БЕЗ ЛИБЕРАЛИЗАЦИЈА НА ТРГОВИЈАТА МЕДИТЕРАНОТ ДАЛЕКУ ОД МАКЕДОНИЈА

Size: px

Start display at page:

Download "БЕЗ ЛИБЕРАЛИЗАЦИЈА НА ТРГОВИЈАТА МЕДИТЕРАНОТ ДАЛЕКУ ОД МАКЕДОНИЈА"

Alan Palmer
5 years ago
Views:

1 СТОПАНСКА КОМОРА НА МАКЕДОНИЈА БИЗНИС ИНФО 1 Број 57 од контакт call центар (02) Предупредување на Клубот на фирми за соработка со земјите од Блискиот Исток, Магреб и од Заливот БЕЗ ЛИБЕРАЛИЗАЦИЈА НА ТРГОВИЈАТА МЕДИТЕРАНОТ ДАЛЕКУ ОД МАКЕДОНИЈА РЕАГИРАЊА Работодавачите подготвени за преговори за минимална плата, но сугерираат внимателност во лицитирањето на сумите АПСУРДИ Меѓународната трговска комора го осудува порастот на протекционизмот во Г20 ПЛИКОВИТЕ ДА НЕ ГО (ПО)ТРОШАТ ПРОИЗВОДСТВОТО ДЕСЕТТИНА ОД ВРЕДНОСТА НА СВЕТСКАТА ТРГОВИЈА ЗАРОБЕНА ОД ДИСКРИМИНАТОРСКИ МЕРКИ НА БОГАТИТЕ!

2 БИЗНИС ИНФО ПОДВЛЕЧЕНО БЕЗ АМБИЦИИ БИДЕЈЌИ НЕДОСТАСУВА СВЕЖ КАПИТАЛ МАКЕДОНСКИТЕ КОМПАНИИ ПРЕМАЛИ ЗА АКВИЗИЦИИ ВО СТРАНСТВО КОНЦЕСИЈА ИЛИ СОПСТВЕНИШТВО НА СОЛУНСКОТО ПРИСТАНИШТЕ Бизнисмените во

Во Македонија нема поволна атмосфера за компаниите да можат да се финансираат за обртен капитал, а не за да преземаат компании од тој ранг.

Домашните компании немаат шанси да учествуваат во грчката приватизација дури и да покажат интерес, со оглед на тоа што Македонија нема финансиски систем кој може да поддржи такви активности.

Бизнис-логиката и практичките примери говорат дека секој економски интерес од таков тип треба е поддржан со свеж капитал.

многукратно поголеми од цените и големината на м а к е д о н с к и т е компании од с о о д в е т н и т е сектори. Ако сакаат веднаш да ги продадат веројатноста да им падне цената е голема.

Ако компаниите од овие сектори бидат преземени од моќни светски компании кои имаат финансиска моќ за понатамошен развој, тоа ќе биде позитивно за целиот регион, затоа што ќе отвори нови можности во

Тој ќе биде многу интересен затоа што ќе овозможи нов влез на природен гас на Балканот.

2 2 БИЗНИС ИНФО ПОДВЛЕЧЕНО БЕЗ АМБИЦИИ БИДЕЈЌИ НЕДОСТАСУВА СВЕЖ КАПИТАЛ МАКЕДОНСКИТЕ КОМПАНИИ ПРЕМАЛИ ЗА АКВИЗИЦИИ ВО СТРАНСТВО КОНЦЕСИЈА ИЛИ СОПСТВЕНИШТВО НА СОЛУНСКОТО ПРИСТАНИШТЕ Бизнисмените во Македонија немаат амбиции за преземање на грчките компании кои се на продажба, ниту пак, реални економски можности за да реализираат толку големи аквизиции. Во Македонија нема поволна атмосфера за компаниите да можат да се финансираат за обртен капитал, а не за да преземаат компании од тој ранг. За да се купи некоја од овие компании потребно е да се покаже моќ во милијарди евра. Домашните компании немаат шанси да учествуваат во грчката приватизација дури и да покажат интерес, со оглед на тоа што Македонија нема финансиски систем кој може да поддржи такви активности.ниту еден бизнисмен кога размислува за експанзија не прави аквизиции со профитот што го остварил. Бизнис-логиката и практичките примери говорат дека секој економски интерес од таков тип треба е поддржан со свеж капитал. (Минчо Јорданов, претседател на Управниот одбор на Макстил) Размислувањата за аквизиции или купување удели во грчките компании кои се на продажба не се реални, затоа што цените за преземања ќе бидат многукратно поголеми од цените и големината на м а к е д о н с к и т е компании од с о о д в е т н и т е сектори. Ако сакаат веднаш да ги продадат веројатноста да им падне цената е голема. Но, и во тој случај би биле голем залак за македонските бизнисмени. Според него, нафтената индустрија, електростопанството и гасот се клучните три сегменти кои Грција ги има добро развиено. Ако компаниите од овие сектори бидат преземени од моќни светски компании кои имаат финансиска моќ за понатамошен развој, тоа ќе биде позитивно за целиот регион, затоа што ќе отвори нови можности во енергетиката. Една од најинтересните за преземање е терминалот за гас во Јужна Грција, близу до Атина, кој ќе се продава заедно со државната компанија за снабдување со гас (DEPA). Тој ќе биде многу интересен затоа што ќе овозможи нов влез на природен гас на Балканот. Грчкиот гасоводен систем е различен од тој на Гаспром, а ќе овозможи проток на гас во течна состојба од земјите од арапскиот свет, преку Грција на Балканот. Грците сега од политички причини го држат овој систем затворен. (Димитар Хаџимишев, директор на Топлификација) Можеби е добро да се организираме заедно повеќе компании и да настапиме преку концесија или сопствеништво на пристаништето во Солун, кое сега се приватизира. Треба да се работи повеќе на овој план. (Зоран Арнаутов, оперативниот директор на Фершпед ) КВАЛИТЕТНИ СЕМИЊА ПОВИСОК РОД Во 2010 година просечниот принос на пченица беше 2,9 тони на хектар, а годинава со оглед на квалитетниот семенски материјал очекуваме 3,2 тони. Ако лани Пелагонија даде од 3 до 4 тони пченица по хектар, годинава се очекува да се ожнеат плус тон или два повеќе. Ваквата состојба се должи, пред сé, на современите агротехнички средства и употребата на квалитетни семиња. Очекуваме богат род поради паднатите дождови навреме и поради тоа што земјоделците ја научија лекцијата, па сé почесто сеат квалитетни сертифицирани семиња, кои даваат значително подобри приноси од домашното семе. (Огнен Оровчанец - Агроунија ) ЗЛАТЕН ПАРТНЕР ПРЕМИУМ Покровители Златен партнер за 2011 година Покровители на

признавање и сложената, скапа процедура за заверка на документите, од визните режими, како и од немањето конзуларно-дипломатски претставништва, беше оценето на седницата на Клубот на фирми за

3 Н а д в о р е ш н о -т р го в с ка т а размена со земјите од Блискиот Исток и Магреб се уште се одвива инцидентно, без стратегија. Обидите на компаниите да ја зголемат и натаму се опструирани од се уште невоспоставената преференцијална трговија, од недоволната банкарска поддршка, од недостигот на конвенциите за меѓусебно признавање и сложената, скапа процедура за заверка на документите, од визните режими, како и од немањето конзуларно-дипломатски претставништва, беше оценето на седницата на Клубот на фирми за соработка со земјите од Блискиот Исток, Магреб и Заливот ( ). Во работата на седницата учествуваа претставници на Министерството за надворешни работи и на економија, како и на Царинската Управа на Република Македонија. Сепак, добар сигнал е тоа што размената изминатиов период не бележи пад. И покрај немирите во Алжир, Египет, Либија, Мароко, Сирија и Тунис, трговската размена со Еуро-медитеранскиот регион во првиот квартал бележи 63% раст на вкупната трговска размена, раст од 76% во извозот и раст од 59% во увозот. Коморските комуникации со овие земји упатуваат на подготвеност на приватен сектор да се продолжи со соработка, а некаде и пораките стасуваат од администрација, како што е повикот на новиот гувернер на Националната банка на Египет, кон инвеститори и бизнисмени дека се повторно стекнати услови за продолжување или започнување со соработката (февруари 2011). БИЗНИС ИНФО 3 Со цел Република Македонија целосно да се вклучи во имплементација на Регионална конвенција за пан-евро-медитерански преференциални правила за потекло (1 јануари 2012) на седницата беше посочено итно да се започнат / интензивираат преговорите со земјите од Барцелонски процес. Со оглед на интенцијата на ЕУ да ги поврза и интегрира пазарите на Југоисточен медитеран, со Западен Балкан и ЕФТА, вклучувајќи ја и Турција, преку дијагонапната кумулација на потекло, конкурентноста на македонското стопанство, во тој контекст, е условено со либерализација на трговија со медитерански земји кои не се членки на ЕУ. Стопанската комора на Македонија предлага приоритет во отворањето на процесот на преговорите да бидат земјите од Агадирската спогодба за либерализација на трговијата, Египет, Тунис, Мароко и Јордан и со Израел. Заклучено е дека во Министерството за економија е потребно административно и експертско зајакнување за да процесот кој се отвара со имплементација на Регионална конвенција за пан-евромедитерански преференцијални правила за потекло донесе посакуван, но и очекуван ефект во однос на развојот на деловните активности, како и заживување на процесот на ЕУ интегрирање. Во функција на подршката на овој процес, но и во смисла на Приоритетите за 2011 (Унија за Евро-медитеран, Акт на министрите за трговија, ноември 2010 година), договорено е да се испратат поканите до коморите на Египет, МОЖНОСТИ Клуб на фирми за соработка со земјите од Блискиот Исток, Магреб и од Заливот БЕЗ ЛИБЕРАЛИЗАЦИЈА НА ТРГОВИЈАТА МЕДИТЕРАНОТ ДАЛЕКУ ОД МАКЕДОНИЈА Тунис, Мароко и Јордан да ја посетат Стопанскат комора на Македонија и, покрај запознавање, да се остварат непосредни контаки на компаниите. Членовите на Клубот се на становиште дека Ирак, како пазар во развојот, треба да биде во фокус на приоритетите за воспоставување на регулаторните рамки што несомнено е услов за унапредување на трговијата и создавање услови за поголема деловна сигурност. Компаниите истакнуваат потреба од Владата да се побара преиспитување на процедурата на заверка на документите кои ги следат стоките во извозот, а со цел да се оствари поедноставување, намалување на времетраењето и скусување на трошоците. Се уште се сложени и ригидни процедури на издавање визи за влез во Република Македонија на деловните луѓе од земјите од Блискиот Исток, Заливот и Југоисточниот медитеран. Деловните луѓе забележуваат дека тоа делува дестимулативно на воспоставување деловни врски со Република Македонија. За многу земји од тој Регион, визите се издаваат во Каиро, Истанбул, Букурешт или Париз, во трети земји што додатно ја отежнува деловната комуникација. Ова прашање треба да се преиспита во надлежното министерство и решенијата треба да бидат во функција на подршка на имплементација на Регионална конвенција за пан-евромедитерански преференциални правила за потекло. Претставникот на Министерство за надворешни работи на Република Македонија ги информираше компаниите дека официјална посета на Емирот од Катар на Република Македонија, планирана за периодот од 5 до 7 јуни 2011 година се одлага за 15 и 16 октомври 2011 и дека овие денови е парафиран Договор за взаемна

4 БИЗНИС ИНФО МОЖНОСТИ заштита на инвестициите меѓу двете земји.

катарските бизнисмени и Агенцијат за туризам на Катар.

со овие земји преку нивните филијали во светот.

4 4 БИЗНИС ИНФО МОЖНОСТИ заштита на инвестициите меѓу двете земји. Присутните на седницата беа известени дека доставените проекти и интереси за соработка со Катар, преку нашата амбасада во Доха, се доставени до Стопанската комора на Катар, Асоцијацијата на катарските бизнисмени и Агенцијат за туризам на Катар. Пред присутните на седницата на Клубот на фирми за соработка со земјите од Блискиот Исток, Магреб и од Заливот, претставници на Зираат Банка ја презентираа финансиската поддршка на трговската размена со овие земји преку нивните филијали во светот. Љубица Нури Трговската размена на Република Македонија со земјите од Еуро-мед зоната, Блискиот исток и Заливот во првите три месеци од 2011 година ИЗВОЗОТ САМО 6,6 МИЛИОНИ ДОЛАРИ, А УВОЗОТ 10,7 МИЛИОНИ ДОЛАРИ Вкупната трговска размена на Република Македонија со светот во периодот јануари-март 2011 година изнесува 2, 546 милијарди САД долари, вредноста на извозот е 934,7 милиони САД долари, а на увозот 1, милијардаи САД долари. Покриеноста на увозот со извоз е 58.0%. Трговскиот дефицит во периодот јануари-март 2011 година изнесува илјади САД долари. Трговската размена со наведените земји учествува во вкупната трговска размена на Република Македонија со 0,7%, како и извозот додека учеството во вкупниот увоз на земјата изнесува 0,6. Вкупен трговски дефицит на овие земји учествува во вкупниот трговски дефицит на Република Македонија со 0,5%. Република Македонија во првите три месеци од 2011 година има остварено трговска размена со Алжир, Обединетите Арапски Емирати, Бахреин, Египет, Ирак, Иран, Израел, Мароко, Кувајт, Либан, Мароко, Катар, Саудиска Арабија, Сирија, Јордан, Тунис. Вкупната надворешно-трговска размена на Република Македонија во посочениот период со земјите од Блискиот Исток и од Магреб достигна вредност од 17,4 милиони САД $, при што е остварен извоз во вредност од 6,6 милиони САД $ и увоз во вредност од 10,7 милиони САД $. Трговскиот дефицит изнесува 3,8 милиони САД $, додека покриеноста на увозот со извоз изнесува 61,7 %. Трговски суфицит е остварен со Ирак, Либан, Алжир, Обединетите Арапски Емирати, Бахреин и со Тунис. Трговски дефицит е остварен со Мароко, Египет, Израел, Кувајт, Либија, Катар, Саудиска Арабија, и Иран. Најголем трговски дефицит е остварен со Израел, преку 6 мил. САД $, а најголем трговски суфицит со Ирак 3,2 мил. САД $. Земјите со кои е остварена трговската размена во вредност од над 1 мил. САД $ за три месеци од 2011 година се: Израел ( ); Иран ( ), Египет ( ), Ирак ( ), Обединетите Арапски Емирати ( ) и Тунис ( ). Земјите во кои е извезено над 1 мил. САД $ се: Ирак ( ) и Обединетите Арапски Емирати ( ). Земјите во кои е увезено над 1 мил. САД $ се: Израел ( ) и Египет ( ). Во поглед на застапеноста на производите во размената, во првите десет месеци од 2010 година најмногу во извозот се застапени: свежи јаболки, други топло валани производи од железо, гранулирана згура од производство на железо и челик и други апарати за заштита на електрични струјни кола Во увозот, статистиката бележи чист натриум хлорид и сол, сок од портокал, дигитални централни единици, други електрични спроводници, електрични апарати, полиетилен примарен нафтени масла, производи од железо и челик, текстилни производи и др. И покрај немирите во Алжир, Египет, Либија, Мароко, Сирија и Тунис, трговската размена со Еуромедитеранскиот регион во првиот квартал бележи 63% раст на вкупната трговска размена, раст од 76% во извозот и раст од 59% во увозот. Освен со Либија, со која трговската размена е запрена, со останатите земји се бележи зголемување на вкупната трговската размена, со некој земји по основ на извозот а со некој по основ на увозот. Коморските комуникации со овие земји упатуваат на подготвеност на приватен сектор да се продолжи со соработка, а некаде и пораките стасуваат од администрација, како што е повикот на новиот гувернер на Националната банка на Египет, кон инвеститори и бизнисмени дека се повторно стекнати услови за продолжување или започнување со соработката (февруари 2011). Извозот на јаболко во Ирак продолжува ( во 2010 година се извезени вкупно 21,5 тон на јаболко во вредност од 5,2 милиони сад долари, свежо грозје во вредност од 260, 000 сад долари) додека трговската размена со Иран е намалена. Значително е зголемена трговската размена со Кувајт, во делот на увозот и со Обединетите Арапски Емирати, во извозот. Генерално, надворешно трговската размена со овој регион и понатаму се одвива инцидентно, без стртаегија, како резултат на скромната билатерална регулитави. Обиди на компаниите да ја зголемаат размената, особено извозот, и понатаму се опструирани од се уште невоспоставена преференцијална трговија, недостиг на конвенциите за меѓусебно признавање на јавните и други документи, сложена и скапа процедура за заверка на документите кои ги следат надворешнотрговски процедури, комплицирани визни процедури и режими, немање дипломатско конзуларни представништва во тие земји и обратно, како и незадоволително следење на бизнисот со тие земји од страна на банкарскиот систем. Земјите од Агадирската спогодба (Јордан, Египет, Тунис и Мароко), како

и земјите од Заливот, имаат воглавно апроксимирано националната регулатива со регулативата на ЕУ во однос на трговијата со земјоделските, но и со други производи.

5 и земјите од Заливот, имаат воглавно апроксимирано националната регулатива со регулативата на ЕУ во однос на трговијата со земјоделските, но и со други производи. Тоа значи, дека во нашиот процес на апроксимација (особено во однос на стандардите на квалитет, технички, ветеринарни и фитосанитарни) е потребно да се утврдат приоритети кои одговараат на експортниот потенцијал. Во практиката БИЗНИС ИНФО 5 постојат примери кои ја потврдуваат ова состојба (извоз на јаболко во Тунис е невозможно поради нашата, се уште, неприоспособеност за издавање сертификат во однос на одредени заболувања на јаболкото). Перцепцијата на администрацијата и на компаниите во однос на трговијата со земјите од Медитеранскиот базен, Блискиот исток и заливот треба да биде во правец МОЖНОСТИ дека се работи за интегриран пазар помеѓу овие земји и ЕУ и дека процес на апроксимација на законодавството и либерализација на трговија со овие пазари е индиректно дел од нашето пристапување кон ЕУ. Затоа е потребно внимателно да се следи развој на економски и полтички односи на ЕУ со тие земји и адекватно, во рамките на можното, да се овозможува и потикнува учество на овие пазари. Споредбена трговска размена / (Прилог 1) РЕГИОНАЛНА КОНВЕНЦИЈА ЗА ПАН-ЕВРО- МЕДИТЕРАНСКИ ПРЕФЕРЕНЦИАЛНИ ПРАВИЛА ЗА ПОТЕКЛО ЕУ-иницијативата во 2002 година, преточена во политичката одлука донесена во Лисабон во октомври 2007 година, па се` до формално-правниот акт потврден на 25 март 2011 година во Брисел - да се поврзат југоисточниот Медитеран со Западен Балкан преку дијагоналната кумулација на потеклото со ЕУ и ЕФТА во преференцијалната зона на трговија, стана реалност со финализирање на Регионалната конвенција за пан-евро-медитерански правила за потекло. Годинешните политички настани во повеќето југоисточни медитерански земји влијаеја на Брисел да го забрза процесот на трговска интеграција и поврзување на Медитеранот со Западен Балкан и олеснување на пристапот кон пазарите во двете насоки, како директен чин на поттикнување на националните економии и креирање на условите за побрз стопански раст на регионите и на ЕУ со соседите. Со постигнување на економските ефекти, Регионалната конвенција треба да се рефлектира врз стабилноста на регионите и врз намалувањето на миграциските притисоци кон ЕУ. Советот на ЕУ одобри потпишување на Регионална конвенција за пан-евро-медитерански преференциални правила за потекло на 25 април 2011 година. Одлуката значи конкретна економска вредност, бидејќи воспоставува единствен систем на преференцијални царински стапки со сите земји со кои ЕУ има склучено договори за слободна или преференцијална трговија и предвидува еволутивна клаузула, во перспектива, можност за приклучување и на други земји од Програмата за соседство (источно европски и кавказските земји). Договорни страни коишто ќе ја потпишат конвенцијата се: ЕУ, Фарските Острови, земјите на ЕФТА, југоисточно-медитеранските партнери учесници во Барцелонскиот процес, потоа Алжир, Египет, Израел, Јордан, Либан, Мароко, ПЛО во полза на палестинските власти на Западниот Брег и Појасот Газа, Сирија, Тунис и Турција и земјите од Западен Балкан (Албаниа, БиХ, Хрватска, Македонија, Србија и Косово, согласно Резолуцијата 1244 на ОН). Со конвенцијата ќе се надминат тешкотиите во менаџирањето на мрежата од 60 билатерални протоколи за правилата за потекло меѓу земјите и териториите на евро-медитеранската зона. Таа ќе го замени важечкиот систем на пан-евромедитеранската кумулација на потекло базирана на билатералните протоколи потпишани меѓу државитепартнери, сега со единствен правен инструмент во форма на регионална конвенција за преференцијални правила за потекло. Во моментот ЕУ има преференцијални трговски договори со неколку југоисточно медитерански земји, со Западен Балкан и ЕФТА. За да може производот да има бенефит од преференцијалната царинска стапка, тој мора да има потекло од една од тие земји, подразбирајќи дека во процесот на производство, во земјата на потеклото, мора да се постигне одреден степен на додадената вредност. Досегашните правила на потекло не дозволуваа да се произведе додадената вредност во повеќето земји од горе спомнатите региони. Сега, Регионалната конвенција тоа ќе го овозможи без оглед дали одреден производ

6 БИЗНИС ИНФО МОЖНОСТИ имаме Договор за слободна трговија со ЕФТА-земјите (Швајцарија, Лихтенштајн, Норвешка и Исланд), веќе користиме дијагонална кумулација со Турција, Србија, Црна Гора и ЕУ, а со

6 6 БИЗНИС ИНФО МОЖНОСТИ имаме Договор за слободна трговија со ЕФТА-земјите (Швајцарија, Лихтенштајн, Норвешка и Исланд), веќе користиме дијагонална кумулација со Турција, Србија, Црна Гора и ЕУ, а со земјите од југоисточен Медитеран и ЕУ - кога ќе склучиме билатерални договори за слободна трговија. Исто така, Европската комисија очекува од договорните земји да подготват листа на приоритетни гранки или производи на кои би се применувале п о е д н о с т а в н и правила на потекло и дијагонална кумулација. Тие листи требаше да се достават најдоцна до 15 мај 2011 година. е сообразен на преференцијалниот третман или не. Втората причина за донесување на единствени правила е и мрежата на поврзување на повеќе од 60 билатерални протоколи за потекло, како и потребата од модернизација на правилата согласно техничкотехнолошките промени во изминатите децении. Охрабрувачки е што Регионалната конвенција овозможува пристапување и на новите земји од Програмата за соседство. За да се утврди методот на ревизија на правилата за потекло во Регионалната конвенција за пан-евро-медитерански правила за потекло, формирана е Пан-евро-медитеранската работна група ( година) со четири подработни групи. Република Македонија е во групата земји од Западен Балкан. Предлозите за изменување на правилата за потекло ќе се разгледаат во рамките на работните групи и во јули месец ќе се дадат на увид, од септември до ноември ќе се врши усогласување меѓу четирите работни групи, за да може на крајот да се потврдат компромисни решенија. Регионалната конвенција треба да се применува од 2012 година. Во Стопанската комора на Македонија се одржа информативна средба на компаниите со претставници на Царинската управа на Македонија и Министертвото за економија заради информирање за процесот на пристапување на Република Македонија кон Регионалната конвенција за пан-евро-медитерански правила за потекло ( година). Советот на ЕУ повика на брзо напредување во развој на нови партнерства со регионите, засновани на подлабока економска интеграција, прекуграничен пристап на пазарите и потесна политичка соработка. Всушност, Советот апелира на брз прогрес базиран врз Предлог-пан-евро-медитеранските правила за потекло. Конвенцијата овозможува дијагонална кумулација на потеклото меѓу земјите-потписнички на ЦЕФТА, освен Молдавија медитеранските земји кои не се членки на ЕУ и со ЕУ. За да се користи конвенцијата, договорните страни меѓусебно треба да имаат билатерални договори за слободна трговија. Во моментот, Република Македонија најбргу ќе оствари имплементација на дијагоналната кумулација за потекло со ЕФТА и ЕУ, со оглед дека веќе Предлог заклучоци Со цел унапредување на трговската размена на Република Македонија, и на ЦЕФТА регионот со земјите од Југоисточниот медитеран, Блискиот Исток, и Заливот, а следејќи го трендот на ЕУ во однос на интеграција на овие пазари со пазарот на ЕУ, пред се, преку либерализација на трговија и инвестициони проекти како и апроксимација на техничките, стандарди за квалитет и другите, Стопанската комора на Македонија членките на Клубот на компании за соработка со Блиски Исток, Магреб и Заливот, по однос на точката 2 од Дневниот ред на 9 седница на Клубот, одржана на 7 јуни 2012, заклучија: Со цел Република Македонија да се целосно вклучи во имплементација на Регионална конвенција за пан-евро-медитерански преференциални правила за потекло (1 јануари 2012) итно да се започнат / интензивираат преговорите со земјите од Агадирската спогодба за либерализација на трговијата и со Израел. Да се разгледат можностите за воспоставување преференцијална трговија со Ирак Да се преиспита процедурата на заверка на документите кои ги следат стоките во извозот, а со цел нивното поедноставување, намалување на време траењето и намалување на трошоците. Сложени процедури на издавање визи за влез во Република Македонија на деловните луѓе од земјите од Блискиот Исток, Заливот и Југоисточниот медитеран, делуваат дестимулативно на воспоставување деловни врски со Република Македонија

7 БИЗНИС ИНФО 7 МОЖНОСТИ ПРИЛОЗИ ПРИЛОГ 1 - Споредбена трговска размена / Име на земја Споредбена трговска размена / Вкупна размена Извоз Увоз ЕУРО-МЕД ЗЕМЈИ Индекс Индекс Индекс Алжир , , , , , , Египет , ,00 126, , ,00 39, , ,00 142,1 Израел , ,00 261, , ,00 160, , ,00 271,3 Јордан , , , , , ,00 373,7 Либан , ,00 29, , ,00 29, Либија , , , Мароко , ,00 119, , ,00 114, , ,00 119,7 Сирија , ,00 109, , ,00 8, , , Тунис , ,00 699, , , ,00 159,9 Вкупно , ,00 163, , ,00 176, , ,00 167,0 ЗЕМЈИ ОД БЛИСКИ ИСТОК И ОД ЗАЛИВОТ Бахреин , , Ирак , ,00 170, , ,00 170, , , Иран , ,00 81, , ,00 83, , ,00 80,4 Катар , ,00 130, , , ,00 158,9 Кувајт , ,00 559, , ,00 559,1 Обединети Арапски Емирати , ,00 896, , , , , ,00 195,3 Саудиска Арабија , ,00 113, , , , ,00 105,7 Вкупно , ,00 170, , ,00 209, , ,00 114,1 Вкупно Магреб и Блиски исток , ,00 166, , ,00 200, , ,00 154,4

8 8 БИЗНИС ИНФО МОЖНОСТИ ПРИЛОГ 2 Трговска размена со земјите на МАГРЕБ и Блискиот Исток ИЗВОЗ ВО ЗЕМЈИТЕ ОД МАГРЕБ И БЛИСКИОТ ИСТОК ВО ПЕРИОДОТ ГОДИНА ИЗРАЕЛ (за периодот од до ) Земја смтк Име на производот Количина во кг Вредност во САД$ Израел 4849 Останати пекарски производи , ,00 Израел Тотал , ,00 ТУНИС (за периодот од до ) Земја смтк Име на производот Количина во кг Вредност во САД$ Тунис Други топло валани производи од железо, неплатинирани, дебелина 4.75мм или поголема, ненамотани , ,00 Тунис Тотал , ,00 ИРАК (за периодот од до ) Земја смтк Име на производот Количина во кг Вредност во САД$ Ирак 5740 Јаболки, свежи , ,00 Ирак Тотал , ,00 ИРАН (за периодот од до ) Земја смтк Име на производот Количина во кг Вредност во САД$ Иран Други апарати за заштита на електрични струјни кола до 1000 В 9.812, ,00 Иран Тотал 9.812, ,00 ОБЕДИНЕТИ АРАПСКИ ЕМИРАТИ (за периодот од до ) Земја смтк Име на производот Количина во кг Вредност во САД$ ОАЕ Гранулирана згура од производство на железо и челик , ,00 ОАЕ Тотал , ,00

9 БИЗНИС ИНФО 9 МОЖНОСТИ УЗВОЗ ВО ЗЕМЈИТЕ ОД МАГРЕБ И БИСКИОТ ИСТОК ВО ПЕРИОДОТ ГОДИНА ЕГИПЕТ (за периодот од до ) Земја смтк Име на производот Количина во кг Вредност во САД$ Египет Чист натриум хлорид и сол (сол за јадење и денатурирана) во воден раствор или не, морска вода , ,00 Египет Полиетилен примарен, со специфична густина помала од 0, , ,00 Египет Фунгициди, подготвени како за продажба на мало, или препарати или производи , ,00 Египет Шприцеви, игли, катетри, канили и слично 9.433, ,00 Египет Тотал , ,00 ИЗРАЕЛ (за периодот од до ) Земја смтк Име на производот Количина во кг Вредност во САД$ Израел 5910 Сок од портокал , ,00 Израел 5996 Мешавини од овошни сокови или од сокови од зеленчук , ,00 Израел Други минерални или хемиски ѓубрива со азот,фосфор,калиум , ,00 Израел Други плочи и слично од полимери на етилен , ,00 Израел Фунгициди, подготвени како за продажба на мало, или препарати или производи , ,00 Израел Дигитални централни единици ,00 Израел Апарати за снимање и репродукција на слика ,00 Израел Други апарати за предавање и прием на глас,слики или други податоци,вклучувајки апарати за комуникација во жичана или безжична мрежа ,00 Израел Телевизиски камери, дигитални камери и видео камери рекордери 1.285, ,00 Израел Делови и прибор на апарати и опрема од група 761, 762, подгрупа и ,00 Израел Статички конвертори (исправувачи) ,00 Израел Други електрични спроводници,за напон што не надминува 1000 В ,00 Израел Други електрични машини и апарати со посебни функции ,00 Израел Електрични апарати за звучна и визуелна сигнализација ,00 Израел Други делови на авиони и хеликоптери ,00 Израел Компаси, други навигациони инструменти и апарати ,00 Израел Тотал , ,00

10 10 БИЗНИС ИНФО МОЖНОСТИ МАРОКО (за периодот од до ) Земја смтк Име на производот Количина во кг Вредност во САД$ Мароко 3712 Харинги, сардели и големи сардели, немелени , ,00 Мароко Тотал , ,00 ТУНИС (за периодот од до ) Земја смтк Име на производот Количина во кг Вредност во САД$ Тунис 3712 Харинги, сардели и големи сардели, немелени , ,00 Тунис Тотал , ,00 ИРАН (за периодот од до ) Земја смтк Име на производот Количина во кг Вредност во САД$ Иран Нафтени масла и масла добиени од битуменозни минерали (освен сурови) и преработки неспомнати, со содржина > од 70% на Нафтени масла и масла добиени од битуменозни минерали, освен отпадоци , ,00 Иран Полиетилен примарен, со специфична густина помала од 0, , ,00 Иран Полиетилен примарен, со спечифична густина 0,94 или поголема , ,00 Иран Тотал , ,00 КАТАР (за периодот од до ) Земја смтк Име на производот Количина во кг Вредност во САД$ Катар Полиетилен примарен, со спечифична густина 0,94 или поголема , ,00 Катар Тотал , ,00 КУВАЈТ (за периодот од до ) Земја смтк Име на производот Количина во кг Вредност во САД$ Кувајт Полиетилен примарен, со спечифична густина 0,94 или поголема , ,00 Кувајт Тотал , ,00

ПРИЛОГ 3 Билатерална правна рамка на Република Македонија со Египет, Израел, Ирак, Иран, Катар, Кувајт, Мароко (ИНГ Регистер 28 февруари 2011) Е Г И П Е Т ЗАКОН за ратификација на Спогодбата меѓу

11 ПРИЛОГ 3 Билатерална правна рамка на Република Македонија со Египет, Израел, Ирак, Иран, Катар, Кувајт, Мароко (ИНГ Регистер 28 февруари 2011) Е Г И П Е Т ЗАКОН за ратификација на Спогодбата меѓу македонската Влада и египетската Влада за научна и технолошка соработка ( 2000) ЗАКОН за ратификација на трговската спогодба меѓу Владата на Република Македонија и Владата на Арапската Република Египет ( 2000) ЗАКОН за ратификација на Договорот меѓу Владата на Република Македонија и Владата на Арапската Република Египет за поттикнување и заемна заштита на инвестициите ( 2000) БИЗНИС ИНФО 11 медицината ( 2010) ИРАН ЗАКОН за ратификација на Спогодбата меѓу Владата на Република Македонија и Владата на Исламската Република Иран за превоз на патници и стоки во меѓународниот патен сообраќај (1998) МОЖНОСТИ ЗАКОН за ратификација на Договорот меѓу Владата на Република Македонија и Владата на Државата Катар за одбегнување на двојното оданочување и за заштита од фискална евазија по однос на даноците на доход (2008 ) ЗАКОН за ратификација на Меморандумот за соработка во областа на земјоделството меѓу Владата на Република Македонија и Владата на Државата Катар (2009) К У В А Ј Т ЗАКОН за ратификација на Договорот меѓу Владата на Државата Кувајт и Владата на РМ за консолидација и репрограмирање на одредени долгови на РМ спрема Државата Кувајт (1997) ЗАКОН за ратификација на Спогодбата меѓу Владата на Република Македонија и Владата на Државата Кувајт за економска и техничка соработка (2003) ЗАКОН за ратификација на Договорот меѓу Владата на Република Македонија и Владата на Арапската Република Египет за одбегнување на двојното оданочување и за заштита од фискална евазија по однос на данокот од доход и данокот на капитал ( 2000) ЗАКОН за ратификација на Спогодбата меѓу Владата на Република Македонија и Владата на Арапската Република Египет за соработка на полето на борбата против криминалот ( 2000) ЗАКОН за ратификација на Спогодбата за културна соработка меѓу Владата на Република Македонија и Владата на Арапската Република Египет ( 2000) Договор за соработка и заемно признавање на сертификатите за потекло на стоките, меѓу Стопанска комора на Македонија и Федерацијата на трговскоиндустриски комори на Египет (мај 2003); ИЗРАЕЛ ЗАКОН за ратификација на Спогодбата за редовен воздушен сообраќај меѓу Владата на Република Македонија и Владата на Државата на Израел (1999) ЗАКОН за ратификација на Спогодбата меѓу Владата на Република Македонија и Владата на Државата на Израел за соработка во областа на културата, образованието и науката (2005) ЗАКОН за ратификација на Спогодбата меѓу Владата на Република Македонија и Владата на Државата на Израел за соработка во областа на здравството и ЗАКОН за ратификација на Спогодбата за културна, научна и образовна соработка меѓу Владата на Република Македонија и Владата на Исламската република Иран (2001) ЗАКОН за ратификација на Спогодбата меѓу Владата на Република Македонија и Владата на Исламската Република Иран за заемно унапредување и заштита на инвестиции (2002) ЗАКОН за ратификација на Договор меѓу Владата на Република Македонија и Владата на Исламската Република Иран за одбегнување на двојното оданочување по однос на данокот од доход и данокот на капитал (2002) ЗАКОН за ратификација на Договор за трговска економска соработка меѓу Владата на Република Македонија и Владата на Исламската Република Иран (2002) К А Т А Р ЗАКОН за ратификација на Договорот за економска, комерцијална и техничка соработка меѓу Владата на Република Македонија и Владата на Државата Катар (2005, во сила на 26 септември 2008) Закон за ратификација на Договорот за статусот на на силите на Република Македонија во Кувајт (2003) ЗАКОН за ратификација на договорот меѓу Република Македонија и државата Кувајт за заемно поттикнување и заштита на инвестиции ( Сл. весник на РМ 57/ 2010) М А Р О К О ЗАКОН за ратификација на Договорот меѓу Владата на Република Македонија и Кралството Мароко за одбегнување на двојното оданочување и за заштита од фискална евазија по однос на даноците на доход (2010 ) ЗАКОН за ратификација на договорот меѓу Република Македонија и Кралството Мароко за заемно поттикнување и заштита на инвестиции ( Сл. весник на РМ 57/2010) ПРИЛОГ 4 - Трговија помеѓу ЕУ и Југоисточен медитеран 2009 ЕУ извоз во Југоисточен Медитеран 119 милијарди ЕУ увоз од Југоисточен Медитеран 105 милијарди ЕУ вкупната трговија со Југоисточен Медитеран 224 милијарди или 10% од вкупната надворешнатрговија на ЕУ со светот Во 2009 година, земјите од Агадирската спогодба ( Јордан, Египет, Тунис, Мароко) зона на слободна трговија меѓусебно имаат истргувано 15 милијарди Во рамките на Евро-

12 БИЗНИС ИНФО МОЖНОСТИ медитеранското партнерство, во 2009, ЕУ има извезено во земјите на југоисточен медитеран 119 милијарди Евра, има увезено 105 милијарди евра, а вкупната размена изнесува 10% од

Вкупната интра-регионална трговска размена меѓу југоисточните медитеранските земји, во 2009 изнесувала само 15 милијарди евра, што преставува најниското ниво на регионална економска интеграција во

До 2008 година, ЕУ има инвестирано 41 милијарда евра во земјите на Магреб воглавно во инфраструктурата, енергетиката, воденети ресурси, земјоделието и развојот на бизнисите преку подршка на малите и

12 12 БИЗНИС ИНФО МОЖНОСТИ медитеранското партнерство, во 2009, ЕУ има извезено во земјите на југоисточен медитеран 119 милијарди Евра, има увезено 105 милијарди евра, а вкупната размена изнесува 10% од вкупната трговска размена на ЕУ со светот. Вкупната интра-регионална трговска размена меѓу југоисточните медитеранските земји, во 2009 изнесувала само 15 милијарди евра, што преставува најниското ниво на регионална економска интеграција во светските размени. До толку повеќе што земјите од Еуро мед партнерството заклучно со 2010 година се влезени во зоната на слободната трговија. До 2008 година, ЕУ има инвестирано 41 милијарда евра во земјите на Магреб воглавно во инфраструктурата, енергетиката, воденети ресурси, земјоделието и развојот на бизнисите преку подршка на малите и средни компанији. Во рамките на Еуро-мед Партнерството , Европската комисија има одвоено 288 милиони евра за подршка на регионална интеграција, инвестициите промена на законодавството, одржлив развој и културен дијалог. ЕУ во овој регион извезува своите технологи и опрема, енергија, индустријски финални и полуфинални производи, црна и обоена металургија, транспортни средства, хемијските и прехранбени производи а увезува енергентни, суровини и репроматеријали, земјоделски производи ПРИЛОГ 5 - Унија за Евро-медитеран, акт на министрите за трговија, ноември 2010 година Приоритети за зајакнување на Евромедитеранските трговски односи во 2011 година ЗАДАЧИ ЗА БРЗО ИСПОЛНУВАЊЕ А. Механизми за олеснување на трговијата и инвестициите - Обезбедување на транспарентност, достапност на пазарните, инвестициони и други релевантни информации за трговија и инвестиции преку основање на фокални информативни точки и по пат на ИТЦ - креирање на Порталот по урнекот на EU Export Help Desk. - Формирање на министерска експертска работна група за трговија, која ќе има мониторинг врз фокалните точки, ќе дава поддршка, ќе работи на отстранување на тесните грла во протокот на стоки, ќе предлага и други мерки кои ќе ја поддржат Евро-медитеранската интеграција, ќе поттикнува и ќе дава експертска помош во регулаторната хармонизација. - Функционалноста на механизмите ќе биде финансиски поддржана со ЕУфондови наменети за тие цели. Б. Зајакнување на соработката со бизнис-заедницата за развивање на Евро-медитеранските трговски и инвестициони односи - Министрите се согласија дека е неопходно вклучување на Евромедитеранската бизнис-заедница во дефинирањето и имплементацијата на Евро-медитеранската трговска агенда. На овој начин ќе се подигне свеста на бизнис-заедницата за можностите што ги нудат Евро-медитеранските договори за слободна трговија и ПанЕвроМед системот за дијагонална кумулација на потеклото. Утврдените приоритети треба да се достават до бизнис-заедницата, за консултации, а потоа да се организира Евро-медитерански бизнис-форум. В. Обновување на соработката во борбата против пиратеријата и фалсификувани производи во Евро-медитеранскиот регион - Евро-медитеранските царини и експерти за трговија, во 2009 и 2010 година се договорија како да се организираат и да соработуваат во борбата против пиратеријата и фалсификуваните производи. Министрите се согласија да се испитаат можностите на идните Евромедитерански механизми за олеснување на трговијата и инвестициите, со цел да се воспостави електронска експертска мрежа за размена на информации и експертизи во оваа област. Министрите го поддржуваат организирањето состанок на оваа тема и во 2011 година, со учество на носители на овие процеси, но и на бизнис-заедницата, а со цел зајакнување на јавното мислење, размена на искуства, промоција на најдобрата практика и зајакнување на координацијата меѓу службите и нивната ефикасност во таа борба. Особено е нагласена потребата од соработка на царинските управи во целиот Евро-медитерански регион. Г. Зајакнување на секторската соработка Министрите се повикуваат на секторската листа, договорена на Трговската министерска конференција, што се одржа во Марсеј, во 2008 година, којашто ги вклучува традиционалните социоекономски сектории кои се од важност за Евро-медитеранскиот регион: текстил, кожа и обувки, земјоделски и прехранбени производи, но и други сектори, како што се: енергијата, високите технологии, автомобилскиот сектор, хемиската индустрија, кои можат да придонесат за економски раст, отворање на нови работни места и регионална интеграција. Министрите се договорија да се даде предност на оние сектори кои нудат можности во смисла на Евро-медитеранска индустриска и технолошка соработка, дијагонална кумулација на потеклото и зголемување на инвестициите. Министрите дадоа инструкција, во 2011 година да се организираат средби на експерти за трговски и индуистриски политики за да се разговара за хоризонталните прашања во однос на индустриските сектори, а со цел да се утврдат приоритетните индустриски сектори, со вклучување на релевантни индустриски федерации и специфични компании.

Работодавачите подготвени за преговори за минимална плата, но сугерираат внимателност во лицитирањето на сумите ПЛИКОВИТЕ ДА НЕ ГО (ПО)ТРОШАТ ПРОИЗВОДСТВОТО Работодавачите се подготвени да

Според нив, лесно е да се лицитира со одредени суми, но дефинирањето на минималната плата сепак треба да се базира на детални анализи.

- Ако се работи за 100 отсто учинок работодавачот нема проблеми за исплата на платата затоа што таа е остварена, но проблемот е што со оние работници кои нема да успеат да ја заработат платата.

13 Работодавачите подготвени за преговори за минимална плата, но сугерираат внимателност во лицитирањето на сумите ПЛИКОВИТЕ ДА НЕ ГО (ПО)ТРОШАТ ПРОИЗВОДСТВОТО Работодавачите се подготвени да преговараат за утврдување минимална плата чија висина, сметаат, не може да биде поголема од три социјални примања. Според нив, лесно е да се лицитира со одредени суми, но дефинирањето на минималната плата сепак треба да се базира на детални анализи. БИЗНИС ИНФО 13 на минимална плата треба да се утврди и дали платата ќе биде за 100 отсто учинок или ќе се дава без разлика на процентот на остварениот учинок. - Ако се работи за 100 отсто учинок работодавачот нема проблеми за исплата на платата затоа што таа е остварена, но проблемот е што со оние работници кои нема да успеат да ја заработат платата. Треба да се изнајдат можности затоа што ако работодавачот од неговите средства треба да извршува донации за послабите работници, тогаш што би добил тој од државата како стимул за да го направи тоа. Мислам дека има можности тоа да се стимулира и да се надомести, истакнал Димитров. Социјалните примања за едно двочлено семејство месечно изнесуваат денари, а според синдикатите кои неодамна ја покренаа иницијативата, минималната плата треба да изнесува околу 150 евра. Во сегашниот Општ колективен договор и Законот за работни односи нема утврдено минимална плата. РЕАГИРАЊА таа изнесува 155 евра, во Романија од 160 до 170 евра, рeкол Митрески, забележувајќи оти евентуално лицитирање со некоја основица на минимална плата од 5.200, или денари би било премногу ниско и не би ја постигнало целта, односно не би се обезбедила материјално социјална сигурност на работниците. Митрески, како што пренесува МИА, додал дека износот на минимална плата е утврдил врз основа на повеќе параметри и тоа водејќи сметка за претходно анимираната синдикална кошничка, актуелните состојби во државата во контекст на кризата, како и Меѓународната конвенција на трудот. Подготвени сме да преговараме и да најдеме решение за ова прашање. Свесни сме за неговата важност и сложеност. Тоа е прашање на добра анализа на конкретните ситуации во стопанството затоа што колку е добро да се утврди минимална плата заради гарантирање накаква егзистенција на работниците, толку е важно и за задржување на конкуретната способност на стопанството. Ништо не би направиле ако утврдиме паушално висока основа на минимална плата, а за сметка на тоа, во стопанството да имаме напуштање на работниците или да се наруши мотивацијата кај работниците во трудоинтензивните дејности каде 90 отсто од нив би земале иста плата, рекол заменикпретседателот на Организацијата на работодавачи на Македонија, Ангел Димитров на прес-конференција, а го цитира МИА. Работодавачите посочуваат дека при преговарањето за висината Претседателот на Сојузот на синдикати на Македонија, Живко Митрески, објаснува ВИСИНАТА НА МИНИМАЛНАТА ПЛАТА ЈА УТВРДИВМЕ СПОРЕД ПОВЕЌЕ ПАРМЕТРИ И НЕ ОТСКОКНУВА ОД РЕГИОНОТ Претседателот на Сојузот на синдикати на Македонија, Живко Митрески, во Охрид изјави дека висината на минималната плата што ја предлагаат е утврдена врз основа на повеќе параметри и е во рамките на загарантираните плати во соседните држави. Живко Митрески - Според нашите проценки износот приближно е тука некаде, а во тие рамки се движи и минималната плата во соседните држави. Во Србија Тој изрази задоволство што после 20 години социјалните партнери првпат прифатиле институционално да се реши ова прашање, кое според него, претставува основа за поголема социјална сигурност на работниците и елиминирање на нелојалната конкуренција. Во врска со стравувањата дека некои од стопанските гранки нема да можат да се прилагодат на минималната плата, Митрески истакна дека постојат извесни модалитети преку примери каде преку определена динамика во рок од три до четири години би им се дала можност да се усогласат примањата со минималната плата. Според статистиката, од 638- те илјади вработени во Македонија, 2,3 проценти од работниците имаат плата до три илјади денари, 17,8 отсто се со месечни примања до осум илјади денари, 27,6 отсто од работниците примаат плата меѓу осум и 12 илјади денари, додека 30 отсто имаат плата меѓу 12 илјади и 20 илјади денари.

14 БИЗНИС ИНФО УСОГЛАСУВАЊА Мaкедонска енергетска асоцијација (MEA) расправаше по регулативите за емисии во воздухот АТМОСФЕРА СПОРЕД ЕВРОПСКИТЕ ДИРЕКТИВИ Во организција на Македонската енергетска

што се пропишувa методологијата, начините, постапките, методите и средствата за мерење на емисиите од стационарните извори (8.6.2011 година).

согласност со наjновите методи за мерење.

меѓународните обврски од оваа област и значењето на контрола на емсиите говореше претставник на Министерството за животна средина и просторно планирање.

14 14 БИЗНИС ИНФО УСОГЛАСУВАЊА Мaкедонска енергетска асоцијација (MEA) расправаше по регулативите за емисии во воздухот АТМОСФЕРА СПОРЕД ЕВРОПСКИТЕ ДИРЕКТИВИ Во организција на Македонската енергетска асоцијација (МЕА) во Стопанската комора на Македонија беше разгледан Правилникот за методологијата, начините, постапките, методите и средствата за мерење на емисиите од стационарните извори со кој што се пропишувa методологијата, начините, постапките, методите и средствата за мерење на емисиите од стационарните извори ( година). Во правилникот исто така се пропишани процедурите за вршење на мерења, методи и средства за мерење и други технички и оперативни услови поврзани со извршување на мерења од страна на субјектитево согласност со наjновите методи за мерење. За содржината на Правилникот, во кој се транспонирани ЕУ директивите од областа на емсиите во воздух, како дел од процесот на хармонизација на нашата со европската легислатива, како и за меѓународните обврски од оваа област и значењето на контрола на емсиите говореше претставник на Министерството за животна средина и просторно планирање. На состанокот стопанствениците беа запознаени и со Прирачникот за мерење на емисии, а претставник на Претопроцес ги презентираше системите за континуиран мониторинг на емисиите во воздух. Еден од важните аспекти на мерењата на емисии во воздух е безбедносниот аспект. За начинот на обезбедување на сигурност и контрола на квалитет на мерењата на емисиите и за безбедносните услови за вршење на мерењата презнетираше еспсерт од техничкиот истражувачки центар на Финска, истакнувјќи при тоа конкретни примери сврзани со овој аспект на мерењата. На овој, трет по ред консултативен состанок на Министерството за животна средина и просторно планирање и претставниците на енергетскиот и индустрскиот сектор продолжија започнатите активности на донесување на регулативите за граничните вредности на емисиите, кои произлегуваат од Законот за квалитет на амбиентниот воздух. Во поглед на мониторнигот на емсиите ќе се одржи нов консултатитевен состанок на Министерството за животна средина со претставниците на енергетиката и индустријата, на кој што уште еднаш ќе се разгледа предметниот правилник и упатството што произлегува од него. Во меѓувреме, претставниците на бизнис зедницата имаат можност своите конкретни забелешки и сугестии по предложениот текст на Правилникот да ги достават до надлежното министерство. Зорица Мешкова ИЗДВОЕНО НАПОРНА РАБОТА И ДОБРО ВЛАДЕЕЊЕ ЗА ПРОСПЕРИТЕТ И БЛАГОСОСТОЈБА Нема пократок пат кон просперитетот и благосостојбата, туку напорна работа и добро владеење. Секогаш кога размислуваме за иднината, треба да погледнеме во минатото за што не треба да се оди премногу далеку за да се извлечат соодветни заклучоци. На пример, порастот на платите за 100 до 200 отсто во балтичките земји за период од седум години, кој не беше одржлив, резултираше во последните две години со нивно намалување. Друг пример, се трошоците на трудот за неколку земји на ЕУ, при што во Германија тие речиси не се зголемиле, а во Грција, Шпанија и во П о р т у галија п о р а с т о т бил околу 30 отсто, што се одразило врз извозот во овие земји. Што можат да направат владите и централните банки? Тие секако можат да го поддржат економскиот пораст, но на одржлив начин. Владата може многу да направи во подобрување на бизнис-околината преку намалување на корупцијата, унапредување на јавните услуги, образованието, здравството и слично. Сето заедно ќе ги намали трошоците и ќе влијае врз зголемување на продуктивноста и конкурентноста. Централните банки не можат да го промовираат развојот, но тие најдобро можат да придонесат за растот со одржувањето стабилни цени и стабилен банкарски сектор. (Димитар Богов, гувернер на Народната банка на Република Македонија) КАЈ НАС ИМА ПРОСТОР ЗА РАЗВОЈ НА ЕНЕРГЕТИКАТА ОД РЕГИОНАЛЕН АСПЕКТ ЕЛЕМ сака да биде присутен онаму каде што се најголемите играчи од областа на енергетиката. Саемот во Милано каде има 800 излагачи од кои дел се компании за производство на електрична енергија како РВЕ, ЕНЕЛ, ЕОН и други, како и компании за производство на опрема за нашите постројки какви што се Алстон, Сименс, Хјундаи и Јокогава и компании за ветерници и соларни панели е вистинското место за тоа. На саемот се присутни и рускиот енергетски гигант Газпром како и Силовје машини, компанија која работи на модернизацијата на РЕК Битола. Во Милано сме присутни за да покажеме дека сме во оваа индустрија и дека работиме напорно, ги промовираме н а ш и т е проекти и идните насоки и правци на развој на компанијата со цел да ги п р и в л е ч е м е да дојдат во М а к е д о н и ј а и да соработуваат со нас. На тој начин покажуваме дека кај нас има простор за развој на енергетиката не само од локален, туку и од регионален аспект. Доказ за тоа се големиот број остварени средби на штандот на ЕЛЕМ и презентирањето на студијата за пумпнореверзибини електрани во Македонија на конференцијата за обновливи извори на енергија во рамките на саемот. Пумпно-реверзибилните електрани имаат голема перспектива и многу компании се заинтересирани за нив бидејќи претставуваат еден од можните начини за балансирање и подобрување на стабиноста на системите, особено со појавата на стохастичните (непредвидливи) извори на енергија како ветерните електрани, малите ХЕ и соларните електрани. Влатко Чингоски, генерален директор на Електрани на Македонија)

Македонски Телеком АД - Скопје го доби сертификатот ISO 14001:2004 ПОТВРДА ЗА ПОСТОЈАНАТА ПОСВЕТЕНОСТ ЗА ЗАШТИТА НА ЖИВОТНАТА ОКОЛИНА Македонски Телеком АД - Скопјe, од страна на Меѓународното

Toa e потврда за заложбата на компанијата за заштита на животната средина и за нејзината посветеност за постојано подобрување на влијанието на компанијата врз околината.

15 Македонски Телеком АД - Скопје го доби сертификатот ISO 14001:2004 ПОТВРДА ЗА ПОСТОЈАНАТА ПОСВЕТЕНОСТ ЗА ЗАШТИТА НА ЖИВОТНАТА ОКОЛИНА Македонски Телеком АД - Скопјe, од страна на Меѓународното сертификационо тело American Quality Association (AQA) го доби ISO сертификатот 14001:2004. Toa e потврда за заложбата на компанијата за заштита на животната средина и за нејзината посветеност за постојано подобрување на влијанието на компанијата врз околината. Со воведување на системот за заштита на животната средина, компанијата ефикасно ќе се справува со отпадоците и останатите загадувачи, со цел да ја намали потрошувачката на енергија и да ги заштити природните ресурси. Со добивањето на сертификатот ISO 14001:2004, Македонски Телеком АД Скопје го прошири интегрираниот менаџмент систем, кој ги исполнува барањата на ISO стандардите за Систем за управување со квалитет (ISO 9001:2008), Систем за управување со безбедност на информации (ISO 27001:2005) и Систем за управување со ИТ-услуги (ISO :2005). РеплекФарм со престижниот GMPсертификат ОТВОРЕНИ ВРАТИТЕ ЗА ПЛАСМАН НА ЕВРОПСКИТЕ ПАЗАРИ Македонската фабрика РеплекФарм го доби GMPсертификатот за добра производствена пракса, што претставува престижно признание за квалитет во областа на фармацијата. Со тоа скопската фармацевска компанија со 10- годишно искуство веќе е признаена од Европската комисија, а тоа истовремено значи признание на квалитетот на нејзиното производство во сите земји од БИЗНИС ИНФО 15 Европската унија. Како што пишува скопски Вечер, сертификатот на РеплекФарм му ги отвори вратите не само кон ЕУ, туку и кон другите земји во светот. Според Иван Туџаров, генерален директор на РеплекФарм, сертификатот ќе овозможи нивните лекови да бидат пласирани на европските пазари, а тоа истовремено е афирмација на името на Република Македонија. -Од нашето отворање пред 10 години работиме да го добиеме овој сертификат. Тоа е многу тешко и затоа последните две-три години интензивно работевме. Имавме добар партнер во една словенечка компанија која веќе има ваков сертификат и доста ни помагна во остварување на овие норми - истакна Туџаров при јавната презентација на GMP-сертификатот. Тој смета дека овој сертификатот ќе им помогне многу во освојување на нови пазари, како што е европскиот, северно-африканскиот и блискоисточниот пазар. Сертификат во превод значи добра производствена пракса што е синоним за добро организирана фармацевска пракса која овозможува на земјите што се надвор од ЕУ да почнат со регистрација на своите лекови. Туџаров информира дека веќе почнале и со регистрација на лекови во Словенија и преку неа одеднаш во 27 европски земји. -Со овој сектификат нашите документи се прифатени од сите агенции, освен од Американската, но и тоа ќе го добиеме до крајот на годинава - вели Туџаров и додава дека до крајот на годинава очекуваат сертификација на РеплекФарм и од страна на FDA - Агенцијата за храна и лекови на САД. На домашниот пазар РеплекФарм е застапен од 10 до 12 проценти, останатиот дел се извезува во повеќе земји меѓу кои Русија, Србија, Косово, БИХ, Хрватска, Албанија, Туркменистан, Нигерија, Уганда и Габон. Перспективите на компанијата се големи бидејќи сертификатот ќе овозможи да се ПОКРОВИТЕЛИ И ЧЛЕНКИ НА КОМОРАТА воведат на македонскиот пазар нови генерички лекови што досега не биле пласирани. -Производството на РеплекФарм во моментов е околу 10,5 милиони евра, при што се произведуваат околу 156 видови на лекови - вели Туџаров. Тој нагласи дека светската економската криза не влијаела позначително на работењето на компанијата и остварени се позитивни финансиски резултати. Туџаров за идната година најави вработување на околу 50 високостручни кадари, а кога ќе се прошират на американскиот пазар бројката на нововработени лица ќе биде уште поголема. Инвестиција во БиМилк вредна евра НОВА ФИЛТЕР СТАНИЦА ЗА ВОДА Млекара Битола - БиМилк пушти во употреба нова филтер станица за вода, инвестиција вредна евра со која се унапредува процесот на производство и се подобрува квалитетот на финалните производи. Како што соопштува компанијата, станува збор за најсовремена технологија на филтрирање што овозможува комплетно автоматизиран систем за следење на квалитетот на влезната и излезната вода и за пропорционално дозирање на протокот. - Со оваа инвестиција се зголемува капацитетот на филтер станицата за вода за 30 отсто, сите податоци ќе бидат софтверски обработени, а целиот процес ќе може да се следи преку монитор со графички приказ. Во исто време ќе може да се интервенира далечински од лабораторијата на Млекара, информираат од БиМилк.

16 БИЗНИС ИНФО ПОКРОВИТЕЛИ И ЧЛЕНКИ НА КОМОРАТА Дебарски Бањи користат еколошка енергија ЗА ЗАТОПЛУВАЊЕТО НАДЛЕЖНИ ТЕРМОМИНЕРАЛНАТА ВОДА И СОЛАРНИОТ СИСТЕМ Дебарски Бањи-Цапа од идната грејна сезона

- Станува збор за користење на топлината на термоминералната вода во комбинација со соларна енергија, со што целосно се елиминира употребата на средства кои ја загадуваат животната средина, а кои во

16 16 БИЗНИС ИНФО ПОКРОВИТЕЛИ И ЧЛЕНКИ НА КОМОРАТА Дебарски Бањи користат еколошка енергија ЗА ЗАТОПЛУВАЊЕТО НАДЛЕЖНИ ТЕРМОМИНЕРАЛНАТА ВОДА И СОЛАРНИОТ СИСТЕМ Дебарски Бањи-Цапа од идната грејна сезона ќе користи нов систем за затоплување на хотелот Термал кај Косоврасти, без употреба на нафта или електрична енергија. Тие велат дека овој проект е прв од ваков вид во регионот. - Станува збор за користење на топлината на термоминералната вода во комбинација со соларна енергија, со што целосно се елиминира употребата на средства кои ја загадуваат животната средина, а кои во исто време чинат многу повеќе, - вели сопственикот на бањите, Меџит Цапа, за скопски Дневник. Тој вели дека биле поставени шест километри цевковод во спирална форма низ кој минува обичната вода, која се затоплува од бањската термоминерална вода во посебен базен, со повратна цевка. Резултатите биле одлични. Обичната вода достигнува температура до 42 Целзиусови степени. Системот функционира со помош на 30 соларни колектори. На овој начин, како што вели Цапа, имаат и голема заштеда на финансиски средства, зашто за затоплување на просториите во хотелот, кој е со капацитет од 167 легла, трошеле по најмалку 100 тони нафта. Од Дебарски Бањи-Цапа најавуваат идентичен проект и во локалитетот Бањиште. Сега гостите во хотелските соби непрекинато имаат топла вода, а собната температура ќе може да ја регулираат самите по своја желба со апаратите кои се поставени за таа цел. БАНКАРСТВО ЕФСЕ и ПроКредит Банка Македонија потпишаа Договор за кредит во локална валута ПОДРШКА НА МНОГУ МАЛИТЕ И МАЛИТЕ БИЗНИСИ Во текот на Годинешното собрание, одржано на година во Тирана, Албанија, Европскиот фонд за Југоисточна Европа (ЕФСЕ) и ПроКредит Банка Македонија потпишаа Договор за нова кредитна линија. Согласно Договорот, ЕФСЕ ќе и обезбеди на ПроКредит Банка Македонија средства во износ од 2.5 милиони евра и дополнителни 2.5 милиони евра исплатени во денарска валута со цел да се финансираат многу малите и малите бизниси во Македонија. соопштуваат до ПроКредит Банка. Овој кредит ќе и овозможи на Банката да им излезе во пресрет на потребите на бизнисите за долгорочни кредити и да го засили капацитетот на банката за поддршка и кредитирање на многу малите и мали бизниси во локална валута. Водени од идејата за промовирање на одговорно финансирање во земјите во кои работи и функционира, ЕФСЕ поставува посебни приоритети за намалување на преголемата зависност на корисниците на финансиски услуги од долгови во странска валута. ПроКредит Банка и Фондот за Југоисточна Европа ЕФСЕ основан од KfW Entwicklungsbank (Германската развојна банка) со финансиска поддршка од Германското федерално министерство за економска соработка и развој (BMZ) и Европската Комисија се партнери од 2007 година, кога банката доби кредит во износ од 2.5 милиони евра за кредитирање на многу малите, малите и средни бизниси. -ПроКредит Банка Македонија има одлична историја во поддршката и посветноста за фининасирање на најдинамичниот и најважниот сегмент за економски развој на една земја, - изјавил д- р Клаус Глаубит, претседател на Одборот на директори на ЕФСЕ. Овој кредит ќе и помогне на ПроКредит Банка да го прошири своето портфолио на долгорочни кредити на малите и средни претпријатија, особено на оние во денарска валута, штитејќи ги на тој начин истовремено и банката и нејзините клиенти од ризиците поврзани со странската валута, додал Глаубит. -Овој кредит е во линија со мисијата на ПроКредит Банка да обезбедува банкарски услуги кои ќе го поддржат долгорочниот и одржлив развој на приватниот сектор во Македонија. Досегашната соработка со ЕФСЕ имаше значајно и силно влијание особено за развојот на нашите многу мали и мали бизнис клиенти, - изјавила Валентина Трајчева Нисока, член на Управниот обдор на ПроКредит Банка Македонија. Од почетокот на своте активности зо земјата, во 2006 година, ЕФСЕ до сега обезбеди за финансиските институции, кредитни заеми во вкупен износ од 33.5 милиони евра за кредитирање на многу малите, малите и средни бизниси, како и 11 милиони евра за подобрување на условите во домот (кредити за реновирање). ТТК Банка ВИЗА КЛАСИК СО МНОГУ ОЛЕСНУВАЊА Корисниците на кредитните картички Виза класик на ТТК Банка, можат да ги користат картичките со намалена годишна каматна стапка од 10,50% за приматели на плата преку Банката и до 11,50% за останатите корисници. Истите ќе можат да уживаат во низата погодности кои ги нудат картичките: пониска каматна стапка, олеснето обезбедување, конкурентни провизии и попусти кај партнерите на ТТК Банка. Од први јуни, кредитните картички се одобруваат и со поповолно обезбедување, односно и без жиранти за износи од до денари зависно од висината на платата и користење на пакети на Банката. ТТК Банка овозможува и брз и едноставен увид до средствата од сметките од кое било место и време, како и следење на состојбата на сметката на картичката преку веб, е-пошта и СМС-пакетите. При секоја трансакција направена со картичка на ТТК Банка, корисникот веднаш добива СМС-известување со што има поголема контрола и сигурност при купувањето. До 31 август 2011 година корисниците ќе можат и бесплатно да го користат и промотивниот пакет за СМС-известување.

Дополнителни 400 транспортни дозволи за Украина ОБЕЗБЕДЕН НЕПРЕЧЕН ПРЕВОЗ НА СТОКА Дополнителни 400 транспортни дозволи за годинава се обезбедени за македонските превозници за Украина, објавува

Обезбеден е и дополнителен контингент со 50 универзални транспортни дозволи и дозволи за превоз во и од трети земји, 300 универзални транспортни дозволи за возила со ЕУРО 3 и за првпат, надвор од

Од ресорното Министерство информираат дека во рамки на работата на мешовитата комисија во која членуваат претставници на македонското и украинското министерство договорено е во 2012 година

17 Дополнителни 400 транспортни дозволи за Украина ОБЕЗБЕДЕН НЕПРЕЧЕН ПРЕВОЗ НА СТОКА Дополнителни 400 транспортни дозволи за годинава се обезбедени за македонските превозници за Украина, објавува Министерството за транспорт и врски. Покрај овие, годинава за Украина се обезбедени дозволи. Обезбеден е и дополнителен контингент со 50 универзални транспортни дозволи и дозволи за превоз во и од трети земји, 300 универзални транспортни дозволи за возила со ЕУРО 3 и за првпат, надвор од редовната квота 50 универзални транспортни дозволи за возила со ЕУРО 5. Од ресорното Министерство информираат дека во рамки на работата на мешовитата комисија во која членуваат претставници на македонското и украинското министерство договорено е во 2012 година македонските превозници да можат да искористат 200 универзални транспортни дозволи и дозволи за превоз во и од трети земји, 700 универзални транспортни дозволи за возила со ЕУРО 2, 800 универзални транспортни дозволи за возила со ЕУРО 3 и 100 универзални транспортни дозволи за возила со ЕУРО 5. Со обезбедените дополнителни квоти се надминува евентуалниот недостаток на дозволите од соодветен тип со што се овозможува надминување на евентуалниот недостиг на дозволи и непречен превоз на стока од Република Македонија во Украина, соопштуваат од Министерството за транспорт и врски. Министерство за земјоделство, шумарство и водостопанство НОВИ ПРАВИЛНИЦИ ЗА ПАЗАРИТЕ СО ЖИТО, ОВОШЈЕ, ЗЕЛЕНЧУК, ЈАЈЦА, МЛЕКО, МЕСО... Министерството за земјоделство, шумарство и водостопанство (МЗШВ) со нови правилници ќе ги уредува пазарите со земјоделски производи - жита и ориз, храна за животни, свежо овошје и зеленчук, јајца и месо од живина. Ќе се дефинираат и правилата за уредување на пазарите со говедско, свинско, овчо и козјо месо, пазарот на млеко, како и пазарите со производи од пчели. - Целта на новите правилници БИЗНИС ИНФО 17 е зголемување на конкурентноста на земјоделските производи и преработките на домашниот и на странските пазари. Ќе се уредуваат стандардите за квалитет и класификацијата врз основа на квалитетот за да може производот да се стави во промет, - велат од Министерството. Правилниците ги уредуваат и пакувањето, означувањето, транспортот и складирањето на производите. Се уредува на начинот на вршење контрола и анализа на земените примероци, како и овластувањето на лабораториите за оваа дејност. Според МЗШВ, Законот за квалитет на земјоделските производи што ги уредува овие пазари, ја олеснува трговијата, особено меѓународната и врши прилагодување на македонскиот земјоделско-прехранбен сектор кон Европската унија. Со новата законска регулатива, Министерството за земјоделство е надлежно за квалитетот на земјоделските производи. На пазарот со жита и ориз се предвидува да се уреди ставањето во промет лупени и нелупени жита и ориз кои исполнуваат минимални услови за квалитет. Ќе се дефинираат квалитетот и класирањето, начинот на пакување, условите за складирање и потребната опрема за анализа на примероци. Регулирањето на пазарот со овие полjoделски култури е во насока на задоволување на специфичните барања на увозниците, а кои во основа налагаат калибрирање, пакување, етикетирање, складирање, транспорт на земјоделските производи и подобро информирање на потрошувачите за природата и потеклото на оризот и на житата. Се допрецизираат условите за производство и продажба на млеко, како и критериумите за проценка на квалитетот СЛЕДЛИВОСТ ПО ЕВРОПСКИОТ ПРИНЦИП ОД НИВА ДО ТРПЕЗА Министерството за земјоделство, шумарство и водостопанство (МЗШВ) подготовува правилници со кои детално ќе се доуредат и допрецизираат условите што треба да ги исполнуваат производителите и трговците околу подготовката и пуштањето во промет млеко и негови преработки. Целта на новата законска регулатива е да се стави ред и во производството, односно трговијата со овој прехранбен производ. Истовремено, велат од Министерството, целта е, ПАРТНЕРСКИ ИНСТИТУЦИИ И МИНИСТЕРСТВА и пред да се воспостават повисоки производствени стандарди во овој сектор, тие да се изедначат со ЕУ стандардите. - Со правилниците ќе се доврши дефинирањето на минималните стандарди за квалитет на млекото и млечните преработки, начинот на нивното манипулирање и чување, како и декларирањето пред да се пуштат во промет. Новата регулатива ќе ја дефинира и слделивоста на овој прехранбен производ по европскиот принцип од нива до трпеза. Со примената на правилниците ќе се напушти досегашната стара практика во производството, откупувачите да земаат мостри и да вршат анализа на суровото млеко што создаваше сомнеж кај фармерите во веродостојноста на резултатите, информираат од МЗШВ. Новата регулатива што се изготвува согласно Националната програма за приспособување со европското законодавство, ќе овозможи воспоставување независен систем во кој земањето примероци на суровото млеко за анализа ќе го вршат обучени независни контролори. Анализата на примероците за класирање и вреднување на суровото млеко, наместо млекарниците, ќе ја вршат независни овластени и акредитирани лаборатории. - На овој начин, со Законот за квалитет на земјоделските производи и подзаконските акти за уредување на пазарот на млеко што наскоро треба да се донесат, ќе се создадат услови, суровото млеко да се вреднува реално, според квалитетот, посочуваат од Министерството за земјоделство, шумарство и водостопанство. Министерството за земјоделство преку амбасадите го интензивира извозот на зеленчук БЕЗБЕДНА И ЕКОЛОШКА ХРАНА НА ЕВРОПСКИТЕ ТРПЕЗИ Министерството за земјоделство, шумарство и водостопанство (МЗШВ) по појавата на епидемијата од смртоносната бактерија ешерихија коли во повеќе европски земји, преку македонските амбасади во Косово, Албанија Хрватска и Украина презема мерки за интензивирање на извозот на зеленчук и овошје од Република Македонија. Министерството соопшти дека е во директен контакт и со министрите

18 БИЗНИС ИНФО ПАРТНЕРСКИ ИНСТИТУЦИИ И МИНИСТЕРСТВА за земјоделство од Република Словенија, Полска, Чешка, Словачка и Молдавија за да се обезбеди континуиран и непречен извоз на земјоделски

- Водејќи се од европскиот принцип на следливост на производството од нива до трпеза, Владата на Република Македонија и ресорното Министерство со исклучителна посветеност и следење на светските и

18 18 БИЗНИС ИНФО ПАРТНЕРСКИ ИНСТИТУЦИИ И МИНИСТЕРСТВА за земјоделство од Република Словенија, Полска, Чешка, Словачка и Молдавија за да се обезбеди континуиран и непречен извоз на земјоделски производи, особено на овошје и зеленчук. - Водејќи се од европскиот принцип на следливост на производството од нива до трпеза, Владата на Република Македонија и ресорното Министерство со исклучителна посветеност и следење на светските и европските стандарди во производството гарантираат дека во производството на овошјето и зеленчукот и на другите земјоделски култури во Македонија се применуваат највисоките стандарди за квалитет и за безбедност, - информира МЗШВ. Според Министерството за земјоделство, институционалната организираност, европски хармонизираната легислатива и се` уште чистите еколошки предели се основа за традиционалниот начин на производство без голема употреба на хемикалии. Нова можност за издавање имотен лист во регионите каде што е воспоставен електронски катастар ВО КАВАДАРЦИ ИМОТЕН ЛИСТ ЗА ИМОТ ВО СКОПЈЕ! Агенцијата за катастар на недвижности денеска воведе можност со која во катастарските одделенија каде е воспоставен електронски катастар, граѓаните, освен за недвижности во нивните региони, ќе добиваат имотен лист и за тие што им се наоѓаат во друг град. Електронски катастар е воспоставен во Центарот за катастар на недвижности - Скопје со канцелариите во Кисела Вода, Чаир и Автокоманда, како и во катастарските одделенија во Кавадарци, Неготино, Демир Капија, Крива Планка, Кратово, Пробиштип и Свети Николе. Тие имаат меѓусебен пристап до податоците за имотните листови. - Овозможено е, на пример, граѓаните од Кавадарци кои имаат недвижен имот во Скопје, односно стан, куќа или плац, да можат во Кавадарци да извадат имотен лист за недвижноста која се наоѓа во Скопје и обратно, рекол вицепремиерот за економски прашања Владимир Пешевски, кој со раководството на Агенцијата ја презентира новата можност, а го цитира МИА. Пешевски упатил апел до професионални корисници на услугите на катастарот (геодетски фирми, нотари, извршители, банки...) да се поврзат електронски со катастарот за да си ги намалат своите трошоци, но и на клиентите да им дадат поквалитетна и побрза услуга. Од март до денеска преку електронскиот катастар се извршени над трансакции од страна на професионалните корисници, со промет од околу денари изразени преку такси кои ги плаќаат граѓаните. Според помошник-директорот во Агенцијата Славе Трпевски, интересот за електронскиот шалтер се зголемува секој ден. Моментно се поврзани 10 геодетски и десет нотарски фирми, а во фаза на поврзување е и Стопанска банка. Директорот на Агенцијата посочи дека во помалите градови се` уште нема доволна заинтересираност од приватните геодетски фирми и нотарските канцеларии за користење на привилегијата од електронското поврзување. Смета дека е добра привилегија бидејќи нема да губат време да доаѓаат до нашите шалтери, туку од своите канцеларии ќе си ги вршат активностите. Најавена е најдоцна за два месеца опцијата за вадење имотен лист и во други региони освен во матичните, каде што има електронски катастар ќе биде достапна и во Струга, Ресен и Куманово. Катастарот бележи значително подобрување во своето работење. За тоа говорат податоците дека наспроти имотни листови издадени во 2005 година, во 2010 година тие достигнале Вкупниот број на трансакции, односно останатите катастарски услуги, во 2005 година изнесувале , а во предмети. Ефикасноста на катастарот може да се види и со нерешени предмети во даден момент. Во 2005 година нивниот број бил , а на крајот на 2010 година Имотен лист во 2005 година се вадел за два до четири месеци по цена од 300 денари, а сега се добива за еден ден за 125 денари. Финансиските бариери и неинформираностa пречка за создавање енергетски ефикасни згради во Македонија БАВЕН ПРОЦЕС ЗА ШТЕДЕЊЕ ЕНЕРГИЈА Финансиските бариери и малата информираност на компаниите за кредитните линии што се нудат за енергетска ефикасност на зградите се одлучувачки за бавниот процес на создавање енергетски ефикасни згради, беше оценето на тркалезна маса што ја организира проектот ЕУбилд Енергетска ефиканост со поддршка на Центарот за енергетска ефикасност на Македонија (МАЦЕФ). Потребни се кредитни линии со ниски каматни стапки и подолг период на отплата, но и поголема информираност на компаниите за условите под кои се нудат кредитите наменети за енергетска ефикасност на зградите. - Во земјите на Европска унија преку комерцијалните банки, а со поддршка на инвестициски фондови, на располагање се кредитни линии со ниски каматни стапки од околу пет проценти. Во европските земји се нуди и подолг период на отплата. Она што недостига кај нас, а е разработена шема во еврпските држави, се грантовите шеми што им овозможуваат на грантовите претпријатија да позајмуваат. Ние заостануваме од тој аспект, - истакна Македонка Димитрова од универзитетот Американ колеџ во Скопје, а ја цитира МИА. Според неа, кај корпоративното финансирање има поголема застапеност на кредитни линии како што се програмата за финансирање на обвновливи избори на енергија и енергетска ефикасност преку Европската банка за обнова и развој и кредитните линии достапни преку Европската инвестициска банка. Од банките истакнуваат дека има интерес од компаниите за користење на средствата за енергетска ефикасност. - Има интерес, меѓутоа треба дополнителна информираност на компаниите за условите под кои се даваат овие кредити и која е заштедата во однос на нивното користење, - смета Соња Тасевска од Дирекцијата за кредитни линии во ИК Банка. Согласно политиката на Европската унија, до 2020 година земјите од ЕУ треба да ја намалат потрошувачката на енергија до 20 отсто преку мерките за енергетска ефикасност. Директивата на ЕУ за енергетски карактеристики на згради е пренесена во македонската легислатива, а се чека уште на стапување во сила на Правилникот за енергетска карактеристика на згради.

Општина Битола балкански лидер во развојот на културниот туризам НАЈДОБРИ ВО КОНКУРЕНЦИЈА НА ДЕСЕТ ГРАДОВИ Општина Битола ја доби наградата Балкански лидер во развојот на културниот туризам, -

Битола е наградена во конкуренција на десет градови од исто толку држави во регионот, а во најтесен избор биле Будва од Црна Гора, Варна од Бугарија, Мостар од БиХ и Ниш од Србија.

нашиот град излобилува со културно историско наследство, истакна Талески на прес-конференција, а го цитира МИА БИЗНИС ИНФО 19 особено значење, истакна градоначалникот на Кочани Ратко Димитровски, кој

Соработка на бизнис заедниците од североисточниот плански регион и од ќустендилската област во рамки на ИПА програмата ЗАЈАКНУВАЊЕ НА КАПАЦИТЕТИТЕ НА ЕКОНОМСКИТЕ ЗАЕДНИЦИ ОД ДВАТА РЕГИОНА ОПШТИНСКИ

19 Општина Битола балкански лидер во развојот на културниот туризам НАЈДОБРИ ВО КОНКУРЕНЦИЈА НА ДЕСЕТ ГРАДОВИ Општина Битола ја доби наградата Балкански лидер во развојот на културниот туризам, - соопшти градоначалникот Владимир Талески. Битола е наградена во конкуренција на десет градови од исто толку држави во регионот, а во најтесен избор биле Будва од Црна Гора, Варна од Бугарија, Мостар од БиХ и Ниш од Србија. - Очекуваме наградата да придонесе за зголемување на бројот на туристи за 20 отсто, за поголема промоција и афирмација на Битола во регионот, да бидеме домаќини на сите што сакаат културен туризам, а нашиот град излобилува со културно историско наследство, истакна Талески на прес-конференција, а го цитира МИА БИЗНИС ИНФО 19 особено значење, истакна градоначалникот на Кочани Ратко Димитровски, кој ги потпиша договорите во Ќустендил, Република Бугарија. Соработка на бизнис заедниците од североисточниот плански регион и од ќустендилската област во рамки на ИПА програмата ЗАЈАКНУВАЊЕ НА КАПАЦИТЕТИТЕ НА ЕКОНОМСКИТЕ ЗАЕДНИЦИ ОД ДВАТА РЕГИОНА ОПШТИНСКИ БИЗНИС Центарот за развој на Пелагонискиот плански регион (ЦРППР) со седиште во Битола, во хотелот ПХАИДОН во Лерин, Грција, одржа регионална презентација на тема Можностите за инвестирање во регионот Пелагонија. Престојот во Лерин беше остварен на покана на тамошната Регионална развојна агенција АНФЛО со која раководи Зета Ризу, а учествуваа градоначалникот на Лерин, Јоанис Воскопулос, претседателот на Стопанската комора на Лерин, Харис Аристиди, градоначалници од општините во Пелагонија, како и бизнисмени од Македонија и Грција. - Претставувањето во Лерин и неодамнешното во Корча, Албанија е со цел да се презентираат големите можности Наградата Балкански лидер во развојот на културниот туризам ја доделува Балканската алијанса на хотелските асоцијации - БАХА, чиј претседател е Зак Топузи од Албанија. Кочани меѓу општините корисници на средства од ИПА фондовите на ЕУ ЗА МОДЕРНА ИНФРАСТРУКТУРА И ЕТНО КУЌА ПОЛОВИНА МИЛИОН ЕВРА Општина Кочани е меѓу 36 општини кои ќе користат 6,9 милиони евра, средства од компонентата на ИПА фондовите за регионален развој. Во Ќустендил, Република Бугарија, корисниците на средствата ги потпишаа договорите за проектите финансирани од Програма за меѓугранична соработка на ЕУ. објавува МИА. Општина Кочани потпиша договор за користење средства од ИПА фондовите за реализација на проектите Модерна инфраструктура-успешен бизнис и Етно куќа во кои проектен партнер е општина Рила од Република Бугарија. Проектот Модерна инфраструктура-успешен бизнис чија вредност е 276 илајди евра, има за цел да ја подобри и осовремени инфраструктурата во Лесна индустрија во Кочани. Лидер партнер на овој проект е општина Кочани. Со проектот Етно куќа, чија вредност изнесува 250 илјади евра, се планира да се догради куќа во Кочани и да се создаде постановка со етно материјал од кочанскиот крај. - Реализацијата на овие проекти од ИПА фондовите за општина Кочани е од Бизнис заедниците од североисточниот плански регион и претставниците од бизнис заедницата од ќустендилската област од Бугарија, ќе соработуваат заеднички користејќи средства од втората компоненета од ИПА програмата. Меѓу 36-те проекти кои се поптишани во рамки на прекуграничната соработка во кој се опфатени повеќе институции,невладини, државни и локални институции, е и овој проект кој ќе трае една година, а е во вредност од евра. - Проектот има за цел зајакнување на капацитетите на двете економски заедници од двата региони.овие врски ќе се продлабочат согласно стратешкиот план кој ќе ги покаже насоките кон кои ќе се движат заедничките потреби на бизнис заедниците, вели Младен Протиќ,раководител на центарот за развој на североисточниот плански регион, а го цитира МИА. Врските помеѓу бизнис заедниците од различни индустриски гранки ќе се јакнат со заеднички возвратни посети на 50-тина бизнисмени од Ќустендилската област и општините Куманово,КриваПала нка,кратово,липково, Старо Нагоричане и Ранковце. Центарот за развој на Пелагонискиот регион промовиран во Лерин МОЖНОСТИТЕ ЗА ИНВЕСТИРАЊЕ ПРЕД ГРЧКИТЕ КОМПАНИИ за инвестирање во Пелагонија. Наша најголема предност е добрата локација на регионот, солидната инфраструктура и деветте индустриски зони во исто толку општини од Пелагонискиот регион, истакна Емилиа Героска, директорка на ЦРППР- Битола, а ја цитира МИА. На презентација во Лерин, тамошниот градоначалник Јоанис Воскопулос и првиот човек на комората, Харис Аристидис посочија дека развојот на малите и средни претпријатија го гледаат низ инвестициите во соседната држава. - Врз одлучноста на бизнисмените во овој момент најмногу влијае големата економска криза во Грција и затоа, мал е бројот на оние што се одлучуваат да инвестираат надвор од државата, но токму ваквите средби служат за охрабрување на бизнисмените од двете држави, истакна градоначалникот на Лерин, Воскопулос. Центарот за развој на Пелагонискиот плански регион со седиште во Битола пред потенцијалните грчки инвеститори ги претстави можностите на битолската касарна и новата населба Златен рид, празните задружни домови во руралните општини, комплексот Мусица во Крушево, поранешната чевларница во Кривогаштани и други објекти за развој на мали и средни претпријатија. Оваа активност е составен дел на проектот Институционална надградба за координација и поддршка на бизнис активностите во Пелагонискиот плански регион, што се одвива под мотото Градиме партнерства, а се реализира со финансиска поддршка на Министерството за локална самоуправа на Република Македонија преку Бирото за регионален развој.

20 БИЗНИС ИНФО ВЕСТИ ОД МАКЕДОНСКАТА ЕКОНОМИЈА Нова фабрика за чевли на италијанската копмпанија Кадоро ПРОИЗВОДСТВОТО ОД РОМАНИЈА И ХРВАТСКА СЕ СЕЛИ ВО КРАТОВО Женски чевли од познати светски

Истата компанија веќе 4 години успешно работи во Крива Паланка. Во тој погон има вработено 500 луѓе. -За почеток, погонот во Кратово планирано е да биде само шивална.

Во фабриката во Крива Паланка фирмата Кадоро, освен сопствените брендови, произведува чевли по нарачка за познати светски имиња.

20 20 БИЗНИС ИНФО ВЕСТИ ОД МАКЕДОНСКАТА ЕКОНОМИЈА Нова фабрика за чевли на италијанската копмпанија Кадоро ПРОИЗВОДСТВОТО ОД РОМАНИЈА И ХРВАТСКА СЕ СЕЛИ ВО КРАТОВО Женски чевли од познати светски брендови ќе се произведуваат во Кратово. Се отвора италијанска фабрика. Фирмата Кадоро за почеток ќе вработи 100 луѓе, а понатаму се планира бројот да се зголеми на 250. Истата компанија веќе 4 години успешно работи во Крива Паланка. Во тој погон има вработено 500 луѓе. -За почеток, погонот во Кратово планирано е да биде само шивална. Базата ќе остане во Крива Паланка. Планираме производството кое во моментов го имаме во Романија и Хрватска да го префрлиме во Кратово - вели Отело Монети, сопственик на фирмата Кадоро. Во фабриката во Крива Паланка фирмата Кадоро, освен сопствените брендови, произведува чевли по нарачка за познати светски имиња. Како што пишува скопскиот дневник Вечер, целокупнтото производство е наменето за извоз во Германија, Белгија, Холандија и уште неколку други европски држави. Чевлите се прават на најсовремени и автоматски машини, а по потреба и рачно. - На пазарот во Македонија не е лесно да се влезе и да се работи. Како и на другите пазари, потрошувачите сакаат квалитетни производи за своите пари. Врз основа на продажбата на Алпско млеко сметам дека м а к е д о н с к и о т пазар е интересен и оти можеме да најдеме свој простор. Ние сме еден од поголемите с н а б д у в а ч и на млеко во Македонија, но тоа не е доволно бидејќи се користи многу повеќе од тоа што го продаваме, - рекла Ријавец. Потврди дека размислувале за купување и рестартирање на македонската млекарница Сведмилк, но не кажа дали ќе учествуваат на најавениот оглас за продажба на пропадната млекарница. Во Македонија засега одлучиле да почнат да работат со трговска фирма, а потоа да ги разгледаат следните чекори. - Моментно сме фокусирани на голема иневстиција во Словенија од 14,5 милиони евра. Првин ќе мора да го сработиме тоа, а потоа да размислуваме за производство во некои други земји. Македонија е во нашите планови е една од стратешките држави во која ќе влеземе сигурно и со производство, но засега е многу рано да кажеме кога ќе се случи тоа, изјавила Ријавац. Љубљанске Млекарне се најголема млекарница во Словенија која постои повеќе од 50 години. Произведува јогурт, свежо и трајно млеко, полутврди и тврди сирења, сладолед и друго. Во 2010 година оствари 147,2 милиони евра, од кои на странските пазари 22,8 проценти. -Во моментот сме задоволни. Добро работиме во Крива Паланка. Произведуваме за долгогодишни партнери - додава Монети, сопственик на фирмата Кадоро. Интензивно се работи на подготовка на просторот каде ќе биде сместена фабриката во Кратово. Се планира да почне со работа на почетокот на август. Фирмата Кадоро постои скоро 40 години, а сопственикот Монети со чевларство се занимава од неговата 10-годишна возраст. Љубљанске Млекарне отворија сестринска фирма во Скопје АЛПСКОТО МЛЕКО СЕ ПРОШИРУВА Љубљанске Млекарне ДООЕЛ - Скопје, сестринска фирма на словенечката Љубљанска млекарница, и официјално е отворена за деловните партнери во Македонија. Ќе се занимава со трговија на големо со млечни производи. На македонскиот пазар Љубљански млекарници се присутни повеќе од 10 години со трговската марка Алпско млеко. Преку сестринската фирма на македонските потрошувачи ќе им понудат четири асортимани производи од Љубљанските млекарници и од Тузланската млекарница, најави Цветана Ријавец, претседател на Управниот одбор на Љубљанске Млекарне, а пренесува МИА. Според неа, македонскиот пазар е интересен, а главната заложба во иднина ќе биде зголемување на пазарниот удел од кој не се задоволни. Германската авиокомпанија Ерберлин започна да ја лета дестинацијата помеѓу Дизелдорф и Скопје АВИОНСКИОТ БИЛЕТ 100 ЕВРА Германската авиокомпанија Ерберлин започна да ја лета дестинацијата помеѓу Дизелдорф и Скопје со партнерство на Косово ерлајнс. Секоја сабота авионот Боинг со 144 седишта ќе лета кон главниот град на Македонија, а потоа ќе се врати во градот Рајна во неделата наутро. Ова е втор нов лет за Скопје кој Ерберлин го има во понудата од почетокот на летниот распоред на летање. Ерберлин, исто така, лета на линијата меѓу Цирих и Скопје два пати неделно. Летот од Диселдорф за Скопје чини 99,99 евра вклучувајќи ги и даноците, таксите и топ бонус милјите. Билетите може да се резервираат на сајтот com, како и во сервис-центарот на авиокомпанијата и во туристички агенции.

Обем на стоковната размена со странство на земјаво во првиот квартал од годинава ТРГОВСКИОТ ДЕФИЦИТ ДОСТИГНА ДО 940 МИЛИОНИ ДОЛАРИ Според претходните податоци на Државниот завод за статистика,

Покриеноста на увозот со извоз е 58.7%. Трговскиот дефицит, во периодот јануари-април 2011 година, изнесува 940 863 илјади САД долари.

(валани производи), облеката и преработките од нафта.

Во периодот јануари-април 2011 година, најголемо учество во извозот на стоки имаат земјите-членки на ЕУ 27 (63.2%) и земјите од Западен Балкан (25.

21 Обем на стоковната размена со странство на земјаво во првиот квартал од годинава ТРГОВСКИОТ ДЕФИЦИТ ДОСТИГНА ДО 940 МИЛИОНИ ДОЛАРИ Според претходните податоци на Државниот завод за статистика, вкупната вредност на извозот на стоки од Република Македонија, во периодот јануари-април 2011 година, изнесува илјади САД долари, а на увозот илјади САД долари. Покриеноста на увозот со извоз е 58.7%. Трговскиот дефицит, во периодот јануари-април 2011 година, изнесува илјади САД долари. Трговската размена по производи покажува дека во извозот најголемо е учеството на катализаторите на носачи со благородни метали или нивни соединенија, фероникелот, производите од железо и челик (валани производи), облеката и преработките од нафта. Во увозот најмногу се застапени платината и легурите на платина, необработени или во прав, суровата нафта, моторните возила за превоз на лица и електричната енергија. Во периодот јануари-април 2011 година, најголемо учество во извозот на стоки имаат земјите-членки на ЕУ 27 (63.2%) и земјите од Западен Балкан (25.5%), а во увозот на стоки најголемо учество имаат земјитечленки на ЕУ 27 (53.3%) и земјите во развој (29.3%). Според вкупниот обем на надворешно-трговската размена, Република Македонија најмногу тргува со Германија, Русија, Велика Британија, Србија и Бугарија (48.2% од вкупната надворешно-трговска размена се врши со овие пет земји). Издадени 220 одобренија за градење во април ВРЕДНОСТА НА ОБЈЕКТИТЕ 1,4 МИЛИЈАРДИ ДЕНАРИ Според податоците на Државниот завод за статистика, во април 2011 се издадени 220 одобренија за градба што е за 5.6% помалку во БИЗНИС ИНФО 21 однос на истиот месец од претходната година. Според издадените одобренија за градење, предвидената вредност на објектите изнесува илјади денари што е за 33.3% помалку во однос на истиот месец од претходната година. Од вкупниот број на издадени одобренија за градење, 165 (75.0%) се наменети за објекти од високоградба, 20 (9.1%) за објекти од нискоградба и 35 (15.9%) за објекти за реконструкција. Од вкупно 220 објекти, на 169 (76.8%) како инвеститори се јавуваат физички лица, а на 51 објекти (23.2%) инвеститори се деловни субјекти. Во извештајниот период е предвидена изградба на 367 станови со вкупна корисна површина од м2 Цените на мало и на трошоците на животот во мај ПАД ВО ОДНОС НА АПРИЛ Според податоците на Државниот завод за статистика, индексот на цените на мало во мај 2011 година, во однос на претходниот месец, изнесува 99,9, а индексот на трошоците на животот 99,8. Намалувањето на трошоците на животот од 0.2% е резултат на пониските индекси на зеленчукот за 4,6%, мастите за 1,4%, другите прехранбени производи за 0,8% и млечните производи за 0,5%. Во мај 2011, намалување на индексите на трошоците на животот е забележано и кај услугите за сместување за 3,2%, услугите за одржување на покуќнината за 2,3%, СТАТИСТИКА нафтените деривати за 2,0%, услугите за образование и развој за 1,1%, козметичките производи за 0,9%, средствата за образование за 0,7%, услугите за обувки за 0,5%, услугите за одржување на станот за 0,4% и облеката за 0,3%. Пораст на индексот на трошоците на животот во мај 2011 година, во споредба со претходниот месец, е забележан кај овошјето за 6,4%, преработките од риба за 1,2%, рибата за 0,9%, производите од жито и преработеното овошје за 0,4% и свежото и киселото млеко за 0,2%. Исто така, пораст на индексот на трошоците на животот е забележан и кај превозот на патници за 2,8%, обувките за 1,3%, садовите и приборот за домаќинствата и средствата за хигиена за 0,9%, лековите за 0,5%, храната во ресторани и хотели и туристичките аранжмани за 0,2%. Индексот на цените на мало во мај 2011 година, во споредба со мај 2010 година, бележи пораст од 4,7%, а трошоците на животот бележат пораст од 5,2%. Цени во угостителството во мај НОЌЕВАЊАТА ПОЕФТИНИ ЗА 4,1 ОТСТО Според податоците на Државниот завод за статистика, индексот на цените на угостителските услуги во мај 2011 година, во споредба со април 2011 година, е намален за 0.9%. Споредено по групи на услуги, намалување е забележано во групата Ноќевања за 4.1%. Индексот на цените на угостителските услуги во мај 2011 година, во однос на истиот месец од претходната година, е намален за 1.2%. Кумулативниот индекс на цените на угостителските услуги за периодот јануари-мај 2011 година, во однос на истиот период од минатата година, е намален за 0.6%, додека во однос на декември 2010 година е намален за 0.8%.

22 БИЗНИС ИНФО НАША ТЕМА: ГОЛЕМИ И МАЛИ Меѓународната трговска комора го осудува порастот на протекционизмот во Г20 ДЕСЕТТИНА ОД ВРЕДНОСТА НА СВЕТСКАТА ТРГОВИЈА ЗАРОБЕНА ОД ПРОТЕКЦИОНИСТИЧКИ МЕРКИ!

земјите на Г20 ги зголемуваат протекционистичките мерки.

инвестициони мерки на Г20, објавен на 24 мај 2011 година, се изнесува дека нови трговски рестриктивни мерки се спроведени во изминатите шест месеци, повеќе отколку во кој било претходен извештаен

22 22 БИЗНИС ИНФО НАША ТЕМА: ГОЛЕМИ И МАЛИ Меѓународната трговска комора го осудува порастот на протекционизмот во Г20 ДЕСЕТТИНА ОД ВРЕДНОСТА НА СВЕТСКАТА ТРГОВИЈА ЗАРОБЕНА ОД ПРОТЕКЦИОНИСТИЧКИ МЕРКИ! Меѓународната трговска комора (ICC) ги повикува лидерите на Г20 да ги остават пазарите отворени за трговија, по загрижувачките резултати од неодамна објавениот извештај на СТО - ОЕЦД - УНКТАД дека земјите на Г20 ги зголемуваат протекционистичките мерки. Во зaедничкиот извештај од страна на Светската трговска организација (СТО), Организацијата за економска соработка (ОЕЦД) и Комитетот на Обединетите нации за трговија и развој (УНКТАД) за трговските и инвестициони мерки на Г20, објавен на 24 мај 2011 година, се изнесува дека нови трговски рестриктивни мерки се спроведени во изминатите шест месеци, повеќе отколку во кој било претходен извештаен период. Само во периодот од октомври 2010 година до април 2011 година членките на Г20 имаат спроведено 30 нови извозни ограничувања. Ова се случи и покрај реафирмацијата на Г20 на Самитот во Сеул да се спротивстави на протекционизмот до крајот на 2013 година. Лидерите на Г20 се согласиле во почетокот на годината, на нивниот Самит во Торонто, да ги повлечат сите протекционистички мерки во дистрибуцијата на гас, вклучувајќи ги и извозните ограничувања и неконзистентни мерки на СТО за стимулирање на извозот. Извештајот на СТО-ОЕЦД-УНКТАД открива дека се случува токму спротивното. Жерар Вормс Во заедничкиот извештај се потврдува нарачаната студијата на Меѓународната трговска комора, објавена од страна на Петерсон Институтот за меѓународна економија во 2010 година, во која се наведува дека сите земји на Г20 имаат имплементирано протекционистички трговски мерки од 2008 година. Според Global Trade Alert, земјите на Г20 применуваат дискриминаторски мерки во вредност од 1,6 трилиони американски долари, или 10% од вкупната светска трговија, и тоа само во 2008 година. Жан Гај Кариер - Со оглед дека резултатите од извештајот на СТО-ОЕЦД-УНКТАД се базирани врз извештаите од самите земји на Г-20, и дека тие најверојатно го објавиле само она што било потребно, ние може да претпоставиме дека трговскиот протекционизам е всушност влошен, - изјави генералниот секретар на Меѓународната трговска комора, Жан Гај Кариер: -Овој загрижувачки тренд ги поткопува политиките за економско закрепнување и создавање на работни места, во време кога светската економија е во ризичен период. Загриженоста на глобалната бизнис-заедница во врска со овој тренд на протекционизам ја натера Меѓународната трговска комора неодложно да постави свој индикатор за следење на отвореноста на пазарот. Индексот на отворен пазар ќе обезбеди годишно рангирање на 50 топ трговски земји според нивната отвореност кон тргување и инвестирање. Овој индикатор на приватниот сектор за следење на протекционизмот ќе биде промовиран во пресрет на Самитот на Г20, што ќе се одржи во Кан, во Франција на 3 и 4 ноември 2011 година. -Лидерите на Г20 мора да се здружат за да обезбедат успешно заклучување на преговорите на Доха-рундата. Ова е повеќе од клучно значење со оглед на тоа дека протекционистичките мерки кои што тие ги донесоа за намалување, всушност ги зголемија проблемите, со оглед на тоа дека започна финансиската криза, - рече претседавачот на Меѓународната трговска комора, Жерар Вормс: -Успешното завршување на преговорите на Доха-рундата во 2011 година ќе доведе до круцијален трговски раст во глобалната економија, зголемување на деловната доверба и разгорување на приватното инвестирање кое е клучно во создавањето на работни места. Остварувањето на Развојната агенда на Доха ќе обезбеди светската економија да добие стимулативен пакет ослободен од долгови, со што ќе се обезбеди одржлив економски раст. Имплементирањето на она што е веќе на маса ќе генерира сума од 68 милијарди американски долари годишно зголемување во светскиот извоз. Но, според некои проценки, конечниот договор на Доха-рундата може евентуално да донесе околу 280 милијарди американски долари годишно на глобалниот БДП. Нордиска студија: Големите земји управуваат со ЕУ ЗАЕДНИЦАТА РАСТЕ, АМА МОЌТА СЕ КОНЦЕНТРИРА Демократијата е заглавена во системот на ЕУ, а се очекува состојбата да биде и полошо. Тоа посебно станува јасно кога се имаат предвид проширувањето на ЕУ и Лисабонскиот договор. Како што јавува дописникот на МИА од Гетеборг, ова се заклучоци кои произлегуваат од една нова студија изработена од четворица нордиски истражувачи. Големите членки на ЕУ, како Германија и Франција, всушност, ја имаат засилено својата моќ, отколку што ја намалија по проширувањето на ЕУ, а едновремено се зголеми и бројот и моќта на лобистите. Тоа не создава добри претпоставки за интересите на малите

земји, каква што е на пример Шведска, се истакнува во извештајот Моќта во Европа, објавен од страна на шведскиот Образовен сојуз СНС, кој и самиот е еден од најмоќните шведски лобистички организации.

Правилата за гласање кои произлегуваат од Лисабонскиот договор и ќе стапат на сила во 2014 година, уште повеќе ќе го засилат таквиот тренд.

блок. Во нордиската студија се препорачува дека медиумите би требало во иднина поефикасно да ги локализираат и испитуваат новите центри на моќта во ЕУ и да го следат зголемувањето на сферата на

23 земји, каква што е на пример Шведска, се истакнува во извештајот Моќта во Европа, објавен од страна на шведскиот Образовен сојуз СНС, кој и самиот е еден од најмоќните шведски лобистички организации. Нордиските истражувачи како тренд од последните години посебно го потенцираат институционално поместување на политичката моќ во полза на поголемите земји-членки на ЕУ. Правилата за гласање кои произлегуваат од Лисабонскиот договор и ќе стапат на сила во 2014 година, уште повеќе ќе го засилат таквиот тренд. Заедно со другите големи членки на ЕУ, Францја и Германија тогаш ќе контролираат 63 отсто од влијанието во Министерскиот совет, во споредба, на пример, со пет проценти влијание на малиот нордсики блок. Во нордиската студија се препорачува дека медиумите би требало во иднина поефикасно да ги локализираат и испитуваат новите центри на моќта во ЕУ и да го следат зголемувањето на сферата на прикриените моќници, особено оние со транснационална одговорност за координација. ПОРТРЕТ Карлова награда за Мистер Eвро ЦВРСТИОТ БОРЕЦ ЗА СТАБИЛНОСТ НА ЕВРОПСКАТА ВАЛУТА Тој важи за борец, за независен банкар, кој не му подлегнува на политичкиот притисок. Жан-Клод Трише, претседател на Европската централна банка, е овогодишниот добитник на меѓународната Карлова награда на градот Ахен објавува Дојче Веле Жан-Клод Трише е на врвот на Европската централна банка (ЕЦБ) од 2003 година и оттогаш досега неуморно се залага за стабилноста на заедничката европска валута. Не беше секогаш лесно да се оствари таа цел, но ЕЦБ докажа дека е сериозна институција, и покрај финансиската криза. БИЗНИС ИНФО 23 Жан-Клод Трише -Не можеме да ги промениме цените на нафтата на суровините, но можеме да спречиме тие да предизвикаат зголемување на цените на другите производи и да доведат до инфлација. Затоа остануваме будни и ја следиме ситуацијата со исклучителна внимателност, - рече Трише во април. Спречување на инфлација Тоа е најголема цел на бранителот на европската валута и во изминатите осум години е прилично успешен во нејзиното исполнување, смета Михаел Хајзе од осигурителната компанија Алијанц. Но, тоа не беше секогаш така. Особено не по 9. мај минатата година, кога ЕЦБ ги објави намерите за купување грчки државни обврзници. За многумина тоа претставуваше кршење на табуто, откажување од независноста на Централната банка, смета Михаел Хајзе: -Мојот став е всушност исто толку критичен како и на другите. Но, во принцип тоа беше само уште едно дополнување на јавните мерки, наменети за смирување на пазарите. Без оглед на се`, на Трише му успеало да ја зачува релевантноста на ЕЦБ и натамошно да ја надгради, истакнува Хајзе. И покрај светската економска и финансиска криза, нивото на инфлација е стабилно, што е показател за веродостојноста на ЕЦБ. Со својата упорност, Трише значително придонесе за стабилноста на Банката, додава финансискиот експерт од осигурителната компанија Алијанц. Европа е подготвена за иднината Во септември завршува мандатот на Трише. Карловата награда на градот Ахен, што му беше доделена денеска 2јуни 2011 година, претставува крунисување на неговата кариера. Признанието го добива за неговиот ангажман во стабилизирањето на еврото и одржувањето на конкурентноста на европскиот внатрешен пазар. Но, НАША ТЕМА: ГОЛЕМИ И МАЛИ успехот е резултат на тимската работа на ЕЦБ, нагласува Трише: -Не станува збор само за среќа, во прашање се и знаење и упорност. Европскиот систем е добро опремен за иднината. Претседателот на Европската централна банка Жан Клод Трише при приемот на наградата предложи земјите членки на еврозоната да ја разгледаат можноста за создавање заедничко министерство за финансии на овој 17-член монетарен блок. Трише побара на Европската унија да и се даде право на вето на буџетските мерки на земјите членки кои се штетно погрешни, иако тоа ќе бара измени на договорите на ЕУ, објави агенцијата Блумберг. Трише во Ахен, исто така, ги изнесе своите ставови за тоа како подобро да се управува со еврото, неколку месеци пред да ја напушти функцијата и пред договарањето на вториот пакет за спасување на Грција. Минатогодишниот пакет помош на Грција од 110 милијарди евра не успеа да спречи напуштање на државата од страна на инвеститорите. Ирска и Португалија, исто така, мораа да побараат спасувачка помош бидејќи нивните трошоци од заемите пораснаа поради загриженоста дека нема да успеат да ги намалат буџетските дефицити. - Иако, единствено министерство за финансии на еврозоната нема задолжително да управува со голем федерален буџет, тоа би имало директна одговорност во најмалку три домени, изјави Трише, чиј осумгодишен мандат истекува во октомври. Под надлежност на Министерството ќе биде и следење на фискалната политика и политиката поврзана со конкурентноста, како и директната одговорност за членките кои се соочуваат со фискални потешкотии. Министерството ќе ги сноси сите типични одговорности кои се однесуваат на интегрираниот финансиски сектор на еврозоната и ќе биде одговорно за претставување на еврозоната во меѓународните финансиски институции. Трише нагласи дека за било каква нова форма на фискално управување би требало да одлучат луѓето од еврозоната.

24 БИЗНИС ИНФО ЕВРОПСКА УНИЈА Европската комисија предложи да им исплати на европските земјоделци производители на зеленчук 150 милиони евра помош КИОМПЕНЗАЦИЈА ЗА ШТЕТИТЕ ОД ЕПИДЕМИЈАТА НА

зеленчукот, наводно предизвикан со епидемијата на бактеријата ентерохеморагична ешерихија коли.

затворени. Според предлог-законот исклучените седум најстари нуклеарни централи, изградени до 1980 година, нема повторно да бидат пуштено во употреба.

Како резерва при евентуален недостиг на електрична енергија до 2013 година ќе биде оставена во употреба една нуклеарна централа.

24 24 БИЗНИС ИНФО ЕВРОПСКА УНИЈА Европската комисија предложи да им исплати на европските земјоделци производители на зеленчук 150 милиони евра помош КИОМПЕНЗАЦИЈА ЗА ШТЕТИТЕ ОД ЕПИДЕМИЈАТА НА МУТИРАНАТА ЕШЕРИХИЈА КОЛИ Европската комисија предложи да им исплати на европските земјоделци производители на зеленчук 150 милиони евра помош, за надминување на ситуацијата со падот на продажбата на зеленчукот, наводно предизвикан со епидемијата на бактеријата ентерохеморагична ешерихија коли. Германија се откажува од нуклеарната енергија ДО 2022 КЛУЧ НА НЕУТРОНИТЕ Германската Влада одобри план со кој постапно ќе се затвораат нуклеарните централи со цел до 2022 година сите да бидат затворени. Според предлог-законот исклучените седум најстари нуклеарни централи, изградени до 1980 година, нема повторно да бидат пуштено во употреба. Според планот ќе има затворање на нуклеарните централи во 2015, во 2017, во 2019 и во година. Во 2022 година планирано е да се затворат трите нуклеарни централи што последни се изградени. Како резерва при евентуален недостиг на електрична енергија до 2013 година ќе биде оставена во употреба една нуклеарна централа. произведените велосипеди минатата година е зголемена за 10,4 проценти во споредба со 2009 година на 360 милиони евра. Истовремено нивниот број е намален за 2,6 проценти, објави Федералната статистичка служба во Висбаден по повод Европскиот ден на велосипеди. Во Германија се зголемува производството на скапи велосипеди. Додека во 2005 година просечната цена на велосипед од германско производство изнесуваше 163 евра, во 2010 година се зголеми на 279 евра. Само во 2010 година просечната цена на германските велосипеди е зголемена за 13,4 проценти. Од 2005 година Германија го намали производството на велосипеди за речиси 40 проценти, од 2,1 милион до 1,3 милиони парчиња. Еврокомисијата ги заострува мерките против корупцијата ДАНСКА БЕЗ МИТО - Ќе предложиме сума од 150 милиони евра за да се покријат загубите на земјоделците, чии производи не се купуваа по стравот дека во салатите, краставиците, доматите и другиот свеж зеленчук се носителите на потенцијално смртоносната бактерија, изјави порт-аролот на комесарот за земјоделство Дачиан Чиолос. Тој притоа појасни дека точната сума која ќе им биде исплатена на производителите на зеленчук, ќе зависи од проценките кои ќе бидат направени во секоја земја посебно, јавува дописникот на МИА. Засега е предвидено дека со оштетата ќе биде покриен периодот од почетокот на кризата крајот на мај до крајот на јуни. Во меѓувреме, во дебатата што се водеше во Европскиот парламент посветена на бактериолошката епидемија предизвикана од бактеријата ентерохеморагична ешерихија коли од која е погодена Германија, повеќе европратеници се заложија за построги и посериозни истраги за проблемите кои се појавија во Германија и на европско ниво. Меѓу другото, тие подвлекоа дека е потребно да им се исплати оштета на земјоделците погодени од кризата и да се воспостави довербата со потрошувачите. Во дебатата повеќе европратеници го критикуваа недостигот на комуникација и координација на германските власти, други пак изјавија дека Европската Унија не е подготвена да се соочува со ваков вид на кризи. Европратениците оценуваат дека наспроти ова сериозно здраствено прашање, од клучно значење е да се пронајде изворот на заразата и да се извлечат потребните поуки за да се избегне слична ваква криза во иднина. Гласањето за владиниот предлогзакон во Бундестагот (Долниот дом на германскиот Парламент) предвидено е на 30 јуни. Германските велосипеди се поскапи ПОМАЛО ПРОИЗВОДСТВО ПОВИСОКИ ЦЕНИ Германија секоја година произведува се помалку велосипеди, покажуваат официјалните статистички податоци, додека цените се зголемуваат со што просечната цена минатата година достигна 279 евра. Вкупната вредност на Европската комисија ги објави плановите за спречување корупција и предупреди дека ќе ги соопшти имињата на земјите членки кои не успеваат да ја спречат оваа злоупотреба, чија годишна цена за даночните обврзници на ЕУ е проценета на 120 милијарди евра. Обвинувајќи ги владите на некои членки на ЕУ дека проблемот со корупцијата не го разбираат доволно сериозно, извршното тело на Унијата наведува дека извештајот, во кој е оценет одговорот на секоја од членките поврзан за корупцијата, треба да ги натера на акција. - Јасно е дека не постои доволна одлучност меѓу политичарите и креаторите на политиката за борба против овие кривични дела. Со именување и посрамотување, можеме многу да постигнеме, укажа еврокомесарот за внатрешни работи Сесилија Малмстром. Неколку членки на ЕУ спаѓаат меѓу најмалку корумпираните во светот, при што Данска се наоѓа на прво место на листата на светската агенција Транспаренси интернешнал. Останатите членки, меѓутоа, зостануваат, а скандалите со корупцијата го поттикнаа незадоволството на јавноста поради строгите економски мерки кои се преземаат ширум еврозоната поради намалување и отстранување на економската криза.

Најбогати земји во светот САУДИСКА АРАБИЈА, ШВАЈЦАРИЈА, ХОНГКОНГ, КУВАЈТ, АВСТРИЈА.

000 домаќинства, статистички гледано, има осум семејства кои поседуваат имот вреден повеќе од 100 милиони долари.

извештајот. Вкупно 297 од 3,5 милиони австриски семејства располагаат со имот вреден повеќе од 100 милиони долари.

Најмногу милионери има Сингапур каде 15,5 отсто од домаќинствата ја надминуваат магичната граница од 100 милиони имот. Во Швајцарија 10 проценти од населението му припаѓа на клубот супер богати.

борбата против климатските промени во рамките на Еколошкиот самит на големите градови на групата Ц40, што се одржа во Сао Паоло.

25 Најбогати земји во светот САУДИСКА АРАБИЈА, ШВАЈЦАРИЈА, ХОНГКОНГ, КУВАЈТ, АВСТРИЈА... Австриското стопанство спаѓа меѓу најбогатите на светот, а Австрија, пропорционално, се наоѓа на светскиот врв по бројот на богаташи, покажува извештајот на Бостон консалтинг групацијата. На домаќинства, статистички гледано, има осум семејства кои поседуваат имот вреден повеќе од 100 милиони долари. Австрија, поради овој податок, се наоѓа на петто место на супер богати луѓе по глава на жител во светот, а пред неа се наоѓаат само Саудиска Арабија, Швајцарија, Хонгконг и Кувајт, се додава во извештајот. Вкупно 297 од 3,5 милиони австриски семејства располагаат со имот вреден повеќе од 100 милиони долари. Полоша позиција на ранг листата Австрија зазема по прашањето на обични милионери, каде се наоѓа на 15 место. Најмногу милионери има Сингапур каде 15,5 отсто од домаќинствата ја надминуваат магичната граница од 100 милиони имот. Во Швајцарија 10 проценти од населението му припаѓа на клубот супер богати. Светската банка и 40 градовите ветија намалување на емисијата на јаглерод диоксид ЗА ЗЕЛЕНА ИДНИНА НА ПЛАНЕТАВА Светската банка и 40 градови од целиот свет дадоа ветување дека ќе работат заедно во борбата против климатските промени во рамките на Еколошкиот самит на големите градови на групата Ц40, што се одржа во Сао Паоло. Во соопштението се наведува дека Светската банка формирала партнерство со групата C40 ci es climate leadership, коалиција основана во 2005 година со цел за намалување на емисијата на штетни гасови, чиј лидер е градоначалникот на Њујорк Мајкл Блумберг. Градоначалникот на Големото јаболко ја објави информацијата за партнерство со поранешниот американски претседател Бил Клинтон и претседателот на Светската банка Роберт Зелик. Според нив, соработката ќе им помогне на градовите да ги финансираат проектите чија цел е намалување на емисијата на штетните гасови со истовремена поддршка на растот на стопанството. БИЗНИС ИНФО 25 Предупредување на Меѓународната агенција за енергија (МАЕ) РЕКОРДНА ЕМИСИЈА НА ШТЕТНИ ГАСОВИ Емисијата гасови со ефект на стаклена градина не се намалува, туку се зголемува и покрај дваесетгодишниот труд, се наведува во најниот извештај на Меѓународната агенција за енергија (МАЕ). Тоа ќе биде само една од непријатните теми кои ги очекуваат учесниците од 180 земји на двонеделниот собир посветен на климатските промени кој денеска почнува во Бон. Втор удар во борбата против климатските промени е нуклеарната катастрофа предизвикана од цунами брановите во Јапонија, која секако ќе ја намали довчерашната агресивна одлучност на оваа земја за намалување на емисијата штетни гасови. И покрај експанзијата на користење на обновена енергија ширум светот, податоците на МАЕ покажуваат дека емисијата на јаглерод диоксидот, која е во врска со производството на енергија, лани надмина 30 гигатони, што е за пет отсто повисока од претходниот рекорд во 2008 година. Собирот во Бон ќе биде подготовка за конференцијата која кон крајот на годинава, под покровителство на ОН, ќе се одржи во Дурбан, Јужна Африка. Преговарачите во Бон би требало да подготват опции за обезбедување 100 милијарди долари годишно за т.н. Зелен климатски фонд, формиран во декември минатат година, од кој ќе им се помага на државите во светот да се изборат со глобалното затоплување. Предвидување на Меѓународната агенција за енергија (ИЕА) ПОТРОШУВАЧКАТА НА ГАС ПОГОЛЕМА ОД НА ЈАГЛЕН ПО 2025 ГОДИНА Глобалната потрошувачка на гас ќе ја надмине потрошувачката на јаглен набрзо по 2025 година, а до 2035-та таа ќе се доближи и до потрошувачката на нафта, предвидува Меѓународната агенција за енергија (ИЕА). Според агенцијата, од 2015 година побарувачката на природен гас ќе ја надмине понудата, поради што ќе се наметне потреба од зголемување на производството на енергенсот од нетрадиционални извори, пред се во Кина, Австралија и Северна Америка. ИЕА предвидува дека до 2020 година Австралија ќе стане најголем извозник на природен гас, надминувајќи го сегашниот лидер во овој сектор - Катар. Зголемената експлоатација на гас од нетрадиционалните извори ќе придонесе за зајакнување на енергетската безбедност, имајќи предвид дека Агенцијата. овој енергенс практично го има на сите континенти, се потенцира во извештајот на Прогноза на Агенцијата на ОН за храна и земјоделство (ФАО) РОДОТ НА ЖИТАРКИТЕ РЕКОРДЕН, РЕЗЕРВИТЕ СКРОМНИ, ЦЕНИТЕ ВИСОКИ Родот на житарките во светот оваа година би требало да достигне рекорд, благодарејќи на поголемата сеидба, но загриженоста околу незадоволителното ниво на резерви ќе ја одржува нестабилноста и високото ниво на цените и во текот на следната година, прогнозира Агенцијата на ОН за храна и земјоделство (ФАО). Во најновиот извештај за перспективите на пазарот за храна, ФАО предвидува дека глобалниот род на житарките оваа година ќе се зголеми за 3,5 отсто, на 2,315 милијарди тони, по намалувањето од еден процент лани. Вкупните светски резерви на крајот на следната сезона, според најновата прогноза, би требало да забележат минимален раст од 0,8 отсто, односно 494 милиони тони, но тоа би било значително под заклучните резерви од 534 милиони тони, регистрирани на крајот од сезоната 2009/10 година. ФАО предвидува дека светската цена на увозот на храната оваа година ќе се зголеми за 21 отсто, на рекордни 1,29 билиони долари, со што најтешко ќе бидат погодени најсиромашните земји во Африка, Азија и Латинска Америка. Организацијата за храна и земјоделство на ОН (ФАО) соопшти дека цените на храната во светот во мај бележат намалување, но дека и натаму се на упорно високо ниво. Во соопштението на организацијата на ОН се наведува дека високите цени на прехранбените производи може да се очекуваат и до крајот на оваа и во текот на следната година, како последица на намалувањето на резервите на храна и скромниот раст на производството на голем број житни култури. Инаку, според ценовиот индекс на ФАО, цените на храната минатиот месец се намалени за еден процент на месечно ниво, но се речиси за 37 проценти поголеми во однос на мај 2010 година. На падот на индексот најголемо влијание има намалувањето на цената на житарките и шеќерот, со што е неутрализиран растот на цената на месото и млечните производи, наведуваат експертите од ФАО. УНЕСКО повикува на заштита на шумите ГРАДЕЊЕ ЗЕЛЕНО ОПШЕСТВО СВЕТ Генералниот директор на УНЕСКО, Ирина Бокова повика на заштита на шумските екосистеми. - Шумите имаат животна улога за човековата благосостојба и развој. Тие го осмислуваат животот на 1,6 милијарди луѓе и им обезбедуваат неопходни услови. Шумите кои покриваат една третина од планетата придонесуваат за доброто на светот, нагласи таа. Бокова наведе дека шумите во светот се под закана и треба да се направат повеќе напори за заштита од мноштвото опасности.

26 26 БИЗНИС ИНФО НОВИ ПРОИЗВОДИ И ТЕХНОЛОГИИ - Градењето зелено општество почнува со начинот на кој мислиме и дејствуваме. За таа цел УНЕСКО го засичува критичкото и етичко мислење за односите меѓу нашето постоење и природата, истакна таа. Во светот над две милијарди корисници на Интернет АЗИЈА СО НАЈМОГУ ПОСЕТИТЕЛИ, АФРИКА СО НАЈМАЛКУ Бројот на корисниците на Интернет, според последните информации на веб-страницата Интернет Ворлд Статс, се зголеми на две милијарди лица. Според податоците собрани до 31 март лица ги пребарувале Интернет страниците, што претставува 30,2 проценти од населението на планетата. Африка и натаму е континент со најмал број на корисници на оваа глобална мрежа. На овој континент само 11,4 проценти од населението има пристап до Интернет, но токму тука е забележан најголем пораст на бројот на корисниците. Азија има најголема интернетска популација, со повеќе од 922 милиони корисници или 44 проценти. Од нив 45 отсто се во Кина (420 милиони), што е бројка речиси еднаква на вкупниот број корисници во цела Европа (476 милиони). Северна Америка, со 272 милиони корисници на Интернет, во изминатите 11 години забележа пораст од 152 проценти. Во тој дел од светот дури 78,2 отсто од населението има пристап до Интернет. Според проценките бројот на вебстраниците се зголеми на 324,7 милиони. ФИНАНСИСКИ АРАНЖМАНИ Белорусија побара кредит од ММФ ОСУМ МИЛИЈАРДИ ДОЛАРИ СО РОК НА ОТПЛАТА ОД 3 ДО 8 ГОДИНИ Белорусија планира од Меѓународниот монетарен фонд да добие кредит во висина од осум милијарди долари со рок на отплата од три до пет години, изјави премиерот Михаил Мјасникович. - Висината на поддршката на фондот се проценува на 3,5 до осум милијарди долари, со тоа што програмата ќе биде на три до пет години, изјави Мјасникович, истакнувајќи дека цената на кредотот од ММФ е двапати помала од кредитот на меѓународната организација ЕврАзЕС. Михаил Мјасникович Претходно во Минск беше објавено дека Владата и Народната банка на Белорусија испратиле писмо до ММФ со барање за одобрување на кредит. Во Белорусија денеска започна со работа мисијата на ММФ која ќе ја испита економијата на земјата, ќе ги разгледа владините мерки и мерките на Народната банка за стабилизирање на домашниот девизен пазар, како и ќе одреди можност за давање поддршка на макроекономската политика. ММФ во година и одобри кредит на Белорусија од 3,5 милијарди евра. Фондот претходно ги повика белоруските власти на поголема флексибилност на курсот, намалување на државниот долг и субвенционирањето на кредити на сметка на банките. Белорусија побара кредит во висина од над три милијарди долари и од антикризниот фонд на меѓународната економска организација ЕврАзЕС со која управува Русија. Москва како услов ги постави приватизација на белорускиот државен имот за најмалку 7,5 милијарди долари во следните три години и продажба на останатите 50 проценти од акциите на белорускиот монопол за транспорт на гас Белтрансгас на руската компанија Газпром. Монетарната криза и девалвацијата на белоруската рубља минатата недела од 36 проценти предизвика скок на цените во земјата, недостиг на девизи и недостатоци. Од јануари до април инфлацијата достигна 11 проценти. Белоруското министерство за економија овогодинешната инфлација очекува да биде во рамките од 33 до 39 проценти. Поради девалвацијата на рубљата Народната банка воведе силни ограничувања на движењето на монетарниот курсот што речиси го парализира работењето на меѓубанкарскиот пазар. Информациите за барањето на кредит од ММФ не го освежија пазарот, кој се соочува со голем недостиг на валути поради отсуството на девизни интервенции од Народната банка. Во меѓувреме, Министрите за финансии од државите од Евроазиската економска заедница одобрија кредит за Белорусија во износ од три милијарди долари од резервниот фонд на организацијата. - Министрите за финансии на државите од Евроазија одобрија кредит за Белорусија во износ од три миллијарди долари за три години, изјави Дмитриј Песков, прессекретар на рускиот премиер Владимир Путин. Тој појасни дека во првата година ќе бидат доделени 1,2 милијарди, во втората 800 милиони долари и во третата година - една милијарда долари. Освен Русија во таа органзиација се Белорусија, Казахстан, Киргистан, Узбекистан и Таџикистан. Ерменија и Молдавија се состатус - набљудувачи. Квартален индустриски раст меѓу земјите од Заедницата на независни држави БЕЛОРУСИЈА, УКРАИНА И ЕРМЕНИЈА СО НАЈВИСОКИ БРОЈКИ Белорусија е во предност по реализираното темпо на четиримесечен индустриски раст меѓу земјите од Заедницата на независни држави со пораст од 12,9 проценти на годишно ниво. На второ место, според штотуку објавените податоци на Меѓудржавниот комитет за статистика на ЗНД, е Украина со индустриски раст од 8,5 отсто, а трета е Ерменија со 6,4 проценти. Казахстан со остварен индустриски раст од 6,1 отсто е на четврто место, а Киргистан со 5,6 отсто е на петто место. Според темпото на раст на индустриското производство за четири месеци од оваа година, Русија во групата земји од ЗНД е на шестото место, со зголемување од 5,5 отсто. Зад неа е Таџикистан со раст од 3,9 проценти. Пад на индустриското производство од јануари до април оваа година од 0,9 проценти е забележан во Азербејџан. Индустриското производство за четири месеци во ЗНД во просек се зголеми за 6,2 проценти на годишно ниво. КОСОВО Косово ќе биде исклучено од програмата за помош на ММФ ОТИДОА ВО НЕПОВРАТ 150 МИЛИОНИ ЕВРА Меѓународните финансиски институции го ставија Косово на списокот на неодговорни корисници на нивните програми и најавија дека ќе ја прекинат финансиската помош за косовскиот буџет, јавуваат косовските медиуми. Меѓународниот монетарен фонд наскоро се очекува да ја соопшти својата одлука за откажување на помошта за Косово од 150 милиони евра од своите финансиски програми. ММФ, напоменуваат косовските медиуми, не е должен претходно да ја извести косовската Влада за оваа одлука. Прекинот на стенд бај аранжманот, кој Косово го склучи минатата година со Меѓународниот монетарен фонд ќе и оневозможи на Владата на премиерот Хашим Тачи да добие неповратна помош и погодни кредити од меѓународните финансиски организации, ММФ, Светската банка и Европската комисија. Планирано беше овие средства да го покријат буџетскиот дефицит, кој изнесува 226 милиони евра. Претставниците на ММФ по неколкудневната ревизија не се согласија со големите финансиски трошоци за плати, за инвестиции во градењето на нови населби и трошоците за автопатот, кои беа содржани во новиот буџет. Намалувањето на трошоците е последната можност на Косово да ја избегне тешката економска криза во текот на следната година, коментираат косовските медиуми. Исклучувањето на Косово од страна на ММФ ќе претставува редок случај во праксата на оваа организација. ЕУ инсистира на поголем фискална дисциплина од Косово ИТНО НАМАЛУВАЊЕ НА БУЏЕТСКИОТ ДЕФИЦИТ Европската комисија побара од Косово сериозно да се однесува кон фискалната дисциплина и да прифати мерки за намалување на буџетскиот дефицит, се наведува во соопштението на Канцеларијата за врски на ЕУ во Приштина. Во соопштението се истакнува дека ЕК ги разгледува со голема загриженост ризиците околу буџетот за 2011 и финансирањето на дефицитот. Претставниците на Европската комисија ги повикаа косовските власти да преземат мерки за зајакнување на ситуацијата. Предупредувањето доаѓа ден по одлуката на ММФ да престане со проверката на финансиската ситуација на Косово, откако косовската Влада го прекрши договорот за фискална дисциплина со зголемувањето на платите. Одлуката на ММФ може сериозно да влијае на економијата во земјата. Според локалните медиуми, тоа исто така може да го лиши Косово од кредитот во висина од 100 милиони евра од ММФ за оваа година, како и од дополнителни 200 милиони евра од донатори, како Европската комисија и Светската банка. Аналитичарите предупредуваат дека одлуката на ММФ може да биде скапа грешка за премиерот Хашим Тачи. Без поддршката на ММФ останатите институции како Светската банка и ЕУ би можеле да бидат порезервирани во однос на доделувањето на средства за земјата, кои сепак се неопходни за покривање на буџетскиот дефицит. Прашање што следи е дали ЕУ ќе ја следи економската логика и соодвтено со тоа одлуката на ММФ или ќе даде приоритет на политичката стабилност во земјата. - Доколку ЕУ се откаже од својата посветеност, јас сум убеден дека земјата ќе се соочи со економски пад, смета аналитичарот Наим Гаши.

БИЗНИС ИНФО 27 АКТУЕЛНО: НОВИ ЗАКАНИ ЗА ЕКОНОМИЈАТА НА САД Американскиот претседател Барак Обама се соочува со нови предизвици во водењето на домашната економија ЗГОЛЕМУВАЊЕ НА ГОРНАТА ГРАНИЦА НА

Американскиот претседател Барак Обама се соочува со нов предизвик во водењето на домашната економија бидејќи неповолните резултати за вработувањата и раст на стапката на невработеност, деновиве

27 БИЗНИС ИНФО 27 АКТУЕЛНО: НОВИ ЗАКАНИ ЗА ЕКОНОМИЈАТА НА САД Американскиот претседател Барак Обама се соочува со нови предизвици во водењето на домашната економија ЗГОЛЕМУВАЊЕ НА ГОРНАТА ГРАНИЦА НА ДОЛГОТ ИЛИ БАНКРОТ! Американскиот претседател Барак Обама се соочува со нов предизвик во водењето на домашната економија бидејќи неповолните резултати за вработувањата и раст на стапката на невработеност, деновиве предизвикаа значителен пад на вредноста на акциите на берзите во таа држава. Според податоци на американското Министерство за труд, во мај бројот на вработени е зголемен за само што е само една четвртина од бројката регистрирана меѓу февруари и април. Стапката на невработеноста е зголемена на 9,1 отсто. Најновите податоци укажуваат дека економскиот раст во САД стагнира од почетокот на оваа година. И во приватниот сектор има само вработувања, два третини помалку од бројот во претходните три месеци. Советникот за економија на Обама, Остин Гулсби призна дека податоците се лоши. - Иако приватниот сектор во изминатите 15 месеци вработи повеќе од 2,1 милион луѓе, стапката на невработеност и понатаму е недозволиво висока и потребен е побрз раст за да бидат надоместени работните места укинати во време на рецесијата, изјави тој. Барак Обама Проценките се дека во САД во време на кризата се затворени девет милиони работни места. Денес, повеќе од една година откако државата излезе од рецесија и понатаму се невработени речиси 14 милиони Американци, од кои 6,2 милиони се без работа повеќе од шест месеци. Американскиот претседател Барак Обама на затворена седница ја постави целта, зголемувањето на горната граница на државниот долг за оваа година да се усогласи до Денот на независноста, кој САД го одбележуваат на 4 јули. Претставникот на републиканците во американскиот Конгрес, Џон Бенер потврди дека консензусот мора да се постигне до тој ден, еден месец пред август кога според оценките на Министерството за финансии, САД ќе мора да објават банкрот доколку не се зголеми горната граница на долгот. На преговорите на Белата куќа и Конгресот остануваат уште многу нерешени прашања, меѓу кои е намалувањето на државните трошоци и зголемувањето на даноците, пишува весникот Вол Стрит Џорнал. Сепак, голем дел од експертите се уверени дека најверојатно по 4 јули ќе биде донесена одлука за зголемување на границата на државниот долг на земјата. - Одлуката ќе биде донесена кога повеќе нема да има простор за одолговлекување. Како што тоа се прави во Вашингтон, изјави конгресменот републиканец Рон Пол, кој е еден од претседателските кандидати. Работната група на чело со потпретседателот на САД Џозеф Бајден, во која се застапени конгресмени од двете партии ќе одржат седница в четврток, на која Белата куќа како што се очекува ќе излезе со нови реални иницијативи. Според аналитичарите за решение на проблемите се неопходни директни преговори на претседателот и лидерите на Конгресот, како и отстапки на републиканците во однос на прашањата за даноците и демократите во однос на прашањето за здравственото осигурување Медикеар. Републиканците се противат на зголемувањето на даноците, а демократите ги блокираат стратешките планови на републиканицте за реформите Медикеар. Горната граница на државниот долг, американски изум за таван на државните заеми, првпат е одреден во 1917 година кога изнесувал 11,5 милијарди долари. Претходно, Конгресот бил обврзан да ја усвојува секоја емисија на хартии од вредност. Од март 1962 година таванот на американскиот државен долг е зголемен 74 пати, а само од 2001 до денес десетпати. Банкрот на САД ќе предизвика нова финансиска криза, предупредуваат експертите поради што тоа мора по секоја цена да се избегне. Меѓународната агенција за кредитни рејтинзи Мудис минатата недела рејтингот на САД, кој се наоѓа на максималното ниво Ааа, го стави на корекција со можност за негово намалување во јуни. Анкета на Вашингтон пост и Еј-Би- Си : Намален бројот на Американците кои ги одобруваат економските мерки на Обамa ОСАМА БИН ЛАДЕН ПОМОГНА САМО КУСО Незадоволството на Американците, од начинот на кој претседателот Барак Обама раководи со економијата на земјата и прашањето за растечкиот буџетски дефицит се должи на бавното економско обновување на земјата, покажуваат резултатите од истражувањето, кое го спроведоа Вашингтон пост и Еј-Би- Си. Зголемувањето на рејтингот на Обама кое се случи по ликвидирањето на Осама бин Ладен е избришано и во моментов 47 отсто од Американците го поддржуваат, додека 49 отсто од нив не ја поддржуваат политиката на претседателот. Непосредно по смртта на Осама бин Ладен во мај рејтингот на Обама се зголеми на 56 проценти. Според најновото истражување 59 проценти од анкетираните, што е нов максимум, даваат негативна оценка за начинот на кој претседателот раководи со економијата. Триесет и три отсто од испитаниците ги одобруваат мерките на Обама за справување со буџетскиот дефицит. Вашингтон пост пишува дека истражувањето е показател за силното песимистичко расположение на јавноста поради високите цени на бензините, намалувањето на вредноста на живеалиштата и високата стапка на невработеност, кои претставуваат закана за закрепнувањето на американската економија. Според 89 проценти од Американците економијата е во лоша состојба, 57 проценти нагласуваат дека економското обновување воопшто не ни почнало, а 66 отсто сметаат дека САД се движат во погрешна насока.

28 БИЗНИС ИНФО ФОКУСИРАНО: ДОЛЖНИЧКАТА КРИЗА НА ГРЦИЈА Дали Грција воопшто може да ги врати парите или треба да и се отпише долгот?

Клучното прашање е дали Грција воопшто може да ги врати парите и дали Грците ќе ги прифатат условите? Јас сум скептичен дека каков било договор сега или подоцна ќе биде само фластер за закрпување.

Токму тоа е прецизно она што и се заканува на финансиската стабилност, и е толку политички неприфатливо во другите земји членки на ЕУ. Што треба да се стори?

28 28 БИЗНИС ИНФО ФОКУСИРАНО: ДОЛЖНИЧКАТА КРИЗА НА ГРЦИЈА Дали Грција воопшто може да ги врати парите или треба да и се отпише долгот? ОДЛУКА МЕЃУ ЃАВОЛОТ И ДЛАБОКОТО СИНО МОРЕ Постигнат е уште еден договор за да и се помогне на Грција. Сепак, ова нема да ги реши проблемите. Клучното прашање е дали Грција воопшто може да ги врати парите и дали Грците ќе ги прифатат условите? Јас сум скептичен дека каков било договор сега или подоцна ќе биде само фластер за закрпување. Она што и треба на Грција е отпишување на долговите, односно голем подарок. Токму тоа е прецизно она што и се заканува на финансиската стабилност, и е толку политички неприфатливо во другите земји членки на ЕУ. Што треба да се стори? Како што и Ирецот кога бил прашан за патот за Корк, и јас нема да почнам од тука. Онаму каде што сега сме, мора да се донесе радикално решение. Европската монетарна унија отсекогаш била половична куќа - повеќе од стабилен конвертабилен систем за размена, но помалку како целосна економска унија. Наскоро, таа ќе мора да тргне или по оној или по овој пат. Целосна фискална интеграција ќе значи дека долговите на една држава автоматски ги делат сите. Но, тоа не е возможно да се спроведе без централна контрола на трошоцте, даноците и позајмиците. И тоа не е прифатливо без политичка унија. Изгледа дека работите одат натаму, иако тоа сега не изгледа баш така со евроскептицизмот кој е во пораст низ целиот континент. Секако, ова може да биде остварливо со мала група. Може едноставно да се прифати една опција дека Грција е далеку од интеграцијата и да и се дозволи (да се окуражи) да си замине. Но, ниту ова не е лесна опција. Оттука, Грција се уште ќе биде дел кој се заканува со финансиска криза, додека самата мора да ја зајакне фискалната ефикасност и да спроведе радикални реформи. Но, барем тогаш ќе има шанса. Ќе се роди новата драхма, со што Грција ќе стане конкурентна. Често се вели дека држава која е во ситуација како Грција не може да си дозволи да се врати на старо затоа што никој повеќе нема да и позајмува. Ова е погрешно. Напротив, едвај ќе чекаат да видат се додека не го постигне фискалниот баланс за да покаже дека веднаш не и треба позајмица. А историјата е полна со примери на држави кои се вратиле на старото и повторно можеле прилично брзо да позајмуваат. Ова е совршено рационално. Кога еднаш некој минат долг ќе се намали, има поголеми шанси да се заслужи нов заем. И уште повеќе, со комбинацијата враќање на старо и намалување на долгови, постои шанса за реален економски раст, што пак е решение за сите финансиски болести. Парадоксално, но ако Грција успее во животот надвор од зоната на еврото, тоа ќе постане навистина голема закана за Монетарната унија. Замислете ја тогаш улогата на другите периферни држави кои се уште се соочуваат со битката за да ги намалат нивните долгови и да постигнат конкурентност. Политичкиот и пазарот на државни записи ќе стане неподнослив. Вака, послабите членки една по една ќе си излегуваат од системот. Во ова можеби има некаков спас, но ќе биде прилично конфузно и опасно. Мојата омилена солуција е Германија да си замине, земајќи ги со неа оние држави кои и се блиски сојузници. Во оваа група може да влезат Австрија, Финска и Бенелукс. Франција може да тргне по друг пат. Мојата препорака е оваа група да си направи своја нова валута, наречета ја нова марка, северно евро или како сакате. Останатите држави нека си останат со еврото. Ова има четири предности. Прво, послабите држави нема да се бираат една по една туку ќе бидат врзани со другите држави со кои имаат сличности. Второ, долговите на послабите држави ќе продолжат да бидат деноминирани во нивната сопствена валута. Трето, тогаш појаките држави предводени од Германија, ќе се соочат со технички, правни и финансиски проблеми за создавање на нова валута. На крај, овие земји ќе можат и ќе сакаат да создадат фискална и политичка унија. Сепак, радикални решенија во овој момент не се практична политика. За почеток, виртуелно никој во германскиот бизнис сектор нема да го подржи ова. Еврото за нив е врска бидејќи го сопра она што од друга страна ќе беше ослабната дојч марка, со што ќе се намалеше германскиот извозен бум. Но тие, и германската јавост, можат евентуално да ја сменат песната по повтореното изложување на застрашувачката мисија на еврото, со заеми и отпишувања сеж додека не дојде до судното распукнување. Дали може сето ова да се избегне? Се разбира. Ништо не е невозможно во еконоските работи, а сеуште е тука и фамозната политичка воља. Што е уште поважно, Грција е мала. Какви и горчливи иљачи да им сервира на другите членки да проголтаат, дозата може сеуште да е мала. Она што и треба на евро зоната е добра среќа. Силното економско опоравување може да ги зголеми шансите да се задржи старото и/или да и се дозволи девалуација само на Грција. Како што и велеле старите грци, ова е потег на боговите. Но, ќе ги забележите скорешните знаци за слабеење во целата светска економија. Предвидувањата не изгледаат добро. Роџер Бутл, директор на Кепитал Економикс и економси советник во Дилојт (Дејли Телеграф Лондон) ММФ: ЕУ се соочува со тешки одлуки за Грција ТВРД ОРЕВ ЗА КРШЕЊЕ Европските земји треба да одлучат како ќе го покријат евентуалниот недостиг на средства за Грција следната година, пред ММФ да може да ја додели следната транша од кредитот за земјата, изјави претставникот на Меѓународниот монетарен фонд, Боб Траа. Траа изјави дека лидерите на ЕУ имаат тврд орев за кршење на Самитот на крајот на јуни во врска со преговорите за дополнителна финансиска помош, пред ММФ да го отпушти својот дел од траншата во висина од 12 милијарди евра, предвиден со договорот склучен минатата година. Првичниот план за спас предвидува Грција следната година да биде во состојба да се врати на меѓународните финансиски пазари, за да добие рефинансирање, но високите камати го прават тоа малку веројатно. Папандреу: Преговорите на Грција со меѓународните кредитори не се завршени РЕФЕРЕНДУМ ЗА СПАСУВАЧКИОТ ПАКЕТ Грчкиот премиер Јоргос Папандреу изјави дека преговорите на Атина со меѓународните кредитори за нов спасувачки пакет не се завршени и оти следните денови, но и недели се критични за иднината на Грција. - Нашите решенија и нашиот став кој ќе го изнесеме на самитот на Европската унија ќе ја определат иднината на нашата земја. Преговорите со нашите партнери не се завршени. Следните денови и недели се критични, истакна премиерот на владина седница. Папандреу нагласи дека ќе размисли дали да свика референдум за мерките за финансиско заздравување, кои Грција треба да ги воведе за да продолжи да зема кредити од меѓународните финансиски институции. Тој му порача на Министерството за внатрешни работи да изготви законска

БИЗНИС ИНФО 29 ФОКУСИРАНО: ДОЛЖНИЧКАТА КРИЗА НА ГРЦИЈА база за свикување референдум, доколку тоа е неопходно.

Порака од средбата меѓу Обама и Меркел ДОЛЖНИЧКАТА КРИЗА ВО ЕУ МОРА ДА БИДЕ СОВЛАДАНА САД и Германија се согласија дека не смее да се дозволи кризата во еврозоната да ја загрози светската економија и

- Доколку би дошло до неконтролирана спирала и пораст во еврозоната, тоа би било катастрофално по светската економија, рече Обама.

29 БИЗНИС ИНФО 29 ФОКУСИРАНО: ДОЛЖНИЧКАТА КРИЗА НА ГРЦИЈА база за свикување референдум, доколку тоа е неопходно. Папандреу додаде дека е подготвен да го искористи механизмот на референдум за да добие што е можно поголема согласност од јавноста, како што предвидува Уставот. Порака од средбата меѓу Обама и Меркел ДОЛЖНИЧКАТА КРИЗА ВО ЕУ МОРА ДА БИДЕ СОВЛАДАНА САД и Германија се согласија дека не смее да се дозволи кризата во еврозоната да ја загрози светската економија и оти мора да се совлада, изјави претседтелот на САД Барак Обама на прес-конференција со германската канцеларка Ангела Меркел во Вашинтон. - Доколку би дошло до неконтролирана спирала и пораст во еврозоната, тоа би било катастрофално по светската економија, рече Обама. Обама изјави дека Грција положува надежи во другите членки на еврозоната за олеснување на својата должничка криза и оти Германија ќе има главна улога во наоѓање решение. Обама исто така укажа дека САД ќе соработуваат во напорите за решавање на грчките проблеми. Меркел, која е во шеста посета на САД од доаѓањето на Обама за претседател, изјави дека членките на еврозоната делат заеднички интерес да се обезбеди должничките проблеми во одделни земји да не ја загрозат стабилноста на монетарниот блок во целина. Грција му продава на Дојче телеком дел од своите акции во ОТЕ ДЕСЕТ ОТСТО ЗА 400 МИЛИОНИ ЕВРА Грција се согласи да продаде 10 проценти од своите акции во ОТЕ на германскиот Дојче Телеком во рамки на објавената од Атина програма за забрзана приватизација, со цел да се намали долгот на земјата. Меѓународниот монетарен фонд (ММФ) и ЕУ вршат притисок врз Грција за преземање голема приватизација, за да се соберат потребните средства за намалување на огромниот долг на земјата. Грција вети дека ќе собере 50 милијарди евра од приватизациските зделки до 2015 година, а предвремено договорената продажба на акциите во ОТЕ е првата од нив. Грчката Влада ја користи можноста за продажба на дел од 10 отсто од акциите во ОТЕ за околу 400 милиони евра. Словачка против втора финансиска помош за Грција НАМЕСТО КРЕДИТИ РЕСТРУКТУИРАЊЕ НА ДОЛГОТ Министрите за финансии на еврозоната заради отпорот на Словачка најверојатно нема да можат да го одобрат вториот план за спас на Грција, објавија чешките медиуми. Братислава не учествуваше ниту во првиот план за кредитирање на Грција, кој опфаќаше 110 милијарди евра. Но, сега состојбата е поинаква, бидејќи новиот кредитен пакет, кој би изнесувал над 60 милијарди евра треба да биде финансиран со посредство на Европскиот фонд за финансиска стабилност (ЕФСФ), чие основање го подржа и словачката страна, јавува дописникот на МИА од Прага. Ивета Радичова Највисоките словачки претставници, како министерот за финансии Иван Миклош и премиерката Ивета Радичова последните денови даваат изјави дека новите заеми нема да ја решат грчката ситуација, назначувајќи дека е потребно да се направи реструктуирање на грчкиот долг. Глобалното затоплување ќе ја чини Грција до 2100 година најмалку 436 милијарди евра ТУРИЗМОТ ПОД НАЈГОЛЕМ УДАР Глобалното затоплување ќе ја чини Грција до 2100 година меѓу 436 милијарди и 701 милијарда евра во зависност од мерките, кои ќе бидат преземени, покажува истражувањето, спроведено на барање на Банката на Грција. Во истражувањето се посочуваат три сценарија за влијанието на затоплувањето, кое ќе ги погоди медитеранските земји, а во кои се прогнозира зголемување на просечната температура до четири степени и силно намалување на врнежите. Според најлошото сценарио, без ефикасна борба против емисијата на штетни гасови, затоплувањето, кое особено ќе го погоди туристичкиот сектор на Грција, ќе ја чини земјата околу 701 милијарда евра. Мерките, кои ќе придонесат за ограничување на зголемувањето на температурите до два степени, ќе ја чинат земјата до 2100 година околу 142 милијарди евра, но ќе овозможат да се намали цената на затоплувањето до 294 милијарди евра, што дава вкупна сума од 436 евра, според второто сценарио. Според третото сценарио, во кое приоритет ќе биде даден на адаптирањето на последиците од затоплувањето, Грција тоа ќе ја чини 577 милијарди евра, од кои 67 милијарди ќе отпаднат на преземените мерки. Физичарот и раководител на атинската обсерваторија, кој е координатор на истражувањето, Христос Зерефос, ја потенцира опасноста со која се соочува земјата поради зголемувањето на нивото на Средоземното Море. Супермаркетите во Грција започнуваат кампања КУПУВАЈ ГРЧКО ЗА ПОДДРШКА НА ДОМАШНАТА ЕКОНОМИЈА Повеќето супермаркети во Грција започнуваат кампања за поддршка на потрошувачката на грчките стоки, објави весникот Етнос. Користиме она што произведуваме, носиме грчка облека, јадеме грчка храна, водиме грчки туризам, гласат паролите на иницијаторите на оваа кампања. Кампањата се организира по повик на граѓанското движење Користиме она што произведуваме. Се предвидува во рамки на кампањата овој месец водечките супермаркети во земјата да испечатат плакати, на кои ќе бидат испишани пораки во поддршка на грчките стоки. Плакатите ќе бидат излепени во цела земја, а пораките ќе ги има и на пластичните ќеси, кои се даваат во продавниците. - Потрошувачите треба да ги почитуваат грчките производи. Само така ние граѓаните можеме активно да учествуваме во борбата против невработеноста, да го поддржиме малиот и средниот бизнис, земјоделците, производителите, туризмот во земјата и националната економија, се наведува во соопштениети на организаторите на кампањата.

30 БИЗНИС ИНФО НОВИ ТЕХНОЛОГИИ И ПРОИЗВОДИ Tехничките трендови во американската Влада и во корпоративниот свет БЛЕКБЕРИ ОЛАБАВУВА, НА РАБОТНОТО МЕСТО СЕДНУВААТ АЈПАДИ, АЈФОНИ.

Наместо тоа, некој специјален агент од Бирото за алокохол, тутун, оружје и експлозиви сега ја следи ситуацијата на ајпад Ова не е филм. Ова не е ниту сонот на Стив Џобс. Ова е федералната Влада 2.

30 30 БИЗНИС ИНФО НОВИ ТЕХНОЛОГИИ И ПРОИЗВОДИ Tехничките трендови во американската Влада и во корпоративниот свет БЛЕКБЕРИ ОЛАБАВУВА, НА РАБОТНОТО МЕСТО СЕДНУВААТ АЈПАДИ, АЈФОНИ... Можеби во овој момент некаде во Америка некое лошо момче е под видеонадзор. Надгледуван е во секој момент и по секој негов чекор - но не на мал телевизор. Така беше до 2009 година. Наместо тоа, некој специјален агент од Бирото за алокохол, тутун, оружје и експлозиви сега ја следи ситуацијата на ајпад Ова не е филм. Ова не е ниту сонот на Стив Џобс. Ова е федералната Влада 2.0, каде надградбата на технологијата не се случува како во Куќичката на крајот на преријата. Дури и претседателот Обама, кој е голем фан на Блекбери, се поднови. Тој сега поседува ајпад, кој е веќе забележан на неговата работна маса и како го носи во џебот од сакото под пазуви. Блескавите конзументски производи, кои се адаптирани како корпоративна работна сила - заменувајќи ги блекберите телефоните со ајфони, мајкрософт аутлук за џимејл, и последното се лаптопите за ајпади - сега ја освоија и федералната Влада. Стејт департментот, армијата, Одделот за грижа на ветераните, НАСА. Општата услужна администрација е во процес на префрлување на вработени кон џимејл. Влогот е голем. Промените можат да ги оштетат компаниите кои се веќе одамна врзани со работната култура на Вашингтон, но службите велат дека оваа промена ќе направи работниците да бидат попродуктивни, додека притоа се заштедуваат милијарди од 80-те милијарди САД долари кои годишно се трошат на информатички технологии. Владата се труди да ги следи интересите на федералните работници за нови играчки. - Барањата кои ги гледаме во изминативе 90 дена се вонредни, рече Тим Хоехст, главен за технологии во Агилекс технолоџис, која им помага на федералните агенции да ги интегрираат производите на Ејпл во работната сила (како и други подизведувачи кои брзаат да ги остварат барањата, а Агилекс го прави тоа што го кажува, а тие ги сменија книгите за регистрирање на кој влегува и излегува на пултот за информации со ајпад). Токму како што сите зборуваат: Ова навистина сега се случува. Од дома до работа Аналитичарите и владините службеници велат дека барањата за конзументски технологии доаѓаат главно од два правца. Од врвот, каде што директорите и постарите службеници користат ајпад, андроид телефони и имејл на интернет во нивните приватни животи, а притоа ги прашуваат ИТ-администраторите зошто не можат да ги користат и на работа. Но сепак најголемиот притисок доаѓа од директните работници, кои ја согледуваат вредноста на конзументската технологија која може да се додаде во нивниот работен ден, со што ќе станат помобилни и помалку врзани со канцелариите. - Луѓето имаат подобар пристап до информатичките технологии од нивните домови отколку од работа, а тоа е посебно случај во јавниот сектор, вели Вивек Кундра, шеф за информатички технологии во федералната Влада. - Ако погледнете еден просечен ученик, тој или таа најверојатно има подобри технологии во своите ранци отколку повеќето од нас во владините канцеларии. Вработените повеќе не прифаќаат не како одговор. Неодамнешната студија на Форестер рисрч покажа дека дека 35 проценти од работниците во САД или си купуваат свој смартфон за работа, користат незабранети веб-страни или симнуваат недозволени апликации на работните компјутери. Зошто? Дваесет и четири проценти од оние кои самите си одлучуваат што да користат велат дека таа технологија е подобра од онаа која ја имаат на работа, 36 проценти велат дека таа им е потребна, а нивните работодавци не им обезбедуваат алтернатива. И скоро 40 проценти велат дека ја користат дома и, се разбира, сакаат да ја користат и на работа. - Се работи за иновации и за воведување на нови идеи и нови начини на работење кај работната сила, вели Тед Шедлер, аналитичар во Форестер рисрч, која ги проучува техничките трендови во Владата и во корпоративниот свет. - Луѓето сега имаат лесен пристап до технологијата со која можат да се решат проблемите. Врвниот американски информатичар Кундра вели: Линијата во смисол на термини од технологијата меѓу работа и дома стануваат замаглена. Запрашан што вообичаено слуша од работниците за Владата - или за технологиите обезбедени од корпорациите, Кундра вели: Не се работи за тоа дали им се допаѓа. Тие едноставно ги презираат. Толку многу конзументски направи се внесени од страна федералните работници на нивните работни места што републиканецот Дарел Иса, претседател на Комитетот за надгледување и владини реформи во Домот на претставниците, неодамна во помалку надреално сослушување ја истакна загриженоста за (не)авторизирана употреба на нови направи, при што во рака држеше ајпад и ги запраша слжбениците во Белата куќа: Дали нешто вакво е внесено во Белата куќа? Кога тие одговорија да, Иса запраша: Значи луѓето носат производи кои го компромитираат целиот систем со тоа што на дневна база влегуваат во мрежата на ЕјТиженжТи во Белата куќа, зарем не? Следуваше одговор дека тоа е вистина. Иса рече дека е загрижен што ќе значи тоа за документацијата на претседателот. Неговата канцеларија не одговори со коментар на ова барање. Одговорот на Кундра за темата зошто луѓето користат недозволени направи е едноставен: Дајте им го тоа што го сакаат. Како и многумина федерални работници, и тој има две направи - блекбери (за работа) и ајфон (за приватна употреба). Како и многумина, и Кундра вели дека сака да биде само со една направа. Неодамна со федералните агенции почна да истражува една радикална идеја: работниците нека ја користат која сакаат направа, со нагодени строги безбедносни нагодувања, а Владата да плаќа за услугите. Агенциите и одделите, со помош на компании како Агилекс, тогаш можат да направат апликации за внатрешна употреба на вработените и да ги дистрибуираат во продавници за приватни апликации. Потенцијални заштеди Преминот кон конзументски технологии има и контролирани трошоци: со преминување кон обичниот имејл на Гугл, агенцијата вели дека ќе ги намали трошоците за 50 проценти во следните пет години, со тоа што нема да ги одржува своите сервери и да плаќа за скапа надградба на софтвери. Одделот за земјоделство исто така преминува на обични имејлови, сепак кон конкурентскиот производ од Мајкрософт, кој рамо-до-рамо се бори со Гугл за нови едноставни иницијативи. УСДА вели дека со оваа промена ќе заштеди 6 милиони САД долари годишно. Новиот систем е секогаш апдејтуван, вели Кејси Колеман, главен информатичар во ГСА. Секогаш е освежен и секогаш е модерен. Работниците на ГСА имаат лесен пристап на нивните имејлови преку ајфон или андроид направите, кои сега агенцијата ги тестира. Прифаќањето на овие конзументски направи, иако засега скромно, е веќе широко распространето во многу агенции. Во АТФ има околу 50 ајпади и ајфони во употреба, и нивниот број наскоро може да порасне до 100. Во националната лабораторија Пацифик нортвест, 1000-те блекбери кои беа употребувани минатата година опаднаа на 700, бидејќи работниците си одбираат други смартфони. И државниот секретаријат тестира ајпади. Конгресот сега дозволува ајпади и ајфони во просториите на Претставничкиот дом. И во Одделот за грижа на ветераните се подготвени за нивните вработени да прифатат користење на ајпад или ајфон наместо блекбери. Шефот за информации на овој оддел, Роџер Бејкер, вели дека непонудувањето пристап до конзументски направи се заканува да им наштети на услугите на одделот, со што ќе го направат непожелно место за млади, агилни лекари за работа. - Што повеќе

учествуваше со 21 процент, а минатата година опадна на 14 проценти.

31 БИЗНИС ИНФО 31 НОВИ ТЕХНОЛОГИИ И ПРОИЗВОДИ кажуваме не, стануваме се` потврдокорни, - вели Бејкер. - Затоа мораме да пронајдеме начин да кажеме да. Како што се повеќе ајфони, ајпади и андроид направи се појавуваат во владата, тоа може да предизвика повеќе проблеми за Рисрч ин моушн (РИМ), производителот на Блекбери, кој на пазарот во 2009 година учествуваше со 21 процент, а минатата година опадна на 14 проценти. Аналитичарите велат дека РИМ премногу се фокусира на нивниот високобезбеден имејл-сервис, наместо на градење на платформа за флексибилна апликација на која корисниците и развивачите на апликации ќе можат да иновираат за да ги направат работните животи на конзументите помобилни и попродуктивни. Компанијата исто така доцни и на растечкит пазар на таблети, на кој доминира Ејпл, а за кој се заинтересирани и други брозрастечки производители на андроид-направи. - Најдобриот начин да го опишам Блекбери е пони кој знае само еден трик, вели Чарли Волф, аналитичар во инвестициската банка Нидам енд ко. - Тој трик беше нивната безбедна платформа за пораки. Менаџментот мора веќе еднаш да сфати дека светот се смени. Тие не сфаќаат дека она што води напред е учеството во играта за нови софтвери. Од своја страна, дирекорите на РИМ велат дека прават силни обиди во проширувањето на интересот кај развивачите на апликации за надградената верзија на нивната блекбери-платформа. И иако многу новоизникнати компании кои како трети страни за услуги тврдат дека можат да ги направат ајфоните и андроиднаправите безбедни како и блекбери, Терон Додсон, еден од директорте во РИМ вели: Ова е потешко отколку што изгледа. Во исто време, РИМ тивко најави дека нуди нова услуга со која им се дозволува на ајфоните и андроид-направите да се поврзат со нивниот безбеден имејлсистем. Ова е безусловно предавање, велат аналитичарите по бруталните предизвици кои ги поставија Ејпл и Гугл. - Порастот на конзументските технологии во бизнисот - е тука, вели Кундра. - Тоа се случува и сега додека зборуваме. (Вашингтон пост Вашингтон) Панасоник во Јапонија гради град на иднината МИНИМАЛНА ПОТРОШУВАЧКА НА ЕНЕРГИЈА Заедно со осум партнерски фирми, Панасоник до 2014 година има намера да изгради футуристички еко-град за околу 100 домаќинства, наречен Fujisawa Sustainable Smart Town. Идејата се сведува на едноставна минимализација на потрошувачка на енергија - домовите нема да имаат СФ уреди и висока технологија. Градчето се наоѓа всушност, во Фуџисава Сити на земјиште на поранешна фабрика на Панасоник. Намерата е да се покаже неверојатна ефикасност и корист од паметно планирање нови домови и дека оние што мислат дека животот во согласност со природата е ужасно скап и непрактичен, имаат погрешна претстава за тоа. Градот на иднината Секоја куќа ќе има кров со соларни колектори, а вишокот енергија ќе се чува во акумулациски единици. Патната инфраструктура ќе биде за електрични возила, а градска мрежа од сензори ќе следи сообраќај и ќе управува со уличното осветлување. Доколку се биде без проблеми, првите жители ќе се вселат во март 2014 година. Тргна првиот воз во Европа кој користи соларна енергија СТРУЈА ОД ТУНЕЛ Првиот патнички зелен воз во Европа ја помина релацијата од Антверпен до границата со Холандија, користејќи соларна енергија. Брзиот меѓународен воз кој ги поврзува Париз и Амстердам ќе стане првиот воз во Европа кој на еден дел од релацијата ќе користи струја добиена од соларни панели, инсталирани на тунелот над оваа пруга. Раководителите на проектот изјавија дека овој тунел во Антверпен, во северниот дел на Белгија, долг 3,6 километри и вреден 15,6 милиони евра, ќе буде покриен со соларни панели на површина од метри квадратни, односно во споредба како осум фудбалски стадиони. Со струјата ќе се напојува инфраструктурата на оваа пруга, осветлувањето, сигналите и ќе служи за потребите во самиот воз, а исто така ќе се испорачува и во Антверпен. Се проценува дека панелите ќе заштедат 47,3 милиони килограми емисии јаглерод диоксид во текот на две децении. Мајкрософт го претстави Виндоус 8 Мајкрософт ја покажа следната генерација на оперативниот систем Виндоус и претстави целосно нов интерфејс од кој очекува подобро да одговара на новите таблет компјутери. Новиот Виндоус 8 ќе биде достапен на сите видови уреди, од оние со мали екрани чувствителни на допир, до традиционалните со големи екрани, а ќе може да се користи и со тастатура и глувче или без нив. Новиот интерфејс е значително отстапување од традиционалниот изглед на работната површина на виндоус, кој Мајкрософт го користи веќе со години. Почетниот екран сега има неколку големи апликации во боја, кои во голем дел наликуваат на тие кои ги користи новиот Виндоус фон 7. Кога со прст ќе се допре сликата, апликацијата стратува и го зазема целиот екран без вообичаените мени, системската лента или лизгачот на работ од екранот. - Апликацијата брзо оживува додека Виндоус се губи во позадина, изјави Мајкл Анџуло, потпретседател за планирање, хардвер и екосистем на Виндоус, кој ја претстави својата работа на конференција во Тајпеј. Плочките кои претставуваат апликации автоматски прикажуваат нови информации од Интернет, како што се пораки од Твитер, електронска пошта или вести. Овие апликации наменети за Интернет, кои Мајкрософт ги нарекува скроени апликации се изработени на нова развојна платформа на Виндоус 8 и во голем дел се потпираат на Интернет Експлорер 10, кој се доставува со новиот систем, како и ХТМЛ5, Јава скрипта и ЦСС. На уредите со екрани чувствителни на допир интерфејсот на Виндоус 8 може да се контролира со гестикулација. Кога апликацијата со прст ќе се повлече низ екранот од десно кон лево се појавува контролниот панел на виндоус, како и познатото копче старт, со чие притискање се враќа на почетниот екран од кој потоа може да се отворат нови апликации. Виндоус експлорер и работната површина на виндоус остануваат и понатаму достапни, а Мајкрософт истакнува дека новиот систем ќе биде компатибилен со апликации и програми од актуелниот Виндоус 7. КОРПОРАЦИСКИ БИЗНИС Американската Влада ќе му ги продаде на Фиат остатокот од акциите во Крајслер ДОБИВКА ОД ЗДЕЛКАТА ОКОЛУ 560 МИЛИОНИ ДОЛАРИ Американската Влада постигна договор да го продаде остатокот од своите акции во автомобилскиот производител Крајслер на италијанскиот концерн Фиат. Добивката од зделката, која вклучува продажба на американскиот дел во здравствено осигурителниот фонд на сојузот на вработените во автомобилската индустрија, ќе изнесува околу 560 милиони долари, соопшти американското Министерство за финансии. Од оваа продажба се очекува американската Влада да добие 60 милиони долари, а канадската 15 милиони долари. Министерството нагласи, исто така, дека едвај ќе врати 1,3 милијарди долари од одобрените 12,5 милијарди на Крајслер. Компанијата и вратила на државата 11,2 милијарди долари од одобрените пари за спас на автомобилската индустрија.

32 БИЗНИС ИНФО НОВИ ТЕХНОЛОГИИ И ПРОИЗВОДИ Телеком Австрија сака да го купи Телеком на Косово ПОБЕДА ВО ПРЕДПРОЦЕСОТ Телеком Австрија (ТА) по неуспешното купување на Телеком Србија, сега се обидува

Според медиумите ТА и Т- Хрватски Телеком, кои се во сопственист на Дојче Телеком победиле во предпроцесот на приватизацијата на Поштата и телекомуникациите на Косово (ПТК).

Процесот на продажба на 75 отсто од ПТК треба да биде завршен уште годинава, а се очекува дека на тој начин 300 до 600 милиони евра да се слеат во буџетот на Косово.

32 32 БИЗНИС ИНФО НОВИ ТЕХНОЛОГИИ И ПРОИЗВОДИ Телеком Австрија сака да го купи Телеком на Косово ПОБЕДА ВО ПРЕДПРОЦЕСОТ Телеком Австрија (ТА) по неуспешното купување на Телеком Србија, сега се обидува да го преземе Телеком на Косово, објавија австриските весници Виртшафтсблат и Пресе. Според медиумите ТА и Т- Хрватски Телеком, кои се во сопственист на Дојче Телеком победиле во предпроцесот на приватизацијата на Поштата и телекомуникациите на Косово (ПТК). Иако роковите за конечните понуди се уште не се утврдени од ТА потврдија дека австриската компанија секако ќе учествува во тој процес. Процесот на продажба на 75 отсто од ПТК треба да биде завршен уште годинава, а се очекува дека на тој начин 300 до 600 милиони евра да се слеат во буџетот на Косово. Според австриските медиуми ТА за ПТК сака да плати од 300 до 350 милиони евра. Во процесот за предквалификација за откуп на 75 отсто за ПТК покрај австриската и хрватската фирма учествуваа и албанскиот Албтелеком, египетскиот Ораском и Саба-Фон од Јемен. Чешкиот погон на Хјундаи се проширува ВРАБОТУВАЊЕ НА УШТЕ 900 ЛИЦА Jужнокорејскиот производител на автомобили Хјундаи, која пред две години отвори погон во чешкиот град Ношовице, најави проширување, со што ќе обезбеди вработување на уште околу 900 лица и ќе има вкупен капацитет од околу работници. ЕДУКАЦИЈА Образование од сенка ЕВРОПСКА ИНДУСТРИЈА ВРЕДНА ПОВЕЌЕ МИЛИЈАРДИ Приватните часови е бизинис кој цвета во Европа, во кој родителите од Франција и Германија трошат повеќе од 3 милијарди евра годишно на дополнително образование за нивните деца, стои во новиот извештај. И во поголемиот дел од Европа постои истиот тренд - иако сумите не се толку високи во сите држави - додека родителите издвојуваат се поголеми суми за да им обезбедат на своите деца дополнително знаење покрај државното образование, се вели во извештајот на Европската унија. Покрај потенцирањето дека се трошат огромни суми на образование од сенка, извештајот истакнува како овој тренд ги продлабочува нееднаквостите во Европа, кога децата на побогатите родители имаат шанса да добијат дополнително знаење, со што се создаваат разлики кои можат да имаат долгорочни социјални импликации. Образованието од сенка достигна толкави мери и имаат толку силно влијание врз соцјалната еднаквост, врз економијата на знаења, врз работата во училиштата и во животот на децата и семејствата, што мора да биде истакнато, пишува Марк Бреј, автор на книгата Предизвиците на образованието од сенка, која излезе минатата недела. Дури и во Скандинавија, која е често на врвот на глобалните листи за квалитет на државно образование, исто расте трендот на дополнително учење. Приватните часови многу помалку се за ученици кои имаат вистинска потреба за помош која не можат да ја добија на училиште, и многу повеќе се во врска со справувањето со конкурентските предности на веќе успешните и привилегираните, вели Јан Трушчински, раководител на одделот за образование и култура во Европската комисија, која го подготви овој извештај. Студијата отрива дека повеќето приватни часови ги користат побогати и обично градски семејства, наспроти работничката класа. Во некои земји приватните часови се вообичаени помеѓу семејствата кои веќе плаќаат за приватно школување, со што исто така се продлабочуваат социоекономските разлики. Сеж е оставено на пазарните услови, со што приватните часови ги овозможуваат и ги зголемуваат неднаквостите, вели Бреј во извештајот. Семејствата со поголеми приходи можат да си дозволат и повеќе и поквалитетни приватни часови. Освен што имаат социоекономско влијание, извештајот истакнува колку голем станува бизнисот со приватните часови. Во Франција, Белгија, Британија, Ирска и насекаде, расте бројот на компании кои обезбедуваат дополнително домашно школување. Индустријата за приватни часови е растечки извор на вработувања, како и начин за многу мејнстрим наставници да стекнат дополнителни приходи, вели Трушчински. Ова е една од причините зошто и владите и синдикатите се обидуваат да ја избегнат оваа тема. И покрај милијардите кои се плаќаат за приватни часови, во многу држави ова не е регулирано, па затоа давањето приватни часови е вон реалните државни даночења, се вели во студијата. Земањето приватни часови се смета за толку важно што трошоците на родителите на Кипар и во Грција достигнува до 20 проценти од државните буџети за образование во овие држави, се вели во извештајот. euroac v.com Како што јави дописникот на МИА од Прага, оваа фабрика, која е првата во Европа на компанијата Хјундаи, ќе обезбеди зголемување на производството од на возила годишно. Според планираното дел, од производството, односно околу автомобили месечно, ќе се префрлуваат во новоотворениот погон во Русија. Извештајот е резултат на истражување кое се спроведе во различни држави во изминативе четири години, и покажува дека секторот на француското образование од сенка во 2007 вредело 2,2 милијарди евра, а се проценува дека расте по 10 проценти годишно. Во Германија годишно се троши од 900 милиони до 1,5 милијарди евра за дополнителни часови, од кои најголемиот дел е во степенот на средното образование. Во Франција и Белгија приватните часови можат да чинат и повеќе од 30 евра по час. Во јужна Европа, каде државното образование се стреми да го стигне она од северот, исто така има голем тренд на дополнително учење, каде родителите во Кипар, Грција, Шпанија и Португалија трошат големи суми за нивните деца, иако користа од ова е привилегија за оние деца од побогатите семејства.

БИЗНИС ИНФО 33 СВЕТСКИ ПЕЧАТ Германски полиња на робови БЕРЕМЕ ЈАГОДИ ОД УТРО ДО МРАК ЗА 50 ЕВРА! Припекува жештина на германските полиња со јагоди и аспарагус.

Потта од лицето не се симнува, не смее да се приговара, а не пак да се пречекаат некои сомнителни новинари.

Исто како и во оние добри стари времиња кога странските работници во земјата на соништата доаѓаа речиси од целиот свет во потрага за подобар живот со торбичка во рацете и со мотив да се преживее

33 БИЗНИС ИНФО 33 СВЕТСКИ ПЕЧАТ Германски полиња на робови БЕРЕМЕ ЈАГОДИ ОД УТРО ДО МРАК ЗА 50 ЕВРА! Припекува жештина на германските полиња со јагоди и аспарагус. Се работи под полна пареа од утро до утро. Сезона е! Мора да се работи како ќе каже газдата, брзо и без многу зборење. Потта од лицето не се симнува, не смее да се приговара, а не пак да се пречекаат некои сомнителни новинари. Така е овие денови на германските полиња каде хрватските сезонски работници работат по цели денови. Повеќе илјади Хрвати изминатите денови појдоа во Германија на привремена сезонска работа. Исто како и во оние добри стари времиња кога странските работници во земјата на соништата доаѓаа речиси од целиот свет во потрага за подобар живот со торбичка во рацете и со мотив да се преживее немаштијата. Се остана исто и во Иста цел, исто растојание, само за разлика од крајот на 60-тите години кога странските работници на германските патишта ги дочекуваа со цвеќе и срдечно добредојде, денес за нив не се води сметка. Секој гледа добро и брзо да ги искористи и што помалку да ги плати. Тоа на рабодоваците не им е тешко, да го изиграат законот на разни начини, бидејќи на пазарот е голема понуда на работна сила од целиот свет. А странските сезонски работници денес законски се многу прецизно ограничени кога се во прашање нивните интереси. Не можат да добијат постојана работна дозвола, па така да бидат конкурентни на пазарот на трудот, па сами да изберат работодавец. Со своите многу неповолни сезонски работни договори, исклучиво се врзани покрај работодавците кои ги користат како ефтина работна сила за деноноќна работа на своите имоти во сите временски услови. тоа. Кој е посилен победува ни вели Иво Зеба, познат хрватски иселеник ангажиран во политиката. Многу германски работодавци на странски сезонски работници и не ја исплатуваат договорената работна тарифа, туку тоа го прават на своја рака, кршејќи го законот. Познато е дека некои сезонци се обидоа да се жалат дури и до Сојузниот кабинет за труд, но за жал никој од одговорните за тоа нема разбирање. Слична состојба е и во бербата на грозје. Работните услови се речиси исти, многу луѓе не можат да издржат, па пред планираното време се враќаат во Хрватска. Даница: Имам ноќен кошмар од ова црнчење Даница Ј. од околината на Сплит веќе неколку години оди сезонски да работи во берба на аспарагус во околината на Грос Герау. Саатницата е 5 евра и не верува дека повторно ќе оди во туѓина. - Кај газдата работам се што треба, никој не ме прашува како ми е. Додека трае бербата, се работи по цели денови, Не знам дали идната година повторно ќе дојдам, бидејќи тие пари можам да ги заработам и дома кај нас во туризмот. Вистина е дека кај нас нема работа, но тој што сака да работи, секогаш нешто може да се најде дома, посебно кај нас во Далмација, сега кога наскоро ќе почне туристичката сезона. Во Германија, за вакво црнчење се заработува нешто, но тоа не е живот, малку се спие и по цел ден се работи, тоа е ропство и веќе од тоа имам ноќни кошмари, па кога се враќам дома сонувам ужасни сцени како газдата ме принудува што повеќе да работам на неговиот имот. Ми се чини дека од тоа психички се разболев. Не е ни чудно кога на сето ова ќе се додаде и оваа наша безизлезна општествена и социјална состојба во Хрватска. Се прашувам, каква иднина ќе имаат нашите млади, а што е најжално и тие млади кои ќе стекнат високо образование, општеството инвестира во нив, а на крај завршуваат на германските полиња во потрага по парче леб. Поради што се мачат на факултетите кога често во животот не им се потребни. Сретнувам многу наши млади луѓе кои со факултети доаѓаат да црнчат на германските полиња. Ова искрено ви го велам, но верувајте ми, кога се враќам дома, на своите не им кажувам, за да не ме жалат. Повеќе сакам да ме видат дека сум успешна, а си мислам во себе: само да знаете како сезонците го печалат својот леб, би не жалеле ни вели Даница, која ги брои деновите во Германија и едвај чека работата да заврши. Со нас разговараше попатно набрзина, за да не забележат останатите сезонци дека има присутни новинари, бидејќи ќе кажат на газдата кој нема разбирање за медиумите, туку само за својот џеб. глава на германските полиња, каде за инат сонцето пече како во нашата Далмација, па температурите се зголемија и до 30 степени. Се жали, го болат коските од постојаното клечење и стоење на нозе, а и храната не е иста како дома. Жената на газдата ни носи сендвичи Жената на газдата на полето ни носи сендвичи и навечер нешто по малку зготвено јадење вели Петар, кој ќе издржи, бидејќи кога ќе се врати по два три месеци во Хрватска, ќе види дека се исплатело да се жртвува. Ќе заработи од до евра, а тоа за нашите хрватски услови е солидно. Но, за германски прилики тоа е ситниж. Саатница од 4 до 5 евра е дно на дното и никој за тие пари во Германија не сака да работи. (Слободна Далмација Сплит) Најбрзорастечки бизнис побврзан со манифестации ВО САД ЦВЕТА ГРАДИНАРСКИ ТУРИЗАМ Се поголем број американски градови ги повикуваат туристите да застанат во нивното место и да го почувствуваат мирисот на розите, во надеж дека ќе ја пробаат и локалната храна, ќе ги посетат туристичките атракции и ќе потрошат пари. Градинарскиот туризам цвета во САД во последно време Бафало има свој годишен Градинарски фестивал, Рочестер има Фестивал на кринови, Албани има Ден на лалињата, Северна Каролина Фестивал на азалеи... Секоја година во САД се одржуваат околу манифестации поврзани со одгледување на цвеќе, изјави Ричард Бенфилд, автор на книгата Градинарски туризам. Тој проценува дека градинарскиот туризам е една од областите која најбрзо се развива во САД и не ги привлекува само постарите, туку и помладите кои едноставно сакаат да вдишат чист воздух. На многумина саатницата се движи од 3 до 4 евра, а работното време често знае да биде од 6 до 21 часот, а се зависи и од газдата на кого ќе му паднете во рака, дали има милозливо срце за работниот човек или го доживува како негова доделена машина. Подобро да се заработи нешто, отколку ништо, треба да се преживее, секој бега од сиромаштијата, треба да се истера крај со крај зборуваат нашите соговорници, хрватски сезонски работници кои не сакаат да го откриваат својот идентитет, а ниту локацијата на плантажите на кои работат, бидејќи никогаш не се знае, ако случајно газдата дознае за нивното појавување во медиумите, можат да останат и без скромното парче леб. На пазарот нема милост и разбирање, бидејќи деловните договори се најчесто форма на која речиси никој од работодавците не се осврнува, кога не се во прашање нивните интереси. Најголем број наши сезонци кои во земјата на соништата стигнаа врз основ на неодамна потпишани договори за вработување на сезонски работници во Германија, од пазарите во Хрватска, Бугарија и Романија, принудени се да прифатат неатрактивни работи во берба на јагоди, аспарагус, работа на лозја и други помалку атрактивни занимања. - Работната сила се увезува од нови ефтини пазари на работна сила, бидејќи Германците не сакаат да работат под 15 евра, посебно не работат на деноноќна работа која се практикува на земјоделски имоти во оваа сезона, кога бербата на аспарагус и јагоди е во полн ек. Сепак, луѓето се принудени да дојдат нешто да заработат, да ги прехранат семејствата и тоа така функционира. Некои мои од Славонија едно време исто доаѓаа на таква сезонска работа, но сега кога во нашето место почна со работа една фабрика, на луѓето не им се исплатува да одат да работат во Германија за тие пари кои можат да ги заработат и дома. Интересно е дека нашите луѓе се упорни и работливи и можат да бидат одлични работници, а тоа го покажаа и нашите гастарбајтери, но за жал сезонските работници не се во состојба многу да избираат, едноставно се ограничени и во нерамноправна положба во однос на гастарбајтерите. Ми е жал да ги гледам тие луѓе, кои ете ги собираат трошките на еден богат пазар, но така е Политиколог и берач Петар: Дома нема работа за мене Ете до каде не доведе таа наша политика, во сопствената земја во 21 век да не можеме да заработиме за леб. Срамота! А нашите политичари гордо се шетаат и денес додека во Владата возат најскапи црни лимузини на сметка на работничката класа, кои чинат милиони евра вели 35 годишниот Петар З. од Загреб, кој веќе трета година оди на сезонска работа во Германија во берба на јагоди, во едно помало место крај Франкфурт, кој не сака многу да разговара со новинарите. - Едноставно, јас сум принуден, немам друг избор, иако завршив факултет по политички науки, дома не можам да најдам ниту една работа од која би можел да живеам. Постојано се пријавувам во Заводот за вработување, но секогаш се наоѓа некој кој има подобри врски. Мислам дека се јавив и за чистач, ме одбија, но верувајте ми, дома пред нашите луѓе ми е срам да чистам улици со факултет. Зошто одев толку години и учев? А тука во Германија, кој те прашува, никој не ме познава, па помирен сум на полињата во берба на јагоди, го одмарам мозокот од напорните домашни теми проткаени со беспарицата. Не ме прашувајте како ми е, ете црнчиме, но нешто се заработува. Работиме по цели денови, така човек нема кај да потроши. Нема сакаш-не сакаш, туку мора да работиш додека трае бербата, инаку газдите ќе те отпуштат. Сместувањето не е нешто посебно, може да се каже дека е подобро од бараки. Има работници дојдени од Полска, Романија, Бугарија... тука се бројка и машина за само 4-5 евра на час. Но кога се работи 12 па и повеќе часа, тогаш се собираат од евра месечно. Тоа се убави пари за моето семејство, да можеме да преживееме, бидејќи животот во Загреб е скап. Имам невработена сопруга и две деца, и ете, благодарение на ваквите мои излети некако крпиме крај со крај, а ни помагаат и родителите, инаку тешко би преживеале. Се уште се надевам во праведна Хрватска и верувам дека наскоро ќе успеам да најдам работа според струката, бидејќи Хрватска мора да се развива и да се ослободи од тајкунизацијата ни вели Петар, на кого топлото време овие денови му удри во Кога зборуваме за нашето општество, постои елемент на потрага по убавина, луѓето се изморени од стерилни, сиви, урбани работи... Многу студии укажуваат дека флората и фауната прави многу за човечкиот дух, наведе Бенфилд. Бафало, кој се подготвува за 17 прошетка низ својата градина, го посетуваат околу луѓе. Организаторите утврдија дека лани имале посетители од 36 американски држави и Канада, дека во просек потрошиле 68 долари и дека повеќето од нив одат барем на уште три манифестации поврзани за цвеќето и градинарството. Големото присуство на луѓето ги импресионира организаторите и наместо собир кој беше организиран во тек на викендите, организираат пет неделена програма за прошетки, семинари и други активности, при што многу приватни градини се отворени за посетителите, може да се види Јапонската градина подарок од Каназава, градината со рози во паркот Делавер... Во Албани на годишниот фестивал на лалињата, организаторите на туристите им нудат не само да видат спектакуларни лалиња, туку да организираат и избор на Кралица на лалињата и уште многу активности поради кои тој град во текот на викендот, кога ќе се одржи фестивалот на лалињата, ќе го посетат околу луѓе. Бафало ја инспирира и Џен Киус, која се занимава со градинарство во Кливленд, да организира кливлендска прошетка низ градините, која се одржува на 25 јуни и опфаќа посета на градини, но и фарми, лозја и овоштарници. Добивме огромна поддршка. Кливлендската ботаничка градина се понуди да организира забава за 30 луѓе, иако тоа не го баравме, истакна Киус. Огромен интерес за градинарскиот турузам ги зафати САД, а за тоа сведочат и податоците дека бројот на семејствата кои се занимаваат со градинарство во последно време е зголемен за 2 милиона и сега се 83 милиони домаќинства. Цвеќето не може да разочара никого на крајот на работниот ден. Цвеќето не разочарува, заклучи Бенфилд.

000 еуфорични луѓе, во центарот на Хелсинки, го прославија златниот медал освоен на Светското првенство во хокеј.

34 34 БИЗНИС ИНФО УСПЕШНИ ПРИКАЗНИ ФИНСКА Како Финска стана најголем производител на злато во Европа ПОЧНА СО ПИВОТО, СТИГНА ДО РЕКОРДИ! Зборот култ (финансиски: злато) овие денови во Финска има посебно, речиси митско значење. Околу еуфорични луѓе, во центарот на Хелсинки, го прославија златниот медал освоен на Светското првенство во хокеј. Восхитот од освоениот медал против најголемите ривали Швеѓаните, се` уште не се симнува од градските плакати и од излозите на продавниците. Освен во хокеј на мраз, Финска ја престигна Шведска и во трката за вистинско злато. Имено, овие години финските рудници произведоа околу 7000 килограми злато, со што оваа нордиска земја стана најголем европски производител. Таа позиција досега ја држеше Шведска, која оваа година произведе околу 6000 килограми. Далеку, во финската покраина Северна Карелија, каде што со километри наоколу се простираат шуми, реки и езера, неуморно работат околу 80 луѓе. Откако неодамна се отвори рудникот Пампало,се зголемија амбициите. Финска Лапонија Ќе ги зголемиме инвестициите и активностите. Ќе бараме злато во Карелија и во финскиот дел на Лапонија, - вели Маркус Екберг, претседател на Управата на рударската компанија Ендоминес. Таа шведска компанија инвестираше во рудникот Пампало 20 милиони евра. Убеден сум дека следната година ќе се произведат 1000 килограми злато, - нагласува Екберг. Безбедно засолниште Додека се зборува за тоа, вредноста на златото на Лондонската берза надминува 1577 САД $ за унца. Загриженоста на инвеститорите поради Грција и должничката криза во еврозоната, слабеењето на американскиот долар, стравот од можна инфлација и војната во Либија ги пренасочија парите во злато, традиционално засолниште во несигурни времиња. Од почетокот на годината, златото на светскиот пазар поскапе за 7,9 отсто. Тоа е само продолжување на трендот што е присутен повеќе од десет години, а толку долг пораст на цената на овој метал не е забележан во последните деведесет години, наведуваат аналитичарите. Сегашната цена на златото, ако се земе предвид инфлацијата, е на ниво на цената од 1980-тите години. Сведоци сме на рекордни нивоа, а сето тоа укажува на тоа дека порастот ќе продолжи, - вели Екберг. Имено, во почетокот на 80-те години на минатиот век, цените се зголемија под силно влијание на нафтениот шок и инфлацијата. Сега кризата во еврозоната е во центар на вниманието. За краток рок очекувам континуиран раст на цените, - рече Едел Тули, аналитичар од УБС од Лондон. Европските претставници најавија издавање на нов пакет за помош на Грција кон крајот на овој месец, но многумина се сомневаат во успешно спасување на оваа медитеранска држава. Инвеститорите последниве денови купуваат злато и очекуваат појасна слика за состојбите во еврозоната. Но и очекувањата дека САД би можеле да ја олабават монетарната политика и да ја засилат инфлацијата, како и да ја зголемат побарувачката на злато. Голем број аналитичари истакнуваат дека раснат и цените на другите суровини и метали, но не толку многу. Исто така, се зголеми цената и на бакарот, цинкот и алуминиумот, но доколку и понатаму продолжи песимизмот на инвеститорите и нивниот страв од држење на поризичен имот, може да се очекува многу поголем успех на производителите на злато, - вели Џорџ Бредли, аналитичар во компанијата Investec Asset Management. Голем број компании, вклучувајќи го и Endomines, се обидуваат да ги зголемат своите активности и да го прошират бизнисот. На почетокот на пролетта, во северниот дел на земјата беа испратени дополнителни машини коишто сега, додека во Лапонија е убаво времето, треба да се изврши најголемиот дел од работата. Пораст на акциите 42% Наесен Финска ќе има шест рудници, а најголемиот од нив Китила, во западниот дел на Лапонија, би требало да произведува половина од вкупните количини на злато. Првото злато во таа земја пронајдено во 1868 година, но дури подоцна, во текот на 20-от век, таму е развиено рударството. Сепак, Финците истакнуваат дека таа индустрија се` уште нема зафатено вистински замав, а се претпоставува дека во земјата со 5,2 милиони жители, но по површина една од најголемите европски земји, се кријат огромни резерви на злато. Несомнено, во Финска не` чека многу работа. Ова е огромна област, каде што се кријат огромни ресурси, - истакнува првиот човек на Endomines. Сите залихи што ќе ги најде оваа компанија се преработуваат во финските топилници, а потоа поголемиот дел се извезуваат во странство. Навистина не знаеме на крајот каде завршува тоа злато, но тоа и не е толку битно. Важно е дека успеавме да го продаде сето произведено, и тоа по рекордни цени, - нагласува Екберг. Акционерите на компанијата, исто така, можат да бидат задоволни. Цената на акциите на Endomines е зголемена во последната година повеќе од 42 проценти. Дури и рударите, по враќањето дома, возбудено зборуваат за наоѓалиштата на север. Се чини дека името на познатото финско пиво, Лапин Култа (Лапонско злато), дури сега добива право значење. Старите приказни за луѓето кои некогаш овде барале злато, а среќата ја наоѓале само во пивото, повеќе не се актуелни.

35 БИЗНИС ИНФО 35 Информации од Фокалната точка при Стопанска комора на Македонија превземени од системот за тендерски алерт поддржан од Меѓународната организација за Франкофонија МЕЃУНАРОДНИ ТЕНДЕРИ Назив на Проектот Референца Финансиска референца Вид на набавка услуги Финансиер Земја B-Brussels: ENPI Traceca -транспортен проект Traceca -цивилна авијација II надополнување EuropeAid/131347/C/SER/Mul Европска комисија Објавено на Краен рок за апликација Сектори Опис на Проектот Контакт Назив на Проектот Референца Финансиска референца Вид на набавка Финансиер Земја Armenia, Azerbaijan, Bulgaria, Georgia, Kazakhstan, Kyrgyz Republic, Moldova, Romania, Tajikistan, Turkey, Turkmenistan, Ukraine, Uzbekistan Човекова околина Јавна администрација Законодавство транспорт Развој на политиката во авијацијата во земјите Traceca h ps://webgate.ec.europa.eu/europeaid/online-services/index. cfm?do=publi.welcome MD-Кишињев: ENPI надзор над договори за испорака на фиксна и мобилна комуникација за гранична полиција на Молдавија, фаза II Hores до Otaci надополнување EuropeAid/131267/C/SER/MD услуги Европска комисија Молдавија Земја Afghanistan, Albania, Algeria, Angola, An gua and Barbuda, Argen na, Armenia, Aruba, Azerbaijan, Bahamas, Bangladesh, Barbados, Belarus, Belize, Benin, Bhutan, Bolivia, Bosnia and Herzegovina, Botswana, Brazil, Bulgaria, Burkina Faso, Burundi, Cambodia, Cameroon, Cape Verde, Central African Republic, Chad, Chile, China, Colombia, Comoros, Congo (Brazaville), Congo, Democra c Republic of the, Costa Rica, Croa a, Cuba, Cyprus, Czech Republic, Djibou, Dominica, Dominican Republic, East Timor, Ecuador, Egypt, El Salvador, Equatorial Guinea, Eritrea, Estonia, Ethiopia, Fiji, French Polynesia, Gabon, Gambia, The, Georgia, Ghana, Grenada, Guatemala, Guinea, Guinea-Bissau, Guyana, Hai, Honduras, Hungary, India, Indonesia, Iraq, Israel, Ivory Coast, Jamaica, Jordan, Kazakhstan, Kenya, Kiriba, Korea, North, Korea, South, Kyrgyz Republic, Laos, Latvia, Lebanon, Lesotho, Liberia, Lithuania, Macedonia, Madagascar, Malawi, Malaysia, Maldives, Mali, Malta, Mauritania, Mauri us, Mexico, Moldova, Mongolia, Morocco, Mozambique, Myanmar, Namibia, Nepal, Netherlands An lles, Nicaragua, Niger, Nigeria, Oman, Pakistan, Palau, Panama, Papua New Guinea, Paraguay, Peru, Philippines, Poland, Romania, Russian Federa on, Rwanda, Saint Ki s and Nevis, Saint Lucia, Saint Vincent and the Grenadines, Samoa, Sao Tome and Principe, Saudi Arabia, Senegal, Serbia and Montenegro, Seychelles, Sierra Leone, Singapore, Slovakia, Slovenia, Solomon Islands, Somalia, South Africa, Sri Lanka, Sudan, Suriname, Swaziland, Syria, Tajikistan, Tanzania, Thailand, Togo, Tonga, Trinidad and Tobago, Tunisia, Turkey, Turkmenistan, Tuvalu, Uganda, Ukraine, Uruguay, Uzbekistan, Vanuatu, Venezuela, Vietnam, Yemen, Republic of, Zambia, Zimbabwe Објавено на Краен рок за апликација Сектори Опис на Проектот Економски развој Управување со програми Јавна администрација Општествени служби оценка на добрите страни и слабостите на националните статистички системи во делот на буџетска подршка на програмите Контакт European Commission, Eurostat rue Alcide de Gasperi A n: Mr Pieter Everaers 2920 Luxembourg LUXEMBOURG Tel pieter.everaers@ec.europa.eu Fax Internet address(es) ec.europa.eu/eurostat/callsfortenders Објавено на Краен рок за апликација Назив на Проектот MK-Скопје: телевизиска опрема надополнување Сектори Опис на Проектот Контакт Назив на Проектот Референца Финансиска референца Вид на набавка Финансиер Информатичка технологија Односи со јавност Општествени служби Телекомуникации Европската делегација планира да потпише 2 договори за испорака на фиксна и мобилна комуникациска опрема. delega on-moldova-procurement@eeas.europa.eu AL-Тирана: IPA подршка на Владата за учество во програмите на ЕУ надополнување EuropeAid/131353/C/SER/AL услуги Европска комисија Референца ECZ64424-земји кандидати Финансиска референца 2011/S (2011/S ; 2011/S Вид на набавка испораки Финансиер Земја Европска комисија Македонија Објавено на Краен рок за апликација Сектори телекомуникации Опис на Проектот Крајниот рок се поместува на : (10:00 Контакт ЈП Македонска радиотелевизија Бул. Гоце Делчев бб За Лазе Новески-1000 Скопје. Tel tenderi@mrt.com.mk. Fax (Supplement to the Official Journal of the European Union, , 2011/S Земја Албанија Објавено на Краен рок за апликација Сектори Опис на Проектот Контакт Назив на проектот Референца Управување со програми Општествени служби Подршка на административните тела за учество во програмите (FP7, CIP-EIP, Europe for Ci zens, Culture, Customs 2013), Зајакнување на институционалниот капацитет h p:// L-Луксембург: оценка на добрите страни и слабостите на националните статистички системи во делот на буџетска подршка на програмите EcZ65639-Commission Финансиска референца 2011/S ; 2011/S Вид на набавка Финансиер услуги Европска комисија Назив на Проектот Референца MK-Скопје: набавка на дигитални апарати Update ECZ64668-земји кандидати Финансиска референца 2011/S ; 2011/S ; 2011/S Вид на набавка Финансиер Земја испораки Европска комисија Македонија Објавено на Краен рок за апликација Сектори телекомуникации Опис на Проектот Се поместува крајниот рок за : :00. Контакт ЈП Македонска радиотелевизија Бул. Гоце Делчев бб За Лазе Новески-1000 Скопје. Tel tenderi@mrt.com.mk. Fax (Supplement to the Official Journal of the European Union, , 2011/S

36 36 БИЗНИС ИНФО МЕЃУНАРОДНИ ТЕНДЕРИ Информации од Фокалната точка при Стопанска комора на Македонија превземени од системот за тендерски алерт поддржан од Меѓународната организација за Франкофонија Назив на Проектот RS-Приштина: испорака на центар за база на податоци надополнување Назив на Проектот Референца Испорака на невооружени безбедносни услуги на UNMIK на Koсово UNZ65713 Референца Финансиска референца Вид на набавка Финансиер Земја EuropeAid/131105/D/SUP/XK, supply of containerised data centre (PROC/258/11 Contract No CFSP/2010/46/EULEX Kosovo Bout de Marnhac испораки Европска комисија Косово Објавено на Краен рок за апликација Сектори Информатичка технологија Јавна администрација Опис на Проектот Се поместува крајниот рок за Контакт EULEX Kosovo, Procurement Sec on, Main Warehouse Compound, Zona Industriale Veternik, PO Box 268 (opposite Gorenje Hotel, next to fuel sta on), Pris na, KOSOVO Назив на Проектот Референца Финансиска референца Вид на набавка Финансиер Земја Проект за одлично образование WB /11 Credit No.: 4180-AL; Project ID No.: P услуги ЕИБ, Светска банка Албанија Објавено на Краен рок за апликација Сектори Опис на Проектот Образование Управување со програми Консултантски услуги за поставување на квалитетна оценка во рамките на јавните институции за високо образование Контакт Director of PAAHE/APAAL: Prof Dr. Avni Meshi. Coordinator of Ac vity: Renata Qa pi,. Public Accredita on Agency of Higher Educa on in Albania (PAAHE/APAAL). Educa on Excellence and Equity Project. Blv Zhan D Ark, Pallatet e Lanës, Nr. 2, Ap 17. AL-1001, Tirana, Albania. Tel: avnimeshi@yahoo.com, renataqa pi@aaal.edu.al, renataqa pi@gmail.com. Web site: Назив на Проектот Референца Финансиска референца Вид на набавка Финансиер Земја Проект за одлично образование WB /11 Credit No.: 4180 AL; Project ID No.: P услуги Светска банка Албанија Објавено на Краен рок за апликација Сектори Образование Управување со програми Финансиска референца Вид на набавка Финансиер Земја EOIUNMIK6699 Услуги, испораки Обединети Нации Косово Објавено на Краен рок за апликација Сектори Опис на Проектот Јавна администрација Општествени служби Обезбедување сигурност и безбедност на UNMIK, Контакт Address: vranic@un.org, cc: jasny@un.org Address EOI response by fax for the A en on of: Ms. Dzenana Vranic Fax Number: Ext or 4082 via USA, or Ext via Italy, or Ext 4080 via PTK, or Ext 4080 via Macedonia. UNCCS Code: Назив на Проектот Референца Инсталација на 5 ICT центри UNDPZ65725 Финансиска референца UNDP/Projects/447/2011; 7087 Вид на набавка Финансиер Земја испораки УНДП Украина Објавено на Краен рок за апликација Сектори Опис на Проектот Контакт Назив на Проектот Референца Финансиска референца Вид на набавка услуги Финансиер Земја Информатичка технологија Поставување на компјутерски хардвер во 5 Интернет центри во Белорусија h p://procurement-no ces.undp.org/view_file.cfm?doc_id=8201 B-Brussels: ENPI Traceca -транспортен проект Traceca цивилна авијација II надополнување EuropeAid/131347/C/SER/Mul Европска комисија Објавено на Краен рок за апликација Сектори Опис на Проектот Armenia, Azerbaijan, Bulgaria, Georgia, Kazakhstan, Kyrgyz Republic, Moldova, Romania, Tajikistan, Turkey, Turkmenistan, Ukraine, Uzbekistan Човекова околина Јавна администрација Законодавство транспорт Развој на политиката во авијацијата во земјите Traceca Опис на Проектот Консултантски услуги за надворешна евалуација на институциите од високото образование Контакт Director of PAAHE: Prof Dr. Avni Meshi. Coordinator of Ac vity: Vilma Kraja. Public Accredita on Agency of Higher Educa on in Albania (APAAL/PAAHE). Educa on Excellence and Equity Project. Blv Zhan D Ark, Pallatet e Lanës, Nr. 2, Ap 17. AL-1001, Tirana, Albania. Tel: avnimeshi@yahoo.com, vilmakraja@aaal.edu.al. Web site: Контакт h ps://webgate.ec.europa.eu/europeaid/online-services/index. cfm?do=publi.welcome СТОПАНСКА КОМОРА НА МАКЕДОНИЈА Контакт М-р Ацо Спасовски тел факс е-маил-aco@mchamber.mk

БИЗНИС ИНФО 37 САЕМИ, СЕМИНАРИ, ФОРУМИ, ПРЕЗЕНТАЦИИ На 15 јуни 2011 година ПРЕЗЕНТАЦИЈА НА РЕГИОНАЛНИОТ ПРОЕКТ АГРО ПОЛИС Стопанската комора на Македонија, во 11 часот, сала 1 на 5 кат Презентацијата

и обединување на регионалната аграрна понуда и унапредување на извозните можности, преку интра-регионална соработка.

знаења, воспоставување на заедничко производство и понуда и на тој начин поквалитетно учество на регионот на пазарот на ЕУ.

37 БИЗНИС ИНФО 37 САЕМИ, СЕМИНАРИ, ФОРУМИ, ПРЕЗЕНТАЦИИ На 15 јуни 2011 година ПРЕЗЕНТАЦИЈА НА РЕГИОНАЛНИОТ ПРОЕКТ АГРО ПОЛИС Стопанската комора на Македонија, во 11 часот, сала 1 на 5 кат Презентацијата на Регионален Проектот Агро-полис - инцијатива на Комората на Иматиа, во партнерство со Стопанската комора на Македонија, како и со другите комори и институции од регионот, чијашто цел е унапредување и обединување на регионалната аграрна понуда и унапредување на извозните можности, преку интра-регионална соработка. Иницијативата цели кон значително поголема, поквалитетна и на нови основи воспоставена соработка на земјите од Западен Балкан од областа на агрокомплексот, базирана на примена на нови технологии и знаења, воспоставување на заедничко производство и понуда и на тој начин поквалитетно учество на регионот на пазарот на ЕУ. Проектот Агро-полис ќе го презентира раководителот на проектот Павлидис Димитрис, со цел информирање на компаниите за можностите кои ги нуди проектот на компаниите во однос на нивната промоција и унапредување на производството и извозот, но исто така и за идентификација на можните поддржувачи, како што се фармерските и други асоцијации, научни установи, банки и други субјекти кои делуваат во рамките на агрокомплексот. По презентацијата, Павлидис Димитрис е на располагање за билатералните разговори во однос на вклучување во Проектот. Ве молиме Вашиот интерес за учество на презентацијата да го најавите најдоцна до 13 јуни (понеделник) 2011 година. Пријавниот лист може да се превземе од веб порталот на Стопанската комора на Македонија: Контакт: Љубица Нури, тел. (02) , моб , nuri@mchamber.mk Влатко Стојановски, тел. (02) , моб , vlatko@mchamber.mk На 17 јуни 2011 година МАКЕДОНСКО-РУСКИ БИЗНИС-ФОРУМ СО КОМПАНИИ ОД РЕГИОНОТ ВОЛОГОД Стопанската комора на Македонија, во 10 часот, сала 1 на 5 кат Група бизнисмени од Руската Федерација, на 17 јуни 2011 година ќе ја посетат Р. Македонија. Нивната цел е воспоставување на деловни контакти со компании во земјава од повеќе стопански дејности. Вологодскиот регион се наоѓа околу 458 км североисточно од главниот град Москва. Станува збор за еден од најразвиените региони во Руската Федерација познат по производство на железо, челик и преработка на дрво и го зазема деветото место на БДП по глава на жител во целата земја. Бизнисмените од рускиот регион Вологод ќе имаат прилика да се запознаат со можностите за инвестирање и за потенцијалите за водење бизнис во нашата земја. По завршување на официјалниот дел на бизнис- форумот, планирани се билатерални разговори меѓу компаниите од неколку области: градежништво, прехрамбена индустрија, пренос на електрична енергија, трговија на мало со храна, пијалоци, како и со алкохол и цигари, обезбедување на имоти и лица итн. На средбите ќе учествува и градоначалникот на градот Череповец и раководството на Вологодската стопанска комора. Ве молиме Вашиот интерес за воспоставување на деловните средби со руските компании, да го најавите најдоцна до 14 јуни (вторник) 2011 година. Предлог програмата на настанот, списокот на руските компании и Пријавниот лист Предлог-програма, Список на руски компани и пријавен лист може да се превземе од веб порталот на Стопанската комора на Македонија: Контакт: Љубица Нури, тел. (02) , моб , nuri@mchamber.mk Влатко Стојановски, тел. (02) , моб , vlatko@mchamber.mk Еднодневен семинар ИЗМЕНИ ВО ЗАКОНОТ ЗА ДАНОК НА ДОБИВКА И ВО ПРАВИЛНИКОТ ЗА ФОРМАТА И СОДРЖИНАТА НА ГОДИШНАТА СМЕТКА 14 јуни 2011 година, 10:00-15:00 часот Стопанска комора на Македонија, сала 4 на 5-ти кат Со оглед на последните измени на Законот за данок на добивка, коишто предизвикаа интерес кај стопанските субјекти, Стопанската комора на Македонија, на 14 јуни 2011 година (вторник), во просториите на Комората организира еднодневен семинар на тема: Измени во Законот за данок на добивка и правилникот за формата и содржината на годишната сметка. ПРОГРАМА ИЗМЕНИ ВО ЗАКОНОТ ЗА ДАНОК НА ДОБИВКА: Причини за донесување на измените во Законот за данок на добивка Кои нерезиденти се даночни обврзници? Нова основица за пресметување на данокот на добивка Нови и променети расходи кои можат да се оданочат и помалку искажани приходи Расходи и помалку искажани приходи кај поврзани лица Измени кај намалувањето на даночната основица Даночна загуба Нови даночни обврски при статусни промени Измени кај годишниот данок на вкупен приход Бришење на членот 44-а за казни за кривично дело Резиме на измените. НОВИ ОБРАСЦИ ЗА ПОДНЕСУВАЊЕ ГОДИШНА СМЕТКА ЗА 2011 ГОДИНА: Начин на водење сметководство и финансиско известување согласно ЗТД Начин на пополнување на новите обрасци за годишна сметка Променет образец Биланс на состојба (Извештај за финансиската состојба) Променет образец Биланс на успех (Извештај за добивка или загуба) Нов образец Извештај за сеопфатна добивка Нов образец Објаснувачки белешки ПРАШАЊА И ОДГОВОРИ Предавачи: Славчо Николовски и Златко Митревски од Друштвото за консалтинг, сметководство, финансии и даноци Скопје. Сите заинтересирани за учество на овој семинар можат да се пријават најдоцна до 9 јуни 2011 година. Цената за еден учесник изнесува денари за 1 учесник (4500+ДДВ) за компании членки и денари за 1 учесник (6000+ДДВ) за компании кои не се членки на Комората. Контакт: Анита Митревска тел: anita.mitrevska@mchamber.mk; Ленче Зикова тел: факс: lence@mchamber.mk

38 БИЗНИС ИНФО САЕМИ, СЕМИНАРИ, ФОРУМИ, ПРЕЗЕНТАЦИИ Oд 28 до 30 септември 2011 година CULI- NARIA FINE FOOD во БЕЛЕКСПО центарот во Белград, Република Србија ЗАЕДНИЧКИ ШТАНД НА МАКЕДОНСКИТЕ

услови и единствена можност за средба со светски познатите синџири на маркети, како ЛИДЛ, ТЕСКО, МЕТРО и други.

38 38 БИЗНИС ИНФО САЕМИ, СЕМИНАРИ, ФОРУМИ, ПРЕЗЕНТАЦИИ Oд 28 до 30 септември 2011 година CULI- NARIA FINE FOOD во БЕЛЕКСПО центарот во Белград, Република Србија ЗАЕДНИЧКИ ШТАНД НА МАКЕДОНСКИТЕ ПРОИЗВОДИТЕЛИ ПО ПОВЛАСТЕНИ УСЛОВИ * Купувачите на храна и пијалоци Ве бираат Стопанската комора на Македонија организира групно учество на македонските компании на зеднички штанд под повластени услови и единствена можност за средба со светски познатите синџири на маркети, како ЛИДЛ, ТЕСКО, МЕТРО и други. С п е ц и ј а л и з и р а н и от саем Culinaria Fine Food ќе се одржи од септември 2011 година, во конгресниот Белекспо-центар во Белград, Република Србија. Оваа саемска манифестација не е наменета за широка публика, посетители, веќе за професионалните купувачи кои однапред имаат договорени средби со излагачите. Ова саемска манифестација на добра храна и пијалаци се одржува по втор пат и ги спојува водечките производители и клучните купувачи од регионот и од Европа, а со цел снабдување големи трговски синџири, меѓународни организации, специјализирани работилници за деликатесна храна, институции и кетеринг-компании, хотели и ресторани. Одделни компании ќе се претстават преку национални павилјони (Италија, Грција, Хрватска, Словенија, Турција...). Саемскиот концепт овозможува непосредна комуникација и остварување средби меѓу излагачите и домашните и странски купувачи (Lidl, Tesco UK, Globus, Supreme Group, Ax Food, Horeca, НАТО, малопродажни трговски синџири, увозници итн.) врз основ на селекција од страна на купувачите. Ќе бидат организирани дегустации и натпревари на различни национални кујни. Стопанската комора на Македонија ги поканува сите заинтересирани македонски компании да се пријават за организирано учество на Саемот, најдоцна до 17 јуни 2011 година. Контакт: Влатко Стојановски Тел: vlatko@mchamber.mk Венера Андриевска Тел: ; факс venera@mchamber.mk Од година, во Истанбул, Република Турција МЕЃУНАРОДЕН САЕМ ЗА УБАВИНА, КОЗМЕТИКА И УМЕТНИЧКИ ДОДАТОЦИ BEAUTY EURASIA 2011 Во периодот од 16 до 18 јуни 2011 година, во Истанбул, Република Турција, ќе се одржи реномираната Mеѓународната саемска манифестација за убавина, козметика, и уметнички додатоци BEAUTY EURASIA Станува збор за еден од поголемите меѓународни саемски манифестации од овој тип на специјализирани дејности на којашто ќе земат учество над 400 реномирани компании од преку 40 земји од Средна Азија, од Балканот, Блискиот Исток, од Северна Африка и земјите од Голфот. На овогодинешното издание на BEAUTY EURASIA 2011 ќе бидат претставени следниве сектори: парфеми, дезодоранси, мириси; боја за козметика; производи за нега на тело и коса; опрема и производи за салони за коса; опрема и производи за салони за убавина; производи за коса; производи за нега на кожа; средства за хигиена; козметика за бебиња; алатки за убавина; пакување; суровини и репроматеријали; природни производи и др. Стопанската комора на Македонија организира посета на македонски компании на саемската манифестација од јуни 2011 година. Трошоците за хотелско сместување и превоз паѓаат на товар на пријавените посетители. Стопанската комора на Македонија ги поканува сите заинтересирани македонски компании да се пријават за посета на саемската манифестација. Подетални информации може да се видат на Контакт: Влатко Стојановски Тел: (02) Факс:(02) Call Центар : (02) E-адреса: vlatko@mchamber.mk Контакт: Венера Андриевска Тел: Факс: Call Центар : (02) E-адреса: venera@mchamber.mk Од јуни 2011 година, Постојна, Република Словенија МЕЃУНАРОДНА КОНФЕРЕНЦИЈА СОЦИЈАЛНА ЕКОНОМИЈА = ХУМАНА ЕКОНОМИЈА Се` започна со професорот и добитник на Нобеловата награда за мир во 2006 година, Мухамед Јунус, кој раздели 27 американски долари меѓу 40 селани од сиромашно село во Бангладеш за да можат да ги отплатат долговите и да започнат со свој бизнис. Парите му беа вратени наскоро, бизнисите почнаа да се развиваат и се подобри животот во селото. Од тогаш до денес професор Јунус помогна на милиони мали бизнисмени. Тој ја оформи социјалната банка Грамеен, која денеска е присутна низ целиот свет. На оваа меѓународна конференција ќе присуствуваат најблиските соработници на професорот Јунус. На Конференцијата ќе учествуваат реномирани професори и харизматични бизнисмени, посебно жени, кои веќе подолго време се активни во таков вид на компании. Конференцијата ќе понуди интересни предавања и работилници, со примери од Словенија, Италија, Германија и од други држави. Конференцијата ја организира непрофитната организација Клуб на европски жени, со поддршка на Општина Логатец, познатата компанија Постојнска јама, во соработка со најблиските соработници на професорот Јунус, кои се активни во компаниите Yunus Social Business Centre и Grameen Crea ve Labs. На Конференцијата ќе настапат реномирани предавачи и бизнисмени. Цената за учество на Конференцијата изнесува 295 евра/лице (+20% ДДВ). Подетални информации можат да се добијат на телефон: или на: info@cew.si или на: h p:// eng/publica on.html. Контакт: Ленче Зикова Тел: Факс: Call Центар : (02) E-адреса: lence@mchamber.mk Бесплатен семинар СИМУЛАЦИЈА ПОДГОТВЕНОСТ ЗА КРИЗА ЗА ЕФЕКТИВНО УПРАВУВАЊЕ СО ЧОВЕЧКИ РЕСУРСИ 29- јуни 2011 година 14:00-17:30 часот Стопанска комора на Македонија, сала 4 на 5. кат Предавач: Д-р Никос Мулонопоулос, вонреден професор по информатички системи, Продекан на ALBA Graduate Business School Симулацијата Подготвеност за криза е развиена од страна на конзорциумот на универзитети и организации, меѓу кои се и INSEAD & ALBA Graduate Business School. Симулацијата се фокусира на идејата за подготвеност за криза, којашто директно влијае врз способноста на носителите на одлуки за ефективно справување со кризни ситуации. Симулацијата обезбедува платформа во која учесниците може да видат како организациите, во блиска иднина, ќе можат да одговорат правилно и продуктивно на кризната ситуација за да ја избегнат натамошната ескалација на кризата. Ова ја дава основата за дијагностицирање на организациските бариери и спречување на организациите да постигнат повисоко ниво на подготвеност за кризата. Симулацијата обезбедува за кандидатите алатка за автодијагностика на организациска подготвеност за криза, за која тие можат директно да аплицираат во нивните организации за да се процени на еден систематски начин сегашното ниво на Организациска подготвеност за криза, како и можни акции за значително подобрување на истата. Сесијата ќе се: фокусира на претставите /идеите за соработка тимска работа и способноста

БИЗНИС ИНФО 39 САЕМИ, СЕМИНАРИ, ФОРУМИ, ПРЕЗЕНТАЦИИ за одлучување во ситуации на ограничена комуникација; ќе им помогне на учесниците да имаат можност да проценат и постепено да ги подобрат своите

Агенда Вовед во управувањето со кризи и на важноста на ефективна соработка Прашалник за подготвеноста за соочување со кризна ситуација Симулација на опасност/ неволја.

на криза Презентација на резултатите од прашалникот- Дискусија Заклучоци Проценки Семинарот е наменет за: менаџери на човечки ресурси, тренинг менаџери Предавањето ќе се одвива на англиски јазик.

39 БИЗНИС ИНФО 39 САЕМИ, СЕМИНАРИ, ФОРУМИ, ПРЕЗЕНТАЦИИ за одлучување во ситуации на ограничена комуникација; ќе им помогне на учесниците да имаат можност да проценат и постепено да ги подобрат своите вештини за управувањето со кризи. Агенда Вовед во управувањето со кризи и на важноста на ефективна соработка Прашалник за подготвеноста за соочување со кризна ситуација Симулација на опасност/ неволја. Прва видео снимка: Почеток Групна вежба: Извори на кризата и ефектите Втора видео снимка: Првите реакции Групна вежба: Разбирање на кризата Трета видео снимка: Завршување/крај Групна вежба: Решавање на криза Презентација на резултатите од прашалникот- Дискусија Заклучоци Проценки Семинарот е наменет за: менаџери на човечки ресурси, тренинг менаџери Предавањето ќе се одвива на англиски јазик. Сите заинтересирани за учество на овој семинар можат да се пријават најдоцна до 24 јуни 2011 година. Контакт: Елизабета А. Ефтимова тел: факс: Ленче Зикова тел: факс: Од до година, во Бурса, Република Турција MЕЃУНАРОДЕН САЕМ ЗА БЕБЕ, ДЕТСКА ОБЛЕКА И ДЕТСКИ ПОТРЕБИ *Организирана посета на Саемот со обезбедено бесплатно хотелско сместување Во периодот од 30 јуни до 3 јули 2011 година, во Бурса, Република Турција, ќе се одржи 6. Меѓународен саем за бебе, детска облека и детски потреби. Станува збор за еден од поголемите специјализирани меѓународни саемски манифестации од ваков тип, на којашто ќе учествуваат голем број реномирани турски и странски компании за: бебешка и детска облека; постелнини, бањарки, пелени; образование и обука; друга дополнителна опрема и додатоци; мебел и декорација; играчки; бебешки и детски игралишта; хигиенски производи; козметика; храна и слатки производи; здравствени установи; забавишта; консултантски услуги и психолошки центри; осигурување и др. Стопанската комора на Македонија, во соработка со овластениот застапник на саемскиот организатор Адонис Груп, организира посета на македонски компании на саемската манифестација од до година, со автобуски превоз и алтернативно во сопствена режија. Обезбедено е бесплатно сместување, две ноќевања со појадок, локален трансфер, како и бесплатни влезници за Саемот. Сместувањето е во реномиран хотел со 4 или 5 звезди. Посетителот ги покрива патните и административните трошоци кон саемскиот организатор Адонис од 95 евра со автобуски превоз (доколку е со сопствен превоз - 35 евра), како и организационите трошоци кон Комората. Стопанската комора на Македонија ги поканува сите заинтересирани македонски компании да се пријават за посета на саемската манифестација најдоцна до 15 јуни 2011 година. Контакт: Влатко Стојановски Тел: (02) Факс:(02) Call Центар : (02) E-адреса: vlatko@mchamber.mk Контакт: Венера Андриевска Тел: Факс: Call Центар : (02) E-адреса: venera@mchamber.mk Од јули 2011 година, Охрид МЕЃУНАРОДНА ЛЕТНА ШКОЛА 2011 НАПРАВИ РАЗЛИКА СТАНИ ИНОВАТИВЕН ЕВРОПСКИ ЛИДЕР Целта на летната школа e градење на лидерски вештини и компетенции во областа на иновациите и зголемувањето на јавната свест за потребата да се дејствува и да се промовира иновативното размислување (повеќе информации на сајтот: h p://www. wix.com/macecomm/ieul2011). Со интерактивна групи од 30 студенти, модерирани од македонски и меѓународни експерти, летната школа ветува дека ќе обезбеди одлично учење. Детали за летната школа : Учесници: студенти од целиот свет Место: Хотел Славија Спектар - Охрид Цена: 100 евра, во кои се вклучени сместување, на база полн пансион, предавања, паузи за кафе. * За сите идни учесници кои студираат по ЕКТС, Летната школа обезбедува 2 кредита, кои можат да се искористат на вашиот факултет. Контакт : Ленче Зикова Тел: Факс: Call Центар : (02) E-адреса: lence@mchamber.mk Контакт: Елизабета Андриевска-Ефтимова Тел: Факс: Call Центар : (02) E-адреса: Од 8 до 10 септември 2011 година, во Јилин, НР Кина ЕВРО-КИНА БИЗНИС-ФОРУМ 2011 Во периодот од 8 до 10 септември 2011 година, во градот Чангчун, регион на Јилин, НР Кина, ќе се одржи Евро-Кина бизнис-форум, на којшто учествуваат голем број реномирани европски и кинески компании. Стопанската комора на Македонија, во делот на коорганизација и промоција на настанот пред македонските компании, се јавува како партнер на организаторот на настанот - Macro Euro-China Entrepreneurs Club (MECEC) и локалната кинеска влада, а во соработка со стопанските комори и професионални асоцијации од над 20 европски земји. За време на Бизнис-форумот ќе се одржат билатерални деловни средби меѓу компании од Европа и од Кина, по принцип на електронско поврзување според сродни или слични топански дејности.целта на Бизнисфорумот е да се развијат компетитивни трговски релации со Кина, да се воспостават најсоодветни бизнис-канали со кинески компании и да се обезбеди поволна трговска платформа за влез на кинескиот пазар. Евро-Кина бизнис-форумот 2011 е брз, современ и ефективен начин на пронаоѓање на соодветен и сигурен деловен партнер од странство преку претходно автоматско поврзување (business match-making) од исти или слични стопански сектори. Настанот претставува одлична прилика компаниите заинтересирани за проширување на своите деловни активности во брзорастечката економска сила Кина да остварат директни средби со потенцијални партнери: извозници, увозници, дистрибутери, што од своја страна ќе придонесе за склучување деловни договори, договори за застапување, заемни активности

40 БИЗНИС ИНФО САЕМИ, СЕМИНАРИ, ФОРУМИ, ПРЕЗЕНТАЦИИ во трети земји, трансфер на нови технологии, истражување и развој итн. Кои се предвидените стопански сектори?

(информатичко-телекомуникациски сектор); финансиски сектор и банкарство и др.

40 40 БИЗНИС ИНФО САЕМИ, СЕМИНАРИ, ФОРУМИ, ПРЕЗЕНТАЦИИ во трети земји, трансфер на нови технологии, истражување и развој итн. Кои се предвидените стопански сектори? Автомобилската индустрија; железница и железнички компоненти; опрема и машини за индустрија; животна средина; земјоделие и прехранбена индустрија; дрвна индустрија и мебел; ИТЦ (информатичко-телекомуникациски сектор); финансиски сектор и банкарство и др. За времетраење на настанот предвидени се организирани посети на високотехнолошки развојни зони, фабрики за автомобилска индустрија, индустриски центри итн. Јилин е кинеска провинција која се наоѓа во североисточна Азија, (900 километри од Пекинг) и е еден од најбрзо растечките региони и кинески центар на автоиндустријата. Стопанската комора на Македонија, како овластен национален координатор на македонските компании за Бизнис-форумот, Ве поканува да го пријавите Вашиот интерес за учество, најдоцна до 3 јуни 2011 година. За македонските компании пријавени преку Стопанската комора на Македонија обезбедено е бесплатно хотелско сместување (3 ноќевања, бесплатни локални трансфери, официјален преведувач, приемен коктел и свечена вечера. Целокупните логистички активности (хотелско сместување, авионски превоз, визи) ќе бидат организирани од страна на Стопанската комора на Македонија. Повеќе информации на : Контакт : Влатко Стојановски Тел: (02) Факс:(02) Call Центар : (02) E-адреса: vlatko@mchamber.mk Венера Андриевска Тел: Факс: Call Центар : (02) E-адреса: venera@mchamber.mk Од 8 до 10 септември 2011 година во Пекинг, Кина САЕМ ЗА АВТОДЕЛОВИ CIAPE (China Interna- onal Auto Parts Expo) Од страна на Канцеларијата за економски и трговски односи на Амбасадата на НР Кина, Стопанската комора на Македонија е информирана е дека од 8 до 10 септември 2011 година во Пекинг, Кина, ќе се одржи 5. Саем CIAPE (China Interna onal Auto Parts Expo). На Саемот ќе се презентираат најеминентните производители, купувачи и корисници на автоделови, електроника, автогалантерија од Кина и регионот. Минатата година на Саемот учествуваа компании од 122 земји, а истиот беше посетен од околу посетители. Доколку има заинтересирани компании да го посетат Саемот CIAPE, организаторот ги покрива трошоците за две ноќевања во хотел, како и трошоците за транспорт од хотелот до местото на одржување на Саемот. Исто така, организаторот зема обврска да договори средби со најмалку 10 кинески компании со македонските компании-посетители на CIAPE. Подетални информации за посета на Саемот може да се добијат во Стопанската комора на Македонија или во Канцеларијата на економски и трговски односи на Амбасадата на НР Кина ( eco@t-home. mk, тел.: и ). Заинтересираните за посета на Саемот можат да се регистрираат на вебстраницата најдоцна до 10 август 2011 година. Контакт: Војкан Николовски Тел.: Факс: Call Центар : (02) vojkan@mchamber.mk Од 4 до 13 ноември 2011 година во Швајцарија САЕМ ЗА ХРАНА И ПИЈАЛАЦИ COMPTOIR BROYARD ВО ПАЈЕРН * Доколку постои интерес за настап на македонски компании, Управниот комитет на Саемот во Пајерн, ќе ја прифати Р. Македонија како земја-партнер на овогодинешниот саем и на македонските компании ќе им ги понуди специјални повластени услови за настап Во периодот од 4 до 13 ноември 2011 година, Стопанската комора на Македонија, организира учество на македонски компании на 6. Регионална саемска манифестација за храна и пијалаци COMPTOIR BROYARD во Пајерн, Швајцарија. Доколку постои интерес за настап на македонски компании, Управниот комитет на Саемот во Пајерн, ќе ја прифати Р. Македонија како земја-партнер на овогодинешниот саем и на македонските компании ќе им ги понуди следните услови: бесплатен неуреден изложбен простор од 80м2, со можност за негово проширување; во еден од рестораните, простор од околу 200 м2, кој ќе биде определен за промоција на македонски специјалитети и пијалаци; за лицата кои ќе бидат ангажирани во ресторанот (двајца готвачи и 2 келнера, облечени во народна носија), бесплатно сместување и храна; за лицата кои ќе бидат присутни на штандот во текот на целата саемска манифестација,ќе има голем попуст за хотелското сместување и храна (истите ќе бидат околу 60 франци дневно). COMPTOIR BROYARD е една од најголемите специјализирани регионални саемски манифестации во Пајерн и клучно место каде се среќаваат многубројни производители и трговци од областа на прехраната и пијалаците и тоа: месо и месни производи, опрема за месна ндустрија и месарници; млеко и млечни производи; риба; какао, бонбони, чоколади, сладолед; брашно и производи од брашно; диетална, макробиотичка храна; производители на здрава, био и органска храна; пакување (хартија, фолија, пластика); конзервирана храна; природна минерална и изворска вода; безалкохолни и енергетски пијалаци; сокови, сирупи и екстрати; пиво, суровини и опрема за индустријата за пиво; вина од сите винарски земји и региони; вински и овошни ликери, овошни и други ракии; јаки алкохолни пијалаци, опрема и машини за производство; опрема и машини за винарство. Програмата на COMPTOIR BRO- YARD во Пајерн, Швајцарија, покрај промоција на производителите на храна и пијалаци, нивно дегустирање и продавање, нуди и можност за учество и во други програмски содржини. Целта на оваа заедничка соработка е промоција и изнаоѓање деловни можности за македонските компании кои се занимаваат со производство и продажба на производи и услуги од областа на прехранбената индустрија. Саемската регионална манифестација COMPTOIR BROYARD, претежно е наменета за производители на храна, пијалаци (алкохолни и безалкохолни), туристички агенции, хотелско-угостителски објекти, производители на здрава, био и органска храна. Стопанската комора на Македонија ги поканува сите заинтересирани македонски компании својот интерес за учество за излагање на Саемската регионална манифестација COMPTOIR BROYARD во Пајерн, Швајцарија, да го пријават најдоцна до 1 август 2011 година. Контакт: Венера Андриевска тел: ; факс: Venera@mchamber.mk Влатко Стојановски Тел: (02) ; Факс:(02) Call Центар : (02) vlatko@mchamber.mk

БИЗНИС ИНФО 41 ПОНУДА - ПОБАРУВАЧКА Компанија од Пакистан бара да преземе фабрика за производство на чевли во Република Македонија, нуди лон доработка со капацитет на производство од 2000-3000 пара

41 БИЗНИС ИНФО 41 ПОНУДА - ПОБАРУВАЧКА Компанија од Пакистан бара да преземе фабрика за производство на чевли во Република Македонија, нуди лон доработка со капацитет на производство од пара чевли на ден Валидност до: година Се продава пекара,со линија опремена за производство, со површина од 4000м2, која лежи на плац од 9000м2 во Скопје, населба Лисиче. Приклучена е на линиите за вода, одвод и струја, има и два бунари за вода,приклучок за ГАС. Околу целиот објект има направено кружен тек. Потенцијалот е парчиња леб на ден во 2 смени. На парцелата има можност за изградба на уште 2 објекти со маркици. 1750м2 е горно ниво со висина од 6.5метри (приземје), производствен сутеренски дел од 1750м2 со висина од 6.5 метри, со 2 теретни лифта, комплет со печки за печење, по сите европски стандарди за производство. Плус околу м2 има канцелариски дел. Со сопствен трансформатор од 1.000КW и можност за уште еден. Има агрегатна станица. Објектот комплетно се продава со се парцела по цена од евра. Градбата на пекарата е релативно нова пред 4 години. Валидност до: година Компанија од Германија бара соработка со компании во Македонија во областа на обновлива енергија преку консултански услуги во фотоволтаични системи и геоинформатиката Валидност до: година Компанија од Босна и Херцеговина бара дистрибутер во Република Македонија за пласман на метална галантерија,столици,канти за отпад,огради и други производи за широка потрошувачка од црно железо и росфрај Валидност до: година Хрватска компанија бара соработка со Макстил и Технометал Вардар во Република Македонија Валидност до: година Компанија од Белгија бара пласман на специфични делови со висок квалитет за сите видови машини како и турбини од чилик за хидроцентрали во Република Македонија Валидност до: година Компанија од Словенија бара соработка во областа на металната индустрија во Република Македонија Валидност до: година Претставништво на кинеска компанија во Лондон бара да инвестира во Република Македонија во областа на инженерството, фармацевтската индустрија производство на електрична енергија(соларна енергија),производство на текстил,производство на машини, електронски и ИТ производи, инструменти и мерачи и др. Валидност до: година Компанија од Германија бара дистрибутер во Република Македонија за пласман на бојлери,сончеви колектори, резервоари за топла вода и радијатори, уредите се со оперативен концепт за економско и еколошко греење. Валидност до: година Германска туристичка агенција сака да соработува со туристички агенции од Република Македонија за организирање патувања во Росток и Варнемунде, како и организирање туристички групи од Росток во Македонија. Валидност до: година Во Планот за набавка на вина за 2012 година, на шведскиот монопол Systembolaget AB, предвидена е набавка на шишиња вино Вранец од Република Македонија, со предложена цена од шведски круни по шише (1 шведска круна = денари според курсот на Народната банка на Република Македонија). Планот е доставен до шведските лиценцирани дистрибутери и увозници на вино. Врз основа на Планот за набавка во текот на втората половина на 2011 година, Systembolaget AB ќе го објави тендерот на кој ќе можат да се пријават македонските винарски визби. Во меѓувреме, заинтересираните винарски визби од Република Македонија преку своите дистрибутери од Шведска пожелно е да го контактираат претставникот на Systembolaget AB, притоа презентирајќи го својот интерес за учество на тендерот со своите вина и предложени цени. Валидност до: година Македонска компанија бара партнери за соработка во Европската унија за извоз на работна облека. Валидност до: година Израелска компанија нуди консалтинг услуги за македонските компании кои се заинтересирани да влезат на израелскиот пазар. Валидност до: година Компанија од Кина бара дистрибутер во Република Македонија за пласман на машини за заварување. Валидност до: година Компанија од Хрватска е заинтересирана за набавка на суров тутун во лист од типот вирџинија класа 1, 2 и 3, со пласман од 10 тона месечно. Валидност до: година Компанија од Израел заинтересирана е да увезува шеќер и сончогледово масло од Република Македонија. Валидност до: година Турска компанија бара дистрибутер во Република Македонија за пласман на акрилни, волнени и други предива. Валидност до: година Турска компанија бара да увезува јагнешка, овча и говедска кожа од Република Македонија. Валидност до: година Компанија од Хрватска бара партнери за соработка во Република Македонија за пласман на лекови, козметика, чаеви и средства за општа употреба. Валидност до: година Компанија од Србија бара соработка со фирми од Република Македонија кои имаат потреба за индустриски производи во областа на преработки на дрво, пластика и метали. Валидност до: година Компанија од Белгија специјализирана за дизајн, производство, трансформација и маркетинг на високомоделирани гумени и полиуретански технички делови бара партнери во Република Македонија. Валидност до: година Компанија од Англија бара соработка со производители на керамиди од Република Македонија. Валидност до: година Турска компанија бара дистрибутер во Република Македонија за пласман на електронски мерни инструменти кои се употребуваат во медицината и лаборатории, инкубатори, стерилизатори, дестилатори, миксери, апарати за дестилирање вода,опрема за фототерапија. Валидност до: година Компанија од Србија бара дистрибутер во Република Македонија за пласман на заштитна опрема ХТЗ, ракавици, одела, заштитни чизми, заштитни одела против хемикалии и др. Валидност до: година Компанија од Турција бара застапник за пласман на кожни гарнитури за дневна соба во Република Македонија. Валидност до: година Компанија од Грција бара дистрибутер во Република Македонија за пласман на производи за домаќинство, вклучувајќи мебел, декоративни материјали, порцелански елементи и слично, како и надворешни и внатрешни месингани тела за осветлување. Валидност до: година Компанија од Унгарија бара дистрибутер во Република Македонија на пластични фитинзи за цевки, апарати за заварување, спојки за цевки, резервоари, базени. Валидност до: година Компанија од Унгарија бара соработка со винарски визби за пласман на дрвени буриња во Република Македонија. Валидност до: година Компанија од Унгарија бара соработка во областа на управување со отпад во Република Македонија. Валидност до: година Компанија од Босна и Херцеговина бара дистрибутер во Република Македонија за пласман на разводници и разводни кутии. Валидност до: година Компанија од Босна и Херцеговина нуди топлотни котли на палети,тк и ТКВ-топловодни котли и комбинирани бојлери. Валидност до: година Компанија од Босна и Херцеговина нуди машини за свиткување челични конструкции, хидраулична машина за мотање лим, специјална машина за свиткување цевки. Валидност до: година Грчка компанија бара дистрибутер во Република Македонија за пласман на пластични црева. Валидност до: година Македонска компанија е заинтересирана да пласира дрвени трупци од орев и од костен во Италија. Валидност до: година Винарска визба од Србија е заинтересирана за соработка со македонски винарски визби за заедничко вложување во откуп на рефусно вино и негово пакување во винарницата во Србија, како и откуп на килограми грозје во екот на бербата. Валидност до: година Компанија од Пакистан бара да откупи користени машини за производство на текстил. Валидност до: година Ова е само дел од богатата Понуда и побарувачка на Стопанската комора на Македонија што може да се превземе од нејзиниот веб портал Контакт: Мирјана Коцева Е-адреса: Mirjana@mchamber.mk Тел: ; Факс: Главен и одговорен уредник, Саво Пејчиновски тел: : (02) факс: (02) savo@mchamber.mk

ПРИРАЧНИК ЗА СОРАБОТКА СО ЗЕМЈИТЕ ОД БЛИСКИОТ ИСТОК И МАГРЕБ

bsi. ISO 9001 Quality Management СТОПАНСКА КОМОРА НА МАКЕДОНИЈА FS 549642 Osnovana 1922 ECONOMIC CHAMBER OF MACEDONIA Founded 1922 ПРИРАЧНИК ЗА СОРАБОТКА СО ЗЕМЈИТЕ ОД БЛИСКИОТ ИСТОК И МАГРЕБ можности