FAUNATA NA ROTIFERITE OD SEVEROZAPADNIOT LITORALEN REGION NA OHRIDSKOTO EZERO I NEJZINOTO SAPROBIOLO[KO ZNA^EWE

Size: px

Start display at page:

Download "FAUNATA NA ROTIFERITE OD SEVEROZAPADNIOT LITORALEN REGION NA OHRIDSKOTO EZERO I NEJZINOTO SAPROBIOLO[KO ZNA^EWE"

Andrew Bridges
5 years ago
Views:

1 Orhideja TASEVSKA i dr. FAUNATA NA ROTIFERITE OD SEVEROZAPADNIOT LITORALEN REGION NA OHRIDSKOTO EZERO I NEJZINOTO SAPROBIOLO[KO ZNA^EWE Orhideja TASEVSKA, Goce KOSTOSKI i Dafina GU[ESKA JNU Hidrobiolo{ki zavod, Ohrid IZVOD Tasevska O., Kostoski G. i Gu{eska D. (2004). Faunata na rotiferite od severozapadniot litoralen region na Ohridskoto Ezero i nejzinoto saprobiolo{ko zna~ewe. Zbornik na trudovi od 2-ot Kongres na ekolozite na Makedonija so me unarodno u~estvo, , Ohrid. Posebni izdanija na Makedonskoto ekolo{ko dru{tvo, Kn. 6, Skopje. ^uvstvitelnosta na rotiferite kon niza fizi~ko-hemiski pokazateli, ovozmo`uva nivno iskoristuvawe kako biolo{ki indikatori za saprobnosta na akvati~nite ekosistemi. Vo tekot na 2001 godina e sledena saprobiolo{kata na odredeni vidovi rotiferi od severozapadniot litoralen region na Ohridskoto Ezero, koe ne e po{tedeno od problemot na eutrofikacija. Brojnite vrednosti na indeksot na saprobnost vo tekot na istra`uvawata se dvi`ea vo granicite od 1,2 do 2,16, {to odgovara na vodi so oligosaproben i β mezosaproben karakter. Edinstveno sostojbata so lokalitetot Gra{nica, kade se vliva Velgo{ka Reka uka`uva na visoka β mezosaprobnost vo proletniot i visoka α mezosaprobnost vo letniot period od godinata. Klu~ni zborovi: rotiferi, bioindikatori, saprobiolo{ka ABSTRACT Tasevska O., Kostoski G. i Guseska D. (2004). Rotifera fauna from northwest littoral zone of Lake Ohrid and its saprobiological significance. Proceedings of the 2 nd Congress of Ecologists of the Republic of Macedonia with International Participation, , Ohrid. Special issues of Macedonian Ecological Society, Vol. 6, Skopje. Rotifer sensitivity to some physical and chemical conditions allows using them as bioindicators of aquatic ecosystem saprobity. During the 2001 we examined a saprobiological belonging of some rotifera species from northwest littoral zone of Lake Ohrid, which is not exempted from eutrophication problem. Values of saprobity index during the investigated period varied within limits from 1.2 to 2.16, which corresponds with oligosaprobic and β mesosaprobic waters. Only situation with locality Grasnica, in the front of inflow of the river Velgoska, shows high β mesosaprobity in spring and high α mesosaprobity in summer period of year. Key words: rotifera, bioindicators, saprobiological belonging Voved Eutrofikacijata na povr{inskite vodi e sé po~esta posledica na zagaduvaweto so industriski i kanalizacioni otpadni vodi, a isto taka i na sé pointenzivnoto koristewe na mineralni ubriva vo zemjodelstvoto. Alohtonite materii, stignuvaj}i vo vodata gi menuvaat uslovite na sredinata, {to se odrazuva na sostavot na biocenozite. Tie promeni, zavisno od intenzitetot na zagaduvawe, mo`at da bidat pomalku ili pove}e zabele`livi, kvantitativni ili kvalitativni. ^uvstvitelnosta na rotiferite kon niza fizi~ko-hemiski pokazateli, ovozmo`uva nivno iskoristuvawe kako biolo{ki in- dikatori za saprobnosta na akvati~nite ekosistemi (Ramadan et al. 1963; Sladacek and Tucek 1975; Sladacek 1983; Pujin 1982, 1987; Reh 1997; Kostoski et al. 2001). Poa aj}i od ovoj fakt, izvr- {eni se istra`uvawa na kvalitativniot i kvantitativniot sostav, kako i na saprobiolo{kata na rotifernata fauna od severozapadniot litoralen pojas na Ohridskoto Ezero. Materijal i metodi na rabota Ispituvawata se vr{eni vo litoralniot region na Ohridskoto Ezero, vo sezonski intervali vo tekot na 2001 godina, na osum lokaliteti: Rado`da, Livadi{ta, Kali{ta, 184 Zbornik na trudovi od 2-ot Kongres na ekolozite na Makedonija

2 Faunata na rotiferite od severozapadniot litoralen region na Ohridskoto Ezero... Struga i Evro hotel na stru{koto krajbre`je, Sateska, Daljan i Gra{nica na ohridskoto krajbre`je. Kolekcioniraweto na materijalot se izveduva{e so soodvetna drexa. Vrz osnova na kvalitativnata analiza i relativnata abundantnost na bioindikatorite be{e odreden stepenot na saprobnost na ispituvanite lokaliteti spored Pantle-Buck (1955). Rezultati i diskusija Za vreme na istra`uvaniot period, vo kvalitativniot sostav na tipot Rotifera evidentirani se 13 familii so 20 roda, so vkupno 34 vidovi. Kvalitativniot i kvantitativniot sostav na rotiferskata zaednica od litoralot varira vo zavisnost od sezonata i lokalitetot. Najgolem broj vidovi se registrirani vo lokalitetite Rado`da i Kali{ta (25), vo Livadi{ta 21, vo Struga 13, vo lokalitetite Evro hotel i Sateska po 9, a vo lokalitetite Daljan i Gra{nica samo po 7 vida. Istra`uvaj}i ja sezonskata dinamika, mo`e da se istakne deka najgolem broj taksoni e konstatiran vo prolet (27) i leto (29), pomalku vo esen (11), a najmalku vo zimskiot period (9) (Tab. 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8). Od izvr{enata saprobiolo{ka analiza mo`e da se zaklu~i deka utvrdenite vidovi voglavno pripa aat na vodi od I, I-II i II kategorija, so isklu~ok na vidovite Rotaria tardigrada i Testudinella patina patina koi pripa aat na vodi od II-III kategorija, Rotaria rotatoria koja e karakteristi~na za vodi od III kategorija i Rotaria neptunia karakteristi~na za vodi od IV Tab. 1. Evidentirani vidovi vo lokalitetot Rado`da (2001 god.) i nivnata saprobiolo{ka Tab. 1. Identified species in locality Radozda (2001) and their saprobiological belonging Proceedings of the 2 nd Congress of Ecologists of Macedonia 185

3 Orhideja TASEVSKA i dr. Tab. 2. Evidentirani vidovi vo lokalitetot Livadi{ta (2001 god.) i nivnata saprobiolo{ka Tab. 2. Identified species in locality Livadista (2001) and their saprobiological belonging Tab. 3. Evidentirani vidovi vo lokalitetot Kali{ta (2001 god.) i nivnata saprobiolo{ka Tab. 3. Identified species in locality Kalista (2001) and their saprobiological belonging 186 Zbornik na trudovi od 2-ot Kongres na ekolozite na Makedonija

4 Faunata na rotiferite od severozapadniot litoralen region na Ohridskoto Ezero... Tab. 4. Evidentirani vidovi vo lokalitetot Struga (2001 god.) i nivnata saprobiolo{ka Tab. 4. Identified species in locality Struga (2001) and their saprobiological belonging Tab. 5. Evidentirani vidovi vo lokalitetot Evro hotel (2001 god.) i nivnata saprobiolo{ka Tab. 5. Identified species in locality Evro hotel (2001) and their saprobiological belonging Tab. 6. Evidentirani vidovi vo lokalitetot Sateska (2001 god.) i nivnata saprobiolo{ka Tab. 6. Identified species in locality Sateska (2001) and their saprobiological belonging Proceedings of the 2 nd Congress of Ecologists of Macedonia 187

5 Orhideja TASEVSKA i dr. Tab. 7. Evidentirani vidovi vo lokalitetot Daljan (2001 god.) i nivnata saprobiolo{ka Tab. 7. Identified species in locality Daljan (2001) and their saprobiological belonging Tab. 8. Evidentirani vidovi vo lokalitetot Gra{nica (2001 god.) i nivnata saprobiolo{ka Tab. 8. Identified species in locality Grasnica (2001) and their saprobiological belonging kategorija. Brojnite vrednosti na indeksot na saprobnost vo tekot na istra`uvawata se dvi`ea vo granicite od 1,2 do 2,16, {to odgovara na vodi so oligosaproben i β mezosaproben karakter. Oligosaprobnosta e registrirana edinstveno vo lokalitetot Struga vo zimskiot period (Tab. 4). Vodata vo ostanatite lokaliteti se karakterizira so oligo-β-mezosaproben i vo pove}eto slu~ai β- mezosaproben karakter. Edinstveno sostojbata so lokalitetot Gra{nica, kade se vleva Velgo{ka Reka uka`uva na visoka β-mezosaprobnost vo proletniot i visoka α-mezosaprobnost vo letniot period od godinata (Tab. 8). Vo ovoj lokalitet so golema relativna brojnost e zastapen vidot Rotaria rotatoria koj e karakteristi~en za vodi od III kategorija. Najmala produkcija na rotiferi, od kvalitativen i kvantitativen aspekt, ima vo lokalitetite kade se vlavaat komunalnite i industriskite otpadni vodi, a toa se Sateska, Daljan i Gra{nica. Iako ovde koli~inata na organski materii e mo{ne golema, produkcijata na rotiferite e mala. Pri~inite za vakvata pojava se baraat vo relativno malata vodna masa (bidej}i se raboti za najplitkiot del od litoralnata zona) i intenzivniot proces na razgraduvwe na organskite materii, {to rezultira so zgolemena potro{uva~ka na kislorodot vo vodata. Me utoa, kako pri~ina za malata kvalitativna i kvantitativna produkcija na rotiferite se javuva i permanentnoto zagaduvawe na ovoj del od litoralniot region na Ezeroto. Vakvata konstatacija le`i vo faktot {to golem broj vidovi rotiferi se `iteli na ~isti ili poslabo zagadeni vodi (Pujin 1982). Duri i niskite koncentracii na odredeni polutanti koi mo`at i da ne vlijaat vrz opstanokot na vidovite, mo`at da imaat zna~itelno vlijanie vrz nivnata ishrana (Juchelka and Snell 1994), reprodukcija (Snell and Moffat 1992) i distribucija (Havens 1994). Zaklu~oci 1. Kvalitativniot i kvantitativniot sostav na rotiferskata zaednica varira vo zavisnost od sezonata i lokalitetot. 2. Najmala produkcija na rotiferi, (od kvalitativen i kvantitativen aspekt) ima vo lokalitetite kade se vlavaat ko- 188 Zbornik na trudovi od 2-ot Kongres na ekolozite na Makedonija

6 Faunata na rotiferite od severozapadniot litoralen region na Ohridskoto Ezero... munalnite i industriskite otpadni vodi, a toa se Sateska, Daljan i Gra{nica. 3. Utvrdenite vidovi voglavno pripa aat na vodi od I, I-II i II kategorija, so isklu~ok na vidovite Rotaria tardigrada i Testudinella patina patina koi pripa aat na vodi od II-III kategorija, Rotaria rotatoria koja e karakteristi~na za vodi od III kategorija i Rotaria neptunia karakteristi~na za vodi od IV kategorija. 4. Brojnite vrednosti na indeksot na saprobnost vo tekot na istra`uvawata se dvi`ea vo granicite od 1,2 do 2,16, {to odgovara na vodi so oligosaproben i β mezosaproben karakter. 5. Prisustvoto na vidovite kako {to se Testudinella patina patina, Rotaria tardigrada i Rotaria neptunia vo litoralniot region, uka`uva na zgolemena organska opteretenost i intenzivno razgraduvawe na organskite materii. Referenci Havens, K.E., An experimental comparison of the effects of two chemical stressors on a freshwater zooplankton assemblage. Environmental Pollution. 86: Juchelka, C.M. and Snell, T.W., Rapid toxicity assessment using rotifer ingestion rate. Arch. Environ. Contam. Toxicol. 26: Kostoski, G., Gu{eska, D., Krstanovska, O., Antropogeni uticaj na kvalitet vode u severozapadnom delu Ohridskog jezera analiziran iz aspekta invertebratne faune Rotifera, Crustacea (Cladocera, Copepoda). 30 konferencija o aktuelnim problemima za{tite voda Za{tita voda Aran elovac, Jugoslavija, Pantle, R., H. Buck, 1955: Die biologische Uberwachungder Gewasser und die Darstellung der Ergebrisse. Gas und Wasserfach 96, 604. Pujin, V., Fauna Rotatoria u Dunavu kod Novog Sada i njen saprobiolo{ki zna~aj. Vodoprivreda 14, 75/76: Pujin, V., Sastav i dinamika faune Rotatoria kao Parametar kvaliteta vode. JAZU Savetovanje Rijeka Sava, za{tita i kori{}enje. Zagreb, Ramadan, F.M.; Klimowicz, H. and Swelim, A.A., The pollutional effect of industrial waste on rotifers. Pol. Archiv. Hydrobiol. 11: Reh, Z Rotatoria in zooplankton and microzooperiphyton of the Pavlovsko Lake (Boxitogorsk, Leningrad Region) as indicators of the water saprobity. XIII International ecological camp Baltic-Ladoga, St. Petersburg. Sladacek, V. and Tucek, F., Relation on the saprobic index to BOD 5. Wat. Res. 9: Slada~ek, V., Rotifers as indicators of water quality, Hydrobiologia, 100: Snell, T.W. and Moffat, B.D., A two-day life cycle test with the rotifer Brachionus calyciflorus. Environ. Toxicol. Chem. 11: ROTIFERA FAUNA FROM NORTHWEST LITTORAL ZONE OF LAKE OHRID AND ITS SAPROBIOLOGICAL SIGNIFICANCE Orhideja TASEVSKA, Goce KOSTOSKI & Dafina GUSESKA PSI Hydrobiological Institute, Ohrid Summary Species assemblages of rotifers are useful in characterizing lakes in relation to their trophic status. Rotifer sensitivity to some physical and chemical conditions allows using them as bioindicators of aquatic ecosystem saprobity. In this paper is presented biological estimation of water quality in the localities Radozda, Livadista, Kalista, Struga, Evro hotel, Sateska, Daljan and Grasnica. During the investigated period 34 species were identified. Their qualitative and quantitative composition varied dependent on season and locations. The majority of recorded species belongs to I, I - II and III water category, but Rotaria tardigrada, Testudinella patina patina and Rotaria rotatoria are typical for II - III and III water category, as well as Rotaria neptunia which is typical for IV water category. Values of saprobity index during the investigated period varied within limits from 1.2 to 2.16, which corresponds with oligosaprobic and β mesosaprobic waters. Only situation with locality Grasnica, in the front of inflow of the river Velgoska, shows high β mesosaprobity in spring and high α mesosaprobity in summer period of year. Proceedings of the 2 nd Congress of Ecologists of Macedonia 189

THE CONTENTS OF ZOOPLANKTON OF THE DANUBE RIVER AND THE SAPROBIOLOGICAL ANALYSIS OF WATER QUALITY

THE CONTENTS OF ZOOPLANKTON OF THE DANUBE RIVER AND THE SAPROBIOLOGICAL ANALYSIS OF WATER QUALITY Republic Hydrometeorologic Service of Serbia, Belgrade, Serbia and Montenegro ABSTRACT ^a o S. & \urkovi}