Lyfjakostnaður sjúkratrygginga 2012

Size: px
Start display at page:

Download "Lyfjakostnaður sjúkratrygginga 2012"

Transcription

1 Lyfjakostnaður sjúkratrygginga 212

2 Lyfjakostnaður sjúkratrygginga 212 Lyfjakostnaður sjúkratrygginga (S-merkt lyf (sjúkrahúslyf) undanskilin) nam milljónum kr. árið 212. Kostnaðurinn lækkaði um 421 milljón kr. eða um 4,5% frá fyrra ári. Lyfjanotkun mæld í fjölda skilgreindra dagsskammta (DDD) jókst um 1% milli áranna 211 og 212. Gengi krónunnar gagnvart helstu myntum var að meðaltali nánast óbreytt á milli áranna 211 og 212 þótt vissulega hafi verið sveiflur milli mánaða. Lækkun kostnaðar milli ára skýrist fyrst og fremst af aukinni samkeppni á lyfjamarkaði en verð á mörgum lyfjum hefur lækkað mikið með tilkomu nýrra samheitalyfja á markaðinn. Kostnaður vegna meltingarfæra- og efnaskiptalyfja hefur lækkað um 29 og kostnaður vegna hjarta- og æðasjúkdómalyfja hefur lækkað um 117 Kostnaður vegna tauga- og geðlyfja hefur lækkað um 91 milljón kr. Þó að kostnaður vegna ofvirknilyfja hafi aukist um 118 vegur þyngra að kostnaður vegna flestra annarra tauga- og geðlyfja hefur lækkað. Til dæmis hefur kostnaður vegna flogaveikilyfja lækkað um 68 og kostnaður vegna þunglyndislyfja hefur lækkað um 38 Kostnaður vegna geðrofslyfja hefur lækkað um 76 í kjölfar breytinga sem gerðar voru á greiðsluþátttöku geðrofslyfja 1. júní 212. Þá er rétt að geta þess að bæði notendagjöld og smásöluálagning voru hækkuð í upphafi árs 212. Allar tölur í skýrslunni eru á verðlagi hvers árs fyrir sig en eru ekki uppreiknaðar á föstu verðlagi. Tölfræðigagnagrunnur Sjúkratrygginga Íslands Upplýsingar um almenna lyfjanotkun og lyfjakostnað eru fengnar úr tölfræðigagnagrunni Sjúkratrygginga Íslands (SÍ) og byggja á afgreiddum lyfseðlum sem apótek senda SÍ með rafrænum hætti. Í tölfræðigrunninum eru eingöngu upplýsingar um notkun lyfseðilsskyldra lyfja sem afgreidd eru úr apótekum, en hvorki upplýsingar um lausasölulyf sem seld eru án lyfseðils né lyf sem notuð eru á sjúkrahúsum eða öðrum stofnunum. Lyfjanotkun er mæld í fjölda DDD (skilgreindum dagsskömmtum). Skilgreindur dagsskammtur (DDD) miðast við skilgreiningar frá WHO Collaborating Centre (WHOCC) for Drug Statistics Methodology, Norwegian Institute of Public Health. Fyrir þau lyf sem WHO hefur ekki úthlutað DDD er stuðst við skilgreiningar frá Lægemiddelstyrelsen í Danmörku. ATC-flokkun (Anatomical-Therapeutical-Chemical Classification) er flokkunarkerfi þar sem lyf eru flokkuð eftir því á hvaða líffærakerfi þeim er aðallega ætlað að hafa áhrif. Þannig er A flokkur (alimentary) meltingarfæra- og efnaskiptalyf, B flokkur (blood) blóðlyf o.s.frv. Útskýringar á lyfjaheitum eru aftast í skýrslunni. Lyfjadeild Sjúkratrygginga Íslands, júní 213 2

3 milljónir DDD Lyfjakostnaður sjúkratrygginga 212, almennt yfirlit Mynd 1 Lyfjakostnaður sjúkratrygginga Lyfjakostnaður sjúkratrygginga hækkaði mikið árin 28 og 29 í kjölfar gengisfalls krónunnar. Lyfjakostnaður hefur lækkað um frá árinu 29 eða um 17% sem má að miklu leiti rekja til breytinga á greiðsluþátttöku sjúkratrygginga í nokkrum lyfjaflokkum og verðlækkana lyfja. Aðrir þættir hafa þó áhrif á lyfjakostnaðinn s.s. aukin notkun lyfja, breyting á smásöluálagningu, hækkun á greiðsluhluta sjúklings og hækkun virðisaukaskatts. Mynd 2 Lyfjanotkun mæld í fjölda DDD Síðastliðin ár hefur lyfjanotkun aukist að meðaltali um 4,2% á ári, en milli áranna 211 og 212 hefur notkunin aðeins aukist um 1%. 3

4 Mynd 3 Lyfjakostnaður sjúkratrygginga A B C D G H J L M N P R S V Tafla 1 Lyfjakostnaður sjúkratrygginga , millj. kr. Lyfjakostnaður SÍ: Breyting ( ) ATC - flokkar % A Meltingarfæra- og efnaskiptalyf ,5% B Blóðlyf ,2% C Hjarta-og æðasjúkdómalyf ,4% D Húðlyf ,2% G Þvagfæralyf, kvensjúkdómalyf og kynhormónar ,2% H Hormónalyf, önnur en kynhormónar ,5% J Sýkingalyf ,2% L Æxlishemjandi lyf og lyf til ónæmistemprunar ,1% M Vöðvasjúkdóma- og beinagrindarlyf ,3% N Tauga- og geðlyf ,6% P Sníklalyf (skordýraeitur og skordýrafælur) ,7% R Öndunarfæralyf ,8% S Augn-og eyrnalyf ,9% V Ýmis lyf ,6% Samtals: ,5% Eins og undanfarin ár er kostnaður sjúkratrygginga mestur vegna tauga- og geðlyfja eða um 3,4 milljarðar kr. Kostnaður í þessum flokki hefur lækkað um 91 milljón kr. milli 211 og 212. Þó að kostnaður vegna ofvirknilyfja hafi aukist um 118 vegur þyngra að kostnaður vegna flestra annarra tauga- og geðlyfja hefur lækkað. Til dæmis hefur kostnaður vegna flogaveikilyfja lækkað um 68, kostnaður vegna geðrofslyfja hefur lækkað um 76 og kostnaður vegna þunglyndislyfja hefur lækkað um 38 Kostnaður vegna meltingarfæra- og efnaskiptalyfja hefur lækkað um 29 milli 211 og 212. Ástæðan eru verðlækkanir með tilkomu nýrra samheitalyfja á markaðinn. Sem dæmi hefur verð á esomeprazól 4 mg 1 stk. pakkningu lækkað um 8% og ómeprazól 2 mg 1 stk. pakkning hefur lækkað um 42%. Kostnaður vegna hjarta- og æðasjúkdómalyfja hefur lækkað um 117 Í þessum flokki hafa einnig orðið verðlækkanir með tilkomu samheitalyfja. Sem dæmi hefur verð á losartan með þvagræsilyfjum 62,5 mg og 125 mg lækkað um 47%. 4

5 Mynd 4 Lyfjanotkun (mæld í þúsundum skammta, DDD) A B C D G H J L M N P R S V Tafla 2 Lyfjanotkun (mæld í þúsundum skammta, DDD) Þús. DDD Breyting ATC-flokkar Þús. DDD % A Meltingarfæra- og efnaskiptalyf ,6% B Blóðlyf ,9% C Hjarta-og æðasjúkdómalyf ,9% D Húðlyf ,4% G Þvagfæralyf, kvensjúkdómalyf og kynhormónar ,2% H Hormónalyf, önnur en kynhormónar ,2% J Sýkingalyf ,1% L Æxlishemjandi lyf og lyf til ónæmistemprunar ,9% M Vöðvasjúkdóma- og beinagrindarlyf ,3% N Tauga- og geðlyf ,7% P Sníklalyf (skordýraeitur og skordýrafælur) ,% R Öndunarfæralyf ,6% S Augn-og eyrnalyf ,2% V Ýmis lyf ,% Samtals: ,% Lyfjanotkun hefur aukist um 1% milli 211 og

6 Tafla 3 Kostnaðarsömustu lyfjaflokkarnir ATCflokkur Lyfjakostnaður SÍ, Breyting Kostnaðarsömustu lyfjaflokkarnir 21 röð 211 röð 212 röð % N6B Örvandi lyf, lyf notuð við ADHD og lyf sem efla % heilastarfsemi N5A Geðrofslyf (neuroleptica/ antipsychotica) % N3A Flogaveikilyf % R3A Adrenvirk lyf til innúðunar % N6A Þunglyndislyf (antidepressiva) % A1A Insúlín og skyld lyf % A1B Blóðsykurslækkandi lyf nema insúlín % R3B Önnur lyf til innúðunar gegn teppusjúkdómum í % L4A öndunarvegi Lyf til ónæmisbælingar % A2B Lyf við sársjúkdómi og maga- og vélindis bakflæði % N4B Dópamínvirk lyf % M1A Bólgueyðandi lyf, nema barksterar % S1E Gláku- og ljósopsþrenngjandi lyf % B1A Segavarnalyf % G4B Önnur þvagfæralyf, þ.á.m. krampalosandi lyf % N2A Ópíóíðar % G3G Gónadótrópín og önnur lyf með örvandi áhrif á % egglos A7E Lyf gegn þarmabólgum % C7A Beta-blokkarar, óblandaðir % C1A Lyf til temprunar á blóðfitu % L2B And-hormónar og skyld efni % N6D Lyf við heilabilun (anti-dementia drugs) % L2A Hormónar og skyld efni % G3C Östrógen % G4C Lyf við góðkynja blöðruhálskirtilsstækkun % Kostnaður sjúkratrygginga er mestur vegna lyfja við ADHD (ofvirkni) en stöðug aukning hefur verið í notkun og kostnaði þessara lyfja undanfarin ár. Kostnaður sjúkratrygginga vegna lyfja við ADHD nam 882 milljónum kr. árið 212, kostnaður jókst um 118 milljónir frá fyrra ári eða um 15%. Kostnaður vegna geðrofslyfja nam 68 milljónum kr. sem er annar kostnaðarsamasti lyfjaflokkurinn. Kostnaður vegna geðrofslyfja hefur lækkað um 76 í kjölfar breytinga sem gerðar voru á greiðsluþátttöku geðrofslyfja 1. júní

7 Tafla 4 Kostnaðarsömustu lyfin flokkuð eftir innihaldsefnum árin ATCflokkur N6BA4 R3AK6 N5AH4 Innihaldsefni lyfs Metýlfenídat (Concerta, Ritalin, Ritalin Uno, Equasym) Salmeteról og önnur lyf gegn teppusjúkdómum í öndunarvegi (Seretide, Seretide Diskus (Lyfjaver)) Quetíapín (Quetiapin Mylan, Quetiapina Qualigen, Seroquel, Seroquel Prolong) Kostnaður sjúkratrygginga Breyting Röð 211 Röð 212 Röð % % % % N3AX16 Pregabalín (Lyrica) % R3AK7 N5AX12 Aripíprazpól (Abilify) % N6BA9 Atómoxetín (Strattera) % R3BB4 Tíótrópíum (Spiriva, Spiriva Respimat) % N3AX14 Levetiracetem (Keppra, Levetiracetam Actavis, % ZELTA, Matever) R3BA5 Flútíkasón (Flixotide, Flixotide Diskus) % A1BA2 Metformín (Glucophage, Metformin (Actavis og Bluefish)) % M1AH1 Celecoxíb (Celebra (Lyfjaver), Cloxabix) % A2BC1 Ómeprazól (Lomex-T, Losec, Omeprazol % (Actavis, Pensa og ratiopharm)) L4AD2 Tacrólímus (Advagraf, Prograf) % A7EC2 Mesalazín (Asacol, Mesasal, Pentasa (Sachet)) % A1AE4 Insúlin glargín (Lantus (Solostar)) % N5AX8 Risperidón (Rison, Risperdal (Consta), % Risperidon Portfarma) N3AX12 Gabapentín (Gabapentin (Mylan, Ranbaxy, % ratiopharm) Neurontin (Lyfjaver)) G3GA5 Follitropín alfa (Gonal-f) % G4BD8 Sólífenacín (Vesicare (Lyfjaver)) % Testósterón (Nebido, Testogel, Testosteron, G3BA3 Testoviron Depot) % L2AE3 Góserelín (Zoladex (D.A.C., LA, Lyfjaver) % C7AB2 Formóteról og önnur lyf gegn teppusjúkdómum í öndunarvegi (Symbicort (forte og mite) Turbuhaler (Lyfjaver)) Metóprólól (Metoprolol (Actavis, Mylan, ratiopharm), Seloken (ZOC, D.A.C.) % N6AX21 Dúloxetín (Cymbalta, Yentreve) % A1AB5 Insúlín aspart (NovoRapid (FlexPen, Penfill) % -8% Kostnaður sjúkratrygginga er langmestur vegna metýlfenídatlyfja (lyfja sem notuð eru við ADHD). Kostnaður vegna þessara lyfja nam 673 milljónum kr. árið 212, kostnaður jókst um 99 frá fyrra ári eða um 17%. Kostnaður lækkaði um 28 vegna quetíapín lyfja og um 77 vegna ómeprazól lyfja milli 211 og 212. Ástæðan eru verðlækkanir með tilkomu nýrra samheitalyfja á markaðinn. 7

8 Lyfjakostnaður sjúkratrygginga 212, yfirlit yfir valda lyfjaflokka Á síðastliðnum árum hafa verið gerðar breytingar á greiðsluþátttöku nokkurra lyfjaflokka. Hér er fjallað um áhrif þessara breytinga á lyfjakostnað sjúkratrygginga. Að auki er sérstaklega fjallað um metýlfenídat lyf (lyf við ADHD). Breytingar sem gerðar hafa verið á greiðsluþátttöku lyfjaflokka fela í sér að eingöngu hagkvæmustu lyf í hverjum lyfjaflokki eru með greiðsluþátttöku sjúkratrygginga. Ef þau lyf reynast ófullnægjandi geta læknar sótt um lyfjaskírteini fyrir dýrari lyfin. Áhrifin af breytingunum eru þau að notkun hagkvæmari lyfja hefur aukist, verð á mörgum lyfjum hefur lækkað og fleiri samheitalyf hafa komið á markaðinn. Mynd 5 Kostnaður sjúkratrygginga vegna prótónpumpuhemla (ATC flokkur A2BC) Mynd 6 Notkun prótónpumpuhemla (ATC flokkur A2BC)

9 Greiðsluþátttakan breyttist 1. mars 29. Kostnaður sjúkratrygginga hefur lækkað um 577 frá árinu 28. Kostnaður hefur lækkað enn frekar árið 212 vegna verðlækkana með tilkomu samheitalyfja á markaðinn. Sem dæmi hefur verð á esomeprazól 4 mg 1 stk. lækkað um 8% og ómeprazól 2 mg 1 stk. hefur lækkað um 42%. Innihaldsefni lyfs Verð í júlí 211 Verð í september 212 Mismunur % Esomeprazól 4 mg 1 stk kr kr. 8% Ómeprazól 2 mg 1 stk kr kr. 42% 9

10 Mynd 7 Kostnaður sjúkratrygginga vegna blóðfitulækkandi lyfja (ATC-flokkur C1) Mynd 8 Notkun blóðfitulækkandi lyfja (ATC-flokkur C1) Greiðsluþátttakan breyttist 1. mars 29. Kostnaður sjúkratrygginga hefur lækkað um 35 frá 28. 1

11 Mynd 9 Kostnaður sjúkratrygginga vegna lyfja með verkun á renínangíótensín-kerfið (blóðþrýstingslyf (ATC-flokkur C9)) Mynd 1 Notkun lyfja með verkun á renínangíótensín-kerfið (blóðþrýstingslyf (ATCflokkur C9)) Greiðsluþátttakan breyttist 1. október 29. Kostnaður sjúkratrygginga hefur lækkað um 532 frá 28. Kostnaður hefur lækkað enn frekar árið 212 vegna verðlækkana með tilkomu samheitalyfja á markaðinn. Sem dæmi hefur verð á losartan með þvagræsilyfjum 62,5 mg og 125 mg lækkað um 47% og verð á candersartan 16 mg hefur lækkað um 23%. 11

12 Mynd 11 Kostnaður sjúkratrygginga vegna lyfja sem hafa áhrif á beinbyggingu og beinmyndun (ATC-flokkur M5B) Mynd 12 Notkun lyfja sem hafa áhrif á beinbyggingu og beinmyndun (ATC-flokkur M5B) Greiðsluþátttakan breyttist 1. nóvember 29. Kostnaður sjúkratrygginga hefur lækkað um 137 frá 29. Kostnaður hefur lækkað enn frekar árið 212 vegna verðlækkana með tilkomu samheitalyfja á markaðinn. Sem dæmi hefur verð á íbandrónsýru töflum 15 mg 3ja stk. pakkningu lækkað um 82% (verð á Bonviva í janúar 212: kr. Verð á samheitalyfinu Ibandronic acid Portfarma í desember 212: kr.). 12

13 Mynd 13 Kostnaður sjúkratrygginga vegna lyfja gegn teppusjúkdómum í öndunarvegi (ATC-flokkar R3A og R3B) Mynd 14 Notkun lyfja gegn teppusjúkdómum í öndunarvegi (ATC-flokkar R3A og R3B) Greiðsluþátttakan breyttist 1. janúar 21. Kostnaður sjúkratrygginga lækkaði mikið í fyrstu en sú lækkun hefur að hluta gengið til baka. 13

14 Mynd 15 Kostnaður sjúkratrygginga vegna þunglyndislyfja (ATC-flokkar N6AB og N6AX) Mynd 16 Notkun þunglyndislyfja (ATC-flokkar N6AB og N6AX) Greiðsluþátttakan breyttist 1. júní 21. Kostnaður sjúkratrygginga hefur lækkað um 572 frá 29. Verðlækkanir hafa orðið á nokkrum pakkningum með tilkomu samheitalyfja. Sem dæmi hefur verð á escítalópram 2 mg 1 stk. pakkningu lækkað um 38%. 14

15 Mynd 17 Kostnaður sjúkratrygginga vegna flogaveikilyfsins pregabalíns (Lyrica (ATC-flokkur N3AX16)) Mynd 18 Notkun flogaveikilyfsins pregabalíns (Lyrica (ATC-flokkur N3AX16)) Greiðsluþátttakan breyttist 1. september 21. Kostnaður sjúkratrygginga hefur lækkað um 114 frá

16 Mynd 19 Kostnaður sjúkratrygginga vegna geðrofslyfja (ATC-flokkur N5A) Mynd 2 Kostnaður sjúkratrygginga vegna geðrofslyfja (ATC-flokkur N5A) Greiðsluþátttakan breyttist 1. júní 212. Kostnaður sjúkratrygginga hefur lækkað um 76 Vegna breytinga á greiðsluþátttökunni 1. júní 212 og með tilkomu nýrra samheitalyfja á markaðinn hefur verð á nokkrum geðrofslyfjum lækkað. Sem dæmi hefur verð á olanzapin lækkað um 3% og verð á quetiapin 1 mg 1 stk. pakkningu hefur lækkað um 47%. Innihaldsefni lyfs Verð í maí 212 Verð í desember 212 Mismunur % Olanzapin 1 mg 56 stk kr kr. 29% Olanzapin 15 mg 56 stk kr kr. 33% Quetiapin 1 mg 1 stk kr kr. 47% 16

17 Mynd 21 Kostnaður sjúkratrygginga vegna metýlfenídat lyfja (Ritalin, Ritalin Uno og Concerta (ATC-flokkur N6BA4)) Mynd 22 Notkun metýlfenídat lyfja (Ritalin, Ritalin Uno og Concerta (ATCflokkur N6BA4)) Metýlfenídat lyf eru notuð við ofvirkni og athyglisbresti (ADHD). Eins og kemur fram í töflu 4 er metýlfenídat kostnaðarsamasta lyfið hjá sjúkratryggingum. Mikil aukning hefur verið í notkun og kostnaði þessara lyfja á síðastliðnum árum. Heilbrigðisráðherra skipaði vinnuhóp haustið 21 til að skipuleggja aðgerðir til að koma í veg fyrir ofnotkun og/eða misnotkun þessara lyfja. Vinnuhópurinn skilaði tillögu sem fól í sér aukið eftirlit með ávísunum þessara lyfja, bætta greiningu og breyttar reglur við útgáfu lyfjaskírteina og tóku þessar reglur gildi 1. janúar 211. Þrátt fyrir þessar aðgerðir hefur verið stöðug aukning í notkun og kostnaði þessara lyfja. 17

18 Útskýringar á helstu lyfjaheitum: Aripíprazpól: m.a. notað við geðklofa Atorvastatin: Blóðfitulækkandi lyf Atómoxetín: m.a. notað við ofvirkni og athyglisbresti Celecoxíb: m.a. notað við gigt Dúloxetín: m.a. notað við þunglyndi Esómeprazól: m.a. notað við bakflæði Flútíkasón: m.a. notað við astma Follitropín alfa: m.a. við ófrjósemi hjá konum Formóteról: m.a. notað við astma Gabapentín: m.a. notað við flogaveiki og taugaverkjum Geðrofslyf: m.a. notuð við geðklofa Góserelín: m.a. við krabbameini og legslímuvillu Insúlin glargín: m.a. notað við sykursýki Levetiracetem: flogaveikilyf Mesalazín: m.a. notað við sárum og bólgu í endaþarmi Metformín: m.a. notað við sykursýki Metóprólól: m.a. við hjartabilun og háþrýstingi Metýlfenídat: m.a. notað við ofvirkni og athyglisbresti Ómeprazól: m.a. notað við bakflæði Pregabalín: m.a. notað við flogaveiki, taugaverkjum og kvíða Quetíapín: m.a. notað við geðklofa Risperidón: m.a. notað við geðklofa Salmeteról: m.a. notað við astma Sólífenacín: m.a. notað við ofvirkri þvagblöðru Tacrólímus: ónæmisbælandi lyf Testosterón: við testosteron skorti Tíótrópíum: m.a notað við langvinnri lungnateppu Lyfjadeild Sjúkratrygginga Íslands, júní

19 SJÚKRATRYGGINGAR ÍSLANDS LAUGAVEGI REYKJAVÍK SÍMI 515 SJUKRA.IS

Lyfjakostnaður sjúkratrygginga 2016

Lyfjakostnaður sjúkratrygginga 2016 Lyfjakostnaður sjúkratrygginga 2016 Lyfjakostnaður sjúkratrygginga 2016 Almenn lyf Lyfjakostnaður Sjúkratrygginga Íslands (SÍ) vegna almennra lyfja, þ.e. vegna lyfja sem ekki eru Smerkt nam 8.362 milljónum

More information

Ávísanir á lyfseðilsskyld. lyf á Íslandi 2007

Ávísanir á lyfseðilsskyld. lyf á Íslandi 2007 Ávísanir á lyfseðilsskyld lyf á Íslandi 27 Janúar 29 Heilbrigðistölfræðisvið Ávísanir á lyfseðilsskyld lyf á Íslandi 27 Ávísanir á lyfseðilsskyld lyf á Íslandi 27 Í þessari skýrslu er farið yfir lyfjaávísanir

More information

Ávísanir á lyfseðilsskyld. lyf á Íslandi 2008

Ávísanir á lyfseðilsskyld. lyf á Íslandi 2008 Ávísanir á lyfseðilsskyld lyf á Íslandi 2008 Október 2009 Heilbrigðistölfræðisvið Ávísanir á lyfseðilsskyld lyf á Íslandi 2008 Í þessari skýrslu er farið yfir lyfjaávísanir lækna árið 2008 og tölur hér

More information

Part 66. Requirements for exercising privileges Highlights of New Part 66 rule

Part 66. Requirements for exercising privileges Highlights of New Part 66 rule Part 66 Requirements for exercising privileges Highlights of New Part 66 rule Part 66.A.20(b) privileges The holder og an aircraft maintenance licence may not exercise its privileges unless: 1. In compliance

More information

Ársskýrsla Lyfjagreiðslunefndar

Ársskýrsla Lyfjagreiðslunefndar Ársskýrsla Lyfjagreiðslunefndar 2015 L Y F J A G R E I Ð S L U N E F N D Efnisyfirlit Formáli... 3 1. Nefndarmenn árið 2015... 3 2. Fulltrúar hagsmunaaðila... 3 3. Starfsmenn nefndarinnar... 3 4. Fundir...

More information

Lyfjagagnagrunnur landlæknis. Hlutverk og rekstur

Lyfjagagnagrunnur landlæknis. Hlutverk og rekstur Lyfjagagnagrunnur landlæknis Hlutverk og rekstur 2005 2014 Október 2015 Lyfjagagnagrunnur landlæknis Hlutverk og rekstur 2005 2014 Lyfjagagnagrunnur landlæknis Höfundar: Anna Björg Aradóttir Lárus Steinþór

More information

Möguleg útbreiðsla trjátegunda með hækkandi hitastigi á Íslandi

Möguleg útbreiðsla trjátegunda með hækkandi hitastigi á Íslandi Möguleg útbreiðsla trjátegunda með hækkandi hitastigi á Íslandi Björn Traustason og Þorbergur Hjalti Jónsson, Mógilsá Fagráðstefna 25.mars 2010 Inngangur Landfræðileg greining til að meta útbreiðslu nokkurra

More information

Samanburður vindmæla. Samanburðarmælingar í mastri LV v/búrfell 15. ágúst 30.sept 2011

Samanburður vindmæla. Samanburðarmælingar í mastri LV v/búrfell 15. ágúst 30.sept 2011 Samanburður vindmæla Samanburðarmælingar í mastri LV v/búrfell 15. ágúst 30.sept 2011 Haustþing Veðurfræðifélagsins 2011 Tegundir vindmæla Til eru margar mismunandi gerðir vindmæla sem byggja á mismunandi

More information

Ritstuldarvarnir. Sigurður Jónsson

Ritstuldarvarnir. Sigurður Jónsson Ritstuldarvarnir Sigurður Jónsson sigjons@hi.is Aðgangur að Turnitin 1. Beint í Turnitin á www.turnitin.com 2. Gegnum Moodle-námskeið Kennarar og nemendur halda sig í Moodleumhverfinu Fá frumleikaskýrslu

More information

Ársskýrsla. Lyfjagreiðslunefndar L Y F J A G R E I Ð S L U N E F N D

Ársskýrsla. Lyfjagreiðslunefndar L Y F J A G R E I Ð S L U N E F N D Ársskýrsla Lyfjagreiðslunefndar 2016 L Y F J A G R E I Ð S L U N E F N D Efnisyfirlit Formáli...3 1. Nefndarmenn árið 2016...3 2. Fulltrúar hagsmunaaðila...3 3. Starfsmenn nefndarinnar...3 4. Fundir...4

More information

Leiðbeiningar um notkun XML-þjónustu Veðurstofu Íslands fyrir norðurljós

Leiðbeiningar um notkun XML-þjónustu Veðurstofu Íslands fyrir norðurljós Leiðbeiningar um notkun XML-þjónustu Veðurstofu Íslands fyrir norðurljós XML-þjónustan veitir aðgang að nýjum norðurljósagögnum Veðurstofunnar sem birt eru á www.vedur.is. Slóð XML-þjónustunnar er http://xmlweather.vedur.is/aurora?op=xml&type=index

More information

SNERTIFLETIR ÍSLANDSSTOFU VIÐ FLUGREKENDUR

SNERTIFLETIR ÍSLANDSSTOFU VIÐ FLUGREKENDUR SNERTIFLETIR ÍSLANDSSTOFU VIÐ FLUGREKENDUR Ingvar Örn Ingvarsson Verkefnisstjóri, ferðaþjónusta og skapandi greinar Samgöngufundur á Norðurlandi, 19. nóvember 2015 Meginstoðir stefnu og lykilárangursþættir

More information

Lyfjagreiðslunefnd Ársskýrsla

Lyfjagreiðslunefnd Ársskýrsla Lyfjagreiðslunefnd Ársskýrsla 2012 Efnisyfirlit Formáli... 3 1. Nefndarmenn... 4 2. Fulltrúar hagsmunaaðila... 4 3. Starfsmenn nefndarinnar... 4 4. Fundir... 4 5. Niðurstöður af verkefnum og ákvörðunum

More information

Mánudaga - föstudaga KEF - Airport» Reykjanesbær» Keilir» Fjörður» Reykjavík/HÍ

Mánudaga - föstudaga KEF - Airport» Reykjanesbær» Keilir» Fjörður» Reykjavík/HÍ / 1004720-1004720-3-ABC 2.1.2018 09::16 Mánudaga - föstudaga KEF - Airport» Reykjanesbær»»» Reykjavík/HÍ 06:42 06:44 06:45 06:47 06:51 06:52 06: 07:17 07:18 07:22 07:28 07:29 07:31 07:32 07:34 07:36 07:38

More information

Áhrif lofthita á raforkunotkun

Áhrif lofthita á raforkunotkun Áhrif lofthita á raforkunotkun Orkuspárnefnd Júlí 2017 Áhrif lofthita á raforkunotkun Orkuspárnefnd Orkustofnun Júlí 2017 Útgefandi: Orkustofnun, Grensásvegi 9, 108 Reykjavík Sími: 569 6000, Fax, 568

More information

Rannsóknarskýrsla í sálfræði 103 á vorönn 2008 um. viðhorf nemenda til nokkurra þátta í skólastarfi ME.

Rannsóknarskýrsla í sálfræði 103 á vorönn 2008 um. viðhorf nemenda til nokkurra þátta í skólastarfi ME. í sálfræði 103 á vorönn 2008 um viðhorf nemenda til nokkurra þátta í skólastarfi ME. Rannsóknin á að gera grein fyrir afstöðu nemenda við Menntaskólanum á Egilsstöðum til nýgerða breytinga á stoðtímakerfi

More information

Ársskýrsla. Lyfjagreiðslunefndar L Y F J A G R E I Ð S L U N E F N D

Ársskýrsla. Lyfjagreiðslunefndar L Y F J A G R E I Ð S L U N E F N D Ársskýrsla Lyfjagreiðslunefndar 2017 L Y F J A G R E I Ð S L U N E F N D Efnisyfirlit Formáli...3 1. Nefndarmenn árið 2017...3 2. Fulltrúar hagsmunaaðila...3 3. Starfsmenn nefndarinnar...3 4. Fundir...3

More information

Ný tilskipun um persónuverndarlög

Ný tilskipun um persónuverndarlög UT Messa SKÝ, 9. febrúar 2012 Hörður Helgi Helgason Um fyrirlesara 1999 2000-03 2003-06 2006- Héraðsdómslögmaður Persónuvernd Ráðgjafi, evrópsk persónuv.lög LM lögmenn -> Landslög munið #utmessan Boligen

More information

Lyfjanotkun eldri Íslendinga sem búa heima

Lyfjanotkun eldri Íslendinga sem búa heima Lyfjanotkun eldri Íslendinga sem búa heima Lýðgrunduð rannsókn í dreifbýli og þéttbýli Árún K. Sigurðardóttir 1 hjúkrunarfræðingur, Sólveig Ása Árnadóttir 1 sjúkraþjálfari, Elín Díanna Gunnarsdóttir 2

More information

Félagsþjónusta sveitarfélaga Municipal social services

Félagsþjónusta sveitarfélaga Municipal social services 2011:1 27. maí 2011 Félagsþjónusta sveitarfélaga Municipal social services Samantekt Frá árinu 1987 hefur Hagstofa Íslands leitað upplýsinga frá sveitarfélögum árlega um fjárhagsaðstoð, félagslega heimaþjónustu

More information

FRAMKVÆMDARREGLUGERÐ FRAMKVÆMDASTJÓRNARINNAR (ESB) nr. 489/2012. frá 8. júní 2012

FRAMKVÆMDARREGLUGERÐ FRAMKVÆMDASTJÓRNARINNAR (ESB) nr. 489/2012. frá 8. júní 2012 Nr. 28/32 EES-viðbætir við Stjórnartíðindi Evrópusambandsins FRAMKVÆMDARREGLUGERÐ FRAMKVÆMDASTJÓRNARINNAR (ESB) nr. 489/2012 2013/EES/28/07 frá 8. júní 2012 um framkvæmdarreglur vegna beitingar 16. gr.

More information

Gengið og verðlagsmælingar til mjög langs tíma

Gengið og verðlagsmælingar til mjög langs tíma Gengið og verðlagsmælingar til mjög langs tíma Gylfi Magnússon Viðskiptafræðideild Ritstjóri Ingjaldur Hannibalsson Rannsóknir í félagsvísindum XIII. Erindi flutt á ráðstefnu í október 2012 Reykjavík:

More information

Viðhorf erlendra söluaðila. Spurningakönnun framkvæmd í desember 2016 á meðal erlendra söluaðila á póstlista Íslandsstofu sem telur 4500 aðila.

Viðhorf erlendra söluaðila. Spurningakönnun framkvæmd í desember 2016 á meðal erlendra söluaðila á póstlista Íslandsstofu sem telur 4500 aðila. Viðhorf erlendra söluaðila Spurningakönnun framkvæmd í desember 2016 á meðal erlendra söluaðila á póstlista Íslandsstofu sem telur 4500 aðila. Viðhorf erlendra söluaðila desember 2016 VIÐMIÐ TEGUND FYRIRTÆKIS

More information

Mikilvægi samræmdrar svæðisbundinar kortlagningar Hvað fangar hug og hjarta ferðamannsins

Mikilvægi samræmdrar svæðisbundinar kortlagningar Hvað fangar hug og hjarta ferðamannsins Morgunverðarfundur Ferðamálastofu Grand hótel, Reykjavík 14. apríl 2011 Mikilvægi samræmdrar svæðisbundinar kortlagningar Hvað fangar hug og hjarta ferðamannsins Dr. Edward H. Huijbens Forstöðumaður /

More information

INNANLANDSFARÞEGAR UM ÍSLENSKA ÁÆTLUNARFLUGVELLI 2016

INNANLANDSFARÞEGAR UM ÍSLENSKA ÁÆTLUNARFLUGVELLI 2016 FLUGTÖLUR 216 INNANLANDSFARÞEGAR UM ÍSLENSKA ÁÆTLUNARFLUGVELLI 216 Flugvöllur 215 216 Br. 16/15 Hlutdeild Reykjavík 348.24 377.672 8,5% 5,4% Akureyri 17.897 183.31 7,3% 24,5% Egilsstaðir 89.79 93.474 4,9%

More information

INNANLANDSFARÞEGAR UM ÍSLENSKA ÁÆTLUNARFLUGVELLI 2014

INNANLANDSFARÞEGAR UM ÍSLENSKA ÁÆTLUNARFLUGVELLI 2014 FLUGTÖLUR 2014 INNANLANDSFARÞEGAR UM ÍSLENSKA ÁÆTLUNARFLUGVELLI 2014 Flugvöllur 2013 2014 Br. 14/13 Hlutdeild Reykjavík 338.278 328.205-3,0% 48,6% Akureyri 178.231 172.106-3,4% 25,5% Egilsstaðir 91.561

More information

Líkamsþyngd barna á höfuðborgargsvæðinu

Líkamsþyngd barna á höfuðborgargsvæðinu Líkamsþyngd barna á höfuðborgargsvæðinu Er hlutfall barna yfir kjörþyngd hætt að aukast? Stefán Hrafn Jónsson Lýðheilsustöð Margrét Héðinsdóttir Heilsugæsla höfuðborgarsvæðisins Mars 2010 Líkamsþyngd barna

More information

Félagsþjónusta sveitarfélaga 2011 Municipal social services 2011

Félagsþjónusta sveitarfélaga 2011 Municipal social services 2011 2012:1 4. október 2012 Félagsþjónusta sveitarfélaga Municipal social services Samantekt Árið fengu 7.715 heimili fjárhagsaðstoð sveitarfélaga og hafði heimilum sem þáðu slíkar greiðslur fjölgað um 805

More information

Rekstur og efnahagur fyrirtækja 2015 Financial statements of Icelandic companies 2015

Rekstur og efnahagur fyrirtækja 2015 Financial statements of Icelandic companies 2015 18. nóvember 216 Rekstur og efnahagur fyrirtækja 215 Financial statements of Icelandic companies 215 Samantekt Velta í viðskiptahagkerfinu, að undanskilinni lyfjaframleiðslu, fjármála- og vátryggingastarfsemi,

More information

Félagsþjónusta sveitarfélaga 2013 Municipal social services 2013

Félagsþjónusta sveitarfélaga 2013 Municipal social services 2013 2014:3 9. október 2014 Félagsþjónusta sveitarfélaga Municipal social services Samantekt Árið fengu 8.042 heimili fjárhagsaðstoð sveitarfélaga og hafði heimilum sem þáðu slíkar greiðslur fjölgað um 306

More information

Félagsþjónusta sveitarfélaga Municipal social services

Félagsþjónusta sveitarfélaga Municipal social services 2010:1 12. maí 2010 Félagsþjónusta sveitarfélaga 2007 2009 Municipal social services 2007 2009 Samantekt Frá árinu 1987 hefur Hagstofa Íslands leitað upplýsinga árlega um félagslega heimaþjónustu og fjárhagsaðstoð

More information

Snælandsskóli Haustönn 2017 Námsgrein Enska Bekkur 10. bekkur Kennari: Hafdís Ágúst ágúst

Snælandsskóli Haustönn 2017 Námsgrein Enska Bekkur 10. bekkur Kennari: Hafdís Ágúst ágúst Snælandsskóli Haustönn 2017 Námsgrein Enska Bekkur 10. bekkur Kennari: Hafdís Ágúst 15. 18. ágúst 21. 25. ágúst 28. ág 1. sept. 15. skipulagsdagur 16. skipulagsdagur 17. Skipulagsdagur 18. skipulagsdagur

More information

Börn á höfuðborgarsvæðinu léttari nú en áður Niðurstöður úr Ískrá á þyngdarmælingum barna frá 2003/ /10

Börn á höfuðborgarsvæðinu léttari nú en áður Niðurstöður úr Ískrá á þyngdarmælingum barna frá 2003/ /10 Börn á höfuðborgarsvæðinu léttari nú en áður Niðurstöður úr Ískrá á þyngdarmælingum barna frá 2003/04-2009/10 Stefán Hrafn Jónsson Háskóli Íslands, Landlæknisembættið Margrét Héðinsdóttir Heilsugæsla höfuðborgarsvæðisins

More information

Laun á almennum vinnumarkaði 2005 Earnings in the private sector 2005

Laun á almennum vinnumarkaði 2005 Earnings in the private sector 2005 26:1 14. júlí 26 Laun á almennum vinnumarkaði 25 Earnings in the private sector 25 Samantekt Árið 25 voru regluleg mánaðarlaun á almennum vinnumarkaði að meðaltali 244 þúsund krónur, heildarmánaðarlaun

More information

Greinargerð: Áhættuskuldbindingar Björgólfs Thors Björgólfssonar og tengdra aðila

Greinargerð: Áhættuskuldbindingar Björgólfs Thors Björgólfssonar og tengdra aðila Yfirlýsing frá Björgólfi Thor Björgólfssyni Lánin verða gerð upp að fullu Í skýrslu rannsóknarnefndar Alþingis er á nokkrum stöðum fjallað um lán mín og tengdra aðila. Eins og fram kom í grein sem ég skrifaði

More information

Inngangur og yfirlit yfir rafmagnsvélar

Inngangur og yfirlit yfir rafmagnsvélar 1 Inngangur og yfirlit yfir rafmagnsvélar Introduction to rotating machines 2 Grunnhugtök og meginþættir Klassískar gerðir véla Riðstraumsvélar Samfasavél (synchronous machine) Spanvél (induction machine

More information

Akureyrarbær Starfsmannakönnun 2015

Akureyrarbær Starfsmannakönnun 2015 Akureyrarbær Starfsmannakönnun 2015 Q1. Ert þú karl eða kona? Karl 229 19.83% Kona 926 80.17% Fjöldi 1155 Q2. Á hvaða aldursbili ert þú? 30 ára eða yngri 190 16.42% 31-40 ára 257 22.21% 41-50 ára 312 26.97%

More information

OPEN DAYS 2011 LOCAL EVENTS COUNTRY LEAFLET. East Iceland / Austurlands ICELAND / ÍSLAND

OPEN DAYS 2011 LOCAL EVENTS COUNTRY LEAFLET. East Iceland / Austurlands ICELAND / ÍSLAND OPEN DAYS 2011 LOCAL EVENTS COUNTRY LEAFLET East Iceland / Austurlands ICELAND / ÍSLAND INDEX I. Regional Partnerships Official Partners of the OPEN DAYS 2011 East Iceland... 3 Austurlands... 5 2 I. Regional

More information

Barnaslys í Reykjavík alvarleiki og orsakir

Barnaslys í Reykjavík alvarleiki og orsakir Háskóli Íslands Læknadeild Barnaslys í Reykjavík 2010-2014 alvarleiki og orsakir Heiðar Örn Ingimarsson, 3. árs læknanemi. Leiðbeinandi: Brynjólfur Mogensen Maí 2015 Þakkarorð Ég vil þakka Brynjólfi Mogensen

More information

Þjóðhagsspá að vetri endurskoðun Economic forecast, winter revision

Þjóðhagsspá að vetri endurskoðun Economic forecast, winter revision 23. febrúar 218 Þjóðhagsspá að vetri endurskoðun Economic forecast, winter revision Samantekt Spáð er 2,9 aukningu landsframleiðslu í ár. Hægt hefur á hagvexti frá árinu 216 en áætlað er að hagkerfið hafi

More information

Notkun tíðahvarfahormóna hjá íslenskum konum árin

Notkun tíðahvarfahormóna hjá íslenskum konum árin Notkun tíðahvarfahormóna hjá íslenskum konum árin 1996-1 Brynja Ármannsdóttir 1 læknanemi Laufey Tryggvadóttir 2 faraldsfræðingur Jón Gunnlaugur Jónasson 1,2,4 sérfræðingur í meinafræði Elínborg J. Ólafsdóttir

More information

Sala á sjávarafurðum.l Bandaríkjanna 2016

Sala á sjávarafurðum.l Bandaríkjanna 2016 UTANRÍKISRÁÐUNEYTIÐ Sala á sjávarafurðum.l Bandaríkjanna 2016 Hlynur Guðjónsson Aðalræðismaður og viðskiptafulltrúi Markaðurinn ECONOMICS The U.S. economy underperformed vs forecasts the 1 st quarter of

More information

EFLA Verkfræðistofa. STUÐLAR UM AFHENDINGU RAFORKU Árin Reykjavík, júní 2014

EFLA Verkfræðistofa. STUÐLAR UM AFHENDINGU RAFORKU Árin Reykjavík, júní 2014 EFLA Verkfræðistofa STUÐLAR UM AFHENDINGU RAFORKU Árin 2004-2013 Reykjavík, júní 2014 2014, hf - Vinnslu efnis og frágang texta annaðist Kolbrún Reinholdsdóttir fyrir Verkfræðistofuna EFLU hf. ISSN ISBN

More information

VIKA VIÐFANGSEFNI EFNISTÖK NÁMSEFNI ANNAÐ

VIKA VIÐFANGSEFNI EFNISTÖK NÁMSEFNI ANNAÐ Kennsluáætlun vor 2017 Enska 8. bekkur Kennsluáætlun þessi tekur mið af hæfniviðmiðum sem fram koma í Aðalnámskrá Grunnskóla og skólanámskrá Grunnskóla Grindavíkur VIKA VIÐFANGSEFNI EFNISTÖK NÁMSEFNI ANNAÐ

More information

Töflur og töflugerð. Með sérstöku tilliti til íslenskra aðstæðna. Inngangur. Upphaf töflugerðar í Bretlandi

Töflur og töflugerð. Með sérstöku tilliti til íslenskra aðstæðna. Inngangur. Upphaf töflugerðar í Bretlandi Töflur og töflugerð Með sérstöku tilliti til íslenskra aðstæðna Jóhannes F. Skaftason 1 lyfjafræðingur, Þorkell Jóhannesson 2 læknir Ágrip Töfluslátta hófst í Englandi 1844. Fyrstu töflur innihéldu vatnsleysin

More information

Þjóðhagsspá á vetri 2016 Economic forecast, winter 2016

Þjóðhagsspá á vetri 2016 Economic forecast, winter 2016 4. nóvember 216 Þjóðhagsspá á vetri 216 Economic forecast, winter 216 Samantekt Gert er ráð fyrir að hagvöxtur árið 216 nemi 4,8%, einkaneysla aukist um 7,1%, fjárfesting um 21,7% og samneysla um 1,8%.

More information

Inngangur. Í 79% tilvika var lagt hald á ávana- og fíkniefni á heimilum kærðra, á líkama þeirra eða í bifreiðum.

Inngangur. Í 79% tilvika var lagt hald á ávana- og fíkniefni á heimilum kærðra, á líkama þeirra eða í bifreiðum. Inngangur Skýrslan sem hér er birt er framhald skýrslu sem kom út í fyrra um sama efni. Með upplýsingum sem koma fram í skýrslunni gefst tækifæri til þess að meta þróun fíkniefnamála og mæla árangur af

More information

Stóra myndin. Uppbygging þekkingarsamfélags. Kristrún Frostadóttir, hagfræðingur Viðskiptaráðs Aðalfundur SFS 19. maí 2017

Stóra myndin. Uppbygging þekkingarsamfélags. Kristrún Frostadóttir, hagfræðingur Viðskiptaráðs Aðalfundur SFS 19. maí 2017 Stóra myndin Uppbygging þekkingarsamfélags Kristrún Frostadóttir, hagfræðingur Viðskiptaráðs Aðalfundur SFS 19. maí 2017 Bakgrunnur Viðskiptaráð Íslands 1 Yfirlit 1. Hvað eru þekkingarkjarnar? 2. Hvað

More information

Þjóðhagsspá að vetri endurskoðun Economic forecast, winter revision

Þjóðhagsspá að vetri endurskoðun Economic forecast, winter revision 17. febrúar 217 Þjóðhagsspá að vetri endurskoðun Economic forecast, winter revision Samantekt Mikil umsvif eru í íslenskum þjóðarbúskap um þessar mundir en neysla, fjárfesting og utanríkisverslun hafa

More information

Sala tiltekinna bólgueyðandi lyfja á Íslandi og tengsl við blæðingar í meltingarvegi Kostir og gallar aukins aðgengis lausasölulyfja

Sala tiltekinna bólgueyðandi lyfja á Íslandi og tengsl við blæðingar í meltingarvegi Kostir og gallar aukins aðgengis lausasölulyfja Sala tiltekinna bólgueyðandi lyfja á Íslandi og tengsl við blæðingar í meltingarvegi 2003-2013 Kostir og gallar aukins aðgengis lausasölulyfja Auður Elín Finnbogadóttir Ritgerð til meistaragráðu Háskóli

More information

Health at a Glance: OECD Indicators 2005 Edition. Heilbrigðismál í hnotskurn: Rit OECD Samantekt. Summary in Icelandic. Útdráttur á íslensku

Health at a Glance: OECD Indicators 2005 Edition. Heilbrigðismál í hnotskurn: Rit OECD Samantekt. Summary in Icelandic. Útdráttur á íslensku Health at a Glance: OECD Indicators 2005 Edition Summary in Icelandic Heilbrigðismál í hnotskurn: Rit OECD 2005 Útdráttur á íslensku Samantekt Heilbrigðiskerfi í OECD ríkjum verða sífellt umfangsmeiri

More information

Fjöldi myndgreiningarannsókna á Íslandi árið 2008.

Fjöldi myndgreiningarannsókna á Íslandi árið 2008. GR 10:03 Fjöldi myndgreiningarannsókna á Íslandi árið 2008. Guðlaugur Einarsson, geislafræðingur Ágúst 2010 Geislavarnir ríkisins Icelandic Radiation Safety Authority Rauðarárstíg 10 150 Reykjavík s. 5528200

More information

Viðhorfskönnun meðal erlendra söluaðila um íslenska ferðaþjónustu. September 2018

Viðhorfskönnun meðal erlendra söluaðila um íslenska ferðaþjónustu. September 2018 Viðhorfskönnun meðal erlendra söluaðila um íslenska ferðaþjónustu September 2018 Samantekt Íslandsstofa framkvæmdi viðhorfskönnun í júlí og ágúst 2018 meðal erlendra söluaðila sem selja ferðir til Íslands.

More information

Geislavarnir ríkisins

Geislavarnir ríkisins GR 96:05 Geislavarnir ríkisins Icelandic Radiation Protection Institute Geislaálag vegna notkunar sérhæfðra tannröntgentækja Guðlaugur Einarsson, yfirröntgentæknir Tord Walderhaug, eðlisfræðingur ReykjavRk,

More information

Áhrif brennisteins díoxíðs (SO 2 ) á heilsufar

Áhrif brennisteins díoxíðs (SO 2 ) á heilsufar Áhrif brennisteins díoxíðs (SO 2 ) á heilsufar Þórólfur Guðnason yfirlæknir Sóttvarnalæknir, Embætti landlæknis Nóvember 2014 Gastegundir frá eldgosum >95% H 2 O, CO 2 SO 2

More information

Þjóðhagsspá að sumri 2018 Economic forecast, summer 2018

Þjóðhagsspá að sumri 2018 Economic forecast, summer 2018 1. júní 218 Þjóðhagsspá að sumri 218 Economic forecast, summer 218 Samantekt Horfur eru á hægari hagvexti á næstu árum en á síðasta ári. Gert er ráð fyrir 2,9% hagvexti í ár og að einkaneysla aukist um

More information

JARÐHITI Í GRÍMSVÖTNUM ÁRIÐ 2004 TENGSL ELDGOSS OG JARÐHITA. Magnús Tumi Guðmundsson Þórdís Högnadóttir

JARÐHITI Í GRÍMSVÖTNUM ÁRIÐ 2004 TENGSL ELDGOSS OG JARÐHITA. Magnús Tumi Guðmundsson Þórdís Högnadóttir JARÐHITI Í GRÍMSVÖTNUM ÁRIÐ 2004 TENGSL ELDGOSS OG JARÐHITA Magnús Tumi Guðmundsson Þórdís Högnadóttir Jarðvísindastofnun Háskólans Febrúar 2005 RH-02-2005 1 ÁGRIP Með kortlagningu Grímsvatnasvæðisins

More information

Þjóðhagsspá á vetri 2017 Economic forecast, winter 2017

Þjóðhagsspá á vetri 2017 Economic forecast, winter 2017 3. nóvember 217 Þjóðhagsspá á vetri 217 Economic forecast, winter 217 Samantekt Útlit er fyrir kröftugan hagvöxt í ár en að það hægi á gangi hagkerfisins þegar líður á spátímann. Gert er ráð fyrir að á

More information

Nýting járns á Íslandi Framtíðarhorfur fyrir takmarkaðan auðlindaforða

Nýting járns á Íslandi Framtíðarhorfur fyrir takmarkaðan auðlindaforða Nýting járns á Íslandi Framtíðarhorfur fyrir takmarkaðan auðlindaforða Guðrún Björg Gunnarsdóttir Jarðvísindadeild Háskóli Íslands 2014 Nýting járns á Íslandi Framtíðarhorfur fyrir takmarkaðan auðlindaforða

More information

EFLA Verkfræðistofa. STUÐLAR UM AFHENDINGU RAFORKU Árin Reykjavík, apríl 2012

EFLA Verkfræðistofa. STUÐLAR UM AFHENDINGU RAFORKU Árin Reykjavík, apríl 2012 EFLA Verkfræðistofa STUÐLAR UM AFHENDINGU RAFORKU Árin 2002-2011 Reykjavík, apríl 2012 2012, EFLA verkfræðistofa hf - Vinnslu efnis og frágang texta annaðist Kolbrún Reinholdsdóttir fyrir Verkfræðistofuna

More information

Þjóðhagsspá að sumri 2017 Economic forecast, summer 2017

Þjóðhagsspá að sumri 2017 Economic forecast, summer 2017 31. maí 217 Þjóðhagsspá að sumri 217 Economic forecast, summer 217 Samantekt Gert er ráð fyrir að árið 217 verði hagvöxtur 6%, að einkaneysla aukist um 6,9%, fjárfesting um 9,8% og samneysla um 1,8%. Á

More information

Stakerfðavísar hjá sauðfé - ráðstefna í Frakklandi í desember 2003

Stakerfðavísar hjá sauðfé - ráðstefna í Frakklandi í desember 2003 Stakerfðavísar hjá sauðfé - ráðstefna í Frakklandi í desember 2003 Jón Viðar Jónmundsson 1 og Emma Eyþórsdóttir 2 1 Bændasamtökum Íslands 2 Rannsóknarstofnun landbúnaðarins/lbh á Hvanneyri Inngangur Fyrsta

More information

Rannsóknarstofa í fjölmenningarfræðum. Raddir fjölbreyttra kennarahópa

Rannsóknarstofa í fjölmenningarfræðum. Raddir fjölbreyttra kennarahópa Rannsóknarstofa í fjölmenningarfræðum Raddir fjölbreyttra kennarahópa Sólveig Karvelsdóttir, lektor, HÍ Hafdís Guðjónsdóttir, dósent, HÍ Rannsóknin er hluti af tveimur rannsóknum Fjölbreyttir kennarahópar

More information

Nr desember 2014 REGLUGERÐ. um skjölun og milliverðlagningu í viðskiptum tengdra lögaðila.

Nr desember 2014 REGLUGERÐ. um skjölun og milliverðlagningu í viðskiptum tengdra lögaðila. REGLUGERÐ um skjölun og milliverðlagningu í viðskiptum tengdra lögaðila. 1. gr. Gildissvið. Reglugerð þessi gildir um tengda lögaðila sem eiga í viðskiptum skv. 3.-5. mgr. 57. gr. laga nr. 90/2003, um

More information

CHEMISTRY. Efnajöfnur. Efnajöfnur. Kafli 3. Kafli 3. Hlutfallareikningur: AðA. reikna út fnum. Efnajöfnur. Efnajöfnur. Efnajöfnur

CHEMISTRY. Efnajöfnur. Efnajöfnur. Kafli 3. Kafli 3. Hlutfallareikningur: AðA. reikna út fnum. Efnajöfnur. Efnajöfnur. Efnajöfnur CHEMISTRY The Central 9th Edition Hlutfallareikningur: AðA reikna út frá formúlum og efnajöfnum fnum Lavoisier: Massi varðveitist í efnahvörfum. : lýsa efnahvörfum. Efnajafna : Hvarfefni og myndefni: 2H

More information

Lagfæring vegamóta á hringveginum. Skoðun á hagvæmni úrbóta

Lagfæring vegamóta á hringveginum. Skoðun á hagvæmni úrbóta Lagfæring vegamóta á hringveginum Skoðun á hagvæmni úrbóta Janúar 2005 Samantekt Flest vegamót á þjóðvegum á Íslandi eru óstefnugreind. Umferðaróhöpp eru þar nokkuð tíð og öryggi þarf að auka. Í þessari

More information

Vaxtarsaga Marel. Snjólfur Ólafsson og Auður Hermannsdóttir

Vaxtarsaga Marel. Snjólfur Ólafsson og Auður Hermannsdóttir Vaxtarsaga Marel Snjólfur Ólafsson og Auður Hermannsdóttir Alþjóðlegur vöxtur íslenskra fyrirtækja og erlendar fjárfestingar síðustu ára hafa vakið mikla athygli hér á landi og víðar. Grein þessi varpar

More information

ANNUAL SAFETY REVIEW. Þróunar og greiningarstofa Division of Development and Analysis

ANNUAL SAFETY REVIEW. Þróunar og greiningarstofa Division of Development and Analysis ANNUAL SAFETY REVIEW 2012 Þróunar og greiningarstofa Division of Development and Analysis Flugmálastjórn Íslands: Annual Safety Review 2012 Útgefandi: Flugmálastjórn Íslands Skógarhlíð 12 105 Reykjavík

More information

Eru tengsl á milli tíðni keisaraskurða og burðarmálsdauða á Íslandi undanfarin 15 ár?

Eru tengsl á milli tíðni keisaraskurða og burðarmálsdauða á Íslandi undanfarin 15 ár? R Æ Ð I G R E I N A R / K E I S A R A S K U R Ð I R Eru tengsl á milli tíðni keisaraskurða og burðarmálsdauða á Íslandi undanfarin 15 ár? Ágrip Guðný Jónsdóttir 1 þriðja árs læknanemi Ragnheiður I. jarnadóttir

More information

OKTÓBER 2006 SKÝRSLA 24-06 ITI 0612/EUT08 8HK3481 V IÐLOÐUN ÖRVERA VIÐ YFIRBORÐ Í VATNI - VARMAFRÆÐILEG NÁLGUN - Guðmundur Gunnarsson, Iðntæknistofnun Birna Guðbjörnsdóttir, Rannsóknastofnun fiskiðnaðarins

More information

JARÐHITI, GOSSTÖÐVAR OG SKILYRÐI TIL VATNSSÖFNUNAR Í GRÍMSVÖTNUM Magnús Tumi Guðmundsson Þórdís Högnadóttir Kirsty Langley

JARÐHITI, GOSSTÖÐVAR OG SKILYRÐI TIL VATNSSÖFNUNAR Í GRÍMSVÖTNUM Magnús Tumi Guðmundsson Þórdís Högnadóttir Kirsty Langley JARÐHITI, GOSSTÖÐVAR OG SKILYRÐI TIL VATNSSÖFNUNAR Í GRÍMSVÖTNUM 2001-2002 Magnús Tumi Guðmundsson Þórdís Högnadóttir Kirsty Langley Raunvísindastofnun Háskólans Febrúar 2003 RH-01-2003 1 ÁGRIP Í kjölfar

More information

Íslenskur hlutafjármarkaður

Íslenskur hlutafjármarkaður ELÍN GUÐJÓNSDÓTTIR 1 Íslenskur hlutafjármarkaður Hlutafjármarkaður er mikilvægur hluti þróaðs fjármagnsmarkaðar. Hérlendis hefur á tiltölulega skömmum tíma náð að myndast allvel þroskaður fjármálamarkaður

More information

Fyrirkomulag forsjár barna af erlendum uppruna

Fyrirkomulag forsjár barna af erlendum uppruna Fyrirkomulag forsjár barna af erlendum uppruna Samanburðarrannsókn nóvember 2012 Ari Klængur Jónsson www.mcc.is Árnagötu 2-4 400 Ísafjörður Sími: 450-3090 Fax: 456-0215 mcc@mcc.is 1 Velferðarráðuneytið

More information

SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS

SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS 1. HEITI LYFS Quetiapin Actavis 25 mg filmuhúðaðar töflur Quetiapin Actavis 100 mg filmuhúðaðar töflur Quetiapin Actavis 200 mg filmuhúðaðar töflur 2. INNIHALDSLÝSING Hver

More information

Íslendingar hafa löngum litið á sig sem bókaþjóð. Oft er sagt að

Íslendingar hafa löngum litið á sig sem bókaþjóð. Oft er sagt að ÞÓrHILDur ODDSDÓTTIr HÁSKÓLa ÍSLanDS Þýðingar úr norðurlandamálum Þýdd skáldverk á íslensku frá 1960 til 2010 1. Inngangur Íslendingar hafa löngum litið á sig sem bókaþjóð. Oft er sagt að hvergi í heiminum

More information

Ég vil læra íslensku

Ég vil læra íslensku Ég vil læra íslensku 16 Föt Föt Évlí - 16 föt 1 hlusta Generated by Foxit PDF Creator Foxit Software benda lita teikna klippa líma strákur stelpa ekki stelpa/ekki strákur hugsa Évlí - 16 föt 2 hlusta íslenskur

More information

- hönnun og prófun spurningalista

- hönnun og prófun spurningalista Notkun náttúruefna, fæðubótarefna og lausasölulyfja - hönnun og prófun spurningalista Ágrip Anna Birna Almarsdóttir 1 DÓSENT VIÐ LYFJAFRÆÐIDEILD HÍ Magnús Sigurðsson 2 LYFJAFRÆÐINGUR Vilmundur Guðnason

More information

Landsframleiðslan 2017 Gross Domestic Product 2017

Landsframleiðslan 2017 Gross Domestic Product 2017 9. mars 2018 Landsframleiðslan 2017 Gross Domestic Product 2017 Samantekt Landsframleiðsla jókst að raungildi um 3,6% á árinu 2017 og er nú 15,3% meiri en hún var árið 2008. Einkaneysla og fjárfesting

More information

Horizon 2020 á Íslandi:

Horizon 2020 á Íslandi: Horizon 2020 á Íslandi: - Árangur Íslands í Horizon2020 - Hvernig getur Rannís veitt ykkur aðstoð? Kristmundur Þór Ólafsson Alþjóðasvið Rannís Landstengiliður (NCP) fyrir H2020 Hvað er H2020? Rammaáætlun

More information

Félagsvísar: Ungt fólk í foreldrahúsum Social indicators: Young people living with their parents

Félagsvísar: Ungt fólk í foreldrahúsum Social indicators: Young people living with their parents 21. nóvember 16 Félagsvísar: Ungt fólk í foreldrahúsum Social indicators: Young people living with their parents Samantekt Hlutfall ungs fólks sem býr með foreldrum sínum hefur hækkað á undanförnum árum.

More information

Tillaga til þingsályktunar

Tillaga til þingsályktunar 144. löggjafarþing 2014 2015. Þingskjal 52 52. mál. Tillaga til þingsályktunar um aðgerðaáætlun um geðheilbrigðisþjónustu fyrir börn, unglinga og fjölskyldur þeirra. Flm.: Karl Garðarsson, Vigdís Hauksdóttir,

More information

Febrúar Íslensk ferðaþjónusta

Febrúar Íslensk ferðaþjónusta Febrúar 216 Íslensk ferðaþjónusta Umsjón: Greining Íslandsbanka, greining@islandsbanki.is Ásta Björk Sigurðardóttir 44 4636, Elvar Orri Hreinsson 44 4747, Ingólfur Bender 44 4635, Íris Káradóttir 44 3539,

More information

Bein útgjöld íslenskra heimila vegna heilbrigðisþjónustu

Bein útgjöld íslenskra heimila vegna heilbrigðisþjónustu Bein útgjöld íslenskra heimila vegna heilbrigðisþjónustu Rúnar Vilhjálmsson Guðrún V. Sigurðardóttir 2 Hjúkrunarfræðideild Háskóla Íslands og 2 Félagsvísindadeild Háskóla Íslands. Fyrirspurnir og bréfaskipti:

More information

BAKPOKAR OG BÆJARSJÓÐIR: AÐ HVE MIKLU LEYTI HEFUR

BAKPOKAR OG BÆJARSJÓÐIR: AÐ HVE MIKLU LEYTI HEFUR Borgum v/ Norðurslóð 600 Akureyri Sími 460-8900 Fax 460-8919 rha@unak.is http://www.rha.is BAKPOKAR OG BÆJARSJÓÐIR: AÐ HVE MIKLU LEYTI HEFUR FJÖLGUN FERÐAMANNA HAFT ÁHRIF Á TEKJUR OG KOSTNAÐ ÍSLENSKRA

More information

Tilraunahúsið Úrræði fyrir raungreinakennslu

Tilraunahúsið Úrræði fyrir raungreinakennslu Tilraunahúsið Úrræði fyrir raungreinakennslu Ari Ólafsson dósent í tilraunaeðlisfræði Eðlisfræðiskor HÍ og Raunvísindastofnun Háskólans Tilraunahúsið p.1/18 Sýnishorn af markmiðum ríkisvalds í menntamálum

More information

VIKA VIÐFANGSEFNI EFNISTÖK NÁMSEFNI ANNAÐ

VIKA VIÐFANGSEFNI EFNISTÖK NÁMSEFNI ANNAÐ Kennsluáætlun vor 2017 Enska 9. bekkur Kennsluáætlun þessi tekur mið af hæfniviðmiðum sem fram koma í Aðalnámskrá Grunnskóla og skólanámskrá Grunnskóla Grindavíkur VIKA VIÐFANGSEFNI EFNISTÖK NÁMSEFNI ANNAÐ

More information

BS ritgerð í viðskiptafræði. Viðskipti Kína og Afríku

BS ritgerð í viðskiptafræði. Viðskipti Kína og Afríku BS ritgerð í viðskiptafræði Viðskipti Kína og Afríku Umfang viðskipta Guðmundur Steinn Steinsson Leiðbeinandi: Dr. Ingjaldur Hannibalsson Viðskiptafræðideild Maí 2013 Viðskipti Kína og Afríku Umfang viðskipta

More information

Sveiflur og breyttar göngur deilistofna. norðaustanverðu Atlantshafi

Sveiflur og breyttar göngur deilistofna. norðaustanverðu Atlantshafi í norðaustanverðu Atlantshafi Jóhann Sigurjónsson Hafrannsóknastofnun Grand Hótel, Reykjavík, 21.-22. nóvember 2013 Efni erindis Deilistofnar Ástand og horfur Uppsjávar þríeykið Norsk-íslensk síld-kolmunni-makríll

More information

Tilraunir með áburð á kartöflur 2004 og yfirlit yfir niðurstöður tilrauna

Tilraunir með áburð á kartöflur 2004 og yfirlit yfir niðurstöður tilrauna Tilraunir með áburð á kartöflur 2004 og yfirlit yfir niðurstöður tilrauna 1950-2004 Fertilizer experiments with potatoes 2004 and compilation of results 1950-2004 Rit LbhÍ nr. 17 2008 Rit LbhÍ nr. 17

More information

Helstu niðurstöður loftgæðamælinga við leikskólann Steinahlíð og tilraunir með rykbindingar, - tímabilið 16. febrúar - 20.

Helstu niðurstöður loftgæðamælinga við leikskólann Steinahlíð og tilraunir með rykbindingar, - tímabilið 16. febrúar - 20. USR - 29 Helstu niðurstöður loftgæðamælinga við leikskólann Steinahlíð og tilraunir með rykbindingar, - tímabilið 16. febrúar - 2. apríl 29 - Anna Rósa Böðvarsdóttir Heilbrigðisfulltrúi Heilbrigðiseftirlit

More information

STAPI LÍFEYRISSJÓÐUR ÁRSSKÝRSLA 2008

STAPI LÍFEYRISSJÓÐUR ÁRSSKÝRSLA 2008 STAPI LÍFEYRISSJÓÐUR ÁRSSKÝRSLA 2008 Ársskýrsla 2008 1 EFNISYFIRLIT SKÝRSLA STJÓRNAR OG FRAMKVÆMDASTJÓRA 3 ÁRSREIKNINGUR 23 SKÝRSLA STJÓRNAR 24 ÁRITUN ÓHÁÐS ENDURSKOÐANDA 25 ÁRITUN TRYGGINGASTÆRÐFRÆÐINGS

More information

Þjóðhagsspá að vetri 2018 Economic forecast, winter 2018

Þjóðhagsspá að vetri 2018 Economic forecast, winter 2018 2. nóvember 218 Þjóðhagsspá að vetri 218 Economic forecast, winter 218 Samantekt Útlit er fyrir að hagvöxtur í ár verði svipaður og á síðasta ári en hægi á þegar líður á spátímann. Gert er ráð fyrir landsframleiðsla

More information

Sýklalyfjanotkun og sýklalyfjanæmi baktería í mönnum og dýrum á Íslandi 2017

Sýklalyfjanotkun og sýklalyfjanæmi baktería í mönnum og dýrum á Íslandi 2017 Sýklalyfjanotkun og sýklalyfjanæmi baktería í mönnum og dýrum á Íslandi 2017 September 2018 Sýklalyfjanotkun og sýklalyfjanæmi baktería í mönnum og dýrum á Íslandi 2017 Sýklalyfjanotkun og sýklalyfjanæmi

More information

Lax- og silungsveiði á Íslandi Efnahagsleg áhrif og líffræðileg staða auðlindarinnar

Lax- og silungsveiði á Íslandi Efnahagsleg áhrif og líffræðileg staða auðlindarinnar Lax- og silungsveiði á Íslandi Efnahagsleg áhrif og líffræðileg staða auðlindarinnar Skýrsla unnin fyrir Landssamband veiðifélaga HAGFRÆÐISTOFNUN HÁSKÓLA ÍSLANDS VEIÐIMÁLASTOFNUN Formáli Á síðast liðnu

More information

Íslensk börn með ofvirkniröskun - lýsing á nokkrum þáttum í meðgöngu og fæðingu

Íslensk börn með ofvirkniröskun - lýsing á nokkrum þáttum í meðgöngu og fæðingu Íslensk börn með ofvirkniröskun - lýsing á nokkrum þáttum í meðgöngu og fæðingu Ágrip Margrét Valdimarsdóttir barna- og unglingageðlæknir Agnes Huld Hrafnsdóttir sérfræðingur í klínískri sálfræði Páll

More information

Samspil menntunar og þróunar strandbúnaðar - dæmi -

Samspil menntunar og þróunar strandbúnaðar - dæmi - Samspil menntunar og þróunar strandbúnaðar - dæmi - Rannveig Björnsdóttir Strandbúnaður 2017, Grand Hótel Reykjavík, 13.-14.mars YFIRLIT erindis Dæmi: doktorsverkefni RBj 2005-2010 BAKGRUNNUR VANDAMÁLIÐ

More information

Fóðurrannsóknir og hagnýting

Fóðurrannsóknir og hagnýting Fóðurrannsóknir og hagnýting Uppskeruhátíð rannsókna Gunnar Örn Kristjánsson Strandbúnaður 2018, Grand Hótel Reykjavík, 19.-20. mars. Grundvöllur fóðurgerðar Þarfir hjá eldisfisk Efnaþarfir til vaxtar

More information

Klettafjöllin, Grand Canyon og Laramide byltingin

Klettafjöllin, Grand Canyon og Laramide byltingin Klettafjöllin og Grand Canyon 1 Klettafjöllin, Grand Canyon og Laramide byltingin Kristbjörg María Guðmundsdóttir Eitt af fallegustu handverkum náttúruaflanna er án efa að finna í vesturhluta Norður-Ameríku.

More information

Áhrif fjármálahrunsins á lífskjör þjóðarinnar

Áhrif fjármálahrunsins á lífskjör þjóðarinnar Áhrif fjármálahrunsins á lífskjör þjóðarinnar Skýrsla II: Áhrif mótvægisaðgerða á skuldavanda, fátækt og atvinnu eftir Stefán Ólafsson Arnald Sölva Kristjánsson og Kolbein Stefánsson Þjóðmálastofnun Háskóla

More information

Einstaklingsmunur og þróun læsis hjá fjögra til sjö ára börnum

Einstaklingsmunur og þróun læsis hjá fjögra til sjö ára börnum Menntavísindasvið Háskóla Íslands Grein birt 31. desember 2010 Freyja Birgisdóttir Einstaklingsmunur og þróun læsis hjá fjögra til sjö ára börnum Kynntar verða niðurstöður langtímarannsóknar á þroska,

More information