HISTORIA E ELEKTRIFIKIMIT TË KOSOVËS

Transcription

1 HISTORIA E ELEKTRIFIKIMIT TË KOSOVËS KEDS BËHET ME QENDËR TRAJNIMI KOSOVA SYNON KUALIFIKIMIN NË EURO 2020 TERMOKISS PASURON JETËN KULTURORE Urime festat e fundvitit! Happy holidays! keds-energy.com / kesco-energy.com

2

3 Përmbajtja / Sadržaj / Contents EDITORIAL 4-5 Kur e do atë që bën, suksesi është i pashmangshëm / Kada voliš ono što radiš, uspeh je neizbežan / When you love what you do, success is inevitable URIME Gëzuar 2019! / Srećna 2019! / Happy 2019! INTERVISTA 8-11 Intervistë me Z. Mesut Serhat Dinç / Intervju sa G. Mesut Serhat Dinç / Interview with Mr. Mesut Serhat Dinç KEDS KEDS gjatë vitit 2018 / KEDS tokom 2018 godine / KEDS in 2018 KOSOVA Kosova në vitin 2018 / Kosovo u 2018 godini / Kosovo in 2018 BOTA Ngjarjet që shënuan botën në vitin 2018 / Dešavanja koja su obeležili svet u 2018 godini / Major events of 2018 ZHVILLIMET NË KEDS Trajnime të veçanta në KEDS/ Posebne obuke u KEDS Special trainings at KEDS KEDS ACADEMY KEDS hap dyert për gjeneratën e gjashtë të KEDS Academy / KEDS otvara vrata za Šestu Generaciju KEDS Academy / KEDS opens doors for the Sixth Generation of KEDS Academy ZHVILLIMET NË KEDS KEDS bëhet me Qendër Trajnimi / KEDS sada ima centar za obuku / KEDS establishes its training centre TURIZËM Vendet që duhet vizituar sidomos gjatë festave të fundvitit / Mesta koja treba posetiti naročito tokom praznika krajem godine / Places to visit especially during the holidays ARGËTIM Veshjet për festat e fundvitit / Oblačenja za praznike krajem godine / End of the year holiday outfits HISTORI Historia e elektrifikimit të Kosovës nga drita e parë deri te shtëpia e fundit / Istorija elektrifikacije Kosova od prvog svetla do zadnje kuće / The history of electrification in Kosovo from the first light to the last house SPORT Kosova ëndërron kualifikimin në Kampionatin Evropian / Kosovo sanja kvalifikaciju na evropskom prvenstvu / Kosovo dreams of qualifying for euro 2020 BIZNES Korporata Limak / Korporacija Limak / Limak corporation BIZNES Çalik holding / Çalik holding / Çalik holding KULTURË Termokiss pasuron jetën kulturore të kryeqytetit / Termokiss obogaćuje kulturni život prestonice / Termokiss enriches capital s cultural life *Shënim / Beleska / Note Shqip / Srpski / English Implementuar nga: ProCon Group LLC Implementira: ProCon Group LLC Implemented from: ProCon Group LLC

4 KUR E DO ATË QË BËN, SUKSESI ËSHTË I PASHMANGSHËM KADA VOLIŠ ONO ŠTO RADIŠ, USPEH JE NEIZBEŽAN WHEN YOU LOVE WHAT YOU DO, SUCCESS IS INEVITABLE George Karagutoff Drejtor Ekzekutiv, KEDS Ne po festojmë një vit të ri dhe po shënojmë suksese të reja. Frytet e punës dhe dedikimi ynë po njihen dhe vlerësohen çdo ditë e më shumë nga klientët tonë, ndërsa Kosova ngadalë por sigurt, po bëhet një vend që mund të krahasohet me vendet e rajonit dhe në botë për sektorin energjetik. E vërteta është që shumë sfida ndodhen para nesh, por sukseset e arritura janë të prekshme. Po hyjmë në vitin e gjashtë të operimit në Kosovë, jemi krenarë të themi se përkushtimi dhe puna jonë vërehet në çdo kënd të vendit. Kjo dëshmohet nga shumë Mi slavimo jednu novu godinu i postižemo nove uspehe. Plodovi rada i naša posvećenost se prepoznaju i procenjuju svakoga dana sve više od naših klijenta, dok Kosovo polako, ali sigurno postaje jedno mesto koje može da se uporedi sa mestima u regionu i u svetu za energetski sektor. Istina je da su mnogi izazovi pred nama, ali postignuti uspesi su opipljivi. Kada ulazimo u šestu godinu poslovanja na Kosovu, ponosni smo da kažemo da se naš rad i posvećenost primećuje u svakom uglu zemlje. Ovo se dokazuje od mnogih We are celebrating another year, and we are marking new achievements. Results of our work and dedication are being embraced and appreciated everyday more by our consumers, and Kosovo is slowly but surely becoming a country that compares itself with its peers regionally and internationally in the energy sector. True, many challenges lie ahead, but clearly the successes are tangible. When we are entering our sixth year operating in Kosovo, we are proud to say that our commitment and work in every corner of the country is visible. 4

5 ENERGY qytetarë të cilët kanë përfituar nga investimet tona në rrjet, përkushtimit ndaj kujdesit për klientët, efikasitet në lexim të njehsorëve dhe faturim, si dhe një komunikim dhe bashkëpunim në rritje me komunitetin e biznesit. Përkushtimi ynë për të kontribuar në shoqëri përmes aktiviteteve të CSR ka vazhduar gjithashtu. Të diplomuarit e KEDS Academy tashmë janë bërë kontribues të rëndësishëm në kompaninë tonë dhe numri i atyre që dëshirojnë të bëhen pjesë e këtij programi, po rritet për çdo vit. Shumë projekte të tjera përmes të cilave synojmë të bëjmë ndryshimin në shoqëri janë zhvilluar edhe këtë vit, duke na ndihmuar në misionin tonë që të operojmë si një kompani e përgjegjshme në Kosovë. Në vitet e ardhshme do të vazhdojmë të jemi edhe më të motivuar dhe të përkushtuar, sepse suksesi ynë deri më sot shërben si një bazë e fortë për të bërë një gjë të tillë. Ne do të vazhdojmë ta zbatojmë MasterPlanin në çdo kënd të vendit, dhe do të sjellim forma inovative për t i shërbyer klientëve tonë. Siç kemi thënë që nga dita e parë, do t i shndërrojmë sfidat në mundësi, dhe tashmë kur sfidat e mëdha janë tejkaluar, përkushtimi ynë është më i madh se asnjëherë më parë. Në këto ditë feste, është e rëndësisë së jashtëzakonshme t i falënderojmë punëtorët tonë, të cilët kanë qenë bazamenti i suksesit të kompanisë. Përkushtimi i tyre, puna e palodhshme dhe gatishmëria që ta përqafojnë dhe avancojnë misionin tonë ka qenë bazë qe neve na bën krenarë dhe me vetëbesim për sukseset e arritura deri më sot si dhe për ambiciet e së ardhmes. Puna do të zë pjesë të rëndësishme të jetës tuaj dhe mënyra e vetme që të jeni plotësisht të kënaqur, është që të bëni atë që ju besoni se është punë e mirë. Dhe mënyra e vetme për të bërë punë të mirë është që ta doni atë çfarë bëni. Nëse nuk e keni gjetur një punë të tillë ende, vazhdoni ta kërkoni. Mos u ndalni. Ashtu sikurse me çështje të tjera që bëni me zemër, ju do ta dini kur e keni gjetur, është një citat nga një inovator i dashur për mua, Steve Jobs, dhe besoj se i përshtatet kulturës që e kemi në kompaninë tonë sot. Dhe unë jam krenar për këtë. Gëzuar festat dhe uroj që vitet që vijnë t ju sjellin lumturi dhe gëzime në jetën tuaj! gradjana koji su imali koristi od naših investicija u mreži, posvećenosti prema brizi za klijente, efikasnost u očitavanju brojila i fakturisanje, kao i jedna komunikacija i saradnja u povećanju sa zajednicom biznisa. Naša posvećenost da doprinesemo u društvu preko aktivnosti CSR se takodje nastavila. Diplomirani u KEDS Academy sada su postali važni doprinosioci u našoj kompaniji i broj onih koji žele da budu deo ovog programa se povećava svake godine. Mnogi ostali projekti preko kojih ciljamo da napravimo promene u društvu su razvijeni i ove godine, pomažući nam u našoj misiji da poslujemo kao jedna odgovorna kompanija na Kosovu. U narednim godinama, mi ćemo nastaviti da budemo i dalje još motivisani i posvećeni, jer naš dosadašnji uspeh služi kao jedna snažna osnova da se uradi jedna slična stvar. Mi nastavljamo da primenjujemo Master Plan u svakom uglu zemlje, i dovest ćemo inovativne forme da bi služili našim klijentima. Kako smo rekli od prvog dana, mi pretvaramo izazove u mogućnost i sada kada su veliki izazovi prevazidjeni, naša posvećenost je veća kao nikad ranije. U ovim prazničnim danima, od velike važnosti je da zahvalimo našim radnicima, koji su bili osnova uspeha kompanije. Njihova posvećenost, neumorni rad i spremnost da prihvate i unaprede našu misiju bila je osnova koja nas čini ponosnim i samouverenim za uspehe postignute do sada kao i za ambicije budućnosti. Rad će zauzeti važan deo vašeg života i jedini način da bi bili u potpunosti zadovoljni je da uradite ono što vi verujete da je to dobar posao. Jednini način da bi ste uradili dobar posao je da volite ono što radite. Ako niste našli još uvek neki sličan posao, nastavite da tražite. Nemojte odustajati. Tako i u ostalim stvarima koje radite srcem, vi ćete znati kada je pronadjete je jedan citat od jednog voljenog inovatora za, Steve Jobs, i verujem da se uklapa kulturi koju imamo u našoj kompaniji danas. I ja sam ponosan za ovo. Srećni praznici i želim da godine koje dolaze donesu sreću i radosti u vašem životu! Being that in the testimonials of many citizens who have benefited due to our investments in the network, our dedicated customer care, efficiency in meter reading and billing, and ever better communication and cooperation with the business community. Our determination has continued in our contribution in the society through our CSR projects as well. Our KEDS Academy graduates have become important contributors to our company and the number of those interested to join this program is increasing every year. Many other projects such that modestly aim to make a difference in the society have marked this year as well, helping us fulfill our mission to operate as a responsible and integral company in Kosovo. In the years ahead we will continue with even greater motivation and dedication because our successes to date offer a strong basis to do so. We will continue with the implementation of our Master Plan in every corner of Kosovo, and we will bring new innovative ways to serve our consumers. As we had committed from day one- we will turn challenges into opportunities, and now when the major challenges have been overcome, our commitment will be stronger than ever. In this time of the year when we celebrate, it is of outmost importance to recognize our employees who have been the foundation of our success. Their determination, hard work, and readiness to embrace and carry on our mission have been the cornerstone that makes us proud and confident for the success to date and ambitions for the future. Your work is going to fill a large part of your life, and the only way to be truly satisfied is to do what you believe is great work. And the only way to do great work is to love what you do. If you haven t found it yet, keep looking. Don t settle. As with all matters of the heart, you ll know when you find it is a quote from an innovator I hold dear Steve Jobs, and I believe it fits best the culture one finds in our company today. And I am proud of it. Happy Holiday and May the years to come bring joy and happiness in your lives. EDITORIAL 5

6 GËZUAR 2019! SREĆNA 2019! HAPPY 2019! Alper Erbas Kryeshef Ekzekutiv i Furnizimit, KESCO Jemi krenarë që po përfundojmë edhe një vit të suksesshëm, gjatë të cilit shënuam përparim të dukshëm. E filluam vitin me projekte ambicioze dhe me përkushtimin e kolegëve tonë, ne kemi arritur jo vetëm që t i përfundojmë ato, por në shumë raste edhe t i tejkalojmë pritshmëritë. Kujdesi ndaj konsumatorëve është i një rëndësie të madhe, dhe për këtë arsye është ndjenjë e veçantë kur dëgjojmë njerëz nga i gjithë vendi të cilët çmojnë përpjekjet tona. Para nesh ka ende shumë sfida, por ne jemi duke bërë përparim dhe gjithsesi jemi në rrugë të drejtë për të përmbushur përkushtimet tona. Ne do të vazhdojmë në këtë rrugë me përkushtim të pashoq, vullnet dhe vendosmëri të madhe derisa t i arrijmë qëllimet tona: një rrjet elektrik modern, kujdesin më të lartë ndaj konsumatorëve dhe furnizim stabil dhe cilësor me energji elektrike për çdo biznes dhe shtëpi. Ponosni smo što završavamo još jednu uspešnu godinu, tokom koje smo postigli veliki napredak. Počeli smo godinu sa ambicioznim projektima dok sa posvećenošću naših kolega, mi smo uspeli ne samo da ih završimo, nego u mnogim slučajevima premašimo očekavinja. Briga prema potrošačima je od jednog velikog značaja i zbog ovog razloga je poseban osećaj kada slušamo ljude iz cele zemlje koji cene naše napore. Pred nama ima još mnogo izazova, ali mi napredujemo i svakako smo na pravom putu da bi ispunili naše obaveze. Mi ćemo nastaviti ovim putem, sa neuporedivom posvećenošću, voljom i velikom odlućnošću dok ne postignemo naše ciljeve: jednu modernu električnu mrežu, najveću brigu prema potrošačima, stabilno i kvalitetno snabdevanje električnom energijom za svaki biznis i kuću. It is with great pride we are concluding another successful year and marking great progress. We started the year with ambitious projects and with great dedication of our colleagues we have been able not only to complete them, but in many instances exceed on the expectations. The care for our customers is of greatest importance and it is a special satisfaction when we hear testimonies from around the country in appreciation of our efforts. There are many challenges ahead of us, but we are making progress and surely we are in the right direction to fulfilling our commitment. We will continue steadfast in this path, with great commitment, strong will and unwithered resolve until we achieve our goal: a modern electricity network, highest customer service and secure and qualitative supply for every household and every business. 6

7 ENERGY GËZUAR 2019! SREĆNA 2019! HAPPY 2019! URIME 2019 Zafer Yilmaz Drejtor i Shërbimeve të Përbashkëta, KEDS Unë besoj thellësisht se vullneti i njerëzve mund t i shndërrojë edhe sfidat më të mëdha në mundësi, dhe kjo më është dëshmuar gjatë qëndrimit tim këtu në Kosovë. Duke qenë në komunikim të vazhdueshëm me kolegët e shkëlqyer të KEDS, sigurohem se ata janë aseti më i rëndësishëm i kompanisë. Së bashku, ne po bëjmë dallimin dhe së bashku ne po i shndërrojmë sfidat në mundësi. Ka shumë sfida me të cilat përballemi çdo ditë, por ne po mësojmë si t i tejkalojmë dhe të punojmë shumë për t i arritur qëllimet tona. Gëzohem teksa shoh se si përvoja ndahet në mes të gjeneratave të ndryshme në kompaninë tonë. Punëtorët me përvojë prej disa dekadave po i trajnojnë studentët e KEDS Academy për të marrë në dorë pishtarin e së ardhmes, dhe ky është një shembull tjetër që tregon se e ardhmja jonë është e ndritur. Për çdo fundvit, ne kthejmë kokën prapa dhe reflektojmë. Shikojmë arritjet tona dhe atë se çfarë mund të bëhet më shumë. Për çdo vit, unë jam çdoherë e më me shumë vetëbesim dhe krenar se rruga jonë drejt suksesit është e hapur fuqishëm. Për këtë, unë u jam falënderues të gjithë kolegëve dhe besoj se këtë krenari e ndajnë edha ata. Ja duboko verujem da ljudska volja može pretvoriti i najveće izazove OFF u mogućnost, i ovo mi je dokazano tokom mog boravka ovde na Kosovu. Pošto sam u neprestanom kontaktu sa sjajnim kolegama u KEDS, uveren sam da su naše kolege najvažnija imovina kompanije. Zajedno, mi pravimo razliku i zajedno mi pretvaramo izazove u mogućnost. Ima puno izazova sa kojima se suočavamo svakog dana, ali mi učimo kako da ih prevazidjemo i radimo mnogo da bi postigli naše ciljeve. Radujem se kada vidim kako se iskustvo deli medju raznim generacijama u našoj kompaniji. Iskusni radnici od nekoliko dekada obučavaju sudente KEDS Academy da bi uzeli u ruke baklju budućnosti, i ovo jedan drugi primer koji pokazuje da je naša budućnost svetla. Svaki kraj godine, mi okrećemo glavu nazad i razmišljamo. Gledamo naša dostignuća i ono šta može više da se uradi. Svake godine, ja sam sve više samouveren i ponosan što naš put u pravcu uspeha je snažno otvoren. Zbog ovog, ja sam zahvalan svim kolegama i verujem da ovaj ponos dele i oni. I am true believer that the will of the people can turn even the greatest challenges into opportunities and this is what I have witnessed during my time here in Kosovo. Being on a constant contact with great men and women of KEDS, ensures me that our colleagues are our greatest asset. Together we are making a difference and together we are turning challenges into opportunities. There are many challenges we face daily, but we are learning to overcome them, and work hard towards achieving our goals. It gives me also great pleasure to see how the experience is shared among the generations in our company. The senior workers who have decades of experience are training our KEDS Academy students to take on the torch to the future and this is another example that the future is bright. In every year end we look back and reflect. We look back at what we achieved and what more can be done. Every year I am more and more confident but also proud that our path to success is paved even more strongly. For this I am grateful to all our colleagues and I am certain that this pride is shared among them as well. 7

8 INTERVISTË ME Z. MESUT SERHAT DINÇ INTERVJU SA G. MESUT SERHAT DINÇ INTERVIEW WITH MR. MESUT SERHAT DINÇ Mesut Serhat Dinc Zëvendësdrejtor i Limak Energy, Anëtar i Bordit Ekzekutiv, KEDS Z. Mesut Serhat Dinç është anëtar i Bordit Ekzekutiv të KEDS dhe Zëvendësdrejtor i Limak Energy. Ai është një nga pionierët e angazhimit të Limak Holding në Kosovë dhe vazhdon të shërbejë si një nga udhëheqësit e veprimtarisë së tyre në vend. Po ashtu, z. Dinç është një nga themeluesit e KEDS Academy, një projekt që po hyn në vitin e gjashtë dhe që numëron qindra të cerfitikuar, të cilët tashmë po bëjnë diferencën çdo ditë. Z. Dinç, tani kur po i afrohemi fundit të këtij viti, cilat janë disa prej zhvillimeve kryesore që janë shënuar nga korporata juaj këtë vit? G. Mesut Serhat Dinç je član Izvršnog Borda KEDS i Zamenik Direktora u Limak Energy. On je jedan od pionira angažovanja Limak Holding na Kosovu i nastavlja da služi kao jedan od lidera njihove delatnosti u zemlji. Takodje, g. Dinç je jedan od osnivača KEDS Academy, jedan projekat koji ulazi u šestoj godini i koji broji stotine sertifikovanih, koji sada prave razliku svaki dan. G. Dinç, sada kada se približavamo kraju ove godine, koji su neki od glavnih razvoja koje su postignuti vod vaše korporacije ove godine? Mr. Serhat Dinç is member of the Executive Board of KEDS and Deputy Director of Limak Energy. He was one of the pioneers of the engagement of Limak Holding in Kosovo and continues to serve as one of leaders of their operations in the country. In addition, Mr. Dinç is one of the founders of the KEDS Academy, a project that is marking its 6th anniversary with already hundreds of graduates who are making a difference every day. Mr. Dinç, now when we are approaching the end of the year, what would be some of the highlights of your corporation that marked this year? 8

9 ENERGY INTERVISTA EDITORIAL Edhe këtë vit ne kemi arritur shumë suksese dhe kemi vazhduar misionin tonë për ta bërë diferencën në çdo rajon ku operojmë. Padyshim, projekti që neve të gjithë na bën krenarë, është aeroporti i ri në Stamboll, që u inaugurua më 29 tetor. Ky aeroport do të jetë ndër më të mëdhenjtë në botë, me një kapacitet për të shërbyer rreth 200 milionë udhëtarë kur të përfundojnë të gjitha fazat. Aeroporti është ndërtuar bazuar në norma moderne ndërkombëtare, duke respektuar standardet moderne të ambientit dhe do të jetë një arritje që do të çmohet jo vetëm nga ne si kompani, që kemi marrë pjesë në ndërtimin e tij, por nga të gjithë qytetarët e Turqisë. Këtë vit ka pasur edhe projekte të tjera, dhe për mendimin tim ndër më të rëndësishmet janë ndërtimi i digës Çetin dhe hidrocentralit, si dhe tuneli në Gali Zakho në Irakun Verior. Diga është një nga më të mëdhatë në Evropë, me lartësi prej 165 metrave dhe me 4.6 milionë metër kub. Ky është edhe një shembull i përvojës sonë të dëshmuar në projekte të mëdha, ashtu sikurse është rasti me tunelin, që është 3.6 kilometra i gjatë. Ka pasur edhe projekte të tjera në pjesë të ndryshme të botës dhe në industri të ndryshme që shënojnë suksesin dhe rritjen tonë. Këtë vit, Limak Holding ka qenë një nga sponsorët kryesorë të Samitit të Energjisë të mbajtur në Antalia. Cilat janë disa prej pikave kryesore të këtij samiti? I ove godine mi smo postigli mnoge uspehe i nastavili našu misiju da bi napravili razliku u svakom regionu gde poslujemo. Nesumnjivo, projekat koji sve nas čini ponosnim je novi Aerodrom u Istanbulu, koji je inaugurisan 29 oktobra. Ovaj aerodrom će biti jedan od najvećih u svetu, sa jednim kapacitetom da usluži oko 200 miliona putnika kada se završe sve faze. Aerodrom je izgradjen zasnovano na modernim medjunarodnim normama, poštujući moderne standarde ambijenta i biće jedno dostignuću koje će se ceniti ne samo od nas kao kompanija koja je učestvovala u njegovoj izgradnji, nego od svih gradjana Turske. Ove godine je bilo i drugih projekata, i po mom mišljenju medju najvažnijim je i izgradnja brane Çetin i hidroelektrane kao i tunel Gali Zakho u Severnom Iraku. Brana je jedna od najvećih u Evropi, sa visinom od 165 metara i sa 4.6 miliona kubnih metara. Ovo je jedan primer našeg iskustva dokazanog u velikim projektima, kao što je bio i slučaj sa tunelom, koji je dug 3.6 kilometara. Bilo je i drugih projekata u raznim delovima sveta i u raznim industrijama koje postižu uspehe i naš rast. Ove godine, Limak Holding je bio jedan od glavnih sponzora Samita Energije održanog u Antaliji. Koje su neke od glavnih tacaka ovog Samita? This year, is another one during which we celebrated many successes and continued with our mission in making a difference in every region we operate. Without any doubt, the project that made us all very proud is the Istanbul New Airport that was inaugurated on October 29th. This new airport will be among the largest airports of the world with a passenger capacity of 200 million when all phases are completed. The airport is constructed based on modern international norms, with all modern environmental standards, and it will be a landmark which will be celebrated not only from us as a company that took part in its construction, but from the entire Turkish nation. On the other side, there have been many other projects during this year, among others with more significance in my opinion are the construction of the Çetin Dam and Hydroelectric Power plant and the Gali Zakho Tunnel in Northern Iraq. The Çetin Dam, the largest dam in Europe is 165 meters in height and has a volume of 4.6 million meter cube. This is another example of our proven experience in large projects, as is the Gali Zakho Tunnel which is 3.6 km in length. There have been many other projects in different parts of the world and in different industries that mark our growth and success. This year Limak Holding was one of the main sponsors of the Energy Summit held in Antalya. What were some of the highlights of this Summit? 9

10 Në samitin e zhvilluar në Antalia kanë marrë pjesë përfaqësues të lartë publik si dhe një numër i madh i profesionsitëve vendorë dhe ndërkombëtarë të energjisë. Në këtë ngjarje që bën bashkë akterët e sektorit publik dhe privat të energjisë, janë diskutuar problemet e tanishme të këtij sektori, janë prezantuar zhvillimet e reja teknologjike dhe është diskutuar lidhur me burimet e tjera të energjisë nukleare, gazit dhe rrymës. Duke qenë lider i sektorit energjetik në Turqi dhe më larg, ne kemi ofruar kontributin tonë në diskutime si dhe ka qenë nder për ne që të jemi një nga sponsorët e kësaj ngjarjeje. Një nga vendet ku ju keni të shtrirë veprimtarinë është Kosova. Si përfiton vendi nga përvoja e juaj ndërkombëtare? Kosova është një nga vendet që zë vend të veçantë në korporatën tonë. Ne operojmë me shpërndarjen dhe furnizimin e energjisë në këtë vend, dhe që nga dita e parë, ne kemi qenë të përkushtuar që të sjellim U Samitu razvijenom u Antaliji učestvovali su visoki javni predstavnici kao i veliki broj domaćih i medjunarodnih profesionalaca energije. U ovom dogadjaju koji je sjedinio aktere javnog i privatnog sektora energije, diskutovani su sadašnji problemi ovog sektora, predstavljeni su novi tehnološki razvoji i raspravljano je u vezi sa ostalim izvorima nuklearne energije, gasa i struje. Kao lider u sektoru energije u Turskoj i dalje, mi smo pružili nas doprinos u diskusijama kao i bila je čast za nas da budemo jedan od sponzora ovog dogadjaja. Jedno od mesta gde ste proširili delatnost je Kosovo. Koliko ima koristi zemlja od vašeg medjunarodnog iskustva? Kosovo je jedno od mesta koje zauzima posebno mesto u našoj korporaciji. Mi poslujemo sa distribucijom i snabdevanjem u ovoj zemlji, i od prvog dana, mi smo bili posvećeni da donesemo najnoviju tehnologiju i iskustva za gradjane The summit held in Antalya was attended by high level public representatives and a large number of domestic and international energy professionals. In the organization that brings together the energy sector actors from the public and private sectors, current sector problems were discussed, new technological developments were introduced, and other energy resources such as natural gas, electricity and nuclear were presented. Being one of the leaders in the energy sector in Turkey and beyond, we offered our contribution in the areas discussed and it was an honor for us to be one of the sponsors hosting this event. One of the countries you operate is also Kosovo. How does the country benefit from your international experience? Kosovo is one of the countries that hold a special place within our corporation. We operate the power distribution and supply in this country and from the very first day, we 10

11 ENERGY teknologjitë më të reja dhe përvojat për qytetarët e Kosovës. Ashtu siç dihet, lufta në Kosovë e ka dëmtuar shumë rrjetin elektrik. Kur ne e morëm përgjegjësinë e operimit në vitin 2013, përpiluam një plan për ndërhyrje të menjëhershme dhe plan afat-mesëm të investimeve. Rezultati i përkushtimit tonë tashmë është dukshëm dhe i prekshëm dhe ne do të vazhdojmë që të punojmë për përkushtimin tonë, dhe ta bëjmë Kosovën një vend që do të gëzojë rrjet modern elektrik dhe furnizim cilësor me energji elektrike, të krahasueshëm me vendet e zhvilluara evropiane. Një nga fushat ku korporata juaj veçohet është kontributi ndaj shoqërisë përmes projekteve të ndryshme të CSR-it. Ne e kemi integruar kontributin ndaj shoqërisë si pjesë të të bërit biznes dhe ndihemi shumë krenarë kur shohim se si angazhimi ynë bën dallimin për mijëra e mijëra njerëz në botë. Për mua personalisht, si një nga themeluesit, projekti të cilin e mbaj afër zemrës është KEDS Academy. Projekti që ka nisur rreth gjashtë vite më parë është bërë shembull që ndiqet edhe në vende të tjera. Sikurse çdo vit, pata kënaqësinë që t i mirëpres studentët e kësaj gjenerate në zyrat tona në Turqi dhe të kaloj pak kohë me ta. Këta studentë dhe shumë të tjerë si ata janë e ardhmja e Kosovës, dhe është kënaqësi e posaçme të kesh mundësi t i ndihmosh ata të bëhen udhëheqës më të mirë dhe kontribues për shoqërinë. Cila është dëshira dhe vizioni juaj për punët tuaja të ardhshme në Kosovë? Çdo ditë që ne punojmë në Kosovë e bëjmë dallimin. Ky dallim është edhe më shumë i rëndësishëm me që buron nga një përkushtim i pashoq nga të gjitha nivelet e bashkëpunimit tonë. Ne e kemi zhvilluar një plan të qartë që zbatohet për çdo ditë, dhe pas përfundimit të tij, qytetarët e Kosovës do të kenë mundësi të kenë shërbimet që ata i meritojnë. Përkushtimi ynë nuk do të shuhet deri sa ta arrijmë këtë qëllim. Kosova. Kao što se zna, rat na Kosovu je mnogo oštetio električnu mrežu. Kada smo mi uzeli odgovornost poslovanja u 2013 godini, mi smo sačinili jedan plan neposredne intervencije i srednjoročni plan investicija. Rezultati naše posvećenosti su vidljivi i opipljivi, i mi ćemo nastaviti da radimo za našu posvećenost i da učinimo od Kosova jedno mesto koje će uživati modernu električnu mrežu i kvalitetno snabedevanje električnom energijom, uporedivo sa razvijenim evropskim zemljama. Jedna od oblasti gde se vaša korporacija razlikuje je doprinos prema društvu preko raznih projekata CSR-a. Mi smo integrisali doprinos prema društvu kao deo poslovanja i osećamo se veoma ponosnim kada vidimo kako naše angažovanje pravi razliku za hiljade i hiljade ljudi u svetu. Za mene lično, kao jednog od osnivača, projekat koji držim blizu srca je KEDS Academy. Projekat koji je počeo oko šest godina ranije je postao primer koji se prati i u ostalim zemljama. Kao svake godine, imao sam zadovoljstvo da dočekam studente ove generacije u našim uredima u Turskoj i da provedem malo vremena sa njima. Ovi studenti i mnogi drugi kao oni su budućnost Kosova, i bilo je posebno zadovoljstvo imati mogućnost da pomogneš njima da budu bolji lideri i doprinose društvu. Koja je vaša želja i vizija za vaše buduce radove na Kosovu? Svakog dana kojeg radimo na Kosovu pravimo razliku. Ova razlika je veoma važna pošto izvire od jedne neuporedive posvećenosti iz svih nivoa naše saradnje. Mi smo razvili jedan jasan plan koji se primenjuje svakog dana, i nakon njegovog završetka, gradjani Kosova će imati mogućnosti da imaju usluge koje oni zaslužuju. Naša posvećenost se neće ugasiti dok ne postignemo ovaj cilj. have committed to bring the newest technologies and experiences for the consumers in Kosovo. As it is well known, the destructions of the war in Kosovo had damaged also gravely the electricity network. When we undertook the responsibility of operation in 2013 we developed a plan of immediate intervention and medium term investments. The results of this determination are already very visible and tangible, and we will continue to deliver on our commitment and make Kosovo a country that will enjoy a modern electricity network and quality supply of energy comparable to other developed countries of Europe. One of the areas your corporation is distinguished is your contribution towards society with various CSR projects. We have integrated contribution towards society as part of our way of doing business and we take great pride when we see that our engagement is making a difference for thousands and thousands of lives around the world. For me personally, as one of the founders, the project that I hold close to my heart is the KEDS Academy. This project that started over six years ago has become an example which is followed in other countries as well. Like every year, I had the pleasure to welcome the students of the current generation to our headquarters in Turkey and spend some time with them. These students and many more like them are the future of Kosovo, and being able to help them become better leaders and contributors for their society is a great satisfaction. What is the wish and vision for the future of your operation in Kosovo? Every day we operate in Kosovo we make a difference. This difference is even more significant because it derives from a great commitment from every level in our corporation. We have developed a clear plan that is carried every day and upon its completion, the Kosovar citizens will enjoy the services they deserve. Our determination will never cease until we reach that goal. INTERVISTA 11

12 KEDS GJATË VITIT 2018 KEDS TOKOM 2018 GODINE KEDS IN 2018 Edhe këtë vit KEDS ka zhvilluar numër të madh të aktiviteteve me qëllim të përmirësimit të rrjetit energjetik në mbarë Kosovën si dhe për të shtuar kujdesin ndaj klientëve. Po ashtu, kompania u ka kushtuar rëndësi të posaçme edhe projekteve që lidhen me përfitimin e komuniteteve të caktuara. Çdo muaj ka qenë i mbushur me projekte, disa prej të cilave në mënyrë kronologjike janë përfshirë në këtë artikull. Janar KEDS ka nisur vitin me aktivitetin për dhurimin e gjakut. Mbi 50 punëtorë të kompanisë i janë përgjigjur këtij aksioni. Shkurt Për nder të 10-vjetorit të Shpalljes së Pavarësisë, KEDS ka organizuar lojën shpërblyese në Facebook Dhjetëshat për 10- vjetorin e Pavarësisë. Dhjetë fëmijë kanë fituar libra në vlerë prej 50 eurove. I ove godine KEDS je razvio veliki broj aktivnosti u cilju poboljšanja energetske mreže po celom Kosovu kao i za povećanje brige prema klijentima. Takodje, kompanija je posvetila posebnu važnost i projektima koji se povezuju sa koristima odredjenih zajednica. Svaki mesec je bio ispunjen sa projektima, neki od kojih su na hronološki način obuhvaćeni u ovom članku. Januar KEDS je počeo godinu sa aktivnostima u davanju krvi. Više od 50 radnika kopmpanije su se odazvali ovoj akciji. Februar U čast 10-godišnjice Proglašenja Nezavisnosti, KEDS je organizovao nagradnu igru u Facebook Desetke za 10- godišnjicu nezavisnoti. Desetoro dece je dobilo knjige u vrednosti od 50 eura has continued to mark many activities and objectives with the aim of improving the electricity network in Kosovo and to further improve the customer service. In addition, the company has paid particular attention to projects related with specific benefit of communities. Each month was filled with projects, some of which are chronologically included in this article. January KEDS has started the year with blood donation activity. Over 50 KEDS employees took part in this action. February In honor of the 10th anniversary of Kosovo independence, KEDS has organized the Facebook prize winning game for the 10th Anniversary of Independence. Ten children have been awarded with books worth 50 euro. 12

13 ENERGY Mars KEDS investon në Karagaç të Pejës, projekt nga i cili përfituan rreth 200 familje. Po ashtu, në Raushiq të kësaj komune, nga një investim tjetër i kompanisë, përfituan rrjet të ri elektrik rreth 174 shtëpi dhe biznese. Nga një projekt i ngjashëm në Rakosh të Istogut të zhvilluar në këtë muaj, rreth 120 familje përfituan rrjet të ri elektrik. Mart KEDS je investirao u Karagać u Peći, projekat od kojeg će imati koristi 200 porodica. Takodje, u Raušiću ove opštine, iz jedne druge investicije kompanije, novu električnu mrežu su dobili oko 174 domova i biznisa. Iz jednog sličnog projekta u Rakoš kod Istoka razvijenog ovog meseca, oko 120 porodica su dobili novu električnu mrežu. March KEDS invests in Karagaç of Peja, and 200 families have benefited from this project. Also, in Raushiq of this Municipality, 174 families benefited from another investment from KEDS. Another investment in Rakosh of Istog has been developed during March, where 120 families have benefited a new electric network. ZHVILLIMET NË KEDS Prill KEDS mbolli drunj për nder të Ditës së Tokës. Aksionit të Komunës së Prishtinës Bëhu edhe ti mik i tokës, i janë bashkuar edhe KEDS me studentët e KEDS Academy. Ata mbollën drunj në kampusin e Universitetit të Prishtinës Hasan Prishtina. Maj Punëtorët e Departamentit të Mirëmbajtjes në KEDS rinovuan dhe modernizuan të gjitha linjat 35 kilovoltëshe. KEDS gjithashtu investoi në Petrovë të Shtimes, në fshatin Bincë dhe në lagjen Sofali të Prishtinës. April KEDS je zasadio drveće u čast Dana Zemlje. Akciji Opštine Priština Budi i ti prijatelj zemlje, su se pridružili i KEDS sa studentima KEDS Academy. Oni su zasadili drveće u kampusu Univerziteta Prištine Hasan Prishtina. Maj Radnici Departman Održavanja u KEDS su renovirali i modernizovali sve linije od 35 kilovolti. KEDS je takodje investirao u Petrovu kod Štimlja, u selu Binca i u naselju Sofalija u Prištini. April KEDS planted trees in honor of Earth Day. KEDS with KEDS Academy students has joined the Municipality of Prishina Action Be a Friend of the Earth. Students planted several trees in the University of Prishtina Campus. May KEDS Maintenance Department employees renewed and modernized all 35 kilowatt lines. KEDS also invested in Petrova, Shtime, in Bincë village and in Sofali neighborhood in Prishtina. 13

14 Qershor KEDS dhuroi kompjuterë dhe inventarë shkollorë në tri shkolla të komunës së Deçanit dhe në Gjimnazin Kuvendi i Junikut. Gjithashtu, KEDS investoi në fshatin Jeta e Re në Lipjan. Juni KEDS je poklonio kompjutere i školski inventar u tri škole Opštine Dečani i u Gimnaziji Kuvendi i Junikut. Takodje, KEDS je investirao u selu Jeta e re u Lipljanu. June KEDS donates computers and school inventories in three schools in Municipality of Deçan and in the Kuvendi i Junikut High School. Also, KEDS invests in the village Jeta e Re in Lipjan. Korrik Banorët e Gadimes së Lipjanit bëhen me rrjet të ri elektrik. KEDS po ashtu zgjeron dhe përforcon rrjetin elektrik në Dragobil të Malishevës. Fillon trajnimi KEDS Kids Academy. Gjatë këtij projekti janë trajnuar fëmijët e punëtorëve të KEDS të moshave 7 deri në 10 vjeç. Fëmijët kanë mësuar si të programojnë, si të dizajnojnë qarqe dhe të montojnë pajisje elektronike. Juli Stanovnici Gadimlja kod Lipljana imaju novu električnu mrežu. KEDS te takodje pojačao i proširio električniu mrežu u Dragobilu kod Mališeva. Počinje obuka KEDS Kids Academy. Tokom ovog projekta završili su obuku deca radnika KEDS od 7 do 10 godina starosti. Deca su naučili kako da programiraju, kako da dizajniraju strujna kola i montiraju elektronske uredjaje. July Residents of Gadime of Lipjan, have benefited from a new electric network. KEDS also expands and reinforces the electrical network in Dragobil of Malisheva. KEDS Kids Academy training begins. During this project children of the KEDS employees, ages 7 to 10, were trained. Children have learned how to program, how to design circuits, install electronic devices etc. 14

15 ENERGY

16 Gusht KEDS investon në Podujevë, ku përfshihen 12 fshatra dhe përfitojnë 512 shtëpi. Gjithashtu, fshatrat Gjinoc, Leshan, Sallagrazhdë dhe Mushtisht të Therandës përfituan nga largpërçuesi 10 kv që ka ndërtuar KEDS, ndërsa nga rrejti 0.4kV kanë përfituar 61 familje të fshatit Leshan. Shtator KEDS fillon me digjitalizimin e rrjetit elektrik në Kosovë, përmes sistemit SCADA. Ky investim 4 milionësh mundëson efikasitet më të madh duke shkurtuar kohën e intervenimit. Në këtë muaj KEDS përfundon projektet investive në Stanoc të Drenasit dhe në Zhupë të Prizrenit. Avgust KEDS investira u Podujevu, gde su obuhvaćena 12 sela i koristi će imati 512 domova. Takodje sela Djinovci, Lešan, Salagražda i Mušitište kod Suve Reke koristi će imati od dalekovoda 10 kv koji je izgradio KEDS, dok od mreže 0.4kV koristi će imati 61 porodica iz sela Lešani. Septembar KEDS počinje sa digotalizacijom električne mreže na Kosovu, preko sistema SCADA. Ova investicija od 4 miliona omogućava veću efikasnost skračivajući vreme intervencije. U ovom mesecu KEDS je završio investivne projekte u Stanovcu kod Glogovca i u Župi kod Prizrena. August KEDS invests in Podujevë where 12 villages are included and 512 families have benefited. Also, Gjinoc, Leshan, Sallagrazhdë and Mushtisht of Theranda villages benefited from the 10kV conductor that KEDS installed, while from the 0.4 kv network 61 families of Leshan Village have benefited. September KEDS starts with the digitalization of the electrical network in Kosovo through SCADA system. This 4 million EURO investment enables more efficiency by shortening the time of intervention. During this month KEDS completed the projects in Stanoc of Drenas and in Zhupë of Prizren. 16

17 ENERGY Tetor KEDS inauguroi Qendrën e Trajnimit në Drenas. Po këtë muaj, KEDS përfundon dy projekte të mëdha në komunën e Rahovecit. Studentët e KEDS Academy zhvillojnë një vizitë profesionale në Turqi. Ata vizitojnë kompanitë Limak dhe Çalik dhe Universitetin Boğaziçi, ku edhe kanë mbajtur disa trajnime që atyre do t u shërbejnë për ngritje profesionale. Oktobar KEDS je inaugurisao Centar za Obuku u Glogovcu. Takodje ovog meseca, KEDS je završio dva velika projekta u opštini Orahovca. Studenti KEDS Academy su razvili jednu profesionalnu posetu u Turskoj. Oni su posetili kompanije Limak i Çalik kao i Univerzitet Bogazici, gde su i održali obuku koje će njima poslužiti za profesionalno uzdizanje. October KEDS inaugurated the Training Center in Drenas. During this month, KEDS completes two major projects in Rahovec Municipality. KEDS Academy students have had a professional visit in Turkey. They visited companies Limak Holding, Çalik Holding and Bogazici University, where they have held trainings that will serve them for their professional development. ZHVILLIMET NË KEDS Nëntor Rreth 400 familje të Lipjanit përfitojnë rrjet të ri energjetik pas investimeve të KEDS në këtë lokacion. Dhjetor Fillon gjenerata e 6-të e KEDS Academy. Pas thirrjes për aplikim dhe testimit të studentëve, zgjedhen kandidatët më të mirë dhe fillojnë ligjëratat e para të KEDS Academy 6. Novembar Oko 400 porodica u Lipljanu su dobili novu energetsku mrežu nakon Investicija KEDS-a u ovoj lokaciji. Decembar Počinje 6-ta generacija KEDS Academy. Nakon poziva za prijavu i testiranje studenata, izaberu se najbolji kandidati i počinju prva predavanja u KEDS Academy 6. November About 400 families in Lipjan have benefited a new electric network after KEDS investments in this location. December 6th Generation of KEDS Academy has started. After the application process and the tests, the best candidates were chosen and the first lectures of KEDS Academy 6 began. 17

18 KOSOVA NË VITIN 2018 KOSOVO U 2018 GODINI KOSOVO IN 2018 Vitin që po e lëmë pas ka shënuar dekadën e parë të Kosovës si shtet. Gjatë këtij viti jubilar, vendi ka arritur të kalojë vendime të mëdha politike, që për disa vite kanë qenë pjesë e debateve publike, përfshirë demarkacionin kufitar me Malin e Zi dhe zgjerimin e misionit të FSK-së. Lajm të mirë ka marrë edhe nga Bashkimi Evropian rreth liberalizimit të vizave, kurse zhvillime pozitive janë shënuar edhe në sport e kulturë dhe fusha të tjera. Janar Tashmë është bërë si zakon, dy muajt e parë të vitit fillojnë me fokus të shtuar ndaj ambientit. Niveli i lartë ndotjes së ajrit sidomos në kryeqytet, ka qenë një nga temat që ka pasur vëmendjen më të madhe gjatë këtij fillimviti. Shkurt Në mes të këtij muaji kosovarët kanë festuar 10-vjetorin e Shpalljes së Pavarësisë. Mes urimeve për zhvillim më të shpejtë të vendit, qytetarët kanë marrë pjesë në një numër aktivitetesh për të shënuar këtë datë të rëndësishme. Dy ditë para festës së pavarësisë, Kosova u njoh nga Barbadosi. Në këtë muaj Kosova është paraqitur për herë të parë në Lojërat Olimpike Dimërore të mbajtura në Korenë Jugore. Skiatori Albin Tahiri, përfaqësoi Kosovën në një nga ngjarjet më të mëdha sportive në botë. Godina koju ostavljamo je obeležila prvu dekadu Kosova kao državu. Tokom ove jubilarne godine, zemlja je uspela da predje velike političke odluke, koje su nekoliko godina bile deo javnih debata, obuhvatajući graničnu demarkaciju za Crnom Gorom i proširenje misije BSK-a. Dobre vesti su dobili i od Evropske Zajednice oko vizne liberalizacije, dok pozitivni razvoji su postignuti i u sportu, kulturi i ostalim poljima. Januar Sada je postalo kao običaj: dva prva meseca u godini počinju sa dodatnim fokusom prema ambijentu. Visoki nivo zagadjenja vazduha naročito u glavnom gradu, bila jedna od tema koja je imala najveću pažnjju tokom početka godine. Februar Sredinom ovog meseca, kosovari su proslavili 10-godišnjicu proglašenja nezavisnosti. Medju čestitkama za što brži razvoj zemlje, gradjani su učestvovali u brojnim aktivnostima na obeležavanju ovog važnog datuma. Dva dana pre praznika Nezaviznosti, Kosovo je priznato od Barbadosa. U ovom mesecu, Kosovo je po prvi put predstavljeno u Zimskim Olimpijskim Igrama održanim u Južnoj Koreji. Skijaš Albin Tahiri je predstavio Kosovo u jednoj od najvećih sportskih dogadjaja na svetu. The year we are leaving behind marked the first decade of Kosovo as a state. During this year, the country has approved important political decisions that were part of public debate for the last few years, including the demarcation agreement with Montenegro and changing the mandate of the FSK mission. Kosovo received good news on visa liberalization process by the EU and there were good news on sports and culture as well. January It has become a custom that the first couple of months of the year start with an increased attention to environment. High level of air pollution, especially in Prishtina, was one of the main topics at the beginning of this year. February In mid- February, Kosovars celebrated the 10th Anniversary of Independence. Citizens attended a number of activities organized to mark this important date. The main event of the celebrations was a concert of famous Rita Ora held in Prishtina. Two days before the celebrations commenced, Kosovo was recognized as a state by Barbados. In February, Kosovo competed for the first time in Winter Olympics held in South Korea. Skier Albin Tahiri represented Kosovo in one of the most important sports events in the world. 18

19 ENERGY KOSOVA Mars Kuvendi i Kosovës ratifikoi Marrëveshjen për Demarkacionin e Kufirit me Malin e Zi, pas rreth dy viteve që kur marrëveshja ishte arritur mes dy vendeve. Kështu, Kosova ka përfunduar procesin e përkufizimit të territorit edhe me një shtet fqinj. Rrjeti Evropian i Operatorëve të Sistemit të Transmisionit të Energjisë Elektrike, njoftoi se mosmarrëveshjet në fushën e energjisë në mes të Kosovës dhe Serbisë kanë ngadalësuar orët digjitale në Evropë. Prill Rihapet Kinema Armata në Prishtinë. Pas rreth tri dekadave, kinemaja në qendër të kryeqytetit ndezi sërish ekranin. Tashmë aty, përveç shfaqjes së filmave, organizohen edhe ngjarje të ndryshme kulturore. Mart Skupština Kosova je ratifikovala Sporazum za Demarkaciju granice sa Crnom Gorom, nakon dve godine kada je sporazum postignut izmedju dve zemlje. Tako je Kosovo završilo proces definisanja teritorije sa još jednom susednom državom. Evropska Mreža Operatera Sistema Transmisije Električne Energije, obavestila je da su nesporazumi u polju energije izmedju Kosova i Srbije usporili digitalne časovnike u Evropi. April Otvoren je ponovo Bioskop Vojske u Prištini. Nakon tri dekade, Bioskop u centru glavnog grada ponovo je uključio ekran. Sada tu, osim prikazivanja filomova, organizuju se i razni kulturni dogadjaji. March Kosovo Assembly approved the Demarcation Agreement with Montenegro, two years after the agreement was signed between the two countries. This way, Kosovo completes yet another demarcation process with its neighboring countries. European power operators say a dispute between Serbia and Kosovo is sapping a small amount of energy from the continent s electricity grid and causing electronic clocks to run several minutes late across Europe. April Army Cinema reopened in Pristina. After around three decades, the cinema located in the city center opened doors for the public. Besides playing movies, the cinema is used for other cultural events as well. 19

20 Maj Kuvendit të Kosovës i shtohet edhe një parti politike. 12 deputetët e larguar nga Lëvizja Vetëvendosje iu bashkuan Partisë Socialdemokrate të Kosovës dhe në Kuvendin e Kosovës krijuan grupin e tyre parlamentar. Fillimisht ata u njohën me emrin Grupi i Deputetëve të Pavarur derisa u zyrtarizua partia e re. Qershor Katër shqiptarë shënojnë në Botërorin Rusia Granit Xhaka dhe Xherdan Shaqiri shënuan gola të bukur në fitoren e Zvicrës kundër Serbisë në fitoren 2 me 1, kurse Blerim Xh i në barazimin 2 me 2 kundër Kosta Rikës. Adnan Januzaj i cili luajti për Belgjikën, po ashtu shënoi gol të bukur kundër Anglisë. Një nga sportistët më të spikatur në vitet e 1980-ta, Fadil Vokrri, vdiq më 9 qershor. Ai ishte kryetar i Federatës së Futbollit të Kosovës edhe në kohën kur Kosova u anëtarësua në FIFA dhe UEFA. Maj Skupštini Kosova se dodaje još jedna politička partija. 12 poslanika koji su napustili Pokret Samoopredeljanja pridružili su se Socialdemokratskoj Partiji Kosova, i u skupštini Kosova su formirali njihovu parlamentanu grupu. Na početku su bili priznati sa imenom Grupa Nezavisnih Poslanika dok nije ozvaničena nova partija. Juni Četiri albanaca su bili strelci na Svetskom Prvenstvu Rusij Granit Džaka i Džerdan Šaćiri su postigli lepe golove u pobedi Švajcarske protiv Srbije u pobedi 2 prema 1, dok Blerim Dž i u nerešnom rezultatu 2 prema 2 protiv Kosta Rike. Adnan Januzaj, koji je igrao za Belgiju, takodje je postigao lep gol protiv Engleske. Jedan od izuzetnih sportista 1980-ih godina, Fadil Vokrri, preminuo je 9 juna. On je bio predsednik Fudbalske Federacije Kosova u vremenu kada je Kosovo učlanjeno u FIFA i UEFA. May Yet another political party added to Kosovo Assembly. 12 MPs that left Levizja Vetevendosje joined the Social Democratic Party of Kosovo and in the Assembly formed their own caucus. Actually, until joining the PSD, this caucus was initially dubbed as the Group of Independent MP s June Four Albanian players drew the attention in the World Cup held in Russia. Granit Xhaka and Xherdan Shaqiri scored beautiful goals in Switzerland victory over Serbia, while Blerim Xh i scored in the 2-2 draw in Switzerland against Costa Rica. Andnan Januzaj, who represented Belgium, also scored a beautiful goal against England. One of the most renowned footballers of 1980s, Fadil Vokrri, died on June 9. He was head of Kosovo Football Federation when Kosovo became a member of UEFA and FIFA. 20

21 ENERGY KOSOVA Korrik Komisioni Evropian njoftoi se Kosova ka plotësuar dy kriteret e mbetura për liberalizimin e vizave. Komisioni në vitin 2016 kishte vënë dy kritere shtesë: Demarkacioni kufitar me Malin e Zi dhe luftimi i krimit të organizuar dhe korrupsionit. Aktivisti i njohur Adem Demaçi ndërroi jetë më 26 korrik, në moshën 82- vjeçare. Demaçi, një nga veprimtarët më të shquar në Kosovë, ka qenë i burgosur afër tri dekada nga regjimi serb. Në vitin 1991 ai ishte nderuar me Çmimin Sakharov nga Parlamenti Evropian. Juli Evropska Komisija je obavestila Kosovo da je ispunila dva preostala kriterijuma za liberalizacijiu viza. Komisija je u 2016 godini postavila dva dodatna kriterijuma: graničnu demarkaciju sa Crnom Gorom i borbu protiv organizovanog kriminala i korupcije. Poznati aktivista Adem Demaći premino je 26 jula, u 82 godini. Demaći, jedan od najistaknutijih aktivista na Kosovu, bio je zatvoren blizu tri decenije od srpskog režima. U 1991 godini, on je dobio nagradu Sakharov od Evropskog Parlamenta. July European Commission said Kosovo has fulfilled the last remaining benchmarks for visa liberalization. In 2016, the Commission had put forward two criteria: ratifying of the agreement on border demarcation with Montenegro and the fight against organized crime and corruption. Renowned political activist, Adem Demaçi, died on July 26, aged 82. Demaçi was one of the most important activists in Kosovo he served almost three decades in prison during Yugoslavia. In 1991, he was awarded with Sakharov Prize by European Parliament. 21

22 Gusht Gushti rezervohet për festivalin ndërkombëtar të filmit DokuFest që mbahet në Prizren. Në edicionin e këtij viti u trajtua tema e REFLEKTIMIT. Si zakonisht, festivali mblodhi filma dhe adhurues të filmave nga e mbarë bota, duke e shtuar edhe më shumë diversitetin kulturor në qytetin e Prizrenit. Avgust Avgust je rezervisan za medjunarodni festival filma, DokuFest, koji se održava u Prizrenu. U ediciji ove godine je tretirana tema REFLEKSIJE. Kao uobičajeno, festivali je sakupio filmove i ljubitelje filama širom sveta, dodajući još više kulturnu raznolikost u Prizrenu. August August is reserved for the international movie festival, DokuFest, which is held in Prizren. This year s edition was focused on the topic of REFLECTION. As usual, the festival gathered movies and people from many countries in the world, by adding to the cultural diversity of Prizren. Shtator Ekipi i futbollit të Kosovës zhvilloi ndeshjen e parë ndërkombëtare në stadiumin e rinovuar në kryeqytet, që mori emrin e futbollistit të ndjerë Fadil Vokrri. Kosova mposhti Ishujt Faroe me rezultat 2 me 0, duke filluar një seri të mirë të fitoreve. Pas Komisionit Evropian edhe Parlamenti Evropian ka votuar pro liberalizimit të vizave për Kosovën. Në favor të heqjes së vizave për Kosovën dhe qytetarët e saj kanë votuar 420 deputetë të Parlamentit Evropian, 186 ishin kundër dhe 22 abstenuan. Fillon fushata Ta pastrojmë Kosovën që ka mbledhur institucionet të ndryshme, organizata të shoqërisë civile dhe vullnetarë nga mbarë vendi për largimin e mbeturinave. Septembar Fudbalska ekipa Kosova odigrla je prvu medjunarodnu utakmicu u renoviranom stadionu glavnog grada, koji je dobio ime preminulog fudbalera rë Fadil Vokrri. Kosovo je pobedilo Farska Ostrva rezultatom 2 prema 0, poćevši sa jednom dobrom serijom pobeda. Nakon Evropske Komisije, i Evropski Parlament je glasao pro liberalizaciji viza za Kosovo. U korist ukidanja viza za Kosovo i njene gradjane glasali su 420 poslanika Evropskog Parlamenta, 186 su bili protiv i 22 uzdržano. Počela je kampanja Da očistimo Kosovo koja je okupila razne institucije, organizacije civilnog društva i dobrovoljce iz cele zemlje za otklanjanje otpadaka. September Kosovo played its first official match in the renovated stadium in Prishtina, named after late footballer, Fadil Vokrri. Kosovo defeated Faroe Island 2-0, and started a series of wins. After EU Commission, the Parliament also voted in favor of visa liberalization for Kosovo. 420 MEPs voted in favor of this decision, 186 against and 22 abstained. Let s Clean Kosovo campaign begins. Different institutions, NGOs and volunteers gathered to help clean the country. 22

23 ENERGY Tetor Deputetët e Kuvendit të Kosovës kanë miratuar tre projektligje për transformimin gradual të FSK-së në ushtri të Kosovës. Projektligji zgjeron misionin e Forcës, por nuk ia ndryshon emrin. Vasfije Krasniqi-Goodman, u bë viktima e parë në Kosovë e cila publikisht rrëfeu dhunimin seksual nga ushtarë serbë gjatë luftës së vitit Ajo u nderua me titullin Qytetare e Merituar e Republikës së Kosovës nga presidenti Hashim Thaçi. Nëntor Kosova dhe Shqipëria kanë nënshkruar disa marrëveshje të reja gjatë takimit të tyre tradicional, që kësaj radhe është mbajtur në Pejë. Pas fitoreve bindëse ndaj Maltës dhe Azerbejxhanit, ekipi i Kosovës në futboll kualifikohet në fazën Play-off të Ligës së Kombeve, që nënkupton gjasa të mira për kualifikim në Kampionatin Evropian Dhjetor Gjatë një vizite në Prishtinë, komisioneri evropian, Johannes Hahn, kërkoi tërheqjen e vendimit për rritjen e taksës ndaj produkteve të Serbisë dhe Bosnjë e Hercegovinës, si dhe tha se kosovarët duhet të tregojnë edhe pak durim për liberalizimin e vizave. Oktobar Poslanici Skupštine Kosova su usvojili tri nacrt zakona za postepenu transformaciju BSK-a u vojsku Kosova. Nacrt zakona proširuje misiju Snaga, ali ne menja ime. Vasifije Krasniqi-Goodman, je postala prva žrtva na Kosovu koja je javno priznala seksualno zlostavljanje od strane srpskih vojnika tokom 1999 godine. Ona je dobila zvanje Zaslužni Gradjanin Republike Kosova od strane Predsednika Hašim Thaći. Novembar Kosovo i Albanija potpisale su nekoliko novih sporazuma tokom svog sada već tradicionalnog sastanka, ovog puta održanom u Peći. Nakon ubedljivih pobeda nad Maltom i Azerbejzanom, Kosovski fudbalski tim se kvalifikuje za fazu Play Off-a Lige nacija, što podrazumeva dobre šanse da se kvalifikuje na Evropskom prvenstvu Decembar Tokom posete u Prištini, evropski komesar Johannes Hahn pozvao je na povlačenje odluke o stavljanju poreza na proizvode iz Srbije i Bosne i Hercegovine, dodavši da ljudi sa Kosova trebaju pokazati malo više strpljenja za liberalizaciju vize. October Kosovo Assembly voted three draft laws that provide for gradual transformation of the FSK into an army. The law extends the mandate of the Force, but it does not change its name. Vasifije Krasniqi-Goodman became the first rape victim that publically spoke about the sexual violence by Serb soldiers during the war in She was awarded with the Merited Citizen of the Republic of Kosovo title by Kosovo President, Hashim Thaci. November Kosovo and Albania have signed a number of new agreements in their traditional meeting, which this time was held in Peja. After convincing victories against Malta and Azerbaijan, Kosovo team was qualified for the Play-off of the League of Nations, which means good chances for qualification in the Euro December During a visit in Prishtina, EU Commissioner, Johannes Hahn, asked for the revoking of the decision to put taxes on products from Serbia and Bosnia, and called on Kosovo citizens to show patience for the visa liberalization. KOSOVA 23

24

25

26 NGJARJET QË SHËNUAN BOTËN NË VITIN 2018 DEŠAVANJA KOJA SU OBELEŽILI SVET U 2018 GODINI MAJOR INTERNATIONAL EVENTS OF 2018 Viti 2018 ka shënuar ngjarje historike, nga takimi mes dy udhëheqësve të Koreve e deri te dërgimi i një veture në Hënë. Janar Viti filloi me një lajm që bëri bujë në të gjitha mediat në botë. Presidenti amerikan, Donald Trump dhe Kim Jong Un i Koresë Veriore, shkëmbyen kërcënime përmes rrjetit social Twitter. Pas një deklarate të Kim Jong Un, i cili tha se e mban butonin nuklear në tavolinë në çdo kohë, reagoi Trump, duke thënë, se ai e ka një buton më të madh dhe më të fuqishëm godina je obeležila istorijske dogadjaje, od susreta izmedju dvoje Korejskih lidera do slanja jednog vozila na Mesec. Januar Godina je počela je jednom vešću koja je izazvala buru u svim svetskim medijima: Američki Predsednik, Donald Trump i Kim Jong Un iz Severne Koreje, razmenili su pretnje preko društvene mreže Twitter. Nakon jedne izjave Kim Jong Una koji je rekao da drži nuklearni taster na stolu u svako vreme, reagovao je Trump, rekavši da on ima jedan veći i snažniji taster. The year 2018 is marked as a historic event - from a meeting between two Korean leaders to a car on the moon. January The year began with a rumour in international media: US President Donald Trump and Kim Jong Un of North Korea exchanged threats via the Twitter network. Following a statement by Kim Jong Un that said he held the nuclear button at the desk at any time, Trump reacted, saying he had a bigger and more powerful button. Shkurt Për herë të parë, njëri ndër ndërmarrësit më të suksesshëm në botë, Elon Musk, dërgoi veturën Tesla në Hënë. Tesla, veturë kjo e krijuar nga vetë Elon Musk, ishte vendosur në raketën më të fuqishme në botë që u krijua po ashtu në shkurt të këtij viti. Februar Po prvi put, jedan od najuspešnijih preduzetnika u svetu, Elon Musk, poslao je vozilo Tesla na Mesec. Tesla, vozilo stvoreno od samog Elon Musk, je bilo postavljeno u najsnažnijon raketi na svetu koja je takodje stvorena u februaru ove godine. February For the first time, one of the world s most successful entrepreneurs, Elon Musk, sent the Tesla car to the moon. Tesla, the car invented by Elon Musk himself, was placed in the world s most powerful rocket that was also built in February this year. 26

27 ENERGY BOTA Mars Vladimir Putin triumfon në zgjedhjet presidenciale të Rusisë. Mandatin e katërt si president dhe të dytin me radhë, ai e ka siguruar me mbi 70 për qind të votave. Prill Për herë të parë, lideri i Koresë së Veriut, Kim Jong Un dhe ai i Koresë së Jugut, arritën marrëveshjen për armëpushim në mes dy vendeve. Po ashtu, në prill të këtij viti, u hap kinemaja në Arabinë Saudite për herë të parë që nga viti Maj Princi i Britanisë Harry, është martuar me aktoren amerikane, Meghan Markle. Dhjetëra miliona njerëz në mbarë botën kanë përcjellë martesën mbretërore përmes televizionit. Qershor Në këtë muaj, ndodh takimi i parë në mes udhëheqësve të Shteteve të Bashkuara të Amerikës dhe Koresë Veriore. Presidenti amerikan Trump dhe Kim Jong Un, u takuan në Singapor, ku nënshkruan një deklaratë të përbashkët. Arabia Saudite për herë të parë lejoi gratë që të drejtojnë veturat. Mart Vladimir Putin je pobedio u predsedničkim izborima u Rusiji. Četvrti mandat kao predsednik i drugi po redu, on je obezbedio sa više od 70 odsto glasova. April Po prvi put, lideri Severne Koreje, Kim Jong-Un i onaj Južne Koreje su postigli sporazum o prekidu vatre izmedju dve zemlje. Takodje u aprilu ove godine, otvoren je bioskop u Saudijskoj Arabiji po prvi put još od 1983 godine. Maj Princ Velike Britanije, Harry, oženio se sa američkom glumicom, Meghan Markle. Destak miliona ljudi iz celog sveta pratilo je kraljevsko venčanje preko televizije. Juni Ovog meseca, održan je prvi susret izmedju lidera Sjedinjenih Američkih Država i Severne Koreje. Američki predsednik Trump i Kim Jong Un su se sreli u Singapuru, gde su potpisali jednu zajedničku izjavu. Saudijska Arabija je dozvolila po prvi put ženama da upravljaju vozilima. March Vladimir Putin triumphs in Russia s presidential election. The fourth mandate as president, and the second consecutive, he secured with over 70 percent of the vote. April For the first time, North Korea s leader Kim Jong-un and South Korea reached a ceasefire agreement between the two countries. Also, in April of this year, the cinema in Saudi Arabia opened for the first time since May Prince of Britain, Harry married American actress Meghan Markle. Tens of millions of people around the world have watched royal wedding through television. June This month, the first meeting between the leaders of United States of America and North Korea takes place. US President Trump and Kim Jong Un met in Singapore, where they signed a joint statement. Saudi Arabia allowed women to drive the car for the first time. 27

28 Korrik Në Rusi përfundoi Kampionati Botëror, kur morën pjesë 32 shtete. Franca u shpall kampione, pasi në finale mposhti Kroacinë me rezultat 4 me 2. Franca arriti këtë sukses pas dështimit në finale të Euro Gusht Për herë të parë, Apple bëhet kompania e parë publike në botë që ka arritur vlerën e 1 trilion dollarëve në treg. Shtator Shtatori i këtij viti ishte i pesti më i ngrohti që kur matet temperatura në botë. Edhe viti 2018 me shumë gjasë do të jetë ndër vitet më të ngrohtë që kur ka shënime të matjes së temperaturës. Kompania Nike shkaktoi bujë kur bëri fytyrë të fushatës së tyre lojtarin e ragbit, Colin Kaepernick, i cili kohë më parë ishte gjunjëzuar gjatë himnit Juli U Rusiji, je završeno Svetsko Prvenstvo, gde su učestvovali 32 države. Francuska je proglašena šampionom, pošto je u finalu savladala Hrvatsku sa 4 prema 2. Francuska je postigla ovaj uspeh nakon neuspeha u Finalu Euro Avgust Po prvi put, Apple je postala prva javna kompanija u svetu koja je dostigla vrednost od 1 triliona dolara na tržištu. Septembar Septembar ove godine je bio peti najtopliji mesec od kada se meri temperatura u svetu. I 2018 godina najverovatnije biće jedna od najtoplijih godina od kada ima podataka o merenju temperature. Kompanija Nike je izazvala buru kada je izabrala kao deo njihove kampanje igrača ragbija, Colin Kaepernick, koji July In Russia, the World Cup was held, with 32 countries attending. France won the tournament and became a Champion after defeating Croatia in the final with a 4-2 victory. France succeeded after the failure in the Euro 2016 finals. August For the first time, Apple becomes the world s first public company that has reached one trillion dollar in the market value. September This year s September was the fifth warmest since the world s temperature was measured. Even 2018 most likely will be among the warmest years since there are temperature measurement notes. The Nike company caused rage when they made the face of their 28

29 ENERGY kombëtar të SHBA-ve. Unë nuk do të ngrihem për të treguar krenari në një flamur për një vend që shtyp njerëzit e zinj dhe ata me ngjyrë, kishte thënë ai. Shitjet e Nike morën shtytje të madhe pas kësaj reklame. je nedavno klečao tokom nacionalne himne SAD. Ja neću da ustanem da pokažem ponos zastavi jedne zemlje koja ugnjetava crnce i obojene ljude, rekao je on.. Prodaja Nike je dobila veliki podstrek nakon ove reklame. campaign the American football player Colin Kaepernick, who kneeled during the US national anthem. I will not rise to show pride to a flag for a country that discriminated black and coloured people he said. Nike s sales experienced a big plunge after this ad. BOTA Tetor Amerikani James Allison dhe Tasuku Honjo i Japonisë kanë fituar Çmimin Nobel për Mjekësi në 2018 për një qasje pioniere në trajtimin e kancerit. Komiteti Nobel tha se kërkimet e tyre, që shfrytëzojnë sistemin imunitar të trupit për të sulmuar qelizat e kancerit, përbënin një pikë referimi në luftën tonë kundër kancerit. Nëntor Shtetet e Bashkuara: Zgjedhjet, testi i parë serioz zgjedhor për presidentin Donald Trump. Demokratët arritën një fitore të rëndësishme në kongres. Dhjetor Qeveria franceze tërhoqi vendimin për rritjen e taksës ndaj naftës pas protestave të dhunshme që filluan në nëntor. Oktobar Amerikanac James Allison i Tasuku Honjo iz Japana su dobili Nobelovu Nagradu za Medicinu u 2018 godini za jedan pionirski pristup u tretiranju raka. Komitet Nobel je rekao da su njihova istraživanja, koja koriste imunitarni sistem za napad kancerogenih čelija, sadrže jedan orijentir u našoj borbi protiv raka. Novembar Sjedinjene Države: Izbori, prvi ozbiljni izborni test za predsednika Donald Trump. Demokrate su uspeli da postignu jednu važnu pobedu u Kongresu. Decembar Francuska vlada je povlačila odluku o povečanju poreza nafte, posle nasilnih demonstracija, koje su započela u novembru. October American James Allison and Tasuku Honjo of Japan won the Nobel Prize in Medicine in 2018 for a pioneering approach to cancer treatment. The Nobel committee said their research - using the body s immune system to attack cancer cells - was a benchmark in our fight against cancer. November United States: Mid Term Elections, the first serious election test for President Donald Trump. The Democrats achieved an important victory in the House of Representatives. December French Government revoked its decision to increase taxes on fuels after violent protests that started in November. 29

30

31

32 32

33

34 34

35

36 KEDS HAP DYERT PËR GJENERATËN E GJASHTË TË KEDS ACADEMY KEDS OTVARA VRATA ZA ŠESTU GENERACIJU KEDS ACADEMY KEDS OPENS DOORS FOR THE SIXTH GENERATION OF KEDS ACADEMY Pas pesë viteve të suksesshme dhe mundësisë së aftësimit profesional të rreth 250 studentëve, KEDS hap dyert edhe për gjeneratën e gjashtë të KEDS Academy. Edhe kjo gjeneratë përbëhet nga studentët e vitit të fundit akademik , të Fakultetit Teknik, Arkitekturës, Juridikut, Matematikës dhe Shkencave Natyrore. Nakon pet uspešnih godina profesionalnog osposobljavanja oko 250 studenata, KEDS otvara vrata i za šestu generaciju KEDS Academy. I ova generacija se sastoji od studenata zadnje akademske godine , Tehničkog Fakulteta, After five years of successful and professional training of around 250 students, KEDS has opened doors for the sixth generation of the KEDS Academy. Po ashtu, edhe nxënësit e Shkollave të Mesme Profesionale në drejtimet energjetikë, instalues elektrikë, makina elektrike kanë mundësi të jenë pjesë e KEDS Academy 6. KEDS Academy ka për qëllim përkrahjen e të rinjve dhe përgatitjen e tyre për tregun e punës. Arhitekture, Pravnog, Matematike i Prirodnih Nauka. Takodje i učenici Srednjih Profesionalnih Škola iz smera energetike, električnog instalatera, mašinske elektrike imaju mogućnosti da budu deo KEDS Academy 6. KEDS Academy ima za cilj da podrži mlade i njihovo pripremanje za tržište rada. Studenti ovog programa This generation also consists of students from their last year of studies, from the Faculty of Engineering, Architecture, Law, Mathematics and Natural Sciences. In addition, the students of the professional high school of electrical power, electrical installers and electric machines have the opportunity to be part of the KEDS Academy 6. 36

37 ENERGY Studentët e këtij programi mësojnë duke mbajtur ligjërata intensive dhe përgatiten për punë përmes praktikave dhe internshipit që mbajnë në KEDS. Gjatë këtyre dy muajve të fundit janë zhvilluar aplikimet dhe testet pranuese për kandidatët e zgjedhur. KEDS Academy zhvillohet në kuadër të aktiviteteve të Përgjegjësisë Shoqërore Korporative të KEDS. Një pjesë e konsiderueshme e qindra studentëve të cilët kanë qenë pjesë e kësaj akademie, tashmë punojnë në KEDS. uče držeći intenzivna predavanja i pripremanje za rad preko prakse i stažiranja koju održavaju u KEDS. Tokom ova dva poslednja meseca razvijene su prijave i prijemni testovi za izabrane kandidate. KEDS Academy se razvija u sklopu aktivnosti Društvene Korporativne Odgovornosti KEDS-a. KEDS Academy aims to support youngsters and prepare them for the labor market. During KEDS Academy, students learn through intensive classes and get prepared for future work through practical work and internship at KEDS. During the last two months, applications and admission tests for the chosen students have been held. KEDS Academy is being developed within the Corporate Social Responsibility activities of KEDS. KEDS ACADEMY Përveç punësimit në kompani, studentët kanë arritur suksese të mëdha edhe në shkollimin e mëtutjeshëm. Dhjetëra prej tyre kanë arritur të fitojnë bursa studimi nga universitete me renome evropiane dhe botërore. Jedan značajan deo njih koji su bili deo ove akademije sada rade u KEDS. Osim zapošljavanja u kompaniji, studenti su postigli velike uspehe i u daljem školovanju. Destina od njih je uspela da dobije stipendije studiranja iz univerziteta sa svetskim i evropskim renomeom. A significant part of hundreds of students who have been part of this Academy are already working on KEDS. In addition, students have also made great successes in further education. Tens of them have been awarded scholarships from renowned European and world universities. 37

38 KEDS BËHET ME QENDËR TRAJNIMI KEDS SADA IMA CENTAR ZA OBUKU KEDS ESTABLISHES ITS TRAINING CENTRE Në tetor KEDS ka inauguruar Qendrën e Trajnimit te Nënstacioni Parku i Biznesit në Drenas. Kjo qendër ka për qëllim trajnimin e stafit të KEDS-it dhe të punëtorëve të kontraktorëve, por mundësi trajnimi do të ofrohen edhe për studentët e inxhinierisë elektrike. U oktobru KEDS je inaugurisao Centar za Obuku kod Podstanice Park Biznisa u Glogovcu. Ovaj centar ima za cilja obuku osoblja KEDS-a i radnike ugovorača, ali mogućnost obuke pružiće se i za studente električne inžnjerije. In October, KEDS has inaugurated the Training Centre at the Substation Business Park in Drenas. This Centre aims to offer training to its workers but also to workers of private companies subcontracted by KEDS. In addition, electrical engineering students can also attend these courses. 38

39 ENERGY ZHVILLIMET NË KEDS Në një lokacion të hapur janë vendosur të gjitha llojet e stabilimenteve dhe shtyllave të tensionit të ulët 10kV dhe atij të mesëm 35kV. Të trajnuarit do të kenë ndjesinë e njëjtë me realitetin, çka vlerësohet që e rrit sigurinë dhe efikasitetin e trajnimit. Trajnimet do të jenë nga lëmi Siguria dhe Shëndeti në Punë si dhe Mbrojtja Kundër Zjarrit. Këto trajnime do të jenë të ndara në disa module për secilin departament. U jednoj otvorenoj lokaciji su postavljena sve vrste postrojenja i stubova niskog napona 10 kv i onog srednjeg 35 kv. Obučeni će imati isti osećaj sa realnošću, što se procenjuje da će povećati i efikasnost obuke. Obuke će biti iz struke Bezbednosti i Zdravlja na Radu kao i Zaštira Protiv Požara. Ove obuke će biti razdvojene u nekoliko modula za svaki departman. In an open-air area, KEDS has placed all sorts of equipment and electricity poles of low voltage 10 kv and high voltage 35 kv. This gives the trainees a sense of working in practice, which is expected to increase the quality of the trainings.the Centre will offer courses in Health and Safety at Workplace and Protection Against Fire. These courses are divided in a number of modules for each department. 39

40 Kjo Qendër është e rëndësishme, me që do të ndihmojë në zhvillimin e aftësive teknike dhe vetëdijesimit për Siguri dhe Shëndet në Punë. Trajnerët do të jenë nga stafi i njësisë së Sigurisë dhe Shëndetit në Punë, ndërsa për pjesën profesionale do të angazhohen personat më kompetentë nga modulet përkatëse. Pas përfundimit të trajnimit dhe vlerësimit, të gjithë punëtorët do të pajisen me certifikata. Si rezultat i kësaj qendre, parashihet që të ulen ndjeshëm aksidentet që kanë të bëjnë me rrjetin elektrik, përderisa aksidentet brenda KEDS-it parashihet të shkojnë drejt zeros. Ato tashmë janë përgjysmuar, por kompania nuk do të ndalet derisa ato të zhduken krejtësisht. Kjo qendër është ndërtuar tërësisht nga punëtorët e Departamentit të Mirëmbajtjes në KEDS. Investimi në këtë qendër kap koston prej 50 mijë eurove. Ovaj centar je važan pošto će pomoći u razvoju tehničkih sposobnosti i podizanju svesti za Bezbednost i Zdravlje na Radu. Treneri će biti iz osoblja jedinice za Bezbednost i Zdravlje na Radu, dok u profesionalnom delu biće angažovani najkompetntnije osobe iz odgovarajućih modula. Nakon završteka obuke i ocenjivanja, svi radnici će biti opremljeni sertifikatima. Kao rezultat ovog centra predvidja se da se osetno smanje nesreće koje se tiču električne mreže, dok nesreće unutar KEDS-a predvidjaju se da idu u pravcu nule. One su sada prepolovljene, ali kompanija neće stati dok se ne u potpunosti odstrane. Ovaj Centar je u potpunosti izgradjen od radnika Departman Održavanja u KEDS. Investicija u ovom centru dostiže troškove od 50 hiljada eura. This is an important project as it will help increase the awareness for safety and health in workplaces and also help developing of technical skills of the workers. Staff of the Office of Safety and Health at Workplace will serve as trainers, while for the professional part, professionals with competence in the field for specific modules will be invited. Following the completion of the courses and the evaluation process, all workers will be awarded with certificates. This Centre is expected to significantly decrease the number of network-related accidents, while accidents within KEDS are expected to be eliminated completely. The number of accidents has already been decreased in half, but the company will not stop its efforts until they are completely eliminated. This Centre was built by workers of Maintenance Department of KEDS. The company has invested around on this project. 40

41 ENERGY ZHVILLIMET NË KEDS 41

42

43 ENERGY VENDET QË DUHET VIZITUAR SIDOMOS GJATË FESTAVE TË FUNDVITIT MESTA KOJA TREBA POSETITI NAROČITO TOKOM PRAZNIKA KRAJEM GODINE PLACES TO VISIT ESPECIALLY DURING THE HOLIDAYS TURIZËM 43

44 Festat e fundvitit janë mundësi e mirë për disa ditë pushimi me shoqëri apo familje. Revista të njohura të turizmit në botë, siç janë Traveller dhe Rough Guides, kanë përzgjedhur disa prej vendeve evropiane që duhet të vizitohen, sidomos gjatë këtyre ditëve. Fshati i Babadimrit në Finlandë Kur tepër Babadimër nuk është, prapë se prapë mjaftueshëm, nisuni drejt veriut në Finlandë. Njeriu me kostum të kuq është banori më i famshëm i kësaj lagjeje. Do ju duhen xhepa të thellë, por vështirë se mund të largoheni nga ky vend duke mos buzëqeshur. Pragë, Republika Çeke Me një arkitekturë të vjetër rreth 600- vjeçare, që është thuajse e paprekur nga katastrofat natyrore dhe luftërat, Praga bën pjesë në qytetet më të bukura të Evropës. Qyteti ruan dukjen e saj mesjetare dhe shëtitja pranë lumit Vltava dhe pjesëve të tjera të qytetit është një përvojë magjepsëse. Praznici krajem godine su dobra mogućnost za nekoliko dana odmora sa društvom ili porodicom. Poznati časopisi turizma u svetu, kao što su Traveller i Rough Guides, su izabrali nekoliko od evropskih zemalja koje treba posetiti naroćito tokom ovih dana. Selo Deda Mraza u Finskoj Kada Deda Mraz nije opet dovoljan, podjite prema severu Finske. Čovek sa crvenim kostimom je najslavniji stanovnik ovog naselja. Trebaće vam duboki djepovi, ali teško da se možete otići iz ovog mesta bez osmeha. Prag, Republika Ceške Sa jednom arhitekturom starom oko 600-godina, koja je takoreći netaknuta od prirodnih katastrofa i ratova, Prag je jedan od najlepših gradova Evrope. Grad čuva srednjovekovni izgled i šetanje pored reke Vltava i ostalim delovima grada je jedno divno iskustvo. Holidays are a good opportunity to take some days off and enjoy it with friends and family. Renowned international tourism magazines have chosen some of the European cities that one needs to go to, especially during those days. Santa Claus Village, Finland When too much Santa is never enough, head north to Finland. The jolly man in the red suit is this neighborhood s most famous resident. You ll need deep pockets, but you d have to be pretty Grinch-like to leave without a smile. Prague, Czech Republic With some 600 years of architecture virtually untouched by natural disaster or war, few other cities in Europe look as good as Prague. The city retains much of its medieval layout, and navigating by Vltava River and other parts of the city is a spellbinding experience. 44

45 ENERGY Berlin, Gjermani Berlini ofron hiç më pak se 50 tregje të Krishtlindjeve çdo vit, të shpërndara në pjesë të ndryshme të qytetit. Nëse lodheni nga qirinjtë dhe blerja, ka shumë muze dhe ngjarje kulturore për t i vizituar. Berlin, Nemacka Berlini pruža najmanje 50 tržnica Božića svake godine, raspodeljene u raznim delovima grada. Ako se umorite od sveća ili kupovine, ima mnogo muzeja i kulturnih dogadjaja za posetu. Berlin, Germany Berlin offers no fewer than fifty Christmas markets every year, set amid its varied districts. If the candles and consumerism get a bit too much, there are plenty of museums and cultural events to experience too. TURIZËM 45

46 Kopenhagë, Danimarkë Ndër kryeqytetet skandinave, Kopenhaga është qyteti më i gjallë dhe më pak i kushtueshëm, i vogël dhe mikpritës, ky është qyteti ku njerëzit dhe jo veturat diktojnë tempon, që e bën eksplorimin e qytetit më të lehtë. Kopshti në Tivoli për çdo vit transformohet nga gjysmë milioni drita dhe mijëra pemë të Krishtlindjeve. Kopenhagen, Danska Medju prestonicma skandinavije, Kopehnagen je najživlji i najjeftiniji. Mali i gostoljubiv, ovo je grad gde ljudi a ne vozila diktiraju tempo, što ćini istraživanje grada lakšim. Bašta u Tivoliju svake godine se transformiše od pola miliona svetla i hiljadu drveća Božića. Copenhagen, Denmark Copenhagen is Scandinavia s most vibrant capital. Small and welcoming, it s a place where people rather than cars set the pace, making its pre-christmas activity a lot easier to navigate. The city s Tivoli Gardens are transformed annually by half a million lights and thousands of Christmas trees. 46

47 ENERGY Salzburg, Austri Për shumë njerëz, Salzburgu përfaqëson më së miri Austrinë. Ky qytet ofron arkitekturën më të mirë të stilit barok, peizazhin alpin dhe një trashëgimi muzikore që buron prej birit më të famshëm të këtij qyteti, Wolfgag Amadeus Mozart. Tregjet janë festive dhe bora i shton hijeshinë qytetit. Salzburg, Austrija Za mnoge ljude, Salzburg najbolje predstavlja Austriju. Ovaj grad najbolje pruža stil barok, alpski pejsaž i jedno muzičko nasledje koje izvire od najslavnijeg sina ovog grada, Wolfgang Amadeus Mozart. Tržnice su praznične i sneg dodaje lepotu gradu. Salzburg, Austria For many, Salzburg is the quintessential Austria, offering the best of the country s Baroque architecture, subalpine scenery and a musical heritage derived from the city s most famous son, Wolfgang Amadeus Mozart. It offers festive markets and a frequent dusting of snow adds to its appeal. TURIZËM 47

48 Romë, Itali Një vend i lashtë, i mbushur me relike dy mijë vjet të vjetra, Roma mund t ju mbërthejë për një muaj, megjithatë të arrini të shikoni vetëm një pjesë të vogël të qytetit. Roma, është më shumë se muzetë e hapura. Kultura, ushqimi dhe njerëzit e bëjnë këtë qytet modern dhe të gjallë. Feja dhe tradita luajnë rol të rëndësishëm gjatë festimit të Krishtlindjeve. Rim, Italija Jedno drevno mesto, ispunjeno ostacima dve hiljade godine starim, Rim vas može spojiti jedan mesec, medjutim možete videti samo jedan mali deo grada. Rim ima više od otvorenog muzeja: kultura, hrana i ljudi čine ovaj grad modernih i živahnim. Religija i tradicija igraju važnu ulogu tokom Božićnih praznika. Rome, Italy An ancient place packed with the relics of over two thousand years of inhabitation, Rome could ensnare you for a month and you d still only scratch the surface. Yet it s so much more than an open-air museum: its culture, food and people make up a modern, vibrant city. Faith and tradition play a key role in Christmas here 48

49 ENERGY VESHJET PËR FESTAT E FUNDVITIT OBLAČENJA ZA PRAZNIKE KRAJEM GODINE END OF THE YEAR HOLIDAY OUTFITS ARGËTIM Festat e fundvitit po afrohen dhe secili nga ne dëshiron ta ketë një kujtim të bukur me familje apo shoqërinë për ta përmbyllur një vit sa më mirë. Përgatitjet për festa zakonisht fillojnë me kohë, por mbase kjo vlen sidomos për njerëzit të cilët i kushtojnë rëndësi më të posaçme veshjes gjatë këtyre ditëve. Thuhet se trendi më i mirë është të veshësh çfarëdo që të bën të ndihesh mirë. Megjithatë, shtëpitë e famshme të modës dhe mediat japin disa këshilla që na ndihmojnë të përzgjedhim veshjet për festat e fundvitit. Edhe ketë vit, ngjyra e kuqe dhe e blertë e mbyllur janë të pashmangshme, meqë që janë ngjyrat që dominojnë dhe simbolizojnë dekorimet për këto festa. Praznici krajem godine se približavaju i svaki od nas želi da ima jednu lepu uspomenu sa porodicom ili društvom da bi zaključili godinu što bolje. Pripreme za praznike obično počinju na vreme, ali ovo možda vredi naročito za ljude koji obraćaju posebnu pažnju oblačenju tokom ovih dana. Kaže se da je najbolji trend da obučeš bilo šta što te čini da se osećaš dobro. Medjutim, čuvene modne kuče i mediji daju nekoliko saveta koji nam pomažu na izboru oblačenja za praznike krajem godine. I ove godine, crvena boja i zatvoreno zelena su neizbežne, pošto su boje koje dominiraju i simboliziraju ukrase za ove praznike. End of the year holidays are approaching and each of us wants to have a beautiful memory with families or friends to finish the year in the best way possible. Party preparations usually begin early, but this is especially true for people who pay particular attention to their outfit during these days. It is said that the best trend is to wear anything that makes you feel good. However, the famous fashion houses and the media provide some tips that help us select the outfit for the end of the year celebrations. Even this year, red and dark colors are inevitable, as they are the colors that dominate and symbolize the decorations for these celebrations. 49

50 50

51 ENERGY Për femrat të cilat dëshirojnë të duken sa më elegante, preferohet një fustan i mëndafshtë i hapur ngjyrë të kuqe apo një fustan i shkurtër i kuqërremtë, i shoqëruar me aksesorë të thjeshtë apo vetëm vathë të mëdhenj. Për femrat të cilat nuk preferojnë fustanet, mund të llogarisin edhe në pantallonat me shkëlqim ngjyrë ari, të përcjella me çanta të vogla dhe me sandale të larta dhe të hapura. Por natyrisht, zgjedhja që çdo herë është e sigurt se do të lë mbresa, është fustan i zi klasik i kombinuar me disa detaje sa më të thjeshta. Za žene koje žele da se osećaju što elegantnije, preporučuje se jedna otvorena svilena haljina crvene boje ili jedna kratka crvena haljina, zajedno sa prostim aksesoarima ili samo sa velikim mindjušama. Za žene koje ne obožavaju haljine, mogu računati i na pantalonama sa sjajem zlatne boje, zajedno sa malim tašnama i visokim otvorenim sandalama. Ali, naravno, izbor koji je uvek siguran da će ostaviti utisak je klasična crna haljina, kombinovana sa nekoliko prostih detalja. For women who want to look more elegant, a reddish silk dress or a short red dress, accompanied by simple accessories or just earrings, is preferred. For women who do not prefer dresses, they can also count on glittery pants in gold, accompanied by small bags and high, open sandals. But of course, the choice that is always sure to impress, is the classic black dress combined with some of the simplest details. ARGËTIM 51

52 Çizmet që zgjaten deri mbi gjunjë ka vite që janë shumë në trend dhe ky vit nuk bën përjashtim. Andaj, edhe kombinimi i ndonjë palë çizmeve të tilla me lidhëse pak të hapura me minifunde dhe bluzë sateni, do të ishte kombinim i bukur. Sa i përket meshkujve, nëse ata dëshirojnë të duken me stil dhe cool mund të bëjnë këto kombinime: Një sako me pantallona të kombinuara me atlete, ose me çizme të lëkurës, ngjyrë kafe ose të zeza. Për ata që preferojnë të duken më thjeshtë, ndoshta një bluzë e gjerë dhe e lëshuar, me xhinse ngjyrë të zeza me një xhaketë të lëkurës apo edhe ngjyrë e zezë. Čizme koje se podižu iznad kolena već godinama su mnogo u trendu a i ova godina ih ne isključuje. Zato, i kombinacija nekih par sličnih čizama sa malo otvorenim vezicama i mini suknja sa satenskom bluzom, bila bi dobra kombinacija. Što se tiče muškaraca, ako oni žele da izgledaju sa stilom i cool mogu uraditi ove kombinacije: jedan sako sa pantolonama kombinovano sa patikama, ili sa kožnim čizmama, kafene ili crne boje. Za one koji žele da izgledaju prostije, možda jedna izbačena široka bluza, sa farmerkama crne boje i kožnom jaknom, takodje crne boje. Boots over the knees have been very trendy for years and this year is no exception. Therefore, even the combination of any pair of such boots with little openings with miniskirts and satin blouse would be a beautiful combination. As for men, if they want to look stylish and cool, they can make these combinations: A jacket combined with pants and sneakers, or with brown or black leather boots. For those who prefer to look more casual, maybe a wide and loose blouse, with black jeans and a black leather jacket. 52

53

54 HISTORIA E ELEKTRIFIKIMIT TË KOSOVËS NGA DRITA E PARË DERI TE SHTËPIA E FUNDIT ISTORIJA ELEKTRIFIKACIJE KOSOVA OD PRVOG SVETLA DO ZADNJE KUĆE THE HISTORY OF ELECTRIFICATION IN KOSOVO FROM THE FIRST LIGHT TO THE LAST HOUSE Nga viti 1921, kur u ndez drita e parë, deri në vitin 1983 kur u bë elektrifikimi i plotë i vendit, pati shumë zhvillime. Sjellim këtu historinë e zhvillimeve energjetike në gjashtë dekada përmes rrëfimeve emocionuese nga akterët të cilët që luajtën rolin kryesor. Një dritë e vogël që e merrte energjinë nga një akumulator qëndronte e ndezur natën e Bajramit të Vogël në xhaminë e boshnjakëve në Ferizaj. Od 1921 godine, kada je upaljeno prva svetlo, do 1983 godine kada je izvršena potpuna elektrifikacija zemlje bilo je mnogo razvoja. Donosimo ovde istoriju energetskog razvoja u šest dekada preko emocionalnih prica od aktera koji su odigrali glavnu ulogu. Jedno malo svetlo, koje je uzimalo energiju od jednog akumulatora stajalo je upaljeno u noći Malog Bajrama u bošnjačkoj džamiji u Uroševcu. Since 1921, when the first electricity lights kicked off, until 1983 when full electrification was completed, the country has seen comprehensive developments. This is a story of energy development in six decades through exciting stories of those who played a key role. A small lightbulb, supplied with power from a small battery lit on the night of Eid Al-Adha in the Muslim shrine called the Mosque of Bosniaks in Ferizaj. 54

55 ENERGY HISTORI Ishte viti Ferizajasit kishin zgurdulluar sytë: Ç është ky xham që e zdriti këtë vend? Haxhia nga Shkupi ndihej krenar. Më në fund drita erdhi edhe në Kosovë, tha ai, plot krenari. Ishte kjo drita e parë e ndezur në Kosovë 97 vjet më parë. Ky veprim i shqiptarit nga Shkupi nxiti lëvizje të shpejta që të fillohet me elektrifikimin e Kosovës. Gjithçka nisi në Ferizaj, por edhe vazhdoi aty. Pas disa javësh në qytet u soll një makinë me avull e cila prodhonte energji elektrike. Avulli, fillimisht ngrohej përmes naftës, e më vonë përmes qymyrit, një proces me parime të ngjashme të termocentraleve të sotme. Isuf Vata, 62- vjeçar, përgjegjës i objekteve të KEDS-it në distriktin e Ferizajit dhe anëtar i një nga familjeve të para të Ferizajit tregon për makinerinë prodhuese. Fillimisht prodhonte 6 kw. Me të ndizeshin dritat e qytetit dhe disa shtëpi. Dy vjet pas, kapacitetet u dyfishuan dhe energjia shpërndahej me dy linja paralele secila nga 6 kw. Filluan të ndriçoheshin edhe shtëpitë e njerëzve të rëndësishëm të qytetit, tregon Vata. Bila je to 1921 godina. Uroševčani su buljili očima: Šta je ovo staklo koje je osvetlilo ovo mesto? Hadžija iz Skoplja se osećao ponosnim. Na kraju svetlo je došlo i na Kosovo, rekao je on, sa puno ponosa. Bilo je to prvo upaljeno svetlo na Kosovu, 97 godina ranije. Ovo delo albanca iz Skoplja podstaklo je brza pomeranja da se počne sa elektrifikacijom Kosova. Sve je počelo u Uroševcu, ali i tu se nastavilo. Nakon nekoliko nedelja u gdradu je donešena jedna parna mašina koja je proizvodila električnu energiju. Para, na početku se grejala preko nafte, a kasnije preko uglja, jedan proces sa sličnim načelima današnjih termoelektrana. Isuf Vata, 62- godišnjak, odgovorni za objekte KEDS-a u distriktu Uroševca i član jedne od prvih porodica Uroševca pokazuje proizvodnu mašineriju. Na početku je proizvodila 6 kw. Sa njime su paljena svetla grada i nekoliko kuća. Dve godine kasnije, kapaciteti su se udvotručili i energija je ditribuirana sa dve paralelne linije svaka od 6 kw. Počeli su sa osvetljanjem kuća važnih ljudi u gradu, pokazuje Vata. It was the year The Ferizaj residents were amazed: what is this glass that is lighting this place? The imam from Shkup was proud. Finally the light has come to Kosovo as well, he said proudly. This was the first electricity light lit in Kosovo, 97 years ago. This action of the Albanian man from Shkup prompted quick actions in support of electrification of Kosovo. Everything started in Ferizaj and it continued there. A few weeks later, a steam engine which produced electricity was brought to the town. The steam was initially made with the use of fuel and later with coal, a process in principle similar to that of the present day power plants. Isuf Vata, 62, an officer in charge of the KEDS facilities in the Ferizaj District, and member of one the first families in Ferizaj, explains the production machinery. Initially, it produced 6 kilowatts. It produced power for the city lights and lights in some houses. Two years later, the capacity was doubled and power was distributed through two parallel lines with 6 kilowatts each. Lights started to be introduced in the houses of important people in town, Vata says

56 E gjithë kjo, ishte arritur falë punës së palodhshme të Sani Kagjaskës, kryepunëtor, i cili kishte ardhur nga Gjakova për këtë punë. Ai arriti ta zhvillonte atë makineri dhe të ndizte dritat e para në Kosovë. Punoi vite me radhë, deri në vitin 1957, kur regjimi i atëhershëm e detyroi ta lëshonte vendin dhe të shpërngulej në Stamboll, ku edhe vdiq në moshën 93 -vjeçare, thotë Cakaj. Pas dritës së parë dhe prodhimit të parë të energjisë elektrike, po në Ferizaj u ndërtua edhe trafostacioni i parë. I njohur si Centrala, ai u ndërtua në vitin 1922 dhe qëndroi aty dekada me radhë, deri në vitet 60 të shekullit të kaluar, kur qyteti u lidh me rrjetin elektrik të Kosovës. Centrala ndodhej te mulliri i qytetit. Ajo shpërndante energjinë elektrike për Ferizajin, tregojnë banorët e qytetit që shërbeu si nyje hekurudhore për shumë vjet. Sot, trafostacioni nuk ekziston më, sikurse as mulliri. Është një tokë e thatë, ndërsa ngjitur me të është ndërtuar një objekt tjetër, që sot njihet si Shtëpia e Bardhë. Sve ovo, je postignuto zahvaljujući neumornom radu Sani Kadjaske, poslovodja, koji je došao iz Djakovice za ovaj posao. On je uspeo da razvije tu mašineriju i da upali prva svetla na Kosovu. Radio je godinama, do 1957 godine, kada ga je tadašnji režim primorao da napusti zemlju i da se preseli u Istanbul, gde je i umro u 93 -godini, kaže Cakaj. Nakon prvog svetla i prve proizvodnje električne energije, takodje u Uroševcu je izgradjena i prva trafostanica. Poznata kao Centrala, ona je izgradjena 1922 godine i stajala je tu dekadama, do 60-tih godina prošlog veka, kada je grad povezan u električnu mrežu Kosova. Centrala se nalazila kod gradskog mlina. Ona je vršila distribuciju električne energije za Uroševac, pokazuju stanovnici grada koji je služio kao železnički čvor mnogi niz godina. Danas, trafostanica ne postoji više, kao ni mlin. Sada je suva zemlja, dok u njenoj blizini je izgradjen jedan drugi objekat, koji je danas poznat kao Bela Kuća. All this happened thanks to the many efforts of Sani Kagjaska, team leader, who had come from Gjakova to do this job. He managed to develop that machinery and lit the first lights in Kosovo. He worked for years until 1957 when the then regime forced him to leave the country and move to Istanbul, where he died at the age of 93, says Cakaj. After the first lights and production of first kilowatts of electricity, the first substation was installed in Ferizaj. Known as Central, it was built in 1922, and stood there for decades until 1960s, when the town was connected to Kosovo s electricity network. The Central was based near the town s mill. It distributed power for Ferizaj, say the residents of the town that served as a railway key point for the country. Today, the substation is no longer there, same as the mill. Today there is a barren land and another building which is known as the White House was built adjacent to it. 56

57 ENERGY Disa muaj pas Ferizajit, nuk kishte ndenjur duarkryq as Prishtina. Në vitin 1922 filloi prodhimi i energjisë elektrike edhe në Prishtinë, përmes një lokomotive që vihej në funksion gjithashtu nga qymyri. Edhe kapaciteti i saj ishte 12 kw. Njëjtë, mjaftonte për ndriçimin e qytetit dhe shtëpive të rëndësishme në kryeqytet. Pajisjet elektrike nuk lejohej të përdoreshin. Dënimet ishin shumë të rënda po u kap dikush duke i futur në prizë. Energjia elektrike mjaftonte vetëm për drita, asgjë tjetër. Ishte kjo koha kur Kosova ishte thuajse komplet zonë rurale, pa profesionistë të lëmive të ndryshme, sidomos inxhinierisë. Një hap tutje u hodh në vitet 30 të shekullit të kaluar. Filluan punën tri hidrocentrale të vogla që furnizonin qytetet kryesore. Fillimisht, në vitin 1932 nisi punën hidrocentrali në Prizren, që mjaftonte për ndriçimin publik të këtij qyteti dhe ndonjë shtëpie. Hovi më i madh i paraluftës ndodhi disa vjet më pas. Nekoliko meseci nakon Uroševca, nije sedela skrštenih ruku ni Priština. U 1922 godini počela je proizvodnja električne energije i u Prištini preko jedne lokomotive koje je stavljena u funkciji takodje preko uglja. I njen kapacitet je bio 12 kw. Isto, bilo je dovoljno za osvetljenje grada i važnih kuća u glavnom gradu. Električna oprema nije bila dozvoljena za upotrebu. Kazne su bile veoma visoke ako se neko uhvati uključivši to u utikaču. Električna energija je bila dovoljna samo za svetla, ništa drugo. Bilo je vreme kada je Kosovo bilo kompletno ruralno područje, bez profesionalaca u raznim poljima, naročito inžinjerije. Jedan korak dalje je bio 30-ih godina prošlog veka. Počele su sa radom tri male hidroelektrane koje su snabdevale glavne gradove. Na početku, 1932 godine počela je sa radom hidrocentrala u Prizrenu, koja je bila dovoljna za javnu rasvetu ovog grada i još neku kuću. Najveći predratni napredak se desio nekoliko godina kasnije. A few months after Ferizaj started with electricity, Prishtina followed suit. Production of electricity in Prishtina started in 1922 through a locomotive which was also run by coal. Its capacity was 12 kilowatts. Similarly, it sufficed to provide lighting for the city and some important houses. People were not allowed to use electric home appliances. The fines were huge if someone was caught plugging them in the circuits. The electricity was there only for lights, nothing more. It was the time when Kosovo was overwhelmingly a rural country without professionals in many fields, especially in engineering. An important step was made in 1930s. Three small power plants started working which supplied main cities with electricity. Initially, in 1932, the power plant in Prizren was launched, which sufficed for public lighting and few houses in the city. The pre-war developments countinued several years later. HISTORI foto viktori 57

58 Në vitin 1938 u lëshuan në punë hidrocentralet e Radavcit dhe Mitrovicës, që furnizonin qytetet e Pejës dhe Mitrovicës, tregon Selami Gashi, udhëheqës shumëvjeçar i Distribucionit në Pejë, tash inxhinier në pension. HC Radavci kishte kapacitet nga dy turbinat nga 180 kw secila, prej totali 360 kw, që mjaftonte për ndriçimin publik të Pejës dhe ndonjë konsumatori aty- këtu, tregon Gashi. Një organizim i tillë i ndriçimit vazhdoi deri pas Luftës së Dytë Botërore. Pas kësaj ngjarje, nisi intensifikimi i elektrifikimit të vendit. Në vitin 1945 u themelua kompania distributive Elektrokosova, nga Kuvendi i Kosovës. Elektrifikimi sërish bëhej përmes njerëzve të rëndësishëm dhe u jepej prioritet atyre. Si shembull, vet banorët e moçëm të qytetit tregojnë se si Ferizaji ishte prije-tar i elektrifikimit të vendit, por kur erdh puna për rrjet modern, para tij u elektrifikua një fshat që i përkiste kësaj komune, Doganaj godine puštene su u rad hidrocentrale u Radavcu i Mitrovici, koje su snabdevale gradove Peći i Mitrovice, pokazuje Selami Gashi, dugogodišnji rukovodilac u Distribuciji Peći, sada inženjer u penziji. HC Radavci je imala kapacitet od dve turbine od 180 kw svaka, dakle ukupno 360 kw, što je bilo dodvoljno za javnu rasvetu Peći i nekog potroašača tu i tamo, pokazuje Gashi. Jedna slično organizovanje rasvete se nastavilo do kraja Drugog Svetskog Rata. Nakon ovog dogadjaja, počelo je intenziviranje elektrifikacije zemlje. Godine 1945 je osnovana ditributivna kompanija Elektrokosovo, od Skupštine Kosova. Elektrifikacija se ponovo vršila preko važnih ljudi i davalo se njima prioritet. Kao primer, sami stari stanovnici grada pokazuju kako je Uroševac bio prioritetan u elektrifikaciji zemlje, ali kada je došlo vreme za modernu mrežu, pre njega je elektrifikovano In 1938, the power plants in Radavc and Mitrovica started work, which supplied the cities of Peja and Mitrovica with electricity says Selman Gashi, a chairman for many of the Peja Distribution, now a retired engineer. The capacity of the power plant in Radavc was two-180 kilowatt turbines, that is, 360 kilowatts in total, which was enough for public lights in Peja and some other consumers now and there, Gashi says. An electrification campaign continued until after the World War Two. Then, the campaign intensified, to start with full electrification of the country. In 1945, the ElektroKosova distribution company was established by the Assembly of Kosova. Electrification was again done through important people and they were given priority. For instance, old local residents tell how Ferizaj was the leader in the country s electrification but when it came to the modern network, a village 58

59 ENERGY Ferizaji duhej të priste, pasi ky fshat kishte njerëz më të rëndësishëm në nivel qendror. Por, pikërisht në atë kohë, ndonjë fshat nuk e kishte pritur as dorën e shtetit duke vepruar vet. Në Llozhan të Pejës kishin gjetur një zgjidhje kreative. Ata e kanë një kanal që furnizonte mullirin me ujë. Aty e ndërtuan edhe një mini-hidrocentral. Banorët ditën e shfrytëzonin ujin për mulli, ndërsa natën për të prodhuar energji që ndriçonte komplet fshatin, tregon Ekrem Belegu, inxhinier, i cili kishte luajtur rol kyç në elektrifikimin e Rugovës. Elektrifikimi mori hov të madh në vitet 50-ta. Tashmë vendi kishte inxhinierë të zotë, ndërsa puna vlonte në terren. Ishte bërë decentralizimi dhe paratë siguroheshin nga buxhetet komunale. Ndërtimi i rrjetit të mirëfilltë filloi me lëshimin në punë të Hidrocentralit të Kozhnjerit (Lumëbardhit) në Deçan, në vitin Ky kishte kapacitet në secilën nga dy turbinat prej 3.3 MW, përkatësisht 6.6 MW secila. Kjo mjaftonte për furnizimin e krejt Kosovës së atëhershme, që kishte një ekonomi aspak të zhvilluar, thekson Selami Gashi. jedno selo koje je pripadalo ovoj opštini, Doganaj. Uroševac je trebao da čeka, pošto je ovo selo imalo važne ljude na centralnom nivou. Ali, tačno u to vreme, jedno selo nije čekalo ni ruku države delujući samostalno. U Ložanu kod Peći su pronašli kreativno rešenje. Oni su imali jednu prazninu koja je snabdevala mlin sa vodom. Tu su izgradili jednu mini-hidrocentralu. Stanovnici su danju koristili vodu za mlin, dok noću za proizvodnju energije koja je osvetljivala komplet selo, pokazuje Ekrem Belegu, inžinjer, koji je odigrao ključnu ulogu u elektrifikaciji. Elektrifikacija je uzela veliki zamah 50-ih godina. Sada je zemlja imala sposobnih inžinjera, dok je radilo mnogo na terenu. Bila je izvršena decentralizacija i novac je obezbedjen iz opštinskih budžeta. Izgradnja prave mreže počela je puštanjem u rad Hidrocentrale Kožnjera (Lumëbardhit) u Dečanima, 1957 godine. Ona je imala kapacitet u svakoj od dve turbine po 3.3 MW, tačnije 6.6 MW obe. Ovo je bilo dovoljno za snabdevanje celog tadašnjeg Kosova, koja je imala nimalo razvijenu ekonomiju naglašava Selami Gashi. of this municipality, Doganaj, had electricity network installed before Ferizaj. Ferizaj had to wait, because in that village there were important people from the central government living there. But at that time, there were villages that did not wait for the hand of authorities by acting on their own. Residents of Llozhane of Peje had found a creative solution. They had a stream that supplied the local mill with water. They built a small hydro power plant there. During the day, they used the water for the mill, and during the night, to produce electricity provided lights for the entire village, says Ekrem Belegu, an engineer who played a key role in electrification of the Rugova region. Electrification progressed rapidly in 1950s. Now, there were capable engineers in the country. Decentralization had already happened and funds were provided by the municipal budgets. Construction of a genuine network started with the start of the work of Kozhnjer hydro-power (Lumebardh River), in Decan, in Its capacity was two 3.3 megawatt turbines, that is, a total of 6.6 megawatt. This sufficed to provide electricity for Kosovo of that time which literally had not had a developed economy, says Selami Gashi. HISTORI 59

60 Me ndërtimin e veprës së parë të rëndësishme energjetike u ndërtua edhe linja e parë 35 kv, për të shpërndarë energjinë nga ky hidrocentral. Të njëjtën kohë u lëshua në punë edhe blloku i parë i termocentralit Kosova A, me kapacitet 60 MW që kryesisht prodhonte për konsum jashtë Kosovës. Por, në vitet 60-ta ekonomia e Kosovës mori hov dhe kërkesa u rrit ndjeshëm. Filluan të ndërtohen shumë fabrika që donin energji. Edhe ekonomitë familjare nisën urbanizimin. Sa izgradnjom prvog značajnog energetskog dela izgradjena je i prva linija 35 kv, da bi raspodelila energiju iz ove hidrocentrale. Istovremeno je pušten u rad i prvi blok termocentrale Kosovo A, sa kapacitetom od 60 MW koji je uglavnom proizvodio za potrošnju van Kosova. Ali, 60-ih godina privreda Kosova je uzela zamaha i zahtevi su se osetljivo povećali. Počeli su se da se grade mnoge fabrike koje su trebale energiju. I porodične privrede su počela sa urbanizacijom. After the construction of the first important power project, the first 35 kilowatt line was also constructed to distribute power produced at that power plant. At the same time, the first segment of Kosova A power plant started work. It had a capacity of 60 megawatt which mainly produced power for consumption outside Kosovo. But, in 1960s, Kosovo economy saw a boost and the demand for power grew significantly. Many factories that needed energy were built. Households also saw a need for electricity. Paralel me lëshimin në punë të blloqeve tjera të termocentralit Kosova A, filloi edhe degëzimi i rrjetit, përderisa u ndërtuan linjat e para 110 kv. Një nga inxhinierët që mori pjesë direkt në elektrifikim të Kosovës është edhe Osman Breznica, më vonë udhëheqës shumëvjeçar i Distribucionit të Prishtinës, tash inxhinier i pensionuar. Ndjenja e elektrifikimit nuk mund të përshkruhet me fjalë. Kam kaluar nëpër shumë lokalitete dhe aty Paraleno sa puštanjem u rad ostalih blokova termocentrale Kosovo A, počelo je i mrežno spajanje, dok su izgradjene i prve linije od 110 kv. Jedan od inžinjera koji je učestvovao direktno u elektrifikaciji Kosova je i Osman Breznica, kasnije dugogodišnji rukovodilac u Distribuciji Prištine, sada penzionisani inženjer. Osećaj elektrifikacije se ne može opisati rečima. Prošao sam preko mnogo lokaliteta i tu gde se osvetljuju domovi, iznenadjenje stanovnika je In parallel with the launch of other capacities of Kosovo A power plant, started the spreading of network and the first 110 kilowatt lines were installed at that time. One of the engineers who was directly involved in Kosovo s electrification is Osman Breznica. For many years, he led the Prishtina Distribution, and now he is a retired engineer. It is impossible to describe with words the feeling of electrification. I have travelled many places including there 60

61 ENERGY ku ndriçoheshin shtëpitë, habia e banorëve ishte e madhe, stepeshin, tregon Breznica për kohën e atëhershme. Ai filloi me elektrifikimin e fshatrave të Klinës në fillim të viteve 70-të. Entuziazmi ishte i madh. Ndonjëherë mbeteshim deri vonë dhe nuk kishte më linja treni për Prishtinë. Duhej të flinim në ndonjë shtëpi. Banorët na prisnin me respektin dhe miqësinë më të madhe, tregon Breznica Dekada ishte koha kur Kosova ka shënuar përparimin më të madh në historinë e saj. Pos avancimit politik, zhvillimit të arsimit, kishte marrë hov të madh edhe zhvillimi ekonomik. Ishte kjo dekada kur u ndërtua pjesa më e madhe e rrjetit elektrik të vendit. Ekonomët e komunave na thoshin para ka, mos ndali me projekte. Përfundoni të gjitha, thotë Breznica. Ai tregon edhe një rast nga fundi i viteve 70-ta. Po bënim elektrifikimin e fshatrave të Drenicës. E përfunduam elektrifikimin e Açarevës. Por, asnjë shtëpi nuk kishte poç elektrik për ta provuar dritën e parë. veliko. Bili su skamenjeni., pokazuje Breznica za tadašnje vreme. On je počeo sa elektrifikacijom sela Kline početkom 70-ih godina. Entuzijazam je bio veliki. Neki put smo ostajali do kasno i nije bilo više linija voza za Prištinu. Trebalo je da spavamo u nekoj kući. Stanovnici su nas dočekivali sa poštovanjem i najvećim prijateljstvom. Dekada je vreme kada je Kosovo postiglo najveći napredak u svojoj istoriji. Osim političkog napretka, razvoja obrazovanja, i ekonomski razvoj je uzeo veliki zamah. Bila je to dekada kada se izgradio najveći deo električne mreže u zemlji. Ekonomije opština su nam kazale para ima, nemojte stajati sa projektima. Završite sve, kaže Breznica. On pokazuje još jedan slučaj krajem 70-ih godina. Radili smo na elektrifikaciji sela Drenice. Završili smo elektrifikaciju u Aćarevo. Ali, nijedna kuća nije imala električnu sijalicu da bi probali prvo svetlo. where light was being installed in the houses and the residents surprise was immense. They simply became speechless, says Breznica. He started with the process of electrification of Klina villages in Enthusiasm was huge. Sometimes, we had to work late, and there were no trains for Prishtina. In those cases, we had to sleep in the houses of the locals. They welcomed us with the highest respect. The decade was the time when Kosovo marked the biggest progress in its history. In addition to the advancement of its political status and development of education, the country saw a significant economic development as well. This was the decade when the biggest part of the country s electricity network was installed. People in charge of funds in Municipalities were telling us: do not stop your projects, because there is enough money, finish them all, says Breznica. HISTORI 61

62 Për fat e mbaja një në veturë. Kur u ndez drita në atë vend, reagimi i banorëve ishte për mbamendje. U stepën. Ka ndodhur 40 vjet më parë, por më duket si sot. Nuk do të doja të isha në asnjë vend tjetër, rrëfen Breznica. Nga një vend që nuk kishte asnjë dritë për ta provuar, sot i njëjti fshat ka plot 8 trafo. Pas Drenicës, ekipet kosovare vazhduan elektrifikimin e fshatrave të veriut, deri në Rashkë. Edhe Breznica ishte pjesë e ekipit, që pos Kosovës, kishte elektrifikuar edhe shumë pjesë të Serbisë dhe zonave tjera përreth. Elektrifikimi i Kosovës zyrtarisht u përmbyll në vitin 1983, ku u energjizuan të gjitha fshatrat e Rugovës. Ishte festë e madhe, ku morën pjesë të gjitha personalitetet e atëhershme të rëndësishme të vendit. Pjesë e festës ishin edhe të gjithë akterët e kësaj storie. Za sreću držao sam jednu u vozilu. Kada je upaljeno svetlo u tom mestu, reakcija stanovnika je bila za pamćenje. Bili su skamenjeni. Desilo se pre 40 godina, ali mi izgleda kao danas. Ne bih želeo da budem u nijedno drugo mesto, priseća se Breznica. Od jednog mesta koji nije imao nijednu sijalicu za probanje, danas isto selo ima 8 trafoa. Nakon Drenice, kosovske ekipe su nastavile sa elektrifikacijom sela na severu, do Raške. I Breznica je bio deo ekipe, koji je osim Kosova, elektrifikovao i mnoge delove Srbije i ostalih okolnih zona. Elektrifikacija Kosova je zvanično završena 1983 godine, kada su napajana energijom sva sela Rugova. Bilo je velika proslava, gde su prisustvovali sve tadašnje važne ličnosti zemlje. Deo proslave su bili i svi akteri ove priče. He speaks about another example of late 1970s. We were involved in electrification of the Drenica region villages. We completed electrification of Aqareva, but there was not a single bulb in the whole village to test the first light. Fortunately, I kept one in my car. And, when the first lights were on in that village, the experience of the locals was something to be remembered. They simply were amazed. This happened 40 years ago but it looks to me as if it was today. I would not have wished to be in any other place of the world at that time, says Breznica. The village that did not have a single bulb to test the electricity today has no less than 8 substations. After Drenica, the Kosovar teams continued electrification of the villages in the north, up to Rashka. Breznica was also part of that team, which in addition to Kosovo, had installed electricity in many parts of Serbia and other regions. The process of Kosovo s electrification officially concluded in 1983 with installing of electricity network to the Rugova villages. It was a huge celebration with almost all important dignitaries of the country being there. The protagonists of this story were also part of that celebration. 62

63 ENERGY KOSOVA ËNDËRRON KUALIFIKIMIN NË KAMPIONATIN EVROPIAN KOSOVO SANJA KVALIFIKACIJU NA EVROPSKOM PRVENSTVU KOSOVO DREAMS OF QUALIFYING FOR EURO 2020 SPORT Trajneri i ri dhe stadiumi i rinovuar duket t i kenë bërë mirë ekipit të Kosovës në futboll, që ka pasur një seri të shkëlqyer të rezultateve në vitin që po e lëmë pas. Kosova nuk ka pësuar asnjë humbje që kur më 2 mars në krye të ekipit erdhi trajneri zviceran, Bernard Challandes. Për më tepër, Kosova doli fituese e Grupit të 3-të në ligën D të Ligës së Kombeve dhe u kualifikua në fazën Play Off të kësaj gare, duke u Novi trener i renovirani stadion izgleda da je dobro došao ekipi Kosova u fudbalu, koja je imala jednu seriju izvanrednih rezultata u godini koju ostavlajmo iza. Kosovo nije pretrpelo nijedan poraz još od 2 marta kada je ekipu preuzeo švjcarski trener, Bernard Challandes. Pored toga, Kosovo je na prvome mestu grupe D Lige nacija i kvalifikovalo se u fazi Play Off-a na ovom takmičenju, približavajući se It seems that hiring of a new coach and the renovated stadium have served good for Kosovo football team, which had a series of excellent results in the year we are leaving behind. Kosovo has not been defeated since 2 March, when Swiss Bernard Challandes took over as team s head coach. In addition, Kosovo won the group in the division D of the Nations League, and qualified for the play-off phase, by increasing chances for a 63

64 afruar edhe më shumë kualifikimit për Kampionatin Evropian. Nga nëntë ndeshjet e zhvilluara që nga marsi, qoftë të karakterit zyrtar apo ndeshje miqësore, Kosova shënoi pesë fitore dhe dy barazime. Përveç rezultateve pozitive, Kosova ka kënaqur edhe me lojë dhe gola të bukur. Në një mënyrë, duket se besimi tek ekipi i Kosovës po rikthehet pas një fushatë zhgënjyese për kualifikimet e kvalifikacijama za Evropsko prvenstvo. Od sedam odigranih utakmica još od marta, bilo one zvaničnog karaktera ili prijateljski mečevi, Kosovo je postiglo pet pobeda i dva remija. Osim pozitivnih rezultata, Kosovo je zadovoljilo sa dobrom igrom i lepim golovima. Na jedan način, izgleda da je poverenje kod ekipe Kosova povraćeno nakon jedne razočaravajuće kampanje u qualification in the Euro In nine matches played since March - be that friendly or official matches - Kosovo has seven wins and two draws. In addition to positive results, Kosovo has played good and scored beautiful goals. It seems that confidence in the team is coming back following a disappointing campaign during the Russia 2018 World Cup qualifications, when Kosovo failed to win a single match. This is Botërorit Rusi 2018, kur Kosova nuk arriti të shënojë asnjë fitore. Kjo mbase më së miri vërehet nga interesimi i jashtëzakonshëm i njerëzve për të blerë biletat për të shikuar ndeshjen, brenda disa orëve, tifozët blejnë të gjitha biletat e parapara për këto ndeshje. Një ndeshje që do të mbahet mend për kohë të gjatë u zhvillua kundër Ishujve Faroe në fillim të shtatorit, në kuadër kvalifikacijama za Svetsko Prvenstvo u Rusiji 2018, kada Kosovo nije uspelo da obeleži nijednu pobedu. Ovo se najbolje vidi od izuzetnog interesovanja ljudi da bi kupili karte za gledanje utakmice-unutar nekoliko časova, navijači kupuju sve predvidjene karte za ove utakmice. Jedna utakmica koja će se dugo pamtiti, odigrana je protiv Farskih Ostrva početkom septembra, u sklopu proven by the huge interest shown by people to attend the matches. The tickets are sold within a few hours. A match that will be remembered for a long time is that against Faroe Islands, played in the beginning of September. For the first time, Kosovo played an official match at home, in the capital s stadium which was named after late football player, Fadil Vokrri, who passed away only a few months 64

65 ENERGY të Ligës së Kombeve. Për herë të parë Kosova zhvilloi një ndeshje zyrtare në shtëpi, në stadiumin e kryeqytetit që mori emrin e futbollistit të ndjerë, Fadil Vokrri, i cili vdiq pak muaj para kësaj ndeshje. Kosova fitoi me rezultat 2 me 0, ndërsa në minutën e 9-të të ndeshjes, tifozët filluan të duartrokasin për rreth një minutë, duke nderuar legjendën e ndjerë të Prishtinës dhe mbarë vendit, i cili si lojtar i Prishtinës mbante numrin 9 në fanellë. Lige Nacije. Po prvi put, Kosovo je odigralo jednu zvaničnu utakmicu kao domaćin, u stadionu glavnog grada koji je dobio ime preminulog fudbalera, Fadil Vokrri, koji je preminuo neki mesec pre ove utakmice. Kosovo je pobedilo rezultatom 2 naprema 0, dok u devetoj minuti utakmice, navijači su počeli sa aplauzom za oko jedne minute, poštujući preminulu legendu Prištine i cele zemlje koji je kao igrač Prištine nosio broj 9 na dresu. before the match. Kosovo won 2-0, while in the 9th minute the fans started applauding for a minute, in honor of the Prishtina s legend, who used to wear number 9 in his Prishtina jersey. Before this match, Kosovo drew with Azerbaijan in Baku. In the third match, that was again played in Prishtina, Kosovo won over Malta, 3-1, by cementing the position as the leader of the group. In October 14, Kosovo drew with Faroe Island, in a match SPORT Para kësaj ndeshje, Kosova kishte barazuar në Baku me Azerbejxhanin. Në ndeshjen e tretë, të zhvilluar sërish në Prishtinë, Kosova mposhti 3 me 1 Maltën, duke forcuar pozitën e saj si lidere e grupit. Më 14 tetor barazoi 1 me 1 kundër Ishujve Faroe, në një ndeshje ku sulmuesi Milot Rashica shënoi një gol të jashtëzakonshëm. Në nëntor, Kosova fitoi ndaj Maltës dhe Azerbejxhanit me rezultat bindës, Pre ove utakmice, Kosovo je odigralo nerešeno u Baku sa Azerbejdžanom. U trećoj utakmici, odigrana takodje u Prištini, jačajući svoju poziciju kao lider grupe. 14 oktobra, odigrala je nerešeno 1 prema 1 protiv Farskih Ostrva, u jednoj utakmici gde je napadač Milot Rashica postigao jedan izvanredan gol. U Novembru mesecu je Kosovo je pobedilo nad Maltu i Azerbejdžan sa where Milot Rashica scored a beauty! In November, Kosovo won against Malta and Azerbaijan, and will face Macedonia in the Play Off phase. Kosovo was ranked higher in FIFA following the recent good results. Kosovo gathers young talents who play in few of the best football leagues in Europe. Some of them have even refused to play for other states, by showing their loyalty to Kosovo. 65

66 dhe në Play Off do të luajë kundër Maqedonisë. Rezultatet e mira kanë pasur efektin e vet edhe në ngritjen e Kosovës në ranglistën e FIFA-s. Kosova ka në mesin e saj futbollistë të rinj, të cilët luajnë në liga të forta evropiane. Disa prej tyre kanë refuzuar të luajnë për shtetet në të cilat jetojnë, duke shprehur besnikërinë ndaj Kosovës. Ky grup i lojtarëve ka marrë lëvdata të shumta nga trajnerë dhe njohës të futbollit të Kosovës. Ata vazhdimisht kanë shprehur besimin e plotë se Kosova po krijon një ekip që mund ta përfaqësojë shtetin dinjitetshëm kundër çdo kundërshtari. ubedljivim rezultatima, a u Play Off-u će se suočiti sa Makedonijom. Dobri rezultati su imali svoj efekat i u napredovanju Kosova u rang listi FIFA. Kosova ima u svojoj sredini mlade fudbalere, koji igraju u najačim ligama evrope.neki od njih su odbili da igraju za države u kojima žive, izražavajući vernost prema Kosovu. Ova grupa igrača je dobila mnoge pohvale od trenera i poznavaoca fudbala na Kosovu. Oni su neprestano izrazili puno poverenje da Kosovo stvara jednu ekipu koja može dojstojanstveno predstavljati državu protiv svakog protivnika. This group of players has been received many praises from renown coaches in Kosovo. They continuously express their confidence that Kosovo is creating a good time, which will be able to represent the country against any rival. 66

67 ENERGY SPORT 67

68

69 ENERGY KORPORATA LIMAK KORPORACIJA LIMAK LIMAK CORPORATION BIZNES E themeluar në vitin 1976 me emrin Limak Construction, Limak vazhdon aktivitetet e saj në sektorin e ndërtimit, turizmit, çimentos, infrastrukturës dhe investimeve në energji, kontraktimin e energjisë, aviacion dhe ushqim. Limak Construction ka përfunduar me sukses shumë projekte të mëdha me vlerë mbi 7 miliardë dollarë, duke përfshirë aeroportet, portet, digat, sistemet e ujitjes, autostradat, hidrocentralet, impiantet industriale, tubacionet e naftës dhe gazit, ndërtimin e komplekseve, hoteleve dhe vendpushimeve. Osnovana 1976 godina sa Limak Construction, Limak nastavlja svoje aktivnosti u sektoru izgradnje, turizma, cementa, infrastrukture i investiranja u energiji, ugovaranju energije, avijaciji i hrani. Limak Construction, je uspešno završila mnoge projekte u vrednosti od iznad 7 miliardi dolara, obuhvatajući aerodrome, luke, brane, sisteme navodnjavanja, autoputeve, hidreelektrane, industrijalna postrojenja, tubacije nafte i gasa, izgranju kompleksa hotela i odmarališta. Established in 1976 with Limak Construction, Limak continues its activities in construction, tourism, cement, infrastructure and energy investments, energy contracting, aviation and food. Limak Construction, has successfully completed many major projects of over $ 7 billion in total value including airports, ports, dams, irrigation systems, highways, hydroelectric power plants, industrial plants, oil and gas pipelines, building complexes, hotels and resorts. 69

70 Limak Tourism Group që zotëron një nga rrjetet më të mëdha të hoteleve në Turqi, është duke u rritur në mënyrë të qëndrueshme dhe është duke rritur kontributin e saj në ekonominë turke dhe përfaqësimin global të Turqisë. Aktualisht, Limak Tourism Group ka hotelet: Limra, Arcadia, Lara dhe Atlantis në Antali, hotelin Ambassadore në Ankara, hotelin Eurasia në Stamboll, hotelin Thermal në Yalova dhe hotelin Deluxe në Qipro. Limak Tourism Group, koja poseduje jednu od najvećih mreža hotela u Turskoj, raste na stabilan način i povećava svoj doprinos u turskoj privredi i globalnom predstavljanju Turske. Trenutno Limak Tourism Group ima hotele Limra, Arcadia, Lara i Atlantis u Antaliji, hotel Ambassadore u Ankari, hotel Eurasia u Istanbulu, hotel Thermal u Jalova u hotel Deluxe na Kipru. Limak Tourism Group which owns one of the biggest hotel chains in Turkey is growing sustainably and increasing its contribution to the Turkish economy and Turkey s global representation. Currently Limak Tourism Group owns and operates Limra, Arcadia, Lara, Atlantis Hotels in Antalya, Ambassadore Hotel in Ankara, Eurasia Hotel in Istanbul, Thermal Hotel in Yalova and Cyprus Deluxe Hotel. Limak Cement është prodhuesi i dytë më i madh i çimentos në Turqi me 11 fabrika të çimentos, 24 fabrika të gatshme të përzierjes së çimentos dhe një kapacitet vjetor prodhues prej 15.6 milionë ton. Limkon, përfaqësuesi i Limak Group të kompanive në sektorin e ushqimit, vazhdon linjën e suksesshme të saj në sektorin e përpunimit të lëngjeve të frutave, Limak Cement je drugi najveći proizvodjać cementa u Turskoj sa 11 fabrika cementa, 24 gotovih fabrika za mešanje cimenta i jednim godišnjim kapacitetom proizvodnje od 15.6 miliona tona. Limkon, predstavnik Limak Group kompanija u sektoru hrane nastavlja svoju uspešnu liniju u sektoru prerade sokova od plodova, proizvodnje paradajz sosa i sve vrste proizvoda na Limak Cement is Turkey s second largest cement producer with 11 cement factories, 24 ready-mixed concrete plants, and an annual cement production capacity of 15.6 million tons. Limkon, the representative of Limak Group of Companies in the food sector continues its successful line in the sector by processing fruit juice concentrate, tomato paste production and all kinds of fruit-based products at 70

71 ENERGY prodhimit të salcës së domates dhe të gjitha llojeve të produkteve me bazë frutash, në objektin e saj në Adana. Limak Energy është aktiv në të gjithë rrjetin e energjisë duke përfshirë prodhimin, shpërndarjen, shitjen dhe tregtimin e energjisë elektrike. Sipas objektivave të saj strategjike, Limak Energy vazhdon të zhvillojë projekte të reja për të arritur kapacitetin prodhues prej 5000 MW. Përveç 8 impianteve hidroelektrike në veprim, në fazën e planifikimit janë dy hidrocentrale në Ankara dhe Siirt, termocentrali gjeo-termik në Denizli dhe projekte të energjisë diellore në Konia dhe Isparta. Limak Energy është gjithashtu një nga kompanitë kryesore në sektorin e shpërndarjes së energjisë elektrike, me 16.5 miliardë kwh të energjisë elektrike të shpërndarë në 3.5 milionë konsumatorë nga Distributori i Energjisë Elektrike Uludağ në Turqi, dhe jashtë vendit Kompania Kosovare për Distribuim dhe Furnizim me Energji elektrike. osnovu plodova u njenom objektu u Adani. Limak Energy, je aktivna u celoj mreži energije obuhvatajući proizvodnju, distribuciju, prodaju i trgovanje električnom energijom. Prema njenim strateškim objektivima, Limak Energy nastavlja da razvija nove projekte da bi dostigao proizvodni kapacitet od 5000 MW. Osim 8 hidroelektričnih postrojenja u delovanju, u fazi planiranja su dve hidrocentrale u Ankar i Siirtu, geotermička termocentrala u Denizli i projekti sunčane energije u Konia i Isparta. Limak Energy je takodje jedna od glavnih kompanija u sektoru distribucije električne energije, sa 16.5 miliardi kwh električne energije distribuisana kod 3.5 miliona potrošača od Distributera Električne Energije, Uludağ u Turskoj i van zemlje Kosovska Kompanija za Distribuciju i Snabdevanje Električnom Energijom. its facility in Adana. Limak Energy, is active in the whole energy value chain including electricity generation, distribution, sales and trading. Under its strategic targets, Limak Energy continues to develop new projects in order to reach 5000 MW generation capacity. In addition to the 8 hydroelectric power plants in operation, there are two hydroelectric power plants in Ankara and Siirt, geothermal power plant in Denizli and solar energy projects in Konya and Isparta in the planning phase. Limak Energy, is also one of the leading companies in the electricity distribution sector, with 16.5 billion kwh electricity distributed to 3.5 million subscribers by Uludağ Electricity Distribution in Turkey and Kosovo Electricity Distribution Companies abroad. BIZNES

72 Limak ka treguar arritje të mëdha në ndërtim me ndërtimin dhe menaxhimin e Aeroportit Ndërkombëtar të Stambollit Gokcen dhe Aeroportin Ndërkombëtar Adem Jashari në Prishtinë. Ka ndërmarrë së bashku me partnerët e saj projektin e aeroportit të ri të Stambollit, që është një nga investimet më të mëdha në infrastrukturë në historinë e Turqisë. Përveç kësaj, Limak gjithashtu ridizajnoi dhe ndërtoi portin LimakPort İskenderun. Përmes Fondacionit Limak, Limak vazhdon të kontribuojë në shoqëri përmes projekteve të ndryshme të Përgjegjësisë Sociale në arsim, kulturë, art, sport dhe mjedis. Limak je pokazao velika dostignuća u izgradnji i menadjiranju Medjunarodnog Aerodroma Istanbula Gokcen i Medjunarodnog Aerodroma Adem Jashari u Prištini. Preduzeo je zajedno sa svojim partnerima projekat novog aerodroma u Istanbulu, koji je jedan od najvećih investicija u infrastrukturi u istoriji Turske. Osim ovog, Limak je takodje redizajnirao i izgradio luku LimakPort İskenderun. Preko Fondacije Limak, Limak nastavlja da doprinosi u društvu preko raznih projekata društvene odgovornosti u obrazovanju, kulturi-umetnosti, sportu i sredini. Limak has transferred its achievement gained through the construction and management of Istanbul Sabiha Gokcen International Airport to Pristina Adem Jashari International Airport and has undertaken together with its partners the Istanbul New Airport Project, which is one of the largest infrastructure investments in Turkey s history. In addition, Limak also redesigned and constructed LimakPort İskenderun. Through Limak Foundation, Limak continues to contribute to social life through various social responsibility projects in education, culture-arts, sports and environment

73 ENERGY ÇALIK HOLDING ÇALIK HOLDING ÇALIK HOLDING BIZNES Themeluar nga Ahmet Çalık, Çalık Holding operon në sektorin e energjisë, ndërtimit dhe pasurive të patundshme, tekstilit, minierave, financave dhe telekomit. Me operimin e saj në 22 vende të Azisë Qendrore, rajonit të Ballkanit, Lindjes së Mesme dhe Afrikës Veriore (MENA), Çalık Holding ka të punësuar rreth 31 mijë njerëz. Osnovana od Ahmet Çalık, Çalık Holding operira u sektoru energije, gradjevine i nekretnina, tekstila, rudnika, finansija i telekoma. Sa njegovim operiranjem u 22 zemlje Centralne Azije, regiona Balkana, Strednjeg Istoka i Severne Afrike (MENA), Çalık Holding zapošljava oko 31 hiljadu ljudi. Established by Ahmet Çalık, Çalık Holding operates in energy, construction and real estate, textile, mining, finance and telecom sectors. With operations in 22 countries across Central Asia, Balkans, Middle East and North Africa (MENA) regions, the Group employs nearly 31,000 people. 73

74 Çalık Holding është një akter i rëndësishëm në Turqi dhe në botë me kompanitë e saj në sektorin e energjisë me Çalık Enerji ; në shpërndarjen e energjisë elektrike me YEDAŞ, KEDS me partnerin Limak, ARAS EDAŞ me partnerin Kiler; në sektorin e ndërtimit me Gap İnşaat dhe në sektorin e pasurive të paluajtshme me Çalık Gayimenkul ; në miniera me Lidya Madencilik dhe Polimetal Madencilik ; në tekstile me Çalık Denim dhe Gap Pazarlama ; në financa me Aktif Bank dhe Banka Kombëtare Tregtare (BKT), dhe në telekom me Albtelecom. Çalık Holding je jedan važan akter u Turskoj i u svetu sa njenim kompanijama: U sektoru energije sa Çalık Enerji ; u distribuciji električne energije sa YEDAŞ, KEDS sa partnerom Limak, ARAS EDAŞ sa partnerom Kiler; u sektoru gradjevine sa Gap İnşaat i u sektoru nekretnina sa Çalık Gayimenkul ; u rudnicima sa Lidya Madencilik i Polimetal Madencilik ; u tekstilu sa Çalık Denim i Gap Pazarlama ; u finansijama sa Aktif Bank i Banka Kombëtare Tregtare (BKT), i u telekomu sa Albtelecom. Çalık Holding, stands out as a major actor in Turkey and in the world with its companies; in the energy sector with Çalık Enerji; in electricity distribution with YEDAŞ, KEDS with Limak partnership, ARAS EDAŞ with Kiler partnership; in the construction sector with Gap İnşaat and in the real estate sector with Çalık Gayimenkul; in mining with Lidya Madencilik and Polimetal Madencilik; in textile with Çalık Denim and Gap Pazarlama; in finance with Aktif Bank and Banka Kombetare Tregtare (BKT), and in telecom with Albtelecom. 74

75 ENERGY BIZNES Çalık Holding vazhdon përpjekjet për të shtuar vlerën e përhershme të jetës së njerëzve në çdo sektor dhe vend që operon, përmes sipërmarrjes së saj, strategjive racionale, rëndësisë që kushton në përfshirjen dhe diversitetin si dhe modeleve të reja dhe të qëndrueshme të biznesit, si dhe investimet e saj në teknologji dhe Burime Njerëzore. Çalık Holding nastavlja napore u povećanje trajne vrednosti ljudi u svakom sektoru i mestu gde operira, preko njenih preduzetništva, racionalnih strategija, važnosti koju pridaje u obuhvaćanju i raznolikosti kao i novim i trajnim modelima biznisa, kao i njegovo investiranje u tehnologiji i Ljudskim Resursima. Çalık Holding continues its efforts with a view to add permanent value to people s life in every sector and geography it operates through its entrepreneurialism, rational strategies, importance it places on inclusion and diversity, and innovative and sustainable business models, as well as its investments in technology and human resources. 75

76 TERMOKISS PASURON JETËN KULTURORE TË KRYEQYTETIT TERMOKISS OBOGAĆUJE KULTURNI ŽIVOT PRESTONICE TERMOKISS ENRICHES CAPITAL S CULTURAL LIFE Koha kur një objekt që dikur i takonte ngrohtores së qytetit ishte lënë plotësisht pas dore dhe shfrytëzohej kryesisht nga narkomanë apo hedhje të mbeturinave, tashmë shërben vetëm si referencë kur e përshkruajmë transformimin që ka pësuar ai vend. Objekti i rinovuar që për më shumë se dy vite tashmë po shfrytëzohet nga një qendër shoqërore me emrin Termokiss, është shndërruar në pikë të rëndësishme të jetës kulturore dhe shoqërore për të rinjtë e Prishtinës dhe të qyteteve tjera. Vreme kada je jadan objekat koji je nekada pripadao gradskoj toplani bilo prepušteno vremenu i koristilo se uglavnom od narkomana i bacanje smeća, sada služi samo kao preporuka kada opisuju transformaciju koju je pretrpelo to mesto. Renovirano objekat, koji se više od dve godine koristi kao jedan društveni centar sa imenom Termokiss, pretvoren je u značajnu tačku kulturnog života za mlade Prištine i ostalih gradova. Once a facility that once belonged to the district heating company, that was completely neglected and was mainly used by drug users or as a waste disposal, now serves as a reference when describing the transformation that has undergone that place. The renovated building, which for more than two years now has been used by a social center called Termokiss, has become an important point of cultural and social life for the youth of Prishtina and other cities. 76

77 ENERGY KULTURË Ata nuk e kanë vështirë ta gjejnë veten në së paku një nga aktivitetet e përditshme që zhvillohen në Termokiss. Eldena Dakaj, studente e vitit të dytë, e ka pasion poezinë dhe ka shkruar disa deri më tani. Ajo thotë se Termokiss i ofron mundësi ta shpalosë punën e saj. Krejt prej neve kërkojnë vende ose njerëz që na ndihmojnë me e çu përpara punën që e bëjmë. Që puna jonë mos me mbetë veç si shkarravinë në fletore ose copa në mendjet tona, thotë ajo. Ajo e kalon kohën e saj të lirë në Termokiss dhe tregon disa prej aktiviteteve kulturore që zhvillohen aty. Aty e kemi klubin e Çlirimit Poetik ku bëjmë punëtori rreth poezisë edhe Slam Poezi. Klubi tjetër është ai i Punëtorisë Muzikore, ku bëhen punëtori të ndryshme se qysh me bë/ kriju e shkru muzikë, tregon ajo. Kemi zakonisht edhe ekspozita prej artistave të ndryshëm e edhe muzikë live prej bendeve të ndryshme, që shpesh janë bende të reja që aspirojnë me u bë të njohur prej publikut. Njima nije teško da pronalaze sebe u najmanje jednoj svakodnevnoj aktivnosti koja se razvija u Termokiss. Eldena Dakaj, student druge godine, ima za strast poeziju i napisala je nekoliko do sada. Ona kaže da Termokiss pruža mogućnost da odvija njen rad. Svako od nas traži mesta ili ljude koji će pomoći da unapredi posao koji radimo. Da naš rad ne bude samo škrabanje u svesci ili delovi u našim mislima, kaže ona. Ona provodi svoje slobodno vreme u Termokiss, i pokazuje neke od kulturnih aktivnosti koje se tu razvijaju. Tu imamo klub Poetsko Oslobadjanje gde držimo radionice oko poezije i Slam Poeziju. Ostali klub je onaj iz Muzičke Radionice, gde se vrše razne radionice kako da se radi/ stvara i piše muzika, pokazuje ona. Obično imamo i izložbe raznih umetnika i live muziku od raznih bendova, koji su često novi bendovi koji teže da budu poznati od javnosti. It is now a place where the youth can get involved in at least one of the daily activities that take place in Termokiss. Eldena Dakaj, a sophomore in college, is passionate about poetry and has already written a number of poems. She says Termokiss provides her with opportunity to present her work. We all look for places or people that help us progress with our work. So that is not left only as scrawls in our notebooks or minds, she says. She spends her spare time in Termokiss and talks about a number of cultural activities that are organized in this social hub. Here we have the Poetic Release, which includes workshops on poems and Slam Poems. The other club is Music Workshop, where different events to create and write music are organized, she says. We also have exhibitions of different artists and live music from different bands that usually are new bands that aspire to get fame. 77

78 Termokiss është hapur në korrik të vitit Atë kohë disa dhjetëra vullnetarë kishin kontribuar në rivitalizimin e hapësirës dhe vullnetarët vazhdojnë edhe sot të kontribuojnë në këtë qendër në forma të ndryshme. Qëllimi i kësaj qendre është të ofrojë një hapësirë komunitetit, me qëllim t i ndihmojë individët apo kolektivet që të zhvillohen. Prishtina mbledh të rinj nga të gjitha qytetet e Kosovës të cilët vijnë për studime apo të punojnë në kryeqytet. Megjithatë, ata jo rrallë ankohen se ka mungesë të hapësirave adekuate ku mund të zhvillojnë aktivitete kulturore apo sportive. Nuk jam veç unë kur them që secilit vend i duhen hapësira të tilla, se përveç faktit që nuk të kërkohet kurgjo materiale që me përdorë hapësirën, e ki edhe një komunitet ku mundesh me i besu plotësisht për me u rritë individualisht e profesionalisht, thotë Dakaj. Kështu që është goxha e rëndësishme për mua dhe bashkëmoshatarët e mi që këto pak ide, të vogla, mundemi me i shfaq e punu në to, si një hap drejt ndyshimit më të mirë të vetes dhe shoqërisë, thotë Dakaj. Termokiss je otvoren u julu 2016 godine. U to vreme nekoliko destina dobrovoljaca su doprineli u revitalizaciji prostora i dobrovoljci nastavljaju i danas da doprinose u ovaj centar u raznim oblicima. Cilj ovog centra je da pruži jedan prostor zajednici, u cilju da pomogne pojedince ili kolektive da se razvijaju. Priština sakuplja mlade iz svih gradova Kosova, koji dolaze za studiranje ili rade u glavnom gradu. Medjutim, oni ne retko se žale da ima nedostatak adekvatnog prostora gde mogu da razvijaju kulturne ili sportske aktivnosti. Nisam samo ja kada kažem da su svakom mestu potrebni slični prostori, jer osim činjenice da ti se ne zahteva ništa materijalno za korišćenje prostora, imaš još jednu zajednicu kojoj možeš verovati u potpunosti za lično i profesionalno uzdizanje, kaže Dakaj. Tako što je veoma važno za mene i moje vršnjake da sa ovo malo ideja, malih, možemo ih prikazati i raditi na njima, kao jedan korak u pravcu promene na bolje za sebe i društvo, kaže Dakaj. Termokiss was launched in At that time, dozens of volunteers contributed in revitalizing the building. Volunteers continue to contribute even today in different forms. The aim of this social hub is to offer a space for community, to support development of individuals or social groups. Prishtina gathers youth from all parts of the country that come to work or study in the capital. Many of them complain that there is lack of adequate spaces where they can organize different cultural and sports activities. It is not only me who says that every city needs spaces like this, because besides that, you do not have to pay to use these spaces, you socialize with a community which you can count to develop professionally and personally, Dakaj says. So, it is very important for me and for others to have the chance to present and work on our ideas, as a step forward to improving ourselves and the society, Dakaj says. 78

79 ENERGY KULTURË 79 79

80 keds-energy.com kesco-energy.com