СТАДИУМИ ВО РАЗВОЈОТ НА СРЦЕВА СЛАБОСТ

Size: px
Start display at page:

Download "СТАДИУМИ ВО РАЗВОЈОТ НА СРЦЕВА СЛАБОСТ"

Transcription

1

2 СТАДИУМИ ВО РАЗВОЈОТ НА СРЦЕВА СЛАБОСТ Clyde W. Yancy et al. Circulation. 2013;128:e240-e327 Copyright American Heart Association, Inc. All rights reserved.

3 ДЕФИНИЦИИ-КЛАСИФИКАЦИЈА НА СРЦЕВА СЛАБОСТ 1/5 лица на земјината топка ќе развие срцева слабост Скопје

4 Скопје

5 Промоција на здрав животен стил Елиминирање на инфекциите Идентификација и третман на пациентите со ризик за СС Дијагноза, третман и долгорочно справување со СС Здравје Болести кои предизвикуваат СС Срцева слабост Влошувачка срцева слабост и смрт Скопје

6 Гојност, физичка неактивност, ексцесивен внес на: o алкохол, o сол, o пушење, o злоупотреба на медикаменти, o опојни средства

7 ФИЗИЧКА НЕАКТИВНОСТ сите Регуларна физичка активност мин 3-5 пати неделно ГОЈНОСТ ИТМ 30 Редукција на ИТМ < 30 ИТМ C СОЛ ВО ИСХРАНА сите Мах. 2-3 g дневно Диета богата со K+/Ca+ ЛОША ИСХРАНА сите 4 порции овошје/зеленчук дневно 1 порција утрински цереалии неделно ЕКСЦЕС НА КОНСУМАЦИЈА НА АЛКОХОЛ мажи жени абузус 2 пијалоци дневно 1 пијалок дневно апстиненција ПУШЕЊЕ сите Прекин (активно и пасивно) A B B B B C

8 Еден пијалок = g алкохол 44ml жесток алкохол 355ml пиво 148ml вино Сол NaCl Na ¼ лажица 1550 mg 600 mg ½ лажица 3100 mg 1200 mg ¾ лажица 4650 mg 1800 mg 1 лажица 6100 mg 2400 mg

9 o Независен ризик фактор за СС. (The Framingham Heart Study) o Асоцирана со појава на Obesity cardiomyopathy КМП која во целост се должи на гојност. Можни механизми: 1. Ексцесивна акумулација на масно ткиво циркулирачкиот крвен волумен cardiac output, срцевата работа, КП. 2. Миоцитна повреда предизвикана со липотоксини од миокардната липидна акумулација. o Асоцирана е со појава на СС со очувана ЕФ (HF-PEF). o Ја отежнува дијагнозата на СС поради: o имитирање на симптомите на СС: диспнеа, интолеранција на напор, глуждни отоци, лошиот ехографски прозорец; o намалено ниво на NP (натриуретичен пептид) кај гојните лица; o Многу често лош пулмонален прозорец (отежната ехокардиографија); o Постои позитивна линеарна асоцијација меѓу БМИ и севкупната смртност. o Најмала смртност се регистрира кај лицата со ИТМ kg/m 2 o Натамошна редукција (<18,5 kg/m 2 ) на ТТ води до зголемување на смртноста од СС.

10 Хроничен алкохолизам е една од најзначајните причини за дилатативна кардиомиопатија. Типична е за мажи на возраст од 30 до 55 години, кои консумирале алкохол во големи количини подолго од 10 години (8-10 пијалоци); 14% од лицата со алкохолна DCMP се жени. Ризикот се зголемува кај жените кои консумираат >90 g алкохол дневно (7-8 пијалоци дневно), >5 години. Прекин на консумацијата резултира со опоравување на ЛК функција, односно, дури и во присуство на ЛК дисфункција, симптомите и знаците на СС се подобруваат. Спротивно, мала до умерена консумација на алкохол има протективно дејство за развој на СС.

11 ЗНАЧАЈНИ ФАКТОРИ НА РИЗИК за СС кои бараат медикаментозен третман Скопје

12 Артериската хипертензија е најзначајниот модифицирачки ризик фактор за СС. Зголемениот систолен и дијастолен КП се мајорен ризик фактор за СС. Инциденцата на СС расте пропорционално со степенот на хипертензија, времетраењето, како и со напреднатата возраст на хипертензивниот пациент. Долгорочниот третман на ХТА го намалува ризикот за СС за околу 50%.

13 Без дијабетес или бубрежна болест Со дијабетес Со бубрежна слабост со протеинурија > 1 g/дневно 1 g/дневно Постара популација Лица со ЦВБ Постари лица со ЦВБ <140/90 <140/85-80 <140/80-85 <130/80-85 <150/90 <140/90 <150/90 I / A I / A IIa /B IIb / B IIa / B IIa / B

14 ПРЕПОРАКА Класа Ннд Сите мајорни класи на антихипертензиви (диуретици, Б блокатори, AКЕ инхибитори, ЦЦб, АТР блокатори) се подеднакво ефикасни, и се препорачуваат за иницијација и одржување на антихипертензивниот третман. Некои класи антихипертензиви треба да се претпочитаат во специфични ситуации поради нивна поголема ефикасност или орган оштетување. Кај пациенти со дијабет и/или метаболен синдром се препорачуваат AКЕ инхибитори или АТР блокатори (РААС блокатори). ББ и тиазиди не се препорачуваат кај хипертензивни пациенти со мултипни метаболни ризик ф-ри и зголемен ризик за дијабет. Не се препорачува комбинација на два РААС блокатори III A I IIa I III A C A A

15 Отпочни со еден лек, титрирај до максимални дози, потоа додади втор. Отпочни со еден лек, додади втор пред постигнување на максимални дози (комбинирана терапија). 5/10/2015 Се препорачува кај пациенти со стадиум 2,3 ХТА, ХТА кај пациенти со висок, многу висок ризик, и/или таргет орган оштетување. Отпочни со третман со два лека (поединечно или во фиксна комбинација).

16 Комбинирана антихипертензивна терапија се препорачува со цел постигнување на оптимална контрола на КП. (I, A) РААС блокатори (АКЕи или АТРб) се препорачуваат за третман, особено во присуство на протеинурија или микроалбуминурија. (I, A) Не се препорачува истовремено давање на два РААС блокатори. (III, B) Комбинирана терапија која вклучува АКЕ инхибитор или АРБ (во случај на интолеранција) со диуретик е оптимална комбинација. (тијазид наликувачки диуретик/или Хидрохлоротиајазид или Индапамид е избор во услови на егфр >30 ml/min, додека loop диуретик (Фуросемид, при егфр <30 ml/min). Мониторирање на бубрежната функција и серумското ниво на калиум се препорачува во првите 3 месеци при воведување или титрирање на дозата, а во стабилни услови на 6 месечни интервали. Комбинација на бета-блокатор со диуретик треба да се избегнува како комбинација од прв избор. Во услови на КВ коморбидитет користа од примената на бетаблокаторите го надминува ризикот од неповолниот метаболен ефект.

17 Извор: Elliott WJ et al. Lancet 2007;369:

18 ПРОТЕИНУРИЈА/ НЕФРОПАТИЈА МЕДИКАМЕНТИ: РААС блокатори се претпочитаат особено во присуство на микроалбуминурија или протеинурија. (I, А) Во цел на постигнување на целните вредности се препорачува комбинирање на РААС со други антихипертензиви. (I, А) Не се препорачува двојна РААС терапија. (III, A) Не се препорачуваат алдостерон антагонист во комбинација со РААС блокатор поради ризикот од влошување на реналната функција и хиперкалемија. (III, A) ЛК ХИПЕРТРОФИЈА Медикаментозен третман се препорачува кај сите пациенти со ЛКХ. (I, B) МЕДИКАМЕНТИ: АКЕи, АТРб или ЦЦа се претпочитаат поради ефектот на регресија на ЛВХ. (IIa, B) МЕТАБОЛЕН СИНДРОМ МЕДИКАМЕНТИ: се претпочитаат метаболно неутрални антихипертензиви како што се РААС блокаторите и ЦЦа, додека ББ (со исклучок на вазодилататорните) и диуретици треба да се сметаат за дополнителна терапија. (IIa, C)

19 Се претпочитаат комбинации на антихипоертензиви за кои има најмногу докази од РКС за бенефит. Alan H. Gradman, Jan N. Basile, Barry L. Carter, George L. Bakris. Combination therapy in hypertension. American Society of Hypertension working Group. Journal of the American Society of Hypertension, 2010; Vol 4:

20 Се препорачува <5mmol/L Hol, и <3mmol/L LDL Hol за сите лица со низок и умерен КВ ризик. Се препорачува <2.5mmol/L LDL Hol за сите лица со висок КВ ризик. Се препорачува <1.8mmol/L LDL Hol за сите лица со КАБ, ПВБ, многу висок КВ ризик, или редукција за најмалку 50%. I I I A A A

21 ПРЕПОРАКА Клас а Ннд Сите пациенти со фамилна хиперхолестеролемија, се препознаваат како високоризични пациенти и третираат со антилипемици. I A Кај пациентите со АКС терапија со високи дози статини се почнува уште во тек на хоспиталниот третман. I A Превенција на нехеморагичен ЦВИ: третман со статини отпочнува кај сите пациенти со потврден и со висок ризик за ЦВИ. I A ПВБ и каротидна болест се КВБ ризик еквиваленти и побаруваат третман со статини. I A Статините се лек од избор кај трансплантираните пациенти со дислипидемија. IIa B 5/10/2015 ХББ (стадиум 2-5) со ГФР < 90 ml/min е КВБ ризик еквивалент и целната вредност на ЛДХ Хол кај овие пациенти треба да се адаптира на степенот на бубрежна слабост. IIa C

22 Зголемени вредности на LDL холестерол се ретки кај HF-REF. Напротив, овие пациенти често имаат ниски вредности на LDL hol, што е асоцирано со полоша прогноза. Иако постои море на докази за нивната корист кај пациентите со атеросклеротична васкуларна болест, мноштвото студии не успеале да докажат корист од нивна примена кај пациентите со СС (иако немало регистрирано значајна штета). Rosuvastatin не резултира со редукација на морбидитетот, морталитетот кај пациенти со СС (докажано во две големи РКС). Третман со статини не се препорачува кај пациенти со СС. Скопје

23 Независно од атеросклеротичниот ризик поврзан со дијабетесот, тој е причинител на ДИЈАБЕТИЧНА КАРДИОМИОПАТИЈА. Дијабетесот е независен ризик фактор за СС, независно од возраст, ХТА, ХЛП, гојност, или КАБ. Гојноста, дисгликемијата, инсулинската резистенција, дијабетичната дислипидемија, асоцирани со дијабетес тип 2 се значајни ризик фактори за развој на СС. Клинички манифестен дијабетес значајно ја зголемува веројатноста за развој на СС кај пациентите без структурна срцева болест. Дијабетесот го влошува клиничкиот тек и прогнозата на пациентите со СС. Асоцијацијата меѓу смртноста и HbA1c кај пациентите со ДМ и СС има U- форма, со најниска смртност кај лицата со умерена глукозна контрола (7.1%<HbA1c 7.8%), и со зголеме ризик за смртност кај лицата со екстремно ниски или високи вредности на HbA1c. Скопје

24 За превенција на КВБ кај болни со дијабетес. За превенција на морбидитет и морталитет кај лица со СС. HgbA1C <7% HgbA1C % I / A

25 Третман со АТР брокатори и можно со АКЕ инхибитори може да резултира со намалена појава на СС кај лицата со дијабетес. Бета блокаторите не се контраиндицирани кај лицата со дијабетес и се подеднакво ефикасни како кај пациентите без дијабетес, но различни бета блокатори имаат различни ефекти врз гликемијата. Оптималната е контроверзна. Thiazolidinediones (glitazones) резултираат со ретенција на вода и го зголемуваат ризикот од влошувачка СС и потреба од хоспитализација поради што треба да се избегнуваат кај пациентите со NYHA класа II-IV. МЕТФОРМИН-от е безбеден лек кај мнозинството на пациенти со срцева слабост, особено во услови на постоечка васкуларна болест. Не се препорачува кај пациентите со тешка бубрежна или хепатална инсуфициенција поради ризикот од лактатна ацидоза. Безбедноста и ефикасноста на глико-регулаторните медикаменти: metformin, sulfonylureas, insulin и glucagon-like пептидните аналози, бараат дополнителни клинички студии за проценка на нивното влијание врз еволуцијата на СС. Скопје

26 Примарна цел е одржување на нормогликемија и превенција на КВБ. Доказите се во прилог на фактот дека овие агенси водат до редукција и модификација на ризикот од КВБ преку широк опсег на ефекти врз КВ систем: подобрување на кардијалниот метаболизам, глукозниот аптејк, вазодилатација, на ЛК дијастолен притисок, инотропно дејство, продукција на натриуретичен пептид, TNFa I endotelin 1... Едемите се потврден несакан ефект на овие агенси, особено во комбинирана терапија со инсулин. Постои ризик од СС и влошување на постоечка СС: кај 2-5% птс. доаѓа до ретенција на течност, зголемување на циркулирачкиот плазматски волумен, појава на едеми, зголемување на ТТ. Проспективни клинички студии треба да дадат одговор на прашањето за кардиоваскуларната безбедност на овие препарати кај пациентите со дијабетес и постоечка структурна срцева болест. Скопје

27 ПРЕПОРАКА Класа Ннд При АКС во првите 12 месеци, DAPT терапија со P2Y12 инхибитор (тикагрелор или прасугрел) со АСА се препорачува за сите пациенти, освен доколку не постои ексцесивен ризик од крвавење. Клопидогрел (600mg оптоварувачка доза, следен со 75mg дневно), се препорачува за пациенти кои не може да примаат тикагрелор или прасугрел. Во хроничната фаза (>12месеци по МИ), АСА се препорачува за секундарна превенција. Кај пациентите со не кардиоемболична ТИА или ЦВИ, за секундарна превенција се препорачува дипиридамол во комбинација со АСА, или клопидогрел како монотерапија. Во случаи на интолеранција на дипиридамол или клопидогрел, се препорачува АСА. Кај пациентите со не - кардиоемболичен исхемичен ЦВИ, антикоагулантната терапија не покажува супериорност во однос на АСА и не се препорачува. I I I I I III B A A A A B

28 АСИМПТОМАТСКА АТЕРОСКЛЕРОЗА ККБ и АКЕи се претпочитаат (IIa, B) Манифестна ПВБ Сите класи антихипертензиви (вклучително и ББ кои веројатно не водат до влошување на ПВБ (IIb, A) се препорачани. ЦВБ сите класи антихипертензиви се препорачани, (I, A) КАБ (I, A) При скорешен МИ се препорачуваат ББ; При ХКАБ, сите антихипертензиви се препорачани, се претпочитаат ББ или ККб поради зголемување на ангинозниот трешолд. КВБ и СС Кај пациентите со СС или ЛК дисфункција се препорачуваат: диуретици, ББ, АКЕи, АТРб и/или МРА. (I, A) Кај пациентите со СС со очувана систолна функција нема сигурен доказ, се применува симптом водена терапија: диуретици при конестија, ББ при висока ХР итн. (IIa, C) Во цел на превенција на АФ се претпочитаат АКЕи или АТРб, како и ББ и МРА при СС. (Iia, C)

29 ПРЕПОРАКИ АКЕ инхибитор е препорачан како додавка на бета-блокатор кај сите пациенти со ЛКЕФ 40% со цел да се намали ризикот од хоспитализација поради СС и ризкот од предвремена смрт. (или АРБ ако АКЕ инхибиторот не се толерира) АКЕ инхибиторите се препорачуваат за превенција на срцева слабост кај пациенти со висок ризик за СС, вклучително лицата со КАБ, периферна васкуларна болест, или мозочен удар. Ннд А Пациентите со дијабетес и друг мајорен ризик фактор, или пациенти со дијабетес кои се пушачи, или кои имаат микроалбуминурија, исто така припаѓаат во категоријата на високо ризични пациенти и треба да примаат АКЕ инхибитори. Бета-блокатор е препорачан како додавка на АКЕ инхибитор (или АРБ ако АКЕ инхибиторот не се толерира), за сите пациенти со ЛКЕФ 40% со цел да се намали ризикот од хоспитализација поради СС и ризикот од предвремена смрт. Бета блокаторите се препорачани за пациентите со претходен МИ, во цел на редукција на морталитетот, повторен Ми и развој на срцева слабост. А

30 Скопје

31 Скопје

2017 Heart Failure Awareness Days Rep. of Macedonia

2017 Heart Failure Awareness Days Rep. of Macedonia 2017 Heart Failure Awareness Days Rep. of Macedonia The Macedonian Society of Cardiology and the University Clinic of Cardiology medical faculty in Skopje will organize several activities during the HF

More information

Хронична срцева слабост

Хронична срцева слабост Прилог Хронична срцева слабост Справување со хронична срцева слабост кај адулти на ниво на примарна и секундарна здравствена грижа Објавено: август 2010 год. guidance.nice.org.uk/cg Содржина Вовед... 1

More information

Март Opinion research & Communications

Март Opinion research & Communications Март 2014 Opinion research & Communications Метод: Телефонска анкета Примерок: 800 испитаници кои следат македонски спорт стратификуван со репрезентативен опфат на сите етнички заедници, урбани и рурални

More information

ЛИСТА НА ЛЕКОВИ КОИ ПАЃААТ НА ТОВАР НА ФОНДОТ ЗА ЗДРАВСТВЕНО ОСИГУРУВАЊЕ НА МАКЕДОНИЈА

ЛИСТА НА ЛЕКОВИ КОИ ПАЃААТ НА ТОВАР НА ФОНДОТ ЗА ЗДРАВСТВЕНО ОСИГУРУВАЊЕ НА МАКЕДОНИЈА Врз основа на член 9 став 1а точка 8 и став 1в точка 2 и член 56 став 1 точка 3 од Законот за здравственото осигурување ( Службен весник на РМ бр. 25/2000, 34/2000, 96/2000, 50/2001, 11/2002, 31/2003,

More information

ЖИВОТНИОТ СТИЛ И КОНТРОЛА НА ХРОНИЧНИТЕ НЕЗАРАЗНИ БОЛЕСТИ

ЖИВОТНИОТ СТИЛ И КОНТРОЛА НА ХРОНИЧНИТЕ НЕЗАРАЗНИ БОЛЕСТИ Vol.10 No.1 2018 ЈАВНО ЗДРАВЈЕ ЖИВОТНИОТ СТИЛ И КОНТРОЛА НА ХРОНИЧНИТЕ НЕЗАРАЗНИ БОЛЕСТИ Моме Спасовски 1, Даниела Чингоска 2, Петар Пецев 3, Александра Стаменова 1 1 Институт за социјална медицина, Медицински

More information

Асоцијација на претставниците на странски производители на иновативни лекови

Асоцијација на претставниците на странски производители на иновативни лекови Став и препораки на асоцијацијата Фармабренд Нова за биолошки-слични лекови Познато е дека со примената на биолошките лекови е постигнат револуционерен напредок во третманот на многу заболувања, особено

More information

Siemens собни термостати. За максимален комфорт и енергетска ефикасност. siemens.com/seeteam

Siemens собни термостати. За максимален комфорт и енергетска ефикасност. siemens.com/seeteam . За максимален комфорт и енергетска ефикасност siemens.com/seeteam 1 СОБНИ ТЕРМОСТАТИ ЗА ФЕНКОЈЛЕРИ RAB11 / RAB21 / RAB31 СОБЕН ТЕРМОСТАТ ЗА ФЕНКОЈЛЕРИ RDF110.2 / RDF110 / RDF110/IR RAB11 Електромеханички

More information

Опиоиди во палијативен третман: Сигурно и ефикасно препишување на силни опиоиди за третирање на болка при палијативен третман кај возрасни пациенти

Опиоиди во палијативен третман: Сигурно и ефикасно препишување на силни опиоиди за третирање на болка при палијативен третман кај возрасни пациенти Прилог Опиоиди во палијативен третман: Сигурно и ефикасно препишување на силни опиоиди за третирање на болка при палијативен третман кај возрасни пациенти Објавено: мај 2012 год. guidance.nice.org.uk/cg

More information

Остеопороза: проценка на ризик од остеопоротична фрактура

Остеопороза: проценка на ризик од остеопоротична фрактура Прилог Остеопороза: проценка на ризик од остеопоротична фрактура Објавено: август 2012 год. guidance.nice.org.uk/cg Содржина Вовед... 1 Грижа насочена кон пациентот... 3 Упатство... 4 Таргетирање на проценката

More information

Периферна артериска болест на долните екстремитети: дијагноза и третман

Периферна артериска болест на долните екстремитети: дијагноза и третман Прилог Периферна артериска болест на долните екстремитети: дијагноза и третман Објавено: август 2012 год. guidance.nice.org.uk/cg Содржина Вовед... 1 Препораки за медикаменти... 1 Пациентот во центарот

More information

Биланс на приходи и расходи

Биланс на приходи и расходи 1 of 5 28.02.2015 23:20 ЕМБС: 05196248 Целосно име: Здружение за советување,лекување,реинтеграција и ресоцијализација на лица зависни од психоактивни супстанции ИЗБОР-Струмица Вид на работа: 540 Тип на

More information

Биланс на приходи и расходи

Биланс на приходи и расходи 1 of 5 06.03.2016 12:00 ЕМБС: 05196248 Целосно име: Здружение за советување,лекување,реинтеграција и ресоцијализација на лица зависни од психоактивни супстанции ИЗБОР-Струмица Вид на работа: 540 Тип на

More information

Фамилијарен карцином на дојка

Фамилијарен карцином на дојка Прилог Фамилијарен карцином на дојка Класификација и грижа за луѓе со ризик од фамилијарен карцином на дојка и справување со карцином на дојка и сродни ризици кај луѓе со семејна историја за карцином на

More information

м-р Марјан Пејовски Сектор за регулатива

м-р Марјан Пејовски Сектор за регулатива Трета анализа на пазар за Физички пристап до мрежна инфраструктура (целосен и поделен разврзан пристап) на фиксна локација и четврта анализа на пазар за услуги со широк опсег м-р Марјан Пејовски Сектор

More information

Структурно програмирање

Структурно програмирање Аудиториски вежби 1 Верзија 1.0, 20 Септември, 2016 Содржина 1. Околини за развој.......................................................... 1 1.1. Околини за развој (Integrated Development Environment

More information

A mysterious meeting. (Таинствена средба) Macedonian. List of characters. (Личности) Khalid, the birthday boy

A mysterious meeting. (Таинствена средба) Macedonian. List of characters. (Личности) Khalid, the birthday boy (Таинствена средба) List of characters (Личности) Khalid, the birthday boy (Калид, момчето на кое му е роденден) Leila, the mysterious girl and phone voice (Лејла, таинственото девојче и гласот на телефон)

More information

У П А Т С Т В О ЗА МЕДИЦИНСКОТО ЗГРИЖУВАЊЕ ПРИ ДИЈАБЕТЕС-ДЕФИНИЦИЈА, ДИФЕРЕНЦИЈАЛНА ДИЈАГНОЗА И КЛАСИФИКАЦИЈА

У П А Т С Т В О ЗА МЕДИЦИНСКОТО ЗГРИЖУВАЊЕ ПРИ ДИЈАБЕТЕС-ДЕФИНИЦИЈА, ДИФЕРЕНЦИЈАЛНА ДИЈАГНОЗА И КЛАСИФИКАЦИЈА Врз основа на член 27 став (1) од Законот за здравствената заштита ( Службен весник на Република Македонија број 43/12, 145/12, 87/13, 164/13, 39/14, 43/14, 132/14, 188/14 и 10/15), министерот за здравство

More information

Градна болка со неодамнешен почеток?

Градна болка со неодамнешен почеток? Прилог Градна болка со неодамнешен почеток? Проценка и дијагноза на градна болка или нелагодност со неодамнешен почеток со сомнеж за срцево потекло Објавено: март 2010 год. guidance.nice.org.uk/cg Содржина

More information

Придржување кон препораките за ординираниот лек

Придржување кон препораките за ординираниот лек Прилог Придржување кон препораките за ординираниот лек Вклучување на пациентите во решенијата за препишаните лекови и нивна поддршка за придржување кон терапијата Објавено: јануари 2009 год. guidance.nice.org.uk/cg

More information

Невропатска болка. Фармаколошкиот третман на неуропатска болка кај возрасни во неспецијализирани поставки

Невропатска болка. Фармаколошкиот третман на неуропатска болка кај возрасни во неспецијализирани поставки Прилог Невропатска болка Фармаколошкиот третман на неуропатска болка кај возрасни во неспецијализирани поставки Објавено: март 2010 год. guidance.nice.org.uk/cg Содржина Вовед... 1 Нега насочена кон пациентот...

More information

University St.Kliment Ohridski - Bitola Scientific Tobacco Institute- Priep ABSTRACT

University St.Kliment Ohridski - Bitola Scientific Tobacco Institute- Priep   ABSTRACT Тутун / Tobacco, Vol.64, N⁰ 1-6, 46-55, 2014 ISSN 0494-3244 Тутун/Tobacco,Vol.64, N⁰1-6, 62-69, 2014 UDC: 633.71-152.61(497) 2008/2012 633.71-152.61(497.7) 2008/2012 Original Scientific paper DYNAMIC PRESENTATION

More information

НЕГА И ТРЕТМАН НА ПАЦИЕНТИ СО ЦЕРЕБРОВАСКУЛАРНИ ЗАБОЛУВАЊА ВО ПЕРИОД ОД ГОДИНА ВО ОПШТИНА ВЕЛЕС

НЕГА И ТРЕТМАН НА ПАЦИЕНТИ СО ЦЕРЕБРОВАСКУЛАРНИ ЗАБОЛУВАЊА ВО ПЕРИОД ОД ГОДИНА ВО ОПШТИНА ВЕЛЕС Универзитет Гоце Делчев - Штип ФАКУЛТЕТ ЗА МЕДИЦИНСКИ НАУКИ Стручни студии Жаклина Кочова НЕГА И ТРЕТМАН НА ПАЦИЕНТИ СО ЦЕРЕБРОВАСКУЛАРНИ ЗАБОЛУВАЊА ВО ПЕРИОД ОД 2010-2014 ГОДИНА ВО ОПШТИНА ВЕЛЕС - СПЕЦИЈАЛИСТИЧКИ

More information

Односот помеѓу интерната и екстерната ревизија. Презентира: Верица Костова

Односот помеѓу интерната и екстерната ревизија. Презентира: Верица Костова Односот помеѓу интерната и екстерната ревизија Презентира: Верица Костова Што е ревизија http://www.youtube.com/watch?v=rjmgrdjhufs&sns=em Регулирање на внатрешната ревизија Закон за банки Закон за супервизија

More information

Leila, the sick girl. Sick girl s friend. (Наставникот) Class teacher. Girl with bike rider (Девојчето со велосипедистот) (Велосипедистот)

Leila, the sick girl. Sick girl s friend. (Наставникот) Class teacher. Girl with bike rider (Девојчето со велосипедистот) (Велосипедистот) (Болна на школо) List of characters (Личности) Leila, the sick girl Sick girl s friend Class teacher Nurse (Лејла, болното девојче) (Пријателот на болното девојче) (Наставникот) (Медицинската сестра) Girl

More information

Упатство за инсталација на Gemalto.NET токен во Mozilla Firefox

Упатство за инсталација на Gemalto.NET токен во Mozilla Firefox Упатство за инсталација на Gemalto.NET токен во Mozilla Firefox Содржина Воведни препораки... 3 1. Подесување на Trust... 4 2. Инсталација на софтвер за Gemalto.NET токен... 5 3А. Инсталирање на драјвери

More information

ЕНаука.мк 1 милион Сајт на годината ( Образование, Наука и Култура )

ЕНаука.мк 1 милион Сајт на годината ( Образование, Наука и Култура ) Инфо ЕНаука.мк е единствениoт интернет пoртал вo Р.Македoнија кoј ги следи и пренесува најактуелните нoвoсти, истражувања и достигнувања во повеќе научни области. Главни цели на порталот се враќање на

More information

Биоелектрохемија: од биогоривни ќелии до електрохемија на мембрански процеси. Валентин Мирчески

Биоелектрохемија: од биогоривни ќелии до електрохемија на мембрански процеси. Валентин Мирчески Биоелектрохемија: од биогоривни ќелии до електрохемија на мембрански процеси 25 Цели: Добивање на електрична струја со користење на живи организми Проучување на врската помеѓу електричните и хемиските

More information

УПАТСТВО. Kористење безбедно средство за електронско потпишување на Gemalto (PKI Smart Card и PKI Token)

УПАТСТВО. Kористење безбедно средство за електронско потпишување на Gemalto (PKI Smart Card и PKI Token) УПАТСТВО Kористење безбедно средство за електронско потпишување на Gemalto (PKI Smart Card и PKI Token) Верзија: 3.0 Датум: 26.04.2012 КИБС АД Скопје 2012 КИБС АД Скопје, сите права задржани http://ca.kibs.com.mk

More information

КЛИНИЧКА ФАРМАЦИЈА И ФАРМАКОТЕРАПИЈА ПРАКТИКУМ

КЛИНИЧКА ФАРМАЦИЈА И ФАРМАКОТЕРАПИЈА ПРАКТИКУМ УНИВЕРЗИТЕТ ГОЦЕ ДЕЛЧЕВ ВО ШТИП Зорица Арсова-Сарафиновска Трајан Балканов Марија Дарковска-Серафимовска Верица Ивановска 1 Штип, 2015 УНИВЕРЗИТЕТ ГОЦЕ ДЕЛЧЕВ ВО ШТИП Зорица Арсова-Сарафиновска; Трајан

More information

Health South Eastern Sydney Local Health District

Health South Eastern Sydney Local Health District Информации за пациенти во врска со бубрежно заболување во напредна фаза Лекувања со дијализа и без дијализа Овие информации се наменети да ви помогнат да разберете некои клучни работи за дијализата; наменети

More information

Значајни подрачја за раститенија, птици и пеперутки во Македонија. Славчо Христовски

Значајни подрачја за раститенија, птици и пеперутки во Македонија. Славчо Христовски Значајни подрачја за раститенија, птици и пеперутки во Македонија Славчо Христовски Иницијативи за заштита Птици Растенија Пеперутки Лилјаци Заштитата на сите загрозени видови поединечно е практично невозможна.

More information

Венски тромбемболизам: Намалување на ризикот

Венски тромбемболизам: Намалување на ризикот Прилог Венски тромбемболизам: Намалување на ризикот Редуцирање на ризикот од венски тромбемболизам (длабока венска тромбоза и белодробна емболија) кај пациенти примени во болница Овие упатства ги обновуваат

More information

consultancy final presentation conceptual presentation of proposals projects Feasibility Cost Study for converting space

consultancy final presentation conceptual presentation of proposals projects Feasibility Cost Study for converting space recording existing state of the facility listening to client s requests real assessment of space capabilities assessment of state of structual elements recomendation for improvement of stability of existing

More information

Ф а б р и ч е н п л и н с к и у р е д

Ф а б р и ч е н п л и н с к и у р е д Ф а б р и ч е н п л и н с к и у р е д Вовед Возилата GREAT WALL со бензински мотори можат да бидат дополнително опремени со фабрички гасен уред со течно вбризгување на горивото (Liquid Propane Injection

More information

Золедронска киселина во превенција, одложување и намалување на скелетните компликации кај карцином на простата

Золедронска киселина во превенција, одложување и намалување на скелетните компликации кај карцином на простата Золедронска киселина во превенција, одложување и намалување на скелетните компликации кај карцином на простата ( приказ на случај) Автор: д-р Марија Караколевска-Иловa, д-р В. Стојменовска Научен мултидисциплинарен

More information

Вовед во мрежата nbn. Што е тоа австралиска nbn мрежа? Што ќе се случи? Како да се префрлите на мрежата nbn. Што друго ќе биде засегнато?

Вовед во мрежата nbn. Што е тоа австралиска nbn мрежа? Што ќе се случи? Како да се префрлите на мрежата nbn. Што друго ќе биде засегнато? Вовед во мрежата nbn 1 Што е тоа австралиска nbn мрежа? 2 Што ќе се случи? 3 Како да се префрлите на мрежата nbn 4 Што друго ќе биде засегнато? 5 Што треба следно да сторите 1 Што е тоа австралиска nbn

More information

ISUZU D-MAX SINGLE (2 ВРАТИ + ПИКАП ПРОСТОР ЗА ТОВАРАЊЕ) OПРЕМЕНОСТ МЕНУВАЧ ЦЕНА СО ДДВ

ISUZU D-MAX SINGLE (2 ВРАТИ + ПИКАП ПРОСТОР ЗА ТОВАРАЊЕ) OПРЕМЕНОСТ МЕНУВАЧ ЦЕНА СО ДДВ ISUZU D-MAX SINGLE (2 ВРАТИ + ПИКАП ПРОСТОР ЗА ТОВАРАЊЕ) SATELLITE, 4X2 Мануелен менувач 18.320 EUR / 1.132.176 ден SATELLITE, 4X2, СО КЛИМА УРЕД Мануелен менувач 18.969 EUR / 1.172.285 ден SATELLITE,

More information

, или таблети годишно, кој би бил нивниот избор?

, или таблети годишно, кој би бил нивниот избор? Јан Фев Мар Апр Мај Јун Јул Авг Сеп Окт Ное Дек Ако пациентите треба да изберат меѓу 36 2 12, или таблети годишно, кој би бил нивниот избор? Изградба на коските со една таблета, еднаш месечно Намалување

More information

6. Компаративна анализа со претходни истражувања Финални заклучоци и препораки...53

6. Компаративна анализа со претходни истражувања Финални заклучоци и препораки...53 Содржина Толковник на термини...4 Извршно резиме...5 Вовед 8 1. Квантитативно истражување на мислењето на граѓаните во однос на правата и дискриминацијата поврзана со групи изложени на поголем ризик и

More information

Зошто ни е потребен слободниот пристап до информации од јавен карактер и што претставува овој концепт?

Зошто ни е потребен слободниот пристап до информации од јавен карактер и што претставува овој концепт? ,,Secrecy, being an instrument of conspiracy, ought never to be the system of a regular government. Зошто ни е потребен слободниот пристап до информации од јавен карактер и што претставува овој концепт?

More information

БЕЗБЕДНОСТА ВО СООБРАЌАЈОТ НА ПАТИШТАТА ПРЕДИЗВИЦИ ЗА ЈАВНОЗДРАВСТВЕН ОДГОВОР

БЕЗБЕДНОСТА ВО СООБРАЌАЈОТ НА ПАТИШТАТА ПРЕДИЗВИЦИ ЗА ЈАВНОЗДРАВСТВЕН ОДГОВОР ЈАВНО ЗДРАВЈЕ БЕЗБЕДНОСТА ВО СООБРАЌАЈОТ НА ПАТИШТАТА ПРЕДИЗВИЦИ ЗА ЈАВНОЗДРАВСТВЕН ОДГОВОР Фимка Тозија 1 1 Институт за јавно здравје на Република Македонија, 2 УКИМ, Медицински факултет, Скопје, Република

More information

Предуслови. Чекор 1. Централен регистар на Р.М. Упатство за пристап до системот за Е-Поднесување на годишни сметки 1

Предуслови. Чекор 1. Централен регистар на Р.М. Упатство за пристап до системот за Е-Поднесување на годишни сметки 1 Чекор 1 Предуслови Предуслпвите кпи е пптребнп да ги задпвплите за успешнп ппднесуваое на гпдишна сметки се: - Да имате пристап вп апликацијата за електрпнскп ппднесуваое на гпдишни сметки; - Вашипт правен

More information

Универзитет за туризам и менаџмент во Скопје 2014/2015. Проф. д-р Сашо Кожухаров

Универзитет за туризам и менаџмент во Скопје 2014/2015. Проф. д-р Сашо Кожухаров Универзитет за туризам и менаџмент во Скопје 2014/2015 Проф. д-р Сашо Кожухаров Детерминирање на менаџирањето на ризикот Процес на менаџирање на ризикот Одлучување и донесување одлуки Системи за поддржувањето

More information

THE ASSEMBLY SPONTANEOUS ASSOCIATIONS

THE ASSEMBLY SPONTANEOUS ASSOCIATIONS THE ASSEMBLY SPONTANEOUS ASSOCIATIONS Thieves Laws Mad house Comedy We citizens Theater/ Acting Corruption Money laundering Politic Invalid parliament Very little work Lies Untouchable State body Humor

More information

Сакај го своето срце. Брз водич што ќе ве поддржи додека закрепнувате од срцева болест. Во болница. План за закрепнување. Заминување од болница

Сакај го своето срце. Брз водич што ќе ве поддржи додека закрепнувате од срцева болест. Во болница. План за закрепнување. Заминување од болница Сакај го своето срце Брз водич што ќе ве поддржи додека закрепнувате од срцева болест Macedonian Во болница Заминување од болница План за закрепнување Во болница Што се случи со моето срце? Ако ви се јасни

More information

ЈЗУ Републички завод за здравствена заштита - Скопје

ЈЗУ Републички завод за здравствена заштита - Скопје ЈЗУ Републички завод за здравствена заштита - Скопје Едитор: Проф. д-р Драган Ѓорѓев Подготвиле: Прим. д-р Златанка Димитровска Д-р. сци. Владимир Кендровски Д-р Весна Ефремова-Стефаноска Д-р Игор Спироски

More information

64-СЛОЈНАТА КОМПЈУТЕРИЗИРАНА ТОМОГРАФIJA NA KORONARNITE KRVNI SADOVI - KT KORONAROGRAFIJA

64-СЛОЈНАТА КОМПЈУТЕРИЗИРАНА ТОМОГРАФIJA NA KORONARNITE KRVNI SADOVI - KT KORONAROGRAFIJA 64-СЛОЈНАТА КОМПЈУТЕРИЗИРАНА ТОМОГРАФIJA NA KORONARNITE KRVNI SADOVI - KT KORONAROGRAFIJA Лидија Вељановска Specijalna bolnica по хируршки болести Filip Vtori Skopje - Makedonija Ноември, 2008 Компјутеризирана

More information

СЕКСУАЛНОТО И РЕПРОДУКТИВНОТО ЗДРАВЈЕ И ЛИЦАТА СО ТЕЛЕСНА ПОПРЕЧЕНОСТ (ИЗВЕШТАЈ ОД ПРОЦЕНКА ЗА ПОТРЕБИ ОД УСЛУГИ)

СЕКСУАЛНОТО И РЕПРОДУКТИВНОТО ЗДРАВЈЕ И ЛИЦАТА СО ТЕЛЕСНА ПОПРЕЧЕНОСТ (ИЗВЕШТАЈ ОД ПРОЦЕНКА ЗА ПОТРЕБИ ОД УСЛУГИ) СЕКСУАЛНОТО И РЕПРОДУКТИВНОТО ЗДРАВЈЕ И ЛИЦАТА СО ТЕЛЕСНА ПОПРЕЧЕНОСТ (ИЗВЕШТАЈ ОД ПРОЦЕНКА ЗА ПОТРЕБИ ОД УСЛУГИ) www.hera.org.mk Издавач: Асоцијација за здравствена едукација и истражување ХЕРА Автор:

More information

ФОРМИРАЊЕ НА ЦЕНА НА ПРОИЗВОД ВО ФАЗАТА НА ВОВЕДУВАЊЕ ОД ЖИВОТНИОТ ЦИКЛУС. Тамара Јованов Марјанова, Љупче Давчев, Ристе Темјановски

ФОРМИРАЊЕ НА ЦЕНА НА ПРОИЗВОД ВО ФАЗАТА НА ВОВЕДУВАЊЕ ОД ЖИВОТНИОТ ЦИКЛУС. Тамара Јованов Марјанова, Љупче Давчев, Ристе Темјановски ФОРМИРАЊЕ НА ЦЕНА НА ПРОИЗВОД ВО ФАЗАТА НА ВОВЕДУВАЊЕ ОД ЖИВОТНИОТ ЦИКЛУС Тамара Јованов Марјанова, Љупче Давчев, Ристе Темјановски Краток извадок Проблематиката на формирањето на цените се вбројува меѓу

More information

Преземање сертификат користејќи Mozilla Firefox

Преземање сертификат користејќи Mozilla Firefox УПАТСТВО Преземање сертификат користејќи Mozilla Firefox Верзија: 4.0 Датум: 10.01.2018 103.11 КИБС АД Скопје 2017 КИБС АД Скопје, сите права задржани http://www.kibstrust.mk Содржина 1. Како да го преземам

More information

Коисмение.Штозначиме.

Коисмение.Штозначиме. Коисмение.Штозначиме. Исто како стоките и податоците, така GW ги движи и луѓето кои доаѓаат во контакт со портокаловата мрежа, внатрешно или надворешно. Ние се движиме напред со нашите клиенти, со напреден

More information

AGIA TRIADA - GREECE

AGIA TRIADA - GREECE 0 1 2-4.10. 2015 AGIA TRIADA - GREECE 2 INSTITUTE OF KNOWLEDGE MANAGEMENT SKOPJE, MACEDONIA KNOWLEDGE International Journal Scientific and Applicative papers V10/1 Editing Board PhD Vlado Kambovski, PhD

More information

Главна медицинска сестра

Главна медицинска сестра Почитувани, Да се биде медицинска сестра значи да се вложи многу љубов во работата, секојдневно да се прави нешто на начин на кој никој друг не би го правел без оглед на тоа низ што сè притоа треба да

More information

УПАТСТВО. Како да започнам со користење на сертификат издаден на Gemalto IDPrime PKI токен во Mozilla Firefox?

УПАТСТВО. Како да започнам со користење на сертификат издаден на Gemalto IDPrime PKI токен во Mozilla Firefox? УПАТСТВО Како да започнам со користење на сертификат издаден на Gemalto IDPrime PKI токен во Mozilla Firefox? Верзија: 4.0 Датум: 18.01.2018 103.29 КИБС АД Скопје 2018 КИБС АД Скопје, сите права задржани

More information

- МАГИСТЕРСКИ ТРУД -

- МАГИСТЕРСКИ ТРУД - УНИВЕРЗИТЕТ ГОЦЕ ДЕЛЧЕВ ШТИП Економски факултет Втор циклус - Здравствен менаџмент Штип Марина Петрова УПРАВУВАЊЕ СО МОТИВАЦИЈА НА ПЕРСОНАЛОТ СО ПОСЕБЕН ОСВРТ НА КЛИНИЧКА БОЛНИЦА ШТИП - МАГИСТЕРСКИ ТРУД

More information

THE IMPACT OF CLIMATIC FACTORS ON THE PERCENTAGE OF THE YOUNG IN THE POPULATION OF BROWN HARE (Lepus europaeus P.) IN VOJVODINA

THE IMPACT OF CLIMATIC FACTORS ON THE PERCENTAGE OF THE YOUNG IN THE POPULATION OF BROWN HARE (Lepus europaeus P.) IN VOJVODINA Macedonian Journal of Animal Science, Vol. 2, No. 1, pp. 83 88 (2012) 083 In print ISSN 1857 6907 Received: June 15, 2009 On line ISSN 1857 7709 Accepted: November 7, 2009 UDC: 599.325.1 154 (497.113)

More information

Психози и шизофренија кај деца и кај младинци

Психози и шизофренија кај деца и кај младинци Прилог Психози и шизофренија кај деца и кај младинци Препознавање и менаџирање Објавено: јануари 2013 год. guidance.nice.org.uk/cg Содржина Вовед... 1 Грижа насочена кон пациентот... 4 Клучни приоритети

More information

J.Z.U. Centar za javno zdravje-skopje. Republika Makedonija. Скопје, 2017 година

J.Z.U. Centar za javno zdravje-skopje. Republika Makedonija. Скопје, 2017 година J.Z.U. Centar za javno zdravje-skopje Republika Makedonija ИНФОРМАЦИЈА ЗА ЗДРАВЈЕТО НА МЛАДИТЕ АДОЛЕСЦЕНТИ ОД СКОПСКИОТ РЕГИОН ВО 2016 ГОДИНА Скопје, 2017 година Ј.З.У. Центар за јавно здравје Скопје Република

More information

УПАТСТВО ЗА ПРОЦЕНКА НА ПОВРЗАНОСТА НА СОСТОЈБАТА НА ИНВАЛИДИТЕТ И ЖИВОТНАТА И РАБОТНАТА СРЕДИНА НА ЛИЦАТА СО ПОСЕБНИ ПОТРЕБИ

УПАТСТВО ЗА ПРОЦЕНКА НА ПОВРЗАНОСТА НА СОСТОЈБАТА НА ИНВАЛИДИТЕТ И ЖИВОТНАТА И РАБОТНАТА СРЕДИНА НА ЛИЦАТА СО ПОСЕБНИ ПОТРЕБИ ЈЗУ ИНСТИТУТ ЗА ЈАВНО ЗДРАВЈЕ НА РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА- СКОПЈЕ УПАТСТВО ЗА ПРОЦЕНКА НА ПОВРЗАНОСТА НА СОСТОЈБАТА НА ИНВАЛИДИТЕТ И ЖИВОТНАТА И РАБОТНАТА СРЕДИНА НА ЛИЦАТА СО ПОСЕБНИ ПОТРЕБИ Скопје, 2015

More information

ПАРЛАМЕНТАРНА КОНТРОЛА НАД РАБОТАТА НА БЕЗБЕДНОСНИТЕ И РАЗУЗНАВАЧКИ СЛУЖБИ ВО РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА

ПАРЛАМЕНТАРНА КОНТРОЛА НАД РАБОТАТА НА БЕЗБЕДНОСНИТЕ И РАЗУЗНАВАЧКИ СЛУЖБИ ВО РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА ПАРЛАМЕНТАРНА КОНТРОЛА НАД РАБОТАТА НА БЕЗБЕДНОСНИТЕ И РАЗУЗНАВАЧКИ СЛУЖБИ ВО РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА Автор: М-р Теодора Христовска Јануари, 2016 ВОВЕД Модерните држави, за време на процесот на обезбедување

More information

а) Сексуално и репродуктивно здравје - Пристап до информации - Лица со оштетен вид и слух - Македонија - Истражувања

а) Сексуално и репродуктивно здравје - Пристап до информации - Лица со оштетен вид и слух - Македонија - Истражувања 1 CIP - Каталогизација во публикација Национална и универзитетска библиотека «Св. Климент Охридски», Скопје 613.88-056.262/.263(497.7)(047.3) ПРИСТАП до информации и услуги за сексуално и репродуктивно

More information

РАМЕНА ДИСТОКИЈА Извадок од Shoulder Dystocia Guideline No. 42, Rosal College of Obstetricians and Gynaecologists, December 2005

РАМЕНА ДИСТОКИЈА Извадок од Shoulder Dystocia Guideline No. 42, Rosal College of Obstetricians and Gynaecologists, December 2005 РАМЕНА ДИСТОКИЈА Извадок од Shoulder Dystocia Guideline No. 42, Rosal College of Obstetricians and Gynaecologists, December 2005 Рамена дистокија е состојба при породување која бара дополнителни акушерски

More information

БАРAЊE ЗА ИЗДАВАЊЕ/ПРОДОЛЖУВАЊЕ НА ДОЗВОЛА ЗА ПРИВРЕМЕН ПРЕСТОЈ APPLICATION FOR ISSUE/EXTENSION OF TEMPORARY RESIDENCE PERMIT

БАРAЊE ЗА ИЗДАВАЊЕ/ПРОДОЛЖУВАЊЕ НА ДОЗВОЛА ЗА ПРИВРЕМЕН ПРЕСТОЈ APPLICATION FOR ISSUE/EXTENSION OF TEMPORARY RESIDENCE PERMIT Образец бр.2 Назив на органот до кој барањето се поднесува Name of the receiving authority Priemen штембил Stamp of receipt БАРAЊE ЗА ИЗДАВАЊЕ/ПРОДОЛЖУВАЊЕ НА ДОЗВОЛА ЗА ПРИВРЕМЕН ПРЕСТОЈ APPLICATION FOR

More information

СОБРАНИЕ НА РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА

СОБРАНИЕ НА РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА 2010042759 СОБРАНИЕ НА РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА Врз основа на член 75 ставови 1 и 2 од Уставот на Република Македонија, претседателот на Република Македонија и претседателот на Собранието на Република Македонија

More information

КОНКУРС ЗА ИЗБОР НА НАСТАВНИЦИ ВО СИТЕ НАСТАВНО НАУЧНИ ЗВАЊА И АСИСТЕНТИ - ДОКТОРАНТИ (АСИСТЕНТИ ДОКТОРАНДИ) НА УНИВЕРЗИТЕТОТ МАЈКА ТЕРЕЗА ВО СКОПЈЕ

КОНКУРС ЗА ИЗБОР НА НАСТАВНИЦИ ВО СИТЕ НАСТАВНО НАУЧНИ ЗВАЊА И АСИСТЕНТИ - ДОКТОРАНТИ (АСИСТЕНТИ ДОКТОРАНДИ) НА УНИВЕРЗИТЕТОТ МАЈКА ТЕРЕЗА ВО СКОПЈЕ КОНКУРС ЗА ИЗБОР НА НАСТАВНИЦИ ВО СИТЕ НАСТАВНО НАУЧНИ ЗВАЊА И АСИСТЕНТИ - ДОКТОРАНТИ (АСИСТЕНТИ ДОКТОРАНДИ) НА УНИВЕРЗИТЕТОТ МАЈКА ТЕРЕЗА ВО СКОПЈЕ Врз основа на член 131 од Законот за високото образование

More information

Број 152, август 2015

Број 152, август 2015 Број 152, август 2015 Р Е Ф Е Р А Т ЗА ИЗБОР НА НАСТАВНИК ВО СИТЕ ЗВАЊА ЗА НАСТАВНО-НАУЧНАТА ОБЛАСТ КАРДИОЛОГИЈА НА ФАКУЛТЕТ ЗА МЕДИЦИНСКИ НАУКИ ПРИ УНИВЕРЗИТЕТ ГОЦЕ ДЕЛЧЕВ ВО ШТИП Cо Одлука бр.2002-105

More information

Издавач: Ромска Организација за Мултикултурна Афирмација РОМА С.О.С. Автор: Институт за Истражување и Анализа на Политики Ромалитико

Издавач: Ромска Организација за Мултикултурна Афирмација РОМА С.О.С. Автор: Институт за Истражување и Анализа на Политики Ромалитико Февруари, 2017 Издавач: Ромска Организација за Мултикултурна Афирмација РОМА С.О.С. Автор: Институт за Истражување и Анализа на Политики Ромалитико Ликовно-графичко обликување: Нита Хаџихамза Гаши Печати:

More information

ПРЕДЛОГ УПАТСТВО ВО ПАКУВАЊЕТО: ИНФОРМАЦИИ ЗА КОРИСНИКОТ

ПРЕДЛОГ УПАТСТВО ВО ПАКУВАЊЕТО: ИНФОРМАЦИИ ЗА КОРИСНИКОТ ПРЕДЛОГ УПАТСТВО ВО ПАКУВАЊЕТО: ИНФОРМАЦИИ ЗА КОРИСНИКОТ Пред употреба на лекот, внимателно прочитајте го упатството, бидејќи содржи важни информации за Вас. Чувајте го упатството. Можеби ќе треба да го

More information

Апстракт. Abstract. Даринка ШОСТЕР 1 Нада ДОБРОТА ДАВИДОВИЌ 1,2 Силвана ФИЛИПОВА 3,4 Билјана ЛОЗАНОВСКА 5

Апстракт. Abstract. Даринка ШОСТЕР 1 Нада ДОБРОТА ДАВИДОВИЌ 1,2 Силвана ФИЛИПОВА 3,4 Билјана ЛОЗАНОВСКА 5 ОД ПРАКТИКАТА ЗА ПРАКТИКАТА од практика за практика from practice to practice ЗНАЧЕЊЕТО НА ГРУПНАТА ТЕРАПИЈА ВО ТРЕТМАНОТ НА ПЕЛТЕЧЕЊЕТО Даринка ШОСТЕР 1 Нада ДОБРОТА ДАВИДОВИЌ 1,2 Силвана ФИЛИПОВА 3,4

More information

Клучни зборови: ИНДЕКС НА АСПИРАЦИИ, ИНТРИН- ЗИЧНИ И ЕКСТРИНЗИЧНИ ЖИВОТНИ ЦЕЛИ, ФАКТОРСКА АНАЛИЗА

Клучни зборови: ИНДЕКС НА АСПИРАЦИИ, ИНТРИН- ЗИЧНИ И ЕКСТРИНЗИЧНИ ЖИВОТНИ ЦЕЛИ, ФАКТОРСКА АНАЛИЗА ГОДИШЕН ЗБОРНИК 107 Николина КЕНИГ Огнен СПАСОВСКИ УДК: 159.942.5.072 ПРОВЕРКА НА ВНАТРЕШНАТА СТРУКТУРА НА ИНСТРУМЕНТОТ ИНДЕКС НА АСПИРАЦИИ СО КОРИСТЕЊЕ ЕКСПЛОРАТОРНА ФАКТОРСКА АНАЛИЗА Кратка содржина

More information

2.3 ЗАКОН ЗА БЕЗБЕДНОСТ И ЗДРАВЈЕ ПРИ РАБОТА. Службен весник на Република Македонија бр. 53 од 11 април 2013 година

2.3 ЗАКОН ЗА БЕЗБЕДНОСТ И ЗДРАВЈЕ ПРИ РАБОТА. Службен весник на Република Македонија бр. 53 од 11 април 2013 година 2.3 ЗАКОН ЗА БЕЗБЕДНОСТ И ЗДРАВЈЕ ПРИ РАБОТА Службен весник на Република Македонија бр. 53 од 11 април 2013 година ОСНОВНИ БАРАЊА ЗА БЕЗБЕДНОСТ И ЗДРАВЈЕ ПРИ РАБОТА Со Законот за безбедност и здравје при

More information

J.Z.U. Centar za javno zdravje-skopje Republika Makedonija

J.Z.U. Centar za javno zdravje-skopje Republika Makedonija J.Z.U. Centar za javno zdravje-skopje Republika Makedonija ИЗВ ЕШТАЈ ЗА ЗДР АВ ЈЕТО НА МЛ АДИТЕ АДОЛЕСЦЕНТИ ОД СКОПСКИОТ РЕГИОН ВО 2015 ГОДИНА Скопје, ноември 2016 година J.Z.U. Centar za javno zdravje

More information

tour Е г и п е т ЦРВЕНО МОРЕ

tour Е г и п е т ЦРВЕНО МОРЕ tour Е г и п е т ЦРВЕНО МОРЕ Чартер Програма Лето 2015 / ХУРГАДА (Црвено Море) 1. ден СКОПЈЕ - ХУРГАДА Состанок на скопскиот аеродром Александар Велики два часа пред полетување. Предвидено полетување на

More information

Петти состанок на Локалната советодавна група Записник од состанокот

Петти состанок на Локалната советодавна група Записник од состанокот Technical Assistance for Civil Society Organisations Macedonian Office This project is funded by the European Union. Петти состанок на Локалната советодавна група Записник од состанокот Датум: 26ти Октомври

More information

PLANT HEIGHT IN SOME PRILEP TOBACCO VARIETIES Milan Mitreski

PLANT HEIGHT IN SOME PRILEP TOBACCO VARIETIES Milan Mitreski ISSN 0494-3244 UDC: 633.71-152.61:631.572(497.775) 2009/10 Original scientific paper PLANT HEIGHT IN SOME PRILEP TOBACCO VARIETIES Milan Mitreski St.Kliment Ohridski University -Bitola, Scientific Tobacco

More information

ПСИХОЛОШКА ПРОЦЕНА НА ПОСТТРАУМАТСКИ СТРЕС

ПСИХОЛОШКА ПРОЦЕНА НА ПОСТТРАУМАТСКИ СТРЕС ГОДИШЕН ЗБОРНИК 135 Катерина НАУМОВА УДК: 159.944.4 ПСИХОЛОШКА ПРОЦЕНА НА ПОСТТРАУМАТСКИ СТРЕС Кратка содржина Клиничките искуства и истражувањата укажуваат дека не постои еден метод или инструмент кој

More information

УНИВЕРЗИТЕТ ГОЦЕ ДЕЛЧЕВ ШТИП ЕКОНОМСКИ ФАКУЛТЕТ. МБА Менаџмент. Ивана Трендафилова

УНИВЕРЗИТЕТ ГОЦЕ ДЕЛЧЕВ ШТИП ЕКОНОМСКИ ФАКУЛТЕТ. МБА Менаџмент. Ивана Трендафилова УНИВЕРЗИТЕТ ГОЦЕ ДЕЛЧЕВ ШТИП ЕКОНОМСКИ ФАКУЛТЕТ МБА Менаџмент Ивана Трендафилова УЛОГАТА НА МЕНАЏЕРОТ - ЛИДЕРОТ ВО УПРАВУВАЊЕ СО КОНФЛИКТИ ПРЕКУ ПОТТИКНУВАЊЕ НА КОНСТРУКТИВНИ, А РАЗРЕШУВАЊЕ И ИЗБЕГНУВАЊЕ

More information

Прилог. Кронова болест. Третман кај возрасни, деца и млади лица. Објавено: октомври 2012 год. NICE клинички упатства 152 guidance.nice.org.

Прилог. Кронова болест. Третман кај возрасни, деца и млади лица. Објавено: октомври 2012 год. NICE клинички упатства 152 guidance.nice.org. Прилог Кронова болест Третман кај возрасни, деца и млади лица Објавено: октомври 2012 год. guidance.nice.org.uk/cg Содржина Вовед... 1 Специфични аспекти за деца и млади лица... 1 Употреба на лекови...

More information

Информација за здравјето на жените во репродуктивниот период на подрачјето на Скопскиот регион за периодот од година

Информација за здравјето на жените во репродуктивниот период на подрачјето на Скопскиот регион за периодот од година Republika Makedonija J.Z.U. Centar za javno zdravje Skopje Информација за здравјето на жените во репродуктивниот период на подрачјето на Скопскиот регион за периодот од 2009-2013 година Skopje, 2014 Republika

More information

Универзитет Св. Климент Охридски Битола

Универзитет Св. Климент Охридски Битола Универзитет Св. Климент Охридски Битола Истражувачки труд: ВЛИЈАНИЕТО НА ТЕЛЕСНАТА ТЕЖИНА ВРЗ ПРИЧИНИТЕ ЗА СТЕРИЛИТЕТ КАЈ ПАЦИЕНТКИ ВО БОЛНИЦА ПЛОДНОСТ - БИТОЛА Битола, 2015 Изработка: Шифра: Истражувач

More information

ОЦЕНА НА ПЕРЗИСТЕНЦИЈА НА ЛАКТАЦИЈА КАЈ МЛЕЧНИ КРАВИ. е- пошта:

ОЦЕНА НА ПЕРЗИСТЕНЦИЈА НА ЛАКТАЦИЈА КАЈ МЛЕЧНИ КРАВИ. е- пошта: Journal of Agricultural, Food and Environmental Sciences UDC: 636.234.034(497.7) ОЦЕНА НА ПЕРЗИСТЕНЦИЈА НА ЛАКТАЦИЈА КАЈ МЛЕЧНИ КРАВИ Марина Николовска, Фросина Арсовска Факултет за земјоделски науки и

More information

ПРЕДИЗВИЦИ ВО РАТИФИКАЦИЈА НА КОНВЕНЦИЈAТА НА СОВЕТОТ НА ЕВРОПА ЗА СПРЕЧУВАЊЕ И БОРБА ПРОТИВ НАСИЛСТВОТО ВРЗ ЖЕНAТA И ДОМАШНОТО НАСИЛСТВО

ПРЕДИЗВИЦИ ВО РАТИФИКАЦИЈА НА КОНВЕНЦИЈAТА НА СОВЕТОТ НА ЕВРОПА ЗА СПРЕЧУВАЊЕ И БОРБА ПРОТИВ НАСИЛСТВОТО ВРЗ ЖЕНAТA И ДОМАШНОТО НАСИЛСТВО Тања Кикерекова, дипломиран правник 1 ПРЕДИЗВИЦИ ВО РАТИФИКАЦИЈА НА КОНВЕНЦИЈAТА НА СОВЕТОТ НА ЕВРОПА ЗА СПРЕЧУВАЊЕ И БОРБА ПРОТИВ НАСИЛСТВОТО ВРЗ ЖЕНAТA И ДОМАШНОТО НАСИЛСТВО 1.04 Стручна статија УДК

More information

НЕОНАТАЛНА ЖОЛТИЦА ВОВЕД ЗАЧЕСТЕНОСТ И РИЗИК ФАКТОРИ

НЕОНАТАЛНА ЖОЛТИЦА ВОВЕД ЗАЧЕСТЕНОСТ И РИЗИК ФАКТОРИ НЕОНАТАЛНА ЖОЛТИЦА ВОВЕД Сите новородени развиваат зголемено ниво на серумски билирубин (СБр), од различен степен, во текот на првата недела од животот. Тоа е резулатат на зголемена продукција (зголемен

More information

РОДОТ И КОНТРОЛАТА НА МАЛОТО И ЛЕСНО ОРУЖЈЕ (МЛО)

РОДОТ И КОНТРОЛАТА НА МАЛОТО И ЛЕСНО ОРУЖЈЕ (МЛО) This project is funded by the European Union Empowered lives. Resilient nations. Вовед Политиките за контрола на малото и лесно оружје имаат за цел зголемување на безбедноста на граѓаните преку планирање

More information

PLODNOST BITOLA ЦЕНОВНИК НА УСЛУГИ

PLODNOST BITOLA ЦЕНОВНИК НА УСЛУГИ PLODNOST BITOLA ЦЕНОВНИК НА УСЛУГИ Тел/Tel: +389 47 208 880, +389 47 208 881 Факс/Fax: +389 47 208 883 ЛАПАРОТОМИЈА АБДОМИНАЛНИ ОПЕРАЦИИ 1. Операција на аднекси 45000. 2. Миомектомија 50000. 3. ХТА Тотална

More information

МОДЕЛИ И ТЕХНИКИ НА ГРУПНО ОДЛУЧУВАЊЕ И НИВНАТА ПРИМЕНА ВО ДЕЛОВНИТЕ СУБЈЕКТИ ОД ПЕЛАГОНИСКИОТ РЕГИОН

МОДЕЛИ И ТЕХНИКИ НА ГРУПНО ОДЛУЧУВАЊЕ И НИВНАТА ПРИМЕНА ВО ДЕЛОВНИТЕ СУБЈЕКТИ ОД ПЕЛАГОНИСКИОТ РЕГИОН У Н И В Е Р З И Т Е Т С В. К Л И М Е Н Т О Х Р И Д С К И Е К О Н О М С К И Ф А К У Л Т Е Т П Р И Л Е П МОДЕЛИ И ТЕХНИКИ НА ГРУПНО ОДЛУЧУВАЊЕ И НИВНАТА ПРИМЕНА ВО ДЕЛОВНИТЕ СУБЈЕКТИ ОД ПЕЛАГОНИСКИОТ РЕГИОН

More information

Универзитет Св. Климент Охридски - Битола Факултет за туризам и угостителство Охрид. Дипломиран организатор по туризам и угостителство

Универзитет Св. Климент Охридски - Битола Факултет за туризам и угостителство Охрид. Дипломиран организатор по туризам и угостителство Кратка биографија ЛИЧНИ ИНФОРМАЦИИ Презиме и име: Контакт адреса: Татјана Димоска Телефон: +389 46 262 147/ 123 (работа) Факс: +389 46 264 215 E-mail: Националност: Македонка Дата на раѓање: 16.10.1974

More information

КОСМО ИНОВАТИВЕН ЦЕНТАР

КОСМО ИНОВАТИВЕН ЦЕНТАР КОСМО ИНОВАТИВЕН ЦЕНТАР бул. Јане Сандански бр.113, 1000 Скопје фах.+389 2 244 8240 тел.+389 2 244 8077 contact@cosmoinnovate.com.mk ЦЕНОВНИК НА ОБУКИ ЗА 2011/2012 ГОДИНА Со овие обуки кандидатите ги надополнуваат

More information

Акциски план за храна и исхрана во Република Македонија ( ) Нацрт документ Скопје, јуни 2016

Акциски план за храна и исхрана во Република Македонија ( ) Нацрт документ Скопје, јуни 2016 Акциски план за храна и исхрана во Република Македонија (2016-2025) Нацрт документ Скопје, јуни 2016 Вовед Споредбената анализа прикажана во Студијата за глобалното оптоварување со болестите од 2015 година

More information

МОБИНГ ПСИХИЧКО ВОЗНЕМИРУВАЊЕ НА РАБОТНО МЕСТО

МОБИНГ ПСИХИЧКО ВОЗНЕМИРУВАЊЕ НА РАБОТНО МЕСТО МОБИНГ ПСИХИЧКО ВОЗНЕМИРУВАЊЕ НА РАБОТНО МЕСТО Автор: Асистент м-р Марјан Габеров (Европски Универзитет Р.М. Факултет за правни науки) Октомври, 2015г. Општи напомени Конфликтот кој што може да се појави

More information

INTERNATIONAL TOURNAMENT "MACEDONIAN PEARL" (FS)

INTERNATIONAL TOURNAMENT MACEDONIAN PEARL (FS) INTERNATIONAL TOURNAMENT "MACEDONIAN PEARL" (FS) Details of the organising Federation Host broadcaster Details of the competition venue Age group Weight categories SKOPJE (MKD), 11-12.05.2018 SPECIFIC

More information

Стратегија за развој на Македонски интегриран здравствен информатички систем

Стратегија за развој на Македонски интегриран здравствен информатички систем Министерство за здравство на РМ Проект за управување со здравствениот сектор Стратегија за развој на Македонски интегриран здравствен информатички систем Предговор и абстракт за менаџментот Примарната

More information

Ариф Пини. Arif Pini. лекар од доверба за пациентите Роми од Гостивар. a doctor of confidence among Roma patients from Gostivar JAN - FEB 2015

Ариф Пини. Arif Pini. лекар од доверба за пациентите Роми од Гостивар. a doctor of confidence among Roma patients from Gostivar JAN - FEB 2015 ЈАН - ФЕБ JAN - FEB 2015 / Ариф Пини лекар од доверба за пациентите Роми од Гостивар Arif Pini a doctor of confidence among Roma patients from Gostivar СОДРЖИНА / CONTENT 2 3 3 3 4 5 6-7 8-9 10-11 12-13

More information

ИСТРАЖУВАЊЕ НА ОПСЕГОТ НА РОДОВО-БАЗИРАНОТО НАСИЛСТВО ВРЗ ЖЕНИТЕ И ДЕВОЈКИТЕ НА ЈАВНИТЕ МЕСТА ВО СКОПЈЕ

ИСТРАЖУВАЊЕ НА ОПСЕГОТ НА РОДОВО-БАЗИРАНОТО НАСИЛСТВО ВРЗ ЖЕНИТЕ И ДЕВОЈКИТЕ НА ЈАВНИТЕ МЕСТА ВО СКОПЈЕ ИСТРАЖУВАЊЕ НА ОПСЕГОТ НА РОДОВО-БАЗИРАНОТО НАСИЛСТВО ВРЗ ЖЕНИТЕ И ДЕВОЈКИТЕ НА ЈАВНИТЕ МЕСТА ВО СКОПЈЕ 2 10 8 25 2 Реактор - Истражување во акција, 2012 Проект поддржан од страна на UN Women и имплементиран

More information

на јавната свест за Архуска конвенција и еколошкото законодавство на Европската Унија

на јавната свест за Архуска конвенција и еколошкото законодавство на Европската Унија Анализа на наоди од истражување на јавната свест за Архуска конвенција и еколошкото законодавство на Европската Унија Justice and Environment 2013 a Udolni 33, 602 00, Brno, CZ e info@justiceandenvironment.org

More information

Правното уредување на семејното насилство во Р. Македонија

Правното уредување на семејното насилство во Р. Македонија Правното уредување на семејното насилство во Р. Македонија Автор: M-р Александра Талевска Декември, 2013година 1. Правното уредување на семејното насилство во Р. Македонија de lege lata Општествената положба

More information

СТУДИЈА ЗА АНАЛИЗА НА БЕЗБЕДНОСТА НА РАНЛИВИТЕ КАТЕГОРИИ НА УЧЕСНИЦИ ВО ПАТНИОТ СООБРАЌАЈ ВО Р.МАКЕДОНИЈА

СТУДИЈА ЗА АНАЛИЗА НА БЕЗБЕДНОСТА НА РАНЛИВИТЕ КАТЕГОРИИ НА УЧЕСНИЦИ ВО ПАТНИОТ СООБРАЌАЈ ВО Р.МАКЕДОНИЈА РЕПУБЛИЧКИ СОВЕТ ЗА БЕЗБЕДНОСТ НА СООБРАЌАЈОТ НА ПАТИШТАТА ВО Р.МАКЕДОНИЈА СТУДИЈА ЗА АНАЛИЗА НА БЕЗБЕДНОСТА НА РАНЛИВИТЕ КАТЕГОРИИ НА УЧЕСНИЦИ ВО ПАТНИОТ СООБРАЌАЈ ВО Р.МАКЕДОНИЈА Скопје, Декември 2017

More information

М-р Златко Бежовски. ОПТИМИЗАЦИЈА НА ПРЕБАРУВАЊЕТО (Привлекување посетители на комерцијалните Веб сајтови од Интернет пребарувачите)

М-р Златко Бежовски. ОПТИМИЗАЦИЈА НА ПРЕБАРУВАЊЕТО (Привлекување посетители на комерцијалните Веб сајтови од Интернет пребарувачите) М-р Златко Бежовски ОПТИМИЗАЦИЈА НА ПРЕБАРУВАЊЕТО (Привлекување посетители на комерцијалните Веб сајтови од Интернет пребарувачите) Штип, 2007 Автори: М-р Златко Бежовски Издавач: 2ри Август - Штип Рецензент:

More information

Фросина Денкова. Кратка содржина

Фросина Денкова. Кратка содржина 232 ФИЛОЗОФСКИ ФАКУЛТЕТ СКОПЈЕ Софија Арнаудова Фросина Денкова УДК: 331.108.62:364.63 Психолошки профил на жртвите на мобинг на работното место Кратка содржина Мобингот се дефинира како појава на психичко

More information

APARATI ZA PONI[TUVAWE NA HARTIJA

APARATI ZA PONI[TUVAWE NA HARTIJA APARATI ZA PONI[TUVAWE NA HARTIJA Нарачки: тел. 02/3 298 699; E-mail: contact@klever.com.mk www.klever.com.mk НЕ РИЗИКУВАЈТЕ ПОНИШТЕТЕ!!! Дали можете си дозволите го ингнорирате најбрзо растечкиот криминал

More information