AGJENCIA E KOSOVËS PËR AKREDITIM (AKA) Raporti i Vetëvlerësimit 2018 Aprovuar nga Bordi i AKA-së me

Transcription

1 AGJENCIA E KOSOVËS PËR AKREDITIM (AKA) Raporti i Vetëvlerësimit 2018 Aprovuar nga Bordi i AKA-së me

2 PËRMBAJTJA Lista e akronimeve Hyrje Zhvillimi i Raportit te Vetëvlerësimit (RVV) Arsimi i Lartë dhe Sigurimi i Cilësisë (SC) në Arsimin e lartë në kontekstin e Agjencisë Korniza ligjore dhe e politikave në arsimin e lartë Qeverisja e Arsimit të Lartë dhe Autoritetet Qeverisëse Institucionet e Arsimit të Lartë, Programet e Studimeve dhe Studentët Historia, profili dhe aktivitetet e agjencisë Historia e agjencisë Misioni dhe detyrat Korniza ligjore dhe dokumentet tjera rregulluese Organizimi i brendshëm, Bordi dhe Sekretariati Arsimi i Lartë dhe aktivitetet e agjencisë për sigurimin e cilësisë Proceset dhe metodologjite Procesi i Akreditimit dhe Procedurat... Error! Bookmark not defined. 7. Sigurimi i brendshëm i cilësisë së agjencisë Aktivitetet ndërkombëtare të AKA-së Ndërkombëtarizimi i arsimit të lartë në Kosovë Qëllimet e ndërkombëtarizimit Anëtarësimi në organizata ndërkombëtare Ndërkombëtarizimi i proceseve të akreditimit Ndihma ndërkombëtare Përputhshmëria me Standardet dhe Udhëzuesit Evropian (Pjesa 3) ESG Standardi 3.1 Aktivitetet, politikat dhe proceset për sigurimin e cilësisë ESG Standardi 3.2 Statusi zyrtar ESG Standardi 3.3 Pavarësia ESG Standardi 3.4 Analiza tematike ESG Standardi 3.5 Burimet ESG Standardi 3.6 Sigurimi i brendshëm i cilësisë dhe sjellja profesionale

3 9.7 ESG Standardi 3.7 Rishikimi i jashtëm ciklik i agjencive Përputhshmëria me standardet dhe udhëzuesit evropian (Pjesa 2)...Error! Bookmark not defined ESG Standardi 2.1 Konsiderimi i sigurimit të brendshëm të cilësisë...error! Bookmark not defined ESG Standardi 2.2 Projektimi i metodave të përshtatshme për qëllime..error! Bookmark not defined ESG Standardi 2.3 Proceset e zbatimit ESG Standardi 2.4 Ekspertët e vlerësimit ESG Standardi 2.5 Kriteret per rezultatet ESG Standardi 2.6 Raportimi ESG Standardi 2.7 Ankesat dhe apelimet Informimi dhe mendimet e palëve të interesuara Palët e interesuara të arsimit të lartë / Agjencia e Kosovës për Akreditim Proceset e konsultimit të palëve të interesuara të arsimit të lartë Rekomandimet dhe gjetjet kryesore nga rishikimet e mëparshme dhe vazhdimësia e zhvillimit të agjencisë Analiza SWOT Sfidat aktuale dhe fushat për zhvillimin e ardhshëm Lista e shtojcave

4 LISTA E AKRONIMEVE UA Udhëzimi Administrativ BAC Këshilli Britanik i Akreditimit CEENQA Rrjeti i Evropian i evropes Qendrore dhe Lindore i Sigurimit të Cilës CVET Këshilli i Arsimit dhe Formimit Profesional ECTS Sistemi Europian i Akumulimit dhe Transferimit të Kredive EHEA Zona Evropiane e Arsimit të Lartë ENQA Shoqata Evropiane e Sigurimit të Cilësisë në Arsimin e Lartë EQAR Regjistri Europian i agjencive (të besueshme) të Sigurimit të Cilësisë EQF Korniza Evropiane e Kualifikimeve ERASMUS + Skema e Veprimit Rajonal Evropian për Mobilitetin e Studentëve të Universiteteve ESG Standardet dhe Udhëzuesit Evropian EU Unioni European EYE Rritja e punësimit të të rinjve HE Arsimi i Lartë HEI Institucioni i Arsimit të Lartë HERAS Arsimi i Lartë, Shkencat e Kërkimit dhe Aplikuara KAA Agjencia e Kosovës për Akreditim KESP Plani Strategjik i Arsimit të Kosovës dhe Plani i Veprimit LHE Ligji për Arsimin e Lartë MEST Ministria e Arsimit, Shkencës dhe Teknologjisë (Kosovë) MLSW Ministria e Punës dhe Mirëqenies Sociale NGO Organizata Joqeveritare NQA Autoriteti Kombëtar i Kualifikimeve QA Sigurimi i Cilësisë SER Raporti i Vetëvlerësimit SCQ Këshilli i Shtetëror i Cilësisë SWOT Analysis Analiza e pikave të forta, Dobësive, Mundësive dhe Kërcënimeve VET Trajnimi edukativ profesional 4

5 1. HYRJE Agjencia e Kosovës për Akreditim (AKA) është agjenci publike përgjegjëse për akreditimin e institucioneve të arsimit të lartë dhe programet e tyre të studimit në Republikën e Kosovës. I themeluar në vitin 2004 dhe operacionalizuar në vitin 2009, deri më tani AKA ka më shumë se 400 komente institucionale dhe programore dhe ka punuar me më shumë se 200 ekspertë ndërkombëtarë. AKA vepron në bazë të Ligjit për Arsimin e Lartë në Kosovë, i cili njeh AKA si një organ publik i pavarur përgjegjës për vlerësimin dhe akreditimin e institucioneve të arsimit të lartë kosovar dhe programet e tyre të studimit. Puna e AKA bazohet në Udhëzimin Administrativ për Akreditimin 15/2018 (Shtojca 1) dhe në një numër dokumentesh të tjera që rregullojnë sistemin e sigurimit të cilësisë në Kosovë. Standardet dhe Udhëzuesit Evropian (ESG) kanë qenë një pikë referimi shumë e rëndësishme për zhvillimin e një kornize të sigurimit të cilësisë në Kosovë për shkak të faktit që të gjithë akterët kanë bërë përpjekje serioze për të siguruar që standardet janë të krahasueshme me ato të paraqitura në ESG. Gjatë viteve të fundit, konteksti dhe nevojat e arsimit të lartë kanë ndryshuar, sepse vetë institucionet e arsimit të lartë kanë evoluar. Prandaj, AKA është përgjigjur duke siguruar që sistemi kombëtar i sigurimit të cilësisë të mbetet i përditësuar për të pasqyruar këto ndryshime dhe se metodologjitë dhe procesi që përdor janë të përshtatshme për të arritur qëllimin. Ajo ka bërë ndryshime dhe adaptime thelbësore në legjislacionin dhe dokumentet e saj kombëtare në mënyrë që të pasqyrojë trendet dhe praktikat më të mira në Evropë. Ajo ka prezantuar një dialog me institucionet e arsimit të lartë dhe ka rritur transparencën e vendimeve të saj. Përpjekje serioze janë bërë edhe në drejtim të digjitalizimit të shërbimeve dhe proceseve të akreditimit që kanë ndihmuar ndjeshëm punën e Agjencisë dhe vendimmarrjen e Bordit. AKA është pranuar si anëtare me të drejta të plota nga ENQA në fund të vitit 2014, pasi ka kaluar një vlerësim të jashtëm nga një panel i vlerësimit të ENQA. Në vitin pasues, më 2015, gjithashtu u pranua si anëtare e plotë në EQAR. Këto dy anëtarësime ishin një moment i rëndësishëm për agjencinë, pasi konfirmoi se Agjencia po zhvillohet në drejtimin e duhur. Kalimi i vlerësimit të jashtëm nga ENQA jo vetëm shërbeu për të dëshmuar se Agjencia është në përputhje të plotë me Standardet Evropiane, por i ka dhënë edhe Agjencisë mundësinë për të analizuar në mënyrë kritike proceset e saj dhe për të përmirësuar ato duke u bazuar në mësimet e nxjerra. Gjithashtu, anëtarësimi ei AKA-së në ENQA ishte e një rëndësie të veçantë sepse: 5

6 ka rritur përpjekjet e spektrit kombëtar për të përkthyer standardet evropiane në kontekstin kombëtar; ka ndërtuar besim të fortë midis nxënësve, prindërve, komunitetit akademik dhe shoqërisë në përgjithësi se sistemi i akreditimit dhe sigurimit të cilësisë në Kosovë është i besueshëm. Më pas, roli i Agjencisë së Kosovës për Akreditim(AKA) është njohur nga autoritetet kombëtare dhe ndërkombëtare, si organi më i rëndësishëm për zhvillimin dhe promovimin e sigurimit të cilësisë në sistemin e arsimit të lartë të Kosovës. AKA ka qenë promotori kryesor në përcaktimin e axhendës kombëtare për cilësinë e arsimit të lartë në Kosovë. Procesi i ri-aplikimit për ENQA dhe hartimi i këtij Raporti të Vetë-Vlerësimit e ka gjetur Agjencinë në një situatë sfiduese për shkak të faktorëve të jashtëm. Ndryshime të konsiderueshme janë bërë në lidhje me menaxhimin e Agjencisë që ndikon në vazhdimësinë e punës së Agjencisë. Në shtator 2017, Ministri i Arsimit vendosi të shkarkojë tërë menaxhmentin e AKA-së për shkak të kërkesës së marrë nga Kryeministri i Republikës së Kosovës. Arsyetimi i këtij vendimi u argumentua se ka pasur parregullsi që kanë shoqëruar procesin e akreditimit në vitet e fundit. Ndërkohë që brenda një muaji u emërua një ushtrues detyre për të kryer punët administrative të rregullta, MASHT-it dhe Kuvendit të Kosovës ju deshën rreth tetë muaj që të emërojnë dhe miratojnë një anëtarësim të ri të Këshillit Shtetëror të Cilësisë (SCQ). Ndërkohë, AKA u përjashtua nga EQAR pasi EQAR nuk ishte në gjendje të identifikonte ndonjë rrethanë jashtëzakonisht të jashtëzakonshme që do ta kishte bërë këtë shkarkim. Shkarkimi i AKA-së nga Regjistri Evropian bëri që të thirret një seancë e jashtëzakonshme parlamentare dhe pati debate serioze lidhur me rëndësinë e ruajtjes së pavarësisë së AKA-së. Një konsensus kombëtar u arrit me miratimin e një rezolute parlamentare që funksionalizimi sa më i shpejtë i AKA-së dhe emërimi i anëtarëve të rinj të Këshillit të Shtetëror të Cilësisë (KSHC) të bëhen në mënyrën më transparente, më të besueshme dhe profesionale. Vonesat në miratimin e përbërjes së re të KSHC-së, kanë pasur një ndikim të fortë në punën dhe proceset e rregullta të AKA-së. Megjithatë, për shkak se gjatë viteve të fundit AKA ka ndërmarrë veprime të vazhdueshme për të punuar në proceset, metodologjinë, përshtatjen legjislative dhe përmirësimet në sistem për të përfshirë standardet evropiane, aktivitetet kryesore të Agjencisë janë ruajtur. Nga ana tjetër, menaxhmenti i ri i Agjencisë ka adresuar me shpejtësi çështjet e rëndësishme me të cilat përballet ajo dhe ka vazhduar vazhdimësinë në punën e saj për të shmangur çdo vonesë për IAL-të në lidhje me vlefshmërinë dhe periudhat e akreditimit. Ky raport pasqyron jo vetëm trashëgiminë institucionale që Agjencia ka trashëguar, por edhe përpjekjet e zellshme të ndërmarra kohët e fundit nga menaxhmenti i ri për të trajtuar çështjet kyçe që janë të rëndësishme për funksionimin dhe përmirësimin e Agjencisë. 6

7 2. ZHVILLIMI I RAPORTIT TË VETËVLERËSIMIT (RVV) AKA po i nënshtrohet vlerësimit të dytë nga ENQA, me fokus në standardet specifike. Prandaj, ka bërë përpjekje të mëdha për të hartuar një raport të strukturuar mirë, të saktë dhe gjithëpërfshirës, i cili do të reflektojë qartë shkallën e përputhshmërisë së aktiviteteve të jashtme të sigurimit të cilësisë së AKA me ato të Standardeve dhe Udhëzuesve Evropian. Me qëllim të hartimit të Raportit të vetëvlerësimit të AKA-së, Këshilli Shtetëror i Cilësisë (KSHC) (në tekstin e mëtejshëm "Bordi") krijoi një grup pune të ngarkuar me hartimin e RVV së në përputhje me parimet e ENQA dhe brenda limiteve kohore të përcaktuara në Termat e Referencës dhe Kontratën e nënshkruar ndërmjet AKA dhe ENQA. Ky grup punues përbëhej nga 10 persona, anëtarë të Bordit dhe anëtarë të Agjencisë, të cilët u ndihmuan dhe u mbështetën nga ekspertiza e jashtme gjatë gjithë procesit nga projekti austriak HERAS, nën mbikëqyrjen e drejtpërdrejtë nga Bordi. Vëmendje e kujdesshme i është kushtuar inputeve të jashtme të mbledhura nga akterët relevantë të cilët morën pjesë në një seminar të organizuar nga Agjencia. Ky seminar u organizua me akterët kryesorë me qëllim të hartimit të analizës SWOT të AKA-së, në të cilën AKA ishte në gjendje të identifikojë në një mjedis më të madh faktorët që ndikojnë në punën e Agjencisë. Së dyti, para se të miratojë zyrtarisht Raportin e Vetë-vlerësimit, dokumenti po shpërndahet për konsultime publike mes të gjitha institucioneve të arsimit të lartë dhe akterëve relevantë. Reagimi i tyre përfundimtar do të mblidhet në një seminar të dytë që do të mbahet në mes të nëntorit Ky seminar synon të bashkojë përfaqësuesit e IAL-ve, autoriteteve dhe organizatave, si dhe ekspertët kombëtarë dhe ndërkombëtarë, pikëpamjet e të cilave do të jenë një kontribut i rëndësishëm për proces. Raporti i Vetëvlerësimit i AKA-së bazohet në legjislacionin kombëtar dhe në dokumentet strategjike, si dhe në Standardet dhe Udhëzuesit Evropian. Është bazuar në eksperiencën nëntëvjeçare të AKA-së për proceset e brendshme dhe të jashtme të sigurimit të cilësisë. 7

8 3. ARSIMI I LARTË DHE SIGURIMI I CILËSISË (SC) NË ARSIMIN E LARTË NË KONTEKSTIN E AGJENCISË 3.1. Korniza ligjore dhe e politikave në arsimin e lartë Sistemi i Arsimit të Lartë të Kosovës udhëhiqet nga Ligji për Arsimin e Lartë 2011 dhe një sërë aktesh nënligjore që rrjedhin prej tij. Ligji i Arsimit të Lartë është duke u rishikuar. Ky rishikim përfshin një proces shumë të gjerë konsultimi, pas të cilit do t'i dorëzohet qeverisë dhe Parlamentit për miratim. AKA ka marrë pjesë në mënyrë aktive në grupin e punës të ngritur nga MASHT për të siguruar që përgjegjësitë dhe pavarësia e AKA-së të mbrohen në mënyrë të duhur. Zhvillimi i arsimit të lartë mbështetet gjithashtu nga një numër ligjesh të tjera kryesore, siç është Ligji mbi profesionet e rregulluara, nr. 03 / L-068 për Arsimin në Komunat (2008) dhe Ligjin Nr. 04 / L-135 për Kërkime Shkencore (2013). Me qëllim të zbatimit të legjislacionit në lidhje me arsimin e lartë, Ministria e Arsimit, Shkencës dhe Teknologjisë (MASHT) ka zhvilluar një numër të konsiderueshëm të akteve nënligjore që përcaktojnë proceset konkrete dhe masat që duhen ndjekur në zbatimin dhe kontrollin e cilësisë së arsimit të lartë. Në tabelën në vijim paraqiten aktet nënligjore që mbështesin masat e sigurimit të cilësisë në arsimin e lartë. No. Aktet nënligjore Shpjegimi i fushëveprimit të akteve nënligjore 1 Udhëzimi Administrativ nr. 15/2018 për Akreditimin e Institucioneve të Arsimit të Lartë në Republikën e Kosovës (Shtojca 1) 2 UA nr. 25/2012 për Licencimin e Institucioneve të Arsimit të Lartë në Kosovë (Shtojca 2) 3 UA nr. 16/2016 për Parimet dhe Procedurat për Njohjen e Arsimit të Lartë të Arsimit Profesional dhe Diplomat dhe Shkallët Universitare të fituara jashtë Republikës së Kosovës (Aneksi 3) 4 UA nr. 01/2013 për Emërimin e institucioneve të arsimit të lartë në Kosovë (Shtojca 4) Përcakton rregullat, proceset dhe procedurat e procesit të akreditimit, llojet e akreditimit, afatet kohore, procedurat e ankimimit, si dhe kriteret e akreditimit për vlerësimin institucional dhe programor. Përcakton rregullat, procesin dhe procedurat e politikës së licencimit, afatet kohore, si dhe kriteret e licencimit. Përcakton qëllimin, procesin dhe hapat për njohjen dhe barazimin e diplomave dhe diplomave të fituara jashtë Kosovës, që duhej të përdoreshin në tregun e punës në Kosovë Shpjegon llojet e institucioneve të arsimit të lartë në Kosovë dhe kriteret për emërimin e tyre pas procesit të akreditimit institucional. 5 UA nr. 13/2018 për Sistemin Shpjegon treguesit dhe llojet e të dhënave për 8

9 Informativ të Menaxhimit të Arsimit të Lartë (Aneksi 5) studentët, personelin e IAL-ve, si dhe infrastrukturën, si dhe afatet kohore që do të raportohen nga IAL-të. Dokumenti kryesor për zhvillimin afatmesëm të arsimit në vend është Plani Strategjik i Arsimit të Kosovës dhe Plani i Veprimit (Shtojca 13) i cili ka kapituj të veçantë për arsimin e lartë dhe për sigurimin e cilësisë në arsim. Sipas ligjit të arsimit të lartë, institucionet publike të arsimit të lartë janë të detyruar të zhvillojnë dhe zbatojnë strategjitë e tyre dhe politikat e lidhura në përputhje me prioritetet kombëtare të arsimit të lartë, me qëllim që të kenë qasje në fonde publike. Këto strategji diskutohen me autoritetet kombëtare (Ministria) dhe janë subjekt i shqyrtimit gjatë procesit të akreditimit. Në anën tjetër, IAL private udhëzohen rregullisht sipas standardeve dhe procedurave të akreditimit dhe licencimit për të zhvilluar politika strategjike zhvillimore me qëllim që të sigurojnë qëndrueshmërinë afatgjatë të tyre Qeverisja e Arsimit të Lartë dhe Autoritetet Qeverisëse Autoriteti kryesor përgjegjës për zhvillimin dhe zbatimin e politikave ligjore dhe strategjike në sektorin e Arsimit të Lartë në Kosovë është Ministria e Arsimit, Shkencës dhe Teknologjisë (MASHT) dhe agjencitë përkatëse, Agjencia e Kosovës për Akreditim (AKA) dhe Autoriteti Kombëtar i Kualifikimeve (AKK). Përveç zhvillimit, zbatimit dhe mbikëqyrjes së politikave të arsimit të lartë, MASHT-i është gjithashtu përgjegjës për licencimin e institucioneve të arsimit të lartë në Kosovë. AKA, e themeluar në vitin 2004, është një agjenci e pavarur publike përgjegjëse për akreditimin e të gjitha institucioneve të arsimit të lartë në Kosovë, pavarësisht nga statusi i tyre (publik ose privat, vendor ose ndërkombëtar) që ofron kualifikime dhe diploma të arsimit të lartë, në nivelet 5 deri 8 të Kornizës të Kualifikimeve Evropiane dhe Kombëtare. Fusha, funksionet, rolet dhe përgjegjësitë e AKA-së dhe procesi i vendimmarrjes janë rregulluar me Udhëzimin Administrativ nr. 11/2004 për Themelimin e Agjencisë së Akreditimit të Kosovës (Aneksi 7) dhe Ligjin për Arsimin e Lartë të vitit Ndërsa, proceset dhe procedurat për akreditimin e institucioneve të arsimit të lartë janë përcaktuar në Udhëzimin Administrativ nr. 15/2018 për Akreditimin e Institucioneve të Arsimit të Lartë në Republikën e Kosovës (Aneksi 1). AKA drejtohet nga Këshilli Shtetëror i Cilësisë (KSHC), i cili është i pajisur me një fuqi vendimmarrëse. Anëtarët e KSHC-së propozohen nga Ministri i MASHT-it dhe miratohen në Kuvendin e Kosovës. Puna e përditshme e AKA-së ndërmerret nga stafi i saj administrativ, i udhëhequr nga një drejtor ekzekutiv. KNK është një organ ndërministror, i ngarkuar me zhvillimin e Kornizës Kombëtare të Kualifikimeve, në të gjitha nivelet, për të përmbushur nevojat e shoqërisë dhe ekonomisë. KNK qeveriset gjithashtu nga Bordi Drejtues, një organ ndërinstitucional nga ministritë, institucionet arsimore dhe partnerët tjerë socialë, ndërsa zbatimi i politikave të mandatuara është ndërmarrë nga administrata e KNK-së. KNK siguron përshkrim të rregullt të përditësuar të kualifikimeve 9

10 të cilat udhëheqin zhvillimin e rezultateve të duhura të të mësuarit për programet dhe gradat e studimeve në nivelet 5 deri 8. Këto përshkrime janë nxjerrë nga udhëzimet e AKA-së dhe kërkojnë të ndihmojnë ofruesit e arsimit të lartë në Kosovë të zhvillojnë plane të dizajnuara mirë dhe programet përkatëse të studimit. KNK qeveriset gjithashtu nga Bordi Drejtues, një organ ndërinstitucional nga ministritë, institucionet arsimore dhe partnerët tjerë socialë, ndërsa zbatimi i politikave të mandatuara është ndërmarrë nga administrata e KNK-së. Ligji për Arsimin e Lartë, dhe Ligji nr. 03 / L-068, për Arsimin në Komunat e Republikës së Kosovës, u ofrojnë komunave një rol në përkrahjen e zhvillimit të arsimit të lartë, veçanërisht në nxitjen dhe mbështetjen e investimeve dhe zhvillimin rajonal dhe pjesëmarrjen në qeverisjen dhe këshillimin e institucioneve të arsimit të lartë Institucionet e Arsimit të Lartë, Programet e Studimeve dhe Studentët Ligji për Arsimin e Lartë mbështet një peizazh të larmishëm të arsimit të lartë në Kosovë, duke mundësuar zhvillimin e IAL-ve në modalitete dhe formate të ndryshme. Një institucion i akredituar dhe i licencuar i arsimit të lartë në Kosovë mund të ketë titullin universitar, kolegj universitar, kolegj, institut, shkollë ose akademi. Statusi i tyre përcakton nivelin e kualifikimit, akademik ose profesional, që atyre u lejohet të ofrojnë. Kriteret dhe procedurat për caktimin e statusit të institucioneve janë dhënë në UA nr. 01/2013 për Emërimin e institucioneve të arsimit të lartë në Kosovë (Shtojca 4). Në bazë të nenit 4 të Ligjit për Arsimin e Lartë, nivelet e arsimit të lartë organizohen si më poshtë: "Niveli i parë - tre (3) deri në katër (4) vite studime me të cilat studenti merr 180, përkatësisht 240 / ECTS /, dhe merr diplomë Bachelor. Niveli i dytë - një (1) deri në dy (2) vite studimi pas përfundimit të nivelit të parë me të cilin studentët fitojnë 60, përkatësisht 120 / ECTS / dhe studenti merr diplomë master. Niveli i tretë - një program i studimeve të doktoratës me karakter akademik dhe të pavarur kërkimor-shkencor. Çdo arsim tjetër pas shkollës së mesme në nivelet 5, 6, 7 dhe 8 të Kornizës Evropiane të Kualifikimeve për Mësimin gjatë Gjithë Jetës, për të cilat mund të jepen kredi (ECTS) ". Sipas nenit 9 të Ligjit për Arsimin e Lartë, institucionet publike të arsimit të lartë në Kosovë mund të themelohen me vendim nga MASHT, më pas të ratifikuar në Kuvendin e Kosovës. Sipas nenit 12 të Ligjit, institucionet private të arsimit të lartë mund të "themelohen nga një shoqëri, fondacion apo trust privat, që ndodhet në Kosovë dhe që ka zyrë të regjistruar në Kosovë" (Ligji për AL i vitit 2011, fq.8). Megjithatë, Ligji lejon funksionimin e një institucioni të 10

11 arsimit të lartë vetëm pasi t i jetë dhënë akreditimi dhe licensimi nga autoritetet përkatëse në Kosovë, në kushtet e Ligjit të AL në fuqi në atë kohë. Institucioni i parë i arsimit të lartë në Kosovë ishte një institucion i trajnimit të mësuesve, i themeluar në vitin Për rreth 40 vjet Kosova kishte vetëm një institucion të arsimit të lartë, Universitetin e Prishtinës. Sot, Kosova ka 9 institucione publike të arsimit të lartë, prej të cilëve tetë janë universitete, një Akademi dhe një Fakultet. Përveç kësaj, ka 23 institucione private të arsimit të lartë, shumica e të cilave janë kolegje. Së bashku, të gjitha institucionet e arsimit të lartë ofrojnë 358 programe studimi, duke përfshirë tre ciklet e Bolonjës dhe katër nivele të KEKut (5-8), me rreth 140,000 studentë të regjistruar. 11

12 4. HISTORIA, PROFILI DHE AKTIVITETET E AGJENCISË 4.1. Historia e agjencisë Procesi i sigurimit të jashtëm të cilësisë fillimisht ishte parashikuar në Ligjin e vitit 2002 mbi Arsimin e Lartë. Neni 4 i këtij ligji, paragrafi 4.3 përcakton që Ministria e Arsimit do të themelojë Agjencinë e Akreditimit të Kosovës, përmes një udhëzimi administrativ, i cili do të ishte përgjegjës për promovimin e cilësisë në sektorin e arsimit të lartë të Kosovës. Kjo agjenci do të ishte autoriteti kryesor shtetëror dhe do të kryejë proceset e licencimit, inspektimit dhe akreditimit nëpërmjet metodave profesionale dhe transparente, me qëllim që të ndihmojnë IALtë për të zhvilluar potencialet e tyre dhe për të rritur cilësinë e programeve të tyre. Ky Ligj gjithashtu krijoi Këshillin Shtetëror të Cilësisë (KSHC), një organ që do të merrte vendime dhe do të bënte rekomandime për licencimin dhe akreditimin e ofruesve të arsimit të lartë. Prandaj, MASHT në vitin 2004, vendosi të themelojë Agjencinë e Akreditimit të Kosovës (AKA), përmes një Udhëzimi Administrativ, i cili do të ishte përgjegjës për të vlerësuar dhe akredituar institucionet e arsimit të lartë dhe programet e tyre të studimit. Ky udhëzim administrativ, përcaktoi themelimin, strukturën, statusin, detyrat dhe përgjegjësitë e AKA-së, dhe menjëherë pas hyrjes në fuqi të saj u krijua një numër i dokumenteve profesionale për të mbështetur operacionet e KSHC-së. Edhe pse udhëzimi administrativ hyri në fuqi në vitin 2004, AKA u bë funksionale në vitin Deri në këtë kohë, sistemi i arsimit të lartë në Kosovë u karakterizua nga një përhapje e institucioneve private të arsimit të lartë, shpesh që vepronin pa kritere dhe standarde të qarta të sigurimit të cilësisë. Kjo po ndikonte negativisht në cilësinë e programeve studimore që ofroheshin. Për të vlerësuar këto institucione, në vitin 2008, MASHT ftoi Këshillin Britanik të Akreditimit (BAC) të vlerësojë rreth 30 institucione private të arsimit të lartë. Ky veprim rezultoi me mbylljen e të gjitha institucioneve private të arsimit të lartë që vepronin në atë kohë, pasi që asnjëri prej tyre nuk plotësonte pragjet minimale të kritereve të sigurimit të cilësisë. Në vitin vijues, AKA ka realizuar vlerësimin e parë institucional dhe programor të IAL-ve të mbyllura në vitin 2008 në përgjigje të raportit të BAC-it. Numri i IAL-ve të vlerësuara në vitin 2009 ishte më i vogël duke pasqyruar faktin se disa nuk ishin të gatshëm të përmbushnin kriteret e vendosura. Duke pasur parasysh natyrën embrionale të sektorit të arsimit të lartë në Kosovë, AKA ka kërkuar të ndjekë praktikat më të mira ndërkombëtare të vlerësimit dhe akreditimit nëpërmjet angazhimit vetëm të ekspertëve ndërkombëtarë. Ndërkohë, baza ligjore e AKA u konsolidua. U hartua dhe u miratua Udhëzimi Administrativ për Akreditimin e IAL-ve, u rishikua Ligji për Arsimin e Lartë dhe u përgatitën një numër i dokumenteve profesionale, siç janë Standardet dhe Udhëzimet, të cilat më pas kanë shërbyer si udhëzues për punën e AKA-së dhe për IAL-të e Kosovës. 12

13 4.2. Misioni dhe detyrat Mandati i Agjencisë së Akreditimit të Kosovës (AKA) është të kryejë akreditimin dhe riakreditimin e institucioneve publike dhe private të arsimit të lartë dhe programet e tyre akademike dhe kërkimore. Gjithashtu, AKA është përgjegjëse për mbikëqyrjen e institucioneve të akredituara përmes procedurave përcjellëse. Përgjegjësia e AKA-së për akreditimin e institucioneve publike dhe private të arsimit të lartë përfshin: Akreditimi i institucioneve publike dhe private të arsimit të lartë; Akreditimi i institucioneve të reja të arsimit të lartë dhe programet e tyre të studimit (akreditimi fillestar); Akreditimin e programeve të reja në institucionet e akredituara tashmë të arsimit të lartë; Monitorimi i vazhdueshëm i sigurimit të cilësisë së institucioneve të akredituara dhe programeve të tyre (duke përfshirë riakreditimin). Misioni i AKA-së është "përmes procesit të akreditimit të mbështes zhvillimin e cilësisë në institucionet e arsimit të lartë dhe në të njëjtën kohë për të siguruar shoqërinë në përgjithësi se cilësia e mësimdhënies dhe të mësuarit në Kosovë është e standardeve të krahasueshme". Gjatë kryerjes së aktiviteteve të jashtme të sigurimit të cilësisë, qëllimet e AKA-së janë: hapja e sektorit të arsimit të lartë në Kosovë; për të siguruar cilësi në mesin e të gjitha institucioneve të arsimit të lartë në Kosovë; për të promovuar, nxitur dhe zhvilluar cilësinë në sektorin e arsimit të lartë; për të krijuar transparencë dhe për të lehtësuar krahasueshmërinë për ofruesit, studentët dhe tregun e punës; të inkurajojë përmbajtjen inovative dhe mjetet e shpërndarjes së arsimit të lartë; për të siguruar krahasueshmërinë e diplomave të Kosovës me ato ndërkombëtare; dhe të mbështes objektivat e Kosovës për integrimin në ZEAL Korniza ligjore dhe dokumentet tjera rregulluese AKA nuk e ka ligjin e vet të veçantë për akreditim, por puna e saj bazohet në Ligjin për Arsimin e Lartë. Dy dokumentet kryesore që rregullojnë dhe përcaktojnë zbatimin e sistemit të sigurimit të cilësisë në Kosovë janë Ligji për Arsimin e Lartë 2011 (Aneksi 6) dhe Udhëzimi Administrativ për Akreditimin e IAL Është Neni 7 i Ligjit i cili përcakton bazën për funksionimin e AKA-së, si dhe fushëveprimin dhe kompetencat e agjencisë. Ky artikull përcakton që "AKA është një agjenci e pavarur përgjegjëse për vlerësimin dhe promovimin e cilësisë së arsimit të lartë në Kosovë. Përmes proceseve profesionale dhe transparente të vlerësimit dhe kontrollit, si dhe mjeteve të tjera të përshtatshme, të cilat janë në përputhje me standardet më të mira ndërkombëtare, AKA siguron që Standardet dhe cilësia e arsimit të lartë në Kosovë përmbushin kërkesat dhe pritjet e Rrjetit Evropian për Sigurimin e Cilësisë në Arsimin e Lartë (ENQA) ". Është ky artikull që përcakton organizimin e brendshëm të AKA-së, duke themeluar Këshillin 13

14 Shtetëror të Cilësisë (KSHC) si organ vendimmarrës i agjencisë dhe strukturë e përhershme administrative përgjegjëse për menaxhimin e përditshëm të AKA-së. Për më tepër, neni 15 i këtij ligji përcakton në përgjithësi atë që është forma e akreditimit. Pika 8 e këtij neni, përcakton se "vlerësimi i cilësisë së ofruesve të akredituar do të kryhet nga AKA brenda një cikli kohor që nuk kalon më shumë se 5 vjet. AKA cakton një grup ndërkombëtar të ekspertëve të nxjerrë nga fushat përkatëse. AKA ka publikuar në faqen e saj procedurat, kriteret dhe rezultatet e vlerësimit të cilësisë ". Udhëzimi Administrativ për Akreditimin Nr. 15/2018 është një akt nënligjor i AKA i cili përcakton kriteret dhe procedurat për akreditimin e institucioneve të arsimit të lartë dhe programet e tyre të studimit në Republikën e Kosovës. Në këtë UA, përshkruhet në detaje procesi i akreditimit, duke përfshirë linjat kohore, vlerësimin, kriteret dhe standardet e pritura, etj. IAL-ve u kërkohet të përmbushin këto kërkesa nëse AKA do të marrë një vendim pozitiv. Përveç akteve ligjore të lartpërmendura, një numër i dokumenteve të tjera janë të rëndësishme për të mbështetur sistemin e sigurimit të cilësisë në Kosovë. Strategjia Kombëtare e Zhvillimit nga Zyra e Kryeministrit të Republikës së Kosovës është një dokument strategjik i cili përcakton disa aktivitete në lidhje me sigurimin e cilësisë dhe AKA. Përveç Strategjisë Kombëtare, ekziston edhe Plani Strategjik i Kosovës për Arsimin i hartuar nga Ministria e Arsimit, Shkencës dhe Teknologjisë (MASHT). Qëllimi strategjik i MASHT-it në lidhje me arsimin e lartë është rritja e cilësisë dhe konkurrueshmërisë së arsimit të lartë përmes promovimit të përsosmërisë në mësimdhënie, kërkimit shkencor, krijimtarisë artistike, inovacionit dhe internacionalizimit. Në këtë drejtim janë identifikuar një numër aktivitetesh lidhur me sigurimin e cilësisë. AKA ka kërkuar të përdorë Standardet dhe Udhëzuesit Evropian (ESG) për të informuar dhe zhvilluar politikat e saj të brendshme. Këto politika përfshijnë Statutin e AKA-së, Rregulloren e Këshillit Shtetëror të Cilësisë (KSHC) (Shtojca 14), dhe Standardet dhe Udhëzuesit. Kohët e fundit Bordi i AKA-së miratoi Manualin e Akreditimit (Aneksi 8), një version të rishikuar të Standardeve dhe Udhëzuesve të AKA-së, Kodin e Etikës (Aneksi 10), Procedurat e AKA-së për parashtresat dhe ankesat (Aneksi 11) dhe Procedura e AKA-së që rregullon aktivitetet e kryera nga organet e jashtme të njohura të akreditimit në Republikën e Kosovës (Aneksi 12). 4.4 Organizimi i brendshëm, Bordi dhe Sekretariati AKA drejtohet nga Këshilli Shtetëror i Cilësisë (KSHC) (në tekstin e mëtejshëm Bordi), i cili është organi për bërjen e politikave dhe vendimmarrjen e AKA-së. Bordi përbëhet nga së paku nëntë profesionistë dhe ekspertë në fushën e arsimit të lartë, përvoja e të cilëve është demonstruar gjerësisht në fushën kombëtare dhe ndërkombëtare. Ligji për Arsimin e Lartë përcakton se duhet të ketë të paktën tre anëtarë ndërkombëtarë të Bordit. 14

15 Dispozitat për emërimin dhe zgjedhjen e anëtarëve të Bordit përcaktohen në Ligjin për Arsimin e Lartë, neni 7, paragrafi 4, i cili parasheh që anëtarët e Bordit duhet të emërohen nga Ministri i Arsimit dhe miratohen nga Kuvendi i Republikës së Kosovës. Për shkak se nuk kishte ndonjë procedurë të hollësishme për procedurat e këtij procesi, në maj 2018, Ministria e Arsimit miratoi një Udhëzim Administrativ Nr 06/2018 për Kriteret dhe Procedurat për zgjedhjen e anëtarëve të Këshillit Shtetëror të Cilësisë (KSHC ) (Shtojca 9). Duke u bazuar në këtë procedurë përbërja aktuale e Bordit u propozua dhe u miratua nga Parlamenti i Kosovës. Bordi kohët e fundit ka rishikuar dhe miratuar Rregulloren e Punës që përcakton detajisht detyrat e anëtarëve të Bordit, si dhe mandatin e mbledhjeve të Bordit. Sipas Procedurës, Bordi kryesohet nga Kryetari i Bordit, i cili zgjidhet nga anëtarët e Bordit. Kryetari zgjidhet me shumicën e votave të anëtarëve të Bordit me mandat pesëvjeçar, me mundësinë e rizgjedhjes për një mandat tjetër. Po ashtu, Bordi zgjedh edhe një Nënkryetar të Bordit me një mandat pesëvjeçar, me mundësinë e rizgjedhjes për një mandat tjetër. Vendimet e Bordit merren me shumicën e votave të anëtarëve të përgjithshëm të Bordit (50% + 1). Vendimet në lidhje me riakreditimin institucional dhe programor do të merren vetëm nëse të paktën një nga anëtarët e bordeve ndërkombëtare është prezent gjatë takimit, qoftë personalisht ose nëpërmjet Skype. Përveç Bordit, AKA përbëhet nga Sekretariati, i cili është struktura e përhershme administrative e AKA-së. Sekretariati aktualisht përbëhet nga drejtori i detyrës së drejtorit dhe 5 (pesë) anëtarë të përhershëm, të cilët sipas ligjit janë nëpunës civilë me procedurat për rekrutimin e tyre të përcaktuar nga qeveria. Drejtori i Agjencisë është gjithashtu, sipas detyrës zyrtare, një anëtar i Bordit por pa të drejtë vote. Aktualisht, Agjencia udhëhiqet nga një drejtor në detyrë pasi që procedurat për zgjedhjen e një drejtori të përhershëm të AKA ende nuk janë përfunduar. Në kuadër të Sekretariatit të saj, Agjencia aktualisht ka të punësuar dy Zyrtarë për Vlerësim dhe Monitorim të cilët janë të lidhur drejtpërdrejt me organizimin dhe menaxhimin e procesit të ri / akreditimit; një zyrtar ligjor i cili është përgjegjës për zbatueshmërinë e përgjithshme të legjislacionit në AKA; një Zyrtar për Buxhet dhe Financa, i cili është përgjegjës për të menaxhuar të gjitha çështjet financiare brenda Agjencisë dhe një Zyrtar për Administratë dhe Rekrutim i cili është përgjegjës për të menaxhuar të gjitha punët administrative lidhur me personelin e Agjencisë. Aktualisht, AKA ka një mungesë prej tre të stafit për shkak të thirrjes së pasuksesshme për aplikime. Këta janë një Ekspert për Vlerësimin dhe Akreditimin, një Zyrtar për Administrimin e Teknologjisë Informative dhe Sistemeve dhe një Zyrtar për Vlerësimin dhe Monitorimin. 15

16 5. ARSIMI I LARTË DHE AKTIVITETET E AGJENCISË PËR SIGURIMIN E CILËSISË Sipas mirëkuptimit kombëtar, akreditimi është një njohje formale që një institucion i arsimit të lartë dhe programet e tij përmbushin standardet e cilësisë të njohura ndërkombëtarisht dhe se kualifikimet e tij i japin mbajtësve të tij një numër të të drejtave në pajtim me ligjin në fuqi. Në Kosovë, akreditimi është një mjet për të vërtetuar se standardet e sigurimit të cilësisë për funksionimin e ofruesit të arsimit dhe programet e studimit janë përmbushur. Asnjë ofertë e arsimit të lartë nuk mund të lëshohet nga ofruesit dhe të konsiderohet e vlefshme nëse nuk është akredituar nga AKA. Riakreditimi jepet bazuar në rezultatin e vlerësimit të jashtëm të një institucioni të arsimit të lartë. Akreditimi është konfirmuar me ligj, i promovuar nga Qeveria me iniciativën e MASHT-it dhe ratifikuar nga Kuvendi, sipas nenit 6 të Ligjit nr. 04 / L-037 për Arsimin e Lartë në Republikën e Kosovës. Legjislacioni pranon akreditimin fillestar dhe ri-akreditimin. Ofruesit e arsimit të lartë u nënshtrohen akreditimit fillestar dhe ri-akreditimit, në baza periodike në përputhje me kohëzgjatjen e përcaktuar në vendimet e KSHC-së. Procedura standarde e sigurimit të jashtëm të cilësisë zbatohet pavarësisht nëse ka akreditim fillestar ose ri-akreditim. Sipas UA, vetëm institucionet që plotësojnë kriteret formale në përputhje me UA do të kenë të drejtën të paraqesin një aplikim të plotë për ri-akreditim, duke përfshirë paraqitjen e një Raporti të Vetëvlerësimit i cili përbën bazën për shqyrtim nga vlerësuesit e jashtëm. Ekzaminimi i kritereve formale bëhet nga Bordi i cili duhet të miratojë listën e stafit akademik të dorëzuar për çdo program studimi nga institucionet e arsimit të lartë. Nëse, sipas raportit përmbledhës të AKA-së, vlerësimi paraprak nga KSHC është pozitiv, kuptohet që aplikacioni plotëson kërkesat formale sipas akteve ligjore në fuqi dhe Bordi zyrtarisht aprovon aplikacionin, duke autorizuar drejtorin e AKA-së që të vazhdojë më tutje procesin e vlerësimit dhe akreditimit. Një raport vlerësimi duhet të dorëzohet nga ofruesit në aplikimet për akreditim fillestar dhe riakreditim. Manuali i rishikuar i akreditimit ofron udhëzime bazë mbi formatin e kërkuar të raportit të vetëvlerësimit dhe mbi informacionin e kërkuar nga ekipi i ekspertëve për të kuptuar se si institucioni siguron që në nivel institucional dhe programor të përmbushen standardet dhe treguesit përkatës të performancës. Dallimi kryesor midis akreditimit fillestar dhe ri-akreditimit është në natyrën e vizitës në terren. Në fazën fillestare të akreditimit nuk ka asnjë takim të caktuar me studentët (për shkak se nuk ka studentë të regjistruar) dhe nuk ka takim me stafin akademik (për shkak të supozimit që nuk 16

17 ka aktivitet mësimor). Nga ana tjetër, gjatë vizitës në fazen e ri-akreditimit, një takim me studentët dhe stafin mësimdhënës është i detyrueshëm. Sa i përket vendimmarrjes, sipas Ligjit për Arsimin e Lartë, periudha maksimale e akreditimit nuk mund të kalojë pesë vjet. Prandaj, kur merr një vendim përfundimtar, Bordi mund të vendosë si në vijim: Në rastin e akreditimit fillestar: - Të mos akreditohet; - Akreditimi me kusht; - Akreditimi për tri vite. Në rastin e ri-akreditimit: - Të mos akreditohet; - Akreditimi me kusht; - Akreditimi për tri vite. - Akreditimi për pesë vite. Në lidhje me ndjekjen e procedurave/monitorimit, Agjencia e Akreditimit të Kosovës (AAK), në pajtim me nenin 7, pika 2 të Ligjit për Arsimin e Lartë në Republikën e Kosovës Nr. 04 / L- 037, dhe Nenin 29 të Rregullores Administrative Udhëzimi për Akreditimin e IAL-ve në Kosovë Nr. 15/2018 është i mandatuar për të kryer monitorimin dhe inspektimin e institucioneve të arsimit të lartë. Deri në vitin 2016, AKA ka kryer monitorimin e IAL-ve përmes vlerësuesve të jashtëm dhe ekspertëve të akreditimit që vlerësuan nëse IAL-të pas marrjes së akreditimit kishin përmbushur rekomandimet brenda raporteve të vlerësimit dhe të akreditimit. Të gjitha IAL-të e akredituara janë të obliguara që në fund të çdo viti akademik të dorëzojnë në AKA një Plan Implementimi të Rekomandimeve të siguruara nga ekipi i ekspertëve në raportin e tyre të vlerësimit. Ky është një nga mjetet e AKA-së për të monitoruar përgjigjet e IAL-ve në rezultatet e vlerësimeve. Megjithatë, mungesa e stafit ka kufizuar aftësinë e AKA-së për të ndërmarrë monitorimin në terren të IAL-ve në baza të rregullta. Në mbledhjen e KSHC-së të mbajtur më , KSHC ka marrë një vendim për ndërmarrjen e të gjitha veprimeve nga AKA për monitorimin e IAL-ve të akredituara në përputhje me legjislacionin në fuqi. Sipas këtij vendimi, monitorimi duhet të fillojë, ndërsa AKA përgatit bazën ligjore si dhe hartimin e standardeve të monitorimit. Miratimi ligjor në lidhje me monitorimin është bërë në UA për Akreditim, ndërkohë që standardet e monitorimit ende nuk janë hartuar. Aktualisht, e vetmja formë se si AKA ndërmerr monitorimin e ofruesve të arsimit, është përmes analizës dhe verifikimit të kualifikimeve të stafit akademik për të siguruar që IAL përmbush 17

18 kërkesat minimale. Që prej dy vitesh, AKA kontrolloi rregullisht nëse ofruesit e arsimit po i mbajnë kriteret minimale në lidhje me stafin akademik. Të gjitha dosjet e stafit të ofruesve të arsimit janë dorëzuar tek AKA, të cilët, pas një kontrolli dhe verifikimi të kujdesshëm për të siguruar që ato plotësojnë kriteret formale, dërgojnë listat për shqyrtim në Bordin e AKA-së. Nëse Bordi konsideron se kriteret minimale nuk janë plotësuar, ka vazhduar me pezullimin ose tërheqjen e akreditimit të programit në fjalë. Gjatë dy viteve të fundit, më shumë se 100 programe studimi nuk janë akredituar për shkak të mosrespektimit të kritereve formale siç parashikohet në legjislacionin kombëtar. 18

19 6. PROCESET DHE METODOLOGJITE 6.1. Procesi i Akreditimit dhe Procedurat Procesi dhe procedurat për akreditimin e institucioneve të arsimit të lartë dhe programet e tyre të studimit janë të udhëzuara në Ligjin për arsimin e lartë, Udhëzimin Administrativ (UA) nr. 15/2018 për Akreditimin e Institucioneve të Arsimit të Lartë në Republikën e Kosovës dhe Manualin e Akreditimit të AKA-së, i cili u përditësua kohët e fundit në korrik 2018 (Aneksi 8) dhe dokumentet dhe rregulloret e tjera të brendshme të AKA-së. Procesi i akreditimit ose riakreditimit, si një formë e sigurimit të jashtëm të cilësisë për IAL-të, zbatohet si: - Akreditimi institucional - Akreditimi i programit - Akreditimi institucional dhe programor Në pajtim me nenin 10 të UA nr. 09/2017, procesi i (ri) akreditimit në çdo formë të përmendur më lart, i nënshtrohet një procesi hap pas hapi, si në vijim: 1. Dorëzimi i kërkesës për akreditim (i njohur si "faqja e parë") dhe lista e personelit akademik (lista e personelit dhe deklaratat e tyre të angazhimit). Për të dyja çështjet, AKA ofron forma relevante për IALtë. Formulari i aplikimit përmban informacion për institucionin (emri, adresa, informacioni i kontaktit, personat juridik, etj), programet e studimit (emri i programit, kohezgjatjen / vitet, semestrat, ECST (kreditë), personi përgjegjës, stafi akademik). 2. Miratimi i stafit akademik. AKA kontrollon kriteret e publikuara (kualifikimet akademike dhe sfondin) profilet dhe dosjet e stafit akademik të dorëzuar nga IAL për akreditim dhe jep komente (miratimin, ndryshimin, refuzimin, etj.) tek IAL. Kërkesa është që të paktën 50% e stafit akademik të propozuar për program duhet të kenë kontratë të rregullt me institucionin dhe se minimumi i një stafi të kualifikuar me doktoratë duhet të përdoret për 60 ECTS (një minimum prej tre doktorata për programin Bachelor trevjeçar dhe minimum dy doktorata për një program dyvjeçar Master). Vendimi nxirret me shkrim nga Këshilli Shtetëror i Cilësisë (KSHC). 3. Miratimi formal i aplikimit. AKA kontrollon nëse aplikacioni i paraqitur i plotëson kërkesat formale të UA për Akreditim dhe jep informata kthyese për IAL nëse ajo është miratuar ose refuzuar (nëse nuk plotësohen të gjitha kërkesat). Vendimi nxirret me shkrim nga KSHC. 4. Dorëzimi i Raportit të Vetë-Vlerësimit (RVV) nga aplikuesi i IAL. Pas plotësimit të dy kushteve të lartpërmendura (aplikanti i IAL pranon aprovimin e bazës së aplikimit dhe stafit akademik), brenda një muaji nga data e miratimit IAL ftohet që të dorëzojë RVV të plotë me informacion të detajuar të institucionit dhe programeve të tij të studimit në përputhje me kërkesat ligjore të përcaktuara në UA për akreditim dhe në Manualin e Akreditimit. Pas pranimit të RVV, stafi i AKA kontrollon që RVV plotëson kriteret e përcaktuara në Manualin e Akreditimit. 19

20 5. Vlerësimi i jashtëm nga ekspertët ndërkombëtarë. Nëse RVV i plotëson të gjitha kërkesat, i dërgohet ekspertëve të jashtëm për vlerësimin e jashtëm të institucionit dhe / ose programeve te studimit. Ekspertët e jashtëm shqyrtojnë RVV-në në mënyrë të pavarur dhe kryejnë një vizitë në terren së bashku me zyrtarët e AKA-së tek IAL për të kontrolluar informacionin e RVV dhe kërkesat përkatëse për akreditim. Së fundmi, ekipi i jashtëm i ekspertëve përgatit një raport vlerësimi mbi gjetjet e tyre duke detajuar konkluzionet e tyre dhe duke bërë rekomandime lidhur me akreditimin ose jo akreditimin e institucionit dhe / ose programeve, si dhe rekomandimet për secilin kriter të akreditimit (ose grupit te kritereve). Ekipi i ekspertëve mund të ndryshojë në numër, nga dy në shtatë, varësisht nga numri dhe llojllojshmëria e programeve të studimit të dorëzuara. Ekipi i ekspertëve përfshin të paktën një student. 6. Vendimi përfundimtar. KSHC, bazuar në raportin e vlerësimit të ekspertëve të jashtëm, merr vendimin përfundimtar nëse (ri) akreditimi duhet të jepet dhe nëse po, kohëzgjatja e akreditimit. 7. Pasi që IAL të marrin vendimin përfundimtar për (ri) akreditimin, atyre u kërkohet të sigurojnë një 'Plan për Përmirësim' që adreson rekomandimet e panelit të vlerësimit. Plani duhet të ketë veprime konkrete, me afate kohore dhe detaje të ndarjes së planifikuar të burimeve njerëzore dhe financiare në mënyrë që të arrihen këto rekomandime. AKA ka një vit nga data e aplikimit për të shqyrtuar kërkesat për akreditim. Më konkretisht, për aplikimet e akreditimit të dorëzuara para 31 tetorit, AKA lëshon një vendim vlerësimi jo më vonë se në qershor ose korrik të vitit vijues. Kjo i lejon IAL-të të bëjnë përgatitjet për vitin e ri akademik i cili fillon në shtator. 20

21 7. SIGURIMI I BRENDSHËM I CILËSISË SË AGJENCISË AKA vepron sipas legjislacionit kombëtar dhe dokumenteve profesionale të përmendura më lart dhe procedurat e saj të brendshme të sigurimit të cilësisë janë përshkruar në këto dokumente. Agjencia është pjesë e sistemit të përgjithshëm të shërbimit civil që vepron në Kosovë, prandaj dhe shumë nga procedurat në lidhje me afatet kohore, konfliktet e interesit, sjelljet etike, janë vendosur nga qeveria qendrore. Përveç kësaj, AKA ka angazhuar një sërë aktivitetesh si: - Kryerja e anketimeve me IAL-të dhe palët e interesuara - Angazhimi në dialog të vazhdueshëm me institucionet e arsimit të lartë - Rregulloret kombëtare lidhur me procedurat administrative duke përfshirë sjelljen etike - Miratimi i Kodit të Etikës - Miratimi i Manualit të Akreditimit i cili përfshin normat e jashtme të sigurimit të cilësisë dhe ofron udhëzime të qarta për zbatimin e procesit të ri / akreditimit. Sondazhi i fundit i kryer me IAL-të ofroi informata të vlefshme për Agjencinë dhe bëri përmirësime në metodologjinë dhe proceset e përgjithshme të përdorura dhe në procedurat e brendshme të AKA-së. Sa i përket sigurimit të jashtëm të cilësisë, me qëllim të sigurimit të një procesi të qetë të ri/akreditimit, garantimit të cilësisë në vizitat në terren përmes objektivitetit dhe profesionalizmit dhe koordinimit të një komunikimi të ngushtë mes ekipeve të ekspertëve dhe institucioneve të arsimit të lartë në të gjitha fazat e procesit, AKA delegon të paktën një përfaqësues të agjencisë për të shoqëruar ekipin e ekspertëve për tërë kohëzgjatjen e vizitës në terren. Koordinatori(ët) i AKA-së nuk luan një rol aktiv në mbledhje dhe nuk kontribuon në vendimet e ekipit të ekspertëve, por është në dispozicion për të ofruar mbështetje administrative dhe udhëzime për panelin dhe institucionin. Konsiderohet se kjo përfshirje është në dobi të ekipit të ekspertëve dhe institucionit, për të siguruar një kuptim të përbashkët të procesit të ri / akreditimit. Është miratuar një Kod i Etikës që siguron një sërë parimesh, vlerash dhe rregulla të sjelljes në lidhje me sjelljen dhe aktivitetet e ndërmarra nga anëtarët e Këshillit Shtetëror të Cilësisë (KShC), personelit të përhershëm të AKA dhe institucioneve të arsimit të lartë. 21

22 8. AKTIVITETET NDËRKOMBËTARE TË AKA 8.1. Ndërkombëtarizimi i arsimit të lartë në Kosovë Ndërkombëtarizimi i arsimit të lartë Kosovar mund të përshkruhet si shumë i fragmentuar. Ndërsa disa pjesë janë të ekspozuara ndërkombëtarisht, të tjerat janë me natyrë të rrënjosura në nivel lokal. Për shkak të zhvillimeve historike gjatë dekadave të fundit, Kosova ka ndërtuar komunitete të mëdha të diasporës në Evropë dhe në mbarë botën. Kjo ka ndikuar në lëvizjen e studentëve dhe stafit. Disa hulumtues kosovarë u larguan nga vendi gjatë luftës, dhe sot kosovarët e rinj kthehen me kualifikime nga shtetet në të cilat ata kishin emigruar. Në të njëjtën kohë, pabarazitë ekonomike dhe regjimi i rreptë i vizave të BE kufizojnë lëvizshmërinë ndërkombëtare të qytetarëve të Kosovës. Shumica e kosovarëve kanë gjuhën shqipe si gjuhë amtare. Rrjedhimisht, shumë programe akademike janë dorëzuar në këtë gjuhë. Vendi është gjithashtu vend i disa minoriteteve etnike dhe gjuhësore. Komuniteti serb përbën rreth 10% të popullsisë së Kosovës dhe Universiteti i Mitrovicës së Veriut ofron programe në gjuhën e tyre. Disa universitete publike ofrojnë programe të zgjedhura në gjuhët e komuniteteve më të vogla si boshnjakët dhe turqit. Sot, anglishtja është qartazi gjuha numër një e huaj në Kosovë dhe është e folur gjerësisht në të gjithë akademinë. Sidoqoftë, anglishtja nuk ishte një lëndë e detyrueshme në kohët e mëparshme dhe në gjeneratat e vjetra (në mesin e tyre disa nga stafi i lartë i universitetit) kanë zotërim të kufizuar të gjuhës angleze. Popullata shqiptare gjithashtu jeton në disa pjesë të Maqedonisë, Malit të Zi dhe Serbisë. Midis të gjitha këtyre rajoneve, ka lidhje kulturore dhe historike që lehtësojnë lidhjet akademike dhe shkëmbimet. AKA mbështet shkëmbimin rajonal, ndonëse anëtarësitë e saj në shoqatat evropiane për sigurimin e cilësisë dhe aktivitetet dypalëshe. Sidoqoftë, personeli akademik nga rajoni, në raste, është paraqitur me mashtrim nga IAL-të si anëtarë të fakultetit me orar të plotë gjatë procedurave të akreditimit. Për të parandaluar cilësinë e arsimit të lartë të Kosovës duke u kompromentuar nga aktivitete të tilla të paligjshme, AKA është e gatshme të sigurojë që rekrutët nga jashtë rajonit të kenë një cilësi mjaft të lartë për të mbrojtur kredibilitetin e saj në përmbushjen e standardeve evropiane. Si një kandidat potencial për anëtarësim në BE, Kosova mundet, pjesërisht, të marrë pjesë në programin Erasmus +. Shumë universitete marrin pjesë në projektet e Erasmus + me qëllimin parësor të zhvillimit të kapaciteteve nëpërmjet shkëmbimeve ndërkombëtare. Nxënësit mund të marrin pjesë në shkëmbimet e Erasmus + vetëm në kuadër të projekteve të universiteteve të tyre, duke e bërë lëvizjen afatshkurtër dhe afatmesme të studentëve më pak të zakonshëm sesa në vendet e tjera evropiane Qëllimet e ndërkombëtarizimit Natyra ndërkombëtare e arsimit të lartë kosovar në përgjithësi dhe AKA në veçanti janë të përcaktuara në rregulloret ligjore. Dy qëllimet kryesore ndërkombëtare janë: Vendosja e standardeve ndërkombëtare të cilësisë për arsimin e lartë dhe sigurimi i cilësisë Krahasueshmëria ndërkombëtare e titujve 22

23 Në mesin e parimeve të arsimit të lartë, ligji liston "një fokus evropian dhe ndërkombëtar në të gjitha fushat e arsimit të lartë, duke siguruar lëvizjen e studentëve dhe stafit dhe krahasueshmërinë e standardeve të diplomave dhe kualifikimeve" (Ligji 04 / L-037, Neni 2). Përkufizimi ligjor i akreditimit përfshin që institucionet dhe programet "të përmbushin standardet e cilësisë të njohura ndërkombëtarisht" (Ligji 04 / L-037, Neni 3). Udhëzimi Administrativ 15/2018 për akreditimin e institucioneve të arsimit të lartë rregullon që AKA duhet të përmbushë ESG (AI 09/2017, neni 3/2) dhe AKA duhet të zbatojë standardet ndërkombëtare të cilësisë (UA 15/2018, neni 3/3). Në nenin 6, kjo përcaktohet më tej si parimi 1.6 i cili rregullon "aksesin evropian dhe ndërkombëtar në të gjitha fushat e arsimit të lartë për të mundësuar lëvizjen e studentëve dhe stafit dhe krahasueshmërinë e standardeve të diplomës dhe kualifikimit Anëtarësimi në organizata ndërkombëtare Për të siguruar integrimin e saj në Zonën Evropiane të Arsimit të Lartë dhe për të zhvilluar standardet e saj sipas zhvillimeve evropiane dhe ndërkombëtare, AKA është anëtare e rrjeteve kryesore për sigurimin e cilësisë. AKA është anëtare e CEENQA. CEENQA i mundëson AKA-së të rrënjosë lidhjet brenda rajonit. Rrjeti ofron një mundësi për të diskutuar zbatimin e standardeve evropiane në rrethanat specifike të Evropës Juglindore. AKA priti takimin vjetor të CEENQA-s në vitin 2014 në Prishtinë Agjencia e Akreditimit Maqedonas ka ftuar AKA-në që të prezantojë praktikën e saj të akreditimit në konferencën e tyre kombëtare në fillim të vitit Është bërë një marrëveshje informale me Agjencinë Shqiptare të Akreditimit për të rritur shkëmbimin e rishikuesve ndërkombëtarë. AKA është anëtare nën mbikëqyrje e ENQA-s. AKA kërkon të rimarrë anëtarësimin e plotë pas shqyrtimit të ENQA që do të mbahet në vitin Që nga viti 2011, statusi i anëtarësimit të AKA-së në ENQA ka ndryshuar disa herë: Anëtar i asociuar ( ) Anëtar i plotë ( ) Anëtar nën mbikëqyrje (2018 -) AKA është anëtare e INQAAHE AKA u bë anëtare e EQAR në 2015, megjithatë për shkak të arsyeve të shpjeguara në hyrje, ajo humbi anëtarësimin e saj në