UNIVERSITETI I GJAKOVËS "FEHMI AGANI" FAKULTETI I EDUKIMIT PROGRAMI FILLOR PUNIM DIPLOME
|
|
- Samson Cain
- 5 years ago
- Views:
Transcription
1 UNIVERSITETI I GJAKOVËS "FEHMI AGANI" FAKULTETI I EDUKIMIT PROGRAMI FILLOR PUNIM DIPLOME TEMA: Integrimi i nxënësve me dëmtime të lehta mentale në vitin shkollor 2017/18 në regjionin e Pedagogjik Deçanit Junikut në shkollat e rregullta Tretmani UDHËHEQËS SHKENCOR: Prof.Ass.Dr. Shefqet Mulliqi KANDIDATJA: Agnesa Ramosaj Gjakovë, 2018
2 Ky punim diplome u mbrojt para komisionit vlerësues në përbërje 1. Kryetar 2. Anëtar 3. Anëtar Komisioi vlerësues e vlerësoi punimin me notën 2
3 PËRMBAJTJA: MIRËNJOHJE...5 ABSTRAKT...6 HYRJE...7 I.KUPTIMI I PËRGJITHSHËM I DËMTIMEVE TË LEHTA MENTALE Dëmtimet intelektuale Objektivat e të nxënit të nxënësve me paaftësi intelektuale Teoria e mendjes Çrregullimet më të shpeshta mendore Autizmi Çrregullimet e të nxënit Depresioni Hiperaktiviteti Fobitë Skizofrenia Diagnostifikimi dhe trajtimi i çrregullimeve mentale Tiparet diagnostike Keqformimet biologjike Stadet psikotike të fëmijëve me dobësi mendore Handikapi dhe psikopatologjia. Trajtimi i sindromës Tretmani pedagogjik i personave me dëmtime të lehta mentale Identifikimi Disa nga shenjat që mund të vërehen nga mëuesi/ja Puna mësimore në klasë me këta nxënës Veprimet e domosdoshme të mësuesit...17 II. METODOLOGJIA E HULUMTIMIT Objekti i hulumtimit Qëllimi, detyrat (objektivat) e hulumtimit Hipotezat themelore
4 4. Metodat dhe teknikat hulumtuese Metoda hulumtuese Metoda e bisedës Metoda krahasuese Metoda pëshkruese Metoda statistikore Teknikat e hulumtimit Pyetësor për mësimdhënës Pyetësor për prindër...21 III. REZULTATET E HULUMTIMIT Komuna Emri Numri i nxënësve Mosha Gjinia...27 IV. TRETMANI PEDAGOGJIK I ZBATUAR NË SHKOLLA Analiza e hipotezave Përfundim Rekomandime Referenca Literatura Shtojca
5 MIRËNJOHJE Së pari dëshiroj të falënderoj dhe t'i shpreh mirënjohjen time të veçantë udhëheqësit shkencor Prof.Ass.Dr.Shefqet Mulliqi, për ndihmën e pakursyer në realizimin e këtij punimi të diplomës kaq të rëndësishme për mua.ndihma profesionale dhe inkurajimi i tij më sollën në këtë nivel. Mirënjohje dhe falënderime edhe për të gjithë profesorët e Universitetit "Fehmi Agani" ku falë punës së tyre të pa lodhshme dhe profesionalizmit të tyre kam arritur deri në diplomim. Mirënjohje dhe falënderime të veçanta për familjen time. Prindër të dashur që gjithmonë jeni munduar të më udhëzoni drejt rrugës së drejtë, keni qenë për mua një frymëzimi pashtershëm në këtë rrugëtim sa të bukur dhe njëkohësisht sfidues ju falënderoj për çdo gjë. Me dashurinë dhe ndihmën e juaj unë sot i kam arritur qëllimet e mia, jam në prag të diplomimit, ëndrra jonë e përbashkët sot po realizohet. Edashura shoqëri jam me fat që ju kam në jetën time, mirënjohje dhe falënderime edhe për ju që ishit pjesë e pandashme e imja për çdo ditë të bukur në angazhimin tonë gjatë këtyre katër viteve. 5
6 ABSTRAKT Kam bërë përpjekjen maksimale qëky punim të jetë sa më i saktë dhe objektiv. Të gjithë fëmijët me dëmtime mentale duhet t'i gëzojnë të drejtat e tyre duke qenë të lirë nga çfarëdo diskriminimi dhe duhet të ju mundësohet për t'u integruar në arsimin e rregullt fillor.tëgjithë duam që fëmjiët tonë të kenë një fillim të mirë të jetës, të rriten shëndetshëm dhe të jenë të lumtur.kur flasim për mënyrën se si fëmijet tonë mendojnë, ndjejnë, dhe aftësitë e tyre për të bashkëpunuar me të tjeret, ne po flasim për shëndetin e tyre mendor.disa persona e quajnë këtë shëndet emocional, apo mirëqenie mendore.ajo çka i ndihmon fëmijët me dëmtime të lehta mentale të gëzojnë një shëndet të mirëështë: të jenë pjesë e një familje të qetë, pjesë e një shkolle me mësues të mirëkuptueshëm dhe të përkushtuar ndaj tyre, të ndjeshëm, optimist dhe me shpresë për jetë si dhe të jenë pjesë e shoqërisë.çdo individ me dëmtime mentale duhet të shikohet si unik, prandaj trajtimet dhe konsideratat arsimore duhet të jenë të dizajnuara për të përmbledhur nevojat individuale. Fjalët kyçe: Fëmijët,shëndeti,familja, shoqëria, shkolla. 6
7 HYRJE Dëmtimet e lehta mentale është një nga problemet me të shpeshta që haset në përvojat tona shkollore në grupin e fëmijëve me aftësi të kufizuara.ajo kërkon një trajtim të veçantë dhe të zgjatur, të mbushur me vështirësi, suksese dhe mossuksese. Në këtë temë do të synohet të sqarohet prapambetja mendore, karakteristikat e saj, problemet që sjell në shkollat me fëmijë normale si dhe mundësitë dhe vështirësitë e integrimit të këtyre fëmijëvë në jetën e përditshme shkollore. Shumë klasa të rregullta kanë nxënës me dëmtime mentale, zakonisht me dëmtime të lehta ose disi të lehta.mësuesit duhet të përcaktojnë qëllime dhe objektiva realiste për nxënësit me dëmtime mentale spese është e domosdoshme që ata të ndjehen të suksesshëm në përpjekjet e tyre.përdorimi i objekteve konkrete është i domosdoshëm. Nxënësi me dëmtime të lehta mentale ështe në gjendje të kuptojë më mirë, të prekë dhe të luajë me materiale të ndryshme.numratorët mund të përdoren për të mësuar veprimet bazë matematikore dhe këto shkathtësi të përforcohen me lojëra të ndryshme mësimore.mësuesi gjithmonë duhet të përshtasë detyrën me aftësinë e nxënësit me dëmtime mentale.kur testojmë nxënësit e një klase të zakonshme është e nevojshme që të modifikojmë testin për fëmijët me dëmtime të lehta menatle. Duhet ditur se tri shkaqet më të njohura për dobësitë mendore janë: faktorët gjenetik ose të trashëguar, keqformimet biologjike dhe faktorët psiko-social ekonomik. Këto tri elemente luajnë një rol të rëndësishëm në etilogjinë e dobësive mendore dhe do të ishte shumë e vështirë që të shkëputeshin plotësisht nga njëra-tjetra. Fëmija mund të lindë me shëndet të plotë fizik, por gjendja e tij mund të ndryshojë nga varfëria e mjedisit rrethues, dhuna, marëdhëniet jo të mira në familje, rrethi shoqëror etj. Sa më i vogël të jetë fëmija, aq më të mëdha janë efektet e mjedisit qofshin këto në pikëpamje pozitive apo negative. 7
8 I. KUPTIMI I PËRGJTHISHËM PËR DËMTIMET E LEHTA MENTALE Prapambetja mendore përkufizohet si paaftësia që karakterizohet nga kufizime domethënëse intelektuale, ashtu edhe në aftësitë përshtatëse dhe që gjen shprehje në aftësitë konceptuale, shoqërore dhe praktike. Zakonisht funksionet intelektuale maten nga testet IQ, në të cilat rezultati nën 70 konsiderohet si tregues i kësaj paaftësie.megjithatë një rezultat IQ nën 70 nuk është i mjaftueshëm për të diagnostifikuar fëmijën si individ me paaftësi intelektuale.përveç kësaj, fëmija duhet të shfaqë probleme me aftësitë për t'u përshtatur në mënyrë të pavarur në jetën e përditshme, si edhe në fuksionet e ndryshme shoqërore. Kontaktin me fëmijë që kërkojnë mbështetje, që kanë nevoja të veçanta, mund të mos e kenë të gjithë, e megjithatë të gjithë duhet të zotërojnë dijet dhe shprehitë për të punuar me nxënësit me nevoja të veçanta, të synojë gjithëpërfshirjen e të gjitha kategorive të fëmijëve.në klasat e hershme shkollore, këta fëmijë mund të dallohen vetëm nga fakti që mësojnë me ngadalë sesa bashkëmoshtarët e tyre. Ata kanë nevojë për më shumëkohë dhe më shumë ushtrime dhe kanë vështirësi në transferimin e dijeve nga një mjedis në një tjetër. Githashtu ata e kanë të vështirë të përdorin në të njëjtën kohë një grup të caktuar shprehish që nevojiten për të realizuar detyra me komplekse. 1 1 Musai.B,(2000), Metodologji e mësimdhënies, Tiranë, f
9 1. Dëmtimet intelektuale Personat me dëmtime intelektuale janë ata persona që nivelin intelektual e kanë shumë nën nivel mesatar duke i krahasuar me grupmoshat e tyre, e që vështirësitë i paraqesin në socializim apo adaptim social si dhe vështirësi në të mësuar. Personat me dëmtime intelektuale kanë problem me lëmenj të caktuar të të menduarit siç është vëmendja, të vrejturit apo të mbajturit mend, varësisht nga shkalla e dëmtimit që varion nga shkalla më e rëndë, i thellë, i mesëm dhe i lehtë apo me pak mund të tregojnë një spektër të gjerë variacionesh idividuale në aspektinakademik, social si dhe shkathësi profesionale. Asnjëherë nuk duhet që t'i ngatërrojmë dëmtimet intelektuale me sëmundje të tjera për arsye se dëmtimi intelektual nuk është sëmundje sepse këta përsona mund të mësojnë, të zhvillohen dhe të rriten sepse ata nuk mbesin gjithmonë fëmijë, ndaj këtyre personave duhet që të kemi kujdes ndaj materialit që i ofrohet për të mësuar, ai duhet të jetë konkret, interesant dhe tërheqës, fëmijët duhen të përfshihen në shumë aktivitete, rekreacione etj. Fëmijëve me dëmtime intelektuale iu duhet arsimim, përgatitje për punë, shërbime shëndetësore dhe përveç këtyre këta persona kanë nevojë për shërbime sociale Objektivat e të nxënit të nxënësve me paaftësi intelektuale Disa nga objektivat e të nxënit, për një numër të madh nxënësish me paaftësi intelektuale (prapambetje mendore) të moshës 9 deri në 13 vjeç, përfshijë të lexuarit, të shkruarit dhe matematikën bazë, dijet elementare rreth mjedisit, sjelljet shoqërore dhe interesat vetjake. Në klasat 6deri9 dhe 9 deri 12, theksi vendoset në aftësitë profesionale dhe të kryerjes së nevojave shtëpiake, aftësinë për të lexuar në funksion të nevojave të të jetuarit (lexim i shenjave, etikave, reklamave të gazetave, plotësimi i një formulari punë, sjelljet në punë, të tilla si etika dhe respektimi i orareve, kujdesi shëndetësor për veten dhe aftësitë qytetare). Sot theksohet më me forcë planifikimi i tranzicionit përgatitja e nxënësit për të jetuar dhe punuar në komunitet. 3 2 Bajrami.V, (2003), Edukimi special në Kosovë, Finnish support tothe development of education sector ib Kosovo,Peishtinë, f Musai.B, (2000), Metodologji e mësimdhënies, Tiranë, f
10 1.2. Teoria e mendjes Fëmijët me këto çrregullime, shpesh u mungon teoriae mendjes, në kuptimin që si ju edhe të tjerë kanë mendje, mendime dhe emocione.nxënësit me këto çrregullime e kanë të vështirë të shpjegojnë sjelljen e tyre, të kuptojnë se njerëzit e tjerë kanë sjellje dhe mendime të ndryshme dhe të parashikojnë se si sjelljet mund të ndikojnë mbi emocionet.për shembull, një nxënës mund të mos e kuptojë pse shokët e tij të klasës mërziten nga përsëritja e vazhdueshme që ai u bën ngjarjeve apo fakteve të pakuptueshme që atij i duken interesant.nxënësi mund të afrohet shumë apo të largohet në distanca të mëdha në kohën e veprimeve të përbashkëta dhe të mos e kuptojë se po i bën të tjerët të mos ndihen mirë. 4 Fig1: Çrregullimet mendore 4 Woolfolk.A, (2011), Psikologji edukimi,tiranë,f
11 2. ÇRREGULLIMET MË TË SHPESHTA MENDORE Përtë trajtuar një çrregullim mendor tek të rriturit, duhet gjetur burimi.thujse ai gjithmonë i përket të shkuarës së largët të fëmijërisë. Shkaqet kryesore të çregullimeve mendore te fëmijët janë marrëdhënietjo të mira në familje, raportet në shkollë,faktorët social si varfëria, dhuna etj. Çrregullimet më të shpeshta mendore te fëmijët janë Autizmi Autizmi është një çrregullim i trurit që diagnostifikohet që në fëmijërinë e hershme, nuk dihen shkaqet e këtij çrregullimi.një pjesë e fëmijëve autik shfaqin shkallë të lartë të dhuntive në sfera të ndryshme si në muzikë, art e ndonjëherë edhe në matematikë Çrregullimet e të nxënit Çrregullimet e aftësisë sëtë lexuarit, të shkruarit dhe matematikore. Mund të kenë vështirësi të mësojnë alfabetin, të bëjnë lidhje mes shkronjave dhe tingujve. Mund të bëjnë gabime kur lexojnë me zë të lartë, kur përsërit fjalët dhe frazat dhe kur bëjnë pauza të shpeshta Depresioni Fëmijë me lidhje të dobëta familjare si dhe problemet social kulturore përgatitin një teren të favorshëm për shfaqjen e depresionit në formë të traumave dhe çrregullimeve psikofizike. Depresioni më tepër u atribohet kushteve të jashtme se sa gjeneve. 5 Musai.B, (2000), Metodologji e mësimdhënies, Tiranë, f
12 2.4. Hiperaktiviteti Simptomat kanë mungesë përqendrimi, kohëzgjatjen e përdorimit e kanë të limituar gjatë studimit, janë shumë të ndjeshme nga bezdisje të vogla mjedisore, meditojnë për diçka tjetër duke parë drejt tabelës se klasës ose duke të parë në sy Fobitë Fobitë janë frikëra, që nuk kanë të bëjnë me një rrezik real.fëmijët mund të kenë fobi rreth çdo gjëje.fobitë më të shpeshta janë, fobitë sociale të cilat përfshijnë ankthin për çdo situatë, frikë nga disa kafshë dhe frikë nga errësira Skizofrenia Është një sëmundje e rëndë mendore. Ajo përfshin: Të menduarit konfuz, probleme me ndjenjat, sjelljen, motivimin, të folurin, të shkruarit,të dëgjuarit dhe të besuarit e gjërave që nuk ekzistojnë. Fig2: Fëmijët me aftësi të kufizuara. 12
13 3. DIAGNOSTIFIKIMI DHE TRAJTIMI I ÇRREGULLIMEVE MENTALE Derisa të gjitha shoqëritë shprehin mirëkuptim dhe shkallë të caktuar të përkrahjes për ata të cilët janë fizikisht të sëmurë, qëndrimi ndaj të sëmurit mental shumë shpesh nënkupton distancimin dhe stigmën.me miliona njerëz të cilët vuajnë nga çrregullimet mentale meritojnë respektin dhe përkrahjen tonë. Çrregullimet e ndryshme mund të diagnostifikohen me siguri të lartë dhe të trajtohen me metoda të besueshme dhe efektive.megjithatë në shumë vende trajtimi i këtillë nuk është i mundshëm dhe sjellja negative ndaj të sëmurit mental është ende e pranishme. Klasifikimi i çrregullimeve mentale dhe i çrregullimeve të sjelljes, i cili udhëzon për të caktuar diagnozën, ndihmon gjatë këshillimit, rekomandon trajtimin dhe ndikon kur është i domosdoshëm udhëzimi tek specialisti. Sëmundja mentale është pas të gjithave është vetëm sëmundje, dhe në shumicën e rasteve me ndihmën adekuate mund të mbizotërohet.ne u kemi borgj atyre të cilët e kanë këtë lloj sëmundje t'u sigurojmë ndihmën që u nevojitet për të parandaluar zhvillimin e sëmundjes në gjendje më serioze Tiparet diagnostike Rënia e kujtesës(për gjëra të reja) e të menduarit, vlerësuarit, orientimit dhe të folurit. Rënie në funksionimin e përditshëm(të veshurit, te pastruarit dhe ushqimi). Humbja e kontrollit tëemocioneve. Testet e kujtesës dhe të të menduarit mund të përfshijnë: Aftësinë e përkujtimit të emrave, të tri sendeve të zakonshme, menjëherë dhe sërish pas tre minutave. Aftësinë e emërimit të ditëve të javës në renditje të prapme. 6 Mundy.P and Neale.A, (2001), Plasteciteti nervor, vëmendjet e përbashkëta dhe ndërkombëtarizmi social orientues, f , San Diego, CA: Academic Piess. 13
14 4. KEQFORMIMET BIOLOGJIKE Dëmtimet gjenetike te fëmijët mund të ndodhin para, gjatë dhe pas lindjes. Ato përbëjnë disa faktorë të ashtuquajtur keqformime biologjike, shkaqe që vijnë nga mungesa e oksigjenit në tru, nga ndonjë sëmundje,nga marrja e mjekimeve të dëmshme apo nga lindja e vështirë. Dëmtimet kryesore në trurin e fëmijës gjatë jetës së tij në mitër vijnë nga mungesa e oksigjenit e quajtur "anoksi cerebrale" kështu fëmija është i privuar plotësisht nga oksigjeni dhe mund të vdes, kurse fëmija qëështë i privuar pjesërisht do të ketë dëmtime në tru. Edhe faktorë të tjerë si rrezatimet dhe injeksionet çojnë në dëmtime të tilla. Sëmundje quhen rastet kur nëna vuan nga patologjitë e rënda të tuberkulozit, diabetit, alkoolizmi, narkomania etj.këto patologji e çrregullojnë një grua dhe fëmija mund të vuaj nga mungesa e oksigjenit. Edhe kur nëna ndodhet në një mjedis jo të favorshëm për integritetin e saj fizik kjo gjendje ndikon te fëmija. Fëmijët me dobësi mendore ushtrohen në bazë të vlerësimit të nevojave dhe tipologjive të shërbimit.ndërhyrjet zhvillohen gjdo vit nga specialistët dhe edukatoret me programe rehabilitimi për secilin sipas nevojave individuale.programet unifikuese në planin social bëhen për fushat me dëmtime të përbashkëta të aftësimit për vetshërbim, sepse kanë vështirësi në aftësimin higjienosanitar, aftësimin kognitiv dhe aftësimin fizik. 7 Fig3: Keqformimet biologjike te fëmijët. 7 Morris.G, Charles and Maisto, A.Albert.(2008), Psikologjia, shkenca e proceseve mendore dhe sjelljes njerëzore, Qendra për Arsim Demokratik, Tiranë, f
15 4.1. Stadet psikotike të fëmijëve me dobësi mendore Kur shqyrtojmë rastet e fëmijëve që përjetojnë vonesa zhvillimore dhe raste të fëmijëve me sëmundje psikotike, duhet të jemi në gjendje të bëjmë dallimet midis tyre. Në disa raste është e qartë prania e dëmtimit të trurit jospecifik, ndërsa në raste tjeraky element është me pak i sigurt dhe nuk përcaktohet sakt diagnoza nëse fëmija është me vonesë mendore ose me sëmundje psikotike. Për rrjedhojë edhe trajtimi i tyre bëhet në mënyrë të gabuar, në disa raste del në pah një përzierje komplekse e etiologjisë dhe simptomatologjisë, një përzierje e faktorëve të brendshëm për fëmijë me ndikimet traumatike të llojeve të ndryshme dhe një ekuilibër të ndërlikuar të forcave Handikapi dhe psikopatologjia. Trajtimi i sindromës Nga sindroma për trajtim deri në arritjen e rezultateve përshkruhen sipas një perspektive njohëse të sjelljes, psikopatologji të mëdha që gjenden në pacientët me prapambetje mendore.studiuesit orientojnë terapi grupi ose individuale të hapura, analiza të terapive me grupet multidisiplinare dhe trajtime me metoda, teknika e instrumente që i bëjnë trajtimet efektive.këta pacient mund të preken nga çrregullimet emocionale (frika, ankthi, fobia, depresioni).puna ka p ër qëllim që studentët, edukatorët dhe specialistët të jenë në gjendje të ndikojnë në realizimin e synimeve institucionale specifike për zgjidhjen e problemeve të përjetuara nga njerëzit me aftësi të kufizuara. 9 8 Koegle, L.K and Koegle, R.L. (1995), Motivimi i komunikimit në fëmijët me autizëm, G(Eds) Learning and cognition in Austria, f.73 75, New York. 9 Meazzin.P and Battagliese.G, (1995), Çka është Psikopatologjia, f
16 5. TRETMANI PEDAGOGJIK I PERSONAVE ME DËMTIME TË LEHTA MENTALE Pedagogjia speciale e personave me aftësi të kufizuara dhe me dëmtime të lehta mentale është një disiplinë shkencore e përfaqësuar nga pedagogjia e përgjithshme.specifikat e veçanta të pedagogjisë speciale bazohen në metodat, mjetet, principet, qëllimet e organizimit, të edukimit dhe arsimimit të dëmtimeve të lehta mentale dhe të gjithë fëmijëve me nevoja të veçanta.si anë pozitive mund të merret ngase ata shoqërohen me njëri tjetrin, kurse anë negative mund të merret se gjatë leximit dhe shkrimit mund të bëjnë zhurmë dhe të pengojnë të tjerët Identifikimi Është e rëndësishme të theksohet se shkallën e dëmtimit të fëmijëve me nevoja të veçanta në arsimin fillor duhet ta përcaktojë (komisioni për përcaktimin e gjendjes psikofizike të fëmijës) apo ndryshe "komisioni i shërbimit psiko pedagogjik" të cilin e përbëjnë: Pedagogu special, psikologu, pediatri, neuropsikiatri, mësuesi,prindi etj Disa nga shenjat që mund të vërehen nga mësuesi/ja Fëmijët me dëmtime të lehta mentale janë të aftë për aktivitete të përditshme.lëvizin pa mjete ndihmesë, posedojnë potencial piskomotorik dhe intelektual. Disa nga shenjat që mund të vërehen nga mësuesi/ja janë: harresa, mungesa e koncentrimit, nuk shpjegojnë për gjërat që i shohin(numrat, shkronjat), nuk komunikojnë lirshëm. Veprimet që mësuesi/ja duhet t i bëjë janë: afërsia me nxënësit, dhënia e dashurisë ndaj nxënësit, kujdesi gjatë orës, kapja e dorës, demostrimi me foto i gjërave që i mëson. 10 Schreibmann,L, (2000), Intensiteti i sjelljes Trajtimi Psikoedukativ, f
17 5.3. Puna mësimore në klasë me këta nxënës Gjatë punës mësimore në klasë me këta nxënës duhet: Mësuesi të mos i angazhoj domosdo në detyra të cilat kërkojnë angazhim maksimal të mendimit; T'u japë kohë më shumë për përfundimin e detyrave të caktuara; T'u japë tekste të përshtatshme për lexim. Loja është mënyra më e mirë për të vendosur me fëmijën marrëdhënie bashkëveprimi për të marrë dhe dhënë mesazhet e nevojshme për të realizuar terapi efektive në bazë të metodave bashkëkohore. Të ushtruarit e këtyre fëmijëve nëpërmjet lojës rrit bashkëveprimin e fëmijëve në procesin terapeutik. Çdo forme komunikimi ka për qëllim t'u japë kuptim veprimeve të fëmijëve, t'i ndihmojë ata të vetërregullohen emocionalisht dhe të bëhen pjesë e bashkëveprimit. Fëmijët për të marrë atë që duan kanë nevojë për ne dhe kyështë element i terapisë Veprimet e domosdoshme të mësuesit Kushtet e ndriqimit Mësuesi duhet të sigurohet se ekzistojnë kushte të mjaftueshme të ndriçimit në klasë për t'ia bërë më të lehtë përvetësimin e përmbajtjeve të caktuaramësimore dhe angazhimin në të gjitha aktivitetet e klasës, shpërndarja e dritës, intensiteti i saj janë kushtet e domosdoshme për punë të suksesshme me këta nxënës. Pozicioni pozicioni i këtyre nxënësve në klasëështë shumë i rëndësishëm.ata duhet të jenë afër mjeteve të cilat duhet tëvëzhgohen(dërrasës së zezë, instrumenteve tjera).nëse ndonjë nxënës karakterizohet me çrregullime tjera, atëherë nuk preferohet pozicionimi i tyre ballor drejt objekteve dhe materialeve tjera mësimore. 11 Zabeli.N, (2004), Nxënësit me nevoja të veçanta, Prishtinë, f
18 II. METODOLOGJIA E HULUMTIMIT 1. Objekti i hulumtimit Gjatë këtij hulumtimi do të shtjellohen problemet e nxënësve me dëmtime të lehta mentale në shkollat e rregullta fillore të komunës sëdeçanit dhe Junikut, për arsye të numrit të vogël të nxënësve që janë të përfshirë në hulumtim në këto dy shkolla, kam vendosur që hulumtimin tim ta bëjë edhe në"qendrën për jetë të pavarur" Vitomericë. Situatën e tyre do të mundohem ta paraqes në gjurmimin tim gjithnjë duke bërë fjalë për numrin e tyre, gjininë, shkallën dhe llojin e dëmtimit, shenjat e para të cilat paraqiten si simptoma parësore, prezencën e dëmtimeve të lehta mentale. Gjatë hulumtimit në shkollat e komunës se Deçanit dhe Junikut janë marë nxënës vetëm nga këto dy shkolla për arsye se në shkollat e tjera nuk kishte nxënës me dëmtime mentale apo aftësi të kufizuara përveç disa rasteve ku prindërit nuk lejonin që të merrnim shënime për fëmijët e tyre.për të realizuar këtë hulumtim mëështë dashur qëbrenda çdo klase tëkëtyre shkollave të hulumtoj dhe të zbatoj qëllimin dhe detyrat e parashtruara më poshtë. Në hulumtim janë përfshirë të gjithë nxënësit në klasat e ciklit tëulët dhe të lartë të shkollave fillore, pra të përzgjedhura janë të gjitha klasat prej klasës së I-rë deri te klasët e IX-ta. Tema tcilën e kam zgjedhur për hulumtim ka të bëjë më frekuentimin e nxënësve me dëmtime të lehta mentale në shkollat fillore të rregullta, nga kjo dalin qëllimet dhe detyrat. 18
19 2. Qëllimi, detyrat (objektivat) e hulumtimit Qëllimi kryesor i këtij hulumtimi është: Gjetja e identifikimt apo ekzaminimi i nxënësve me dëmtime të lehta mentale, përfshirja e këtyre nxënësve në shkollat fillore si dhe qasja ndaj këtyre nxënësve në shkollat tona. Duke u bazuar në qëllimin e hulumtimit dhe duke pasur parasysh identifikimin sa më të drejtë të këtyre nxënësve me dëmtime të lehta mentale është dashur të parashtrohen detyra Qëbrenda çdo klase të dihet numri i nxënësve që kanë pengesa dhe dëmtime të lehta mentale. Të dihet gjinia e tyre pra sa prej tyre janë femra e sa meshkuj. Cilat janë disa nga shkaqet kryesore të këtyre çrregullimeve. Cilat janë disa nga çrregullimet më të shpeshta. Të shikohet tretmani pedagogjik (çfar ë metodash apo teknika mësimore përdorin mësimdhënësit) me këta nxënës dhe si i trajtojnë këta nxënës. 3. Hipotezat themelore Duke pasur parasysh temën e hulumtimit me një bazë të veçantë në qëllim dhe detyrat e hulumtimit kam parashtruar dy hipoteza themelore: Hipoteza 1. Supozojmë se brenda çdo shkolle ekziston një numër i nxënësve me dëmtime të lehta mentale dhe shumë prej këtyre nxënësve janë të padiagnostifikuar. Hipoteza 2.Supozojmë se dy nga llojet e dëmtimeve të lehta mentale janë më se shumti prezente në mesin e këtyre nxënësve (hasin në vështirësi në mësimnxënie dhe çrregullime në komunkim). 19
20 4. Metodat dhe teknikat hulumtuese 4.1. Metoda hulumtuese: gjatë këtij hulumtimi kam përdorur disa metoda për mbledhjen dhe përpunimin e të dhënave si: 4.2. Metoda e bisedës: Këtë metodë e kam përdorur për mbledhjen e fakteve dhe të dhënave, lidhur me dukurinë apo problemin e caktuar, në rastin tonë kemi përdorur për mbledhjen e fakteve ku gjatë bisedave kemi marrë të dhëna për dëmtimet e lehta mentale të nxënësve Metoda krahasuese: Në hulumtimin tim kjo metodë më ka shërbyer për krahasim në mes femrave dhe meshkujve, diagnostifikim dhe jo diagnostifikim të nxënësve me demtime të lehta mentale, krahasimit të prezencës së llojeve të dëmtimit Metoda përshkruese: Këtë metodë e kam përdorur për arsye të përshkrimit të ngjarjeve dhe rrjedhave gjatë hulumtimit, në rastin tim e kam përshkruar tretmanin pedagogjik, trajtimin nxënësve me dëmtime të lehta mentale nga ana e mësimdhënësit, shoqërisë etj. 4.5 Metoda statistikore: Pasi që hulumtimi tregon për numrin e nxënësve me dëmtime të lehta mentale nëshkollat e rregullta fillore, mëështë dashur edhe metoda statistikore, ku përmes kësaj metode kam paraqitur të dhënat në grafikone, diagrame, tabela, kam përdorur numrat në lidhje me atë se sa nxënësit kanë lloje të ndryshme të dëmtimeve mentale dhe është gjetur përqindja e tyre. 20
21 5. Teknikat e hulumtimit Si teknika të hulumtimit kam përdorur pyetësoret Pyetësor për mësimdhënës: Me anë të këtij pyetësori kam arritur të kuptoj se sa është e vështirë të punohet me këta nxënës, a trajtohen në ndonjë qendër rehabilituese, cilat janë shenjat e para që mësuesja mund t'i vërej se fëmijët vuajnë nga kjo sëmundje, cilat janë çrregullimet më të shpeshta të këtyre nxënësve, cilat teknika dhe metoda mësimore përdoren me këta nxënës dhe si veprojnë mësimdhënësit gjatë punës mësimore me këta nxënës. 5.2.Pyetësor për prindër: Me anë të këtij pyetësori kam arritur të kuptoj se cilat janë shkaqet kryesore të këtyre çrregullimeve, sa e kanë të vështirë prindërit të punojnë me fëmijët e tyre, sa janë të kënaqur prindërit me punën e mësuesve në shkolla me fëmijët e tyre si dhe a kanë ndonjë ndihmë nga shteti(komuna). 21
22 III. REZAULTATET E HULUMTIMIT Statistics Komuna Gjinia Mosha Dëmtimi Numri i nxënësve Emri i shkollës N Valid Missing Mean Median Mode a Std. Deviation Variance Minimum Maximum a. Multiple modes exist. The smallest value is shoën 1. Në bazë të këtyre statistikave kam paraqitur tërësinë e të dhënave numërore të mbledhura në tri shkolla fillore të rregullta, të komunave: Deçanit, Junikut dhe Vitomericës të nxënësve me aftësi tëkufizuara (dëmtime të lehta mentale), si dhe kam paraqitur: gjininë, moshën, llojin e dëmtimit, numrin e nxënësve dhe emrin e shkollës. 22
23 Komuna Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Valid Deçan Junik Vitomericë Total Në këtë tabelë grafikë janë paraqitur emrat e komunave, në të cilat e kam bërë hulumtimin. 12.5% e nxënësve i takojnë komunës se Deçanit, 7.5% i takojnë komunës së Junikut dhe 80.0% komunës së Vitomericës. 23
24 Valid Emri i shkollës Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Qendra për jetë të pavarur (OJQ) Vitomericë "Lidhja e Prizrenit" Deçan "Edmond Hoxha" Junik Total Në këtë tabelë grafikë janë paraqitur emrat e shkollave të rregullta fillore: "Qendra për jetë të pavarur" Vitomericë, "Lidhja e Prizerenit" Deçan, "Edmond Hoxha" Junik. Në të cilat e kam bërë hulumtimin. 24
25 Numri i nxënësve Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Valid Total Në këtë tabelë grafikëështë paraqitur numri i nxënësve që përmban çdo njëra nga shkollat, nëtë cilat është bërë hulumtimi. 25
26 Mosha Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Valid Total Në këtë tabelë grafikëështë paraqitur mosha e nxënësve të tri shkollave ku: 32.5% i takojnë moshës 1 20vjet, 30.0% moshës 20 30vjet, 20.0% moshës 30 40vjet, 17.5% moshës 40 50vjet. 26
27 Gjinia Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Valid Mashkull Femër Total Në këtë tabelë grafikëështë paraqitur gjinia e nxënësve të tri shkollave tek të cilat është bërë hulumtimi. 50% prej tyre i përkasin gjinisë mashkullore dhe pjesa tjetër e nxënësve prej 50% gjininsë femërore. 27
28 Dëmtimi Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Valid Sindromi Doën Dëmtime mentale Autizëm Total Në këtë tabelë grafikëështë paraqitur lloji i dëmtimeve të nxënësve në të tri shkollat ku: 37.5% e tyre janë me Sindrom Down, 47.5% me Dëmtime të lehta mentale dhe 15.0% me Autizëm. 28
29 IV. TRETMANI PEDAGOGJIK I ZBATUAR NË SHKOLLA Mirënjohje për prindërit që së pari më lejuan të bëjë hulumtime me fëmijët e tyre, pastaj që më ndihmuan në plotësimin e pyetësoreve, mirënjohje edhe për mësimdhënësit e shkollave që më ndihmuan në çdo aspekt në realizimin e këtij hulumtimi. Trajtimi i këtyre fëmijëve në shkolla realizohet nëpërmjet programeve individuale të edukimit.fëmijët me dobësi mendore ushtrohen në bazë të vlerësimit të nevojave dhe tipologjive të shërbimit. Ndërhyrjet zhvillohen çdo vit nga specialistët dhe edukatoret me programe rehabilitimi për secilin sipas nevojave individuale. Programet unifikuese bëhen për fushat me dëmtime të përbashkëta të aftësimit për vetëshërbim sepse kanë vështirësi në aftësimin higjieno sanitar, aftësimin kognitiv dhe fizik. Në planin e individualizuar të shërbimeve futen trajtimi mjeksor përcaktimin e diagnozës dhe fillimin e mjekimit, përshtatja dhe ripërshtatja për të zhvilluar kapacitetet fizike, intelektuale dhe aftësitë për autonomi, futen shërbimet edukative që të zhvillojnë të gjitha aspektet e potencialit të fëmijës që të integrohet në mjedisin e rregullt shkollor si dhe në një punësim të rregullt. Organizohet koha e lirë që fëmija të mund të përfitojë nga veprimtaritë argëtuese sipas dëshirës që ka dhe të marrë pjesë në jetën kulturore të mjedisit. Në fillim të vitit shkollor, pasi fëmijët testohen nga psikologjia dhe grupi multidisiplinar, bëhet vlerësimi i nevojave dhe hartohen planet vjetore rehabilituese të fëmijëve sipas grupeve.planet hartohen për secilin fëmijë sipas nevojave që ka përcaktuar grupi multidisiplinar. Plani vjetor i rehabilitimit përcakton drejtimet kryesore të tipologjive të shërbimevedhe rubrikat përkatëse për secilën nga sferat e zhvillimit të fëmijës.specialistët dhe edukatorët punojnë në bazë të rubrikave të hartuara nga kërkuesja në planin vjetor të rehabilitimit. Në fund të javës përcaktohen arritjet elementare si dhe mosarritjet për çdo fëmijë. Informacioni i përditshëm dhe i përjavshëm i ecurisë së fëmijëve grumbullohet dhe dorëzohet çdo tre muaj tek punonjësa sociale eqendrës(shkollës), e cila plotëson dosjen sociale për çdo fëmijë. Në fund të vitit shkollor sipas indikatorit, specialistët e fushës se zhvillimit bëjnë paraqitjen grafike të progresit apo regresit të fëmijës. Konkluzionet i kalojnë punonjëses sociale për pasurimin e dosjes së fëmijës Sherifi.E, (2004), Aftësimi për integrim, Tiranë, f
30 ANALIZA E HIPOTEZAVE Ekzistojnë hipoteza të ndryshme mbi shkakun e dëmtimeve të lehta mentale, si dhe dëshminënëlidhje me rolin e faktorëve bazë gjenetik.mund të jenë të shumta shkaqet që çojnë në një gjendje të përbashkët që ndikon të njejtën zonë në fusha të ndryshme të trurit, por ndoshta sindroma e dëmtimeve të lehta nuk varet nga një shkak i vetëm organik ose nga një gjen i vetëm.në fakt dëmtimet e lehta janë diagnostifikuar në nivelin e sjelljes dhe karakterizohen nga një regjim i veçantë i funksionit psikologjik. Gjatë hulumtimit tim në shkollat fillore të komunës së Deçanit,kam ardhur në një përfundim çdo herë duke u bazuar në plotësimin e pyetësoreve nga ana e mësimdhënësve dhe prindërve se shumë nga këta nxënës janë të padiagnostifikuar, përpos klasës së bashkangjitur këta nxënës nuk trajtohen në ndonjë qendër tjetër rehabilituese. Nga përgjigjet e mësimdhënësve kam vërejtur se me këta nxënës mund të punohet më lehtë në aspektin e mësimnxënies, janë më të kuptueshëm në gjërat elementare dhe janë të socializuar. Llojet më të shpeshta të dëmtimeve mentale të këta fëmijë janë: mungesa e koncentrimit, harresat, potenciali i dobët, mungesa në shprehje, pengesa në shkrim lexim. 30
31 PËRFUNDIM Përpjekja ime gjatë këtij punimi ishte që t'i vë në pah karakteristikat kryesore të fëmijëve me dëmtime të lehta mentale në shkollat e rregulltafillore.gjatë këtij punimi jam futur në botën e fëmijëve, botë e cila është mjaft komplekse me shumë pyetje e dilema por njëkohësisht është botë e cila më ofron kënaqësi.të gjithë ne si fëmijët ashtu edhe të rriturit posedojmë gjëra të cilat ne na bëjnë me tërheqës dhe të ndryshëm nga njëri tjetri, e ky ndryshim fillon që nga pamja e jashtme e deri tek ajo e brendshme. Tek ne si qenie njerzore ndikojnë shumë faktorë të rëndësishëm, ku familja zë vendin parësor për gjdo gjë, me pasvijnë, shoqëria, shkolla dhe komuniteti të cilët ndikojnë në ambientimin dhe krijimin e një mjedisi më të përshtatshëm dhe të dashur për këta fëmijë. Fëmijët me dobësi mendore paraqitën me rezultate më të larta në tri sferat e zhvillimit te tyre: aftësi kognitive, aftësi komunikuese dhe aftësi sociale. Në bazë të rezultateve të marra nga hulumtimi ka dalë që në të vërtetë ekziston një numër i nxënësve me dëmtime të lehta mentale të cilët kryesisht janë të pa diagnostifikuar. Shenjat që më së shumti vërehen nga kjo sëmundje janë: nuk i shpjegojnë dot gjërat që i shohin, nuk komunikojnë lirshëm, shumëherë janë të mbyllur në vetvete, ndërsa shkaqet kryesore që lindin këto dëmtime janë: marrëdhëniet jo të mira në familje, raportet në shkollë,dhuna dhe varfëria. Vlerësimi i nevojave psikosociale të fëmijëve ndikon në pasurimin e përmbajtjes së programeve dhe në përmirësimin e cilësisë së shërbimeve ndaj fëmijëve. Fëmijët me aftësi të ndryshme paragjykohen në të gjitha format e mundshme si stigmatizmi, etiketimi, përbuzja, diferencimi social, përjashtimi nga grupi shoqëror, izolimi etj. Si rrjedhojë e psikologjisë paragjykuese të opinionit shoqëror, fëmijët me aftësi të ndryshme mendore dhe fizike diskriminohen në shumë forma.programi i individualizuar i shërbimeve është instrument që vlerëson nevojat e personit dhe me pjesmarrjen aktive të tij mundëson planifikimin, bashkërendimin e shërbimeve.aplikimi i një sistemi programor zhvillon, edukon dhe përmirëson parametrat psikosocial të fëmijeve me probleme mentale.në përfundim të hulumtimit zgjidhën pozitivisht dilemat se aplikimi i programeve edukative, rehabilituese ndihmon në progresin psikologjik,social e fizik të fëmijëve me probleme mendore dhe përshpejton integrimin e tyre në jetë jashtë institucionit. 31
32 REKOMANDIME Me konkretisht gjuha në procesin e mësimit dhe nxënies së saj në shkollë u përshkrua dhe u studiua në shumë aspëkte qoftë teorike, qoftë praktike. Në shumë përbërës qoftë të natyrës gjuhësore, qoftë të natyrës jo gjuhësore. Nën ndikimin e shumë faktorëve, procedurave e përbërësve, qoftëtë brendshëm, qoftë të jashtëm. Faktorët e brendshëm kanë të bëjnë me shumë përbërës të natyrës psikike mendore, me mekanizma e procese që veprojnë drejtëpërdrejtë në perceptimin, kuptimin dhe prodhimin e gjuhës.atyre u bashkangjitën dhe faktorë të natyrës neuro fiziologjike e psiko emocionale.fëmija gjatë gjithë kohës së të nxënit dhe të përdorurit të gjuhës është i kushtëzuar nga këta faktorë. Rekomandime: Rekomandime për prindër: Duke marrë parasysh nivelin arsimor dhe intelektual të familjeve (prindërve)të fëmijëve me dëmtime mentale mund të themi se fillimisht atyre iu nevoitet një kurs i plotë trajnimi me një psikolog që t u flasë për rëndësinë dhe vëmendjen e madhe që duhet t'i kushtojë fëmijës. Rekomandime për mësimdhënës: Qëllimi kryesor i edukatorëve apo mësuesve për nxënësit me dëmtime mentale duhet të jetë që t'i ndihmojë aftësitë e tyre për t u kujdesur për nevojat e veta personale dhe të punojë në një vend punë të mbuluar ose në mjedis shtëpie. 32
33 REFERENCAT Musai.B, (2000), Metodologji e mësimdhënies, Tiranë, f Bajrami.V, (2003), Edukimi special në Kosovë, Finnish support to the development of educatin sector in Kosovo, Prishtinë, f Musai.B, (2000), Metodologji e mësimdhënies, Tiranë, f.320. Woolfolk.A, (2011),Psikologji Edukimi,Tiranë,f.320. Mundy.P and Neale.A, (2011), Plasteciteti nervor, vëmendje të përbashkëta dhe ndërkombëtarizmi social demokrat, f Morris.G, Charles dhe Maisto, A.Albert, (2008) Psikologjia shkenca e proceseve mendore dhe e sjelljeve njërzore, Qenda për Arsim Demokratik, Tiranë, f Koegle, L.K dhe Koegle, R.L, (1995), Motivimi i komunikimit në fëmijë me autizëm, New York, f Meazzini.P dhe Battagliese.G, (1995), Çka është Psikopatologjia, f.103. Scheribmann.L, (2000), Intensiteti i sjelljes Trajtimi Psikoedukativ: research needs and future direction, Journal of autisem and Developmental disorders, f Sherifi, Edo, (2004), Aftësimi për integrim, Tiranë, f
34 LITERATURA Musai, Bardhyl: Metodologji e mësimdhëniës, Tiranë, Bajrami, Vedat: Edukimi special në Kosovë, Prishtinë, Woolfolk, Anita: Psikologji Edukimi, Tiranë, Morris.G, Charles dhe Maisto, A.Albert: Psikologjia, shkenca e proceseve mendore dhe e sjelljes njërzore, Tiranë,2008. Koegel, L.K dhe Koegel, R.L: Motivimi i komunikimit në fëmijët me autizëm, New York, Meazzini.P dhe Battagliese,G: Çka është Psikopatologjia, 1995 Naseri,Zabel: Vështirësi në të nxënë, Prishtinë, Smilaniq.Vera, Toliçiç.Ivan: Psikologji fëmijërore (botimi i tretë, Prishtinë. Karaj,Theodhori: Psikologjia e zhvillimit tëfëmijës(botimi i dytë), Tiranë Juniki, Nijazi: Kaotina nga Psikologjia, Shkup, Sylhasi, Veton: Psikologjia e fëmijës, Beograd, Orhani, Zenel: Psikologjia konjitive, Tiranë, Rexhepi, Zenun, fushata e shëndetësisë: Autizmi informata dhe këshilla, Prishtinë Salihu, Linda: Vështirësi në të nxënë, Prishtinë Gaxhiqi, Behxhet: Strategjitë e reja të mësimdhënies, Prishtinë,
35 35
36 Pyetësor për mësimdhënës Të nderuar mësimdhënës! Ju falënderoj për kohën që do të ndani për t'u përgjigjur pyetjeve të parashtruara në këtë pyetësor. Dëshiroj t'ju informoj se pyetësori ka të bëjë me çështjen e dëmtimeve të lehta mentale të nxënësve dhe integrimin e tyre në shkolla.ky pyetësor është hartuar për qëllim hulumtimi dhe studimi. Të gjitha të dhënat do të jenë konfidenciale dhe nuk do të përdoren për qëllime tjera. Ju do të më ndihmoni në realizimin e hulumtimit, prandaj ju jam shumë mirënjohëse për këtë. 1. Cilat janë shenjat e para që tregojnë se këta nxënës vuajnë nga kjo sëmundje? a) Nuk spjegojnë për gjërat që i shohin(numrat, shkronjat) b) Nuk komunikojnë lirshëm. 2. A trajtohen në ndonjë qendër rehabilituese këta nxënës? a) Po b) Jo 3. Cilat janë disa nga shkaqet kryesore të çrregullimeve mendore? a) Varfëria b) Dhuna c) Mardhëniet jo të mira me familje d) Raportet në shkollë 4. Cilat janë disa nga çrregullimet me të shpeshta? a) Autizmi b) Hipëraktiviteti c) Ankthi dhe skizofrenia d) Depresioni 5. Cilat janë çrregullimet psikike të këyre nxënësve? a) Çrregullimet e të vrejturit b) Të menduarit c) Të instiktit d) Të vullnetit 36
37 6. Shenjat e para që mund t i vërejë mësuesja te këta nxënës janë? a) Harresa b) Mungesa e koncentrimit c) Potenciali i dobët 7. Ju si mësimdhënës sa e keni të veshtirë të punoni me këta nxënës? a) Pak b) Aspak c) Shumë 8. Cilën nga këto teknika mësimore e pëdorni me shumë me këta nxënës? a) Diagramin e Venit b) Stuhi mendimesh c) Konkretizim 9. Cilën metodë edukative e përdorni më shumë me këta nxënës? a) Metodën e bashkëbisedimit b) Metodën e demostrimit 10. Si veproni gjatë punës mësimore me këta nxënës? a) Shpreh afërsi me nxënësit b) Dhënia e dashurisë ndaj nxënësit c) Kapja e dorës d) Demostrimi me foto të gjërave që i mësojnë. 37
38 Pytësor për prindër Të nderuar prindër! Ju falënderoj për kohën që do të ndani për t'u përgjigjur pyetjeve të parashtruara në këtë pyetësor. Dëshiroj t'ju informoj se pyetësori ka të bëjë me çështjen e dëmtimeve të lehta mentale të fëmijëvë tuaj (nxënësve) dhe integrimin e tyre në shkolla.ky pyetësor është hartuar për qëllim hulumtimi dhe studimi. Të gjitha të dhënat do të jenë konfidenciale dhe nuk do të përdoren për qëllime tjera. Ju do të më ndihmoni në realizimin e hulumtimit, prandaj ju jam shumë mirënjohëse për këtë. 1. Cilat janë shenjat e para që keni vërejtur se fëmija juaj vuan nga kjo sëmundje? a) Hiperaktiviteti. b) Depresioni. c) Harresa. 2. Cilat mendoni se janë shkaqet kryesore të këtyre çrregullimeve të fëmijët e juaj? a) Varfëria. b) Dhuna. c) Problemet familjare. d) Raportet në shkollë. 3. Cilën nga këto çrregullime e vuan fëmijai juaj? a) Autizem. b) Hiperaktivitet. c) Depresion. d) Ankthi dhe skizofrenia. 4.A trajtohen në ndonjë qendër rehabilituese fëmijët e juaj? a) Po. b) Jo. 5. Ju si prindër sa e keni të vëshitrë të punoni me fëmijët e juaj? a) Pak. b)aspak. 38
39 6. Sa jeni të kënaqur me punën e mësuesve? a) Pak. b) Aspak. c) Shumë të kënaqur. 7. A keni ndihma nga shteti (komuna) për fëmijët e juaj? a) Po. b) Jo. c) Ndonjëherë 39
Tel: 044/
CURRICULUM VITAE 1. Mbiemri: Devolli 2. Emri: Ardita 3. Nacionaliteti: Shqiptare 4. Shtetësia: Kosovare 5. Data e Lindjes: 04.04.1968 6. Gjinia: Femër 7. Detajet kontaktuese: 8. Niveli Arsimor: Email:
More informationUNIVERSITETI I PRISHTINËS FAKULTETI EKONOMIK Studime postdiplomike. BDH Relacionale. Pjesa 2: Modelimi Entity-Relationship. Dr.
UNIVERSITETI I PRISHTINËS FAKULTETI EKONOIK Studime postdiplomike BDH Relacionale Pjesa 2: odelimi Entity-Relationship Dr. ihane Berisha 1 Qëllimi Pas kësaj ligjërate do të jeni në gjendje : Të përshkruani
More informationUniversiteti i Gjakovës Fehmi Agani Fakulteti i Edukimit Program Fillor PUNIM DIPLOME
Universiteti i Gjakovës Fehmi Agani Fakulteti i Edukimit Program Fillor PUNIM DIPLOME Planifikimi i punës mësimore sipas kurrikulës së re të Kosovës shikuar nga perspektiva e mësimdhënësve MENTORI: Prof.ass.dr.
More informationUNIVERSITETI I GJAKOVËS FEHMI AGANI FAKULTETI I EDUKIMIT Dega: Program Fillor PUNIM DIPLOME
UNIVERSITETI I GJAKOVËS FEHMI AGANI FAKULTETI I EDUKIMIT Dega: Program Fillor PUNIM DIPLOME Tema: Aspektet e zhvillimi normal dhe ngecjet në zhvillimin e fëmijës Udhëheqësi shkencor: Prof.Ass.Dr.Behxhet
More information9. Titulli akademik: Ligjëruese Institucioni: Universiteti i Gjakovës Fehmi Agani -Fakulteti i Edukimit Data e zgjedhjes:
CURRICULUM VITAE 1. Mbiemri: Vala- Këndusi 2. Emri: Venera 3. Nacionaliteti: Shqipëtare 4. Shtetësia: Kosovare 5. Data e Lindjes: 27.10.1970 6. Gjinia: Femër 7. Detajet kontaktuese: E-mail: Venera.kendusi@uni-gjk.org
More informationPUNIM DIPLOME Tema: Fëmijët me nevoja të veҫanta Tretmani pedagogjik
UNIVERSITETI I GJAKOVËS FEHMI AGANI FAKULTETI I EDUKIMIT PROGRAMI FILLOR PUNIM DIPLOME Tema: Fëmijët me nevoja të veҫanta Tretmani pedagogjik Mentori: Prof. Ass. Dr. Shefqet Mulliqi Kandidati: Fatlind
More informationPUNIM DIPLOME UNIVERSITETI I GJAKOVËS FEHMI AGANI FAKULTETI I EDUKIMIT DREJTIMI: PROGRAMI FILLOR
UNIVERSITETI I GJAKOVËS FEHMI AGANI FAKULTETI I EDUKIMIT DREJTIMI: PROGRAMI FILLOR PUNIM DIPLOME Angazhimet e mësimdhënësve në procesin mësimor me nxënës me vështirësi në sjelljet deviante Udhëheqës shkencor:
More informationProgram Edukimi I Individualizuar
Emri I Distrktit Shkollor: Adresa e Distriktit Shkollor : # I Telefonit të Personit Kontaktues të Distriktit Shkollor: Program Edukimi I Individualizuar Datat e PEI-së: nga Emri i Studentit: Data e Lindjes:
More informationPapunësia. Unemployment. Copyright c 2004 by The McGraw-Hill Companies, Inc. All rights reserved.
Papunësia Unemployment Pytjet Hulumtuese Çka është papunësia? Kush llogaritet si i papunë? Kush llogaritet si i punësuar? Kush e përbënë fuqinë punëtore? Kush nuk bën pjesë në fuqinë punëtore? Çka thotë
More informationUNIVERSITETI I GJAKOVËS FEHMI AGANI FAKULTETI I EDUKIMIT PROGRAM FILLOR
UNIVERSITETI I GJAKOVËS FEHMI AGANI FAKULTETI I EDUKIMIT PROGRAM FILLOR PUNIM DIPLOME Zbatimi i teknikave për menaxhimin e sjelljeve të padëshiruara të fëmijeve në klasë në shkollat e Komunës së Gjakovës
More informationTema Revista shkencore Impact factor/issn
CURRICULUM VITAE 1. Mbiemri: VULA 2. Emri: Elsa 3. Kombesia: Shqipëtare 4. Data e lindjes 26.05.1991 5. Vendi i lindjes: Gjakovë 6. Kontakti: Femër Email: vula.elsa@gmail.com elsa.vula@uni-gjk.org Tel:
More informationREPUBLIKA E SHQIPËRISË UNIVERSITETI I TIRANËS FAKULTETI I SHKENCAVE SOCIALE DEPARTAMENTI I PEDAGOGJISË DHE I PSIKOLOGJISË PROGRAM I DOKTORATURËS
REPUBLIKA E SHQIPËRISË UNIVERSITETI I TIRANËS FAKULTETI I SHKENCAVE SOCIALE DEPARTAMENTI I PEDAGOGJISË DHE I PSIKOLOGJISË PROGRAM I DOKTORATURËS MENAXHIMI I KOMUNIKIMIT NË KLASË NË FUNKSION TË MËSIMDHËNIES
More informationShkaqet dhe pasojat e shkurorëzimeve në Komunën e Ferizajt
Shkaqet dhe pasojat e shkurorëzimeve në Komunën e Ferizajt KDU 314.55(496.51-2) Shqipe Shaqiri Abstrakt Shkaqet dhe pasojat e shkurorëzimeve në Komunën e Ferizajt kanë qenë objekt i studimit në këtë hulumtim.
More informationUNIVERSITETI I GJAKOVËS Fehmi Agani FAKULTETI I EDUKIMIT GJAKOVË Programi: Parashkollor
UNIVERSITETI I GJAKOVËS Fehmi Agani FAKULTETI I EDUKIMIT GJAKOVË Programi: Parashkollor PUNIM DIPLOME Tema: FËMIJËT NË EDUKIMIN E TYRE ME PËRKRAHJEN E PRINDËRVE Mentor: Prof. Ass. Dr. Shefqet MULLIQI Kandidatja:
More informationUniversiteti i Gjakovës Fehmi Agani Fakulteti i Edukimit Programi: Fillor PUNIM DIPLOME MENAXHIMI I KLASËS DHE DISIPLINA
Universiteti i Gjakovës Fehmi Agani Fakulteti i Edukimit Programi: Fillor PUNIM DIPLOME MENAXHIMI I KLASËS DHE DISIPLINA Mentori: Prof.Ass. Dr. Shefqet Mulliqi Kandidati/ja Jehona Bërdynaj Gjakovë, 2017
More informationEDUKATË QYTETARE HYRJE
EDUKATË QYTETARE HYRJE Programi i edukatës qytetare për klasën VIII është hartuar duke pasur parasysh moshën e nxënësve, njohuritë dhe shkathtësitë e fituara nga mësimi i kësaj lënde në klasat e mëparshme,
More informationSFIDAT E INTEGRIMIT TË NXËNËSVE ME DËMTIME NË TË PARË NË KOSOVË
REPUBLIKA E SHQIPËRISË UNIVERSITETI I TIRANËS FAKULTETI I SHKENCAVE SOCIALE DISERTACIONI I DOKTORATURËS SFIDAT E INTEGRIMIT TË NXËNËSVE ME DËMTIME NË TË PARË NË KOSOVË Paraqitur në kërkim të gradës shkencore
More informationSigurimi i Cilësisë Mjet për Ngritjen e Besueshmërisë së Pasqyrave Financiare
1 Sigurimi i Cilësisë Mjet për Ngritjen e Besueshmërisë së Pasqyrave Financiare Arbër Hoti Sesioni Paralel Nr. 2 Prishtinë 27.06.2016 Tesla Motors 2015 2 2008 Prentice Hall Business Publishing, Auditing
More informationSIGURIA NË INTERNET. Rezultatet kryesore nga opinionet e fëmijëve
SIGURIA NË INTERNET Rezultatet kryesore nga opinionet e fëmijëve SIGURIA NË INTERNET REZULTATET KRYESORE NGA OPINIONET E FËMIJËVE 2012 1 "Ky projekt u financua përmes grantit të Ambasadës Amerikane në
More informationSHKAQET DHE PASOJAT E PËRFSHIRJËS SË FËMIJËVE NË TREGUN E PUNËS - RASTI I KOSOVËS
331.5-053.2(497.115) C E N T R U M 5 Donjeta Morina, MSc 1 SHKAQET DHE PASOJAT E PËRFSHIRJËS SË FËMIJËVE NË TREGUN E PUNËS - RASTI I KOSOVËS ПРИЧИНИТЕ И ПОСЛЕДИЦИТЕ НА ВКЛУЧУВАЊЕТО НА ДЕЦАТА ВО ПАЗАРОТ
More informationTel: Natyrore, Departamenti i Matematikës
CURRICULUM VITAE 1. Mbiemri: Gashi 2. Emri: Menderes 3. Nacionaliteti: Shqiptar 4. Data e lindjes: 5.6.1964 5. Gjinia: Mashkull 6. Detajet kontaktuese: 7. Niveli arsimor: Email: menderes_gashi@yahoo.com
More informationNDIKIMI I CILËSISË SË MËSIMDHËNËSVE DHE BURIMEVE SHKOLLORE NË REZULTATET E NXËNËSVE KOSOVARË
Projekti i financuar nga BE-ja dhe i menaxhuar nga Zyra e Bashkimit Evropian në Kosovë GJETJET NGA REZULTATET E TESTIT PISA TË VITIT 2015 NDIKIMI I CILËSISË SË MËSIMDHËNËSVE DHE BURIMEVE SHKOLLORE NË REZULTATET
More informationTë dhëna bazike të kursit Njësia akademike: Fakulteti Ekonomik
Formular për SYLLABUS të kursit METODOLOGJIA E HULUMTIMEVE Të dhëna bazike të kursit Njësia akademike: Fakulteti Ekonomik Titulli i kursit: Metodologjia e hulumtimeve Niveli: MASTER Statusi kursit: Obligative
More informationPËRCAKTIMI I AFLATOKSINËS M1 NË QUMËSHT TË PAPËRPUNUAR NË REGJION TË KOSOVËS
UNIVERSITETI I PRISHTINËS FAKULTETI I BUJQËSISË DHE VETERINARISË Arieta Camaj Ibrahimi PËRCAKTIMI I AFLATOKSINËS M1 NË QUMËSHT TË PAPËRPUNUAR NË REGJION TË KOSOVËS PUNIMI I DOKTORATËS Prishtinë, 2018 UNIVERSITY
More informationJAM MES JUSH, I NGJASHëM, I NDRYSHëM, I BARABARTë
MINISTRIA E ARSIMIT DHE SPORTIT JAM MES JUSH, I NGJASHëM, I NDRYSHëM, I BARABARTë (për të gjithë ata që kanë zgjedhur profesionin e mësuesit) Florian Kulla Lidra Remaçka Marina Ndrio Tiranë, 2014 JAM
More informationPROBLEMATIKA E EDUKIMIT Gjithëpërfshirja e fëmijëve me nevoja të veçanta (aftësi të kufizuara) në shkollën shqiptare
PROBLEMATIKA E EDUKIMIT Gjithëpërfshirja e fëmijëve me nevoja të veçanta (aftësi të kufizuara) në shkollën shqiptare Punoi: Msc. Narbis Ballhysa Udhëhoqi: Prof. As. Dr. Edlira Haxhiymeri UNIVERSITETI I
More informationVlerësimi sipas kurrikulës së bazuar në kompetenca
Vlerësimi sipas kurrikulës së bazuar në kompetenca Udhëzues për mësimdhënës Prishtinë 205/206 The Basic Education Program (BEP) is funded by USAID and the Government of Kosovo and implemented by FHI 360,
More informationProgrami Arsimor i Individualizuar Kalimtar (IEP)
Programi Arsimor i Individualizuar Kalimtar (IEP) Zyra e Arsimit të Veçantë dhe e Shërbimeve të Ndërhyrjes së Hershme 2 Prill 2003 Departamenti i Arsimit të Michigan-it/Zyra e Arsimit të Veçantë dhe e
More informationLETËRSIA NË MËSIMIN E GJUHËS SË HUAJ
UNIVERSITETI I TIRANËS FAKULTETI I GJUHËVE TË HUAJA DEPARTAMENTI I GJUHËS ANGLEZE LETËRSIA NË MËSIMIN E GJUHËS SË HUAJ Punim për Gradën Doktor i Shkencave Specialiteti: Letërsia Punoi: MUSTAFA ERDEM Udhëheqës
More informationArsimi inkluziv në kuadër të Shkollës mike të fëmijës. Rezultatet dhe rekomandimet për Maqedoninë
Arsimi inkluziv në kuadër të Shkollës mike të fëmijës Rezultatet dhe rekomandimet për Maqedoninë Arsimi inkluziv në kuadër të Shkollës mike të fëmijës Rezultatet dhe rekomandimet për Maqedoninë CIP Каталогизација
More informationSTANDARDET PËR SHKOLLAT MIKE PËR FËMIJË
2 REPUBLIKA E KOSOVËS/REPUBLIKA KOSOVA/ REPUBLIC OF KOSOVA QEVERIA E KOSOVËS / VLADA KOSOVA /GOVERNMENT OF KOSOVA MINISTRIA E ARSIMIT, SHKENCËS DHE E TEKNOLOGJISË MINISTARSTVO ZA OBRAZOVANJE NAUKU I TEHNOLOGIJU
More informationANALIZA E NEVOJAVE PËR TRAJNIME TË NVM-ve
Republika e Kosovës Republika Kosova-Republic of Kosovo Qeveria Vlada-Government - Ministarstvo Trgovine i Industrije- Ministry of Trade and Industry Agjencia për Investime dhe Përkrahjen e Ndërmarrjeve
More informationPrania e dhunës në marrëdhëniet e adoleshentëve
Prania e dhunës në marrëdhëniet e adoleshentëve Botues: Qendra Kosovare për Studime Gjinore (QKSGJ) Menaxhere Projekti dhe Redaktore: Luljeta Vuniqi Hulumtimi është jetësuar nga: IQ Consulting Shkruar
More informationUNIVERSITETI I GJAKOVËS FEHMI AGANI. FAKULTETI I EDUKIMIT Programi parashkollor PUNIM DIPLOME
UNIVERSITETI I GJAKOVËS FEHMI AGANI FAKULTETI I EDUKIMIT Programi parashkollor PUNIM DIPLOME TEMA: Përpilimi i planevee individuale (mësimore), i bazuar në karakteristikat e fëmijëve me pengesa pamore
More informationMINISTRIA E ARSIMIT DHE SHKENCËS INSTITUTI I ZHVILLIMIT TË ARSIMIT ANALIZA KRAHASUESE E KURRIKULËS AKTUALE TË ARSIMIT BAZË ME ATË TË VENDEVE TË TJERA
MINISTRIA E ARSIMIT DHE SHKENCËS INSTITUTI I ZHVILLIMIT TË ARSIMIT ANALIZA KRAHASUESE E KURRIKULËS AKTUALE TË ARSIMIT BAZË ME ATË TË VENDEVE TË TJERA Redaktor shkencor: Stavri LLAMBIRI Tidita ABDURRAHMANI
More informationA.U.K Training and Development Institute. OFERTË Menaxhimi i Marketingut Workshop
A.U.K Training and Development Institute OFERTË Menaxhimi i Marketingut Workshop Rreth Trajnimit Menaxhimi i marketingut është disiplina organizative e cila fokusohet në zbatimin praktik të marketingut,
More informationASOCIACIONI KANGOUROU SANS FRONTIÈRES (AKSF) TESTI Testi për Klasat 1-2
ASOCIACIONI KANGOUROU SANS FRONTIÈRES (AKSF) GARA NDËRKOMBËTARE E MATEMATIKËS KANGAROO K O S O V Ë TESTI 2017 Testi për Klasat 1-2 Emri dhe mbiemri: Datëlindja: Math Kangaroo Contest Kosovo (MKC-K) www.kangaroo-ks.org
More informationPërgaditja e punimit shkencor dhe temës master
(Master) Ligjerata 11 Metodologjia hulumtuese Përgaditja e punimit shkencor dhe temës master Prof.asc. Avdullah Hoti 1 Literatura relevante 1. Bourner, T. (1996): The research process: four steps to success;
More informationRAPORT MBI MODELET E PRAKTIKAVE MË TË MIRA
RAPORT MBI MODELET E PRAKTIKAVE MË TË MIRA Autore: Edona Krasniqi Mbështetur nga: Save the Children Përkthimi dhe korrektimi: AB & Associates Dizajni, faqosja dhe shtypi: Republika Marketing Communications
More informationBotues Instituti Pedagogjik i Kosovës. Kryeredaktor Nezir Çoçaj. Përgatitja elektronike Luljeta Bajrami Shala
Botues Instituti Pedagogjik i Kosovës Kryeredaktor Nezir Çoçaj Përgatitja elektronike Luljeta Bajrami Shala Konsulentë të projektit Ismet Potera Irida Sina Lektore Zehrije Plakolli Ky material është produkt
More informationUDHËZIME PËR MËSIMDHËNËSIT PËR GJITHËPËRFSHIRJEN SOCIALE TË ROMËVE, ASHKALIVE DHE EGJIPTIANËVE NË SHKOLLA
UDHËZIME PËR MËSIMDHËNËSIT PËR GJITHËPËRFSHIRJEN SOCIALE TË ROMËVE, ASHKALIVE DHE EGJIPTIANËVE NË SHKOLLA Prishtinë 2015 Supporting Access to Education and Intercultural Understanding UDHËZIME PËR MËSIMDHËNËSIT
More informationINDEKSI PËR GJITHËPËRFSHIRJE - FAKTE DHE OPINIONE. Dr. Naser Zabeli & Ma. Lulavere Behluli
Dr. Naser Zabeli & Ma. Lulavere Behluli Prishtinë, dhjetor 2014 Autorët: Dr. Naser Zabeli Ma. Lulavere Behluli Mbështetur nga: Save the Children - Programi i Implementimit - Programi për Zhvillim dhe Kualitet
More informationUNIVERSITETI I GJAKOVËS FEHMI AGANI. Fakulteti i edukimit ( Programi Fillor)
UNIVERSITETI I GJAKOVËS FEHMI AGANI Fakulteti i edukimit ( Programi Fillor) STUDIME BACHELOR TEMA: TEKNIKA MONTESSORI, Roli, funksioni dhe ndikimi i saj në edukimin e fëmijës Udhëheqësi shkencor: Kandidate
More informationSiguria e fëmijëve në internet
Siguria e fëmijëve në internet SIGURIA E FËMIJËVE NË INTERNET Prishtinë, Qershor, 2014 Autorët: Besianë Musmurati Teuta Zymeri Editorët: Hamit Qeriqi Bedri Zymeri Liridon Latifi Implementuar nga: Qendra
More informationRoli i arsimit në zhvillimin ekonomik të vendit
Roli i arsimit në zhvillimin ekonomik të vendit Anemonë Zeneli Gusht, 2013 Arsimi është një ndër shtyllat kryesore të një shoqërie të shëndoshë dhe të zhvilluar. Në mënyrë që një shtet të zhvillohet në
More informationKËRKIM M P EDAGOGJI J K I E P r ë mb m led e hje e pu p ni n me m s e h P i r shti t në, ë 2014
KËRKIME PEDAGOGJIKE Përmbledhje punimesh Prishtinë, 2014 3 Botues: Instituti Pedagogjik i Kosovës Kryeredaktor: Nezir Çoçaj Redaksia (Këshilli Shkencor i IPK-së): Islam Krasniqi Merita Shala Ganimete Kulingja
More informationAPLIKACIONI. Projekti: Trajnimi Rajonal për Zhvillimin e Aftësive për Punësim (RED-T)
APLIKACIONI Projekti: Trajnimi Rajonal për Zhvillimin e Aftësive për Punësim (RED-T) Emri: Mbiemri Gjinia: F M Datëlindja: Vendi i lindjes: (Shënoni fshatin/qytetin ku keni lindur) Vendbanimi (Shënoni
More informationTRYEZA TEMATIKE PËR KOSOVA 2020
TRYEZA TEMATIKE PËR INOVACIONI, SHOQËRIA E INFORMACIONIT POLITIKAT SOCIALE DHE SHËNDETËSORE KOSOVA 2020 RAPORTI Maj 2013, Prishtina Ky Raport është zhvilluar duke u bazuar në një seri të takimeve të organizuara
More informationVarfëria dhe privimi në mesin e fëmijëve sipas Analizës së Privimeve të Shumëfishta (MODA)
MIRËQENIA E FËMIJËVE NË KOSOVË* Varfëria dhe privimi në mesin e fëmijëve sipas Analizës së Privimeve të Shumëfishta (MODA) * Të gjitha referencat për Kosovën janë bërë në kuadër të Rezolutës 12 të Këshillit
More informationSpeci Shqipëri
Shqipëri 2017 2018 baburra Vedrana F1 Është hibrid shumë i hershëm i llojit të Baburrës së bardhë-gjelbër me tipar gjysëm të hapur. Ka një sistem rrënjor shumë të fuqishëm i cili i mundëson një rritje
More informationGara Math Kangaroo Kosovë Klasa 3-4
PJESA A: Çdo përgjigje e saktë vlerësohet me 3 pikë 1. Cila nga pjesët A - E duhet të vendoset në mes të dy pjesëve të dhëna ashtu që tëvlejë barazia? 2. Ardiani shikoi në dritare. Ai sheh gjysmën e kengurave
More informationPUNIM DIPLOME. Zbunimi si element i rëndësishëm në të folurën e fëmijës
UNIVERSITETI I GJAKOVËS FEHMI AGANI FAKULTETI I EDUKIMIT PROGRAMI PARASHKOLLOR PUNIM DIPLOME Zbunimi si element i rëndësishëm në të folurën e fëmijës Mentorja: Prof. ass. Dr. Sindorela Doli Kryeziu Kandidatja:
More informationVARFËRIA NË KONSUM NË REPUBLIKËN
Public Disclosure Authorized Public Disclosure Authorized Public Disclosure Authorized Public Disclosure Authorized The VARFËRIA NË KONSUM NË REPUBLIKËN E KOSOVËs në vitin 211 Mars 213 a Botërore Rajoni
More informationSyllabusi i lëndës: Vështirësitë në të nxënë
Syllabusi i lëndës: Vështirësitë në të nxënë Të dhëna bazike të lëndës Njësia akademike: Fakulteti i Edukimit Qendra Prishtinë Titulli i lëndës: Vështirësitë në të Nxënë Niveli: Studimet themelore (bachelor)
More informationRREGULLORE (MAP ) NR. 01/2015 PËR SHENJAT UNIKE TË KLASIFIKIMIT TË DOKUMENTEVE DHE AFATET E RUAJTJES SË TYRE
Republika e Kosovës Republika Kosova - Republic of Kosovo Qeveria Vlada Government Ministria e Administratës Publike-Ministarstvo Javne Uprave Ministry of Public Administration RREGULLORE (MAP ) NR. 01/2015
More informationNjohuritë, qëndrimet, praktikat dhe sjelljet mbi diabetin dhe hipertensionin. Përmbledhje e studimit 2016
Njohuritë, qëndrimet, praktikat dhe sjelljet mbi diabetin dhe hipertensionin Përmbledhje e studimit 2016 Projekti Kujdesi Shëndetësor i Qasshëm dhe Cilësor Projekti Kujdesi Shëndetësor i Qasshëm dhe Cilësor
More informationBiografia: 1. Mbiemri Beka 2. Emri Arlinda 3. Shtetësia: Kosovare 4. Gjinia: Femër 5. Kontakti:
Biografia: 1. Mbiemri Beka 2. Emri Arlinda 3. Shtetësia: Kosovare 4. Gjinia: Femër 5. Kontakti: arlinda.beka@gmail.com, arlinda.beka@uni-pr.edu, +377 (0) 44 136 574 Email: Tel: 6. Niveli i edukimit: Universiteti
More informationPISA. Raport për arritjet e nxënësve të Kosovës në PISA Izveštaj o rezultatima kosovskih učenika na PISA 2015
REPUBLIKA E KOSOVËS / REPUBLIKA KOSOVA / REPUBLIC OF KOSOVA QEVERIA E KOSOVËS / VLADA KOSOVA / GOVERNMENT OF KOSOVA Ministria e Arsimit, e Shkencës dhe e Teknologjisë Ministarstvo Obrazovanja, Nauke i
More informationUNIVERSITETI I GJAKOVËS FAKULTETI I MJEKËSISË
UNIVERSITETI I GJAKOVËS FAKULTETI I MJEKËSISË PROGRAMI I INFERMIERISË PUNIM DIPLOME TEMA:Njohuritë e popullatës për shëndetin dhe faktorët që ndikojnë në shëndet Kandidatja: Ardijana Gjini Mentori: Prof.
More informationSyllabusi për lëndën: Ekzekutimi i dënimeve alternative
Syllabusi për lëndën: Ekzekutimi i dënimeve alternative Të dhëna bazike të lëndës Njësia akademike: Fakulteti Juridik Titulli i lëndës: Ekzekutimi i dënimeve alternative Niveli: Master Statusi lëndës:
More informationKomuna e Kërçovës STRATEGJIA. rinore e Komunës së Kërçovës
Këshilli Rinor i Komunës së Kërçovës Младински совет на Општина Кичево Youth Council of the Municipality of Kercova Komuna e Kërçovës Општина Кичево STRATEGJIA rinore e Komunës së Kërçovës 2017-2022 STRATEGJIA
More informationVLERËSIMI I LEXIMIT NË KLASAT E HERSHME (A-EGRA)
Pikëpamjet e autorit të shprehura në këtë doracak nuk i reflektojnë medoemos pikëpamjet e Agjencionit të Shteteve të Bashkuara për Zhvillim Ndërkombëtar apo të Qeverisë së Shteteve të Bashkuara. Ky doracak
More informationKërkime pedagogjike 6. Kërkime pedagogjike. (Përmbledhje punimesh) Prishtinë, 2015
41 Kërkime pedagogjike 6 6 Kërkime pedagogjike (Përmbledhje punimesh) Prishtinë, 2015 6 1 Fq.2 2 Dh Kërkime pedagogjike Prishtinë, 2015 3 Botues Instituti Pedagogjik i Kosovës Kryeredaktor Ismet Potera
More informationENT OF KOSOVA MINISTRY. Fusha RËS
REPUBLIKA E KOSOVËS/REPUBLIKA KOSOVA/ REPUBLIC OF KOSOVA QEVERIA E KOSOVËS / VLADA KOSOVA /GOVERNME ENT OF KOSOVA MINISTRIA E ARSIMT, SHKENCËSS DHE TEKNOLOGJISË MINISTARSTVO ZA OBRAZOVANJE, NAUKU I TEHNOLOGIJU
More informationAnalizë përfundimtare të fondeve dhe shpenzimeve publike për zbatimin e Planit Kombëtar të Veprimit për Mbrojtjen e të Drejtave të Fëmijëve
66 1 Analizë përfundimtare e fondeve dhe shpenzimeve publike për Fëmijët Përgatitur nga: Instituti për Studime Bashkëkohore (ISB) Dhjetor, 2015 2 Botimi i këtij raporti u mundësua nga Save the Children
More informationREVISTA SHQIPTARE E STUDIMEVE ARSIMORE
ISSN: 2309-2769 Volumi 1 Nr. 2 2013 REVISTA SHQIPTARE E STUDIMEVE ARSIMORE QËLLIMET E REVISTËS Revista Shqiptare e Studimeve Arsimore (AJES) është ndërkombëtare e përqendruar në problemet e arsimit shqiptar.
More informationVlerësimi i performancës
Projekti Mbështetje Teknike për MASHT (FBSA) Kosovë Ministria e Arsimit, Shkencës dhe Teknologjisë Ministry of Education, Science and Technology Ministarstvo Obrazovanja Nauke i Tehnologije Technical Assistance
More informationTitulli projektit: Përmirësimi i cilësisë së arsimit në përgjithësi në komunat e synuara.
Titulli projektit: Përmirësimi i cilësisë së arsimit në përgjithësi në komunat e synuara. Emërtimi i aktivitetit: Përkrahje me bursa shkollore Objektivi kryesor i aktivitetit: Arsimimi është i lidhur ngushtë
More informationCILAT JANË IMPLIKIMET NGA MJETET PIROTEKNIKE NË KOSOVË?
QENDRA KOSOVARE PËR STUDIME TË SIGURISË CILAT JANË IMPLIKIMET NGA MJETET PIROTEKNIKE NË KOSOVË? SOFIJE KRYEZIU Prishtinë Nëntor 2013 1 1. PËRMBLEDHJE EKZEKUTIVE Qëllimi i këtij dokumenti të shkurtër të
More informationPLANI STRATEGJIK PËR MBROJTJEN E FËMIJËVE NGA RREZIQET NË INTERNET
Republika e Kosovës Republika Kosova-Republic of Kosovo Qeveria Vlada-Government Zyra e Kryeministrit - Ured Premijera - Office of the Prime Minister Zyra për Qeverisje të Mirë/Kancelarija za Dobro Upravljanje/Office
More informationNDIKIMI I KAPITALIT SOCIAL NË PERFORMANCËN ARSIMORE SI FAKTOR I ZHVILLIMIT TË QËNDRUESHËM
Mendim Zenku, МA C E N T R U M 6 UDC: 37.014.54:316.43 NDIKIMI I KAPITALIT SOCIAL NË PERFORMANCËN ARSIMORE SI FAKTOR I ZHVILLIMIT TË QËNDRUESHËM ВЛИЈАНИЕТО НА СОЦИЈАЛНИОТ КАПИТАЛ ВО ОБРАЗОВНАТА ПЕРФОРМАНСА
More informationDrejtësia e mohuar: Gjendja e arsimimit të fëmijëve me nevoja të veçanta në Kosovën e pasluftës
Drejtësia e mohuar: Gjendja e arsimimit të fëmijëve me nevoja të veçanta në Kosovën e pasluftës ENGJUJT Kosovo Center for Advancement of Children The report was prepared by: Moshe Landsman, PhD Edona Maloku-Berdyna,
More informationSTRATEGJIA PER DECENTRALIZIMIN E SHERBIMEVE SOCIALE NE KOSOVE ( )
STRATEGJIA PER DECENTRALIZIMIN E SHERBIMEVE SOCIALE NE KOSOVE (2013-2017) ZHVILLUAR NGA KOMISIONI KËSHILLIMOR PER POLITIKA VENDORE PER DECENTRALIZIMIN E SHERBIMEVE SOCIALE Një nismë politikash e përkrahur
More informationShqipëri. dhe Mundësitë për. Zhvillimin e Aftësive në. Cilësia e Arsimit. Analizë e rezultateve të PVNN-së
Public Disclosure Authorized Public Disclosure Authorized Public Disclosure Authorized Public Disclosure Authorized Cilësia e Arsimit dhe Mundësitë për Zhvillimin e Aftësive në Shqipëri Analizë e rezultateve
More informationSfidat e arsimimit të të rriturve në Kosovë
Venera Llunji* Abstrakt Shekulli 21 kërkon përpjekje serioze në të rishikuarit, zgjerimin, dhe pranimin në tërësi të nocionit të arsimimit të të rriturve. Arsimimi i të rriturve duhet t i sigurojë secilit
More informationRAPORTI I PUNËS PËR VITIN 2017 RAPORTI I PUNËS PËR VITIN 2016
RAPORTI I PUNËS PËR VITIN 2016 Prishtinë, mars 2017 1 Raporti i punës për vitin 2016 Kontakti: Dukagjin Pupovci Drejtor ekzekutiv Qendra për Arsim e Kosovës (KEC) Kompleksi i Shkollës Mileniumi i Tretë
More information1. Kushtet e përgjithshme për regjistrimin e nxënësve të rregullt
Republika e Kosovës Republika Kosova-Republic of Kosovo Qeveria Vlada-Government MINISTRIA E ARSIMIT, SHKENCES DHE TEKNOLOGJIS AGJENCIA PËR ARSIM DHE AFTËSIM PROFESIONAL DHE ARSIM PËR TË RRITUR AGENCIA
More informationRaporti i Performancës së Komunave
Ministria e Administrimit të Pushtetit Lokal Ministarstvo Administracije Lokalne Samouprave Ministry of Local Government Administration 2016 Raporti i Performancës së Komunave PËRDOR TË DHËNAT E PERFORMANCËS
More informationKëndvështrimet e autorëve të këtij dokumenti jo domosdoshmërisht pasqyrojnë pikëpamjet e Save the Children.
Për të drejtat e fëmijëve jetimë, përfshirë këtu fëmijët e sistemuar në institucionet rezidenciale RAPORT I VEÇANTË RAPORT I VEÇANTË Për të drejtat e fëmijëve jetimë, përfshirë këtu fëmijët e sistemuar
More informationINSTRUMENTET PËR MBLEDHJE TË TË DHËNAVE
Kreu i shtatë INSTRUMENTET PËR REGJISTRIM DHE MBLEDHJE TË TË DHËNAVE Qëllimet Kuptimi i instrumenteve për regjistrim dhe mbedhje të të dhënave, Njohja e llojeve të instrumenteve sipas llojit të metodës
More informationMË PAK PENGESA E MË SHUMË MUNDËSI PËR NËNAT VETUSHQYESE! MË PAK PENGESA E MË SHUMË MUNDËSI PËR NËNAT VETUSHQYESE!
MË PAK PENGESA E MË SHUMË MUNDËSI PËR NËNAT VETUSHQYESE! Prizren - 2017 21 COPYRIGHT 2017. Kosova Democratic Institute (KDI). Instituti Demokratik i Kosovës i ka të gjitha të drejtat të rezervuara dhe
More informationRaporti i referencimit të KKK-së së Kosovës me KEK-në mbi Arsimin e Përgjithshëm, AAP-në dhe Arsimin e lartë
Raporti i referencimit të KKK-së së Kosovës me KEK-në mbi Arsimin e Përgjithshëm, AAP-në dhe Arsimin e lartë Prishtinë Shtator 2014 Raporti i referencimit të KKK-së së Kosovës me KEK-në mbi Arsimin e Përgjithshëm,
More informationKrahasimi i gjendjes se shoqërive civile në Kosovë dhe Shqipëri
Pajtim Zeqiri 12. 08.2013 Qendra për Arsim, KIPRED Kursi: Hulumtim dhe shkathtësi në të shkruar Krahasimi i gjendjes se shoqërive civile në Kosovë dhe Shqipëri 1. Hyrje Shoqëria civile sot konsiderohet
More informationPjesëmarrja e të Rinjve. në Zgjedhje. në Kosovë
Pjesëmarrja e të Rinjve në Zgjedhje në Kosovë Korrik 2016 Pjesëmarrja e të Rinjve në Zgjedhje në Kosovë Të drejtat e autorit 2016 Fondacioni Ndërkombëtar për Sisteme Zgjedhore. Të gjitha të drejtat e rezervuara.
More informationDoracak pёr arsimin gjithёpёrfshirёs
Doracak pёr arsimin gjithёpёrfshirёs 1 Titulli: DORACAK PËR ARSIMIN GJITHËPËRFSHIRËS Botues: Byroja e Zhvillimit të Arsimit Për botuesin: Vesna Horvatiq Autore: Prof. Xhudit Holenveger me pjesëmarrje të
More informationRaporti Final Korrik, QEAP Heimerer në Prishtinë
Raporti Final Korrik, 2014 QEAP Heimerer në Prishtinë Aplikimi për akreditimin e programit Master në Menaxhimi në Shërbimet Shëndetësore dhe Institucionet Shëndetësore (MSc) Vizita: 11 Shkurt 2014 Në lokacionet
More informationPRO WO+MAN. Raporti Hulumtues
PRO WO+MAN Raporti Hulumtues Pro WO+MAN Raporti Hulumtues Autorët: Albulena Metaj dhe Driton Zeqiri Menaxhere e projektit: Ajete Kërqeli Pikëpamjet dhe interpretimet e shprehura në këtë raport janë të
More informationUNIVERSITETI FEHMI AGANI GJAKOVË FAKULTETI I EDUKIMIT PUNIM I DIPLOMËS TË NXËNIT E SHQIPES STANDARDE TEK FËMIJËT PARASHKOLLORË NË QYTETIN E GJAKOVËS
UNIVERSITETI FEHMI AGANI GJAKOVË FAKULTETI I EDUKIMIT PROGRAMI: Parashkollor PUNIM I DIPLOMËS TË NXËNIT E SHQIPES STANDARDE TEK FËMIJËT PARASHKOLLORË NË QYTETIN E GJAKOVËS Mentori: Prof. ass.dr. Sindorela
More informationModuli 1: Aspekte të të nxënit. Metoda mësimore për mësimin praktik
Moduli 1: Aspekte të të nxënit. Metoda mësimore për mësimin praktik Titulli i Modulit Qëllimi i Modulit ASPEKTE TË TË NXËNIT. METODA MËSIMORE PËR MËSIMIN PRAKTIK Nёpёrmjet kёtij moduli pjesmarrёsit njihen
More informationSyllabusi për lëndën: Krimi i jakës së bardhë
Syllabusi për lëndën: Krimi i jakës së bardhë Të dhëna bazike të lëndës Njësia akademike: Fakulteti Juridik Titulli i lëndës: Krimi i jakës së bardhë Niveli: Master Statusi lëndës: Zgjedhore Viti i studimeve:
More informationASOCIACIONI I KOMUNAVE TË KOSOVËS DORACAK PËR QEVERISJEN E ARSIMIT NË KOMUNA
ASOCIACIONI I KOMUNAVE TË KOSOVËS DORACAK PËR QEVERISJEN E ARSIMIT NË KOMUNA BOTIMI I DYTË Prishtinë, shkurt 2015 ASOCIACIONI I KOMUNAVE TË KOSOVËS DORACAK PËR QEVERISJEN E ARSIMIT NË KOMUNA BOTIMI I DYTË
More informationRevistë kërkimore-shkencore. Dega Ferizaj
ABSTR TRAKT Revistë kërkimore-shkencore ABSTRAKT Nr.1, 2015 Dega Ferizaj Keshilli redaktues: Medain Hashani Bujar Tafa Lindita Jusufi Roberta Bajrami Shqipe Shaqiri Driton Sejdiu 2 Abstrakt, nr.1, 2015
More informationCURRICULUM VITAE. Institucioni: Universiteti i Prishtinës, Fakulteti Juridik Data: Niveli: Doktor i Shkencave Juridike Dr.sc.
CURRICULUM VITAE 1. Mbiemri: Kryeziu 2. Emri: Kadri 3. Nacionaliteti: Kosovar 4. Data e lindjes 25.08.1958 5. Gjinia: M 6. Kontakti: Prizren Email: kadri.kryeziu@hotmail.com 7. Niveli arsimor: Tel: +386
More informationCurriculum Vitae - CV
Curriculum Vitae - CV TE DHËNAT PERSONALE Emri / Mbiemri Liridon VELIU Adresa Fsh. Polac, 41000 Skenderaj, Kosovë Telephoni Mobil: +377 (0) 45 244 299 E-mail liridon.veliu@uni-pr.edu Përkatësia kombëtare
More informationSTRATEGJIA PËR ZHVILLIMIN E ARSIMIT PARAUNIVERSITAR NË KOSOVË
INSTITUCIONET E PËRKOHSHME VETËQEVERISËSE PROVISIONAL INSTITUTIONS OF SELF-GOVERNMENT PRIVREMENE INSTITUCIJE SAMOUPRAVLJANJA QEVERIA E KOSOVËS GOVERNMENT OF KOSOVO VLADA KOSOVA MINISTRIA E ARSIMIT SHKENCËS
More informationUNIVERSITETI I TIRANЁS FAKULTETI I GJUHЁVE TЁ HUAJA DEPARTAMENTI I GJUHЁS ANGLEZE
UNIVERSITETI I TIRANЁS FAKULTETI I GJUHЁVE TЁ HUAJA DEPARTAMENTI I GJUHЁS ANGLEZE TE MËSUARIT E BAZUAR NË ZGJIDHJEN E PROBLEMEVE ( ROLI I GJUHËS ANGLEZE. MËSUESI. INTERNETI.) Punim për gradën Doktor në
More informationIdentifikimi i Nevojave të Komunitetit me Sindromin Down drejt përfshirjes në Sistemin e Arsimit
Identifikimi i Nevojave të Komunitetit me Sindromin Down drejt përfshirjes në Sistemin e Arsimit Down Syndrome Kosova Down Syndrome Kosova 31 Janar 2011 GJETJET NË TERREN Raport mbi Identifikimin e Nevojave
More informationFAKTORËT QË NDIKOJNË NË KËNAQËSINË E PUNËS SË MËSUESVE TË ARSIMIT BAZË NË SHQIPËRI
UNIVERSITETI I TIRANËS FAKULTETI I SHKENCAVE SOCIALE PROGRAM I DOKTORATËS FAKTORËT QË NDIKOJNË NË KËNAQËSINË E PUNËS SË MËSUESVE TË ARSIMIT BAZË NË SHQIPËRI Paraqitur në kërkim të gradës shkencore Doktor
More informationDHUNA DHE SIGURIA NË SHKOLLA
Skender Mekolli DHUNA DHE SIGURIA NË SHKOLLA Raport hulumtimi Prishtinë, 2015 Skender Mekolli DHUNA DHE SIGURIA NË SHKOLLA Raport hulumtimi Prishtinë, 2015 Botues Instituti Pedagogjik i Kosovës Për botuesin
More informationPROCEDURA PENALE NË RASTET E KRYERËSVE ME ÇRREGULLIME MENDORE NË KOSOVË КРИВИЧНАТА ПОСТАПКА ВО СЛУЧАИ НА СТОРИТЕЛИ СО МЕНТАЛНИ НАРУШУВАЊА ВО КОСОВО
Mujë Ukaj, PhD 1 UDC: 343.91-056.34(497.115) PROCEDURA PENALE NË RASTET E KRYERËSVE ME ÇRREGULLIME MENDORE NË KOSOVË КРИВИЧНАТА ПОСТАПКА ВО СЛУЧАИ НА СТОРИТЕЛИ СО МЕНТАЛНИ НАРУШУВАЊА ВО КОСОВО CRIMINAL
More information