БИЗНИС ИНФО. Број Македонска асоцијација на рударството - МАР

Transcription

1 БИЗНИС ИНФО СТОПАНСКА КОМОРА НА МАКЕДОНИЈА БИЗНИС ИНФО Ваш деловен соработник во светот на бизнисот bsi. ISO 9001 Quality Management FS godini Број Македонска асоцијација на рударството - МАР Стопанската комора на Македонија ПРВА комора и ПРВА институција во РМ со новиот стандард ISO 9001:2015 ПОТРЕБНА Е ДОЛГОРОЧНА СТРАТЕГИЈА ЗА РАЗВОЈ, КАКО ЗА ЦЕЛОКУПНОТО СТОПАНСТВО, ТАКА И ЗА РУДАРСКИОТ СЕКТОР ДУАЛНОТО ОБРАЗОВАНИЕ Е ПОТРЕБА НА НОВОТО ВРЕМЕ ВМРЕЖУВАЊЕ ПОМЕЃУ КОМПАНИИТЕ НОСИТЕЛИ НА EXCELLENT SME MACEDONIA СЕРТИФИКАТОТ И ЧЛЕНОВИТЕ НА КЛУБОТ НА МЕНАЏЕРИ-ПРЕТПРИЕМАЧИ ПРИ СТОПАНСКАТА КОМОРА НА МАКЕДОНИЈА

2 2 ПОДВЛЕЧЕНО БИЗНИС ИНФО ПОКРОВИТЕЛИ СТОПАНСКА КОМОРА НА МАКЕДОНИЈА ECONOMIC CHAMBER OF MACEDONIA НА СТОПАНСКАТА КОМОРА НА МАКЕДОНИЈА БРИЛИЈАНТЕН Покровител ПРЕМИУМ Покровители INDUSTRIES СТАНДАРД Покровители СИЛВЕР Покровители N НИКОБ ОБЕЗБЕДУВАЊЕ НИКОБ SECUR I TY I KOB ОБЕЗБЕДУВАЊЕ Повеќе сигурност. R MC obin достапни насекаде... Посетете не на веб-порталот: Ве очекуваме!

3 БИЗНИС ИНФО 3 ПОДВЛЕЧЕНО АКТУЕЛНО Стопанската комора на Македонија организираше настан за вмрежување помеѓу компаниите носители на Excellent SME MACEDONIA сертификатот и членовите на Клубот на менаџерипретприемачи при Стопанската комора на Македонија Excellent SME МACEDONIA е сертификат за деловно работење кој Стопанската комора на Македонија почнувајќи од 2013 година го издава во соработка со познатата агенција за кредитен рејтинг COFACE - Хрватска за најуспешните мали и средни компании во Македонија. До крајот на 2015 година сертификатот Excellent SME MACE- DONIA со гордост го носат над 100 финансиски успешни мали и средни правни субјекти кои работат во Македонија, кои заедно остваруваат годишен промет поголем од 520 милиони евра, профит од 25 милиони евра и вработуваат околу работници. Главната цел на сертификатот, која се совпаѓа со ЕУ-директивите, е да се промовираат малите и средни компании, да се обезбеди и да се осигура бизнисот, добрите бизниспракси и да се зголеми пазарната транспарентност. Имателите на овој сертификат Excellent SME МАCEDONIA прикажуваат бизнис-успешност според финансиските резултати што се креира на веб-сајтот на компанијата, со што се создава препознатливост, сигурност и доверба при создавање на почетна соработка со партнерите, како и одржување на добра репутација на домашниот и на глобалниот пазар. Клубот на менаџери-претприемачи при Стопанската комора на Макеоднија е формиран минатата година и согласно годишната агенда, покрај организирањето на едукативни настани кои ги задоволуваат потребите на менаџментот за нови информации и пренос на добри практики, промоција на услугите кои ги нуди Комората за своите членки како поддршка при апликација за учество во ЕУ-проектите, користењето на арбитражата како ефикасна алатка за решавање на стопански спорови

4 4 АКТУЕЛНО БИЗНИС ИНФО и сл., организира и настани за вмрежување кои претставуваат еден од приоритетите во насока на креирање можности за бизнис-соработка и размена на контакти. На настанот присуствуваа повеќе од 110 компании носители на Excellent SME MACEDONIA и 40 компании од Клубот на менаџери-претприемачи и на истиот беа доделени награди на 10 најдобри фирми според кредитната оценка како носители на сертификатот, за резултати постигнати во 2015 година. Награди добија следните фирми носители на овој сертификат: 1. Инфо-биро ДОО - Охрид; 2. Ролопласт ДООЕЛ - Скопје; 3. Атлантик ДООЕЛ - Скопје; 4. Тритекс трејд ДОО - Прилеп; 5. Стентон ДОО - Битола; 6. Земјоделска задруга Единство, с. Челопек - Тетово; 7. Екстра меин ДООЕЛ - Куманово ; 8. Чеза Комерц ДОО - Скопје; 9. Металкеј ДОО - Скопје и 10. Еко клуб ДООЕЛ - Битола.

5 БИЗНИС ИНФО 5 ПОДВЛЕЧЕНО АКТУЕЛНО За добитниците на Excellent SME признанијата, беа доделени ексклузивни награди од: Аурора Турс ДООЕЛ - Скопје (Aurora Resort & Spa - Берово); Макпрогрес ДОО - Виница (Хотел Александар Парк - Виница); Мирана ДООЕЛ - Велес ( Гардениа Хотел и Спа - Велес), Хотел Кратис - Кратово; Хотел Силекс - Охрид и Казино Фламинго Хотел - Гевгелија. Исто така, беше доделена и награда за компанијата Киро Дандаро АД - Битола како прва компанија која се стекна со сертификатот Excellent SME во 2013 година и која континуирано е носител на истиот во период од 4 години. Бидејќи една од приоритетните активности на Стопанската комора на Македонија во 2016 година се активностите поврзани со едукација, во таа насока Комората додели три награди за присутните по случаен избор за учество на лиценцирани обуки кои на учесниците ќе им овозможат да се стекнат со признати сертификати и тоа: 1. учество на тренинг-програма на Институтот WIFI: GO INTERNATIONAL ТРЕНИНГ ЗА ВАШАТА ЛИДЕРСКА ИДНИНА во вредност од евра; 2. учество на МЕНАЏМЕНТ АКАДЕМИЈА по методологијата на Густав Кезер Тренинг Интернационал во вредност од 700 евра и 3. учество на обука МЕНАЏЕРСКИ ВЕШТИНИ ЗА УПРАВУВАЊЕ СО ЧОВЕЧКИ РЕСУРСИ согласно верифицирана програма во вредност од 500 евра.

6 6 БИЗНИСОТ И НАУКАТА БИЗНИС ИНФО Одбележувањето на 67-годишнината од основањето на Универзитетот Св. Кирил и Методиј во Скопје ПЛАКЕТА НА УНИВЕРЗИТЕТОТ ЗА ПРЕТСЕДАТЕЛОТ НА СТОПАНСКАТА КОМОРА НА МАКЕДОНИЈА По повод одбележувањето на 67-годишнината од основањето на Универзитетот Св. Кирил и Методиј во Скопје и Денот на светите Кирил и Методиј патрониот празник на Универзитетот, на претседателот на Стопанската комора на Македонија, Бранко Азески, му беше доделена Плакета на Универзитетот Св. Кирил и Методиј за значајни остварувања поврзани со високообразовната, научноистражувачката и културната дејност и афирмација на Универзитетот во земјата и во странство, за неговиот придонес во поврзувањето на образованието и стопанството.

7 БИЗНИС ИНФО 7 БИЗНИСОТ ПОДВЛЕЧЕНО И НАУКАТА Во своето обраќање, господинот Азески го истакна значењето на добиената Плакета преку неколку важни аспекти. Деветгодишната успешна соработка помеѓу Стопанската комора на Македонија и УКИМ во делот на Проектот Enterprise Europe Network (Европска мрежа на претпријатија) и формирањето на Европскиот информативен и иновативен центар (ЕИИЦМ) започнала во период пресуден во дефинирањето на идната развојна програма на Комората. Во тој контекст е и постојаното вложување на Комората во развојот на образованието во земјата, со посебен акцент на воведувањето на системот на дуално образование како еден од клучните активности на Комората во наредниот период. Enterprise Europe Network или Европска мрежа на претпријатија претставува најголемата мрежа на контактни центри во Европа создадена со цел да им помогне на малите и средни претпријатија да настапат и да ги искористат можностите што ги нуди европскиот пазар. ЕЕН е најголема бизнис-мрежа во Европа за интензивирање на деловните релации. Постои во 54 земји, поврзува 35 милиони мали и средни претпријатија, вклучува преку 600 партнерски организации и ангажира професионалци. Пригодната свеченост се одржа во аулата на Ректоратот каде што исто така беа доделени и Наградата Св. Кирил и Методиј и титулата почесен доктор на науки на Универзитетот. Целата свеченост беше збогатена со уметничка програма во изведба на студентите на Факултетот за музичка уметност при Универзитетот Св. Кирил и Методиј во Скопје. М-р Викторија Илиева

8 8 БИЗНИСОТ И НАУКАТА БИЗНИС ИНФО Австриска федерална комора, 18 мај 2016 година ВОВЕДУВАЊЕТО НА ДУАЛНОТО ОБРАЗОВАНИЕ Е ПОТРЕБА НА НОВОТО ВРЕМЕ СО ЦЕЛ ЗГОЛЕМУВАЊЕ НА КОНКУРЕНТНОСТА НА ПРЕТПРИЈАТИЈАТА, НО И НАМАЛУВАЊЕ НА СТАПКАТА НА НЕВРАБОТЕНОСТ Во рамките на Берлинскиот процес, во организација на Австриската федерална комора, на 18 мај 2016 година, се одржа Конференција на тема: Градење на Алијанса на Западен Балкан за имплементација на системот на дуално образование, на којашто присуствуваа претставници на институции, комори, министерства, компании од земјите од Западен Балкан. Пренесувајќи го искуството што го има Австриската комора во имплементацијата на системот на стручно усовршување во средните стручни училишта или т.н. дуално образование, на Конференцијата во Виена беше истакнато дека воведувањето на дуалното образование е потреба на новото време со цел зголемување на конкурентноста на претпријатијата, но и намалување на стапката на невработеност. Искуството од Австрија треба да се пренесе и во земјите од Западен Балкан, со максимална ангажираност на компаниите преку нивните комори и училиштата, во градење на јавно-приватно партнерство. Во земјите од Западен Балкан, постојат образовни системи за држава која веќе не постои, економска структура која веќе не постои. Во последните години владите на земјите од Западен Балкан имаат став дека овој проблем треба да го решаваат компаниите, а додека пак компаниите велат дека ова е проблем на државата, но повеќе од јасно е дека оваа битка треба да се трансформира во јако јавно-приватно партнерство. Системот на дуално образование нуди образование на повеќе нивоа. Но во светот денес постои огромен тренд, како што е во Русија и во Кина, каде што 70% од популацијата оди на високо образование. Но колку повеќе младите стекнуваат високо образование, стапката на невработеност на младите луѓе се зголемува. Швајцарија, Германија, Австрија и Лихтенштајн се лидери во имплементација на системот на дуално образование.

9 БИЗНИС ИНФО 9 БИЗНИСОТ ПОДВЛЕЧЕНО И НАУКАТА Треба да се искористат австриските странски инвеститори, кои се дел од системот на дуално образование, да го пренесат во земјите на Западен Балкан, каде имаат свои инвестиции, но и преку размена на искуства со земјите од Југоисточна Европа ќе може да се пренесат искуства и да не се повторуваат грешки во процесот на воведување на системот на дуалното образование. Вклучувањето на коморите во системот на дуално образование доживува напредок бидејќи директно се вклучуваат коморите како бизнис-асоцијации. Во земјите каде што има развиен систем на дуално образование, многу е мала стапката на невработеност кај младите. Главни прашања во имплементацијата на системот на дуално образование се: како да се привлечат индивидуите (учениците) и да се заинтересираат за компаниите и како да се привлечат компаниите за да бидат дел од овој процес? Единствено решение не постои, во секоја земја постојат посебни предуслови. Со цел да се добие одржлив систем неопходно е да се има долгорочна соработка со компаниите, а тие да бидат финансиски стимулирани од државата. Од друга страна, главниот мотив за компаниите не треба да биде финансиската помош, туку фактот дека тие после обуката имаат спремен кадар да работи кај нив, а компанијата нема да губи време во дополнителна обука на нововработениот. За успешна имплементација на системот потребна е голема посветеност на сите актери, бидејќи тоа е и обврска согласно целите на Стратегијата 2020 на ЕУ, што е и предуслов за влез во европското семејство на земјите од Западен Балкан. Софче Јовановска

10 10 БИЗНИС ФОРУМИ БИЗНИС ИНФО Македонско-белгиски бизнис-форум ЧЕКОР КОН ЗГОЛЕМУВАЊЕ НА БИЗНИС-СОРАБОТКАТА ПОМЕЃУ МАКЕДОНИЈА И БЕЛГИЈА Стопанската комора на Македонија во соработка со Министерството за финаннсии на Република Македонија, Федерацијата на белгиските стопански комори и Стопанската комора на Антверпен, организираше бизнис-средби со белгиски компании. На настанот присуствуваа повеќе од 40 компании од Македонија и од Белгија. Компаниите имаа можност да остварат директни контакти и шанса за размена на искуства и идеи за потенцијална понатамошна соработка. Вицепремиерот и министер за финансии во Владата на Република Македонија, м-р Зоран Ставрески го отвори настанот и изјави дека фокусот на соработката помеѓу двете земји мора да остане на економијата, бидејќи само преку економијата може да се

11 БИЗНИС ИНФО 11 БИЗНИС ПОДВЛЕЧЕНО ФОРУМИ овозможи подобар живот за граѓаните. Тој додаде дека зголемување на ефикасноста на работењето на фирмите е од големо значење за постигнување подобри резултати како за фирмите така и за економијата, посочувајќи на постоењето на повеќе сектори што би моежеле да бидат од интерес за белгиските инвеститори. Ставрески за пример ги посочи автомобилската индустрија и производството на електронски компоненти, земјоделството, туризмот и други сектори. М-р Ставрески додаде дека во изминативе неколку години економската соработка со Белгија е во пораст и дека има потенцијал за уште поголем развој. Гувернерот на Антверпен, г-ѓа Кети Беркс, истакна дека Македонија и Белгија имаат многу заеднички можности за соработка и додаде дека Македонија последните години вложувајки дополнителни напори за привлекување странски инвестиции успеа да добие и странски инвеститор од Белгија, компанијата Ван Хол, која успешно работи во Македонија и веќе отвора втор погон за работа. Присутните белгиски компании во земјава истакнаа дека Македонија успеала да го привлече нивното внимание. Господинот Џон Ступ, претседател на Федерацијата на белгиски комори, ги поздрави реформите кои Македонија ги направила во последниве 10 години, кажувајќи дека тој процес продолжува и понатаму и дека патот на просперитет е веќе поплочен. Според него, на Република Македонија и` претстои возбудлива иднина. Ступ додаде дека најдоброто што може да се направи е да се инвестира во други земји каде што се нудат поволни услови. Првата причина да инвестирате во некоја земја е добра работна сила, добра деловна клима, како и ослободување од даноци за работењето во слободните економски зони. Господинот Џон Ступ исто така посочи дека соработката помеѓу коморите ќе им го отвори патот на македонските и белгиските компании за понатамошна соработка. М-р Сања Николова

12 12 АКТУЕЛНО БИЗНИС ИНФО Македонска асоцијација на рударството - МАР ПОТРЕБНА Е ДОЛГОРОЧНА СТРАТЕГИЈА ЗА РАЗВОЈ, КАКО ЗА ЦЕЛОКУПНОТО СТОПАНСТВО, ТАКА И ЗА РУДАРСКИОТ СЕКТОР Македонската асоцијација на рударството-мар, на редовната прес-конференција во Стопанската комора на Македонија, одржана на година, укажа на актуелните состојби во рударскиот сектор и во преработката на минералните суровини со оценка за вкупните состојби во државата што имаат влијание врз работењето на оваа стопанска дејност. Во своето обраќање на оваа тема, претседателот на МАР, Николајчо Николов, истакна дека индустриското производство кај рударството и вадење камен, за првите три месеци од 2016 година споредено со истите во 2015 година, бележи опаѓање

13 БИЗНИС ИНФО 13 ПОДВЛЕЧЕНО АКТУЕЛНО од 1,2%, меѓутоа гледано по оддели, кај вадењето јаглен и лигнит има зголемување на индустриското производство од 21,1%, кај вадењето на други руди и камен има минимално зголемување од 1,3%, кај вадењето на руди на метали намалувањето изнесува 9,7% и кај преработката на неметални минерали, индустриското производство бележи зголемување од 24,2% при што во континуитет го задржуваат обемот на производство со мали осцилации во зимскиот период. Намалувањето на индустриското производство во рударството, посебно кај металите, секако е последица и на затворањето на двата рудника Тораница и Злетово. Анализата на статистичките податоци за 2015 година покажува дека во секторот рударството и вадење камен активни се 173 компании, кои учествуваат со 10,1% во структурата на индустриското производство, додека кај преработката на неметални минерали активни се 332 компании со учество во структурата со 5,14%. Бројот на вкупно вработените изнесува околу работници со учество од околу 1,7% во вкупно вработените во земјата. Според податоците, бруто домашниот производ (БДП) во рударскиот сектор се движи приближно 1,0% со нaдеж дека во иднина ова учество ќе се зголеми, пред се, со најавувањето и за отворање на нови рудници за метали. Во 2015 година, остварен е вкупен извоз од околу 155 милиони САД долари во секторот рударство, со учество од околу 3,4% во вкупниот извоз на земјата, додека во истиот период увозот во секторот рударство изнесува околу 115 милиони САД долари, со учество од околу 1,6% во вкупниот увоз. Извозот најчесто се остварува во Бугарија, каде се пласира бакарен, оловен и цинков концентрат. Кај производството на неметални минерали извозот изнесува 51милион САД долари и учествува со 1,1% во вкупниот извоз, додека увозот изнесува 295 милиони САД долари со учество од 4,6% во вкупниот увоз. Посебно треба да се нагласи дека се увезуваат производи кои, дел не се произведуваат во нашата земја, при што големо учество заземаат флоат стаклото и други стаклени производи кои спаѓаат во групата на производи чии основни суровини им се неметални суровини, потоа каолин глини, камена волна (тервол), но има и производи кои се увезуваат, а се произведуваат во нашата земја, како што е портланд цемент, огноотпорни тули и малтери, камена волна и друго. Извозот најчесто се остварува во Грција, Бугарија и многу мал дел во Хрватска, Словенија, при што се извезуваат мермерни блокови и мермерни плочи, керамички тули и керамиди, фелспад и друго. Во 2016 година, извозот засега се реализира без поголеми тешкотии, така што вкупниот извоз на рударството и производството на неметални минерали изнесува

14 14 АКТУЕЛНО БИЗНИС ИНФО околу 40 милиони САД долари, додека увозот изнесува околу 90 милиони САД долари. Во наредниот период, може да се очекува да продолжи истиот тренд на индустриско производство, како во рударството и вадење на камен, така и кај производството на неметални производи, и тоа, доколку се задржат и цените на металите на светската берза, а од друга страна градежништвото бележи зголемен обем на работа, така што градежните и неметалните производи се производи кои имаат најголемо учество во изградбата, како во објектите од нискоградбата, така и во високоградбата. Според статистичките податоци за трите месеци од оваа година, споредно со истите од 2015 година, одобренијата за градење бележат раст од околу 13%, како и предвидената вредност на работите која има раст од 65,2%. Оценка е дека, засега, нема изразени проблеми во добивањето одобренија за градење, а како посебен проблем кој е последица на моменталната ситуација е стопирањето на добивањето концесии, како за истражување, така и за експлоатација на минерална суровина. Како дополнителен проблем кој, во последно време, е се поизразен беше нагласен недостатокот на стручна квалификувана работна сила. Делумно проблемот произлегува од средното образование, кое не продуцира соодветен образовен и квалификуван кадар кој би бил подготвен веднаш да се вклучи на пазарот на трудот. Марија Петроска

15 БИЗНИС ИНФО 15 ПОДВЛЕЧЕНО АКТУЕЛНО Групација за безбедност и здравје при работа ПОБАРАНА ПРОМЕНА НА ЗАКОНСКАТА РЕГУЛАТИВА ОД ОБЛАСТА НА БЕЗБЕДНОСТ И ЗДРАВЈЕ ПРИ РАБОТА Членките на Групацијата за безбедност и здравје при работа на состанокот одржан на година во Стопанската комора на Македонија, расправајќи за иницијативи за следните активности во однос на законската регулатива од областа на безбедноста и здравјето при работа, истакнаа дека фирмите од оваа дејност се соочуваат со сериозни проблеми во своето работење кои произлегуваат од законската регулатива и од донесените правилници. Како приоритетни прашања се посочија дека во правилниците за комосиите за утврдување на условите кои треба да ги поседуваат правните лица за безбедност и здравје при работа во делот на бројот на вработени не е прецизирано работното време на тие лица, за што се предложи пред секој збор вработен да стојат зборовите со полно работно време со што би се избегнало вработување на два, четири или повеќе часови. Исто така, се истакна дека бодувањата на стручните лица кои се бодираат според Правилникот за бодување на лиценцирани лица за БЗР не се до крај дефинирани условите за активно или пасивно усовршување во земјата и во странство со оглед на фактот што на фирмите од оваа дејност им се потребни обучени и стручни кадри. Во расправата повторно се актуелизираа одредбите од Правилникот за висината на трошоците за извршување на стручните работи за безбедност при работа, при што се истакна дека со истиот се утврдуваат минималните и максималните цени за извршување на стручните работи за безбедност при работа, кои не кореспондираат со трошоците што ги имаат фирмите за извршување на својата дејност. Исто така, во Правилникот не се опфатени дел на работи кои се извршуваат при вршењето на мерењата за имплементирање за безбедност и здравје при работа. Притоа, се истакна дека со овој Правилник се опфатени и државни организации и институци кои се лиценцирани за вршење на оваа дејност, а кои се сериозни конкуренти на другите лиценцирани компании. Беше нагласено дека со примената на овој Правилник се забележани и некои неправилности при објавувањето тендери за имплементирање на овие стандарди во определени компании и установи, чии цени се под минимумот од утврдените со важечкиот Правилник. Во расправата посебен акцент беше даден на воспоставувањето на меѓународна соработка со слични организации од земјите на Европската унија, со цел согледување и имплементација на нивните искуства во нашата законска регулатива. Војкан Николовски

16 16 АКТУЕЛНО БИЗНИС ИНФО Здружение на банкарството ЗАТЕГНАТАТА МОНЕТАРНА ПОЛИТИКА ВО ФУНКЦИЈА НА ЗДРАВА ФИНАНСИСКА И МАКРО- ЕКОНОМСКА РАМНОТЕЖА Здружението на банкарството при Стопанската комора на Македонија одржа редовна седница на којашто присуствуваше и гувернерот на Народната банка на Република Македонија, м-р Димитар Богов. Седницата ја отвори и ја водеше претседателот на Задружението на банкарството, господинот Коста Митровски, кој ја започна дискусијата со темата за тековните активности на банките во актуелната состојба и посочи дека банкарскиот систем е сигурен и банките располагаат со висока стабилност.

17 БИЗНИС ИНФО 17 ПОДВЛЕЧЕНО АКТУЕЛНО Гувернерот Богов посочи дека стабилизирањето на финансискиот сектор е евидентно и дека негативниот тренд кој постоеше во месец април полека се надминува. Имено, процентот на извлечени депозити во месец април изнесува 1,6% или 3,6 милијарди денари, кој податок ја претставува стабилноста на банкарскиот систем. Народната банка на Република Македонија, со цел да обезбеди целосна поддршка на системот, воведе мерка - аукции на девизни депозити, со што ги подобри условите за пласирање девизни депозити на домашните банки во НБРМ. Понатаму, Народната банка на РМ воведе зголемување на задолжителната резерва за депозити во домашна валута со валутна клаузула од 20% на 50%. Сето ова ќе придонесе кон уште поголема стабилност на банкарскиот систем и негова ревитализација, - посочи гувернерот Богов. Тој исто така соопшти дека ситуацијата на пазарот се стабилизира, а мерките што ги донесе Народната банка на Република Македонија, меѓу кои и зголемување на основната каматна стапка за 0,75 отсто, ќе важат до целосно стабилизирање на ситуацијата. Масовното повлекување на парите беше предизвикано од шпекулациите за девалвација на денарот и вештачки создадената криза на менувачкиот пазар на девизи. Господинот Коста Митровски истакна дека анализи се прават и дека не се очекува наскоро да се покачат каматите на кредитите, што ќе зависи пред се` од направените анализи. М-р Снежана Камиловска Трповска

18 18 АКТУЕЛНО БИЗНИС ИНФО СТОПАНСКАТА КОМОРА НА МАКЕДОНИЈА СТАНУВА ПРВА КОМОРА И ВООПШТО ПРВА ИНСТИТУЦИЈА ВО РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА КОЈА СВОИТЕ ОПЕРАТИВНИ ПРОЦЕСИ ГИ ПРИСПОСОБИ НА БАРАЊАТА НА НОВИОТ СТАНДАРД ISO 9001:2015 Стопанската комора на Македонија беше прва Комора во Република Македонија која во 2008 година го имплементира и успешно го сертифицира ИСО стандардот во своето работење. Преку истиот Комората настојува постојано од една страна, интерно, да биде квалитетна институција која преку својот професионализам, аналитичност и транспарентност на коморскиот кадар и екпертите со кои соработува во градењето на економските информации и анализи и екстерно, од друга страна, во работата со своите членки-компании и со сите партнери како што се државните институции, другите бизнис-асоцијации, медиумите и другите соработници во земјата како и надвор од неа, да биде водечка бизнис-институција во државата. Следејќи ги сите новини и процеси во рамките на стандардите за квалитет, на година, од страна на BSI (British Standards Institution), проверувачот госпоѓа Нилгун Арас, одржа состанок со менаџерскиот тим на Комората вклучен во процедурите и изврши континуирана проверка на Системот за управување со квалитет, како и транзиција кон новата ревизија на стандардот ISO 9001:2015. Врз основа на подготвителниот извештај за истата, проверени се процесите на реализација на коморски услуги, со осврт кон новите барања на стандардот и нивната апликативност во коморското работење. Со тоа, Стопанската комора на Македонија стана прва институција во Република Македонија која своите оперативни процеси ги приспособи на барањата на новиот стандард ISO 9001:2015.

19 БИЗНИС ИНФО A M C E D O N I A A Excellent Small & Medium Enterprises ECONOMIC CHAMBER OF MACEDONIA Веб-сертификат EXCELLENT SME

20 БИЗНИС ИНФО 20 ПОКРОВИТЕЛИ И ЧЛЕНКИ НА КОМОРАТА Розе вината на Тиквеш најдобри во регионот ДВА СРЕБРЕНИ МЕДАЛИ ЗА АЛЕКСАНДРИЈА КУВЕ И РОЗЕ КЛАСИК НА LE MONDIAL DU ROSÉ 2016 ВО КАН На престижниот светски натпревар на розе вина Le Mondial du Rosé 2016, што се одржа во Кан, Франција, винарската визба Тиквеш, членка на Стопанската комора на Македонија, освои два сребрени медали за Александрија куве и Розе Класик од бербата 2015-та. Во исклучително голема и остра конкуренција од над вина од целиот свет, тие се единствените наградени вина од Македонија. Од регионот, наградено е само уште едно вино од Бугарија. -Задоволни сме од овој најнов успех на нашите две викококвалитетни розе вина. Значењето на освоените медали на светскиот натпревар на розе вина е дотолку поголемо ако се знае дека најголемиот број наградени вина потекнуваат од најпознатите светски вински региони во Франција, Шпанија и Италија. Во светот на виното, вброувањето во тоа друштво е најдобрата можна препорака за квалитетот на нашите вина и е доказ дека Тиквеш располага со знаење и технологија кои и овозможуваат да произведе вина со светски квалитет, - вели генералниот директор на винарската визба Тиквеш, Игор Илиевски.( Тиквеш )

21 БИЗНИС ИНФО 21 ПОКРОВИТЕЛИ И ЧЛЕНКИ НА ПОДВЛЕЧЕНО КОМОРАТА ПОПРАВЕНИ И РЕНОВИРАНИ ПРВИТЕ ВАГОНИ ЗА МАКЕДОНСКИ ЖЕЛЕЗНИЦИ МЗ ТРАНСПОРТ Од работилницата на Фабриката за шински возила Велес деновиве излегоа од поправка и реновирање првите пет плато-товарни вагони наменети за Македонски железници МЗ Транспорт, информира директорот Борис Алчев. Алчев посочи дека работите на реконстрикција на товарни вагони продолжуваат и понатаму, а до крајот на неделава треба да бидат поправени и реновирани уште пет товарни вагони. - Во наредните месеци во зависност од типот и оштетеноста на товарните вагони во нашата фабрика за поправка на вагони и возови ќе се работи континуирано и неделно ќе се реновираат и пуштаат во функција до пет вагони наменети за Македонски железници МЗ Транспорт, информира Алчев. По едногодишно неработење Фабриката за поправка на вагони и возови Велес од Велес повторно проработи, како резултат на склучениот договор со Македонски Железници за реконструкција на 75 вагони за потребите на МЗ Транспорт при МЖ. Исто така, во тек е и процедурата оваа фабрика по 20 години повторно да биде во состав на Македонски железници.(миа) Прехранбената компанија Витаминка во првите три месеци годинава остварила приходи од продажба од 6,4 милиони евра или 391 милиони денари, што е раст од 3% во споредба со истиот период лани. Приходите од продажба на домашниот пазар, кои учествуваат со 56% во вкупните приходи од продажба на Витаминка, бележат стагнација и се на ниво од 3,6 милиони евра, исто колку и во првото тромесечие минатата година. Приходите од продажба на странски пазари во првите три месеци бележат раст од 7% и на ВИТАМИНКА СО РАСТ НА ИЗВОЗОТ ОД 7% ВО ПРВИТЕ ТРИ МЕСЕЦИ ГОДИНАВА Фабрика за шински возила Велес крајот на март изнесуваат 2,8 милиони евра или 219 милиони денари. Оперативната добивка на Витаминка во првите три месеци годинава изнесува 17,1 милиони денари или 278 илјади евра, што е пад од 19% во споредба со истиот период минатата година. Нето добивката за истиот период изнесува 236 илјади евра или 14,5 милиони денари, што е пад од 20% во споредба со истиот период лани. (Капитал)

22 БИЗНИС ИНФО 22 ПОКРОВИТЕЛИ И ЧЛЕНКИ НА КОМОРАТА НЛБ Тутунска банка АД Скопје станува НЛБ Банка АД Скопје ЗАОКРУЖЕНА УШТЕ ЕДНА УСПЕШНА ГОДИНА, СО НАЈВИСОКО ОСТВАРЕНА НЕТО ДОБИВКА ОД 13,5 МИЛИОНИ ЕВРА НЛБ Тутунска банка АД Скопје заокружи уште една во низата успешни години, со највисоко остварена нето добивка до сега од 13,5 милиони евра.нлб Тутунска банка АД Скопје ги објави резултатите на Годишното акционерско собрание, кое се одржа на 10. мај 2016 година. -Заокружувајќи 30 години од основањето и работењето, НЛБ Тутунска банка во 2015 година ги исполни и ги надмина планираните цели во делот на остварената добивка, вкупната профитабилност, трошочната ефикасност и солвентноста, традиционално завршувајќи ја годината како една од најпрофитабилните и најстабилните банки во Македонија, - се вели во соопштението. Банката во 2015 година, оствари нето добивка во износ од 13,5 милиони eврашто претставува пораст од 23,7% во однос на минатата година и поврат на капиталот од 14,7%.Вкупната актива на Банката достигна 1.126,8 милиони eвра,додека учеството на нефункционалните пласмани на крајот на годината се намали на 7%. Растот на активата на НЛБ Тутунска банка, беше предводенод органскиот раст на депозитната база, како и на зголемената кредитна активност на Банката. Депозитите од населението се зголемени за 7% во однос на минатата година додека од компаниите за 11%.Кредитните активности на Банката се зголемија за 12,9% при што бруто кредитите се зголемија за 15,6%кај населениетои 9,8% кај претпријатијата. Како признание за успешните резултати од работењето, НЛБ Тутунска банка по осми пат беше прогласена за Најдобра банка во Македонија за 2015 година од страна на угледниот финансиски магазин The Banker,со што Банката стана најнаградувана банка од Република Македонија. На Собранието на акционерите, беше одлучено 70% од остварена добивка од 2015 година или 9,4 мил. евра да се исплати како дивиденда за акционерите, што претставува 11 евра по акција.

23 БИЗНИС ИНФО 23 ПОКРОВИТЕЛИ И ЧЛЕНКИ НА ПОДВЛЕЧЕНО КОМОРАТА Останатите 30% или 4,1 мил. евра ќе се задржат за инвестиции во основни средства, што ќе овозможи понатамошен развој и проширување на традиционалните и електронските продажни канали, раст на кредитните активности, висока ликвидност и висока адекватност на капиталот. Согласно Стратегијата на ниво на НЛБ Групацијата, името на НЛБ Тутунска банка АД Скопје се менува во НЛБ Банка АД Скопје, во насока на унифицирање и регионално јакнење на брендот НЛБ. Унифицирањето на името се однесува на сите членки на НЛБ Групацијата и има за цел да ја покаже поголемата посветеност на НЛБ Групацијата во регионот, целосната достапност на вредностите на НЛБ брендот до клиентитеи целосно преземање на одговорноста за работењето на сите пазари, вклучително и македонскиот. На Собранието на акционерите на НЛБ Тутунска банка, беше усвоена и Деловната политика на Банката за 2016 година, како и Стратегијата за следниот петгодишен период,која е фокусирана на сегментите микро, мали и средни претпријатија и населенито. Банката интензивно ќе работи на дигитализација на процесите, во насока на полесна достапност до услугите инови функционалности на платните системи, како и на развој на иновативни продукти и понуда на небанкарски услуги, информираат од Банката. (НЛБ Тутунска банка)

24 БИЗНИС ИНФО 24 ПРЕНЕСЕНО Пренесено: Интервју на д-р Глигор Бишев, претседател на Управниот одбор на Шпаркасе банка Македонија, поранешен вицегувернер и професор за Вечер ПАРИТЕ ВО БАНКИТЕ СЕ БЕЗБЕДНИ Македонија се наоѓа во најсериозната политичка криза во изминатите 25 години, дали е загрозена стабилноста на денарот и каква е ликвидноста на банкарскиот сектор во Р. Македонија? Политичката криза и економското работење се нераскинливо поврзани едно со друго и меѓусебно си влијаат. Политичката нестабилност доведува до тоа економските субјекти се повеќе да ги напуштаат долгорочните одлуки и почнуваат да се фокусираат на менаџирање на последиците од политичката криза на краток рок. Стабилноста на девизниот курс на денарот е едно од сидрата на економската и политичката стабилност, за кои и граѓаните и претпријатијата се доста сензитивни. Од монетарното осамостојување до денес речиси сите економски субјекти вклучувајќи ја и Народната банка на Македонија клучно сидро на стабилноста на македонската економија да биде девизниот курс на денарот. Од тој аспект гледано од 1995 година до денес истиот е стабилен и постои цврста определба да тој остане сидро кој ќе ги закотви сите нестабилности кои произлегуваат без разлика дали се од политичка или економска природа и тоа се манифестира на дневна основа на девизниот пазар.

25 БИЗНИС ИНФО 25 ПРЕНЕСЕНО Сегашните случувања кои се реализираат на девизниот пазар кажуваат дека оваа ситуација долгорочно гледано ќе има економска цена и затоа добро е истата да биде решена. Инаку, технички гледано, централната банка може да го брани девизниот курс со повисоки каматни стапки, меѓутоа тоа ќе ја зголеми економската цена на одржувањето на таквиот курс и на одреден амбиент на стопанисување во услови на политичка нестабилност. Која ќе биде долгорочната цена од оваа политичка криза и како тоа ќе се одрази сега,тековно во работењето на банките?дали штедењето сега ќе биде поисплатливо да биде во денари или евра, дали ќе се зголемуваат каматите на депозитите и на штедењето или каматите на кредитите? Во изминатиот период кога имаше вишок на девизи на девизниот пазар ние бевме сведоци на намалување на каматните стапки. Сега политичката криза влијае во насока економските субјекти да се чувствуваат несигурни и тие почнуваат да ги трансформираат своите заштеди од денари во девизи исто така приливот на девизи од странство забавува и тоа генерира да има кусок на девизи на девизниот пазар и за да се урамнотежи пазарот потребно е цената на домашното штедење да се зголеми. Тоа е еден вид автоматски механизам за регулирање на понудата и побарувачката на девизи и стабилноста на девизниот пазар. Од тој аспект долгорочно гледано како ќе растат ризиците така ќе растат и каматните стапки и обратно. Дали се чувствува вознемиреност кај домашните и странските компании за инвестирање? За да инвестирате треба да имате временски хоризонт од 5 до 10 години во кои вашата инвестиција ќе се исплати, во тој временски хоризонт вие покрај економските параметри ги проектирате и политичките параметри. Дали во таа национална економија ќе има стабилност за вие да можете да ги повратите вашите средства. Во економска или политичка нестабилност економските субјекти се фокусираат на краток рок,односно почнуваат најмногу своето време да го трошат на тоа како да управуваат со ефектите од кризата наместо да имаат долгорочен рок да инвестираат. Од тој аспект веќе се чувствува вознемиреност како кај домашните компании така и кај матичните компании што се случува во Р. Македонија дали ризиците ќе растат или пак тоа ќе биде само краткорочна епизода и од таа гледна точка јас мислам дека економските субјекти се во некаков вид на исчекување за што ќе биде следниот чекор.

26 26 ПРЕНЕСЕНО БИЗНИС ИНФО Во ваква ситуација нормално е увозот да стагнира, тоа се основни економски параметри, а извозот не зависи многу од кризата,тој можеби во одреден степен може да биде и зголемен. Дали можеме да очекуваме намалување на цените на производите за широка потрошувачка? Во услови на зголемување на каматите стапки вие ја намалувате домашната потрошувачка и правите дефлаторни притисоци во националната економија во период кога веќе заради ниските цени на суровините на меѓународните пазари, Р. Македонија во првите четири месеци имаше благ пад на цените од -0,3 проценти. Сега овие дефлаторни притисоци ќе се зголемат и во услови на неизвесност населението го одложува своето трошење и така тоа негативно ќе влијае на побарувачката на домашните производи. Дали ќе имаме зголемување или намалување на кредитирањето со оглед на актуелната состојба? Без оглед дали ова ќе биде од краток карактер или долгорочен карактер веќе нервозата се чувствува и од тој аспект доколку имаме едно оптимистичко сценарио дека на одреден начин политичката криза започне да се решава и на дневна основа тоа решавање зема замав најверојатно кредитната активност на банките и компаниите, побарувачката за кредити која сега забавува може да се обнови на ниво како што беше

27 БИЗНИС ИНФО 27 ПРЕНЕСЕНО до пред еден месец. Доколку пак кризата продолжи да се развива тогаш нормално е да се очекува дека ќе дојде до забавеност на кредитната активност и доколку биде потребно значително понатамошно зголемување на каматните стапки ние можеме да дојдеме и во зона на стагнација на кредитната активност. Како што објави НБРМ до скоро економскиот раст во зоната од 0 до 1,6 или 1,7 отсто годишно што за македонската економија е многу ниско и во такви услови бидејќи долгот било на приватниот или јавниот сектор е сооднос меѓу бруто-домашниот производ кој е во делителот и долгот тогаш и долгот на приватниот и на јавниот сектор ќе се зголемат. Ова не е прва криза која ја погодува Р. Македонија, зборуваме од политички аспект меѓутоа не е ни прва криза која делува на финансиите односно во банкарскиот сектор. Може ли ако ги изземеме првите години од осамостојувањето кои се силно турбулентни и формирањето на финансиската и монетарната независност на Р. Македонија,да потсетиме кои беа и другите кризи во кои мораше да се интервенира со мерки од централната банка за стабилизација на пазарот? Во поново време имавме кризи. Прво беше до 1995 година ембаргото од Грција, потоа 1999 година беше Косово и бомбардирањето на Југославија, па во 2001 година, 2012 и 2013 година беше кризата со еврозоната. За разлика од претходните кризи кои бе предизвикани од фактори кои не зависеа од Македонија, зошто нам ни треба сами да си предизвикуваме криза? И од тој аспект во препораките за водење на одговор на економска политика се зема дека стабилноста на макроекономскиот амбиент за стопанисување не е одговорност на економските субјекти туку е одговорност на носителите на економската политика. Долгорочно гледано економските субјекти многу тешко ќе можат да се справат на такви шокови. Тие ќе го приспособат своето работење, ќе се одржува економијата на одредено ниво, меѓутоа нема да има просперитет, нема да има раст, зголемување на животниот стандард. Кои се најголемите ризици во оваа ситуација? Да влеземе во еден маѓепсан круг во кој ќе се вртиме и од кој тешко се излегува, да влеземе во зона на стагнација, ризикот на земјата енормно се зголеми што ќе го прави движењето на капиталот од странство во Македонија исклучително скапо или ќе застане и тогаш Македонија ќе биде земја која ќе мора да се потпира на своето домашно штедење.(вечер)

28 БИЗНИС ИНФО 28 ПРЕНЕСЕНО Пренесено: Интервју на Николче Петкоски, претседател на Управен одбор на Еуростандард банка за Утрински весник ШТЕДНИТЕ ВЛОГОВИ СЕ СИГУРНИ, ГРАЃАНИТЕ ДА НЕ ИЗБРЗУВААТ *Оние што ќе побрзаат да ги подигнат депозитите ќе имаат финансиска штета поради изгубена камата и курсна загуба ако денарите ги менуваат во странска валута, а треба да се има предвид и ризикот од кражба ако парите се чуваат дома, вели Николче Петкоски, претседател на Управен одбор на Еуростандард банка Дали и како најновата одлука на Народна банка на Македонија за зголемување на основната камата ќе се одрази врз каматите на кредитите и депозитите во банката? Овој потег на Народна банка на Македонија беше очекуван и практично на некој начин беше најавен од гувернерот. Каматната стапка на благајничките записи е основна референтна стапка според која деловните банките ги креираат своите каматни политики. Мислам дека е се уште рано за какви било предвидувања, но имајќи го предвид зголемувањето на каматните стапки на благајничките записи, може да очекуваме придвижување и на активните и на пасивните каматни стапки доколку овие промени кај благајничките записи се од подолгорочен карактер. Со оглед што политичката криза, заедно со одредени шпекулации, предизвикаа повлекување на штедни влогови од банките, каква е на тој план состојбата во Вашата банка, односно дали има повлекување на штедни влогови

29 БИЗНИС ИНФО 29 ПРЕНЕСЕНО и дали банката може да одговори на барањата на сите штедачи? Факт е дека во моментов, како на ниво на банкарскиот сектор, така и во Еуростандард банка, се создава непотребен притисок за повлекување на депозитите од страна на депонентите. Постои извесно зголемување на динамиката на повлекување, како и промена на депозитите од денари во девизи, но тоа е далеку од сликата што се создава. Штедните влогови на сите клиенти се сигурни и стабилни. Сите оние што имаат потреба од подигнување средства, можат во секое време да дојдат во нашите експозитури и веднаш ќе бидат опслужени, без разлика дали се физички или правни лица. Сите оние што сакаат да извршат менувачко работење, односно да купат девизи за денари, исто така ќе бидат веднаш опслужени. Еуростандард банка е стабилна, високо ликвидна, заштедите на граѓаните се сигурни и нема никаква потреба од загриженост и вознемиреност. Сепак би апелирал за внимателност бидејќи повиците за повлекување на штедните влогови, од фиктивна може да создадат реална криза, и со тие прашања не треба да се игра. Засега сметам дека нема простор за паника, но оваа психичка криза во јавноста треба надлежните што поскоро да ја смират. Дали во меѓувреме се смирија барањата за повлекување? Минатата недела имаше благо стабилизирање на состојбата, а верувам дека истиот тренд ќе продолжи и следните денови, бидејќи не гледам реална потреба, а ниту економска оправданост за загриженост. Граѓаните што ќе побрзаат да ги подигнат

30 30 ПРЕНЕСЕНО БИЗНИС ИНФО депозитите ќе имаат финансиска штета поради изгубена камата и курсна загуба ако денарите ги менуваат во странска валута. Треба секако да се има предвид и дека ризикот од кражба на ефективните пари што се чуваат дома е максимален. Повлекувањето на депозитите е сосем непотребен потег. Според податоците на НБМ, средните банки во земјава лани имале вкупна добивка од 16 милиони евра. Со оглед што Еуростандард банка влегува во оваа категорија, колку од овој солиден финансиски резултат се должи на работењето на Вашата банка? Како што е веќе познато, во 2014 година Поштенска банка се припои кон Еуростандард банка, при што со ова присоединување Еуростандард банка влезе во рангот на средни банки на пазарот на Македонија. Иако сме најмлад член во групата на средни банки (само една година), 2015 година за Еуростандард банка беше далеку поуспешна од претходната, и покрај тоа што бевме повнимателни во работењето, односно фокусот беше ставен на квалитетот на портфолиото за сметка на профитот. Во 2015 година, Еуростандард банка од своето работење оствари позитивен финансиски резултат во износ од 118 милиони денари, односно приближно 2 милиони евра. Во услови на се поголема политичка неизвесност и ескалација на кризата, дали гледате опасности и каде ги лоцирате ризиците од политичката криза конкретно за банкарскиот сектор? Уште на самиот почеток на оваа криза, стопанствениците испратија јасна порака до политичарите - под итно да се реши политичкиот ќор-сокак, бидејќи во спротивно последиците за економијата ќе бидат катастрофални. Како најзагрозени беа наведени малите и средни претпријатија, кои пак процентуално се и најголемата таргет-група на деловните банки, бидејќи овој сегмент во себе носи развојна компонентна и голем потенцијал за успех на пазарот. Пролонгирањето на случувањата на политичката сцена имаат негативни ефекти, како во стопанството така и во работата на банките. Вообичаено инвеститорите се многу чувствителни на неизвесност. Ним им треба сигурност, стабилност, извесност. Случувањата на политичката сцена, најпрвин се одразија врз инвестициите и потрошувачката, кои се очекува да бидат и главни двигатели на економскиот раст, па така и падот на проектираниот економски раст до некаде беше и очекуван. Крајот на политичката криза ќе значи ослободување од стегата што ја наметнаа политичките партии. Сите сме во исчекување да се стави крај на притисокот од она што бевме сведоци во изминатиот период. Потребно е да се

31 БИЗНИС ИНФО 31 ПРЕНЕСЕНО ослободи простор за бизнис-заедницата која треба да се фокусира исклучиво на бизнисот. За мене во овој момент тоа е најважното. Кон кој вид клиенти е главно насочена банката, дали повеќе кон стопанството или кон кредитирање на граѓаните? Целите на банката се определени во стратегијата на банката, и се насочени кон сегментот микро, мали и средни претпријатија, како и населението. Во следниот период Банката првенствено ќе се фокусира на малите и средни претпријатија и микробизнисот, бидејќи тој сегмент во себе носи развојна компонента и голем потенцијал за успех на пазарот. Во поглед на кредитирање на сегментот население, во фокусот останува финансирањето на комерцијалните потреби на населението, преку понуда на најразлични видови потрошувачки кредити, кредитни, дебитни и кобрендинг картички, како и хипотекарните и станбените кредити. Посебен акцент е ставен на најстарата група на клиенти пензионерите, за кои веќе Банката понуди низа поволности, продукти и услуги за сите категории. Колку банката учествува во купување државни хартии од вредност? Хартиите од вредност и нивната продажба како финансиски инструмент е општо познат на пазарот на капитал, каде што државата по потреба се финансира со распишување емисии на државни хартии од вредност, било во форма на државни записи или во форма на обврзници, со цел обезбедување средства за финансирање на буџетските потреби. Од друга страна, деловните банки имаат целосна слобода и право самите да одлучуваат каде ќе ги пласираат своите ликвидни средства во согласност со својата деловна политика. Банките постојано се стремат да остварат што поголем профит, притоа водејќи сметка за нивото на ризикот што го преземаат. Ние го структурираме нашето портфолио на начин кој овозможува минимизирање и диверзификација на преземениот ризик, поради што секако дека ги користиме и безризичните пласмани во хартии од вредност. Примарна цел на банката секогаш се нашите клиенти и ние во ниту еден момент не ја доведуваме во прашање нивната поддршка, за сметка на безризичните пласмани. Напротив, со овие пласмани ние им обезбедуваме сигурност и квалитетна услуга и на нашите депоненти. Впрочем, цел е на секоја деловна банка, пред се, да инвестира во кредити на стопанството и на населението бидејќи приносот е далеку повисок во споредба со вложување во хартии од вредност. (Утрински весник)

32 Quality Management БИЗНИС ЦЕНТАР ЗА ТРЕНИНГ И ОБУКА BUSSINES CENTER FOR TRAINING AND EDUCATION БИЗНИС ИНФО bsi. ISO 9001 FS СТОПАНСКА КОМОРА НА МАКЕДОНИЈА ECONOMIC CHAMBER OF MACEDONIA Теоретскиот дел од обуката се одвива во посебно опремени простории во рамките на Стопанска комора на Македонија; Практичната настава се одвива во соработка со реномирани македонски компании во зависност од понудената струка; Сертификат признат од Министерството за образование и наука на Република Македонија и Агенцијата за вработување на Република Македонија. Обуката трае околу три месеци, од понеделник до петок. Предавањата и праксата се одвиваат по договор со учесниците. Работа во групи од 8 до максимум 14 учесници. Модули на доживотно учење Акредитирани програми од Министерството за образование и наука на Република Македонија Акредитирани програми кои можете да ги следите: Готвач во угостителски објект Гипсер монтер Фасадер Аргон Заварувач За повеќе информации: Борис Тримчев Тел Моб boris@mchamber.mk Симона Ристоска Тел simona@mchamber.mk Стопанска комора на Македонија ул. Димитрие Чуповски 13, Скопје тел: : (02) , факс: (02)

33 БИЗНИС ИНФО 33 МАКЕДОНСКО-СЛОВЕНЕЧКИ ДЕЛОВНИ СРЕДБИ САЕМИ, СЕМИНАРИ, ФОРУМИ, ПРЕЗЕНТАЦИИ Амбасадата на Република Словенија во Скопје заедно со Стопанската комора на Словенија, а во соработка со Стопанската комора на Македонија, организираат одржување на Македонско-словенечки деловни средби, во насока на унапредување и интензивирање на меѓусебната економска соработка. Како дел од делегацијата ќе бидат присутни еминентни словенечки бизнисмени со кои што македонските компаниии ќе имаат можност да оставарат директни бизнис-средби од различни области и тоа: прехранбена индустрија; текстилна индустрија; трговија на големо и на мало; продажба на електроматеријали; училишта за странски јазици и образование; продажба на полупроизводи од пластика; винарии и производство на вино. Бизнис Форум 26 мај 2016 година (кат 5, сала 1) Стопанска комора на Македонија Македонските компании кои сакаат да учествуваат на овие деловни средби своето учество можат да го пријават најдоцна до 25 мај 2016 година, за да може да се организираат средби со соодветни партнери. Контакт: Сања Николова Тел: Факс: Контакт Центар : (02) E-адреса: sanja@mchamber.mk Контакт: Марија Дукоска Тел: Факс: Контакт Центар : (02) E-адреса: marija.dukoska@mchamber.mk

34 34 БИЗНИС ИНФО САЕМИ, СЕМИНАРИ, ФОРУМИ, ПРЕЗЕНТАЦИИ ЕЛЕКТРОНСКИ НАБАВКИ, ПРАКТИЧНИ ПРИМЕРИ ЗА НАЈЧЕСТИ ГРЕШКИ ВО СПРОВЕДУВАЊЕ НА ПОСТАПКАТА И ПОДГОТВУВАЊЕ НА ПОНУДАТА Семинар 26 мај 2016 година (четврток) 10:00-16:00 часот Стопанска комора на Македонија, сала 3 на 3 кат Содржина на актуелни теми: Детално опишување на е-набавките и алатките што ги нуди ЕСЈН; Поднесување на понудите преку ЕСЈН и учество на е-аукции; Насоки за успешно спроведување на постапките за јавни набавки согласно актуелните законски прописи; Претставување на случаи на добра пракса при спроведувањето на е-набавките и е-аукциите; Претставување на најчестите прашања на економските оператори во однос на постапките за доделување на договори за јавни набавки; Претставување на најчестите прашања на договорните органи во однос на постапките за доделување на договори за јавни набавки Претставување на случаи од пракса со укажување на што да се внимава; Насоки за справување со предизвиците во јавните набавки; Други прашања од интерес на учесниците. Обучувачите се експерти од Бирото за јавни набавки. За сите учесници на семинарот ќе биде обезбедено: примерок од најновото III издание на водичот Примена на Законот за јавните набавки во пракса ; работен материјал; ручeк и освежување; сертификат за присуство на семинарот. Аплицирај електронски / on-line Контакт: Елизабета Андриевска-Ефтимова Тел: Факс: Контакт Центар : (02) E-адреса: beti@mchamber.mk Контакт: Анита Митревска Тел: Факс: Контакт Центар : (02) E-адреса: anita@mchamber.mk

35 БИЗНИС ИНФО 35 САЕМИ, СЕМИНАРИ, ФОРУМИ, ПРЕЗЕНТАЦИИ MATCH4INDUSTRY ВО КОЏАЕЛИ На 26 и 27 мaj 2016 година бизнис-средби во Република Турција Стопанската комора на Македонија, во соработка со Стопанската комора на Македонија Турција МАТТО, ги поканува заинтересираните стопански субјекти за учество на По петти пат се организира меѓународниот настан Match4Industry - бизнис-поврзување во областа на: автомобилската индустрија; металната и машинската индустрија; пластика и гума; гуми; хемиската индустрија (автомобилски бои и лакови); градежништвото и градежните материјали; енергијата; животната средина; електрониката; информатичките и комуникациските технологии; женското претприемништво и др. Match4Industry настанот ќе биде организиран од TOSB - индустриски парк за автомобилски добавувачи во Кочаели, Република Турција и многу други организации за професионална поддршка на бизнисот од Европа, Турција и пошироко. На годинешните бизнис-средби во Коџаели се очекуваат околу 300 изложувачи и приближно посетители. Покрај наведените билатерални средби што ќе се организираат во индустрискиот парк, предвидени се посети на компании, што ќе им бидат понудени на учесниците како изборна програма. Ова ќе помогне за оценување на бизнис-климата во регионот и за финализирање на преговорите. Котизација: 80 евра по учесник. Партиципацијата вклучува: - 2 ноќевања во хотел со 5 ѕвезди; - организирани деловни состаноци; - помош пред, за време и по настанот; - локален трансфер; - превод од англиски на турски, од турски на англиски јазик; - ручеци, освежување и вечера за добредојде. Крајниот рок за пријавување до организаторот на настанот во којшто може да се искористат условите на субвенцијата е 10 мај 2016 година. Стопанската комора на Македонија - Турција - МАТТО е национален партнер на меѓународниот настан Match4Industry - бизнис-поврзување и е подготвена да понуди организирање дополнителни програми за средби, како на пример на ниво на асоцијации и слично, а исто така ќе пружи логистичка поддршка на заинтересираните компании, вклучувајќи и организирање превоз, автобус/авион, во зависност од пројавениот интерес. Аплицирај електронски / on-line Контакт: Зорица Мешкова Тел: Факс: Контакт Центар : (02) E-адреса: zorica@mchamber.mk Контакт: Војкан Николовски Тел: Факс: Контакт Центар : (02) E-адреса: vojkan@mchamber.mk

36 36 БИЗНИС ИНФО САЕМИ, СЕМИНАРИ, ФОРУМИ, ПРЕЗЕНТАЦИИ Од 26 до 28 мај 2016 година саем во Република Србија МИКРО БИЗНИСИ И СЕМЕЈНО ПРЕТПРИЕМНИШТВО ВО БЕЛГРАД Стопанската комора на Македонија, во соработка со Стопанската комора на Белград, ве поканува да бидете дел од Саемот Микро бизнис и семејно претприемништво. Овогодинешната манифестација ќе се одржува во периодот од мај 2016 година, во Белград, Р. Србија. Првиот саем за Микро бизниси и семејно претприемништво е манифестација која на едно место ќе собере голем број претприемачи кои меѓусебно ќе си ги разменат своите искуства и идеи. Стопанската комора на Македонија за заинтересирани компании обезбени штанд за заедничко учество и ги поканува сите заинтересирани компании да се пријават, со доставување на пополнетиот пријавен лист најдоцна до година (понеделник). Аплицирај електронски / on-line Контакт: Сања Николова Тел: Факс: Контакт Центар : (02) E-адреса: sanja@mchamber.mk Контакт: Марија Дукоска Тел: Факс: Контакт Центар : (02) E-адреса: marija.dukoska@mchamber.mk

37 БИЗНИС ИНФО Бизнис центар за тренинг и обука Bussines center for traning and education FS СТОПАНСКА КОМОРА НА МАКЕДОНИЈА Osnovana 1922 ECONOMIC CHAMBER OF MACEDONIA Founded 1922 bsi. ISO 9001 Quality Management Бизнис академија за контролинг МенаЏер наставна ПрограМа од вкупно 175 часа Контролингот е потребна, сериозна но и сложена дисциплина која овозможува суштински информации за менаџментот на една компанија потребни за успешно финансиско работење, стабилност и напредок на истата. Во модерните и успешни компании луѓето на клучни позиции во високиот менаџмент се регрутирани токму од редовите на контролорите, а причината е фактот дека токму овие личности ги познаваат тајните на компанијата и начинот на функционирање. Контролорите мора да го разбираат целокупниот начин на работа во компанијата и да имаат знаења од повеќе области и дициплини, а уште поважно, да бидат способни истите знаења да ги поврзат и да ги сублимираат во извештаи кои ќе им донесат корисни информации на менаџерите. Во последните години се препознава важноста од воведувањето на контролингот во компаниите, а неговиот развој придонесе да се гледа повеќе како научна дисциплина отколку вештина. Со самото тоа, потребни се едуцирани контролори кои се способни да придонесат за теоретски и практичен развој на оваа дисциплина, како и за подобро функционирање на компаниите. Програмата за Бизнис академијата е изработена според програмата од Светската академија за контролинг Controller Akademie во Германија Уписите се во тек!

38 38 БИЗНИС ИНФО САЕМИ, СЕМИНАРИ, ФОРУМИ, ПРЕЗЕНТАЦИИ Од 30 мај до 2 јуни 2016 година купувачка мисија и посета на Меѓународниот саем за градежна механизација, градежни елементи и градежни технологии во Република Турција ANKOMAK ИСТАНБУЛ Потсекретаријатот за надворешна трговија на Република Турција преку Трговското советништво на Амбасадата на Турција во Скопје, организира купувачка мисија и посета за компаниите од Македонија, за време на саемската манифестација ANKOMAK Оваа манифестација е една една од најпрестижните платформи каде секои две години се среќаваат најпрестижните имиња од градежната индустрија. Овој саем е најголемиот меѓународен форум во регионот на Евроазија, со повеќе од 1000 брендови, 250 изложувачи и над посетители. На овогодинешното издание на Ankomaк 2016 ќе бидат застапени следниве сектори: машини и возила наменети за градежништво; градежна опрема, алати и специјални системи; кранови и лифтови; ископување, вадење и процесирање на суровински материјали и друго. Во рамките на оваа купувачка мисија планиранo е остварување на билатерални средби со турски компании, извозници на гореспоменатите производи на база на однапред договорени средби (matchmaking). Во купувачките делегации можат да земат учество само компании кои се заинтересирани за увоз од Турција и кои претходно не учествувале во ваква мисија организирана од страна на Амбасадата на Турција. Стопанската комора на Македонија, како претходните, така и оваа година на учесниците им обезбедува бесплатно хотелско сместување. Трошоците за сместување со вклучен појадок, за еден претставник од компанија, ќе бидат покриени од страна на Потсекретаријатот за надворешна трговија на Република Турција. За користење на оваа можност, заинтересираните македонски компании неопходно е да ги пополнат формуларите на Стопанската комора на Македонија и на Потсекретаријатот за надворешна трговија, кои се дадени во прилог и да ги достават до Стопанската комора на Македонија најдоцна до година. За повеќе информации околу настанот посетете ја официјалната веб-страна: Аплицирај електронски / on-line Контакт: Сања Николова Тел: Факс: Контакт Центар : (02) E-адреса: sanja@mchamber.mk

39 БИЗНИС ИНФО 39 CPhl ISTANBUL 2016 Потсекретаријатот за надворешна трговија на Република Турција преку Трговското советништво на САЕМИ, СЕМИНАРИ, ФОРУМИ, ПРЕЗЕНТАЦИИ Од 30 мај до 2 јуни 2016 година купувачка мисија и посета на Меѓународниот саем за фармацевтски производи во Република Турција Амбасадата на Турција во Скопје, организира купувачка мисија и посета за компаниите од Македонија, за време на саемската манифестација CPhl Istanbul Станува збор за саемска манифестација која на едно место ги собира сите турски и регионални производители на фармаколошки производи кои имаат глобални добавувачи. На овој настан ќе има повеќе од 200 изложувачи и се очекува да го посетат повеќе од 4000 посетители од Турскија, Блискиот Исток и од Северна Африка. На овогодинешното издание на CPhl Istanbul 2016 ќе бидат претставени следниве сектори: фармацевстки состојки; производство на фамацевстки производи; фармацевстка машинерија, технологија и оппрема; амбалажа на производи и нивна достава. Во рамките на оваа купувачка мисија планиранo е остварување на билатерални средби со турски компании, извозници на гореспоменатите производи на база на однапред договорени средби (matchmaking). Во купувачките делегации можат да земат учество само компании кои се заинтересирани за увоз од Турција и кои претходно не учествувале во ваква мисија организирана од страна на Амбасадата на Турција. Стопанската комора на Македонија, како претходните, така и оваа година на учесниците им обезбедува бесплатно хотелско сместување. Трошоците за сместување со вклучен појадок, за еден претставник од компанија, ќе бидат покриени од страна на Потсекретаријатот за надворешна трговија на Република Турција. За користење на оваа можност, заинтересираните македонски компании неопходно е да ги пополнат формуларите на Стопанската комора на Македонија и на Потсекретаријатот за надворешна трговија, кои се дадени во прилог и да ги достават до Стопанската комора на Македонија најдоцна до година. Аплицирај електронски / on-line Контакт: Сања Николова Тел: Факс: Контакт Центар : (02) E-адреса: sanja@mchamber.mk

40 40 БИЗНИС ИНФО САЕМИ, СЕМИНАРИ, ФОРУМИ, ПРЕЗЕНТАЦИИ Еднодневен семинар: 1 јуни 2016 година (среда) 10:00-15:00 Стопанска комора на Македонија, сала 1 на V кат НАДЛЕЖНОСТИТЕ НА ДРЖАВНИОТ ПАЗАРНИОТ ИНСПЕКТОРАТ ПРИ СПРОВЕДУВАЊЕ НА ЗАКОНОТ ЗА TУРИСТИЧКА ДЕЈНОСТ И ЗАКОНОТ ЗА УГОСТИТЕЛСКА ДЕЈНОСТ Поради големиот интерес пројавен од страна на туристичките агенции, како и вршителите на угостителска дејност, а имајќи ги предвид значењeто и важноста при вршењето на инспекцискиот надзор од страна на Државниот пазарен инспекторат, Стопанската комора на Македонија на 1 јуни 2016 година (среда), со почеток во 10:00 часот, во сала 1 на V кат ќе организира еднодневен семинар на тема: НАДЛЕЖНОСТИТЕ НА ДРЖАВНИОТ ПАЗАРЕН ИНСПЕКТОРАТ ПРИ СПРОВЕДУВАЊЕ НА ЗАКОНОТ ЗА TУРИСТИЧКА ДЕЈНОСТ И ЗАКОНОТ ЗА УГОСТИТЕЛСКА ДЕЈНОСТ. Целта на овој семинар е да се запознаат заинтересираните страни кои може да се вршители на туристичка дејност, кои се нивните права и обврски, која е постапката за добивање лиценца за вршење туристичка дејност, лиценца за туристички водич, за туристички придружник и во вториот дел кои се вршители на инспекциски надзор, кои се најчестите проблеми со кои се соочуваат вршителите на угостителска дејност. Учесниците на семинарот ќе имаат можност да ги продлабочат своите знаења и да споделат искуства поврзани со најзначајни прашања кои ќе бидат третирани на семинарот и пред се` со практични искуства од работењето на државните пазарни испектори. Целна група: лица вработени во туристичките агенции, хотели, ресторанти и останати угостителски објекти и останати лица кои со секојдневното работење имаат допирни точки со предметната материја. Контакт: Елизабета Андриевска-Ефтимова Тел: Факс: Контакт Центар : (02) E-адреса: beti@mchamber.mk Контакт: Ивона Каранфиловска Тел: Факс: Контакт Центар : (02) E-адреса: ivona@mchamber.mk

41 БИЗНИС ИНФО 41 САЕМИ, СЕМИНАРИ, ФОРУМИ, ПРЕЗЕНТАЦИИ ИСПИТУВАЊЕ НА РАБОТНАТА СРЕДИНА И РАБОТНАТА ОПРЕМА СОГЛАСНО ЗАКОНОТ ЗА БЕЗБЕДНОСТ И ЗДРАВЈЕ ПРИ РАБОТА И ОЗНАЧУВАЊЕ НА ИСТАТА 2 јуни 2016 година Еднодневен 10:00 16:00 семинар: часот Стопанска комора на Македонија, сала 1 на 5-ти кат Со цел унапредување на безбедноста и здравјето при работа, Стопанската комора на Македонија на 2 јуни 2016 година, во соработка со Македонското здружение за заштита при работа (МЗЗПР), ќе реализира еднодневен семинар на тема: ИСПИТУВАЊЕ НА РАБОТНАТА СРЕДИНА И РАБОТНАТА ОПРЕМА СОГЛАСНО ЗАКОНОТ ЗА БЕЗБЕДНОСТ И ЗДРАВЈЕ ПРИ РАБОТА И ОЗНАЧУВАЊЕ НА ИСТАТА ( Службен весник на РМ, бр. 92/07, 136/11, 23/13, 25/13, 137/13, 164/13, 158/14, 15/15, 129/15, 192/2015 и 30/16 ). Согласно членовите од Законот за безбедност и здравје при работа ( Сл. весник на РМ, бр ), работодавачот е должен да изврши повремени прегледи и испитувања на работното место, околината и средствата за работа. Овој семинар според Правилникот за едукација на стручни лица за безбедност при работа се бодува со 10 бода за пасивно учество на истиот. Сите заинтересирани учесници можат да се пријават најдоцна до 27 мај 2016 година. Контакт: Елизабета Андриевска-Ефтимова Тел: Факс: Контакт Центар : (02) E-адреса: beti@mchamber.mk Контакт: Ивона Каранфиловска Тел: Факс: Контакт Центар : (02) E-адреса: ivona@mchamber.mk

42 42 БИЗНИС ИНФО САЕМИ, СЕМИНАРИ, ФОРУМИ, ПРЕЗЕНТАЦИИ Дводневна обука: 7-8 јуни 2016 година ( вториник-среда) 10:00-15:00 часот Стопанска комора на Македонија, сала 1 на 5-ти кат МАГAЦИН И ДИСТРИБУЦИЈА Стопанската комора на Македонија на 7-8 јуни 2016 година организира дводневна обука на тема: МАГИЦИН И ДИСТРИБУЦИЈА. Целта на семинарот е запознавање на учеснците со: - Како поефективно да управуваат со магацинот? - Што е совршена дистрибицја/испорака? - Како да се подобри ажурноста (точноста) на залихите? - Како ефективното водење на магацинот може да помогне за подобрување и зголемување на продажбата, профитот и на готовинскиот ток? - Како да се користи benchmarking во магацин? - Што е cross dockin? - Како да се зголеми продуктивноста? - Како ефикасно да се користи повратна логистика? Семинарот е наменет за сите вработени кои се вклучени во магацинско работење и дистрибуција и тоа: - Warehouse менаџерите; - директорите на логистика и набавка; - раководителите во магацините и со логистичката поддршка со претприемачите; - сите оние кои се дел од орагнизацијата и кои сакаат да ја унапредат ефективноста во секторот на магацин, логистика и дистрибуција. Предавач: Игор Чика, дипломиран инженер по менаџмент и консултант за менаџерски системи според ISO 9001, ISO 14001, OHSAS 18001, SA 8000, ISO/IEC Аплицирај електронски / on-line Контакт: Елизабета Андриевска-Ефтимова Тел: Факс: Контакт Центар : (02) E-адреса: beti@mchamber.mk Контакт: Ивона Каранфиловска Тел: Факс: Контакт Центар : (02) E-адреса: ivona@mchamber.mk

43 БИЗНИС ИНФО 43 ПРВ ИНТЕР-БАЛКАНСКИ ФОРУМ ВО СОЛУН На 7 и 8 јули 2016 година во Р. Грција Стопанската комора на Македонија, во соработка со Министерството за надворешни работи на Македонија, ве поканува да бидете дел 1. Интер-балкански форум. Овој форум ќе се одржи во периодот од 7 8 јули 2016 година, во просториите на саемот HELEXPO во Солун, Р. Грција. Земји-учесниснички на Форумот се: Грција, Албанија, Босна и Херцеговина, Бугарија, Хрватска, Црна Гора, Македонија, Романија и Србија. Со оглед на динамичниот развој на индустријата за храна и пијалаци кој води кон подобрување на бизнис-климата, Интер-балканскиот форум ги повикува сите истакнати индивидуалци од светот на политиката и Балканската бизнис-заедница да учествуваат во дебатата, на којашто ќе ги утврдат проблемите со цел да ги подобрат своите уникатни производи кои би отвориле можности за инвестиции. Главен акцент на форумот ќе биде ставена на можностите за инвестирање кои можат да бидат поддржани од меѓугранични партнерства и примена на нови технологии на полето на програмите за рурален развој, државната помош и мерките за финансирање. Теми на коишто ќе се дискутира на Интер-балканскиор форум: Меѓугранична економска соработка; Можностите за зголемување на просперитетот и одржливиот развој; Презентација на секторите за храна и пијалаци од страна на државите учесници и потенцијални можности за инвестиции; Промоција на истражувања; Промоција на производи; Бенифициите на медитеранската храна; Презентација и проучување на успешни бизнис-идеи; Проблемите кои го засегаат банкарскиот сектор (програми за финансирање, програми за развој на руралниот сектор, државна помош итн.). Во рамките на Форумот ќе бидат организирани и деловни средби. Стопанската комора на Македонија ги поканува сите заинтересирани компании да се пријават за учество на Форумот со пополнување на пријавниот лист најдоцна до 10 јуни 2016 година (петок). Аплицирај електронски / on-line САЕМИ, СЕМИНАРИ, ФОРУМИ, ПРЕЗЕНТАЦИИ Контакт: Сања Николова Тел: Факс: Контакт Центар : (02) E-адреса: sanja@mchamber.mk Контакт: Марија Дукоска Тел: Факс: Контакт Центар : (02) E-адреса: marija.dukoska@mchamber.mk

44 44 БИЗНИС ИНФО САЕМИ, СЕМИНАРИ, ФОРУМИ, ПРЕЗЕНТАЦИИ CHINA HOMELIFE Од 2 до 4 јуни 2016 година Саем за кинески производи во Истанбул TURKEY 2016 Стопанската комора на Македонија, во соработка со Стопанската комора на Северозападна Македонија ве поканува да бидете дел од Саемот за кинески производи China homelife Turkey Овогодинешната манифестација ќе се одржи во периодот од 2-4 јуни 2016 година во просториите на Istanbul Expo Center, во Истанбул, Р. Турција. Саемот China homelife Turkey 2016 ќе биде домаќин на 1150 менаџери од Иран, Ирак, Бугарија, Алжир, Азербејџан, Грузија, Обединетите Арапски Емирати и други. Ова се остварува преку Програмата VIP Buyer program, чија главна цел е да ги поврзе кинеските производители со купувачи од реионот на Евроазија и Истанбул. Организаторите на Саемот оваа година предвидуваат манифестацијата да се одржи на над метри квадратни, со над посетители, 800 излагачи и 750 деловни средби. Саемот за кинески производи China homelife Turkey 2016 пред се` е наменет за оние кои се занимаваат со: облека и модни додатоци; текстил; мебел; апарати за домаќинство; градежни материјали; производи за осветлување и ЛЕД; храна и технологии за преработка на храна и др. Стопанската комора на Македонија во соработка со Стопанската комора на Северозападна Македонија на учесниците им овозможува: 2 бесплатни ноќевања со појадок; деловни средби со компании; бесплатни влезници; трансфер (аеродром хотел - саем и обратно). Аплицирај електронски / on-line Контакт: Сања Николова Тел: Факс: Контакт Центар : (02) E-адреса: sanja@mchamber.mk Контакт: Марија Дукоска Тел: Факс: Контакт Центар : (02) E-адреса: marija.dukoska@mchamber.mk

45 БИЗНИС ИНФО 45 САЕМИ, СЕМИНАРИ, ФОРУМИ, ПРЕЗЕНТАЦИИ ЕНЕРГА 2016 ВО ТУЗЛА Од 7 до 9 јуни 2016 година Меѓународен саем за енергетика во Р. Босна и Херцеговина Стопанската комора на Македонија, во соработка со Тузланскиот саем од Тузла, ве поканува да бидете дел од 6. Меѓународен саем за енергетика Енерга Овогодинешната манифестација ќе се одржи во периодот од 7-9 јуни 2016 година, во Тузла, Р. Босна и Херцеговина. Во изминатите години Саемот и Конференцијата Енерга се етаблираат како успешни и атрактивни бизнис-настани, а со тоа и си го зацврстија местото меѓу најзначајните манифестации во областа на енергетиката во Босна и Херцеговина и во регионот. Саемот е место за средба на угледни компании и институции, кои на стручната јавност и` ги презентираат своите разновидни истражувачки и производствени достигнувања, трендови и остварувања во модерната енергетика, како и различни облици на меѓусебна соработка. Организаторите на Саемот им овозможуваат на учесниците во рамките на деловните средби да остварат директен контакт и да запознаат потенцијални деловни партнери. Структурата на деловната и стручната јавност заинтересирана нза учество на оваа манифестација го потврдуваат стекнатиот углед и позиција на Енерга. 6. Меѓународен саем за енергетика Енерга 2016 главен акцент ќе стави на следните дејности: електрична енергија; јаглен; гас и нафта; соларна енергија; еолската (ветерна) енергија; биомаса; енергетска ефикасност и др. Стопанската комора на Македонија ги поканува сите заинтересирани компании да се пријават за учество на Саемот со пополнување на пријавниот лист најдоцна до година. Аплицирај електронски / on-line Контакт: Сања Николова Тел: Факс: Контакт Центар : (02) E-адреса: sanja@mchamber.mk

46 46 БИЗНИС ИНФО САЕМИ, СЕМИНАРИ, ФОРУМИ, ПРЕЗЕНТАЦИИ Од 8 до 10 јуни 2016 година, Саем за текстил и мода во Р. Албанија TEXTILE, FASHION AND FAÇON SHOW ВО ТИРАНА Учеството на саемот, што ќе се одржи во Конгресната палата, го организира Стопанската комора на Македонија во соработка со Klik Ekspo Group. Покрај изложбениот дел ќе бидат организирани и: деловни средби; ревија (претставување модели); посета на институции и конференции, на коишто ќе се дискутира за развојот на текстилната индустрија со претставници од албанските институции, како што се Албанската агенција за инвестиции и равој и Стопанската комора на Албанија. Ќе бидат организирани и посети на албанските производствени капацитети, како и модни ревии на кои ќе бидат прикажани сите производи од Саемот. Стопанската комора на Македонија ги поканува сите заинтересирани компании да се пријават за учество на Саемот со пополнување на пријавниот лист најдоцна до година (понеделник). Аплицирај електронски / on-line Контакт: Сања Николова Тел: Факс: Контакт Центар : (02) E-адреса: sanja@mchamber.mk

47 БИЗНИС ИНФО 47 САЕМИ, СЕМИНАРИ, ФОРУМИ, ПРЕЗЕНТАЦИИ VII МЕЃУНАРОДЕН КОНГРЕС НА МЕТАЛУРГИЈАТА, МАТЕРИЈАЛИТЕ И ЗАШТИТАТА - ММЕ Од 9 до година во Охрид, Република Македонија Организатори се Здружението на металурзите и Технолошко-металуршкиот факултет при Универзитетот Св. Кирил и Методиј - Скопје, со поддршка од Здружението на металургијата при Стопанската комора на Македонија. Конгресот е поддржан од владини институции и од македонската индустрија. Претседателот на Организациониот комитет, проф. д-р Свето Цветковски ги повикува авторите од универзитети, истражувачки центри, институти, како и претставници на индустријата да ги пријават своите студии за широкиот спектар на разни теми. Теми: Физичка и механичка металургија (PMM); Екстр активна металургија (ЕМ); Пластична деформација и обработка на метали (PDMP); Заварување (W); Леење на метали (КО); Electrometallurgy (Е); Корозија и заштита на метали (CPM); Процес инженерство и менаџмент (PEM); Nanomaterial и Нанотехнологија (НН); Нови и напредни материјали (ДНЗ); Заштита на животната средина (ЕП); Минимизирање на отпадот и рециклирање (WMR); Огноотпорни материјали (РМ); Образование (EDU). Котизацијата за конгресот изнесува 100 евра по учесник. Во цената е вклучено: - коктел за добредојде;- претставување документи; - работни материјали и - свечена вечера. Дополнителни информации: cmum16@tmf.ukim.edu.mk Контакт: Зорица Мешкова Тел: Факс: E-адреса: zorica@mchamber.mk

48 48 БИЗНИС ИНФО САЕМИ, СЕМИНАРИ, ФОРУМИ, ПРЕЗЕНТАЦИИ Од 26 до 28 август 2016 година во Сиан, НР Кина САЕМ ЗА БИЗНИС И РЕКРЕАТИВЕН ТУРИЗАМ 2016 (CXSRITE) Стопанската комора на Македонија, како и претходните така и оваа година има чест да ве покани да земете учество или да го посетите 3. Интернационален саем за бизнис и рекреативен туризам 2016 (CXSRITE), што ќе се одржи во Сиан, Народна Република Кина. Целта на Саемот е да ги поттикне и да ги продлабочи интернационалните трендови во туризмот, а воедно и да ги промовира некогаш актуелните програми и пакети за патувања по Патот на свилата. Посетителите на Саемот ќе имаат можност да се запознаат со најновите трендови во туризмот низ целиот свет преку организирани семинари што детално ќе ги разработат дадените теми. Како и претходните години, така и оваа година на Саемот се очекува да учествуваат повеќе од 500 изложувачи од повеќе од 30 држави, а се очекуваат и над посетители од целиот свет. Саемот е наменет за сите компании што се занимаваат со туристичко-угостителска дејност. Стопанската комора на Македонија ги поканува сите заинтересирани компании да се пријават за учество или за посета на Саемот најдоцна до година (петок). Аплицирај електронски / on-line Контакт: Сања Николова Тел: Факс: Контакт Центар : (02) E-адреса: sanja@mchamber.mk

49 БИЗНИС ИНФО 49 САЕМИ, СЕМИНАРИ, ФОРУМИ, ПРЕЗЕНТАЦИИ КИНА ЦИЕ - САЕМ ЗА ИНВЕСТИЦИИ И ТРГОВИЈА НА ЦЕНТРАЛНА И ИСТОЧНА ЕВРОПА Од 9 до 12 јуни 2016 година во провинција Жеџијанг, Нингбо, НР Кина Стопанската комора на Македонија, во соработка со Меѓународниот изложбен центар НИНГБО, ве покануваат да земете учество на овогодинешниот Кина - ЦИЕ - Саем за инвестиции и трговија на Централна и Источна Европа. Настанот ќе се одржува во Меѓународниот изложбен центар Нингбо, во провинцијата Жеџијанг, НР Кина. Кина - ЦИЕ - Саем за инвестиции и трговија на Централна и Источна Европа е првиот сеопфатен тематски настан што ќе се занимава исклучиво со инвестиции и трговска размена меѓу НР Кина и земјите од Централна и Источна Европа. Главни организатори на настанот се Министерството за трговија на НР Кина и Владата на провинцијата Жеџијанг, а како коорганизатори се надлежните служби и бироа во рамките на Министерството за трговија, Владата на Нингбо и Министерството за трговија на провинцијата Жеџијанг. Со тема Промовирање на соработката и заеднички развој, ЦИЕ Експо оваа година ги постави своите активности во четири групи: Инвестициски симпозиум во којшто се вклучени владини и коморски претставници; Саем на којшто ќе бидат претставени повеќе од најразлични производи за широка потрошувачка, на површина од над м2; Конференции и форуми - соработка помеѓу Кина и земјите од Централна и Источна Европа; 2. Форум на тема: Меѓуопштинска соработка - Кина и земјите од Централна и Источна Европа; Соработка во едукативниот систем и др.; Културна размена - промоција на туристичката соработка меѓу Кина и земјите од Централна и Источна Европа; 3. Светска изложба на фотографии - Како Кина го гледа светот; јазични работилници и др. Како и претходните, така и оваа година, со цел зајакнување на одличната партнерска релација со Саемот НИНГБО, Стопанската комора на Македонија обезбедува дополнителни поволности и бенефиции за сите заинтересирани посетители и излагачи на претстојниот настан. Аплицирај електронски / on-line Контакт: Сања Николова Тел: Факс: Контакт Центар : (02) E-адреса: sanja@mchamber.mk

50 50 БИЗНИС ИНФО САЕМИ, СЕМИНАРИ, ФОРУМИ, ПРЕЗЕНТАЦИИ ФИНАНСИРАЊЕ ЗА СОРАБОТКА ЗА И РАЗВОЈ НА КРЕАТИВНИТЕ ИНДУСТРИИ 28 и 29 јуни 2016 година, Ливерпул, Англија Стопанската комора на Македонија во соработка со Министерството за надворешни работи на РМ, а во организација на Стопанската комора на Англија, преку ЕЕН Европската мрежа на претприемачи, ве поканува да учествувате на брокерскиот настан на тема Финансирање за соработка за истражување и развој на креативните индустрии, на јуни 2016 година, во Ливерпул, Англија. Настанот Финансирање за соработка за истражување и развој во креативниот сектор, ќе има за цел поттикнување на соработката и обезбедување финансиски средства за развој на креативни и дигитални проекти во различни индустрии со директни бизнис-средби. Овие ЕЕН-средби се совршена можност за размена на знаења, идентификување на потенцијалните партнери за соработка, со цел да се обезбедат начини за финансирање и инвестиции преку директни средби со компании кои ќе помогнат за побрз и подобар развој на иновативни проекти, производи и услуги. На овој дводневен настан главен акцент ќе се даде на следните сектори: дизајн: архитектура, мода, графички дизајн, дизајн на производи; медиуми: дигитални медиуми, аудио-визуелни, телевизија, музика, филмови, телевизиски продукции, апликации; уметност: визуелни уметности, изведувачки уметности, музика; автомобилската индустрија, авиоиндустријата, градежништвото, образованието, животната средина, инженерингот, здравството, ИКТ, технологијата на материјали, текстилот и туризмот.

51 БИЗНИС ИНФО 51 САЕМИ, СЕМИНАРИ, ФОРУМИ, ПРЕЗЕНТАЦИИ СТРАЖУВАЊЕ И ВО ЛИВЕРПУЛ Деловните средби ќе се одржат на јуни 2016 година, во Ливерпул, Англија. Сите заинтересирани за учествуво на деловните средби, треба да ги следат следните чекори: електронски да се регистрираат на оваа веб-страна: да пријават свој проект за соработка; да ја погледнат листата на пријавени учесници и да закажат средби со нив, а две недели пред настанот, нивниот распоред на закажани средби ќе го добијат на е-адреса. Доколку македонските компании први се регистрираат за учество и закажат средби со пријавените компании од целиот свет, организаторот нуди рефундирање на трошоците за патување и сместување, но притоа треба да се приложат авионските борд-карти и фактурата за платено хотелско сместување 2 недели по завршување на настанот по барање на организаторот од ЕЕН Англија и да се пратат до info@eenw.org за рефундација. Аплицирај електронски / on-line Контакт: Ирена Мојсовска Тел: Факс: Контакт Центар : (02) E-адреса: irena@mchamber.mk Контакт: Сања Николова Тел: Факс: Контакт Центар : (02) E-адреса: sanja@mchamber.mk

52 БИЗНИС ИНФО 52 ПОНУДА - ПОБАРУВАЧКА Компанија од Полска која преработува компири и произведува готиви производи и полупроизводи од компирите, бара компании од Р.Македонија за соработка и пласман на своите производи. Валидност до година. Компанија од Полска која произведува голема палета на производи од компир, бара компании од Р.Македонија за соработка и пласман на своите производи. Валидност до година. Компанија од Полска која произведува, препработки од зеленчук (сушено и смрзнати), бара компании од Р.Македонија за соработка и пасман на своите производи. Валидност до година. Една од најголемите Унгарски компании, која ја снабдува средна Европа со материјали за работни облеки бара компании од текстилната индустрија од Р.Македонија за соработка и пласман на своите производи. Валидност до година. Компанија од Украина која произведува и извезува во повеќе земји во светот моркови, семки од сончоглед, коријандер, сенф, пченка, бара компании од Р. Македонија за соработка и пласман на своите производи. Валидност до година.

53 БИЗНИС ИНФО 53 ПОНУДА - ПОБАРУВАЧКА Украинска компанија организирана како холдинг во областа на земјоделието и сточарството бара компании заинтересирани за инвестирање во капацитетите за производство и преработка, како и за пласман на своите производи од Р. Македонија. Валидност до година. Компанија од Република Крим, Руска Федерација, која произведува и пакува разни видови билни чаеви, кафе, бара да купи сушени билки за чаеви и контакт со компании од Р. Македонија кои сакаат да извезуваат во Руската Федерација и други земји. Валидност до година. Компанија од Унгарија која одгледува фазани, нуди млади еднодневни и постари пилиња и птици, бара заинтересирани компании од Р. Македонија за пласман на фазани. Валидност до година. Контакт: Ванчо Спасески Дирекција за регионални комори и меѓународна соработка Тел: Факс: vanco@mchamber.mk

54 БИЗНИС ИНФО СТОПАНСКА КОМОРА bsi. НА МАКЕДОНИЈА Ваш деловен соработник во светот на бизнисот Посетете не на веб-порталот: Ве очекуваме! ISO 9001 Quality Management FS Главен и одговорен уредник, Саво Пејчиновски тел: : (02) , savo@mchamber.mk Дизајн и графичка обработка Стево Серафимов тел: : (02) , stevo@mchamber.mk Стопанска комора на Македонија ул. Димитрие Чуповски 13, Скопје тел: : (02) , факс: (02)