Training of Trainers (ToT) Trajnimi për Trajner (TpT)

Transcription

1 Training of Trainers (ToT) Trajnimi për Trajner (TpT) Institute for Training and Economic Development (ITED) For: Trainers of Vocational Training Centres (VTC) in Kosovo Për: Trajnerët e Qendrave të Aftësimit Profesional (QAP) në Kosovë This project is supported by EUROPEAN TRAINING FUND Ky projekt përkrahet nga EUROPEAN TRAINING FUND ITED 2016 copyright

2 Një trajnimi i mirë nuk është asgjë pa një trajner të mirë. Ky material përmban udhëzimet kryesore me qëllim zhvillimin dhe përmirësimin a aftësive tuaja trajnuese

3 PËRMBAJTJA Hyrje Të dhëna të përgjithshëme të projektit (TpT) Prezantimi i shkurtër moduleve të këtij trajnimi Ideja e biznesit Përgatitja dhe planifikimi i një sesion trajnimi Planifikimi i një programi efektiv të trajnimit Mbajtja e trajnimit Aftësitë Komunikuese Aftësitë e kërkimeve/hulumtimit Zhvillimi i kurrikulave Dhënia e reagimeve konstruktive ndaj nxënësve Bashkëpunimi i biznesit dhe Partneriteti me ta Përdorimi i teknologjive të reja Vlerësimin e punës së nxënësve Zhvillimi i data bazës përcjellëse për të trajnuarit (tracing study) Trajnimet për grupe të veçanta

4 METODOLOGJIA Gjatë trajnimit, prezantimet do të shoqërohen me shembuj dhe ilustrime. Pjesa më e madhe e trajnimit do të realizohet me anë të punës me grupe për të planifikuar seanca trajnimi në përputhje me parimet didaktike. Pjesëmarrësve do tu shpërndahen materiale të shkruara në mbështetje të çështjeve të seminarit.

5 TRAJNIMI/MODULI I PARË Moduli: PËRGATITJA DHE PLANIFIKIMI I NJË SESION TRAJNIMI Datë: Vendi: Prishtinë Trajner: Driton Berisha

6 OBJEKTIVAT E TRAJNIMIT Pjesëmarrësit paraqesin pritjet e tyre në këtë trajnim

7 OBJEKTIVAT E TRAJNIMIT Kanë për qëllim t ju mundësojnë pjesmarrësve që të: Kuptojnë rëndësinë e procesit të përgatitjes së trajnimit Kuptojnë hapat për përgatitjen efektive të trajnimit \ Të jetë në gjendje për të vlerësuar planin e trajnimit Hartimi i një plani të detajuar të trajnimit (unik për të gjitha QAP-e)

8 Hapat e trajnimit Kërkesa për trajnim Planifikimi i trjanimit Planifikimi i trajnimit Planifikimi i trajnimit është proces i cili paraqet të dhënat e detajuara bazuar në kërkesën e trajnimit Trajnimet e planifikuara përfshijnë trajnimet të cilat mund të zbatohen në Qendrën e Trajnimit. Dizajnimi i materialeve Organizimi i trajnimit Sigurim i mjeteve dhe materialeve për trajnim Veprimi mbajtja e trajniimt Vlerësimi i trajnimit

9 KUPTIMI MBI ELEMENTET KYÇE TË PROCESIT TË PLANIFIKIMIT Përgatitja për Trajnim Krijimi i besimit Vendosja e Tonit Roli Drejtues Stimulimi i dialogut Të mësuarit Aktiv Situatat e Vështira Përfundim

10 ÇKA ËSHTË PROCESI I PLANIFIKIMIT? Organizo për veprim/akcion Merr informate Planifiko së Planifiko Vepro Reflekto/Mëso/ Përmirëso/Vendos Vlerëso

11 RËNDËSIA E PROGRAMIT TË TRAJNIMIT No plan you plan to fail Pa plan planifikoni të dështoni

12 HYRJE NË PROCESIN E PLANIFIKIMIT

13 Plani i trajnimit është harta e biznesit tuaj

14 PARIMET E NJË PROGRAMI EFEKTIV TË TRAJNIMIT Parimet bazë për një plan të mirëfilltë të trajnimit janë: Informacioni Njohuritë e trajnerit Materialet mësimore Resurset Bashkëpunimi me treg

15 PËRGATITJA PËR TRAJNIM Trajnimet efektive kërkojnë praktike dhe planifikim. Ky sesion ofron udhëzimet kryesore që duhet të ndiqen në aktivitetet përgatitore: Përgatitje individuale Përgatitje të përbashkët me trajnerët e tjerë të ekipit

16 PËRGATITJA INDIVIDUALE Përgatitja individuale Trajnimet më të mira nuk jane aksidentale, ato janë rezultat i familjarizimit dhe harxhimi i orëve të punës prej vetë trainerit për përgatitjen e materialit trajnues. Më poshtë janë paraqitur disa udhëzime Koha e nevojshme. Koha standarte e përgatitjes është 3 orë për çdo orë trajnimi. Duket pak si shumë, por është minimum i nevojshëm. Sugjerim: duke kaluar përgjate leximit të modulit, ju do të zhvilloni njohuritë tuaja mbi përmbajtjen dhe kjo ju ndihmon ju të jeni të përgatitur ti pergjigjeni edhe pyetjeve të paparashikuara.

17 PËRGATITJA INDIVIDUALE Njohja me materialin: Njihu me materialin në brendësi dhe mbaj shënimet e nevojshme në lidhje me informacionin e dhënë. Kështu ju mund të përdorni PPT si ndihmës për dhënien e trajnimit, dhe mund ti pergjigjeni pyetjeve në mënyrë korrekte. Kjo është absolutisht e nevojshme, me qëllim që ju mos jeni të varuar nga materiali i shkruar. Përdor fjalët e tua: Trajnimi bëhet me interesant për pjesemarresit, dhe ju ndiheni me i sigurt teksa përdorni fjalët tuaja dhe paraqiteni para tyre me një stil unik, të vecantë tuajin. Përdor eksperiencat e tua për të ilustruar çështjet: Personalizimi I informacionit sipas mënyrës tuaj dhe përdorimi i ankedodave ose taktikave të tjera rrit impaktin e përdorimit të PPT (slide dhe handout).

18 PËRGATITJA INDIVIDUALE Njohja me materialin: Njihu me materialin në brendësi dhe mbaj shënimet e nevojshme në lidhje me informacionin e dhënë. Kështu ju mund të përdorni PPT si ndihmës për dhënien e trajnimit, dhe mund ti pergjigjeni pyetjeve në mënyrë korrekte. Kjo është absolutisht e nevojshme, me qëllim që ju mos jeni të varuar nga materiali i shkruar. Përdor fjalët e tua: Trajnimi bëhet me interesant për pjesemarresit, dhe ju ndiheni me i sigurt teksa përdorni fjalët tuaja dhe paraqiteni para tyre me një stil unik, të vecantë tuajin. Përdor eksperiencat e tua për të ilustruar çështjet: Personalizimi I informacionit sipas mënyrës tuaj dhe përdorimi i ankedodave ose taktikave të tjera rrit impaktin e përdorimit të PPT (slide dhe handout).

19 Përgatitu së bashku trajnerët-*ekip Vetëm duke punuar në ekip, dhe duke u ndjerë mirë së bashku fitoni kohë dhe energji. Neglizhimi i ngritjes së një ekipi dhe mos përcaktimi i qartë i roleve, mund t ju çojë në situatë të vështirë e të papëlqyeshme gjatë trajnimit. Mundëso takimin me anëtaret e ekipit të trajnerëve minimumi një javë përpara trajnimit, për të vendosur kush bën çfarë dhe ndani sesionet e moduleve paraprakisht.

20 Prezantimi i planeve të ndryshme të trajnimit Pjesëmarrësit ti paraqesin planet e tyre të trajnimit

21 Caktoni Objektivat e Biznesit tuaj O B J E K T I V A T D U H E T T Ë J E N Ë: S M A R T Specifike (Specific) Të matshme (Measurable) Të arritshme (Achievable) Reale (Realistic) Me afat kohorë (Timed)

22 LLOJET KRYESORE TË NJOHURIVE NJOHURITË: informacioni që memorizohet në tru, përbëhen nga: Faktet Konceptet Parimet (ligjet) Strukturat Procedurat Proceset DHE SHKATHTËSIVE

23 LLOJET KRYESORE TË NJOHURIVE DHE SHKATHTËSIVE SHKATHTËSITË, një seri veprimesh të renditura dhe të bashkëlidhura, në mënyrë të vetkontrolluar, që çojnë në realizimin e produkteve ose shërbimeve brenda standardeve të kërkuara Levizore ose Mendore (psikomotore) Te Pergjithshme ose te Veçanta Akademike (lexim, logjikim, matematike) Te komunikimit (per te folur, degjuar, shkruar, gjestet) Motorike (ecja, sportet, profesionet, puna e dores) Krijuese (inovative) (muzika, artet, zejet, projektimi)

24 VEÇORITE E TË MESUARIT TE NJOHURIVE DHE SHKATHTESIVE Efekti qe sjell (kenaqesi, ankth) "Shperblimi qe merr nxenesi Intensiteti i te nxenit Perfshirja e shqisave Te nxenit duke bere Pjesmarrja aktive Lidhja me ate qe eshte mesuar me pare Hera e pare Gadishmeria per te nxene

25 VEÇORITE E TË MESUARIT TE NJOHURIVE DHE SHKATHTESIVE Perkatesia (lidhja me realitetin) Motivimi i brendshem Rifreskimi (rikujtimi) Perseritja Praktimi i shperndare Reflektimi ndaj asaj qe eshte nxene Transferimi ne kontekste te tjera Memorizimi Mjedisi fizik

26

27 Plani i Programit Mësimor - SHEMBULL

28 Hartimi i elementeve të Planit të modulit profesional Elementet kryesore të një Plani të Trajnimit (sesionit) Rezultatet mësimore-rm; Veprimtaritë mësimore; Koha; Instrumentet e vlerësimit dhe Kushtet për realizimin e mësimit (vendi dhe kërkesat).

29 Planifikimi i trajnimit Plani i një PROGRAMI të trajnimit mund të jetë UNIK për secilin QAP por duhet të zhvillohet dhe jetë INDIVIDUAL Plani i SEANCAVE të trajnimeve mund të jetë UNIK për secilin QAP por duhet të zhvillohet dhe jetë INDIVIDUAL Instrumentet e vlerësimit (TESTET) mund të jene UNIKE për secilin QAP por duhet të zhvillohen dhe të jenë INDIVIDUALE

30 Dallimet në mes të : Planifikimi i SEANCAVE të trajnimeve dhe Planifikimi i një PROGRAMI të trajnimit

31 Planifikimi i një PROGRAMI të trajnimit Korniza e kurrikules Kodi mësimore Numri i orëve mësimore Modulet Rezultatet mësimore Kohën Veprimtarinë Instrumentet e vlerësimit Vendi Kërkesa për realizimin

32 Klasifikimi i Profesioneve Klasifikimi i profesioneve është zhvilluar nga autoritet Kosovarë ne bazë të atyre ndërkombëtare Klasifikimet ndërkombëtare Tani është në proces edhe rishikimi i klasifikimit të profesioneve në Kosovë Aprovohet nga MASHT, respektivisht bordi i Këshillit për Arsimin dhe Aftësimin Profesional dhe për të Rritur (KAAPRr) Klasifikimet Ndërkombëtare të Profesioneve (ISCO- 88)

33 Standardi i Profesionit (SP) Standardi i profesionit iniciohet nga autoritetet kompetente p.sh. Autoriteti Kombëtar i Kualifikimeve SP zhvillohet nga ekspertët e fushës p.sh. Oda Ekonomike SP duhet të validohet nga ekspertët e fushës SP duhet të aprovohet nga bordi i Këshillit për Arsimin dhe Aftësimin Profesional dhe për të Rritur (KAAPRr)

34 Korniza e Kurrikules Korniza e Kurrikukës zhvillohet në bazë të SP-së Përcaktohen: Numri i moduleve Emërtimi i moduleve Numri i orëve mësimore Rezultatet Mësimore (RM) Lidhja logjike e moduleve

35 Kodi Mësimor Kodi mësimorë përcaktohet në bazë të klasifikimit të profesionit Grupet KODI Grupi i madh 5 Punëtoret e shitjes dhe shërbimit Nën-grupi i madh Punëtorët për shërbime personal Grupi I vogël 511 Shoqëruesit e udhëtimeve, Organizuesit e udhëtimit, Ciceronet e udhëtimeve Grupi njësi 5111 Shoqëruesit e udhëtimeve dhe Kujdestarët e udhëtimit 5112 Organizuesit e udhëtimit 5113 Ciceronet e udhëtimeve

36 Numri i orëve mësimore Numri i orëve mësimore përcaktohet në bazë Moduleve RM-ve Veprimtarive

37 Moduli Një kurs të shkurtër të studimit në një subjekt të veçantë ose në një zonë të veçantë të një subjekti. Edukimi në një kurs të shkurtër të studimit, sidomos të një subjekti profesionale ose teknike, që së bashku me module (pjesë) të tjera të tilla të kryera mund të dërgoj drejt në një kualifikim të veçantë Moduli i - një përbërës që përmban vetë (njësi ose pika), që përdoret në kombinim me përbërës të tjerë

38 Rezultatet mësimore (RM) Shembull: Rezultati Mësimor: Kandidati regjistron faturat në librin e shitjes Kriteret e vlerësimit: Kandidati duhet të: Lexoj faturën Jetë në gjendje të dalloj një faturë të rregullt Di të përdor softuerin apo librin e shitjes

39 Veprimtarinë Veprimtaria tregon aktivitetin që duhet ndërmerren nga kandidati për secilin RM. Fjalët që duhet të përdoren kanë për qëllim që RM-ja të jetë i matshëm (duke ndihmuar dhe për vlerësimin e nxënësit).

40 Instrumentet e Vlerësimit Pyetje dhe përgjigje Test me shkrim Test me gojë Test përfundimtarë (Çelsin e pyetjeve) Për kurse të forta/rënda të përdoren teste përfundimtare punime P.S. testet për profesion nuk duhet të jenë të njejta nëpër secilën QAP.

41 Vendi dhe Kërkesat e nevojshme Vendi tregon se ku duhet të zhvillohet veprimatria Kushtet dhe kërkesat (K dhe K) janë elemente të rëndësishme të RM-së. Përmes kushteve dhe kërkesave RM-ja bëhet më e qartë dhe më e matshme. K dhe K tregon se si kursanti duhet të kryejë veprimtarinë përkatëse. Sa më shumë të përshkruhen kushtet dhe kërkesat, aq më specifike bëhet RM-ja.

42 Kompetenca Aftësia për të bërë diçka me sukses ose në mënyrë efikase; Cilësinë e të qenit kompetent për diçka; Zotërimi i aftësive të nevojshme, njohuri, kualifikim, ose kapacitet:

43 Metodat e mbajtjes së trajnimit Assessment - A Design - D Development - D Hulumtimi H Dizajnimi D Zhvillimi - Zh

44 Çka është Plani i Trajnimit (sesionit) Një plan i trajnimit - ose një plan i të mësuarit - është një përshkrim i aktiviteteve dhe burimeve që ju do të përdorni për të udhëhequr një grup drejt një objektiv specifik të të mësuarit. Parasheh detaje për lëndën që ju do të jepni, planifikon sa kohë duhet të marrë çdo seksion, cilat metoda do te përdorni për çdo temë të mbuluara si dhe masat/veprimet që ju do të përdorni për të kontrolluar nxëniet e kandidateve. Ky plan, und të jetë aq i thjeshtë, por mundet të jetë edhe kompleks duke përfshirë edhe detaje të ndryshme.

45 Pse na duhet një Plani i Trajnimit (sesionit) Gjithsesi kërkohet kohë për të përgatitur një plan të trajnimit, por gjithsesi do të keni edhe përfitime nga ky plan. Realisht duke punuar ju do të parashihni çdo hap të trajnimit. Kjo ndihmon në: Atë se çka do të flasësh Do të jesh më i fokusuar Do jesh në gjendje me përgatitë pika kyqe për mësim Plani mund të përdoret edhe si një mjet për vlerësim se çka ka shkuar mirë e çka jo në trajnim

46 Si të zhvillohet Plani i Trajnimit (sesionit) Së pari duhet të dakordohet një format i cili është i pajtuar nga të gjithë Kjo na ndihmon edhe të përgatisim materialin e trajnimeve Për më shumë ne do të ndjekim disa hapa konkret

47 Planifikimi i SEANCAVE të trajnimeve Hapi 1: Përcaktimi i rezultateve të mësimit Hapi 2: Zgjidhni temat kyçe dhe konceptet e lidhura, shkathtësitë dhe qëndrimet (d.m.th. kompetenca) Hapi 3: Organizimi i sekuencave të mësuarit dhe të planit kohor Hapi 4: Planifikimi i aktiviteteve për nxënësit, p.sh. ushtrime, diskutime, zgjidhje të problemeve Hapi 5: Teknikat e Prezantim të Planeve Hapi 6: Duke përfshirë edhe vlerësim Hapi 7: Përgatitja e materialeve mësimore dhe të mësimdhënies

48 Shembulli i një Plani i Trajnimit (sesionit)

49 Shembulli i një Plani të Trajnimit (sesionit) Prezantimi i disa planeve nga pjesëmarrësit.

50 ITED ju falënderon për pjesëmarrje në këtë trajnim