KORPORATA ENERGJETIKE E KOSOVËS QENDRA E TRAJNIMIT KATALOGU I TRAJNIMEVE

Transcription

1 KORPORATA ENERGJETIKE E KOSOVËS QENDRA E TRAJNIMIT KATALOGU I TRAJNIMEVE 1

2 LËMIT: MENAXHIM DHE ADMINISTRIM TEKNOLOGJI ELEKTRIKE TEKNOLOGJI INFORMATIVE TEKNOLOGJIA E SALDIMIT TEKNOLOGJI MEKANIKE SIGURIA NË PUNË 1

3 PËRMBAJTJA LËMI: MENAXHIM DHE ADMINISTRIM... 6 Planifikimi i punëve në zyrë... 6 Menaxhimi i kohes... 8 Aftësitë e raportimit Ndërtimi i ekipit Aftësitë e komunikimit Menaxhimi i projekteve LËMI: TEKNOLOGJI ELEKTRIKE Bazat e elektronikes Bazat e elektroteknikes Masat elektrike mbrojtëse Instalime shtepiake Instalime industriale Matja e madhësive jo elektrike - senzorët Teknika e rregullimit Elektronikë energjetike niveli i parë Elektronikë energjetike niveli i dytë Ngasjet elektrike - niveli i parë Ngasjet elektrike - niveli i dytë Makinat Sinkrone Ngasja e dc motorëve përmes konvertorëve statik me rregullim automatik Komanduesi i rrymave tre fazore Menaxhimi i pikave matëse te energjisë elektrike Operimi në trafostacione Kabllot energjetike- niveli i parë Kabllot energjetike- niveli i dytë Kabllot energjetike- niveli i tretë Grupet matëse Linjat ajrore

4 LËMI: TEKNOLOGJI INFORMATIVE MS Windows MS Word MS Excel Internet explorer dhe ms outlook MS Power Point Bazat e informatikës MS Access MS project Auto Cad 3D Auto Cad 3D Auto Cad civil 3D LËMI: TEKNOLOGJI SALDIMIT Saldim me gaz - niveli i parë Saldim me gaz - niveli i dytë Saldim me gaz - niveli i tretë Saldim me hark elektrik niveli i parë Saldim me hark elektrik niveli i dytë Saldim me hark elekrik niveli i tretë Saldim me TIG niveli i parë Saldim me TIG niveli i dytë Saldim me TIG niveli i tretë Saldim me MIG/ MAG niveli i parë Saldim me MIG/ MAG niveli i dytë Saldim me MIG/ MAG niveli i tretë Saldim me gaz i çeliqeve zjarrëduruese - CrMo Saldim me hark elektrik i çeliqeve zjarrëduruese - CrMo Saldim me TIG çeliqeve zjarrëduruese - CrMo Saldim i çeliqeve jo korroduese - CrNi

5 LËMI: TEKNOLOGJI MEKANIKE Pneumatikë Elektro pneumatikë Hidraulikë Elektro hidraulikë Qarqet pneumatike të kontrolluar me plc Hidraulikë proporcionale PLC - PLC eazy PLC - Siemens Simatic S PLC - Omron Mekanikë themelore Tornimi i sipërfaqeve cilindrike Tornimi gjatësor i sipërfaqeve cilindrike Tornimi ballor i shkallëzuar dhe zmusimi Punimi i filetave në tonro Tornimi i sipërfaqeve konike Programimi i cnc - makinave Frezimi i kanaleve të drejta dhe të profiluara Manipulimi i shiritave transportues Vullkanizimi i shiritave te gomes Operimi me eskavator rotorik dreglajn dhe palues Mirëmbajtja e makinave të rënda Operimi me cilinder Operimi me lugë ngarkuese Operimi me Eskavator Operimi me makinë te kombinuar - SKIP Operimi me Rrafshues Operimi me Bulldozer

6 LËMI: SIGURIA NË PUNË Ndihma parë SI & MKZ Siguria industriale në elektrikë Siguria industriale në saldim Siguria industriale në mekanikë

7 LËMI: MENAXHIM DHE ADMINISTRIM PLANIFIKIMI I PUNËVE NË ZYRË Qëllimi i trajnimit Ngritja e njohurive/ shkathtësive për punë administrative në zyrë, arkivimi i dokumentacionit, thirrja dhe përgjigjja përmes telefonit dhe it, mbajtja e korrespodencës për informacione më rëndësi për kompaninë dhe aranzhimi i takimeve. Përmbajtja e trajnimit - Arkivimi i dosjeve dhe dokumenteve në dosje. - Komunikimi përmes telefonit, it dhe mbajtja e korrespodencave. - Azhurimi i takimeve. - Regjistrimi i të dhënave në formë elektronike. Grupi i paraparë Punëtor të zyrës të cilët kryejnë punë administrimi për kompaninë. Kohëzgjatja 2 ditë/ 12 orë 6

8 Gjatë dëgjimit: Kushtoni vëmendje asaj që të tjerët thonë, mënyrën se si e thonë, mos mendoni për përgjigje, veç dëgjoni. MENAXHIMI I KOHËS 7

9 MENAXHIMI I KOHES Qëllimi i trajnimit Ngritja e njohurive/ shkathtësive për një menaxhim sa më efektiv të kohës. Njohuri për konceptin e menaxhimit të kohës, shkathtësi në përcaktimin e prioriteteve dhe përpilimin i orarit kohor sipas prioriteteve. Përmbajtja e trajnimit - Koncepti i menaxhimit të kohës. - Analizimi i shfrytëzimit të kohës. - Përcaktimi i detyrave dhe aktiviteteve sipas prioriteteve. - Oraret kohore të detyrave dhe aktiviteteve. Grupi i paraparë Punëtor të cilët kryejnë punë të ndryshme në organizata të ndryshme. Kohëzgjatja 2 ditë/ 12 orë 8

10 Mos thuaj se nuk ke kohë të mjaftueshme! Ti ke po aq kohë sa ka pasur Michelangelo, Pasteur, Nëna Terezë, Einstein, Da Vinci etj. H. Jackon Brown Nëse ju e kontrolloni kohen, e kontrolloni jetën tuaj. Koha është jetë. Të shpenzosh kot kohën është të shpenzosh kot jetën. Menaxhimi i Kohës Ofrimi i teknikave praktike se si të identifikojmë grackat e humbjes së kohës, si të planifikojmë kohen në mënyrë sa më efektive dhe si të gjejmë metodat e punës që na përshtaten. 9

11 AFTËSITË E RAPORTIMIT Qëllimi i trajnimit Zhvillimi i njohurive/ shkathtësive për hartimin/ përpilimin e raporteve, burimet e informacioneve, strukturimin e tyre dhe aftësinë për prezantimin e tyre. Përmbajtja e trajnimit - Koncepti themelor i raportit. - Llojet e raporteve. - Faza e aplikimit të raporteve. - Struktura e raportit. - Prezantimi i raporteve. Grupi i paraparë Punëtor të cilët kryejnë punë të ndryshme në organizata të ndryshme. Kohëzgjatja 2 ditë/ 12 orë 10

12 Raporti është një paraqitje e të dhënave e cila vije si rezultat i një hulumtimi apo çfarëdo procesi tjetër në të cilën kërkohen informata të sakta apo të qarta. Raportet janë mënyrë e komunikimit të informatës. Pavarësisht edhe nëse raporti është thjesht një formë për tu plotësuar apo raport ekzekutiv i detajuar, i njëjti siguron informata për lexuesit mbi çështjet të cilat zakonisht janë të lidhura afërsisht me disa aspekte të punës. Raportet i ndihmojnë Menaxherët dhe mbikëqyrësit që të jenë të vetëdijshëm mbi zhvillimet dhe rezultatet e punës brenda organizatës. Cilësia e raporteve shpesh ndikon në kualitetin e vendim-marrjes dhe menaxhimit në tërësi. 11

13 NDËRTIMI i EKIPIT Qëllimi i trajnimit Vetëdijesimi i pjesëmarrësve për konceptin e krijimit të ekipit, zhvillimin e grupeve, përfitimin e njohurive dhe shkathtësive ne formimin dhe udhëheqjen e ekipeve dhe parandalimin e konflikteve në grupe. Përmbajtja e trajnimit - Koncepti i Ekipit. - Struktura e ekipit. - Formimi i ekipit. - Mënyrat e komunikimit në ekit - Format e konfliktit brenda ekipit. - Zgjedhja e konflikteve brenda ekipit. Grupi i paraparë Punëtor të cilët kryejnë punë të ndryshme në organizata të ndryshme. Kohëzgjatja 2 ditë/ 12 orë 12

14 Puna ekipore qoftë si një udhëheqës i ekipit apo si menaxher i disa ekipeve është duke u bërë praktikë e preferuar në shumë kompani publike dhe private derisa hierarkitë tradicionale po zëvendësohen me ato horizontale që kanë metoda të punës dhe mundësi të shumta të realizimit të objektivave. Menaxhimi i ekipeve është udhëzues i domosdoshëm dhe praktik për të udhëhequr ekipet me ekspertizë, duke mbuluar fushat që janë definimi i aftësive dhe shkathtësive për ta kompletuar projektin, krijimin e besimit në mes personave në ekip, ngritjen e përformancave të individëve dhe ekipit në tërësi për arritjen e qëllimeve të Ekipi është dy apo me tepër njerëzish me njohuri dhe shkathtësi të ndryshme të cilët punojnë së bashku për të arritur qëllimin e përbashkët. 13

15 AFTËSITË E KOMUNIKIMIT Qëllimi i trajnimit Zhvillimi njohurive dhe shkathtësive të pjesëmarrësit mbi procesin e komunikimit brenda grupit dhe për tërë organizatën. Përmbajta e trajnimit - Koncepti themelor i komunikimit. - Metodat e komunikimit. - Mënyra më e përshtatshme për të komunikuar. - Format e problemeve gjatë komunikimit. - Strategjitë për të përmirësuar komunikimin. Grupi i paraparë Të gjithë punëtorët që merren me udhëheqjen e stafit apo grupeve në nivele të ndryshme. Kohëzgjatja 2 ditë/ 12 orë 14

16 Komunikimi është një proces me anë te të cilit informata transferohet prej një personi në tjetrin, përmes një sistemi të përbashkët të kuptueshëm të simboleve, është sistem i dërgimit dhe pranimit të porosisë. Komunikimi efektiv është gjaku i ri i një organizate për zbatimin e ligjit, pa marrë parasysh, a është i shkruar, i folur, poshtë, lartë, formal, jo formal, i brendshëm apo i jashtëm. 15

17 MENAXHIMI i PROJEKTEVE Qëllimi i trajnimit Ngritja e njohurive/ shkathtësive për procesin e menaxhimit të projekteve. Njohuri në kuptimin e koncepteve për menaxhimin e projekteve dhe fazave të projektit. Shkathtësi për përcaktimin e buxhetit të një projekti. Përmbajta e trajnimit - Përkufizimi/ koncepti i projektit. - Faza e menaxhimit të projektit. - Caktimi i objektivave të projektit. - Planifikimi i projektit. - Aktivitet e projektit. - Skema Gant. - Buxheti i projektit. - Menaxhimi i burimeve të projektit. Grupi i paraparë Të gjithë punëtorët që merren me udhëheqjen e stafit apo grupeve në nivele të ndryshme. Kohëzgjatja 3 ditë/ 18 orë 16

18 Pavarësisht sa të thjeshta apo të ndërlikuara janë projektet, në çdo projekt hasen dy veçori. E para, për tu realizuar me sukses, të gjitha projektet duhet të planifikohen paraprakisht. E dyta, projekti duhet të implementohet, për tu siguruar se janë arritur rezultatet e dëshiruara. 17

19 LËMI: TEKNOLOGJI ELEKTRIKE BAZAT E ELEKTRONIKES Qëllimi i trajnimit Aftësimi në ngritjen e njohurive/ shkathtësive për bazat e elektronikës, në veçanti analizat e qarqeve të thjeshta të rrymës njëkahore (DC) dhe rrymës alternative (AC), duke aplikuar principet matematikore dhe elektronike përfshirë elementet e qarqeve elektrike. Përmbajtja e trajnimit - Qarqet e thjeshta DC dhe AC. - Elementet e Qarkut. - Funksionimi i elementeve të qarkut. - Instrumentet matëse elektronike. - Testimi i qarqeve. - Analizimi i qarqeve. - Rregullat e sigurimit teknik dhe ruajtja e mjedisit. Grupi i paraparë Fillestar, punëtor dhe kandidat të cilët merren me punë të qarqeve elektrike. Kohëzgjatja 15 ditë/ 90 orë 18

20 Transistorët kanë bërë revolucion në elektronikë qysh nga paraqitja e tyre pas luftës së dytë botërore. Madhësia e tyre (gjithmonë po zvogëlohet) dhe shkathtësia e memories së tyre i bën ato komponentë elektronik me të përdorshme dhe me të rëndësishme qe ekzistojnë. Ky kurs ka të bëj me dy nga konfiguracionet themelore të qarkut në të cilat mund të përdoret rezistori. 19

21 BAZAT E ELEKTROTEKNIKËS Qëllimi i trajnimit Ngritja e njohurive/shkathtësive për bazat e elektroteknikës, në veçanti analizat e qarqeve të thjeshta të rrymës njëkahore (DC) dhe rrymës alternative (AC), duke aplikuar principet matematikore te elektroteknikes përfshirë elementet e qarqeve elektrike. Përmbajtja e trajnimit - Qarqet e thjeshta DC dhe AC. - Elementet e Qarkut. - Funksionimi i elementeve të qarkut. - Instrumentet matëse elektronike. - Testimi i qarqeve. - Analizimi i qarqeve. - Rregullat e sigurimit teknik dhe ruajtja e mjedisit. Grupi i paraparë Fillestar, punëtor dhe kandidat të cilët merren me punë të qarqeve elektrike. Kohëzgjatja 15 ditë/ 90 orë 20

22 Raporti në mes madhësive të rëndësishme elektrike, tensionit, rrymës dhe rezistencës përshkruhet me ligjin e Omit. Ky eksperiment përfshin qarkun tjetër të thjeshtë ku ne vend që të kemi poçin si ngarkesë, përdorim komponenten e quajtur rezistor. Rezistorët dizajnohen për të siguruar rezistencë të njohur fikse për rrjedhje të rrymës në qark. Rezistenca matet me om, e emërtuar sipas Georg Simon Ohm, shkencëtar gjerman që ka zbuluar ligjin e lartshënuar. 21

23 MASAT ELEKTRIKE MBROJTËSE Qëllimi i trajnimit Trajnim i cili trajton pjesën teorike dhe praktike në lëmin e mbrojtjeve, në pajtim me VDE 100, për llojet e ndryshme të rrjetave kryesore (TN-c-S, TN-C, TN-S) TT dhe rrjetit të IT-së. Përmbajtja e trajnimit - Bazat e mbrojtjes dhe sigurisë në qarqet elektrike (p.sh. tensioni i prekjes, rryma e prishjes, rryma e prekjes, mbrojtja ndaj prekjes direkte dhe indirekte, mbrojtja me anë të tensionit të ulët mbrojtës, mbrojtja me anë të ndërprerësit mbrojtës (FI-dit). - Struktura e rrjetave të ndryshme elektrike. - Masat mbrojtëse në rrjetat e furnizimit TN. - Masat mbrojtëse në rrjetat e furnizimit TT. - Masat mbrojtëse në rrjetat e furnizimit IT. - Matja e rezistencës së izolimit. - Matja e rezistencës së tokës. Grupi i paraparë Fillestar, punëtor dhe kandidat të cilët merren me punë të qarqeve elektrike. Kohëzgjatja 10 ditë/ 60 orë 22

24 Të gjitha eksperimentet/ ushtrimet mund të punohen pa probleme nëse u përmbaheni këshillave të dhëna. Nëse dëshironi të bëni hulumtime duke bërë kombinime dhe simulime tjera të defekteve, atëherë na kontaktoni ju lutem që të merrni vlerat e rezistencave. Shpenzuesi (poqi elektrik) shërben vetëm që të bëni kontrollin optik të lidhjeve dhe nuk ka asnjë lloj ndikimi në shqyrtimin (inspektimin) e defekteve. Për shkaqe sigurie përdorni vetëm priza të sigurta ndërlidhëse dhe përçues të sigurt ndërlidhës. 23

25 INSTALIME SHTEPIAKE Qëllimi i trajnimit Një modul teorik-praktik qe aftëson kandidatët për te kryer punët ne instalimet elektrike shtëpiake sipas skemave elektrike, me norma dhe standarde bashkëkohore. Ky aftësim i kandidatëve përfshin instalimet shtëpiake nga shtëpiza kryesore (KPO), njehsorin elektrik, FID-pajisjen, shndërruesi i tarifës dhe tabelën shpërndarëse te siguresave, ndërprerësit e ndryshëm. Prizat, Poçet elektrik, kutit lidhëse si dhe përzgjedhja e përçuesve adekuat për lidhjen e elementeve. Përmbajtja e trajnimit - Kabllot furnizuese kryesore si dhe kabllot tjerë instalues për instalime shtëpiake, duke marr parasysh rëniet e lejuara te tensionit (%). - Përçuesit elektrik ne shtëpizën kryesore (KPO). - Njehsorët elektrik dhe lidhjet e përçuesve elektrik ne njehsorin elektrik. - Pajisjet mbrojtëse (FID) dhe ndërruesit tarifor. - Poçat elektrik dhe lidhja e tyre përmes një ndërprerësi një polar, serik, alternativ, kryqëzor sipas skemës. - Ndërprerësit e banjës sipas skemës. - Prizat një fazore elektrike, tre fazore elektrike dhe lidhja e tyre. - Rregullat e sigurimit teknik dhe ruajtja e mjedisit. Grupi i paraparë Fillestar dhe/ose të gjithë kandidatët që montojnë ose instalojnë makinat elektrike. Kohëzgjatja 20 ditë/ 120 orë 24

26 Me rastin e paraqitjes te konsumatori për të kontrolluar ose të shkyçur nga rrjeti elektrik, duhet të tentohet që të informohet me arsyen e shkyçjes, por në qoftë konsumatori nuk është aty, nuk është e domosdoshme. 25

27 INSTALIME INDUSTRIALE Qëllimi i trajnimit Ngritja e njohurive/ shkathtësive në instalimin e pajisjeve punuese dhe ngasësve në termocentrale, posaçërisht me pajisjet shpërndarëse, kontrolluese dhe rregullatorët e makinave elektrike.. Përmbajtja e trajnimit - Bazat e mbrojtjes dhe sigurisë në qarqet e elektrike (p.sh tensioni i prekjes, rryma e prishjes dhe rryma e prekjes, mbrojtja ndaj prekjes indirekte, mbrojtja me tension të ulët mbrojtës). - Manualet (skemat) e qarqeve. - Sekuencat e punës. - Pajisjet e punës. - Pajisjet e punës në terminalet lidhëse. - Defektet në lidhjet elektrike. Grupi i paraparë Fillestar dhe/ose të gjithë kandidatët që montojnë ose instalojnë makinat elektrike. Kohëzgjatja 20 ditë/ 120 orë 26

28 Që të bëhet ngarkimi i motorit preferohet të aplikohet një Fren magnetik me regjistrim të numrit të rrotullimeve dhe të momentit të rrotullimeve, duke e lidhur atë edhe me një pajisje komanduese. Nëse shfrytëzuesi nuk ka në dispozicion Fren magnetik atëherë Motori trefazor do të mund të lidhet me një gjenerator me ekscitim serik, paralel apo kompaunt. Ngarkimi i gjeneratorit do të realizohet përmes rezistencës ngarkuese. 27

29 MATJA E MADHËSIVE JO ELEKTRIKE - SENZORËT Qëllimi i trajnimit Trajnimi ka për qëllim të tregoj rëndësinë, funksionimin dhe aplikimin e senzorëve të ndryshëm në lëmin e matjeve. Kandidati gjithashtu do të jetë në gjendje të bëjë matjen e madhësive jo elektrike si temperaturës, shtypjes (presionit), forcës, përdredhjes, zhvendosjes, këndit, kahjes së rrotullimit, etj. Përmbajtja e trajnimit - Aplikimi i pajisjeve senzorike për matjen e madhësive jo elektrike. - Bazat e pajisjeve senzorike. - Karakteristikat dhe tiparet e pajisjeve senzorike. - Aplikimi i pajisjeve senzorike në matjet e madhësive elektrike. - Rregullat e sigurimit teknik dhe ruajtja e mjedisit. Grupi i paraparë Fillestar dhe/ose punëtorë të cilët punojnë në sistemet e rregullimit gjegjësisht të matjes rregullimit dhe komandimit. Kohëzgjatja 10 ditë/ 60 orë 28

30 Kartelat për eksperimentim: 1. Matja e forcës dhe përdredhjes 2. Matja e amplifikatorit dhe burimeve shtesë për furnizim të senzorëve 3. Matja e temperaturës 4. Matja e presionit 5. Pompa me presion, dhe 6. Peshat Për realizimin e matjeve me anë të senzorëve duhet aplikuar softuer të posaçëm. Realizimi i tillë është i lehtë dhe atraktiv për secilin që do të punoj me këto pajisje. Vendoset kartela eksperimentale në njësinë përkatëse, realizohen lidhjet e duhura, thirret softweri adekuat në të cilin janë të vendosura edhe udhëzimet për punë. Rezultatet e matjeve mund të vendosen në tabelat adekuate kështu që në mënyrë vizuele mund ta shohim edhe realizimin e eksperimentit. Në figurë shihet realizimi i matjes së presionit por ekzistojnë edhe kartela tjera eksperimentale për matjen e madhësive të ndryshme jo-elektrike. 29

31 TEKNIKA E RREGULLIMIT Qëllimi i trajnimit Ngritja e njohurive/ shkathtësive për funksionimin e pajisjeve rregulluese për komandimin e një procesi të sistemit rregullues. Përmbajtja e trajnimit Përmbajtja e trajnimit - Reagimi i pajisjes rregulluese gjatë ndërrimit të madhësisë rregulluese (p.sh. temperaturës, rrjedhjes, shpejtësisë etj.). - Karakteristikat e rregullatorëve. - Llojet e rregullatorëve dhe përdorimi i tyre. - Rregullat e sigurimit teknik dhe ruajtja e mjedisit. Grupi i paraparë Grupi i paraparë fillestarë dhe/ose punëtorë të cilët punojnë në sistemet rregulluese. Kohëzgjatja 10 ditë/ 60 orë 30

32 Rregullimi automatik është dukuri natyrore të cilën njeriu vazhdimisht është duke e zbuluar dhe duke e aplikuar në çdo lëmi të jetës. Një qark i thjeshtë rregullues në bazë te të cilit kryhet lidhja e të gjitha pajisjeve të sistemit rregullues për realizimin e eksperimenteve. Forma e një eksperimenti: Rregullimi i nivelit të ujit/ lëngut mund të realizohet me anë të pajisjeve laboratorike si dhe të paraqitet në mënyrë grafike pasi që ta kemi incizuar karakteristikën me softweri-n përkatës. Edhe për madhësitë tjera rregulluese, ngjashëm, mund të përdoret sistemi tillë rregullues. 31

33 ELEKTRONIKË ENERGJETIKE niveli i parë Qëllimi i trajnimit Ngritja e njohurive/shkathtësive në krijimin (bërjen) fizikë të shndërruesve statik me komutim-direkt dhe shndërruesve statik vetë-komutues përfshirë demonstrimin dhe aftësitë për t i shqyrtuar këta Shndërrues (konvertor). Përmbajtja e trajnimit - Bazat e shndërruesve (konvertorëve) me komutim - direkt dhe statik vetëkomutues. - Principet e kontrollit të përdorura për këta Shndërrues (konvertor). - Mënyrat e punës së shndërruesve (konvertorëve të tillë). - Qarqet e shndërruesve (konvertorëve) të tillë. - Rregullat e sigurimit teknik dhe ruajtja e mjedisit. Grupi i paraparë Fillestar dhe/ose të gjithë punëtorët që mirëmbajnë ose punojnë me konvertor statik. Kohëzgjatja 10 ditë/ 60 orë 32

34 Makinat me rrymë një kahore mund të operojnë me lloje të ndryshme të qarqeve. Këto sisteme drejtuese mund të ndahen në dy lloje: drejtuesit e pakontrolluar dhe të kontrolluar. Drejtuesit e kontrolluar çdo herë përdoren kur kërkohet rregullimi i tensionit në dalje. Ky rast është për shembullin në qarkun e rotorit të makinës një kahore DC. Përparësi e kësaj është se shpejtësia e motorit mund të kontrollohet me rregulluesit dhe pothuajse pa humbje. Shpejtësia e rrymës së kontrolluar të makinës gjithashtu është e mundur me pak përpjekje. Drejtuesit e pa kontrolluar përdoren kur tensioni konstant DC është plotësuar dhe nuk përfshinë shpejtësinë e nevojshme. Ky shembull përdoret gjatë ekcitimit (ngacmimit) të makinave të shantimit. 33

35 ELEKTRONIKË ENERGJETIKE niveli i dytë Qëllimi i trajnimit Ngritja e njohurive/ shkathtësive në krijimin (bërjen) e shndërruesve frekuencor përfshirë bazat themelore, principet e kontrollit, mënyrat e punës dhe qarqet e shndërruesve (konvertorëve) të tillë. Përmbajtja e trajnimit - Bazat e konvertorëve frekuencor. - Metodat e kontrollit të përdorura për konvertorët frekuencor. - Mënyrat e punës tek konvertorët frekuencor. - Llojet e konvertorëve frekuencor. - Rregullat e sigurimit teknik dhe ruajtja e mjedisit. Grupi i paraparë Fillestar dhe/ose të gjithë punëtorët të cilët merren me Shndërrues frekuencor. Kohëzgjatja 10 ditë/ 60 orë 34

36 Përmes këtij trajnimi bëhet konvertimi, kontrollimi i një madhësie në hyrje për të fituar një madhësi në dalje. Këta konvertor ndahen në dy grupe konvertorët DC/AC dhe konvertorët frekuencor multi kuadrantik (DC/AC). 35

37 NGASJET ELEKTRIKE - niveli i parë Qëllimi i trajnimit Ngritja e njohurive/shkathtësive për bazat e ngasjes së motorëve të rrymës një kahore (DC) me Shndërrues statik, përfshirë funksionimin dhe karakteristikat e punës së motorëve të rrymës njëkahore (DC). Përmbajtja e trajnimit - Motorët e rrymës njëkahore (DC). - Ngasësit e rrymës njëkahore (DC). - Kushtet (gjendja) e ngasjes njëkahore (DC). - Rregullat e sigurimit teknik dhe ruajtja e mjedisit. Grupi i paraparë Fillestar dhe/ose të gjithë punëtorët të cilët merren me sistemet e ngasësve elektrikë. Kohëzgjatja 10 ditë/ 60 orë 36

38 Makinat elektrike shfrytëzojnë efektin magnetik. Gjeneratorët shndërrojnë energjinë mekanike në energji elektrike, kurse motorët në anën tjetër shndërrojnë energjinë elektrike në energji mekanike. Makinat klasifikohen në pajtueshmëri me funksionin e tyre: p.sh: Makinat DC (e rrymës një kahore), makinat sinkrone, makinat induktive etj. Mënyra e operimit të makinës është reversibile; shprehja makinë elektrike është term i përgjithshëm. Nëse kjo është motor ose gjenerator determinohet kur ajo përdoret. Transformatorët janë makina elektrike të pa lëvizshme dhe shndërrojnë tensionet e larta apo rrymat në tensione të ultë dhe anasjelltas. 37

39 NGASJET ELEKTRIKE - niveli i dytë Qëllimi i trajnimit Ngritja e njohurive/shkathtësive për bazat e ngasjes së motorëve asinkron me Shndërrues frekuencor, funksionimi dhe karakteristikat. Përmbajtja e trajnimit - Puna e motorëve të rrymës alternative (AC). - Bazat e ngasësve të rrymës alternative (AC). - Kushtet (gjendja) e ngasësve të rrymës alternative (AC). - Rregullat e sigurimit teknik dhe ruajtja e mjedisit. Grupi i paraparë Fillestar dhe/ose punëtor në mirëmbajtje ose që punon në sistemet elektrike. Kohëzgjatja 10 ditë/ 60 orë 38

40 Rotori me unazë rrëshqitëse po ashtu i takon grupit të motorëve trefazorë induktiv. Ndryshe nga motori tre fazor induktiv me rotor në formë të kafazit të ketrit, pështjella e rotorit me unazë rrëshqitëse nuk është e lidhur më shkurtë. Rezistorët serik mund të lidhen në qarkun e rotorit për të përmirësuar karakteristikat startuese. Statori i këtij lloj motori ka të njëjtën strukturë si motori induktiv trefazor me rotor në formë të kafazit të ketrit. Zakonisht rotori dizajnohet si pështjellë tre fazor i lidhur në yll. Pështjella e rotorit dhe statorit kanë numër të njëjtë. Pështjella e rotorit është e futur në kornizë me shtresë të hekurt. 39

41 MAKINAT SINKRONE Qëllimi i trajnimit Ngritja e njohurive/ shkathtësive të pjesëmarrësve për regjimet e makinave sinkrone. Në trajnim përdoren qarqet e nevojshme të komandimit për të operuar me makina sinkrone dhe për të bërë akordimet e parametrave të rëndësishëm (p.sh. faktori i fuqisë, frekuenca, tensioni i rotorit etj). Sinkronizimi, matjet dhe vlerësimi i matjeve zhvillohen në pjesën praktike të kursit. Modulimi hapësinor vektorial (PWM) për komutim elektronik të makinës sinkrone diskutohet dhe shqyrtohet duke përdorur sofwer të posaçëm. Rëndësi e veçantë u jepet zbatimit të masave mbrojtëse dhe sigurisë në punë. Përmbajtja e trajnimit Regjimi motorik i makinës sinkrone - Lidhja dhe startimi i makinës sinkrone në regjimin e punës si motor. - Ndryshmi i kahjes së rrotullimit. - Rregullimi/përshtatja i/e ekcitimit dhe këndit të ngarkesës. - Shpjegimi i principeve të çfazimit. - Akordimi dhe matja e faktorit të fuqisë. - Akordimi i rrymës së ekcitimit. - Matja dhe shtypja e karakteristikave të ngarkesës së regjimit në regjimin e punës si motor. - Matja dhe shtypja e V karakteristikave. - Shpjegimi i kufijve të stabilitetit. - Matja dhe shtypja e karakteristikave të ngarkesës në regjimin e punës si gjenerator. - Matja dhe shtypja e karakteristikave të makinës me nën ekscitim dhe mbi ekscitim. 40

42 Regjimi gjeneratorik i makinës sinkrone - Lidhja e gjeneratorit, - Akordimi i tensionit përmes rrymës ekscituese, - Matja dhe shtypja e karakteristikave të ngarkesës në regjimin e punës si gjenerator, - Vlerësimi i vlerave të matura. Sinkronizimet themelore (kryesore) - Sinkronizimi i makinës sinkrone në regjimin gjeneratorik duke i shfrytëzuar llampat (të ndritshme, të errëta dhe qarkut sinkronizues), - Sinkronizimi i makinës sinkrone në regjimin gjeneratorik duke aplikuar voltmetrat e dyfishtë, frekuencë metrat e dyfishtë, sinkronoskopin (fazuesit) etj. Modulimi hapësinor vektorial (PWM) i makinave sinkrone me komutim elektronik - Lidhja në qark e makinës në bazë të qarkut të dhënë, - Ilustrimi i vektorëve hapësinor dhe vektorëve të ndërmjetëm duke shfrytëzuar programin (sofwerik) përkatës për trajnim, - Akordimi i këndit të çfazimit të rotorit të makinës sinkrone me komutim elektronikë, - Respektimi i masave të sigurisë dhe ruajtjes së mjedisit. Grupi i paraparë: Punëtor në mirëmbajtje - prodhim ose që punojnë me makinat elektrike. Kohëzgjatja: 10 ditë/ 60 orë 41

43 NGASJA E DC MOTORËVE PËRMES KONVERTORËVE STATIK ME RREGULLIM AUTOMATIK Qëllimi i trajnimit: I dizajnuar si hyrje për funksionimin dhe operimin e konvertorëve në ngasjen e DC motorëve. Kandidatët hulumtojnë mënyrat e rregullimit (komandim open loop dhe rregullim closed loop) pa riveprim dhe me riveprim si dhe me rregullim kaskadë. Diskutohen parametrat dhe përzgjidhen rregullatorët (P, PI, PID) si dhe optimizimin i tyre. Rëndësi e veçantë u jepet zbatimit të masave mbrojtëse industriale. Përmbajtja e trajnimit - Hulumtimi i rregullimit me riveprim të shpejtësisë prej një deri katër kuadrante të operimit dhe pa kaskadë të rrymës. - Hulumtim i komandimit (rregullimit pa riveprim) të shpejtësisë me konvertor një kahesh. - Hulumtim i komandimit (rregullimit pa riveprim) të shpejtësisë me konvertor dy kahesh. - Analizimi i operimit katër kuadrantik, energji rikthyese (reaguese). - Analizimi i rregullimit me riveprim të shpejtësisë, rregullimit të rrymës, rregullimit kaskadë dhe rregullimit adaptim. - Hulumtimi i sistemit rregullues përmes kompjuterit. - Diskutimi i përparësive mangësive të rregullimit P, PI, PID. Grupi i paraparë Punëtor të mirëmbajtjes dhe ata të cilat punojnë me makinat elektrike. Kohëzgjatja: 10 ditë/ 60 orë 42

44 Përzgjedhja e rregullatorëve përkatës - Caktimi i parametrave të rregullatërove - Akordimi optimizimi i rregullatorëve - Hulumtimi i komandimit (rregullimi pa riveprim) i shpejtësisë në kuadrantin e parë në kuadrant të operimit IGBT - Hulumtimi i komandimit (rregullimi pa riveprim) i shpejtësisë në kuadrantin e katërt në kuadrant të operimit IGBT - Analizimi i rregullimit me riveprim të shpejtësisë, të rrymës, të rregullimit kaskadë dhe rregullimi i përshtatur - Hulumtimi i sistemit rregullues përmes kompjuterit - Hulumtimi i sistemit rregullues përmes kompjuterit - Diskutimi i përparësive mangësive të rregullimit P, PI, PID - Përzgjedhja e rregullatorëve përkatës - Caktimi i parametrave të rregullatorëve - Akordimi optimizimi i rregullatorëve 43

45 KOMANDUESI I RRYMAVE TRE FAZORE Qëllimi i trajnimit: Ngritja e njohurive/ shkathtësive për lëshimin e butë të motorëve asinkron trefazor. Lëshimi i butë bëhet përmes elektronikës energjetike. Përmbajtja e trajnimit: - Diodat rëndësia dhe përdorimi. - Tiristorët rëndësia dhe përdorimi. - Ngasja e motorëve asinkron me ngarkesë dhe pa ngarkesë. - Lëshimi në punë i motorit asinkron tre fazor. - Caktimi i karakteristikave elektromekanike të motorit asinkron përmes softwer-it. - Rregullat e sigurimit teknik dhe ruajtjes së mjedisit. Grupi i paraparë: Punëtor të mirëmbajtjes dhe ata të cilët punojnë me ngasje elektrike. Kohëzgjatja: 5 ditë/ 30 orë 44

46 Komanduesit e rrymave janë konvertor (AC/AC) konstruksioni dhe mënyra e lehtë e përdorimit e mundëson zbatimin e madhe në industri, miniera etj. Lëshimi në punë pa goditur rrjetën furnizuese stabiliteti i lartë në punë i jep përparësi të madhe kësaj pajisje në krahasim me pajisjet tjera. Komanduesi i rrymave tre fazore mundëson kursimin e energjisë dhe për motorët tre fazor alternativ me fuqi nominale (Pn=10 KW) tregon rezultate shumë të mira. Ky komandues i rrymave punon në princip të komandimit të lidhjes antiparalele të tiristorëve. 45

47 MENAXHIMI I PIKAVE MATËSE TE ENERGJISË ELEKTRIKE Qëllimi i trajnimit Ngritja e njohurive/ shkathtësive për shfrytëzimin e energjisë elektrike, komunikimin me konsumator, shkyçja/ rikyqja e energjisë elektrike, montimi/ demontimi i njehsorëve si dhe njohuri mbi rregullat e sigurimit teknik dhe ruajtjes se ambientit. Përmbajtja e trajnimit - Shfrytëzimi i energjisë elektrike. - Komunikimi me konsumator. - Shkyçja e furnizimit me energji elektrike. - Ri kyçja e furnizimit me energji elektrike për konsumator. - Montimi/ çmontimi i njehsorëve elektrik. - Ngjitja në shtyllat elektrike. - Rregullat e sigurimit teknik dhe ruajtjes së mjedisit. Grupi i paraparë Punëtor që merren me kyçje/shkyçje montim të njehsorëve elektrik. Kohëzgjatja 7 ditë/ 42 orë 46

48 Numëruesi rrotullues Realizimi me një dhe me dy numërues rrotullues Me shifra para presjes dhe shifra pas presjes Një lloj aparati nganjëherë ka numërues rrotullues të ndryshëm p.sh. 6,0 ose 5,1 (një ndryshim prej 10-shes së Potencës) Tek njehsorët direkt një shifër pas presjes nuk ndikon edhe aq shumë, ndërsa tek njehsorët gjysmë/ indirekt p.sh ,75 kwh ; 500A ;C= x 100 = 75 kw 5 ATek numëruesit rrotullues mund të paraqiten defekte mekanike p.sh. kapërcimi i shifrave komplete, ose të ndalet së punuari / Testimi i pranimit! 47

49 OPERIMI NË TRAFOSTACIONE Qëllimi i trajnimit Ngritja e njohurive/ shkathtësive për të operuar në trafostacione 110, 220 dhe 400 KV të SEE. Shkathtësi monitorimin e pajisjeve ne SEE, raportimi i gjendjes faktike ne SEE, dhe shkathtësi për operimin me SCADA Përmbajtja e trajnimit - Procedurat e parapara për operim në trafostacione. - Komunikimi me qendrën dispeqerike, qendrën e thirrjeve, ekipin e mirëmbajtjes së rrjetit, etj. - Operimi në trafostacione sipas procedurave. - Kontrollimi në mënyrë sistematike i gjendjes në SEE. - Bazat e mbrojtjes dhe sigurisë së rrjetave elektrike në trafostacione, si dhe ruajtja e ambientit. Grupi i paraparë Punëtor të mirëmbajtjes dhe ata të cilët punojnë me ngasje elektrike. Kohëzgjatja 5 ditë/ 30 orë 48

50 OPERIMI NË TS SIPAS PROCEDURAVE TË PARAPARA - Operimet themelore, - Radhitja e operimeve sipas prioritetit, - Vendosja e për tokëzimeve, - Punët përfundimtare, - Realizimi i operimeve gjatë avarive, - Realizimi i operimeve gjatë shërbimit të kujdestarisë në TS 110/x kv dhe TS 35/x kv. 49

51 KABLLOT ENERGJETIKE- niveli i parë Qëllimi i trajnimit Aftësimi ne ngritjen e njohurive dhe shkathtësive ne lidhje me instalimin e rrjetave te furnizimit publik, operimi, mirëmbajtja dhe servisimi i kabllove energjetike. Përmbajtja e trajnimit - Mjetet e punës në rrjet për sigurimin e energjisë elektrike. - Kabllot me rrymë të fortë ndërtimi dhe funksioni. - Kabllot dhe përçuesit ajror. - Teknikat bazë garniturat e kabllove.. - Rregullat e sigurimit teknik dhe ruajtjes së mjedisit. Grupi i paraparë Fillestar, punëtor dhe kandidat te cilët merren me kabllo energjetike. Kohëzgjatja 10 ditë/ 60 orë 50

52 Kërkesat e izolimit Kërkesat elektrike qëndrueshmëri të lartë elektrike (ndarje të sigurt të potencialeve, pastërti të lartë, pa shpërthime të vogla) Kërkesat termike qëndrueshmëri të lartë ndaj nxehtësisë (qëndrueshmëri të formës në rast të mbingarkesës) - aftësi të larta të vet ftohjes (kapacitet të lartë të transmisioni përmes devijimit të nxehtësisë humbëse) Kërkesat mekanike Qëndrueshmëri kundër rëndimeve/ ngarkesave gjatë shtrirjes Rezistenca ndaj ndikimeve të ambientit Të mos ndikohet nga uji/ lagështia 51

53 KABLLOT ENERGJETIKE- niveli i dytë Qëllimi i trajnimit Aftësimi ne ngritjen e njohurive dhe shkathtësive ne lidhje me instalimin e rrjetave te furnizimit publik, operimi, mirëmbajtja dhe servisimi i kabllove energjetike. Përmbajtja e trajnimit - Puna në rrjetet kabllore. - Instalimi i sistemit te kabllove. - Përzgjedhja e kabllove. - Detektimi i gabimeve ne rrjetat kabllovike. - Rregullat e sigurimit teknik dhe ruajtjes së mjedisit. Grupi i paraparë Fillestar, punëtor dhe kandidat te cilët merren me kabllo energjetike. Kohëzgjatja 10 ditë/ 60 orë 52

54 Përcaktimi i qartë i përçuesve është kusht bazë për montimin e kabllove në rrjetin ekzistues. Përçuesit e lidhur gabimisht në mes veti, gjatë kyçjes çojnë tek lidhja e shkurtë. Tërheqja e kabllos Forca tërheqëse duhet vazhdimisht të ngritët në mënyrë kontinuale, nuk guxon të ketë ngarkesë në formë të shkundjes Forca tërheqëse duhet të kontrollohet vazhdimisht me dinamometër Kujdes të veçantë duhet ti kushtohet lakesave të trasesë Kablloja dhe litari tërheqës duhet gjithsesi të kalojnë mbi rrollne 53

55 KABLLOT ENERGJETIKE- niveli i tretë Qëllimi i trajnimit Aftësimi ne ngritjen e njohurive dhe shkathtësive ne lidhje me instalimin e rrjetave te furnizimit publik, operimi, mirëmbajtja dhe servisimi i kabllove energjetike. Përmbajtja e trajnimit - Informacionet dhe planifikimi i shtrirjes së kabllove. - Detektimi i prishjeve ne kabllo. - Mbrojtje e rrjetave kabllovike. - Planifikimi i rrjetave kabllovike. - Mirëmbajtja e rrjetave kabllovike. - Rregullat e sigurisë dhe ruajtja e mjedisit. Grupi i paraparë Fillestar, punëtor dhe kandidat te cilët merren me kabllo energjetike. Kohëzgjatja 10 ditë/ 60 orë 54

56 Shkaqet e gabimeve në rrjetën kabllore Vjetërsia e kabllove - ndryshimet në izolim përmes nxehtësisë, rrezatimit, fushës elektrike, kemikaleve... - depërtimi i lagështisë - ekspozimi mekanik gjatë transportit dhe vendosjes së kabllove, përmes kësaj, përkeqësimi i funksioneve mbrojtëse të elementeve të ndryshme ndërtuese - shfrytëzimi i stabilizatorëve, humbjet e zbutësve te kabllot PVC 55

57 GRUPET MATËSE Qëllimi i trajnimit Njohuri/ shkathtësi të planifikoj, projektojë dhe të operojë me pikat matëse. Ndryshimet specifike në strategjitë matëse do të sqarohen, dhe do të përshkruhen komponentët e nevojshme për matjen e një qendrën (trafostacioni) për matjen faturuese në mënyre që të ketë përputhje me standardet teknike dhe legale, duke përfshirë edhe konsideratën ekonomike Përmbajtja e trajnimit - Baza teorike të matjes dhe në teknologjinë e matjeve. - Komponentet që përdoren në matjen faturuese si dhe leximi i matjes nga distanca. - Përparësitë edhe jo- përparësitë e pajisjeve matëse elektrike dhe elektro-mekanike - Direktivat ndërkombëtare, kornizën ligjore të leximit të matjeve dhe zgjerimin e pikave matëse (duke përfshire, kalibrimin, legjislacionin dhe direktivën e EU-së për Instrumentet Matëse). - Menaxhmenti medial në ndërmarrjen energjike dhe rregulloren shtetërore që aplikohet (Kushtet teknike për Lidhje, Kushtet e Përgjithshme për Furnizim Elektrik, Kodi i Matjes). Grupi i paraparë Fillestar, punëtor dhe kandidat te cilët merren me kabllo energjetike. Kohëzgjatja 10 ditë/ 60 orë 56

58 Grupet tarifore mund të jenë: 4/01 Shtëpiak një tarifor 4/02 Shtëpiak dy tarifor 7/01 Komercial një tarifor 7/02 Komercial dy tarifor 6/6 - Komercial me matje gjysmë direkte 1/x - Komercial me matje në dhe mbi 10kV 9/x - Konsumator pa njehsor 8/01 Ndriçimi publik 57

59 LINJAT AJRORE Qëllimi i trajnimit Njohuritë bazë për planifikim, ndërtim dhe veprim të lartë përçuesve të tensionit të ulët dhe të mesëm, duke marrë parasysh mënyrat standarde të ndërtimit për veprim në Kosovë. Përmbajtja e trajnimit - Pjesët ndërtuese dhe parametrat teknike të linjave ajrore të tensionit të ulët (TU) dhe të mesëm (TM). - Ngritja e linjave ajrore të TU dhe TM si dhe mbrojtja e tyre. - Ndërtimi ekonomik i linjave ajrore të TU dhe TM, përmes futjes në veprim të mënyrës standarde të punës, duke pasur në konsideratë perspektivën e zhvillimit të Kosovës. - Faktorët e sigurisë në linjat ajrore të TU dhe TM. - Analiza e linjave ajrore ekzistuese si dhe vlerësimi i tyre (shtyllat, bazamentet, lakoret). Grupi i paraparë Punëtor të mirëmbajtjes dhe ata të cilët punojnë me ngasje elektrike. Kohëzgjatja 5 ditë/ 30 orë 58

60 Komanduesit e rrymave janë konvertor (AC/ AC) konstruksioni dhe mënyra e lehtë e përdorimit e mundëson zbatimin e madhe në industri, miniera etj. Lëshimi në punë pa goditur rrjetën furnizuese stabiliteti i lartë në punë i jep përparësi të madhe kësaj pajisje në krahasim me pajisjet tjera. Komanduesi i rrymave tre fazore mundëson kursimin e energjisë dhe për motorët tre fazor alternativ me fuqi nominale (Pn=10 KW) tregon rezultate shumë të mira. Ky komandues i rrymave punon në princip të komandimit të lidhjes antiparalele të tiristorëve. 59

61 LËMI: TEKNOLOGJI INFORMATIVE MS WINDOWS 7 Qëllimi i trajnimit Ngritja e njohurive/shkathtësive në përshtatjen e konfiguracioneve kryesore, shfrytëzimi i funksioneve ndihmëse dhe menaxhimi i aplikacioneve që nuk reagojnë. Kandidati do të jetë në gjendje të punoj në mënyrë efektive në rrethinën e desktopit, me ikona e dritare, të menaxhoj dhe organizoj fajllat dhe Follderat, ti kopjoj, ti zhvendosë, ti fshijë, të bëjë komprimimin dhe ekstraktimin e fajllave, të kuptoj se çfarë është virusi i kompjuterit dhe të shfrytëzoj softuerin për skanim të viruseve. Është me rëndësi aftësimi në shfrytëzimin e editorëve të thjeshtë dhe funksioneve për shtypje të cilat janë pjesë e sistemit operativ. Përmbajtja e trajnimit - Shfrytëzimi i kompjuterit dhe menaxhimi i fajllave. - Sistemi operativ Windows XP. - Organizimi i shënimeve në Windows XP. - Menyja Start. - Windows Explorer. - Përshtatja e parametrave. - Virusët elektronikë. - Shtypja në Windows. - Mundësi argëtimi në Windows. Grupi i paraparë Punëtor të cilët e përdorin kompjuterin për të kryer punë ditore. Kohëzgjatja 14 orë 60

62 Sistemi operativ paraqet shumësin e rregullave të tërësishme për funksionimin dhe përdorimin e kompjuterit dhe resurseve të tij. Pra, sistemi operativ është ai i cili e bënë kompjuterin të punoj. Ai kujdeset, ndër të tjera, që njësitë e ndryshme të një kompjuteri si: njësia qendrore, ekrani, miu dhe tastiera, të punojnë së bashku. Sistemi operativ është gjithashtu, përgjegjës edhe për detyrat më të rëndësishme që duhet ti plotësoj kompjuteri, si: ruajtja, kopjimi, fshirja dhe shtypja e të dhënave. Madje, këto detyra shpesh zbatohen njëkohësisht. Çdo gjë në kompjuter fillon me sistemin operativ. 61

63 MS WORD 2010 Qëllimi i trajnimit Aftësim në përdorimin e programit për përpunimin e teksteve rreth kryerjes së detyrave të përditshme që kanë të bëjnë me përpilimin, formatizimin, kopjimin zhvendosjen e tekstit si dhe përgatitjen përfundimtare të dokumenteve. Kandidati duhet gjithashtu të dëshmoj aftësi në shfrytëzimin e funksioneve të programit për përpunim të teksteve siç janë: funksionet për krijimin e tabelave, për vendosjen e figurave dhe grafikës në dokument dhe përpilimin serik të letrave. Përmbajtja e trajnimit - Përpunimi i teksteve. - Shtypja (editimi) i tekstit. - Insertimi i objekteve në dokument. - Puna me tabela. - Shtypja e dokumentit në letër. - Mundësi të tjera të Word-it. Grupi i paraparë Punëtor që e përdorin kompjuterin për të kryer punë ditore të organizatës. Kohëzgjatja 20 orë 62

64 Përpunimi i një teksti nënkupton të gjitha procedurat, prej hapjes së dritares së programit (tekst procesorit), daktilografimit, formatizimit, rregullimi i faqeve, futjes së materialeve, e deri te qëllimi i fundit, që është shtypja në letër. 63

65 MS EXCEL 2010 Qëllimi i trajnimit Ngritja e njohurive/shkathtësive në kryerjen e detyrave të ndërlidhura me krijimin, formatizimin, modifikimin, dhe shfrytëzimin e librave punues. Kandidati duhet të jetë në gjendje ti krijoj dhe zbatojë operacionet standarde matematikore dhe logjike duke shfrytëzuar funksionet dhe formulat themelore. Kandidati duhet ti dëshmoj aftësitë e tij në krijimin dhe formatizimin e diagrameve. Përmbajtja e trajnimit - Kalkulimi i tabelave. - Editimi i të dhënave. - Formulat dhe funksionet. - Formatizimi i tabelave. - Paraqitja grafike e të dhënave të tabelës. - Përgatitja e daljes dhe shtypja. - Mundësi të tjera të programit. Grupi i paraparë Punëtor që e përdorin kompjuterin për të kryer punët ditore të organizatës. Kohëzgjatja 18 orë 64

66 Tabelat janë një vend shumë i përshtatshëm për ti ruajtur dhe për ti përpunuar të dhënat. Tabelat shfrytëzohen ndonjëherë për të ruajtur një listë të thjeshtë, ndonjëherë për ti ruajtur të dhënat për harxhimet familjare, e ndonjëherë për të bërë edhe bilance mjaft komplekse për ndonjë kompani. 65

67 INTERNET EXPLORER DHE MS OUTLOOK Qëllimi i trajnimit Aftësimi në kryerjen e detyrave të rëndomta që kanë të bëjnë me kërkimin e Web-Browser-it dhe makinave për kërkim. Kandidati duhet të zgjedhë Web faqet e nevojshme duke shtypur ato dhe rezultatet e kërkimit duke plotësuar edhe formularet në Web faqe. Shfrytëzimi i softverit për të pranuar dhe dërguar porosi dhe për të bashkangjitur fajllat në . Kandidati duhet të jetë i aftë ti organizoj dhe manaxhoj fajllat, follderat/direktoriumet e sofwerit. Përmbajtja e trajnimit - Interneti. - Navigimi nëpër internet. - Adresat e favorizuara. - Kërkimi i informacioneve në Internet. - Blerja përmes internetit. - Posta elektronike . - Microsoft Outlook. - Konfigurimi i Outlook-ut. - Dërgimi i it. - Organizimi i mesazheve. Grupi i paraparë Punëtor që e përdorin kompjuterin për të kryer punët ditore të organizatës. Kohëzgjatja 12 orë 66

68 Fjala informacion rrjedh nga fjala latine informatio qe do te thotë kuptim, përfytyrim, porosi. Për një lajm thuhet se sjell informacion, nëse ai tregon diç te panjohur deri ne atë çast. Sasinë e informacionit qe na sjellin lajmet e vlerësojmë në mënyrë subjektive, në bazë të ndjenjave. Komunikimi është fushë e jetës së njeriut qe ekziston po thuajse që prej ekzistimit të jetës. Komunikimi marrëveshja njerëzore është ajo që e bën jetën jetë. 67

69 MS POWER POINT 2010 Qëllimi i trajnimit Ngritja e aftësive në krijimin, formatizimin, modifikimin dhe përgatitjen e prezantimeve për paraqitje në ekran dhe për shtypje. Kandidati gjithashtu duhet të bëjë dyfishimin dhe zhvendosjen e tekstit, figurave, grafikës dhe diagrameve brenda një prezantimi ose mes prezantimeve të ndryshme përfshirë aplikimin e efekteve të ndryshme. Përmbajtja e trajnimit - Prezantimet. - Zhvillimi i një prezantimi. - Tekstet dhe imazhet - Efektet në pamjen e sllajdeve. - Përgatitja e daljeve. Grupi i paraparë Punëtor që e përdorin kompjuterin për të kryer punët ditore të organizatës. Kohëzgjatja 10 orë 68

70 Në ditët e sotme, çdo projekt, planifikim, plan biznesi ose parashikime te tjera, nuk mund te mendohen edhe pa anën prezantuese të tyre. Këto prezantime, zakonisht shpjegohen edhe gojarisht qoftë nga ana e autorit, qoftë nga dikush tjetër. Mirëpo, ana vizuele, e rregulluar me pikat kryesore, me fotografi, skema e diagrame, është e pazëvendësueshme me shpjegimet e llojeve te tjera. Prezantimi është një aplikacion, që mundëson krijimin dhe shfrytëzimin e pamjeve të lëvizshme të një përmbajtjeje të caktuar. 69

71 BAZAT E INFORMATIKËS Qëllimi i trajnimit Ngritja e aftësive për disa nga konceptet kryesore të IT-së, ndërtimin e kompjuterit nga aspekti harduerik dhe softuerik. Gjithashtu, duhet të kuptojë si shfrytëzohen rrjetet informativ kompjuterik dhe duhet të jetë i vetëdijshëm lidhur me përdorimin e aplikacioneve kompjuterike në jetën e përditshme, t i vlerësojë çështjet e shëndetit dhe të sigurisë, aspektin ligjor si dhe disa faktor të mbrojtjes së ambientit, të cilët ndërlidhen me shfrytëzimin e kompjuterëve. Përmbajtja e trajnimit - Konceptet e përgjithshme të bazave të informatikës - Rëndësia e përdorimit të harduerit/ softuerit - Llojet e rrjetave informative. - Aplikimi i IT-së në jetën e përditshme. - Rëndësia e shëndetit dhe sigurisë gjatë përdorimit të kompjuterit - Masat e sigurisë në informatikë dhe të drejtat ligjore të autorit Grupi i paraparë Punëtor që e përdorin kompjuterin për të kryer punët ditore të organizatës. Kohëzgjatja: 12 orë 70

72 Kompjuterët në shumë aspekte e kanë ndryshuar jetën tonë; si në punë ashtu edhe në jetën private. Numërimi i popullsisë statistikat, regjistrimi dhe licencimi i shpejtë dhe i saktë i veturave, formularët on-line, u ndihmojnë si zyrtarëve, ashtu edhe qytetarëve në kryerjen e aktiviteteve të tyre. Një nga çështjet që diskutohet sot më së shumti është votimi elektronik (e-vote), përmes internetit. Në të ardhmen e afërt do të ekzistoj mundësia e pjesëmarrjes në votime përmes internetit. Kjo do të duhej ti zvogëlonte harxhimet e përgjithshme dhe ta rrisë pjesëmarrjen. 71

73 MS ACCESS 2010 Qëllimi i trajnimit: Ngritja e aftësive në modifikimin e tabelave, pyetësorëve, formularëve, raporteve dhe përgatitja e distributorëve të gatshëm për distribuim. Kandidati gjithashtu duhet të vendosë raporte mes tabelave, si dhe të nxjerrë dhe manipuloj informatat e një baze te të dhënave duke përdorur pyetësorët dhe veglat për radhitje të cilat i përmban ky aplikacion. Përmbajtja e trajnimit: - Shfrytëzimi i programit Microsoft Access. - Tabelat. - Pyetësorët. - Formularët. - Raportet. - Shtypja nga Access-i. Grupi i paraparë: Punëtor që e përdorin kompjuterin për të kryer punët ditore të organizatës. Kohëzgjatja: 18 orë 72

74 Bazat e të dhënave paraqesin grumbull të organizuar të dhënash. Nga ky grumbull i organizuar mirë i të dhënave, mund të nxirren dhe të paraqiten më pas, pothuajse, çfarëdo të dhënash të pjesshme. Nevoja për regjistrimin dhe ruajtjen e të dhënave është shumë e madhe. Meqenëse manipulimi me të dhëna, që janë të organizuara në bazë te të dhënave, është shumë i përshtatshëm dhe më shumë interes, krijimi dhe menaxhimi i bazave është një domosdoshmëri e kohës. Nuk ka kompani, komunë, institucion shkollor, mjekësor ose financiar, qe nuk do te kishte nevojë t i ruante te dhënat e veta në një databaze. 73

75 MS PROJECT 2010 Qëllimi i trajnimit Ngritja e njohurive/ shkathtësive për veçoritë dhe veglat që i ofron aplikacioni Microsoft Office Project për të planifikuar projektet mbi bazën e menaxhimit të tyre, startimi i aplikacionit, krijimi i listës së detyrave të projektit, shtrirja kohore e detyrave në planin e projektit, formatizimi/ shtypja e planit të projektit. Përmbajtja e trajnimit - Konceptet themelore të menaxhimit të projektit. - Planifikimi i projektit përmes aplikacionit Microsoft Office Project. - Veglat e aplikacionit që të përcaktoj detyrat kryesore të projektit. - Shtrirja kohore e projektit në diagram. - Formatizimi i planit të projektit. - Distribuimi i planit të projektit. Grupi i paraparë Pjesëmarrësit duhet të kenë njohuri të aplikacioneve MS Office dhe të kenë përvojë në menaxhim të projekteve. Kohëzgjatja 2 ditë/ 12 orë 74

76 Microsoft Office Project është program për menaxhim i pakos Microsoft Office 2003 i cili ju mundëson krijimin e orarit të projektit dhe shpërndarjen e përgjegjësive. Punët në këtë program kryhen përmes udhëzuesit të projektit (project Guide), Smart tags ave dhe magjistarëve (Wizards). MS Office ju mundëson të arrini këto punë: Përcjelljen e të gjitha të dhënave në lidhje me detyrat (punët), kohëzgjatjen, si dhe resurset që i keni vënë në program. Prezantimi vizual i planit të projektit. Radhitja e detyrave, e resurseve dhe bartësve të përgjegjësive rreziqeve duke mbajtur kontrollin e duhur për projektin. 75

77 AUTO CAD 2D Qëllimi i trajnimit Një modul themelor teorik-praktik që aftëson kandidatët të përdorin programin Auto-CAD për të realizuar me kompjuter vizatime elementare. Kandidatët duhet të jenë në gjendje të kryejnë vizatime elementare me programin Auto- CAD duke përdorur kutitë me vegla draw, modify, dhe dimension dhe të shtypin vizatimet e krijuara në printer duke krijuar layout te. Përmbajtja e trajnimit - Startimi i programit Auto-CAD. - Veglat për navigim në Auto-CAD. - Vizatime të thjeshta. - Selektimi dhe modifikimi i objekteve. - Informatat për objekte. - Teksti dhe dimensionet. - Blloqet ne Auto-CAD. - Shtypja me printer vizatimin e kryer me Auto-CAD. Grupi i paraparë Punëtor që e përdorin kompjuterin për të kryer punët ditore të organizatës. Kohëzgjatja 10 ditë/ 60 orë 76

78 Duke ruajtur parimin e punës nga e lehta te e vështira fillimi i punës ne AutoCAD behet me shtjellimin e veglave. Këto vegla fillojnë me kutin e veglave për vizatim (draw) pasi qe njëherit këto vegla paraqesin edhe bazën e vizatimit në Auto CAD. Fillimi behet nga vegla me e thjeshte pika 9point) për te vazhduar kështu me tutje. Ne Auto CAD elementi me i thjeshte është pika, andaj fillojmë nga vegla për pikën. AutoCAD 2D kryesisht përdoret për përgatitjen e skicave dhe projekteve. 77

79 AUTO CAD 3D Qëllimi i trajnimit Një modul themelor teorik-praktik që aftëson kandidatët të përdorin programin AutoCAD 3D për të realizuar me kompjuter vizatime elementare 3D. Në përfundim të modulit kandidatët duhet të jenë në gjendje të kryejnë vizatime elementare në 3D duke përdorur komandat extrude, revolve, box, sphere, cilindër, dhe cone, ti modifikojnë ato, tu vënë edhe dimensione si dhe të shtypin vizatimet e krijuara në printer duke krijuar layout-e. Përmbajtja e trajnimit: - AutoCAD 3D Modeling. - Vizatime të thjeshta në 3D. - Urdhrat për modifikim në AutoCAD 3D. - Urdhrat për dimensionim në AutoCAD 3D. - Printimi i vizatimit e kryer me Auto-CAD. Grupi i paraparë: Punëtor që e përdorin kompjuterin për të kryer punët ditore të organizatës, kandidatët duhet të kenë njohuri paraprake nga AutoCAD 2D. Kohëzgjatja: 3 ditë/ 18 orë 78

80 . Një shkallë me e larte e AutoCAD-it është pjesa e tij AutoCSD 3D. Këtu kandidatet mësohen se si vizatimet e tyre dy dimensionale ti shndërrojnë ne tredimensionale apo ti vizatojnë dhe modifikojnë drejtpërdrejt ato tredimensionale. 79

81 AUTO CAD Civil 3D Qëllimi i trajnimit Ngritja e njohurive/ shkathtësive profesionale në përdorimin e Auto CAD Civil 3D, Përmbajtja e trajnimit - Startimi i programit dhe rregullimi i parametrave. - Të dhënat ne formë te pikave. - Modelet digjitale te tereni. - Kalkulimi i vëllimeve dhe puna me akse. - Profilet tërthore dhe llogaritja e vëllimeve të punëve tokësore për rrugë. - Profilet tërthore dhe llogaritja e vëllimeve të punëve tokësore për rrugë. - 3D modelet e projektit të rrugës dhe pilotimi me anë të "Sheet sets". - Puna me parcela dhe përpunimi i tyre. - Puna me rregullim të terrenit. - Këmbimi i të dhënave me Google Earth. - Matjet gjeodezike. Grupi i paraparë Punëtor që e përdorin kompjuterin për të kryer punët ditore të organizatës. Kohëzgjatja 10 ditë/ 60 orë 80

82 Softveri AutoCAD Civil 3D është vegël e integruar për analiza dhe vizualizim që ju ndihmon të vlerësoni skenarët what-if (çka-nëse), kështu që mund të realizoni projektet inovative (e reja) më shpejtë. 81

83 LËMI: TEKNOLOGJIA E SALDIMIT SALDIM ME GAZ - niveli i parë Qëllimi i trajnimit Ngritja e njohurive/shkathtësive themelore për saldimin me gaz - niveli i parë, posaçërisht njohuri për pajisjet e saldimit, gazrat saldues, teknikat e punës, materiali plotësues për saldim, dhe siguria industriale gjatë saldimit. Përmbajtja e trajnimit - Pajisjet e saldimit me gaz dhe pjesët që saldohen. - Saldimi i pllakave të çelikut me trashësi deri në 3mm në pozitat horizontal (PA), vertikal-lart (PF) dhe tërthor (PC) duke përdorur tegela ballor. - Saldimi i gypave të parapërgatitur me diametër <50mm dhe trashësi të murit 3mm në pozitën (PF), dhe pozicion tërthor (PC) duke përdorur tegela ballor. - Rregullat e sigurimit teknik dhe ruajtja e mjedisit. Grupi i paraparë Saldues dhe punëtor të përfshirë në punë të mirëmbajtjes mekanike. Kohëzgjatja 25 ditë/ 150 orë 82

84 Gazrat ndezës janë ato gazra të cilat gjatë bashkimit me oksigjen (O2) digjen dhe po ashtu janë ato gazra të cilat prodhojnë nxehtësinë e nevojshme për Saldim me gaz, prerjen me djegie, ngjitje me flakë dhe të nxehurit me flakë. Aparatet salduese dhe prerëse funksionojnë në rregull vetëm atëherë kur vend lidhja në mes të pjesës mbajtëse dhe flakuesit saldues ose flakuesi prerës është i izoluar mirë. Kontroll me provën e thithjes na mundëson të konstatojmë funksionalitetin e veglave saldues. Acetileni ka një erë (kundërmim) tipik, nëpërmjet së cilës erë edhe njihet. Në mes të kufirit të epërm dhe të poshtëm të ndezjes gjendet zona e ndezjes. Mbi shtypja më e madhe e lejuar në vijat e furnizimit me Acetilen është shtypja prej 1,5 bar. Gypat e Acetilenit nuk duhet të lidhen me fytet e bakrit ose lidhëse bakri. Fytet e mesingut nuk duhet të përmbajnë më shumë se 70% bakër, ose përndryshe ekziston Rreziku i eksplodimit! 83

85 SALDIM ME GAZ - niveli i dytë Qëllimi i trajnimit Ngritja e njohurive/shkathtësi themelore të nevojshme për saldimi me gaz - niveli i dytë, posaçërisht njohuri për: materialin bazë për saldim, ndarjen (prerjen termike), parapërgatitjen e tegelit saldues dhe paraqitjen skematike të tegelit saldues si dhe sigurinë industriale gjatë saldimit. Përmbajtja e trajnimit - Pajisjet e saldimit me gaz dhe pjesët që saldohen. - Saldimi i pllakave të çelikut me trashësi 3-6mm në pozitën horizontale (PA), vertikal-lart (PF), tërthortë (PC) dhe mbi kokë (PE) duke përdorur tegela ballor. - Rregullat e sigurimit teknik dhe ruajtja e mjedisit. Grupi i paraparë Saldues dhe punëtor të përfshirë në punë të mirëmbajtjes mekanike. Kohëzgjatja: 25 ditë/ 150 orë 84

86 Shpejtësia e ftohjes së materialit bazë varet prej ndërtimit gjeometrik të tij. Në zonën e nxehtësisë mund të shfaqen dëme të cilat ndikojnë negativisht në lidhjen salduese. Dëmet kryesore që paraqiten në zonën e ndikimit të nxehtësisë është forcimi i materiali bazë dhe paraqitja e qarjeve nëse e ftohim shumë shpejt vend saldimin. 85

87 SALDIM ME GAZ - niveli i tretë Qëllimi i trajnimit Ngritja e njohurive/shkathtësive themelore të nevojshme për saldim me gaz niveli i tretë, posaçërisht njohuri për proceset e saldimit, parregullsitë në tegelin saldues, provat për tegelin saldues, tkurrjen, sforcimin dhe tërheqjen e materialit për saldim si dhe siguria industriale gjatë saldimit me gaz. Përmbajtja e trajnimit - Pajisjet e saldimit me gaz dhe pjesët që saldohen. - Saldimi i gypave të çelikut me diametër mm dhe trashësi të murit 3-6mm në pozitën vertikal-lart (PF) dhe tërthor (PC) duke përdorur tegela ballor. - Rregullat e sigurimit teknik dhe ruajtja e mjedisit. Grupi i paraparë Saldues dhe punëtor të përfshirë në punë të mirëmbajtjes mekanike. Kohëzgjatja 25 ditë/ 150 orë 86

88 Saldimi është një proces përmes të cilit krijohet një lidhje e pandashme i cili proces krijohet duke zbatuar energji dhe nxehtësi. Ngjitja është një proces termik i cili krijon lidhje të pa ndashme dhe shtresime të materialeve duke zbatuar material plotësues të shkrirë pa e shkrirë materialin bazë ose të krijoj deformim plastik. 87

89 SALDIM ME HARK ELEKTRIK niveli i parë Qëllimi i trajnimit Ngritja e njohurive/shkathtësitë themelore për saldim me hark elektrik - niveli i parë, posaçërisht njohuri për: pajisjet e saldimit, teknikat e punës, parregullsitë në tegelin saldues, materialin plotësues dhe sigurinë industriale gjatë saldimit. Programi i trajnimit - Pajisjet e saldimit dhe pajisje tjera shtesë. - Përgatitja e pllakave të çelikut me trashësi 3-12 mm për saldim këndor. - Saldimi i pllakave të çelikut të pa leguruara me trashësi 3-12 mm në pozitat e saldimit horizontal (PB), vertikal-lart (PF), dhe horizontal mbi kokë (PD) duke përdorur tegela këndor. - Rregullat e sigurimit teknik dhe ruajtja e mjedisit. Grupi i paraparë Saldues dhe punëtor të përfshirë në punë të mirëmbajtjes mekanike. Kohëzgjatja 20 ditë/ 120 orë 88

90 Gjatë saldimit, prerjes dhe proceseve të ngjashme për përpunimin e materialeve bazë metalike si dhe për pajisje përkatëse vlen rregullorja e mënjanimit të aksidenteve Saldim, prerje dhe procese të afërta BGV D1. Siguria në vend të punës, është obligim i përbashkët për: ndërmarrësit, stafin udhëheqës dhe bashkëpunëtorët. Kjo arrihet me objekte të sigurta, punëtori të sigurta dhe sjellje (qëndrim) të sigurt besueshmëri të ndërsjellë. 89

91 SALDIM ME HARK ELEKTRIK niveli i dytë Qëllimi i trajnimit Ngritja e njohurive dhe shkathtësive të nevojshme për saldimin me hark elektrik për nivel të dytë, posaçërisht njohuri për: materialin bazë për saldim, ndarjen (prerjen) termike, parapërgatitjen e tegelit saldues dhe paraqitjen e tegelit saldues, provimin e salduesit sipas EN 287 dhe siguria në punë gjatë saldimit. Përmbajtja e trajnimit - Pajisjet e saldimit me hark elektrik dhe pajisjet tjera shtesë. - Saldimi ballor i pllakave nga çeliku i pa leguruar me trashësi 3 12 mm në pozitat horizontale (PA), vertikale-lart (PF), mbi kokë (PE) dhe tërthor (PC) duke përdorur kanale për tegela ballor. - Rregullat e sigurisë dhe ruajtja e mjedisit. Grupi i paraparë Saldues dhe punëtor të përfshirë në punë të mirëmbajtjes mekanike. Kohëzgjatja 25 ditë/ 150 orë 90

92 Gazi Plasma formohet prej: Azotit, përzierjes Azot - Hidrogjen, përzierjes Argon - Hidrogjen dhe shtypjes së ajrit për përdorim rrymon nëpërmjet dizës prerëse të ftohur me ujë ose jo. Shkëndija ndezëse në mes të Volfram elektrodës dhe materialit bazë e nxehë me gazin plazma në rreth C rrezatim plazma. 91

93 SALDIM ME HARK ELEKRIK niveli i tretë Qëllimi i trajnimit Ofrimi i koncepteve të nevojshme, njohuri dhe shkathtësi për saldim me hark elektrik niveli i tretë, posaçërisht njohuri për proceset e saldimit, parregullsitë në tegelin saldues, provat në tegelin saldues, tkurrjen, sforcimin dhe tërheqjen e materialit si dhe siguria industriale gjatë saldimit. Përmbajtja e trajnimit - Pajisjet e saldimit dhe pajisjet tjera shtesë. - Përgatitja e gypave për saldim me hark elektrik. - Saldimi i gypave nga çeliku i pa leguruar me diametër >150mm me trashësi të murit >8mm në pozicionin vertikal-lart (PF) duke përdorur tegela ballor. - Saldimi i gypave nga çeliku i pa leguruar me diametër >150mm dhe trashësi të murit > 8mm në pozitën tërthore (PC), duke përdorur tegela ballor. - Rregullat e sigurimit teknik dhe ruajtja e mjedisit. Grupi i paraparë Saldues dhe punëtor të përfshirë në punë të mirëmbajtjes mekanike. Kohëzgjatja 25 ditë/ 150 orë 92

94 Provimet e saldimit ndryshojnë në mes veti varësisht nga proceset e saldimi, lëndët bazë, matjet e detajeve provuese dhe kushtet e saldimit. Detyrat speciale të salduesve kërkojnë provime të veçanta. Kushtet e parashtruara fillestare të vështira të saldimit e bëjnë salduesin më të mirë për saldime të mëtutjeshme. Norma rregullon fushën e lejimit të saldimit. 93

95 SALDIM ME TIG niveli i parë Qëllimi i trajnimit Ngritja e njohurive/shkathtësive për saldim me gaz inert Argon dhe elektroda Volframi, posaçërisht njohuri për: pajisjet e saldimit, telat saldues, gazrat mbrojtëse, burimet e rrymës salduese, evitimi i parregullsive në tegelin saldues dhe i pengesave në aparate, metodat e saldimit dhe siguria industriale gjatë saldimit. Përmbajtja e trajnimit - Pajisjet e saldimit dhe pajisjet tjera shtesë. - Saldimi këndor i pllakave nga çeliku i pa leguruar me trashësi 2 3 mm në pozitë horizontale (PB), vertikale (PF). - Saldimi ballor i pllakave të çelikut me trashësi 2 3 mm në pozicionin horizontal (PA) dhe vertikal lartë (PF). - Rregullat e sigurimit teknik dhe ruajtja e mjedisit. Grupi i paraparë Saldues dhe punëtor të përfshirë në punë të mirëmbajtjes mekanike. Kohëzgjatja 25 ditë/ 150 orë 94

96 Gjatë saldimit në pozicionin PF dhe PE intensiteti i rrymës salduese duhet të ulët 10 deri 20%. Elektrodat e Wolframit duhet të jenë të pastra prej ndyrësirave, vajit dhe yndyrës. Prej mbrojtësve të përcaktuar ato duhet të mbrohen prej papastërtive. Nëse gjatë prekjes së majës së elektrodës Volfram me Banjën salduese krijohet papastërti atëherë kjo pjesë duhet të përpunohet plotësisht. Të gjitha mirëmbajtjet duhet të kryhen në burim të ç kyqur të rrymës salduese - pa tension elektrik. 95

97 SALDIM ME TIG niveli i dytë Qëllimi i trajnimit Ky kurs ofron njohuri/ shkathtësi të nevojshme për saldimin TIG të pllakave të metalta me legurim të ulët. Njohuri të nevojshme në lidhje me pajisjet e saldimit, gazrat e saldimit, teknikat e punës, shkopat e saldimit, plasaritjet e materialit, shkathtësitë salduese, sigurinë industriale, mbrojtjen shëndetësore dhe të mjedisit gjatë saldimit. Përmbajtja e trajnimit - Pajisjet e saldimit WIG dhe pajisjet tjera shtesë. - Saldimi i pllakave nga çeliku i pa leguruar me trashësi 3-12 mm në pozitë horizontale (PA), vertikal-lartë (PF), mbi kokë (PE) dhe tërthore (PC) duke përdorur tegela ballor. - Rregullat e sigurimit teknik dhe ruajtja e mjedisit. Grupi i paraparë Saldues dhe punëtor të përfshirë në punë të mirëmbajtjes mekanike. Kohëzgjatja 25 ditë/ 150 orë 96

98 Shpejtësia e ftohjes së materialit bazë varet prej ndërtimit gjeometrik të tij. Në zonën e nxehtësisë mund të shfaqen dëme të cilat ndikojnë negativisht në lidhjen salduese. Zgjedhja e çelikut për saldim duhet të bëhet nga eksperti profesional që edhe cakton kushtet e saldimit. Në rast se është bërë zgjedhje e drejt e çelikut dhe e teknikës punuese atëherë me siguri se do të bëhen lidhje salduese me veti përkatëse si të materialit bazë. 97

99 SALDIM ME TIG niveli i tretë Qëllimi i trajnimit Ky kurs ofron njohuri të nevojshme dhe shkathtësi për saldimin TIG të gypave të metaltë të pa leguruar. Njohuri të nevojshme në lidhje me pajisjet e saldimit WIG, teknikat e punës, elektrodat e saldimit, plasaritjet e materialit, shkathtësitë salduese, sigurinë industriale, mbrojtjen shëndetësore dhe të mjedisit gjatë saldimit. Përmbajtja e trajnimit - Pajisjet e saldimit WIG dhe pajisjet tjera shtesë. - Saldimi i gypave nga çeliku i pa leguruar me diametër >100mm me trashësi të mureve 4,5mm në pozitë vertikale-lart (PF) dhe tërthore (PC) duke përdorur tegela ballor. - Rregullat e sigurimit teknik dhe ruajtja e mjedisit. Grupi i paraparë Saldues dhe punëtor të përfshirë në punë të mirëmbajtjes mekanike. Kohëzgjatja 25 ditë/ 150 orë 98

100 Në zonen e caktuar nxehtësia te materialet përçohet në mënyra të ndryshme deri te zona e ftohtë. Për shembull, bakri ka përçuar nxehtësinë tetë herë më larg se çeliku konstruktiv për të njëjtën kohë. Vendimtare për këtë është përçueshmëria e lëndës bazë. Përqyeshmëria e lartë kërkon prurje të madhe të nxehtësisë për të nxehur vendin në një temperaturë të caktuar. 99

101 SALDIM ME MIG/ MAG niveli i parë Qëllimi i trajnimit Ngritja e njohurive/shkathtësive themelore për saldimin me MAG - niveli i parë, posaçërisht njohuri për pajisjet e saldimit, gazrat saldues, teknikat e punës, materiali plotësues për saldim, dhe siguria industriale gjatë saldimit. Përmbajtja e trajnimit - Pajisjet e saldimit me MAG dhe pjesët që saldohen. - Saldimi i pllakave të çelikut me trashësi deri në 3mm duke përdorur tegela këndor. - Rregullat e sigurimit teknik dhe ruajtja e mjedisit. Grupi i paraparë Saldues dhe punëtor të përfshirë në punë të mirëmbajtjes Kohëzgjatja 25 ditë/ 150 orë 100

102 Pajisja e furnizimit me tel Pajisja e furnizimit me tel e tërheq elektrodën e telit në mënyrë të njëtrajtshme nga rrota e elektrodës së telit dhe e shtynë atë në pakon e gypit për në brenerin e saldimit. Shpejtësia e shtytjes është e rregullueshme prej 1 deri 18m/ min, dhe ajo mbetet konstant gjatë saldimit Parregullsitë në furnizim me tel ndikojnë në shkëndijë dhe në kalim të pikave, si dhe mund të kenë si pasojë parregullsitë në tegelin e saldimit. 101

103 SALDIM ME MIG/ MAG niveli i dytë Qëllimi i trajnimit Ngritja e njohurive/ shkathtësi themelore të nevojshme për saldimi me MAG - niveli i dytë, posaçërisht njohuri për: materialin bazë për saldim, ndarjen (prerjen termike), parapërgatitjen e tegelit saldues dhe paraqitjen skematike të tegelit saldues si dhe sigurinë industriale gjatë saldimit. Përmbajtja e trajnimit - Pajisjet e saldimit me MAG dhe pjesët që saldohen. - Saldimi i pllakave të çelikut me trashësi >4mm në pozitën vertikal-lart (PF), tërthortë (PC). - Rregullat e sigurimit teknik dhe ruajtja e mjedisit. Grupi i paraparë Saldues dhe punëtor të përfshirë në punë të mirëmbajtjes Kohëzgjatja 25 ditë/ 150 orë 102

104 Shkëndija impulsive Me shkëndijë impulsive mund të arrihet një transformim pikash nga Elektroda tel pa lidhje të shkurtë dhe spërkatje të ulëta. Kjo arrihet edhe tek kapacitetet e vogla të shkëndisë të cilat qojnë kah shkëndijat e shkurta apo të gjata dhe me këtë te lidhjet e shkurta e pastaj domosdo kah krijimi i spërkatjeve. 103

105 SALDIM ME MIG/ MAG niveli i tretë Qëllimi i trajnimit Ngritja e njohurive/shkathtësive themelore të nevojshme për saldim me MAGniveli tretë, posaçërisht njohuri për proceset e saldimit, parregullsitë në tegelin saldues, provat për tegelin saldues, tkurrjen, sforcimin dhe tërheqjen e materialit për saldim si dhe siguria industriale gjatë saldimit me MAG. Përmbajtja e trajnimit - Pajisjet e saldimit me MAG dhe pjesët që saldohen. - Saldimi i gypave të çelikut me diametër >100 mm dhe trashësi të murit > 4mm në pozitën vertikal-lart (PF) dhe tërthor (PC) duke përdorur tegela ballor. - Rregullat e sigurimit teknik dhe ruajtja e mjedisit. Grupi i paraparë Saldues dhe punëtor të përfshirë në punë të mirëmbajtjes Kohëzgjatja 25 ditë/ 150 orë 104

106 Rregullimi i sasisë rrjedhjes së gazit mbrojtës Sasia e saktë e gazit mbrojtës dhe një rrjedhje e njëtrajtshme e gazit mbrojtës janë parakushte për mbrojtje të mjaftueshme të banjos salduese nga hyrja e ajrit. Me mbrojtjen jo të mjaftueshme me gaz mund të krijohen pore në tegelin saldues. 105

107 SALDIM ME GAZ I ÇELIQEVE ZJARRËDURUESE - CrMo Qëllimi i trajnimit Trajnimi ofron njohuri dhe shkathtësi të nevojshme për saldim me gaz të gypave nga çeliku zjarrdurues i leguruar ulët. Njohuri të nevojshme në lidhje me pajisjet salduese, gazrat salduese, teknikat e punës, shufrat e saldimit, plasaritjet e materialit, sigurinë industriale, mbrojta e shëndetit dhe e ambientit. Përmbajtja e trajnimit - Pajisjet për saldim special dhe pajisjet tjera shtesë. - Saldimi me gaz i gypave nga çeliku zjarrdurues i leguruar ulët me diametër >100mm dhe trashësi të murit 4,5mm në pozicionin vertikal-lartë (PF) dhe tërthor (PC) duke përdorur tegela ballor. - Rregullat e sigurimit teknik dhe ruajtja e mjedisit. Grupi i paraparë Saldues dhe punëtor të përfshirë në punë të mirëmbajtjes mekanike. Kohëzgjatja 10 ditë/ 60 orë 106

108 Për saldimin e çeliqeve të ndryshme përdoren shkopinj saldues të ndryshëm, të cilët mund ti zgjedhe vetëm profesionisti i cili në të njëjtën kohë përcakton edhe të dhënat e drejtimit të punës salduese. Gjatë pakujdesisë ndodhin dëmtime! 107

109 SALDIM ME HARK ELEKTRIK I ÇELIQEVE ZJARRËDURUESE - CrMo Qëllimi i trajnimit Kursi ofron njohuri të nevojshme dhe shkathtësi për saldim me hark elektrik të gypave nga çeliku zjarrdurues i leguruar ulët. Njohuri të nevojshme në lidhje me pajisjet salduese, teknikat e punës, elektrodat e saldimit, plasaritjet e materialit, sigurinë industriale, mbrojtjen e shëndetit dhe të ambientit. Përmbajtja e trajnimit - Pajisjet për saldim special dhe pajisjet tjera shtesë. - Saldimi me hark elektrik i gypave nga çeliku zjarrdurues i leguruar ulët me diametër >150mm dhe trashësi të murit 8mm në pozicionin vertikal-lartë (PF) dhe tërthor (PC) duke përdorur tegela ballor. - Rregullat e sigurimit teknik dhe ruajtja e mjedisit. Grupi i paraparë Saldues dhe punëtor të përfshirë në punë të mirëmbajtjes mekanike. Kohëzgjatja 10 ditë/ 60 orë 108

110 Kujto se: Gjatë saldimit me shkrirje, materialet bazë të njejta dhe të ndryshme, lidhen në gjendje të lëngët. Ndikimet në lëndën e materialit bazë nëpërmjet saldimit Gjatë saldimit ndikohet në vetitë e lëndës së materialit bazë si p.sh:në qëndrueshmëri, fortësi, zgjatje, shtalbësi etj. Saldueshmëria e lëndës së materialit bazë është më e mirë, nëse sa ma pak ndryshohen vetitë e tij gjatë saldimit. 109

111 SALDIM ME WIG ÇELIQEVE ZJARRËDURUESE - CrMo Qëllimi i trajnimit Trajnimi ofron njohuri të nevojshme dhe shkathtësi për saldim me WIG të gypave nga çeliku ulët i leguruar CrMo. Njohuri të nevojshme për çeliqet, ndarja e tyre, lidhja metalike, struktura e tyre, materiali plotësues për saldim, siguria në punë dhe mbrojtja e shëndetit dhe e ambientit. Përmbajtja e trajnimit - Pajisjet për saldim special dhe pajisjet tjera shtesë. - Saldimi me WIG i gypave nga çeliku ulët i leguruar CrMo me diametër >100mm dhe trashësi të murit 4,5mm në pozicionin vertikal-lartë (PF) dhe tërthor (PC) duke përdorur tegela ballor. - Rregullat e sigurimit teknik dhe ruajtja e mjedisit. Grupi i paraparë Saldues dhe punëtor të përfshirë në punë të mirëmbajtjes mekanike. Kohëzgjatja 10 ditë/ 60 orë 110

112 Për mbrojtjen e rrënjës së tegelit saldues nga ndikimi i ajrit nuk mjafton gazi mbrojtës nga breneri saldues. Shembull për mbrojtjen e rrënjës te saldimi i gypave bëhet përmes futjes së gazit formësues. 111

113 SALDIM I ÇELIQEVE JO KORRODUESE - CrNi Qëllimi i trajnimit Trajnimi ofron njohuri dhe shkathtësi të nevojshme për saldim WIG të gypave nga çeliku jo korrodues CrNi. Njohuri të nevojshme për çeliqet austenite Krom Nikel, lidhjet metalike, strukturën e tyre, materialin plotësues për saldim si dhe ruajtjen e shëndetit dhe sigurinë në punë gjatë saldimit. Përmbajtja e trajnimit - Pajisjet për saldim special dhe pajisjet tjera shtesë. - Saldimi me WIG i gypave nga çeliku jo korrodues CrNi me diametër >100mm dhe trashësi të murit 4,5mm në pozicionin vertikal-lartë (PF) dhe tërthor (PC) duke përdorur tegela ballor. - Rregullat e sigurimit teknik dhe ruajtja e mjedisit. Grupi i paraparë Saldues dhe punëtor të përfshirë në punë të mirëmbajtjes. Kohëzgjatja 10 ditë/ 60 orë 112

114 Emërtimi i çeliqeve të leguruara bëhet në bazë të elementeve kimike leguruese dhe përqindjes së tyre. Gjithashtu çdo çelik ka një numër standard dallues të materialit bazë. Për të identifikuar çeliqet, (llamarinat, gypat etj.) shënohen me ngjyra dalluese. 113

115 LËMI: TEKNOLOGJI MEKANIKE PNEUMATIKË Qëllimi i trajnimit Trajnimi ofron njohuri dhe shkathtësi për te vepruar me qarqet/ komponentët pneumatike Përmbajtja e trajnimit - Konceptet themelore të pneumatikës. - Diagramet e qarqeve pneumatike. - Montimi i qarqeve pneumatike. - Identifikimi i defekteve në sistemin pneumatikë. - Evitimi i defekteve në sistemin pneumatikë. - Rregullat e sigurimit teknik dhe ruajtja e mjedisit. Grupi i paraparë Punëtor të mirëmbajtjes dhe ata të cilët punojnë me makineritë të cilat kontrollohen nga sistemet pneumatike. Kohëzgjatja 10 ditë/ 60 orë 114

116 Aktivizimi i drejtpërdrejt i valvolës mund të bëhet vetëm me anë të një force të vogël kyçëse. Me rritjen e diametrit nominal të një valvol, forca e saj kyçëse bëhet gjithnjë e më e madhe. Për reduktimin e forcës së aktivizimit te valvolat drejtuese, ato mund të pajisen me një valvol me dirigjim paraprak që njihet si pilot valvol. Një vrimë e vogël e lidhë shtypjen e ajrit me valvolën e dirigjimit paraprak. Kur leva me rrotëz do të aktivizohet atëherë do të hapet valvola e ashtuquajtur pilot. Shtypja e ajrit tani rrymon në drejtim të membranës dhe e shtyp diskun e valvolës poshtë. 115

117 ELEKTRO PNEUMATIKË Qëllimi i trajnimit Hyrje në funksionin dhe veprimin e pajisjeve elektrike që përdoren në rregullimin elektro pneumatik; dizajnin dhe konstruksionin praktik të qarqeve të tilla. Kontrollimi i vepruesve pneumatikë (elementeve punuese) duke përdorur pajisjet elektrike kyçëse dhe senzorike. Demonstrimi dhe përdorimi i akumulatorëve dhe disa aplikimeve të tyre të demonstruara në shembuj praktik. Niveli themelor përfshinë parimet elektrike gjegjësisht ato elektro pneumatike. Përmbajtja e trajnimit - Simbolet pneumatike dhe elektro pneumatike. - Diagramet e qarqeve elektro pneumatike. - Dizajnimi i qarqeve elektro pneumatike. - Bazat dhe terminologjitë e inxhinierisë së rregullimit elektro pneumatikë. - Funksionimi dhe operimi i një rangu të senzorëve. - Konstruktimi i diagrameve të lëvizjes. - Qarqet rregulluese me shumë cilindra (multi-cilindër). Grupi i paraparë Punëtor të mirëmbajtjes dhe ata të cilët punojnë me makineritë të cilat kontrollohen nga sistemet rregulluese pneumatike. Duhet që kandidatët paraprakisht të kenë njohuri nga lëmi i pneumatikës bazë. Kohëzgjatja 10 ditë/ 60 orë 116

118 Së pari ajri që rrjedh në cilindrin me shtypje të ulët nëpërmjet një filteri do të kompresohet dhe për shkak të nxemjes së madhe me ndihmën e një ftohësi të mesëm e sjell temperaturën e jashtme. Më pastaj me anë të cilindrit me shtypje të lartë vazhdon kompresori i dytë. 117

119 HIDRAULIKË Qëllimi i trajnimit Ofrimi i koncepteve të nevojshme, njohurive/shkathtësive themelore për të vepruar me qarqet/komponentët hidraulike. Përmbajtja e trajnimit - Konceptet themelore të hidraulikës. - Diagramet e qarqeve hidraulike. - Montimi i qarqeve hidraulike. - Identifikimi i defekteve në sistemin hidraulik. - Evitimi i defekteve në sistemin hidraulik. - Rregullat e sigurimit teknik dhe ruajtja e mjedisit. Grupi i paraparë Punëtor të mirëmbajtjes dhe ata të cilët punojnë me makineritë të cilat kontrollohen nga sistemet hidraulike. Kohëzgjatja 10 ditë/ 60 orë 118

120 Hidraulika ka një përdorim të gjerë në degë të shumta të teknikës. Makinat, pjesa dërmuese e të cilave janë pajisjet hidraulike, përdorën në shumë reparte; p.sh. bujqësi, pylltari, ndërtimtari, komunikacion, energjetikë etj. Rol të madh hidraulika ka në teknikën e formimit dhe prerjes (presat hidraulike, makinat përpunuese CNC etj.). Hidraulika gjithashtu me të madhe përdoret edhe në lëmin e teknikës fluturuese dhe ushtarake, teknologjinë bërthamore dhe të procesit. 119

121 ELEKTRO HIDRAULIKË Qëllimi i trajnimit Rregullimi hidraulik më kompleks, paraqitja e aspekteve të rregullimit elektrik të sistemeve hidraulike. Hulumtimi i rregullimit të qarqeve me shumë veprues (multiple actuator) me sekuenca dhe veprime të varura nga presioni. Përmbajtja e trajnimit - Komponentët e sistemit të rregullimit hidraulikë. - Diagramet e qarqeve elektro hidraulike. - Kyçësit dhe Senzorët të përdorura në sistemet rregulluese. - Funksionimi e valvolave drejtuese të aktivizuara (komanduara) përmes elektromagnetit (bobinës). - Diagramet e qarkut dhe lëvizjes për të identifikuar sekuencat e veprimit të qarkut. - Dizajnimi dhe konstruktimi i qarqeve themelore elektro hidraulike. - Rregullat e sigurimit teknik dhe ruajtja e mjedisit. Grupi i paraparë Punëtor të mirëmbajtjes dhe ata të cilët punojnë me makineritë të cilat kontrollohen nga sistemet rregulluese hidraulike. Duhet që kandidatët të kenë të përfunduar kursin nga Hidraulika bazë. Kohëzgjatja 10 ditë/ 60 orë 120

122 Lidhjet hidraulike me valvola kyçëse mund të bëjnë përpunimin vetëm te sinjaleve binare (0 ose 1) të një komandimi. Nëse rrjedh ndonjë rrymë nëpër bobinë, të një valvol kyçëse të valvolave, valvola do ta kuptoj në bazë të pozitës lidhëse pa pozicion të ndërmjetëm. Nën nocionin e një valvole kyçëse do të kuptohen të gjitha valvolat pa funksionin e bobinës, që posedojnë veti komanduese elektrike. 121

123 QARQET PNEUMATIKE TË KONTROLLUAR Qëllimi i trajnimit Ngritja e njohurive/ shkathtësive për qarqet pneumatike/ hidraulike të kontrolluara me PLC, rregullimi elektrik i sistemeve hidraulike, hulumtimi i qarqeve rregulluese të sistemeve të tilla dhe aftësimi i pjesëmarrësve në shkruarjen e programeve të nevojshme aplikative për PLC-të e tipit industrial. Përmbajtja e trajnimit - Diagramet e qarkut dhe lëvizjes për të identifikuar sekuencat dhe veprimet e qarkut. - Dizajnimi dhe konstruktimi i qarqeve pneumatike/hidraulike rregulluese. - Shkruarja e PLC programeve për të kontrolluar veprimet. elektro pneumatike/hidraulike të kontrolluara me PLC. - Rregullat e sigurimit teknik dhe ruajtja e mjedisit. Grupi i paraparë Punëtor të mirëmbajtjes dhe ata të cilët punojnë me makineri të cilat kontrollohen nga sistemet pneumatike/hidraulike të kontrolluara me PLC. Kohëzgjatja 10 ditë/ 60 orë 122

124 Dirigjimet e kombinuara nga elektrika/ elektronika dhe pneumatika kanë përparësi kundrejt dirigjimit të pastër pneumatik në përpunimin e sinjaleve elektrike ose elektronike, memorie të programueshme (PLC) dhe realizimin e pjesëve të ngarkuara pneumatike. Me aplikimin e drejt sjellin përparësi në të dy anët. Gjatë zgjedhjes së dirigjimit duhet të përfillen këto kritere si p.sh distanca e madhe në mes të çdo komponenti dirigjues, mundësitë e programimit, ndikimi i mjedisit, mbrojtja nga eksplodimi, mirëmbajtja dhe kostot janë të pakta. 123

125 HIDRAULIKË PROPORCIONALE Qëllimi i trajnimit Hyrje në funksionimin dhe veprimin e valvolave proporcionale hidraulike, funksioni i përforcuesve rregullues. Përdorimi i valvolave drejtuese proporcionale dhe valvolave proporcionale për rregullimin e presionit si dhe shpjegimi i konstruksionit të tyre, operimit dhe karakteristikave gjegjëse. Përmbajtja e trajnimit - Parimet bazë të rregullimit proporcional. - Simbolet dhe terminologjitë e përdorura për të paraqitur dhe përshkruar pajisjet e hidraulikës proporcionale. - Komponentët e veçanta të sistemeve hidraulike proporcionale dhe funksioni i tyre. - Konstruktimi, përshtatja dhe montimi i qarqeve proporcionale të rregullimit. - Rregullat e sigurimit teknik dhe ruajtja e mjedisit. Grupi i paraparë Fillestar dhe punëtor të cilët punojnë me sistemet hidraulike. Kohëzgjatja 10 ditë/ 60 orë 124

126 Me anë të servo valvolave mund të kryhen të njëjtat funksione sikurse me valvolat proporcionale. Për shak të saktësisë dhe shpejtësisë së madhe Servoteknika madje ka më tepër përparësi në krahasim me atë proporcionale. Këto përparësi janë në radhë të parë për shkak të shpenzimeve më të ultë dhe kostos më të ulët të konstruktimit dhe mirëmbajtjes së pajisjeve. 125

127 PLC - PLC Eazy Qëllimi i trajnimit Aftësimi në përdorimin e PLC-ve përfshirë programimin, skicimin e listave të gjendjes, diagramin shkallë, bllok-diagrameve funksionale, shkruarjen e programeve aplikative, startimi në punë, testimi si dhe evitimi i defekteve. Përmbajtja e trajnimit - Konceptet themelore të sistemit të PLC-ve. - Shkruarja e programit në PLC. - Zgjedhja e PLC-ve adekuate në pajtim me kërkesat e sistemit. - Interpretimi i PLC-ve në sistem. - Rregullat e sigurimit teknik dhe ruajtja e mjedisit. Grupi i paraparë Fillestar dhe/ose punëtorë të cilët punojnë me makineri ose sisteme të kontrolluara nga PLC. Kohëzgjatja 10 ditë/ 60 orë 126

128 Hardwer-i i një PLC, ashtu sikurse sistemet e mikro kompjuterëve të sotëm, është i bazuar në një BUS sistem. Me lidhjen e një adrese do të bëhet zgjedhja e adresës së një BUS pjesëmarrësi. Në lidhjen e të dhënave do të bëhet përcjellja e informatave të dëshiruara. Lidhja e komandave ndërmjet veti është e domosdoshme që të bëhet aktivizimi i BUS pjesëmarrësve si emetues apo si pranues. 127

129 PLC - SIEMENS SIMATIC S7-300 Qëllimi i trajnimit Aftësimi në përdorimin e PLC-ve përfshirë programimin, skicimin e listave të gjendjes, diagramin shkallë, bllokdiagrameve funksionale, shkruarjen e programeve të thjeshta aplikative, startimi në punë testimi si dhe evitimi i defekteve. Përmbajtja e trajnimit - Konceptet themelore të sistemit të PLC-ve. - Shkruarja e programit në PLC. - Zgjedhja e PLC-ve adekuate në pajtim me kërkesat e sistemit. - Interpretimi i PLC-ve në sistem. - Rregullat e sigurimit teknik dhe ruajtja e mjedisit. Grupi i paraparë Fillestar dhe/ose punëtorë të cilët punojnë me makineri ose sisteme të kontrolluara nga PLC. Kohëzgjatja 10 ditë/ 60 orë 128

130 Njësia qendrore e një PLC-je esencialisht përbëhet nga një mikrokompjuter. Sistemi operativ i prodhuesit të PLC-së mundëson që nga një kompjuter universal të krijohet një PLC, e cila në mënyrë të veçantë dhe optimale do të shërbej në kryerjen e detyrave të komandimit. 129

131 PLC - OMRON Qëllimi i trajnimit Aftësimi në përdorimin e PLC-ve përfshirë programimin, skicimin e listave të gjendjes, diagramin shkallë, bllok-diagrameve funksionale, shkruarjen e programeve të thjeshta aplikative, startimi në punë, testimi si dhe evitimi i defekteve. Përmbajtja e trajnimit - Konceptet themelore të sistemit të PLC-ve. - Shkruarja e programit në PLC. - Zgjedhja e PLC-ve adekuate në pajtim me kërkesat e sistemit. - Interpretimi i PLC-ve në sistem. - Rregullat e sigurimit teknik dhe ruajtja e mjedisit. Grupi i paraparë Fillestar dhe/ose punëtorë të cilët punojnë me makineri ose sisteme të kontrolluara nga PLC. Kohëzgjatja 10 ditë/ 60 orë 130

132 Dritarja e një intervali punues në një projekt të CX-Programer-it paraqet objektet në formë të strukturës hierarkike. Ekziston mundësia e aplikimit të disa PLC-ive në të njëjtin projekt. Secila prej PLC-ve në strukturën përmbajtjesore mund të paraqitet në formë të veçante dhe mund të posedojë objektet e radhitura (varshmëri nga lloji i PLC-ve). PLC-it e C-serisë (p.sh CQM1) posedojnë vetëm nga një program për secilën PLC. Sistemet e CV dhe CS/CJ serisë realizojnë përpunimin e disa programeve për secilën PLC. Seria CS/CJ posedon shkathtësi të detyrave të shumëfishta. Çdo njëri program në strukturën përmbajtjesore do të prezantohet në mënyrë të ndarë. Secili program duhet domosdoshmërish të posedoj një ndërlidhje si dhe të ketë qasje në programet tjera. 131

133 MEKANIKË THEMELORE Qëllimi i trajnimit Ngritja e njohurive/shkathtësive të nevojshme për të kryer punë mekanike dhe matje themelore përfshirë punimin e pjesëve të vogla, duke përdorur teknikat e punës manuale (me dorë). Përmbajtja e trajnimit - Leximi/ interpretimi i vizatimeve të thjeshta teknike. - Skicimi i vizatimeve të thjeshta teknike. - Matja duke përdorur instrumentet matëse. - Punimi i pjesëve të vogla (me sharritje, limim, gdhendje, etj.). - Punimi i pjesëve të metalit (me retifikë, makinë shpuese etj.). - Rregullat e sigurimit teknik dhe ruajtja e mjedisit. Grupi i paraparë Punëtor të përfshirë në punë të mirëmbajtjes mekanike. Kohëzgjatja 10 ditë/ 60 orë 132

134 Për çdo teknologji është e nevojshme aplikimi i mjeteve për mbrojtjen në punë. Nga lloji i teknologjisë së prodhimit varet edhe lloji i mjeteve për mbrojtjen në punë. Sidomos në industrinë e rëndë metal përpunuese përdoren mjetet për mbrojtjen në punë, të qëndrueshme ndaj veprimeve mekanike, veprimeve nga temperaturat e larta, nga zhurma e madhe etj. 133

135 TORNIMI I SIPËRFAQEVE CILINDRIKE Qëllimi i trajnimit Aftësimi i kandidatëve për të kryer tornimin e sipërfaqeve cilindrike të jashtme, brendshme si dhe hapjen e filetës së jashtme me përdorimin e instrumenteve prerëse. Përmbajtja e trajnimit - Llojet e tornove karakteristikat dhe përdorimi. - Llojet dhe karakteristikat e instrumenteve prerëse. - Tornimi gjatësor i jashtëm/brendshëm i sipërfaqeve cilindrike. - Hapja e filetos së jashtme në torno. - Rregullat e sigurimit teknik dhe ruajtja e mjedisit. Grupi i paraparë Punëtor të përfshirë në punët e mirëmbajtjes mekanike, që kanë njohuri bazë nga mekanika themelore dhe vizatimi teknik. Kohëzgjatja 15 ditë/ 90 orë 134

136 Gjatësia e kokës prerëse të thikës ndarëse duhet të jetë diçka më e madhe se gjysma e diametrit të pjesës punuese, në mënyrë që të mund të prehet deri tek mesi i pjesës punuese. Gjerësia e prerjes kryesore, duhet ti përgjigjet gjerësisë së prerjes së dhënë në skicë. 135

137 TORNIMI GJATËSOR I SIPËRFAQEVE CILINDRIKE Qëllimi i trajnimit Një modul teorik/ praktik që aftëson kandidatët për të kryer tornime gjatësore të sipërfaqeve cilindrike, të jashtëm dhe të brendshme me cilësi N7. Përmbajtja e trajnimit - Tornimi gjatësor i jashtëm. - Tornimi gjatësor i brendshëm. - Cilësia e sipërfaqes gjatë tornimit gjatësor të jashtëm dhe të brendshëm. - Rregullat e sigurimit teknik dhe ruajta e mjedisit. Grupi i paraparë Punëtor të mirëmbajtjes dhe punëtor të cilët punojnë drejtpërdrejt në makinat metalprerëse. Kohëzgjatja 15 ditë/ 90 orë 136

138 Punimet gjatësore cilindrike mund të jenë të ashpra dhe të pastra. Te përpunimi i ashpër punohet me thellësi më të madhe të prerjes. Përpunimi i pastër është si kalim plotësues i cili nevojitet për përmirësimin e ashpërsisë së fituar pas tornimit të ashpër dhe për të rritur saktësinë e përmasave të detalit. 137

139 TORNIMI BALLOR I SHKALLËZUAR DHE ZMUSIMI Qëllimi i trajnimit Një modul teoriko-praktik që aftëson kandidatët për të kryer tornime ballore të rrafshëta, të shkallëzuara, zmusimi, prerje dhe hapje kanalesh unazore të jashtme e të brendshme me tornim. Përmbajtja e trajnimit - Llojet e tornimeve ballore. - Tornimet e shkallëzuara dhe zmusimi. - Prerje në torno. - Hapja e kanaleve në torno. - Rregullat e sigurimit teknik dhe ruajtja e mjedisit. Grupi i paraparë Fillestar dhe punëtor të mirëmbajtjes mekanike. Kohëzgjatja 10 ditë/ 60 orë 138

140 Gjatë tornimit ballor lëvizja e hapit është perpendikulare në aksin e pjesës që punohet. Po ashtu edhe ky përpunim mund të jetë i ashpër dhe i pastër në sipërfaqet e jashtme dhe të brendshme. 139

141 PUNIMI I FILETAVE NË TONRO Qëllimi i trajnimit Një modul teorik/ praktik që aftëson kandidatët për të kryer hapjen e filetave të jashtme e të brendshme në torno. Përmbajtja e trajnimit - Filetimi metrik i jashtme dhe i brendshëm. - Filetimi i jashtëm/brendshëm me madravidë dhe meshkuj filetues në torno. - Filetimi i jashtëm/brendshëm trapezor me thikë, në torno. - Rregullat e sigurimit teknik dhe ruajtja e mjedisit. Grupi i paraparë Fillestar dhe punëtor të mirëmbajtjes mekanike. Kohëzgjatja 10 ditë/ 60 orë 140

142 Hapja e filetave është një ndër përpunimet më precize sa i përket kualitetit, saktësisë dhe pastërtisë së profilit. Shpejtësia e prerjes gjatë hapjes së filetos është dukshëm më e vogël. Thellësia e prerjes nuk është sa e profilit, por e shkallëzuar dhe dallojmë përpunim paraprak dhe përfundimtar të filetos, i cili jep formën përfundimtare të filetos. 141

143 TORNIMI I SIPËRFAQEVE KONIKE Qëllimi i trajnimit Një modul teorik/ praktik që aftëson kandidatët për të kryer tornime të sipërfaqeve konike, të jashtme dhe të brendshme dhe të cilësisë N7. Përmbajtja e trajnimit - Tornime të sipërfaqeve konike të jashtme dhe të brendshme. - Tornimi i sipërfaqeve konike të jashtme dhe të brendshme të cilësisë N7. - Rregullat e sigurimit teknik dhe ruajtja e mjedisit. Grupi i paraparë Fillestar dhe punëtor të mirëmbajtjes mekanike. Kohëzgjatja 5 ditë/ 30 orë 142

144 Te sipërfaqet konike vegla prerëse nuk ndërron, por duhet paramenduar se për ta fituar pjesën konike veglën prerëse përmes pjesës së epërme të lëvizshme të suportit duhet ta rrotullojmë për këndin e kërkuar të konit. Këto sipërfaqe realizohen kur lëvizja e hapit ka drejtim të pjerrtësuar ndaj aksit të pjesës si gjatë tornimit të sipërfaqeve të jashtme konike ashtu edhe atyre të brendshme. PROGRAMI ME CNC MAKINA 143

145 PROGRAMIMI I CNC - MAKINAVE Qëllimi i trajnimit Ky kurs është i dizajnuar që të trajnuarve tu ofroj njohuri themelore për programimin me CNC makina, duke shfrytëzuar software-in simulues. Kursi diskuton bazat e makinave CNC dhe principet e operimit me to, strukturën e programimit me CNC makina, procedurat e programimit dhe veçoritë speciale. Rregullat dhe masat për siguri në punë do të diskutohen gjatë kursit. Përmbajtja e trajnimit - Makina CNC nga pikëpamja e programerit. - Shkruarja e programeve në CNC makina. - Llojet e lëvizjes në CNC makina. - Llojet e kompensimit të makinave CNC. - Struktura e programeve për CNC makina. - Veçoritë speciale që ndihmojnë për programimin në CNC makina. - Makina CNC nga pikëpamja e operatorit (manipuluesit). - Mënyrat themelore të operimit në CNC makina. - Rëndësia e procedurave të programimit me makina CNC. - Rregullat e sigurimit teknik dhe ruajtja e mjedisi. Grupi i paraparë Teknolog dhe punëtorë të përfshirë në punët e përpunimit mekanik me ndihmën e makinave CNC. Kohëzgjatja 15 ditë/ 90 orë 144

146 Në ditët e sotme automatizimi bëhet me dirigjim numerik, përdoren vetëm dirigjimet CNC. Përdorimi bëhet me dirigjimin e makinave të veglave, robotëve portal ose për pozicionimin e thjeshtë të njësisë orientuese. 145

147 FREZIMI I KANALEVE TË DREJTA DHE TË PROFILUARA Qëllimi i trajnimit Ky kurs është i dizajnuar që ti aftësoj kandidatet për te kryer frezime dhe hapje te kanaleve te drejta, te profiluara dhe te jashtme ne boshte me përdorim te makinës frezuese universale.. Përmbajtja e trajnimit - Frezimi i kanaleve te drejta. - Frezimi i kanaleve profilore T. - Filetimi i jashtëm/brendshëm trapezor me thikë, në torno. - Rregullat e sigurimit teknik dhe ruajtja e mjedisit. Grupi i paraparë Fillestar dhe punëtor te mirëmbajtjes mekanike. Kohëzgjatja 15 ditë/ 90 orë 146

148 Sikurse per mbrojtjen e njerëzve edhe mbrojtja e ambientit në vendin e punës është e rregulluar me dispozita ligjore. Parimi më i rëndësishëm është veprimi me përgjegjësi të plotë i secilit. Për ta lehtësuar ambientin dhe për të kursyer shpenzimet, duhet që energjia dhe materiali të shfrytëzohen në mënyrë racionale. Qasja racionale ndaj energjisë dhe materialit do të thotë që të arrihet një proces i tillë prodhimi me përdorim të sa më pak materiali dhe energjie. 147

149 MANIPULIMI I SHIRITAVE TRANSPORTUES Qëllimi i trajnimit Modul teorik/ praktik i nivelit themelorë që ofron njohuri/shkathtësi për të manipuluar me shirita transportues. Njohuri për konstruksionin e vinç-urës dhe pajisjet e tij, për komunikimin gjatë punës me vinç-urë dhe për sigurinë në punë. Shkathtësi për teknikat e operimit të vinç-urës si dhe për zbatimin e rregullave për siguri në punë. Përmbajtja e trajnimit - Konstruksionin e vinç-urës dhe pajisjeve të tij. - Gjendjen teknike te vinç-urës dhe pjesëve. - Rregullat e komunikimit gjatë punës me vinç-urë. - Rregullat e sigurisë në punë. Grupi i paraparë Fillestar dhe punëtor te mirëmbajtjes mekanike. Kohëzgjatja 15 ditë/ 90 orë 148

150 Manipuluesi para se të filloj punën me vinç-urë, fillimisht duhet patjetër të kontrolloj verifikoj vinç-urën, kuptohet prej çengelit pastaj litarin, kufizuesit, gjithashtu duhet të kontrolloj sistemin e frenimit duke e vënë në lëvizje vinç-urën pa ngarkesë dhe në rast se vëren parregullsi ose dëmtime duhet ta informoj udhëheqësin. Çengeli gjatë kontrollit vërehet të çara në të apo nëse vërehet se është konsumuar më shumë se 10% e seksionit tërthor të tij duhet të ndërrohet. Çengeli i cili bart peshë më të madhe se N duhet të ketë atestin, ku shenja e prodhuesit dhe ngarkesa maksimale duhet të jenë të gravuara. Litarët duhet të kontrollohet nëse është dëmtuar ndonjë fije dhe në qoftë se numri i fijeve të dëmtuar është në kufijtë e lejuar, mirëpo korrozioni e ka dëmtuar litarin atëherë duhet të ndërrohet por me karakteristika të njëjta. Mirëpo nëse litari merret me karakteristika më të dobëta atëherë edhe pesha bartëse duhet të jetë më e vogël. Litarët duhet vazhdimisht të jenë të mbikëqyrur dhe të mirëmbahen. Kufizuesit duke pas parasysh rëndësinë e madhe të këtij elementi është me rëndësi që ai vazhdimisht të kontrollohet. Nuk preferohet përdorimi i tij gjatë punës normale të vinçit. Frenat për të mundësuar punën e rregullt dhe të sigurt të vinçit duhet të kontrollohen frenat. P.sh. Hapësirën mes nofullave dhe diskut, shpenzimi i nofullave etj. 149

151 VULLKANIZIMI I SHIRITAVE TE GOMES Qëllimi i trajnimit Ky kurs është i dizajnuar që ti ofroj njohuri për procesin e vullkanizimit te gomës dhe parimet e punës me pajisjet për vullkanizimi, shkathtësi për përdorimin e pajisjeve te vullkanizimit, vullkanizimi me metodën e ftoftë dhe te nxehtë, veshjen e tamburave me gomë dhe sanimin e dëmtimeve te shiritave.. Përmbajtja e trajnimit - Pajisjet për vullkanizim. - Vullkanizimi me metodën e ftoftë. - Vullkanizimi me metodën e nxehtë. - Veshja e tambureve me gomë. - Dëmtimet e shiritit. - Rregullat e sigurisë në punë. Grupi i paraparë Të gjithë punëtoret qe merren me procesin e vullkanizimin e shiritave transportues te gomës. Kohëzgjatja 5 ditë/ 30 orë 150

152 Çdo shirit transportues gomë pëlhurë me vete përmban edhe karakteristikat teknike ku do të identifikohej në bazë të standardeve ISO dhe në mënyrë vizuale. Shiritat e tipit N dhe M të cilët ne i përdorim në eksploatimin e qymyrit janë të përshtatshëm në temperature të ambientit 250 C C dhe temperature të materialit C. 151

153 OPERIMI ME ESKAVATOR ROTORIK DREGLAJN DHE PALUES Qëllimi i trajnimit Ky kurs është i dizajnuar që ti ofroj njohuri/shkathtësi për operimin me eskavator rotorik, dreglajn dhe palues Përmbajtja e trajnimit - Parimet e përgjithshme te Eksploatimit sipërfaqësor të mineraleve te dobishme, - Terminologjia lidhur me eksploatimin sipërfaqësor, - Llojet e trashëve, - Elementet e shkalles, - Kushtet dhe kriteret themelore për shfrytëzim sipërfaqësor, - Karakteristikat e procesit të prodhimit, - Parametrat tekniko teknologjik të karrierës dhe përcaktimi i tyre, - Ndarja dhe mënyra e ngarkimit te eskavatorve, - Palosja e masave të djerrinës. Grupi i paraparë Fillestar dhe operator të eskavatorve. Kohëzgjatja 5 ditë/ 30 orë 152

154 153

155 MIRËMBAJTJA E MAKINAVE TË RËNDA Qëllimi i trajnimit Modul themelor i cili i ofron njohuri për mirëmbajtjen e makinës, pajisjet mbrojtëse personale, kontrollimi vizual i makinës nga toka, kontrollimi vizual i kopesë se motorit, brenda kabinës dhe njohuri ne lubrifikimin e makinës. Përmbajtja e trajnimit - Pajisjet mbrojtëse personale. - Kontrollimi vizual i makinës nga toka. - Kontrollimi i motorit te makinës. - Hapësira e brendshme e kabinës. - Lubrifikimi i makinës. Grupi i paraparë Kandidatet duhet te kenë arsimin e detyruar dhe moshën mbi 18 vite. Kohëzgjatja 5 ditë/ 30 orë 154

156 Edhe ata që kanë përvojë mund të lëndohen gjatë OMR andaj siguria në punë ruan makinën dhe personin 155

157 OPERIMI ME CILINDER Qëllimi i trajnimit Modul themelor i cili i ofron njohuri/ shkathtësi në lëmin e makinave te renda, operimin me makinën cilindër i rrugëve. Ky kurs ofron njohuritë dhe shkathtësitë e nevojshme që kandidati të operoj drejtë dhe sigurt me makinën cilindër në vend-punishte si dhe duke përdorur në mënyrë të drejtë pajisjet personale mbrojtëse. Përmbajtja e trajnimit - Pajisjet personale mbrojtëse. - Kontrollimi i Vend-punishtes. - Siguria në makinë. - Përgatitja para-operacionale. - Ngjeshja e rrugës me kurorë. - Ngjeshja e rrugës se lakuar. - Ngjeshja e tamponit. - Hapat e fikjes se makinës. Grupi i paraparë Kandidatet duhet te kenë arsimin e detyruar dhe moshën mbi 18 vite. Kohëzgjatja: 10 ditë/ 60 orë 156

158 Ngjeshja apo kompaktësimi i tokës luan rol shumë të rëndësishëm në ndërtimtari në përgjithësi e në ndërtimin e rrugëve në veçanti. Kjo kryhet përmes makinës ngjeshësi apo cilindrit. 157

159 OPERIMI ME LUGË NGARKUESE Qëllimi i trajnimit Modul themelor i cili i ofron njohuri/ shkathtësi në lëmin e makinave te renda, operimin me makinën lugë ngarkuese me rrota. Ky kurs ofron njohuritë dhe shkathtësitë e nevojshme që kandidati të operoj drejtë dhe sigurt me makinën lugë ngarkuese me rrota në vend-punishte si dhe duke përdorur në mënyrë të drejtë pajisjet personale mbrojtëse.. Përmbajtja e trajnimit - Pajisjet personale mbrojtëse. - Kontrollimi i Vend-punishtes. - Siguria në makinë. - Përgatitja para-operacionale. - Ndërtimi i tamponit. - Ngarkimi i kamionit. - Hapat e fikjes se makinës. Grupi i paraparë Kandidati duhet të kenë përfunduar arsimimin e detyruar dhe/ ose shkollën e mesme të lartë dhe duhet te jetë mbi moshën 18 vjeçare. Kohëzgjatja 10 ditë/ 60 orë 158

160 Luga ngarkuese është një makinë shumë e përshtatshme për të zhvendosur materialet nga një vend në vendin tjetër kur distancat janë të vogla, ndërsa është makinë e përkryer për të ngarkuar makinat tjera transportuese andaj edhe quhet lugë ngarkuese. 159

161 OPERIMI ME ESKAVATOR Qëllimi i trajnimit Modul themelor i cili i ofron njohuri/ shkathtësi në lëmin e sigurisë personale, kontrollimin e vend-punishtes, sigurinë në makinë, gatishmëria para-operacionale, ngjitjen në shpat, zbritjen nga shpati, mbushjen e kamionit, hapjen e kanalit, rimbushjen e kanalit dhe operacionet e fikjes. Përmbajtja e trajnimit - Pajisjet personale mbrojtëse. - Kontrollimi i vend-punishtes. - Siguria në makinë. - Përgatitja para-operacionale. - Dëmtimet e shiritit. - Hapat e fikjes se makinës. Grupi i paraparë Kandidati duhet të ketë përfunduar arsimimin e detyruar preferohet shkolla e mesme. Kandidati duhet të ketë të përfunduar nivelin I (parë) për operim me makina të rënda ose duhet te jetë mbi moshën 18 vjeçare. Kohëzgjatja 15 ditë/ 90 orë 160

162 Hapja e kanaleve dhe mihja e terreneve të ndryshme nuk do të mund të bëhej pa ndihmën e eskavatorëve. 161

163 OPERIMI ME MAKINË TE KOMBINUAR - SKIP Qëllimi i trajnimit Modul themelor i cili i ofron njohuri/ shkathtësi në lëmin e sigurisë personale, kontrollimin e vend - punishtes, sigurinë në makinë, gatishmëria paraoperacionale, hapjen e kanalit, rimbushjen e kanalit dhe operacionet e fikjes.. Përmbajtja e trajnimit - Pajisjet personale mbrojtëse. - Kontrollimi i vend-punishtes. - Siguria në makinë. - Përgatitja para-operacionale. - Hapja e kanalit me makinë. - Rimbushja e kanalit me makinë. - Hapat e fikjes se makinës. Grupi i paraparë Kandidati duhet të ketë përfunduar arsimimin e detyruar preferohet shkolla e mesme. Kandidati duhet të ketë të përfunduar nivelin I (parë) për operim me makina të rënda ose duhet te jetë mbi moshën 18 vjeçare. Kohëzgjatja 15 ditë/ 90 orë 162

164 Ka raste kur na duhet edhe të ngarkojmë por edhe të gërmojmë. Makina më e përshtatshme për këtë është luga ngarkuese me kovën mbrapa (apo siç i themi ne Skipi). Makinë kjo e cila e ka lugën ngarkuese para por edhe në pjesën e prapme e ka kovën me të cilën punon si eskavator. 163

165 OPERIMI ME RRAFSHUES Qëllimi i trajnimit Modul themelor i cili i ofron njohuri/ shkathtësi në lëmin e makinave te renda, operimin me makinën rrafshuesi e rrugëve, njohuri ne sigurinë personale, qasja e siguritë ne makinë, shkathtësi ne gatishmërinë para-operacionale, manovrim, shkathtësi ne ndërtimin e rrugëve me kurorë me kanal V nga te dyja anët e rrugës dhe njohuri për operacionet e fikjes se makinës.. Përmbajtja e trajnimit - Pajisjet personale mbrojtëse. - Kontrollimi i vend-punishtes. - Siguria në makinë. - Përgatitja para-operacionale. - Ndërtimi i rrugës me kurorë me kanal - V nga te dyja anët. - Hapat e fikjes se makinës. Grupi i paraparë Kandidati duhet të ketë përfunduar arsimimin e detyruar preferohet shkolla e mesme. Kandidati duhet të ketë të përfunduar nivelin I (parë) dhe II- të për operim me makina të rënda ose duhet te jetë mbi moshën 18 vjeçare. Kohëzgjatja 15 ditë/ 90 orë 164

166 Dhënia e formës përfundimtare të sipërfaqeve ku punohet kryhet përmes makinës e cila ka shumë mundësi dhe e cila quhet makinë rrafshuese. 165

167 OPERIMI ME BULLDOZER Qëllimi i trajnimit Modul themelor i cili i ofron njohuri/ shkathtësi në lëmin e makinave te renda, operimin me makinën Buldozer, njohuri ne sigurinë personale, qasja e siguritë ne makinë, shkathtësi ne gatishmërinë para-operacionale, manovrim dhe shkathtësi ne shtyrjen e dheut dhe ndërtimi i platformës nga grumbulli i dheut. Përmbajtja e trajnimit - Pajisjet personale mbrojtëse. - Kontrollimi i vend-punishtes. - Siguria në makinë. - Përgatitja para-operacionale. - Ndërtimi i platformës. - Hapja dhe rimbushja e hapësirave/ kanaleve. - Hapat e fikjes se makinës. Grupi i paraparë Kandidati duhet të ketë përfunduar arsimimin e detyruar preferohet shkolla e mesme. Kandidati duhet të këtë të përfunduar nivelin I (parë) dhe II- të për operim me makina të rënda ose duhet te jetë mbi moshën 18 vjeçare. Kohëzgjatja 15 ditë/ 90 orë 166

168 Shtyrja e masave të mëdha të materialit (dheut, rërës etj.) realizohet përmes makinës mjaft të fuqishme që quhet buldozer. 167

169 LËMI: SIGURIA NË PUNË NDIHMA PARË Qëllimi i trajnimit Ofrimi i njohurive dhe shkathtësi për dhënien e ndihmës së pare në vendin e punës në rastet e aksidenteve. Përmbajtja e trajnimit - Reanimimi (ringjallja). - Ndalja e gjakderdhjes. - Ndihma e parë në rastet e lëndimeve trupore (i mobilizimi). - Ndihma e parë në rastet e ngufatjes. - Ndihma e parë në rastet helmimeve. - Ndihma e parë në rastet e djegieve të ndryshme. - Ndihma e parë në rastet e goditjeve nga rryma elektrike. Grupi i paraparë Punëtor të cilët punojnë në Kompani të ndryshme. Kohëzgjatja 3 ditë/ 18 orë 168

170 Ofruesi i ndihmës së parë mund të hasë në situata ku nevojitet trajnim i shumëfishtë dhe situata të imponon të japësh intervenim të shpejt. Nga shpëtimtari kërkohet të jetë: vigjilent, ti vërej komplikimet me kohë, të organizohet që për një kohë sa më të shpejt të trajtoj pacientët sipas prioriteteve. 169

171 SI & MKZ Qëllimi i trajnimit Ofrimi i njohurive në lëmin e sigurisë industriale, shkathtësi për përdorimin e mjeteve mbrojtëse personale, preventiven e mbrojtjes nga zjarri, veprimet ne rastet emergjente. Përmbajtja e trajnimit - Mjetet personale mbrojtëse për siguri në punë. - Shkaktarët që rrezikojnë sigurinë, shëndetin e të punësuarve në ambientin e punës. - Veprimet për preventivën e mbrojtjes nga zjarri. - Shkaktarët të cilët shkaktojnë zjarrin në ambientin industrial. - Mjetet mbrojtëse kundër zjarrit. - Përdorimi i aparateve për fikjen e zjarrit. - Veprimi në rastet emergjente të shfaqjes së zjarrit. Grupi i paraparë Punëtor të cilët punojnë në Industri. Kohëzgjatja 1 ditë/ 6orë 170

172 Përdorimi i pajisjeve personale mbrojtëse për pune te sigurt, krijim te ambientit te sigurt te punës si dhe përdorimi i aparateve për fikjen e zjarreve fillestare për parandalim te rreziqeve dhe avarive me përmasa te gjera. 171

173 SIGURIA INDUSTRIALE NË ELEKTRIKË Qëllimi i trajnimit Modul teorik/praktik i nivelit themelorë që ofron njohuri/shkathtësi për të përshkruar: sigurinë elektrike, goditjen nga rryma elektrike, llojet e rreziqeve nga rryma, rregullat e sigurisë në vendin e punës, rreziqet në vend punishte të caktuara. Përmbajtja e trajnimit - Njohuritë bazike mbi sigurinë elektrike. - Goditja nga rryma elektrike dhe pasojat nga goditja. - Llojet e rreziqeve nga rryma elektrike si dhe mbrojtjen nga ato rreziqe. - Siguria elektrike në vendin adekuat të punës. - Rregullat e sigurisë dhe ruajtjes së mjedisit. Grupi i paraparë Punëtor të cilët punojnë në Industri. Kohëzgjatja 1 ditë/ 6orë 172

174 Masat teknike mbrojtëse, nga goditja elektrike, janë të përshkruara me normat/standardet dhe rregulloret, si të atyre vendore ashtu edhe të atyre ndërkombëtare. Të gjithë ata që janë të kyçur në: projektime, përpunim, instalim, montim, mirëmbajtje, manipulim, operim të pajisjeve dhe stabilimenteve elektrike, janë të obliguar t iu përmbahen/ zbatojnë normat dhe rregulloret në mënyrë që të zvogëlohet rreziku nga veprimi dëmshëm i rrymës elektrike në organizmin e njeriut. 173

175 SI GURIA INDUSTRIALE NE SALDIM SIGURIA INDUSTRIALE NË SALDIM Qëllimi i trajnimit Në këtë modul kandidati do të aftësohet për identifikimin e shkaktarët kryesore të ekspozimit të rreziqeve të ndërlidhura me saldimin. Do të definojë shkaktarët kryesorë të çdo ekspozim rreziku si dhe do të identifikojë teknikat për të evituar/parandaluar çdo ekspozim të rrezikut. Përmbajtja e trajnimit - Lista e kontrollit për sigurinë ne saldim. - Kompleti i pajisjeve për saldim me gaz (Oxi-Acetik). - Siguria-Saldimi me Gaz (Oxi-Acetik). - Valvola kthyese e Acetilenit. - Valvola kthyese - te Oksigjeni. - Siguria në saldim me hark elektrik. - Avujt dhe gazrat. - Ventilimi. - Grimcat e saldimit dhe eksplodimi. - Siguria te saldimi me hark elektrik. - Retifikimi. Grupi i paraparë Punëtor të cilët punojnë në Industri Kohëzgjatja 1 ditë/ 6orë 174

176 Përdorni maskën mbrojtëse të saldimit për të mbrojtur sytë dhe fytyrën tuaj nga rrezet e harkut elektrik Maska mbrojtëse duhet të ketë filtrin adekuat kundër rrezatimit Radioaktiviteti nga saldimi dëmton retinën e syve. 175

177 SIGURIA INDUSTRIALE NË MEKANIKË Qëllimi i trajnimit Ky modul ka për qëllim t i pajis kandidatët me shkathtësi, njohuri bazike mbi rreziqet e mundshme në industri nga lëmi i mekanikës, masat që duhet ndërmarrë për tu mbrojtur dhe kujdesi që duhet kushtuar në rast se nuk ka ndonjë mundësi të mbrojtjes. Përmbajtja e trajnimit - Rreziqet e mundshme në lëmin e mekanikës. - Llojet e mburojave për siguri. - Mënyrat e mbrojtjes nga rreziqet. - Pajisjet për mbrojtje nga rreziqet e mundshme. Grupi i paraparë Punëtor të cilët punojnë në Industri. Kohëzgjatja 1 ditë/ 6orë 176

178 Mbrojtja në vendin e punës paraqet masat që duhet të ndërmerren për të siguruar vendin e punës që mos të vije deri te lëndimi i punëtorit në vendin e punës, dëmtimi i makinës apo ndotja e ambientit. Këto masa dallojnë nga vendi i punës dhe natyra e vendit të punës, pra, dallohen nga a jo se a flitet për vendin e punës së ndonjë metalpunuesi, ndonjë salduesi apo instaluesi (të rrymës apo sistemeve të ujit dhe ngrohjes). 177

179 KORPORATA ENERGJETIKE E KOSOVES sh.a QENDRA E TRAJNIMIT OBILIQ, KOSOVË Tel: E mail: web faqja: trajnimi@kek-energy.com 178