Годишен Извештај 2007

Transcription

1

2

3 Годишен Извештај 2007

4 4 Годишен Извештај 2007

5 Годишен Извештај Содржина Историја...7 Филијали и експозитури...9 Извештај на Главен извршен директор...16 Органи на Банката...19 Макроекономски движења...20 Преглед на активностите во 2007 година...23 Средства...23 Капитал и обврски...23 Кредитирање на стопанство и население...25 Платежни картички...28 Депозити...28 Платен промет во земјата...31 Односи со странство...32 Ликвидност на Банката...33 Управување со ризици...33 Палета на производи и услуги...37 Маркетинг комуникација...39 Награди и сертификати...41 Организација и кадри...43 Листа на ностро сметки...47 Ревизорски извештај...49

6 6 Годишен Извештај 2007 ТрадицијаТрадицијата не прави помудри.

7 Годишен Извештај Историја Банка со јасно дефинирана деловна стратегија ИЗВОЗНА И КРЕДИТНА БАНКА АД, Скопје, основана во 1993 година како Акционерско друштво согласно одредбите на Законот за банки, е универзална банка за вршење на сите видови банкарски работи, со доминантна активност во работа со депозити, кредитно-гаранциско работење, платен промет во земјата и странство и девизно-валутни работи. Во изминатиот период, Банката бележи умерен пораст, со водење на политика на постојан стабилен профит. Со актива од околу 113 милиони евра на крајот на 2007 година ИК Банка се вбројува во редот на средните по големина банки во Македонија. Во последните неколку години ИК Банка е афирмирана и е препознатлива како банка за поддршка на развојот на микро, мали и средни бизниси, како и за работа со население, во соработка со меѓународни и домашни партнери, како што се European Bank for Reconstruction and Development (EBRD) од Лондон, KfW од Франкфурт, Bankakademie International од Франкфурт, SEDF од Њујорк, МБПР, МРФП, ФИООМ Македонија. Во 2006 година како дел од активностите за воведување на нови производи, Банката во соработка со Европскиот фонд за Југоисточна Европа (EFSE) од Луксембург, кој за прв пат е присутен на нашиот пазар токму преку ИК Банка, без гаранции од државата, пласираше нова кредитна линија во износ од 10 милиони евра. Оваа кредитна линија е наменета за микро и мали претпријатија и станбено кредитирање, што овозможи масовно кредитирање на претпријатијата и граѓаните. Како ефект од успешноста во работењето, со воведувањето на нови банкарски производи, во 2006 година ИК Банка на пазарот успешно ги пласираше петте вида VISA платежни картички, 3 дебитни картички - студентска, пензионерска и стандардна и 2 вида кредитни картички, за физички лица и бизнис картички за сопственици на сметки на правни лица. ИК Банка е и агент во Р. Македонија за Western Union Money Transfer System од САД, за услуги на брз и ефикасен трансфер на пари од и кон земјата и странство. Имајќи го во предвид преферирањето на менаџментот за задржување на стабилноста на Банката, ИК Банка во моментов е една од подобрите приватни банки, што дава солидна основа во наредните години да се најде во рангот на петте најголеми македонски банки. Во 2004-та година, од страна на Стопанската комора на Македонија, ИК Банка беше прогласена за Банка на годината. Оваа награда произлезе од променетата филозофија на работењето на Банката, ориентираноста кон клиентите и постигнувањето на константно добри резултати во изминатите години. Во 2005 година Банката во своето работење го воведе Меѓународниот систем за управување со квалитет EN ISO 9001:2000, со што стана прва банка во Македонија сертифицирана со Меѓународен сертификат за квалитет. Проектот за воведување на ISO стандардот траеше околу десет месеци, а сертификацијата е извршена од SGS Grate Britain Ltd.

8 8 Годишен Извештај 2007 На крајот на 2006 година Банката го воведе престижниот ISO стандард за управување со информациона сигурност ISO 27001:2005, со што е една од неколкуте банки во Југоисточна Европа и единствена во Македонија кои се носители на ваков сертификат. Во 2007 година ИК Банка ја доби наградата Најдобра Банка во Македонија за 2007 година во категоријата на средни и мали банки, која за прв пат се доделува, од магазинот Finance Central Europe од Лондон, со што се потврдува успешноста во работењето како средна по големина банка во земјата. Ова престижно признание за достигнувањата на Банката е потврда и мотив за понатамошни заложби за остварување на значајни резултати преку исполнување на трајната определба на ИК Банка, да развива производи и услуги кои одговараат на потребите на клиентите. Досегашната успешна историја на ИК Банка се карактеризира со постојано зголемување на бројот на клиентите и обемот на деловниот волумен, бројот на штедните влогови и кредити, но и на обемот на сопствениот капитал. Во изминатите неколку години бројот на вработените лица е зголемен за два пати, а мрежата на Филијали и Експозитури е во постојана експанзија низ целата земја. Следејќи ја линијата на постојан пораст, Банката си постави за цел да се вброи во врвната група на деловни банки во Македонија, поточно да стане бр. 1 во доменот на работењето со нови клиенти и веќе е на добар пат да ја оствари таа своја деловна стратегија.

9 Годишен Извештај Филијали и експозитури Централа Адреса: Бул. Партизански одреди бр.3, блок 11 П. Фах 421; 1000 Скопје, Р. Македонија, Телефон: Факс: Swift: EXPC MK ikbanka@ikbanka.com.mk Филијали и експозитури Експозитури во Скопје: 11 Октомври, Скопје, Тел: ; Факс: ikbleg@ikbanka.com.mk Ѓуро Стругар, 11а 1000 Скопје, Тел: Факс: pp@ikbanka.com.mk Кузман Јосифовски Питу, Скопје, Тел: Тел/Факс: Партизански одреди, 3, Блок Скопје, Тел: ; Факс ikb@ikbanka.com.mk Јане Сандански, 82, ТЦ Бисер локал Скопје, Тел: ; Факс ikb@ikbanka.com.mk Партизански Одреди, 66 ТЦ Лептокарија локал Скопје, Тел: ДЦ Палома Бјанка локал Скопје Тел: Иван Козаров, 31 локал 7 Населба Кисела Вода 1000 Скопје, Тел: Филијала Битола: Јосиф Јосифовски, 1, 7000 Битола, Тел: Факс: ikbitola@ikbanka.com.mk

10 10 Годишен Извештај 2007 Експозитура Битола Партизанска 94 локал Битола, Тел/факс: Филијала Прилеп: Бул. Гоце Делчев бб Хотел Липа 7500 Прилеп, Тел: Факс: ikbprilep@ikbanka.com.mk Експозитура Св. Николе: Илинден 1/ Св. Николе, Тел: Факс: ikbsvn@ikbanka.com.mk Експозитура Неготино: Маршал Тито, бб 1440 Неготино, Тел/факс: ikbneg@ikbanka.com.mk Експозитура Куманово: Браќа Рибар бб 1300 Куманово, Тел: Факс: ekspoziturakumanovo@ikbanka.com.mk Експозитура Гостивар: Иво Лола Рибар Гостивар, Тел: Факс: Експозитура Ресен: Јосиф Јосифовски Ресен, Тел/факс: ikbresen@ikbanka.com.mk Експозитура Струмица: Ленинова бб 2400 Струмица, Тел.: Факс: ikbstrumica@ikbanka.com.mk Филијала Гевгелија: 7 ноември Гевгелија, Тел: Факс: ikbgev@ikbanka.com.mk Експозитура Гевгелија: Граничен премин Богородица, Гевгелија Хотел Фламинго, Тел: Факс:

11 Годишен Извештај

12 12 Годишен Извештај 2007 Професионалност Професионалноста е клуч на нашиот успех.

13 Годишен Извештај Финансиски резултати Според годишната сметка на ИК Банка изработена на начин и постапка утврдени со одредбите од Законот за Трговски Друштва, Законот за банки и Меѓународните сметководствени стандарди Биланс на успех (во 000 денари) Вкупни средства 6,912,588 5,190,078 3,540,067 Кредити одобрени на клиенти 4,099,166 2,914,868 2,161,398 Хартии од вредност расположливи за продажба 226, ,505 7,551 Депозити (клиенти и банки) 3,853,159 2,623,112 1,725,211 Капитал и резерви 1,023,136 1,010, ,678 Биланс на успех (во 000 денари) Приход од камати (нето) 213, , ,158 Приходи од провизии (нето) 100,440 90,174 63,501 Нето добивка 80, , ,883 Показатели за успешноста (во %) Стапка на поврат на актива (РОА) Стапка на поврат на капитал (РОЕ) Коефициенти на капиталот Адекватност на капиталот Акционерски капитал Број на акции 41,415 41,415 41,415 Номинална вредност по акција (во 000 Денари) Број на вработени во Банката

14 14 Годишен Извештај Вкупни средства во илјади денари Капитал и резерви во илјади денари Нето добивка во илјади денари

15 Годишен Извештај % 18% 3% 16% 14% 12% 2% 10% 8% 1% 6% 4% 0% % РOA во % РOE вo %

16 16 Годишен Извештај 2007 Извештај на Главен извршен директор Реализацијата на однапред дефинираните цели, постигнувањето на се подобри финансиски резултати, зголемениот обем на работа, како и порастот на учеството во финансискиот пазар во РМ, се главните показатели за успешното работење на ИК Банка во 2007 година. Банката има поставено стратешки цели и насоки за развојот кои беа дефинирани во Стратешкиот план на Банката за периодот од 2006 до 2009 година. Превземените активности согласно Стратешкиот план и планот за развој во 2007 година, како и нивното исполнување, директно се одразија на подобрувањето на перфомансите за деловната успешност на Банката, изразена преку подобрување на квалитетот на кредитното портфолио, пораст на депозитната база, зголемен број на нови клиенти, а со тоа и зголемена динамика на реализација на кредити. Во текот на 2007 година, како резултат на потенцираната кредитна активност на Банката, се зголемија пласманите кај правните и физичките лица, односно кредитното портфолио порасна за 40% во однос на 2006 година. Во делот на работењето со микро, мали и средни претпријатија во 2007 година одобрени се 3,169 кредити што претставува зголемување на годишно ниво од 22%. Вкупниот износ на новоодобрените кредити за микро, мали и средни претпријатија изнесува 48 милиони евра и во однос на 2006 година, кога вкупниот износ на новоодобрени кредити на микро, мали и средни претпријатија изнесуваше 33 милиони евра, покажува зголемување за 45%. Во делот на кредитирање на населението, во 2007 година одобрени се 4,263 нови кредити во износ од 857 милиони денари, што претставува зголемување на износот за 24.7%. Со состојба на 31 Декември 2007 година, учеството на кредитите класифицирани во А ризична категорија изнесуваше 90.29%, во Б ризична категорија 5.04%, а пак учеството на кредити во В, Г и Д ризична категорија изнесуваше 4.67%. Депозитната база во текот на 2007 година е зголемена за 47% во однос на претходната година, што зборува за довербата во стабилноста на Банката и квалитетот на услугите кои ги нуди. Кампањата на производите за депозити на населението, Паметно Штедење продолжува и понатаму да тече. Позитивни резултати од работењето во текот на 2007 година се постигнати и во делот на платниот промет во земјата, каде имаме пораст од 23,8% на ново отворени сметки. Во третиот квартал од 2004 година имплементирано е електронското банкарство, изградено врз база на најнови светски достигнувања и кое користи заштита според највисоки стандарди во информатичката технологија. Во текот на 2007 година издадени се 100% повеќе сертификати за електронско банкарство во однос на предходната година што представува значителен пораст во користењето на оваа услуга.

17 Годишен Извештај Банката бележи пораст и во доменот на девизното работење, односно зголемување од 34% кај приливите и 30% кај износот на дознаките од претходната година. Во продолжение се дадени дел од остварените показатели од работењето во 2007 во однос на 2006 година: зголемена актива за 33%; зголемување на кредитното портфолио за 40%; зголемена депозитна база за 47%; Сите овие параметри се само уште една потврда на јакнењето на рејтингот на Банката и нејзиното профитабилно работење. Мисијата на ИК Банка е да биде високо профитабилна институција, признаена како водечка, независна, приватна банка, која нуди универзален асортиман на услуги со силна репутација на домашниот пазар, јасно таргетирана и афирмирана во сегментот на работа со микро, мали, средни претпријатија и население. Преку производите и услугите, кои се дизајнирани според потребите на нашите клиенти, придонесуваме тие континуирано да создаваат вредности. Банката, со јасно дефинирана стратегија и пазарна ориентација, го трасира својот пат кон значаен чинител на Финансискиот пазар. Оперативниот тим на ИК Банка е синтеза на менаџмент со долгогодишно, професионално искуство и млад, интелигентен кадар со висок степен на стручност и интегритет, кој успешно имплементира нови технологии, развој на човечки ресурси, воведување на нови производи, висок кредитен рејтинг и градење песпектива и имиџ на Банката. Примарна цел е преку квалитет во своето работење да го надгради и унапреди системот на комуникација и односи со своите клиенти. Банката прерасна во институција која е партнер во нивниот бизнис и преку интерактивен однос, генерира промени и наметнува развојни трендови. Взаемните интереси на Банката и нејзините клиенти го создаваат заедничкиот успех. Преку понудата на бројни банкарски производи, Банката креира нови можности за работа на правните субјекти, а на граѓаните им овозможува остварување на посакуваните цели. Во целина, Банката претставува врска помеѓу претпријатијата и населението, а со својата поволна и прифатлива понуда на современи и модерни производи и примена на принципите на современото банкарство (електронско банкарство, картично работење) го поттикнува домашното штедење, влијае на развојот на кредитната култура и напредокот на своите клиенти. Утврдената стратегија за развој на Банката, како и нагорниот раст во овие неколку години, јасно ја дефинираат нејзината улога во актуелното банкарско работење во Републиката, како значајна и сериозна финансиска институција, која дава свој импулс и белег на економскиот развој и претприемаштвото во Републиката. Со почит, Панче Манчевски, Главен Извршен Директор

18 18 Годишен Извештај 2007 Искуство Верувајте му на нашето богато искуство.

19 Годишен Извештај Органи на Банката Собрание на акционери Собранието на банката секоја седница избира претседавач. На последната 18-та седица на Собрание на акционери оддржана на ден 02 Април 2008 година претседаваше акционерот Благоја Ѓорѓијовски. Управен Одбор Светлана Шаљинска - Претседател Роберто Марзанати - член Раде Силјан - член Маријан Начевски - член Никола Поленак - член Панче Манчевски - член Работоводен Орган Панче Манчевски - Главен Извршен Директор Борис Петровски - Извршен Директор Акционери Со состојба 31 Декември 2007 година, акционерскиот капитал на Банката во износ од 414,150 илјади денари е составен од 41,415 акции со номинална вредност од 10, денари за една акција, од кои: 37,275 обични акции и 4,140 приоритетни акции. Сопственичката структура на ИК Банка ја сочинуваат 45 акционери, од кои: Учество во капиталот Европска банка за обнова и развој, Лондон % 10 поголеми акционери % 34 други акционери % Сопствени акции 2.54 %

20 20 Годишен Извештај 2007 Макроекономски движења Трендот на поволни економски движења во економијата продолжи и во 2007 година. Индустриското производство забележа позитивни стапки на пораст и во споредба со претходната година оствари просечен пораст од 4.2%, при што главни носители на порастот се преработувачкиот и рударскиот сектор. БДП во 2007 година оствари реален пораст од 5.1%, додека просечната стапка на инфлација во истиот период достигна 2.3%. Позитивната стапка на инфлација е резултат на фактори на страната на понудата (порастот на акцизите и други дополнителни давачки што ги зголемија цените на цигарите), порастот на светските цени на нафтата, како и повисоките цени на производите за исхрана (во голема мерка заради доцнење на понудата на раноградинарски производи). Стапки на реален пораст на БДП и просечна стапка на инфлација 7 5,8 5 5,5 5,1 4,4 4,3 4,5 3,4 4,0 3 3,2 2,9 3,1 3,2 1,4 1,8 2,3 1 0,8 0,9 1,2 1,2 0,5-1 -1, , Стапки на реален пораст на БДП Инфлација (просек) Во однос на надворешно-трговската размена на Република Македонија, извозот на стоки и услуги во 2007 во однос на 2006 година е номинално зголемен за 39.8%, а увозот на стоки и услуги во 2007 година во однос на претходната година номинално е зголемен за 38.9% 1. 5,5 5 4,5 4 3,5 3 2,5 2 1,5 1 2,01 1,81 1,62 1,69 1,24 1,29 1,19 1,32 Движење на увозот и извозот на Р. Македонија во илјади USD 1,68 1,15 1, ,92 2,21 1,36 2,9 1,67 3,1 2,04 3,63 2,36 5,23 3,36 Извоз (ФОБ) Увоз (ФОБ) 1. Извори: НБРМ и Државен завод за статистика

21 Годишен Извештај Депозитниот потенцијал на банките продолжи да расте со интензивирана динамика и во текот на последниот квартал на 2007 година. Така, според послединте официјани податоци добиени од Народна Банка на РМ, на крајот на Декември 2007 година во однос на крајот на Ноември 2007 година вкупните депозити кај банките се повисоки за 2.3%. Континуираниот пораст на депозитите во банкарскиот сектор беше карактеристичен за целата година (пораст на квартална основа во првиот, вториот и третиот квартал од 6.0%, 10.5%, 3.3% и 9.1% соодветно). Анализирано на годишна основа (Декември 2007 година/декември 2006 година), вкупните депозити кај банките се повисоки за 28.8%. Значителните приливи на депозити во банкарскиот систем претставуваат сигнал за зајакната економска активност и повисоки приходи на субјектите и претставуваат основа за понатамошно продлабочување на финансиската интермедијација. На годишна основа (Декември 2007 година/декември 2006 година), вкупните депозити на претпријатијата се повисоки за 21.7%. Анализата на рочната и валутната структура на депозитите на претпријатијата покажува изразени преференци на корпоративниот сектор за штедење во домашна валута и на краток рок. Вкупните пласмани на банките во Декември 2007 година изнесуваат 124,875 милиони денари и остварија пораст од 3.7% во однос на Ноември 2007 година. Од аспект на валутната структура, порастот на вкупните кредити во најголем дел се должи на зголемено кредитирање во домашна валута. Денарските кредити забележаа пораст од 3.8% на месечна основа. Анализата на рочната структура покажува пораст на краткорочните кредити со 72.7% придонес во порастот на вкупните кредити. Набљудувано по сектори и покрај тоа што поголем дел од порастот на вкупните пласмани се објаснува преку кредитирањето на претпријатијата, поинтензивна динамика на раст и понатаму продолжува да бележи задолжување на населението. Вкупните пласмани на банките кај приватниот сектор на годишна основа (Декември 2007/Декември 2006) забележааа пораст од 39.1%. Каматната политика на банките во Декември 2007 година не забележува значајни промени. Пондерираната активна каматна стапка на банките (на денарски кредити) во Декември 2007 година изнесуваше 9.9%, додека просечната пондерирана пасивна каматна стапка на денарските депозити за сите рокови и сектори во Декември изнесува 5.3% и е зголмена за 0.1% во однос на Ноември 2007 година.

22 22 Годишен Извештај 2007 Иновативност Секогаш имаме свежи идеи за вас.

23 Годишен Извештај Преглед на активностите во 2007 година Средства Вкупните средства на Банката на крајот на 2007 година изнесуваат 6.91 милијарди денари, од кои краткорочни 60.1% и долгорочни 39.9%. Во структурата на средствата на Банката најголемо учество имаат кредитите на клиентите со 59.3%, готовина, средства во НБРМ, благајнички записи и краткорочни пласмани во банки со 29.1% и основни и нематеријални средства 6.4%. Структура на средствата 3,2% 6,4% 0,8% 1,3% 29,1% Ликвидни средства Кредити на клиенти Вложувања Основни и нематеријални средства Камати и останати побарувања Имот наменет за препродажба 59,2% Капитал и Обврски Вкупниот капитал и обврските на Банката на крајот на 2007 година, изнесуваа 6.91 милијарди денари, а во структурата, краткорочните учествуваат со 54.1%, а долгорочните со 45.9%. Сопствените средства на Банката изразени преку основачкиот капитал и фондовите на Банката учествуваат со 14.8% во вкупните извори, долгорочните позајмици од странство-кредитни линии со 27.2% и депозитите на клиенти со 55.7%. Структура на изворите на средства 27,3% 1,1% 14,8% 0,9% Депозити на банки Депозити на клиенти Позајмици 55,9% Останати обврски Капитал и резерви

24 24 Годишен Извештај 2007 Поддршка Ние сме ви поддршка во секој момент.

25 Годишен Извештај Кредитирање на стопанство и население Во 2007 година се постигнати значителни резултати во сите сегменти од областа на кредитирањето на стопанството и населението на Банката. Овие резултати се постигнати преку унапредувањето на кредитните политики и процедури со воведувањето на Меѓународниот сертификат за квалитет, ориентираност кон клиентите, активен маркетинг, делегирање на овластувањата за одобрување на кредитни изложености, приемот на нови кредитни службеници и интензивна и соодветна обука за вработените. Во рамките на кредитирање на население во 2007 година активностите беа насочени кон зголемување на портфолиото на станбени, потрошувачки и автомобилски кредити. Беа редизајнирани постечките услови за потрошувачки кредити за физички лица и беа лансирани нови производи поддржани со нова маркетингшка кампања Симнете го товарот - потрошувачки кредити, најголем износ, најниска рата, а во текот на месец април беа редизајнирани постоечките услови за автомобилски кредити со намалени каматни стапки и флексибилно учество од минимум 15%. Ваквите засилени маркетингшки активности придонесоа во голема мерка за зголемување на бројот на кредитни барања во текот на втората половина на Кампањата Сте помислиле ли на сопствен дом? за станбени кредити беше успешна и во 2007 година. Бруто кредитите на 31 Декември 2007 година изнесуваат 4,242,060 илјади денари, што претставува зголемување за 40% во однос на 2006 година. Од нив, бизнис кредитите за мали, средни и големи трговски друштва, индивидуални претприемачи и земјоделски производители изнесуваат 2,894,662 илјади денари, а 1,347,398 илјади денари се потрошувачки и станбени кредити за население. Бруто кредити (во илјада денари) Правни лица Население Вкупно Бројот на вкупно реализирани кредити во текот на 2007 година бележи зголемување од 24% кај кредитите на правни лица, а благо намалување од 2.2% е забележано кај бројот на реализирани кредити на население. Износот на реализирани кредити е зголемен за 40.3%, од 44.2 милиони евра пласирани во 2006 година, на 62 милиони евра пласирани во 2007 година, од кои 14 милиони евра се пласирани кај населението, а 48 милиони евра кај правните лица.

26 26 Годишен Извештај , , ,6 44, Број на реализирани кредити по клиенти Износ на реализирани кредити во милиони ЕУР Структурата по сектори се движи во рамките на досегашните трендови, со релативно зголемување на учеството на кредитите на население. Учеството на кредитите на население (станбени кредити, потрошувачки и бизнис кредити на население) во вкупната кредитна изложеност изнесува 45.2%. Кредитна изложеност по сектори со ,6% 7,2% 2,2% 0,3% 5,7% 0,7% Население % Производство % Трговија % Транспорт - 7.2% Градежништво - 2.2% Земјоделие - 0.3% Услуги и туризам - 5.7% Останато - 0.7% 16,1% 45,2% Учеството на пласманите класифицирани во А и Б ризична категорија во однос на вкупната кредитна изложеност во 2007 година изнесува 95.33% и бележи благ раст во однос на 2006 година кога изнесуваше 95.2%. Учеството на нефункционалните кредити (В, Г и Д ризична категорија) на крајот на 2007 година изнесува 4.67%. Во продолжение е даден графикон на кој што може да се види константното подобрување на кредитното портфолио од 2001 година, со тенденција на стагнирање во 2006 година и 2007 година.

27 Годишен Извештај % 27% 11% 9% 3.9% 4.8 4, В, Г и Д А и Б % 73% 89% 91% 96.1% 95,2 95, Учеството на кредитите на ИК Банка во однос на вкупниот обем на кредити во Р. Македонија на 31 Декември 2007 година изнесува 3.4%.

28 28 Годишен Извештај 2007 Платежни картички Почнувајќи од Мај 2006 година, Банката започна со издавање на платежни картички од брендот VISA. На пазарот лансираше вкупно пет нови производи наманети за различни целни групи (две кредитни и три дебитни) за која цел беше лансирана исклучително успешната кампања Имаш и кога немаш која во 2007 година беше редизајнирана. Во текот на 2007 година Банката инсталираше нови банкомати со што вкупниот број порасна на 42, а пристапи и кон ангажмани за добивање дозвола за ширење на мрежата на ПОС терминали во рамките на трговската мрежа во земјата. Во текот на годината вкупниот број на платежни картички издадени од страна на банката порасна за над 200% и изнесува 25,801 од кои: VISA Electron VISA Classic Debit VISA Пензионер VISA Classic Credit VISA Business Вкупно , , ,801 Депозити Зголемувањето на депозитната база е еден од приоритетите на Банката. Како дел од проектите предвидени со Стратешкиот план на Банката, дизајнирани се низа производи кај депозитите на население. Во соработка со Bankakademie од F/M изработен е детален маркетинг акционен план за јакнење на депозитната база. Со интензивни активности за зголемување и одржување на стабилна депозитна база, подржани со конципирана маркетиншка стратегија во сите медиуми, се продолжи и во 2007 година. Зголемувањето на депозитите на клиентите се должи и на понудата на атрактивни каматни стапки за денарските и девизните депозити на населението. Во овој период редефинирани се и дополнети содржините на постоечките промотивни материјали од кампањата Паметно штедење, како и промотивните материјали за услугите во делот на електронското банкарство. Како резултат на сите превземени активности, депозитите на клиентите на 31 Декември 2007 година во однос на крајот на 2006 година се зголемени за 47%. Пораст од 58% е забележан кај правните лица, додека депозитите на населението пораснаа за 40%. Депозити на клиенти Правни лица 1,580, , , ,741 Население 2,272,849 1,624, , ,368 Вкупно 3,853,159 2,623,112 1,637,573 1,139,109

29 Годишен Извештај Правни лица Население Вкупно Во структурата на депозитите на клиенти 83% се краткорочни и 17% долгорочни депозити. Од вкупните депозити на клиенти, денарски се 66%, а девизни 34%. Податокот, за зголемување на депозитите на клиенти во 2007 за 47% во однос на минатата година, зборува за довербата во стабилноста на Банката и квалитетот на услугите. Учеството на депозитите на клентите на ИК Банка во однос на вкупниот обем на депозити во Р. Македонија на 31 Декември 2007 година изнесува 2.9% и е на исто ниво од претходната година.

30 30 Годишен Извештај 2007 Сигурност Вашите вложувања се сигурни кај нас.

31 Годишен Извештај Платен промет во земјата Платниот промет во земјата во текот на 2007 година продолжи со нагорниот тренд на работење. Вкупниот број на ново отворени сметки за правни лица на крајот на 2007 година изнесува 1055, и е зголемен за 23.8% во однос на 2006 година, додека вкупниот број на отворени сметки заклучно со 31 Декември 2007 (заедно со трансакциските сметки на физички лица) изнесува 45,079. Сервисирање на клиентите и комитентите на преку 310 шалтери, на целата територија на државата, е услуга која се користеше во текот изминатата 2007 година. Согласно потпишаниот договор, Македонски пошти во името на Банката сервисираше услуги што Банката им ги дава на своите клиенти (физички и правни лица): уплата и исплата по штедни влогови, подмирување на комунални услуги и уплата на јавни давачки преку тековни сметки и штедни книшки на ИК Банка. Услугата уплата на дневен пазар и понатаму останува достапна на сите шалтери на Македонски пошти за клиентите правни лица на Банката. На овој начин Банката остварува во пракса една од своите клучни стратешки определби, да биде поблиску до своите клиенти. Во третиот квартал од 2004 година е имплементирано електронското банкарство. За таа цел беа извршени низа презентации од страна на Дирекцијата за платен промет во земјата, Дирекцијата за ИТ и Дирекцијата за маркетинг. Презентациите го објаснија видот на услугата која ја нуди Банката за своите клиенти, техничките можности, како и начинот на промоција на електронското банкарство до клиентите. Системот на електронско банкарство е изграден врз база на најнови светски достигнувања и користи заштита според највисоки стандарди во информатичката технологија. Секој корисник на услугата добива сопствен електронски клуч, со што му се овозможува 24-часовен пристап до сервисот. До 31 Декември 2007 година, Банката има издадено 100% повеќе сертификати за електронско банкарство со што се забележува значителен пораст во користењето на оваа услуга споредбено со минатата 2006 година. Во периодот Јануари-Декември 2007 година, во однос на налози за плаќање преку електронски платен промет ( Електонско Банкарство ) реализиран е пораст од 92% во однос на минатата година.

32 32 Годишен Извештај 2007 Односи со странство Во текот на 2007 година и покрај монетарната стабилност, девизното работење се одвиваше во услови на изострена конкуренција меѓу банките. На девизниот пазар се продадени за 18% повеќе девизи, а купени се девизи за 31% повеќе во однос на 2006 година. Во 2007 година за дознаки во странство и акредитиви остварен е промет за 13% повеќе во однос на износот на дознаките и акредитивите во 2006 година. Во текот на 2007 година, во платниот промет со странство остварен е вкупен прилив за 43.4% повеќе во однос на 2006 година. Western Union - трансфер на пари Заклучно со 31 Декември 2007 година, преку Westent Union се извршени се уплати и исплати за 5.35% повеќе во однос на вкупниот износ на уплати и исплати во 2006 година. Врз основ на склучените договори за подагентура со банки во Македонија, ИК Банка ја покрива целата територија на државата со вкупно 89 локации во кои може да се врши брз трансфер на пари Број на трансфери износ на трансферите во мил. ЕУР и износ на трансферите во мил.сад$

33 Годишен Извештај Ликвидност на Банката Банката во 2007 година одржуваше ликвидност на задоволително ниво, односно на ниво што и овозможуваше непречено извршување на обврските, со просечна месечна состојба на жиро сметката од 216,002 илјади денари, готовина во денарските благајни од 26,464 илјади денари и готовина во девизните благајни, девизи во противвредност од 78,730 илјади денари. Во просечната месечна состојба на жиро сметката се содржи и износ на задолжителна резерва. Согласно Одлуката за задолжителна резерва на банките во девизи, банките кои се овластени за вршење девизно валутни работи во земјата и платен промет и кредитни работи во странство имаат обврска да пресметуваат и издвојуваат задолжителна резерва во девизи на посебна сметка на НБРМ во странска банка. Управување со ризиците Управувањето со ризиците е многу важен елемент како во тековната, така и во долгорочната стратегија и политика на работењето на Банката. Превземањето ризици е во основата на финансиското работење на Банката, така да ризикот е неизбежна последица од тоа работење. Имајќи го ова во предвид, целта на Банката не е да ги елиминира ризиците на кои е изложена во секојдневното работење туку да постигне соодветен баланс помеѓу ризикот и приходот. ИК Банка продолжува во континуитет да го спроведува и подобрува управувањето со ризиците, следејќи ја законската регулатива и имплементирајќи ја во својата деловна политика и актите на Банката. Во согласност со Законот за банките и Статутот на Банката формиран е Одбор за управување со ризици, како посебен орган на управување на Банката, сочинет од лица со посебни права и одговорности во Банката како и членови на Управниот одбор на Банката. Основни цели и задачи на Одборот за управување со ризици е перманентно да го следи и оценува степенот на ризичност на Банката и да го утврдува прифатливото ниво на изложеност на ризици со цел минимизирање на загубите од изложеност на Банката на ризик, воспоставување на политики и процедури за идентификување на ризикот и следење на нивната примена и други активности предвидени со Законот за банките, а за својата работа го известува Надзорниот одбор. Кредитен ризик Кредитниот ризик е ризик, поврзан со традиционалните, класични кредитни производи на Банката, се појавува кај сите форми на кредитна изложеност, а е резултат на неможноста на клиентот односно другата договорна страна за навремено извршување на договорените обврски и договорениот износ. Во Банката поставени се принципи и стандарди за управување со кредитниот ризик при што постои соодветна организациска поставеност и поделба при преземањето и управувањето со кредитниот ризик. Управувањето со кредитниот ризик се спроведува врз основа на супервизорските стандарди согласно Законот за банките и другата законска регулатива, како и Кредитните политики и процедури на Банката.

34 34 Годишен Извештај 2007 Од аспект на мерењето на кредитниот ризик во Банката воспоставени се процеси за класификација на ризичноста на кредитните изложености на поединечна основа. ИК Банка врши класификација на својата актива во согласност со нивото на ризик на пласманите, со цел задржување на нивото на висококвалитетна актива, како и намалувањето на потенцијалните кредитни загуби на најниско можно ниво. Структурата на пласманите класифицирани во А и Б ризична категорија (95.3% во 2007 година) во однос на вкупната кредитна изложеност потврдуваат дека Банката располага со висок квалитет на кредитно портфолио. Во однос на концентрацијата на ризикот по дејности, Банката ја следи и е во рамките на предвидените лимити по дејности. Најголема изложеност има кај трговијата на големо и мало, потоа следи преработувачката индустрија, а на трето место е изложеноста кон работењето со население. Банката постојано ја следи изложеноста кон акционерите. Статутот на Банката предвидува порестриктивен лимит од законската регулатива на Народна банка. Така, кредитната изложеност кон ационерите може да изнесува до 20% од сопствените средства на Банката. Ризик на ликвидност Квалитетот на управувањето со ликвидносниот ризик подразбира идентификација, следење и контролирање на овој ризик. Пристапот за управување со ликвидносниот ризик подразбира обезбедување на ликвидност во нормални и стресни услови на работење, без при тоа да се предизвикаат неприфатливи загуби и сериозни последици по работењето на Банката. Генералната рамка на управувањето со ликвидносниот ризик ја инкорпорира оценката на материјалните, познати и очекувани парични текови, дневно следење на ликвидносната позиција, следење на рочната струкура на активата и пасивата, изведување на стрес тест сценарија и следење на ликвидносните показатели. Показателот на ликвидност на средствата кој претставува однос помеѓу ликвидните средства и вкупните средства за 2007 година изнесува 31.8%. Показателите на ликвидноста укажуваат дека нивото на ликвидносниот ризик е низок. Банката во континуитет обезбедува целосна рочна усогласеност на активата и пасивата, за што доволен доказ се ревизорските извештаи за сите финансиски години од постоењето на Банката. Ризик на каматни стапки Ризикот на каматни стапки вообичаено се дефинира како можност од неповолно влијание врз нето каматниот приход и вредноста на активата и/или пасивата, предизвикана од промена на нивото на каматните стапки. Заради континуитет во управувањето со овој вид ризик, Банката има дефинирано интерни политики кои што одговараат на видот и обемот на финансиските активности кои што таа ги извршува. ИК Банка има воспоставено систем за следење на ризикот од каматни стапки. При управувањето со овој вид ризик, Банката ги има во превдвид законските одредби, интерните политики и најдобрите меѓународни практики.

35 Годишен Извештај При оценката на изложеност на ризикот на каматна стапка, Банката ги има во предвид сите каматно-сензитивни позиции во портфолиото на банкарските активности. Исто така се следи и нивното влијание врз билансот на успех. Организациониот аспект на управувањето со ризикот на каматни стапки е дефиниран и моделиран согласно организационата шема на Банката и законските одредби Девизен ризик Раководењето со девизниот ризик се спроведува врз основа на законската регулатива, како и согласно процедурите за редовно следење и контрола на девизниот ризик. ИК Банка согласно законските прописи и сопствените процедури, има отворено конто-корентни сметки во првокласни странски банки на кои прима, чува девизни средства и плаќа во девизи и врши дневно мерење и следење на валутниот ризик. Банката секогаш има во предвид и се придржува кон тоа, пласирањето на девизните средства на банката да биде во банки и во земји за кои според класификацијата на НБРМ е предвидена резервација нула или минимална резервација. Истовремено банката се придржува до пропишаните лимити на НБРМ во однос на ризиците кои произлегуваат од отворената девизна позиција. Со одржувањето на долгата девизна позиција по валути, Банката се штити и од ликвидносниот ризик, бидејќи во секое време е подготвена да одговори на потребите на комитентите во користењето на девизните средства во соодветна валута.

36 36 Годишен Извештај 2007 Оригиналност Оригиналноста не одвојува од другите.

37 Годишен Извештај Палета на производи и услуги За правни лица: * Кредитирање на индивидуални претприемачи: - микро кредити 50-20,000 ЕУР - земјоделски кредити до 10,000 ЕУР - кредит за станбено унапредување ,000 ЕУР - експрес кредити 500-5,000 ЕУР - супер експрес кредити 3,000-5,000 ЕУР * Кредити за мали и средни претпријатија: - кредити за инвестиции 15, ,000 ЕУР - кредити за работен капитал 15, ,000 ЕУР * Кредити за корпоративни клиенти: - кредити за обртни средства и инвестиции до 1,000,000 ЕУР * Кредити за пречекорување на деловното салдо: - конто-корентни кредити до 5,000,000 ден * Кредитни линии: - EBRD, KfW, MRFP (Холандска), EFSE (Луксембург), SEDF, FIOOM, MBPR, EAR (PHARE); ; - Македонска Банка за поддршка на развојот (Италијанска стокова кредитна линија, кредитна линија за финансирање на извоз, кредитна линија за мали и средни претпријатија). * Гаранциско работење: чинидбени, лицитациони, царински, гаранции за обезбедување на плаќање и девизни гаранции. * Акредитиви во странскиот платен промет * Денарски и девизни депозити * Електронско банкарство За правни и физички лица: * Депозитни сметки, платен промет во земјата и странство, кредити по основ на депозит, менувачко работење, кредит со залог на обврзници, сефови. За физички лица: * Денарски и девизни штедни влогови, потрошувачки кредити (наменски и ненаменски), станбени кредити, тековни сметки, VISA платежни картички. Western Union - трансфер на пари ИК Банка е прв застапник на Western Union за Македонија

38 38 Годишен Извештај 2007 Креативност За нас работењето е креативност.

39 Годишен Извештај Маркетинг комуникација Рекламни кампањи: Саеми: Финекспо, Скопје 2007 Експо-Битола, Битола 2007

40 40 Годишен Извештај 2007 Квалитет Нашите услуги се најквалитетни.

41 Годишен Извештај Награди и сертификати Изминатата година Банката го доби признанието Најдобра Банка во Р. Македонија во 2007 година од магазинот Finance Central Europe од Лондон, во категоријата на средни и мали банки која за прв пат се доделува, со што се потврдува успешноста во работењето, како средна по големина банка во земјата. Во 2005 година Банката во своето работење го воведе Меѓународниот систем за управување со квалитет EN ISO 9001:2000, со што стана прва банка во Македонија сертифицирана со Меѓународен сертификат за квалитет. Проектот за воведување на ISO стандардот траеше околу десет месеци, а сертификацијата е извршена од SGS Велика Британија Ltd. На крајот на 2006 година Банката го воведе престижниот ISO стандард за управување со информациона сигурност ИСО 27001:2005, со што е една од неколкуте банки во Југоисточна Европа и единствена во Македонија кои се носители на ваков сертификат.

42 42 Годишен Извештај 2007 Мотивираност Мотивирани сме да ги претвориме вашите желби во стварност.

43 Годишен Извештај Организација и кадри Човечки ресурси На 31 Декември 2007 година бројот на вработени во Банката изнесува 211 работници. Во однос на претходните години, подобрена е квалификационата структура на вработените. Број на вработени Квалификација Магистри ВСС ВШС ССС Вкупно Согласно имплементацијата на планот во 2007 година и усвоената стратегија за работа во оваа година, Банката ги реализираше активностите за подобрување на работењето со организирање на екстерни и интерни обуки за вработените. Во текот на 2007 година организирани се екстерни и интерни обуки на теми кои се однесуваат на работење со платежни картички, кредитирање на правни лица и кредитирање на население, менаџмент на човечки ресурси, маркетинг на банкарски производи, управување со ризици, платен промет и регулатива, брз трансфер на пари-western Union, спречување перење пари, хартии од вредност и безбедноста на информативниот систем.

44 44 Годишен Извештај 2007 Дирекција за средства, ликвидност и тргување Дирекција за платен промет во земјата Дирекција за платен промет во странство Дирекција за oдноси со клиенти Дирекција за координација со филијали и експозитури Дирекција за кредитни линии и кредитна анализа Дирекција за управување со проблематични кредити и кредитна администрација Дирекција за сметководство Дирекција за Планирање анализа, буџетирање и MIS Дирекција за операции и одржување Дирекција за апликативна поддршка и развој Дирекција за правни работи Дирекција за административни и општи работи Дирекција за електронски сервиси Дирекција за платежни картички Дирекција за Односи со Филијали индивидуални коминтенти, кредити на население Сектор за средства ликвидност и плаќања Сектор за работа/кредотирање со правни лица Сектор за Сектор за правни, Сектор за финансиски информатичка административни операции технологија и општи работи Сектор за работа со население Oдбор за деловен развој и деловна политика Раководен колегиум Менаџмент Oддел за физичка сигурност Oддел за СПП Оддел/Директор за сигурност на информативниот систем Работоводен орган Одбор за управување со средства и обврски Дирекција за сигурност Дирекција за управување со ризици Дирекција за внатрешна контрола и ревизија Дирекција за маркетинг Управен одбор Одбор за раководење со ризик Дирекција за човечки ресурси Секретаријат на Банката Одбор за ревизија Поддршка: Менаџмент/Банка Собрание на акционери Организациона структура Експозитури Филијали

45 Годишен Извештај Секторски раководители - Работоводен колегиум Ирена Станковска Директор Сектор за финансиски операции Бојан Стојаноски Директор Сектор за работа со население Ида Коцева-Боцевска Директор Сектор за средства, ликвидност и плаќања Томче Тасевски Директор Сектор за работа со правни лица Гордан Горобински Директор Сектор за правни, административни и општи работи Кирил Бухов Директор Сектор за информатичка технологија Раководители на филијали и експозитури во 2007 година Никола Георгиевски Раководител Филијала Скопје Нада Темелковска Раководител Филијала Битола Атина Шутарова Јовановска Раководител Филијала Гевгелија Татјана Миљовска Раководител Филијала Ресен Соња Бојчевска Раководител Филијала Прилеп Илија Најдов Раководител Филијала Неготино Снежана Димитрова Раководител Филијала Свети Николе Александар Паневски ВД Раководител Експозитура Куманово Елена Поцев Раководител Филијала Струмица

46 46 Годишен Извештај 2007 Способност Способни сме квалитетно да ги завршиме работите.

47 Годишен Извештај Листа на ностро сметки Земја Банка Валута Австрија STSPAT2G Die Steiermarkishe Bank und Sparkassen AG Am Sparkassenplatz 4 A-8011 Graz, Steiermark Austria EUR CHF USD GBP RZBAATWW Raiffeisen Zentralbank Osterreich AG (RZB) Am Stadtpark 9 A-1030 Wien, Austria EUR USD Данска DABADKKK Danske Bank Aktieselskab Holmens Kanal 2-12 DK-1092 Copenhagen K, Denmark DKK Германија COBADEFF Commerzbank AG Neue Mainzerstrasse D Frankfurt am Main, Germany EUR USD AUD DEUTDEFF Deutsche Bank AG Taunusanlage Frankfurt am Main, Germany EUR DRESDEFF Dresdner Bank AG Jürgen-Ponto Platz 1 D Frankfurt am Main, Germany EUR USD JPY LHBIDEFF LHB Internationale Handelsbank AG Grosse Gallusstrasse 16 D Frankfurt am Main, Germany EUR USD GBP Италија ANTBIT2P Banca Antonveneta S.p.A. Piazzetta Turati 2 I Padova, PD, Italy EUR BCITITMM Intesa Sanpaolo S.p.A. Via Monte de Pietà 8 I Milan, MI, Italy EUR USD UNCRITMM Unicredito Italiano S.p.A. Piazza Cordusio I Milan, MI, Italy EUR Холандија ABNANL2A ABN Amro Bank N.V. Gustav Mahleraan PP Amsterdam, The Netherlands EUR Словенија LJBASI2X Nova Ljubljanska Banka DD Trg Republike Ljubljana, Slovenia EUR USD CHF Шветска HANDESS Svenska Handelsbanken AB (PUBL) Kungsträdgårdsgatan Stockholm, Sweden SEK Швајцарија UBSWCHZH UBS AG Bahnofstrasse 45 CH-8001 Zurich, Switzerland CHF Турција AKBKTRIS Akbank TAS Sabanci Center 4 Levent 34330, Istanbul, Turkey USD TRHBTR2A Turkyie Halk Bankasi AS Eskisehir Yolu Cadde No 63, Sögütözü Ankara, Ankara, Turkey USD САД CITIUS33 Citibank N.A. 399 Park Avenue New York, NY 10022, USA USD

48 48 Годишен Извештај 2007 Успешност Гарантираме успех во секој поглед.

49 Годишен Извештај Ревизорски извештај Финансиски извештаи и извештај на независните ревизори ИЗВОЗНА И КРЕДИТНА БАНКА АД, Скопје 31 Декември 2007

50 50 Годишен Извештај 2007 Содржина Извештај на независните ревизори...51 Биланс на успех...53 Биланс на состојба...54 Извештај за промените во капиталот...55 Извештај за паричните текови...56 Белешки кон финансиските извештаи...57

51 Годишен Извештај Извештај на независните ревизори До Раководството и акционерите на Извозна и Кредитна Банка ад, Скопје Ние извршивме ревизија на придружните финансиски извештаи на Извозна и Кредитна Банка ад, Скопје ( Банката ) составени од Биланс на состојба на ден 31 Декември 2007, и Биланс на успех, Извештај за промените во капиталот и Извештај за паричните текови за годината што тогаш заврши, како и преглед на значајните сметководствени политики и други објаснувачки белешки, вклучени на страните 3 до 37. Одговорност на Раководството за финансиските извештаи Раководството е одговорно за изготвување и објективно презентирање на овие финансиски извештаи согласно Меѓународните Стандарди за Финансиско Известување. Оваа одговорност вклучува: креирање, имплементирање и одржување на внатрешна контрола релевантна за изготвување и објективно презентирање на такви финансиски извештаи кои не содржат материјално значајни грешки како резултат на измама или грешка; избор и примена на соодветни сметководствени политики и донесување на разумни сметководствени проценки соодветни на околностите. Одговорност на ревизорот Наша одговорност е да дадеме мислење за овие финансиски извештаи врз основа на извршената ревизија. Ние ја извршивме ревизијата во согласност со Меѓународните стандарди за ревизија. Тие стандарди бараат наша усогласеност со етичките барања, како и тоа ревизијата да ја планираме и извршуваме на начин кој ќе ни овозможи да стекнеме разумно уверување дека финансиските извештаи не содржат материјално значајни грешки. Ревизијата вклучува спроведување на процедури со цел стекнување ревизорски докази за износите и објавувањата во финансиските извештаи. Избраните процедури зависат од проценката на ревизорот, и истите вклучуваат проценка на ризиците од постоење на материјално значајни грешки во финансиските извештаи, било поради измама или грешка. При овие проценки на ризиците ревизорот ја зема во предвид внатрешната контрола релевантна за подготвување и објективно презентирање на финансиските извештаи на Банката со цел креирање на такви ревизорски процедури кои ќе бидат соодветни на околностите, но не и за потребата да изрази мислење за ефективноста на внатрешната контрола на Банката. Ревизијата, исто така вклучува и оценка на соодветноста на применетите сметководствени политики и на разумноста на сметководствените проценки направени од страна на Раководството, како и оценка на севкупната презентација на финансиските извештаи. Ние веруваме дека стекнатите ревизорски докази претставуваат задоволителна и соодветна основа за нашето ревизорско мислење.

52 52 Годишен Извештај 2007 Мислење Наше мислење е дека наведените финансиски извештаи, во сите материјални аспекти, ја претставуваат реално финансиската состојба на Банката на ден 31 Декември 2007, и резултатите од работењето, промените во капиталот и паричните текови за годината што тогаш завршува, во согласност со Меѓународните Стандарди за Финансиско Известување. Grant Thornton, Скопје, 29 Февруари 2008

53 Годишен Извештај Биланс на успех (000 мкд) Година што завршува на 31 Декември Белешки Приходи по камати 427, ,996 (Расходи) по камати (213,866) (117,543) Нето приходи по камати 5 213, ,453 Приходи од надоместоци и провизии 123, ,286 (Расходи) од надоместоци и провизии (23,000) (31,112) Нето приходи од надомести и провизии 6 100,440 90,174 Нето приходи од тргување 7 39,925 30,199 Останати деловни приходи 8 51,116 47,765 Деловни приходи 405, ,591 (Загуба) од оштетување, нето 9 (25,743) (24,879) Останати деловни (расходи) 10 (286,979) (201,882) Деловни (расходи) (312,722) (226,761) Добивка пред оданочување 92, ,830 Оданочување 11 (11,943) (18,532) Нето добивка за годината 80, ,298 Добивка за имателите на обични акции 24 73, ,595 Заработувачка по акција - основна (ден.по акција) 24 1, ,018.00

54 54 Годишен Извештај 2007 Биланс на состојба (000 мкд) Година што завршува на 31Декември Белешки Средства Парични средства и депозити кај НБРМ , ,913 Побарувања од банки 13 1,053, ,542 Кредити одобрени на коминтенти 14 4,099,166 2,914,868 Хартии од вредност расположливи за продажба , ,505 Недвижности, постројки и опрема , ,081 Нематеријални средства 16 20,450 21,968 Имот наменет за продажба 17 91,281 98,846 Побарувања по камати и останати средства 18 55,012 43,355 Вкупно средства 6,912,588 5,190,078 Обврски Обврски кон банки 19 62,755 70,089 Обврски кон коминтенти 20 3,853,159 2,623,112 Позајмици со камата 21 1,878,039 1,426,000 Обврски по камати и останати обврски 22 85,247 55,392 Резервирање за потенцијални и превземени обврски 29 10,252 5,166 Капитал 23 5,889,452 4,179,759 Издадени акции 414, ,150 Премии на издадени акции 289, ,414 Сопствени акции (10,510) (10,521) Резерви 249, ,978 Нераспределена добивка 80, ,298 Вкупно капитал 1,023,136 1,010,319 Вкупно обврски и капитал 6,912,588 5,190,078 Потенцијални и превземени обврски , ,610 Овие финансиски извештаи се одобрени за издавање од Управниот Одбор на Банката на 28 Февруари 2008 и потпишани во нејзино име од: Главен Извршен Директор Панче Манчевски Извршен Директор Борис Петровски

55 Годишен Извештај Извештај за промените во капиталот Издадени акции Премии за акции Сопствени акции Резерви Нераспределена добивка (000 мкд) Вкупно На 01 Јануари , ,654 (20,611) 88, , ,678 Платени дивиденди (49,508) (49,508) Распоред на нераспределена ,466 (85,466) - добивка Стекнати сопствени акции - - (10,400) 10, Продадени сопствени акции - 8,760 20,490 (20,490) 10,091 18,851 Добивка за годината , ,298 На 31 Декември , ,414 (10,521) 163, ,298 1,010,319 На 01 Јануари , ,414 (10,521) 163, ,298 1,010,319 Платени дивиденди (66,559) (66,559) Прераспоред на нераспред. добивка и ,557 (85,568) - резерви Корекција на обврски по данок на добивка (153) (1,171) (1,324) Добивка за годината ,700 80,700 На 31 Декември , ,414 (10,510) 249,382 80,700 1,023,136

56 56 Годишен Извештај 2007 Извештај за паричните текови (000 мкд) Година што завршува на 31 Декември Белешки Готовински тек од деловни активности Приливи од камати и провизии 590, ,360 Платени камати и провизии (219,449) (128,771) Исплати на вработени и добавувачи (228,149) (155,665) Платен данок од добивка (21,907) (21,383) Парични средства од деловни активности пред промените во обртниот капитал 121, ,541 Промени во обртниот капитал Побарувања од банки (151,214) (332,397) Кредити одобрени на коминтенти (1,214,142) (774,540) Имот наменет за продажба 7,672 8,371 Останати средства (6,237) (9,669) Обврски кон банки (7,334) (17,549) Обврски кон коминтенти 1,230, ,539 Останати обврски 21,078 (22,168) 1,067 36,128 Готовински тек од инвестициони активности Набавка на опрема и останати средства (142,553) (86,770) Примени дивиденди 1, Плаќања за стекнување на хартии од вредност, нето (84,358) (89,134) (225,194) (175,494) Готовински тек од финансиски активности Приливи од позајмици, нето 452, ,873 Платени дивиденди (66,559) (49,507) Продадени/ (откупени) сопствени акции, нето - 18, , ,216 Промена на резервирањето поради оштетување вклучено во парични средства и (127) - депозити кај НБРМ Нето промени во пар.средства и еквиваленти 161, ,850 Пар.средства и еквивал.на почетокот на годината , ,063 Пар. средства и еквивал.на крајот на годината , ,913

57 Годишен Извештај Белешки кон финансиските извештаи 1 Општи информации Извозна и Кредитна банка А.Д., Скопје (во понатамошниот текст Банката ) е основана како Акционерско Друштво со седиште во Република Македонија. Седиштето на Банката е лоцирано на ул. Партизански Одреди бр. 3, 1000 Скопје, Република Македонија. Банката е овластена од Народна Банка на Република Македонија за вршење на платен промет, кредитни и депозитни активности во рамките на Република Македонија и во странство. Со состојба на 31 Декември 2007 и 2006 година, Банката ги вршеше своите деловни активности со вкупно 211, и 161 вработени, соодветно. 2 Сметководствени политики Во продолжение се прикажани основните сметководствени политики употребени при подготовката на овие финансиски извештаи. Овие политики се конзистентно применети на сите прикажани години, освен доколку не е поинаку наведено. 2.1 Основа за подготовка Овие финансиски извештаи се подготвени во согласност со Меѓународните Стандарди за Финансиско Известување (МСФИ). Финансиските извештаи се подготвени со примена на методот на набавна вредност. Подготовката на овие финансиски извештаи во согласност со МСФИ бара употреба на одредени критични сметководствени проценки. Таа исто така бара раководството на Банката да употребува свои проценки во процесот на примена на сметководствените политики. Подрачјата што вклучуваат повисок степен на проценка или комплексност, или подрачјата во кои претпоставките и проценките се значајни за финансиските извештаи, се обелоденети во Белешка 4: Значајни сметководствени проценки. Овие финансиски извештаи се подготвени со состојба на и за годините што завршуваат на 31 Декември 2007 и Тековните и компаративните податоци прикажани во овие финансиски извештаи се изразени во илјади Денари. Онаму каде што е неопходно, компаративните податоци се корегирани заради усогласување со промените во презентирањето за тековната година. (а) Стандарди, измени и толкувања во сила во 2007 година МСФИ 7 - Финансиски инструменти: Обелоденувања и комплементарни измени на МСС 1 Обелоденувања на финансиските извештаи - Обелоденувања во врска со капиталот, воведува нови обелоденувања во врска со финансиските инструменти и нема никаков ефект на класификацијата и проценката на финансиските инструменти на Банката, или пак на обелоденувањата на данокот од добивка и обврските кон добавувачи и други обврски.

58 58 Годишен Извештај 2007 КТМСФИ 8, Обем на МСФИ 2 бара земање во предвид на трансакциите кои што вклучуваат емисија на хартии од вредност, кога препознатливиот примен надомест е помал од објективната вредност на издадените хартии од вредност со цел да се утврди дали припаѓаат во опсегот на МСФИ 2. Овој стандард нема никаков ефект на финансиските извештаи на Банката за финансиските инструменти. КТМСФИ 10, Периодично финансиско известување и оштетување, забранува сторнирање на загубите поради оштетување признати во периодичниот извештај на гудвил и вложувања во хартии од вредност и финансиски средства евидентирани по набавна вредност, на последователен датум на билансирање. Овој стандард нема никаков ефект на финансиските извештаи на Банката. (б) Стандарди, измени и толкувања во сила во 2007 година, но кои што не се релевантни Следните стандарди, измени и толкувања на објавените стандарди се задолжителни за сметководствените периоди што започнуваат на или по 1 Јануари 2007, но не се релевантни за работењето на Банката: МСФИ 4 Договори за осигурување, КТМСФИ 7, Примена на принципот на корекција од МСС 29, Финансиско известување во хиперинфлаторни економии, и КТМСФИ 9 - Повторна проценка на вметнати деривативи. (в) Стандарди, измени и толкувања на постојните стандарди кои сеуште не се во сила и не се применети од Банката пред нивното официјално стапување на сила Следните стандарди, измени и толкувања на важечките стандарди се објавени и се задолжителни за сметководствените периоди на Банката што започнуваат на или по 1 Јануари 2008 или подоцна, но Банката не ги применувала пред нивното официјално стапување на сила: МСФИ 23 (Измена) - Трошоци за позајмување (во сила од 1 Јануари 2009). Банката ќе го применува МСФИ 23 (Изменет) од 1 Јануари 2009, но во моментот не е примелив за Банката поради тоа што нема средства кои се квалификуваат. МСФИ 8, Оперативни сегменти (во сила од 1 Јануари 2009). Банката ќе го применува МСФИ 8 од 1 Јануари Раководството сеуште детално го проценува очекуваниот ефект, но се чини дека бројот на сегменти што може да се објавуваат, како и начинот на објавување на сегментите, ќе се промени во согласност со внатрешното известување извршено за главното оперативно лице кое донесува одлуки. КТМСФИ 11, МСФИ 2 - Трансакции со сопствени акции на групација (во сила од 1 Март 2007). Ова толкување нема никаков ефект на финансиските извештаи на Банката. КТМСФИ 12, Услужни концесионерски договори (во сила од 1 Јануари 2008). КТМСФИ 12 не е релевантен за работењето на Банката поради тоа што Банката не обезбедува услуги на јавниот сектор. КТМСФИ 13 - Програми за лојалност на клиентот (во сила од 1 Јануари 2008). КТМСФИ 13 не е релевантен за работењето на Банката поради тоа што Банката нема програми за лојалност. КТМСФИ 14 - МСФИ 19 Ограничување на одредено бенифициско средство, услови за минимално финансирање и нивна поврзаност (во сила од 1 Јануари 2008). Банката ќе го применува КТМСФИ 14 од 1 Јануари 2008, но не се очекува да има било каков ефект на финансиските извештаи на Банката. Примената на овие нови толкувања нема да предизвика материјално значаен ефект врз финансиските извештаи на субјектот во периодот на нивната првичната примена.

59 Годишен Извештај Трансакции во странска валута Трансакциите деноминирани во странски валути се искажани во Денари со примена на официјалните курсеви на Народна Банка на Република Македонија кои важат на денот на нивното настанување. Средствата и обврските кои гласат во странски валути се искажани во денари со примена на официјалните курсеви кои важат на денот на составувањето на Билансот на состојба, додека пак сите позитивни и негативни курсни разлики кои произлегуваат од претварањето на износите во странска валута, се вклучени во Билансот на успех во периодот кога тие настануваат. Средните девизни курсеви кои беа применети за прикажување на позициите на Билансот на Состојба деноминирани во странска валута, се следните: 31 Декември Декември ЕУР Денари Денари 1 УСД Денари Денари 1 ЦХФ Денари Денари 2.3 Нетирање Финансиските средства и обврски се нетирани и презентирани во билансот на состојба на нето основа во случаи кога нетирањето на признаените износи е законски дозволено, понатаму, кога постои намера за исполнување на нето основа, како и во случај на истовремена реализација на средството и исполнување на обврската. 2.4 Приходи и расходи по камати Приходите и расходите по камати се признаени во Билансот на успех за сите каматоносни финансиски средства и обврски со примена на методата на ефективна каматна стапка. 2.5 Приходи од надоместоци и провизии Приходите од надоместоци и провизии се евидентираат врз основа на принципот на фактичност на настаните, кога услугата е обезбедена. 2.6 Приходи од дивиденди Дивидендите се признаваат во билансот на успех кога ќе се обезбеди правото за примање на исплата. 2.7 Финансиски средства Банката ги класифицира своите финансиски средства во следните категории: кредити и побарувања и финансиски средства расположливи за продажба. Раководството ги класифицира своите вложувања во моментот на иницијалното признавање. Кредити и побарувања Кредитите и побарувањата се не-деривативни финансиски средства со фиксни или одредени плаќања кои не котираат на активен пазар. Тие се јавуваат кога Банката одобрува пари или услуги директно на коминтенти без намера за размена на побарувањето.

60 60 Годишен Извештај 2007 Финансиски средства расположливи за продажба Финансиски средства расположливи за продажба се оние наменети за чување на неодреден временски период, кои може да се продадат доколку се појави потреба за ликвидност или промени во каматните стапки, девизните курсеви или цените на акциите. Набавките и продажбите на финансиски средства по објективна вредност преку добивка или загуба и финансиските средства расположливи за продажба се евидентираат на датумот на трансакцијата - датумот на кој што Банката има обврска да го купи или продаде средството. Кредитите се признаваат кога готовината се авансира на позајмувачите. Финансиските средства иницијално се признаваат по објективна вредност зголемена за трошоци на трансакцијата за сите финансиски средства кои не се евидентирани по објективна вредност преку добивка и загуба. Финансиските средства се де-признаваат по истекот на правата за примање на паричните текови од финансиските средства или по нивното пренесување, а Банката ги пренела значително сите ризици и користи од сопственост. Финансиските средства расположливи за продажба се последователно евидентирани по нивната објективна вредност. Кредитите и побарувањата се евидентирани по нивната амортизирана набавна вредност според методата на ефективна каматна стапка. Добивките и загубите кои се јавуваат од промени во објективната вредност на финансиските средства расположливи за продажба се признаваат директно во капиталот, се до моментот на де-признавање или оштетување, во кој случај кумулативната добивка или загуба претходно призната во капиталот треба да се признае во добивка или загуба. Сепак, каматата пресметана користејќи ја методата на ефективна каматна стапка, како и позитивните и негативните курсни разлики на монетарните средства класифицирани како расположливи за продажба се признаваат во Билансот на успех. Дивидендите на хартиите од вредност расположливи за продажба се признаваат во Билансот на успех во периодот кога ќе се обезбеди правото за примање на исплатата. Објективните вредности на котираните вложувања на активни берзи се базираат на тековните цени на котација. Доколку пазарот за некое финансиско средство не е активен (и за некотирани хартии од вредност), Банката утврдува објективна вредност по пат на употреба на техники на проценка 2.8 Оштетување на финансиските средства Средства евидентирани по амортизирана набавна вредност На секој датум на билансирање, Банката проценува дали постои објективен доказ дека финансиско средство е оштетено. Финансиското средство или група на финансиски средства се оштетени само доколку постои објективен доказ за оштетување како резултат на еден или повеќе настани што се појавиле по првичното признавање на средствата ( случај на загуба ) и дека тој случај на загуба (или случаи) влијае на предвидениот иден готовински тек на финансиското средство или група финансиски средства кои можат веродостојно да се проценат. Критериумите што Банката ги користи при утврдување на постоењето објективен доказ за загуба од оштетување, вклучуваат: Непочитување на договорните обврски за плаќање на главнината или каматата, Потешкотии со паричните текови кај позајмувачот, Неисполнување на договорите или условите за кредитирање, Отпочнување на стечајни постапки, Влошување на конкурентната позиција на позајмувачот, и Намалување на вредноста на дадените гаранции - колатерал.

61 Годишен Извештај Банката врши проценка на постоењето на објективен доказ за оштетување на поединечна основа за поединечно значајни финансиски средства, како и поединечно или збирно за финансиски средства што не се поединечно значајни. Доколку Банката утврди дека не постои објективен доказ за оштетување за поединечно проценето финансиско средство, било значајно или не, таа го вклучува средството во група на финансиски средства со слични карактеристики на кредитен ризик и врши збирна проценка на оштетувањето. Износот на загубата претставува разлика помеѓу евидентираниот износ на средството и сегашната вредност на проценетите идни парични текови (исклучувајќи ги идните загуби по основ на кредитот) дисконтирани со примена на изворната ефективна каматна стапка на финансискто средство. Евидентираниот износ на средството се намалува преку употребата на сметка за резервирање поради оштетување, со истовремено признавање на соодветниот расход поради оштетување во тековниот Биланс на успех. За целите на збирната проценка на оштетувањето, финансиските средства се групирани врз основа на слични карактеристики на кредитниот ризик (односно врз основа на процес на рангирање при што Банката ги зема предвид видот на средство, индустрискиот сектор, географската локација, видот на кредитното обезбедување, кредитната историја и останати фактори). Овие карактеристики се релевантни за проценка на идните парични текови за групи на такви средства, што претставува индикатор за способноста на должниците да ги платат сите доспеани износи во согласност со договорените услови на средствата што се проценуваат. Во случај на ненаплатливост на кредитот, тој се отпишува на терет на соодветното резервирање заради оштетување. Таквите кредити се отпишуваат откако ќе се завршат сите неопходни процедури и ќе се утврди износот на загубата. Последователните надоместувања на претходно отпишаните износи го намалуваат износот на резервирањето поради оштетување на кредитите, во корист на тековните добивки. Доколку, последователно, износот на загубата од оштетување се намали и намалувањето може објективно да се поврзе со настан кој се случува по признавањето на оштетувањето (како што е подобрување на кредитниот рејтинг на должникот), претходно признатата загуба од оштетување се намалува преку корекција на сметката на резервирањето. Износот на намалувањето се признава во корист на тековните добивки. Средства евидентирани по објективна вредност На секој датум на билансирање, Банката проценува дали постои објективен доказ дека финансиско средство е оштетено. Значителното или пролонгирано опаѓање на објективната вредност под нивната набавна вредност се зема предвид при утврдувањето на можноста од оштетување. Доколку постои таков доказ за финансиските средства расположливи за продажба, кумулативната загуба - измерена како разлика меѓу набавната вредност и тековната објективна вредност се признава во билансот на успех. Доколку, во последователен период, објективната вредност на должнички инструмент класифициран како расположлив за продажба се зголеми, а зголемувањето може објективно да се поврзе со настан кој се јавува по признавањето на загубата поради оштетување во тековните добивки или загуби, загубата поради оштетување се намалува преку билансот на успех.

62 62 Годишен Извештај Нематеријални средства Компјутерски софтвер Трошоците поврзани со развојот или одржувањето на компјутерски софтверски програми се признаваат како трошоци во моментот на нивното настанување. Трошоците директно поврзани со препознатливи и уникатни софтверски производи контролирани од страна на Банката кои најверојатно ќе создадат економски користи кои ќе ги надминат трошоците после една година, се признаваат како нематеријални средства. Трошоците за развој на компјутерски софтвер кои се признаваат како средства се амортизирани користејќи праволиниска метода во текот на период од четири години. Останати нематеријални средства Трошоците за стекнување права и лиценци се капитализирани и амортизирани користејќи праволиниска метода во текот на период од четири години Недвижности, постројки и опрема Недвижностите, постројките и опремата се евидентирани по набавна вредност намалена за амортизацијата. Набавната вредност вклучува трошоци кои директно се однесуваат на набавката на средствата. Амортизацијата се пресметува правопропорционално, со примена на законски пропишани стапки со цел алокација на ревалоризираната набавна вредност на недвижностите, постројките и опремата во текот на нивниот век на употреба. Подолу се дадени приближни годишни амортизациони стапки кои што се применуваат врз значајни ставки од недвижностите, постројките и опремата: Згради 2.5% Мебел и опрема 20-25% Останати средства 10-25% Последователните набавки се вклучени во евидентираната вредност на средството или се признаваат како посебно средство, соодветно, само кога постои веројатност од прилив на идни економски користи за Банката поврзани со ставката и кога набавната вредност на ставката може разумно да се измери. Сите други редовни одржувања и поправки се евидентираат како расходи во билансот на успех во текот на финансискиот период во кој се јавуваат. Средствата подложни на амортизација се проверуваат од можни оштетувања секогаш кога одредени настани или промени укажуваат дека евидентираниот износ на средствата не може да се надомести. Кога евидентираниот износ на средството е повисок од неговиот проценет надоместлив износ, тој веднаш се отпишува до неговиот надоместлив износ. Надоместливиот износ претставува повисокиот износ помеѓу нето продажната цена и употребната вредност на средствата. Добивките и загубите поврзани со отуѓувањата се утврдуваат по пат на споредба на приливите со евидентираниот износ. Истите се вклучуваат во билансот на успех во периодот кога настануваат.

63 Годишен Извештај Парични средства и еквиваленти За потребите на Извештајот за паричните текови, паричните средства и еквиваленти вклучуваат сметки со доспеаност помала од 3 месеца од датумот на набавка, вклучувајќи готовина и салда кај централната банка Резервирање Резервирање се признава кога Банката има тековна обврска како резултат на настан од минатото и постои веројатност дека ќе биде потребен одлив на средства кои вклучуваат економски користи за подмирување на обврската, а воедно ќе биде направена веродостојна проценка на износот на обврската. Резервирањата се проверуваат на секој датум на билансирање и се корегираат со цел да се рефлектира најдобрата тековна проценка. Кога ефектот на времената вредност на парите е материјален, износот на резервирањето претставува сегашна вредност на трошоците кои се очекува да се појават за подмирување на обврската Надомести за вработените Банката плаќа придонеси за пензиско осигурување на своите вработени, согласно домашната регулатива за социјално осигурување. Придонесите, врз основа на платите, се плаќаат на државниот Пензиски Фонд. Постои дополнителна обврска во врска со овие пензиски планови. Освен тоа, сите работодавци во Република Македонија имаат обврска да исплаќаат на вработените посебна минимална сума при пензионирањето во износ еднаков на тримесечна просечна плата. Банката нема извршено резервирање за пресметан посебен минимален износ за пензионирање на вработените, бидејќи овој износ не е од материјално значење за финансиските извештаи. Банката не управува со никакви пензиски планови или планови за надомести при пензионирање и последователно, нема обврски по основ на пензии. Банката нема обврска да обезбеди дополнителни надомести за своите сегашни и поранешни вработени Данок од добивка Трошокот за данок од добивка претставува збир на тековниот и одложениот данок од добивка. Тековниот данок од добивка се пресметува и плаќа во согласност со Македонскиот Закон за данок од добивка. Крајниот данок од добивка од 12% (2006: 15%) се плаќа врз основа на годишната добивка прикажана во законскиот Биланс на успех, корегирана за одредени неодбитни или неоданочиви ставки. Согласно важечката даночна регулатива, правните субјекти можат да ги употребат даночните загуби од тековниот период било за надомест на платениот данок во рамки на одреден период за надомест или пак за намалување или елиминирање на даночната обврска за наредните периоди. Одложениот данок од добивка се евидентира во целост, користејќи ја методата на обврска, за времените разлики кои се јавуваат помеѓу даночната основа на средствата и обврските и износите по кои истите се евидентирани за целите на финансиското известување. При утврдување на одложениот данок од добивка се користат тековните важечки даночни стапки.

64 64 Годишен Извештај 2007 Одложениот данок од добивка се терети или одобрува во Билансот на успех, освен доколку се однесува на ставки кои директно го теретат или одобруваат капиталот, во кој случај одложениот данок се евидентира исто така во капиталот. Одложените даночни средства се признаваат во обем во кој постои веројатност за искористување на времените разлики наспроти идната расположлива оданочива добивка. Со состојба на 31 Декември 2007 и 2006, Банката нема евидентирано одложени даночни средства или обврски, бидејќи не постојат временски разлики на овие датуми Позајмици Позајмиците иницијално се признаваат по објективна вредност, што претставува примени приливи (објективна вредност на примените надоместоци) намалени за направените трошоци на трансакцијата. Позајмиците се евидентирани последователно според нивната амортизирана набавна вредност Акционерски капитал (а) Трошоци поврзани со емисија на акции Трошоците поврзани со емисија на нови акции, опции или стекнувањето на деловна активност се презентирани во капиталот како намалување (нето од данокот) на приливите. (б) Дивенди на обични акции Дивидендите на обичните акции се признаваат во капиталот во периодот во кој што се одобрени од страна на акционерите на Банката. Дивидендите за годината што се објавени по датумот на билансирање се објавени во Белешката за последователни настани. (в) Сопствени акции Кога Банката откупува свој акционерски капитал, платените надоместоци се одземаат од вкупниот акционерски капитал како сопствени акции се додека истите не се откажат. Кога таквите акции последователно се продаваат, примените надоместоци се вклучуваат во акционерскиот капитал Доверителски активности Банката вообичаено делува како доверител и има останати доверителски својства што резултира во чување или пласирање на средства во име на физички лица или останати институции. Овие средства и приходот кој резултира од нив не се вклучени во овие финансиски извештаи, поради тоа што тие не се средства на Банката Вонбилансни потенцијални и превземени обврски Банката презема обврски во текот на своите деловни активности по основ на кредитни пласмани евидентирани на сметките од вонбилансната евиденција, што првенствено вклучуваат гаранции и акредитиви. Овие финансиски обврски се евидентираат во Билансот на состојба кога ќе можат да се повратат. Резервирање поради оштетување поврзано со вонбилансните потенцијални и превземени обврски е објавено во рамките на оштетување на финансиски средства во оваа Белешка, и е вклучено во билансот на состојба како обврска.

65 Годишен Извештај Последователни настани Оние последователни настани кои даваат дополнителни информации за финансиската состојба на Банката на датумот на билансирањето (корективни настани) се рефлектирани во финансиските извештаи. Оние последователни настани кои немаат карактер на корективни настани се објавуваат во соодветна белешка доколку истите се материјално значајни. 3 Управување со ризици од финансирање Деловните активности на Банката се изложени на различни ризици од финансиски карактер, а тие активности вклучуваат анализа, проценка, прифаќање и управување со ризиците. Банката се стреми кон постигнување на соодветна рамнотежа меѓу ризикот и надоместот и минимизација на потенцијалните негативни ефекти врз финансиската успешност на Банката. Политиките на Банката за управување со ризици имаат за цел да ги идентификуваат и анализираат овие ризици, да воспостават соодветни лимити и контрола на ризиците, како и да ги следат ризиците и придржувањето кон лимитите преку веродостојни и современи информатички системи. Банката редовно врши испитување на политиките и воспоставените системи за управување со ризикот согласно со пазарните промени, промените во продуктите и најдобрата пракса. Управувањето со ризици го врши Секторот за управување со ризици во согласност со политиките одобрени од страна на Управниот Одбор. Овој сектор ги идентификува и проценува ризиците од финансирање во тесна соработка со деловните единици на Банката. Одборот обезбедува писмени политики и процедури кои го опфаќаат целокупното управување со ризици, како и специфичните подрачја, како што се ризикот од курсни разлики, ризикот од каматни стапки и ризикот од кредитирање. 3.1 Кредитен ризик Банката е изложена на кредитен ризик, што претставува ризик договорната страна да не биде во можност да ги плати износите во целост во моментот на нивното доспевање. Кредитниот ризик е најзначајниот ризик за деловните активности на Банката. За таа цел, Раководството на Банката внимателно управува со нејзината изложеност на кредитниот ризик. Кредитната изложеност воглавно се јавува кај активностите на позајмување кои водат кон кредити и аванси. Управувањето и контролата со кредитниот ризик се централизирани во Секторот за управување со ризици, кој што пак редовно ги известува Одборот за ризик и Управниот Одбор. Мерење на кредитниот ризик Кредити и аванси. Мерењето на кредитниот ризик на Банката се заснова на воспоставени нивоа на рангирање на кредити од А до Д, каде секое ниво носи одреден степен на резервирање од можна загуба од оштетување, односно 0-2%, 10%, 25%, 50% и 100%, соодветно. Овој систем ја зема во предвид, способноста на позајмувачот да ги исполни обврските за исплата на каматата и главнината, соодветниот ризик во дејноста како и соодветните гарантни покритија Банката ја следи својата изложеност на кредитен ризик врз револвинг основа и подлежи на квартални разгледувања. Политики за контрола на ограничувањата и ублажување на ризикот Банката ги управува, ограничува и контролира концентрациите на кредитниот ризик во моментот

66 66 Годишен Извештај 2007 на нивно идентификување, особено во однос на поединечни договорни страни или групи, како и во однос на индустриски сектори и земји. Банката ги структурира нивоата на превземениот кредитен ризик по пат на одредување лимити на прифатен ризик во врска со еден позајмувач, или група позајмувачи, и на географски и индустриски сегменти. Таквите ризици се следат на обновлива основа и подлежат на годишно или почест преглед, кога е потребно. Лимитот на ниво на кредитен ризик по продукт, индустриски сектор и по земја се одобрува на секои три месеци од страна на Управниот Одбор и Одборот за ризик. Изложеноста на кредитен ризик исто така се управува преку редовна анализа на способноста на позајмувачите да ги исполнат своите обврски по основ на каматата и главнината, како и преку измена на овие кредитни лимити доколку е тоа возможно. Обезбедувањето претставува еден од најтрадиционалните и најчести начини за намалување на кредитниот ризик. Банката применува упатства во врска со прифатливоста на одредени класи на обезбедување. Основните видови обезбедување за кредитите и авансите се следните: Хипотеки над станбен имот, Залог врз деловни средства како што се деловен простор, залихи и побарувања, и Залог врз финансиски инструменти како што се обврзници. Долгорочното финансирање, корпоративното кредитирање и револвинг кредитите за населението се генерално обезбедени. Освен тоа, со цел да се минимизира кредитната загуба, Банката ќе бара дополнително обезбедување од договорната страна веднаш штом се забележат индикатори за оштетување на одредени релевантни поединечни кредитни пласмани и аванси. Политики во врска со оштетување и резервирање Резервирањето поради оштетување на крајот на годината потекнува од секое поединечно ниво на интерно рангирање како што е тоа претходно објаснето во делот за Мерење на кредитниот ризик. Во табелата подолу се прикажанаи применетите проценти на резервирање од оштетување кај ставките на кредитите и авансите рангирани согласно интернот систем на рангирање кој го применува Банката: Кредити и аванси (%) (%) на резерв. Кредити и аванси (%) (%) на резерв. А А А Б В Г Д

67 Годишен Извештај Интерното рангирање му помага на Раководството при утврдувањето на постоење на објективен доказ за оштетување, според МСС 39, врз основа на следните критериуми утврдени од страна на Банката: Непочитување на договорните обврски за плаќање на главнината или каматата, Потешкотии со паричните текови кај позајмувачот, Неисполнување на договорите или условите за кредитирање, Отпочнување на стечајни постапки, Влошување на конкурентната позиција на позајмувачот, и Намалување на вредноста на дадените гаранции - колатерал. Максимална изложеност на кредитен ризик пред добиено обезбедување Максималната изложеност на кредитен ризик е прикажана преку евидентираните износи на финансиските средства во Билансот на состојба. Кредити и аванси Квалитетот на портфолиото на кредити и аванси може да се оцени преку интерниот систем за рангирање усвоен од страна на Банката, како што следи: 31 Декември 2007 Интерен систем за рангирање А0 А1 А2 Б В Г Д Вкупно Резерв. поради оштет. Објект. вред.на обезбед Физички лица 26, , ,801 47,497 83,529 9,202 5,115 1,347,398 56, ,065 Претпр. 23,669 1,923, , ,273 63,767 31,771 5,061 2,894,666 86,366 4,234,148 Фин.инст. 834, , ,053,567 2,189 - Вкупно 884,738 2,375,024 1,623, , ,296 40,973 10,176 5,295, ,087 4,988, Декември 2006 Физички лица 66, ,217 64,510 49,334 1,059 4, ,179 39, ,760 Претпр. 979, , , ,173 12,668 8,359 2,048,743 73,146 3,278,107 Фин.инст. 904, , Вкупно 1,950,845-1,582, , ,507 13,727 13,088 3,932, ,054 3,790,867 Концентрација на ризици кај финансиски средства изложени на кредитен ризик Географски сектори Следната табела дава преглед на изложеноста на Банката на кредитен ризик според евидентираните износи, категоризирани по географски региони со состојба на 31 Декември 2007.

68 68 Годишен Извештај 2007 Република Македонија Земјичленки на ЕУ Други европски земји Други земји Вкупно Парични средства и депозити кај НБРМ 689, ,525 2,036 2, ,139 Побарувања од банки 30, ,684 21,010 9,873 1,053,567 Кредити на физички лица 1,290, ,290,866 Кредити на претпријатија 2,808, ,808,300 Хартии од вредност расположливи за продажба 226, ,987 Побарувања по камати и останати средства 55, ,012 Вкупно на 31 Декември ,100,644 1,241,209 23,046 11,972 6,376,871 Вкупно на 31 Декември ,723,906 1,015,602-7,675 4,747,183 Индустриски сектори Следната табела дава преглед на изложеноста на Банката на кредитен ризик според евидентираните износи, категоризирани по индустриски сектори: Фин.инст. Производ. Трговија Други индустрии Населен. Вкупно Парич.средства и депоз.кај НБРМ 942, ,139 Побарувања од банки 1,053, ,053,567 Кредити на физички лица ,290,866 1,290,866 Кредити на претпријатија - 668, ,634 1,200,688-2,808,300 Хартии од вредност распол. за прод. 226, ,987 Побарув.по камати и ост.средства Вкупно на 31 Декември 2007 Вкупно на 31 Декември ,916 18,075 9,242 2,695 1,084 55,012 2,246, , ,876 1,203,383 1,291,950 6,376,871 1,812, , , , ,891 4,747,183

69 Годишен Извештај Пазарни ризици Банката е изложена на пазарни ризици. Пазарните ризици произлегуваат од отворената позиција на Банката на ефектот од флуктуацијата на пазарните каматни стапки, како и од ефектот од флуктуацијата на курсевите на странските валути. Раководството на Банката утврдува прифатливи лимити на ризик, кои се базираат на нивно секојдневно следење. Каматен ризик Банката е изложена на ефектите од флуктуацијата на нивоата на пазарните каматни стапки врз нејзината финансиска состојба и парични текови. Табелата подолу ги анализира средствата и обврските на Банката, групирани според нивната доспеаност врз основа на преостанатиот период од датумот на балансирање до договорниот датум на доспевање на ден 31 Декември 2007 и 31 Декември 2006 (во илјади Денари). Помалку од 1 месец Од 1 до 3 месеци Од 3 до 12 месеци Од 1 до 5 години Над 5 години Без Камата Вкупно Средства Парични средства и депозити кај НБРМ 487, , ,139 Побарувања од банки 1,031,203 8,811 3, ,391 1,053,567 Кредити одобрени на комитенти 262, , ,112 1,697, ,783-4,099,166 Хартии од вредност расположливи за 63,878 97,893 43, , ,987 продажба Побар. по камати останати средства ,012 55,012 1,845, , ,521 1,697, , ,425 6,376,871 Обврски Обврски кон банки ,809 2, ,825 62,755 Обврски кон комитенти 1,838, , , , ,966 3,853,159 Позајмици - 66, ,190 1,005, ,954-1,878,039 Обврски по камати и останати обврски ,247 85,247 1,838, , ,642 1,671, , ,038 5,879,200 Нето ликвидна разлика 6,260 66, ,879 25,915 26,829 80, , Декември 2006 Вкупно средства 1,469, , ,639 1,609,191 46, ,628 4,747,183 Вкупно обврски 1,348, , ,929 1,566, ,732 4,179,759 Нето ликвидна разлика 120, , ,710 42,868 46,619 34, ,424

70 70 Годишен Извештај 2007 Табелата подолу ја сумира ефективната каматна стапка за монетарните финансиски инструменти во текот на 2006 и 2007 година (во %): 31 Декември Декември 2006 ЕУР УСД Остан. МКД ЕУР УСД Остан. МКД Средства Парични средства и депозити кај НБРМ Побарувања од банки Кредити одобрени на комитенти Хартии од вредност расположливи за продажба Обврски Обврски кон банки Обврски кон комитенти Позајмици Валутен ризик Банката е изложена на ризик во однос на ефектите од движењата на нивото на девизни курсеви кои се одразува врз финансиската позиција и готовинскиот тек. Следните табели ја сумираат нето девизната ризична позиција на Банката на 31 Декември 2007 и 2006 година (во илјади Денари).

71 Годишен Извештај ЕУР УСД Останати МКД Вкупно Средства Парични средства и депозити кај НБРМ 396,876 31,720 34, , ,139 Побарувања од банки 905,584 64,442 53,841 29,700 1,053,567 Кредити одобрени на комитенти 2,253,898 1,188 3,094 1,840,986 4,099,166 Хартии од вредност расположливи за , ,987 продажба Останати средства и побарувања по камати 12,813 2, ,803 55,012 3,569,171 99,647 91,903 2,616,150 6,376,871 Обврски Обврски кон банки 55,716 5,039-2,000 62,755 Обврски кон комитенти 1,454,592 88,118 20,809 2,289,640 3,853,159 Позајмици 1,836, ,120 1,878,039 Обврски по камати и останати обврски 29, ,219 50,797 85,247 3,376,266 93,349 26,028 2,383,557 5,879,200 Нето девизна позиција 192,905 6,298 65, , , Декември 2006 Вкупно средства 2,659, , ,877 1,762,978 4,747,183 Вкупно обврски 2,384,171 95,167 23,679 1,676,742 4,179,759 Нето девизна позиција 275,699 17, ,198 86, , Ризик од ликвидност Банката е изложена на дневни повлекувања на средства од своите расположливи готовински ресурси на тековните сметки, доспеаните депозити, по основ на одобрени кредити, како и останати повлекувања. Следните табели ги анализираат средствата и обврските на Банката, групирани според нивната доспеаност врз основа на преостанатиот период од датумот на балансирање до договорниот датум на доспевање (во илјади Денари).

72 72 Годишен Извештај 2007 Помалку од 1 месец Од 1 до 3 месеци 31 Декември 2007 Од 3 до 12 месеци Од 1 до 5 години Над 5 години Вкупно Средства Парични средства и депозити кај 942, ,139 НБРМ Побарувања од банки 1,041,594 8,811 3, ,053,567 Кредити одобрени на 262, , ,112 1,697, ,783 4,099,166 комитенти ХВ расположливи 66,148 97,893 43,247 19, ,987 за продажба Побар. по камати останати 19,581 31,579 1,618 2,234-55,012 средства 2,332, , ,139 1,719, ,783 6,376,871 Обврски Обврски кон банки 39,946 20,809 2, ,755 Обврски кон комитенти 2,175, , , ,299 3,853,159 Позајмици - 66, ,190 1,005, ,954 1,878,039 Обврски по камати и останати 12,822 21,902 50, ,247 обврски 2,228, , ,165 1,671, ,954 5,879,200 Нето ликвидна разлика 103,942 76, ,974 47,848 26, ,671 Вкупно средства Вкупно обврски Нето ликвидна разлика 31 Декември ,874, , ,588 1,710,596 (48,505) 4,747,183 1,708, , ,417 1,566,323-4,179, , , , ,273 (48,505) 567,424

73 Годишен Извештај Проценка на објективната вредност Објективната вредност претставува износ за кој некое средство може да се замени или обврска да се подмири по пазарни услови. Објективната вредност се базира на проценката од страна на раководството зависно од видот на средствата и обврските. Следната табела ги сумира сметководствените вредности и објективните вредности на тие финансиски средства и обврски кои што не се презентирани во билансот на состојба по нивната објективна вредност. Сметководствена вредност Објективна вредност Финансиски средства Побарувања од банки 1,053, ,542 1,053, ,542 Кредити одобрени на комитенти 4,099,166 2,914,868 4,099,166 2,914,868 ХВ расположливи за продажба 226, , , ,098 Финансиски обврски Обврски кон банки 62,755 70,089 62,755 70,089 Обврски кон комитенти 3,853,159 2,623,112 3,853,159 2,623,112 Позајмици 1,878,039 1,426,000 1,878,039 1,426,000 Побарувања од банки Побарувањата од банки ги вклучуваат меѓубанкарските пласмани. Објективната вредност на пласманите и т.н. overnight депозити, поради нивната краткорочност, е иста со нивната евидентирана вредност. Кредити одобрени на комитенти Кредитите се прикажани по амортизирана вредност нетирани со нивната исправка на вредноста. Кредитите одобрени на коминтенти имаат претежно флуктуирачка каматна стапка. Објективната вредност е приближна на нивната евидентирана вредност. Хартии од вредност расположливи за продажба Хартиите од вредност распложливи за продажба се мерат според нивната објективна вредност. Објективната вредност се заснова на пазарните цени или брокерските/дилерските цени за котирање. Во отсуство на такви информации, објективната вредност се проценува користејќи ги пазарните цени за котирање на хартии од вредност со слични карактеристики во однос на кредит, доспевање и добивка. Останати финансиски средства Обејтивната вредност на монетарните средства кои ги вклучуваат паричните средства и паричните еквиваленти, поради нивниот краткорочен карактер, се смета дека е апроксимативна на нивната евидентирана вредност. Депозити и обврски по кредити Проценетата објективна вредност на депозитите по видување, вклучувајќи ги и некаматоносните депозити претставува износот кој ќе се исплати по видување. Објективната вредност на орочените депозити по варијабилни каматни стапки е нивната

74 74 Годишен Извештај 2007 евдентирана вредност на денот на изготвување на билансот на состојба. Евидентираната вредност на обврските по кредити битно не се разликува од нивната објективна вредност главно поради варијабилните каматни стапки и нивните промени. 3.5 Управување со капиталот Цели на Банката во поглед на управувањето со капиталот се: Да соодветствува со барањата за капитал согласно регулативата на Народна Банка на Република Македонија; Да се заштити способноста на Банката да обезбеди дивиденда за акционерите; Да одржи стабилна и квалитетна капитална база која Ќе го поддржи развојот на Банката. Адекватноста на капиталот и користењето на сопствените средства редовно се следат од Раководството на Банката, при што се користат техники кои се пропишани од страна на националното регулаторно тело (Народна Банка на Република Македонија) и истата се известува на тримесечна основа. Народна Банка на Република Македонија пропишува стапка на адекватност на капиталот од минимум 8%. Како резултат на промените во националната регулатива кои настанаа во 2007 година, различен е пристапот при пресметка на сопствените средства на Банката во 2007 година во однос на 2006 година. Сопстевните средства на Банката се поделени во 2 групи: Основен капитал кој вклучува: обични и некумулативни приоритетни акции и премија по овие акции, резерви и заджана добивка или загуба, позиции како резултат на консолидација, намалени за нематеријалните средства; Дополнителен капитал кој вклучува: кумулативни приоритетни акции и премија по овие акции, хибридни капитални инструменти и субординирани инструменти. Вложувањата во капиталот на други банки или финансиски институции кои претставуваат над 10% од капиталот на тие институции и директните вложувања на Банката во капиталот на друштва за осигурување и реосигурување и на друштва за управување со пензиски фондови претставуваат одбитни ставки при пресметка на сопствени средства. Според националната регулатива, активата пондерирана според кредитниот ризик (билансна и вонбилансна) се мери според четири различни пондери во зависност од природата на средствата, замајќи го во предвид и обезбедувањето. Коефициентот за адекватност на капитал се добива како однос помеѓу сопствените средства на Банката и збирот од активата пондерирана според кредитниот ризик и активата пондерирана според валутниот ризик. Табелата подолу претставува сумарен преглед на сопствените средства и коефициентот на адекватност на капиталот на Банката за годините што завршуваат на 31 Декември, а кој се однесува на барањата согласно регулативата на Народна Банка на Република Македонија. Во изминатите две години Банката е во согласност со сите пропишани барања во врска со капиталот.

75 Годишен Извештај Основен капитал 2007 Обични и некумулативни приоритетни акции и премија по овие акции 640,139 Резерви и задржана добивка или загуба 272,823 Позиции како резултат на консолидација - Минус нематеријални средства (49,133) Вкупно основен капитал 863,829 Дополнителен капитал Кумулативни приоритетни акции и премија по овие акции 41,400 Хибридни капитални инструменти - Субординирани инструменти - Вкупно дополнителен капитал 41,400 Одбитни ставки (2,270) Вкупно сопствени средства 902,959 Актива пондерирана според кредитен ризик Билансна 4,782,845 Вонбилансна 234,019 Вкупно актива пондерирана според кретитен ризик 5,016,864 Актива пондерирана според валутен ризик 265,411 Стапка на адекватност на капиталот 17.09% Основен капитал Идадени обични акции или директни уплатени средства 710, Резерва 105, Задржана нераспределена добивка 40, Добивка според периодична пресметка дисконтирана за 50% - 5. Минус непокриена загуба од предходни години - 6. Минус загуба од тековно работење - 7. Минус гоодњилл - Вкупно основен капитал 855,850 Дополнителен капитал 8. Издадени приоритетни акции - 9. Ревалоризирани резерви 1, Хибридни капитални инструменти Субординирани обврски - Вкупно дополнителен капитал 1, Минус капитални вложувања во други субјекти Минус неиздвоена посебна резерва за кредитни загуби - Вкупно сопствени средства 857,021 Ризично пондерирана актива Билансна 3,616,783 Вонбилансна 239,539 Одбитни ставки 5, 6, 7, 12 и 13 (3,716) Вкупно ризично пондерирана актива 3,852,606 Вкупно отворена девизна позиција 414,744 Коефициент на адекватност на капиталот 20.00%

76 76 Годишен Извештај Усогласеност со законските одредби Согласно со одредбите утврдени во Законот за банки (член 95), лицата во службата за внатрешна ревизија се вработени во банката и извршуваат работи само на службата, а најмалку еден од нив е овластен ревизор. Со состојба на 31 Декември 2007, службата за внатрешна ревизија на Банката има само еден вработен. Тој нема лиценца за овластен ревизор на Република Македонија. 4 Значајни сметководствени проценки Банката врши проценки и претпоставки кои влијаат врз објавените износи на средства и обврски во рамките на следната финансиска година. Проценките постојано се предмет на проверка и се базираат на минати искуства и други фактори, вклучувајќи очекувања од идни настани за кои се верува дека се разумни во однос на околностите во кои се јавуваат. Оштетување на кредити одобрени на комитенти Банката квартално го проверува своето кредитно портфолио со цел проценка на неговата оштетеност. При одредувањето на потребата за признавање на загуба од оштетување во Билансот на успех, Банката проценува дали постојат евидентни докази кои укажуваат на мерливо намалување во проценетите парични текови од кредитното портфолио пред идентификување на намалувањето на ниво на поединечен кредит во рамките на портфолиото на кредити и аванси. Доказите вклучуваат евидентни податоци кои укажуваат на постоење неповолна промена во плаќањата од страна на позајмувачите во групата, или пак податоци на ниво на земја или локални економски услови кои се во корелација со намалувањето на средствата во групата. Раководството употребува проценки базирана на минати искуства поврзани со оштетувањето на средствата со каректеристики на кредитен ризик како и објективни докази на оштетување слични на оние во портфолиото при распоредувањето на идните парични текови. Методологијата и претпоставките кои се користат за проценка на износот и периодот на идните парични текови се проверуваат редовно, со цел намалување на какви било разлики помеѓу проценетите и фактичките загуби. Оштетување на вложувања во хартии од вредност расположливи за продажба Банката утврдува дека постои оштетување кај вложувања во хартии од вредност расположливи за продажба тогаш кога постои значителен пад на објективната вредност под нивото на нивната набавната вредност. Одредувањето на тоа што е значајно или пролонгирано бара соодветна проценка. Во формирањета на оваа процека, помеѓу останатите фактори, Банката ја оценува нормалната непостојаност кај цените на акциите. Понатаму, оштетувањето може да биде соодветно кога постои доказ за влошување на финансиската кондиција на инвеститорот, успешноста на индустрискиот сектор, промени во технологијата, како и оперативните и финансиски парични текови.

77 Годишен Извештај Нето приходи од камати Приходи (Расходи) Приходи (Расходи) Население 165,921 (74,420) 146,356 (42,841) Претпријатија 196,008 (35,819) 169,852 (20,279) Банки и останати финансиски институции 21,244 (15,176) 9,884 (13,236) Странски лица 44,577 (88,451) 21,904 (41,187) 427,750 (213,866) 347,996 (117,543) Нето приходи од камати 213, ,453 6 Нето приходи од надомести и провизии Приходи (Расходи) Приходи (Расходи) Население 22,236-19,891 - Претпријатија 72,420-59,857 - Банки и останати финансиски институции 1,741 (15,998) 382 (15,931) Странски лица 23,792 (6,848) 37,375 (15,164) Останати комитенти 3,251 (154) 3,781 (17) 123,440 (23,000) 121,286 (31,112) Нето приходи од надомести и провизии 100,440 90,174 7 Нето приходи од тргување Приходи од продадени хартии од вредност, нето (Белешка 15) 7,227 11,306 Приходи од трансакции со должнички хартии од вредност (Белешка 15) 11,830 2,595 Приходи од дивиденди 1, Капитализирани дивиденди (Белешка 15) 2, Позитивни курсни разлики, нето 16,309 15,648 39,925 30,199 8 Останати деловни приходи Приходи од наплата на сомнителни и спорни побарувања 44,781 39,875 Приходи од продажба на недвиж., постројки и опрема (Белешка 16) - 25 Останато 6,335 7,865 51,116 47,765

78 78 Годишен Извештај Расходи од оштетување, нето Парични средства 127 (3,480) Побарувања од банки 2,189 - Кредити одобрени на комитенти 29,844 20,205 Хартии од вредност расположливи за продажба (17,225) 4,726 Побарувања по камати и останати средства (151) 3,786 Имот наменет за продажба 5,873 - Потенцијални обврски 5,086 (358) 25,743 24,879 Пар. сред. и депозити кај НБРМ. Побар. од банки Кредити на комитенти ХВ распол. за прод. Имот наменет за продажба Побар. по камати и ост. сред. Потенц. обврски Вкупно (Бел.12) (Бел.13) (Бел.14) (Бел.15) (Бел.17) (Бел.18) (Бел.29) На 01 Јануари 3, ,941 16,591-1,335 5, , Расход / (приход) за (3,480) - 20,205 4,726-3,786 (358) 24,879 год., нето Отпис - - (27,092) - - (865) - (27,957) На 31 Декември ,054 21,317-4,256 5, , На 01 Јануари ,054 21,317-4,256 5, , Расход / (приход) за 127 2,189 29,844 (17,225) 5,873 (151) 5,086 25,743 год., нето Отпис (37) - (37) На 31 Декември , ,898 4,092 5,873 4,068 10, ,499

79 Годишен Извештај Останати деловни трошоци Плати и останати трошоци за вработени 98,794 79,573 Набавка на материјали и услуги 63,711 45,251 Административни и маркетинг трошоци 57,602 38,030 Амортизација (Белешка 16) 34,282 22,705 Осигурување 13,117 8,267 Даноци 5, Расход за сомнителни и спорни побарувања 4,970 2,870 Судски трошоци 2,411 1,817 Загуба од имот наменет за продажба (Белешка 17) 2,191 - Останато 4,215 2, , ,882 Трошоците за плати и и останатите трошоци за вработени се состојат од: Нето плати 50,031 38,350 Персонален данок и задолжителни надомести 34,220 31,119 Останати задолжителни трошоци за вработени 14,543 10,104 98,794 79, Данок на добивка Тековни даночни трошоци 11,943 18,532 Одложени даночни трошоци / (приходи) ,943 18,532 Усогласувањето на законскиот данок на добивка со данокот на добивка на Банката применлив на ефективната добивка, како што е евидентирано во придружниот Биланс на успех, е како што следи: Добивка пред оданочување 92, ,830 Данок по даночна стапка од 12% (2006: 15%) 11,117 25,775 Корекции за: Неодбитни трошоци за даночни цели 1,547 1,715 Неоданочиви приходи за даночни цели (721) (98) Реинвестирана добивка - (8,860) 11,943 18,532

80 80 Годишен Извештај Парични средства и депозити кај НБРМ Парични средства во благајна Денари 65,037 36,610 Странски валути 62,075 40,305 Депозити кај НБРМ Денарски тековни сметки 31,237 67,336 Задолжителни депозити во Денари 234, ,548 Задолжителни депозити во странска валута 147, ,732 Странски валути кај банки Домашни 984 1,521 Странски 252, ,840 Ставки во процес на наплата Чекови Акредитиви во странска валута - 9,423 Благајнички записи 147, , , ,913 Намалено за: резервирање од оштетување (Белешка 9) (127) - 942, ,913 Банката е должна да одржува задолжителна резерва во денари на својата тековна сметка кај Народна Банка на Република Македонија, пресметана по стапка од 10% (2006: 10%) на денарските обврски на Банката кон резиденти и нерезиденти, правни и физички лица од просекот на дневните состојби на овие сметки за секој календарски ден во текот на претходниот месец. Исто така, Банката е должна да одржува задолжителна резерва во девизи на посебни сметки кај Народна Банка на Република Македонија, пресметана по стапка од 10% (2006: 10%) од просекот на дневните состојби на сметките на девизните обврски кон резиденти и нерезиденти, правни и физички лица за секој календарски ден во текот на претходниот месец. Во текот на 2007 и 2006, Банката ја исполнуваше обврската за одржување на нивото на задолжителна девизна резерва Овие средства не се на располагање за извршување на дневните деловни активности на Банката. Каматната стапка на задолжителната резерва во денари во текот на 2007 година изнесуваше 2% годишно (2006: 2% годишно). Каматната стапка на задолжителната резерва во странска валута во текот на 2007 и 2006 година изнесуваше 0% годишно. Благајничките записи издадени од НБРМ се со рок на доспевање од 28 дена (2006: 28 дена) и каматна стапка од 4.10% до 5.00 % годишно (2006: 8.38% до 8.79% годишно).

81 Годишен Извештај Побарувања од банки Краткорочни орочени депозити кај странски банки 1,013, ,542 Краткорочни орочени депозити кај домашни банки - 50,000 Краткорочни кредити на банки 30,000 35,000 Акредитиви во странска валута 12,093-1,055, ,542 Намалено за: резервирање од оштетување (Белешка 9) (2,189) - 1,053, ,542 Со состојба на 31 Декември 2007, поголемиот дел од сметките со девизни валути кај странски банки се наоѓа во седум меѓународни банки: LHB Internationale Handelsbank AG 188,906 илјади Денари (2006: 180,386 илјади Денари), Dresdner Bank AG - 204,413 илјади Денари (2006: 159,053 илјади Денари), Unicredito Italiano SpA - 198,601 илјади Денари (2006: 187,058 илјади Денари), Intesa Sanpaolo S.P.A ,463 илјади Денари (2006: нула), Deutschebank AG Frankfurt - 97,923 илјади Денари (2006: нула), Commerzbank AG Frankfurt - 134,644 илјади Денари и Danske Bank Aktieselksab - 32,831 илјади Денари (2006: 162,862 илјади Денари). 14 Кредити одобрени на комитенти а) Анализа по коминтенти До 1 год. Над 1 год. Вкупно До 1 год. Над 1 год. Вкупно Население Во Денари 154, , ,256 56, , ,034 Во странска валута , , , ,758 Пречекор. на тек.сметки 49,191-49,191 18,386-18,386 Претпријатија Во Денари 257, ,543 1,243, , , ,904 Во странска валута 299,056 1,352,158 1,651, ,732 1,635,108 1,765, ,971 3,481,093 4,242, ,773 2,708,149 3,027,922 Теков.доспев.на долгор. кред. 1,187,638 (1,187,638) - 952,566 (952,566) - 1,948,609 2,293,455 4,242,064 1,272,339 1,755,583 3,027,922 Намалено за: резервирање од оштетување (Белешка 9) (55,057) (87,841) (142,898) (11,906) (101,148) (113,054) Кредити на комитенти, нето 1,893,552 2,205,614 4,099,166 1,260,433 1,654,435 2,914,868

82 82 Годишен Извештај 2007 б) Анализа по сектори Население - потрошувачки 1,347, ,178 Население - претприемачи 568, ,106 Производство 682, ,857 Трговија 957, ,775 Транспорт 303, ,141 Градежништво 91,143 65,135 Земјоделие, шумарство и риболов 14,190 3,704 Здравство 10,115 11,644 Услуги и туризам 242,890 60,772 Останати 23, ,610 4,242,064 3,027,922 Намалено за: резервирање од оштетување (Белешка 9) (142,898) (113,054) 4,099,166 2,914, Хартии од вредност расположливи за продажба Капитални хартии од вредност Котирани субјекти Домашни банки - 1,446 Некотирани субјекти Локални финансиски институции 22,168 19,700 Претпријатија 3,893 3,893 26,061 25,039 Должнички хартии од вредност Државни обврзници - 1,375 Државни записи 205,018 98, ,018 99, , ,822 Намалено за: резервирање од оштетување (Белешка 9) (4,092) (21,317) 226, ,505

83 Годишен Извештај Движењето на вложувањата во хартии од вредност во текот на 2007 и 2006 година е како што следи: Состојба на 01 Јануари 25,039 24,142 Набавки - 4,486 Продажби (1,820) (3,829) Капитализирани дивиденди 2, На 31 Декември 26,061 25,039 Со состојба на 31 Декември 2007 година, Банката продаде дел од своето портфолио на хартии од вредност во износ од 8,976 илјади денари, чија што сметководствена вредност изнесуваше 1,446 илјади Денари и изврши отпис на делот од портфолиото со обични акции на Банката во една локална финансиска институција во износ од 303 илјади Денари, поради ликвидација. Вкупната нето добивка од овие трансакции изнесува 7,227 илјади Денари (Белешка 7). Исто така, во текот на 2007 година, Банката се стекна со дополнителни вложувања во висина од 2,842 илјади Денари (2006: 240 илјади Денари). 2,257 илјади Денари се стекнати по пат на капитализација на побарувањата по дивиденди во две локални финансиски институции, а 585 илјади Денари се стекнати преку зголемувањето на номиналната вредност на акциите на една финансиските институција. Должнички хартии од вредност се состојат од државни записи издадени со рок на доспевање од 3 до 12 месеци и годишна каматна стапка од 4.85% до 8.30% (2006: од 8.80% до 9.75%). Движењето на должнички хартии од вредност расположиви за продажба во текот на 2007 и 2006 година е како што следи: Состојба на 01 Јануари 99,783 - Набавки 538, ,267 Продажби (432,857) (133,484) На 31 Декември 205,018 99,783 Во текот на 2007 година и како резултат од трансакциите со должничките хартии од вредност, Банката оствари добивка во вкупен износ од 11,830 илјади Денари (2006: 2,595 илјади Денари) (Белешка 7).

84 84 Годишен Извештај Недвижности, постројки и опрема и нематеријални средства Недвижности, постројки и опрема Градежни објекти Опрема Инвестиции во тек Вкупно На 01 Јануари 2006 Набавна вредност 254,856 69,519 2, ,554 Акумулирана (амортизација) (17,864) (43,479) - (61,343) Нето книговодствена вредност 236,992 26,040 2, ,211 Година што завршува на 31 Декември 2006 Промени во текот на 2006 год. Почетна нето книговодствена вредност 236,992 26,040 2, ,211 Набавки во текот на годината 12,337 46,084 18,120 76,541 Расход и продажби - (269) - (269) Амортизација (6,537) (12,865) - (19,402) Крајна нето книговодствена вредност 242,792 58,990 20, ,081 На 31 Декември 2006/01 Јануари 2007 Набавна вредност 267, ,334 20, ,826 Акумулирана (амортизација) (24,401) (56,344) - (80,745) Нето книговодствена вредност 242,792 58,990 20, ,081 Година што завршува на 31 Декември 2007 Промени во текот на 2007 год. Почетна нето книговодствена вредност 242,792 58,990 20, ,081 Набавки во текот на годината - 39,788 98, ,343 Пренос од инвестиции во тек - 26,433 (26,433) - Расход и продажби (336) (1,689) - (2,025) Пренос во имот наменет за продаж. (Бел. 17) (8,171) - - (8,171) Пренос во аванси во стран. валути (Бел. 18) Амортизација (6,324) (19,918) - (26,242) Крајна нето книговодствена вредност 227, ,604 92, ,986 На 31 Декември 2007 Набавна вредност 258, ,866 92, ,973 Акумулирана (амортизација) (30,725) (76,262) - (106,987) Нето книговодствена вредност 227, ,604 92, ,986 Со состојба на 31 Декември 2007 година Банката не располага со имотни листови за дел од своите материјални средства (деловни простории) стекнати преку потпишани договори во вкупен износ од 142,353 илјади Денари. Во Катастарот е започната процедура за регистрација на деловните простории на име на Банката (со исклучок на Македонска Банка АД Скопје за која е пријавено излачно право за поделба на деловните простории).

85 Годишен Извештај Раководството на Банката редовно ги проверува овие средства од можни оштетувања. Раководството е задоволно што евидентираниот износ на долгорочните материјални средства на датумот на билансирање не го надминува неговиот надоместлив износ. Сите градежни објекти се во сопственост на Банката, и со состојба на 31 Декември 2007 и 2006 година Банката нема хипотека врз своите недвижности и опрема. Нематеријални средства Нематеријалните средства со состојба на 31 Декември 2006 и 2007 година се состојат од софтвер и лиценци. Движењата кај нематеријалните средства се како што следи: Набавна вредност Акумулирана (амортизација) Нето книговодствена вредност На 01 Јануари 2006 год. 22,282 (7,535) 14,747 Набавки 10,523-10,523 Амортизација - (3,302) (3,302) На 31 Декември ,805 (10,837) 21,968 На 01 Јануари 2007 год. 32,805 (10,837) 21,968 Набавки 6,235-6,235 Пренос во аванси во стран. валута (Бел. 18) (1,713) - (1,713) Амортизација - (6,040) (6,040) На 31 Декември ,327 (16,877) 20, Имот наменет за продажба Деловни објекти 61,083 61,988 Станови и апартмани 36,071 36,858 97,154 98,846 Намалено за: резервирање од оштетување (Белешка 9) (5,873) - 91,281 98,846 Со состојба на 31 Декември 2007 година, Банката стекна имот во износ од 14,844 илјади Денари (2006: 520 илјади Денари), од кои 8,171 илјади Денари се однесуваат на трансакции поврзани со недвижности, постројки и опрема (Белешка 16). Во 2007 година, Банката продаде имот во износ од 16,536 илјади Денари (2006: 8,891 илјади Денари) и оствари загуба во износ од 2,191 илјади Денари (2006: нула) (Белешка 10). Овој имот, стекнат при наплата на побарувањата, и кој Банката има намера да го продаде, е евидентиран по пазарни цени врз основа на проценка извршена од страна на независни проценители.

86 86 Годишен Извештај Побарувања по камати и останати средства Побарувања по камати во Денари 20,303 14,820 во странска валута 6,035 6,351 Побарувања од провизии во Денари 1, во странска валута Побарувања од купувачи Побарувања по даноци и надомести 8,352 3,113 Монети 4,438 3,933 Канцелариски материјали 6,753 3,404 Однапред платени трошоци 3,561 3,469 Аванси во странска валута (Бел. 16) 1,713 - Останати побарувања во Денари 1, во странска валута 4,661 10,262 59,080 47,611 Намалено за: резервирање од оштетување (Белешка 9) (4,068) (4,256) 55,012 43, Обврски кон банки Депозити по видување Локални банки во странска валута 20,809 49,289 Локални финансиски институции во Денари 2,000 - Орочени депозити Краткорочни депозити Локални банки во странска валута 39,946 20,800 62,755 70,089

87 Годишен Извештај Обврски кон комитенти До 1 година Над 1 год. Вкупно До 1 година Над 1 год. Вкупно Депозити по видување Население Во Денари 308, , , ,098 Во странска валута 374, , , ,916 Претпријатија Во Денари 355, , , ,278 Во странска валута 291, , , ,909 Странски лица Во Денари Во странска валута 6,329-6,329 3,486-3,486 Јавен сектор Во Денари Во странска валута Финансиски институции Во Денари 8,333-8,333 3,949-3,949 Останати депоненти Во Денари 47,076-47,076 35,508-35,508 Во странска валута 45,287-45,287 63,109-63,109 1,438,838-1,438,838 1,118,761-1,118,761 Орочени депозити Население Во Денари 795, ,697 1,039, , , ,217 Во странска валута 225, , , , , ,613 Претпријатија Во Денари 394,836 99, , ,575 12, ,814 Во странска валута 273, , Финансиски институции Во Денари 26,000 26,000 16,000-16,000 Останати депоненти Во Денари 7,747-7,747 7,009-7,009 1,723, ,956 2,296,452 1,065, ,806 1,439,653 Ограничени депозити 24,526 93, ,869 39,751 24,947 64,698 3,186, ,299 3,853,159 2,224, ,753 2,623,112 Со состојба на 31 Декември 2007 и 2006 година, ограничените депозити се однесуваат на средства депонирани од страна на клиенти на Банката како гаранции за кредити, акредитиви и издадени гаранции од страна на Банката во корист на клиентите.

88 88 Годишен Извештај Позајмици со камати До 1 год. Над 1 год. Вкупно До 1 год. Над 1 год. Вкупно Во Денари FOSIM 22,281-22,281 17,431 4,421 21,852 MBPR - 18,840 18,840-17,741 17,741 Во странска валута MEDF 71, , ,544 67, , ,017 MBPR 146, , ,793 96, , ,906 SEDF, USA 55,256-55,256-54,046 54,046 EBRD 76,502 91, ,304 76, , ,696 EFSE 19, , , , , ,468 1,486,571 1,878, ,430 1,167,570 1,426,000 Планот за отплата на кредитите е како што следи: Стран. валута Денари Вкупно Во рок од 12 месеци 369,187 22, , , , ,314 18, , , , ,452-99,452 По , ,115 1,836,918 41,121 1,878, Обврски по камати и останати обврски Обврски по камати во Денари 19,491 11,370 во странска валута 25,617 16,305 Обврски по надомести Обврски кон добавувачи 12,453 9,686 Обврски по плати на вработени 4,264 - Пресметани трошоци 2,770 3,790 Обврски по даноци и придонеси 278 2,068 Останати обврски во Денари 19,140 10,880 во странска валута 1,139 1,182 85,247 55,392

89 Годишен Извештај Со состојба на 31 Декември 2007 година, износот од 12,188 илјади Денари вклучен во останати обврски во Денари се однесува на преплата на недоспеани кредити и аванси на коминтенти (2006: 6,730 илјади Денари). 23 Капитал Акционерски капитал Со состојба на 31 Декември 2007 и 2006, согласно Судската Регистрација Бр. 336/2001 од 25 Јули 2001, вкупниот акционерски капитал изнесува 414,150 илјади Денари. Тој се состои од 41,415 одобрени и во целост платени акции, од кои 37,275 обични акции (со право на глас) и 4,140 приоритени акции (без право на глас и право на кумулативна дивиденда во износ од 1, Денари по акција). Приоритетните акции може да се конвертираат во обични во секое време со 10% попуст. Номиналната вредност по акција е 10, Денари. Движењето на акционерскиот капитал во текот на 2007 и 2006 година е како што следи: Број на акции Износ (во 000 мкд На 01 Јануари 2006 Набавени сопств.акц. Продад.сопств. акц. На 31 Декември 2006 Одобрени Сопств. Издад. Обични Приоритет. Сопств. Премии Вкупно 41,415 (1,869) 39, ,750 41,400 (20,611) 280, ,193 - (1,040) (1,040) - - (10,400) - (10,400) - 1,858 1, ,490 8,760 29,250 41,415 (1,051) 40, ,750 41,400 (10,521) 289, ,043 На 01 Јануари 2007 Усогласување со централниот депозитар за хартии од вредност На 31 Декември ,415 (1,051) 40, ,750 41,400 (10,521) 289, , ,415 (1,051) 40, ,750 41,400 (10,510) 289, ,054 Резерви Со состојба на 31 Декември 2007, резервите на Банката изнесуваат 249,382 илјади Денари (2006: 163,978 илјади Денари). Во текот на 2007, Банката ги зголеми резервите во вредност од 86,739 илјади Денари, што претставува распределба на нераспоредена добивка од претходните години. Движењето на резервите е резултат на трансферот на износ од 1,171 илјади Денари во нераспределена добивка, како и направените корекции од претходните години. Корекции на обврските по данок на добивка Во текот на 2007 година врз основа на дополнителни пресметки во однос на одредени даночни обврски, Банката изврши корекција на обврските по данок на добивка за 2006 година.

90 90 Годишен Извештај Заработувачка по акција Основна Основна заработувачка по акција се пресметува по пат на делење на добивката која припаѓа на имателите на обични акции (по намалувањето за делот од добивката по оданочување за имателите на приоритетни акции), со пондерираниот просечен број на обични акции во оптек во текот на годината, вклучувајќи сопствени акции купени од страна на Банката Заработувачка која припаѓа на акционерите 80, ,298 Намалено за: дивиденди на приоритетни акции (6,703) (6,703) Добивка која припаѓа на имателите на обични акции 73, ,595 Пондериран просечен број на издадени обични акции 37,275 36,483 Основна заработувачка по акција (денари по акција) 1, , Средства по работи во име и за сметка на комитенти Банката управува со средства во име и за сметка на надворешни комитенти, кои главно се пласираат во форма на кредити на различни комитенти. Овие средства не се средства на Банката и за целите на овие финансиски извештаи не се признаени во билансот на состојба на Банката. Банката не е изложена на било каков кредитен ризик во врска со такви пласирања, поради тоа што не гарантира за нив. Со состојба на 31 Декември 2007 година, салдото на средства по работи и за сметка на комитенти изнесува 4,000 илјади Денари (2006: 4,000 илјади Денари). 26 Пензиски планови Банката нема дефинирано планови за надоместоци при пензионирање или опции за надоместување базирани на акции со состојба на 31 Декември 2007 и 2006 година. Раководството смета дека сегашната вредност на идните обврски кон вработените во врска со надоместоците при пензионирање и јубилејни награди не е од материјално значење за финансиските извештаи со состојба на 31 Декември 2007 и 2006 година. 27 Вонбилансна евиденција Банката изврши префрлување на ненаплатливите и целосно резервирани побарувања на вонбилансната евиденција, заедно со соодветните резервирања. Банката ги евидентира овие побарувања, пресметува и евидентира камата и продолжува да ги наплатува износите кои и се должат. Наплатите се евидентираат како останат деловен приход. Пресметаниот приход, до неговата наплата, нема влијание врз резултатите од работењето на Банката. Со состојба на 31 Декември 2007, состојбата на овие побарувања на вонбилансната евиденција изнесува 750,320 илјади Денари (2006: 783,265 илјади Денари).

91 Годишен Извештај Трансакции со поврзани субјекти За целите на известувањето, акционерите со квалификувано учество во банката и со нив поврзаните лица, одговорните лица на тие акционери - правни лица, како и лицата со посебни права и одговорности во баната и со нив поврзаните лица се сметаат за поврзани субјекти. Банката има трансакции со поврзаните субјекти во текот на своите редовни деловни активности. Тука спаѓаат кредитирањето и депонирањето средства. Следната табела ги прикажува обемот и салдата од трансакциите со поврзани субјекти на крајот на годината, како и поврзаните на нив трошоци и приходи како што следи: Кредити, побарувања по камати и останати средства 18,336 12,479 Депозити, пресметани камати и останати обврски 36,619 7,007 Приходи по камати и надомести 1, Расходи по камати и надомести Потенцијални и превземени обврски Гаранции и акредитиви Банката издава гаранции и акредитиви на своите комитенти, како обезбедувања по договорените обврски со нивните деловни клиенти. Потенцијалните и превземени обврски по основ на гаранции и акредитиви се дадени во табелата во продолжение: Гаранции во Денари 88,717 63,998 Во странска валута 29,184 11,995 Акредитиви во странска валута 110,632 74,139 Пречекорувања по тековни сметки на граѓани 102,574 59,387 Пречекорувања на VISA кредитни картички 188,123 40, , ,610 Намалено за: резервирање за оштетување (Белешка 9) (10,252) (5,166) 508, ,444

92 92 Годишен Извештај 2007 Превземени обврски Во текот на 2007 година Банката склучи договори за изведба на градежни работи на деловни објекти со домашни друштва во вкупен износ од 153,855 илјади Денари, Со состојба на 31 Декември 2007 година, преостанатите обврски кои не се фактурирани од страна на добавувачите и следствено не се признаени во овие финансиски извештаи, изнесуваат 68,268 илјади Денари. Судски спорови Со состојба на 31 Декември 2007, правните постапки покренати против Банката изнесуваат вкупно 46,194 илјади Денари (2006: 64,814 илјади Денари). Не е евидентирано резервирање на денот на билансирање, бидејќи професионалните правни совети покажуваат дека нема веројатност за појава на значителни загуби. Освен тоа, разни правни дејствија и побарувања може да се појават во иднина против Банката од правните спорови и побарувања кои може да се јават во текот на редовното деловно работење. Поврзаните ризици се анализираат според веројатноста да се појават. Иако резултатот од оваа проблематика не може секогаш со сигурност да се утврди, раководството на Банката верува дека нема да резултираат во материјално значајни обврски. Оданочување Даночните власти можат во секое време да извршат преглед на деловните книги и евиденцијата 5 до 10 години последователно по годишната даночна пријава и можат да наметнат дополнителни оданочувања и казни. Раководството на Банката не е запознаено со такви случаи кои би можеле да доведат до потенцијални материјални обврски во тој поглед. 30 Последователни настани Продажба на вложувања Според одлуката донесена од страна на Управниот Одбор на Банката за продажба на вјогот во Бро - Дил АД Скопје, на 21 Јануари 2008 година Банката продаде 74 обични акции издадени од страна на Бро - Дил АД Скопје и од трансакцијата оствари добивка во износ од 21,719 илјади Денари. Распоредување на нето добивката На ден 28 Февруари 2008 година, Управниот Одбор на Банката донесе Одлука за утврдување на Предлог за распоредување на нето добивката за годината што завршува на 31 Декември 2007 година во вкупен износ од 80,700 илјади Денари на следниов начин: Издвоени средства за дивиденди за иматели на приоритетни акции - 6,703 илјади Денари, Издвоени средства во нераспределена добивка - 69,447 илјади Денари, и Средства од дивиденда за распределба на акционерите за намена согласно член 38, став 4 од Статутот - 4,550 илјади Денари.

93

94