Studiska programa TEHNOLOGIJA

Transcription

1 Studiska programa TEHNOLOGIJA Modul 1: NEORGANSKO I ZA[TITA SREDINA Modul 2: TЕХНОЛОГИЈА НА ОБЛЕКАТА Modul 3: ПРОЕКТИРАЊЕ СИСТЕМИ СО ТОТАЛЕН МЕНАЏМЕНТ НА КВАЛИТЕТ Modul 4: TEKSTILNI EKOTEHNOLOGII Modul 5: PROCESNO Modul 6: NAUKA ZA POLIMERI I POLIMERNO IN@ENERSTVO Modul 7: Modul 8: ПРЕХРАНБЕНА ТЕХНОЛОГИЈА BIOTEHNOLOGIJA Modul 9: UPRAVUVAWE NA TEHNOLO[KITE PROCESI ZA OBEZBEDUVAWE NA KVALITET NA HRANA

2 Lista na predmeti od полето и областа TEHNOLOGIJA Modul 1: NEORGANSKO I ZA[TITA SREDINA Reden broj Predmet 1 Amorfni neorganski materijali D-r S. Bogoevski, von.prof. 2 Prirodni i sintetski silika materijali D-r S. Bogoevski, von.prof. 3 Konvencijalno i nekonvencijalno procesirawe na kerami~ki pra{kasti sistemi D-r E. Fidan~evska, von.prof. D-r K. Davkova, red.prof. 4 Energija i okolina: izvori, tehnologii i vlijanija D-r S. Aleksovski, von.prof. 5 Konsolidacioni procesi D-r E. Fidan~evska, von.prof. Menaxment na vodnite resursi i resursite na pitka 6 D-r B. Bliznakovska, voda red.prof. 7 Strategiska ocena na vlijanijata vrz `ivotnata stredina (YEA) 8 Struktura i osobini na neorganski materijali D-r B. Bliznakovska, red.prof. D-r S. Bogoevski, von.prof. D-r E. Fidan~evska, von.prof. Sekoj predmet nosi po 7.5 krediti i kandidatot treba da izbere 4 predmeti za da osvoi 30 krediti. Najmalku 3 od izbranite predmeti treba da bidat od soodvetniot modul, a ~etvrtiot mo`e da se izbere od site ponudeni predmeti na dvete studiski programi. 2

3 Ime na predmetot Amorfni neorganski materijali Semestar Jazik Makedonski Prof. d-r Slobodan Bogoevski Potrebni predznaewa Vid na predmetot Izboren Celi na premetot Cel na predmetot e detalno zapoznavawe so su{tinskite karakteristiki na amorfnite materijali, nivnata energetska sostojba, metodi za ispituvawe na stepenot na sredenost, kako i komparirawe so istorodnite kristalni modifikacii. Predmetna programa Definicii za amorfizam Prirodni i sintetski neorganski amorfni materijali Instrumentalni metodi za ispituvawe na stepenot na sredenost Termodinami~ki karakteristiki na faznite promeni i nivni varijacii Literatura 1. L.I.Dacenko, V.B.Molodkin, M.E.Osnovski, Dinami~ko rassejuvawe na rentgenskite zraci kaj realnite kristali, Naukova Dumka, Kiev Paket materijali: poglavja i objaveni nau~ni trudovi od oblasta. Pod nadzor na nastavata - nastavnikot/asistentot raspredelba na Predavawa 60 ~asa vremeto Ve`bi (Vkupno) 40 ~asa Proverka na znaeweto Laboratoriski Presmetkovni Terenska nastava Samostojna rabota Doma{na zada~a ili seminarska rabota Podgotovka na ispitot Vkupno 2 kolokviumi, 3 - ~asovi za pismen ispit 10 ~asa 10 ~asa 10 ~asa 40 ~asa 80 ~asa 225 ~asa 3

4 Ime na predmetot Prirodni i sintetski silika materijali Semestar Jazik Makedonski Prof. d-r Slobodan Bogoevski Vid na predmetot Izboren Celi na premetot Cel na predmetot e detalno zapoznavawe so varijaciite na prirodnite formi na silika materijalite, nivnite karakteristiki (strukturni, fizi~ko-hemiski, povr{inski i dr.), nivnata upotreba, kako i metodite za nivno ispituvawe. Vo isto vreme, prirodnite silika materijali }e se kompariraat so sintetskite. Izbor i postavuvawe na modeli za vodewe na procesite za strukturno kreirawe na sintetskite silika materijali. Predmetna programa Vidovi prirodni silika materijali/surovini Karakterizacija na prirodnite silika materijali/surovini Sintetski silika materijali (vidovi i metodi za nivno dobivawe). Kreirawe na modeli na procesi za dobivawe na razni varijacii na silika materijalite Fraktalni amorfni silika sistemi Literatura 3. L.T. Zhuravlev, The surface chemistry of amorphous silica, Zhuralev model, Coloids and surfaces, Paket izbrani poglavja i nau~ni trudovi od oblasta. nastavata - raspredelba na vremeto Pod nadzor na nastavnikot/ asistentot Predavawa 60 ~asa Ve`bi (Vkupno) 40 ~asa Laboratoriski 10 ~asa Presmetkovni 10 ~asa Terenska nastava Samostojna Doma{na zada~a ili rabota seminarska rabota Podgotovka na ispitot Vkupno 2 kolokviumi, 3 - ~asovi za pismen ispit 10 ~asa 40 ~asa 85 ~asa 225 ~asa 4

5 Ime na predmetot Semestar Jazik na koj se izveduva nastavata Vid na premetot Celi na predmetot Konvencijalno i nekonvencijalno procesirawe na kerami~ki pra{kasti sistemi Makedonski, Angliski Prof. Dr. Emilija Fidan~evska Izboren Zapoznavawe so postapkata na dobivawe na pravovi so visoka supstrukturna i geometriska aktivnost Predmetna programa Postapki za ednovremeno talo`ewe od rastvor, reakciono rasprskuvawe, kriogena sinteza, laserska termoliza, impulsna reakciona postapka, plazmohemiska sinteza, sinteza po pat na mehanihemiska aktivacija, sol-gel, kontrolirana hidroliza, reakcii vo cvrsta sostojba, nukleaciona teorija Literatura nastavata raspredelba na vremeto 1. V.V.Srdi}, Procesirawe novih kerami~kih materijala, tehnolo{ki fakultet, Novi Sad, N.Lehinose, Introduction to Fine Ceramcs, John Wiley and Sons Ltd. Chichester, C.Barry, M.Crant Norton, Ceramic Materials:Science and engineering, Springer Science, 2007 Predavawa 60 ~asa Ve`bi 30 ~asa Laboratoriski 15 ~asa Terenska nastava 15 ~asa Seminarski trud 30 ~asa Doma{ni zada~i 30 ~asa Rabota na teren Podgotovka na ispitot 75 ~asa Vkupno 225 ~asa 2 kolokviuma, 3 - ~asovi za pismen ispit 5

6 Ime na predmetot Energija i okolina: izvori, tehnologii i vlijanija Semestar Jazik na koj se izveduva Makedonski nastavata D-r, S.Aleksovski Vid na premetot Izboren Celi na premetot Celta na ovoj predmet e pro{iruvawe na znaewata od oblasta na interakcijata pome u industrijata i okolinata, gledano od ekolo{ki aspekt. Predmetna programa 1. Energija: Minatost, sega{nost i idnina 2. Osnovi na energijata i nejzino koristewe vo industriskoto op{testvo 3. Mehani~ka energija 4. Energija od veter 5. Hidro energija 6. Termalna energija 7. Energija od biomasa 8. Fosilni goriva 9. Zagaduvawe na vozduh od sogorlivi izvori 10. Geotermalna energija 11. Solarna energija 12. Nuklearna energija 13. Elektricitet 14. Skladirawe na energija 15. Transport 16. Ekonomija na energija 17. Ekonomija na okolinata 18. Globalni efekti 19. Plan za odr`liva idnina Literatura 1. Toossi, R., Energy and the Environment: Sources, technologies, and impacts, Ristinen, R.A. & Kraushaar, J.P., Energy and the Environment, John Wiley & Sons, Fay, J.A. & Golomb, D.S., Energy and the Environment, Oxford nastavata raspredelba na vremeto University Press. Inc., 2002 Predavawa 60 ~asa Ve`bi 60 ~asa Laboratoriski 30 Presmetkovni 30 Seminarski trud 50 ~asa Doma{ni zada~i Rabota na teren Podgotovka na ispitot 55 ~asa Vkupno 225 ~asa 2 kolokviumi, 3 ~asa pismen ispit (za nepolo`eni kolokviumi) 6

7 Ime na predmetot Konsolidacioni procesi Semestar Jazik na koj se izveduva Makedonski, Angliski nastavata Prof. Dr. Emilija Fidan~evska Vid na premetot Izboren Celi na predmetot Zapoznavawe na procesite na presuvawe, sinteruvawe, toplo presuvawe i toplo izostatsko presuvawe Predmetna programa Presuvawe, mehanizam na zgusnuvawe vo tekot na ladno sinteruvawe, formalizacija na procesot na presuvawe, mehanizmi na sinteruvawe, povr{inska difuzija, difuzija vdol` granici na zrno, volumenska difuzija, krip. Mehanizmi za transport na masa vo tekot na sinteruvaweto i nivna identifikacija. Odreduvawe na koeficientite na difuzija vo tekot na transportot na masa. Izostatsko presuvawe-mehanizam na pakuvawe na ~esticite. Kinetika na procesot na zgusnuvawe. Literatura 1. Principi na naukata za materijali, SANU, Beograd, M.N.Rahaman, Sintering of Ceramics, Taylor and Frances, 2007 nastavata raspredelba na vremeto Predavawa Ve`bi Laboratoriski Presmetkovni Seminarski trud Doma{ni zada~i Rabota na teren Podgotovka na ispitot Vkupno 2 kolokviuma, 3 - ~asa za ispit 60 ~asa 30 ~asa 15 ~asa 15 ~asa 30 ~asa 30 ~asa 75 ~asa 225 ~asa 7

8 Ime na predmetot Menaxment na vodnite resursi i resursite na pitka voda Semestar Jazik na koj se izveduva Makedonski nastavata Prof. d-r Blagica Bliznakovska Vid na premetot Izboren Celi na premetot Cel na predmetot e studentite da dobijat osnovni znaewa od oblasta na sovremenioit razvoj na na menaxmentot na vodnite resursi Predmetna programa Produkcija na otpadni vodi. Specifi~ni polutanti. Transfer na polutantite vo podzemnite vodi na lokalitetot. Planirawe na infrastruktura. Analiza na rizik. Strategiska ocena i odr`livost. Metodi na analiza na resursite na pitka voda.. Metodi na racionalna distribucija na pitkata voda. Minimizirawe na zagubite. Reciklirawe i reupotreba. Strategiska ocena i odr`livost. Literatura 1. Clean Water Act 331/ 303 (USC 2. Headgeast, K. : A Drinking Water Quality Frameworks, Zbirka publikuvani od oblasta od ineres: Nastavata raspredelba na vremeto Predavawa 60 Ve`bi 20 Laboratoriski / Presmetkovni 20 Seminarski trud 30 Doma{ni zada~i 20 Rabota na teren 45 Podgotovka na ispitot 50 Vkupno 225 Izrabotka i prezentacija na seminarska rabota 8

9 Ime na predmetot Semestar Jazik na koj se izveduva nastavata Vid na premetot Celi na premetot Predmetna programa Literatura Strategiska ocena na vlijanijata vrz `ivotnata stredina (YEA) Makedonski Prof. d-r Blagica Bliznakovska Izboren Cel na predmetot e studentite da dobijat znaewa za EU direktivata (YEA 2001/42/ES) vo ramkite na sovremenioit menaxment na `ivotnata sredina. Celi i struktira na YEA. Pole na primena. Zna~ewe i iskustva na lokalno, transgrani~no i internacionalno nivo. YEA pred realizacija na planski i programski dokumenti. Koristewe i zna~ewe na YEA pred, za vreme i posle realizacija na nau~no istra`uva~ki proekti vrz vkupniot kvalitet na `ivotnata sredina. Ekonomski i socijalni aspekti. Sorabotka me u OECD DAC SEA za zemjite vo trazvoj. YEA i odr`liv razvoj. 1. Concil Directive 85/337/EEC on the Assessment of the Cwratain Public and Private Projects, CELEX, Directive 2001/42/ EEC, CELEX, USAD: Strategic Environmental Assessment: A Rapidly Evolving Approach (usaid.net.) nastavata raspredelba na vremeto Predavawa 60 Ve`bi 20 Laboratoriski / Presmetkovni 20 Seminarski trud 30 Doma{ni zada~i 20 Rabota na teren 45 Podgotovka na ispitot 50 Vkupno 225 Izrabotka i prezentacija na seminarska rabota 9

10 Ime na predmetot Struktura i osobini na neorganski materijali Semestar Jazik na koj se izveduva Makedonski nastavata Prof. Dr. Slobodan Bogoevski, Prof. d-r Emilija Fidan~evska Vid na premetot Izboren Celi na predmetot Osobinite na materijalite se vo direktna korelacija so nivnata struktura. Razlikata pomegu kristalni i nekristalni materijali, refleksijata na parametrite na strukturata na mehani~kite, elektri~nite, termi~kite i magnetnite osobini na materijalite }e bide izu~uvana. Predmetna programa Atomska i molekularna struktura kaj kristalni i nekristalni sistemi; izotropija i anizotropija vo odnos na osobinite na materijalite; mehani~ki svojstva- dislokacii i mehanizmi na zajaknuvawe, plasti~ni deformacii na polikristalni materijali, zajaknuvawe so redukcija na golemina na zrna, zajaknuvawe preku cvrsti rastvori, formirawe na mulit, rekristalizacija, rast na zrno. Elektri~ni svojstva, energetska sloesta struktura na cvrsti materijali, izolatori i poluprovodnici, vlijanie na temperatura, vlijanie na primesi, vlijanie na plasti~ni deformacii, feroelektrici, piezoelektrici. Termi~ki svojstva, toploten kapacitet, termodifuzija, termokondukcija, termoekspanzija, termo{ok. Magmetni osobini, dijamagnetizam, paramagnetizam, feromagnetizam, antiferomagnetizam, vlijanie na temperaturata, domeni i histerezis, tvrdi magnetni materijali, supersprovodlivost, Meissner-ov efekt Literatura nastavata raspredelba na vremeto 1. Momchilo M. Ristich, Principi na naukata za materijali, SANU, Beograd, W.Hayden, W.Moffatt, J.Wulff, Strukture i osobine materijala, TMF, Beograd, W.Moffatt, G.Pearsal, J.Wulff, Strukture, TMF, Beograd, W.Calister, Materials Science and Engineering, J.Wiley&Sons, New York, 2000 Predavawa 60 Ve`bi 30 Laboratoriski 15 Presmetkovni 15 Seminarski trud 40 Doma{ni zada~i 20 Rabota na teren - Podgotovka na ispitot 75 Vkupno

11 Modul 2: TЕХНОЛОГИЈА НА ОБЛЕКАТА Reden broj Predmet Избрани поглавја од конфекциски инженеринг и D-r Goran Дембоски, 1 менаџмент von.prof. D-r Сowa. Ќортошева, 2 Современи методи на конструкција на облека von.prof 3 Структура и механика на ткаенини 4 Mетоди и техники за бездефектно производство D-r Кoleta Зафирова, red.prof D-r Сowa Ќортошева, von.prof D-r Вioleta Чепујноска, red.prof 5 Доработка на облеката D-r Бiljana Манговска, red.prof. Современи технологии и методи на евалуација на 6 D-r Goran Дембоски, облеката von.prof 7 Kомфор на облеката D-r Кostadinka Љапчева, red.prof Sekoj predmet nosi po 7.5 krediti i kandidatot treba da izbere (четири) predmeti za da osvoi 30 (trieset) krediti. Najmalku 3 (три) od izbranite predmeti treba da bidat od soodvetniot modul, a четвртиот mo`e da se izbere od site ponudeni predmeti na dvete studiski programi. 11

12 Ime na predmetot Избрани поглавја од конфекциски инженеринг и менаџмент Semestar 12 Jazik na koj se izveduva Makedonski (po potreba Angliski) nastavata D-r. Goran Demboski, von. prof. Vid na premetot Izboren Celi na premetot Predmetna programa Literatura nastavata raspredelba na vremeto Cel na kursot e steknuvawe znaewa za nau~noistra`uva~ka rabota vo delot na industriski in`enering i menaxment vo industrijata za obleka Sovremeni proizvodni sistemi i strategii, fleksibilni sistemi za mas kustomizacija i metodologija za konfekcisko proizvodstvo, procesi i operacii vo industrisko proizvodstvo na obleka, in`enering na proizvodna linija, balansirawe na proizvodna linija, simulacii, produktivnost, metodi na ocenka i metodi za zgolemuvawe na produktivnosta, sistemi za stimulacija, krivi na u~ewe 1. K. Zandin, Maynard s Industrial Engineering Handbook, Fifth edition, Mc-Graw Hill, Pitzburg Статии од научни и стручни списанија Predavawa Ve`bi Laboratoriski Presmetkovni Seminarski trud 30 Doma{ni zada~i 40 Rabota na teren Podgotovka na ispitot 125 Сeminarski trud и испит Vkupno ~asa 12

13 Ime na predmetot Sovremeni metodi na konstrukcija na obleka Semestar 12 Jazik na koj se izveduva makedonski nastavata d-r Sowa ]orto{eva Vid na premetot Izboren Celi na premetot Cel na predmetot e da se prodlabo~i znaeweto za sovremeni metodi na konstrukcija i modelirawe na obleka i prilagoduvawe na oblekata za razli~ni tipovi na telo. Predmetna programa Sovremeni metodi za konstrukcija na obleka. Modelirawe na razli~ni vidovi na gorna i dolna obleka, rakavi i jaki. Principi na prilagodenost na oblekata na teloto. onstrukcija na obleka za nestandarden tip na telo. Literatura 1. E.Kopp,V.Rolfo,B.Zelin,L.Gross, Designing apparel through the flat pattern, Fairchild fashion&merchandising group, New York, internet Predavawa 30 nastavata Ve`bi 60 raspredelba na vremeto Laboratoriski 60 Presmetkovni Seminarski trud 20 Doma{ni zada~i 30 Rabota na teren Podgotovka na ispitot 85 Vkupno 225 Pismen ispit 13

14 Ime na predmetot Struktura i mehanika na tkaenini Semestar 12 Jazik na koj se izveduva makedonski nastavata Zafirova Koleta, red.prof. Vid na premetot Izboren Celi na premetot Predmetna programa 1. Strukturni karakteristiki na tkaenini (teorii za struktura na tkaeninite, strukturni parametri na tkaeninite) 2. Odnesuvawe na tkaeninite pod dejstvo na sili na istegnuvawe 3. Odnesuvawe na tkaeninite pod dejstvo na sili na svitkuvawe 4. Odnesuvawe na tkaeninite pod dejstvo na sili na smolknuvawe 5. Objektivno merewe na svojstvata na tkaenini Literatura nastavata raspredelba na vremeto 1. J.Hu, Structure and Mechanics of Woven Fabrics, Woodhead Publishing, J.W.S.Hearle, P.Grosberg, S.Bacer, Structural Mechanics of Fibers, Yarns and Fabrics, Wiley-Interscience, F.Scardino, An Introduction to Textile Structures and their Behavior, Elsevier Science Publishers, Textile Structural Composites, K.Zafirova, Dizajn na tekstilni povr{ini, DataPons, 2001 Predavawa 50 Ve`bi Laboratoriski Presmetkovni Seminarski trud 40 Doma{ni zada~i 35 Rabota na teren Podgotovka na ispitot 100 Vkupno 225 pismen ispit 14

15 Ime na predmetot Metodi i tehniki za bezdefektno proizvodstvo Krediti 6 Semestar 12 Jazik na koj se izveduva nastavata Makedonski D-r Violeta ^epujnoska, red. prof. vcepujnoska@gmail.com. Eleonora Vinkelhauzen Ispituvawe na materijali Vid na predmetot Izboren Celi na predmetot Da se ovladee so metodite so koi mo`e da se izvede preventiva od defekti vo industriskite procesi. Predmetna programa Pareto analiza za otkrivawe na defekti; SE- pristap za analiza na pri~inite za defekti; kontrolni karti za sposoben i stabilen proces; statisti~ki priem na partija preku proba; FMEA analiza za verojatnost na gre{ki. Literatura nastavata -Raspredelba na vremeto 1. V. ^epujnoska: Menaxment na kvalitetteorija, nauka i praktika, UKIM, TMF, Skopje, F. Oddo and all.:coach s Guide to the Memory Jogger, 1999 Predavawa Ve`bi presmetkovni 60 ~asa 50 ~asa Seminarski trud 50 ~asa Rabota na teren Podgotovka na ispitot 65 ~asa Vkupno 225 ~asa Ispit Seminarski trud i test 15

16 Ime na predmetot Dorabotka na oblekaта Semestar 12 Jazik na koj se izveduva Makedonski nastavata Prof. D-r Biqana Mangovska, Vid na premetot Izboren Celi na premetot Moderni visokokvalitetni dorabotki na gotovite proizvodi so brz odgovor na barawata na kupuva~ot Predmetna programa Dorabotka na proizvodi od celulozni vlakna, volna ili nivni me{avini so sinteti~ki so enzimi, kamen, kombinirano, razni hemiski soedinenija kako {to se alkalii, oksidacioni sredstva, polimeri, povr{insko aktivni sredstva i dr. Delumno obezbojuvawe so peskarewe, lasersko, mehani~ko, hemisko. Postapki za boewe obleka, delumno pe~atewe ili drugi aplikacii. Oprema za dorabotka na gotovata obleka. Prednosti i nedostatoci na razli~nite postapki za dorabotka. Literatura nastavata raspredelba na vremeto 5. AATCC Garment wet processing, American Association of Textile Chemists and Colorists, Textile Coloration and Finishing, Warren. F. Perkins, Carolina Accademic Press, Chemistry of the Textiles Industry, C.M.Carr, Blackie Academic & Professional, Izve{tai od proekti, prira~nici i statii Predavawa 30 Ve`bi 30 Laboratoriski Presmetkovni Seminarski trud 15 Doma{ni zada~i 15 Rabota na teren 15 Podgotovka na ispitot 120 Vkupno 225 Pismen ili usten ispit 16

17 Ime na predmetot Современи технологии и методи на евалуација на облеката Semestar 12 Jazik na koj se izveduva Makedonski (po potreba Angliski) nastavata D-r. Goran Demboski, von. prof. Vid na premetot Izboren Celi na premetot Predmetna programa Literatura nastavata raspredelba na vremeto Cel na kursot e steknuvawe znaewa za od najnovite tehnologii na proizvodstvo na obleka i metodite na ocenka na performansite i izgledot na oblekata Нови технологии во процесите на шиење на облека, развој на технологијата на пресување облека, системи за автоматска контрола на процесибилноста и вкупниот изглед на облеката, kawabata и fast системи, оценки на перформансите на облеката, изглед на шевот, брчкање на шевот, лизгање на шевот, 3-D скенирање, on-line мониторинг при формирање шев 1. C. Fairhurst C., Advances in Apparel Production, Woodhead Textile Series, J. Fan, W. Yu and L. Hunter, Clothing appearance and Fit: Science and Technology, Woodhead Publishing, G Stylios, Textile Objective Measurement and Automation in Garment Manufacture, Ellis Horwood Series in Applied Sicence and Industrial Technology, West Sussex England, 1991 Predavawa Ve`bi Laboratoriski Presmetkovni Seminarski trud 30 Doma{ni zada~i 40 Rabota na teren Podgotovka na ispitot 125 Сeminarski trud и испит Vkupno ~asa 17

18 Ime na predmetot Komfor na oblekata Semestar 12 Jazik na koj se izveduva Makedonski nastavata D-r Kostadinka Qap~eva,red.prof Vid na premetot izboren Celi na premetot Da se prou~i komforot na oblekata preku prou~uvawe na transportot na vlaga i toplina, senzualnoto ~uvstvo pri dopirot so oblekata, se toa objasneto preku strukturata na vlaknata i tekstilot i mehanizmi na prenos Predmetna programa Termofiziolo{ki komfor (transport na vlaga i toplina, odr`uvawe na toplinskata ramnote`a na teloto za vreme na razli~ni aktivnosti, toplotna ramnote`a, gubewe na toplinata na teloto preku kondukcija, konvekcija, radijacija, isparuvawe, termoizolacija, za{tita od veter, propustlivosta na vodena parea, nepropustlivost na voda / apsorpcija na voda, propustlivost na vozduh.transportot na vlaga niz oblekata (difuzijata na vodenata parea niz materijalot i odveduvawe na vlagata od ko`ata preku kapilaren transport), objasneto preku strukturata na vlaknata i tekstilot ( poroznost, orientiranost, povr{inskiot napon, interakcijata te~nosta/ tekstil). ^uvstvitelnosta na ko`ata pri mehani~kiot kontakt so oblekata (mekost, sloboda pri dvi`ewe, iritacija, prilepuvawe pri potewe, topol dopir) Literatura 1. K.Qap~eva,Tekstilni vlakna, Teteks, N.Pan and P.Gibson, Thermal and moisture transport in fibrous materials, Cambridge, England 3. Shishoo Roshan, Textil in sport, Woodhead Publishing, nastavata raspredelba na vremeto Cambridge England, 2005 Predavawa Ve`bi 60 Laboratoriski Presmetkovni Seminarski trud 30 Doma{ni zada~i 30 Rabota na teren Podgotovka na ispitot ~asa Vkupnio 225 Pismen ili usten ispit 18

19 Modul 3: ПРОЕКТИРАЊЕ СИСТЕМИ СО ТОТАЛЕН МЕНАЏМЕНТ НА КВАЛИТЕТ Reden broj STEP проект менаџмент Predmet Nau~no statisti~ki metodi Проектирање системи со тотален менаџмент на квалитет Математичко моделирање со оптимизација на процеси Podobruvawe na procesi i menaxment na kvalitet Менаџмент на животна средина Mетоди и техники за бездефектно производство D-r Аleksandar Димитров, red.prof. Љ. Стефановска, red.prof С. Ќортошева, von.prof D-r Вioleta Чепујноска, red.prof D-r Ru`ica Manojlovi},von.prof. D-r Vladimir Ja}ovski, red.prof D-r Slav~o Aleksovski, von.prof. D-rBlagica Bliznakovska, red.prof. D-r Perica Paunovi}, doc. D-r Slobodan Bogoevski, von.prof. В. Чепујноска, red.prof Е. Винкелхаузен, red.prof Sekoj predmet nosi po 7.5 krediti i kandidatot treba da izbere (четири) predmeti za da osvoi 30 (trieset) krediti. 19

20 Ime na predmetot СТЕП Проект менаџмент Krediti 10 Semestar Jazik na koj se Makedonski izveduva nastavata d-r Aleksandar Dimitrov, red.prof Potrebni predznaewa Vid na predmetot Izboren predmet Celi na premetot Cel na predmetot e kkandidatite da vladeat so metodologiite za menaxirawe na promenite vo organizaciite. Predmetna programa 1. Metodologija na nau~nite, tehnolo{kite i in`inerskite proekti. 2. Integracija na STEP. Proektna integracija: ^ekor-po-~ekor implementacija. 3. Procenka na STEP Menaxmentot. 4. STEP Menaxment na ~ove~kiot potencijal. 5. STEP Menaxment na komunikaciite. Komunikaciski Menaxment: ^ekor-po- ~ekor Implementacija. 6. STEP Menaxment na rizik. 7. STEP Menaxment na dobivka. 8. STEP Studija. Literatura 1. Adedeji B. Badiru, STEP Project Management, Routledge, Taylor and Francis Group, Adedeji B. Badiru, Project Management: Systems, Principles, and Applications, CRC Press, 2010 Predavawa 45 ~asa nastavata raspredelba na vremeto Ve`bi Laboratoriski Presmetkovni Seminarski trud 45 часа Rabota na teren Doma{na zada~a Podgotovka na ispitot 135 ~asa Proverka na znaeweto Vkupno Семинарски труд и дискусија 225 ~asa 20

21 Ime na predmetot Nau~no statisti~ki metodi Semestar 12 Jazik na koj se izveduva nastavata Makedonski Љ. Стефановска, red.prof. С. Ќортошева, von.prof. Statisti~ka procesna kontrola Vid na predmetot Izboren Celi na predmetot Da se ovladee so nau~no-statisti~kite metodi so koi mo`e da se izvede rein`enering na proizvodnite procesi vo praktikata. Predmetna programa Verojatnosni raspredelbi (normalna, binomna, Puasonova); testovi na hipotezi za mali i golemi primeroci; linearna regresija i korelacija; multipla regresija i korelacija; neparametarski metodi; analiza na rangirani podatoci; eksperimentalen dizajn. Literatura 1. R.D.Mason, D.A.Lind, Statistical Techniques in Business and Economics, Times Miror Higher Education Group, 1996, USA. 2. T. Barker, Quality by experimental design, Rochester Institute of Technology, New York, 1994 nastavata -Raspredelba na vremeto Predavawa Ve`bi presmetkovni 60 ~asa 30 ~asa Seminarski trud 30 ~asa Rabota na teren Podgotovka na ispitot 105 ~asa Vkupno 225 ~asa Ispit Seminarski trud i test 21

22 Ime na predmetot Proektirawe na sistemi so totalen menaxment na kvalitet Semestar 12 Jazik na koj se izveduva nastavata Makedonski Prof. d-r Violeta ^epujnoska Osnovi na menaxment Vid na predmetot Celi na predmetot Predmetna programa Literatura nastavata -Raspredelba na vremeto Zadol`itelen Da se ovladee so rein`enering i so integralnata metodologija za proektirawe sistem so totalen menaxment na kvalitet za sa mo`e da se primeni vo praktikata. Rein`enering vo kompanii so TQM; modeli na totalen menaxment na kvalitet (Deming, Krozby, Taguchi, Feigenbaum); proektirawe na interna standardizacija; metodologija za tro{oci za kvalitet; proektirawe statisti~ka procesna kontrola (SPC); proektirawe informativen sistem za kvalitet; obrazovanie i motivacija za kvalitet. 1. V. ^epujnoska, Menaxment na kvalitetteorija, nauka i praktika, UKIM, Tehnolo{ko-metalur{ki fakultet, Skopje, F. Oddo and all., Coach`s Guide to the Memory Jogger, \. ^epujnoski, V. ^epujnoska, Upravivawe so kvalitetot vo praktikata, UKIM, Ekonomski fakultet, Skopje, M. Heleta, TQM model za poslovnu izvrsnost, Prosveta Internacional, Beograd, M.Walton, The Deming Management Method, Dodd Mead, New York, Predavawa Seminarski trud Rabota na teren Podgotovka na ispitot Vkupno 60 ~asa 40 ~asa 60 ~asa 65 ~asa 225 ~asa Ispit - Seminarski trud i diskusija 22

23 Ime na predmetot Matemati~ko modelirawe so optimizacija na procesi Krediti 7,5 Semestar 12 Jazik na koj se izveduva nastavata Vid na predmetot Celi na predmetot Predmetna programa Literatura nastavata - Raspredelba na vremeto Makedonski d-r Vladimir Ja}ovski, d-r Ru`ica Manojlovi} jacovski@tmf.ukim.edu.mk ruzica@tmf.ukim.edu.mk Zadol`itelen Da se ovladee so matemati~ki postapki, modeli i kompjuterski metodi za matemati~ko modelirawe i optimizacija na procesi, so cel da se primeni vo praktikata i da se podobri kvalitetot i kvantitetot na proizvodstvoto. Verojatnost. Raspredelba. Tabelarno i grafi~ko prika`uvawe na statisti~kite podatoci. Regresija. Numeri~ki metodi za re{avawe na ravenki. Postapki na interpolacija na funkcii. Pribli`ni metodi za presmetka na opredeleni integrali. Pribli`ni metodi za re{avawe na obi~ni i parcijalni diferencijalni ravenki. Op{ta teorija na modeli. Optimizacija. Metodi na optimizacija. Kompjuterski programi i kompjuterska poddr{ka za matemati~ko modelirawe. 1 R.G. Franks, Modeling and Simulacion in Chemical Engeneering, Wiley, Inc. New York, Jelenka Savkovic-Stevanovic, Modelovanje i simulacija procesa, Tehnolosko-metalurski fakultet, Beograd, K.F. Riley, M. P. Hobson, M.P. Hobson Mathematical methods for physics and engineering, Camridge University Press, Predavawa 70 ~asa Ve`bi 30 ~asa Seminarska rabota 40 ~asa Doma{ni zada~i 25 ~asa Podgotovka na ispitot 60 ~asa Vkupno 225 ~asa Prezentacija na seminarska rabota i diskusija 23

24 Ime na predmetot Podobruvawe na procesi i menaxment na kvalitet Krediti 6 Semestar 12 Jazik na koj se izveduva Makedonski nasatavata d-r S. Aleksovski Vid na predmetot Izboren Cel na predmetot Celta na predmetot e kandidatot da se stekne so znaewe od oblasta na upravuvawe na procesite, nivno redizajnirawe i menaxirawe. Predmetna programa 1. Voved: Integriran procesen menaxment i menaxment na kvalitet 2. Pi{uvawe proceduri i instrukcii 3. Procesi na strukturirawe i koordinirawe 4. Procesna analiza 5. Soglasnost i kreativnost 6. Dizajnirawe na procesite za promena 7. Povrzuvawe 8. Koristewe na kompjuterski alatki vo procesnoto menaxirawe Literatura 1. Born, G., Process Management to Quality Improvement: the Way to Design, Document and Reengineer Business Systems, John Wiley & Sons Koomen, T. & Pol, M., Test Process Improvement: A step-by-step guide to structured testing, ACM press, Madison D., Process Mapping, Process Improvement and Process Management, Koomen, T., & Pol, M., Test Process Improvement: A step-by-step guide to structured testing, ACM press, nastavata raspredelba na vremeto 1999 Pod nadzor na Predavawa 45 ~asa nastavnikot Ve`bi (Vkupno) 45 ~asa Laboratoriski / Presmetkovni 30 Terenska nastava Samostojna Doma{ni zada~i 15 rabota Podgotovka na ispitot 90 ~asa Vkupno 225 ~asa 2 kolokviumi, 3 ~asa pismen ispit (za nepolo`eni kolokviumi) 24

25 Ime na predmetot Menaxment na `ivotna sredina Semestar 9/10 Jazik na koj se izveduva Makedonski nastavata B. Bliznakovska, P. Paunovi}, S. Bogoevski Vid na premetot Izboren Celi na premetot Cel na predmetot e studentite da dobijat osnovni znaewa od oblasta na menaxmentot na `ivotnata sredina - Akcentot e postaven na re{avawe na problemite predizvikani od tehni~ko-tehnolo{kite impakti so koristewe na opcii pretstaveni so EMY - sistemite, opciite na po~isto proizvodstvo i strategiite {to vodat do postignuvawe na odr`liviot razvoj. Po otslu{aniot kurs, studentot treba da e sposoben samostojno da se snajde vo iznao aweto i selekcijata na potrebnite mo`nosti za za{tita na `ivotnata sredina, odr`uvawe, korekcija i podobruvawe na sostojbata na `ivotnata sredina. Predmetna programa Osnovni principi. Razvoj na sistemite za za{tita na `ivotnata sredina. EMY - serija ISO EMAY i EES sistemi - osnovi i razlika. Politika za `ivotnata sredina. Razvivawe na programi za za{tita na `ivotnata sredina vo aktuelna kompanija. Po~isto proizvodstvo (PP) i ciklus na proizvodot. Ekologija na pretprijatieto. Industriska ekologija. Politika na proizvodot. Odr`liv razvoj. Literatura 1. Bliznakovska, B. Tehnolo{kite sistemi i kvalitetot, Kralev, T., [ilobad, M., Plenakovi}, R.,Menaxment na za{titata na `ivotnata sdredina, CIM, Soleva, E, Standardot ISO i negovata primena, Skopje, Lalit Aschot, Fresner, J., Half is enough, Gratz-Delhi, Selektirani publikuvani trudovi.... Predavawa 60 ~asa Nastavata Ve`bi (dikusija) 30 ~asa raspredelba na vremeto Laboratoriski / Presmetkovni / Seminarski trud 30 ~asa Doma{ni zada~i 30 ~asa Rabota na teren 30 ~asa Podgotovka na ispitot 45 ~asa Vkupno 225 ~asa Izrabotka i prezentacija na seminarska rabota 25

26 Ime na predmetot Metodi i tehniki za bezdefektno proizvodstvo Krediti 6 Semestar 12 Jazik na koj se izveduva nastavata Makedonski D-r Violeta ^epujnoska, red. prof. vcepujnoska@gmail.com. Eleonora Vinkelhauzen Ispituvawe na materijali Vid na predmetot Izboren Celi na predmetot Da se ovladee so metodite so koi mo`e da se izvede preventiva od defekti vo industriskite procesi. Predmetna programa Pareto analiza za otkrivawe na defekti; SE- pristap za analiza na pri~inite za defekti; kontrolni karti za sposoben i stabilen proces; statisti~ki priem na partija preku proba; FMEA analiza za verojatnost na gre{ki. Literatura nastavata -Raspredelba na vremeto 1. V. ^epujnoska: Menaxment na kvalitetteorija, nauka i praktika, UKIM, TMF, Skopje, F. Oddo and all.:coach s Guide to the Memory Jogger, 1999 Predavawa Ve`bi presmetkovni 60 ~asa 50 ~asa Seminarski trud 50 ~asa Rabota na teren Podgotovka na ispitot 65 ~asa Vkupno 225 ~asa Ispit Seminarski trud i test 26

27 Modul 4: TEKSTILNI EKOTEHNOLOGII Reden broj Predmet 1 Биотехнологија во текстилни процеси D-r Бiljana Манговска, red.prof. D-r Igor Jordanov, doc. 2 Екологија во доработката и негата на текстилот D-r Бiljana Манговска, red.prof. 3 Карактеризација на структура на влакната D-r Gordana Bogoeva- Gaceva, red.prof. D-r Aleksandra Бужаровска, von.prof. 4 Еко етикетирање на текстилот К. Љапчева, red.prof. 5 Analiza i merewe na tekstilni boi D-r Igor Jordanov, doc. D-r Бiljana Манговска, red.prof. 6 Површинско активни средства во текстилната индустрија D-r Slobodan Prenxov, red.prof. 7 Испитување текстилни материјали, одбрани методи D-r Igor Jordanov, doc. 8 Менаџирање текстилен отпад D-r Magdalena Prenxova, red.prof. D-r Koleta Zafirova, red.prof. D-r Biljana Mangovska, red.prof. Sekoj predmet nosi po 7.5 krediti i kandidatot treba da izbere 4 (четири) predmeti za da osvoi 30 (trieset) krediti. Najmalku 3 (три) od izbranite predmeti treba da bidat od soodvetniot modul, a четвртиот mo`e da se izbere od site ponudeni predmeti na dvete studiski programi. 27

28 Ime na predmetot Biotehnologija vo tekstilni procesi Krediti 7..5 Semestar 12 Jazik na koj se izveduva makedonski nastavata Mangovska Biqana, Jordanov Igor Odbrani poglavja od teorijata na bojadisuvaweto i dorabotkata na tekstilot Vid na premetot Izboren Celi na premetot Osoznavawe primenata na enzimite vo dorabotkata, negata na tekstlot i tretirawe na optadnite vodi. Predmetna programa Klasifikacija i nomenklatura na enzimite. Struktura i svojstva na proteinite. Biosinteza na proteinite. Enzimi kako katalizatori. Enzimska aktivnost i stabilnost. Tekstilnite vlakna kako supstrat za enzimite. Termodinamika i kinetika na enzimskite reakcii. Biotehnolo{ki procesi vo dorabotka na tekstilot. Industriski primeni. Enzimi vo nega na tekstilot. Enzimi za tretman na otpadnite vodi. Enzimi vo beleweto na tekstilot. Biotehnologija vo razvojot na novi vlakna. Literatura 1. A.Cavaco-Paulo, G.M.Guebits, Textile processing with enzymes, The Textile Institute, Woodhead Publishing Limited, Cambridge England 2. G.M. Guebitz, A.Cavaco-Paulo, R.Kozlowski, Biotechnology in textile processing, Co-published simultaneously as Journal of Natural Fibers, Volume 3,2/3 2006, 3. Karl-Erik L.Efiksson and Artur Cavaco Paulo, Enzyme aplications in fiber processing, American Chemical Society, Washington, DC, Izve{tai od zavr{ni proekti i brojni poublikacii Predavawa 45 nastavata Ve`bi 30 raspredelba na vremeto Laboratoriski Presmetkovni Seminarski trud 30 Doma{ni zada~i 15 Rabota na teren Podgotovka na ispitot 105 Vkupno

29 Ime na predmetot Ekologija vo dorabotkata i nega na tekstilot Semestar 12 Jazik na koj se izveduva Makedonski nastavata Mangovska Biqana Odbrani poglavja od teorijata na bojadisuvaweto i dorabotkata na tekstilot Vid na premetot Izboren Celi na premetot Zapozanvaweto so zakonite i propisite vo dorabotka na teksitlot kako i humaniot aspekt na bojadisuvaweto i negata na tekstilot Predmetna programa Zakoni i propisi povrzani so dorabotka na tekstilot. Boi na 21 vek od aspekt na ekologija (novi hemiski gradbi i tehnolo{ka prifatlivost). Boi i humana ekologija (alergi~nost, toksi~nost, kancerogenost). Sovremeni tehnologii na bojadisuvawe so poseben osvrt na ekologija. Sovremeni sredstva za odr`uvawe na tekstilot. Biorazgradlivost na povr{insko aktivnite materii i ostanatite komponenti vo detergentite.fosfati, zeoliti. Problem so eutrofikacija na vodata. Enzimi kako zamena na agresivni hemikalii i nivna uloga vo zgolemuvaweto na za{titata na okolinata i efikasnosta vo tekot na pereweto. Uloga na aktivatorite vo beleweto na procesite perewe Literatura 5. R.M. Christie. Environmental aspects of textile dyeing. Wood head publishing in textiles, Cambridge, England 6. M.Novakovi}, Teorija i tehnologija oplemewivawem tekstila bojewem i {tapmawem.bmg Beograd, Keith Slater. Environmental impact of textiles, Woodhead publishing, Cambridge, England 8. Statii Predavawa 45 nastavata Ve`bi 15 raspredelba na vremeto Laboratoriski Presmetkovni Seminarski trud 30 Doma{ni zada~i 30 Rabota na teren Podgotovka na ispitot 105 Vkupno

30 Ime na predmetot Karakterizacija na struktura na vlaknata Semestar 12 Jazik na koj se izveduva Makedonski nastavata Gordana Bogoeva Gaceva, Aleksandra Bu`arovska Vid na premetot Izboren Celi na premetot Steknuvawe znaewa za metodite za karakterizacija na molekularnata i nadmolekularnata strutkurai morfologija na vlakna. Predmetna programa Struktura na prirodni i hemiski vlakna: uslovi na formirawe na elementite na molekularnata i nadmolekularnata struktura. Relacii: struktura-svojstva. Naglaska ke bide staveno na metodite so koi ke se pomogne vo rasvetluvawe na anizotropijata, termi~kite, difuzionite, visokoelasti~nite svojstva i povr{inskiot napon kaj vlaknata preku dvojno prekr{uvawe na svetlinata, difrakcija na rendgenski zraci,polarizaciono-difrakcioni metodi, mikroskopija: svetlosna i SEM. Infracrvena spektroskopija. Primena na metodite na DSC, TG, DTA i NMR kaj vlaknata. Akusti~ni metodi. Metodi za karakterizacija na poroznosta kaj vlaknata. Literatura nastavata raspredelba na vremeto 1. Materials Science and Technology. A Comprehensive Treatment. Vol. 13 Ed. Tsu-Wei Chou (odbrani poglavja), VCH, Weinheim, N.Y. 2. Polymer and Fiber Science. Recent Advances. Ed. R.E. Fornes and R.D. Gilbert, Honorary Ed. H. Mark, VCH, 2002 (odbrani poglavja). 3. Avtorski statii od podra~jeto. 4. G. Bogoeva- Gaceva, A. Grozadanov, Kompjuterski programski alatki vo karakterizacija na polimerite, UKIM, skopje, 2000 Predavawa 30~asa Ve`bi Laboratoriski 20 Presmetkovni Seminarski trud 30 Doma{ni zada~i 20 Rabota na teren Podgotovka na ispitot 125 Vkupno 225 Pismen ili usten ispit 30

31 Ime na predmetot Eко етикетирање на текстилот Semestar 12 Jazik na koj se izveduva Makedonski nastavata D-r Kostadinka Qap~eva, red.prof. vo penzija Vid na predmetot Izboren Celi na predmetot Zapoznavawe so proizvodno-ekolo{kite barawa vo proizvodstvoto na tekstil i kriteriumite za dobivawe na eko etiketa. Predmetna ciklus na tekstilot i pri~ini za negova kontaminacija so {tetni supstanci so toa i kontaminacija na okolinata, ekolo{ki tekstil - pottiknuvawe na proizvodstvo koe ke bide vo funkcija na maksimalna za{tita na okolinata i za~uvuvawe na zdrava rabotna sredina, a istovremeno i garancija za ne{tetnost po ~ovekovoto zdravje, eko etiketirawe, normizacija na podra~jeto na ekologijata, {to e eko etiketirawe, potreba od eko etiketa, beneficiite od eko etiketiraweto ( promocija na dizajn, proizvodstvo, marketing i upotreba na proizvodi koi imaat namaleno ispu{tawe na {tetni materii vo okolinata za vreme na produkcijata, upotrebata, i dr.), uslovi za dobivawe na eko etiketa, aplicirawe za eko etiketa ( uloga na menaxmentot, selekcija na linija za aplicirawe i dijagramsko prika`uvawe na procesot, tim za implemntacija na eko etiketiraweto, testirawe na procesite, akcionen plan, supstitucija na {tetnite supstanci, optimizacija na procesot, verifikacija na promenite vo procesot, podgotovka na prira~nik za kvalitet i dr), postapka za dobivawe na eko etiketata. Literatura ISO standardi, Official Journal na EU komisija I dr. Predavawa 30 nastavata Ve`bi 60 raspredelba na vremeto Laboratoriski Presmetkovni Seminarski trud 30 Doma{ni zada~i 30 Rabota na teren Podgotovka na ispitot 135 Vkupno

32 Ime na predmetot Analiza i merewe na tekstilnite boi Semestar 12 Jazik na koj se izveduva Makedonski nastavata Mangovska Biqana, Jordanov Igor Vid na premetot Izboren Celi na premetot Razrabotka metodi za karakterizacija i kvantifikacija na tekstilnite boi Predmetna programa Pre~istuvawe i analiza na tekstilnite boi. Spektrofotometriski metodi po pat na transmisiona i refleksiona spektrofotometrija. Pravila za podgotovka na bojata ili oboeniot materijal. Dimenzii na bojata, numeri~ki vrednosi na bojata. Primena na metrika na bojata vo tekstlnata industrija: receptuirawe, odreduvawe razlika vo boja, odreduvawe stepen na belina, odreduvawe postpjanosti na boja i i odreduvawe relativen intenzitet na boja Literatura 9. Mile Novakovi}, Teorija i tehnologija oplemewivawa tekstila bojewem i {tampawem 10. R.Wardman, Introduction in measurement and specification of dyes 11. Statii i prospekten materijal nastavata raspredelba na vremeto Predavawa 30 Ve`bi 60 Laboratoriski Presmetkovni Seminarski trud 30 Doma{ni zada~i Rabota na teren Podgotovka na ispitot 105 Vkupno 225 Pismen ili usten ispit 32

33 Ime na predmetot Povr{insko aktivni sredstva vo tekstilnata industrija Semestar 12 Jazik na koj se izveduva Makedonski nastavata Prof. D-r Slobodan Prenxov Vid na premetot Izboren Celi na premetot Celta na predmetot e steknuvawe na znaewa za klasifikacijata, fizi~ko-hemiskite katrakteristiki na povr{insko-aktivnite sredstva (PAS), faktorite koi ja definiraat povr{inskata aktivnost, mehanizmot na nivnoto deluvawe i fenomenite koi se posledica na PAS, kako i nivnata primena vo poedini oblasti. Predmetna programa Fizi~ko-hemiski svojstva na povr{insko aktivnite sredstva. Faktori koi ja definiraat aktivnosta na PAS (zgolemuvawe na efektivnosta na PAS so regulirawe na hidrofobnite vzaemni dejstva vo nivni vodeni rastvori, osobenosti i stabilizacioni dejstva na PAS vo suspenzii na organski rastvoruva~i, zakonomernosti vo visoko koncentrirani disperzni sistemi na PAS). Obrazuvawe na miceli, solubilizacija, adsorpciono-solvatacionen sloj. Mehanizmi na deluvawe na PAS. Ponovi PAS i nivna primena vo poedini oblasti. Vlijanie na PAS vrz `ivotnata sredina. Literatura 1. V.A. Zakupra, Metodi analiza i kontrola v proizvodstve poverhnostno-aktivnih ve{estv, M., Himir, Abramson A. A., Poverhnostno-aktivnìe veçestva, L. HimiÔ, Rosen M. J., Surfactans and Interfacial Phenomena, Wiley- Interscience, New York, S. Faingold i dr., Himia anionih i amfolitnih azotsodr`ai~i poverhnosno-aktivnih ve{estvo, Valgus 1984 Predavawa 45 nastavata raspredelba na vremeto Ve`bi Laboratoriski Presmetkovni Seminarski trud 40 Doma{ni zada~i 35 Rabota na teren Podgotovka na ispitot 105 Vkupno 225 Pismen ili usmen ispit 33

34 Ime na predmetot Ispituvawe na tekstilni materijali, odbrani metodi Krediti 6 Semestar 12 Jazik na koj se izveduva Makedonski nastavata D-r Igor Jordanov, nas. Docent Vid na premetot Izboren Celi na premetot Metodi za ispituvawe na svojstvata na tekstilnite materijali po razli~ni obrabotki Predmetna programa Karakterizacija na povr{inata na tekstilnite materijali. Odreduvawe komponenti vo tekstilnite materijali so ekstrakcija. Odreduvawe stepen na o{tetuvawe na vlaknata preku novosozdadeni funkcionalni grupi i stepen na polimerizacija. Odreduvawe vnatre{en volumen na tekstilni vlakna. Odreduvawe povr{inski napon na tekstilni materijali. Ispituvawe na udobnosta na tekstilot pri nosewe preku sorpcioni svojstva. Literatura 1. AATCC Technical Manual, Qinguo Fan, Chemical Testing of Textiles, The Textile Institude, Woodhead Publishing Limited, Cambridge, England Mastura Raheel, Modern Textile Characterization Methods, Marcel Dekker, Inc, New York, Philip E. Slade, Handbook of Fiber Finishing Technology, nastavata raspredelba na vremeto Marcel Dekker, Inc, New York, Predavawa 45 Ve`bi Laboratoriski 45 Presmetkovni Seminarski trud 30 Doma{ni zada~i Rabota na teren Podgotovka na ispitot 105 Pismen ili usten ispit Vkupno

35 Ime na predmetot Menaxirawe na tekstilniot otpad Semestar 12 Jazik na koj se izveduva Makedonski nastavata D-r Magdalena Prenxova, red.prof. d-r Koleta Zafirova, red.prof, d-r Biqana Mangovska, red.prof. Vid na premetot Izboren Celi na premetot Osoznavawe na postapkite za reciklirawe na tekstilniot otpad, razvivawe na proizvodstvo so minimalen otpad kako i propratni granki koi mo`at da go koristat Definirawe na tekstilniot otpad od fazite na proizvodstvo, konfekcionirawe i upotreba. Definirawe na otpadnite vodi od pogonite za dorabotka. Zakonska regulativa. Menaxirawe na cvrstiot tekstilen otpad. Reciklirawe na tekstilniot otpad od pogonite za proizvodstvo, konfekcionirawe, upotreba. Reciklirawe na otpadnite vodi i hemikalii. Primena na recikliraniot tekstil. Literatura 12. Recycling in textiles, Youjing Wang, The Textile Institute, Cambrige Engladn, Environmental aspects of textile dyeing, R.M.Christie, The Textile Institute, Cambrige England, Recycling Textile and Plastic Waste, Horrocks A. Richard, Woodhead, Camridge, Textiles energy and waste seminar: Profit from Waste, Proceedings, The textile institute, Chorley, UK, 1997 nastavata raspredelba na vremeto Predavawa 30 Ve`bi 10 Laboratoriski Presmetkovni Seminarski trud 30 Doma{ni zada~i 50 Rabota na teren Podgotovka na ispitot 105 Vkupno 225 Pismen ili usten ispit 35

36 Modul 5: PROCESNO Reden broj Predmet 1 Dizajn i integracija na hemiski procesi 2 Procesna simulacija vo hemiska industrija 3 Hemisko reaktorsko in`enerstvo 4 Fenomeni na prenos 5 Kompleksna procesna kontrola i upravuvawe so integrirani procesi 6 Statistika za in`eneri 7 8 Sovremeni separacioni procesi Konstrukciski materijali D-r Slav~o Aleksovski,red.prof. D-r Slav~o Aleksovski, red.prof. D-r Filimena Poposka, red.prof. D-r Filimena Poposka, red.prof. D-r Kiril Lisi~kov, von.prof. D-r Vasilka Najdenova, red.prof. D-r Qiqana Stefanovska, red.prof. D-r Kiril Lisi~kov, von.prof. D-r Vasilka Najdenova, red.prof. D-r Dragica ^amovska, von.prof. D-r Toma Gr~ev, red.prof. Sekoj predmet nosi po 7,5 krediti i kandidatot treba da izbere 4 (~etiri) predmeti za da osvoi 30 (trieset) krediti. 36

37 Ime na predmetot Dizajn i integracija na hemiski procesi Krediti 7,5 Semestar 12 Jazik na koj se izveduva Makedonski nastavata D-r, S.Aleksovski Vid na premetot Izboren Celi na premetot Celta na ovoj predmet e pro{iruvawe na znaewata od oblasta na dizajnirawe na hemiskite procesi i nivna integracija. Predmetna programa 1. Priroda na hemiskite procesi, dizajn i integracija 2. Procesna ekonomika 3. Optimizacija 4. Termodinami~ki svojstva i fazna ramnote`a 5. Izbor na reaktor: performansi, uslovi, konfiguracija 6. Izbor na separator za homogeni i heterogeni sme{i 7. Destilacioni uredi i nivno rasporeduvawe 8. Toplinski izmenuva~i i nivno vmre`uvawe 9. Toplinska integracija na reaktori 10. Toplinska integracija na destilacioni koloni 11. Toplinska integracija na isparuva~i i su{ari 12. Sistem za parea i kogeneracija 13. Razladni sistemi 14. Dizajnirawe na okolina za atmosferska emisija 15. Dizajnirawe na sistem za voda 16. Bezbednost 17. Tehnolo{ki procesi za po~isto proizvodstvo 18. Vkupna strategija za dizajn na hemiskite procesi i nivna integracija 19. Primena na kompjuterski alatki vo dizajnirawe i integracija na hemiskite procesi Literatura 1. Smith.R., Chemical Process Design and Integration, John Wiley & Sons, Seider, W.D., J.D. Seader and Lewin, D.R., Product and Process Design Principles, Synthesis, Analysis and Evaluation,, John Wiley & Sons, Second Edition McCabe, L.W, Smith, J.C. and Harriott, P., Unit Operations of Chemical Engineering, McGRAW-HILL, Seventh Edition International Edition, Couper, J.R., Penney, W.R., Fair, J.R. and Walas, S.M., Chemical Process Equipment, Selection and Design, Elsevier, Second Edition 2005; 5. Dimian, A.C., Integrated Design and Simulation of Chemical Processes, Elsevier Science, 2003 Predavawa 60 ~asa nastavata raspredelba Ve`bi 20 ~asa na vremeto Laboratoriski 20 ~asa Presmetkovni 40 ~asa Seminarski trud 20 ~asa Doma{ni zada~i Rabota na teren Podgotovka na ispitot 85 ~asa 37

38 Vkupno 225 ~asa 2 kolokviumi, 3 ~asa pismen ispit (za nepolo`eni kolokviumi) Ime na predmetot Hemisko reaktorsko in`enerstvo Semestar 12 Jazik na koj se izveduva Makedonski nastavata prof. Filimena Poposka Vid na premetot Zadol`itelen Celi na premetot Studentite da se steknat so znaewa za {irokiot varietet na hemiskitereakcioni sistemi i tipovi reaktori i so ve{tini za analiza i dizajn na reaktorite. Predmetna programa 1) Osnovni topici od dizajn na hemiski reaktori (prosti i slo`eni reakcii, homogeni i heterogeni; katalizirani i nekatalizirani heterogeni reakcii; multireakcioni sistemi; ravenkite na molskite bilansi i ravenkite na energetskiot bilans i bilansot na koli~estvo dvi`ewe; osnovni tipovi reaktori; dizajn na izotermni i neizotermni reaktori za homogeni i heterogeni reakcioni sistemi, prosti i kompleksni). 2) Funkciite na raspredelba na vremeto na zadr`uvawe, neidealnoto protekuvawei i modeli za neidealni reaktori. 3) Fenomenite na prenos i dizajn na reaktorite (izotermni i neizotermni). 4) Pove}efazni reaktori za katalizirani i nekatalizirani reakcii: a) reaktori za sistemite fluid-fluid (kolonski reaktori i reaktori od rezervoarski tip; membranski reaktori); reaktori za sistemite fluidcvrsto (reaktori so fiksen sloj cvrsta faza; reaktori so fluidiziran sloj; reaktori so podvi`en sloj); v) reaktori za trofazni sistemi (tricle bed reaktorot, slurry-reaktorot, membranski kataliti~ki reaktor, dvo-fazniot reaktor so fluidiziran sloj); g) analiza i dizajn na pove}e-faznite reaktori. 5) Polimerizacioni reaktori. 6) Biohemiski reaktori. 7) Reakciono in`enerstvo vo za{tita na `ivotnata okolina. Literatura 1. Filimena Poposka, Hemiski reaktori 1, Magnasken, Filimena Poposka, Hemiski reaktori 2, Magnasken, Octave Levenspiel, Chemical Reaction Engineering, 3 rd ed, John Wiley&Sons,1999, 4. H.Scott Fogler, Elements of Chemical Reaction Engineering, 4 th ed., Prentice Hall, 2006; 5. Belfiore, L.A, Transport nastavata raspredelba na vremeto Phenomena for Chemical Reactor Design, John Wiley&Sons, 2003 Predavawa 30 Ve`bi 70 Laboratoriski Presmetkovni (kompjuterska lab.) 70 Seminarski trud Doma{ni zada~i 50 Rabota na teren Podgotovka na ispitot 75 38

39 Vkupno 225 ~asa Seminarski trud Ime na predmetot Procesna simulacija vo hemiska industrija Krediti 7,5 Semestar 12 Jazik na koj se izveduva Makedonski nastavata D-r, S.Aleksovski Vid na premetot Izboren Celi na premetot Celta na ovoj predmet e pro{iruvawe na znaewata od oblasta na simulacija na hemiskite procesi i nivno dizajnirawe so primena na procesnite simulatori. Predmetna programa 1. Integriran procesen dizajn 2. Voved vo procesna simulacija 3. Formirawe proto~en dijagram 4. Dinami~ka simulacija 5. Presmetkovni metodi vo termodinamika 6. Fazna ramnote`a 7. Procesna sinteza so hierarhiski priod 8. Sinteza na reakcioni sistemi 9. Sinteza na azeotropni separacioni sistemi 10. Pinch Point - analiza 11. Prakti~na energetska integracija 12. Kontrolna analiza 13. Integrirawe na Dizajn i Kontrola 14. Dizajnirawe procesen proekt 15. Ekonomska presmetka na proektot 16. Izbor na oprema i dizajnirawe 17. Procesni simulatori 18. Upotreba na procesni simulatori za konkretni primeri Literatura 1. Dimian, A.C., Integrated Design and Simulation of Chemical Processes, Elsevier Science, Seider, W.D., J.D. Seader and Lewin, D.R., Product and Process Design Principles, Synthesis, Analysis and Evaluation,, John Wiley & Sons, Second Edition Couper, J.R., Penney, W.R., Fair, J.R. and Walas, S.M., Chemical Process Equipment, Selection and Design, Elsevier, Second Edition McCabe, L.W, Smith, J.C. and Harriott, P., Unit Operations of Chemical Engineering, McGRAW-HILL, Seventh Edition International Edition, Smith.R., Chemical Process Design and Integration, John Wiley & Sons, 2005 Predavawa 60 ~asa nastavata raspredelba Ve`bi 60 ~asa na vremeto Laboratoriski 30 ~asa Presmetkovni 30 ~asa Seminarski trud 20 ~asa Doma{ni zada~i Rabota na teren Podgotovka na ispitot 85 ~asa Vkupno 225 ~asa 2 kolokviumi, 3 ~asa pismen ispit (za nepolo`eni kolokviumi) 39