Планирање на Конструирањето

Size: px
Start display at page:

Download "Планирање на Конструирањето"

Transcription

1 Универзитет Св. Кирил и Методиј Скопје Машински Факултет Скопје Предвање #6 Планирање на Конструирањето Препорачан наставни материјали во прилог на овие предавања : Text : The Mechanical Design Process 4 th edition by David G. Ullman Chapter 5, Pages: Prof. REMON POP-ILIEV, Ph.D., P.Eng. UOIT-Факултет за технички и применети науки Петок, 01:00-04:00 PM, Просторија : 310

2 Кратка приказна: Лавови или газели? Секое утро во Африка, газелата се буди. Знае дека мора да трча побрзо отколку најбрзиот лав или ќе биде убиена. Секое утро во Африка, лавот се буди. Знае дека мора да ја престигне најбавната газела или ќе умре од глад. Независно дали си лав или газела. Кога ќе изгрее сонцето, подобро би било да трчаш Remon Pop-Iliev, Associate Professor, Faculty of Engineering and Applied Science Slide 2

3 1. ВОВЕД

4 Основни Аспекти на Планирање на Проектот Целта на планирање на проектот е да се формализира процесот така да производот биде развиен на време и на ефективен начин во однос на трошоците. Планирањето е процес кој се користи за да се направи шема за распоредување и извршување на ресурсите како што се: Време Пари Луѓе Планираните резултати прикажани на шема која покажува како се распоредени актвностите во процесот на конструирање на производот. Стандардни активности во процесот на машинскиот дизајн : Дефинирање на Спецификацијата Концептуален Дизајн Развој на Производ да се распоредени и да има ресурси за нивно извршување Remon Pop-Iliev, Associate Professor, Faculty of Engineering and Applied Science Slide 4

5 Планирање на Проектот во Конструирањето Планирањето генерира процедура за развивање на потребните информации и нивно дистрибуирање кон луѓето во точно време. Важната информација вклучува: Барања за производот Скици на концептот Функционални дијаграми на системот Солид модели Цртежи Избор на материјали Сите други презентации за одлуки направени за време на развој на производот. Планирањето резултира во цртеж за процесот Remon Pop-Iliev, Associate Professor, Faculty of Engineering and Applied Science Slide 5

6 2 ра Фаза: Планирање на Проектот Истражување на производ Идентификувај ги задачите Планирање на Проектот Дефинирање на производот Hаправи тимови Направи распоред Процени го времето Концептуален дизајн Подреди ги задачите Развој на производот Подршка за производот Дотерај го планот Одобри го планот Откажи го проектот Кон Дефинирање на производот Remon Pop-Iliev, Associate Professor, Faculty of Engineering and Applied Science, UOIT Slide 6

7 Прашање: Дали План = Процес? (Одговор: Да, во индустријата.) Повеќето компании имаат стандарден процес (главен план) кои тие го прилагодуваат за специјални производи. Процес на развој на производот (PDP), или Процес на испорака на производот, или План за развој на нов производ Најуспешните компании ја следат главната карактериситика на конкурентното инжинерство, пр., акцент на посотјано подобрување и на производот и на процесот за развој на производот Remon Pop-Iliev, Associate Professor, Faculty of Engineering and Applied Science Slide 7

8 2. ВИДОВИ НА ПРОЕКТНИ ПЛАНОВИ

9 Процес Stage-Gate (Фаза-Одлука) (Формализиран од НАСА во 1980 год.) Фаза 1 Gate или точка на одлука 1 Фаза 2 Gate или точка на одлука N-1 Фаза N Забелешка: Stage-Gate процесот може да биде претставен како водопад Remon Pop-Iliev, Associate Professor, Faculty of Engineering and Applied Science Slide 9

10 Модел на Водопад Истражување на производ Планирање на проектот Дефинирање на производот Концептуален дизајн Развој на производот Подршка за производот 2011 Remon Pop-Iliev, Associate Professor, Faculty of Engineering and Applied Science Slide 10

11 Процес на развој на производот кај IRWIN Индустриски алатки Влезовите често се нарекуваат Осврт на Дизајнот. Одлуките ги донесува менаџментот на компанијата: Претседател, Директор на производство, VP R&D, CFO итн Remon Pop-Iliev, Associate Professor, Faculty of Engineering and Applied Science Slide 11

12 Цели + резултати => одлуки MS 2 Дизајн 1. Цели 2. Испораки 3. Одлуки Изводливост на концептот и Робусен бизнис случај Развој на концепт Техничка изводливост Цена и финансии Валидација на концептот од купувачите Правна оценка на интелектуалнта сопственост Одберете концепт Одобри бизнис случаи Прифашање на Резултатите од развојот на прототипот 2011 Remon Pop-Iliev, Associate Professor, Faculty of Engineering and Applied Science Slide 12

13 Спирален Развој на Машински Системи План за наредната фаза Развиј барања Крај Одлучи што да направиш следно Одлучи дали да се оди на пазар Особено погоден за развој на софтвер, бидејќи е лесно да се изработи прототип. Избери што да промениш Евалуација на производот Евалуирај и детерминрај го ризикот Избери што да промениш Оперативна евалуација Функционална евалуација Почеток Концепт Фунционален прототип или симулација Доказа на производ прототип или симулација Почетен производ Доказ за производство и процес прототип Направи Одреди производ Подобрен производ 2011 Remon Pop-Iliev, Associate Professor, Faculty of Engineering and Applied Science Slide 13

14 Основни Особини на Спиралниот Процес Итеративниот пристап овозможува секоја задача да биде ревидирана за време на секој циклус. Барањата можат да бидат преиспитани. Прототиповите и симулациите можат да бидат елаборирани и докажани. Процесот овозможува доволно добри за моментот имплементации. Постои јасен момент на одлука во секој циклус. Секој циклус обезбедува цели, ограничувања, алтернативи, ризици, преглед, и обврска за да продолжиш. Нивото на напор е водено од разгледувањата на ризиците кои ќе настанат со натамошниот развој. Помага да се утврди што да се превземе понатаму Remon Pop-Iliev, Associate Professor, Faculty of Engineering and Applied Science Slide 14

15 Тркало на Планирање на Проектот 2011 Remon Pop-Iliev, Associate Professor, Faculty of Engineering and Applied Science Slide 15

16 ОНИЕ КОИ НЕ ПОДГОТВИЛЕ ПЛАН... ВЕРОЈАТНО ПЛАНИРААТ ДА НЕ УСПЕАТ! 2011 Remon Pop-Iliev, Associate Professor, Faculty of Engineering and Applied Science Slide 16

17 3. ПЛАНИРАЊЕ ЗА РЕЗУЛТАТИ- РАЗВОЈ НА ИНФОРМАЦИЈАТА

18 Мерки за Напредокот на Проектот Резултатите од процесот на конструирање во себе вклучуваат Цртежи Прототипови Составници Резултати од анализи Резултати од тестови Други информации генерирани во проектот Овие резултати се модели на конечниот производ. Моделите се физички ентитети кои ја презентираат информациите за дизајнот и се средсво за комуницирање на информација на другите учесници во проектот. Аналитички, графички или физички (прототипови) Компјутерска симулација како замена за физички модел (поефтино и побрзо) Виртуелна реалност 2011 Remon Pop-Iliev, Associate Professor, Faculty of Engineering and Applied Science Slide 18

19 3.1. ФИЗИЧКИ МОДЕЛИ- ПРОТОТИПОВИ

20 Четири Цели на Прототиповите (Физички Модели) Доказ на Концепт (Proof-of-concept) Се фокусира на развој на функција на производот за споредба со барањата на купувачите или инжинерските спецификации. Геометријата, материјалите и процесот на изработка не се важни. Хартија, дрво, делови од отпад. Доказ на Производ (Proof-of-product) Геометријата, материјалите и процесот на изработка се важни како и функцијата на овие прототипови (брза изработка на прототипи). Доказ на Процес (Proof-of-process) Се користи за проверка и на геометријата и на процесот на изработка Се користат вистински материјали за изработка на примероци за тестирање на функционалноста. Доказ на Производство (Proof-of-production) Се користи за проверка на целокупниот процес на производство. Овој прототип е резултат на пред-производни активности Remon Pop-Iliev, Associate Professor, Faculty of Engineering and Applied Science Slide 20

21 Брзо од цртеж до дел Десктоп дизјн и производство Десктоп производството овозможува инженерите да го согледаат и санираат проблемот во раната фаза на процесот на производство бидејќи ефтино можат да го тестираат новиот производ и производните идеи. Десктоп производството е истотака познато како брза изработка на прототип. Брза изработка на прототип. Зошто? Да се намали времето за развој. За создавање на точен реален предмет директно од CAD модел без употреба на машински алатки. Да се намали цената и времето на просецот од 30 до 95 % 2011 Remon Pop-Iliev, Associate Professor, Faculty of Engineering and Applied Science Slide 21

22 Суштината на Брзата Изработка на Прототипи Брзата изработка на прототипи е всашност фамилија на технологии на печатење. Сите од нив работат преку преведување на 3-Д CAD датотеката во 2-Д слоеви (изохипси) и печатење на пластика, метал или хартија а потоа поставување на добиените слоеви еден врз друг. Кај првите уреди за изработка на брз прототип (стереолитографски машини), ласерски се создава слој со следење на шема во фотосензитивен течен полимер. Полимерот се стврднува каде ласерот поминува, а неосветлениот дел останува течен. Од неодамна, се појавија 3D Инк-Јет принтери, кои ги креираат моделите со прскање врзувачки флуид на слој на прав, намалување на готовиот слој, прскање на повеќе прав, и повторување на процесот Remon Pop-Iliev, Associate Professor, Faculty of Engineering and Applied Science Slide 22

23 Брза Изработка на Прототипи Принципи и Методи Течна полимеризација Точка по точка со ласерски зрак со иста фрекфенција (Стереолитографија) Светло вајање (Photosolidification системи) Холиграфско мешање со метод на стврднување Мешање со ласерски зрак Solid Ground Curing (истотака познат како Процес на стврднување, е процес кој е развиен од Cubital Inc. од израел) Метод базиран на прашок Селективно ласерско синтерување (СЛС) Ласерско обликување 3D принтање Примена на цврсти материјали Топење и вцрстување Лепење на плочи 2011 Remon Pop-Iliev, Associate Professor, Faculty of Engineering and Applied Science Slide 23

24 Примена на изработката на брз прототип Системите за изработка на брз прототип сеуште можат да произведат делови во широк ранг на материјали со голема брзина, за да одговаорат на сите барања. Се поголем број на апликации ги користат предностите на деловите изработени со овој процес. Дополнително, овој процес се повеќе се користи како појдовна основа за правење на конвенционалните процеси на производство побрзи, поефтини и подобри. Директни процеси Специјални процеси за изработка на брз прототип се развиени за да се одговори на посебни апликации и избор на материјали за обликување и леење. Овие можат да бидат форми на основниот процес на изработка на брз прототип, како што се стерелитографијата или ласерско синтерување, или можеби уникатни модели развиени за посеби апликации. Директната изработка е најразвиена метода во процесот на брза изработка на прототип. Овие барања се однесуваат на мали делови со комплексна геометрија кои се користат во медицината или вселенските летала. Индиректни или секундарни процеси Дел на направен со технологијата на брза изработка прототип се користи како модел за калапи во таканаречени индиректни или секундарни процеси. Калапи може да бидат изработени и директно со процесот на брза изработка на прототип Remon Pop-Iliev, Associate Professor, Faculty of Engineering and Applied Science Slide 24

25 Примена на Прототиповите Оценување на принципите на конструирање Визуелизација Тестови на функционалноста За понатамошни процеси на производство за делови кои инаку би било невозможно да се произведат од едно парче : Инвестиционо леење Ваккумско леење Прскање на метал Electronic Discharge Machining (EDM) - ерозимат Режење 2011 Remon Pop-Iliev, Associate Professor, Faculty of Engineering and Applied Science Slide 25

26 Проблем: Овој дел е изработен со вбризгување во калап. Точно? или Неточно? Објасни го твојот одговор. CAD модел CAD model Физички Physical прототип prototype 2011 Remon Pop-Iliev, Associate Professor, Faculty of Engineering and Applied Science Slide 26

27 3.2. ГРАФИЧКИ МОДЕЛИ И CAD

28 Графички Модели Изработени во Модерни CAD Системи Скиците кои беа направени за време на изработка на концептот мора да бидат доработени до работилнички цртежи со доволно информации. Развојот на работилничките цртежи е синергичен со еволуцијата на обликот на производот и понатамошните промени на неговата функција. Кај модерните CAD ситеми,работилничките цртежи на деловите и склопот не се посебни (пр., диференцијациајта е малку нејасна). CAD системите овозможуваат на конструкторот да направи солид модели на деловите и склоповите и, од овие, полуавтоматски да направи работилнички цртежи на деловите и склоповите. Без обзир на тоа, традиционалните типови на раб. цртежи (изгледот, деловите и склопот) ќе бидат објаснети Remon Pop-Iliev, Associate Professor, Faculty of Engineering and Applied Science Slide 28

29 Важноста на Работилничките Цртежи 1. Ја претставувааат геометриска форма на дизајнот. 2. Размена на идеи меѓу дизајнерите и дизајнерите и инжинерите и производството. 3. Овозможува анализи. Димензиите и толеранциите кои недостасуваат се пресметуваат од цртежот. 4. Симулација на работата на производот Remon Pop-Iliev, Associate Professor, Faculty of Engineering and Applied Science Slide 29

30 Важноста на работилничките цртежи 5. Проверка на комплетноста. Додека се прават скиците и другите раб.цртежи, деталите кои треба да се доработат стануваат поочигледни за конструкторот. Ова помага за составување на агенда на активности кои треба да бидат завршени. 6. Делуваат како надградба на краткотрајната меморија на конструкторот. Коинструкторите несвесно ги користат раб. цртежи за решавање на нивните проблеми и многу често свесно ги користат раб. цртежи за меморирање на некои информации кои инаку би ги заборавиле. 7. Делува како алат за синтеза Цртежите и раб. цртежи се користат за спојување на идеи за формирање на нови концепти Remon Pop-Iliev, Associate Professor, Faculty of Engineering and Applied Science Slide 30

31 Важноста на Квалитетот на Раб. Цртежи Анкета на General Electric : 60% од сите изработени делови не се направени точно како што се претставени во работилничките цртежи. Веројатни причини: Раб. цртежи се некомплетни. Деловите не можат да бидат изработени како што е специфирано. Раб. цртежи се двосмислени. Деловите не можат да бидат склопени ако се изработени точно како што се нацртани. Современите CAD алатки помагаат да се надминат повеќето од овие проблеми Remon Pop-Iliev, Associate Professor, Faculty of Engineering and Applied Science Slide 31

32 Работни (Layout) Цртежи Работниот цртеж е работен документ кој ги подржува развојот на главните делови и нивните меѓусебни врски. Размислете за карактериситиките на работните цртежи: Работниот цртеж е работен цртеж и е често менуван за време на процесот на конструирање. Бидејќи промените ретко се документираат, информацијата може да биде изгубена. Забелешките во книгата за конструкторот може да надомести некои загуби Remon Pop-Iliev, Associate Professor, Faculty of Engineering and Applied Science Slide 32

33 Работни Цртежи Само битните димензии се покажани на цртежот. Просторните ограничувања најдоборо се покажани на цртежите. Просторните ограничувања ја поставуваат основата за развој на архитектурата и индивидуалние компоненти во процесот на генерирање на производот. Толеранциите не се покажани, освен ако е неизбежно. Забелешките на цртежите се користат за да се објасни карактериситика на дизајнот или функција на производот. Работниот Цртеж се прави во размер но често застарува. Како што се развиваат цртежите на деловите и склоповите, работниот цртеж станува се помалку корисен. Како и да е, ако производот е направен во CAD систем,податоците од цртежот постануваат основа за цртежите за деловите и сколоповите Remon Pop-Iliev, Associate Professor, Faculty of Engineering and Applied Science Slide 33

34 Типичен Работен Цртеж 2011 Remon Pop-Iliev, Associate Professor, Faculty of Engineering and Applied Science Slide 34

35 Типичен Работен Цртеж Варира позицијата на ударот 2011 Remon Pop-Iliev, Associate Professor, Faculty of Engineering and Applied Science Slide 35

36 Работилнички Цртеж на Дел Нацрт и монтажните цртежи се фокусирани на системите и подсистемите, работилничките цртежи на деловите се фокусирани на поединечните компоненти. Сите димензии мора да бидат зададени со толеранции. Повеќето компании имаат стандардни толеранции за критичните димензии. Деталите за материјалите и изработката мора да бидат на јасен и разбирлив јазик. Специјалните обработки мора да бидат јасно формулирани. Откако работилничките цртежи се конечни и ќе се користат за изработка на елементите, секој раб.цртеж мора да биде одобрен од менаџментот. Место за потпис е затоа стандарден дел од раб.цртеж Remon Pop-Iliev, Associate Professor, Faculty of Engineering and Applied Science Slide 36

37 Типичен Работилнички Цртеж на Дел 2011 Remon Pop-Iliev, Associate Professor, Faculty of Engineering and Applied Science Slide 37

38 Типичен работилнички цртеж на дел 2011 Remon Pop-Iliev, Associate Professor, Faculty of Engineering and Applied Science Slide 38

39 Монтажен (Склопен) Цртеж Целта на монтажниот цртеж е да покаже како да се состават деловите. Секој дел се идентификува со број или буква поврзани со листата на материјали (BOM). Некои компании ја даваат листата на материјали на монтажниот цртаж; другите користат посебен документ. Референци можат да се зададат кон другите цртежи и посебни инструкции за монтажа за дополнителни информации. Потребни детални погледи се вклучени за да се пренесе информација која не е јасно видлива во главните погледи. Како и раб.цртежи, и монтажните цртежи задолжително имаат место за потпис Remon Pop-Iliev, Associate Professor, Faculty of Engineering and Applied Science Slide 39

40 Типичен Монтажен Цртеж 2011 Remon Pop-Iliev, Associate Professor, Faculty of Engineering and Applied Science Slide 40

41 Типичен Монтажен Цртеж (Exploded view) 2011 Remon Pop-Iliev, Associate Professor, Faculty of Engineering and Applied Science Slide 41

42 Предности на Солид Моделирањето Солид моделите овозможуваат брзо претставување на концептите и можност да се види како се склопуваат и работат без потреба од хардвр. Употребата на овој систем го подобрува процесот на конструирање бидејќи карактериситиките, димензиите и толеранциите се развиваат и запишуваат само еднаш. Ова ја намалува можноста за грешка. Интерфејсите меѓу компонентите се развиени така да компонентите имаат исти карактеристики, димензии и толеранции, што обезбедува правилно склопување на компонентите. Раб.цртежи и монтажните цртежи се изработени полуавтомтски, намалувајќи ја потребата од експертски познавања на методите за изработка на стандардите за цртање. Направените цртежи се корисни за изработка на прототипови користејќи ги методите на изработка на брз прототип; изработка на делови за производство и склопување; и обезбедување на дијаграми за продажба, сервис и другите фази од животниот век на производот Remon Pop-Iliev, Associate Professor, Faculty of Engineering and Applied Science Slide 42

43 Недостатоци на Солид Моделирањето Постои тендеција за напуштање на скицирањето. Скиците се брз начин за добивање на голем број идеи. Времто потребно за изработка на солид модел е многу подолго од времето за правење на скица. Ова значи дека бројот на алтернативи може да биде многу помал одколку што би требало. Премногу време често се троши на деталите премногу рано. Системите за солид моделирање бараат многу детали за да направат дури и груб цртеж. Да се размислува за овие детали во фазата на концептуален дизајн зема време и, еднаш нацртано посоти неподготвеност да се врати на почетните дизајни, бидејќи е потрошено време. Често премногу корисно време се троши на алатката(програмата). Често се троши премногу време на учење за користење на (софтверот) програмата. Многу софтверски алатки бараат деловите и склоповите да бидат планирани предвреме. Овие системи се наликуваат на автоматски системи за изработка отколку како дизајнерски додаток Remon Pop-Iliev, Associate Professor, Faculty of Engineering and Applied Science Slide 43

44 Солид Моделирање и Брза Изработка на Прототипи Солид моделирањето и брзата изработка на прототип ги соединува не само работните, работилничките и монтажните цртежи, туку и изработка на : Доказ на концепт (proof-of-concept), Доказ на производ (proof-of-product), Доказ на процес (proof-of-process) и Доказ на Производство (proof-of-production prototypes) прототипите Remon Pop-Iliev, Associate Professor, Faculty of Engineering and Applied Science Slide 44

45 Типична Составница (BOM) 2011 Remon Pop-Iliev, Associate Professor, Faculty of Engineering and Applied Science Slide 45

46 Минимум 6 Информации за Составница 1. Реден број или буква. Ова е клуч кон конпоненетата на монтажниот цртеж. 2. Број на делот. Ова е број кој се корисити во текот на набавката,производството, контролата на залихи и склопување на системите за идетификација на деловите. 3. Количина на парчиња. 4. Име или опис на компонентите. Ова морада биде краток, описен назив накомпонентата. 5. Материјалот од кој е направена компонентата. Ако се работи за подсклоп, тогаш оваа информација не се запишува. 6. Извор- Добавубач на компонентата. Ако делот е набавен, тогаш се впишува името на компанијата. Ако е лично изработена не се впишува ништо Remon Pop-Iliev, Associate Professor, Faculty of Engineering and Applied Science Slide 46

47 3.3. Аналитички модели

48 Пред-da Vinci Проценка на Траекторијата Слабите симулации евоулираа да прсметката со висока точност: воени пресметки, Леонардо Да Винчи, Галилео, Њутн, аеродиманика и динамика од повисок ред Remon Pop-Iliev, Associate Professor, Faculty of Engineering and Applied Science Slide 48

49 3.4. Избор на најдобрите модели и прототипи

50 Мали компании Големи компании Табела: Видови на модели Фаза Физички (форма и функција) Аналитички (главна функција) Графички(традиционално) (главна форма) Графички (CAD) (главна форма) Концепт Скечови Рачни скици и солид модели инженерски науки анализа Layout цртежи Конечен производ Анализа со методата на конечни елементи Детална симулација Раб.цртежи на делови и монтажен цртеж солид модели ВНИМАНИЕ: Компанијата имаше серија од 4 физички прототипови во нејзиниот план за развој на производ. Инжинерите работеа на вториот прототип (P2) додека првиот (P1) сеуште се тестираше, итн. РЕЗУЛТАТ: Тие се придржувле на распоредот за испорака на прототиповите, НЕ обрнувајќи внимание за информациите кои би требало да ги ушпотребат од предходниот прототип Remon Pop-Iliev, Associate Professor, Faculty of Engineering and Applied Science Slide 50

51 Ве молам Запомнете ПЛАНИРАЊЕТО Е ПОЛЕСНО ОТКОЛКУ ДА РАБОТИШ, НО МНОГУ ПОМАЛКУ ЗАБАВНО Remon Pop-Iliev, Associate Professor, Faculty of Engineering and Applied Science Slide 51

52 4. Правење на Планот

53 Како да не се планира проект? ure=related 2011 Remon Pop-Iliev, Associate Professor, Faculty of Engineering and Applied Science Slide 53

54 Од што се состои планирањето? 5 главни последователни чекори се разликуваат во планирањето Remon Pop-Iliev, Associate Professor, Faculty of Engineering and Applied Science Slide 54

55 Чекор 1: Идентификувај ги Задачите Задачата треба да се направи што е можно поконкретна, да се претвори проблемот од неговата сегашна состојба во конечен производ. Пр., автомобилската индустрија ја има предноста што почнува со јасна слика за потребната задача за завршување на нов дизајн Remon Pop-Iliev, Associate Professor, Faculty of Engineering and Applied Science Slide 55

56 2011 Remon Pop-Iliev, Associate Professor, Faculty of Engineering and Applied Science Slide 56

57 Чекор 2: Дефинирај ги Целите за Секоја Задача Секоја задача мора да биде опишана со јасно дефинирана цел Дефинирано како информација што треба да се рафинира или развие (не активност) Треба да е лесно разбирлива за конструкторскиот тим Задачите треба да це конкретни. Ако се концепти колку се. Изводливи (Со оглед на персоналот, опремата и расположивото време) 2011 Remon Pop-Iliev, Associate Professor, Faculty of Engineering and Applied Science Slide 57

58 Чекор 3: Проценка на Кадар, Време и Други Ресурси за Исполнување на Планот Кадар Дефинирај кој од тимот ќе биде одговорен за која задача. Колкав процент од нивното време ќе биде потребно. После колку време тие ќе бидат потребни. Време Поточно аналитичкиот метод за проценка на вкупното време потребно за еден проект е претставен во следните неколку слајдови Ресурси за: Симулација Тестирање Изработка на прототип 2011 Remon Pop-Iliev, Associate Professor, Faculty of Engineering and Applied Science Slide 58

59 Членови на Конструкторскиот Тим Јадрото на конструкторскиот тим : Инжинер за конструирање на производот (инжинер за конструирање; академски студии (4 год.)) Менаџер на производот (маркетинг менаџер, академски студии (4 год.)) Инжинер за производство (академски студии (4 год.)) Помалку чести откако започнаа да се развиваат CAD системите: Конструктор задолжен за детали (конструктор; 2-годишен степен по технолгија) Планер (академски студии (4 год.)) Техничар (развој на апаратура за тестирање, изведување на експерименти) Специјалист за материјали (специјалист за продажба; академски студии (4 год.)) Контрола на квалитет/специјалист за квалитет Аналитичар Индустриски дизајнер (стилист, фина уметност) Менаџер за монтажа Претставници на набавувачите или купувачите. Врски: Партнерска Созреана Родителска 2011 Remon Pop-Iliev, Associate Professor, Faculty of Engineering and Applied Science Slide 59

60 Структура на Kонструкторските Tимови Резултати од студија на 540 проекти; различни индустрии Пет типови на проектни структури (% развојни проекти кои користат посебни типови на проекти) Функционална организација(13%) ПР.., Главни функции на Боинг: аеродинамика, структури, носивост, погон Функционална матрица(26%) Проектен менаџер со ограничени можности го координира проектот Функционалните менаџери ја имаат власт врз нивните сегменти Балансирана матрица(16%) Проект менаџерот ја дели власта со функционалните менаџери Проектна матрица (28%) Проектните менаџери ја имаат целосната контрола врз функционалните менаџери Проектен тим (16%) Проектните менаџери имаат контрола врз сите сектори SWAT тим, TIGER тим, (се растура после завршување на проектот) 2011 Remon Pop-Iliev, Associate Professor, Faculty of Engineering and Applied Science Slide 60

61 Табела Време потребно за дизајн Задача Дизајн на елементарни компоненти и склопови. Целата работа е рутина или бара само едноставна модификација на постоечки производ Дизајн на елеметарни уреди како играчки, брави или комплексни единечни компоненти. Голем дел од работата е рутина или потрeбно е мала доза на оригиналност. Кадар/време Еден конструктор за една недела Еден конструктор за еден месец Дизајн на цели машини и машински алатки. Работата е воглавно рутина, со малку оригинален дизајн. Дизајн на производи со високи перформанси кои може да користат нови технологии. Работата вклучува малку оригинален дизајн и може да бара дополнителни анализи и тестирања. Два конструктор за четири месеци Пет конструктора за осум месеци 2011 Remon Pop-Iliev, Associate Professor, Faculty of Engineering and Applied Science Slide 61

62 Проценка на Вкупното Време за Проектот Вкупното време потрбно за проектот може да биде проценето со равенката Време (часови) Каде Константа базирана на проектите од минатото во компанијата. Оваа константа е зависна од големината на компанијата и колку добро информацијата комуницира меѓу различни функции. Вообичаено А=30 за мала компанија со добра комуникација и А= 150 за голема компанија со средно ниво на комуникација Комплексност на производот базирана на неговата функција Тежина на проектот: D=1, не многу тежок (користење на позната технологија); D=2, тежок (Користење на некоја нова технологија); D=3, многу тежок (Користење на многу нови технологии); 2011 Remon Pop-Iliev, Associate Professor, Faculty of Engineering and Applied Science Slide 62

63 Пример за Функционален Дијаграм Главна функција Ниво подфункција подфункција подфункција подфункција Ниво подфункција подфункција подфункција Ниво 2011 Remon Pop-Iliev, Associate Professor, Faculty of Engineering and Applied Science Slide 63

64 Комплексноста на производот се пресметува со Каде Нивото во функционалниот дијаграм Бројот на функции на тоа ниво Пример Така, ако мала компанија со добра комуникација (A=30) дизајнира специфичен производ (D=2) кој има PC (project complexity) =18 вкупноќе бидат потребни 973 часа за дизајнирање, или два дизајнера да работат 3 месеци. Овој метод се покажал како прилично точен во рамките на една фирма која ја има калибириано вредноста за А и моделната функцијата на доследен начин. Пример за користење на овие формули ќе биде покажан подолу во овој дел. Како што можеме да претпоставиме, проценката на потребното време е тешка и е предмет на грешка. Така, се препорачува времето за извршување на задачата да се базира на три проценки: оптимистична проценка о, најверојатно m, и песимистичка проценка p. Од овие три, статистички најточна проценка изнесува Потребно време 2011 Remon Pop-Iliev, Associate Professor, Faculty of Engineering and Applied Science Slide 64

65 Распределба на времето низ фазите Распределба на времето низ фазите на процесот на конструирање е во следните рангови: Планирање на проектот: 3 до 5 проценти Спецификација на дефиницијата: 10 до 15 проценти Концептуален дизајн: 15 до 35 проценти Развој на производот: 50 до 70 проценти Поддршка на производот: 5 до 10 проценти Овие проценти се базирани на проучување на сегашни проекти. Точното време за секоја од фазите зависи од типот на проектот, од количеството на оригинален дизајн, и структурата на процесот на дизајнирање во рамките на компанијата Remon Pop-Iliev, Associate Professor, Faculty of Engineering and Applied Science Slide 65

66 Ве Молам Запомнете Конструирањето зема време, вообичаено два пати подолго од почетната проценка. Некои песимисти тврдат дека по донесување на проценка за времето потребно е, добиениот број да се дуплира и да се зголеми неговата единица еднаш (пр., еден ден= две недели) Remon Pop-Iliev, Associate Professor, Faculty of Engineering and Applied Science Slide 66

67 Чекор 4: Развиј го Редоследот на Задачите Распоредувањето на задачите може да биде комплицирано. Целта е секоја задача да биде завршена пред да се потрбни резултатите од неа. Истовремено, целта е да се користи целиот кадар цело време. Направи распоред на преглед на завршеното пред да продолжиш понатаму со проектот. За секоја задача: Идентификувај ги нејзините претходници (претходни задачи) Идентификувај ги нејзините следбеници (следни задачи) CPM (Critical Path Method) = Најефикасен распоред на задачи Секвенцијален (последователен) Паралелен 2011 Remon Pop-Iliev, Associate Professor, Faculty of Engineering and Applied Science Slide 67

68 Гантов Дијаграм 2011 Remon Pop-Iliev, Associate Professor, Faculty of Engineering and Applied Science Slide 68

69 Гантов дијаграм за процес на конструирање на амортизација (потпирање) кај велосипед (Користен софтвер: Microsoft Project) 2011 Remon Pop-Iliev, Associate Professor, Faculty of Engineering and Applied Science Slide 69

70 Структуна Дизајн Матрица (DSM) Генерирај спецификации Генерирај два концепти Направи план за тестирање Тестирај два концепти Дизајнирај делови за произведување Дизајнирај калап за вбризгување на пластика Дизајнирај алат за монтажа 2011 Remon Pop-Iliev, Associate Professor, Faculty of Engineering and Applied Science Slide 70

71 Чекор 5: Проценка на Трошоците за Развој на Производот Проценка Cost estimate на трошоците for за the проектот, project, не за производот not the product. Engineer Плати на инжинерите salaries ($50К-$100К $50-$200/h годишно) including вклучувајки overhead и прекуврмена работа (burden) Physical Физички прототипови prototypes Test Тестирање facilities Computer За компјутериcosts Meeting За состаноци support Travel За патувања expenses 2011 Remon Pop-Iliev, Associate Professor, Faculty of Engineering and Applied Science Slide 71

72 Секогаш заклучувам дека плановите се бескорисни но, планирањето е неопходно Remon Pop-Iliev, Associate Professor, Faculty of Engineering and Applied Science Slide 72

73 5. Примери за проектни планови

74 Видови на конструкторски проекти Варијација на веќе постоечки производ Параметри кои лесно може да ги промени продавачот на производот за да одговори на барањата на купувачите без вклучување на инжинери. Подобрување на веќе постоечки производ Купувачите сакаат повеќе опции или подобрување на постоечките можности. Продавачот не може да го снабдува производот со материјали или делови или препорачува нови подобрени. Производството, монтажата или некој друга фаза е да се направи подобрување во однос на квалитетот, времето или цената. Нова технологија или подобрувањето на постоечката технологија овозможува подобрување на перформансите или намалување на цената. Развој на нов производ за поединечна серија Често првото нешто што ќе биде изработено е истовремено и прототип и производ кој се испорачува на купувачот. Развој на нов производ за масовно производство Внимателно планирање на производството и монтажата. Ја зголемува зависноста на проектот од производните инжинери Remon Pop-Iliev, Associate Professor, Faculty of Engineering and Applied Science Slide 74

75 Пример: Преклопен Спој на Лимови A. Какви навртки треба за да се спојат заедно две парчиња од 1045 челичен лим, секој 4 mm дебел и 6 cm широк и се оптеретени со сила од 100 N? B. Спои ги овие две парчиња 1045 челичен лим, секое 4 mm дебело и 6 cm широко и притоа се оптеретени со сила од 100 N? 2011 Remon Pop-Iliev, Associate Professor, Faculty of Engineering and Applied Science Slide 75

76 Соответни Примери на Процеси на Конструирање (A) Процес на конструирање на едноставен спој Разбери го проблемот Евалуирај го производот Документирај го резултатот (B) Процес на конструирање на посложен спој Развиј спецификации Генерирај концепти Евалуирај ги концептите и избери го најдобриот Евалуирај ги перформансите, изработката, склопот, и цената Документирај го резултатот 2011 Remon Pop-Iliev, Associate Professor, Faculty of Engineering and Applied Science Slide 76

77 План на проектот за BAJA автомобил 2011 Remon Pop-Iliev, Associate Professor, Faculty of Engineering and Applied Science Slide 77

78 Ве Молам Запомнете ПЛАНОТ Е ВАЛИДЕН ДОДЕКА НЕ ПОЧНЕШ ДА РАБОТИШ! 2011 Remon Pop-Iliev, Associate Professor, Faculty of Engineering and Applied Science Slide 78

79 6. КОМУНИКАЦИЈА ЗА ВРЕМЕ НА ПРОЦЕСОТ НА КОНСТРУИРАЊЕ

80 Форми на Формална Комуникација Забелешки и записи за дизајнот Ја докажува оригиналноста во случај кога се работи за патент Документи кои се користат во комуникација со менаџментот Разбирливо за примачот Внимателното разгледување на редоследот на презентацијата Имај кај себе квалитетен материјал Документи за претставување на конечниот дизајн низ натамошните фази 2011 Remon Pop-Iliev, Associate Professor, Faculty of Engineering and Applied Science Slide 80

81 2011 Remon Pop-Iliev, Associate Professor, Faculty of Engineering and Applied Science Slide 81

82 7. Преглед

83 Ве молам Запомнете Планирањето е важна инжинерска активност. Напредните компании имаат генеричен процес за развој на производ кој служи како основа за планирање на секоја активност во процесот на развој на производот. Конструкторските проекти најчесто припаѓаат на еден од овие четири типови Промена на посотоечки производ, Подобрување на постоечки производ, Развој на нов производ за малосериско производство, Развој на нов производ за големосериско производство Remon Pop-Iliev, Associate Professor, Faculty of Engineering and Applied Science Slide 83

84 Ве молам Запомнете Во конструкторските тимови може да има претставници од многу различни дисциплини, и тие може да бидат организирани во една од овие пет структури. Употребата на прототипови и модели е важно да се разгледа во текот на планирањето. Постојат пет чекори во процесот на планирање: Идентификација на задачите Нагласување на нивните цели Проценка на потребните ресурси Креирање на распоред Проценка на трошоците 2011 Remon Pop-Iliev, Associate Professor, Faculty of Engineering and Applied Science Slide 84

85 ДОДАТОК #1 НА ПЛАНИРАЊЕ НА ПРОЕКТОТ

86 Корпоративно планирање на проектот- Список (1) Ресурси Што ни е потребно за почеток? Што можеме да искористиме за почеток? Дали вакво нешто е претходно направено? Што можеме да научиме од грешките? Што можеме да научиме од постигнатите успеси? Кои ресурси ни се потребни? Кои ресурси можеби ќе ни бидат потребни? Извршни прашања Која е врската со нашиот стратегиски план? Која е врската со наштите цели, директиви, приоритети? Како ова ќе се одрази на нашата позиција на пазарот? Администрација Кој е одговорен за успехот на овој проект? Врски за комуникација Методи за известување 2011 Remon Pop-Iliev, Associate Professor, Faculty of Engineering and Applied Science Slide 86

87 Корпоративно планирање на проектот- Список(2) Администрација Што уште ќе треба да се испланира? Дали ќе има потреба од прегрупирање? Колку често? Какви луѓе ни се потребни? Тековен кадар? Запослување? Подизведувачи? Консултанти? Како можеме ние да се вклучиме? Какви вештини се потрбни? Кој треба да знае како да го направи тоа? Дали е потрбна обука? Дали е потребна друга комуникација? Кој треба да биде информиран за напредокот? Што е со моралот? Забава? 2011 Remon Pop-Iliev, Associate Professor, Faculty of Engineering and Applied Science Slide 87

88 Корпоративно планирање на проектот- Список (3) Финансии Колку ќе чини ова? Како ќе го купиме? Што ќе влијае на цената? Дали ќе ни бидат потребни дополнителни средства Кои се потенцијалните исплати ($)? Кој ги потпишува чековите? Активности Колку време е дадено? Што може да влијае на дадениот тајминг? Кој ќе работи? Како би се обезбедила целосна порака? Квалитет Како ќе го надгледуваме нашиот напредок? Како ќе знаеме дали работиме како што треба? Кои податоци ни се потрбни, кога? Какви извештаи, на кој,кога? 2011 Remon Pop-Iliev, Associate Professor, Faculty of Engineering and Applied Science Slide 88

89 Корпоративно планирање на проектот- Список(4) Политики Кој го снабдува потребното? Како можете да го добиете? Заинтересирани страни Размислувања? Борд Заинтересирани страни Вработени Доставувачи Купувачи Заедница Легалност Проблеми? Прописи? Простор/објекти/опрема Дали е потрбна посебна просторија? Како да ја добиеме? Кои алатки ни се потрбни? Кога? Телефони; Компјутери 2011 Remon Pop-Iliev, Associate Professor, Faculty of Engineering and Applied Science Slide 89

90 Корпоративно планирање на проектот- Список(5) Истражувања Што е можеби потребно да се знае? Односи со јавност Дали е потрбно другите да знаат за нас? Како да го направиме тоа? Ризици Што може да се случи? Можеме ли да се справиме? Креативно размислување... Кој ќе ја има грижата во врска со успехот на овој проект? Што може да го направи овој проект посебно уникатен? Што најлошо може да се случи? Како можеме да го решиме тоа? Што најдобро може да се случи? Дали сме подготвени да се носиме со тоа? Како се чувствуваме ние во врска со овој проект? 2011 Remon Pop-Iliev, Associate Professor, Faculty of Engineering and Applied Science Slide 90

91 ДОДАТОК #2 НА ИЗРАБОТКАТА НА БРЗ ПРОТОТИП

92 Факти за изработката на брз прототип Изработката на брз прототип е поим со кој се карактеризираат технологиите кој изработуваат физички објект директно од CAD модел.. Ваквите системи се познати под името изработка на слободна форма(fff), изработка на тело со слободна форма (SFF) и слоевито производство. Предмети може да се формираат со било која геометриска сложеност или лавиринт за подесување на машината или конечниот склоп. Изработката на брз прототиптип го намалува конструирањето на комплекси објекти во податлив, јасен, и релативно брз. Изработката на брз прототип е најдобар начин за намалување на времето за произвоствот, за подобро разбирање во размена на дизајни на еден производ, и брза изработка на алатки за да бидат произведени тие продукти. Запомни: Изработката на брз прототип не решени за сите проблеми. CNC технологијата е економична,широко позната и достпана, овозможува голем избор на материјали и е многу прецизна. Иако прецизноста на изработката на брз прототип не е на ниво на CNC машините,сепак е адекватна за широк ранг на апликации Изборот на материјали при изработка на брз прототип е ограничена. Бројни секундарни процеси обично се потребни за претворање на модели направени при процесот на изработката на брз прототип за конечните материјали или алати Remon Pop-Iliev, Associate Professor, Faculty of Engineering and Applied Science Slide 92

93 Стереолитографија (SLA) Стереолитографија е најприменуваната технологија при изработка на брз прототип. Стереолитографијата изработува само еден слој истовремено со помош на ласерот кој се насочува на површината на полимерот кој брзо се стврднува на местата осветлени од зракот. Откако еден слој е поставен, се намалува растојанието во vat и втор слој се поставува врз првиот. Самолепливоста на материјалот овозможува слоевите да се спојат и евентуално да го формираат 3D објектот. Стереолитографијата е најпрецизна технологија и овозможува најдобра завршна обработка. Како и да е, изработените делови мора дополнително да се стврднат во печка. Подвижна основа VAT Скенер Фотополимер Ласер Изработен дел 2011 Remon Pop-Iliev, Associate Professor, Faculty of Engineering and Applied Science Slide 93

94 Восочно леење (SGC) УВ лампа Глодалка Излез на средството за ладење Подлога за ладење на восокот Втиснувач Чистач на остатоците од полимерот Растресувач на полимер Основа Брусалка Електрична станица за полнење Распрскувач на восок Платформа Восок Станица за бришење Станица за обликување 2011 Remon Pop-Iliev, Associate Professor, Faculty of Engineering and Applied Science Slide 94

95 Восочно леење чекори на процесот Чекор 1: Напрскај фотоосетлива смола Чекор 2: Направи фотомаска Чекор 3: Изложи ја фотомаската Извор на УВ светл Маска Моментален слој Комплетиран дел од делот Чекор 4: Вакумирај ја нестврдната смола и стврдни ги остатоците Чекор 5: Восок се нанесува на местата каде не е стврдната смолата Извор на УВ светлина Остатоци од смолата Чекор 6: Најгорниот слој се глода Брусалка Глодалка Остатоците се собираат со смукалка Комплетирано парче 2011 Remon Pop-Iliev, Associate Professor, Faculty of Engineering and Applied Science Slide 95

96 Јетови со Промена на Термичка Фаза Solidscape методата е прикажана но, посотјат и други методи. Ова машина користи еден уред за шприцање и восок како материјал за поддршка, кои се одржуваат во течна состојба. Течностите се носат во шприцалките кои шприцаат мали тенки млазови од материјалот како што се движат по одредена шема притоа формијаки еден слој од делот. Материјалите се зацврстуваат со брзо намалување на температурата, откако се нанесени. Откако целата обвивка на делот е формирана со впрскување, глодалката ја глода обвивката до постигнување на еднаква дебелина.честичките се вшмукуваат и се складираат.процесот се повторува до завршување на целиот дел. Откога делот е завршен, восокот се топи. Глодалка X-Y рамнина Работно парче и други материја ли Најзначајна карактериситика на Solidscape системот е да произведе многу висока резолуција и завршна обработка, во суштина исто како CNC машините. Како и да е, оваа техника е многу бавна за големи објекти. Изборот на материјали е многу ограничен Remon Pop-Iliev, Associate Professor, Faculty of Engineering and Applied Science Slide 96

97 Повеќе за Промена на Термичка Фаза Други производители користат значително различни инкџет техники, но сите се потпираат на впрскување на градивниот материјал во течна или растопена сосотјба кој се лади или се стврднува на друг начин. 3D системи произведува Inkjet машина наречена Термоџет моделер кој користи неколку стотици прскалки во широка конфигурација. Користи a hair-like матрица за да обезбеди поддршка која виси над кој лесно може да се извадат откако делот е завршен. Оваа машина е далеку побрза отколку Solidscape пристапот, но не нуди висока резолуција и завршна обработка. Objet Geometries Ltd., Израелска компанија, ја претстави својат прва машина базирана на PolyJet технологијата во почетокот на 2000 год. Оваа технологија потенцијално може да ја замени стереолитографијата. Процесот се базира на фотополимери, но користи посебен инкџет кој ги впрскува и градивниот материјал и материјалот за поддршка.тоа подоцна комплетно го прави секој слој откако е нанесен со УВ водена светилка монтирана на работната глава на принтерот. Материјалот за поддршка, кое е истотака фотополимер се отстранува со перење. Во јули 2002, 3D Systems промовираше сличен систем базиран на фотополимери наречен InVision. Ја користи технологијата која беше развиена за Термоџет моделерот и беше комерцијално претставен кон крајот на 2003 год. Компанијата одреди цена од $40K за да се спротивстави на моделерите на Stratasys и Z Corp Remon Pop-Iliev, Associate Professor, Faculty of Engineering and Applied Science Slide 97

98 Fused Deposition Modeling (FDM) FDM е втора најупотребувана технологија за изработка после стереолитографијата. Пластично влакно се одмотува од которот и се носи во прскалка за екструдирање. Прскалката е топла за да може да ја топи пластиката и може да се вклучува и исклучува. Поставена е на механичка подлога која може да се движи во x-y-z правец. Како што се движи прскалката по зададените наредби, нанесува одредено количество материјал. Пластиката се стврднува многу брзо и се слепува со претходниот слој. Целиот систем е поставен во комора во која се одржува температура веднаш под точка на топење на пластиката Се користи ABS (Acrylonitrile-Butadiene- Styrene) и восок. Најсличен на овој процес е 3D printing. Но, FDM нуди поголема јачина и се користи на поширок спектар на материјали. x-y-z рамнина подлога Прскалка за екструдирање Пластичен материјал 2011 Remon Pop-Iliev, Associate Professor, Faculty of Engineering and Applied Science Slide 98

99 Тродимензионално принтање(3dp) Развиен од MIT. Користен како директен процес на производство како и за изработка на брз прототип. Процесот започнува со нанесување на слој од прашкаст материјал на врвот на работната комора. За да се постигне ова, точно определена количина од прашок се зема од комората за снабдување со поместување на клипот постепено нагоре. Ваљакот тогаш го распределува и компресира прашокот врз работната комора. Инкџетот континуирано дистрибурира течен лепак според дводимензионалната шема врз слојот од прашок кој се слепува на местата каде има лепак,формирајки еден слој од делот. Откако слојот е комплетиран, работниот клип се поместува надолу колку што е дебелината на слојот, и процесот се повотрува се додека не се заврши делот комплетно. Систем за достава на прашок Течен лепак Инкџет Ваљак Прашок Работен клип 2011 Remon Pop-Iliev, Associate Professor, Faculty of Engineering and Applied Science Slide 99

100 Селективно ласерско синтерување(sls) Прашок од термопластика се нансува со ваљаци врз површината на цилиндарот што гради. Клипот во цилиндарот се движи надолу за колку е дебелината на слојот прашок за да се приспособи на новиот слој од прашок. Ласерски зрак поминува врз површината на цврсто набиениот прашок притоа селективно го топи и слепува формирајки еден слој од предметот. Температурата во комората е малку под температурата на топење на прашокот така да потребна е мала топлина од ласерот за да може да се синтерува материјалот. Процесот се повторува додека не се направи целиот предмет. Овој метод најчесто се користи за правење функционални делови.методот е истотака надграден да овозможи директна изработка на метални и керамички предмети и алатки. Завршната обработка и прецизноста не се на ниво како кај стереолитографијата. Од предметите се синтерувани, тие се порозни. Можеби ќе биде неопходно да се зацврсти делот, особено металите, со друг материјал за да се подобрат механичките карактеристики. Ласер Систем за достава на прашок Ваљак Скенер Прашок Работен клип 2011 Remon Pop-Iliev, Associate Professor, Faculty of Engineering and Applied Science Slide 100

101 Laminated Object Manufacturing (LOM) Профили на пресеци на предметот се направени од харија или друг материјал со користење на ласер. Хартијата се одмотува и се нанесува на масата и прво се слепува со претходниот слој со топлиот ваљак кој топи пластичната фолија на долната страна на хартијата. Профилите потоа се прават со оптичкиот систем поставен на бината. По сечењето на слојот, вишокот хартија се отстранува за слојот да се оддели од ролната. Неискористената хартија се намотува. Варијации на овој метод се развиени од многу компании и истражувачки групи. Воглавно, прецизноста и стабилноста на предметите направени од хартија не е на ниво како предметите изработени со другите технологии. Сепак, материјални трошоци се многу ниски, и објектите имаат изглед на дрво, и можат да се обработат и завршат на ист начин Ова поттикнува апликации како што е песочни калапи. x/y огледало Топол ваљак Хартија Ласер Котор за намотување на неискористен ата хартија 2011 Remon Pop-Iliev, Associate Professor, Faculty of Engineering and Applied Science Slide 101

102 Laser Engineered Net Shaping (LENS) Laser Engineered Net Shaping технологиите добиваат на значење и се во раните фази на комерцијализацијата. Се користи ласер со голема моќ кој го топи металниот прашок кој се доставува коаксијално преку уредот за достава. Ласерскиот зрак се фокусира со помош на леќи. X-Y се поместува (растерски) за да се изработи секој слој од предметот. Работната глава се поместува вертикално нагоре со комплетирњето на слоевите. Металниот прашок се доставува по пат на гравитација или со гас под притисок. Челик, Инконел, бакар, алуминиум, титаниум и сл може да се користат. Прави целосно густи метални делови со добра металуршки својства со разумни брзини.изработените делови се блиску до мрежен облик, но може да бараат завршна обработка. SLS е во моментов единствениот друг комерцијализиран RP процес кој може да произведува метални делови директно Remon Pop-Iliev, Associate Professor, Faculty of Engineering and Applied Science Slide 102

103 Рекапитулација на основните технологии за изработка на брз прототип 2011 Remon Pop-Iliev, Associate Professor, Faculty of Engineering and Applied Science Slide 103

104 РЕШЕНИЕ: Пример 1: Основа со две рамки поставени под агол од 45º CAD модел SDM симулација Физички прототип 2011 Remon Pop-Iliev, Associate Professor, Faculty of Engineering and Applied Science Slide 104

105 Shape Deposition Manufacturing Производство со исполнување на формата-основен принцип За изработка на секој модел делот е вградени во калап... која се вади откога делот е завршен Remon Pop-Iliev, Associate Professor, Faculty of Engineering and Applied Science Slide 105

106 Пример 1: Фаза 1 За да се направи првиот слој, материајлот се нанесува на мрежата и се обликува во наредна операција. За да биде површината рамна за следниот слој и да се заштити формата формата е поставена во калап. Овој слој има намалени карактеристики. За да се изработи овој слој, материјалот за поддршка под намалената повшршина е истрибуиран формирано прво Remon Pop-Iliev, Associate Professor, Faculty of Engineering and Applied Science Slide 106

107 Пример 1: Фаза 2 Следно, материјалот за делот е нанесен. Намалените особини се формирани со користење на материајлот за поддршка како калап. Ненамалените површини се направени со операции за обликовање. Слојот е завршен со нанесување на преостанатиот материјал за поддршка. Следниот слој е сличен со претходниот. Затоа, материјалот за поддршка за создавање на намалените површини кој се нанесени и прво обликовани Remon Pop-Iliev, Associate Professor, Faculty of Engineering and Applied Science Slide 107

108 Пример 1: Фаза 3 Потоа, материјалот за делот е нанесен и ненамалените површини се формирани. Слојот е завршен со нанесување на преостанатиот материјал за поддршка. Истата постапка е повторен за овој слој. Прво материјалот заподдршка неопходен за намалените особини на врвот се се наместени и обликувани Remon Pop-Iliev, Associate Professor, Faculty of Engineering and Applied Science Slide 108

109 Пример 1: Фаза 4 Материјалот за делот е додаден и обликуван,... Слојот е завршен со нанесување на преостанатиот материјал за поддршка.. Последниот слој не содржи намалените површини. Само материјалот за делот треба да биде нанесен и обликуван Remon Pop-Iliev, Associate Professor, Faculty of Engineering and Applied Science Slide 109

Универзитет за туризам и менаџмент во Скопје 2014/2015. Проф. д-р Сашо Кожухаров

Универзитет за туризам и менаџмент во Скопје 2014/2015. Проф. д-р Сашо Кожухаров Универзитет за туризам и менаџмент во Скопје 2014/2015 Проф. д-р Сашо Кожухаров Детерминирање на менаџирањето на ризикот Процес на менаџирање на ризикот Одлучување и донесување одлуки Системи за поддржувањето

More information

Структурно програмирање

Структурно програмирање Аудиториски вежби 1 Верзија 1.0, 20 Септември, 2016 Содржина 1. Околини за развој.......................................................... 1 1.1. Околини за развој (Integrated Development Environment

More information

Република Македонија Универзитет Св. Кирил и Методиј Скопје Машински факултет Скопје. Карпош 2 бб, П.Фах 464, 1000 Скопје, Република Македонија

Република Македонија Универзитет Св. Кирил и Методиј Скопје Машински факултет Скопје. Карпош 2 бб, П.Фах 464, 1000 Скопје, Република Македонија Република Македонија Универзитет Св. Кирил и Методиј Скопје Машински факултет Скопје Карпош 2 бб, П.Фах 464, 1000 Скопје, Република Македонија Предавање #8 Евалуација на Концепти и Нивна Селекција Препорачаните

More information

Март Opinion research & Communications

Март Opinion research & Communications Март 2014 Opinion research & Communications Метод: Телефонска анкета Примерок: 800 испитаници кои следат македонски спорт стратификуван со репрезентативен опфат на сите етнички заедници, урбани и рурални

More information

ЕНаука.мк 1 милион Сајт на годината ( Образование, Наука и Култура )

ЕНаука.мк 1 милион Сајт на годината ( Образование, Наука и Култура ) Инфо ЕНаука.мк е единствениoт интернет пoртал вo Р.Македoнија кoј ги следи и пренесува најактуелните нoвoсти, истражувања и достигнувања во повеќе научни области. Главни цели на порталот се враќање на

More information

Биланс на приходи и расходи

Биланс на приходи и расходи 1 of 5 06.03.2016 12:00 ЕМБС: 05196248 Целосно име: Здружение за советување,лекување,реинтеграција и ресоцијализација на лица зависни од психоактивни супстанции ИЗБОР-Струмица Вид на работа: 540 Тип на

More information

Биланс на приходи и расходи

Биланс на приходи и расходи 1 of 5 28.02.2015 23:20 ЕМБС: 05196248 Целосно име: Здружение за советување,лекување,реинтеграција и ресоцијализација на лица зависни од психоактивни супстанции ИЗБОР-Струмица Вид на работа: 540 Тип на

More information

ПРИРАЧНИК ЗА ПРОЕКТЕН МЕНАЏМЕНТ

ПРИРАЧНИК ЗА ПРОЕКТЕН МЕНАЏМЕНТ ОБУКА ЗА ПРИРАЧНИК ЗА (пример од глава I) Предавач: Андријана Богдановска Ѓуровиќ KNOWLEDGE CENTER, 2011 ГЛАВА 1 ВОВЕД И КОНЦЕПТ НА ПРОЕКТНИОТ МЕНАЏМЕНТ Цели Целта на воведот е даде преглед на проектниот

More information

1. Наслов на наставниот предмет Имплементација на системи со отворен код. Implementation of open source systems. 7. Број на ЕКТС кредити

1. Наслов на наставниот предмет Имплементација на системи со отворен код. Implementation of open source systems. 7. Број на ЕКТС кредити 1. Наслов на наставниот предмет Имплементација на системи со отворен код Implementation of open source systems 2. Код CSEW514 3. Студиска програма ИКИ, КНИ, ЕТ 4. Организатор на студиската програма (единица,

More information

Вовед во мрежата nbn. Што е тоа австралиска nbn мрежа? Што ќе се случи? Како да се префрлите на мрежата nbn. Што друго ќе биде засегнато?

Вовед во мрежата nbn. Што е тоа австралиска nbn мрежа? Што ќе се случи? Како да се префрлите на мрежата nbn. Што друго ќе биде засегнато? Вовед во мрежата nbn 1 Што е тоа австралиска nbn мрежа? 2 Што ќе се случи? 3 Како да се префрлите на мрежата nbn 4 Што друго ќе биде засегнато? 5 Што треба следно да сторите 1 Што е тоа австралиска nbn

More information

Развој на производот. Планирање на проектот. Развој на спецификации. Развој на концепти. Развој на производот. Генерирај производ. Оцени го производот

Развој на производот. Планирање на проектот. Развој на спецификации. Развој на концепти. Развој на производот. Генерирај производ. Оцени го производот Генерирај производ Развој на производот Оцени ги перформансите Оцени го производот Оцени ја цената Планирање на проектот Погодност за монтажа Погодност за демонтажа и рециклирање Погодност за производство

More information

м-р Марјан Пејовски Сектор за регулатива

м-р Марјан Пејовски Сектор за регулатива Трета анализа на пазар за Физички пристап до мрежна инфраструктура (целосен и поделен разврзан пристап) на фиксна локација и четврта анализа на пазар за услуги со широк опсег м-р Марјан Пејовски Сектор

More information

ПРОМЕНИ ВО РАКОВОДЕЊЕТО НА ОРГАНИЗАЦИЈА ЧИЈА ОСНОВНА ДЕЈНОСТ Е ИНЖЕНЕРИНГ

ПРОМЕНИ ВО РАКОВОДЕЊЕТО НА ОРГАНИЗАЦИЈА ЧИЈА ОСНОВНА ДЕЈНОСТ Е ИНЖЕНЕРИНГ 6. СОВЕТУВАЊЕ Охрид, 4-6 октомври 2009 Игор Трајковски, дипл.ел.инг. NETRA ltd. Telecommunication engineering, Скопје Проф.д-р. Атанас Илиев, дипл.ел.инг. ФЕИТ, Скопје ПРОМЕНИ ВО РАКОВОДЕЊЕТО НА ОРГАНИЗАЦИЈА

More information

Ф а б р и ч е н п л и н с к и у р е д

Ф а б р и ч е н п л и н с к и у р е д Ф а б р и ч е н п л и н с к и у р е д Вовед Возилата GREAT WALL со бензински мотори можат да бидат дополнително опремени со фабрички гасен уред со течно вбризгување на горивото (Liquid Propane Injection

More information

Advanced databases. Факултет за информатички науки и компјутерско инженерство ФИНКИ. 7. Број на ЕКТС кредити. Бази на податоци

Advanced databases. Факултет за информатички науки и компјутерско инженерство ФИНКИ. 7. Број на ЕКТС кредити. Бази на податоци 1. Наслов на наставниот предмет Напредни бази на податоци Advanced databases 2. Код CSES619 3 Студиска прогама КНИ, ЕТ,АСИ 4. Организатор на студиската програма (единица, односно институт, катедра, оддел)

More information

consultancy final presentation conceptual presentation of proposals projects Feasibility Cost Study for converting space

consultancy final presentation conceptual presentation of proposals projects Feasibility Cost Study for converting space recording existing state of the facility listening to client s requests real assessment of space capabilities assessment of state of structual elements recomendation for improvement of stability of existing

More information

ЛИСТА НА ЛЕКОВИ КОИ ПАЃААТ НА ТОВАР НА ФОНДОТ ЗА ЗДРАВСТВЕНО ОСИГУРУВАЊЕ НА МАКЕДОНИЈА

ЛИСТА НА ЛЕКОВИ КОИ ПАЃААТ НА ТОВАР НА ФОНДОТ ЗА ЗДРАВСТВЕНО ОСИГУРУВАЊЕ НА МАКЕДОНИЈА Врз основа на член 9 став 1а точка 8 и став 1в точка 2 и член 56 став 1 точка 3 од Законот за здравственото осигурување ( Службен весник на РМ бр. 25/2000, 34/2000, 96/2000, 50/2001, 11/2002, 31/2003,

More information

Algorithms and Data Structures. 7. Број на ЕКТС кредити

Algorithms and Data Structures. 7. Број на ЕКТС кредити 1. Наслов на наставниот предмет Алгоритми и податочни структури Algorithms and Data Structures 2. Код CSEW301 3. Студиска програма 4. Организатор на студиската програма (единица, односно институт, катедра,

More information

УПАТСТВО. Како да започнам со користење на сертификат издаден на Gemalto IDPrime PKI токен во Mozilla Firefox?

УПАТСТВО. Како да започнам со користење на сертификат издаден на Gemalto IDPrime PKI токен во Mozilla Firefox? УПАТСТВО Како да започнам со користење на сертификат издаден на Gemalto IDPrime PKI токен во Mozilla Firefox? Верзија: 4.0 Датум: 18.01.2018 103.29 КИБС АД Скопје 2018 КИБС АД Скопје, сите права задржани

More information

ПРВО ПОЛУГОДИЕ Тема 1: 8.1 Сили и движење Единица : Што прават силите. Во парови

ПРВО ПОЛУГОДИЕ Тема 1: 8.1 Сили и движење Единица : Што прават силите. Во парови Недела 1: Датум: број на час : 1 ПРВО ПОЛУГОДИЕ Тема 1: 8.1 Сили и движење Единица : Што прават силите Одделение VIII Време Цели на учење Критериуми за успех 15 мин Знае да опишува ефекти од дејство на

More information

Коисмение.Штозначиме.

Коисмение.Штозначиме. Коисмение.Штозначиме. Исто како стоките и податоците, така GW ги движи и луѓето кои доаѓаат во контакт со портокаловата мрежа, внатрешно или надворешно. Ние се движиме напред со нашите клиенти, со напреден

More information

ДОКУМЕНТ ЗА ДИСКУСИЈА ЗА 3Д ПЕЧАТЕЊЕТО И ОГНЕНОТО ОРУЖЈЕ

ДОКУМЕНТ ЗА ДИСКУСИЈА ЗА 3Д ПЕЧАТЕЊЕТО И ОГНЕНОТО ОРУЖЈЕ This project is funded by the European Union Empowered lives. Resilient nations. Вовед Тридимензионалното (3Д) печатење, исто така познато како производство со додавање (АМ), е технологија со која последователни

More information

Siemens собни термостати. За максимален комфорт и енергетска ефикасност. siemens.com/seeteam

Siemens собни термостати. За максимален комфорт и енергетска ефикасност. siemens.com/seeteam . За максимален комфорт и енергетска ефикасност siemens.com/seeteam 1 СОБНИ ТЕРМОСТАТИ ЗА ФЕНКОЈЛЕРИ RAB11 / RAB21 / RAB31 СОБЕН ТЕРМОСТАТ ЗА ФЕНКОЈЛЕРИ RDF110.2 / RDF110 / RDF110/IR RAB11 Електромеханички

More information

УПАТСТВО ЗА КОРИСТЕЊЕ НА СИСТЕМОТ ЗА ЕЛЕКТРОНСКО БАНКАРСТВО КОРПОРАТИВНО

УПАТСТВО ЗА КОРИСТЕЊЕ НА СИСТЕМОТ ЗА ЕЛЕКТРОНСКО БАНКАРСТВО КОРПОРАТИВНО УПАТСТВО ЗА КОРИСТЕЊЕ НА СИСТЕМОТ ЗА ЕЛЕКТРОНСКО БАНКАРСТВО КОРПОРАТИВНО Содржина: - Најава на системот...2 1. Сметки...3 2. Провизии...5 3. Курсна листа...5 4. Плаќања...6 НАЈАВА НА СИСТЕМОТ По добивањето

More information

Воведување на метрологија во системот на работа на ФАКОМ

Воведување на метрологија во системот на работа на ФАКОМ Воведување на метрологија во системот на работа на ФАКОМ Проф. д-р Тихомир Николовски Зоран Делев Ненад Кралевски Зоран Симјановски Кои сме ние? Водечка компанија за челични конструкции и индустриска опрема

More information

Преземање сертификат користејќи Mozilla Firefox

Преземање сертификат користејќи Mozilla Firefox УПАТСТВО Преземање сертификат користејќи Mozilla Firefox Верзија: 4.0 Датум: 10.01.2018 103.11 КИБС АД Скопје 2017 КИБС АД Скопје, сите права задржани http://www.kibstrust.mk Содржина 1. Како да го преземам

More information

15.1. Предавања теоретска настава 30 часови активности

15.1. Предавања теоретска настава 30 часови активности 1. Наслов на наставниот предмет Програмирање и алгоритми 2. Код. Студиска програма Сите студиски програми 4. Организатор на студиската програма Факултет за електротехника и информациски технологии 5. Степен

More information

MANAGEMENT & LEADERSHIP SCHOOL FOR ENGINEERS МЕНАЏЕРСКА И ЛИДЕРСКА ШКОЛА ЗА ИНЖЕНЕРИ

MANAGEMENT & LEADERSHIP SCHOOL FOR ENGINEERS МЕНАЏЕРСКА И ЛИДЕРСКА ШКОЛА ЗА ИНЖЕНЕРИ MANAGEMENT & LEADERSHIP SCHOOL FOR ENGINEERS МЕНАЏЕРСКА И ЛИДЕРСКА ШКОЛА ЗА ИНЖЕНЕРИ МЕНАЏЕРСКА И ЛИДЕРСКА ШКОЛА ЗА ИНЖЕНЕРИ Институтот за Истражување во животна средина, градежништво и енергетика ИЕГЕ

More information

КОСМО ИНОВАТИВЕН ЦЕНТАР

КОСМО ИНОВАТИВЕН ЦЕНТАР КОСМО ИНОВАТИВЕН ЦЕНТАР бул. Јане Сандански бр.113, 1000 Скопје фах.+389 2 244 8240 тел.+389 2 244 8077 contact@cosmoinnovate.com.mk ЦЕНОВНИК НА ОБУКИ ЗА 2011/2012 ГОДИНА Со овие обуки кандидатите ги надополнуваат

More information

Односот помеѓу интерната и екстерната ревизија. Презентира: Верица Костова

Односот помеѓу интерната и екстерната ревизија. Презентира: Верица Костова Односот помеѓу интерната и екстерната ревизија Презентира: Верица Костова Што е ревизија http://www.youtube.com/watch?v=rjmgrdjhufs&sns=em Регулирање на внатрешната ревизија Закон за банки Закон за супервизија

More information

За обуката ВОВЕД ВО НОВИОТ ПРЕДМЕТ

За обуката ВОВЕД ВО НОВИОТ ПРЕДМЕТ За обуката ВОВЕД ВО НОВИОТ ПРЕДМЕТ Распоред на активности 10.00-11.30 прв блок часови 11.30-11.40 пауза 11.40 13.10 втор блок часови 13.10 13.50 пауза за ручек 13.50 15.20 трет блок часови 15.20 15.30

More information

СОЗДАВАЊЕ ИНОВАТИВНИ УЧИЛИШТА: ПОДГОТВУВАЊЕ НА УЧЕНИЦИТЕ ЗА 21-ОТ ВЕК

СОЗДАВАЊЕ ИНОВАТИВНИ УЧИЛИШТА: ПОДГОТВУВАЊЕ НА УЧЕНИЦИТЕ ЗА 21-ОТ ВЕК СОЗДАВАЊЕ ИНОВАТИВНИ УЧИЛИШТА: ПОДГОТВУВАЊЕ НА УЧЕНИЦИТЕ ЗА 21-ОТ ВЕК Скопје, 2009 Проект за основно образование ПРИРАЧНИК ЗА УЧИЛИШНИTE ТИМОВИ ЗА ПРОФЕСИОНАЛЕН РАЗВОЈ Скопје, 2009 Проект за основно образование

More information

Структурирани бази на наставни материјали и дигитална трансформација. студија на случај Република Македонија

Структурирани бази на наставни материјали и дигитална трансформација. студија на случај Република Македонија Структурирани бази на наставни материјали и дигитална трансформација 2 Содржина Листа на табели... 7 Листа на графикони... 10 1. ВОВЕД... 11 1. 1. Мотивација, предмет и цел на истражувањето... 11 1. 2.

More information

МОДЕЛИ И ТЕХНИКИ НА ГРУПНО ОДЛУЧУВАЊЕ И НИВНАТА ПРИМЕНА ВО ДЕЛОВНИТЕ СУБЈЕКТИ ОД ПЕЛАГОНИСКИОТ РЕГИОН

МОДЕЛИ И ТЕХНИКИ НА ГРУПНО ОДЛУЧУВАЊЕ И НИВНАТА ПРИМЕНА ВО ДЕЛОВНИТЕ СУБЈЕКТИ ОД ПЕЛАГОНИСКИОТ РЕГИОН У Н И В Е Р З И Т Е Т С В. К Л И М Е Н Т О Х Р И Д С К И Е К О Н О М С К И Ф А К У Л Т Е Т П Р И Л Е П МОДЕЛИ И ТЕХНИКИ НА ГРУПНО ОДЛУЧУВАЊЕ И НИВНАТА ПРИМЕНА ВО ДЕЛОВНИТЕ СУБЈЕКТИ ОД ПЕЛАГОНИСКИОТ РЕГИОН

More information

Штип. Кристина Анчевска

Штип. Кристина Анчевска УНИВЕРЗИТЕТ ГОЦЕ ДЕЛЧЕВ - ШТИП ЕКОНОМСКИ ФАКУЛТЕТ МБА - Менаџмент Штип Кристина Анчевска ВЛИЈАНИЕТО НА МЕНАЏМЕНТ КОНТРОЛАТА ВРЗ УСПЕШНОСТА НА РАБОТЕЊЕТО НА КОМПАНИИТЕ (со посебен осврт на текстилната дејност

More information

Дизајнирање на архитектура на микросервиси: развој на бот базиран микросервис за управување со анкети

Дизајнирање на архитектура на микросервиси: развој на бот базиран микросервис за управување со анкети Универзитет Св. Климент Охридски - Битола Факултет за информатички и комуникациски технологии Битола Отсек за информатика и компкутерска техника Дизајнирање на архитектура на микросервиси: развој на бот

More information

APARATI ZA PONI[TUVAWE NA HARTIJA

APARATI ZA PONI[TUVAWE NA HARTIJA APARATI ZA PONI[TUVAWE NA HARTIJA Нарачки: тел. 02/3 298 699; E-mail: contact@klever.com.mk www.klever.com.mk НЕ РИЗИКУВАЈТЕ ПОНИШТЕТЕ!!! Дали можете си дозволите го ингнорирате најбрзо растечкиот криминал

More information

2.3 ЗАКОН ЗА БЕЗБЕДНОСТ И ЗДРАВЈЕ ПРИ РАБОТА. Службен весник на Република Македонија бр. 53 од 11 април 2013 година

2.3 ЗАКОН ЗА БЕЗБЕДНОСТ И ЗДРАВЈЕ ПРИ РАБОТА. Службен весник на Република Македонија бр. 53 од 11 април 2013 година 2.3 ЗАКОН ЗА БЕЗБЕДНОСТ И ЗДРАВЈЕ ПРИ РАБОТА Службен весник на Република Македонија бр. 53 од 11 април 2013 година ОСНОВНИ БАРАЊА ЗА БЕЗБЕДНОСТ И ЗДРАВЈЕ ПРИ РАБОТА Со Законот за безбедност и здравје при

More information

МОДЕЛИРАЊЕ И ЕВАЛУАЦИЈА НА ПЕРФОРМАНСИТЕ НА СИСТЕМИТЕ НА БИЗНИС ИНТЕЛИГЕНЦИЈА ВО КОМПАНИИТЕ

МОДЕЛИРАЊЕ И ЕВАЛУАЦИЈА НА ПЕРФОРМАНСИТЕ НА СИСТЕМИТЕ НА БИЗНИС ИНТЕЛИГЕНЦИЈА ВО КОМПАНИИТЕ Универзитет Св. Климент Охридски - Битола Економски факултет - Прилеп Дејан Здравески, м-р. МОДЕЛИРАЊЕ И ЕВАЛУАЦИЈА НА ПЕРФОРМАНСИТЕ НА СИСТЕМИТЕ НА БИЗНИС ИНТЕЛИГЕНЦИЈА ВО КОМПАНИИТЕ - ДОКТОРСКА ДИСЕРТАЦИЈА

More information

Студиска програма: ГРАФИЧКО ИНЖЕНЕРСТВО И ДИЗАЈН Времетраење на студиската програма: 4 години ЕКТС кредити: 240

Студиска програма: ГРАФИЧКО ИНЖЕНЕРСТВО И ДИЗАЈН Времетраење на студиската програма: 4 години ЕКТС кредити: 240 Студиска програма: ГРАФИЧКО ИНЖЕНЕРСТВО И ДИЗАЈН Времетраење на студиската програма: 4 години ЕКТС кредити: 240 Цели на студиската програма Техничкиот факултет во Битола континуирано ги следи промените

More information

Обука за електронски систем на учење МИКРОУЧЕЊЕ. Материјал за учесници

Обука за електронски систем на учење МИКРОУЧЕЊЕ. Материјал за учесници MIOA301-P5-Z2 Министерство за информатичко општество и администрација Обука за електронски систем на учење МИКРОУЧЕЊЕ Овој материјал е изработен од страна на Министерството за информатичко општество и

More information

ДИДАКТИЧКИ ПРЕПОРАКИ Улогата на наставниците

ДИДАКТИЧКИ ПРЕПОРАКИ Улогата на наставниците Вовед Техничко образование е наставен предмет во концептот за деветгодишно образование кој во Наставниот план за V одделение, е застапен како задолжителен, со 72 часа годишно или 2 часа неделно. Во време

More information

ФОНД ЗА ЗДРАВСТВЕНО ОСИГУРУВАЊЕ НА МАКЕДОНИЈА ПРИРАЧНИК ЗА РАБОТА СО МОДУЛОТ ПОДНЕСУВАЊЕ НА БАРАЊЕ ЗА БОЛЕДУВАЊЕ ПРЕКУ ПОРТАЛОТ НА ФЗОМ

ФОНД ЗА ЗДРАВСТВЕНО ОСИГУРУВАЊЕ НА МАКЕДОНИЈА ПРИРАЧНИК ЗА РАБОТА СО МОДУЛОТ ПОДНЕСУВАЊЕ НА БАРАЊЕ ЗА БОЛЕДУВАЊЕ ПРЕКУ ПОРТАЛОТ НА ФЗОМ ФОНД ЗА ЗДРАВСТВЕНО ОСИГУРУВАЊЕ НА МАКЕДОНИЈА ПРИРАЧНИК ЗА РАБОТА СО МОДУЛОТ ПОДНЕСУВАЊЕ НА БАРАЊЕ ЗА БОЛЕДУВАЊЕ ПРЕКУ ПОРТАЛОТ НА ФЗОМ Скопје, март 2015 година Содржина 1 Процес на поднесување на барање

More information

на јавната свест за Архуска конвенција и еколошкото законодавство на Европската Унија

на јавната свест за Архуска конвенција и еколошкото законодавство на Европската Унија Анализа на наоди од истражување на јавната свест за Архуска конвенција и еколошкото законодавство на Европската Унија Justice and Environment 2013 a Udolni 33, 602 00, Brno, CZ e info@justiceandenvironment.org

More information

Биоелектрохемија: од биогоривни ќелии до електрохемија на мембрански процеси. Валентин Мирчески

Биоелектрохемија: од биогоривни ќелии до електрохемија на мембрански процеси. Валентин Мирчески Биоелектрохемија: од биогоривни ќелии до електрохемија на мембрански процеси 25 Цели: Добивање на електрична струја со користење на живи организми Проучување на врската помеѓу електричните и хемиските

More information

Бизнис информатика. Современи науки и технологии. Магистер по компјуерски науки / Oбласт: Бизнис информатика

Бизнис информатика. Современи науки и технологии. Магистер по компјуерски науки / Oбласт: Бизнис информатика Study program Факултет Циклус на студии Бизнис информатика Современи науки и технологии Втор циклус (Постдипломски) ЕКТС 120 Титула Магистер по компјуерски науки / Oбласт: Бизнис информатика Архивски број

More information

A mysterious meeting. (Таинствена средба) Macedonian. List of characters. (Личности) Khalid, the birthday boy

A mysterious meeting. (Таинствена средба) Macedonian. List of characters. (Личности) Khalid, the birthday boy (Таинствена средба) List of characters (Личности) Khalid, the birthday boy (Калид, момчето на кое му е роденден) Leila, the mysterious girl and phone voice (Лејла, таинственото девојче и гласот на телефон)

More information

Апстракт Вовед Цели и методологија на изработка на магистерскиот труд Cloud технологии и нивната примена во бизнисите...

Апстракт Вовед Цели и методологија на изработка на магистерскиот труд Cloud технологии и нивната примена во бизнисите... СОДРЖИНА Апстракт... 5 Вовед... 7 Цели и методологија на изработка на магистерскиот труд... 8 Глава 1: 1. Cloud технологии и нивната примена во бизнисите... 9 1.1 Cloud технологија и нејзиниот развој...

More information

Современи науки и технологии. Магистер по компјутерски науки / Насока: Информациски системи

Современи науки и технологии. Магистер по компјутерски науки / Насока: Информациски системи Study program Факултет Циклус на студии Компјутерски науки Современи науки и технологии Втор циклус (Постдипломски) ЕКТС 120 Титула Магистер по компјутерски науки / Насока: Информациски системи Архивски

More information

МАГИСТЕРСКИ ТРУД. Значењето на е-crm за остварување на конкурентска предност на компаниите

МАГИСТЕРСКИ ТРУД. Значењето на е-crm за остварување на конкурентска предност на компаниите МАГИСТЕРСКИ ТРУД Значењето на е-crm за остварување на Кандидат Вршкоска Лидија Ментор Проф.Д-р.Маргарита Јанеска Прилеп, јуни, 2014 Содржина Вовед... 4 1.Предмет, цели и методологија на истражување...

More information

2011 Remon Pop-Iliev, Associate Professor, Faculty of Engineering and Applied Science, UOIT Slide 2

2011 Remon Pop-Iliev, Associate Professor, Faculty of Engineering and Applied Science, UOIT Slide 2 Предавање #0 ВОВЕД Prof. REMON POP-ILIEV, Ph.D., P.Eng. UOIT-Faculty of Engineering g and Applied Science Fridays, 01:00-04:00 PM, Room: 310 Најголемите предуслови за овој курс се: работлив пристап, креативна

More information

КАРАКТЕРИСТИКИ НА НАСТАВНИТЕ ПРОГРАМИ ПО МАТЕМАТИКА ЗА ОСНОВНО ОБРАЗОВАНИЕ ( , , )

КАРАКТЕРИСТИКИ НА НАСТАВНИТЕ ПРОГРАМИ ПО МАТЕМАТИКА ЗА ОСНОВНО ОБРАЗОВАНИЕ ( , , ) МАТЕМАТИЧКИ ОМНИБУС, 2 (2017), 107 121 КАРАКТЕРИСТИКИ НА НАСТАВНИТЕ ПРОГРАМИ ПО МАТЕМАТИКА ЗА ОСНОВНО ОБРАЗОВАНИЕ (1996 1998, 2007 2009, 2013 2015) Лидија Кондинска 1 Снежана Ристовска 2 Промените во наставата

More information

Функционалност и употреба на вметнување на зависности (Dependency Injection) во Java

Функционалност и употреба на вметнување на зависности (Dependency Injection) во Java Универзитет Св. Климент Охридски - Битола ТЕХНИЧКИ ФАКУЛТЕТ - БИТОЛА -магистерска работа - Функционалност и употреба на вметнување на зависности (Dependency Injection) во Java Ментор: Илија Јолевски Кандидат:

More information

РЕЦЕНЗИРАНА СКРИПТА СИСТЕМИ ЗА КВАЛИТЕТ И СТАНДАРДИ

РЕЦЕНЗИРАНА СКРИПТА СИСТЕМИ ЗА КВАЛИТЕТ И СТАНДАРДИ РЕЦЕНЗИРАНА СКРИПТА СИСТЕМИ ЗА КВАЛИТЕТ И СТАНДАРДИ Елизабета Митрева Сашка Голомеова Универзитет Гоце Делчев - Штип Технолошко-технички факултет Пробиштип д-р Елизабета Митрева м-р Сашка Голомеова Системи

More information

К А Т А Л О Г. mon. monteco СТАНБЕНО ДЕЛОВЕН ОБЈЕКТ Г.П РАСАДНИК. company

К А Т А Л О Г. mon. monteco СТАНБЕНО ДЕЛОВЕН ОБЈЕКТ Г.П РАСАДНИК. company mon monteco company ГТПУ Монтеко Компани ДОО експорт - импорт К А Т А Л О Г СТАНБЕНО ДЕЛОВЕН ОБЈЕКТ Г.П. 3.1 - РАСАДНИК Адреса: ул. Сава Ковачевиќ б.б. - Кисела Вода - Скопје тел. 075/389-918, e-mail:

More information

Универзитет Гоце Делчев - Штип. Факултет за информатика. Катедра за софтверско инженерство ЗОРАН МИЛЕВСКИ ЕДУКАТИВНО ПОДАТОЧНО РУДАРЕЊЕ СО MOODLE 2.

Универзитет Гоце Делчев - Штип. Факултет за информатика. Катедра за софтверско инженерство ЗОРАН МИЛЕВСКИ ЕДУКАТИВНО ПОДАТОЧНО РУДАРЕЊЕ СО MOODLE 2. Универзитет Гоце Делчев - Штип Факултет за информатика Катедра за софтверско инженерство ЗОРАН МИЛЕВСКИ ЕДУКАТИВНО ПОДАТОЧНО РУДАРЕЊЕ СО MOODLE 2.4 -МАГИСТЕРСКИ ТРУД- Штип, јули 2015 Комисија за оценка

More information

ЦЕНОВНИК ЗА СЕРВИСНИ УСЛУГИ Важечки од Јануари 1 ви, 2017 ПРЕПОРАЧАНИ ЦЕНИ ЗА РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА

ЦЕНОВНИК ЗА СЕРВИСНИ УСЛУГИ Важечки од Јануари 1 ви, 2017 ПРЕПОРАЧАНИ ЦЕНИ ЗА РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА ЦЕНОВНИК ЗА СЕРВИСНИ УСЛУГИ Важечки од Јануари 1 ви, 2017 ПРЕПОРАЧАНИ ЦЕНИ ЗА РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА OMEGA SERVICES ЗОШТО ВАШИОТ ЧАСОВНИК ИМА ПОТРЕБА ОД НЕГА Иако вашиот OMEGA треба да издржи еден век, би

More information

Упатство за инсталација на Gemalto.NET токен во Mozilla Firefox

Упатство за инсталација на Gemalto.NET токен во Mozilla Firefox Упатство за инсталација на Gemalto.NET токен во Mozilla Firefox Содржина Воведни препораки... 3 1. Подесување на Trust... 4 2. Инсталација на софтвер за Gemalto.NET токен... 5 3А. Инсталирање на драјвери

More information

УНИВЕРЗИТЕТ ГОЦЕ ДЕЛЧЕВ ШТИП ЕКОНОМСКИ ФАКУЛТЕТ. МБА Менаџмент. Штип. Слаџана Стефанова

УНИВЕРЗИТЕТ ГОЦЕ ДЕЛЧЕВ ШТИП ЕКОНОМСКИ ФАКУЛТЕТ. МБА Менаџмент. Штип. Слаџана Стефанова УНИВЕРЗИТЕТ ГОЦЕ ДЕЛЧЕВ ШТИП ЕКОНОМСКИ ФАКУЛТЕТ МБА Менаџмент Штип Слаџана Стефанова ВЛИЈАНИЕТО НА РЕГРУТИРАЊЕТО И СЕЛЕКТИРАЊЕТО НА ВРАБОТЕНИТЕ ВРЗ УСПЕШНОСТА НА РАБОТЕЊЕТО НА ОРГАНИЗАЦИИТЕ - МАГИСТЕРСКИ

More information

INTELLECTUAL PROPERTY

INTELLECTUAL PROPERTY РАЗМЕНА НА ВРЕДНОСТ ПРЕГОВАРАЊЕ ДОГОВОРИ ЗА ЛИЦЕНЦИРАЊЕ ТЕХНОЛОГИЈА Прирачник за обука WIPO WORLD INTELLECTUAL PROPERTY ORGANIZATION SOIP State Office of Industrial Property Содржина 3 СОДРЖИНА ПРЕДГОВОР...

More information

БАРAЊE ЗА ИЗДАВАЊЕ/ПРОДОЛЖУВАЊЕ НА ДОЗВОЛА ЗА ПРИВРЕМЕН ПРЕСТОЈ APPLICATION FOR ISSUE/EXTENSION OF TEMPORARY RESIDENCE PERMIT

БАРAЊE ЗА ИЗДАВАЊЕ/ПРОДОЛЖУВАЊЕ НА ДОЗВОЛА ЗА ПРИВРЕМЕН ПРЕСТОЈ APPLICATION FOR ISSUE/EXTENSION OF TEMPORARY RESIDENCE PERMIT Образец бр.2 Назив на органот до кој барањето се поднесува Name of the receiving authority Priemen штембил Stamp of receipt БАРAЊE ЗА ИЗДАВАЊЕ/ПРОДОЛЖУВАЊЕ НА ДОЗВОЛА ЗА ПРИВРЕМЕН ПРЕСТОЈ APPLICATION FOR

More information

Проект за професионален и кариерен развој на наставниците

Проект за професионален и кариерен развој на наставниците Проект за професионален и кариерен развој на наставниците ОПИС НА РАБОТНИ ЗАДАЧИ за спроведување на физибилити студија за онлајн професионален развој на воспитно-образовниот кадар во основните и средните

More information

ISUZU D-MAX SINGLE (2 ВРАТИ + ПИКАП ПРОСТОР ЗА ТОВАРАЊЕ) OПРЕМЕНОСТ МЕНУВАЧ ЦЕНА СО ДДВ

ISUZU D-MAX SINGLE (2 ВРАТИ + ПИКАП ПРОСТОР ЗА ТОВАРАЊЕ) OПРЕМЕНОСТ МЕНУВАЧ ЦЕНА СО ДДВ ISUZU D-MAX SINGLE (2 ВРАТИ + ПИКАП ПРОСТОР ЗА ТОВАРАЊЕ) SATELLITE, 4X2 Мануелен менувач 18.320 EUR / 1.132.176 ден SATELLITE, 4X2, СО КЛИМА УРЕД Мануелен менувач 18.969 EUR / 1.172.285 ден SATELLITE,

More information

Европски стандарди за квалитет на превенцијата на дроги: кус водич

Европски стандарди за квалитет на превенцијата на дроги: кус водич European Monitoring Centre for Drugs and Drug Addiction Европски стандарди за квалитет на превенцијата на дроги: кус водич Изготвиле Анџелина Брадерхуд и Хери Р. Самнал Центар за јавно здравје, Универзитет

More information

Имплементација и користење на JDF

Имплементација и користење на JDF Универзитет Св. Климент Охридски - Битола ТЕХНИЧКИ ФАКУЛТЕТ - Факултет за информатички и комуникациски технологии - Тема: Имплементација и користење на JDF - Job Definition Formatстандард во печатарската

More information

University St.Kliment Ohridski - Bitola Scientific Tobacco Institute- Priep ABSTRACT

University St.Kliment Ohridski - Bitola Scientific Tobacco Institute- Priep   ABSTRACT Тутун / Tobacco, Vol.64, N⁰ 1-6, 46-55, 2014 ISSN 0494-3244 Тутун/Tobacco,Vol.64, N⁰1-6, 62-69, 2014 UDC: 633.71-152.61(497) 2008/2012 633.71-152.61(497.7) 2008/2012 Original Scientific paper DYNAMIC PRESENTATION

More information

МАГИСТЕРСКИ ТРУД АНАЛИЗА НА ПЕРФОРМАНСИТЕ НА КОНЦЕПТОТ Е-ВЛАДА ВО РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА

МАГИСТЕРСКИ ТРУД АНАЛИЗА НА ПЕРФОРМАНСИТЕ НА КОНЦЕПТОТ Е-ВЛАДА ВО РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА Универзитет Св. Климент Охридски - Битола ЕКОНОМСКИ ФАКУЛТЕТ ПРИЛЕП МАГИСТЕРСКИ ТРУД АНАЛИЗА НА ПЕРФОРМАНСИТЕ НА КОНЦЕПТОТ Е-ВЛАДА ВО РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА Ментор: Проф. д-р Марјан Ангелески Кандидат: Прилеп

More information

ЗОШТО НИ Е ВАЖНО И ЗНАЧАЈНО ИЗГОТВУВАЊЕТО НА ПРОЕКТИ ЗА НАУЧНО-ИСТРАЖУВАЧКА РАБОТА?

ЗОШТО НИ Е ВАЖНО И ЗНАЧАЈНО ИЗГОТВУВАЊЕТО НА ПРОЕКТИ ЗА НАУЧНО-ИСТРАЖУВАЧКА РАБОТА? ЗОШТО НИ Е ВАЖНО И ЗНАЧАЈНО ИЗГОТВУВАЊЕТО НА ПРОЕКТИ ЗА НАУЧНО-ИСТРАЖУВАЧКА РАБОТА? Доц.д-р Снежана Јованова-Митковска Универзитет Гоце Делчев Штип Педагошки факултет Краток извадок Целта на секое научно

More information

Даночен семинар 2011 kpmg.com.mk

Даночен семинар 2011 kpmg.com.mk КПМГ Македонија Даночен семинар 2011 kpmg.com.mk Почитувани клиенти, деловни соработници и пријатели, Ќе ни биде задоволство доколку Вие и Вашите колеги присуствувате на Даночниот семинар 2011 во организација

More information

УНИВЕРЗИТЕТ ГОЦЕ ДЕЛЧЕВ ШТИП

УНИВЕРЗИТЕТ ГОЦЕ ДЕЛЧЕВ ШТИП УНИВЕРЗИТЕТ ГОЦЕ ДЕЛЧЕВ ШТИП ЕКОНОМСКИ ФАКУЛТЕТ МБА Менаџмент Штип Ивица Костадинов ДИЗАЈНИРАЊЕ И ИНСТИТУЦИОНИРАЊЕ НА ОРГАНИЗАЦИСКА СТРУКТУРА И КУЛТУРА - МАГИСТЕРСКИ ТРУД- Штип, декември 2015 Апстракт

More information

(ПРВА ГОДИНА) Д-р Радмил Поленаковиќ Д-р Драган Шутевски

(ПРВА ГОДИНА) Д-р Радмил Поленаковиќ Д-р Драган Шутевски ИНОВАЦИИ И ПРЕТПРИЕМНИШТВО (ПРВА ГОДИНА) Д-р Радмил Поленаковиќ Д-р Драган Шутевски д-р Радмил Поленаковиќ д-р Драган Шутевски ИНОВАЦИИ И ПРЕТПРИЕМНИШТВО за I година средно гимназиско и уметничко образование

More information

AGIA TRIADA - GREECE

AGIA TRIADA - GREECE 0 1 2-4.10. 2015 AGIA TRIADA - GREECE 2 INSTITUTE OF KNOWLEDGE MANAGEMENT SKOPJE, MACEDONIA KNOWLEDGE International Journal Scientific and Applicative papers V10/1 Editing Board PhD Vlado Kambovski, PhD

More information

УНИВЕРЗИТЕТ ГОЦЕ ДЕЛЧЕВ ШТИП ЕКОНОМСКИ ФАКУЛТЕТ. втор циклус на студии МАГИСТЕРСКИ ТРУД

УНИВЕРЗИТЕТ ГОЦЕ ДЕЛЧЕВ ШТИП ЕКОНОМСКИ ФАКУЛТЕТ. втор циклус на студии МАГИСТЕРСКИ ТРУД УНИВЕРЗИТЕТ ГОЦЕ ДЕЛЧЕВ ШТИП ЕКОНОМСКИ ФАКУЛТЕТ втор циклус на студии МАГИСТЕРСКИ ТРУД Маркетингот како функција и користење на промоцијата како маркетинг тактика за создавање профит и позитивен имиџ за

More information

МЕНАЏМЕНТ НА ЧОВЕЧКИ РЕСУРСИ. доц. д р Наташа Ристовска

МЕНАЏМЕНТ НА ЧОВЕЧКИ РЕСУРСИ. доц. д р Наташа Ристовска МЕНАЏМЕНТ НА ЧОВЕЧКИ РЕСУРСИ доц. д р Наташа Ристовска Зошто МЧР? Кадарот е најзначаен ресурс во организацијата Квалитетниот кадар ја создава конкурентската предност на о-јата МЧР=работа со високи перформанси

More information

Прирачник за управување со општинскиот имот

Прирачник за управување со општинскиот имот Прирачник за управување со општинскиот имот (прирачник за оние кои ги донесуваат одлуките на локално ниво) ноември 2014 год. ОСНОВНИ ПОДАТОЦИ Клиент: Финансирано од: Меѓународна консултантска компанија:

More information

Петти состанок на Локалната советодавна група Записник од состанокот

Петти состанок на Локалната советодавна група Записник од состанокот Technical Assistance for Civil Society Organisations Macedonian Office This project is funded by the European Union. Петти состанок на Локалната советодавна група Записник од состанокот Датум: 26ти Октомври

More information

eтвининг Заедница на училишта во ЕВРОПА

eтвининг Заедница на училишта во ЕВРОПА etwinning n ng eтвининг CREATIVITYCONFIDENCEPRACTICE TRAVELINGFRIENDSHIPACTIVITY MOBILITYSKILLSCULTRE QUALITYEXPERIENCEEXCHANGE PERSPECTIVEINNOVATION Заедница на училишта во ЕВРОПА Е-ТВИНИНГ Содржина Што

More information

Обука за менаџирање на стрес на работно место

Обука за менаџирање на стрес на работно место Обука за менаџирање на стрес на работно место Обуката за стрес се спроведува преку 27 часа теоретски дел -обука (спроведена во 6 сесии, секоја во траење од 4, 5 часа), и една индивидуална средба за поддршка

More information

КОНЦЕПТ: ОДРЖЛИВ ЛОГИСТИЧКИ МОДЕЛ НА СИСТЕМ ЗА СОБИРАЊЕ НА КОМУНАЛЕН ОТПАД ВО ОПШТИНА БИТОЛА 2

КОНЦЕПТ: ОДРЖЛИВ ЛОГИСТИЧКИ МОДЕЛ НА СИСТЕМ ЗА СОБИРАЊЕ НА КОМУНАЛЕН ОТПАД ВО ОПШТИНА БИТОЛА 2 м-р Николче ТАЛЕВСКА 1 УДК/UDK 628.4.032:005.936.5(497.774) КОНЦЕПТ: ОДРЖЛИВ ЛОГИСТИЧКИ МОДЕЛ НА СИСТЕМ ЗА СОБИРАЊЕ НА КОМУНАЛЕН ОТПАД ВО ОПШТИНА БИТОЛА 2 Апстракт Императив на секоја Општина е да обезбеди

More information

КРЕИРАЊЕ НА СТАНДАРДИЗИРАНА ЛОКАЛИЗИРАНА ЗБИРКА НА ОБЈЕКТИ ЗА УЧЕЊЕ ОД АСПЕКТ НА ИНТЕРОПЕРАБИЛНОСТ

КРЕИРАЊЕ НА СТАНДАРДИЗИРАНА ЛОКАЛИЗИРАНА ЗБИРКА НА ОБЈЕКТИ ЗА УЧЕЊЕ ОД АСПЕКТ НА ИНТЕРОПЕРАБИЛНОСТ УНИВЕРЗИТЕТ СВ. КИРИЛ И МЕТОДИЈ ПРИРОДНО-МАТЕМАТИЧКИ ФАКУЛТЕТ СКОПЈЕ ИНСТИТУТ ЗА ИНФОРМАТИКА Зоран Здравев КРЕИРАЊЕ НА СТАНДАРДИЗИРАНА ЛОКАЛИЗИРАНА ЗБИРКА НА ОБЈЕКТИ ЗА УЧЕЊЕ ОД АСПЕКТ НА ИНТЕРОПЕРАБИЛНОСТ

More information

Зошто ни е потребен слободниот пристап до информации од јавен карактер и што претставува овој концепт?

Зошто ни е потребен слободниот пристап до информации од јавен карактер и што претставува овој концепт? ,,Secrecy, being an instrument of conspiracy, ought never to be the system of a regular government. Зошто ни е потребен слободниот пристап до информации од јавен карактер и што претставува овој концепт?

More information

РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА. Економски Факултет - Прилеп МАГИСТЕРСКИ ТРУД

РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА. Економски Факултет - Прилеп МАГИСТЕРСКИ ТРУД РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА Универзитет "Св. Климент Охридски" - Битола Економски Факултет - Прилеп МАГИСТЕРСКИ ТРУД Маркетинг истражување во функција на донесување одлуки за избор на канали на дистрибуција на

More information

УНИВЕРЗИТЕТ ГОЦЕ ДЕЛЧЕВ ШТИП ФАКУЛТЕТ ЗА ИНФОРМАТИКА. Математичко-информатичко образование. Добрила Јовановска

УНИВЕРЗИТЕТ ГОЦЕ ДЕЛЧЕВ ШТИП ФАКУЛТЕТ ЗА ИНФОРМАТИКА. Математичко-информатичко образование. Добрила Јовановска УНИВЕРЗИТЕТ ГОЦЕ ДЕЛЧЕВ ШТИП ФАКУЛТЕТ ЗА ИНФОРМАТИКА Математичко-информатичко образование УНАПРЕДУВАЊЕ НА ПРОЦЕСОТ НА ПРОВЕРКА НА ЗНАЕЊАТА ПО МАТЕМАТИКА ПО ЕЛЕКТРОНСКИ ПАТ СО ПРИМЕНА НА НЕКОИ СОФТВЕРСКИ

More information

ВИРТУЕЛНО ИНЖЕНЕРСТВО

ВИРТУЕЛНО ИНЖЕНЕРСТВО ВИРТУЕЛНО ИНЖЕНЕРСТВО Брзите промени на пазарот налагаат пократок производствен циклус за многу нови производи. Традиционалниот развој на производи е базиран на итерации во дизајнот и градење на скапи

More information

Стратегија за развој на Македонски интегриран здравствен информатички систем

Стратегија за развој на Македонски интегриран здравствен информатички систем Министерство за здравство на РМ Проект за управување со здравствениот сектор Стратегија за развој на Македонски интегриран здравствен информатички систем Предговор и абстракт за менаџментот Примарната

More information

НАШИТЕ ПРВИ 20 ГОДИНИ.

НАШИТЕ ПРВИ 20 ГОДИНИ. НАШИТЕ ПРВИ 20 ГОДИНИ www.gs1mk.org.mk/20godini Бр.24 - јуни 2015 Почитувани читатели на е-инфо на GS1 Македонија Најновата технологија за означување на производите и пренос на информациите за истите -

More information

Современи науки и технологии. Дипломиран по компјутерски науки

Современи науки и технологии. Дипломиран по компјутерски науки Study program Факултет Циклус на студии Компјутерски науки Современи науки и технологии Прв циклус (Додипломски) ЕКТС 180 Титула Дипломиран по компјутерски науки Архивски број [180] 03-680/2 Accreditation

More information

ВОДЕЊЕ НА ДИСТРИБУТИВНА МРЕЖА ВО УСЛОВИ НА ДЕФЕКТ

ВОДЕЊЕ НА ДИСТРИБУТИВНА МРЕЖА ВО УСЛОВИ НА ДЕФЕКТ ПЕТТО СОВЕТУВАЊЕ Охрид, 7 9 октомври 2007 Влатко Манев, дипл.инж. Оливер Мирчевски, дипл.инж. А.Д. НЕОКОМ, Скопје Александар Пармаковиќ, дипл.инж. ДМС Група, Нови Сад вонр. проф. д-р. Весна Борозан Факултет

More information

СИСТЕМ ЗА УПРАВУВАЊЕ СО ДОКУМЕНТИ (DMS)

СИСТЕМ ЗА УПРАВУВАЊЕ СО ДОКУМЕНТИ (DMS) РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА УНИВЕРЗИТЕТ СВ. КЛИМЕНТ ОХРИДСКИ ФАКУЛТЕТ ЗА ИНФОРМАТИЧКИ И KОМУНИКАЦИСКИ ТЕХНОЛОГИИ - БИТОЛА Последипломски студии-информатика и компјутерска техника СИСТЕМ ЗА УПРАВУВАЊЕ СО ДОКУМЕНТИ

More information

ПРОЦЕС НА ПРОМЕНИ ВО МАРКЕТИНГ СТРАТЕГИЈАТА И СТРУКТУРАТА

ПРОЦЕС НА ПРОМЕНИ ВО МАРКЕТИНГ СТРАТЕГИЈАТА И СТРУКТУРАТА ПРОЦЕС НА ПРОМЕНИ ВО МАРКЕТИНГ СТРАТЕГИЈАТА И СТРУКТУРАТА Апстракт Организациската промена е компонента на современото претпријатие,бидејќи се смета дека процесот на промените го подобрува работниот систем.при

More information

ПРИРАЧНИК ЗА СТРАТЕШКО ПЛАНИРАЊЕ

ПРИРАЧНИК ЗА СТРАТЕШКО ПЛАНИРАЊЕ Република Македонија ВЛАДА НА РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА - Генерален секретаријат - - Министерство за информатичко општество и администрација - ПРИРАЧНИК ЗА СТРАТЕШКО ПЛАНИРАЊЕ Скопје, јануари 2014 очитувани,

More information

Mотивација

Mотивација www.maturskiradovi.net Mотивација 1. Вовед во мотивирањето: Терминот мотивација е изведен од латинскиот збор movere, што значи "да се движи". Мотивација е широко дефинирана сила кoја дејствува во рамките

More information

ВРВЕН КВАЛИТЕТ Сите наши возила се увезени директно од Германија, со детална и комплетна документација и 100% гаранција на поминати километри.

ВРВЕН КВАЛИТЕТ Сите наши возила се увезени директно од Германија, со детална и комплетна документација и 100% гаранција на поминати километри. РЕКЛАМА 206 Светот на најдобрите автомобили во Македонија НАЈГОЛЕМ ИЗБОР Пронајдете го возилото кое највеќе ви одговара! На нашиот плац во секое време имате избор од преку возила. ВРВЕН КВАЛИТЕТ Сите наши

More information

ISA SERVER - ПОЛИТИКИ ЗА РЕГУЛИРАЊЕ НА ИНТЕРНЕТ СООБРАЌАЈ ВО МРЕЖИ Јасминка Сукаровска Костадиновска, Доц Др.Сашо Гелев

ISA SERVER - ПОЛИТИКИ ЗА РЕГУЛИРАЊЕ НА ИНТЕРНЕТ СООБРАЌАЈ ВО МРЕЖИ Јасминка Сукаровска Костадиновска, Доц Др.Сашо Гелев УДК: 004.738.056.057.4 ISA SERVER - ПОЛИТИКИ ЗА РЕГУЛИРАЊЕ НА ИНТЕРНЕТ СООБРАЌАЈ ВО МРЕЖИ Јасминка Сукаровска Костадиновска, Доц Др.Сашо Гелев 1 Европски Универзитет Скопје, Р. Македонија, sukarovska.jasminka@live.eurm.edu.mk

More information

ПЕТТИ СОСТАНОК НА ЕКСПЕРТСКАТА ГРУПА НА ENTERPRISE EUROPE NETWORK ЗА СЕДМАТА РАМКОВНА ПРОГРАМА

ПЕТТИ СОСТАНОК НА ЕКСПЕРТСКАТА ГРУПА НА ENTERPRISE EUROPE NETWORK ЗА СЕДМАТА РАМКОВНА ПРОГРАМА ПЕТТИ СОСТАНОК НА ЕКСПЕРТСКАТА ГРУПА НА ENTERPRISE EUROPE NETWORK ЗА СЕДМАТА РАМКОВНА ПРОГРАМА Во организација на Европскиот информативен и иновативен центар во Македонија, дел од Enterprise Europe Network,

More information

МЕНАЏМЕНТ НА ЖИВОТЕН ЦИКЛУС НА ПРОИЗВОД (PLM)

МЕНАЏМЕНТ НА ЖИВОТЕН ЦИКЛУС НА ПРОИЗВОД (PLM) НОВИ МАГИСТЕРСКИ АКАДЕМСКИ СТУДИИ МЕНАЏМЕНТ НА ЖИВОТЕН ЦИКЛУС НА ПРОИЗВОД (PLM) Универзитет Св. Кирил и Методиј во Скопје Машински факултет - Скопје Институт за производно инженерство и менаџмент Што е

More information

Придржување кон препораките за ординираниот лек

Придржување кон препораките за ординираниот лек Прилог Придржување кон препораките за ординираниот лек Вклучување на пациентите во решенијата за препишаните лекови и нивна поддршка за придржување кон терапијата Објавено: јануари 2009 год. guidance.nice.org.uk/cg

More information

Преглед на државите во Западна Африка

Преглед на државите во Западна Африка Преглед на државите во Западна Африка 1.Географска положба и природни одлики 2.Држави (15): BEN, CIV, BUR, GUI, MLI, NIG, SEN, TOG, GAM, GHA, NGR, SLE, GBS, CPV, LBR -население: NGR, GHA, CIV...GBS, CPV.

More information

Оптимизирајте ги вашите понуди и направете истите да се претставуваат подобро на Амазон.

Оптимизирајте ги вашите понуди и направете истите да се претставуваат подобро на Амазон. Оптимизирајте ги вашите понуди и направете истите да се претставуваат подобро на Амазон. GS1 Верификација Проверка на квалитет на GS1 Бар Кодови и GS1 Логистички Етикети Контрола на квалитетот Превенција

More information