REPUBLIKA E SHQIPЁRISЁ UNIVERSITETI I TIRANЁS FAKULTETI I HISTORIS Ё DHE I FILOLOGJISЁ DEPARTAMENTI I HISTORIS Ё

Size: px
Start display at page:

Download "REPUBLIKA E SHQIPЁRISЁ UNIVERSITETI I TIRANЁS FAKULTETI I HISTORIS Ё DHE I FILOLOGJISЁ DEPARTAMENTI I HISTORIS Ё"

Transcription

1 ROLI I SHOQËRISË CIVILE NË PROCESIN E INTEGRIMIT TË SHQIPËRISË NË BE ( ). Me aspiratat e çdo qeverie Shqiptare pas rënies së komunizmit dhe të popullit shqiptar për tu bashkuar me familjen e madhe Evropiane është i lidhur dhe shoqëria civile e cila jo vetëm gjen një hapsire të konsiderueshme në traktatet e ndryshëm të BE por fillon të marrë formë edhe pse me ritme të ngaldasuara në Shqipëri. Fakti që shumë drejtues të shoqërise civile kanë përdorur organizatat e shumta si shoqatat, fondacionet apo qëndrat si një trampolinë politike mund të pohojme edhe mungesën e besimit të qytetarëve tek kto organizata. Sidoqoftë roli shumë i rëndësishëm i shoqërisë civile në ndërtimin e një shoqërie demokratike e bën atë edhe me të nëvojshem për shoqërinë Shqiptare. Mungesat e tanishme të besimit nuk duhen të lidhen vetëm me përdorimin që disa aktorë politikë i kanë bërë asaj por edhe me aspektin vullnetar që mbartin keto organizata. Një vlerë kjo e cila është keqintepretuar nga periudha komuniste. Organizatat të cilat nuk kanë qenë pjese e ketyre mekanizmave të partive politike kanë dhenë një kontribut të rëndësishëm në ndertimin e demokracisë, ekonomisë së tregut, mbrojtjen e të drejtave themelore të njeriut dhe në integrimin e Shqipërise nëaleancen eatlantikut të Veriut dhe në rrugën e saj drejt integrimit në Bashkimin Evropian. Ky punim synon të studiojë rolin e shoqërisë civile në procesin e integrimit të Shqipërisë në Bashkimin Evropian në përiudhen Studimi përqëndrohet në analizën e organizatave të ndryshme të shoqërisë civile të cilat kanë dhën kontributin e tyre në këtë drejtim. Duke u mbështetur në analizën historike të burimeve të periudhës pas komuniste, punimi përpiqet të trajtojë në mënyrë tërësore dhe të detajuar rolin dhe kontributin e shoqërisë civile në këtë proces kaq të rëndësishëm. Qëllimi i këtij studimi konsiston në analizën mbi bazën e dokumenteve, rrethanave dhe faktorëve politikë e ekonomikë rolin e shoqërisë civile në procesin e integrimit të Shqipërisë në BE. Fokusi kryesor janë organizatat e shoqërisë civile dhe ndikimi i tyre në këtë proces. Metodologjia e studimit bazohet në metodën e analizës të ngjarjeve historike. Fillimisht në studim është përdorur metoda e përshkrimit, duke u gërshetuar edhe me metodën e krahasimit. Përdorimi i një sërë metodash është bërë për shkak të natyrës së temës së marrë në studim si dhe specifikave që mbart ajo. Fjale kyce: Shoqeri Civile. Demokraci. Integrim. Bashkimi Evropian. ROLE OF THE CIVIL SOCIETY IN THE PROCESS OF ALBANIA'S INTEGRATION INTO THE EU ( ) With aspirations of every Albanian government after the fall of communism and the Albanian people to join the big European family is connected the civil Society in albania, which not only finds a considerable space in the different treaties of EU, but it begins to take shape, although with slow steps. The fact that many civil society leaders have used numerous organizations such as associations, foundations or centers as a political springboard may also evidence the lack of confidence of citizens in these organizations. Nevertheless very important role of civil society in building a democratic society makes it even more necessary for the Albanian society. Current shortages of confidence should not be associated only with the use that some politicians have done to it but with voluntary aspect that these organizations carry. This is a value that has been misinterpreted since the communist period. Organizations, which have not been part of the mechanisms of the political parties, have made an important contribution in building democracy, market economy, protection of fundamental human rights and the integration of Albania into the NorthAtlanticAlliance and the path towards integration into the European Union. This paper aims at studying the role of civil society in the integration of Albania into the European Union during the period The study focuses on the analysis of various organizations of civil society that have given their contribution to this regard. Relying on historical analysis of the post-communist sources, the paper tries to address in a comprehensive and detailed way the role and contribution of civil society in this important process. The purpose of this study consists of the analysis on the basis of documents, circumstances and political and economic factors in the role of civil society in the integration of Albania into the EU. The main focus, are civil society organizations and their influence in this process. The methodology of the study is based on the method of analysis of historical events. Initially the study uses the describing the method, intertwining the method of comparison too. The use of a series of methods has been made due to the nature of the topic being studied and its specifications. Keywords: Civil Society. Democracy. Integration. European Union. REPUBLIKA E SHQIPЁRISЁ UNIVERSITETI I TIRANЁS FAKULTETI I HISTORIS Ё DHE I FILOLOGJISЁ DEPARTAMENTI I HISTORIS Ё ROLI I SHOQËRISË CIVILE NË PROCESIN E INTEGRIMIT TË SHQIPËRISË NË BE ( ) Specialiteti: Marrëdhënie Ndërkombëtare Kandidati Msc. Arian DEDEJ Udhëheqës Shkencor Prof.Dr. Ajet SHAHU Tiranë, 2016 REPUBLIKA E SHQIPЁRISЁ UNIVERSITETI I TIRANЁS FAKULTETI I HISTORIS Ё DHE I FILOLOGJISЁ DEPARTAMENTI I HISTORIS Ё

2 Pasqyra e lëndës Tabelë shkurtimesh iv Parathënie...vi Hyrje...x KREU I. KONCEPTET E SHOQËRISË CIVILE DHE HISTORIKU I SAJ NË SHQIPËRI 1.1. Evolucioni i konceptit të shoqërisë civile Historia e shoqërisë civile në Shqipëri Korniza ligjore mbi dhe funksionimin e Organizatave Jo Fitimprurëse 74 KREU II. SHOQATAT SI FORMË TË ORGANIZIMIT TË SHOQËRISË CIVILE DHE NDIKIMI I TYRE NË INTEGRIMIN EVROPIAN 2.1. Komiteti Shqiptar i Helsinkit Instituti për Demokraci dhe Ndërmjetësim Shoqata për Kulturë Demokratike KREU III. FONDACIONET DHE ROLI I TYRE NË DEMOKRATIZIMIN DHE INTEGRIMIN EVROPIAN 3.1. Instituti Shqiptar për Zhvillimin e Sistemit Zgjedhor Shoqëria e Hapur për Shqipërinë Partners Albania i

3 KREU IV. QËNDRAT KËRKIMORE DHE MBËSHTETËSE TË SHOQËRISË CIVILE NË PËRPJEKJET E INTEGRIMIT EVROPIAN 4.1. Lëvizja Mjaft Instituti Shqiptar i Studimeve Ndërkombëtare Qëndra e Zhvillimit të Shoqërisë Civile Përfundime Bibliografi ii

4 Falenderime Edhe pse nuk mund t i përmend të gjithë, në radhë të parë dëshiroj të falenderoj dhe t i shpreh mirënjohjen time të veçantë udhëheqësit shkencor Prof. Dr. Ajet Shahun, për ndihmën dhe kohën e pakursyer në realizimin e këtij punimi të rëndësishëm për mua. Këshillat, orientimet, sugjerimet dhe vërejtjet e tij më kanë ndihmuar që të arrija deri këtu. Nga ana tjetër falenderoj edhe Departamentin e Historise dhe me ne vecanti Prof. Dr. Valentina Duka, Prof. Dr. Fatmira Rama dhe Prof. As. Dr. Ilira Çaushi me ndihmën e të cilëve, ky punim u plotësua. Ju detyrohem shumë për përkrahjen dhe përkushtimin që kanë treguar ndaj meje. Dëshiroj të falenderoj të gjithë organizatat e intervistuara dhe te shqyrtuara per disponibilitetin e shfaqur kundrejt studimit dhe kundrejt meje. Së fundi, dëshiroj të shpreh mirënjohjen time të thellë ndaj Elones, për mbështetjen, përkrahjen dhe kurajon që më ka ofruar gjatë kësaj kohe, me qëllim që unë ta mbaroja këtë punim. iii

5 Tabelë shkurtimesh AMSHC - Agjencia për Mbështetjen e Shoqërisë Civile BCSDN - Balkan Civil Society Development Network BE Bashkimi Evropian BEI - Banka Evropiane e Investimeve BERZH - Banka Evropian Rajonale e Zhvillimit CARDS - Community Assistance for Reconstruction, Development and Stabilisation CEFTA - Central European Free Trade Agreement CESA - Center for European & Security Affairs CORDAID - Catholic Organisation for Relief and Development Aid CSDC - Civil Society Development Center DCAF - Democratic Control of Armed Forces IDN - Instituti per Demokraci dhe Ndermjetesim IDRA - Institute for Development Research & Alternatives INSIZ - Instituti Shqiptar për Zhvillimin e Sistemit Zgjedhor IPA - Instrument for Pre-Accession Assistance ISSN - Instituti i Studimeve Nderkombetare KESE Komiteti Ekonomik dhe Social Evropian KSHH - Komiteti Shqiptar i Helsinkit LGID - Local Governance & Integrated Development MSA - Marrveshja e Stabilizim Asocimit NATO - North Atlantic Treaty Organisation NOSA - Network of Open Society for Albania ODHIR - Office for Democratic Institutions and Human Rights OJF - Organizata Jo Fitimprurese iv

6 OJQ - Organizata Jo Qeveritare OKB - Organizata e Kombeve te Bashuara OSBE - Organizata për Siguri dhe Bashkëpunim në Evropë OSFA- Open Society Foundation for Albania OSHC - Organizata e Shoqerise Civile PA - Partners Albania RDC- Research & Development Center SNV - Organizatës Hollandeze për Zhvillim SHBA- Shtetet e Bashkuara te Amerikes SHKD - Shoqata per Kulture Demokratike TASCO - Technical Assistance for Civil Society Organisations TBE - Traktati i Bashkimit Evropian UNDP - United Nation Development Program USAID - United States Agency for International Development v

7 Parathënie Ky punim synon të studiojë rolin e shoqërisë civile në procesin e integrimit të Shqipërisë në Bashkimin Evropian në përiudhën Studimi përqëndrohet në analizën e organizatave të ndryshme të shoqërisë civile të cilat kanë dhënë kontributin e tyre në këtë drejtim. Duke u mbështetur në analizën historike të burimeve të periudhës pas komuniste, punimi përpiqet të trajtojë në mënyrë tërësore dhe të detajuar rolin dhe kontributin e shoqërisë civile në këtë proces kaq të rëndësishëm. Për të realizuar këtë studim jam nisur nga studiuesi Afrim Krasniqi i cili ne veprën e tij Shoqëria Civile në Shqipëri, Geer, Tiranë, 2004, ka dhënë një kontribut të vyer duke hedhur dritë në zanafillën e krijimit të shoqërisë civile në Shqipëri dhe duke na shfaqur momentet nëpër të cilat ka kaluar kjo strukturë shoqërore si dhe të studiuesit Elez Biberaj me veprën Shqipëria në Tranzicion-Rruga e vështirë drejt demokracisë, Ora, Tiranë, Risia e këtij punim qëndron tek analiza e veprimtarisë së shoqërisë civile lidhur me procesin e integrimit të Shqipërisë në Bashkimin Evropian. Kjo qasje që përbën thelbin e punimit synon të paraqësë me objektivitet shkencor rëndësinë e shoqërisë civile në këtë proces kaq të rëndësishëm. Për të arritur këtë objektiv jam bazuar në studimet e kryera nga TASCO (Technical Assistance for Civil Society Organisations) ndër vite por sidomos ai kryer nga Dr. Irena Đokić dhe Dr. Marijana Sumpor (Qershor 2013) mbi rolin e shoqërisë civile në procesin e integrimit të Kroacisë në Bashkimin Evropian. Sipas tyre shoqëria civile ka disa mënyra nëpërmjet të cilave mund të kontribuojë në procesin e integrimit në BE. Këto mënyra përfshijnë përgatitjen dhe implementimin e projekteve të financuara nga BE dhe vendet perëndimore, pjesmarrja në konsultimet publike, përhapja e informacionit etj. Sipas tyre në rastin e Kroacisë roli i shoqërisë civile mbetet këshillues dhe varet nga ndjeshmëria individuale, njohja dhe aftësitë e politikanëve për të bashkëpunuar me shoqërinë civile. Metodologjia. Metodologjia e studimit bazohet në metodën e analizës të ngjarjeve historike. Fillimisht në studim është përdorur metoda e përshkrimit, duke u gërshetuar edhe me metodën e krahasimit. Përdorimi i një sërë metodash është bërë për shkak të natyrës së temës së marrë në studim si dhe specifikave që mbart ajo. Për mbledhjen e të dhënave për realizimin e këtij studimi janë përdorur metoda si shqyrtimi i literaturës, analiza e statuteve të OJF-ve dhe intervista gjysëm të strukturuara me drejtues dhe aktivist të këtyre organizatave. Ky studim kufizohet vetëm me OJF-të, të cilat janë aktive dhe kanë veprimtari të rëndësishme në integrimin e Shqipërisë në BE, sasinë e informacionit të dhëna nga këto OJF. Një kufizim tjetër i studimit është litëratura e varfër e botuar në vendin tonë për sa i përket OJF-ve dhe rolit të tyre në integrimin në BE. Në bazë të tematikës kryesore dhe rëndësisë së çështjeve struktura e punimit fillon me hyrjen, vijon me 4 krerë dhe mbyllet me përfundimet. vi

8 Hyrja. Hyrja trajton kushtet që duhet të plotesojë një vend për tu antarsuar në Bashkimin Evropian, kriteret dhe rëndësia që BE i kushton shoqërisë civile si një element shumë i rëndësishëm për tu integruar. Në Kreun I. Trajtohen konceptet e shoqërisë civile, evolucioni i shoqërisë civile, perkufizimet që ky term ka marrë ndër vite si dhe funksionet dhe rolet e shoqërisë civile. Këto koncepte do të na japin një panoramë të përgjithshme të shoqërisë civile dhe të rëndësisë së saj për një vend demokratik. Në këtë kapitull trajtohet lindja dhe zhvillimi i shoqërisë civile në Shqipëri. Zhvillimi i shoqërisë civile në vendin tonë është i lidhur ngushtë me disa momente shumë të rëndësishme të historisë së Shqipërisë. Zhvillimi i këtij instituti kaq të rëndësishëm kalon në krah të Rilindjes Kombëtare duke kaluar përmes mbretërisë së Zogut, diktaturës komuniste duke u futur në një fazë të re me ardhjen e demokracisë në vendin tonë. Korniza Ligjore e shoqërisë civile në Shqipëri trajton bazën ligjore në të cilën është bazuar shoqëria civile, që në gjenëzë nga Kushtetuta e vendit, ngritja e tyre, funksionimi i tyre parashikohen në mënyrë të hollsishme jo vetëm nga disa ligje ndërkombëtare të ratifikuara nga Republika e Shqipërsë por edhe nga Kodi Civil dhe ligji nr datë Për Organizatat Jofitimprurëse. Këto organizma që nga ligji quhen Organizata Jo Fitimprurëse përbëjnë një mjet shumë efikas që antarët e shoqërisë të mund të arrijnë qëllimet e tyre duke bashkuar me njeri-tjetrin forcën e organizimit, presingut të institucioneve vendimarrëse dhe sensibilizimit të opinionit publik. Ato nuk kanë pengesa ideologjike në organizim për sa kohë dhe qëllimet e tyre janë gjithëpërfshirëse. Kjo bën që atyre dhe qëllimeve të tyre tju bashkohen shumë më shumë antarë se formacioneve politike duke e bërë më efikas organizimin dhe arritjen e qëllimeve duke përdorur lobingun pranë organizmave vendimarrëse. Në bazë të kuadrit ligjor mbi Organizatat Jofitimprurëse qëndron mundësia e krijimit të tyre prej kujtdo dhe pluraliteti i tyre. Për këtë arsye Kushtetuta dhe ligjet e tjera jo vetëm nuk vendosin kufizime për ngritjen e OJF-ve por kanë krijuar lehtësitë maksimale që ato të mund të jenë të shumta, plurale dhe të përfaqësojnë interesa të ndryshme në shoqëri. Në Kreun II. Është trajtuar veprimtaria e organizatave të cilat janë themeluar në bazë të legjislacionit, në formën e Shoqatës, e cila është person juridik që krijohet me vullnetin e lirë të pesë ose më shumë personave fizikë ose jo më pak se dy personave juridikë që ndjekin një qëllim të caktuar, të ligjshëm, në të mirë dhe në interes të publikut ose të antarëve të saj. Për të realizuar qëllimin e këtij punimi është studiuar veprimtaria dhe kontributi në integrimin në BE e Komitetit Shqiptar të Helsinkit e cila është organizata e parë për mbrojtjen e të drejtave dhe lirive të njeriut në Shqipëri, themeluar në Dhjetor të vitit 1990 nga një grup intelektualësh shqiptarë, nën emrin Forumi për Mbrojtjen e të Drejtave dhe Lirive Themelore të Njeriut. Më 22 Mars 1992 organizata mori emrin Komiteti Shqiptar i Helsinkit. Një nga drejtuesit e saj ka qenë edhe ish presidenti Rexhep Meidani. Misioni i kësaj organizatë që nga themelimi e në vazhdim ka qenë mbrojtja e lirive dhe e të drejtave të njeriut. vii

9 Shoqata Për Kulturë Demokratike është një Organizatë Jofitimprurëse, jo politike dhe jo qeveritare, e krijuar në Shkurt të vitit 1992, në bashkëpunim me Institutin Demokratik Kombëtar. Në fillim emri i saj ishte "Shoqata për Zgjedhje të Lira dhe Kulturë Demokratike", duke zgjeruar misionin e saj për promovimin e parimeve demokratike të transparencës, tolerancës dhe dialogut në shoqërinë Shqiptare nëpërmjet programeve të ndryshme në edukimin qytetar. Institutin për Demokraci dhe Ndërmjetesim si shoqatë është krijuar në Nëntor të vitit 1999 me qëllimin informimin, krijimin dhe motivimin për një shoqëri demokratike dhe të zhvilluar. Misioni i IDN është avancimi i kapaciteteve shoqërore, gjenerimi dhe ndarja e njohurive, aftësive dhe ekspertizës për një politikë-bërje gjithëpërfshirëse dhe alternative të bazuar në evidencë në funksion të fuqizimit të demokracisë dhe të zhvillimit të qëndrueshëm. Në Kreun III. Është trajtuar veprimtaria e organizatave, të cilat janë themeluar në bazë të legjislacionit në formën e Fondacionit, i cili është person juridik pa antarësi që ka për objekt arritjen e një qëllimi të ligjshëm me anë të destinimit të pasurisë në të mirë dhe interes të publikut. Për të realizuar qëllimin e këtij punimi është studiuar veprimtaria dhe kontributi në integrimin në BE të Fondacionit Instituti Shqiptar për Zhvillimin e Sistemit Zgjedhor është krijuar në Shtator të vitit 1999 me qëllimin e dhënies së ndihmës dhe shërbimeve të cilat synojnë zhvillimin social-politik të Shqipërisë dhe renditjen e integrimit të saj në familjen Evropiane e më gjerë, duke u bazuar në parimet ndërkombëtare të respektimit të të drejtave e lirive themelore të njeriut, shtetit ligjor dhe ekonomisë së tregut të lirë. Fondacioni i Shoqërisë së Hapur për Shqipërinë i themeluar në Shkurt të vitit Fondacioni i Shoqërisë së Hapur për Shqipërinë (Fondacioni Soros ) është një Organizatë Jofitimprurëse, pjesë e rrjetit të Fondacioneve të Shoqërisë së Hapur, krijuar dhe financuar nga investitori dhe filantropi Xhorxh Soros. Objektivi i rrjetit të fondacionit SOROS është promovimi i një shoqërie të hapur. Kjo ndhodh vetëm në respektimin e Shtetit të së drejtës. Një shoqëri e cila nuk është e dominuar nga Shteti, ekzistenca e qeverisjes demokratike, një ekonomi e tregut të lirë dhe mbi të gjitha respektimi i mendimeve të minoritarëve dhe pakicave. Një element shumë i rëndësishëm është se një shoqëri e hapur është më e ndërlikuar dhe më e sofistikuar se një shoqëri e mbyllur. Një shoqëri e mbyllur shpenzon shumicën e energjive të saj në ruajtjen e gjëndjes ekzistuese, ndërsa një shoqëri e hapur me anë të ligjit dhe rregullit krijon progrese dhe prosperitet të atij komuniteti. Partners Albania themeluar në Prill të vitit 2001 në formën e Fondacionit me mision zhvillimin e shoqërisë civile dhe kulturës së ndryshimit e menaxhimit të konfliktit në Shqipëri. Partners Albania është antare e Partnerëve Ndërkombëtarë për Ndryshimin Demokratik, një partneritet Qëndrash në 20 vende të botës, të cilat ofrojnë trajnime për zgjidhje konflikti si dhe shërbime për shoqërinë, OJF-të, qeverinë qëndrore dhe vendore dhe sektorin privat brenda dhe jashtë vendeve të tyre. Fondacioni Instituti Shqiptar për Zhvillimin e Sistemit Zgjedhor është krijuar në Shtator të vitit 1999 me qëllimin e dhënies së ndihmës dhe shërbimeve të cilat synojnë zhvillimin social-politik të Shqipërisë dhe renditjen e integrimit të saj në familjen Evropiane e më gjerë, duke u bazuar në parimet ndërkombëtare të viii

10 respektimit të të drejtave e lirive themelore të njeriut, shtetit ligjor dhe ekonomisë së tregut të lirë. Në kreun IV. Është trajtuar veprimtaria e organizatave të cilat janë themeluar në bazë të Legjislacionit në formën e Qëndrës, e cila është person juridik pa antarësi, që ka për objekt të veprimtarisë së saj kryerjen e shërbimeve dhe realizimin e projekteve për qëllime në të mirë dhe në interes të publikut, me fonde dhe të ardhura të siguruara sipas ligjit. Nuk lejohet që qëndra të kryejë veprimtari fitimprurëse. Për të realizuar qëllimin e këtij studimi është studiuar veprimtaria dhe kontributi në integrimin në BE i Lëvizjes Majft themeluar në Mars të vitit 2003 lindi si rezultat i një fushatë katër mujore ndërgjegjësimi ndaj çështjeve kyçe që pengojnë zhvillimin social, politik dhe ekonomik të vendit. Ajo ka vendosur një standart të ri në sektorin e shoqërisë civile Shqiptare. Vizioni kryesor i Lëvizjes Mjaft, është krijimi i një Shqipërie të mirëqeverisur, me qytetarë aktivë, komunitete të forta dhe një imazh pozitiv në botë. Instituti i Studimeve Ndërkombëtare (ISSN) ose Albanian Institute for International Studies (AIIS) është një Organizatë Jofitimprurëse në formën e Qëndrës. Ajo është krijuar në vitin 1997 por në mënyrë formale është rregjistruar pranë gjykatës së shkallës së parë në Tiranë në Shkurt të vitit 2003 nga kërkuesi Albert Rakipi. Qëndrën e Zhvillimit të Shoqërisë Civile Durrës e themeluar në Nëntor të vitit 2001 (Civil Society Development Center) Durrës, është një organizatë jo politike, jo qeveritare dhe jofitimprurëse që vepron në interes të publikut, në fushën e fuqizimit të organizatave të shoqërisë civile dhe të grupeve të komunitetit, veçanërisht në aspektin e lidhjes së grupimeve të shoqërisë civile me qeverinë lokale. Në përfundim të këtij studimi është dhënë një panoramë e qartë e rolit të shoqërisë civile dhe rolit që shoqëria civile ka pasur në integrimin në BE. ix

11 Hyrje Bashkimi Evropian është i hapur kundrejt çdo vendi Evropian konform nenit 49 të Traktatit të Bashkimit Evropian i cili përbën bazën juridike për çdo integrim. Për t u antarësuar në Bashkimin Evropian vendi kërkues duhet të respektojë principet e nenit 6, paragrafi 1 i TBE-së, i përbashkët me vendet antare dhe mbi të cilat themelohet BE: liria, demokracia, respektimi i të drejtave të njeriut, respektimi i të drejtave themelore dhe shteti i së drejtës. Sipas nenit 49 të TBE-së, çdo vend Evropian që dëshiron të bëhet pjesë e BEsë prezanton kandidaturën e tij pranë Këshillit. Përpara se të marrë vendimin e tij, Këshilli duhet të konsultohet me Komisionin dhe të kërkojë një mendim nga Parlamenti Evropian i cili shprehet me maxhorancë absolute të antarëve që e përbëjnë atë. Këshilli në këtë rast vendos me unanimitet. Kushtet e antarsimit dhe rregullimet sipas traktateve dhe institucioneve në të cilat do të bëhet pjesë formojnë një lloj marrëveshje midis Shteteve antare dhe vendit kandidat. Kjo marrëveshje ose traktati i antarsimit, ka nevojë për ratifikimin e të gjithë Shteteve kontraktuese. Cilado kërkesë për antarsim duhet të marrë mendimin e Komisionit dhe vendimin e Këshillit. Pas njohjes së statusit të vendit kandidat për vendin që prezanton kërkesë, kjo nuk do të thotë hapjen e menjëhershme të tratativave për një integrim të mundshëm. Për këtë ky i fundit duhet ti përmbahet disa kushteve specifike Cilido vend që ka si qëllim të antarsohet në BE duhet të respektojë kriteret e integrimit, ose kriteret e Kopenhagenit, në bazën e të cilave Komisioni shpreh mendimin e tij në lidhje me çdo kërkesë për integrim. Këto kritere janë përcaktuar gjatë Këshillit Evropian të Kopenhagenit në vitin 1993 dhe të plotësuara gjatë Këshillit Evropian në Madrit në vitin Bëhet fjalë për kriteret politike: stabiliteti i institucioneve që garantojnë demokracinë, shteti i së drejtës, të drejtat e njeriut si dhe respektimi dhe mbrojtja e minoriteteve; për kriteret ekonomike: ekzistenca e një ekonomie të vlefshme, një kapacitet për ti bërë ballë presionit të konkurencës dhe forcës së tregut të brendshëm të BE-së; mundësia për të marrë detyrime që lindin nga e drejta dhe nga politikat e BE-së (ose siç njihet ndryshe acquis communitaire), duke përfshirë integrimin në objektivat e Bashkimit politik, ekonomik dhe monetar; për faktin e krijimit të mundësive të antarsimit të tij nëpërmjet përshtatjes së strukturave të tija administrative. Në rastin e vendeve të Ballkanit Perëndimor, përsa i përket procesit të propozuar nga Komisioni në 2005 dhe i pranuar nga Këshilli në 2006, rezultatet e kënaqshme të një vendi përsa i përket respektimin e obligimeve që rrjedhin nga marrveshja e stabilizim asocimit (sidomos ato të lidhura me tregtinë) do të jenë kërkesa thelbësore mbi të cilat do të bazohet BE për të ekzaminuar një kërkesë të mundshme për t u integruar. x

12 Mundësia për t u bërë pjesë e BE na shfaq një element thelbësor për çdo zgjerim të ri. Në bazë të mundësisë së integrimit, zgjerimi i BE duhet të jetë në gjëndje të thellojë integrimin nëpërmjet institucioneve dhe politikave që funksionojnë, për të qenë në gjëndje për të pranuar vende të reja. Këto vende të reja duhet që nga ana e tyre të jenë të përgatitur me kushtet e reja e vendit antar. Kapaciteti i antarsimit në BE ka nevojë të marrë mbështetjen e opinionit publik të vendeve antare. Këshilli Evropian vendos mbi mundësinë për të hapur tratativat në bazë të mendimit të Komisionit. Tratativat për antarsim përbëjnë bazën e procesit të integrimit të lidhur me aprovimin, realizimin dhe aplikimin e acquis communautaire nga ana e vendeve kandidatë këto kanë qëllimin të ndihmojnë vendet kandidate të përgatiten për të qenë në gjëndje për të përballuar obligimet e Shteteve antare një herë që do të realizohet antarsimi. I bazuar në meritat individuale të secilit vend kandidat, tratativat zhvillohen në mënyrë individuale. Pra masa e përgatitjes mund të ndryshojë nga njeri vend në tjetrin. Kryerja e tratativave për antarsimin bazohet mbi një korrinzë të vendosur nga Këshilli mbi propozimin e Komisionit; ofron një prespektivë të negociatave për t u drejtuar dhe bën llogaritë me gjëndjen dhe karakteristikat specifike të secilit vend kandidat, dmth: principet dhe procedurat e tratativave; pikat delikate që duhen trajtuar siç janë aspektet financiare, masat e marra në sektorët e veçanta të acquis communautaire (siç janë lëvizja e lirë, politikat strukturore ose agrikultura) që shpesh trajtohen gjatë tratativave të integrimit; lidhja midis reformave politike dhe ekonomike të vendit kandidat dhe kryerja e tratativave; përfundimi i tratative mbetet i hapur për çdo përfundim; objektivi i prezantuar nga integrimi. Tratativat bazohen mbi acquis communautaire i cili është i ndarë në kapituj, ku secili prej tyre i përgjigjet një sektori të veçantë. Tratativat fillojnë me një fazë përgatitëse osë një ekzaminim analitik i drejtuar nga Komisioni. Analiza ka si qëllim të vlerësojë masën e përgatitjes së vendit kandidat, familjarizimi i vendeve kandidatë me acquis dhe identifikimi i kapitujve që duhen hapur në bazë kritereve të referimit të përcaktuara për hapjen e kapitullit. Këto kritere referuese i përkasin momenteve përgatitëse thelbësore për të vendosur në të ardhmen në një drejtim obligimet kontraktuese në bazë të marveshjeve të asocimit të lidhura me acquis. Këshilli vendos me unanimitet mbi kriteret referuese ose mbi hapjen e një kapitulli duke u bazuar tek rekomandimet e Komisionit. Negociatat mbahen në kuadër të konferencave ndërqeveritare bilaterale që bashkojnë nga njëra anë të gjitha Shtetet antare dhe nga ana tjetër vendin kandidat. Negociatat e kapitujve janë të përfunduara kur vendi kandidat përmbush kriteret referuese të përcaktuara për mbylljen e kapitullit (p.sh. masat legjislative, instancat administrative ose gjyqësore, aspektet e realizuara nga acquis communautaire, ekonomia e tregut e vlefshme për kapitujt ekonomik) dhe kur pranon projektin e qëndrimit të përbashkët të BE, i përpunuar nga Komisioni dhe i aprovuar në mënyrë unanime nga Këshilli. Kapitujt që mbyllen mund të rihapen në rastin kur vendi kandidat nuk kënaq kushtet e kërkuara. xi

13 I parashikuar nga korniza e tratativave, tratativat për integrim mund të pezullohen në rast të një shkeljeje serioze dhe të vazhdueshme mbi principet që bazohet BE. Komisioni mund atëherë të rekomandojë, me iniciativën e tij ose me kërkesën e një Shteti tjetër antar, pezullimin e tratativave dhe kushtet që duhet vendosur për hapjen e tyre. Këshilli aprovon rekomandimet me maxhorancë cilësore pasi ka dëgjuar vendin kandidat të interesuar. Një herë që mbyllen tratativat në të gjithë kapitujt, procesi i antarsimit përfundon në fund të antarsimit që mund të vendoset për të mbyllur një marrëveshje, traktatin e antarsimit, midis Shteteve antare dhe vendit kandidat. Këshilli, megjithatë vendos me unanimitët për përfundimin e procesit mbas mendimit të Komisionit dhe atij të Parlamentit Evropian. Përcaktohet një strategji për secilin proces antarsimi dhe për çdo kandidat me qëllimin për ta ndihmuar të përgatisë antarsimin e ardhshëm. Strategjia e paraantarsimit parashikon kornizat dhe instrumentat e procesit që do të mbështësin vendet kandidate dhe përgatitjen e tyre. Marrëveshjet dypalëshe të arritura nga BE-ja dhe çdo vend kandidat shërbejnë si një korinzë bilaterale për dialogun dhe tratativat. Është rasti i marrëveshjes së asocimit dhe të bashkimit doganor me Turqinë si dhe marrëveshjet e stabilizimasocimit për vendet e Ballkanit Perëndimor. Dialogu i shoqërisë civile ka si qëllim të afrojë shoqëritë civile të BE dhe të vendeve kandidatë në procesin e antarsimit ka marrë një dimension specifik me nevojën për të asociuar më shumë shoqërinë civile me BE, në këtë kontekst të veçantë ka si qëllim të përforcojë mirkuptimin dhe njohjen reciproke. Sipas Bashkimit Evropian, shoqëria civile është një koncept që përmbledh të gjitha format e veprimit social, nga ana e individëve ose grupeve që nuk përfaqësojnë një pjesë të shtetit dhe që nuk janë të drejtuar prej tij. Në mënyrë abstrakte organizatat e shoqërisë civile mund të përkufizohen si bashkësia e të gjitha strukturave të organizuara, antarët e të cilës vendosin objektiva dhe detyra mbi shërbimin e interesit të përgjithshëm dhe veprojnë si ndërmjetes midis pushtetit publik dhe qytetarëve, masa e përfaqësimit të organizatave të shoqërise civile duhet të vlersohet mbi bazën e kritereve qoftë sasiore qoftë cilësore. 1 Dialogu civil është një proces demokratik dhe informues i opinionit publik që mund të marrë forma të ndryshme sipas aktorëve të përfshirë 2 : Horizontale: dialogu midis organizatave Evropiane përfaqësues të shoqërisë civile mbi evolucionin dhe të ardhmen e Bashkimit Evropian dhe politikave të saj. Vertikale: dialogu i strukturuar dhe i vazhdueshëm midis gjithë këtyre organizatave dhe Bashkimit Evropian. Sektoriale: dialogu i përditshëm midis organizatave të shoqërisë civile dhe bashkëbiseduesve të tyre të fushës së pushtetit legjislativ dhe ekzekutiv. 1 Faqja zyrtare e Komiteti Ekonomik dhe Social Evropian 2 Po aty. xii

14 Është interesante të vëresh që koncepti i dialogut civil horizontal dhe vertikal i vendosur në plan të parë nga Komuniteti Ekonomik dhe Social Evropian që nga viti 2000, është ritheksuar tek paragrafi 1 dhe 2 të art 11 të Traktatit të Lisbonës në vitin Dialogu Civil mund të kryhet midis një procesi nga poshtë në të cilën merr iniciativë nga organizatat e shoqërisë civile si edhe nëpërmjet një procesi nga lart i ushtruar nga institucionet. Kjo përfaqëson një mjet të rëndësishëm për ti dhënë një formë konkrete principeve të qeverisjes: transparencë, pjesëmarrje, përgjegjësi, efikasitet, efiçencë dhe mbështetje. 3 Që nga viti 1999 Komiteti Ekonomik dhe Social Evropian nuk ka pushuar asnjëherë së tërhequri vëmendjen mbi një dallim të rëndësishëm. Në ndryshim nga dialogu civil dhe konform artikujve 153 dhe 154 të traktatit, dialogu social Evropian është një mekanizëm i pajisur me pushtet pothuajse legjislativ, me një status gjysëmkushtetues dhe është qartësisht i përkufizuar në pjesmarrës, pushtete dhe proçedura. Ky funksion qartësisht i ndarë vjen edhe nga pushtete dhe përgjegjësi specifike të pjesmarrësve, të cilët ushtrojnë rolin e tyre në mënyrë autonome. Rolet e tyre dhe përgjegjësitë e tyre nuk mund të transferohen tek të tretët. Dialogu civil është pra një shembull i shkëlqyer i zbatimit konkret të principit të demokracisë pjesmarrëse. Me themelimin e KESE-së. Traktatet e Romës (1957) i kanë garantuar organizatave përfaqësuese të interesave në sektorë të ndryshëm hyrjen në procesin vendimarrës Evropian. Komiteti ka një rol thelbësor përsa kohë ajo është një qendër e privilegjuar për përfaqësimin, informimin dhe shprehinë legjitime të organizatave të shoqërisë civile dhe është kështu një ndërmjetes i rëndësishëm midis Evropës dhe qytetarëve. Kjo përbëhet nga përfaqësues të organizatave të punëdhënësve, puntorëve të pavarur dhe aktorë të tjerë përfaqësues të shoqërisë civile, në mënyrë të veçantë në sektorët socioekonomik, civil, professional e kulturor (art.300 par.2. i Traktatit mbi funksionimin Evropian). E ndërgjegjshme që shpreh vetëm një pjesë të larmishmërisë dhe evolucionin historik të konceptit të organizatave të shoqërisë civile, KESE-ja ka përmbushur padyshim një rrugëtim në përkufizimin, njohjen dhe realizimin e dialogut civil Evropian, por natyrisht siç tregojnë pohimet e shoqërisë civile dhe vetë Komiteti, duhet vazhduar në të njëjtën rrugë dhe të punohet më shumë për ta konkretizuar art.11 të traktatit të Lisbonës. Historia e KESE-së na ka mësuar që për ti dhënë jetë strukturave për dialog dhe për ti bërë ato operative, janë të nevojshme një organizim i qëndrueshëm, vazhdimësi institucionale dhe struktura permanente. Për këtë arsye mendohet që KESE-ja është, sidomos tani, një histori suksesi e këtij procesi. Vizioni Evropian se si të përforcojë shoqërinë civile bashkon strategjitë që favorizojnë rolin e shoqërisë civile në zhvillimin e demokracisë dhe të sektorit të tretë. Debate midis agjensive të donatorëve ndërkombëtar në këtë fushë pra në shoqërinë civile në pjesën më të madhe të saj është amerikanizuar, dhe veprimtaritë të lidhura me shoqërinë civile janë gjithmonë e më shumë të motivuara nga impakti që 3 xiii

15 perceptohet mbi demokratizimin. Në të njëjtën kohë, korniza politike e BE i konsideron organizatat e shoqërisë civile si partner të dobishëm për të garantuar efikasitetin e politikave: ato mund të konsultohen mbi praktikat më të mira, dhe mund të bëhen edhe partner në ofrimin e shërbimeve. Kjo është shumë e rëndësishme përsa i përket politikës së zgjerimit të BE-së dhe se si shoqëria civile është e impenjuar në këtë kontekst, diskutimi këtu duhet të kuptohet si një hyrje për sa i përket politikave të BE-së në fushën e shoqërisë civile të cilat më poshtë do të trajtohen më hollësisht. Kjo mënyrë përfshirje e aktiviteve të lidhura me shoqërinë civile në brendësi të kornizave politike më të gjëra nuk është tërësisht pa problem. Stephen Hurt, në një diskutim të tijin mbi shoqërinë civile dhe zhvillimin e BE-së, e bën problematike vizionin e BE nga një këndvështrim Neo-Gramshian 4. Duhet të qëndrojmë më kritik mbi shoqërinë civile sepse politika aktuale drejtohet nga disa ide specifike se kujt duhet ti ngjajë shoqëria civile në vendet përfituese. Konsensusi i arritur përfaqëson një hegjomoni të ideve të donatorëve ashtu si dhe vlerat e parashtruara nga politika zhvilluese e BE-së janë të konsideruara si një pozicion i përbashkët. Hurt mbështet idenë se veprimtaria e BE janë duke e transformuar shoqërinë civile në vendet e tjera për të reflektuar imazhin e tyre. Nëse BE-ja do të mbështeste shoqërinë civile pa e kritikuar atë, atëhere ato duhet të inkurajojnë edhe zërat që janë kritikë mbi vlerat dhe opinionin që BE-ja përfaqëson. Me qëllimin për të siguruar një shoqëri civile më të fortë për të integruar se sa për të kundërshtuar qasjen e BE-së, mbështetja e shoqërisë civile duhet të jetë e limituar dhe strategjike. Si përfundim që kur partneret e organizatës janë të seleksionuar mbi pajtueshmërinë e tyre në lidhje me misionin e BE, janë duke legjitimuar idenë Evropiane se si duhet të jetë shoqëria civile në këto vende. Për sa më sipër këto reflektime parashtrojnë vëzhgimet në vendet e tjera në lidhje me donatorët ndërkombëtar. Vëzhgues të ndryshëm mbështësin idenë që në diskutimet e tyre donatorët në paraqitjen e tyre neutrale vlen për të maskuar një hegjemoni lidhur me ideologjinë, vlerat dhe opinionet e tyre 5. Donatorët duke e reflektuar sipas mënyrës së tyre shoqërinë civile, pra si një aktor në bashkëpunimin në tre rrugë me Shtetin dhe Tregun, i seleksionojnë organizatat e shoqërisë civile të cilat janë të afta për të menaxhuar këtë raport. Tendenca e mëvonshme për të përkufizuar shoqërinë civile si një list organizatash ka si qëllim të fshehi ngurtësinë e mardhënieve të shoqërisë civile në të vërtetë 6. Dëshira e BE për të shikuar shoqërinë civile si një sektor i tretë nënvizon rolin e këtyre organizatave në shoqërinë civile të cilat mund të përfshihen në aktivitetet e sektorit të tretë. Raportet konfliktuale midis organizatave të shoqërisë civile janë hedhur tej, duke vendosur një anë të errët të shoqërisë civile larg shikimit. 4 Hurt, Stephen R "Co-operation and Coercion? The Cotonou Agreement between the European Union and ACP States and the End of the Lome Convention". Third World Quarterly 24 (1): 2003, Howell, Jude, and Jenny Pearce, Civil society & development : a critical exploration. Boulder, Colo, Lynne Rienner Publishers, 2001/b. 6 Po aty. xiv

16 Ka një tendencë të madhe për të depolitizuar shoqërinë civile që në politikat e donatorëve 7. I gjithë koncepti i sektorit të tretë është një reflektim i një rritje të punës për të rregulluar konceptin e shoqërisë civile si një hapsirë brenda kornizës politike dhe që luan një rol neutral si partner në proceset vendimarëse. Shoqëria civile kështu higjenizohet dhe zbrazet nga përmbajtja politike. Sa më shumë të spostohemi nga konteksti Evropian aq më pak realist bëhet ky skenar, dhe boshllëku midis aspiratave politike dhe realitetit rritet. Preokupimet të ngritura nga Hurt dhe kritik të tjerë ndaj politikës së donatorëve janë pjesërisht të sakta, sepse është e natyrshme të ketë një boshllëk të tillë, do të jetë politika e donatorëve ajo që do të mbizotërojë mbi një realitet lokal. Argumenti qëndror i kësaj teze sugjeron që është e nevojshme një ekuacion më i komplikuar, që ofron një vlerësim më të qartë ndaj mënyrës se si agjentet lokal reagojnë përballë kornizave politike të cilat vijnë nga jashtë. Proceset e Evropianizimit nuk janë uniforme, ashtu siç i sugjeron dhe Hurt, por të ngurta, që reflekton realisht shoqërinë civile. Strategjitë për tu përfshirë së bashku, me shoqërinë civile shkojnë drejt një koncepti liberal për të kuptuar se si shoqëria është e organizuar. Angazhimi është i motivuar nga dëshira për të zgjeruar mundësinë e individëve për të marrë vendime të pavarura rreth jetëve të tyre, qoftë në terma ekonomik qoftë në ato politikë. shoqëria civile ofron mjetet për ta bërë një gjë të tillë. Tendenca kryesore është ajo për të parë një shoqëri civile e cila ofron gjithmonë një kontribut pozitiv, sa më shumë grupe aq më mirë. Mënyra me të cilën donatorët e konceptojnë shoqërinë civile dhe kontributin e saj kundrejt politikave efektive ose demokratizimit ka bërë të mundur që vetëm një numër shumë i vogël i tyre të rregjistrohet në listat e donatorëve. Kjo qasje jo vetëm që injoron diversitetin e organizatave të shoqërisë civile por gjithashtu edhe shumëllojshmërinë e motivimeve të organizatave të shoqërisë civile për të bërë punën e tyre. Këto organizata mund përfaqësojnë ideologji të ndryshme politike dhe të luftojnë si kundër njeri-tjetrit ashtu dhe kundër shtetit. Qasja e donatorëve do të krijojë fitues dhe humbës midis shoqërive civile lokale dhe do të sjelli burime të reja konkurence dhe gare, në mënyrë të veçantë në ato vende ku kultura e donatorëve është thelbësisht e ndryshme. Historia e treguar nëpër dokumenta qartëson jo vetëm origjinën e politikës së shoqërisë civile të Bashkimit Evropian por shpjegon edhe se si këto tema janë bërë mbizotërues në zemër të diskutimeve të shoqërisë civile të Bashkimit Evropian. Këto dokumenta paraqesin dy role të qarta dhe të ndara për shoqërinë civile: 1. Organizatat e shoqërisë civile i japin një kontribut politikës qeverisëse qoftë për ofrimin e shërbimeve që Qeveritë duhet të ofrojnë ose në të kundërt të kontribuojnë në procesin vendimarrës për të cilën shquhet politika. 2. Partneriteti Shtet-shoqëri civile është duke përforcuar kështu një vizion të qartë të raporteve Shtet-shoqëri civile. Në një dokument të vitit 1992 Një dialog i hapur dhe i strukturuar midis komisionit dhe grupeve të interesit, Komisioni Evropian filloi të eksplorojë mardhëniet e saj me grupet e interesit, qoftë me ato non profit qoftë dhe me ato 7 Po aty. xv

17 profit. 8 Ky dokument vinte fill pas Relacionit Galle që kishte ngritur preokupimet mbi devijimin e procesit demokratik nga ana e sjelljeve pushtuese të disa lobimeve brenda Institucioneve Evropiane. 9 Ky relacion i krijuar për të rregulluar më mirë interesat e pjesmarrësve me qëllim për të parandaluar abuzimet dhe për të rritur pjesëmarrjen për Organizatat Jofitimprurëse në politikbërjen e Bashkimit Evropian. 10 Ky raport, ashtu si dhe dokumenti politik i komisionit që erdhi më pas, u shkruajtën në të njëjtën kohë me Negociatat për Traktatin e Bashkimit Evropian (traktati i Mastriktit ). Një objektiv shumë i rëndësishëm i Traktatit ishte zhvillimi i një komuniteti të hapur e cila mund të përfitonte nga një debat publik i mirë informuar, dhe ky dokument reflekton më së miri mendimet rreth këtij procesi të cilat kanë kërkuar për ta bërë operative këtë objektiv. Propozimi i 1992 i komunikuar nga Komisioni Evropian ishte për të filluar një diskutim afatgjatë mbi rolin e shoqërisë civile dhe aktorëve të saj mbi funksionimin e Bashkimit Evropian, duke kërkuar input nga akademikët dhe profesionistët e fushave përkatëse. Ky propozim njohu vlerën e grupeve të interest si një kanal i cili mundëson ekspertizë teknike 11. Duke përshkruar dialogun me këto grupe si shumë të çmueshme ky komunikim kërkontë të formalizonte mardhëniet dhe të përforconte impenjimin e ta bënte atë më transparent. Duke rritur transparencën në veprimtarinë e BE, dokumenti theksonte se garantonte një debat më të madh publik në veprimtarinë e tij. Ritheksohet dhe Traktati i Bashkimit Evropian i cili ishte firmosur pak kohë më parë dhe që pohonte se transparenca e vendimarrjes rriste karakterin demokratik të institucioneve sëbashku me besimin e publikut kundrejt administratës së Bashkimit Evropian 12. Edhe në këtë fazë fillestare vlera e shoqërisë civile u artikulua në efikasitetin e polikave dhe demokratizimit. Dokumenti i dytë i titulluar Komunikimi nga Komisioni në promovimin e rolit të organizatave vullnetare dhe fondacioneve në Evropë dhe i publikuar në 1997, zhvillon argumentat mbi rritjen e dialogut civil si një rrjet për të arritur një solidaritet më të madh social dhe qytetarie 13. Ky komunikim ishte i ngjashëm si i mëparshmi sepse koinçidon me firmën e Traktati të Amsterdamit 1997 i cili vendosi principet e demokracisë liberale të cilat BE-ja do të arrintë si: respektimin e të drejtave dhe lirive themelore të njeriut, shteti i së drejtës. 14 Dokumenti na ofron një tregues të fuqishëm 8 European Commission 1992 An open and structured dialogue between the Commission and special interest groups. Brussels: Commission of the European Communities. 9 McLaughlin, Andrew M., and Justin Greenwood (1995) "The Management of Interest Representation in the European Union". JCMS: Journal of Common Market Studies 33 (1): Tanarescu. I, The European Commission and interests groups, Institute for European Studies: Vrije Univeriteit Brussel, 2009, f European Commission An open and structured dialogue between the Commission and special interest groups. Brussels: Commission of the European Communities, 1992, f Po aty, f European Commission Promoting the Role of Voluntary Organisations and Foundations in Europe: Commission of the European Communities Greenwood. Justin, "Organized Civil Society and Democratic Legitimacy in the European Union". British Journal of Political Science 37 (02):333-57, xvi

18 se si ky diskutim i gjerë mbi principet demokratike duhej të intërpretohej në sensin e politikës kundrejt shoqërisë civile e cila ishte e shqetësuar. Këtu për herë të parë shoqëria civile konsiderohet si e ndarë midis Organizatave Jofitimprurëse dhe Organizatave Fitimprurëse të cilat kanë një lidhje të ngjashme me institucionet e BE-së. Dokumenti gjithashtu njeh rolin e shoqërisë civile në krijimin e vendeve të reja të punës, duke shfaqur një qytetari aktive dhe në ushtrimin e demokracisë. Këto veprimtari japin një kontribut në integrimin Evropian, ashtu si vetë komunikimi pohon: Organizatat e shoqërisë civile janë impenjuar në formimin dhe rikualifikimin e të papunëve, përveçse të ofrojë shërbime tek personat e marxhinalizuar[..]. Për më shumë persona, pjesmarrja në vullnetarizëm na jep një mjet thelbësor nëpërmjet të cilit ata mund të shprehin ndjenjën e qytetarisë, dhe të shfaqi një interesim për shoqërinë në përgjithësi[.] të promovojë një ndjenjë qytetarie dhe të ofrojë bazat thelbësore për demokracinë tonë[ ]ti ofrojnë qytetarëve mjetet me të cilat këto mund të ekzaminojnë në mënyrë kritike veprimtarinë e qeverisë dhe propozimet e tyre. 15 Ky dokument sugjeron për ekzistencën e lidhjeve midis aktiviteteve të rëndësishme sociale e civile dhe zhvillimin e solidaritetit social, qytetarisë dhe demokracisë. Duke i dhënë mjetet e duhura për Shoqërinë Civile në pjesëmarrjen e proceseve vendimarrëse qeverisëse, është e mundur të promovosh këtë sjellje duke rritur kështu karakterin demokratik të shoqërisë Evropiane. Karakteristikat demokratike të shoqërisë civile janë të lidhura me sjelljen nga ana e shoqërisë civile. Në këto dokumenta politik, ideja e shoqërisë civile bëhet përbërës në një kategori në aktivitete të veçanta dhe të rezultateve të tyre. Aktivitetet që janë të lidhura me këshillimin janë të lidhura dhe me rezultatet si psh: solidaritet më i madh, një pjesëmarrje më e madhe në proceset demokratike dhe një efikasitet politik më i madh. Pjesmarrja e qytetarëve në përkufizimin politik të qeverisë është parë si një mënyrë për të shprehur një zë demokratik. Motivimet për të vazhduar një raport të ngushtë me shoqërinë civile bazohet mbi përmirësimin e efikasitetit të politikave dhe të proceseve demokratike. Në vitin 1998 BE-ja filloi të përgatitej për një zgjerim të mundshëm drejt vendeve të lindjes duke hapur në mënyrë graduale Negociatat e aderimit me 10 Shtetet e reja që do të integroheshin në Dy dokumentat në vazhdim nënvizojnë se zgjerimi i menjëhershëm do të gjenerojë një moment të rëndësishëm në politikën e shoqërisë civile të BE. Dokumenti i parë, duke u nisur nga viti 2000, ilustronte një studim më të kujdesshëm të veprimtarive të OJQ-ve që reflektojnë sfidën e rigjetur të zgjerimit dhe të integrimit. Dokumenti i dytë Libri i Bardhë 2001 tregon se si zhvillimi i shoqërisë civile është konsideruar pjesë përbërëse e procesit të aderimit për vendet kandidate të Evropës Lindore. Një konsideratë mediatike dhe e detajuar i raportit të shoqërisë civile dhe Bashkimit Evropian i shfaqur në vitin 2000, në formën e një dokumenti të 15 European Commission Promoting the Role of Voluntary Organisations and Foundations in Europe: Commission of the European Communities 1997, f.4-7. xvii

19 diskutueshëm nga komisioni Komisioni Evropian dhe Organizatat Jo-Qeveritare: të forcojmë bashkëpunimin. 16 Dokumenti njeh numrin gjithmonë e në rritje të OJF-ve që veprojnë në brendësi dhe jashtë Evropës dhe njeh nevojën për të zhvilluar një korrnizë më të strukturuar për menaxhimin e raporteve midis OJQ-ve dhe institucioneve të BEsë. Ai ofron një bashkëpunim llogjik në pika të rëndësishme me OJQ-të, që mund ti përmbledhim promovimin e demokracisë pjesmarrëse, kontributin në bërjen e politikave dhe kontributin në integrimin Evropian. 17 Edhe pse pjesa më e madhe e dokumentit është dedikuar detajave teknike, menaxhuese dhe bilancit si subvencionët e BE ndaj OJQ-ve se si duhet të veprojnë në një seksion i titulluar Dialog dhe Konsultim ilustron se si do të zhvillohet strategjia më e madhe që komisioni parashikon për të ardhmen: Dialogu dhe përqëndrimi midis OJQ-ve dhe komisionit duhen parë në kornizën e procesit demokratik vendimarrës të institucioneve Evropiane [.] dialogu midis komisionit dhe OJQ-ve është një plotësim i rëndësishëm për procesin institucional të përkufizimit të politikave. 18 Këto komentë ritheksojnë llogjikën politike të vizatuar më parë dhe shtyllën kurrizore të llogjikës Evropiane për impenjimin e shoqërisë civile që po kristalizohet gjithmonë e më shumë. Ai është i bazuar në efikasitetin e politikave dhe rritjen e karakteristikave të demokracisë së OJQ-ve. Greenwood përshkruan këto dy anë të medaljes së politikës si legjitimiteti i inputeve dhe legjitimiteti i outputeve. 19 Legjitimiteti i inputit bazohet mbi preferencën e qytetarëve ndërsa legjitimiteti i outputit bazohet tek rezultatet e politikave. Pika qëndrore është se një nga motivet për impenjimin e BE-së me OJQ-të e shikon atë si një mjet të rëndësishëm për të prodhuar legjimitete të inputeve dhe outputeve. OJQ-të janë një mjet i rëndësishëm i cili do të ndihmojë të kalojë dilemat e kufijve dhe të qeverisjes që shfaqet në BE. Në 2001 publikohet libri i bardhë mbi qeverisjen Evropiane, i cili është një diamant për sa i përket raporteve me shoqërinë civile. 20 Ky dokument është i preokupuar për mungesën e besimit publik tek institucionet Evropiane si psh: Parlamenti, Komisioni dhe Këshilli i Ministrave sepse ata janë komplekse dhe pak të njohura. Për të përballuar këtë problem, dokumenti vendos idenë e qeverisë së mirë i përbërë nga një hapje, pjesëmarrje, përgjegjësi, efikasitet dhe koherencë. 21 Me hapjen për procesin vendimarrës, dokumenti mbështet se institucionet Evropiane mund të rifitojnë besimin e publikut. shoqëria civile luan një rol qëndror në këtë: Shoqëria civile luan një rol të madh në dhënien zë të preokupimeve të qytetarëve dhe furnizon me shërbime duke iu përgjigjur nevojave të njerëzve [ ]organizatat 16 European Commission, Commission Discussion Paper. The Commission and Non Governmental Organisations: building a Stronger Partnership. Brussels: Commission of the European Communities Po aty, f Po aty, f Scharpf, Fritz Eilhelm Governing in Europe : effective and democratic? Nëë York: Oxford University Press, Finke. Bryan, "Civil society participation in EU governance". Living Reviews in European Governance, 2, European Governance - a White Papër. Brussels: Commission of the European Communities 2001 xviii

20 që përbëjnë shoqërinë civile mobilizojnë publikun në mbrojtje të atyre që vuajnë nga përjashtimi ose diskriminimi. BE-ja ka favorizuar zhvillimin e shoqërisë civile në vendet kandidate si pjesë e përgatitjes së tyre për aderim. 22 Dokumenti paraqet 2 arsye për tu impenjuar në aktorët e shoqërisë civile. Në radhë të parë shoqëria civile jep një kontribut të vërtetë me furnizimin e shërbimeve sociale. Kjo është parë si diçka e mirë dhe ajo e cila duhet të mbështetet. Në radhë të dytë, ato mund të rrisin zhurmën demokratike në nivelin e BE-së, duke mobilizuar qytetarët dhe duke i dhënë zë personave që në të kundërt nuk do të bënin të mundur që zëri i tyre të dëgjohet. Duke degjuar shoqëria civile, mund të jetë e mundur të zvogëlohet preokupimi i njërëzve rreth defiçitit demokratik në qeverisjen e BE-së. Shoqëri civile do të thotë edhe shërbime të mira dhe një demokraci më të mirë. Dokumenti reflekton një interes gjenial për kontributin e mundshëm të shoqërisë civile që mund të japi në përmësimin e qeverisjes. Nga poshtë lartë do të jetë përfshirja dhe konsulenca e shoqërisë civile ishin dy hapsirat që tërhoqën vëmendjen e publikut sipas një raporti follow up i ndërtuar mbi qeverisjen Evropiane 23. Citimi i mësipërm i referohet vendeve kandidate të BE-së. Ka një spostim pa forcë të madhe nga konteksti i brendshëm i BE-së tek çështjet që ekzistojnë edhe jashtë këtyre kufijve. Me pak fjalë, pritet që shoqëria civile në një vend kandidat vepron ose duhet të veprojë në mënyrë të ngjashme siç bën brenda BE-së. Kjo përshkruan një tip të përcaktuar të shoqërisë civile dhe kjo është ajo që duhet aspiruar në vendet kandidate. Hapet kështu rruga për proceset e Evropianizimit dhe të zhvillimit në mënyrë koherente me atë c ka shoqëria civile nënkupton. Dokumentata e seleksionuar reflektojnë pika të ndryshme në evolucionin gradual të politikës së BE- së dhe ilustrojnë evolucionin kompleks të politikës së shoqërisë civile Evropiane. Dokumentat politike shfaqin se shoqëria civile është parë për të marrë pjesë në çështje të ndryshme si transparenca, demokratizimi dhe integrimi i mëtejshëm Evropian. Një detaj interesant i gjetur në dokumenta i referohet spostimit gradual në gjuhën e përdorur për të përshkruar politikën kundrejt OJQ-ve. Në 92-shin vëmendja u vendos mbi grupet e interesit dhe dokumenti i publikuar në ën i referohet organizatave vullnetare. Në 2000-shin terminologjia ka ndryshuar duke cituar OJQ-të si fokus i politikës së BE brenda shoqërisë civile, duket se me këtë ndryshim fjalori nga grup interesi tek OJQ-të, politka e BE- së është duke shkuar nga e njëjta mënyrë qasje me zhvillimin e shoqërisë civile e cila është përdorur edhe në shoqatat e donatorëve ndërkombëtar. Për më tëpër një qasje e fokusuar mbi OJQ-të mund të shikohet si më e sakte për nevojat e procesit të integrimit të BE- së, ashtu siç ndodhi me Negociatat e pranimit me vendet e kandidatë të Evropës Lindore të cilat ishin në udhë të mbarë në vitin Llogjika e sektorit të tretë vjen edhe nga idetë që qëndrojnë në brendësi të New Public Management që i përkasin ofrimit të shërbimeve të ndryshme. Të bësh të mundur që organizatat e shoqërisë civile të ndodhen midis 22 Po aty. 23 Report from the Commission on European Governance. Luxembourg: Office for Official Publications2003/a f.8 xix

UNIVERSITETI I PRISHTINËS FAKULTETI EKONOMIK Studime postdiplomike. BDH Relacionale. Pjesa 2: Modelimi Entity-Relationship. Dr.

UNIVERSITETI I PRISHTINËS FAKULTETI EKONOMIK Studime postdiplomike. BDH Relacionale. Pjesa 2: Modelimi Entity-Relationship. Dr. UNIVERSITETI I PRISHTINËS FAKULTETI EKONOIK Studime postdiplomike BDH Relacionale Pjesa 2: odelimi Entity-Relationship Dr. ihane Berisha 1 Qëllimi Pas kësaj ligjërate do të jeni në gjendje : Të përshkruani

More information

SHTETI JURIDIK NË FUNKSION TË DEMOKRATIZIMIT TË SHOQËRISË ПРАВНАТА ДРЖАВА ВО ФУНКЦИЈА НА ДЕМОКРАТИЗАЦИЈА НА ОПШТЕСТВОТО

SHTETI JURIDIK NË FUNKSION TË DEMOKRATIZIMIT TË SHOQËRISË ПРАВНАТА ДРЖАВА ВО ФУНКЦИЈА НА ДЕМОКРАТИЗАЦИЈА НА ОПШТЕСТВОТО Sadik Zenku, MA Mendim Zenku, MA UDC: 321.7:316.323.65 SHTETI JURIDIK NË FUNKSION TË DEMOKRATIZIMIT TË SHOQËRISË ПРАВНАТА ДРЖАВА ВО ФУНКЦИЈА НА ДЕМОКРАТИЗАЦИЈА НА ОПШТЕСТВОТО LEGAL STATE IN THE FUNCTION

More information

Krahasimi i gjendjes se shoqërive civile në Kosovë dhe Shqipëri

Krahasimi i gjendjes se shoqërive civile në Kosovë dhe Shqipëri Pajtim Zeqiri 12. 08.2013 Qendra për Arsim, KIPRED Kursi: Hulumtim dhe shkathtësi në të shkruar Krahasimi i gjendjes se shoqërive civile në Kosovë dhe Shqipëri 1. Hyrje Shoqëria civile sot konsiderohet

More information

MSA-ja për të gjithë. Çfarë duhet të dini për marrëveshjen për stabilizim dhe asociim ndërmjet BE-së dhe Kosovës

MSA-ja për të gjithë. Çfarë duhet të dini për marrëveshjen për stabilizim dhe asociim ndërmjet BE-së dhe Kosovës MSA-ja për të gjithë Çfarë duhet të dini për marrëveshjen për stabilizim dhe asociim ndërmjet BE-së dhe Kosovës MSA-ja për të gjithë Çfarë duhet të dini për marrëveshjen për stabilizim dhe asociim ndërmjet

More information

SFIDAT E VENDEVE TË BALLKANIT PERËNDIMOR NË PROCESIN E ANËTARËSIMIT NË BASHKIMIN EVROPIAN - RASTI I KOSOVËS DREJTIMI POLITIKAT DHE QEVERISJA NË EVROPË

SFIDAT E VENDEVE TË BALLKANIT PERËNDIMOR NË PROCESIN E ANËTARËSIMIT NË BASHKIMIN EVROPIAN - RASTI I KOSOVËS DREJTIMI POLITIKAT DHE QEVERISJA NË EVROPË REPUBLIKA E SHQIPËRISË UNIVERSITETI I TIRANËS INSTITUTI I STUDIMEVE EVROPIANE TEMA E DISERTACIONIT PËR MBROJTJEN E GRADËS SHKENCORE DOKTOR SFIDAT E VENDEVE TË BALLKANIT PERËNDIMOR NË PROCESIN E ANËTARËSIMIT

More information

Sigurimi i Cilësisë Mjet për Ngritjen e Besueshmërisë së Pasqyrave Financiare

Sigurimi i Cilësisë Mjet për Ngritjen e Besueshmërisë së Pasqyrave Financiare 1 Sigurimi i Cilësisë Mjet për Ngritjen e Besueshmërisë së Pasqyrave Financiare Arbër Hoti Sesioni Paralel Nr. 2 Prishtinë 27.06.2016 Tesla Motors 2015 2 2008 Prentice Hall Business Publishing, Auditing

More information

SHOQËRIA CIVILE DHE ZHVILLIMI

SHOQËRIA CIVILE DHE ZHVILLIMI SHOQËRIA CIVILE DHE ZHVILLIMI Raporti për Zhvillimin Njerëzor i Kosovës 2008 Pikëpamjet e shprehura në këtë raport janë të autorit dhe nuk paraqesin domosdo ato të Programit të Kombeve të Bashkuara për

More information

NDIKIMI I KAPITALIT SOCIAL NË PERFORMANCËN ARSIMORE SI FAKTOR I ZHVILLIMIT TË QËNDRUESHËM

NDIKIMI I KAPITALIT SOCIAL NË PERFORMANCËN ARSIMORE SI FAKTOR I ZHVILLIMIT TË QËNDRUESHËM Mendim Zenku, МA C E N T R U M 6 UDC: 37.014.54:316.43 NDIKIMI I KAPITALIT SOCIAL NË PERFORMANCËN ARSIMORE SI FAKTOR I ZHVILLIMIT TË QËNDRUESHËM ВЛИЈАНИЕТО НА СОЦИЈАЛНИОТ КАПИТАЛ ВО ОБРАЗОВНАТА ПЕРФОРМАНСА

More information

PRAKTIKA MJEDISORE me NISMA VENDORE

PRAKTIKA MJEDISORE me NISMA VENDORE PRAKTIKA MJEDISORE me NISMA VENDORE ngrejmë aftësitë, përmirësojmë mjedisin Tiranë 2010 Ambasada e Mbretërisë së Vendeve të Ulëta në Shqipëri Rreth REC QENDRA RAJONALE E MJEDISIT (REC) SHQIPËRI, është

More information

PËRGJEGJSHMËRIA E INSTITUCIONEVE QEVERISËSE TË KOSOVËS NË DREJTIM TË RESPEKTIMIT TË TË DREJTAVE TË NJERIUT: AKTUALITETI DHE E ARDHMJA

PËRGJEGJSHMËRIA E INSTITUCIONEVE QEVERISËSE TË KOSOVËS NË DREJTIM TË RESPEKTIMIT TË TË DREJTAVE TË NJERIUT: AKTUALITETI DHE E ARDHMJA PËRGJEGJSHMËRIA E INSTITUCIONEVE QEVERISËSE TË KOSOVËS NË DREJTIM TË RESPEKTIMIT TË TË DREJTAVE TË NJERIUT: AKTUALITETI DHE E ARDHMJA * Gentian ZYBERI 1 Abstrakt: Ky artikull fokusohet në çështjen e përgjegjshmërisë

More information

PARIMI I MOS-DISKRIMINIMIT SI PJESË E UNIONIT EVROPIAN ПРИНЦИПОТ НА НЕ-ДИСКРИМИНАЦИЈА КАКО ДЕЛ ОД ЕВРОПСКАТА УНИЈА

PARIMI I MOS-DISKRIMINIMIT SI PJESË E UNIONIT EVROPIAN ПРИНЦИПОТ НА НЕ-ДИСКРИМИНАЦИЈА КАКО ДЕЛ ОД ЕВРОПСКАТА УНИЈА Sheherzada Murati, PhD 1 UDC: 342.722(4-672 ЕУ) PARIMI I MOS-DISKRIMINIMIT SI PJESË E UNIONIT EVROPIAN ПРИНЦИПОТ НА НЕ-ДИСКРИМИНАЦИЈА КАКО ДЕЛ ОД ЕВРОПСКАТА УНИЈА PRINCIPLE OF NON-DISCRIMINATION AS PART

More information

Marrëveshje Stabilizimi dhe Asocimi BE-Shqipëri.

Marrëveshje Stabilizimi dhe Asocimi BE-Shqipëri. # 0 101 0213 Aktualisht marrëdhëniet e Shqipërisë me Bashkimin Evropian zhvillohen të bazuara në Marrëveshjen e Tregtisë dhe Bashkëpunimit, e cila ka hyrë në fuqi, më 1 dhjetor 1992. Kjo marrëveshje, që

More information

ANALIZË E KORNIZËS LIGJORE PËR ÇËSHTJET FISKALE TË OJQ-VE NË KOSOVË

ANALIZË E KORNIZËS LIGJORE PËR ÇËSHTJET FISKALE TË OJQ-VE NË KOSOVË ANALIZË E KORNIZËS LIGJORE PËR ÇËSHTJET FISKALE TË OJQ-VE NË KOSOVË Kjo analizë është pjesë e angazhimit të Institutit për Hulumtime Zhvillimore RIINVEST nga Platforma CIVIKOS me qëllim të përmirësimit

More information

Reforma e administratës publike në Kosovë

Reforma e administratës publike në Kosovë Reforma e administratës publike në Kosovë Mirlinda Batalli * Përmbledhje Reforma e administratës publike në Kosovë është një pjesë thelbësore e procesit të shtetndërtimit. Me reformën administrative qeveria

More information

CURRICULUM VITAE. Bulevardi i Pavarësisë, P+13/34, Gjilan Nr. i telefonit: -

CURRICULUM VITAE. Bulevardi i Pavarësisë, P+13/34, Gjilan Nr. i telefonit: - CURRICULUM VITAE Të dhënat personale: Mbiemri: Mustafa Emri: Arben Datëlindja: 12/02/1984 Vendlindja: Gjilan Kombësia: Kosovar Shqiptar Adresa aktuale: Bulevardi i Pavarësisë, P+13/34, Gjilan Nr. i telefonit:

More information

UNIVERSITETI I TIRANËS FAKULTETI I EKONOMISË DEPARTAMENTI MARKETING-TURIZËM DISERTACION

UNIVERSITETI I TIRANËS FAKULTETI I EKONOMISË DEPARTAMENTI MARKETING-TURIZËM DISERTACION UNIVERSITETI I TIRANËS FAKULTETI I EKONOMISË DEPARTAMENTI MARKETING-TURIZËM DISERTACION NGA MARKETINGU MIKS TE ALTERNATIVAT E BASHKË-KRIJIMIT SFIDAT E MARKETINGUT TË QENDRUESHËM PËR TRASHËGIMINË KULTURORE

More information

Raport MBI VLERËN EKONOMIKE TË SEKTORIT JOFITIMPRURËS NË BALLKANIN PERËNDIMOR & TURQI

Raport MBI VLERËN EKONOMIKE TË SEKTORIT JOFITIMPRURËS NË BALLKANIN PERËNDIMOR & TURQI Raport MBI VLERËN EKONOMIKE TË SEKTORIT JOFITIMPRURËS NË BALLKANIN PERËNDIMOR & TURQI 2015 Balkan Civil Society Development Network Rrjeti Ballkanik për Zhvillimin e Shoqërisë Civile (BCSDN) Adresa: Mitropolit

More information

ANALIZË SHOQËRIA CIVILE DHE SHËRBIMET PUBLIKE

ANALIZË SHOQËRIA CIVILE DHE SHËRBIMET PUBLIKE ANALIZË SHOQËRIA CIVILE DHE SHËRBIMET PUBLIKE Autor: Bujar Nura 2012 Platforma CiviKos Pikëpamjet e shprehura në këtë botim nuk pasqyrojnë domosdoshmërisht pikëpamjet e Platformës CiviKos Publikuar nga:

More information

VLERAT THEMELORE QË MBRON KUSHTETUTA E KOSOVËS

VLERAT THEMELORE QË MBRON KUSHTETUTA E KOSOVËS VLERAT THEMELORE QË MBRON KUSHTETUTA E KOSOVËS K.D.U. 342.4(496.51) Phd. Cand. Zahir ÇERKINI VLERAT THEMELORE QË MBRON KUSHTETUTA E KOSOVËS Përmbledhje Punimi me titull Vlerat themelore që mbron kushtetuta

More information

Papunësia. Unemployment. Copyright c 2004 by The McGraw-Hill Companies, Inc. All rights reserved.

Papunësia. Unemployment. Copyright c 2004 by The McGraw-Hill Companies, Inc. All rights reserved. Papunësia Unemployment Pytjet Hulumtuese Çka është papunësia? Kush llogaritet si i papunë? Kush llogaritet si i punësuar? Kush e përbënë fuqinë punëtore? Kush nuk bën pjesë në fuqinë punëtore? Çka thotë

More information

Kursi bazë 1: Rëndësia e BE

Kursi bazë 1: Rëndësia e BE Kursi bazë 1: Rëndësia e BE Përse merremi me BE? Rëndësia praktike Në kuadër të këtij kursi të parë bazë rreth BE duam të marrim pak kohë për të menduar rreth objektit, me të cilin kërkojmë të merremi,

More information

Korniza Ligjore për të Drejtat e Fëmijëve në Kosovë. Studim mbi pajtueshmërinë e legjislacionit në fuqi me Konventën për të Drejtat e Fëmijëve

Korniza Ligjore për të Drejtat e Fëmijëve në Kosovë. Studim mbi pajtueshmërinë e legjislacionit në fuqi me Konventën për të Drejtat e Fëmijëve Korniza Ligjore për të Drejtat e Fëmijëve në Kosovë Studim mbi pajtueshmërinë e legjislacionit në fuqi me Konventën për të Drejtat e Fëmijëve Korniza Ligjore për të Drejtat e Fëmijëve në Kosovë Studim

More information

ABC ja e të Drejtës të Bashkimit Evropian. Profesor Klaus-Diter Borçard

ABC ja e të Drejtës të Bashkimit Evropian. Profesor Klaus-Diter Borçard ABC ja e të Drejtës të Bashkimit Evropian Profesor Klaus-Diter Borçard Përmbajtja e këtij botimi nuk pasqyron domosdo qëndrimin zyrtar të Bashkimit Evropian. Informatat dhe opinionet e këtij publikimi

More information

Përgatitur nga Fondacioni Kosovar për Shoqëri Civile (FKSHC) ANALIZA E SHOQËRISË CIVILE NË KOSOVË

Përgatitur nga Fondacioni Kosovar për Shoqëri Civile (FKSHC) ANALIZA E SHOQËRISË CIVILE NË KOSOVË Përgatitur nga Fondacioni Kosovar për Shoqëri Civile (FKSHC) ANALIZA E SHOQËRISË CIVILE NË KOSOVË Prishtinë, Kosovë Shtator 2005 PËRMBAJTJA PËRMBAJTJA Mirënjohjet 7 I. Hyrje 11 II. Definicioni i Sektorit:

More information

Formular për SYLLABUS të Lëndës

Formular për SYLLABUS të Lëndës Formular për SYLLABUS të Lëndës Të dhëna bazike të lëndës Njësia akademike: Fakulteti Juridik Titulli i lëndës: E Drejta e Unionit Evropian Niveli: Master Statusi lëndës: O Viti i studimeve: I, semestri

More information

Speci Shqipëri

Speci Shqipëri Shqipëri 2017 2018 baburra Vedrana F1 Është hibrid shumë i hershëm i llojit të Baburrës së bardhë-gjelbër me tipar gjysëm të hapur. Ka një sistem rrënjor shumë të fuqishëm i cili i mundëson një rritje

More information

dhjetor 2017 Indeksi i transparencës buxhetore të Komunave

dhjetor 2017 Indeksi i transparencës buxhetore të Komunave gap dhjetor 2017 index Indeksi i transparencës buxhetore të Komunave? 2015 2015 2016 GAP INDEKSI I TRANSPARENCËS BUXHETORE TË KOMUNAVE 2017 Hyrje Transparenca e plotë buxhetore për të gjitha të hyrat dhe

More information

Politika e Jashtme e Mbretërisë së Bashkuar ndaj Kosovës

Politika e Jashtme e Mbretërisë së Bashkuar ndaj Kosovës RAPORT POLITIKASH NGA GSJP DHE KPMJ NR. 07 TETOR 2013 Politika e Jashtme e Mbretërisë së Bashkuar ndaj Kosovës -Një perspektivë e politikash Politika e Jashtme e Mbretërisë së Bashkuar ndaj Kosovës. Një

More information

Sfidat e arsimimit të të rriturve në Kosovë

Sfidat e arsimimit të të rriturve në Kosovë Venera Llunji* Abstrakt Shekulli 21 kërkon përpjekje serioze në të rishikuarit, zgjerimin, dhe pranimin në tërësi të nocionit të arsimimit të të rriturve. Arsimimi i të rriturve duhet t i sigurojë secilit

More information

27.Total Quality Management and Open Innovation Model in the sector of Tourism (Case of Albania& Montenegro0

27.Total Quality Management and Open Innovation Model in the sector of Tourism (Case of Albania& Montenegro0 Besarta Vladi Lecture at European University of Tirana (EUT)/ Albania Ilir Rexhepi Managing Director at Kosovo Management Institute (KMI)/ Kosovo Dr.Ermira Qosja- Lecture at European University of Tirana

More information

TË ECËSH DREJT BALANCËS GJINORE UDHËZUES PËR BALANCIMIN E MARRJES SË VENDIMEVE

TË ECËSH DREJT BALANCËS GJINORE UDHËZUES PËR BALANCIMIN E MARRJES SË VENDIMEVE Going for gender balance: A guide for balancing decision-making Non-official translation in Albanian Strasburg, 12 Mars 2001 EG-S-BP (2001) 1 prov. Albanian TË ECËSH DREJT BALANCËS GJINORE UDHËZUES PËR

More information

Reforma në Menaxhim të Mbeturinave

Reforma në Menaxhim të Mbeturinave Reforma në Menaxhim të Mbeturinave Me Ligjin për Vetëqeverisje Lokale (Art. 17.1 f) dhe ndryshimet e Ligjit për Mbeturina në vitin 2012, komunat në Kosovë kanë marrë kompetenca të reja për menaxhimin e

More information

PLANI I PUNËS I KËSHILLIT TË KOSOVËS PËR TRASHËGIMI KULTURORE PËR VITIN 2017

PLANI I PUNËS I KËSHILLIT TË KOSOVËS PËR TRASHËGIMI KULTURORE PËR VITIN 2017 Republika e Kosovës Republika Kosova Republic of Kosovo Këshilli i Kosovës për Trashëgimi Savet Kosova za Kulturno Nasledje / Kosovo Council for the Cultural Heritage PLANI I PUNËS I KËSHILLIT TË KOSOVËS

More information

Sektori i Rinisë. Politikat rinore të Komunës së Prizrenit

Sektori i Rinisë. Politikat rinore të Komunës së Prizrenit REPUBLIKA E KOSOVËS Republika Kosova - Republic of Kosovo Komuna e Prizrenit Drejtoria e Kulturës, e Rinisë dhe e Sportit - tel: 029/ 626-143 Sektori i Rinisë Politikat rinore të Komunës së Prizrenit Hyrje

More information

Raport Analitik i Tregtisë në Shërbime Sektori i TIK

Raport Analitik i Tregtisë në Shërbime Sektori i TIK Republika e Kosovës Republika Kosova-Republic of Kosovo Qeveria-Vlada-Government Ministria e Tregtisë dhe Industrisë - Ministarstvo Trgovine i Industrije - Ministry of Trade and Industry Departamenti i

More information

Rishikimi funksional i Zyrës së Kryeministrit

Rishikimi funksional i Zyrës së Kryeministrit Rishikimi Funksional dhe Organizimi Institucional i Ministrive Rishikimi funksional i Zyrës së Kryeministrit FRIDOM Rishikimi Funksional dhe Organizimi Institucional i Ministrive është projekt i financuar

More information

GAP INDEKSI I TRANSPARENCËS

GAP INDEKSI I TRANSPARENCËS GAP INDEKSI I TRANSPARENCËS BUXHETORE TË KOMUNAVE 2017 Hyrje Transparenca e plotë buxhetore për të gjitha të hyrat dhe shpenzimet e organizatave buxhetore të Republikës së Kosovës është një nga parakushtet

More information

ANALIZË E SHKURTËR MBI SINDIKATAT

ANALIZË E SHKURTËR MBI SINDIKATAT ANALIZË E SHKURTËR MBI SINDIKATAT Pjesëmarrja e grave në sindikata dhe respektimi i të drejtave të tyre në tregun e punës në Kosovë Autore: Nida Krasniqi Përmbledhje Ekzekutive Kjo analizë e shkurtër e

More information

Policy Paper. Selanik 2014: Në kërkim të riafirmimit të besueshmërisë së procesit të zgjerimit të Bashkimit Europian. Janar 2011

Policy Paper. Selanik 2014: Në kërkim të riafirmimit të besueshmërisë së procesit të zgjerimit të Bashkimit Europian. Janar 2011 Policy Paper Selanik 2014: Në kërkim të riafirmimit të besueshmërisë së procesit të zgjerimit të Bashkimit Europian Janar 2011 Lëvizja Europiane në Shqipëri është një organizatë think tank e cila synon

More information

INTEGRIMI GJINOR NË PLANIFIKIMIN HAPËSINOR: NJË QASJE HAP PAS HAPI PËR KOMUNAT SWEDISH DEVELOPMENT COOPERATION. Financuar nga:

INTEGRIMI GJINOR NË PLANIFIKIMIN HAPËSINOR: NJË QASJE HAP PAS HAPI PËR KOMUNAT SWEDISH DEVELOPMENT COOPERATION. Financuar nga: Republika e Kosovës Republika Kosova - Republic of Kosovo Qeveria - Vlada - Government ZYRAEKRYEMINISTRIT / URED PREMIJERA OFFICEOFTHE PRIME MINISTER AGJENCIA PËR BARAZI GJINORE AGENCIJA ZA RAVNOPRAVNOST

More information

PJESËMARRJA E TË RINJVE NË POLITIKË DHE VENDIM-MARRJE NË SHQIPËRI STUDIM KOMBËTAR

PJESËMARRJA E TË RINJVE NË POLITIKË DHE VENDIM-MARRJE NË SHQIPËRI STUDIM KOMBËTAR PJESËMARRJA E TË RINJVE NË POLITIKË DHE VENDIM-MARRJE NË SHQIPËRI 2011-2015 STUDIM KOMBËTAR Tiranë, 2015 1 Ky botim i CRCA Shqipëri mund të citohet, fotokopjohet apo printohet, por gjithnjë duke dhënë

More information

PLANI I PUNËS I KËSHILLIT TË KOSOVËS PËR TRASHËGIMI KULTURORE PËR VITIN 2018

PLANI I PUNËS I KËSHILLIT TË KOSOVËS PËR TRASHËGIMI KULTURORE PËR VITIN 2018 Republika e Kosovës Republika Kosova Republic of Kosovo Këshilli i Kosovës për Trashëgimi Savet Kosova za Kulturno Nasledje / Kosovo Council for the Cultural Heritage PLANI I PUNËS I KËSHILLIT TË KOSOVËS

More information

Programi i Grantit për Ngritjen e Kapaciteteve të Shoqërisë Civile dhe Advokimin

Programi i Grantit për Ngritjen e Kapaciteteve të Shoqërisë Civile dhe Advokimin Ky projekt financohet nga Bashkimi Evropian ALTER - Active Local Territories for Economic development of Rural Areas - TALER Territoret Aktive Lokale për zhvillimin Ekonomik të Zonave Rurale PROGRAMI I

More information

Raporti i Performancës së Komunave

Raporti i Performancës së Komunave Ministria e Administrimit të Pushtetit Lokal Ministarstvo Administracije Lokalne Samouprave Ministry of Local Government Administration 2016 Raporti i Performancës së Komunave PËRDOR TË DHËNAT E PERFORMANCËS

More information

SIGMA Mbështetje për përmirësimin e Qeverisjes dhe të Menaxhimit Një iniciativë e përbashkët e OECD dhe Bashkimit Europian, financuar kryesisht nga BE

SIGMA Mbështetje për përmirësimin e Qeverisjes dhe të Menaxhimit Një iniciativë e përbashkët e OECD dhe Bashkimit Europian, financuar kryesisht nga BE SIGMA Mbështetje për përmirësimin e Qeverisjes dhe të Menaxhimit Një iniciativë e përbashkët e OECD dhe Bashkimit Europian, financuar kryesisht nga BE KOORDINIMI NË QENDËR TË QEVERISË: FUNKSIONET DHE ORGANIZIMI

More information

PIKËPAMJET E QYTETARËVE PËR ÇËSHTJET KRYESORE TË PAQES DHE SIGURISË NË KOSOVË

PIKËPAMJET E QYTETARËVE PËR ÇËSHTJET KRYESORE TË PAQES DHE SIGURISË NË KOSOVË FORUMI për SIGURI PIKËPAMJET E QYTETARËVE PËR ÇËSHTJET KRYESORE TË PAQES DHE SIGURISË NË KOSOVË Prishtinë, Tetor 2013 Projekt i financuar nga BE-ja dhe i menaxhuar nga Zyra e Bashkimit Evropian në Kosovë

More information

MENAXHMENTI TURISTIK NË KOSOVË, ZHVILLIMI I BURIMEVE NJERËZORE

MENAXHMENTI TURISTIK NË KOSOVË, ZHVILLIMI I BURIMEVE NJERËZORE Role, Competences and Responsibilities of Public Institutions on Generating new Scope Towards European Integration Roli, Kompetencat dhe Përgjegjësitë e Institucioneve Publike në krijimin e hapësirave

More information

Planifikimi i menaxhimit të siteve të Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s Udhëzime për hartimin, zbatimin dhe monitorimin e planeve të menaxhimit

Planifikimi i menaxhimit të siteve të Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s Udhëzime për hartimin, zbatimin dhe monitorimin e planeve të menaxhimit QENDRA PËR KONSERVIM DHE ARKEOLOGJI E MALIT TË ZI Planifikimi i menaxhimit të siteve të Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s Udhëzime për hartimin, zbatimin dhe monitorimin e planeve të menaxhimit Projekti

More information

Republika e Kosovës Republika Kosova Republic of Kosovo Qeveria Vlada Government

Republika e Kosovës Republika Kosova Republic of Kosovo Qeveria Vlada Government Republika e Kosovës Republika Kosova Republic of Kosovo Qeveria Vlada Government PLANI I VEPRIMIT 2010 PËR IMPLEMENTIMIN E PARTNERITETIT EVROPIAN PËR KOSOVËN Maj 2010 Prishtinë 1. HYRJE... 8 1.1 RAPORTET

More information

PËRAFRIMIN E LEGJISLACIONIT

PËRAFRIMIN E LEGJISLACIONIT Republika e Kosovës Republika Kosova - Republic of Kosovo Qeveria - Vlada - Government U D H Ë Z I M E P R A K T I K E P Ë R PËRAFRIMIN E LEGJISLACIONIT T Ë R E P U B L I K Ë S S Ë K O S O V Ë S ME LEGJISLACIONIN

More information

UDHËZIME PËR MËSIMDHËNËSIT PËR GJITHËPËRFSHIRJEN SOCIALE TË ROMËVE, ASHKALIVE DHE EGJIPTIANËVE NË SHKOLLA

UDHËZIME PËR MËSIMDHËNËSIT PËR GJITHËPËRFSHIRJEN SOCIALE TË ROMËVE, ASHKALIVE DHE EGJIPTIANËVE NË SHKOLLA UDHËZIME PËR MËSIMDHËNËSIT PËR GJITHËPËRFSHIRJEN SOCIALE TË ROMËVE, ASHKALIVE DHE EGJIPTIANËVE NË SHKOLLA Prishtinë 2015 Supporting Access to Education and Intercultural Understanding UDHËZIME PËR MËSIMDHËNËSIT

More information

RAPORT VLERËSIMI. Sa është e hapur Qeveria e Kosovës? Rezultatet nga matësi i qeverisjes së hapur SCORECARD REPORT 21

RAPORT VLERËSIMI. Sa është e hapur Qeveria e Kosovës? Rezultatet nga matësi i qeverisjes së hapur SCORECARD REPORT 21 2016 RAPORT VLERËSIMI Sa është e hapur Qeveria e Kosovës? Rezultatet nga matësi i qeverisjes së hapur SCORECARD REPORT 21 2 SCORECARD REPORT duke promuvuar zhvillimin ekonomik të Kosovës bazuar në filozofinë

More information

PA DËSHKUESHMËRIA. në procedimet disiplinore të gjyqtarëve

PA DËSHKUESHMËRIA. në procedimet disiplinore të gjyqtarëve PA DËSHKUESHMËRIA në procedimet disiplinore të gjyqtarëve Analizë e disa prej shkaqeve që stimulojnë pandëshkueshmërinë në veprimtarinë e Këshillit të Lartë të Drejtësisë Maj 2015 RESPUBLICA Ky publikim

More information

Gjendja aktuale dhe sfidat kryesore të Kosovës në rrugën e anëtarësimit në Bashkimin Europian

Gjendja aktuale dhe sfidat kryesore të Kosovës në rrugën e anëtarësimit në Bashkimin Europian Gjendja aktuale dhe sfidat kryesore të Kosovës në rrugën e anëtarësimit në Bashkimin Europian Struktura: 1. Politika e BE-së ndaj Ballkanit Perëndimor 2. E ardhmja europiane e Kosovës 3. Kosova në Procesin

More information

PJESËMARRJA E TË RINJVE NË POLITIKË DHE VENDIM-MARRJE NË SHQIPËRI. STUDIM (draft)

PJESËMARRJA E TË RINJVE NË POLITIKË DHE VENDIM-MARRJE NË SHQIPËRI. STUDIM (draft) PJESËMARRJA E TË RINJVE NË POLITIKË DHE VENDIM-MARRJE NË SHQIPËRI STUDIM (draft) Tiranë, Maj 2015 1. Përmbledhje Ekzekutive Pavarësisht se të rinjtë nën-moshën 25 vjeç përbëjnë gjysmën e popullsisë në

More information

ECONOMICUS NR 7/2011 REVISTË SHKENCORE E FAKULTETIT EKONOMIK

ECONOMICUS NR 7/2011 REVISTË SHKENCORE E FAKULTETIT EKONOMIK ECONOMICUS NR 7/2011 REVISTË SHKENCORE E FAKULTETIT EKONOMIK Kryeredaktor Prof. Dr. ADRIAN CIVICI Redaktore BESARTA VLADI Këshilli botues Prof. Dr. SULO HADËRI Prof. Dr. LULJETA MINXHOZI Prof. Asoc. Dr.

More information

NJË VËSHTRIM I JASHTËM I TRAJNIMEVE TË REALIZUARA ME PERSONELIN E VETËQEVERISJES LOKALE Përgatitur nga Brenda Lee Pearson.

NJË VËSHTRIM I JASHTËM I TRAJNIMEVE TË REALIZUARA ME PERSONELIN E VETËQEVERISJES LOKALE Përgatitur nga Brenda Lee Pearson. NJË VËSHTRIM I JASHTËM I TRAJNIMEVE TË REALIZUARA ME PERSONELIN E VETËQEVERISJES LOKALE 2004-2007 Përgatitur nga Brenda Lee Pearson Për Tetor, 2008 1 Njoftime Ekipi vlerësues falënderon shumë të gjitha

More information

Gjendja e demokracisë shqiptare në prag të zgjedhjeve parlamentare Perceptime 2013

Gjendja e demokracisë shqiptare në prag të zgjedhjeve parlamentare Perceptime 2013 Gjendja e demokracisë shqiptare në prag të zgjedhjeve parlamentare 2013 Perceptime 2013 Tiranë, 2013 Editor: Shkrimi dhe analiza: Përkthimi: Redaktimi anglisht: Redaktimi shqip: Grafika: Albert Rakipi,

More information

SIGURIMI SHËNDETËSOR NË KOSOVË: NJË E DREJTË E VONUAR

SIGURIMI SHËNDETËSOR NË KOSOVË: NJË E DREJTË E VONUAR Qendra për Hulumtime në të Drejta të Njeriut dhe Integrime Evropiane Research Centre for Human Rights and European Integration SIGURIMI SHËNDETËSOR NË KOSOVË: NJË E DREJTË E VONUAR Armend M. Shkoza Filloreta

More information

Rishikimi funksional i Ministrisë së Kulturës, Rinisë dhe Sporteve

Rishikimi funksional i Ministrisë së Kulturës, Rinisë dhe Sporteve Rishikimi Funksional dhe Organizimi Institucional i Ministrive Rishikimi funksional i Ministrisë së Kulturës, Rinisë dhe Sporteve FRIDOM Rishikimi Funksional dhe Organizimi Institucional i Ministrive është

More information

Përgaditja e punimit shkencor dhe temës master

Përgaditja e punimit shkencor dhe temës master (Master) Ligjerata 11 Metodologjia hulumtuese Përgaditja e punimit shkencor dhe temës master Prof.asc. Avdullah Hoti 1 Literatura relevante 1. Bourner, T. (1996): The research process: four steps to success;

More information

Kur mbaron Tranzicioni? Teoria kundrejt realitetit në Shqipëri

Kur mbaron Tranzicioni? Teoria kundrejt realitetit në Shqipëri Kur mbaron Tranzicioni? Teoria kundrejt realitetit në Shqipëri Prof.Dr. Ermelinda Meksi 1 Auron PASHA 2 Shënim Bërja e një prezantimi me këtë titull nuk është një gjë e lehtë. Tema është mjaft e gjerë

More information

VIGJILENCA MJEDISORE NË PRAKTIKË Udhëzues për organizatat e shoqërisë civile

VIGJILENCA MJEDISORE NË PRAKTIKË Udhëzues për organizatat e shoqërisë civile VIGJILENCA MJEDISORE NË PRAKTIKË Udhëzues për organizatat e shoqërisë civile VIGJILENCA MJEDISORE NË PRAKTIKË Udhëzues për organizatat e shoqërisë civile Ky botim u mundësua nga një grant i dhënë nga

More information

Vlerësimi i performancës

Vlerësimi i performancës Projekti Mbështetje Teknike për MASHT (FBSA) Kosovë Ministria e Arsimit, Shkencës dhe Teknologjisë Ministry of Education, Science and Technology Ministarstvo Obrazovanja Nauke i Tehnologije Technical Assistance

More information

Pjesëmarrja e Kosovës në Organizatat dhe Nismat Rajonale

Pjesëmarrja e Kosovës në Organizatat dhe Nismat Rajonale PUNIM I POLITIKAVE Nr. 5/14 Tetor 2014 Pjesëmarrja e Kosovës në Organizatat dhe Nismat Rajonale 1 Ky projekt është përkrahur nga Ministria Norvegjeze e Punëve të Jashtme Përmbajtja dhe pikëpamjet të shprehura

More information

Përtej retorikës politike

Përtej retorikës politike Përtej retorikës politike Kthimi i Komisionit Parlamentar për Integrim Europian në udhëheqës të vërtetë të integrimit Komentarët e KCSF-së janë punime të shkurta, të orientuara drejt zgjidhjeve që shqyrtojnë

More information

PRO WO+MAN. Raporti Hulumtues

PRO WO+MAN. Raporti Hulumtues PRO WO+MAN Raporti Hulumtues Pro WO+MAN Raporti Hulumtues Autorët: Albulena Metaj dhe Driton Zeqiri Menaxhere e projektit: Ajete Kërqeli Pikëpamjet dhe interpretimet e shprehura në këtë raport janë të

More information

NDIKIMI I FINANCIMIT NË MUNDËSITË PËR RRITJE TË BIZNESIT FENOMENI I VETËPËRJASHTIMIT VULLNETAR NGA KREDITIMI DHE ALTERNATIVA E FINANCIMIT ISLAMIK

NDIKIMI I FINANCIMIT NË MUNDËSITË PËR RRITJE TË BIZNESIT FENOMENI I VETËPËRJASHTIMIT VULLNETAR NGA KREDITIMI DHE ALTERNATIVA E FINANCIMIT ISLAMIK NDIKIMI I FINANCIMIT NË MUNDËSITË PËR RRITJE TË BIZNESIT FENOMENI I VETËPËRJASHTIMIT VULLNETAR NGA KREDITIMI DHE ALTERNATIVA E FINANCIMIT ISLAMIK Eugen Musta Dorëzuar Universitetit Europian të Tiranës

More information

Sondazhi i opinionit publik. Besimi në qeveri. Ky projekt financohet nga Bashkimi Evropian

Sondazhi i opinionit publik. Besimi në qeveri. Ky projekt financohet nga Bashkimi Evropian Sondazhi i opinionit publik Besimi në qeveri 2015 Tiranë, dhjetor 2015 Ky projekt financohet nga Bashkimi Evropian 2016 nga Instituti për Demokraci dhe Ndërmjetësim. Të gjitha të drejtat janë të rezervuara

More information

Çështje të sigurisë - 4

Çështje të sigurisë - 4 ÇËSHTJE TË SIGURISË - 4 1 Instituti për Demokraci dhe Ndërmjetësim Çështje të sigurisë - 4 2 INSTITUTI PËR DEMOKRACI DHE NDËRMJETËSIM ÇËSHTJE TË SIGURISË - 4 3 ÇËSHTJE TË SIGURISË Security Issues Revistë

More information

Implementing a National Spatial Data Infrastructure for a Modern Kosovo

Implementing a National Spatial Data Infrastructure for a Modern Kosovo Implementing a National Spatial Data Infrastructure for a Modern Kosovo Murat MEHA, Kosovo, Joep CROMPVOETS, Belgium, Muzafer ÇAKA and Denis PITARKA, Kosovo Keywords: National Spatial Data Infrastructure,

More information

UNIVERSITETI I TIRANËS FAKULTETI I EKONOMISË DEPARTAMENTI I KONTABILITETIT DISERTACION

UNIVERSITETI I TIRANËS FAKULTETI I EKONOMISË DEPARTAMENTI I KONTABILITETIT DISERTACION UNIVERSITETI I TIRANËS FAKULTETI I EKONOMISË DEPARTAMENTI I KONTABILITETIT DISERTACION CILËSIA E INFORMACIONIT DHE RAPORTIMIT FINANCIAR PAS HYRJES SË STANDARDEVE KONTABËL KOMBËTARE DHE NDËRKOMBËTARE NË

More information

Fjala hyrëse e Kryeministrit

Fjala hyrëse e Kryeministrit Republika e Kosovës Republika Kosovo Republic of Kosovo Qeveria Vlada Government Plani i Veprimit për negocimin e Marrëveshjes së Stabilizim-Asociimit Dhjetor 2012, Prishtinë Fjala hyrëse e Kryeministrit

More information

Rishikimi funksional i Ministrisë së Arsimit, Shkencës dhe Teknologjisë

Rishikimi funksional i Ministrisë së Arsimit, Shkencës dhe Teknologjisë Rishikimi Funksional dhe Organizimi Institucional i Ministrive Rishikimi funksional i Ministrisë së Arsimit, Shkencës dhe Teknologjisë FRIDOM Rishikimi Funksional dhe Organizimi Institucional i Ministrive

More information

D I S E R T A C I O N

D I S E R T A C I O N UNIVERSITETI I TIRANËS FAKULTETI I EKONOMISË DEPARTAMENTI MARKETING TURIZËM D I S E R T A C I O N TURIZMI NË KOSOVË DHE ZHVILLIMI I QËNDRUESHËM I TIJ RAST STUDIMI RAJONI TURISTIK I ALPEVE SHQIPTARE NË

More information

DEPERAMENTI PËR INTEGRIME EVROPIANE DHE KOORDINIM TË POLITIKAVE - DIEKP

DEPERAMENTI PËR INTEGRIME EVROPIANE DHE KOORDINIM TË POLITIKAVE - DIEKP MINISTRIA E ADMINISTRIMIT TË PUSHTETIT LOKAL MAPL DEPERAMENTI PËR INTEGRIME EVROPIANE DHE KOORDINIM TË POLITIKAVE - DIEKP Kjo analizë është produkt i Ministrisë së Administrimit të Pushtetit Lokal MAPL,

More information

PËRGJEGJËSIA NDËRKOMBËTARE NË LIDHJE ME MBROJTJEN E TË DREJTAVE TË NJERIUT

PËRGJEGJËSIA NDËRKOMBËTARE NË LIDHJE ME MBROJTJEN E TË DREJTAVE TË NJERIUT PËRGJEGJËSIA NDËRKOMBËTARE NË LIDHJE ME MBROJTJEN E TË DREJTAVE TË NJERIUT Luljeta KODRA* Abstrakt: Mbrojtja e të drejtave të njeriut është një çështje ndërkombëtare. Komuniteti ndërkombëtar duhet të përdorë

More information

Ahmet. Kasumi KY DOKUMENT QË REFLEKTON

Ahmet. Kasumi KY DOKUMENT QË REFLEKTON 2008 Fondacioni Kosovar për Shoqëri Civile Përgatitur nga: Ahmet Kasumi Prishtinë, Janar 2008 [ INSTRUMENTET E PARA ANËTARËSIMIT TË BE SË:ZHVILLIMI I KAPACITETEVE ABSORBUESE NË KOSOVË] Dokument Politik

More information

REPUBLIKA E SHQIPËRISË UNIVERSITETI I TIRANËS FAKULTETI I EKONOMISË DISERTACION

REPUBLIKA E SHQIPËRISË UNIVERSITETI I TIRANËS FAKULTETI I EKONOMISË DISERTACION REPUBLIKA E SHQIPËRISË UNIVERSITETI I TIRANËS FAKULTETI I EKONOMISË DISERTACION Financa e projekteve, formë alternative e investimeve infrastrukturore në vendet në zhvillim Në kërkim të gradës shkencore

More information

Republika e Kosovës Republika Kosova Republic of Kosovo Qeveria Vlada Government

Republika e Kosovës Republika Kosova Republic of Kosovo Qeveria Vlada Government Republika e Kosovës Republika Kosova Republic of Kosovo Qeveria Vlada Government PLANI I VEPRIMIT 2009 PËR IMPLEMENTIMIN E PARTNERITETIT EVROPIAN PËR KOSOVËN Korrik 2009 Prishtinë Përmbajtja 1 HYRJE...9

More information

Analizë politikash 05/2016

Analizë politikash 05/2016 Analizë politikash 05/2016 Standardet për Memorandume Shpjeguese të Projektligjeve dhe Roli i Kuvendit të Kosovës në përmirësimin e tyre Ky botim është realizuar me përkrahjen e projektit Promovimi i Shoqërisë

More information

Procesi i Berlinit Rruga për në BE, apo rruga për askund?

Procesi i Berlinit Rruga për në BE, apo rruga për askund? DOKUMENT I SHKURTËR I POLITIKAVE NGA QKSS 07/2016 DOKUMENT I SHKURTËR I POLITIKAVE Procesi i Berlinit Rruga për në BE, apo rruga për askund? 2 DOKUMENT I SHKURTËR I POLITIKAVE NGA QKSS Botues: Qendra Kosovare

More information

Edukimi për demokraci

Edukimi për demokraci 1 Edukimi për demokraci Materiale mbështetëse për mësuesit e edukimit për qytetari demokratike dhe për të drejtat e njeriut Redaktorë përgjegjës: Rolf Gollob, Peter Krapf, Wiltrud Weidinger Authorë: Rolf

More information

Progresi në Evropianizimin e Sektorit të Sigurisë në Shqipëri, Kosovë dhe Maqedoni

Progresi në Evropianizimin e Sektorit të Sigurisë në Shqipëri, Kosovë dhe Maqedoni Progresi në Evropianizimin e Sektorit të Sigurisë në Shqipëri, Kosovë dhe Maqedoni Nëntor, 2013 Udhëheqës të projektit Partnerë të projektit 1 Progresi në Evropianizimin e Sektorit të Sigurisë në Shqipëri,

More information

Çështje Europiane dhe të sigurisë - 23

Çështje Europiane dhe të sigurisë - 23 ÇËSHTJE EUROPIANE DHE TË SIGURISË - 23 1 Instituti për Demokraci dhe Ndërmjetësim Çështje Europiane dhe të sigurisë - 23 2 ÇËSHTJE EUROPIANE DHE TË SIGURISË - 23 3 ÇËSHTJE EUROPIANE DHE TË SIGURISË EUROPEAN

More information

REPUBLIKA E SHQIPËRISË UNIVERSITETI I TIRANËS INSTITUTI I STUDIMEVE EVROPIANE PROGRAMI I DOKTORATËS NË STUDIME EVROPIANE DHE INTEGRIM EVROPIAN

REPUBLIKA E SHQIPËRISË UNIVERSITETI I TIRANËS INSTITUTI I STUDIMEVE EVROPIANE PROGRAMI I DOKTORATËS NË STUDIME EVROPIANE DHE INTEGRIM EVROPIAN REPUBLIKA E SHQIPËRISË UNIVERSITETI I TIRANËS INSTITUTI I STUDIMEVE EVROPIANE PROGRAMI I DOKTORATËS NË STUDIME EVROPIANE DHE INTEGRIM EVROPIAN DIASPORA SHQIPTARE DHE RRUGETIMI I SAJ NDER MOTE Disertant

More information

ZGJËNDRRA E LUMTURISË RASTE STUDIMORE PËR MARTESËN NË MOSHË TË MITUR NË KORÇË DHE VLORË SË MARTESËS SË HERSHME: KY STUDIM, PUNA KËRKIMORE DHE

ZGJËNDRRA E LUMTURISË RASTE STUDIMORE PËR MARTESËN NË MOSHË TË MITUR NË KORÇË DHE VLORË SË MARTESËS SË HERSHME: KY STUDIM, PUNA KËRKIMORE DHE ZGJËNDRRA E LUMTURISË SË MARTESËS SË HERSHME: RASTE STUDIMORE PËR MARTESËN NË MOSHË TË MITUR NË KORÇË DHE VLORË KY STUDIM, PUNA KËRKIMORE DHE VEPRIMTARITË, JANË MBËSHTETUR NGA FONDI KANADEZ PËR NISMAT

More information

INSTITUCIONI I AVOKATIT TË POPULLIT

INSTITUCIONI I AVOKATIT TË POPULLIT INSTITUCIONI I AVOKATIT TË POPULLIT O M B U D S P E R S O N RAPORTI VJETOR 2016 NR.16 Prishtinë, 2017 RAPORTI VJETOR 2016 Nr. 16 Prishtinë 2017 Tabela e përmbajtjes: Fjala e Avokatit të Popullit... 8 Institucioni

More information

PROGRAMI PËR MBËSHTETJE TË PLANIFIKIMIT HAPËSINOR KOMUNAL NË KOSOVË

PROGRAMI PËR MBËSHTETJE TË PLANIFIKIMIT HAPËSINOR KOMUNAL NË KOSOVË PROGRAMI PËR MBËSHTETJE TË PLANIFIKIMIT HAPËSINOR KOMUNAL NË KOSOVË Bëjmë Qytete më të Mira Një dekadë së bashku Implementuar nga: Financuar nga: SWEDISH DEVELOPMENT COOPERATION MOHIM I PËRGJEGJËSISË Emërtimet

More information

PERFORMANCA E NDËRMARRJEVE TË VOGLA DHE TË MESME NË SHQIPËRI (FOKUSI QYTETI I TIRANËS)

PERFORMANCA E NDËRMARRJEVE TË VOGLA DHE TË MESME NË SHQIPËRI (FOKUSI QYTETI I TIRANËS) UNIVERSITETI ALEKSANDËR MOISIU, DURRËS FAKULTETI I BIZNESIT PROGRAMI I DOKTORATURËS SHKENCA EKONOMIKE Disertacion Në kërkim të gradës Doktor Shkencash PERFORMANCA E NDËRMARRJEVE TË VOGLA DHE TË MESME NË

More information

Forumi Norvegji Shqipëri, mbi sektorin e Energjisë dhe TIK

Forumi Norvegji Shqipëri, mbi sektorin e Energjisë dhe TIK SHOQATA SHQIPTARE E TEKNOLOGJISË SË INFORMACIONIT Newsletter Nr. 2 Forumi Norvegji Shqipëri, mbi sektorin e Energjisë dhe TIK Forumi mbi Energjinë dhe TIK, mbajtur në mjediset e kompanisë Statkraft në

More information

GUIDË M BI TË DREJTËN E AZILIT

GUIDË M BI TË DREJTËN E AZILIT GUIDË M BI TË DREJTËN E AZILIT Ky projekt zhvillohet në kuadër të programit Sfidat e krizës së refugjatëve dhe kërkesat e integrimit europian. Qëllimi i projektit është prezantimi në terma të thjeshtë

More information

Tema e disertacionit

Tema e disertacionit REPUBLIKA E SHQIPËRISË U N I V E R S I T E T I I T I R A N Ë S FAKULTETI EKONOMIK DEPARTAMENTI I KONTABILITETIT Tema e disertacionit Studimi i mundësive për përdorimin e tregtisë elektronike nga bizneset

More information

Qershor 2018 PADIA KOLEKTIVE MUNGESA E SË CILËS ZHBËN TË DREJTAT MJEDISORE DHE ATO TË KONSUMATORËVE

Qershor 2018 PADIA KOLEKTIVE MUNGESA E SË CILËS ZHBËN TË DREJTAT MJEDISORE DHE ATO TË KONSUMATORËVE Qershor 2018 PADIA KOLEKTIVE MUNGESA E SË CILËS ZHBËN TË DREJTAT MJEDISORE DHE ATO TË KONSUMATORËVE Ky publikim është përgatitur me mbështetjen e Fondacionit Shoqëria e Hapur për Shqipërinë. Përmbajtja

More information

Vlerësimi i Mbikëqyrjes Demokratike dhe Mekanizmave të Qeverisjes së Këshillave Komunale për Siguri në Bashkësi

Vlerësimi i Mbikëqyrjes Demokratike dhe Mekanizmave të Qeverisjes së Këshillave Komunale për Siguri në Bashkësi Vlerësimi i Mbikëqyrjes Demokratike dhe Mekanizmave të Qeverisjes së Këshillave Komunale për Siguri në Bashkësi Prill 2010, Prishtinë Botuar nga: Qendra Kosovare për Studime të Sigurisë (QKSS) RAPORT mbi

More information

Monitorimi dhe vlerësimi i qeverisjes së mirë në sektorin e sigurisë në Kosovë

Monitorimi dhe vlerësimi i qeverisjes së mirë në sektorin e sigurisë në Kosovë Kosovar Center for Security Studies QENDRA KOSOVARE PËR STUDIME TË SIGURISË (QKSS) Monitorimi dhe vlerësimi i qeverisjes së mirë në sektorin e sigurisë në Kosovë Florian QEHAJA Mentor VRAJOLLI Prishtinë,

More information

Redaktimi teknik dhe dizajni: Iniciativa Kosovare për Stabilitet IKS

Redaktimi teknik dhe dizajni: Iniciativa Kosovare për Stabilitet IKS Botues: GrassRoots Action Support - GRAS Menaxher i projektit: Iniciativa Kosovare për Stabilitet IKS Redaktor: Iniciativa Kosovare për Stabilitet IKS Hulmtimi në terren: AnketaCo Autor: Kushtrim Shaipi

More information

Sfidat e Kosovës për qëndrueshmëri ekonomike

Sfidat e Kosovës për qëndrueshmëri ekonomike Sfidat e Kosovës për qëndrueshmëri ekonomike Muhamet Mustafa * Alban Zogaj ** Përmbledhje Ky punim trajton sfidat, politikat dhe mundësitë për ndërtimin e një ekonomie të shëndoshë në Kosovë, si një nga

More information

KOMISIONI EVROPIAN. Bruksel, SWD (2016) 363 Final DOKUMENT PUNE I STAFIT TË KOMISIONIT. Raporti i vitit 2016 për Kosovën*

KOMISIONI EVROPIAN. Bruksel, SWD (2016) 363 Final DOKUMENT PUNE I STAFIT TË KOMISIONIT. Raporti i vitit 2016 për Kosovën* KOMISIONI EVROPIAN Bruksel, 9.11.2016 SWD (2016) 363 Final DOKUMENT PUNE I STAFIT TË KOMISIONIT Raporti i vitit 2016 për Kosovën* Në përcjellje të dokumentit Komunikata nga Komisioni për Parlamentin Evropian,

More information

Gjykata Kushtetuese e Republikës së Kosovës RASTI NR. KO130/15

Gjykata Kushtetuese e Republikës së Kosovës RASTI NR. KO130/15 Gjykata Kushtetuese e Republikës së Kosovës RASTI NR. KO130/15 KËRKESA E PRESIDENTES SË REPUBLIKËS SË KOSOVËS, SHKËLQESISË SË SAJ, ZONJËS ATIFETE JAHJAGA KËRKESË PËR INTERPRETIMIN E PËRPUTHSHMËRISË SË

More information