Revistë shkencore për studime juridike, administrim publik dhe të sigurisë Science magazine for legal studies, public administration and security

Size: px

Start display at page:

Download "Revistë shkencore për studime juridike, administrim publik dhe të sigurisë Science magazine for legal studies, public administration and security"

Lewis Moore
6 years ago
Views:

2 INSTITUTI EVROPIAN PËR STUDIME JURIDIKE DHE ADMINISTRIM PUBLIK K.D.U. 34 Revistë shkencore për studime juridike, administrim publik dhe të sigurisë Science magazine for legal studies, public administration and security Prishtinë, 2011

Revistë shkencore për studime juridike, administrim publik dhe të sigurisë Science magazine for legal studies, public administration and security Për botuesin Mr. sc. Agron E.

3 Revistë shkencore për studime juridike, administrim publik dhe të sigurisë Science magazine for legal studies, public administration and security Për botuesin Mr. sc. Agron E. BEKA PHD candidate Kryeredaktor Editor in chief Prof. ass. Dr. Veton VULA Sekretar i redaksisë Secretary Prof. asoc. Dr. Frashër DEMAJ Redaksia Editorial Staff Prof. dr. Vesel LATIFI, anëtarë Prof. dr. Fehmi REXHEPI, anëtarë Prof. dr. Teki KURTI, anëtarë Mr. sc. Agron BEKA, anëtarë Redaktor gjuhësor: Munish HYSENI Pripress Asdren KELMENDI Viti I nr Botohet çdo gjashtë muaj Published every six months Instituti Evropian për Studime Juridike dhe Administrim Publik JURIDICA

4 PËRMBAJTJA CONTENT Artikujt Articles (Summaries in English) Fjala e Redaksisë Word of the Editorial Prof. dr. Vesel LATIFI Luftimi i korrupsionit dhe konfiskimi i dobisë pasurore të fituar me vepër penale Fight of corruption and seized property benefit acquired with criminal offence Prof. ass. dr. Veton VULA Trafikimi i qenieve njerëzore si formë e krimit të organizuar trans-nacional dhe të drejtat e njeriut Human trafficking as a trans-national form of organized crime and the human rights Prof. asoc. dr. Frashër DEMAJ Sfidat e ndërkombëtarizimit dhe roli i NATO-s në çlirimin e Kosovës. 55 Internationalization challenges and NATO's role in the liberation of Kosovo Prof. dr. Ismail ZENELI Kriminaliteti i të miturve dhe deliktet seksuale Criminality of minors and sexual offenses

5 Prof. ass. dr. Nexhat BALAJ Adaptimi i legjislacionit Mjedisor të Kosovës me Acquis communautaire të Bashkimit Evropian Adaptation of the Kosovo environmental legislation with the acquis communautaire of the European Union.. 96 Av. Teuta BEKA Kontrata për ndërtimin Contract for building construction Ma. Ramë ARIFAJ, PHD candidate Republika e Kosovës në rrugën e integrimeve euroatlantike Republic of Kosovo on the path of Euroatlantic Integration Ma. Ilir ISLAMI, PHD candidate Krimi ekonomiko-financiar si pengesë për zhvillim të Kosovës. 127 Economic and financial crime in Kosovo, its causes and measures that shall be undertaken for combating it Ma. Xhemajl PEÇANI Disa masa themelore për avancimin e sistemit zgjedhor në Kosovë. 149 Some basic measures for the advancement of the electoral system in Kosova

6 FJALA E REDAKSISË Instituti Evropian për Studime Juridike dhe Administrim Publik JURIDICA në Prishtinë, i themeluar dhe i akredituar si institucion arsimor e shkencor, krahas veprimtarive të dijes që zhvillohen në kuadër programeve të studimit në Fakultetin Juridik dhe Fakultetin e Politikave Publike dhe Menaxhmentit, parasheh edhe veprimtari tjera të rëndësishme arsimore e shkencore. Në kuadër të këtyre aktiviteteve ky institucion tani ka planifikuar që të botojë edhe numrin e parë të revistës shkencore JURIDICA, për të vazhduar më tej me numrat e radhës. Qëllimi i botimit të kësaj reviste është krijimi i mundësive për publikimin e studimeve, punës hulumtuese e shkencore, trajtesave shkencore, recensioneve, polemikave argumentuese e parimore dhe përgjithësisht të arriturave tjera nga veprimtaria e shkencave shoqërore e humane, me objektiv të qartë: krijimin e një baze të të dhënave shkencore ku studentët, stafi akademik, bashkëpunëtorët e studiuesit e fushave përkatëse të mund të informohen për zhvillimet më të reja profesionale e shkencore kombëtare dhe ndërkombëtare. Redaksia e revistës në bashkëpunim me drejtuesit përkatësisht dekanatin do të jenë në kontakt të vazhdueshëm me universitete, kolegje dhe institute që kanë programe të përafërta studimi me Institutin Evropian për Studime Juridike dhe Administrim Publik Juridica. Redaksia do të informojë dhe rekomandojë stafin akademik për publikime të përbashkëta shkencore në Kosovë, në vendet e rajonit dhe në botë. Kjo do të bëhet me qëllim që stafi akademik i Institutit të jetë në hap me zhvillimet më të reja shkencore brenda dhe jashtë vendit, me qëllim që puna kreative, hulumtuese e shkencore të jetë në vazhdimësi pjesë e rëndësishme e Institutit Evropian për Studime Juridike dhe Administrim Publik Juridica. Redaksia e revistës shkencore Juridica është e hapur dhe mirëpret për bashkëpunim të gjithë studiuesit nga hapësirat shqiptare dhe studiuesit ndërkombëtar, me theks të veçantë studiues e akademik nga shkencat shoqërore e humane. Prishtinë, dhjetor

7 WORD OF THE EDITORIAL European Institute for Legal Studies and Public Administration "JURIDICA" in Prishtina, established and accredited as educational and scientific institution in addition to studies taking place within the study programs in the Faculty of Law and Public Policy and Management, also provides other important educational and scientific activities. Within these activities, this institution is now also planning to publish the first issue of scientific journal "JURIDICA" and to continue further with the next issues. The purpose of publishing this journal is to create opportunities for the publication of studies, research and scientific work, scientific treaties, reviews, scientific controversies and other achievements in general activity of the human and social sciences, with the clear objective: the creation of a database for scientific data where students, academic staff, professional and scientific collaborators can be informed about the latest national and international scientific and professional developments. Editorial board of the journal in cooperation with the deanery will be in regular contact with universities, colleges and institutes that have similar programs of study with the European Institute for legal studies and public administration "Juridica". The Editorial will inform and recommend the academic staff for joint scientific publications in Kosovo, in the region and in the world. This will be done in order to keep the Institute's academic staff in trend with the latest scientific developments inside and outside the country, so that creative work and scientific research shall permanently become an important part of the European Institute for legal studies and public management "Juridica". Editorial of the scientific journal "Juridica" is open and welcomes the cooperation of scientific researchers from all Albanian territories as well as international researchers, with particular emphasis on the academics and scholars from social sciences and humanities. Prishtina, December

8 LUFTIMI I KORRUPSIONIT DHE KONFISKIMI... K.D.U Prof. dr. Vesel LATIFI LUFTIMI I KORRUPSIONIT DHE KONFISKIMI I DOBISË PASURORE TË FITUAR ME VEPËR PENALE Përmbledhje ( Kriza e besimit kriza e vlerave!) Parandalimi dhe luftimi i korrupsionit në shoqëri është një objektiv parësor për reformimin e sistemit, në kontekstin më të gjerë të luftës në nivel kombëtar kundër këtij fenomeni. Korrupsioni, sidomos ai i drejtësisë, mund të dëmtojë vlerat më të rëndësishme shoqërore, duke konsideruar faktin se sistemi ligjor është hartuar pikërisht për të siguruar epërsinë e ligjit, i cili shoqërohet, mes të tjerash, me ndjekje penale dhe sjelljen para drejtësisë të kryesve të veprave penale të korrupsionit. Ligjshmëria është thelbësore për funksionimin e drejtësisë. Për shkak të ndërlikueshmërisë të korrupsionit, në këtë punim shpjegohet, në aspektin shkencor dhe profesional, nocioni dhe përkufizimi i korrupsionit formë e krimit të organizuar, si njërin ndër faktorët evident destabilizues në procesin e demokratizimit dhe stabilizimit të shoqërive të përfshira në procesin e tranzicionit. Trajtohen dhe përpunohen disa aspekte të zbulimit dhe të provuarit të korrupsionit, në aspektin kriminalistik, penal dhe proceduralopenal, me theksim t konfiskimit të dobisë pasurore të fituar me vepra penale të korrupsionit. 1. Përkufizimi i nocionit të korrupsionit Korrupsioni është një kërcënim serioz për të gjitha regjimet politike. Në mënyrë të veçantë, ai përbën një kërcënim madhor për demokracitë. Termi korrupsion lidhet drejtpërdrejt me atë të integritetit. Konceptin e integritetit të agjentit publik e përfshinë dhe e mbron Konventa e OKB-së kundër korrupsionit e vitit Duhet cekur 1 Konventa e OKB-së kundër korrupsionit (e njohur edhe si Konventa e Meridas) u miratua me Rezolutën e Asamblesë së Përgjithshme nr. 58/4 më 31 Tetor 2003 dhe hyri në fuqi më 14 dhjetor

9 Prof. Dr. Vesel Latifi se fjala korrupsion vjen nga fjala latine corrumpere, që do të thotë thyej ose shkatërroj. Akti korruptim shkatërron ose cenon ligjin, detyrat dhe normat morale. Në përgjithësi, asnjë përkufizim në fjalorët e disponueshëm nuk këmbëngul tek aspekti ligjor i korrupsionit. Përkufizimi i njohur më shumë për korrupsionin është ai që e jep Banka Botërore: korrupsioni është përdorimi i paligjshëm i burimeve publike për përfitim personal. Një përkufizim i ngjashëm për korrupsionin vjen nga Transparency International: Korrupsioni është abuzimi me pushtetin e besuar për përfitim personal. 2 Grupi i Ekspertëve për korrupsionin i INTERPOL-it e përkufizon atë si çdo veprim apo mosveprim nga individë ose organizata, publike ose private, duke shkelur ligjin ose besimin për përfitim ose fitim. 3 Shekulli i 20-të e ka trajtuar shpesh korrupsionin si një krim të bardhë, vështirë për t u zbuluar e ndëshkuar. Korrupsioni është bërë një mjet veprimi i përgjithshëm që haset qoftë në institucionet publike, qoftë në ato private, si dhe në ndërveprimet e tyre. Korrupsioni, në çfarëdo forme dhe në çfarëdo rrafshi që paraqitet cenon rëndë vlerat themelore të shoqërisë dhe të demokracisë. Zbulimi joefikas dhe pamundësia e të provuarit të kësaj dukurie, dukshëm ndikon në shkallëzimin e korrupsionit e në rritjen e tij në veçanti. Shfaqja nga më të ndryshmet e formave dhe emërtimeve të tyre përkufizuese, nga vjedhje, mashtrim, kontrabandë, trafik ndikimi, shpërdorim pushteti, ryshfet, dhuratë, shpërblim, praktikë tregtare e pandershme, komisione, gjer te krimi i organizuar dhe pastrimi i parasë, përbëjnë disa nga emërtimet e zeza të korrupsionit, i cili gjen shtigje për të depërtuar e vepruar brenda kuadrit të sistemeve juridike, administrimit ekonomik, shërbimeve publike dhe vendimeve politike. Pasojat janë të rrezikshme, sa ekonomike aq edhe politike dhe shoqërore. Ndër shkaqet kryesore të korrupsionit renditen shpesh përqendrimi i ethshëm i pushtetit, i pasurisë dhe i privilegjeve, ngathtësia burokratike, kontrollet e tepërta administrative, kufizimet tregtare, monopolet, favorizimi, lëshimet nga ana e autoriteteve, pagat e ulëta të funksionarëve dhe veprimtarëve publik, dobësitë e sistemit gjyqësor, dhe në përgjithësi koncepti materialist për arritjen e përfitimit të pandershëm dhe të suksesit me anë pushteti, paraje, pozite shoqërore etj. Konfiskimi i dobisë pasurore të fituar me vepër penale është një çështje e rëndësishme që lidhet me parandalimin dhe luftimin e korrupsionit. Një nga orientimet kryesore të politikës së sotme kriminale 2 Black s Law Dictionary /ed.bryan A.Garner.- St.Paul: West Group, Grupi i Ekspertëve për Korrupsionin i INTERPOL-it në http// 8

Curriculum Vitae Economic Development, Faculty of Economics, University of Prishtina, Kosovo

Curriculum Vitae Economic Development, Faculty of Economics, University of Prishtina, Kosovo Curriculum Vitae Personal information Surname(s) Firast name(s) Birthday Address Drita A. KRASNIQI 26.12.1966 Zahir Pajaziti 45/4, Prizren, Republic of Kosovo Mobile +377 44 301 114 E-mail dritakrasniqi@yahoo.com