeve brez-gjera në rrjetat fikse si dhe largimin (evitimin) e barrierave për penetrime më të thella. Ndërtimi i qasjes në infrastrukturën (rrjetat) kmunikuese është një nga faktrët më të rëndësishëm në liberalizimin dhe zhvillimin e tregut të kmunikimeve elektrnike. Rli kryesr i Autritetit në këtë drejtim është me sa vijn; Definimi i shërbimeve dhe fruesit të shërbimeve universale Mundësimi i shfrytëzimit efektiv të infrastrukturës ekzistuese telekmunikuese dhe faciliteteve shqëruese; Adaptimi i legjislacinit sekndar që d të mundësj dhe inkurajj bashkë shfrytëzimin e infrastrukturës dhe lehtësirave (faciliteteve) kmunikuese; dhe Ushtrj mandatin e ndërhyrjes sipas kmpetencës Ex-ffici dhe/ap sipas kërkesës së palës për evitimin respektivisht rregullimin e situatave të ms-marrëveshjeve mes palëve dhe në rast të kualifikimit të fuqizj sanksinet eknmike në rast të ms zbatimit të urdhrave të Autritetit. Definimi i kushteve për bashkë shfrytëzimin e infrastrukturës ekzistuese, përfshirë këtu nyjat ( ducts ) d kntribuj në knslidimin e kësaj praktike dhe trendi në/me mirëbesim kështu duke mundësuar peratrëve të rinj të kenë qasje të lehtësuar ndaj shfrytëzuesve të rinj. Në prcedurat e ndërlidhura me përdrimin e përbashkët të infrastrukturës kmunikuese dhe faciliteteve shqëruese, Autriteti ndërmerr kët aktivitete; Analizn kërkesat për klkim ( c-lcatin ) dhe bashkë shfrytëzim të infrastrukturës kmunikuese dhe përcaktn ekzistencën dhe mundësitë për bashkë shfrytëzim; Ndërmjetësn në /dhe analizn variantet teknike të përgatitura nga palët dhe paraqitura për ndërmjetësim; Përcaktn kushtet teknike për klkim dhe thurjen e lakut lkal ( unbundling f the lcal lp ); Bashkëpunj ngushtë me rganet e nivelit qendrr dhe lkal për krijimin e një platfrme të përbashkët dhe krdinimin e punëve rreth shtrirjes së/bashkëshfrytëzimit të infrastrukturës së kmunikimeve elektrnike; Draftn prpzimet për prjektligje, akte tjera nrmative, instruksine dhe frmat e dmsdshme për bashkë-shfrytëzimin e infrastrukturës kmunikuese. Deri më tani Autriteti ka përmbyllur me sukses Rregullren për bashkë-shfrytëzim të infrastrukturës dhe të drejtën për shteg, si dhe ka iniciuar prcedurat në hartimin e rregullreve tjera me rëndësi në frimin e shërbimeve dhe rrjetave të kmunikimeve elektrnike. Në këtë drejtim, sfidë gjatë periudhës së ardhshme 3 vjeçare d të jetë rrumbullakimi i krnizës ligjre për shtrirje dhe mbrjtje të infrastrukturës, përkatësisht shërbimeve si dhe krijimi i lehtësirave të mëtutjeshme në qasjen e të dhënave për shtrirjen e infrastrukturës,, në mënyrë qe te nxiten dhe përshpejthen përpjekjet e peratrëve për shtrirjen e saj në vendet ku mungn aj. Fkusi dhe angazhimet e Autritetit 53

54 Gjatë periudhës , ARKEP d të fkushet, në veçanti në çështjet e mëpshtme; Krijimin e lehtësirave për hyrësit e rinj dhe ata aktual dhe mundësimi i kryerjes së shërbimeve/raprtimeve n-nline, përmes implementimit të platfrmave të ndryshme sftuerike; Qasja më e lehtë në të dhënat për gjendjen në tregun e kmunikimeve elektrnike, respektivisht indikatrët e tregut, duke përdrur platfrma të ndryshme sftuerike, Krijimi i krnizës ligjre për shtrirjen e infrastrukturës së kmunikimeve elektrnike dhe standardet e frimit të shërbimeve Inkurajimi i përdrimit të përbashkët të infrastrukturës së kmunikimeve elektrnike, Definimin e kushteve teknike, marrjes në shfrytëzim dhe kushteve tjera për kategri të caktuara të rrjetave kmunikuese dhe infrastrukturës kmunikuese dhe lehtësirave (faciliteteve) shqëruese; Lehtësimin e mëtutjeshëm të qasjes në të dhënat për shtrirjen e rrjeteve të kmunikimeve elektrnike dhe publikimin e këtyre infrmatave për investitrët e huaj dhe të interesuarit tjerë. TABELA 17). SYNIMI 2 - AVANCIMI I SHËRBIMEVE DHE RRJETAVE BREZGJËRA TË KOMUNIKIMEVE ELEKTRONIKE NR. OBJEKTIVI AKTIVITETET PERIUDHA 1 Krijimi i krnizës Rregullatre për shërbimet universale (USO) Përgatitja dhe miratimi i Rregullres për frimin e shërbimeve universale Përcaktimi i peratrit per frimin e shërbimeve universale (USO) Vendsja e parametrave te kualitetit te shërbimeve për peratrin USO K II K IV K IV Krijimi i Krnizës Rregullatre për shtrirje dhe mbrjtje te infrastrukturës se kmunikimeve elektrnike Përgatitja e rregullres për instalimin dhe përdrimin e rrjetave të kmunikimeve elektrnike Përgatitja dhe miratimi i rregullres për mbrjtjen e rrjetave publike të kmunikimeve elektrnike K III K IV Avancimi i Shërbimeve emergjente Vendsja e bligimit për peratret për identifikimin e lkacinit te thirrësit ne numrin 112 Angazhimi për prmvimin e numrave emergjent K IV K III Raprtimi i të dhënave Zhvillimi i mdulit sftuerik për qasje n-line nga peratrët në bazën e të dhënave statistikre të ARKEP K III

55 NR. OBJEKTIVI AKTIVITETET PERIUDHA Raprtimet peridike të peratrëve të Kmunikimeve Elektrnike Avancimi i Bashkëshfrytëzimit te Infrastrukturës Përcaktimi i çmimeve për bashkëshfrytëzim të infrastrukturës publike për vendsjen e rrjetave publike të kmunikimeve elektrnike (rrugët lkale, kanalizimi, ujësjellësi, nxehja, elektriciteti, shtyllat dhe gypat, etj.) K IV-2015 Krdinimi i aktiviteteve me institucinet kmunale KIV Nxitja e knkurrencës në tregun e kmunikimeve elektrnike brezgjëra Krijimi i munësive për qytetarët e vendit që të shfrytëzjnë internet me shpejtësi 30Mbps e më tepër (70% e qytetarëve) KIV Rritja e transparencës lidhur me shfrytëzimin dhe shtrirjen e infrastrukturës Vënia nline e infrmatave lidhur me shtrirjen e infrastrukturës së kmunikimeve elektrnike Blerja e Ortphtve për Platfrmën e WebGIS Hartimi i Raprteve Peridike lidhur me shtrirjen e infrastrukturës K III-2016 K II Krijimi i mdulit për ntifikim nline të hyrësve ne tregun e KE K III Krijimi i Platfrmës për Aplikim Online Krijimi i mdulit për ankesat e knsumatreve Krijimi i mdulit për Aplikim nline për resurse numerike K III 2015 K III 2015 Krijimi i mdulit për aplikim nline për resurse frekuencre K III Krijimi i Krnizës Rregullatre për sanksinet eknmike Përgatitja dhe miratimi i Rregullres për Sanksinet eknmike K III Siguria e Rrjeteve të Kmunikimeve Elektrnike dhe Avancimi i KOS-IX Deri sa me Ligjin për Telekmunikacinin Nr. 2002/7 (tashmë i shfuqizuar), njëra ndër priritetet kryesre ka qenë liberalizimi i tregut dhe shtrirja e rrjeteve dhe shërbimeve, tashmë me Ligjin për Kmunikimet Elektrnike rëndësi të psaçme i kushthet sigurisë së rrjetave të kmunikimeve elektrnike. Pra, duke vlerësuar se kemi një treg kryesisht knkurrues si në nivel 55

56 të shërbimeve ashtu edhe në nivel të rrjetave, Autriteti në përputhje me bligimet ligjre, krahas inkurajimit të shtrirjes së shërbimeve brezgjëra d të ndërmarr veprimet e nevjshme për të krijuar kushtet e përshtatshme për sigurinë dhe integritetin e rrjetave të kmunikimeve elektrnike. Ligji për Kmunikimet Elektrnike, neni 10 (Kmpetencat e Autritetit), paragrafi 21) përcaktn se Autriteti Kryen funksinet e qendrës kmpjuterike për reagimet emergjente me qëllim të ballafaqimit me rreziqet për sistemet publike të kmunikimeve elektrnike. Dkumenti Plitikat e Sektrit të Kmunikimeve Elektrnike Axhenda Digjitale për Ksvën , përcaktn si priritetet të parë; Zhvillimin e Infrastrukturës së TiK-ut, respektivisht njëra nga bjektivat kryesre është; siguria dhe integriteti i rrjeteve dhe shërbimeve të kmunikimeve elektrnike, për të arritur besimin e publikut dhe bizneseve në hapësirën kibernetike. Më tutje dkumenti në fjalë e blign Autritetin që më së vni deri më 2016 të themelj Qendrën për reagime ndaj emergjencave kmpjuterike (CERT), e cila d të merrej me parandalimin dhe menaxhimin e incidenteve të ndryshme që kanë të bëjnë me sigurinë e rrjetave të kmunikimeve elektrnike. Sfidë gjatë periudhës së ardhshme 3 vjeçare është krijimi i Krnizës Ligjre për sigurinë e rrjetave dhe funksinalizimi i pltë i KOS-CERT. Gjithashtu një sfidë tjetër është bashkëpunimi ndërkmbëtar, si dhe avancimi i mëtutjeshëm të KOS-IX. Fkusi dhe angazhimet e Autritetit Gjatë periudhës , ARKEP d fkushet, në veçanti në çështjet e mëpshtme; Themelimi i KOS-CERT dhe implementimi i prjektit (harduerët dhe sftuerët) për mundësimin e kryerjes së funksineve në përputhje me rekmandimet e ENISA dhe institucinet tjera ndërkmbëtare që kanë të bëjnë me sigurinë e rrjetave dhe shërbimeve të kmunikimeve elektrnike; Hartimi i planit të veprimit për funksinimin e KOS-CERT; Miratimi i akteve nënligjre që kanë të bëjnë me sigurinë, integritetin dhe besueshmërinë e rrjeteve publike të kmunikimeve elektrnike; Vendsja e kntakteve me institucinet e ndryshme rajnale dhe evrpiane; Akreditimi/Certifikimi i KOS-CERT nga institucinet relevante ndërkmbëtare; Vendsja e kntakteve dhe marrja e knfirmimit nga institutet përkatëse ndërkmbëtare lidhur me përdrimin e termit CERT, Avancimi i mëtutjeshëm i shërbimeve të KOS-IX. NR. TABELA 18). SYNIMI 3 SIGURIA DHE INTEGRITETI I SHËRBIMEVE DHE RRJETAVE TË KOMUNIKIMEVE ELEKTRONIKE DHE AVANCIMI I KOS-IX OBJEKTIVI AKTIVITETET PERIUDHA 56

57 NR. OBJEKTIVI AKTIVITETET PERIUDHA Hartimi dhe miratimi i Rregullres për krijimin dhe perimin e KOS-CERT K II Definimi i shërbimeve bazike, të cilat KOS-CERT planifikn t i frj K II Krijimi dhe funksinalizimi i KOS- CERT Hartimi i Planit të veprimit për funksinalizimin e Pltë të KOS-CERT-it Definimi i shërbimeve të avancuara, të cilat KOS- CERT planifikn t i frj K II K II-2016 Funksinalizimi i pltë i KOS-CERT e gatshme të kryej funksine te avancuara KIV-2016 Përgatitja e dkumenteve për marrjen e knfirmimit për përdrimin e termit CERT nga Instituti relevant ndërkmbëtar KIV Krijimi i Krnizës Rregullatre për Mbrjtjen e Rrjetave te kmunikimeve elektrnike Përgatitja dhe miratimi i rregullres për kërkesat teknike që garantjnë siguri, integritet dhe besueshmëri K IV Bashkëpunimi me institucine vendre dhe ndërkmbëtare dhe akreditimi i KOS-CERT Vendsja e kntakteve dhe arritja e marrëveshjeve me autritetet e reagimeve ndaj incidenteve kmpjuterike te vendeve rajnale dhe me gjere Anëtarësimi i KOS-CERT në mekanizmat ndërkmbëtar; Akreditimi dhe Certifikimi K II Krdinimi i aktiviteteve me agjensinet vendre të sigurisë për zbatim te ligjit K III Ngritja e platfrmës për mbikëqyrjen e sigurisë së rrjetave dhe shërbimeve të Kmunikimeve elektrnike Krijimi i infrastrukturës harduerike dhe sftuerike te KOS-CERT Krijimi i ueb faqes për KOS-CERT dhe publikimi i infrmatave KIV Publikimi i Raprteve Peridike Hartimi dhe Publikimi i Raprteve peridike lidhur me sigurinë e rrjeteve në përputhje me rekmandimet e ENISA Avancimi i mëtutjeshëm i Prjekteve zhvillimre të Implementimi i planit te veprimit lidhur me adresimin e bjektivave për KOS-IX K II

58 NR. OBJEKTIVI AKTIVITETET PERIUDHA KOS-IX Hartimi i Raprtit lidhur me statusin e KOSIX dhe rekmandimi për hapat e mëtutjeshëm K II 2015 Pjesëmarrja e rregullt në Frumet e Asciacinit Eur-IX Përmbushja e bligimeve që dalin nga anëtarësimi i KOS-IX në Eur-IX Raprtimi ap drëzimi i indikatrëve të KOSIX në databazën e Eur-IX për qëllime krahasimre të kmunitetit të IXP-ve në Eur-IX 5.4 Mbikëqyrja e Tregut dhe Pajisjeve Autriteti d të ushtrj mbikëqyrjen aktive mbi aplikueshmërinë e dispzitave të Ligjeve, si dhe dispzitave të krnizës rregullatre (rregullreve) të nxjerra në zbatim të legjislacinit primar. Mbikëqyrja efektivisht d të ushtrhet nga shefat dhe udhëheqësit e njësive rganizative të Autritetit si dhe nga mbikëqyrësit (ekspertët) e caktuar nga Kryetari i Brdit në gjitha rastet e evidentimit të shkeljeve të mundshme të dispzitave të ligjeve dhe/ap legjislacinit sekndar. Mbikëqyrje aktive, gjithashtu mund të ushtrhet në rastet e mbrjtjes së interesit dhe të drejtave të knsumatrëve nga shërbimet e pranuara dhe të fruara nga peratrët dhe/ap fruesit e shërbimeve të autrizuara ap edhe ndaj rasteve të interferencave të lajmëruara. Prcedurat për ushtrimin e aktiviteteve të mbikëqyrjes janë të përcaktuara me Kreun XVI të Ligjit dhe sipas Rregullres mbi Parimet dhe Prcedurat e Mnitrimit dhe Inspektimit si të tilla të administruara nga Autriteti, inicihen mbi bazën e gjetjeve dhe fakteve të grumbulluara nga Autriteti nisur nga ankesat e bëra/pranuara nga përdruesit ap peratrët. Pas përfundimit të prcedurës, mbikëqyrësit prpzjnë masat dhe Brdi mund të inicij shqiptimin e masave adekuate përfshi shqiptimin e sanksineve eknmike bazuar në shkeljet e knstatuara. Tregu i kmunikimeve elektrnike në Republikën e Ksvës si edhe tregjet e vendeve regjinale dhe at të BE-së karakterizhen me trendë të vazhdueshme të liberalizimit që mundësn hyrje dhe pjesëmarrje të lehtësuar të ndërmarrësve në treg dhe frim të rritur të shërbimeve të ndryshme. Prcedurat e thjeshtësuara për të mundësuar hyrjen në treg si dhe aspektet e ndryshme të derregullimit thërrasin për një mbikëqyrje dhe kntrll më të avancuar. Deri më tani Autriteti ka hartuar Legjislacinin sekndar për kualitet dhe njhje të knfrmitetit të pajisjeve, megjithatë si sfidë mbetet rritja e mbikëqyrjes së tregut dhe pajisjeve si dhe krijimi i mekanizmave për frimin e shërbimeve cilësre. 58

59 Fkusi dhe angazhimet e Autritetit Gjatë periudhës , Autriteti d fkushet, në veçanti në çështjet e mëpshtme; Implementimi i Rregullres për mnitrimin e kualitetit edhe për shërbimet e internetit dhe TV; Mnitrimi i kualitetit të shërbimeve të kmunikimeve elektrnike (telefnia mbile dhe fikse); Implementimi i prjekteve për ngritjen e platfrmave të përshtatshme për matjen e parametrave të kualitetit për shërbimet e internetit. Angazhimet e rregullta në lëshimin e aprvimeve për imprtim dhe sjellje në treg, vlerësimin e knfrmitetit, pranimin dhe prcesimin e ntifikimeve për të sjell në treg R&TT pajisje dhe perimin e tyre në harmni me kanalet frekuencre të pa-harmnizuara; Respektimin e bligimeve dhe prcedurave nga imprtuesit me rastin e imprtimit dhe vendsjes në treg të R&TT pajisjeve. Mbikëqyrja e përmbushjes së bligimeve financiare të peratrëve. TABELA 99). SYNIMI 4 RRITJA E MBIKËQYRJES DHE INSPEKTIMIT TË SHËRBIMEVE DHE PAJISJEVE NR. OBJEKTIVI AKTIVITETET PERIUDHA Mnitrimi i parametrave të kualitetit (QS) të shërbimeve të telefnisë mbile dhe fikse Mbikëqyrja e Kualitetit të shërbimeve të Kmunikimeve Elektrnike Ngritja e Infrastrukturës (Platfrmës sftuerike dhe harduerike) për mnitrimin e kualitetit të shërbimeve të internetit Hartimi i Planeve për matjen e Kualitetit të shërbimeve Hartimi i Raprteve për matjen e parametrave të QS Hartimi dhe publikimi i raprtit vjetr për QS Përcaktimi i kërkesave minimale për kualitet të shërbimeve KI-2015 K IV Knfrmiteti i Pajisjeve dhe Kmpatibiliteti Elektrmagnetik Njhja e knfrmitetit për pajisjet e imprtuara në përputhje me rregullren Nr.19 Inspektimi i pajisjeve radi dhe atyre terminale telekmunikuese Krdinimi me rganet kmpetente lidhur me implementimin e rregullres K III

60 NR. OBJEKTIVI AKTIVITETET PERIUDHA për RTTE 3 Mbikëqyrja e përmbushjes së detyrimeve financiare të peratrëve Implementimi i Rregullres për Pagesat e mbikëqyrjes në tregut si dhe marrja e masave për peratrët, të cilët nuk kryejnë detyrimet ligjre Avancimi i mbikëqyrjes së pajisjeve terminale telekmunikuese Publikimi i udhërrëfyesve për RTTE në përputhje me rekmandimet ndërkmbëtare K II Menaxhimi i resurseve të fundme; spektrit radi frekuencr dhe numeracinit Spektri radi-frekuencr Në relacin me menaxhimin e spektrit radi frekuencr, Autriteti mes tjerash është përgjegjëse për çështjet dhe prceset e mëpshtme; Planit të Përdrimit dhe Tabelës së Shpërndarjes të Radi Frekuencave në harmnizim me Tabelën e Shpërndarjes dhe Shfrytëzimit të resurseve frekuencre (Planit Kmbëtar); Harmnizimin e spektrit frekuencr në përputhje me prcedurat përkatëse dhe knkluzinet e marrëveshjeve ndërkmbëtare që ndërlidhen me shfrytëzimin e spektrit radi frekuencr; Planifikimin dhe përgatitjen e parametrave teknik për lëshimin e licencave/autrizimeve për përdrimin e spektrit radi frekuencr, të cilat mund të lëshhen bazuar në aplikimet individuale, tenderët publik ap ankandeve publike. Deri më tani Autriteti ka hartuar dhe miratuar Legjislacinin sekndar për menaxhimin e resurseve frekuencre, duke përmbyllur me sukses bligimin ligjr të përcaktuar me Ligjin për Kmunikime Elektrnike. Megjithatë si sfidë mbetet hapja e brezeve frekuencre, implementimi i prjekteve që synjnë rritjen e efikasitetit të menaxhimit frekuencr dhe analizave inxhinierike, si dhe përcjellja e trendëve të rregullatrëve evrpian. Fkusi dhe angazhimet e Autritetit Gjatë periudhës , Autriteti d të fkushet, në veçanti në çështjet e mëpshtme; 60

61 Vazhdimin e implementimit të praktikave të mira në menaxhimin dhe rregullimin e shfrytëzimit të spektrit radi frekuencr si dhe përafrimin e vazhdueshëm me krnizën e aplikueshme të BE-së për menaxhimin e resurseve frekuencre; Mbikëqyrjen e implementimit të Planit të Përdrimit të Radi Frekuencave; Avancimi i platfrmave sftuerike për menaxhimin efektiv të resurseve frekuencre, Mbikëqyrjen e zbatimit të marrëveshjeve teknike për harmnizimin e përdrimeve të radi frekuencave në znat ndërkufitare me shtetet fqinje si dhe arritjen e marrëveshjeve të reja për brezet që përdren kryesisht për shërbimet e gjeneratave të reja; Qasja rregullatre në shfrytëzimin e përbashkët të shtyllave për instalimin e antenave transmetuese. TABELA 109). SYNIMI 5 MENAXHIMI I RESURSEVE TË FUNDME FREKUENCORE NR. OBJEKTIVI AKTIVITETET PERIUDHA Përditësimi i Planit Kmbëtar të Radi-frekuencave dhe Tabelës interne të shpërndarjes dhe shfrytëzimit të radi-frekuencave qe d te realizhet ndërmjet ARKEP & KFOR. K II Ridefinimi i disa brezeve frekuencre te përcaktuar për qëllime Civile, Militare, Civil-Militare dhe Militar Civile Përditësimi i planit kmbëtar dhe tabelës së shpërndarjes dhe shfrytëzimit të radi-frekuencave për aprvim në Kuvendin e Ksvës Përditësimi i Planit të përdrimit të radi frekuencave KIII-2015/KIII-2017 KIV-2015/KIV-2017 Planifikimi i brezave te frekuencave për teknlgji dhe shërbime brezëgjera, ku numri i Autrizimeve është i kufizuar: 800 MHz, 900 MHz, 1800 MHz, 2100 MHz. KIV-2015/KIV-2017 Avancimi dhe menaxhimi më efikas i spektrit 61

62 NR. OBJEKTIVI AKTIVITETET PERIUDHA frekuencr 1 Rregullimi dhe planifikimi i brezave ( ) MHz dhe ( ) MHz ne përputhje me Planin Kmbëtar te radi frekuencave dhe Rekmandimeve Evrpiane. Krdinimi me FSK për ri-përcaktimin e kanaleve frekuencre nga FSK në MHz Shqyrtimi dhe analiza e shërbimit TETRA ne funksin te shfrytëzimit efektiv brezave te frekuencre te dedikuar për këtë shërbim sipas Rekmandimeve Evrpiane; Analiza e rekmandimeve relevante (CEPT, ITU, ECC). Krdinimi me KFOR në përcaktimin e bllqeve (kanaleve) frekuencre për qëllime Civile ne brezin MHz) Angazhimi i knsulencës ndërkmbëtare (priritet; TAIEX se CI) mbi metdlgjinë dhe hartimin e dkumenteve mbi prcedurat e ndarjes së brezeve frekuencre të rrjetave dhe teknlgjive të avancuara të shërbimeve brezëgjera 3G, 4G (LTE) për peratrët ekzistues dhe për peratret te rinj ne frimin e shërbimeve të lëvizshme brezgjëra (IMT). Përgatitja e dkumenteve përfundimtare knfrm legjislacinit ne fuqi lidhur me prcedurat e ndarjes/dhënies se drejtës se shfrytëzimit te resurseve frekuencre ne brezet frekuencre te dedikuara për shërbimet mbile brezegjera që shfrytëzjnë për teknlgji të avancuara 3G, 4G (LTE) KIII KIV KIV KIV

63 NR. OBJEKTIVI AKTIVITETET PERIUDHA Përgatitja e frmës dhe përmbajtjes se Autrizimit Individual për radifrekuenca për shërbime mbile brezegjera dhe përcaktimi kushteve teknike për shfrytëzimin e tyre KIV Implementimi i Planit të Përdrimit Analiza e brezeve frekuencre të shërbimeve fikse për peratrët e shërbimeve radi-difuzive ne prcesin e digjitalizimit te shërbimeve radi difuzive KIV 2015 Bashkëpunimi dhe krdinimi me KPM për shfrytëzimin e radi frekuencave në rrjetat e përbashkëta të shërbimeve fikse nga peratrët nacinal (RTK, KTV, RTV21) KIII 2015 Trajtimi i aplikacineve, tarifimi dhe përgatitja e Autrizimeve Individuale për caktimin dhe shfrytëzimin e resurseve frekuencre me vlerë eknmike të psaçme të realizuar përmes ankandit ap tenderit Funksinaliteti dhe Operacinalizimi i menaxhimit të spektrit frekuencr Azhurnimi dhe mirëmbajtja e databazës me versinet e avancuara të sftuerit; SPEKTRA në menaxhimin efektiv të spektrit frekuencr (përfshirë edhe trajnimin e stafit të DMF për versinet e avancuara të mduleve sftuerike). Analiza e zënshmërisë së brezeve frekuencre, me qëllim të rritjes së efikasitetit, planifikimin dhe shfrytëzimin sa më ptimal të resurseve të kufizuara frekuencre ne veçanti te brezeve VHF dhe UHF Krdinimi me KFOR për shfrytëzimin e spektrit frekuencr të dedikuar për qëllime Militare dhe Civile sipas Tabelës Interne të Alkimeve të frekuencave Përcjellja e trendëve të rregullatrëve evrpian Përdrimi i përbashkët i shtyllave për vendsjen e antenave transmetuese

64 Numeracini Në relacin me menaxhimin e numeracinit, Autriteti mes tjerash është përgjegjës për çështjet dhe prceset e mëpshtme; Përgatitjen, miratimin dhe implementimin e Rregullres për Planin Kmbëtar të Numeracinit për Rrjetat e Kmunikimeve Elektrnike në Republikën e Ksvës; Dhënien në shfrytëzim të resurseve numerike për peratret, fruesit e shërbimeve të kmunikimeve elektrnike, si dhe shfrytëzuesit tjerë në baza j-diskriminuese dhe transparente; Përgatitja e raprteve të ndryshme peridike lidhur me administrimin dhe menaxhimin e resurseve numerike; Përcaktimin e nivelit të pagesave të rregullta vjetre për përdrimin e resurseve numerike; Publikn dhe përditësn listën e numrave dhe serive numerike të caktuara/rezervuara; Deri më tani Autriteti ka hartuar dhe miratuar Legjislacinin sekndar për menaxhimin e resurseve numerike, duke përmbyllur me sukses bligimin ligjr të përcaktuar me Ligjin për Kmunikime Elektrnike. Megjithatë si sfidë mbetet krijimi i disa mekanizmave që garantjnë mbrjtje të knkurrencës si p.sh. bartshmeria e numrave (Number Prtability), si dhe miratimi i rregullres për përkatëse. Kj për shkak të mungesës së kdit shtetërr telefnik. Fkusi dhe angazhimet e Autritetit Gjatë periudhës , Autriteti d të fkushet, në veçanti në çështjet e mëpshtme; Miratimi i udhërrëfyesit për përdrimin e resurseve numerike në përputhje me praktika të mira në rregullimin e shfrytëzimit të numeracinit; Miratimin e Rregullres për Bartshmërinë e Numrave (NP); Publikimin dhe përditësimin e listës së resurseve numerike të alkuar/caktuara dhe rezervuara nga Autriteti; Mbikëqyrjen e të hyrave nga resurset numerike të alkuar/rezervuara nga Autriteti; Verifikimin e përdrimit të resurseve numerike knfrm planit të numeracinit dhe vendimeve/autrizimeve individuale të nxjerra nga Autriteti. TABELA 20). SYNIMI 6 MENAXHIMI I RESURSEVE TË FUNDME NUMERIKE NR. OBJEKTIVI AKTIVITETET PERIUDHA 1 Miratimi i Legjislacinit sekndar dhe rritja e efikasitetit të menaxhimit dhe shfrytëzimit të Ndryshimi i Rregullres për Planin e Numeracinit pas marrjes së kdit shtetërr telefnik Udhërrëfyesi për resurset numerike K III Përgatitja dhe miratimi i rregullres për Bartshmërinë e numrave

65 NR. OBJEKTIVI AKTIVITETET PERIUDHA numeracinit Caktimi/rezervimi i resurseve numerike për shfrytëzuesit Mbikëqyrja e të hyrave nga caktimi dhe rezervimi i resurseve numerike Hartimi dhe Publikimi i Raprteve peridike Publikimi i Raprteve peridike lidhur me shfrytëzimin e resurseve numerike Publikimi i Raprteve Peridike lidhur me Bartshmërinë e numrave Implementimi i Prjekteve Përgatitja e specifikimeve teknike dhe Implementimi i prjektit për ngritjen e platfrmës sftuerike dhe harduerike për Bartshmërinë e numrave Zbatimi i Bartshmërisë së Numrave për telefninë Fikse K IV Zbatimi i Bartshmërisë së Numrave për telefninë mbile Aktivitetet e Radi Mnitrimit dhe Inspektimit Autriteti d të realizjë matje (kntrlle) me qëllim të; Mnitrimit të shfrytëzimit të frekuencave të caktuara (dhëna) në shfrytëzim (përdrim) sipas Autrizimeve Individuale në përputhje me termet dhe kushtet e përkufizuara me Autrizim; Sigurimit të kushteve dhe ambientit ku resurset e radi frekuencave (kanalet e brezeve frekuencre) shfrytëzhen vetëm nga shfrytëzuesit e autrizuar; Krijimit të ambientit të përshtatshëm dhe pa interferenca që d mundësjnë funksinimin e punës së sistemeve dhe stacineve radi-transmetuese të cilat shfrytëzhen për qëllime publike ap private. Autriteti, ushtrimin e veprimtarisë inspektuese edhe përgjatë viteve d e mbështes në përvjën paraprake të krijuar veçmas nga vitet 2012 deri 2014 si dhe në prcedurat e përkufizuara me Kreun XV të Ligjit për Kmunikime Elektrnike d të bazhet mbi metdlgjinë; - Inspektimeve me karakter të përgjithshëm dhe - Inspektimeve me tematike specifike. Inspektimet me karakter të përgjithshëm, d të jenë at inspektime të cilat d udhëhiqen në kuadër të mbikëqyrjes së rregullt të ushtrimit të veprimtarisë së autrizuar nga ana e peratrëve dhe fruesve të shërbimeve të kmunikimeve elektrnike si dhe peratrëve të shërbimeve pstare në 65

66 përputhje me kushtet e autrizimeve të përgjithshme, licencave si dhe autrizimeve të lëshuara nga ana e Autritetit. Sa i përket Radi Mnitrimit, Autriteti me sukses ka eliminuar perimet e pa-autrizuara të peratrëve të telefnisë mbile në Republikën e Ksvës, si dhe ka ndërmarr aktivitete të shumta për mnitrimin e përmbushjes së kushteve të autrizimeve individuale nga peratrët. Gjithashtu janë nënshkruar marrëveshjet teknike me shtetet fqinjë për krdinim të frekuencave ndërkufitare. Në përputhje me planet e inspektimeve janë realizuar inspektime të shumta të natyrës specifike ap të përgjithshëm. Sfidë mbetet krijimi i sistemit kmbëtar te radi-mnitrimit të frekuencave, avancimi i pajisjeve në përputhje me teknlgjitë si dhe rritja e efikasitetit të mëtutjeshëm të radi mnitrimit dhe inspektimit. Fkusi dhe angazhimet e Autritetit Priritetet dhe aktivitetet e Autritetit gjatë periudhës d të jenë të fkusuara në; Mnitrimin e peratrëve, shfrytëzues të brezeve frekuencre të cilët aplikjnë për ripërtëritjen e autrizimet-eve; Mnitrimin e vazhdueshëm të peratrëve, shfrytëzuesve të brezeve frekuencre të cilët deklarjnë, ms vazhdimin e autrizimeve, gjegjësisht shfrytëzim të resurseve të radi frekuencave; Mnitrimin e znave kufitare me shtetet fqinje, Mali i zi, Shqipëria dhe Maqednia me qëllim të kntrllit të respektimit të kushteve të marrëveshjeve teknike ndërinstitucinale të arritura mes Autriteteve të vendeve nënshkruese, për shfrytëzimin e resurseve frekuencre nga ana e peratreve të telefnisë mbile për shërbimet GSM/DCS në brezet 900 MHz dhe 1800 MHz; Realizimi i matjeve të rrezatimit j jnizues me qëllim të knstatimit të nivelit të rrezatimit/eve të shkaktuara nga emetimet e radi stacineve të ndryshme fikse dhe mbile që gjenerjnë fusha të fuqishme elektrmagnetike në nivel vendi; Shqyrtimin dhe analizimin e të gjitha ntifikimeve (njftimeve) të pranuara nga Autriteti për raprtim të interferencave nga peratrët /shfrytëzuesit e autrizuar për shfrytëzim të resurseve frekuencre; Shqyrtimin e të gjitha ankesave të parashtruara nga knsumatrët (shfrytëzuesit e fundëm) ndërlidhur me mbulueshmërinë; Mnitrimin e hapësirës së territrit të Republikës së Ksvës, lidhur me shfrytëzueshmërinë e resurseve frekuencre nga peratrët e pa-autrizuar të telefnisë mbile pjesa verire e vendit; Mnitrimet specifike sipas kërkesave dhe autrizimeve specifike; Rritja e Inspektimit të ndërmarrjeve, të cilat frjnë shërbime të Kmunikimeve elektrnike në përputhje me planet e hartuara dhe kërkesave specifike. 66

67 TABELA 21). SYNIMI 7 KRIJIMI I KUSHTEVE TË PËRSHTATSHME PËR SHFRYTËZUESIT RADIO FREKUENCOR DHE RRITJA E EFIKASITETIT TË INSPEKTIMIT TË NDËRMARRJEVE NR. OBJEKTIVI AKTIVITETET PERIUDHA 1 Mbikëqyrja e kushteve të autrizimeve individuale Mnitrimi i peratreve të autrizuar nga ARKEP për përdrim te resurseve frekuencre, si dhe krahasimit të përmbushjes së kushteve të autrizimeve (PTP, PMR, GSM, UMTS, LTE) Matja e nivelit të fushës elektrmagnetike/rrezatimit j-jnizues (sipas kërkesës) Reagimi në rastin e paraqitjes së ankesave për interferencë Identifikimi dhe eliminimi i përdruesve të pa autrizuar Mnitrimi i teknlgjive 2G/3G dhe LTE nga peratrët e pa-autrizuar dhe transmetimet ndërkufitare Futja në përdrim dhe testimi i pajisjeve të avancuara për matjen e shërbimeve të reja 3G dhe LTE Vazhdimi i prjektit për ngritjen e stacineve fikse mnitruese në nivel nacinal dhe aplikimi për përkrahje financiare në institucinet ndërkmbëtare Rritja e efektivitetit të Radi Mnitrimit Hartimi i planit të Radi Mnitrimit Përgatitja e specifikimeve teknike dhe implementimi i prjekteve për blerjen e pajisjeve të avancuara për radi mnitrim Mnitrimi i zbatimit të marrëveshjeve teknike për krdinim të frekuencave ndërkufitare Matja dhe verifikimi i përputhshmërisë së parametrave teknik të radi stacineve Matjen e nivelit të fushës elektrmagnetike (fushës elektrike V/m), në vendet publike siç janë: Shklla, Spitale, kpshteve për fëmijë etj Inspektimi teknik i radi stacineve dhe kushteve teknike të përcaktuar me autrizimet individuale Rritja e efikasitetit të Inspektimit Inspektimi i ndërmarrësve të rrjeteve dhe shërbime publike te kmunikimeve elektrnike Inspektimi i ndërmarrësve të shërbimeve pstare Hartimi i Planit të Inspektimit: Pajisjeve, aktiviteteve, etj Miratimi i Rregullres për Inspektimet KIV

68 5.7 Shërbimi Pstar Në tregun e shërbimeve pstare, Autriteti është përgjegjëse për çështjet dhe prceset e mëpshtme; Adptimin dhe implementimin e rregullreve të nxjerra në përputhje me Ligjin për Shërbimet Pstare; Prann aplikacinet për shqyrtim/trajtim mbi frimin e shërbimeve pstare; Lëshimin dhe licencave për frimin e shërbimeve universale pstare dhe shërbimeve tjera pstare; Adptn vendime mbi pltësimin, revkimin se terminimin e validitetit të licencave për frimin e shërbimeve pstare; Aprvn tarifat/çmimet për shërbimet pstare universale dhe të rezervuara; Përcaktn tarifat për dhënien e licencave dhe shumën e taksës vjetre ( On-ff fee ) për frimin e shërbimeve; Përcaktn shkallën/limitin e peshës për shërbimet e rezervuara; Mbikëqyrë aplikimin e tarifave/çmimeve të shërbimeve pstare dhe ndërmerr masat e nevjshme në rast të shkeljeve nga peratrët pstar; Zgjedh msmarrëveshjet në mes të peratrëve pstar dhe përdruesve/shfrytëzuesve dhe peratrëve pstar; Mbledh të dhëna/infrmacine, ntifikime dhe dkumente (raprte) në/mbi fushën e shërbimeve pstare dhe i publikn at sipas nevjës; Ofrn (jep) shërbime të pinineve të ekspertëve dhe sqarimeve mbi aplikimin Ligjit të Shërbimeve Pstare; Autriteti e kryen mandatin e rregullimit dhe mbikëqyrjes së tregut të shërbimeve pstare përmes dy mënyrave bazike; 1) Pr-aktive përmes ndërmarrjes së iniciativave për zhvillimin e vazhdueshëm të tregut të shërbimeve pstare; 2) Krrektive përmes reagimit ndaj njftimeve të vrjtuara ap pranuara mbi trendet e zhvillimeve në tregun e shërbimeve pstare Si pjesë e kmpnentës pr-aktive, Autriteti grumbulln dhe publikn të dhëna, ntifikime (njftime) dhe raprte lidhur me gjendjen (pasqyrën) e tregut të shërbimeve pstare. Autriteti gjithashtu planifikn fuqizimin dhe knslidimin e pzitës së saj si rregullatr tregu përmes kntakteve të shpeshta dhe kperimit me fruesit /peratrët e shërbimeve pstare në treg, dhe frimit të udhëzimeve ndaj peratrëve të shërbimeve pstare me qëllim dhe bjektiv zhvillimin e tregut të shërbimeve pstare në drejtim të arritjes së synimit të liberalizimit të pltë të tregut. Kmpnenta krrektive, ushtrhet duke ndërmarrë veprimet e mnitrimit (kntrllit) dhe inspektimit të tregut sipas planit të miratuar nga menaxhmenti si dhe ndërmarrjes së masave në drejtim të zhvillimeve të tregut të shërbimeve pstare në harmni me Ligjin për Shërbimet Pstare, strategjitë zhvillimre dhe prgramin e rregullt vjetr të punës së Autritetit. 68

69 Plani vjetr i kntrllit dhe inspektimit të Operatrëve Pstar për vitin 2015, ka për subjekt të kntrllit/inspektimit çd peratr pstar i cili frn shërbime pstare, përkatësisht çd pikë/zyre e cila frn shërbime pstare për shfrytëzuesit/përdruesit e shërbimeve pstare në tërë territrin e Republikës së Ksvës. Fkusi i kntrllit dhe inspektimeve d të mbështete në; Mbikëqyrjen e realizimit të shërbimeve pstare knfrm dispzitave ligjre dhe akteve tjera nënligjre; Verifikimin e raprtimit të peratrëve pstar për periudhat tremujre dhe bligimet tjera ndaj Autritetit; Kntrllin e librave dhe dkumenteve të ndryshme, (librit i evidentimit të dërgesave libri i pranimit, ankesat, etj); Verifikimin e kntratave/marrëveshjeve të lidhura në mes të peratrëve pstar dhe bizneseve/peratrët eknmik (O.E.) për frimin e shërbimeve pstare; Verifikimin e aplikimit të tarifave të shërbimeve pstare dhe transparenca ndaj shfrytëzuesve/knsumatrëve; Verifikimin e infrmimit të shfrytëzuesve/knsumatrëve me shërbimet pstare, tarifat e shërbimeve, dhe rarin e punës; dhe Verifikimin e cilësisë së realizimit të shërbimeve pstare. Prgramet Vjetre të Sektrit të Shërbimit Pstar përfshin kntrllet dhe/ap inspektimet në të gjitha qendrat regjinale (gjithsejtë 7 shtatë) dhe vendbanimet e Republikës së Ksvës. Autriteti deri më tani ka përmbyllur me sukses hartimin e akteve nën-ligjre në përputhje me kërkesat e Ligjit për Shërbimet Pstare. Sfidë mbetet, avancimi i mëtutjeshëm i shërbimeve pstare dhe liberalizimi i tyre si dhe eliminimi i perimeve të peratrëve të pa-autrizuar në regjinet ndërkufitare me Republikën e Serbisë dhe enklavat respektivisht znat e banuara nga kmuniteti Serb. Fkusi dhe angazhimet e Autritetit Gjatë periudhës , ARKEP d të fkushet, në veçanti në çështjet e mëpshtme; Siguruar zbatimin e kushteve të perimit nga ana e peratrëve me kushtet e licencave respektivisht dispzitat e ligjit; Grumbullimin dhe analizimin e të dhënave dhe gjendjes /pasqyrës së tregut të shërbimeve pstare; Angazhimin e shtuar në mnitrimin e zbatueshmërisë së bligimeve nga ana e peratrit publik; Liberalizimi i mëtutjeshëm i shërbimeve pstare dhe eliminimi i peratrëve të pa-autrizuar Zbatimin e planit të mnitrimit (kntrllit) dhe inspektimit dhe gjetjeve e rekmandimeve të dala nga raprti i vitit paraprak si dhe nga raprtet individuale 69

70 TABELA 22): SYNIMI 8 AVANCIMI I SHËRBIMEVE POSTARE NR. OBJEKTIVI AKTIVITETET PERIUDHA 1 Krijimi i ambientit të përshtatshëm ligjr dhe rregullatr për frimin e Shërbimeve Pstare në Republikën e Ksvës Harmnizimi i akteve ligjre e nënligjre me Krnizën Rregullatre të BE-së, Ndryshimi i Ligjit Nr. 03/L-173 për Shërbime Pstare, Pltësimi i ligjit me akte tjera pltësuese nënligjre K IV 2017 K III 2016 K IV 2017 Qasja në zyrat/pikat pstare ekzistuese në tërë territrin e vendit, K IV Ofrimi i Shërbimit Universal Pstar dhe zgjerimi i rrjetit në tërë territrin e Republikës Ksvës Liberalizimi i mëtutjeshëm i shërbimeve pstare nëpërmjet uljes së shkallës së peshës për shërbimet e rezervuara, Plani i veprimit për eliminimi i peratrëve të pa Autrizuar - licencuar, në Republikën e Ksvës K IV 2016 K IV Mbrjtja e Knsumatrëve dhe zgjidhja e msmarrëveshjeve Parimet dhe bjektivat kryesre rregullatre të Autritetit, mes tjerash thërrasin për prmvimin dhe mbrjtjen e interesave dhe të drejtave të knsumatrëve nga shfrytëzimi i shërbimeve publike kmunikuese dhe shërbimeve pstare. Prmvimi i interesave të knsumatrëve ushtrhet nga Autriteti duke; 70 Infrmimin dhe edukimin e përdruesve mbi të drejtat dhe detyrimet e tyre; Knsideruar dhe zgjidhur kërkesat të grupeve të veçanta (persnat me aftësi të kufizuar, fëmijët, etj); Prcesimin, kntrllimin dhe harmnizimin e akteve të brendshme të peratrëve me dispzitat e ligjit dhe rregullreve të Autritetit; Marrë pjesë në aktivitetet e ndryshme të institucineve dhe rganizatave të ndryshme që merren me mbrjtjen e interesave të knsumatrëve; Siguruar qasjen në shërbimet universale publike kmunikuese dhe shërbimet pstare për gjithë përdruesit në tërë territrin e Republikës së Ksvës; Prmvuar infrmata të qarta mbi çmimet, tarifat dhe kushtet për përdrimin e shërbimeve; Kperuar në rrafshin ndërkmbëtar me rganizatat dhe institucinet ndërkmbëtare që merren me interesat e knsumatrëve dhe pjesëmarrjen në punimet e grupeve teknike dhe të ekspertëve; Publikimin e të dhënave dhe infrmimin e autriteteve kmpetente shtetërre.

71 Mbrjtja e të drejtave të knsumatrëve sigurhet përmes aplikimit të prcedurave të thjeshtësuara dhe qasjes së lehtësuar në prcedurat e zgjidhjes së knflikteve mes knsumatrëve dhe peratrëve të shërbimeve publike kmunikuese dhe shërbimeve pstare. Autriteti zgjidh knfliktet mbi bazën e kërkesës së parashtruar dhe të kualifikueshme nga ana e palës ap palëve me interes. Aktivitetet e mësipërme për prmvimin dhe mbrjtjen e interesave të knsumatrëve kryhen nga zyrtarët përgjegjës për çështje të knsumatrëve në prcedurë paraprake dhe/ap nga kmisiniet funksinale të caktuar sipas vendimit nga autriteti, të cilat kanë përgjegjësit dhe autrizimet e përcaktuara me rregullret e aplikueshme dhe vendimet përkatëse. Puna e kmisineve karakterizhet kryesisht me ushtrimin e dy rleve dhe mandateve; Zgjidhja e Knflikteve Pranimin, regjistrimin (prtkllimin) dhe prcesimin e kërkesave për zgjidhjen e msmarrëveshjeve (knflikteve) mes përdruesve (knsumatrëve) dhe peratrëve të shërbimeve publike kmunikuese dhe shërbimeve pstare dhe përgatisin dhe/ap dalin me rekmandimet për zgjidhjen e ms-marrëveshjeve /knflikteve; Edukimin dhe frimin e asistencës ndaj përdruesve në/gjatë prcedurës së zgjidhjes së knflikteve; Mundësimin që përdruesit të pranjnë të dhëna të përditësuara mbi statusin e kërkesave të tyre përmes njftimeve me telefn ap në ueb faqen e Autritetit; Mbajtjes së shënimeve (bazës së të dhënave) mbi ankesat e knsumatrëve; Kpern me peratrët e shërbimeve publike kmunikuese dhe shërbimeve pstare në zgjidhjen e ankesave dhe ms-marrëveshjeve të knsumatrëve. Preventiva në funksin të mbrjtjes së të drejtave të knsumatrëve Infrmimit dhe edukimit të knsumatrëve mbi të drejta dhe detyrimet e tyre; Publikimit të infrmacineve të duhura dhe instruksineve për knsumatrët shfrytëzues të shërbimeve publike kmunikuese dhe shërbimeve pstare në ueb faqen e Autritetit, në shtypin ditr, se në mënyrë tjetër më të përshtatshme; Prcesimin, kntrllimin dhe prpzimin e pltësimeve në aktet e brendshme të peratrëve të nxjerra në përputhje me ligjin dhe rregullret e Autritetit; Hulumtimin, analizimin dhe kntrllimin shërbimeve të fruara në treg, prpzuar masa për preventiven në funksin të mbrjtjes së të drejtave të knsumatrëve dhe inicimit të kntrlleve në bazë të ankesave se në ushtrim të kmpetencës Ex-Offici ; Marrë pjesë në punimet e rganizimeve prfesinale dhe knsultimet publike mbi të drejtat dhe mbrjtjen e të drejtave të knsumatrëve; Përgatitë raprte të ndryshme me përdrim intern dhe ekstern; Autriteti deri më tani ka trajtuar me sukses të gjitha ankesat e parashtruara nga ana e përdruesit-eve fundr, përmes hartimit të prcedurave të qarta dhe transparente si dhe publikimit të udhërrëfyesve. Sfidë për Autritetin mbetet krijimi dhe rrumbullakimi i krnizës ligjre në përputhje me praktikat e mira dhe avancimi i mëtutjeshëm i mbrjtjes së të drejtave të knsumatrëve. 71

72 Fkusi dhe angazhimet e Autritetit Gjatë periudhës , ARKEP d të fkushet, në veçanti në çështjet e mëpshtme; Vazhdimin dhe inicimin e aktiviteteve të reja të ndërlidhura me prmvimin e interesave të knsumatrëve; Fuqizimin e masave dhe prcedurave pltësuese preventive duke pas në knsideratë në veçanti, edukimin e knsumatrëve në frmat dhe mdelet me qasje të lehtësuar nga ana e knsumatrëve; Bashkëpunimin dhe dhënien e kntributit në punëtritë (wrkshpet) me palë të interesit përfshi peratrët në tema me interes për të drejtat dhe detyrimet e knsumatrëve; Analizuar shërbimet në treg ndërlidhur me fertat e fruara ndaj knsumatrëve, metdlgjitë e çmimeve, etj; Harmnizimi i akteve nën-ligjre lidhur me të drejtat e përdruesve fundrë në përputhje me Ligjin dhe Rekmandimet e Kmisinit Evrpian. Krijimi i mekanizmave për sigurimin e mundësisë për përdruesit fundr që të kenë qasje dhe përdrimin e aplikacineve dhe shërbimeve sipas zgjedhjes se tyre. TABELA 23): SYNIMI 9 KRIJIMI I MEKANIZMAVE PËR MBROJTJEN E TË DREJTAVE TË KONSUMATORËVE NR. OBJEKTIVI AKTIVITETET PERIUDHA Miratimi i Rregullres për përmbajtjen e kntratës, publikimin e infrmacinit dhe mbrjtjen e interesave tjera te knsumatrit K I Mbikëqyrja e kntratave te peratreve për frimin e shërbimeve KII Avancimi i mbrjtjes se të drejtave të përdruesve fundr Përgatitja e Udhërrëfyesit dhe brshurës lidhur me të drejtat e knsumatrëve Pjesëmarrja aktive ne hartimin e strategjisë për mbrjtjen e fëmijëve nga rreziqet e internetit K III-2015 KIV-2015 Përgatitja e Brshurës për përdrimin e sigurt te internetit K II 2015 Shqyrtimi i ankesave të knsumatrëve dhe krijimi i lehtësirave për parashtrimin e ankesave

73 NR. OBJEKTIVI AKTIVITETET PERIUDHA 2 Mundësimi i krahasimit të kstve të pakve alternative te shërbimeve Inicimi i prcedurave për krijimin e platfrmës për mundësimin e përdruesve fundr te bëjnë vlerësim te pavarur te paks se kstve alternative te shërbimeve Qasja n-line në databazën për krahasimin e tarifave ne mes fruesve te shërbimeve KIV-2015 KIII Krijimi i krnizës Rregullatre për zgjidhje të ms-marrëveshjes Miratimi i Rregullres për zgjidhje të msmarrëveshjes KIII Avancimi i kapaciteteve të Autritetit dhe Llgaridhënia Autriteti në vazhdimësi është angazhuar në drejtim të knslidimit dhe ngritjes së kapaciteteve rregullatre në përputhje me kërkesat e zhvillimeve në treg dhe kërkesave që dalin nga Ligjet burimre dhe dkumenti i Plitikave të Sektrit të Kmunikimeve Elektrnike, të rris efiçiencën dhe transparencën e punës së saj, brenda kufizimeve, sfidave dhe specifikave që karakterizjnë ambientin aktual, përmes rganizimeve më të mira dhe të avancuara, definimit dhe kmpjuterizimit të prceseve të punës, avancimit të mekanizmave të kntrllit të brendshëm, duke krijuar sistem të qëndrueshëm dhe të integruar të sistemeve infrmative të rientuara nga platfrmat e bazuara në prgrame të avancuara, duke vendsur mekanizma aktiv të kperimit ndërkmbëtar dhe në veçanti duke avancuar njhuritë dhe shkathtësitë e persnelit të saj. Autriteti deri më tani ka miratuar një numër të knsiderueshëm të akteve nënligjre për rregullimin e tregut si dhe ka avancuar ndjeshëm në prfesinalizmin e stafit duke krijuar strukturën rganizative që i përgjigjet më së miri nevjave aktuale. Megjithatë, sfidë mbetet hartimi i dkumenteve të brendshme me rëndësi kyçe për funksinim të mirëfilltë të institucinit si dhe rritja e mëtutjeshme e stafit për ti përmbushur bjektivat rregullatre që janë përcaktuar me Ligj dhe Plitikat e sektrit. Fkusi dhe angazhimet e Autritetit Gjatë periudhës , Autriteti d të fkushet, në veçanti në çështjet e mëpshtme; Hartimin dhe miratimin e dkumenteve të brendshme të Autritetit; Krijimi i Krnizës Ligjre për knsultime publike; Zhvillimi i mëtutjeshëm i resurseve humane dhe infrastrukturës së IT; Aplikimin për mbështetje me prgrame të reja nga mekanizmat si; TAIEX, IPA, etj 73

74 TABELA 24): SYNIMI 10 AVANCIMI I MËTUTJESHËM I KAPACITETEVE TË ARKEP NR. OBJEKTIVI AKTIVITETET PERIUDHA Hartimi i Statutit K II Hartimi i Dkumenteve të Brendshme të ARKEP Hartimi i Rregullres së Brendshme/Punës Hartimi i Rregullres për Strukturën Organizative dhe Sistematizimin e Vendeve të Punës K III-2015 K III Krijimi i krnizës Rregullatre për Knsultimet publike Hartimi dhe miratimi i Rregullre për Knsultimet Publike K III-2015 Hartimi dhe publikimi i Raprtit Vjetr Financiar Hartimi dhe Publikimi i Raprtit Vjetr të Punës Avancimi i mëtutjeshëm i Llgaridhënies dhe transparencës së ARKEP Hartimi dhe publikimi i revistës peridike të ARKEP Hartimi i Raprteve për Kmisinin Evrpian, Qeverinë e Republikës së Ksvës Hartimi i raprtit vjetr për USO Hartimi i Planeve të trajnimeve dhe knferencave/vizitave studimre Zhvillimi i Resurseve humane Aplikimi për prjekte të reja dhe Implementimi i prjekteve të dnatrëve (TAIEX, Bankës Btërre, IPA, etj.) Organizimi i knferencave/wrkshpeve me karakter ndërkmbëtar Rritja e numrit te të punësuarve në përputhje me nevjat e ARKEP Zhvillimi i infrastrukturës së IT dhe mirëmbajtja e platfrmave të implementuar Rritja e kapacitetit të Internetit (sigurimi i kapaciteteve alternative) Mirëmbajtja e sftuerëve dhe harduerit të ARKEP (BSAT, WebGIS, LStelcm, etj.) Mdernizimi i mëtutjeshëm i sistemit të IT

75 NR. OBJEKTIVI AKTIVITETET PERIUDHA Furnizimi i rregullt me licenca të prdukteve sftuerike Implementimi i platfrmës sftuerike për qasje nline në bazën e të dhënave të Administratës nga stafi i ARKEP (raprtet për pushime, vajtja/ardhja në punëtë dhënat tjera për stafin e ARKEP) KIV Bashkëpunimi dhe Anëtarësimi në Institucine ndërkmbëtare dhe sigurimi i kdeve shtetërre Autriteti d vazhdj me aktivitetet shkëmbyese të (eksperiencave) përvjave me autritetet hmlge rregullatre të tregut të shteteve me të cilat Autriteti ka arritur marrëveshje bashkëpunimi, si dhe autritetet tjera nga shtetet e Bashkimit Evrpian përmes prgrameve të ndryshme, në veçanti përmes mekanizmit të asistencës teknike të njhura si prgramet/misinet e TAIEX, twinning prgramme, etj me qëllim dhe angazhime drejt zbatimit të praktikave më të mira në realitetin dhe kundrejt specifikave të tregut Ksvar. Autriteti në bashkëveprim dhe krdinim me Ministrinë e Zhvillimit Eknmik dhe Ministrinë e Punëve të Jashtme d të angazhhet në ndërkmbëtarizimin e mëtutjeshëm të Autritetit respektivisht institucinit kmbëtar rregullatr të Republikës së Ksvës pranë rganizatave dhe institucineve të karakterit teknik-rregullatr ku anëtarësimi nuk është i kushtëzuar nga statusi aktual plitik i Republikës së Ksvës. Autriteti në bashkëveprim dhe krdinim me institucinet e shtetit të Republikës së Ksvës d të angazhhet në avancimin e statusit të përgatitjeve dhe përmbushjes së detyrimeve administrative që dalin në përmbushje të bjektivit për sigurimin e kdit shtetërr të internetit i njhur si Krye Dmeni i Internetit (cctld dhe gtld-së) respektivisht anëtarësimin në ICANN dhe IANA. Autriteti, gjithashtu në kuadër të angazhimeve institucinale përfshi edhe prcesin e dialgut teknik, d të avancj statusin e përgatitjeve për të përafruar prcedurat dhe kushtet për parashtrimin e dkumentacinit të kërkuar për kdin shtetërr të telefnisë dhe shenjat thirrëse nga ana e institucineve si ITU, CEPT, etj. Autriteti në funksin të zbatimit të detyrimit ligjr, deri më tani ka realizuar një numër të knsiderueshëm bjektivash, siç është bashkëpunimi rajnal dhe më gjerë përmes arritjes së memrandumeve dhe marrëveshjeve teknike, pastaj anëtarësimi në EURO-IX, si dhe ka bërë përpjekje të vazhdueshme për vendsjen e kntakteve dhe bashkëpunimit me institucine të rëndësishme ndërkmbëtare si ITU, CEPT, etj. Sfidë në këtë drejtim mbetet anëtarësimi në institucine ndërkmbëtare dhe marrja e kdeve shtetërre. Fkusi dhe angazhimet e Autritetit Gjatë periudhës , Autriteti d të fkushet, në veçanti në çështjet e mëpshtme; 75

76 Knslidimin, harmnizimin dhe aplikimin efektiv të krnizës rregullatre; Anëtarësimi në institucine ndërkmbëtare; Vazhdjë me aktivitetet krdinuese për sigurimin/marrjen e kdeve shtetërre; Arrijë marrëveshje të reja teknike me shtetet regjinit për harmnizimin e përdrimeve të brezeve radi frekuencre në znat ndërkufitare si dhe mbikëqyr zbatimin e kushteve marrëveshjeve teknike të arritura; Implementimi i marrëveshjeve të arritura ndërkmbëtare; TABELA 115): SYNIMI 11 INTENSIFIKIMI I BASHKËPUNIMIT NDËRKOMBËTAR, ANTARËSIMIT NË INSTITUCIONE DHE SIGURIMI I KODEVE SHTETËRORE NR. OBJEKTIVI AKTIVITETET PERIUDHA Hartimi/pltësimi i dkumenteve të nevjshme për anëtarësim dhe caktimi i bartësit Implementimi i Kdit të telefnisë Krdinimi i punëve me palët e interesit dhe institucinet e vendit Hartimi i Krnizës Rregullatre për kalimin në kdin e ri dhe Implementimi i Pltë i kdit telefnik Hartimi dhe miratimi i Rregullres për cctld Implementimi i Kdit të internetit (cctld dhe Gtld) Hartimi i dkumenteve të nevjshme dhe prcedurave për aplikimin e Ksvës ne IANA/ICANN për marrjen e cctld/gtld Përgatitja e stafit/specializimi ne përputhje me nevjat për menaxhimin e regjistrit te cctld dhe gtld Krijimi i regjistrit Përmbushja e bligimeve financiare ndaj ICANN Përgatitja e planeve dhe hartimi i dkumenteve të nevjshme për anëtarësim ne ITU Anëtarësimi në institucinet relevante ndërkmbëtare Përgatitja e planeve dhe hartimi i dkumenteve të nevjshme për anëtarësim në CEPT Përgatitja e planeve dhe hartimi i dkumenteve të nevjshme për anëtarësim ne UPU, PstEurpe Antarësimi në RIPE dhe ccnso Arritja dhe implementimi i marrëveshjeve ndërkmbëtare Arritja e marrëveshjes rajnale për uljen e tarifave të Ramingut në përputhje me rregullret e BE-së

77 NR. OBJEKTIVI AKTIVITETET PERIUDHA Implementimi i Planit Aksinal për marrëveshjen ndërkmbëtare të telekmunikacinit Arritja e marrëveshjeve me rregullatrët e vendeve të rajnit me qëllim të bashkëpunimit në tregun e shërbimeve pstare Implementimi i marrëveshjeve të arritura dhe pjesëmarrja aktive në kuadër të grupeve punuese Bashkëpunimi ndër -institucinal Ligji për Kmunikimet Elektrnike e blign Autritetin që të arrijë marrëveshje me institucinet relevante për zbatimin e ligjit me qëllim që të arrij bjektivat rregullatre për zhvillimin dhe rregullimin e tregut të kmunikimeve elektrnike. ARKEP deri më tani ka nënshkruar disa memrandume të mirëkuptimit me Agjensinet/Autritetet e pavarura dhe qendrre vendre. Sfidë mbetet arritja e marrëveshjeve të reja dhe qartësimi i përgjegjësive në fusha të caktuara. TABELA 126): SYNIMI 12 RRITJA E BASHKËPUNIMIT ME INSTITUCIONET VENDORE ME QËLLIM TË ZBATIMIT TË OBJEKTIVAVE RREGULLATORE NR. OBJEKTIVI AKTIVITETET PERIUDHA Arritja/Ripërtritja e marrëveshjes me Agjensinin Ksvar të Knkurrencës (AKK) KIV-2015 Arritja e marrëveshjes me Kmisinin e Pavarur për Media (KPM) KIV Arritja e Marrëveshjeve (MU) me institucine vendre Arritja e marrëveshjes me Agjencinë për Reagime ndaj Emergjencave Arritja e marrëveshjes me Agjencinë për mbrjtjen e te dhënave persnale KIV-2015 KIV-2015 Arritja e marrëveshjes me Dganat e Republikës së Ksvës KIV-2015 Arritja e marrëveshjes me zyrën pranë MTI KIV-2015 Arritja e marrëveshjes me Agjensinin për Rrezatim Rritja e bashkëpunimit me institucinet vendre Pjesëmarrja aktive në hartimin e strategjisë për siguri kibernetike Pjesëmarrja aktive në hartimin e strategjisë për KIV-2015 KIV

78 NR. OBJEKTIVI AKTIVITETET PERIUDHA mbrjtjen e fëmijëve nga rreziqet e internetit Pjesëmarrja aktive në hartimin e strategjisë për digjitalizim Pjesëmarrja aktive për hartimin e planit për mbledhjen e statistikave për shqërinë e infrmacinit Pjesëmarrja aktive në hartimin e Strategjisë për teknlgji infrmative KIII-2015 KIV-2015 KIV

79 6. SFIDAT E ARKEP Sfidat, me të cilat ballafaqhet Autriteti janë paraqitur si në vijim; - Pavarësia dhe kapacitetet e ARKEP, referuar mungesës së pavarësisë financiare të ndikuar nga interpretimi i kufizuar i LMF-së respektivisht prcedurave dhe miratimit të buxhetit. Gjithashtu ARKEP vitin e fundit është ballafaquar edhe me shkurtime buxhetre; - Rritja dhe ruajtja e resurseve prfesinale/nëpunësve të ARKEP është një nga sfida me të cilën jemi ballafaquar që nga themelimi i institucinit. - Anëtarësimi në rganizatat relevante ndërkmbëtare dhe sigurimi/marrja e kdeve shtetërre; - Zhvillimi i mëtutjeshëm i rrjeteve dhe shërbimeve brezgjëra të kmunikimeve elektrnike dhe arritja e bjektivave të Agjendës Digjitale; - Avancimi i mëtutjeshëm i knkurrencës efektive në tregun e kmunikimeve elektrnike dhe shërbimeve pstare; - Rritja e efikasitetit dhe efektivitetit në menaxhimin e resurseve frekuencre dhe numerike; - Rritja e sigurisë së rrjeteve dhe shërbimeve publike të kmunikimeve elektrnike; - Avancimi i mëtutjeshëm i mbrjtjes së të drejtave të përdruesve fundr; - Implementimi i mekanizmave që garantjnë mbrjtje të knkurrencës, - Jetësimi dhe implementimi i Marrëveshjës së Telekmunikacinit; 79

80 7. PASQYRË E PËRGJITHSHME E TREGUT TË KOMUNIKIMEVE ELEKTRONIKE Tregu i kmunikimeve elektrnike në Ksvë edhe përgjatë vitit 2015 ka vazhduar të shënjë trende pzitive në disa segmente të tij, në veçanti referuar rritjes së numrit të përdruesve të shërbimeve mbile dhe të internetit si dhe njëkhësisht karakterizhet me zhvillim kmpetitiv të fertës së shërbimeve përkundër uljes së çmimeve të disa nga shërbimet bazë, të gjitha kët të mundësuara nga liberalizimit i tregjeve në përputhje me Ligjin e Kmunikimeve Elektrnike dhe Plitikat e Sektrit të Kmunikimeve Elektrnike. Numri i peratrëve dhe fruesve të shërbimeve që janë autrizuar dhe të regjistruar nga Autriteti për frimin e shërbimeve të kmunikimeve elektrnike deri në fund të vitit 2015 ishte 166 në krahasim me 131 në fund të vitit Numri i të punësuarve me kntrata të rregullta pune (me khë të pltë) nga peratrët dhe fruesit e shërbimeve të kmunikimeve elektrnike të autrizuar deri në vitin 2015 ishte rreth 3,760, ku 27% të tyre janë të gjinisë femërre, ndërsa 73% janë të gjinisë mashkullre. Operatri me numrin më të madh të të punësuarve vazhdn të jetë peratri publik - Telekmi i Ksvës Sh.A me rreth 60% të të gjithë të punësuarve në sektrin e KE. Edhe gjatë vitit 2015, shfrytëzimi i kmunikimeve elektrnike vazhdi me trende pzitive të zhvillimeve, referuar rritjes së vëllimit të trafikut dhe investimeve të knsiderueshme në zhvillimin dhe ngritjen e kapaciteteve të rrjetave (infrastrukturës telekmunikuese) dhe frimin e shërbimeve të gjeneratave të reja përmes teknlgjikeve mbile brezëgjëra të njhura si shërbimet 3G dhe 4G, pr duke u karakterizuar me rënien e të hyrave financiare në tregun e telefnisë mbile dhe fikse dhe me rritje të të hyrave nga shërbimet e internetit dhe shërbimeve kabllre. Tek telefnia mbile, dy peratrët e rrjeteve mbile ztërjnë rreth 94.61% të të ardhurave të gjithë segmentit të telefnisë mbile, ndërsa dy peratrët virtual ztërjnë rreth 5.49% të të ardhurave të segmentit të telefnisë mbile. Të ardhurat e peratrëve mbil (përshirë këtu peratrët e rrjetës dhe ata virtual) përfaqësjnë rreth 70% të të ardhurave të gjithë tregut të Kmunikimeve Elektrnike. Gjatë vitit 2015, numri i përdruesve të telefnisë mbile ka arritur shifrën prej 1,773,855 (TM4 2015), që krahasuar me fundin e vitit 2014 numri i përdruesve të telefnisë mbile ka shënuar rritje prej 42,564 përdruesish se shprehur në përqindje paraqet një rritje prej 2.46%. Megjithatë këtë lëvizje të numrit të përdruesve nuk e ka përcjellë edhe trafiku i rigjinuar nga rrjetet mbile, i cili në ttal ka shënuar rënie prej 21.4%. Gjithashtu edhe trafiku ttal në ardhje në rrjetet mbile ka 80

81 pësuar rënie të knsiderueshme prej rreth 12.95%, rënie edhe më e theksuar vërehet në segmentin e trafikut të thirrjeve ndërkmbëtare në ardhje, e cila gjatë vitit 2015 ka shënuar një rënie prej rreth mln minuta, përkatësisht rënie prej 34.98% në krahasim me vitin Zvgëlimi i trafikut ndërkmbëtar në ardhje vazhdn të ketë ndikim të drejtpërdrejtë në rënien e të hyrave në këtë segment të sektrit. Kj rënie vjen si pasjë e zhvillimit të teknlgjisë dhe rritjes së përdrimit të telefnave të mençur 5, më knkretisht aplikacineve të fruara nga fruesit e kntentit dhe aplikacineve, nga përdruesit e telefnisë mbile të cilat mundësjnë përdrimin e aplikacineve të bazuara në platfrmën e internetit për qëllime të kmunikimit. Sa i përket telefnisë fikse, edhe përgjatë vitit 2015, trendi i numrit të përdruesve ka vazhduar të ketë rënie, numri i përdruesve të telefnisë fikse në fund të vitit 2015 ka rënë 60,808 përkatësisht prej rreth 3,489 përdruesish me pak se rënie prej rreth -5.43% ne krahasim me Pjesa prej 49,199 përdruesish të shërbimeve të telefnisë fikse i takn peratrit Telekmit të Ksvës, pjesa tjetër prej 10,609 peratrit alternativ IPKO, ndërsa pjesa prej 1,000 përdruesish i takn peratrit Kujtesa.Net, e cila për herë të parë ka filluar me frimin shërbimeve të telefnisë fikse në vitin Në vitit 2015 vërehet rënie me e theksuar në trafikun ttal të rigjinuar, segment në të cilin ka pasur rënie prej 21.4% në krahasim me vitin Ngjashëm me rigjinimin e thirrjeve, trafiku në ardhje (i terminuar) ka shënuar gjithashtu rënie, mirëp trafiku i terminuar ka një rënie më të theksuar prej 42.31% krahasuar me vitin Ndërsa sa i përket internetit, në fund të vitit 2015, numri i përdruesve që kanë qasje në shërbimet e internetit përmes qasjes fikse ka arritur në 215,788 përdrues, shifër kj që shënn rritje të knsiderueshme të përdruesve prej 24,986 se shprehur në përqindje shënn rritje prej 13.1% në krahasim me vitin e kaluar (2014). Në anën tjetër Mbile Bradband ap qasja në internet përmes rrjetit mbil 3G dhe 4G për përdruesit e telefnisë mbile në Ksvë është mundësuar që nga dhjetri i vitit 2013 perkatësisht dhjetr të vitit Numri i përdruesve aktiv që janë qasur në internet përmes këtyre dy teknlgjive vazhdimisht është duke u rritur, ky numër në periudhën TM ka arritur në 711,648 përdruesish e që shënn një rritje të 150% krahasuar me vitin Trafiku i përgjithshëm i internetit në Ksvë frhet nga 4 anëtarët e lidhur në nyjën shkëmbyese të internetit të Ksvës (KOS-IX) të themeluar si njësi teknike pranë Autritetit, me qasje në rrjetin ndërkmbëtar; Telekmi i Ksvës Sh.A, IPKO Telecmmunicatins LLC, KujtesaNET SH.P.K dhe N.Sh. Artmtin. Ttali i trafikut të interneti i fruar nga këta peratrë është rreth 97 Gbps. Ndërsa sipas të dhënave nga KOS-IX, shpejtësia maksimale ap peak i trafikut të përgjithshëm të internetit ka arritur rreth 1.5Gbps. Investimet e bëra nga peratrët e shërbimeve të kmunikimeve elektrnike për vitin 2015 kapin shifrën prej afr 41 mln, e që shënn një rënie krahasuar me vitin e kaluar (2014), ku investimet kanë qenë mbi 52 mln, se e shprehur në përqindje ka një rënje prej 22% të investimeve krahasuar me vitin Pjesën prej 50% të investimeve e përbënë segmenti i telefnisë mbile, 5 Sipas shënimeve të peratrëve të telefnisë mbile vlerëshet se në Ksvë mbi 30% të përdruesve të telefnisë mbile shfrytëzjnë telefna të mençur mbil të cilët mundësjnë dhe përkrahin përdrimin e aplikacineve të internetit. 81

82 ndërsa pjesën 45% e përbëjnë investimet në infrastrukturën fikse, të cilat përdren për frimin e shërbimeve qasje ne internet dhe TV kabllrë dhe 5% investimet ne telefni fikse. Në figurën e mëpshtme paraqitet ecuria e liberalizimit të pltë të shërbimeve telekmunikuese në shtetet e ardhshme të zgjerimit të Bashkimit Evrpian (BE). Siç shihet nga figura, liberalizimi i pltë i shërbimeve telekmunikuese ka përfunduar pthuajse në të gjitha shtetet rajnale. IS Janar 1998 HR Janar 2003 MK Mars 2005 AL Prill 2007 RS Janar 2012 TR Maj 2009 RKS Janar 2008 BA Janar 2006 ME Janar 2004 FIGURA 6): LIBERALIZIMI I PLOTË I SHËRBIMEVE TELEKOMUNIKUESE (BURIMI: CULLEN INTERNATIONAL) Në tabelën në vijim janë paraqitur në mënyrë të përmbledhur disa nga indikatrët kryesr të shërbimeve të kmunikimeve elektrnike për vitin 2015 si dhe krahasimet e këtyre indikatrëve me periudhën e mëhershme, gjegjësisht vitin TABELA 137): INDIKATORËT KRYESOR TË TREGUT TË KOMUNIKIMEVE ELEKRONIKE Nr. Përshkrimi Numri i linjave të telefnisë fikse në fund të viteve Numri i përdruesve të telefnisë fikse Ndryshimi në krahasim me vitin 2014 (%) 334, ,452-60,808 64, % 1.2. Penetrimi i telefnisë fikse (%) 3.35% 3.54% 5.4% 2. Numri i përdruesve të telefnisë mbile në fund të viteve 1,773,855 1,731, % 2.1. Penetrimi i telefnisë mbile (%) 97.7% 95.36% 2.5% Numri i përdruesve të internetit në fund të viteve - Qasja Fikse 215, , %

83 Nr. Përshkrimi Penetrimi i shërbimeve të internet-it (%) Numri i përdruesve të internetit në fund të viteve- Qasja Mbile Ndryshimi në krahasim me vitin 2014 (%) 11.90% 10.97% 8.5% 73.10% 283, % 5. Të hyrat ( ) 6 173,788, ,207, % 5.1. Telefnia fikse 10,271,089 11,383, % 5.2. Telefnia mbile 122,197, ,937, % 5.3. Linjat me qira 594, , % 5.4. Qasja në internet 20,520,487 19,621, % 5.5. TV kabllre 7 20,205,127 18,613, % 6. Investimet ( ) 40,700,309 52,265,346 22,1% 7.1 Pasqyra e të ardhurave nga shërbimet e kmunikimeve elektrnike Të hyrat nga shërbimet telekmunikuese për vitin 2015 kapin shumën prej 173,788,107, që në krahasim me vitin 2014 del që të hyrat nga sektri kanë shënuar rënie prej 9.6%. Operatrët e telefnisë mbile dhe fruesit e sherbimeve të internetit ztërjnë pjesën më të madhe të tregut të kmunikimeve elektrnike me rreth 82% të të ardhurave. Vetëm të hyrat e peratrëve mbil përbëjnë rreth 70% të të ardhurave të gjithë tregut, duke u percjellur nga fruesit e sherbimeve të internetit me 11.81%, televizini kabllr 11.63%, ndërsa peratrët fiks ztërjnë rreth 5.91% % 11.63% 0.34% 9.68% 11.81% 5.91% 10.21% 5.92% 70.31% 73.85% Mbile Fikse ISP Infrastruktures Tv Kabllr 6 Shënim; Të gjitha te hyrat janë marrë nga raprtet financiare të audituara përveç të hyrave te segmenti i Qasja në Internet, për peratrët lkal të internetit te cilat janë marrë nga raprtet peridike tremujre të drëzuara.. 83

84 FIGURA7): SHPËRNDARJA E TË HYRAVE SIPAS VEPRIMTARISË Në figurën 6 është paraqitur ndarja e të hyrave sipas veprimtarisë për vitet 2014 dhe Siç edhe shihet nga figurat e mësipërme, trendi i dminimit të të ardhurave vjen nga tregu i telefnisë mbile, që dminn edhe në vitin Një trend i tillë i përafërt ekzistn edhe në shtetet e zgjerimit të Evrpës Juglindre, ku të ardhurat nga telefnia mbile përbëjnë rreth 60% të të ardhurave të përgjithshëm nga sektri kmunikimeve elektrnike. Sa për ilustrim, në figurën 7 janë paraqitur të ardhurat nga sektri i kmunikimeve elektrnike për vitin 2012, të shteteve të zgjerimit të ardhshëm të Bashkimit Evrpian (BE), të cilat mnitrhen nga kmpania knsulente Cullen Internatinal 8. Data cmmunicatins 3.1% Cable TV 1.9% Fixed vice telephny 19.8% Mbile telecmmunicatins 60.5% Internet services 14.7% FIGURA 8): TREGU I KOMUNIKIMEVE ELEKTRONIKE NE SHTETET RAJONALE PËR VITIN 2012 (BURIMI: CULLEN INTERNATIONAL, RAPORTI IV: SHKURT 2014) Siç shihet edhe nga figura pjesa më e madhe e tregut dminhet nga telefnia mbile me rreth 60.5%, e pasuar nga aj fikse, internetit, kmunikimet e të dhënave dhe televizinit kabllr. Të hyrat ttale nga tregu i kmunikimeve elektrnike për kët shtete gjatë vitit 2012 ka arritur shifrën në miliard EUR, me një rritje prej 4.2% në krahasim me të hyrat e rishikuara për vitin 2011 (nga raprti i kaluar, e që ishin miliard EUR) Cullen Internatinal është kmpani e kntraktuar nga Kmisini Evrpian për mnitrimin e tregut të Kmunikimeve Elektrnike, se siç njihet ndryshe me emrin kmunikimet elektrnike, ne shtetet te cilat synjnë anëtarësimin ne BE. Kët shtete janë; Shqipëria, Ksva, Mali i Zi, Maqednia, Serbia, Bsnja dhe Hercegvina, Turqia, Islanda si dhe Kracia. Infrmata më të detajuara mund të gjenden në ueb faqën: <

85 Annual grwth rate 80% 60% 40% 20% 0% -20% -40% -60% HR IS MK ME RS TR AL BA XK Mbile -1.7% 0.0% -2.3% -3.8% 11.1% 7.2% 7.2% 8.6% -4.2% Fixed vice 15.8% 0.0% -19.3% -11.5% -6.6% -22.5% 51.6% 31.8% -14.4% Internet services -23.4% 0.0% -3.8% -0.9% 20.9% 31.2% 2.9% 23.9% Data cmmunicatins 0.0% -5.6% 8.8% 66.3% -10.5% 0.0% -50.5% Cable televisin 15.3% -27.3% 19.5% 27.1% 5.3% 19.5% FIGURA 9):RRITJA E SEKTORIT SIAS TE HYRAVE PER SHTET (BURIMI: CULLEN INTERNATIONAL, RAPORTI IV: SHKURT 2014) Në figurën e mëpshtme paraqiten të hyrat ttale të telekmit në Evrpë, të cilat janë zvgëluar nga 16% në termat nminale që nga viti i FIGURA 10): TOTALI HYRAT NGA SHËRBIMET E TELEKOMIT NË EVROPË (PËRFSHIRË. TURQI, PËRJASHTUAR RUSINË DHE UKRAINËN) (MLD ) (BURIMI: IDATE - TË DHËNAT PËR RAPORTIN EKONOMIK ETNO 2015) 85

86 FIGURA 41): ECURIA E TË ARDHURAVE NGA SHËRBIMEVE E TELEKOMIT NË EVROPË (PERFSHIRË; TURQI, PËRJASHTUAR RUSINË DHE UKRAINËN) (MLD ) (BURIMI: IDATE TË DHËNAT PËR RAPORTIN EKONOMIK ETNO 2015) Në figurën 11 janë dhënë parashikimet dhe krahasimet e trendit të rritjes së të hyrave në mes të Operatrëve të telekmit dhe OTT-ve. Nga të dhënat në figurë vërehet se derisa peratrët e telekmit janë duke luftuar për tu kthyer në trend pzitive, të ardhurat nga aktivitetet e OTT janë duke gëzuar një rritje të knsiderueshme dhe të qëndrueshme. Megjithatë kj rritje d te ngadalëshet gjatë viteve FIGURA 52): RRITJA E TË HYRAT E OTT VS OPERATORËVE TË TELEKOMIT PËR VENDET E EU 28, % (BURIMI; ETNO RAPORTI EKONOMIK VJETOR 2015) Shërbimet OTT karakterizhen me një numër në rritje të prdukteve të reja dhe shërbimeve të përdrura nga knsumatrët duke përdrur infrastrukturën e peratrëve të kmunikimeve elektrnike dhe fruesve të shërbimeve të Internetit duke pas ndikim të drejtpërdrejtë në zinxhirin e përgjithshëm të vlerave të sektrit të TIK-ut. Në dritën e këtyre zhvillimeve, peratrët në veçanti 86

87 pr edhe rganet kmpetente duhet ti vlerësjnë ndryshimet e mundshme në zinxhirin e vlerave të TIK, analizjnë dhe mdeljnë mdelet e biznesit duke u mbështetur në trendët dhe evluimet e mundshme të tregjeve dixhitale në eksistemin e internetit, si nga aspekti i knkurrencës dhe çështjeve të knsumatrëve. 7.2 Investimet e bëra në rrjete dhe shërbime telekmunikuese Investimet e bëra nga peratrët e shërbimeve telekmunikuese për vitin 2015 kapin shifrën prej 40,700, e që shënn rënie krahasuar me vitin e kaluar (2014), ku investimet kanë qenë 52,265,346. Në figurën 12 janë paraqitur investimet e ndara për segmente të tregut të kmunikimeve elektrnike. Siç shihet edhe nga figura, gjatë vitit 2015, pjesën më të madhe të investimeve e përbënë telefnia mbile me rreth 49.92%. Fikse, 4.98% Mbile, 49.92% Internet, 45.11% FIGURA 63): INVESTIMET NË RRJETET DHE SHËRBIMET TELEKOMUNIKUESE (KRAHASIMI I INVESTIMEVE SIPAS SHËRBIMEVE 2015) Edhe gjatë viti 2015 peratret kanë rientuar investime të knsiderueshme në ndërtim dhe mdernizim të rrjetit si atë fiks p ashtu edhe rrjetin mbil, përkatësisht në rritjen e shtrirjes së rrjetit të qasjes në sherbimet brezgjëra permes rrjeteve të gjeneratës së ardhme (ang. Next Generatina Access- NGA), kalimin në teknlgjit e reja DOCSIS 3.0, shtrirjen e fibrave ptik në rrjetin e qasjes (FTTH, FTTB) me tplgji të ndryshme, varësisht nga kërkesa ptenciale P2P dhe GPON, si dhe rritjen e mbulueshmëris së sërbimeve mbile brezgjera 3G dhe 4G, të cilat mundësjnë frimi i shërbimeve të reja dhe më cilësre për përdruesit fundrë. Ksva paraqet një situatë të veçantë, ku peratrët kabllrë kanë qenë tradicinalisht mjeti i preferuar i lidhjes për qasje në Internet, të gjithë peratrët frjnë shërbime të bazuara në infrastrukturën e tyre. Në tabelën në vijim është paraqitur shtrirja e fibrit të shprehur në km. 87

88 TABELA 147): INVESTIMET NË INFRASTRUKTURËN E FIKSE SIPAS KATEGORISË ( ) Përshkrimi Njësia Ndryshimi ne Gjatësia e përgjithshme e shtrirjes së fibrit në rrjetin e qasjes ( access ) Gjatësia e përgjithshme e shtrirjes së fibrit në rrjetin bërthamë ( backbne ) km % km % 7.3 Telefnia Fikse Tregu i Telefnisë fikse në Republikën e Ksvës vazhdn të zhvillhet me ritme tejet të ngadalësuara. Prse dukuri e njëjtë p ngjan edhe në shtetet rajnale dhe at evrpiane gjatë viteve të fundit, ku është vërejtur një ngadalësim, e sidms në rritjen e penetrimit dhe të hyrave të përgjithshme. Gjatë vitit 2015 pranë Autriteti është ntifikuar 1 peratr i ri për frimin e shërbimeve të telefnisë fikse e që në ttal tani kemi katër peratrë për frimin e shërbimeve telekmunikuese fikse. Operatrët në fjalë janë; Telekmi i Ksvës Sh.A (ish PTK -), e licencuar me datën; 30/07/2004, IPKO Telecmmunicatins LLC, e licencuar me datën; 08/09/2006, dhe Kujtesa.Net, e licencuar me datën 07/01/2014 Fiberlink (nuk ka filluar ende me shërbime) Hyrja e një peratri të ri në tregun e telefnisë fikse përmes ntifikimit, na jep të kuptjmë se kemi të bëjmë me liberalizim te pltë te tregjeve te kmunikimeve elektrnike. Krahasuar me ritmet e zhvillimit të tregut të telefnisë mbile në Republikën e Ksvës, telefnia fikse edhe përkundër investimeve të bëra në këtë sektr, niveli i mbulimit të territrit dhe ppullsisë mbetet shumë i vgël, e si faktr kryesr për shtrirjen e ulët të shërbimeve të telefnisë fikse në tërë territrin e Republikës së Ksvës mund të jenë; kërkesa e ulët për kët shërbime, kmpleksiteti i punëve, nevja për investime të mëdha etj. 88

89 7.3.1 Numri përdruesve të telefnisë fikse Bazuar në të dhënat e peratrëve për vitin 2015, rezultn se janë rreth 60,808 përdrues aktiv të shërbimeve të telefnisë fikse, që tregn rënie të theksuar në numrin e përdruesve me afërsisht 3,489 përdrues ap rënie prej rreth 5.43% krahasuar me Nëse krahasjmë ecurinë e zhvillimit të këtij tregu gjatë periudhës Janar 2011 e deri në Dhjetr 2015, rezultn që telefnia fikse nuk ka një zhvillim të qëndrueshëm, gjë e cila vërehet me rënien e vazhdueshme të numrit të përdruesve. Për të ilustruar dukurinë e rënies së vazhdueshme, në tabelën 23 është paraqitur ecuria e numrit të përdruesve të telefnisë fikse në baza tremujre. TABELA 158): NUMRI I PËRDORUESVE TË TELEFONISË FIKSE ( ) VITI Individual 68,629 64,632 62,877 47,683 42,731 Bizneset 17,385 16,971 15,762 16,614 18,077 Ttali 86,014 81,603 78,639 64,297 60,808 Nrma mesatare e penetrimit të telefnisë fikse për 100 banrë gjatë vitit 2014 ka qenë rreth 3.54%, nivel ky që vazhdn të jetë mjaft më i ulët se vendet e rajnit dhe në raprt me nrmën e penetrimit në shtetet e BE-së, edhe për kundër faktit që edhe në kët shtete trendi i penetrimit të telefnisë fikse p vazhdn të jetë në rënie (Figura 13). 6% Penetrimi 5% 4% 3% 2% 1% 0% Penetrimi 4.87% 4.74% 4.49% 4.33% 3.54% 3.35% FIGURA 74): PENETRIMI I TELEFONISË FIKSE GJATË PERIUDHËS Në tabelën 24 janë dhënë përqindjet e shfrytëzuesve të telefnisë fikse sipas lljit të përdruesve. Bazuar në të dhënat e paraqitura nuk vërehet se përqindja e përdruesve individual është më e lartë në krahasim me përqindjen e bizneseve, raprti në përqindje i të cilave gjatë këtij viti (2014) krahasuar me fundin e vitit paraprak (2013) pthuajse nuk kanë pësuar ndryshime të dukshme. 89

90 TABELA 169): PËRDORUESIT E TELEFONISË FIKSE SIPAS KATEGORISË (2010 DERI 2015) Viti Individual [%] Bizneset [%] Ndarja e tregut Ndarja e tregut mund të matet në mënyra të ndryshme, sipas numrit të linjave, përdruesve, minutave të trafikut, dhe të ardhurave. Në figurën 14 është paraqitur ndarja e tregut ndërmjet dy peratrëve të rrjetit dhe fruesve të shërbimeve telekmunikuese fikse, në bazë të përdruesve dhe të hyrave. Telekmi i Ksvës si peratr incumbent vazhdnë të kntrllj mbi 80% të tregut për nga numri i përdruesve përkatësisht 94% në bazë të të hyrave të realizuara përmes frimit të këtyre shërbimeve, gjersa peratri alternativ i shërbimeve të telefnisë fikse, IPKO ka shënuar rritje të lehtë në raprt me 2014 sa i përket numrit të përdruesve përkatësisht të hyrave që aktualisht rezultn me pjesëmarrje në treg prej 17% të numrit të përdruesve, respektivisht 8% për nga të hyrat. Gjersa KujtesaNet ka një prezencë të vgël ne këtë treg. Dminimi i peratrëve incumbent vërehet edhe në shtetet e tjera rajnale dhe evrpiane, dhe arrin në kutën mbi 80%. 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Ndarja e tregut sipas parapaguesve Ndarja e tregut sipas hyrave 93.8% 94.4% 92.7% 97.10% 89% 100% 95.12% 95.72% 95.44% 94.90% 91.22% 83% 80.91% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 6.2% 5.6% 7.3% 16% 17.45% 30% 12% 20% 8.22% 1.3% 1.64% 2.90% 4.88% 4.28% 4.56% 5.04% 10% 0.06% 0.56% % Telekmi i Ksvës IPKO Kujtesa FIGURA 85): NDARJA E TREGUT SIPAS PËRDORUESVE DHE TË TË HYRAVE: 2010 DERI Trafiku i telefnisë fikse Në figurën 15 është paraqitur ecuria e trafikut të telefnisë fikse nga të tre peratrët aktiv në treg, Telekmi i Ksvës, IPKO dhe KujtesaNet. Nga të dhënat e paraqitura mund të vërehet se trafiku i telefnisë fikse gjatë vitit 2015 ka shënuar rënie të vazhdueshme. 90

91 Kj dukuri mund të jetë rezultat i zëvendësimit dhe trendit gjithnjë në rritje të përdrimit të telefnisë mbile veçanërisht përdrimi i telefnave mbil të mençur smartphne në raprt me trendin negativ të përdrimit të shërbimeve të telefninë fikse. P ashtu, fertat me tarifa shumë të leverdishme për qasje në internet nga peratrët dhe fruesit e shërbimeve të telefnisë mbile, kanë ndikuar që knsumatrët të zëvendësjnë shërbimet e telefnisë fikse me at të telefnisë mbile e psaqërisht me at të fruara pa pages përmes përdrimit të shërbimeve të ashtuqujtura ver the tp services OTT. Trafiku ttal telefnik (në milin) FIGURA 96): TOTALI I TRAFIKUT TË ORIGJINUAR DHE TERMINUAR TË TELEFONISË FIKSE Përdrimi mesatar mujr i shërbimeve të telefnisë fikse Siç mund të vërehet në grafikun e mësipërm përdrimi shërbimeve të telefnisë fikse përkatësisht trafiku i thirrjeve hyrëse dhe dalëse i telefnisë fikse është në rënie të vazhdueshme. Kj dukuri vërehet si në thirrjet hyrëse p ashtu edhe në at dalëse përkatësisht në përdrimin mesatar mujr për një përdrues. TABELA 30): PËRDORIMI MESATAR I SHËRBIMEVE TË TELEFONISË FIKSE PËR NJË PËRDORUES ( ) NDRYSHIMI (%) NDRYSHIMI (%) Thirrjet dalëse (të realizuara) në muaj % 16.05% Thirrjet hyrëse (të pranuara) në muaj % 36.8% MU (Minutat e përdrimit) % 39.4% Struktura e thirrjeve në telefninë fikse 91

92 Në figurën 16, është pasqyruar trafiku i detajuar telefnik sipas destinacinit të thirrjeve, i gjeneruar nga dy peratrët e rrjeteve dhe shërbimeve fikse, dhe atë; - trafiku brenda rrjetit; - trafiku drejt rrjeteve të tjerë fikse; - trafiku drejt rrjeteve mbile; dhe - trafiku ndërkmbëtar. Në vitin 2015, nga rrjetet fikse janë rigjinuar rreth 78 milin minuta të cilat paraqesin një rënie prej 21.4% në krahasim me vitin Pjesën më të madhe të trafikut të përgjithshëm në rrjetin e telefnisë fikse e përbën trafiku i rigjinuar dhe terminuar brenda rrjetit me rreth 57% e trafikut, 1% trafik drejt rrjeteve tjera fikse kurse pjesën tjetër të trafikut e përbën trafiku drejt rrjetit mbil me rreth 37% si dhe pjesën e mbetur ai ndërkmbëtar me rreth 4%. Nëse krahasjmë trafikun e rigjinuar gjatë viteve , vërejmë një rritje graduale të lehtë në trafikun drejt rrjeteve mbile, ndërsa rigjinimi i thirrjeve drejt rrjetit ndërkmbëtarë dhe brenda rrjetit ( n-net ) kanë shënuar një rënie të lehtë. Trafiku telefnik fiks i rigjinuar 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 8% 7% 7% 7% 5% 4% 22% 21% 22% 26% 32% 37% 1% 1% 1% 1% 1% 1% 69% 70% 69% 66% 62% 57% brenda rrjetit rrjeteve të tjera të fikse rrjeteve mbile rrjetit nderkmbëtare FIGURA 107): TRAFIKU I ORIGJINUAR FIKS SIPAS DESTINACIONEVE Ndërsa, në figurën 17 është pasqyruar trafiku i detajuar telefnik hyrës në rrjetet e dy peratrëve fiks sipas rigjinës së thirrjeve; - nga rrjete të tjera fikse, - rrjetet mbile, dhe - trafiku hyrës ndërkmbëtar. 92

93 Në vitin 2015 në rrjetet fikse janë terminuar 22 milin minuta, në kët të dhëna nuk janë përfshirë trafiku i rigjinar dhe terminuar brenda rrjetit. Nga të dhënat e paraqitura në grafik vërehet se trafiku hyrës ndërkmbëtar ztërn pjesën më të madhe të thirrjeve të terminuara me mesatarisht 63%, që në këtë vit vërehet një rënie j e knsiderueshme e këtyre thirrjeve. Ndërsa në thirrjet e rrjeteve mbile ka vazhduar trend i ngjashëm me atë të vitit të kaluar. Trafiku telefnik fiks në ardhje 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 2% 2% 2% 3% 3% 5% 9% 10% 12% 15% 25% 32% 90% 88% 86% 82% 72% 63% rrjetet nderkmbëtare rrjetet mbile rrjetet fikse FIGURA 118): TRAFIKU HYRËS I TELEFONISË FIKSE Teknlgjia e përdrur nga peratrët e autrizuar Telekmi i Ksvës ka implementuar teknlgjinë e rrjetit NGN (Next Generatin Netwrk), e cila mundësn integrimin e shërbimeve të zërit, internetit dhe TV dhe kryesisht frimin e sherbimeve te telefnis fikse e bënë përmes rrjeti ttradicinal-çiftre te bakrit. IPKO është peratr alternativ për frimin e shërbimeve telefnisë fikse përmes teknlgjisë VOIP, e cila frimin e shërbimeve fikse e bënë nëpërmes rrjetit kabllr (HFC) të shtrirë me investime të veta dhe për nevja të shërbimeve brez-gjëra. Shërbimet e telefnisë fikse të IPKO frhen kryesisht në vendet urbane (qytete të mëdha), e në të cilat frn edhe shërbimet e internet-it dhe TV kabllr. KUJTESA është peratr tjetër aktiv në tregun e sherbimeve të telefnis fikse që nga fundi i vitit i 2014 përmes teknlgjisë VOIP, e cila frimin e shërbimeve fikse e bënë nëpërmes rrjetit kabllr të shtrirë me investime vetanake për nevja të shërbimeve brez-gjëra. Shërbimet e telefnisë fikse të këtij peratrit kryesisht mund te frhen në vendet urbane. FIBERLINK ka ntifikuar në tremujrin e fundit te vitit 2014 për frimin e shërbimeve të telefnisë. Mirë ky peratr ende nuk ka filluar me frimin e shërbimeve te telefnisë fikse. 93

94 7.3.7 Tarifat lkale dhe nacinale Në figurën në vazhdim janë paraqitur tarifat e peratrëve të telefnisë fikse për peak dhe ffpeak brenda rrjetit dhe jashtë rrjetit. Siç edhe shihet nga figura ekzistn një tarifë e vetme për thirrjet lkale dhe nacinale, për dallim nga vendet tjera ku kët tarifa ndryshjnë Tarifat e thirrjeve të telefnis fikse Brenda rrjetit drejt rrjetiteve tjera fikse drejt rrjetit mbil drejt rrjetit tjera mbile Peack ff-peack Peack Off-Peack Peack Off-Peack Telekmi IPKO Kujtesa FIGURA 129): TARIFAT LOKALE DHE NACIONALE TË TELEFONISË FIKSE Indikatrët e trafikut të telefnisë fikse Në tabelën në vazhdim janë paraqitur indikatrët e tregut të telefnisë fikse. TABELA 31): KRAHASIMI I INDIKATORËVE TË ORIGJIMINIT TË TRAFIKUT TË TELEFONISË FIKSE ( ) NR. PËRSHKRIMI Ttali i trafikut të rigjinuar nga telefnia fikse 1.1 Origjinimi dhe terminimi i thirrjeve në rrjetin e vet (On net Calls) 1.2 Origjinimi i thirrjeve drejt rrjeteve të tjera të fikse calls) 1.3 Origjinimi i thirrjeve drejt rrjeteve celulare (Fixed t Mbile utging calls) 1.4 Origjinimi i thirrjeve drejt rrjetit nderkmbëtare (Internatinal utging calls) NDRYSHIMI (%) NDRYSHIMI (%) % 35.27% % 44.21% % 27.85% % 6.36% % 59.44% 94

95 TABELA 32): KRAHAIMI E INDIKATORËVE TË TERMINIMIT TË TRAFIKUT TË TELEFONISË FIKSE ( ) NR PËRSHKRIMI NDRYSHIMI (%) NDRYSHIMI (%) Trafiku ttal i terminuar në rrjetet e telefnisë fikse % 61.05% Treminimi i thirrjeve nga rrjetet tjera fikse (incming ff net calls) % 30.88% Terminimi i thirrjeve nga rrjetet celulare (Mbile t Fixed incming) Terminimi i thirrjeve nga rrjeti ndërkmbëtare (Internatinal incming calls) % 20.28% % 69.78% 7.4 Telefnia Mbile Mmentalisht nё Ksvë perjnë dy peratr tё autrizuar tё rrjetave tё telefnisë mbile në brezin frekuencr 900/1800 MHz; - Telekmi i Ksvës Sh.a/Vala e licencuar më datë; 30/07/2004 (ART Nr. Prt. 111/04) me periudhë vlefshmërie prej 15 vite, dhe - IPKO Telecmmunicatins LLC e licencuar më datë; 06/03/2007 (ART Nr. Prt. 77/07) me periudhë vlefshmërie prej 15 vite krahas dy peratrëve të autrizuar të rrjetave MNO (Mbile Netwrk Operatr) të përmendur më lartë, janë licencuar edhe dy peratrë tjerë mbil virtual (MVNO) 9 : - Dardafn.net LLC (Z Mbile) e licencuar më datë; 12/06/2008 (ART Nr. Prt. 112/08) me një periudhë vlefshmërie prej 15 vite, dhe - Dukagjini Telecmmunicatins sh.a. (D3mbile) e licencuar më datë; 24/06/2008 (ART Nr. Prt. 124/08) me një periudhë vlefshmërie prej 15 vite Përdruesit e telefnisë mbile Përdrimi i telefnisë mbile gjatë vitit 2015 vazhdn të ketë rritje të numrit të përdruesve megjithatë në fund të vitit numri i përdruesve të telefnisë mbile ka arritur në 1,773,855 përdrues, shifër kj që shënn rritje prej afr 2.46% në krahasim fundin e vitit e kaluar 2014, ku kishte 1,731,291 përdrues. Ndërsa, nëse e krahasjmë vitin 2015 me vitin 2013, numri i përdruesve është rritur prej 7.9%. 9 Operatri VALA ka marrëveshje kmerciale me Z Mbile, ndërsa IPKO Telecmmunicatins LLC me d3 Mbile. 95

96 1,451,747 1,478,944 1,663,844 1,643,429 1,731,291 1,773,855 Në figurën 19 është paraqitur numri i përgjithshëm i përdruesve të telefnisë mbile gjatë periudhës 2010 deri ,000, % 1,800,000 1,600,000 1,400,000 85% 96% 91% 95.36% 97.70% 100% 80% 1,200,000 70% 1,000,000 60% 800, ,000 40% 400,000 20% 200, % Numri ttal i perdruesve Penetrimi FIGURA 20): NUMRI I PËRDORUESVE MOBIL 2010 DERI NË 2015 Shkalla e penetrimit të telefnisë mbile gjatë vitit 2015 ka pasur luhatje pr me tendencë të rritjes dhe kryesisht është sjellë rreth kutës prej mbi 90%; në fund të vitit 2015, penetrimi i telefnisë mbile ka arritur në 97.7% (shih figurën 19) Duke marrë parasysh faktin se që nga raprti vjetr 2011 llgaritja e penetrimit është bërë duke u bazuar në rezultatet preliminare përkatësisht përfundimtare për vitin 2012 ndërsa për vitin 2013 penetrimi është llgaritur ne bazë te vlerësimit të Agjencinit të Statistikave të Ksvës (numri i ppullsisë 1.8 milin), ndërsa për tremujret paraprak është supzuar se numri i ppullsisë është rreth 2.07 milin, atëherë krahasimi në këtë rast nuk gjen zbatim.

97 per 100 ppulatin Përdruesit Penetrimi FIGURA 131): INDEKSI I PËRDORUESVE DHE PENETRIMIT TË TELEFONISË MOBILE 2010 DERI NË 2015 Edhe përkundër tendencës në rritje të numrit të përdruesve të telefnisë mbile, penetrimi i këtij shërbimi është më i ultë në krahasim me vendet e rajnit dhe vendet e BE (figura 21) HR IS MK ME RS TR AL BA XK EU-27 Dec Dec Dec Dec FIGURA 142): PENETRIMI I TELEFONISË MOBILE DHJETOR 2005 DHJETOR 2012 (BURIMI: CULLEN INTERNACIONAL, RAPORT IV, NËNTOR 2013) Ndarja e tregut sipas përdruesve Në grafikun e paraqitur më pshtë janë dhënë detalet e ndarjes së tregut të katër peratrëve mbil sipas përdruesve për periudhën

98 Të hyrat ne milin EUR 80.00% 70.00% 60.00% 70.10% Ndarja e tregut sipas përdruesve 67.10% 64.00% 54.50% 53.40% 55.60% 80.00% 70.00% 60.00% Ndarja e tregut sipas të hyrave 69.24% 70.42% 68.10% 65.81% 58.62% 58.45% 50.00% 50.00% 40.00% 30.00% 27.40% 25.30% 26.10% 33.70% 36.20% 34.90% 40.00% 30.00% 28.46% 26.74% 27.12% 28.65% 34.84% 35.35% 20.00% 10.00% 0.00% 6.97% 9.00% 10.45% 10.40% 9.46% 1.79% 0.79% 0.60% 0.90% 1.39% 0.09% 0.01% % 10.00% 0.00% 2.11% 2.80% 4.75% 5.50% 6.35% 5.38% 0.18% 0.04% 0.03% 0.04% 0.18% 0.82% Vala Ipk D3 Mbile Z Mbile FIGURA 153): NDARJA E TREGUT TË TELEFONISË MOBILE SIPAS PËRDORUESVE DHE TË HYRAVE Të ardhurat e telefnisë mbile Të ardhurat ttale nga frimi i shërbimeve të telefnisë mbile nga të katër peratrët mbil gjatë vitit 2015 janë milnë EUR, të cilat shënjnë një rënie te knsiderueshme prej rreth 13.9% në krahasim me vitit paraprak (2014), kur të ardhurat ishin rreth milin EUR, (figura 23). Në grafikun e mëpshtme është paraqitur trendi i të ardhurave të telefnisë mbile në periudhën , ku mund të vërehet trend rritës të të hyrave deri ne vitin 2011, ndërsa nga viti 2012 krahasuar me vitin paraprijës të ardhurat e këtij segmenti të tregut kanë shënuar rënie FIGURA 164): TË HYRAT NGA TELEFONIA MOBILE Struktura e përdruesve të telefnisë mbile Struktura e përdruesve të telefnisë mbile në raprt ndërmjet përdruesve me parapagim dhe atyre me kntratë në vitin 2015 vazhdn të jetë e qëndrueshme. 98

99 95.90% 95.83% 94.91% 95.67% 95.81% 95.14% Numri i përdruesve me kntratë pst-paid në raprt me numrin ttal të përdruesve është/mbetet shumë i ulët me rreth 4.86% të numrit të përgjithshëm, ndërsa 95.14% e përbëjnë përdruesit me parapagim. Struktura e përdruesve 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% Me parapagim Me kntrate FIGURA 175): STRUKTURA E PËRDORUESVE MOBIL PREJ Në figurën 25, është paraqitur struktura e përdruesve mbil në shtetet rajnale duke përfshirë edhe Ksvën. 100% 80% 30% 55% 39% 32% 41% 38% 16% 17% 5% 60% 40% 20% 70% 46% 61% 68% 59% 62% 84% 83% 95% 0% HR IS MK ME RS TR AL BA XK Prepaid Pstpaid FIGURA 186): STRUKTURA E PËRDORUESVE MOBIL (BURIMI: CULLEN INTERNACIONAL, RAPORTI IV, NËNTOR 2013) Trafiku telefnik Në vitin 2015 nga rrjetet mbile janë rigjinuar 1.14 miliard minuta, e cila përbën një rënie prej 19.76% në krahasim me vitin Vërehet se trafiku brenda rrjetit ka vazhduar me të njëjtin ritëm edhe në vitin 2015, ku thirrjet brenda rrjetit përbëjnë 90% të ttalit të thirrjeve të rigjinuara, 8 thirrjet drejt rrjeteve tjera mbile dhe me nga 1% thirrjet drejt rreteve fikse perkatsisht thirrjet. Mibiztrimi i trafikut brenda 99

100 rrjetit rezultn të ketë ardhur si rezultat i fertave dhe prgrameve të shumta tarifre që frjnë thirrje brenda grupeve me tarifa shumë të ulëta, kurse tarifat e thirrjeve drejt numrave gjegrafik dhe thirrjet ndërkmbëtare janë më të larta Përdrimi mesatar mujr i shërbimeve të telefnisë mbile Siç mund të vërehet në tabelën e mëpshtme edhe pse gjatë vitit 2015 është rritur numri i përdruesve, këtë rritje nuk e ka përcjellur edhe knsumi i shërbimeve të telefnisë mbile përkatësisht trafiku i thirrjeve hyrëse dhe dalëse i telefnisë mbile për përdrues, i cili ka shënuar rënie. Përdrimi mesatar i thirrjeve hyrëse dhe dalëse ka shënuar rënie prej 22%, ndërsa dërgesa e SMSve prej 39%. Gjatë vitit 2015, një përdrues i telefnisë mbile ka realizuar mesatarisht 53 minuta thirrje dalëse dhe ka pranuar 58 minuta thirrje hyrëse gjatë një muaji, duke realizuar 111 minuta kmunikim në muaj me rreth 18 SMS të dërguar. TABELA 33): PËRDORIMI MESATAR I SHËRBIMEVE TE TELEFONIS MOBILE PËR NJË PËRDORUES ( ) Ndryshimi (%) Ndryshimi (%) Thirrje dalëse (të realizuara) në muaj % 53% Thirrje hyrëse (të pranuara ) në muaj % 48% MU % 51% SMS (dalëse) në muaj % 72% Struktura e thirrjeve të telefnisë mbile Në figurat e mëpshtme (26 deri 34) është pasqyruar shpërndarja e trafikut dalës në rrjetet e katër peratrëve mbil sipas rigjinës së thirrjeve, dhe atë si në vijim; të rigjinuara dhe të terminuara në rrjetin e vet, drejt rrjeteve të tjera të telefnisë mbile, drejt rrjeteve fikse, dhe ndërkmbëtare. 100

101 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% On net 51% 48% 57% 67% 66% 63% 49% 52% 43% 33% 34% 37% Vala Ipk FIGURA 197): SHPËRNDARJA E THIRRJEVE TELEFONIKE MOBILE TË ORIGJINUARA TË CILAT JANË TERMINUARA BRENDA RRJETIT (MOBILE ON-NET) 2010 DERI MË % 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Mbile Off net 39% 32% 33% 33% 31% 32% 61% 68% 67% 67% 69% 68% Vala Ipk FIGURA 208): SHPËRNDARJA E THIRRJEVE TELEFONIKE TË ORIGJINUARA NË RRJETET MOBIL TË CILAT JANË TERMINUAR NË RRJETIN TJETËR MOBIL (MOBIL OFF NET)

102 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Mbile -> Fiks 80% 75% 74% 71% 71% 74% 20% 25% 26% 29% 29% 26% Vala Ipk FIGURA 219): SHPËRNDARJA E THIRRJEVE TELEFONIKE MOBILE TË ORIGJINUARA TË CILAT JANË TERMINUARA NË RRJETIN FIKS (MOBILE TO FIXED CALLS) % 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Mbile -> ndërkmbëtar 60% 63% 68% 64% 60% 56% 40% 37% 32% 36% 40% 44% Vala Ipk FIGURA 30): SHPËRNDARJA E THIRRJEVE TELEFONIKE TË ORIGJINUARA NË RRJETET MOBIL TË CILAT JANË TERMINUAR NË RRJETIN NDËRKOMBËTAR (MOBILE INTERNATIONAL CALLS)

103 Në numeracin të MVNO 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 2.66% 0.48% 0.18% 0.10% 0.08% 0.14% 97.34% 99.52% 99.82% 99.90% 99.92% 99.86% D3 Mbile Z Mbile FIGURA 221): SHPËRNDARJA E TRAFIKUT TË ORIGJINUAR NGA OPERATORËT VIRTUAL (MVNO) SIPAS DESTINACIONIT NUMERACIONI MVNO ( ) MVNO -> MNO 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 2.02% 0.61% 0.28% 0.20% 0.14% 0.30% 97.98% 99.39% 99.72% 99.80% 99.86% 99.70% D3 Mbile Z Mbile FIGURA 232): SHPËRNDARJA E TRAFIKUT TË ORIGJINUAR NGA OPERARTORËT VIRTUAL (MVNO) SIPAS DESTINACIONIT NUMERACIONI MVNO- DREJT RRJETIT TË OPERATORIT AMË ( ) 103

104 MVNO ->Off net 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 9.46% 5.89% 5.35% 2.76% 0.92% 0.60% 90.54% 94.11% 94.65% 97.24% 99.08% 99.40% D3 Mbile Z Mbile FIGURA 243): SHPËRNDARJA E TRAFIKUT TË ORIGJINUAR NGA OPERARTORËT VIRTUAL (MVNO) SIPAS DESTINACIONIT NUMERACIONI MVNO - DREJT RRJETEVE TJERA MOBILE ( ) MVNO ->Fiks 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 13.23% 6.74% 3.64% 1.36% 0.84% 1.06% 86.77% 93.26% 96.36% 98.64% 99.16% 98.94% D3 Mbile Z Mbile FIGURA 254): SHPËRNDARJA E TRAFIKUT TË ORIGJINUAR NGA OPERARTORËT VIRTUAL (MVNO) SIPAS DESTINACIONIT NUMERACIONI MVNO - DREJT RRJETEVE FIKSE ( ) MVNO -> Ndërkmbëtar 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 9.77% 6.49% 2.87% 4.68% 7.12% 1.19% 90.23% 93.51% 97.13% 95.32% 92.88% 98.81% D3 Mbile Z Mbile FIGURA 265): SHPËRNDARJA E TRAFIKUT TË ORIGJINUAR NGA OPERARTORËT VIRTUAL (MVNO) SIPAS DESTINACIONIT NUMERACIONI MVNO - DREJTË RRJETEVE NDËRKOMBËTARE ( ) 104

105 Gjatë vitit 2015 në rrjetet mbile janë terminuar afr mln minuta përjashtuar këtu thirrjet e rigjinuara dhe terminuara brenda rrjetit ( n net calls). Nga trafiku i terminuar i thirrjeve nga rrjetet tjera mbile ztërn pjesën më të madhe të thirrjeve të terminuara në mbi 44.%, trafiku hyrës ndërkmbëtar 44.2%, pjesën tjetër e përbën trafiku në hyrës nga rrjetet fikse me 13%. Në figurat 35, 36 dhe 37 janë dhënë shpërndarja e thirrjeve të terminuara të peratrëve sipas prejardhjes të ndarë sipas peratrëve të rrjetit. 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Trafiku ne ardhje- Mbil 60% 62% 64% 63% 64% 60% 40% 38% 36% 37% 36% 40% Vala Ipk 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% FIGURA 276): TRAFIKU HYRËS MOBIL NGA Trafiku ne ardhje- Fiks 88% 84% 89% 89% 89% 88% 12% 16% 11% 11% 11% 12% Vala Ipk FIGURA 287): TRAFIKU HYRËS NGA RRJETI FIKS

106 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Trafiku në ardhje- ndërkmbëtar 68% 52% 60% 72% 72% 69% 32% 48% 40% 28% 28% 31% Vala Ipk FIGURA 298): TRAFIKU HYRËS NGA RRJETET NDËRKOMBËTARE PREJ Tarifat Operatrët e telefnisë mbile (MNO dhe MVNO) kanë prgrame të ndryshme tarifre për grupe të caktuara përdruesish, prandaj krahasimi i tyre është shumë i ndërlikuar. Për krahasim duhet të marrim parasysh një numër mjaft të madh parametrash, duke përfshirë tarifat për thirrjet peak dhe ff-peak, thirrjet dhe SMS falas që frhen në paketa të ndryshme, tarifat në varësi të vlumit të trafikut, tarifat e SMS, tarifat për thirrje brenda rrjetit n-net, tarifat për thirrje në rrjetet tjera mbile ff-net, tarifat për thirrjet në rrjetet fikse, tarifat e aktivizimit, etj. Për qëllime krahasimre të këtyre tarifave në praktikë përdren mdelit të OECD të cilat në vete përfshijnë: shprtat e përdrimit sipas 1) përdrues të ulët - një përkufizim që përfshin 30 thirrjet në muaj plus 33 mesazhe SMS, 1 MMS dhe mesazh zanr 2) përdrues i mesëm - 65 thirrje në dalje, 50 SMS, MMS dhe mesazh zanr 3) përdrues të lartë thirrje dhe 55 SMS, MMS dhe mesash zanr Në figurat 38, 39, dhe 40 janë dhënë shprtat e tarifave të përdrimit të telefnisë mbile në vendet e Evrpës Juglindre. Tarifat e shprtës së përdruesve të ulët në Ksvë gjatë vitit 2015 ka qenë në 4.06 dhe është nën mesataren e vendeve të Evrpës Juglindre e cila sillet rreth në 7.32 Shprta e Përdruesve mesatar në Ksvë është mesatarja e vendeve të Evrpës Juglindre dhe shprta mesatare e përdruesve të lartë sillet rreth në Ksvë dhe mesatarja e vendeve tjera të Evrpës Juglindre. 106

107 Jun-11 Mar-12 Oct-12 Sep-13 Average: FIGURA 309): SHPORTA E TARIFAVE PËR PËRDORUES TË ULËT (LOW USAGE BASKET) BURIMI: CULLEN INTERNACIONAL, REPORT IV, NËNTOR Jun-11 Mar-12 Oct-12 Sep Average: FIGURA 40): SHPORTA E TARIFAVE PËR PËRDORUES MESATAR (MEDIUM USAGE BASKET) (BURIMI: CULLEN INTERNATIONAL, RAPORTI IV: NËNTOR 2013) 107

108 70 Jun-11 Mar-12 Oct-12 Sep Average: FIGURA 311): SHPORTA E TARIFAVE PËR PËRDORUES TË LARTË (HIGH USAGE BASKET) (BURIMI: CULLEN INTERNATIONAL, RAPORTI IV: NËNTOR 2013) Tarifat e thirrjeve kmbëtare Në figurat 41 dhe 42 janë paraqitur tarifat bazike të thirrjeve me pakicë të peratrëve mbil për peak dhe ff-peak Tarifat e thirrjeve Kmbbtare nga rrjetet mbile "Peak" Parapagim Kntratë Brenda rrjetit Jashtë rrjetit Ne rrjetin Fiks TK Ne rrjetin fiks Ipk Brenda rrjetit Jashtë rrjetit Ne rrjetin Fiks TK Ne rrjetin fiks Ipk Brenda rrjetit Jashtë rrjetit Ne rrjetin Fiks TK Ne rrjetin fiks Ipk Brenda rrjetit FIGURA 322): TARIFAT E THIRRJEVE KOMBËTARE PËR PEAK Jashtë rrjetit Vala Ipk D3 Zmbile Ne rrjetin Ne rrjetin Fiks PTK fiks Ipk 108

109 0.12 Tarifat e thirrjeve Kmbëtare nga rrjetet mbile"off Peak" Parapagim Kntratë Brenda rrjetit Jashtë rrjetit Ne rrjetin Fiks TK Ne rrjetin fiks Ipk Brenda rrjetit Jashtë rrjetit Ne rrjetin Fiks TK Ne rrjetin fiks Ipk Brenda rrjetit Jashtë rrjetit Ne rrjetin Fiks TK Ne rrjetin fiks Ipk Brenda rrjetit Jashtë rrjetit Ne rrjetin Ne rrjetin Fiks PTK fiks Ipk Vala Ipk D3 Zmbile FIGURA 333): TARIFAT E THIRRJEVE KOMBËTARE PËR OFF-PEAK Tarifat e thirrjeve ndërkmbëtare Në figurën 43 janë paraqitur tarifat e thirrjeve ndërkmbëtare, përkatësisht drejt vendeve të regjinit dhe disa shteteve tjera evrpiane. 2.0 Tarifat e thirrjeve ndërkmbëtare Shqipëri 1.4 Maqedni Mali i Zi 1.2 Kraci Turqi Serbi Germani Itali Francë Zvicër Mbretri e Bashkuar 0.2 SHBA 0.0 Peak/Off peak Peak/Off peak Peak/Off peak Peak/Off peak Kanada Vala Ipk D3 Z Mbile FIGURA 344): TARIFAT E THIRRJEVE NDËRKOMBËTARE Tarifat e për SMS Në figurën 44 janë paraqitur tarifat e për dërgimin e SMS kmbëtar dhe ndërkmbëtar, për të 4 peratrët mbil. 109

110 Tarifat e dërgimit të SMS-ve Brenda rrjetit Kmbëtare Ndërkmbëtare 0 min max min max min max min max Vala Ipk D 3 Z Mbile Tarifat e Ramingut FIGURA 355): TARIFAT E DËRGIMIT TË SMS-VE Figurat 45 dhe 46 paraqesin tarifat e rigjinimit të thirrjeve kur përdruesit janë në raming dhe rigjinjnë thirrje raming, përkatësisht tarifat e pranimit të thirrjeve kur përdruesit janë në vendet e përshkruara rajnale dhe më gjerë Tarifat e thirrjeve ndërkmbëtare Shqipëri 1.4 Maqedni Mali i Zi 1.2 Kraci Turqi Serbi Germani Itali Francë Zvicër Mbretri e Bashkuar 0.2 SHBA 0.0 Peak/Off peak Peak/Off peak Peak/Off peak Peak/Off peak Kanada Vala Ipk D3 Z Mbile FIGURA 366): TARIFAT E ORIGJINIMIT TË THIRRJEVE KUR PËRDORUESIT JANË NË ROAMING DHE ORIGJINOJNE THIRRJE DREJT RRJETIT AMË Tarifat e pranimit të thirrrjeve në Raming Shqipëri Maqedni Mali i Zi Kraci Turqi Serbi Germani itali Francë Min. Max Min. Max Min. Max Zvicër Mbretri e Bashkuar SHBA Kanada Vala Ipk Z Mbile 110 FIGURA 377): TARIFAT E PRANIMIT TË THIRRJEVE NË ROAMING

111 eurcents Tarifat e terminimit Në figurën 47 janë dhënë tarifat e terminimit të thirrjeve mbile dhe fikse të peratrëve të vendeve të Evrpës Juglindre. Nga të dhënat e paraqitura në figurë vërehet se tarifat e terminimit të thirrjeve në Ksvë janë në prag të mesatares së vendeve të BE (27 vende anëtare) dhe nën mesataren e vendeve të Evrpës Juglindre. Aktualisht, tarifat e terminimit të thirrjeve mbile në Ksvë janë 2.3 /cent për minutë. Eliminimi i asimetrisë në terminimin e thirrjeve ndërmjet peratrëve mbil në Ksvë dhe caktimi i tarifave knkurruese, krijn një ambient dhe kushte të favrshme për një knkurrencë efektive në treg. Frm a fixed netwrk Frm a mbile netwrk EU-27: 1.90 FIGURA 388): MTR NË SHTETET E EVROPËS JUGLINDORE DHE BE-27 (BURIMI: CULLEN INTERNACIONAL, RAPORTI IV, NËNTOR 2013) Nga të dhënat në grafik, vërehet se në të gjitha vendet e Evrpës juglindre tarifat e terminimit janë të njëjta, derisa një asimetri e tarifave të terminimit në mes të peratrëve mbil dhe fiks është e pranishme në Ksvës dhe i njëjti fenmen paraqitet dhe në Serbi pr me një diferencë më të vgël. Në figurën në vijim (fig. 48) është paraqitur shkalla e zvgëlimit të tarifave të terminimit në shtetet evrpiane 11, nga data 1 janar 2006 deri me 1 krrik Burimi: < Mesatarja e thjeshtë (ang. Simple average ) 111

112 /min Janar krrik janar krrik janar krrik janar krrik janar krrik janar krrik janar krrik janar krrik janar krrik 2014 Peak Off-peak Ttal janar krrik 2015 FIGURA 399): SHKALLA E ZVOGËLIMIT TË TARIFAVE TË TERMINIMIT TË THIRRJEVE MOBILE NË SHTETET EVROPIANE (BURIMI: BEREC; MTR BENCHMARK SNAPSHOT ) Mesatarja e thjeshtë e terminimeve mbile në Ksvë nga data 12 dhjetr 2007 deri më tani është zvgëluar me një ritëm të kënaqshëm, e që në vitin 2007 (fillim të vitit 2008) kanë qenë nën mesataren e shteteve të BE-së. Në figurën 49 është paraqitur shkalla e zvgëlimit të MTR në Ksvë nga viti 2008 deri më janar 2015; 112

113 Krrik janar krrik janar Prill Nentr krrik janar janar 2015 Peak Off-peak Ttal FIGURA 50): SHKALLA E ZVOGËLIMIT TË TARIFAVE TË TERMINIMIT TË THIRRJEVE MOBILE NË KOSOVË Nga figura e mësipërme vërejmë se trendi i zvgëlimit të MTR është 8.3% në periudhën 12/12/ /10/2008 dhe ka vazhduar trendin e zvgëlimit deri në 20.6% në periudhën 01/10/ , përkatësisht një zbritje prej 23.3% nga krriku Ky zvgëlim i MTR në Ksvë bënë të kuptjmë se kemi të bëjmë me një treg i cili prej ditës në ditë p lëvizë drejt pjekurisë dhe knkurrencës së shëndshë, duke hapur rrugë paraqitjes së fertave/prdukteve të reja nga të cilat përfitues nuk janë vetëm peratrët pr edhe knsumatrët Mbulueshmëria dhe elementet e rrjetit Aktualisht, sipas deklarimeve të peratrëve mbulueshmëria sa i perket sherbimeve të teknlgjisë GSM ka arritur nivelin në rreth 99% të ppullsisë në nivel vendi dhe rreth 88% sa i përket territrit. Numri i stacineve transmetuese për mmentin është mbi 720 (BTS). Krahas teknlgjis GSM, me liberalizimin e brezit që nga viti 2013 peratrët në vazhdimësi kanë invezuar ne rritjen e mbulueshmërish per frimin e mbile brezgjëra në brezet 900 MHz dhe 1800MHz. 113

114 100% 80% 60% 40% 20% Mbulimi I ppullsisë 100% 99% 89% 87% 64% 82% 100% 80% 60% 40% 20% 94% 91% Mbulimi i teritrit 75% 66% 57% 39% Vala Ipk 0% GSM UMTS LTE 0% GSM UMTS LTE FIGURA 401): MBULUESHMËRIA E OPERATORËVE MOBIL Indikatrët e trafikut të telefnisë mbile Në tabelat në vijim janë paraqitur indikatrët e trafikut. TABELA 174): KRAHASIMI IINDIKATORËVE TË ORIGJIMINIT TË TRAFIKUT TË TELEFONISË MOBILE ( ) NR. PËRSHKRIMI Ttali i trafikut të rigjinuar MNO dhe MVNO NDRYSHIMI (%) NDRYSHIMI (%) 1,142,493,997 1,406,404, ,649,171, brenda rrjetit 1,035,515,283 1,264,687,655 1,568,237, drejt rrjetit tjetër mbil 87,578,716 73,390,313 53,141, (mbil ff-net) 1.3 drejt rrjetit fiks 6,561,615 5,705,053 5,111, rejt rrjetit ndërkmbëtar 12,738,383 16,912,186 22,681, TABELA 185): KRAHASIMI I INDIKATORËVE TË TERMINIMIT TË TRAFIKUT TË TELEFONISË MOBILE ( ) NR. PËRSHKRIMI NDRYSHIMI (%) NDRYSHIMI (%) 1 Ttali i trafikut të terminuar 212,891, ,562, ,554, prej rrjetit tjetër mbil (mbil ff-net) 94,987,000 76,088,603 57,349, prej rrjetit fiks 27,970,000 30,163,963 29,739, prej rrjetit ndërkmbëtar 89,934, ,310, ,465,

115 7.5 Interneti Qasja Fikse Qasja në internet për qytetarët e Republikës së Ksvës, deri në fund të vitit 2015, frhet nga 52 ndërmarrje të autrizuara, 4 prej tyre kanë qasje të drejtpërdrejt në daljet ndërkmbëtare Internatinal Gateway, të cilat frjnë qasje në rrjetin e internetit të ISP-ve më të vgla, e që veprjnë në rajne të ndryshme të Ksvës. Sikurse edhe në vitet tjera e psaçërisht gjatë vitit 2015, shërbimet brez-gjera bradband të Internetit vazhdjnë të kenë rritje të numrit të përdruesve (shih figurën 51). Përdruesite e shërbimeve të internetit -Qasja Fikse 240, , , , , , , ,000 80,000 60,000 40,000 20, , , , , , , FIGURA 412): NUMRI I PËRGJITHSHËM I PËRDORUESVE TË INTERNETIT Sipas të dhënave zyrtare më të fundit të vitit 2015 të raprtuara nga peratrët, numri i familjeve që kanë qasje në Internet brezëgjerë është afërsisht 73%. Bazuar në kët të dhëna, penetrimi i internetit në vitin 2015 për banr rezultn të jetë rreth 12%. Penetrimi i sherbimeve të internetit -Qasja Fikse 80.0% 73.1% 70.0% 64.2% 60.0% 50.0% 49.3% 51.1% 56.0% 40.0% 36.1% 30.0% 20.0% 10.0% 6.1% 8.4% 8.7% 9.2% 10.5% 11.9% 0.0% FIGURA 423): PENETRIMI I SHËRBIMEVE TË INTERNETIT

116 Krahasuar me vendet rajnale, Ksva ka një rritje të kënaqshme të penetrimit të shërbimeve brezgjëra. Në figurën 57, është paraqitur penetrimi i shërbimeve brez-gjëra fikse e internetit për banr në shtetet rajnale, dhe mesatarja e shteteve të BE-së. FIGURA 434): PENETRIMI I SHËRBIMEVE BREZ-GJERA FIKSE TË INTERNETIT NË SHTETET E EVROPËS JUGLINDORE DHE MESATARJA E VENDEVE TË BE-27 (BURIMI: CULLEN INTERNATIONAL, RAPORTI 4 - NËNTOR 2013) Qasja mbile Nga muaji dhjetr 2013, me vendimin Nr. 400, ARKEP ka hapur rrugën për peratrët e rrjetave mbile ne Ksvë për përdrimin e teknlgjive të reja që mundësjnë shërbimet e avancuara mbile në brezin frekuencr ekzistues. Në kuadër të lejimeve nga vendimi 400, peratri alternativ i telefnisë mbile IPKO, nga data 1 dhjetr 2013 ka filluar frimin e shërbime 3G (Internet Bradband) për përdruesit e saj, ndërsa përdruesve të telefnisë mbile Vala, ky shërbim u është mundësuar në dhjetr të vitit Duhet theksuar që nga muaji dhjetr 2013 deri në TM numri i përdruesve aktiv të cilët janë qasur në internet me telefna të mençur dhe gjatë asaj khe kanë qenë të lidhur me rrjetin 3G /4G arrin në 711,648, përkatsisht rreth 40% e ttalit të perdruesve të telefnisë mbile. Në vijim është dhënë figura e numrit të përdruesve dhe penetrimit të qasjes mbile në internet: 116

117 Përdruesit dhe penetrimi i shërbimeve të internetit -Qasja Mbile 800, , % 45.00% 40.00% 600, % 500, , , % 711, % 25.00% 20.00% 15.00% Mbile 3G&4G penetrimi 200, , % 283, , % 5.00% 0.00% FIGURA 445): PËRDORUESIT E SHËRBIMEVE TE INTERNETIT MOBIL Ndarja e tregut Për dallim nga shtetet tjera rajnale dhe të BE-së, shumica e tregut të internetit në Ksvë ztërhet nga peratrët alternativ. Në figurat e mëpshtme, është paraqitur ndarja e tregut për vitet Në vitin 2015, IPKO ztërn rreth 47 %, Telekmi i Ksvës ztërn rreth 16%, kurse Kujtesa.NET ztërn 25% pjesë të tregut bazuar në qasjen e fruar në këtë shërbim për përdruesit fundr (shih figurën 55). 60% Ndarja e tregut të shërbimeve të internetit 50% 40% 30% 20% 10% 0% Tjerë 4% 8% 9% 10% 12% Kujtesa Net 19% 19% 21% 25% 25% Telekmi I Ksvës 26% 25% 21% 18% 16% Ipk 51% 48% 49% 47% 47% FIGURA 456): NDARJA E TREGUT TË SHËRBIMEVE TË

118 7.5.4 Teknlgjitë e përdrura Lidhjet e internetit nëpërmjet mdemit kabllr për përdruesit fundr, është teknlgjia më dminuese me rreth 163,761 përdrues të tillë deri në fund të vitit Bazuar në të dhënat e pranuara nga fruesit e shërbimeve të internetit, qasja në internet përmes teknlgjisë ADSL deri në fund të 2015 është rreth 35,542 përdrues, gjersa qajsa permes fibrit ptik ka arritur në 7,423 përdrues. Teknlgjia pa tela wireless kryesisht dminn në znat rurale, ku shfrytëzhen brezet e paliçensuara frekuencre 2.5 GHz dhe 5 GHz % 28% 5% 3% 16% 64% 76% xdsl Cable DOCSIS 3.0 FWA FTTX FIGURA 467): OFRIMI I SHËRBIMEVE TE INTERNETIT SIPAS TEKNOLOGJISË SE RRJETIT TE QASJES Nga të dhënat e raprtuara vërehet se një numër i knsiderueshëm i lidhjeve brez-gjera u frhet përdruesve nga peratrët përmes kmbinimit të kablls kaksiale ap linjë bakri. Teknlgjia kryesre vazhdn të jetë mdemi kabllr, ndërkaq një pjesë e knsiderueshme e linjave vazhdn të frhet përmes teknlgjisë ADSL. Si frues kryesr të internetit përmes kablls kaksale janë; IPKO dhe KujtesaNET ndërsa peratr i vetëm i cili e frn qasjen në internet për përdruesit fundr përmes teknlgjisë ADSL është PTK TiK. Gjatë vitit 2015 janë vërejtur ndryshime cilësre në frimin e qasjes brez-gjerë në Internet, ku pjesa dërmuese e peratrëve e kanë rritur knsiderueshëm kapacitetin e frimit të qasjes në internet Tarifat Tarifat e qasjes në internet ndryshjnë varsisht nga paketa e zgjedhur. Në vazhdim kemi dhënë tarifat e qasjes prej 2 Mbps deri në 50 Mbps, si dhe krelacinin e tarifes se qasjes për megabit me pakn. 118 Figura 57 ilustrn tarifat mujre të katër peratrëve të mëdhenj.

119 4Mbps 5Mbps 15Mbps 20Mbps 30Mbps 10Mbps 15Mbps 30Mbps 2Mbps 10Mbps 20Mbps 40Mbps 2Mbps 5Mbps 20Mbps 50Mbps Tarifat e shërbimeve përfrimitn e qasjes në Internet Çmimi për Pak Çmimi për Mbps Telekmi I Ksvës Ipk Kujtesa Artmtin FIGURA 478): SHPEJTËSITË DHE TARIFAT PËR SHËRBIMET E OFRUARA TË INTERNETIT Qasja ndërkmbëtare e peratrëve të Internetit dhe trafiku Në bazë të të dhënave të pranuara nga fruesit e shërbimeve të internetit, kapaciteti i qasjes në rrjetin e Internetit ndërkmbëtar, është 97 Gbps. Internatinal gateways Capacity Cuntries 20 Gbps MK 27Gbps MK ME 40 Gbps 10 Gbps MK AL MK RS FIGURA 489): PORTAT NDËRKOMBËTARE TË QASJES NË RRJETIN GLOBAL TË INTERNETIT Me qëllim të shkëmbimit të trafikut të internetit në mes të fruesve të shërbimeve të internetit (ISP) në Ksvë, Autriteti gjatë vitit 2011 fal mbështetjes së dhënë nga; Qeveria Nrvegjeze, CISCO, USAID dhe në bashkëpunim me Universitetin e Prishtinës ka themeluar dhe funksinalizuar njësinë funksinale të karakterit teknik; Nyjën Shkëmbyese të Internetit të njhur si KOS-IX. Në këtë nyje janë të lidhura të gjitha ISP-të me qasje ndërkmbëtare; IPKO, Telekmi i Ksvës, KujtesaNet dhe Artmtin. 119

120 Në vijim p e paraqesim një grafik me trafikun ttal te shkëmbyer nga 4 anëtarët e lidhur në nyjën shkëmbyese të Internetit të Ksvës (KOS-IX) gjate muajve te vitit 2015; Trafiku ttal inbund dhe tubbund Inbund (TB) Outbund (TB) Janar Shkurt Mars Prill Maj Qershr Krrik Gusht Shtatr Tetr Nëntr Dhjetr FIGURA 60): TRAFIKU I INTERNETIT SIPAS MATJEVE NË NYJËN SHKËMBYESE TË INTERNETIT (KOS-IX)-2014 Sipas matjeve të nyjës shkëmbyese të Internetit (Ks-IX), Peak trafiku ka arritur në përafërsisht Mbps gjatë muajit Prill KOSIX PEAK TRAFFIC Janar Shkurt Mars Prill Maj Qershr Krrik Gusht Shtatr Tetr Nentr Dhjetr IN (Mbps) OUT (Mbps) Gbps FIGURA 491): PEAK TRAFIKU SIPAS MUAJVE - VITI

121 7.6 Linjat me qira Tregjeve e linjave me qira në Ksvë dhe shtetet e zgjerimit të Evrpës Juglindre Aktualisht peratrët, të cilët frjnë linja me qira, me qasje në infrastrukturën telekmunikuese ndërkmbëtare, janë: Telekmi i Ksvës Sh.A, IPKO, KujtesaNet dhe Artmtin. Në përgjithësi tregu i linjave me qira në Republikën e Ksvës nuk ka shënuar ndnjë zhvillim të ndjeshëm. Varësisht nga lkacini gjegrafik, analizuar shërbimet nga ana e fertës, ekzistjnë se paku dy ap tri infrastruktura knkurruese të cilat janë ptencialisht të mundshme për të fruar kët shërbime. Megjithatë, një dukuri e tillë nuk është e pranishme edhe në shtetet rajnale, e sidms në aspektin e përdrimit/qiramarrjes së linjave nga peratri incumbent Numri i linjave me qira Krahasuar me ritmet e zhvillimi të tregut të telefnisë mbile, fikse dhe të shërbimeve Bradband (Internetit) në Republikën e Ksvës, tregu i linjave me qira ka mbetur pthuajse i pazhvilluar. Indikatrët (treguesit) kryesrë janë: kërkesa e ulët për prdukte/shërbime të linjave, qfshin at me shumicë ap me pakicë, përkatësisht zëvendësimet e këtyre prdukteve me prdukte tjera, të cilat pthuajse frjnë funksinalitet ekuivalent pr me çmime shumë më të ulëta, si p.sh.: VPN-ët. 50 Numri i linjave me qira Me pakicë Me shumicë FIGURA 502): TRENDI I NUMRIT TË LINJAVE ME QIRA ME PAKICË DHE SHUMICË NË REPUBLIKËN E KOSOVËS Nga figura e mësipërme vërehet një rritje e lehtë e linjave me qira me pakicë nga viti 2010 deri në vitin 2014, për të pasur një rënie në vitin 2015, ndërsa numri i linjave me qira me shumicë ka mbetur pthuajse i pandryshueshëm përgjatë viteve 2010 deri në 2014, ndërsa në vitin 2015 vërehet një rënie lehtë e linjave me qira me pakicë. 121

122 7.6.3 Të hyrat nga linjat me qira Të hyrat për linjat me qira gjatë vitit 2015 kanë shënuar rënie prej 8.71%, krahasuar me vitin Në vijim, figura 62, pasqyrn të hyrat për linjat me qira në Ksvë nga fruesit e këtyre shërbimeve: Të hyrave nga Linjat me Qira Të hyrave nga LMQ FIGURA 513): TË HYRAT NGA LINJAT ME QIRA ME SHUMICË NGA Krahasimi i tarifave/çmimeve të linjave me qira me shtetet e Evrpës Juglindre Sipas raprtit të OECD Cmmunicatins Outlk 2011, çmimet e linjave me qira me pakicë të distancës prej 2 km, me linja me kapacitet prej 2 Mbps kanë shënuar rënie prej 55% në periudhën prej 1992 deri më I njëjti trend ka nddhur edhe në shtetet e Evrpës Juglindre, ku çmimet e linjave me qira për distancat 2 km me kapacitete prej 2 Mbps kanë mbetur gati të pandryshueshme për disa vite me radhë, me ç rast ndryshimet më të mëdha kanë nddhur si rezultat i kursit të këmbimit valutr. Në figurat në vazhdim janë tarifat në nivel kmbëtar të linjave me qira për kapacitetin prej 2 Mbps dhe 34 Mbps, për shtetet rajnale dhe më gjërë. 122

123 Eur Eur 14,000 12,000 10,000 8,000 Average: 3,754 6,000 4,000 2,000 0 HR IS MK ME RS TR AL BA-bh BA-ts BA-ht XK Oct-09 7,443 12,194 3,300 7,445 2,360 2,497 7,363 6,749 6,749 3,204 Aug-10 7,462 12,122 3,300 6,538 2,619 2,980 7,363 6,749 6,749 3,204 Jun-11 7, ,099 3,300 7,161 2,248 1,571 4,786 6,749 6,749 3,204 Mar-12 7, ,129 3,300 6,267 2,204 1,596 4,786 6,749 6,749 3,204 Oct-12 7, ,753 2,472 6,037 2,222 1,599 4,776 4,898 6,735 3,110 Sep-13 7, ,023 2,472 6,060 1,907 1,597 4,786 4,908 6,749 3,110 FIGURA 524): TARIFAT VJETORE PËR KAPACITETIN PREJ 2 MBPS PËR LINJAT ME QIRA ME PAKICË PREJ 2 KM NË SHTETET RAJONALE (BURIMI: CULLEN INTERNATIONAL, RAPORTI IV, NËNTOR 2013) 70,000 60,000 50,000 40,000 Average: 22,355 30,000 20,000 10,000 0 HR IS MK ME RS TR AL BA-bh BA-ts BA-ht XK Oct-09 37,216 39,600 65,662 12,976 38,654 36,813 38,654 15,048 Aug-10 37,310 39,600 57,663 14,399 38,654 36,813 38,654 15,048 Jun-11 36,247 2,175 39,600 63,160 12, ,610 19,327 38,654 15,048 Mar-12 35,644 2,151 39,600 55,273 12,114 27,253 27,610 19,327 38,654 15,048 Oct-12 36,290 2,249 13,680 53,247 12,218 27,320 27,551 19,286 38,571 15,048 Sep-13 35,698 2,258 7,462 13,680 53,452 10,484 27,279 27,610 19,327 38,654 10,005 FIGURA 535): TARIFAT VJETORE PËR KAPACITETIN PREJ 34 MBPS PËR LINJAT ME QIRA ME PAKICË PREJ 2 KM NË SHTETET RAJONALE (BURIMI: CULLEN INTERNATIONAL, RAPORTI IV, NËNTOR 2013) 123

124 8. PASQYRA E PËRGJITHSHME E TREGUT TË SHËRBIMEVE POSTARE Të dhënat dhe infrmacinet kryesre të cilat paraqesin indikatrët kryesr dhe gjendjen e sektrit pstar në Republikën e Ksvës, janë paraqitur përmes të dhënave si më pshtë përkatësisht përmes treguesve; vlumin - numrin e dërgesave pstare të pranuara, përpunuara, bartur transprtuar si dhe drëzuar shpërndarë nga peratrët pstar gjatë vitit 2015, krahasimi dhe lëvizja e tregut në raprt me vitin 2014 dhe 2013, ndarja e tregut në mes të OPP dhe peratrëve privat pstar, si dhe krahasimi sipas përqindjes (%) së vlumit - numrit të dërgesave pstare, i ndarë sipas lljit të dërgesave etj. Në bazë të të dhënave të përpunuar rezultn se gjatë vitit 2015 krahasur me vitin 2014, kemi një rritje të theksuar të numrit të përgjithshëm të dërgesave artikujve pstare në përgjithësi, dhe atë në vlerën prej; %, përderisa NPQ Psta Ksvës SHA, ka një rritje të theksuar të vlumit të përgjithshëm të dërgesave pstare në vlerën prej; %, ndërsa peratrët privat kanë një rënie të theksuar në vlerën prej; %. Edhe për kundër trendeve në rënie të pstës së letrave si nëtrafikun vendr ashtu edhe atë ndërkmbëtar, kemi rritje të trendeve të pstës së pakve, klipstës dhe, Pstës Direkte. P ashtu, në vitin 2015, krahasuar me vitin sektri i shërbimeve pstare në ttalin e të hyrave ka regjistruar rritje të të hyrave të përgjithshme, në masën prej; %, përderisa NPQ Psta e Ksvës SHA, ka pasur një rritje në masën prej; %, ndërsa peratrët privat kanë një rritje prej; %. Nëse kemi parasysh lëvizjet e të hyrave të Sektrit të Shërbimit Pstar, nga viti 2011 deri në vitin 2015, atëherë mundë të themi se sektri i shërbimeve pstare në Republikën e Ksvës në vazhdimësi ka rritje të të hyrave dhe atë në vlerën prej; %. Në vitin 2015 krahasuar me vitin 2013 kemi një rritje në vlerën prej; %, ku NPQ Psta e Ksvës SHA ka një rritje në vlerën prej; %, ndërsa peratrët privat p ashtu kanë një rritje në vlerën prej; %. 8.1 Trendët glbale të zhvillimit të shërbimeve pstare Në figurat në vazhdim paraqesim trendët e zhvillimit të sektrit pstar në segmentin e trafikut vlumit të letër-dërgesave dhe vlumit të pak klive pstare, sipas të dhënave statistikre të publikuara nga UPU për vitin

125 FIGURA 546): TRENDËT E ZHVILLIMIT TE SEKTORIT POSTAR NE BOTË; (BURIMI: UPU BERNË 2014); Nga figurat më larët vërehet se indeksi i trafikut, vlumit të letër dërgesave për gjatë viteve ka pësuar rënie të vazhdueshme, ndërsa indeksi i trafikut, vlumit të pak klive tregn një rritje të vazhdueshme dhe në kntinuitet. 8.2 Trendët e zhvillimit të shërbimeve pstare në R epublikën e Ksvës Në figurat në vazhdim paraqesim trendët e zhvillimit të shërbimeve pstar në segmentin e trafikut vlumit të letër-dërgesave dhe vlumit të pak klive pstare, sipas të dhënave statistikre të pranuara dhe përpunuara nga ARKEP për vitet ,000,000 4,500,000 4,000,000 3,500,000 3,000,000 2,500,000 2,000,000 1,500,000 1,000, ,000 0 Trendi i lëvizjes së vlumit të Letër-dërgesave, Letër-dërgesa pstare 4,704,646 4,241,599 3,921,264 3,410, Trendi i lëvizjes së vlumit të Pak -Klive Pak -Kli 250, , , , ,051 92, , ,841 50, FIGURA 557): TRENDËT E ZHVILLIMIT TË SEKTORIT POSTAR NË REPUBLIKËN E KOSOVËS; (BURIMI: ARKEP); 125

126 Indeksi i lëvizjes së vlumit të Letër-dërgesave dhe Pak-klive Letër-dërgesa pstare Pak -Kli FIGURA 568): INDEKSI I ZHVILLIMIT TË SEKTORIT POSTAR NË REPUBLIKËN E KOSOVËS; (BURIMI: ARKEP); Nga figurat me lartë vërtete se trendët e vlumit për letër dërgesa kanë pësuar rënie j vetëm në tregjet ndërkmbëtare pr edhe në Republikën e Ksvës, ndërsa ka rritje të lehtë të tregut, vlumit të shërbimeve për pak kli, si në arenën ndërkmbëtare dhe Republikën e Ksvës. Shërbimet pstare janë të një rëndësie të veçantë strategjike në zhvillimin eknmik të vendit si dhe nevjë e dmsdshme e kmunikimit të ndërsjellë të shfrytëzuesve - knsumatrëve, bizneseve mes vete, dhe bizneseve me shfrytëzuesit -knsumatrët e shërbimeve si dhe anasjelltas. Liberalizimi i tregut të shërbimeve pstare është çështje shumë e rëndësishme në sektrin e shërbimit pstar, e dëshmuar në të gjitha vendet e BE-së. Orientimi drejtë hapjes së tregut për knkurrencë të lirë për fruesit e shërbimeve pstare dhe rientimit drejtë kërkesave të shfrytëzuesve - knsumatrëve, është prces i cili duhet vazhduar, duke krijuar kushte për një knkurrencë të drejtë, ngritje të cilësisë, rritje të gamës (lljlljshmërisë) së shërbimeve, çmime të arsyeshme të shërbimeve për knsumatrët, zhvillimin dhe aplikim të teknlgjive të reja në frimin e shërbimeve etj. Rregullimi i tregut në BE, ka pasur një rl të rëndësishëm në zhvillimin e tregut pstar evrpiane në njëzet vitet e fundit. Qëllimet kryesre është mbrjtja e knsumatrëve (me anë të përkufizimit të një shërbimi pstar universal) dhe liberalizimi i tregut. Figura në vijim frn një pasqyrë të qartë të synimeve dhe mënyrës së rregullimit të tregut të shërbimeve pstare të vendeve të BE-së, duke reduktuar mnplin ligjr dhe hequr tërësisht, ndërsa edhe më tutje synhet mbajtja e një përkufizimi të pandryshuar për shërbimin universal. 126

127 FIGURA 579): KORNIZA E RREGULLIMIT TË TREGUT POSTAR NË VENDET E BE-SË; (BURIMI:CULLEN INTERNATIONAL); Në vendin tnë, NPQ Psta e Ksvës SHA është e bliguar detyruar të sigurj frjë të gjitha shërbimet universale (bazë) pstare, dhe me qëllim të përmbushjes së këtyre shërbimeve, gëzn të drejtën ekskluzive për frimin e shërbimeve të rezervuara pstare edhe për një periudhe të caktuar khre. Autriteti me qëllim të hapjes së mëtejme të tregut të shërbimeve pstare gjatë vitit 2013 ka miratuar; Vendimin Nr. 432, për përcaktimin e shkallës së peshës limitin për shërbimet e rezervuara pstare, duke rekmanduar nivelin fillestar të ndryshimit të peshës nga (1) kg, në pesëqind (500) gram nga data; 1 Janar 2014, përkatësisht në njëqind (100) gram nga data; 1 Janar 2016, (Ref. Vendimi Nr. 432, Nr. Prt. 046/B/13, datë; 13/12/2013). 8.3 Regjistri i peratrëve pstar Sipas Ligjit, Autriteti, është institucini i vetëm i autrizuar të lëshj dhe tërheqë licenca dhe autrizime, të gjithë atyre të cilët dëshirjnë të frjnë shërbime pstare. Kushtet dhe kriteret për të marrë licencë autrizim, janë të përcaktuara me dispzitat e nenit 5, të Udhëzimin Administrativ Nr. 05/2012, për licencim të peratrëve pstar (tutje; UA), ndërsa afati i vlefshmërisë së licencës autrizimit është i përcaktuar për dhjetë (10) vite me mundësi të ripërtëritjes. Prcesi i licencimit që nga dita e pranimit të aplikacinit nga Autriteti, shqyrtimi, trajtimi nga Kmisini Vlerësues, deri tek vendimi për dhënien se refuzimin e licencës zgjat deri në gjashtëdhjetë (60) ditë dhe gjatë tërë këtij prcesi aplikhen prcedurat e mirëfillta të bazuara në parimet: transparencë; prcedura të thjeshtëzuara licencimi; ms-diskriminim të aplikuesve që kërkjnë të licenchen; dhe kritere të arsyeshme dhe bjektive për dhënien e licencave, etj. Autriteti, në detyrë zyrtare mbanë dhe azhurnn regjistrin e peratrëve pstar të licencuar autrizuar për frimin e shërbimeve, ndërsa deri në fund të viti 2015 në librin - regjistrin e licencave autrizimeve, të evidentuar janë gjithsejtë njëmbëdhjetë (11) peratrë pstar të cilët janë aktiv dhe frjnë shërbime pstar: NPQ Psta e Ksvës SH.A. ; 3 P SHPK, (DHL); NTP Vlra Kmerc (FedEx); 127

128 A.L. Dushi Sh.p.k. (UPS); KCC SHPK (TNT); Krrier Ekspress - KOEX SHPK ; N.Sh.T. Express Delivery Services ; NPT Burimi ; Albanian Curier Ksva LLC, (ACC); NPT CALI, (SKY NET); Pri Mail SHPK. NPQ Psta e Ksvës SHA, në bazë të nenit 14 pika 1) të Ligjit, ka për detyrë sigurimin, përmbushjen dhe realizimin e shërbimeve universale dhe të rezervuara pstare në tërë territrin e Republikës së Ksvës, sipas kushteve të përcaktuara me Ligj. NPQ Psta e Ksvës SHA, është Operatr Publik Pstar (OPP) i cili frn të gjitha shërbimet universale dhe të rezervuara pstare, në bazë të Marrëveshjes autrizimit nga MZHE, ku NPQ Psta e Ksvës SHA, autrizhet për kryerjen e shërbimeve universale dhe të rezervuara pstare, me kushte dhe kritere të përcaktuara sipas dispzitave ligjre dhe nënligjre në fuqi (Ref. neni 14, paragrafi 1), i LSHP Nr. 03/L-173, Marrëveshjes ndërmjet MZHE dhe Psta e Ksvës SHA, Nr. Prt. 263/01, datë; 06/02/2014). Përveç këtyre shërbimeve NPQ Psta e Ksvës SHA, mundë të frjë edhe shërbime tjera pstare (shërbime të biznesit) të cilat janë jashtë znës së shërbimeve të rezervuara dhe universale. Ndërsa peratrët privat frjnë kryesisht shërbime pstare ekspres dhe krrier, nga të cilët katër (4) peratr pstar janë të licencuar për të fruar shërbime pstare pstë vendre, vetëm brenda territrit të Republikës së Ksvës, ndërsa gjashtë (6) të tjerë përfshirë edhe NPQ Pstën e Ksvës SHA, frjnë shërbime pstare edhe në trafikun ndërkmbëtar. Operatrët privat që frjnë shërbime në trafikun ndërkmbëtar, perjnë si përfaqësuese të kmpanive peratrëve të njhur në nivelin glbal (btërr) siç janë; DHL, UPS, FedEx, TNT, SKYNET etj. Ndërsa në fillim të vitit 2015, Salbatring Int. sh.p.k., si përfaqësues zyrtar i DHL ka paraqitur kërkesë për përfundim të veprimtarisë së frimit të shërbimeve pstare, (Ref. Kërkesa Nr. Prt. 075/2/2015, datë; 21/01/2015), me ç rast i është aprvuar kërkesa nga Autriteti, (Ref. Vendimi Nr. 611, Nr. Prt. 015/B/15, datë;26/03/2016), ndërsa 3 P SHPK tani më është si përfaqësues i autrizuar i DHL Internatinal, në Republikën e Ksvës. 8.4 Vlumi i dërgesave pstare dhe ndarja e tregut për vitin 2015 Numri i dërgesave pstare në vitin 2015 në ttal ishte; 7,305,030 dërgesa artikuj pstar, nga të cilat NPQ Psta e Ksvës SHA, ka pasur gjithsejtë; 6, dërgesa artikuj pstar, pranuar dhe shpërndarë në trafikun e brendshëm dhe ndërkmbëtar, ndërsa peratrët privat në ttal kanë pasur gjithsejtë rreth; 338,386 dërgesa artikuj pstar. 128

129 TABELA 196): NUMRI I DËRGESAVE POS TARE SIPAS TRAFIKUT TË DESTINIMIT NË VITIN 2015; OPERATORI POSTË VENDORE POSTË NDËRKOMBËTARE VENDOR + NDËRKOMBËTARE 1 POSTA E KOSOVËS SHA 6,257, ,310 6,966,644 2 OPERATORËT PRIVAT 271,140 67, ,386 TOTAL DËRGESA POSTARE ,528, ,556 7,305,030 Numri i dërgesave që kanë pasur për destinim përkatësisht janë pranuar dhe shpërndarë në trafikun e brendshëm pstë vendre, në ttal është; dërgesa -artikuj pstar, ndërsa numri i dërgesave të cilat janë pranuar dhe/se janë dërguar në trafikun ndërkmbëtar ishte rreth; 776,556 dërgesa artikuj pstar. Në figurat në vazhdim janë paraqitur dhe pasqyruar të dhënat: vlumi numri i dërgesave pstare i paraqitur dhe shprehur në numër të dërgesave artikujve, të ndarë dhe specifikuar sipas peratrëve pstar pjesëmarrës në tregun e shërbimeve pstare për gjatë vitit Dërgesa/Artikuj 8,000,000 6,966,644 7,000,000 Ttali dërgesave ndarë sipas peratrëve pstar ,000,000 5,000,000 4,000,000 3,000,000 2,000,000 1,000,000-49,324 3, ,528 8,114 61,101 3,787 30,710 8, ,341 PK ShA 3 P SHPK NTP Vlra AL Dushi Km. - FedEx Sh.p.k - UPS NTSH KCC - TNT KOEX Sh.p.k NTSH EDS NTP Burimi ACK LLC Cali SHPK Primail Shpk FIGURA 70): PASQYRA E VOLUMIT - NUMRIT TË DËRGESAVE - ARTIKUJVE POSTARË, NDARË SIPAS OPERATORËVE VITI 2015; Ndarja e tregut sipas vlumit të dërgesave % 0.68% 0.04% 2.35% 0.03% 0.84% 0.05% 0.42% 0.11% 0.00% 0.11% PK ShA 3 P SHPK NTP Vlra Km. - FedEx AL Dushi Sh.p.k - UPS NTSH KCC - TNT KOEX Sh.p.k NTSH EDS NTP Burimi ACK LLC Cali SHPK Primail Shpk FIGURA 581): NDARJA E TREGUT SIPAS % SË VOLUMIT - NUMRIT TË DËRGESAVE, PËR VITIN 2015; 129

130 NPQ Psta e Ksvës SHA në krahasim me peratrët privat edhe gjatë vitit 2015, ka vlumin numrin më të lartë të letër-dërgesave pstare, me rreth; 6, artikuj dërgesa pstare, duke pasur parasysh faktin se frn gamë shumë të gjerë të shërbimeve pstare, përfshirë këtu vlumin e dërgesave për trafikun e brendshëm pstën vendre dhe trafikun ndërkmbëtar, ndërsa nga peratrët privat kishin gjithsejtë; 338,386, artikuj dërgesa pstare. Meqenëse gjatë vitit 2015, peratrët privat nuk kanë pranuar dhe shpërndarë Pstë Direkte atëherë numri i dërgesave ka rënë dukshëm krahasuar me vitet paraprake. Ndërsa NPQ Psta e Ksvës SHA, ka pasur një rritje të numrit të përgjithshëm të artikujve dërgesave pstare, si pasj e vlumit shumë të madh të dërgesave të Pstës Direkte (Reklamave), ku në ttal ka pasur rreth; 3,159,705 artikuj dërgesa të reklamave. Ndarja e tregut sipas % se vlumit të dërgesave viti % Psta e Ksvës ShA Operatret Privat 95.37% FIGURA 592):NDARJA E TREGUT SIPAS VOLUMIT TË DËRGESAVE POSTA E KOSOVËS SHA DHE OPERATORËT PRIVAT, NË VITIN 2015; Nga figura më lartë vërjem se gjatë vitit 2015, NPQ Psta e Ksvës ShA ka shënuar një rritje të theksuar dhe ka arritur një mbulueshmëri të tregut në vlerën prej; %, ndërsa peratrët privat mbuljnë rreth; 4.63 %, të tregut të përgjithsjëm. Figurat në vazhdim pasqyrjnë të dhënat; vlumin e dërgesave pstare të shprehur në dërgesa artikuj pstar, të ndarë dhe specifikuar sipas peratrëve, përkatësisht, NPQ Psta e Ksvës SHA dhe peratrëve privat pstar, ndarjen e tregut të shërbimeve pstare sipas %, së vlumit të dërgesave pstare dhe lëvizjet për gjatë viteve

131 25.70% 21.84% 15.36% 4.63% ARKEP Raprti Vjetr i Punës - Viti % 78.16% 84.64% 95.37% Ndarja e tregut sipas vlumit të dërgesave gjatë viteve Dërgesa/Artikuj Psta e Ksvës ShA Operatrët Privat 8,000,000 7,000,000 6,966,644 6,000,000 5,000,000 4,000,000 4,073,430 4,350,280 4,661,877 3,000,000 2,000,000 1,409,160 1,215, ,173 1,000, , FIGURA 603):NDARJA E TREGUT SIPAS VOLUMIT NUMRIT TË DËRGESAVE, KRAHASIMI NË MES OPP DHE OPERATORËVE PRIVAT GJATË VITEVE ; Numri i letër-dërgesave të cilat janë pranuar, përpunuar, bartur transprtuar dhe drëzuar përkatësisht shpërndarë në trafikun e brendshëm dhe atë ndërkmbëtar për vitin 2015, në ttal kap shifrën prej; 7,305,030 dërgesa artikuj pstar, që krahasuar me vitin 2014, që kishte rreth; 5,508,050 dërgesa artikuj, kemi një rritje të theksuar të vlumit të dërgesave pstare në përgjithësi dhe atë në vlerën prej; %, ndërsa krahasuar me vitin 2013 që kishte rreth; 5,565,880 dërgesa artikuj, kemi një rritje të lehtë prej %. Ndarja e tregut sipas të vlumit të dërgesave gjatë viteve Psta e Ksvës ShA Operatrët Privat % 90.00% 80.00% 70.00% 60.00% 50.00% 40.00% 30.00% 20.00% 10.00% 0.00% FIGURA 614): NDARJA E TREGUT SIPAS VOLUMIT - NUMRIT TË DËRGESAVE, KRAHASIMI VITET ; Nga figurat e paraqitura më lartë, bazuar në vlumin numrin e përgjithshëm të dërgesave pstare, vërehet një rritje e vazhdueshme fuqisë dhe dminimit në treg të OPP, përkatësisht NPQ Psta e Ksvës SHA. Përderisa në vitin 2014 NPQ Psta e Ksvës SHA, ka patur një mbulueshmëri të tregut të shërbimeve pstare prej rreth; %, në raprt me peratrët privat të cilët kanë patur një mbulueshmëri prej; %, gjatë vitit 2015 ka shënuar një rritje të theksuar në vlerën; %, duke arrit mbulueshmëri të tregut në vlerën prej; %, ndërsa peratrët privat mbuljnë rreth; 4.63 %, të tregut të përgjithsjëm. Në këtë ka ndkikuar Psta Direkte. 131

132 Indeksi i lëvizjes së dërgesave Psta e Ksvës ShA Operatrët Privat FIGURA 625): INDEKSI I LËVIZJES SË VOLUMIT TË DËRGESAVE, SIPAS OPERATORËVE, TOTALI ; Indeksi i lëvizjes së vlumit të dërgesave nga 2012 deri 2015 tregn rritje të vazhdueshme të vlumit të dërgesave tek NPQ Psta e Ksvës ShA ndërsa rënie të vazhdueshme tek peratrët privat pstar. Lëvizja e vlumit të dërgesave sipas % për - gjatë viteve % Psta e Ksvës ShA Operatrët Privat 40.00% 20.00% 6.80% 7.16% 49.44% 0.00% % % % % % % % FIGURA 636): GRAFIKU I LËVIZJES SË VOLUMIT TË DËRGESAVE SIPAS %, KRAHASIMI VITET ; Nga figura më lartë vëreht se NPQ Psta e Ksvës SHA, gjat vitit 2015, krahasuar me vitin 2014, ka patur një rritje prej; %, të vlumit të përgjithshëm të dërgesave pstare ndërsa peratrët privat, kanë pasur një rënie të theksuar në vlerën prej; %, të vlumit të përgjithshëm të dërgesave pstare. Ndërsa nëse e krahasjmë vitin 2014 me vitin 2013, NPQ Psta e Ksvës SHA, ka pasur një rritje prej; 7.16 %, ndërsa peratrët privat rënie në vlerën prej; %. 132

133 Ndarja e tregut sipas lljit të dërgesave 2015 Letër-dërgesa pstare 43.40% 53.68% Pak -Kli 2.92% Pstë Direkte + Të tjera FIGURA 647): NDARJA E TREGUT SIPAS % SË LLOJIT TË DËRGESAVE NË VITIN 2015; Nga numri i përgjithshëm i vlumit të dërgesave pstare, rreth; %, e dërgesave janë letër dërgesave pstare, ndërsa rreth; 2.92 %, janë pak kli, si dhe rreth; %, janë kualifikuar si dërgesa tjera duke përfshirë këtu edhe Pstën Direkte (Reklamat). Edhe për kundër rritjes së numrit të përgjithshëm të vlumit të dërgesave pstare në vitin 2015, krahasuar me vitin 2014, rezultn se për kkë banri mesatarisht janë pranuar, përpunuar, bartur dhe drëzuar përkatësisht shpërndarë rreth; 4.05 artikuj dërgesa, (Ref. Burimi; datë; 22/04/2016, gjithsejtë Ppullsia e Ksvës: banrë) që nënkuptn se në vitin 2015 krahasuar me vitin 2014, kemi një rritje të vgël, në vlerën prej; 0.95 %, dhe se kj vlerë është ende shumë larg nga mesatarja dhe niveli që është në vendet e zhvilluara dhe at të Bashkimit Evrpian. 8.5 Ndarja e tregut sipas ll jit të dërgesave dhe peratrëve pstar për vitin 2015 Në figurat në vazhdim janë paraqitur dhe pasqyruar të dhënat: vlumi - numri i dërgesave pstare i paraqitur dhe shprehur në numër të dërgesave artikujve, të ndarë dhe specifikuar sipas trafikut vendr dhe trafikut ndërkmbëtar realizuar nga NPQ Psta e Ksvës SHA dhe peratrët privat pstar për gjatë vitit Ndarja e tregut sipas destinimit të dërgesave 2015 Dërgesa/Artikuj 7,000,000 6,000,000 5,000,000 4,000,000 3,000,000 2,000,000 1,000,000 - Psta e Ksvës SHA 6,257, ,140 Pstë Vendre Operatret privat 709,310 67,246 Pstë Nderkmbetare FIGURA 658): NDARJA E TREGUT SIPAS NUMRIT TË DËRGESAVE, OPERATOREVE DHE TRAFIKUT, VITI 2015; 133

134 Ndarja e tregut sipas trafikut, Ttal % Pstë Vendre Pstë Ndërkmbëtare 89.37% FIGURA 669): NDARJA E TREGUT SIPAS % SË TRAFIKUT TË DËRGESAVE POSTARE, VITI 2015; Nga figura më lartë vërehet se rreth; % e numrit të përgjithshëm të dërgesave pstare kanë pasur për destinacin trafikun e brendshëm - vendrë, ndërsa vetëm; % e numrit të përgjithshëm të dërgesave pstare, që kanë pasur për destinacin trafikun ndërkmbëtar. Në figurat në vijim janë paraqitur të dhëna lidhur me ndarjen e tregut trafiku ndërkmbëtar. Vlumi i dërgesave trafiku ndërkmbëtar , , , , , , , , ,000-47,015 Psta e Ksvës ShA 3 P SHPK NTP Vlra Km. - FedEx 3,151 7,978 8, AL Dushi Shpk - UPS KCC Shpk - TNT ACK LLC Cali SHPK FIGURA 80): NDARJA E TREGUT SIPAS NUMRIT - VOLUMIT TË DËRGESAVE POSTARE, TRAFIKU NDËRKOMBËTAR, VITI 2015; 134

135 Ndarja e tregut sipas %, trafiku ndërkmbëtar 2015, 0.03% 0.41% 0.09% 1.03% 6.05% 1.04% Psta e Ksvës ShA 3 P SHPK NTP Vlra Km. - FedEx AL Dushi Shpk - UPS KCC Shpk - TNT ACK LLC 91.34% Cali SHPK FIGURA 671): NDARJA E TREGUT, SIPAS % NUMRIT - VOLUMIT TË DËRGESAVE POSTARE TRAFIKU NDËRKOMBËTAR, 2015; Nga figura më lartë vërehet se nga numri i përgjithshëm i dërgesave që janë për dhe nga trafiku ndërkmbëtar NPQ Psta e Ksvës SHA dminn me; %, të vlumit - numrin të dërgesave, ndjekur nga 3 P Shpk, me; 6.05 %, si përfaqësuese e DHL Internatinal, dhe Al Dushi Shpk me; 1.04 % si përfaqësuese e UPS, ndërsa të gjithë peratrët tjerë janë në vlerën; 1.57 %. Ndërsa ndarja e tregut trafiku ndërkmbëtar për peratrët privat është paraqitur në figurat si në vijim. Trafiku ndërkmbëtar sipas Operatrëve Privat ,000 45,000 40,000 35,000 30,000 25,000 20,000 15,000 10,000 5,000-47,015 3,151 3 P SHPK NTP Vlra Km. - FedEx 7,978 8,113 AL Dushi Sh.p.k - UPS NTSH KCC - TNT ACK LLC Cali SHPK FIGURA 682): NDARJA E TREGUT, SIPAS VOLUMIT TË DËRGESAVE POSTARE, OPERATORËT PRIVAT, TRAFIKU NDËRKOMBËTAR, 2015; 135

136 Ndarja e tregut sipa %, trafiku ndërkmbëtar Operatrët Privat % 12.06% 1.08% 3 P SHPK 11.86% 4.69% NTP Vlra Km. - FedEx AL Dushi Shpk - UPS KCC Shpk - TNT 69.91% ACK LLC Cali SHPK FIGURA 693): NDARJA E TREGUT, SIPAS % NUMRIT - VOLUMIT TË DËRGESAVE POSTARE, OPERATORËT PRIVAT, TRAFIKU NDËRKOMBËTAR, 2015; Nga figura më lartë vërehet se ndër peratrët privat, peratri; 3 P Shpk, si përfaqësuese e DHL Internatinal, nga numri i përgjithshëm i dërgesave që janë destinuar për trafikun ndërkmbëtar shkuarje dhe nga trafiku ndërkmbëtar në ardhje, dminn tregun me; %, të vlumit numrit të përgjithshëm të dërgesave ndërkmbëtare, ndjekur me; %, KCC Shpk, si përfaqësuese e TNT, përkatësisht me; %, nga Al Dushi Shpk si përfaqësuese e UPS, ndërsa të gjithë peratrët tjerë janë në vlerën; 6.17 %. 8.6 Vlumi i dërgesave pstare NPQ Psta e Ksvës SHA 2015 NPQ Psta e Ksvës SHA, në bazë të krahasimeve të paraqitura më lartë edhe më tutje knsiderhet dhe mbetet lidere në tregun e shërbimeve pstare përkatësisht në frimin e shërbimeve universale dhe të rezervuara pstare si dhe shërbimet tjera pstare në Republikën e Ksvës me vlumin numrin më të lartë të dërgesave artikujve pstar me rreth; artikuj dërgesa pstare, nga të cilat rreth; dërgesa artikuj pstar, kishin për destinim trafikun vendr, pstën vendre, ndërsa; artikuj dërgesa pstare, ishin të destinuara për trafikun ndërkmbëtar në shkurje dhe ardhje. Në vazhdim të dkumentit janë pasqyruar të dhënat; vlumi sasia e letër dërgesave të thjeshta; letër dërgesave të regjistruara; dhe pakve klive pstare, të paraqitur se shprehur në numër të dërgesave artikujve (cpë) dhe të ndarë sipas %, dhe lljit të dërgesës për trafikun e brendshëm pstë vendre dhe ndërkmbëtar, pranuar dhe shpërndarë nga peratri publik pstar NPQ Psta e Ksvës SHA, për periudhën khre TM1 - TM4, 2015, si dhe krahasimet me periudhën e njëjtë të vitit 2014 dhe

137 143,365 3,653,570 3,169,709 TABELA 207): NUMRI I DËRGESAVE POSTARE SI PAS LLOJIT DHE TRAFIKUT TË DESTINIMIT, 2015; SIPAS LLOJIT TË DËRGESËS 2015 SIPAS TRAFIKUT TË DESTINIMIT 2015 LETËR-DËRGESA POSTARE PAKO -KOLI POSTË DIREKTE + TË TJERA 3,653, ,365 3,169,709 POSTË VENDORE POSTË NDËRKOMBËTARE VENDOR+NDËRKOMBËTARE 6,257, ,310 6,966,644 Dërgesa/Artiku 4,000,000 3,500,000 3,000,000 2,500,000 2,000,000 1,500,000 1,000, ,000 - Numri i dergesava ndare sipas lljit PK SHA 2015 Letër-dërgesa pstare Pak -Kli Pstë Direkte + Të tjera FIGURA 704): PARAQITJA GRAFIKE E VOLUMIT TË DËRGESAVE TË PRANUAR - SHPËRNDARË SIPAS LLOJIT, POSTA E KOSOVËS SHA, 2015; Ndarja e tregut sipas lljit të dërgesave PK SHA 2015 Letër-dërgesa pstare 45.50% 2.06% 52.44% Pak -Kli Pstë Direkte + Të tjera FIGURA 715): PARAQITJA GRAFIKE E VOLUMIT TË DËRGESAVE NDARË SIPAS %, DHE LLOJIT, PRANUAR - SHPËRNDARË NGA POSTA E KOSOVËS SHA, 2015; Ndarja e tregut sipas trafikut 'Psta e Ksvës ShA' 10.18% Pstë Vendre Pstë Ndërkmbëtare 89.82% FIGURA 726): PARAQITJA GRAFIKE E VOLUMIT DËRGESAVE TË PRANUAR - SHPËRNDARË SIPAS TRAFIKUT TË DESTINACIONIT, NGA POSTA E KOSOVËS SHA, 2015; 137

138 4,073,430 4,350,280 4,661,877 6,966,644 Nga figurat më lartë vërejmë se në vitin 2015, NPQ Psta e Ksvës SHA, nga ttali i përgjithshëm i dërgesave sipas lljit ka pasur rreth; %, letër dërgesa pstare, pak kli, rreth; 2.06 %, dhe %, dërgesa të Pstës Direkte. Ndërsa rreth %, kanë qenë dërgesa të destinuara pstë vendre ndërsa rreth; %, dërgesa për dhe nga trafiku ndërkmbëtar. Dërgesa/Artikuj 8,000,000 7,000,000 6,000,000 5,000,000 Vlumi i dërgesave 'Psta e Ksvës SHA' për - gjatë viteve ,000,000 3,000,000 2,000,000 1,000, FIGURA 737): PARAQITJA GRAFIKE E VOLUMIT TË DËRGESAVE, PRANUAR - SHPËRNDARË NGA POSTA E KOSOVËS SHA, GJATË VITEVE ; Lëvizja e vlumit të dërgesave sipas % 'Psta e Ksvës ShA' % 70.00% 60.00% 50.00% 40.00% 30.00% 20.00% 10.00% 6.80% 14.45% 71.03% 49.44% 0.00% FIGURA 748): PARAQITJA GRAFIKE E VOLUMIT TË DËRGESAVE TË PRANUAR - SHPËRNDARË NGA POSTA E KOSOVËS SHA, NGA VITI NË VIT ; Krahasuar me vitin 2014, në vitin 2015 NPQ Psta e Ksvës SHA, ka një rritje prej; %, të vlumit të përgjithshëm të dërgesave pstare, ndërsa krahasuar me vitin 2012, ka një rritje prej; %. 138

139 Indeksi i Lëvizjes së numrit të dërgesave 'Psta e Ksvës ShA' FIGURA 759): INDEKSI I LËVIZJES SË VOLUMIT TË DËRGESAVE POSTARE, PRANUAR - SHPËRNDARË NGA POSTA E KOSOVËS SHA, GJATË VITEVE ; Indeksi i lëvizjes së vlumit të dërgesave pstare të pranuara dhe shpërndara nga NPQ Psta e Ksvës SHA nga viti 2012 deri 2015, tregn një rritje të vazhdueshme të vlumit të dërgesave pstare në përgjithësi Vlumi i dërgesave të thjeshta 2015, krahasimi me vitet 2014 dhe 2013 Figurat në vazhdim pasqyrjnë të dhënat; vlumin sasinë e letër dërgesave të thjeshta pstare të paraqitur se shprehur në numër të dërgesave - cpë dhe të ndarë sipas % dhe lljit të dërgesës për trafikun e brendshëm - psta vendre dhe ndërkmbëtar, përkatësisht pranuar dhe shpërndarë nga NPQ Psta e Ksvës SHA, për periudhën TM1 - TM4 2015, dhe krahasimi me vitin 2014 dhe Dërgesa/Artikuj 4,000,000 3,500,000 Dërgesa të thjeshta, pranuar - shpërndarë nga PK ShA 2015 Pranuar-Shpërndarë Vendre Pranuar Nderkmbetare Dërguar Nderkmbetare 3,159,705 3,000,000 2,500,000 2,000,000 1,500,000 1,000, ,000-1,011, , ,969 79, ,267 1, Letra të thjeshta Kartëpstale Pak të vgla Shtypshkrime Pstë Direkte FIGURA 90): VOLUMI I DËRGESAVE TË THJESHTA, PRANUAR SHPËRNDARË, SIPAS LLOJI DHE TRAFIKUT POSTA E KOSOVËS SHA,2015; 139

140 1,340,362 1,919,626 2,123,092 4,628,543 Dërgesa të thjeshta, ndarja sipas trafikut, ttali % 1.77% Pranuar-Shpërndarë Vendre Pranuar Nderkmbetare 90.15% Dërguar Nderkmbetare FIGURA 761): NDARJA SIPAS % SË VOLUMIT DHE TRAFIKUT TË DESTINIMIT, PRANUAR SHPËRNDARË DËRGESA Ë THJESHTA DHE POSTA DIREKTE, POSTA E KOSOVËS SHA 2015; Nga figurat më lartë vërehet se për gjat vitit 2015, NPQ Psta e Ksvës SHA, duke u bazuar në numrin e përgjithshëm të dërgesave të thjeshta përfshir edhe Pstën Direkte rreth; %, janë dërgesa të destinuara në trafikun vendr, përkatësisht të pranuara dhe shpërndara në trafikun e brendshëm pstë vendre, ndërsa rreth; 9.85 % janë dërgesa që i takjnë trafikut ndërkmbëtar, përkatësisht rreth; 8.07 %, janë dërgesa pstare të ardhura nga trafiku ndërkmbëtar, si dhe; 1.77 % dërgesa të dërguara në trafikun ndërkmbëtar. Psta Direkte dukshëm ka rrit numrin e përgjithshëm të dërgesave pstare. Dërgesa/Artikuj 5,000,000 4,500,000 4,000,000 3,500,000 3,000,000 2,500,000 2,000,000 1,500,000 1,000, ,000 - Dërgesa te thjeshta PK ShA, lëvizja për gjatë viteve FIGURA 772): VOLUMI I DËRGESAVE TË THJESHTA, PRANUAR - SHPËRNDARË NGA POSTA E KOSOVËS SHA, GJATË VITEVE ; TABELA 218): VOLUMI I DËRGESAVE TË THJESHTA SIPAS NUMRIT DHE TRAFIKUT TË DESTINIMIT, POSTA E KOSOVËS SHA, PËR VITET ; VITI PRANUAR-SHPËRNDARË VENDORE PRANUAR NDËRKOMBËTARE DËRGUAR NDËRKOMBËTARE TOTAL ,541, , ,688 1,919, ,746, ,842 98,854 2,123, ,172, ,672 82,049 4,628,543

141 Nga vlumi i dërgesave të thjeshta të pranuara dhe shpërndarë nga NPQ Psta e Ksvës SHA, në vitin 2015, në ttal janë; dërgesa artikuj të thjeshtë pstar, nga të cilat , dërgesa artikuj pstar, ishin të destinuar pstë vendre ndërsa rreth; , dërgesa artikuj pstar kishin për destinim trafikun ndërkmbëtar. Indeksi i lëvizjes së vlumit të dërgesave të thjeshta PK SHA FIGURA 783): INDEKSI I LËVIZJES SË VOLUMIT TË DËRGESAVE TË THJESHTA POSTA E KOSOVËS SHA, VITET ; Vlen të thekshet se në kategrinë e dërgesave vendre janë pranuar dhe shpërndarë rreth 3,159,705, dërgesa artikuj të Pstës Direkte të cilat përbëjnë rreth; % të numrit të përgjithshëm të dërgesave pstare, të pranuara dhe shpërndarë nga NPQ Psta e Ksvës SHA, dhe njëherit e kanë rritur numrin e dërgesave të thjeshta për trafikun vendr, dhe numrin e dërgesave të përgjithshme të pranuara dhe shpërndarë nga NPQ Psta e Ksvës SHA, për periudhën TM1 - TM4, të vitit Dërgesa të thjeshta, ndarja sipas destinimit (pa-pstë Direkte) % Pranuar-Shpërndarë Vendre 25.44% Pranuar Nderkmbetare 68.97% Dërguar Nderkmbetare FIGURA 794): PARAQITJA GRAFIKE E VOLUMIT TË DËRGESAVE TË THJESHTA PRANUAR - SHPËRNDARË SIPAS TRAFIKUT NGA POSTA E KOSOVËS SHA, 2015; NPQ Psta e Ksvës SHA, duke u bazuar në numrin e përgjithshëm të dërgesave të thjeshta duke ms llgaritu Pstën Direkte rreth; %, janë dërgesa që përbëjnë trafikun vendr, përkatësisht të pranuara dhe shpërndara në trafikun e brendshëm pstë vendre, ndërsa rreth; %, janë dërgesa që i përkasin trafikut ndërkmbëtar, përkatësisht rreth; %, janë dërgesa pstare të ardhura nga trafiku ndërkmbëtar, si dhe; 5.59 %, dërgesa të dërguara në trafikun ndërkmbëtar. 141

142 Indeksi i lëvizjes së vlumit të dërgesave të thjeshta PK SHA Pranuar-Shpërndarë Vendre Pranuar Nderkmbetare Dërguar Nderkmbetare FIGURA 805): INDEKSI I LËVIZJES SË VOLUMIT TË DËRGESAVE TË THJESHTA PRANUAR - SHPËRNDARË NGA POSTA E KOSOVËS SHA, ; Nga figurat më lartë, në vitin 2015, indeksi i lëvizjes së vlumit të dërgesave të thjeshta tregn një rritje të mjaft të madhe krahasuar me vitin 2012 (Ref. vlera: 3.45), ndërsa sipas trafikut të destinimit, në vitin 2015 krahasuar me vitin 2014, NPQ Psta e Ksvës SHA ka një rritje të vlumit të dërgesave të thjeshta në trafikun e brendshëm pstë vendre, si dhe rritje të vlumit të dërgesave të thjeshta të pranuara nga trafiku ndërkmbëtar, ndërsa ka një rënie të lehtë të dërgesave të thjeshta të dërguara në trafikun ndërkmbëtar. Sigurisht që tek psta vendre rritje të theksuar është si pasj e numrit të madh të dërgesave artikujve të Pstës Direkte (Ref. Psta Direkte Ttal; %, e numrit të përgjithshëm) Vlumi i dërgesave të regjistruara 2015, krahasimi me vitet 2014 dhe 2013 Figurat në vazhdim pasqyrjnë të dhënat: vlumin e letër dërgesave të regjistruara pstare të paraqitur dhe shprehur në numër dërgesa - cpë dhe të ndarë sipas lljit të dërgesës dhe %, për trafikun e brendshëm - psta vendre dhe trafikun ndërkmbëtar, pranuar dhe shpërndarë nga NPQ Psta e Ksvës SHA, për gjatë periudhës TM1 - TM4 të vitit 2015, përkatësisht krahasimi me periudhën e njëjtë të vitit 2014 dhe

143 1,800,000 1,600,000 1,400,000 1,200,000 1,000, , , , ,000 - Letra (R) Dërgesa të regjistruara, pranuar - shpërndarë nga PK ShA 2015 Letra (AR) Letra (KD) Letra (VD) Letra LM Letra Urgjente Letra me Aerpla n Pak të vgla Dërgesa Cnsig Thasë M Dërgesa/Artikuj 1,689,7 610, ,740 Të tjera FIGURA 816): VOLUMI I DËRGESAVE TË REGJISTRUARA PRANUAR-SHPËRNDARË, NGA POSTA E KOSOVËS SHA, 2015; Dërgesa të regjistruara, pranuar - shpërndarë nga PK ShA % 6.63% Pranuar-Shpërndarë Vendre Pranuar Nderkmbetare 89.69% Dërguar Nderkmbetare FIGURA 827): PARAQITJA GRAFIKE E VOLUMIT TË DËRGESAVE TË REGJISTRUARA PRANUAR -SHPËRNDARË SIPAS TRAFIKUT NGA POSTA E KOSOVËS SHA, 2015; Nga figurat më lartë vërehet se NPQ Psta e Ksvës SHA për gjat vitit 2015, nga numri i përgjithshëm i dërgesave të regjistruara rreth; %, janë dërgesa të destinuara përkatësisht të pranuara dhe shpërndara në trafikun e brendshëm - pstë vendre, ndërsa rreth; 6.63 %, kanë qenë dërgesa të pranuara nga trafiku ndërkmbëtar, si dhe 3.68 %, dërgesa të cilat janë dërguar në trafiku ndërkmbëtar. Ndërsa krahasuar me vitin 2014 nga numri i përgjithshëm i dërgesave të regjistruara rreth; %, ishin dërgesa të destinuara përkatësisht të pranuara dhe shpërndara në trafikun e brendshëm pstë vendre, ndërsa rreth; 4.69 %, ishin dërgesa të ardhura nga trafiku ndërkmbëtar si dhe 3.82 %, dërgesa të dërguara në trafikun ndërkmbëtar. 143

144 1,653,517 2,413,488 2,521,362 2,311,513 Dërgesa/Artikuj Dërgesa të regjistruara ndryshimi për gjatë viteve ,000,000 2,500,000 2,000,000 1,500,000 1,000, , FIGURA 838): PARAQITJA GRAFIKE E VOLUMIT TË DËRGESAVE TË REGJISTRUARA PRANUAR - SHPËRNDARË NGA POSTA E KOSOVËS SHA, GJATË VITEVE ; Indeksi i Lëvizjes së vlumit te dërgesave të regjistruara Ttal FIGURA 849): INDEKSI I LËVIZJES SË VOLUMIT TË DËRGESAVE TË REGJISTRUARA POSTA E KOSOVËS SHA, VITET ; Nga figura më lartë vërejmë se indeksi i lëvizjes së vlumit të dërgesave të regjistruara pranuar dhe shpërndarë nga NPQ Psta e Ksvës SHA, nga viti 2012 deri 2015, tregn një rritje të vazhdueshme, ndërsa krahasuar me vitin 2014, ka një rënie të lehtë në vlerën; TABELA 22): VOLUMI I DËRGESAVE TË REGJISTRUARA SIPAS NUMRIT DHE TRAFIKUT TË DESTINIMIT, POSTA E KOSOVËS SHA, PËR VITET ; VITI PRANUAR-SHPËRNDARË VENDORE PRANUAR NDËRKOMBËTARE DËRGUAR NDËRKOMBËTARE TOTAL ,240,861 69, ,965 2,413, ,306, ,210 96,240 2,521, ,074, ,705 84,799 2,311,

145 3.00 Indeksi i lëvizjes së vlumit të dërgesave të tregjistruara sipas trafikut të destinimit Pranuar-Shpërndarë Vendre Pranuar Nderkmbetare Dërguar Nderkmbetare FIGURA 100): INDEKSI I LËVIZJES SË VOLUMIT TË DËRGESAVE TË REGJISTRUARA POSTA E KOSOVËS SHA, VITET ; Figura më lartë paraqet indeksin e lëvizjes ndryshimit të vlumit të dërgesave të regjistruara, pranuar dhe shpërndarë nga NPQ Psta e Ksvës SHA gjatë vitit Vërehet një rritje e vlumit të dërgesave pranuar nga trafiku ndërkmbëtar Vlumi i pak - klive 2015, krahasimi me vitet 2014 dhe 2013 Në vazhdim janë pasqyruar të dhënat; vlumin sasinë e pak - klive pstare të paraqitur dhe shprehur në numër - cpë dhe të ndarë sipas %, për trafikun e brendshëm - psta vendre dhe ndërkmbëtare, pranuar dhe shpërndarë nga NPQ Psta e Ksvës SHA, për periudhën TM1 - TM4 2015, dhe krahasimi me periudhën e njëjtë të vitit 2014 dhe Pak - Kli pranuar shpërndar nga PK SHA ,000 12,000 10,000 8,000 6,000 4,000 2,000 - Pranuar-Shpërndarë Vendre Pranuar Nderkmbetare Dërguar Nderkmbetare Pak - Kli ,016 1,353 FIGURA 851): VOLUMI I PAKO KOLIVE, PRANUAR-SHPËRNDARË, NGA POSTA E KOSOVËS SHA, 2015; 145

146 16,212 17,150 14,129 Pak - Kli pranuar - shpëndarë sipas destinacinit nga PK ShA % 5.38% Pranuar-Shpërndarë Vendre Pranuar Nderkmbetare 85.04% Dërguar Nderkmbetare FIGURA 862): PARAQITJA GRAFIKE E VOLUMIT TË PAKO KOLIVE PRANUAR - SHPËRNDARË SIPAS TRAFIKUT NGA POSTA E KOSOVËS SHA GJATË VITIT 2015; Nga figurat më lartë vërehet se gjatë vitit 2015, NPQ Psta e Ksvës SHA, vlumin më të madh të pak klive janë pranuar nga trafiku ndërkmbëtar në ardhje dhe atë në vlerën prej; %, ndërsa rreth; %, janë pranuar dhe dërguar në trafikun ndërkmbëtar, përkatësisht rreth; 9.58 %, e pak klive janë dërguar në trafikun ndërkmbëtar, përderisa në trafikun e brendshëm vendr janë pranuar dhe shpërndarë rreth; 5.38 %, e pak klive. Pak - Kli, ndryshimi për gjatë viteve PK ShA 20,000 18,000 16,000 14,000 12,000 10,000 8,000 6,000 4,000 2,000 - Pak - Kli 2013 Pak - Kli 2014 Pak - Kli 2015 FIGURA 873): PARAQITJA GRAFIKE E VOLUMIT TË PAKO KOLIVE, PRANUAR - SHPËRNDARË NGA POSTA E KOSOVËS SHA, KRAHASIMI - NDRYSHIMI NGA ; Indeksi i lëvizjes së vlumit Pak - Klive PK SHA FIGURA 884): INDEKSI I VOLUMIT PAKO KOLIVE, PRANUAR - SHPËRNDARË NGA POSTA E KOSOVËS SHA, ;

147 Nga figura më lartë vërejmë se indeksi i lëvizjes së vlumit të dërgesave të pak klive, pranuar dhe shpërndarë nga NPQ Psta e Ksvës SHA, tregn një rënie të vazhdueshme, ndërsa krahasuar me vitin paraprak kemi një rënie në vlerën; TABELA 239): VOLUMI I PAKOVE-KOLIVE SIPAS TRAFIKU T TË DESTINIMIT POSTA E KOSOVËS SHA ;VITET ; PRANUAR-SHPËRNDARË PRANUAR VITET DËRGUAR NDËRKOMBËTARE VENDORE NDËRKOMBËTARE TOTAL ,946 11,979 1,287 16, ,729 12,916 1,287 15, ,016 1,353 14,129 Indeksi i lëvizjes së vlumit Pak - Klive PK SHA Pranuar-Shpërndarë Vendre Pranuar Nderkmbetare Dërguar Nderkmbetare FIGURA 895): INDEKSI I LËVIZJES SË VOLUMIT TË PAKO KOLIVE, PRANUAR SIPAS DESTINACIONIT, SHPËRNDARË NGA POSTA E KOSOVËS SHA KRAHASIMI ; Nëse vitin 2015 krahasjmë me vitin 2014, atëherë vërejmë se kemi një rënie të theksuar të vlumit të pakve klive, që kanë pasur për destinim trafikun e brendshëm psta vendre, ndërsa rritje të lehtë vlumit të pakve të dërguara në trafikun ndërkmbëtar, përkatësisht trafiku në shkuarje. 8.7 Vlumi i dërgesave pstare 2015, peratrët privat Figurat në vazhdim pasqyrjnë të dhënat; vlumin sasinë e dërgesave pstare të paraqitur dhe shprehur në numër - cpë, dhe të ndarë sipas % dhe lljit të dërgesës për trafikun e brendshëm - psta vendre dhe ndërkmbëtar të pranuara dhe shpërndara nga Operatrëve Privat pstar, për periudhën TM1 - TM4 2015, dhe krahasimet me periudhën e njëjtë të vitit 2014 dhe

148 200,000 Ttali dërgesave ndarë sipas peratrëve privat, , , , , , ,000 80,000 60,000 49,324 61,101 40,000 20,000-3,151 8,114 3,787 30,710 8, ,341 3 P SHPK NTP Vlra AL Dushi NTSH KCC - KOEX Sh.p.k NTSH EDS NTP Burimi ACK LLC Cali SHPK Primail Shpk Km. - FedEx Sh.p.k - UPS TNT FIGURA 906): PARAQITJA GRAFIKE E VOLUMIT NUMRIT TË DËRGESAVE POSTARE, PRANUAR - SHPËRNDARË, NGA OPERATORËT PRIVAT, 2015; Ndarja e tregut sipas vlumit të dërgesave Operatrët Privat % 2.38% 9.08% 0.08% 1.12% 18.06% 2.40% 14.58% 50.69% 0.93% 3 P SHPK NTP Vlra Km. - FedEx AL Dushi Shpk - UPS KCC Shpk - TNT KOEX Sh.p.k NTSH EDS NTP Burimi ACK LLC Cali SHPK Primail Shpk FIGURA 917): PARAQITJA GRAFIKE E NDARJES SË TREGUT SIPAS %, SË VOLUMIT TË DËRGESAVE OPERATORËT PRIVAT,2015; Nga figurat më lartë vërehet se peratri privat pstar AL Dushi Sh.p.k, (UPS) i cili frn shërbime krrier dhe ekspres vendre dhe ndërkmbëtare, prinë me; %, të vlumit të përgjithshëm të dërgesave artikujve të pranuar dhe shpërndarë në vitin 2015, më pastaj dy peratrët tjerë privat pstar, KOEX Shpk me gjithsejtë; % dhe 3 P SHPK me %, të vlumit të dërgesave në trafikun vendr pstë vendre dhe ndërkmbëtare. Krahasuar me periudhën e njëjtë të vitit 2014, Operatrët Privat pstar në vitin 2015, kanë pësuar një rënie të theksuar prej; %, kj si pasj e humbjes se shpërndarjes së Pstës Direkte nga peratrët privat. 148

149 Dërgesa/Artikuj 1,400,000 1,200,000 1,000, ,000 Pranuar - dërguar nga Operatrët Privat vitet Pranuar- dërguar Vendre Pranuar-dërguar Ndërkmbëtare 1,157, , , , , ,140 58,461 49,935 67, FIGURA 928): PARAQITJA GRAFIKE E VOLUMIT TË DËRGESAVE POSTARE, PRANUAR - SHPËRNDARË, NGA PRIVAT PERIUDHA ; OPERATORËT Ndarja e tregut sipas trafikut Operatrët Privat % Pstë Vendre 80.13% Pstë Ndërkmbëtare FIGURA 939): PARAQITJA GRAFIKE E VOLUMIT TË DËRGESAVE POSTARE, NDARË SIPAS TRAFIKUT, OPERATORËT PRIVAT 2015; Nga figurat më lartë vërehet se gjatë vitit 2015, numri më i madh i dërgesave rreth; % janë pranuar dhe shpërndarë në trafikun e brendshëm pstë vendre, ndërsa rreth; %, të numrit të përgjithshëm të dërgesave kanë pasur për destinim trafikun ndërkmbëtar, përkatësisht janë pranuar për dhe nga trafiku ndërkmbëtar,. Krahasuar me vitit 2014, që numri dërgesave ne trafikun e brendshëm pstë vendre, ishte rreth %, gjatë vitit 2015, vërehet një rënie në trafikun vendr pstës vendre, përkatësisht rritje prej; %, e numrit të dërgesave për dhe nga trafiku ndërkmbëtar. Ndarja e tregut sipas lljit të dërgesave Operatrët Privat, % 20.65% Letër-dërgesa pstare Pak -Kli 79.11% Pstë Direkte + Të tjera FIGURA 9410): PARAQITJA GRAFIKE E VOLUMIT TË DËRGESAVE POSTARE, NDARË SIPAS LLOJIT TË DËRGESËS 149

150 OPERATORËT PRIVAT, 2015; Nga figurat më lartë vërehet se gjatë vitit 2015, numri më i madh i dërgesave rreth; %, ishin letër dërgesa pstare, ndërsa rreth; %, pak kli, si dhe rreth 0.24 %, ishin dërgesa tjera se Pstë Direkte. 50,000 45,000 40,000 Trafiku ndërkmbëtar Operatrët Privat ,000 30,000 25,000 20,000 15,000 10,000 5,000-47,015 3,151 3 P SHPK NTP Vlra Km. - FedEx 7,978 8,113 AL Dushi Sh.p.k - UPS NTSH KCC - TNT ACK LLC Cali SHPK FIGURA 951): PARAQITJA GRAFIKE E VOLUMIT TË DËRGESAVE POSTARE, PRANUAR - SHPËRNDARË NË TRAFIKUN NDËRKOMBËTAR OPERATORËT PRIVAT, 2015; Trafiku ndërkmbëtar Operatrët Privat % 12.06% 0.39% 11.86% 3 P SHPK NTP Vlra Km. - FedEx AL Dushi Shpk - UPS 4.69% 69.91% KCC Shpk - TNT ACK LLC Cali SHPK FIGURA 962): PARAQITJA GRAFIKE E NDARJES SË TREGUT TË DËRGESAVE POSTARE, PRANUAR - SHPËRNDARË NË TRAFIKUN NDËRKOMBËTAR OPERATORËT PRIVAT, 2015; Nga figura më lartë ndërlidhur me trafikun ndërkmbëtar, realizuar nga peratrët privat pstar, vërejmë se peratri privat pstar 3 P SHPK, si përfaqësues e DHL Internatinal, ztërn tregun me rreth %, të tregut të përgjithshëm në trafikun ndërkmbëtar, dhe është lider në trafikun ndërkmbëtar, e ndjekur nga KCC SHPK si përfaqësuese e TNT, me %, dhe Al Dushi SHPK si përfaqësuese e UPS me rreth; %, përkatësisht NTP Vlra Kmerc si përfaqësuese e FedEx, me 4.69 %. Ndërsa dy peratrët tjerë ACK LLC dhe CALI SHPK si përfaqësuese e SKYNET, përbëjnë rreth; 1.47 %, të tregut të përgjithshëm. 150

151 3,375, ,481, ,103, ,588, ,142, ARKEP Raprti Vjetr i Punës - Viti Të dhënat mbi të hyrat në sektrin pstar 2015 Në respektim të dispzitave të Ligjit Nr. 03/L-173, për Shërbime Pstare, Udhëzimit Administrativ Nr. 05/2012, për licencim të peratrëve pstar, dhe Vendimin Nr. 697 për Miratimin e tarifave për licencim të peratrëve pstar dhe vendsja e tarifës së rregullt vjetre (One-Off-Fee) për peratrët e Shërbimeve Pstare (Ref. Vendimi 697, Nr. Prt. 042/B/15, datë; 15/10/2015), peratrët pstar kanë paraqitur - raprtuar pranë Autritetit, Pasqyrat Financiare për vitin 2015, knfrm rregullave dhe kërkesave të parapara ligjre. Në këtë drejtim duke parë vështirësitë e paraqitura viteve më parë e që ndërlidheshin me frmën e raprtimit të të hyrave, SSHP përkatësisht, Autriteti ka ndryshuar Vendimin Nr. 80, (Ref. ART Nr. Prt. 021/B/11, dt; 18/04/2011), duke u munduar të krijj kushte sa më të mira për tregun e shërbimeve pstare dhe të lehtësj në masë të madhe prcedura të raprtimit, duke tentuar që peratrët pstar që kanë të hyra shumë të ulëta të ms ngarkhen me ndnjë shpenzim shtesë përkatësisht me shpenzime të auditmit. Sipas të dhënave zyrtare të raprtuara nga peratrët pstar, Autriteti ka arritur të nxjerr dhe llgarisë të hyrat në sektrin e shërbimit pstar për vitin 2015, i cili ka pasur një qarkullim dhe bilanc të hyrave të përgjithshme në vlerën shumën prej; ,46 Eur. Krahasuar me të dhënat zyrtare të raprtuara për vitin 2014 (Ref. Raprti i ARKEP-it, për vitin 2015, dërguar Kuvendit të Republikës së Ksvës ), ku ttali i të hyrave të përgjithshme të sektrit pstar ishin në vlerën shumën; ,06 Eur, vërehet se sektri i shërbimit pstar në vitin 2015, krahasuar me vitin 2014, ka pasur një rritje të theksuar të të hyrave të përgjithshme nga frimi i shërbimeve pstare, dhe atë në vlerën rreth; %, ndërsa krahasuar me vitin 2013 ka pasur një rritje prej; %. Në vazhdim janë pasqyruar të dhënat krahasimre të të hyrave të përgjithshme të sektrit pstar gjatë viteve , ndara e tregut sipas të hyrave të peratrëve pstar veç e veç, ndarja e tregut sipas % së pjesëmarrjes në treg, si dhe krahasimi i të hyrave të OPP, NPQ Psta e Ksvës SHA dhe peratrëve privat pstar. EURO Lëvizja - Krahasimi i të hyrave të Sektrit Pstar ,000, ,000, ,000, ,000, ,000, ,000, FIGURA 973): LËVIZJA E TË HYRAVE NË SEKTORIN POSTAR, GJATË VITEVE ; 151

152 30.74% 69.26% 62.07% 37.93% 62.67% 37.33% 61.73% 38.27% Indeksi i lëvizjes së të hyrave SSHP FIGURA 984): INDEKSI I LËVIZJES SË TË HYRAVE TË SEKTORI T POSTAR PËR GJATË VITEVE ; Levizjet - Krahasimi i të hyrave Sektri Pstar vitet % 15.00% 10.00% 14.46% 12.07% 5.00% 0.00% -5.00% % -7.09% 2.13% FIGURA 995): LËVIZJA KRAHASIMI I TË HYRAVE TË SEKTORIT POSTAR, LËVIZJET NDËRMJET VI TEVE ; Nga figura më lartë vërehet se Sektri i shërbimeve pstare në vitin 2015, ka një rritje prej; %, krahasuar me vitin 2014, ndërsa krahasuar me vitin 2012, ka pasur një rritje prej; %, gjë që tregn se kemi një rritje dhe zhvillim të qëndrueshëm dhe stabil të tregut të shërbimeve pstare në Republikën e Ksvës. Ndarja e tregut sipas % të hyrave % 90.00% 80.00% 70.00% 60.00% 50.00% 40.00% 30.00% 20.00% 10.00% 0.00% Psta e Ksvës ShA Operatrët Privat FIGURA 1006): NDARJA E TREGUT SIPAS %, TË HYRAVE POSTA E KOSOVËS SHA DHE OPERATORËT PRIVAT, KRAHASIMI ;

153 Në bazë të të hyrave të sektrit pstar, rezultn se NPQ Psta e Ksvës SHA, ztërn tregun me rreth; %, të të hyrave në sektrin pstar, ndërsa peratrët privat, edhe për kundër rritjes së të hyrave të peratrëve me rreth; %, të të hyrave të përgjithshme. Ndarja e tregut sipas të hyrat të Operatrët Pstar % 0.23% 6.85% 0.98% 20.02% 5.97% 0.38% 3.50% 0.03% 0.06% 61.73% Psta e Ksvës ShA 3 P SHPK NTP Vlra Kmerc - FedEx AL Dushi Sh.p.k - UPS NTSH KCC - TNT KORRIER EXPRESS-KOEX SHPK EXPRESS DELIVERY SERVICES NTSH NPT Burimi Albanian Curier Ksva LLC NPT CALI PRIMAIL SHPK FIGURA 1017): NDARJA E TREGUT TË SHËRBIMEVE POSTARE, SIPAS % TË HYRAVE TË OPERATORËVE POSTAR PËR VITI N 2015; Në vitin 2015, NPQ Psta e Ksvës SHA në raprt me peratrët privat, ka rritje të lehtë të të hyrave, krahasuar me vitin paraprak, përkëatësisht vitin 2014, duke mbuluar tregun me rreth; %, të tregut të përgjithshëm në sektrin e shërbimeve pstar. Ndërsa gjat vitit 2014, NPQ Psta e Ksvës SHA në raprt me peratrët privat ka realizuar se ka pasur një mbuëlueshmëri në vlerën; %, të tregut të përgjithshëm të të hyrave të sektrit të shërbimeve pstare. Nga kj vërehet se NPQ Psta e Ksvës SHA në vitin 2015, krahasuar me vitin paraprak 2014, edhe përkundër rritjes krahasuar me vitin 2014, ka një rënie të lehtë në vlerën prej; 0.94 %, të të hyrave të përgjithshme,në raprt me të hyrat e peratrëve privat pstar. Lëvizja-krahasimi i të hyrave PK ShA dhe Operatrët Privat sipas % Psta e Ksvës Sh.A Operatrët Privat 70.00% 50.00% 52.54% 30.00% 10.00% % % 14.66% 11.00% 13.35% 10.39% 3.38% 7.88% % FIGURA 1028): KRAHASIMI DHE LËVIZJET E TË HYRAVE TË NPQ POSTA E KOSOVËS SHA DHE OPERATORËT PRIVAT PËR GJATË VITEVE ; Nga të dhënat e evidentuara më lartë, bazuar në lëvizjet dhe krahasimet e të hyrave për gjatë viteve 2011 deri 2015, sektri pstar ka shënuar një rritje të vazhdueshme. Nga krahasimi i të hyrave të vitit 2015 me vitin 2014, vërehet se NPQ Psta e Ksvës SHA, ka një rritje të theksuar në vlerën prej; %, të të hyrave, ndërsa peratrët privat kanë një rritje prej; %, të të hyrave të 153

154 përgjithshme, për derisa nga krahasimi i të hyrave në vitin 2014 krahasuar me vitin 2013, ka pasur një rritje në vlerën prej; %, përkatësisht 7.88%. Indeksi i lëvizjes së të hyrave Psta e Ksvës SHA - Operatrët privat Psta e Ksvës Sh.A Operatrët Privat FIGURA 1039): INDEKSI I LËVIZJES SË TË HYRAVE TË OPERATORËVE POSTARE, KRAHASIMI POSTA E KOSOVËS SHA NË RAPORT ME OPERATORËT PRIVAT, ; 8.9 Të dhënat e kualitetit, standardet e cilësisë së realizimit të shërbimit universal pstar Cilësia dhe standardet e realizimit të shërbimeve është një ndër elementet kryesre për të matur cilësinë e realizimit të shërbimeve pstare. Kriteret ndërmjet kmuniteteve në BE, janë të përcaktuara sipas Direktivës 97/67 EC, (Article 16). Ndërsa kriteret për cilësinë e standardeve të kualitetit të realizimit të shërbimeve universale pstare brenda shteteve psta vendre, vendsen nga vetë shtetet anëtare përkatësisht rganet përkatëse që rregulljnë sektrin e shërbimeve pstare. Për këtë qëllim Autriteti në kuadër të përgjegjësive dhe kmpetencave që ka, gjatë vitit 2015, ka nxjerrë; Rregullren për standardet e kualitetit të realizimit të shërbimeve universale pstare, (Ref. Rregullrja Nr. 23, Nr. Prt. 004/B/14, datë 24/02/2014) e cila ka të përcaktuara standardet e realizimit të shërbimeve universale pstare brenda territrit të Republikës së Ksvës. Në këtë raprt kemi paraqitur të dhënat për shërbimet universale të raprtuara në baza të TM, nga NPQ Psta e Ksvës SHA dhe afatet, kha e shpërndarjes së dërgesave pstare. Figurat në vazhdim pasqyrjnë të dhënat mbi; cilësinë dhe kualitetin e shpërndarjes - drëzimit të dërgesave pstare, përkatësisht numrin e dërgesave pstare të shpërndara - drëzuara sipas ditëve (D dita e pranimit, n ditët brenda të cilave është drëzuar dërgesa), brenda një Regjinit dhe në Regjinet tjera, të raprtuara nga NPQ Psta e Ksvës SHA, për periudhën TM1 - TM TABELA 40): PASQYRA E DORËZIMIT SHPËRNDARJES SË DËRGESAVE SIPAS % DHE DITËVE TË DORËZIMIT NGA 154

155 NPQ POSTA E KOSOVËS SHA GJATË VITIT 2015; POSTA E KOSOVËS SHA D + 1 D + 2 D + 3 D + 4 D < 4 Brenda Regjini, qytet - qytet 1,520, , , ,223 12,638 % drëzuar nga nr. i përgjithshëm 43.09% 22.27% 16.11% 18.17% 0.36% % drëzuar nga nr. i përgjithshëm 43.09% 65.36% 81.48% 99.64% 100% Regjine tjera, Qytete -Regjine 1,026, , , ,783 41,079 % drëzuar nga nr. i përgjithshëm 50.12% 38.4% 12.58% 5.80% 2.01% % drëzuar nga nr. i përgjithshëm 50.12% 79.62% 92.19% 97.99% 100% Kualiteti i realizimit të shërbimit universal pstar PK ShA 2015 Dërgesa/Artikuj 1,600,000 1,400,000 1,200,000 1,000, , , , ,000 - D+1 D + 2 D + 3 D + 4 D < 4 Brenda Regjini, Qytet - Qytet 1,520, , , ,223 12,638 Regjine tjera, Qytete -Regjine 1,026, , , ,783 41,079 FIGURA 10420): PASQYRA E CILËSISË SË REALIZIMIT TË SHËRBIMEVE UNIVERSALE POSTARE, SIPAS NUMRIT DHE DITËVE, PRANUAR SHPËRNDARË NGA POSTA E KOSOVËS SHA, 2015; Në grafikun në vijim janë pasqyruar të dhënat; për shpërndarjen - drëzimin e dërgesave pstare sipas %, dhe ditëve të shpërndarjes - drëzimit brenda Regjinit përkatësisht qyteteve dhe në Regjinet tjera nga NPQ Psta e Ksvës SHA, për periudhën Janar - Dhjetr

156 Kualiteti sipas % së realizimit të SHUP 'Psta e Ksvës SHA ' % 18.17% 16.11% 2.01% 5.80% 0.36% 43.09% 50.12% Brenda Regjinit D+1 D + 2 D + 3 D % 22.27% D < 4 Regjinet tjera FIGURA 1051): PASQYRA E KUALITETIT TË REALIZIMIT TË SHËRBIMEVE UNIVERSALE POSTARE, SIPAS % PRANUAR SHPËRNDARË NGA POSTA E KOSOVËS SHA, 2015; Ndërsa, NPQ Psta e Ksvës SHA, knfrm Rregullres Nr. 23, ka realizuar një testimi të brendshëm brenda një periudhe të caktuar khre duke aplikuar kriteret, metdlgjin dhe mstrat si në vijim: 1. Madhësia e mstrës së përfshirë në testim gjithsej është: dërgesa pstare, sipas kategrive më pshtë: , letërdërgesa të thjeshta, trafiku vendr; , letërdërgesa të shpejta priritare, trafiku vendr; - 71, kli vendre; - 263, dërgesa nga trafiku pstar ndërkmbëtar; 2. Periudha khre e realizimit të matjeve është bëre gjatë muaji Dhjetr 2015, sipas renditjeve në vijim: - Dërgesa të thjeshta, j priritare: 06-10/12/2015; - Dërgesat me shërbime të shpejta priritare: 04-07/12/2015; - Kli vendre: 01-31/12/2015; - Pstën ndër kufitare (crss brder mail), ndërkmbëtare: 14-18/12/2015; 3. Territri i mbuluar me rastin e testimit ka përfshirë të gjitha Pstat Regjinale të PK-së: Prishtinë, Prizren, Pejë, Ferizaj, Gjakvë, Gjilan, Mitrvicë, si dhe zyrat pstare kmunale: Drenas, Lipjan, Pdujevë, Deçan, Viti, Kamenicë, Shtime, Kaçanik, Rahvec, Malishevë, Therandë, Dragash, Vushtrri, Skenderaj, Istg, Klinë, si dhe zyrat pstare rurale: Gurakc Lluzhan, Kërpimeh, Zhur, Banjë e Malishevës, Orllan, Krushë e Madhe, Vitmiricë, dhe Runik. Pranimi, përpunimi, srtimi dhe përgatitja për shpërndarjen e të gjitha dërgesave pstare, të cilat arrijnë nga 156 zyra pstare të NPQ Pstës së Ksvës SHA, të përfshira në 7 regjine (Prishtinë, Prizren, Pejë, Mitrvicë, Ferizaj, Gjilan dhe Gjakvë). Pas përpunimit të këtyre dërgesave, bëhet përgatitja për shpërndarje nëse destinimi i tyre i mëtutjeshëm mbetet brenda territrit të Republikës së Ksvës. 156

157 85.10% 80.00% 95.82% 85.00% % 97.00% Rezultatet e testimit për trafikun e brendshëm vendr, si dhe ndërkufitare (crss-brder) është paraqitur në tabelat dhe grafikët si në vijim: TABELA 40): REZULTATET E TESTIT SIPAS STANDARDEVE TË PËRCAKTUARA TË KUALI TETIT PËR DËRGESAT E THJESHTA JO-PRIORITARE; REZULTATET E TESTIMIT PËR DËRGESAT E THJESHTA, JO-PRIORITARE LIMITET KOHORE SASIA E LETËR-DËRGESAVE TË TESTUARA REZULTATET E TESTIMIT D ,10 % e dërgesave D ,82 % e dërgesave D ,00 % e dërgesave GJITHSEJ: cpë TABELA 41): KRAHASIMI I STANDARDEVE TË VENDOSURA NGA ARKEP ME REZULTATET E TESTIMIT; STANDARDET E KUALITETIT PËR DËRGESAT E THJESHTA, JO PRIORITARE LIMITET KOHORE STANDARDI REZULTATET E TESTIMIT D % % D % % D % % % 90.00% 80.00% 70.00% 60.00% 50.00% Rezultatet e testimit 40.00% 30.00% Standardi 20.00% 10.00% 0.00% D + 2 D + 3 D + 5 FIGURA 1062): GRAFIKONI ME REZULTATET E TESTIMIT, KRAHASIMI ME STANDARDET E MIRATUARA NGA ARKEP, PËR DËRGESAT E THJESHTA JO-PRIORITARE; TABELA 242): REZULTATET E TESTIT SIPAS STANDARDEVE TË PËRCAKTUARA TË KUALI TETIT PËR TË SHPEJTA, DËRGESAT PRIORITARE; DËRGESAT ME SHËRBIME REZULTATET E TESTIMIT PËR DËRGESAT ME SHËRBIME TË SHPEJTA, DËRGESAT PRIORITARE LIMITET KOHORE SASIA E LETËR-DËRGESAVE TË TESTUARA REZULTATET E TESTIMIT D ,56 % e dërgesave D % e dërgesave D % e dërgesave GJITHSEJ

158 85.56% 80.00% 95.43% % 98.00% 90.00% TABELA 253): KRAHASIMI I STANDARDEVE TË VENDOSURA NGA ARKEP ME REZULTATET E TESTIMIT; STANDARDET E KUALITETIT PËR DËRGESAT ME SHËRBIME TË SHPEJTA, DËRGESAT PRIORITARE LIMITET KOHORE STANDARDI REZULTATET E TESTIMIT D % % D % % D % % % 90.00% 80.00% 70.00% 60.00% 50.00% 40.00% Rezultatet e testimit Standardi 30.00% 20.00% 10.00% 0.00% D + 2 D + 3 D + 5 FIGURA 1074): GRAFIKONI ME REZULTATET E TESTIMIT, KRAHASIMIN ME STANDARDET E MIRATUARA NGA ARKEP PËR DËRGESAT ME SHËRBIME TË SHPEJTA, DËRGESAT PRIORITARE; TABELA 264): REZULTATET E TESTIMIT PËR PAKO - KOLI VENDORE; REZULTATET E TESTIMIT PËR PAKO KOLI LIMITET KOHORE SASIA E KOLIVE TË TESTUARA REZULTATET E TESTIMIT D % e klive D % e klive D % e klive GJITHSEJ 71 TABELA 275): KRAHASIMI I STANDARDEVE TË VENDOSURA NGA ARKEP ME REZULTATET E TESTIMIT; STANDARDET E KUALITETIT PËR PAKO KOLI VENDORE LIMITET KOHORE STANDARDI REZULTATET E TESTIMIT D % % D % % D % % 158

159 85.00% 95.43% % 97.00% ARKEP Raprti Vjetr i Punës - Viti % 73.00% 94.37% 83.00% 97.00% % % 90.00% 80.00% 70.00% 60.00% 50.00% Rezultatet e testimit 40.00% 30.00% Standardi 20.00% 10.00% 0.00% D + 2 D + 3 D + 5 FIGURA 1085): GRAFIKONI ME REZULTATET E TESTIMIT, KRAHASIMIN ME STANDARDET E MIRATUARA NGA ARKEP PËR PAKO - KOLI VENDORE; TABELA 286): REZULTATET E TESTIMIT PËR POSTËN NDËR KUFITARE (CROSS BORDER MAIL); REZULTATET E TESTIMIT PËR POSTËN NDËR KUFITARE (CROSS-BORDER MAIL), NDËRKOMBËTAR LIMITET KOHORE SASIA E LETËR DËRGESAVE TË TESTUARA REZULTATET E TESTIMIT D % e dërgesave D % e dërgesave GJITHSEJ 263 TABELA 297): KRAHASIMI I STANDARDEVE TË VENDOSURA NGA ARKEP ME REZULTATET E TESTIMIT; STANDARDET E KUALITETIT PËR POSTËN NDËR KUFITARE (CROSS-BORDER MAIL), NDËRKOMBËTAR LIMITET KOHORE STANDARDI REZULTATET E TESTIMIT D % % D % % % 95.00% 90.00% Rezultatet e testimit 85.00% Standardi 80.00% 75.00% D + 3 D