Nastavno-naučnom vijeću Medicinskog fakulteta. Univerziteta u Banjaluci. Senatu Univerziteta u Banjaluci

Transcription

1 Nastavno-naučnom vijeću Medicinskog fakulteta Univerziteta u Banjaluci Senatu Univerziteta u Banjaluci Odlukom Naučno-nastavnog vijeća Medicinskog fakulteta Univerziteta u Banjaluci broj /2012 od godine, imenovana je Komisija za ocjenu podobnosti teme Korelacija markera oksidativnog stresa sa morfološkom analizom posteljice kod hipertenzije u trudnoći kandidatkinje mr Dragice Draganović, u sastavu: Dr Mladenko Vasiljević, redovni profesor, uža naučna oblast Ginekologija, opstetricija i reproduktivna medicina, Medicinski fakultet Univerziteta u Beogradu, predsjednik; Dr Vesna Ećim-Zlojutro, vanredni profesor, uža naučna oblast Ginekologija, opstetricija i reproduktivna medicina, Medicinski fakultet Univerziteta u Banjaluci, član; Dr Ljiljana Tadić-Latinović, docent, uža naučna oblast Patologija, Medicinski fakultet Univerziteta u Banjaluci, član. Nakon detaljnog pregleda prijave doktorske disertacije i bibliografije kandidatkinje mr Dragice Draganović, Komisija Nastavno-naučnom vijeću Medicinskog fakulteta Univerziteta u Banjaluci i Senatu Univerziteta u Banjaluci podnosi IZVJEŠTAJ O OCJENI PODOBNOSTI TEME I KANDIDATA ZA IZRADU DOKTORSKE TEZE 1. BIOGRAFSKI PODACI, NAUČNA I STRUČNA DJELATNOST KANDIDATA Biografija Dragica Draganović,doktor medicine i magistar medicinskih nauka,je rođena god.

2 u Dobrnji, Banja Luka. Osnovnu školu i Gimnaziju završila u Banjaluci. Medicinski fakultet upisala 1976.godine u Beogradu i završila ga god. sa prosječnom ocjenom 9,1. Od god. radi u Domu zdravlja Bana Luka, a od godine radi na Klinici za ginekologiju i akušerstvo Bana Luka. Specijalistički ispit iz Ginekologije i akušerstva je položila u Institutu za ginekologiju i akušerstvo Kliničkog centra Srbije u Beogradu godine sa odličnim uspjehom i time stekla zvanje specijaliste za ginekologiju i akušerstvo. Postdiplomski studij završila na Medicinskom fakultetu u Banjaluci godine, a magistarski rad sa tezom Uloga sonografije u predviđanju intrapartalne funkcije posteljice odbranila je na Medicinskom fakultetu u Banjaluci godine. Kandidatkinja trenutno radi na odjeljenju Perinatologije Klinike za ginekologiju i akušerstvo u Banjaluci. Mr Dragica Draganović je do sada učestvovala u izvođenju nastave studenata Medicinskog fakulteta od 1994.godine, te studenata studijskog programa Zdravstvene njege školske 2009/2010, kao i 2011/2012 godine. Od 2006.godine kao viši asistent učestvuje u pripremama studenata za usmeni ispit.od 2011.godine je angažovana kao predavač na predmetu Ginekologija i akušerstvo sa zdravstvenom njegom na Visokoj medicinskoj školi u Prijedoru, gdje je do sada bila mentor za diplomski rad Darije Jović sa temom Karcinom grlića materice, skrining PAPA nalaza u ambulanti porodične medicine Lauš. Dosadašnja usavršavanja iz oblasti ultrazvuka i perinatologije su - diploma Škole ultrazvuka Primjena ultrazvuka - novine u dijagnostici na Medicinskom fakultetu u Banjaluci od godine, - četvrti međunarodni kongres Ultrazvuk u ginekologiji, perinatologiji i reproduktivnoj medicine - škola ultrazvuka godine, Beograd, - prvi ohridski sastanak ginekologa i perinatologa god. Ohrid, Makedonija. - diploma Škole Perinatologije godine, Tara. - diploma Škole porodiljstva Akademik Vojin Šulović Valjevo, 2003 godine. -diploma Međunarodne škole medicinskog ultrazvuka Jan Donald, 2011 godine Beograd. - Završila kurs iz Kolposkopske dijagnostike 1994.godine u Beogradu - bazični kurs iz Laparaskopije godine Novi Sad. Mr Dragica Draganović bila na stručnom usavršavanju od mjesec dana na Institutu za majku i dijete, Beograd iz oblasti prenatalne invazivne dijagnostike, rana amniocenteza 1998.godine. 2

3 Od 1998 godine član je Udruženja ginekologa i opstretičara RS,kao i Komore doktora medicine RS. Aktivno govori engleski i ruski jezik. Bibliografija Naučno-istraživački radovi Draganović D., Ećim Z.V., Čančarević Đajić B. : Postterminska trudnoća, tok i ishod porođaja., XLVII Ginekološko - akušerska nedelja SLD, Zbornik radova, , Beograd, Lučić N., Draganović D., Antonić Z., Čančarević Đajić B., and Radetić N.: The importance of blood flow measuring trough arthery umbilicalis by Color Doppler Method and intrapartal CTG on the outcome of childbirth. XIX European Congress of perinatal medicine Athens (Greece), October 14th-16th Lučić N., Antonić Z., Grahovac., Draganović D.: Primjena vaginopeksije po Nichols-u u slučaju totalnog prolapsa vagine poslije vaginalne histerektomije; Ginekološkoakušerska nedelja SLD, Zbornik radova, , Beograd Ećim-Zlojutro V., Draganović D.: Placenta previja i abrupcija placente kao uzroci krvarenja u porođaju, XLIX Ginekološko-akušerska nedelja SLD, Zbornik radova, , Beograd, Lučić N., Antonić Z., Banićević A., Jevtović R., Radetić S., Draganović D.:Prikaz slučaja operacije Lejomioma teškog 8 kilograma; Ginekološko-akušerska nedelja SLD, Zbornik radova, , Beograd Ećim-Zlojutro V., Draganović D.: Trudnoća i porođaj udruženi sa Fibroma intestine tenui,; Ginekološko-akušerska nedelja SLD, Zbornik radova, , Beograd Ećim-Zlojutro V., Savić S., Draganović D., Čančarević-Đajić B., Vulin Ž.: Učestalost anomalija CNS-a u Klinici za ginekologiju i akušerstvo Banja Luka u period od godine, Novine u perinatalnoj medicine, Tara Draganović D., Lučić N., Čančarević-Đajić B., Vulin Ž.: Indukovani porođaj nakon 41ng-tok i ishod.,lv Ginekološko - akušerska nedelja SLD, Zbornik radova, , Beograd, Rodic A., Ećim-Zlojutro V., Popović B., Topić J., Lučić N., Draganović D.: The outcom off pregnancy in pregnant women over 35 years off age, 11th World Congress 3

4 in Fetal Medicine, Kos Island, june, Stručni radovi štampani u abstraktu: Antonić Z., Lučić N., Ećim V., Grahovac S., Jevtović R., Perendija V., Čančarević- Đajić B., Draganović D., Rodić A., Govedarović A.: Review of results of positive lymph node findings in cases of invasive carcinoma of vulva after radical vulvectomy, XIX FIGO World Congress of Gynecology and Obstretics, Cape Town, South Africa, S 688, 4th-9th October Savić S., Draganović D., Čančarević-Đajić B., Bajić S., Tanjga R., Preradović L. : Značaj mjerenja serumskih i cervikalnih markera u dijagnozi infekcije kod PPROMa, The Journal of maternal-fetal-neonatal medicine. Book of abstracts.xxii European Congress of perinatal medicine, Granada, Spain, May 26th-29th, Savić S., Draganović D., Aničić Z., Gajanin R.:Primary retroperitoneal teratoma, Abstract, II Kongres Patologa B i H, sa međunarodnim učešćem, 10-12maj, Originalni naučni radovi u časopisima međunarodnog značaja Lučić N., Antonić Z., Ećim V., Draganović D., Latinović LJ,: Liječenje karcinoma grlića materice u Republici Srpskoj,Med.Pregled;LXIV(11-12): Novi Sad,2011. Lučić N., Antonić Z., Ećim V., Grahovac S., Jevtović R., Perendija V., Čančarević- Đajić B., Draganović D., Rodić A,:Importance of the Cytoplasmatic super-oxide dismutase in the Normal Tissue of the endometrium and endometrium carcinoma.medicinski Arhiv ;volumen 65,broj 4: ,Sarajevo,2011. Lučić N., Antonić Z., Ećim V.,Grahovac S., Jeftović R., Draganović D., Čančarević-Đajić B.,Rodić A.:Surgery of Condylom Accuminatum permagnum recurrence after two years.acta Informatica Medica,volumen 19,broj:3: ,2011. Kongresna saopštenja Milinković M., Todorović-Draganović D.,Sibinčić S., Marinković S,: Učestalost i komplikacije težih oblika EPH-gestoza u ratnim uslovima.zbornik sažetaka,ii Kongres ratne medicine sa međunarodnim učešćem,1966 april;banja Luka:Glavni štab VRS,Medicinski fakultet Banja Luka,KC Banja Luka;1966:45. Ećim-Zlojutro V., Ećim Ž., Radulović S., Todorović-Draganović D., Topić B., Žigić 4

5 M.: Ratne povrede kod žena, prikaz slučajeva, Zbornik sažetaka, II Kongres ratne medicine sa međunarodnim učešćem,1966 april;banja Luka:Glavni štab VRS,Medicinski fakultet Banja Luka,KC Banja Luka; 1966: ZNAČAJ I NAUČNI DOPRINOS ISTRAŽIVANJA Značaj istraživanja U današnjoj releventnoj, naučnoj i stručnoj literaturi postoje brojni radovi koji navode značaj hipertenzije u trudnoći kao vodećeg uzroka smrtnosti i oboljenja kako majke tako i ploda. Imajući ovo u vidu značaj ovog istraživanja na osnovu prvog postavljenog cilja, ukoliko se utvrde povišeni nivoi tiobarbiturne kiseline, TBARS, kao markera oksidativnog stresa, ova metoda bi se mogla koristiti kao skrining za tačnu i ranu dijagnostiku hipertenzije u trudnoći, a naročito preeklampsije. Kandidat jasno navodi da u literaturi ima jako malo radova koji su se bavili značajem određivanja markera oksidativnog stresa kod ovog oboljenja, stoga je i značaj ovoga istraživanja veći, a naročito imajući u vidu i činjenicu da će se istraživanje sprovesti na većem broju trudnica. Ukoliko bi se ovim istraživanjem potvrdila pozitivna korelacija tiobarbiturne kiseline, kao markera oksidativnog stresa sa kliničkim parametrima trudnice, vrijednostima krvnog pritiska,kao i ultrazvučnim parametrima za praćenje intrauterinog stanja ploda, značajno bi bilo utvrditi koje su to vrijednosti ovog markera najoptimalnije za prekid trudnoće, kao najvažnije terapijske mjere. Značaj ovog istraživanja bi bio i u tome što će se vršiti i morfološka i histološka analiza posteljice, a naročito korelacija tih parametara sa kliničkim parametrima, ultrazvučnim i markerima oksidativnog stresa, tiobarbiturnom kiselinom.u današnjoj naučnoj literaturi ne postoji sveobuhvatna analiza svih ovih parametara zajedno. Pregled istraživanja U dijelu Pregled istraživanja, jasno su predstavljeni parametri istraživanja i njihov značaj u kliničkoj praksi. Velika uloga u ovom istraživanju data je ultrazvuku, kao jedinstvenoj dijagnostičkoj metodi u akušerstvu koja omogućuje intrauterino praćenje brojnih tkivnih i strukturnih promjena u posteljici. Ultrazvučnim pregledom se može odrediti lokalizacija posteljice u materici, procijeniti njena zrelost, mjeriti protoci u uteroplacentnom, fetoplacentnom i fetalnom krvotoku, procijeniti količina plodove vode, kao i odrediti biometrija ploda biofizički profil ploda. Svi ovi navedeni ultrazvučni parametri značajni su za praćenje toka trudnoće, kako uredne tako i patološke, gdje posebno mjesto zauzima hipertenzija u trudnoći. Na osnovu njih može se sagledati kakva će biti respiratorna funkcija posteljice u trudnoći i porođaju i na taj način procijeniti intrauterino stanje ploda. Procjena intrauterinog stanja ploda ima naročito veliki značaj u patološkim trudnoćama, prije svega kod hipertenzije u trudnoći, koji je i danas jedan 5

6 od vodećih uzroka perinatalnog morbiditeta i mortaliteta kako ploda tako i majke. Od ultrazvučnih parametara u ovom istraživanju detaljno će biti predstavljena ultrazvučna analiza posteljice, njen položaj u materici, ultrazvučna zrelost posteljice, color-dopler ultrazvukom biće određivani fetoplacentni protoci, kao i ultrazvučno određivanje količine plodove vode. Položaj posteljice u materici u ovom istraživanju će se određivati prema parametrima koji su dali Koffinas i saradnici u svojim radovima i godine, prema kojima posteljica u materici može biti lokalizovana i UZV verifikovana kao: medijalna (sprijeda, pozadi i fundus) i lateralna (bočna). Medijalna lokalizacija posteljice se karakteriše prostiranjem posteljice najvećim dijelom oko srednje linije materice, podjednako udaljene od njene lijeve i desne strane, bez obzira da li se radi o implantaciji na prednjoj, zadnjoj strani ili u predjelu fundusa. Kada se preko 75% posteljične mase nalazi sa jedne strane srednje linije materice, bilo lijevo ili desno, govorimo o lateralnoj (bočnoj) lokalizaciji posteljice. Kandidat detaljno obrazlaže značaj ultrazvučnog određivanja lokalizacije posteljice, jer činjenica je da lateralno lokalizovane posteljice imaju smanjenu funkciju, kao i češću pojavu patoloških trudnoća, što se može objasniti izostankom trofoblastne invazije, kontralateralne a.uterine. Proces trofoblastne invazije kojoj podliježu spiralne i dijelom radijalne arterije podrazumijeva gubitak endotelnih ćelija spiralnih arterija, gubitak elastične lamine kao i gubitak muskularnog sloja. Lumen spiralnih arterija nakon trofoblastne invazije je tako proširen, protok krvi je time veći, a istovremeno lumen takvih arterija postaje neosjetljiv na dejstvo vazokonstriktora. Kod lateralno lokalizovane posteljice istostrana a.uterina pokazuje nižu rezistenciju u odnosu na kontralateralnu uterinu arteriju. Kod medijalno lokalizovane posteljice obostrane uterine arterije imaju sličnu rezistenciju, odnosno postoji jednako cirkulatorno opterećenje. Obe arterije podjednako učestvuju u vaskularizaciji posteljice, a ona je u direktnoj korelaciji sa njenom funkcijom. Zatim kandidat detaljno obrazlaže značaj Color-doppler ultrazvučne dijagnostike, kojom se mogu precizno odrediti hemodinamske promjene cirkulacije ploda, koje direktno upućuju na njegovo intrauterino stanje. Saznanja o poremećajima protoka koja se dobiju ovom tehnikom imaju prognostički značaj na moguće oksigenativne komplikacije ploda. U akušerstvu se koriste tri indexa za mjerenje protoka: A/B index, index otpora RI i index pulsatilnosti Pi. U ovom istraživanju analiziraće se protok RI a.umbilicales i RI a.cerebri mediae. Protoci kroz ove krvne sudove određeni su srčanim radom i vrijednostima vaskularnog otpora, koji pružaju krvni sudovi u posteljici. Sva patološka stanja u posteljici (skleroza, obliteracija, degeneracija, tromboza, taloženje fibrina, kalcifikata) utiču na dijastolni protok u navedenim arterijama, što dovodi do povećanja vrijednosti indexa rezistencije RI, stoga će oni biti predmet morfo- 6

7 histološke analize posteljice. U ovom istraživanju jasno i detaljno će biti istraženi ultrazvučni parametri, količina plodove vode i ultrazvučna zrelost posteljice po Grannumu i kandidat je to detaljno obrazložio. Plodova voda predstavlja dinamičan medijum, koji mu omogućuje pravilan rast i razvoj, stoga ultrazvučna procjena količine plodove vode je direktan pokazatelj intrauterinog stanja ploda i njegove kondicije. Grannum i saradnici godine dali su klasifikaciju posteljičnog sazrijevanja. Ovom klasifikacijom stepenuje se posteljica od 0 do III stepena zrelosti, prema ultrazvučnim nalazima horionske, bazalne ploče i posteljičnog parenhima. Rano sazrijevanje posteljice uočeno je kod patoloških trudnoća, stoga III stepen zrelosti posteljice po Grannumu prije 34 nedelje gestacije može biti pokazatelj predstojećih komplikacija na daljnji tok trudnoće i ishod porođaja. Kandidat navodi brojne studije i klinička istraživanja koji su se bavili ultrazvučnom dijagnostikom i procjenom intrauterinog stanja ploda, a koja će se koristiti i u ovom istraživanju. Značajno mjesto u ovom istraživanju kandidat navodi morfološko i histološko ispitivanje posteljice, koje nam pruža korisne informacije o intrauterinom stanju ploda. Jasno je objašnjena građa posteljice i elementi posteljične cikulacije, koji su predmet ovog istraživanja. Osnovni elementi posteljične cirkulacije su: spiralne arterije koje su grane uterinih arterija, intervilozni prostori i krvotok fetusa. Zrela posteljica ima tzv. terminalne resice u čijoj osnovi su kapilari koji sadrže samo bazalnu membranu koju čini laminin, fibronektin i tip IV kolagen. Proksimalno u viloznom stablu nalaze se arteriole i arterije koje sadrže glatke mišićne ćelije. Sloj tkiva fetusa koji razdvaja krv fetusa od krvi majke i preko kojeg se odvija cjelokupna razmjena materija i gasova između te dvije krvi, naziva se placentalna membrana. Građa i propustljivost placentalne membrane se mijenja sa starošću trudnoće i pri kraju trudnoće placentalna membrana se sastoji samo od endotela krvnih kapilara i sinciciotrofoblasta i njena debljina je oko 2 mikrona, čime je njena propustljivost znatno povećana. Propustljivost placentalne membrane je najveća oko 36 te ng. dok pred sam kraj trudnoće, zbog odlaganja placentalnog fibrinoida smanjuje se njena aktivna površina. Kandidat detaljno navodi značaj morfološkog i histološkog istraživanja posteljice, koje nam omogućuje da bolje shvatimo uslove u kojima se plod formira i razvija, što je posebno važno u rizičnim trudnoćama, kao što su hipertenzija u trudnoći. U daljnjem pregledu istraživanja kandidat jasno navodi definiciju ovog oboljenja. Hipertenzija u trudnoći (EPH gestoza, PIH-hipertenzija izazvana trudnoćom) po definiciji predstavlja oboljenje koje se karakteriše razvojem hipertenzije preko 140/90 mm Hg između dvadesete 7

8 nedelje trudnoće i prve nedelje po porođaju, kao i postojanjem edema i proteinurijom. Porast sistolnog pritiska iznad 30 mm Hg ili dijastolnog preko 15 mm Hg u odnosu na vrijednosti prije trudnoće se smatra početnom hipertenzijom. Incidenca je 8-11%. Karakterišu ga tri osnovna klinička oblika bolesti: Blaga hipertenzija (RR do 160/110), Preeklampsija (RR preko 160/110, proteinurija i/ili edemi)i Eklampsija. Kandidat je na osnovu literature i brojnih dosadašnjih istraživanja jasno naglasio da je etiološki ovo oboljenje i dalje nepoznato i kao takvo je i danas predmet brojnih istraživanja i ispitivanja. U patofiziologiji ovog oboljenja se navode: vaskulitis, generalizirani vazospazam, vaskularne lezije u mnogim organima, jetra, bubrezi, mozak, aktivacija sistema koagulacije, poremećaj hemostaze, poremećaj odnosa prostaciklin-tromboksan, poremećaj sinteze endotelina I, povećana senzitivnost angiotenzina II. Hipertenzija u trudnoći je i danas jedan od vodećih uzroka perinatalnog mortaliteta i morbiditeta kako majke tako i ploda u akušerstvu, stoga je tačna i blagovremena dijagnostika ove bolesti od neprocjenjive važnosti. Na kraju pregleda istraživanja kandidat navodi i laboratorijske parametre istraživanja, određivanje markera oksidativnog stresa, koji se danas sve više uvode u klinička istraživanja kod mnogih oboljenja. U ovom istraživanju će se određivati nivoi tiobarbiturne kiseline, TBARS, u krvi majke, kao markera oksidativnog stresa za procjenu lipidne peroksidacije kod hipertenzije u trudnoći. Hipertenzija u trudnoći, naročito preeklampsija je stanje povećane lipidne peroksidacije, koja u stvari predstavlja oksidativno oštećenje lipida u organizmu trudnice. Radna hipoteza sa ciljem istraživanja Nakon detaljnog pregleda brojnih radova, publikacija, definisanja problema i pravca istraživanja, kandidat je jasno postavio hipoteze istraživanja. U istraživanju se polazi od radnih hipoteza, da su kod hipertenzije u trudnoći prisutne morfološke promjene na posteljici i one su praćene povišenim vrijednostima tiobarbiturne kiseline. Vrijednosti tiobarbiturne kiseline su u pozitivnoj korelaciji sa ultrazvučnim karakteristikama posteljice i intrauterinog stanja ploda kod hipertenzije u trudnoći, i na osnovu njihovih vrijednosti i visine krvnog pritiska majke, može se procijeniti najoptimalnije vrijeme za prekid trudnoće, što je u interesu i majke i ploda. Radi dokazivanja radne hipoteze, kandidat je jasno postavio slijedeće ciljeve istraživanja: utvrditi nivo tiobarbiturne kiseline, analizirati ultrazvučne karakteristike posteljice i stanje ploda i sagledati u kakvom su odnosu sa vrijednostima tiobarbiturne kiseline, kao markera oksidativnog stresa kod hipertenzije u trudnoći. Utvrditi postojanje korelacije vrijednosti 8

9 tiobarbiturne kiseline i morfoloških karakteristika posteljice kod hipertenzije u trudnoći. Materijal i metod rada Materijal koji će se analizirati u ovom radu, kontrolna i ispitivana grupa trudnica, u skladu je sa važećim standardima i propisima Etičkog komiteta. Mjesto predloženih ispitivanja su Klinika za ginekologiju i akušerstvo Banja Luka, Klinika za Patologiju Banja Luka i Zavod za laboratorijsku dijagnostiku KC Banja Luka. Studija će se analizirati prospektivno i obuhvatiće ukupno 200 trudnica. Ispitivane trudnice biće podijeljene u dvije grupe: I prva grupa od 100 trudnica kod kojih je ultrazvučno, klinički i laboratorijski dokazana uredna trudnoća ili kontrolna grupa, i II druga grupa od 100 trudnica kod kojih je ultrazvučno, klinički i laboratorijski dokazano da se radi o trudnoći sa hipertenzijom, PIH-om ili ispitivana grupa. Ispitivane trudnice biće hospitalizovane na odjelenju Perinatologije KGA Banja Luka od godine, a porođaj će biti obavljen u porodilištu KGA Banja Luka, gdje će se prema propisima prikupljati posteljice i sa urednom dokumentacijom slati na Kliniku za patologiju gdje će se analizirati morfološki parametri. Svim ispitivanim trudnicama kontrolna i ispitivana grupa, biće analizirana krv na biomarkere oksidativnog stresa, vrijednosti tiobarbiturne kiseline u Zavodu za laboratorijsku dijagnostiku KC Banja Luka, spektrofotometrijskom metodom, na osnovu reagensa malondialdehida, TBARSa, prema preporuci prozvođača OxsiSelect TBARS Assay Kit. Posmatrane trudnice su sa pouzdanom gestacijom jednoplodne trudnoće bez kongenitalnih malformacija ploda. Izuzete su trudnice sa nisko usađenom posteljicom ili placentom previjom. Kandidat je jasno i detaljno predstavio plan istraživanja prema kome će se analizirati slijedeći parametri kod kontrolne i ispitivane grupe: Starost trudnica, koje će biti podijeljene u tri grupe, do 18 godina, od 18 do 35 godina i preko 35 godina, da bi rezultati ispitivanja bili što sličniji prvo će se pratiti ispitivana grupa II, a potom kontrolna I grupa i truditi se da po godinama posmatrane grupe trudnica budu što približnije. Gestacijska starost, prema kojoj će ispitivane trudnice biti podijeljene u slijedeće grupe:od , od , od , od nedjelje gestacije. Prema načinu završetka porođaja: vaginalni i carski rez. Analizirati će se tjelesna težina novorođenčeta na rođenju: do 1000 gr, od gr, od gr, od gr, od gr, preko 3500 gr. Analizirati će se i izgled plodove vode na rođenju, bistra plodova voda i mekonijalna. Prema paritetu trudnice će biti podijeljene u grupu prvototki i grupu drugorotki, višerotki. Detaljno će se analizirati i ishodi posmatranih trudnoća, dobijena novorođenčad prema ocjeni vitalnosti na rođenju/apgar score u 1 i 5 min na rođenju biće kalsifikovani u grupe, 0, od 1-3, od 4-7, od U toku istraživanja svim trudnicama će ultrazvučni pregledi biti rađeni na kliničkom aparatu 9

10 GENERAL ELECTRICES GE LOGIQ Book x P, konveksnom sondom 3,5 MHz. UZV pregled ispitivanih trudnica neće biti stariji od 7 dana u odnosu na porođaj. Biće analizirani sledeći parametri: biometrija ploda (BPD, FL, AC, AC/FL), količina plodove vode po Manning-u (smanjena kol pl.vode 0-2cm, normalna 2-8 cm, povećana preko 8 cm), fetoplacentni protoci ( Ri a.umbillicalis, Ri a.cerebri medie), analiziraće se cerebro-umbilikalni C/U indeks, izostanak dijastole, negativna dijastola. Biofizički profil ploda (biće procjenjivan po Manning-u), procjenjuju se disajni pokreti ploda, pokreti ploda, tonus ploda, količina plodove vode i NST test u trajanju od 30 minuta,koji će se ocijeniti kao uredan 8-l0, prepatološki 4-6 i patološki od 0-2. Od ultrazvučnih parametara biće analizirani zrelost posteljice po Grannumu (I, II, III stepen zrelosti) kao i lokalizacija posteljice (medijalna i lateralna). Morfološki parametari biće istraživani kod ukupno 200 posteljica, od kojih su 100 uredne trudnoće i 100 trudnoća sa hipertenzijom. Sa svake istraživane posteljice biće odstranjeni ovoji i pupčanik. Masa posteljice određivaće se vaganjem, a njezin volumen biće određen indirektno, mjerenjem istisnute tečnosti. Za histološku obradu uzimaće se uzorci tkiva kroz debljinu čitavog organa, od horionske do bazalne ploče. Tkivo će biti fiksirano u 10% vodenom rastvoru neutralnog formalina, ukalupljeno u parafin, rezano na rezove debljine 8 mikrona i obojeno hemalaunom i eozinom. Analiziraće se: makroskopski parametri (tipoblik,dijametar,debljina,težina posteljice,dužina i torzija pupčanika,krvni ugrušci sa majčine strane posteljice), histološki parametri (infarkti,fibrinoidna nekroza u zidu krvnih sudova,avaskularni vili,kalcifikati,intervilozni fibrinski trombi,zadebljanje krvnih sudova). Naučni doprinos istraživanja Tema doktroske teze predstavlja veoma aktuelan i nedovoljno istražen problem.tome govore u prilog činjenice,da se istraživanjem tretira oboljenje u akušerstvu koje je i do danas etiološki nepoznato. S obzirom na to, da je ovim istraživanjem planirano određivanje vrijednosti markera oksidativnog stresa, tiobarbiturne kiseline, TBARS, rezultati i ova metoda bi se mogli koristiti kao skrining za tačnu i ranu dijagnostiku hipertenzije u trudnoći, a naročito preekalmpsije i eklampsije kao najtezeg oblika ovog oboljenja. Rezultati bi mogli biti od značaja i koristiti ne samo za blagovremenu dijagnostiku oboljenja, nego i za praćenje kliničkog toka bolesti i procjenu intrauterinog stanja ploda, a sve sa ciljem blagovremenog završetka trudnoće, kako u interesu majke tako i ploda, kao najvažnije terapijske mjere. Ovo istraživanje svakako otvara i nove mogućnosti daljnjih istraživanja u smislu primjene antioksidanasa u terapiji i prevenciji 10

11 hipertenzije u trudnoći. Obzirom da je danas ultrazvuk u kliničkoj praksi nezamjenjljiva metoda u akušerstvu, ukoliko bi se istraživanjem potvrdila pozitivna korelacija svih posmatranih parametara, ovo istraživanje bi imalo kliničku primjenu. Detaljnim ultrazvučnim pregledom posteljice i ploda mogli bi se odrediti koji su to parametri karakteristčni samo za hipertenziju u trudnoći i preekalmpsiju. Stoga se od dobijenih rezultata očekuje da u kliničkoj praksi olakšaju prepoznavanje i predviđanje trudnoća sa hipertenzijom, čime bi se sveukupni matrenalni i neonatalni morbiditet i mortalitet poboljšao. 3. OCJENA I PRIJEDLOG Kratka ocjena o naučnom i stručnim kvalifikacijama kandidata Dragica Draganović,doktor medicine i magistar medicinskih nauka je u svom dosadašnjem radu na Katedri za ginekologiju i akušerstvo, na Medicinskom fakultetu u Banjaluci pokazala inventivnost, motivisanost i uspjeh u istraživačkom radu iz oblasti ginekologije i akušerstva. Radeći već dugi niz godina kao klinički ljekar na Klinici za ginekologiju i akušerstvo u Banjaluci stekla je i veliko kliničko iskustvo iz ove oblasti. To potvrđuju i dosadašnji publikovani radovi proistekli iz vlastitih istraživanja i klinički iskustava koje prenosi u radu sa kolegama na klinici i studentima. Pored evidentne naučne kompetentnosti, Dragica Draganović učestvuje u radu stručnih komisija, kongresa iz oblasti ginekologije i akušerstva, sarađuje sa kolegama iz struke, a naročito iz oblasti perinatologije i ultrazvuka. Kandidat Dragica Draganović je vrijedan i cijenjen član kolektiva koja je vremenom dokazala da može samostalno učestvovati u naučnim projektima zbog čega je Komisija smatra kvalifikovanom za naučni rad i stručni rad. Mišljenje o predloženoj metodi istraživanja Tema doktroske teze tretira veoma težak problem u akušerstvu,još nedovoljno istražen etiološki i terapijski. Ovo istraživanje zadovoljava kriterije dobro dizajniranog kliničkog istraživanja. Izbor trudnica i provođenje istraživanja je planirano uz poštovanje i primjenu etičkih, zakonskih i istraživačkih načela dobre kliničke prakse i Helsinške deklaracije. Metode ispitivanja trudnica zadovoljavaju savremene kriterije iz oblasti akušerstva i ultrazvuka kao i metode za morfološku i histološku analizu posteljice. Detaljna morfološka analiza posteljice isključivo kod hipertenzije u trudnoći bi se prvi put radila na Klinici za Patologiju Banja Luka. Laboratorijska metoda određivanja markera oksidativnog stresa, 11

12 tiobarbiturne kiseline je laka, brza i jednostavna za primjenu,također bi se prvi put radila u Zavodu za laboratorijsku dijagnostiku Banja Luka. Prijedlog sa obrazloženom ocjenom o podobnosti teme i kadidata Prijedlog teme doktorske teze kandidatkinje Dragice Draganović pod nazivom Korelacija markera oksidativnog stresa sa morfološkom analizom posteljice kod hipertenzije u trudnoći zadovoljava sve kriterijume za Prijavu teme doktorske teze. Kandidatkinja je pokazala sposobnost da jasno definiše naučni problem i ciljeve istraživanja, da vlada dizajnom istraživanja i izborom metodologije naučno-istraživačkog rada. Na osnovu detaljne analize Prijave doktorske teze Komisija upućuje pozitivnu ocjenu Nastavno-naučnom vijeću Medicinskog fakulteta Univerziteta u Banjaluci i Senatu Univerziteta u Banjaluci i predlaže da pozitivna ocjena prihvati i odobri, te pokrene postupak izrade doktorske teze mr sc Dragice Draganović. POTPIS ČLANOVA KOMISIJE 1. Prof dr Mladenko Vasiljević 2. Prof dr Vesna Ećim-Zlojutro 3. Doc. dr Ljiljana Tadić Latinović Banja Luka, maj 2012.godine. 12

13 13