РАЗВОЕН ПЛАН И ДЕЛОВНА ПОЛИТИКА СО ФИНАНСИСКИ ПЛАН на Охридска банка АД Скопје

Transcription

1 РАЗВОЕН ПЛАН И ДЕЛОВНА ПОЛИТИКА СО ФИНАНСИСКИ ПЛАН на Охридска банка АД Скопје септември

2 I. ОПКРУЖУВАЊЕ I.1 Макроекономска средина Показателите за економската активност во првите два кваратали во 2013 година бележат значителен раст на БДП од 2,9% и 3,9% квартално последователно, подржани од растот во градежништово и индустријата, кои заедно со стабилните монетарни услови упатуваат на зајакнување на поволните тенденции во домашната економија и солидна основа за остварување на стапките на одржлив раст на БДП согласно прокциите од 2,0% во 2013, како и проекциите на Владата од 3,2% во 2014, 3,8% во 2015 и 4,5% во Инфлациските остварувања целосно се во рамки на проекциите, а последните оцени и понатаму укажуваат на урамнотежени ризици околу проектираната просечна инфлација од 2,8% за 2013 година. Централната банка во два наврати ја намали основната КС од 3,75% истиот период минатата година на 3,25% од јули 2013 и согласно последните макроекономски показатели и оцени кои се во рамки на проектираните, е со оцена дека и понатаму еден дел од паказателите одат во прилог на понатамошно моентарно олабавување. Во текот на третиот квартал со крајот на август 2013, девизните резерви забележаа раст достигнувајки ниво од меур како што и се очекуваше со априлските проекции додека расположливите податоци за надворешниот сектор упатуваат на помал трговски дефицит од проектираниот, сo што се очекува дека трговскиот дефицит со крајот на 2013 да се движи во рамки на проектираниот од околу 24% од БДП. Во второто тримесечје, дефицитот на тековната сметка изнесува 109,1 меур на кваратално ниво (или 1,4% од БДП), што претставува надолно отстапување во однос на очекуваниот дефицит согласно со априлската проекција кој во најголем дел се должи на понискиот остварен трговски дефицит, додека кај услугите се остварени мали нето-одливи, наспроти очекувањата за нето-приливи, при што се очекува дефицитот на тековната сметка до крајот на годината да се движи во рамките на проектираниот од 4,2% од БДП. Во процедура е ребаланосот на Бугетот за 2013 со кој се предвидува Бугетски дефицит од 3,9%, како и утврдување на Предлог Бугет за 2014 кој според предлогот на Владата има зголемување од 7% и на приходната и на расходната страна, вкупниот износ на капиталните инвестиции е зголемен за 20%, кои се со намена за подршка на развојот на економијата. Бугетскиот дефицит е предвиден на 3,6% од БДП и ке се финансира од домашни и странски извори. Државниот долг во наредниот период е планирано да остане на умерено ниво и до 2016 година да не надмине 37,6% од БДП. Во однос на ризиците најголемите неизвесности се поврзани со состојбите и перспективите во ЕУ каде и покрај позитивниот економски раст евро-зоната во второто тримесечје, сепак се оценува дека закрепнувањето и понатаму ќе биде бавно и без поголеми позитивни ефекти врз пазарот на труд. Податоците за невработеноста во евро-зоната за јули покажуваат дека стапката на невработеност повторно е на историски највисокото ниво од 12,1%, петти месец по ред. Монетарните показатели ги потврдуваат ваквите оцени за анемичен реален сектор, при постојано забавување на монетарниот раст и намалување на кредитната поддршка од страна на банките во евро-зоната додека ЕЦБ одлучи да ја задржи каматата на постојното историско ниско ниво, потврдувајќи ја подготвеноста за задржување на каматната стапка на ниско ниво во еден подолг временски период. ЕЦБ и понатаму ги оценува ризиците околу растот на економијата како надолни и ги лоцира во постојната состојба на глобалните финансиски пазари, можностите за раст на цените на примарните производи заради геополитичките тензии, евентуалната послаба надворешна побарувачка и бавното спроведување на предвидените реформи. Имајки ги предвид присутните ризици и високата чувствителност на домашната економија на екстерните влијаниа како во реалниот сектор така и на монетарната сфера, НБРМ внимателно ке ги следи состојбите и доколку е потребно соодветно ке реагира со промени во монетарната политика со цел приспособување на новонастанатите состојби и успешно остварување на монетарните цели. 2

3 Q Q Q Q 2013 F 2014 F 2015 F 2016 F GDP (meur) GDP rate of growth 6,1% 5,0% -0,9% 2,9% 2,8% -0,2% 2,9% 3,9% 2,0% 3,2% 3,8% 4,5% Industrial production 12,6% 2,4% -10,7% 3,4% -0,5% -8,3% 2,7% 1,1% 2,3 Export (meur) Import (meur) Trade deficit (MEUR) Trade deficit (% of GDP) -19,8% -26,2% -23,3% -20,8% -22,3% -23,8% -24,1% -22,8% Current account deficit (meur) Current acc deficit (% of GDP) -7,1% -12,8% -6,8% -2,0% 3,0% 3,9% -3,9% 6,0% FDI FDI / GDP 8,5% 6,0% 2,2% 2,3% 4,5% 1,4% 3,4% 4,5% Nett Transfers Nett Transfers/GDP% 16,6% 13,9% 16,4% 19,0% 18,8% 21,0% 18,9% 18,6% Inflation - CPI average 2,3% 8,3% -0,8% 1,6% 3,9% 3,3% 3,5% 3,6% 2,8% 2,3% FX reserves (meur, eop) Import coverage ( in months) 4,3 3,5 4,7 4,5 4,4 min 4 Budget incomes (meur) Budget expenses (meur) Budget suficit/deficit (meur) Budget def (% of GDP) 0.6% -0,9% -2,7% -2,4% -2,5% -3,9% -3,6% Public debt ( % of GDP ) 24,0% 20,6% 23,9% 24,6% 27,5% 28,7% 31,2% 37,6% Gross external debt Gross external debt / GDP 47,6% 49,2% 56,4% 58,2% 64,6% 68,9% Unemployment rate 34,9% 33,8% 32,2% 32,0% 31,4% 31,0% 29,9% 28,9% 28,0% 26,2% БДП и Индустриско прозиводство - БДП четири кваратали со ред бележи позитивни движења при што последните два се со позначаен раст од 2,9% и 3,9%. Во вториот квартал на 2013 според сектори најголeм пораст е забележан во градежништвото, сообракај, рудаство и преработувачка индустрија. Во текот на 2013 исто така индустријата бележи значајно позитивни стапки на раст при што порастот на индустриското производтсво со јули 2013 во однос на јули 2012 изнесува 3.9%. Анализирано по сектори Преработувачката индустрија бележи раст од 7,3%, секторот Рударство исто бележи пораст од 3.3%, додека Снабдувањето со електрична енергија, гас, пареа и климатизација поради сезонскиот карактер бележи опаѓање од 15.5%. Според главните индустриски групи, најголем пораст е забележан кај Капиталните и Интермедијарни производи додека Енергијата бележи опаѓањеод 16,7%. Индексот на индустриското производство во периодот јануари - јули 2013 година, во однос на периодот јануари-јули 2012 година, изнесува

4 Претпоставки за надворешната средина за БДП проекции Со оглед што Македонија е мала и отворена економија, со висок степен на евроизација и зависност од движењата на надворешната размена, реализацијата на планираниот економски раст во најголема мера е зависен од состојбите и движењата во економијата во земјите најголеми трговски партнери. Во првото полугодие од 2013 во извозот на стоки земјите членки на ЕУ учествуваат со 73,3% додека земјите од Западен Балкан со 17,6% на кои во основа, исто земјите од ЕУ им се најголеми трговски партнери, така да заедно овие две групи земји учествуваат со околу 80% во извозот од Република Македонија. Поединечно по земји околу 50% од вкупнито обем на надворечна трговија се одвива со 5 земји од претходно наведeнитe групации и тоа Германија, Грција, Велика Британија, Србија и Италија, поради што при анализата на макроекономските проекции се земени во предвид и очекуваните движења на странката ефективна побаривачка за македонските проиводи како и странската ефективна инфлација во наведените земји. Согласно јунската проекција странската ефективна побарувачка во 2013 година, е ревидирана во надолна насока при што проектираниот пад е 0,9% наместо 0,6% во споредба со априлската проекција како резултат на пониските економски остварувања во првиот квартал на 2013 година кај сите наши најзначајни трговски партнери (Германија, Италија, Грција), со исклучок на Србија, којашто е единствената земја со остварен повисок раст од предвидениот. Проекциите за странската ефективна побарувачка за 2014 година се околу 1% и се непроменети во претходната проекција. Странската ефективна инфлација за 2013 година, односно растот на странските цени е позначително ревидиран надолу од 3,6% на 3%, во споредба со проекцијата од април како резултат на предвидувањето за дефлација наместо инфлација во Грција и пониската очекувана инфлација кај Србија коригирана за девизниот курс. Одредена надолна ревизија е извршена и кај проекцијата за 2014 година, од 2,7% во претходната проекција на 2,4%. Согласно априлската ревизија од страна на НБРМ, проектираниот пораст на БДП во 2013 е планиран на 2,2% додека во 2014 на 3%. Владата во последните официјални проекции поврзани со предлог буџетот за 2014, а врз база на остварениот раст во првите два кваратали, оценува дека проектираниот раст за 2013 е остварлив, при што дадени се пооптимистички проекции за раст и тоа 3,2% во 2014, 3,8% во 2015 и 4,5% во Од страна на релевантните мегународни институции, последно ажурирани со јуни 2013 и достапни се проекциите од MМФ кои за 2013 предвидуваат раст од 2% додека за 2014 год од 3% додека предвидувањата на Светската банка, Европската комисија, Consensus forecasts се од почетокот на годината и се исто така позитивни но со нешто пониски стапки така да Европската комисија последно објавени проекции има со феб 2013 каде исто таа предвидуваат позитивен раст од 1.5% во 2013 и 2,5% во

5 Инфлација - Просечната стапка на инфлација во 2012 година според Индексот на трошоците на живот изнесува 3.3%. Аанализирано по месеци повиски стапки на раст се забележани во последнот квартал на 2012, кој раст во најголема мера се должи на зголемените цени на храната (2.2%), под влијание на движењето на влезните цени односно светските цени на храната и енергентите. Засилен кваратлен раст е забележан и кај странските ефективни цени на храната кои што во последниот квартал се повисоки за 2.7%, што преставува највисок раст забележан во послендите седум квартали. Дополнително влијание кон сезонски приспособеното квартално зголемување на потрошувачките цени имаа и цените на обувките, цените на нафтените деривати, како и растот на цената на електричната енергија. Во првите два кваратали од 2013 година, стапките на инфлација (ЦПИ) просек на квартална кумулативна основа се 3,5% и 3,6% додека во август се намалени на 2,8% и се во согланост со априлската проекција. Сезонски и од привремен карактер има влијание кај прехраната, енергентската компненета и според нализите на Централната банка, инфлациските остварувања целосно се во рамки на проекциите, а последните оцени и понатаму укажуваат на урамнотежени ризици околу проектираната просечна инфлација од 2,8% за 2013 година. Стапката на инфлација во 2014 се очекува да се намали додатно на 2.3% под услов да нема поголеми притисоци од увозните цени и постепеното подобрување на побарувачката. Ризиците од инфлација одат надолу и главно се поврзани со можниот понизок пренос на движењата на глобалните цени на стоки на домашната инфлација, како и на развојот во производството на снабдување со храна на домашниот пазар. Девизни резерви и девизен курс Износот на девизните резерви на крајот на август 2013 го достигна нивото на меур, што преставува зголемување од 45,3 меур во однос на крајот на вториот квартал и е во согласност со априлските проекции. Износот на девизните реверви подолг период покажува стабилно ниво со кое е покриен 4 месечен увоз на добра и услуги, и се земаат предвид за соодветно ниво кој може да обезбеди сигурност за иницијалната апсорпција на евентуалните негативни ефекти предизвикани од движењето со надворешната трговија или платниот промет. Адекватното ниво на девизни резерви исто така е значителен подржувач за одржување на стабилното ниво на девизниот курс, од околу 61.5 мкд за 1 евро, како основно сидро, столб на монетарната политика за одржување на стабилноста на цените. Девизниот курс е стабилен подолг период, и идентичен е ставот и на Гувернерот и на Владата, како две независни иснтитуции дека девисниот курс е реален и дека нема економски причини за промена на тоа. Истото е вградено и во Стратегијата од НБРМ за 2014 и 2015 година - да НБРМ и натаму ќе биде насочена кон успешно одржување на ценовната стабилност преку спроведување на избраната монетарна стратегија на одржување стабилен девизен курс на денарот во однос на еврото. 5

6 Надворешна трговија јануари јули Вкупната вредност на надворешната трговија во периодот јануари јули 2013 изнесува мусд и е повисока за 3,2% вооднос на истиот период минатата година. Вкупната вредност на извозот е мусд, додека увозот е мусд, со што трговскиот дефицит е 1,367 мусд и е за 4% помал од истито период мината година. Покриеноста на увозот со извозот е 63,8% и е повисока во споредба со истиот период од минатата година, кога беше 61.7%. Трговската размена по производи покажува дека во извозот најголемо е учеството на катализаторите, фероникелот, производите од железо и челик (валани производи), облеката и преработките од нафта. Во увозот најмногу се застапени нафтените масла, платината и легурите на платина, производите од железо и челик (валани производи) и електричната енергија. Export Import Structure Increase/decrease % Commodity exchange 000 US $ % 000 US $ % export import export import I-VII 2012 I-VII 2013 I-VII 2013 I-VII 2013 I-VII 2012 I-VII 2013 I-VII 2012 I-VII 2012 I-VII 2013 I-VII 2013 / I-VII 2012 Total , ,6 100,0% 100,0% 104,8% 101,6% Food and live animals , ,6 8,2% 10,3% 109,7% 101,6% Beverages and tobacco , ,9 6,8% 1,2% 114,5% 101,9% Crude materials, inedible, except fuels , ,3 7,0% 3,3% 111,6% 60,3% Mineral fuels, lubricants and related mat , ,8 2,8% 16,3% 44,5% 77,8% Animal and vegetable oils, fats and waxes , ,1 0,2% 0,9% 46,1% 78,1% Chemicals and related products, n.e.s , ,1 19,0% 13,5% 119,4% 119,1% Manufactured goods class by materials , ,4 24,1% 30,5% 95,4% 110,4% Machinery and transport equipment , ,4 12,0% 17,8% 129,7% 117,4% Miscellaneous manufactured articles , ,2 19,9% 6,2% 107,1% 115,2% Во периодот јануари-јули 2013 година, најголемо учество во извозот на стоки имаат земјите-членки на ЕУ 28 од 73.3% и земјите од Западен Балкан од 17.6% односно заедно 81% од извозот е во наведените земји додека во увозот на стоки најголемо учество имаат земјите-членки на ЕУ 28 со 61.8%. Според вкупниот обем на надворешно - трговската размена, Република Македонија најмногу тргува со Германија, Грција, Велика Британија, Србија и Италија кои сочинуваат 49.6% од вкупната надворешнотрговска размена. 6

7 Country Volume in thousand US $ Structure Export in thousand US $ Structure Import in thousand US $ Structure Import coverage by export TOTAL , , ,0 63,8 Germany , , ,5 214,5 Greece , , ,2 36,2 GB , , ,7 11,8 Serbia , , ,4 53,4 Italy , , ,7 64,8 Bulgaria , , ,3 94,4 China , , ,9 25,1 Turkey , , ,7 23,5 Kosovo 1) , , ,5 938,6 Russia , , ,5 11,7 Slovenia , , ,6 34,4 Croatia , , ,8 88,5 Romania , , ,9 62,0 Austria , , ,1 32,0 Switzerland , , ,1 27,8 B i H , , ,9 145,9 USA , , ,8 24,9 Netherlands , , ,1 102,4 France , , ,6 22,5 Poland , , ,6 17,0 ФИНАНСИСКИ СЕКТОР Финанискиот сектор во Република Макоеднија се карактеризира со едноставна структура во која банкарскиот систем е со доминантно учество, ниско ниво на меѓусебна поврзаност и отсуството на сложени финансиски инструменти и услуги, што овозможуваат стабилност со низок ризик од прелевање на ризиците на одделните институционални сегменти врз останатите делови на финансискиот систем. Со крајот на 2012 вкупните средства на финанискиот систем изнесуваа 399 милијарди мкд, односно зголемување од 6,5%, кое е за 2,7 пп помало од истиот период минатата година како последица на забавениот раст на активата на банкарскиот систем, како и од намалениот обем на активности на друштвата за лизинг и штедилниците. Total Assets in bill mkd Structure Number Financial Institution Deposit FI ,2% 89,3% 90,1% 89,8% 90,5% Banks ,5% 88,5% 89,2% 88,7% 89,2% Change Saving Organizations ,7% 0,8% 0,9% 1,1% 1,2% NON Deposit FI ,8% 10,7% 9,9% 10,2% 9,5% Insurance Comp.&Agencies ,3% 3,5% 3,5% 4,0% 4,2% Leasing ,7% 2,5% 2,5% 2,8% 3,1% Pension Funds&Agencies ,3% 4,3% 3,7% 2,9% 1,8% Brokerage ,1% 0,1% 0,1% 0,2% 0,3% Investments & private funds ,1% 0,1% 0,1% 0,1% 0,0% Total % 100% 100% 100% 100% Банките со учество од 88,5% се најзначајниот институционален сегмент, според големината и значењето. Следат задолжителните пензиски фондови со 5,3% и осигуритлените органзации со 3,3%. Како резултат на промените во регулативата, но и како резултат на ограничениот обем на активности и високата конкуренција од страна на банките, штедилниците учествуваат само со 0,7% кое релативното учество постојано се намалува и во блиска иднина се очекува намалување и на бројот и на значењето на штедилниците. 7

8 Најдинамичен раст бележат пензиските средства што главно се должи на раст на средствата врз основа на уплати од нивните членови и сѐ уште минималните одливи врз основа на пензии (имајќи предвид дека овие фондови се формирани во 2006 година и просечната старост на нивните членови е сѐ уште далеку од старосната граница за пензионирање). Според поставеноста на пензискиот систем и сѐ уште краткиот период изминат по неговото формирање, реално е да се очекува дека овие институции ќе добиваат сѐ поголемо значење. Во иднина може да се очекуваат одредени промени во структурата на домашниот финансиски систем во делот на лизинг компаниите, како резултат на намалениот број на активности и непрофитабилното работење на друштвата за лизинг, а од друга страна кај осигурувањето остварен е значителен напредок во регулативната рамка и супервизорската функција на осигурителниот сектор, којшто покажува голем потенцијал за понатамошен развој, особено во сегментот на осигурување на живот. Банкарско опкружување Со значајниот и во континуитет надпросечен раст како на вкупните средства така и на кредитите и депозитите како најзначајни пазарни сегменти, Охридска Банка СГ групација, според интерната сегрeгација на НБРМ од крајот на 2012 е дел од групата на Големите банки. Big mmkd Assets jun/13 % in BS Middle mmkd Assets jun/13 % in BS Small mmkd Assets jun/13 % in BS Komercijalna banka ,8% Halk banka ,3% Alfa banka ,7% NBG Stopanska ,4% Sparkasse banka MK ,4% Eurostandard ,7% NLB Tutunska ,1% Prokredit banka ,4% Kapital banka ,5% Ohridska banka ,5% MBPD ,9% Postenska ,4% UNI banka ,0% Stopanska b BT ,0% TTK banka ,9% CKB ,0% Total ,8% ,9% ,3% Во 2012 година ОБСГ оствари надпросечен раст на сите три најзначајни пазарни сегменти и тоа вкупните средства се зголемени за 1.6 пати над БС, кредитите 2.3 пати и депозитите 4 пати над БС. Со тоа е зголемено и пазарното учество на депозизите за 0.9 п.п и достигна ниво од 7,9%, додека кај кредитите порастот е 0.7 п.п. и достигна ниво од 7.7%. mmkd dec11 dec 12 dec11 dec 12 dec11 dec 12 dec11 dec 12 dec11 dec 12 Bank sector Middle b Loans change % 37% change % 16,0% 6,8% 4,5% 11,8% 10,5% market share 7,0% 7,7% Deposits change % 82% change % 19,2% 4,8% 2,3% 10,3% 12,0% market share 7,0% 7,9% Assets change % 46% change % 10,8% 6,6% 2,7% 15,8% 1,8% market share 7,4% 7,6% OBSG Banking sector Big Middle Small OBSG in changes in Со динамичкиот и надпросечен раст ОБСГ со порастот од ммкд придонесе со 17% во порастот на кредити на ниво на БС или со 34% во групата на средни банки, во која беше анализирана во 2012, додека во делот на депозити со порастот ммкд придонесе со 28% во порастот на депозитите на ниво на БС или со 53% во групата на средни банки. 8

9 mmkd OBSG Banking sector Big Middle Small dec12 jun13 dec12 jun13 dec12 jun13 dec12 jun13 dec12 jun13 Loans change change % 0,6% 2,4% -0,9% 10,5% 12,8% market share 6,6% 6,5% Deposits change change % -15,9% 0,7% -0,3% 1,4% 15,1% market share 7,8% 6,5% Assets change change % -1,1% 1,2% 0,4% 2,0% 10,7% market share 7,6% 7,5% Во текот на првото полугодие на 2013 година, запазен е континуитетот во оставрувањата со претходните состојби и планирани движења, поготово во делот на комитенската база и активностите. Поради цикличните движења на депозитите, поготoво од големите клиенти (планирана исплата на дивиденда во месец април и други поголеми комерцијлани плаќања на голем депонент) и во дел кредитите, евидентирано е соодветно влијание на состојбите на реализација на вкупните средства со крајот на полугодието, но имајки ги предвид активностите до крајот на годината, постигнатите состојби се во линија со планираните остварувања се овој период, како и до крајот на годината. Постигнатите напросечни билансни остравувања со крајот на 2012 беа следени и со значително повисока профитабилност и подобрена структура на приходите со што е остварен резулатот од 131 ммкд или 2,5 пати повисок од претходната година, како и највисок релативен пораст на ниво на Банкарски сектор. Постигнати се и квалитативни структурални промени со зголемувањето на учеството на провизиите во вкупните приходи. mmkd OBSG Banking sector Big Middle Small jun13 jun12 jun13 jun12 jun13 jun12 jun13 jun12 jun13 jun12 Net interest income change 21,6% 5,5% 11,5% -4,2% -17,8% Net fees income change 19,2% 6,0% 10,4% -3,1% -13,9% Net f/x gain change 69,9% -90,6% -86,7% -99,0% -98,3% Expenses* change -1,1% -5,4% -0,2% -2,0% -38,3% Impairment on financial asse change 99,8% 50,8% 85,0% -47,6% 21,7% Profit before tax change 31,5% -42,3% -51,4% 10,5% -52,1% C / R ratio 61,3% 80,7% 60,1% 67,4% 50,4% 56,5% 74,8% 78,3% 181,0% 113,4% Позитивните остварувања продолжуваат во континуитет и во 2013, при што сите елементи на Нето Банкарскиот приход бележат напросечен на ниво на банкарски сектор раст и тоа нето каматните приходи 21,6% провизиите 19,2% и курсните разлики 69,9% повеке од истиот период минатаат година, со што и вкупниот оперативен резултат е 81 ммкд или 31,5% повеќе од минатата година и што е во линија со оставрувањето на планираниот резултат со крајот на годината. 9

10 НБРМ проекции за порастот на депозити и кредити Во однос на проекциите за кредитниот раст, и покрај покрај поволните остварувања во делот на реалниот сектор и макроекономските движења во анализираниот период, во услови на сеуште ранливо економско закрепнување, на глобален и домашен план, оценките на банките за кредитоспособноста на нивните клиенти и квалитетот на понудените проекти, натамошните промени во квалитетот на кредитното портфолио со евидентно зголемувањето на учеството на нефункционалните кредити во бруто кредитите, како и конзервативните стратегии на големите банкарски групации коишто со свои банки се присутни на домашниот пазар, влијаеа реализираните стапки на кредитен раст во првите два кваратали од 2013 да бидат значително пониски од проектираните. Кредитниот раст во првиот квартал на 2013 изнесуваше 4,3% (годишни стапки) а во вториот 3,7%, кој раст е значително понизок од соодветните за периодот за остварување на планираната стапка на раст на вкупните кредити 7,2% во 2013 и 8,1% во 2014 година соглансо априлската проекција на Централната банка. Послабите остварувања кај депозитите, заклучно со вториот квартал, дополнително ги нагласуваат надолните ризици за кредитниот раст до крајот на годината. Порастот на кредити во банкарскиот сектор во првите шест месеци (јун2013/дек2012) изнесува 2,5%, од кои значитлено забавување е евидентирано кај корпоративниот сектор со стапка од 1,3% додека кај секторот население тој пораст е 4,6%, и кои стапки се значително пониски од соодветните за периодот за да го обезбедат планираниот раст на кредитите до крајот на тековната и во 2014 година година. Со цел реално согледување на поставеноста на Банките околу активностите поврзани со кредитирањето, пред се од аспект на перцепција за обемот на идната побарувачката како и кредитните услови во нареден период, и соодвтено вградување во предвидувањата за идните движења како и соодвтените ревизии на ниво на Банкарски сектор, НБРМ на редовна основа прави Анкета за идната Кредитна аквтивност на Банките по групи на Банки. 10

11 Согласно последната Анкета, во однос на кредитните услови, Големите и Средни Банки предвидуваат нето заострување на кредитните услови за одобрување на кредити на Корпоративниот сектор, додека кај населението - нето олеснување, што кај средните банки е поизразено кај потрошувачките кредити. Ваквите движења во основа соодветствуваат со очекувањата на банките за движењето на кредитните услови, дадени во претходната анкета за соодветните сегменти. Од аспект на побарувачката, кај корпоративниот сектор е забележано натамошно нето-зголемување на побарувачката на кредити, и тоа посилно во однос на претходната анкета. Ваквата оценка на банките е главно во согласност со очекувањата од претходната анкета. Раст на нето-побарувачката е забележан и кај населението, за разлика од претходната анкета кога побарувачката се намали на нето-основа. Притоа, остварените движења се во согласност со очекувањата на банките дадени во претходниот квартал. Депозитниот раст соглансо априлската проекција на НБРМ е проектиран на 7,6% во 2013 год и 7,8% во 2014 год. Ваквите оцени се врз основа на очекуваното подобрување на финансиската позиција на приватниот сектор во текот на 2013, а особено во 2014 година. Мегутоа и кај депозитите, оставрените годишни стапки на раст во првите два кваратали се значителни пониски од проектираните, односно во првиот кваратал е стапка на раст од 4,2% додека во вторниот кваратла од само 2,7%. Податоците со август се нешто попозитивни, и бележат раст од 4,5 на годишнo ниво но сеуште на релативно ниско кумулативно ниво, за реализација на проектираниот раст. Според податоците на НБРМ, на ниво на банкарски сектор вкупните депозити со крајот на јули спредено со почетокoт на годината се скоро на исто ниво, односно бележат раст од само 0,1%, при што депозитите од корпоративнито сектор бележат пад од 8,2% додека секторот население бележи раст од 2,9%. Стапки на адекватност на капиталот Банкарскиот систем и во 2012 и првиот семестар на 2013 година ја задржа задоволителната солвентност и капитализираност. Со стапката на адекватност на капиталот на ниво на банкарскиот систем изнесуваше 17,3%, што е повеќе за 0,2 процентни поени во споредба со крајот на 2012 година. Имајќи предвид дека над половината од сопствените средства на банките се над нивото на капиталот потребно за покривање на ризиците, може да се заклучи дека банкарскиот систем во целина располага со доволен обем на сопствени средства за апсорпција на неочекувани загуби. Група банки / CAR во % Големи 14,1% 15,5% 15,3% 15,1% 15,0% 15,7% 15,8% 15,6% 15,3% 15,6% 15,9% Средни 17,0% 15,9% 16,3% 17,3% 17,2% 18,3% 18,2% 18,2% 22,2% 22,1% 21,5% Мали 54,7% 55,4% 50,0% 49,3% 38,6% 36,1% 32,9% 28,0% 18,8% 17,5% 16,0% Банкарски систем 16,1% 16,8% 16,5% 16,7% 16,8% 17,5% 17,4% 17,1% 17,1% 17,3% 17,3% Зголемувањето на стапката на адекватност на капиталот во 2013 година произлегува од повисоките стапки на раст на капиталните позиции на банките, а особено на сопствените средства, во споредба со стапките на пораст на активностите на банкарскиот систем (актива пондерирана според ризиците). Главни двигатели на растот на сопствените средства во 2012 година се реинвестирањето на добивката којашто ја оствариле банките во 2011 година и капиталните инфузии од страна на матичните субјекти, во форма на нови емисии на акции и субординирани инструменти. Воедно, структурата на сопствените средства на македонските банки е релативно квалитетна, имајќи предвид дека основниот капитал учествува со 85% во вкупните сопствени средства. 11

12 II. SWOT анализа Силни страни - Во отежнатиот амбиент на бавно закрепнување од светската криза, довербата и поверението во Сосиете Женарал брендот и во стабилност и углед на ОБСГ истрајува неприкосновено; - Пораст на пласманите во CliPri и CliCom повеќе од растот на пазарот; - Достапност на странски кредитни извори од меѓународните финансиски институции, наменети за кредитирање на компании со најповолни услови на пазарот. Одлична соработка со МБПР за кредитирање, со повластени каматни стапки; - Докажана способност на привлекување на CliPri и CliCom клиенти, пораст на квалитетот на портфолиото на клиенти; - Силна позиција во девизно работење, платниот промент во земјата и во странство; - Ниска и со тренд на постојано намалување цена на ризик на CliPri кредитите; - Централизирана комерцијална кредитна анализа и проектино финансирање; - Воспоставена контрола на трошоци и процедури; - Инвестирање во обука и образование на персонал; - Достапност на различни извори на финансирање од меѓународни финансиски институции; - Искусен менаџмент и млади образовани вработени; - Подобрена координација меѓу ФО и БО. - Отворена нова експозитува во технолошк- индустриската зона Тирз- Бунарџик Можности - Повисока ефикасност со префрлање на Централата во Скопје; - Глобални и регионални синергии; - Способност за искористување на новиите можности за финансирање на проекти за енергија (ХППС, итн); - Пораст на БДП во 2013 кој се очекува да опстои и во наредните неколку години; - Појава на нови меѓународни инвестиции, растечки странски директни инвестиции и гринфилд инвестиции; - Обезбедување дополнителни странски кредитни линии, со исклучителни поволни услови - клучен двигател за раст на кредитите и обезбедување на поголем удел на пазарот во корпоративниот сегмент и МСП; - Имплементација на скоринг алатка за потрошувачки кредити и кредитни картички со цел подобрување и хомогенизирање на процената на ризик и идустријализација на производство; - Тековниот процес за ЕУ интеграција и отварање кон процесот на глобализација; - Создавање на имиџ на европска банка усогласена со ЕУ претпристапната фаза. Слаби страни - Високо ниво на концентрација на депозитната база од правни лица со главно краткорочна компонента; - Потпросечна капитализација на ОБСГ споредено со пазарот и најважните конкуренти; - Ниска побарувачка и куповна моќ за недвижнини можат да го забават процесот на продавање на преземени средства и колатерали; - Висока цена на раст во средина карактеризирана со релативно ниски каматни маргини во CliCom/CliPri во комбинација со силната конкуренција и нелојални цени на домашните депозити кои се главно краткорочни; - Зголемување на цената на ризик на CliCom клиенти, чувствителност при поединечно каснење во наплата од големи клиенти; - Слаба позиција во картично работење, недостаток на критична маса во картично работење; - Нагласена потреба од поефикасен и забрзан развој одн. воведување нови продукти на пазарот. Потреба од зголемувањето на внатрешниот капацитет за управување со развојни проекти и поддршка на ИТ добавувачи - Потреба од растеретување на деловната мрежа од прекумерната административна оптеретеност, потреба од упростување и поедноставување на внатрешни процедури. Закани - Агресивна конкуренција (Халкбанка, Шпаркасе банка) кои нудат агресивни и нелојални активни и пасивни услови за каматна стапка главно во МСП и CliPri пазари; - Временско несовпаѓање на зголемувањето на капитал со потребата на истото може да го успори растот на кредитното портфолио - Конкуренцијата ги попречува фирмите во нивната желба да преминат во ОБСГ со применување несразмерно високи провизии за предвремена отплата на кредитите и со ненавремено ослободување на колатерал - Продолжени рокови за наплата во комeрцијаlните релации, вклучувајќи го и повратот на ДДВ, влошување на солвентноста на CliCom пазар; - Нови регулаторни ограничувања и барања (Базел 2 и Базел 3); - Законската средина сеуште не е оптимална за странски инвеститори; - Сеуште бавно заздравување од глобалната економска криза; - Пролонгиран процес кон патот за ЕУ и НАТО членство; - Систем позициониран за максимизиран пораст кој предизвикува чести и многу драматични промени во средината (цена на финансирање, цена на ризик); - Жилава конкуренција во делот на кредитирање на населението, континуиран пад на каматни стапки и наплатени провизии на пазарот кои влијаат неповолно врз приходите на банката 12

13 III. СТРАТЕГИЈА Стратегијата на ОБСГ за наредните години останува насочена кон постигнување одржлив и профитабилен раст со освојување дополнително пазарно учество во пазарните сегменти кои се сметаат најквалитетни и најмалку ризични крупни домашни и меѓународни претпријатија, добро позиционираниот дел на СМЕ сегментот (топ 20% средни и мали претпријатија според финансиските биланси и потенцијалот за одржлив раст), ВИП клиенти-индивидуалци, вработени на платен список во добростојачките претпријатија, вработени во јавна администрација. Имајки ја во предвид присутноста на значаен кредитен ризик посебно во СМЕ и појавата на континуирано зголемување нефункционални кредити во банкарскиот сектор, стопанското кредитирање ќе се врши во знак на претпазливост, темелна проценка, соодветно структуирање и избегнување на прекумерен кредитен ризик. Остварувањето на раст на кредитните пласмани надминувајки ја просечната стапка во банкарскиот сектор ќе продолжи и натаму но со тенденција на забавување во сообразност со пазарните услови. Посебно во СМЕ сегментот се забележува растечка задолженост на субјектите создадена во период кога постоеле пооптимистички очекувања за можности за безбеден пласман на поголеми количини производи на пазарот. Овие очекувања барем делумно не се остварија. И да имаше зголемена продажба, фирмите често се соочуваат со отежната наплата на нивните побарувања, со постојан недостиг на ликвидни средства и оттука и со намален капацитет за превземање нови кредитни обврски. Недостигот на ликвидноста и ограничениот капацитет за остварување нови инвестиции потребни потребни за справување со жестока конкуренција натежнува на конкурентоспособноста на СМЕ. Се приметува намалена склоност и ограничен капацитет за спроведување нови инвестицииски проекти. Стравувајќи дека и нема да можат да си ги наплаќаат побарувањата посебно на домашниот пазар во услови на отежната ликвидност и намалена побарувачка во подолг временски период, одреден број фирми се откажуваа од нивните инвестицииски планови или ги одложија во исчекувањето на подобар деловен амбиент. Имајќи предвид редицата неповолни фактори кои натежнуваат на стопанските субјекти (кои го сочинуваат главниот извор на кредитирање за банките во Република Македонија) ги прилагодивме проекциите за кредитирање во наредниот период во насока на умерен раст (околу 10% годишно) - понизок во споредба со изминатион период ( г.) но сеуште доволно силен за да ја надмине пазарната динамика и да овозможи натамошно освојување на пазарно учество. Доколку се создадаат услови за поголемо раздвижување на стопанското кредитирање како резултат на подобрување на домашното опкружување или помасивно влегување на странски капитал, ќе се спроведе соодветна ревизија на проекциите за кредитниот раст на банката користејќи ги ажурираните податоци. Оптимизирањето на мрежата на експозитури останува значајна цел: o o o o o Зајакнување на следењето на продуктивноста и профитабилноста на секоја експозитура, зголемување на комерцијалните активности во профитабилните експозитури и рационализација во однос на составот и структурата во останатите; Позасилено присуство во Скопје со новата Комерцијална централа опфаќајки ВИП филијала и корпоративна експозитура, отварање на најголема ретаил експозитура во центарот на Скопје прераспоредување на одредени филијали на поударн локации, новата филијала сместена во технолошко-индустриско развојна зона (ТИРЗ) Скопје 1 Бунарџик. Воздржано проширување и селективно преместување на одредени експозитури/филијали во насока на полесно и поефикасно допирање до клиентската база со истовремено намалување на трошоците на закупнина. Отварањето на ВИП експозитура во Скопје, фокусирање на привлекување на депозити од ВИП клиенти; Развој на банкомати: фокус на прераспределба на постоечки непрофитабилни банкомати со воздржан незначаен раст на целокупниот број на банкомати; 13

14 o Растеретување на продажните екипи во деловната мрежа од административна оптеретеност преку селективно распоредување на комерцијални асистенти, упростување односно поедноставување на внатрешните процедури во насока на поголема продуктивност, ефикасност и фокусирањето на потребите на клиенти. Главната цел е задржана зголемување на пазарниот удел во кредити од 7.8%, со крајот на 2013 година до 9.2% во 2018 година. Во буџетот за 2014 предвидено е зголемување на пласманите во кредити за ммкд или 10.3% и просечно во следната години за 10%. III.1. Стратешки и деловни цели 1. Оптимизација на постоечката мрежа Физичкиот развој ќе биде усогласен со пазарните перформанси со постојано следење на индивидуалната профитабилност на експозитурите, создавајќи интерен репер за одлучување. Оптимизирање на мрежата на експозитури, рационализација на постојната дистрибутивна мрежа; Главна експозитура за банкарство на мало и ВИП салон; Реевалуација на бројот на персонал во експозитурната мрежа и одделно по експозитури во однос на состав и структура зголемување на продуктивноста со истиот број на персонал; Анализа на трошоци/приходи од постоечката мрежа на банкомати и ПОС и прераспределба на постоечките банкомати на поатрактивни локации; Консолидација на експозитурите и персоналот на адекватен начин за да се овозможи профитабилност на секоја експозитура и да се понуди подобра услуга за клиентите; Воздржано проширување и селективно преместување на одредени експозитури/филијали во насока на полесно и поефикасно допирање до клиентската база со истовремено намалување на трошоците на закупнина; 2. Засилување на присуството во Скопје Со отварањето на нова Управна зграда во Скопје се обезбеди засилено присуство во Скопје во делот на комерцијални активности опфаќајки ВИП филијала и корпоративна експозитура, отварање на најголема ретаил експозитура во центарот на Скопје (од октомври 2013 год.) прераспоредување на одредени филијали на поударн локации, веќе отворената нова филијала сместена во технолошко-индустриско развојна зона (ТИРЗ) Скопје 1 Бунарџик. 3. Надпросечни пазарни остварувања и постигнување зголемен процент на пазарно учество од 9,2% до 2018 год: Синергиски пристап помеѓу физички лица, професионалци, МСП и гоеми и интернационални клиенти; Договори за партнерство; Пакети; Зголемено присуство во главниот град Скопје; Интерни и екстерни комуникациски активности; Рационализација на кредитни процедури; Усовршување на вештините на продажната сила; Зголемување на ефикасноста и намалување на времето при обработка на кредитните досиеа. 14

15 4. Зголемување на бројот на активни клиенти физички лица за нови клиенти до 2018 година со што вкупниот број ке изнесува околу или пораст од околу 40% со: a) Придобивање нови клиенти Активна теренска работа/презентации за придобивање на нови клиенти од јавната администрација преку потпишување на договори; Масовни договори за платен список и синергија со клиентите правни лица. b) Задржување на постоечките клиенти на платен список и други клиенти Зголемување на стапката на број на производи по клиент физички лица (дебитна картичка, пречекорување, револвинг картичка, е-банкарство...) со цел да се зголеми нивната лојалност; Понуда на пакети и програми за лојалност за кредитоспособни клиенти; Маркетиншки техники предизвикани од настани (истекување на кредит или депозит...) подржано со пошта или телемаркетинг. 5. Врвна услуга и стручност во сервисирање на клиенти правни лица Задржување и унапредување на успешниот пристап кон правните лица и МСП заснован на специјализирани единици за финансиска експертиза централизирани на ниво на Централа: проценување на комерцијален кредит/анализа за ГМК и МСП, управување со странски кредитни линии, проектно финансирање, комерцијални асистенти; Продолжување и унапредување на успешна трансформација на Комерцијалниот БО во центар за оперативна ефикасност и професионалност (имресивни добивки во придуктивност/ефикасност, градење на стручност во платен промет и документарно работење со странство, квантен скок во задоволството на клиентите); Учество во финансирање на големи инвестиции во корпоративниот сектор; Развој на способностите на Банката за финансирање на проекти (јавни, приватни); Синдицирани кредити и прекугранично кредитирање; Оптимизација помеѓу комерцијални процеси и процеси на подршка; Решавање на спорот за името со Грција, и влез на Македонија во ЕУ и НАТО, или отварање на македонската економија кон процесот на глобализација заедно со поедноставениот процес на регистрирање на компании, отстранување на административните бариери и намалување на даноците ќе придонесе за повеќе странски директни инвестиции, особено од земјите кои се спремни да ја искористат приликата за поголем извоз на добра и услуги надвор од ЕУ земјите, поради македонскиот договор со ЦЕФТА. 6. Актуелно репозиционирање на ОБСГ на пазарот за МСП Присутство на пазарот на цела територија на РМ преку експозитури во речиси сите поголеми градови и преку засилено присутство во Скопје. Заокружување на процесот на поместување од регионален фактор (портфолио концентрирано во Охрид и до помала мера во Скопје и во Штип) со разнолично СМЕ портфолио без јасен профил во географски исбалансиран национален фактор насочен кон поддршката на најквалитетни 20% МСП фирми на пазарот. Финансирањето со поволни, конкуретни услови со интензивно користење странски кредитни извори останува клучно за воспоставување на беспрекорен однос со СМЕ комитентите. Целта е да се здобиеме со максимален удел во финансиските услуги што ги користаат клиентите со изразено воспоставување на домицилноста на промет. Спремност за понуда на исклучиво конкурентски продукти и услуги вкл. макс. поволни кредити од странски извори со цел стекнувањето најдобростоечките фирми тн. лидерите на пазарот ; Селективен приод - добростоечки СМЕ со годишни приходи над 1 МЕУР, потенцијал за висок пораст на приходите и добивката, солидни финансии, лидери на пазарот и извозно ориентирани СМЕ. Привлекување на најдобрите компании во секој регион со понуда на повластени услови според потребите на фирмите со компетитивни понуди за превземање на нивниот бизнис, депозити и други пропратни услуги. 15

16 7. Градење на препознатливост на корпоративен кредитор од прв избор Рационализација на процедурите за кредити, забрзана обработка на досиеја и време на одговор; Развој на стучност во кредитирање: специјална цел, проектно финансирање, структурирање; Силна соработка со мултилатерални институции (ЕБРД, ЕИБ...). 8. Пренасочување од пристап ориентиран кон продукти кон пристап ориентиран кон клиенти Ажурирање на досието на клиентот; Сегментација на базата на клиенти; Распределба на хомогени портфолија на клиенти по референти; Развој на проактивен мултиканален пристап. 9. Фокусирани анализи на кредитен ризик и подобрување на мониторингот и наплата Пофокусирана анализа на кредитен ризик по сектори на активности и профили на ризик; Целосна имплементација на СГ алатките за проценка на ризик во кредитниот процес; Имплементација на скоринг модел за кредити на население и МСП; Ригорозни критериуми за ризик за влошени профили на ризик и сектори со повисок кредитен ризик; Рано откривање и превентивни интервенции на првите знаци на ликвидносни проблеми на клиентите правни лица; Управување со преземени средства како потенцијално негативно влијание кај зголемената цена на ризик преку оштетувањето; Фокус на понатамошно подобрување на процесот на мониторинг и наплата. 10. Рационализација, контрола на трошоци и пристап на заштеда од трошоци Подобрување на веќе имплементираните процедури и процеси чија крајна цел останува нов пристап кон штедење на трошоци односно имплементирање на плановите за штедење преку: Интеграција на "култура на трошоци" во рамките на банката; Преглед на процесот, процедурите и документите; Воспоставување на ниво на одговорност сопственост на трошоци ; Поврзаност на одговорноста со искористеноста на буџетот; Јасна контрола на трошоци која дозволува брза реакција и подобрување на профитабилнсота; Анализа на трошоци/приходи за секоја експозитура; Следење на реализацијата на планот на заштеди имплементиран на ниво на групација од крајот на Оценка основана на перформанси. Намалени трошоци поради централизација на службите во Новата Централа во Скопје и постигнување зголемена оперативна ефикасност. 11. ИТ стратегија и мониторинг на ИТ трошоци ОБСГ во 2014 година има намера да продолжи со строгиот мониторинг на ИТ трошоците како континуитет на напорите спроведени во минатите години (во делот на опертивните трошоци естимацијата од септември 2013 во вкупен износ од 1,4 милиони евра е за 114 илјади евра под оперативните трошоци планирани во иницијалниот буџет за 2013 година и 2% односно 33 илјади евра под реализираните оперативни трошоци за 2012 година). 16

17 За периодот заклучно со 2017 година се очекуваат значителни заштеди во делот на одржување на хардвер, во најголем дел благодарение на постигнатите договори за одржување на фајловите системи преговарани во 2013 година, заштедата во делот на колокациски трошоци со ре-интернализација на ИТ бекап сајтот во износ од 50 илјади евра на годишно ниво, како и новите договори со Македонски Телеком во важност од 2013 година со значително подобри цени на дата телекомуникациските услуги. Почнувајќи од 2014 година за период од 3 години е договорена обнова на договорот со Ассеко СЕЕ во делот на еволутивен развој и корективно одржување на главните банкарски апликации, електронската банка и бизнис интелегенција системите, каде што се испреговарани одлични услови задржувајќи исто ниво на трошоци за еволутивен развој и покрај инфлацијата во евро-зоната и зголемената вредност на апликациите, и обезбедувајќи значително намалување на додадениот трошок за корективно одржување од 10% над договорот од пред 3 години, наспроти иницијално побараните 30% зголемување. Во оваа насока се и напорите кои се прават за намалување на глобалните оперативни трошоци, посебно во делот на трошоци за процесирање на картични трансакции каде се договорени нови поповолни тарифи за Банката овозможувајќи исто ниво на трошоци за процесирање на трансакции при истовремено планирано зголемување на бројот на трансакции за 10%. (вкупна заштеда од 160 илјади за период од 3 години ). Имплементацијата на новата тарифа е условена со обврска за тригодишен договор со Фирст Дата Словачка и зависи од одобрувањето на БХФМ за тригодишен договор со Фирст Дата Словачка. Миграцијата кон ФИС УК би се планирала да започне кон крајот на 2016 година. Воедно реализацијата на инфраструктурните проекти од ИТ стратегијата се во насока за обезбедување на ИТ инфраструктура која ќе може да го поддржи развојот на бизнисот, заедно со забрзано приближување кон процесите и алатките на СГ. 12. Подобрено управување со портфолиото на проекти Управувањето со проекти и управувањето со портфолиото на проекти кое е воспоставено веќе носи охрабрувачки резултати, особено со регуларното известување до релевантните тела на СГ и ОБСГ. ОБСГ има намера и понатака да се подобрува на ова поле во 2014 со извршувањето на тренинг за управување со проекти и очекувана повисока вклученост на секторот на Финансии во ревидирањето/предизвикот на финансиските податоци вклучени во проектните планови. 13. Човечки ресурси - еден од столбовите за реализација на целите на ОБСГ Стратегијата на ОБСГ во делот на човечките ресурси ги поставува плановите и активностите за обезбедување на селектирање, развој и задржување на високо квалитетниот персонал со цел да се подржи и исполни стратегијата и целите на ОБСГ. 14. Навремено и успешно усогласување со локалните банкарски регулативи, СГ нормативни правила и најдобрите банкарски пракси; 15. Позициониање како рефернтна банка, репер за следбениците на пазарот, прв избор на банка за новите и постоечките клиенти, ефикасна, блиска, флексибилна, иновативна, модерна и банка со добри услуги; 16. Квалитет - преку зголемено задоволство на клиентите и зголемено задоволство на вработените да се горди што работат и соработуваат со ОБСГ и СГ Групацијата; 17