inhibi. fotorespir. efikasnija fotosinteza Sadašnjost bioregulatori biostimulatori bioinženjering proizvodni sistemi novi biljni varijeteti

Transcription

1

2 BUDUĆNOST JE STIGLA! U proteklih 40 tak godina prosečni prinosi u poljoprivrednoj proizvodnji značajno su se povećali. Ovo povećanje iznosilo je u proseku 5 6% godišnje. Pored novih visokorodnih sorata i hibrida, ovako značajnom povećanju prinosa doprinela je i primena raznih hemijskih sredstava, kako za ishranu gajenih biljaka, mineralna đubriva, tako i hemijskih sredstava za zaštitu bilja. Dugogodišnjom nestručnom ili prekomernom primenom ovih sredstava prouzrokovani su najrazličitiji poremećaji u biološkoj ravnoteži. Zbog toga se svet sve više okreće novim materijama koje povećavaju proizvodnju, a ne zagađuju životnu sredinu. Za ishranu biljaka, gde god je to moguće, koriste se različite organske materije, a biološki preparati postepeno zamenjuju hemijska sredstva za zaštitu bilja. Cilj je proizvodnja hemijski i biološki kontrolisane hrane, koja se najčešće susreće pod nazivom "zdrava hrana". U sledećem, XXI veku, u oblasti proizvodnje gajenih biljaka, po proceni svetskih naučnika i stručnjaka, povećanje prinosa biće bazirano na: biostimulatorima prirodnog porekla, bioinženjeringu, novim biljnim varijetetima, a pre svega na znatno efikasnijoj fotosintezi (Keller E.R (1) i Kastori R.1987 (2)). Prikazani dijagrami slikovito ilustruju ulogu biostimulatora u budućnosti. Sadašnjost inhibi. fotorespir. efikasnija fotosinteza bioregulatori biostimulatori bioinženjering proizvodni sistemi novi biljni varijeteti Prinos ( t/ha ) Prošlost min. đubriva selekcija pesticidi Budućnost 2

3 BUDUĆNOST JE STIGLA! Alelopatin prirodnog porekla, Agrostemin, već se godinama primenjuju na ratarskim i povrtarskim kulturama, voću i vinovoj lozi. Dobija se od sirovina iz prirode. Nije toksičan ni u dozama 1000 puta većim od propisanih. Sa AGROSTEMIN om se postižu statistički značajna povećanja prinosa i poboljšanje biološkog kvaliteta plodova. Primena AGROSTEMIN a, pokazalo se, ima veliku ekonomsku opravdanost. AGROSTEMIN šta je to? Prirodni alelopatin Agrostemin stvoren je na osnovu dugogodišnjih ispitivanja biocenoloških i pozitivnih alelopatskih interakcija između kulturnih i korovskih vrsta. Proizvodnja AGROSTEMIN a je u potpunosti zasnovana na prirodnim sirovinama. AGROSTEMIN se proizvodi na bazi sopstvenih biotehnoloških procesa, po patentnom spisu Saveznog zavoda za patente br iz godine. Autor je dr Danica Gajić, a proizvođač firma "Agrostemin" d.o.o. Beograd. TOKSIKOLOGIJA Hemijske analize Agrostemina su pokazale da ovaj prirodni alelopatin između ostalih sastojaka sadrži dva kompleksa jedinjenja (Zbornik radova Karađorđevo 1987) (2): - kompleks aktivnih jedinjenja: amino i organske kiseline i njihovi derivati (Janjić V. 1980)(3). - kompleks inhibitora (u tragovima): derivati ABA (apcisinske kiseline), zasićeni alifatični ugljovodonici i ciklični inhibitor (C 8 H 29 N 3 O 7 ) AGROSTEMIN nije toksičan za biljke, životinje, ljude i pčele, kao ni za čovekovu okolinu, i ne ostavlja rezidualna dejstva na navedeno (Rusov Č. 1978) (6). To je zaključak ispitivanja toksičnosti i ekotoksičnosti AGROSTEMIN a, na osnovu testova: - ODREĐIVANJE LD 50 PREPARATA DATOG PACOVIMA I MIŠEVIMA ORALNO - ODREĐIVANJE LD 50 PREPARATA PREKO KOŽE KUNIĆA - ODREĐIVANJE LD 50 PREPARATA POSLE INHALACIJE KOD PACOVA - ISPITIVANJE NADRAŽAJNOG DEJSTVA PREPARATA NA OČI KUNIĆA - ISPITIVANJE NADRAŽAJNOG DEJSTVA PREPARATA NA KOŽU KUNIĆA - ISPITIVANJE PROMENA NA PLUĆIMA I TOKSIČNOSTI USLED INHALACIJE KOD PACOVA - ISPITIVANJE TOKSIČNOSTI PREPARATA DATOG PILIĆIMA ORALNO - ISPITIVANJE AKUMULACIJE U PREHRANBENOM LANČANOM SISTEMU - T ESTIRANJE PREPARATA NA MUTAGENOST/ KANCEROGENOST - ISPITIVANJE TERATOGENOG EFEKTA PREPARATA NA EMBRIONU PACOVA - ISPITIVANJE DELOVANJA PREPARATA NA CENTRALNI NERVNI SISTEM - E FEKTI PREPARATA NA USLOVLJENO PONAŠANJE - ISPITIVANJE TOKSIČNOSTI A GROSTEMINA NA RIBAMA ( ŠARAN CARP) - ISPITIVANJE DELOVANJA AGROSTEMINA NA ZEMLJIŠTE 3

4 EKOFIZIOLOGIJA U toku 20 togodišnjeg ispitivanja i primene AGROSTEMIN a učestvovalo je preko 300 jugoslovenskih i stranih naučnika i stručnjaka. Dugogodišnjim ispitivanjima primene AGROSTEMIN a na različitim biljnim vrstama uočen je čitav niz efekata kako na semenu tako i u fazi vegetacije. Kada se sortno seme ratarskih i povrtarskih kultura tretira AGROSTEMIN om, uočava se povećanje energije klijanja i ukupne klijavosti i brzine nicanja, početni porast je brži, dobijaju se veći broj i duži korenčići, a povećava se i masa suve materije (Jošt M. 1986) (7). AGROSTEMIN se godinama primenjuju na ratarskim i povrtarskim kulturama, voću i vinovoj lozi. Analizirajući postignute efekte u vegetaciji, zaključno sa plodonošenjem, utvrđeno je povećanje sadržaja hlorofila a, hlorofila b, ukupnog hlorofila a+b (Kalezić D., Bogdanović M. 1983) (8), povećanje intenziteta fotosinteze i respiracije (Kalezić R., Plesničar M., Šinžar B. 1981)(9), povećanje sadržaja azota u listu biljčice pšenice (Jošt M. 1986) (7). Biotestna istraživanja (Kranjčič B. 1987) (10) na biljkama Lemnaceae u uslovima kratkog i dugog dana, pokazala su pozitivan uticaj AGROSTEMIN a na procenat cvetanja i prinos suve materije kod biljaka kratkog i dugog dana i dnevno neutralnih biljaka. Na osnovu ovoga, zaključuje se da AGROSTEMIN ima biostimulativni učinak i na fotoperiodički neutralne biljke, kao što su neke sorte pšenice i kukuruza, suncokret i dr., a kod biljaka kratkog dana proso, soja, pirinač i neke sorte kukuruza. AGROSTEMIN Primena AGROSTEMIN za strna žita: pšenicu, ječam, raž, zob i pirinač, AGROSTEMIN za kukuruz i sirak, AGROSTEMIN za uljane kulture: suncokret i soju, AGROSTEMIN za šećernu repu, AGROSTEMIN za paradajz, papriku, plavi patlidžan, krastavac, boraniju, grašak i pasulj. AGROSTEMIN za krompir, šargarepu, peršun, celer, cveklu, rotkvu i luk, AGROSTEMIN za kupusnjače (kupus, kelj, karfiol) i salate, AGROSTEMIN za jagodičasto voće: jagodu, malinu i kupinu, AGROSTEMIN za voće, AGROSTEMIN za vinovu lozu i lozne kalemove. AGROSTEMIN za naklijavanje ječma pri proizvodnji pivarskog slada, AGROSTEMIN za lubenice i dinje, AGROSTEMIN za cveće, AGROSTEMIN za lekovito i aromatično bilje, AGROSTEMIN za krmno bilje, AGROSTEMIN za južno voće, AGROSTEMIN za humusne materije sa biostimulatorima, kao i za duvan, mak, pamuk, kafu i šećernu trsku. 4

5 DIPLOMA OMPI

6 EFEKTI Povećanje prinosa U dosadašnjoj primeni AGROSTEMIN a na gajenim biljkama postignuta su značajna povećanja prinosa, i to: - strna žita od 400 do 600 kg/ha - kukuruz od 400 do 800 kg/ha - suncokret od 200 do 300 kg/ha - soja od 200 do 500 kg/ha - šećerna repa od do kg/ha - paradajz od do kg/ha - paprika od do kg/ha - krompir od do kg/ha - kupus od do kg/ha - karfiol od do kg/ha - pasulj od 150 do 300 kg/ha - jagoda od 200 do kg/ha - malina od 500 do kg/ha - kupina od 300 do kg/ha - jabuka od do kg/ha - šljiva od 400 do kg/ha - višnja od 500 do 800 kg/ha - grožđe od do kg/ha Biološki kvalitet Pored povećanja prinosa kod gajenih biljaka utvrđeno je i poboljšanje biološkog kvaliteta plodova, što je veoma značajno posebno sa aspekta ljudske ishrane, jer se omogućava kvalitetnija i zdravila ishrana stanovništva i drugih živih organizama. AGROSTEMIN u Svetu Na bazi uspešnih višegodišnjih ispitivanja primene AGROSTEMIN a u Jugoslaviji i svetu, postignuti su značajni rezultati u sledećim zemljama: Kina, Koreja, Australija, Mađarska, Bugarska, Brazil, Argentina, Čile, Kolumbija, Meksiko, Nemačka, Švedska. PRIZNANJA Savezni zavod za pronalazaštvo SFRJ godine dodelio je autoru Agrostemina dr Danici Gajić zlatnu plaketu za doprinos koji je dala unapređenju poljoprivredne proizvodnje i održavanju zdrave čovekove okoline. Svetska organizacija za intelektualnu svojinu, kao jedna od agencija Ujedinjenih nacija, za životno delo Agrostemin, dodelila je zlatnu medalju i diplomu autoru dr Danici Gajić za godinu. Na primeni AGROSTEMIN a kod strnih žita, kukuruza, suncokreta i soje, šećerne repe, raznog povrća, jagodičastog i drugog voća, kao i na vinovoj lozi (za stone i vinske sorte), lozno sadnom materijalu i korenovom sistemu, posebno ističemo doprinos sledećih autora: Gajić D. (1973, 1976, 1977) (11) (12) (13), Krunić Đ. (1985, 1986) (14), Plazinić V. (1980, 1981, 1982, 1983, 1984) (15) (16), Stanojević D. (1981, 1982, 1983) (17), Lazić B. (1986, 1987) (18) (19), Ranković B., Dragojlović V. (1981, 1984) (20), Stanković D., Rajković N. (1982) (21), Stanković D., Rajković N. (1984) (22), Avramov L. (1987) (23), Avramov L., Žunić D., Mladenović K., Purić D. (1981) (24). 6

7 PRIMENA NA: Strna žita... 8 Kukuruz Suncokret i soja Šećerna repa Duvan (sorte Burley "T" i Virginija) Ostalo (paradajz, paprika, krastavac, plavi patlidžan, boranija, grašak i pasulj) povrće Korenasto krtolasto (krompir, šargarepa, peršun, celer, cvekla, rotkvica) i lukovičasto(crni, beli, mladi luk i praziluk) povrće Lisnato (kupus, kelj, karfiol, salata, blitva i spanać) povrće Jagodasto voće (jagoda, malina, kupina) Jabučasto (jabuka, kruška, dunja, mušmula) i koštičavo voće (breskva, kajsija, nektarina, šljiva, trešnja, višnja) Stone i vinske sorte vinove loze, u matičnjacima loznih podloga, u proizvodnji loznog sadnog materijala i pri sađenju ožiljenih kalemova vinove loze PRILOZI Lubenica, dinja i bundeva Cvećarstvo Ruža ( Rosa L. ) Proizvodnja podloga Proizvodnja sadnica (kalemova) Proizvodnja rezanog cveta Šećerna trska ( Saccharum officinarum L. ) Priprema sadnog materijala Proizvodnja sadnog materijala U toku vegetacije Efekti PAŽNJA VAŽNO! LITERATURA

8

9 STRNA ŽITA ( pšenica, ječam, raž, ovas i pirinač ) NAČIN PRIMENE I VREME TRETIRANJA Strna ž ita Primena Doza ( g/ha ) Vreme tretiranja Pšenica Ječam Raž Ovas Pirinač Sa semenom* Folijarno u vegetaciji 30** 300** Istovremeno sa uobičajenom doradom semena Prskanjem biljaka u periodu između bokorenja i vlatanja * (koncentrat) koristi se u industrijskoj doradi semena **na planiranu količinu semena setvene kulture po hektaru EFEKTI Na semenu - povećanje energije klijanja, - povećanje ukupne klijavosti, - značajno brži početni porast, - povećanje suve materije, - veća otpornost na izmrzavanje, i - veće bokorenje. U vegetaciji - povećanje hlorofila, - brže klasanje, i - ranije sazrevanje. Povećanje prinosa - strna žita kg/ha Biološki kvalitet - povećan sadržaj sirovih proteina, - povećanje sedimentacione vrednosti, i - povećanje hektolitarske težine. 9

10

11 KUKURUZ NAČIN PRIMENE I VREME TRETIRANJA Kultura Primena Doza ( g/ha ) Vreme tretiranja Sa semenom* Kukuruz 30** 300** Istovremeno sa uobičajenom doradom semena Folijarno u vegetaciji U periodu 2 6 listova * (koncentrat) koristi se u industrijskoj doradi semena **na planiranu količinu semena setvene kulture po hektaru EFEKTI Na semenu - povećana energija klijanja, i - značajno brži početni porast. U vegetaciji - povećanje hlorofila, - razvijeniji korenov sistem, - povećanje lisne površine, - povećanje biomase, - povećanje broja zrna u klipu, i - povećanje težine klipa. Povećanje prinosa - kukuruz kg/ha Biološki kvalitet - povećan sadržaj sirovih proteina, i - povećan sadržaj karotina. 11

12

13 SUNCOKRET I SOJA NAČIN PRIMENE I VREME TRETIRANJA Kultura Primena Doza ( g/ha ) Vreme tretiranja Suncokret Soja Sa semenom* Folijarno u vegetaciji 30** 2 x 30 2 x 300 Istovremeno sa uobičajenom doradom semena I prskanje 2 4 lista kod suncokreta i 2 6 listova kod soje II prskanje 10 dana pred cvetanje * (koncentrat) koristi se u industrijskoj doradi semena **na planiranu količinu semena setvene kulture po hektaru EFEKTI Suncokret NA SEMENU - povećanje energije klijanja, - povećanje ukupne klijavosti, - značajno brži porast Soja - povećanje energije klijanja, - povećanje ukupne klijavosti, - značajno brži porast U VEGETACIJI - razvijeniji korenov sistem - povećanje hlorofila - veća lisna površina - veći prečnik glave - veća otpornost na bolesti i štetočine - ranije sazrevanje - razvijeniji korenov sistem - veći broj bakterijskih kvržica (nodus) - veća otpornost na bolesti i štetočine - veći broj mahuna po biljci POVEĆANJE PRINOSA - zrna suncokreta kg/ha - zrna soje kg/ha BIOLOŠKI KVALITET - povećan sadržaj ulja - povećan ukupan prinos sirovih ulja i ukupan prinos sirovih proteina 13

14

15 ŠEĆERNA REPA NAČIN PRIMENE I VREME TRETIRANJA Kultura Primena Doza ( g/ha ) Vreme tretiranja Šećerna repa Sa semenom* Folijarno u vegetaciji 30** 300** 2x x 150 Istovremeno sa uobičajenom doradom semena I prskanje u periodu od 6 12 lista II prskanje nakon "sklapanja redova" * (koncentrat) koristi se u industrijskoj doradi semena **na planiranu količinu semena setvene kulture po hektaru EFEKTI Na semenu U vegetaciji - povećanje energije klijanja, - povećanje ukupne klijavosti, - brži početni rast, - brže i ravnomernije nicanje, i - veća otpornost na izmrzavanje, kod semenske šećerne repe. Povećanje prinosa - povećanje hlorofila, - veća lisna površina, - ranije sazrevanje, i - povećana otpornost na bolesti. - koren šećerne repe kg/ha - konzumni šećer... do kg/ha. Biološki kvalitet - povećanje digestije, - povećanje prinosa polarizacionog šećera, - povećanje vrednosti kvocijenta zrelosti, - povećanje vrednosti kvocijenta presovanog soka, - povećanje sadržaja K u presovanom soku, - smanjenje sadržaja α aminoazota u presovanom soku. 15

16

17 DUVAN ( sorte Burley "T" i Virginia ) NAČIN PRIMENE I VREME TRETIRANJA Kultura Primena Doza ( g/ha ) Vreme tretiranja Sa semenom* 30** Istovremeno sa uobičajenom doradom semena Duvan Folijarno u vegetaciji I prskanje (u rasadniku) - u fazi "ukorenjavanja rasade" 2x 75 2x750 II prskanje 3 7 dana nakon rasađivanja III prskanje u periodu 9 11 lista * (koncentrat) koristi se u industrijskoj doradi semena ** na planiranu količinu semena za zasejavanje jednog hektara rasadnika EFEKTI Burley "T" NA SEMENU - povećanje energije klijanja, - povećanje ukupne klijavosti, - značajno brži i ujednačen porast. Virginia - povećanje energije klijanja, - povećanje ukupne klijavosti, - značajno brži i ujednačen porast. U VEGETACIJI - razvijeniji korenov sistem, - uvećana pojedinačna i ukupna površina lišća, - biljke više ( i do 3,5 m ), - veća otpornost na bolesti i štetočine. - razvijeniji korenov sistem, - uvećana pojedinačna i ukupna površina lišća, - veća otpornost na bolesti i štetočine. POVEĆANJE PRINOSA % % BIOLOŠKI KVALITET - umanjen sadržaj: o nikotina, o ukupnog azota, o azota belančevina, o belančevina; - uz nepromenjen "Schmuckzahl" - uvećana masa suvog duvana, - boja nakon sušenja intenzivnije žuta. 17

18

19 PARADAJZ, PAPRIKA, KRASTAVAC, PLAVI PATLIDŽAN, BORANIJA, GRAŠAK I PASULJ NAČIN PRIMENE I VREME TRETIRANJA Povrće Paradajz Paprika Krastavci Plavi Patlidžan Boranija Grašak Pasulj Sa semenom* Primena Folijarno u vegetaciji Sa semenom* AGROSTEMIN - "zlatni" AGROSTEMIN - "zeleni" Folijarno u vegetaciji AGROSTEMIN - "zlatni" AGROSTEMIN - "zeleni" Doza ( g/ha ) 30** 300** 5x 30 5x300 30** 300** Vreme tretiranja Istovremeno sa uobičajenom doradom semena I prskanje rasad pred rasađivanje II prskanje 10 dana pred cvetanje III prskanje nakon prve berbe IV prskanje nakon druge berbe V prskanje nakon treće berbe Istovremeno sa uobičajenom doradom semena Prskati u periodu pre cvetanja * (koncentrat) koristi se u industrijskoj doradi semena **na planiranu količinu semena setvene kulture po hektaru EFEKTI Na semenu - povećana energija klijanja, - povećana ukupna klijavost, - brži početni porast, - brže nicanje, - povećana otpornost na izmrzavanje. - paradajz kg/ha - paprika kg/ha - krastavac kg/ha Povećanje prinosa U vegetaciji - intenzivnija boja lista i plodova, - ranije cvetanje, - ranije sazrevanje plodova 7 10 dana. - boranija kg/ha - grašak kg/ha - pasulj kg/ha Biološki kvalitet - povećanje sortne boje plodova za 2 3 nijanse, - povećanje suve materije, - kod graška, intenzivnija boja zrna graška i smanjenje tenderometarske vrednosti, - bolje održavanje pri transportu i skladištenju. 19

20

21 KROMPIR, ŠARGAREPA, PERŠUN, CELER, CVEKLA, ROTKVICA I LUK NAČIN PRIMENE I VREME TRETIRANJA Povrće Primena Doza ( g/ha ) Vreme tretiranja Sa semenom*** * 60** 600** Istovremeno sa uobičajenom doradom semena Krompir Folijarno u vegetaciji I prskanje u periodu 2 3 lista II prskanje u periodu pre cvetanja Šargarepa Cvekla Peršun Rotkvica Sa semenom* * Folijarno u vegetaciji 30** 300** 2x300 2x 30 Istovremeno sa uobičajenom doradom semena I prskanje u periodu 2 3 lista II prskanje trideset dana nakon prvog Luk crni Luk beli Sa semenom* * Folijarno u vegetaciji 30** 300** 2x300 2x 30 Istovremeno sa uobičajenom doradom semena I prskanje u periodu 2 3 lista II prskanje u periodu formirane glavice * (koncentrat) koristi se u industrijskoj doradi semena ** na planiranu količinu semena setvene kulture po hektaru *** poželjno EFEKTI Na semenu - povećanje energije klijanja, - povećanje ukupne klijavosti, - brži početni porast, - povećanje suve materije, - brže i ravnomernije nicanje. - krompir kg/ha - šargarepa kg/ha - cvekla kg/ha - peršun kg/ha Povećanje prinosa U vegetaciji - povećanje mase podzemnog stabla i korena, - povećanje sadržaja hlorofila, - ranije cvetanje i sazrevanje, - privlačniji izgled, - ujednačenija veličina plodova. - rotkvica kg/ha - luk crni kg/ha - luk beli kg/ha Biološki kvalitet - povećanje sadržaja karotina, - povećanje suve materije, - izraženija sortna boja plodova, - bolje održavanje pri transportu i skladištenju. 21

22

23 KUPUSNJAČE (kupus, kelj, karfiol), SALATA, BLITVA I SPANAĆ NAČIN PRIMENE I VREME TRETIRANJA Povrće Primena Doza ( g/ha ) Vreme tretiranja Kupus Kelj Karfiol Keleraba Sa semenom* Folijarno u vegetaciji 30** 300** 2x300 2x 30 Istovremeno sa uobičajenom doradom semena I prskanje rasad pred rasađivanje II prskanje u periodu rozete Salata Blitva Spanać Sa semenom* Folijarno u vegetaciji 30** 300** 2x300 2x 30 Istovremeno sa uobičajenom doradom semena I prskanje u periodu 2 3 lista II prskanje u periodu rozete * (koncentrat) koristi se u industrijskoj doradi semena ** na planiranu količinu semena setvene kulture po hektaru EFEKTI Na semenu - povećanje energije klijanja, - povećanje ukupne klijavosti, - brži početni porast nadzemnog dela, - povećanje suve materije, i - brže i ravnomernije nicanje. U vegetaciji - intenzivnije formiranje listova, i rozete i glavice, - ranije dospeće, - veća otpornost na bolesti, i - privlačniji izgled. Povećanje prinosa - kupus kg/ha - kelj kg/ha - karfiol kg/ha - keleraba kg/ha - salata kg/ha - blitva kg/ha - spanać kg/ha Biološki kvalitet - povećanje sadržaja hlorofila, - povećanje sadržaja šećera. - povećanje suve materije, 23

24

25 JAGODIČASTO VOĆE ( jagoda, malina, kupina ) NAČIN PRIMENE I VREME TRETIRANJA Voće Primena Doza ( g/ha ) Vreme tretiranja Jagoda Malina Kupina Folijarno u vegetaciji 4x300 4x 30* I prskanje pre cvetanja II prskanje posle cvetanja III prskanje nakon prve berbe IV prskanje nakon druge berbe * (koncentrat) EFEKTI U vegetaciji - intenzivno zelena boja lista, - ujednačeniji oblik i veličina plodova, - poboljšanje mehaničkih svojstava plodova, - veća otpornost na bolesti, - ranije sazrevanje plodova 7 12 dana, - bolje sazrevanje i prezimljavanje lastara. Povećanje prinosa - jagode... do kg/ha - maline... do kg/ha - kupine... do kg/ha Biološki kvalitet - povećanje sadržaja šećera, - povećanje sadržaja ukupnih kiselina, - povećanje suvih materija, - povećanje sortne boje plodova za 2 3 nijanse, - bolje održavanje pri transportu i skladištenju, 25

26

27 JABUČASTO i KOŠTIČAVO voće ( jabuka, kruška, dunja, mušmula ) ( breskva, nektarina, kajsija, šljiva, trešnja, višnja ) NAČIN PRIMENE I VREME TRETIRANJA Voće Primena Doza ( g/ha ) Vreme tretiranja Jabuka Kruška Dunja Mušmula Šljiva Folijarno u vegetaciji 4x300 4x 30* ( 300** 30**) I prskanje u fazi "mišje uši" II prskanje pre cvetanja III prskanje nakon cvetanja IV prskanje pred pojavu boje na plodovima ( V prskanje )** Trešnja Višnja Breskva Kajsija Folijarno u vegetaciji 3x300 3x 30* I prskanje pre cvetanja II prskanje nakon cvetanja III prskanje pred pojavu boje na plodovima * (koncentrat) **prskati sve plodove pred berbu 5 10 dana radi poboljšanja očuvanosti u skladištu. EFEKTI U vegetaciji - intenzivno zelena boja lista, - ujednačeniji oblik i veličina plodova, - ranije sazrevanje plodova 7 10 dana, - poboljšanje mehaničkih svojstava plodova, - veća otpornost na bolesti, i - privlačniji izgled. Povećanje prinosa - jabuka... do kg/ha - kruška... do kg/ha - dunja... do kg/ha - mušmula... do 800 kg/ha - šljiva... do kg/ha - trešnja... do kg/ha - višnja... do 800 kg/ha - breskva... do kg/ha - kajsija... do 800 kg/ha Biološki kvalitet - povećanje sadržaja suvih materija, - bolje održavanje pri transportu i - pozitivan uticaj na odnos sadržaja šećera i skladištenju, i ukupnih kiselina, - smanjenje kala truleži u skladištu. - povećanje sortne boje plodova za 2 3 nijanse, 27

28 28

29 STONE I VINSKE SORTE VINOVE LOZE, MATIČNJACI LOZNIH PODLOGA, PROIZVODNJA LOZNOG SADNOG MATERIJALA I SADNJA OŽILJENIH KALEMOVA NAČIN PRIMENE I VREME TRETIRANJA Vinova loza Stone i vinske sorte Nač in primene Folijarno u vegetaciji Doza ( g/ha ) 3x450 3x 45* Vreme tretiranja I prskanje 10 dana pre cvetanja II prskanje 10 dana posle cvetanja III prskanje 10 dana pred šarak grožđa Matičnjak loznih podloga Folijarno u vegetaciji 3x450 3x 45* I prskanje jula II prskanje avgusta III prskanje avgusta Lozni kalemovi Folijarno u loznom prporištu (korenilište) 3x450 3x 45* I prskanje jula (kada se na lastaru kalema razvije 5 6 listova) II prskanje jula III prskanje avgusta Umakanje bazalnog dela kalema Neožiljeni lozni kalemovi na 10 l vode 15 g 1,5 g Pred stratifikovanje kalemova umakanje u rastvor u trajanju od 2 3 sekunde Ožiljeni lozni kalemovi Tretiranje korena pred sađenje kalema na 10 l vode 15 g 1,5 g Pred sađenje umakanje u rastvor u trajanju od 2 3 sekunde * (koncentrat) Preporuka:U zasadima sa navodnjavanjem kap po kap, AGROSTEMIN primenjivati u dozama 1,5 puta većim od navedenih u tabeli ("zeleni" = 3 x 600 g/ha; "zlatni" = 3 x 60 g/ha) odnosno, dva puta većim ("zeleni" = 3 x 900 g/ha; "zlatni" = 3 x 90 g/ha) ukoliko se želi povećanje i bojenih materija u pokožici. 29

30 EFEKTI U vegetaciji - poboljšanje mehaničkih svojstava bobice i grozda, - povećanje mase bobice i grozda, - povećanje debljine pokožice bobice, - povećanje otpornosti prema niskim temperaturama. Povećanje prinosa - povećanje prinosa grožđa kod stonih i vinskih sorata za 10 30%, - povećanje procenta prve klase kalemova za 10%, - povećanje drvne mase reznica I klase i loznih podloga do 10%. Biološki kvalitet - pozitivan uticaj na povećanje i harmonični odnos sadržaja šećera i ukupnih kiselina u grožđu, - povećanje sadržaja bojenih materija, antocijana i karotina, u pokožici bobice, - bolje održavanje pri transportu i skladištenju. 30

31 PRILOZI 31

32

33 NAČIN PRIMENE I VREME TRETIRANJA LUBENICA, DINJA I BUNDEVA Povrće Primena Doza ( g/ha ) Vreme tretiranja Sa semenom* 30** 300** Istovremeno sa uobičajenom doradom semena Lubenica Dinja Bundeva Folijarno u vegetaciji 5x300 5x 30 I prskanje rasad pred rasađivanje II prskanje 10 dana pred cvetanje III prskanje nakon prve berbe IV prskanje nakon druge berbe V prskanje nakon treće berbe * (koncentrat) koristi se u industrijskoj doradi semena ** na planiranu količinu semena setvene kulture po hektaru EFEKTI Na semenu - povećana ukupna klijavost, - povećana energija klijanja, - brže, ujednačeno nicanje, - brži početni porast, - snažniji korenov sistem (razgranatiji bogatiji), U vegetaciji - bolje ukorenjavanje rasada, - uspešniji prijem kalema, - ranije, bujnije cvetanje, - veća otpornost na bolesti i štetočine - ranije sazrevanje plodova 7 10 dana. Povećanje prinosa - lubenica... do 15% - dinja... do 15% - bundeva... do 15% Biološki kvalitet - povećan sadržaj šećera, - povećanje suve materije, - ujednačeniji oblik i veličina plodova, - bolje održavanje pri transportu i skladištenju. 33

34

35 Proizvodnja podloga Iz semena C V E Ć A R S T V O R U Ž A ( Rosa L. ) Način primene, vreme i količina v u pripremi za setvu prašak pre odlaganja u pesak, seme pomešati sa 30 * g/ha "zlatnog" v nega sejanaca (prva druga godina) vodenom suspenzijom prvi put sa 30 g/ha "zlatnog" (300 g/ha "zelenog") po otvaranju lisnih pupoljaka drugi put istom količinom u vreme pred uobičajeno za cvetanje treći put v vađenje i presađivanje krajem sezone (duplu dozu) potopiti u vodeni rastvor 1,5g "zlatnog" (15g "zelenog") na 10l vode Reznicama (ožiljavanje) Način primene, vreme i količina reznice potopiti u vodeni rastvor 1,5g "zlatnog" (15g "zelenog") na 10l vode i/ili prpilište (korenilište) zaliti sa 30 g/ha "zlatnog" (300 g/ha "zelenog") Efekti bolja klijavost i energija klijanja bolje ukorenjavanje snažan neuobičajeno razvijen korenov sistem bujnije bokorenje veći broj snažnih, dužih izbojaka veća zastupljenost sadnog materijala I klase uspešnije prezimljavanje * na količinu semena planiranu za zasejavanje jednog hektara 35

36 Proizvodnja sadnica (kalemova) Način primene, vreme i količina Efekti v vađenje i presađivanje sejanaca/ožiljenih reznica pre sadnje držati potopljene u rastvoru 1,5g "zlatnog" (15g "zelenog") na 10l vode v nega presađenih sejanaca/ožiljenih reznica prvi put po izbijanju lisnih pupoljaka zaliti / isprskati sa 30 g/ha "zlatnog" (300 g/ha "zelenog") drugi put pred kalemljenje podloge zaliti / isprskati sa 30 g/ha "zlatnog" (300 g/ha "zelenog") v kalemljenje priprema grančica za kalemljenje držati ih potopljene u rastvoru 1,5g "zlatnog" (15g "zelenog") na 10l vode ili krpu u kojoj se čuvaju do kalemljenja ovlažiti navedenom suspenzijom v nega kalema sadnica po formiranju lisne mase na kalemima, odnosno, bilo u vreme prvog prehranjivanja ili prskanja zaštitnim sredstvima, zaliti sa 30 g/ha "zlatnog" (300 g/ha "zelenog") v priprema za vađenje i presađivanje/prezimljavanje u sklopu uobičajenih mera koje se sprovode u cilju uspešnijeg prezimljavanja prskati sa 60 g/ha "zlatnog" (600 g/ha "zelenog") v pakovanje za transport masu kojom je sadnici obezbeđena vlaga tokom transporta navlažiti rastvorom 1,5g "zlatnog" (15g "zelenog") na 10l vode uspešnije presađivanje prijem podloga i sadnica veći procenat kalema koji su se primili bujnije bokorenje veći broj snažnih izbojaka zadebljali vrat korena veća zastupljenost sadnog materijala I klase pogodnija za transport i čuvanje uspešnije prezimljavanje 36

37 Proizvodnja rezanog cveta Način primene, vreme i količina prijem i odlaganje sadnica do trenutka sadnje po preuzimanju, držati ih potopljene u rastvoru 1,5g "zlatnog" (15g "zelenog") na 10l vode radi oporavka sa 30 g/ha "zlatnog" (300 g/ha "zelenog") zaliti Efekti v kad krenu da se otvaraju lisni pupoljci v pred cvetanje, odnosno, po formiranju lisne mase v istovremeno sa prihranjivanjem i sa sredstvima za zaštitu (pola od preporučene doze) v nakon rezanja cveta v pri kraju vegetativne sezone (bolje prezimljavanje) uspešnije ukorenjavanje bujnije bokorenje i cvetanje veći broj snažnih izbojaka veći procenat cvetova sa dužom i snažnijom drškom intenzivnija boja i miris pogodnija za transport i čuvanje uspešnije prezimljavanje Napomena: AGROSTEMIN je kompatabilan sa svim drugim sredstvima koja se primenjuju u poljoprivredi putem vodene suspenzije ne zahteva zaseban prolaz. Potpuno je bezopasan za ljude, životinje (uključujući i pčele) i prirodnu sredinu; ne zahteva posebne mere HTZ 37

38

39 ŠEĆERNA TRSKA ( Saccharum officinarum L. ) Priprema sadnog materijala Bez obzira da li je u pitanju ožiljeni ili neožiljeni sadni materijal, pre svake sadnje obavezno ga držati min potopljenog u vodenom rastvoru AGROSTEMIN a (može i istovremeno sa dezinfekcijskim sredstvima) v 3,0g "zlatnog" (30g "zelenog") na 100l vode. Proizvodnja sadnog materijala Bilo da se vrši u namenskim sudovima (npr PVC kesama) ili na namenskim površinama, nakon sadnje: v isprskati sa 30 g/ha "zlatnog" (300 g/ha "zelenog") ili zaliti sa vodenim rastvorom 3,0g "zlatnog" (30g "zelenog") na 1000l. U toku vegetacije Na početku sezone Prve ukoliko predhodno nije vršeno potapanje sadnica, 7 10 dana nakon sadnje, odnosno, Druge i svake naredne neposredno pre pojave izbojnih pupoljaka: Tokom sezone v prskati sa 30 g/ha "zlatnog" (300 g/ha "zelenog"). I prskanje na početku faze bokorenja ("Tillering Phase") neposredno pre nego što krene bokorenje. v prskati sa g/ha "zlatnog" ( g/ha "zelenog"). II prskanje na početku faze intenzivnog razvoja useva ("Grand Growth Phase") v prskati sa g/ha "zlatnog" ( g/ha "zelenog"). Preporuka: u ostalim rokovima, istovremeno sa primenom hemijskih zaštitnih sredstava prskati sa 15g/ha "zlatnog" (ili 150g/ha "zelenog") radi uspešnijeg oporavka. 39

40 EFEKTI Na sadnom materijalu - povećanje energije izbijanja pupoljaka, - veći procenat sadnog materijala koji se primio, - bolje ukorenjavanje snažan neuobičajeno razvijen korenov sistem, - brži i ravnomerniji početni rast, - povećana otpornost na bolesti i štetočine, - veća zastupljenost sadnog materijala I klase. U vegetaciji - uspešnije presađivanje prijem sadnica, - uspešnije ukorenjavanje, - brži i ravnomerniji početni rast, - bujnije bokorenje, - veći broj snažnih produktivnih izbojaka, - povećanje hlorofila, - veća lisna površina, - povećana otpornost na bolesti i štetočine. - povećanje prinosa polarizacionog šećera, - povećanje vrednosti kvocijenta zrelosti, - povećanje vrednosti kvocijenta presovanog soka, Biološki kvalitet - povećanje digestije, - povećanje sadržaja K u presovanom soku, - smanjenje sadržaja α aminoazota u presovanom soku. Napomena: Pri određivanju trenutka otpočinjanja žetve, pored iskustvenih metoda obavezno koristiti i metode koje se zasnivaju na određivanju stvarne količine šećera u trsci (pod uticajem Agrostemina stanje lisnih površina više nije pouzdan kriterijum). AGROSTEMIN je kompatabilan sa svim drugim sredstvima koja se primenjuju u poljoprivredi putem vodene suspenzije ne zahteva zaseban prolaz. Potpuno je bezopasan za ljude, životinje (uključujući i pčele) i prirodnu sredinu; ne zahteva posebne mere HTZ 40

41 PAŽNJA, VAŽNO! Pre primene AGROSTEMIN a, potrebno je da se pročita: Uputstvo za upotrebu (važi isključivo za AGROSTEMIN "sa potpisom") AGROSTEMIN se može koristiti u doradi sortnog semena (industrijska ili kod individualnih proizvođača) i folijarno u vegetaciji. TRETIRANJE SEMENA U vlažnoj industrijskoj doradi semena, treba nanositi skupa sa propisanim hemijskim sredstvima zaštite, obzirom da je kompatibilan sa svima koja su na bazi vodene suspenzije. U slučaju da sortno seme nije dorađeno i sa AGROSTEMIN om, preporučuje se zaprašivanje takvog semena (bilo "zlatnim" bilo "zelenim" već prema preporuci) u mešalici za beton ili nekom sličnom pomoćnom uređaju. U ovom slučaju mešanje vršiti 5 10 minuta. FOLIJARNO TRETIRANJE U VEGETACIJI Preporučuje se da se folijarno tretiranje gajenih biljaka sa AGROSTEMIN om, u vegetaciji, vrši istovremeno sa primenom pesticida. Na ovaj način se znatno ublažava depresivno delovanje, posebno herbicida, na nastavak vegetacije i praktično omogućava ranije sazrevanje plodova. Priprema rastvora Količina AGROSTEMIN a za 1 ha, odnosno proporcijalna količina AGROSTEMIN a prema raspoloživoj površini, doda se u sud sa hladnom ili toplom (~50 60ºC najbolje je) vodom zapremine 3 5 lit., pa se intenzivno meša u trajanju od 5 10 minuta. Ovako pripremljen rastvor sipati u masu vode potrebnu za prskanje raspoložive površine i zatim obaviti normalan proces prskanja, odnosno, rastvor AGROSTEMIN a sipati u odgovarajući, unapred pripremljeni rastvor fungicida, herbicida ili insekticida, mešati intenzivno 5 10 minuta i nakon toga obavljati proces dorade semena, odnosno prskanja biljaka. Z ADRŽ AVAMO PRAVO IZMENE DOPUNSKE INFORMACIJE Za sve dodatne informacije vezane za primenu AGROSTEMIN a, stoji Vam na raspolaganju stručni štab firme AGROSTEMIN d. o. o., Beograd, Kralja Milutina 26, tel/fax: 381(11) , mob: +381(64)

42 LITERATURA (1) Кeller, E.R. (1975.): Neue Wäge im Ackerbau, Eine Betrachung über den allgemeinen und biologischen Lendbau sowie, über Körnerlegioninosen, Schweiz, Landw, Konatshefte, 53, 1 30 (2) Zbornik radova sa savetovanja o efektima primene Agrostemina, Karađorđevo 1987., Jugoslavija (3) Janjić, V. (1980): Prilog proučavanju aminokiselina u semenu kukolja (Agrostemma githago L.) i preparatu Agrostemin, Prvi kongres o korovima, , Banja Koviljača, Jugoslavija (4) Vrbaški, M. (1982): Doktorska disertacija, Prirodno matematički fakultet Univerziteta u Beogradu, Beograd (5) Sajdl, V., Kapor S. (1981): Effect of Agrostemin on cytoquinine synthesis during the germination of soybean, Proceeding of the International Conference on Mechanism of Assimilate Distribution and Plant Growth Regulators, , Piestany, Czechoslovakia (6) Rusov, Č. i saradnici (1978): Ispitivanje uticaja Agrostemina na toksičnost, Institut za primenu nuklearne energije u poljoprivredi, veterinarstvu i šumarstvu, Beograd Zemun, Jugoslavija (7) Jošt, M. i Jošt, M. (1986): Delovanje bioregulatora Agrostemina na neke osobine bilja i prinosa zrna pšenice (Triticum aestivum ssp vulgare), Poljoprivredni institut Križevci Križevci, Jugoslavija (8) Kalezic, R., Plesnicar, M., Bogdanovic, M. (1983): Chlorophyll synthesis during greening in Wheat (Triticum vulgare L.) grown in the presence of corn cockle (Agrostemma githago L.), Proceeding of the VI International Congress on Photosynthesis, 1 6 August, Brussels, Belgium (9) Kalezic, R., Plesnicar, M., Sinzar, B. (1987): Effect of Agrostemin on wheat respiration, Advances in research on plant growth bioregulators, CIES, Goltze Druck, Goettingen, Germany (10) Kranjčić, B. (1987): Uticaj Agrostemina na Lemnaceae, Zbornik radova sa savetovanja o efektima primene Agrostemina, Karađorđevo 1987., Jugoslavija (11) Gajic, D., and Nikocevic, G. (1973): Chemical allelopathic effect of Agrostemma githago upon wheat Fragmenta Herbologica Yugoslavia, 18, 1 5 Zagreb, Yugoslavia (12) Gajic, D., Malencic, S., Vrbaski, S. (1976): Study of quantitative and qualitative improvement of wheat yield through Agrostemin as an allelopathic factor, Fragmenta Herbologica Yugoslavica, 63, , Zagreb, Yugoslavia (13) Gajic, D. (1977): Increase of free tryptophan content in Wheat germ under the influence of allantoin and allelopathin, Fragmenta Herbologica Yugoslavica, 3, Zagreb, Yugoslavia. 42

43 (14) Krunić, Đ. (1985 do 1986): Višegodišnji uticaji Agrostemina na prinos i tehnološki kvalitet šećerne repe, Godišnji izveštaji, PKB "Fabrika šećera", Beograd Padinska Skela, Jugoslavija (15) Plazinić, V. (1980, 1981, 1982, 1983): Ispitivanje dejstva Agrostemina na osnovne komponente prinosa i kvaliteta soje u proizvodnim uslovima, Godišnji izveštaji, PKB "Uljarice", Beograd Padinska Skela, Jugoslavija (16) Plazinić, V. (1984): Efekat bioregulator Agrostemina na prinos, kvalitet i zdravstveno stanje nekih sorti soje, The abstract of the 9th World Fertilizer Congress, , Budapest, Hungary (17) Stanojević, D. (1981, 1982, 1983): Uticaj Agrostemina na prinos i kvalitet zrna suncokreta, Godišnji izveštaji, Zavod za poljoprivredu i tehnologiju, Zaječar, Jugoslavija (18) Lazic, B., Djurovska M., Markovic, V. (1986): Effect of foliar renutrition on the characteristics of quality and yield of green pepper Contemporary agriculture, XXIV, N 1 2, Novi Sad, Yugoslavia (19) Lazić, B. (1987): Primena Agrostemina u povrtarstvu, Zbornik radova sa savetovanja o efektima primene Agrostemina, Karađorđevo 1987., Jugoslavija (20) Ranković, B., Dragojlović, V. (1981, 1984): Primena Agrostemina na malini, Zavod za poljoprivredu Valjevo, Godišnji izveštaji (21) Stankovic, D., Rajkovic, N. (1982): Possibility of alleviation of the problem of apricot dieback by application of Agrostemin, XXI International Horticultural Congress, 29th August 4th September, Hamburg, Germany (22) Stankovic, D., Rajkovic, N. (1984): Effect of Agrostemin on pear, I.I.F. I.I.R. Commission C2 Avignon (France), Working Group "Pears",1984/1 Acta Horticulturae 161, p , 1984 (23) Avramov, L. ( ): Primena Agrostemina u vinogradarstvu, Godišnji izveštaji, Poljoprivredni fakultet Univerziteta u Beogradu Katedra za vinogradarstvo, Beograd Zemun, Jugoslavija (24) Avramov, L., Žunić, D., Mladenović, K., Lukić, D. (1986): Uticaj Agrostemina na koeficijent rodnosti i stepen izmrzavanja okaca u sorte Muskat hamburg u belocrkvanskom vinogorju, Jugoslovensko vinogradarstvo i vinarstvo, 2 3, Novi Sad, Jugoslavija 43