REVISTA GALEGA DE EDUCACIÓN Nº 53 AS ESCOLAS DOS AMERICANOS

Size: px

Start display at page:

Download "REVISTA GALEGA DE EDUCACIÓN Nº 53 AS ESCOLAS DOS AMERICANOS"

Katherine Townsend
5 years ago
Views:

REVISTA GALEGA DE EDUCACIÓN Nº 53 AS ESCOLAS DOS AMERICANOS Editorial Regresando ao pasado O tema: As escolas dos americanos Presentación (Coordinadores do monográfico) A emigración galega a América:

O caso das Pontes como exemplo Manuel Souto López (Concello das Pontes) Agraristas e emigrantes compartillando un ideal educativo X.

1 REVISTA GALEGA DE EDUCACIÓN Nº 53 AS ESCOLAS DOS AMERICANOS Editorial Regresando ao pasado O tema: As escolas dos americanos Presentación (Coordinadores do monográfico) A emigración galega a América: sociabilidade, política, cultura e educación Vida, organización e avatares das sociedades de instrución. O caso das Pontes como exemplo Manuel Souto López (Concello das Pontes) Agraristas e emigrantes compartillando un ideal educativo X. Amancio Liñares Giraut (IES Xulián Magariños Negreira) Emigración e arquitectura escolar nas primeiras décadas do século XX José Ramón Iglesias Veiga (CEIP Pino Manso O Porriño) A proxección social, cultural e educativa da masonería galega: Unha panorámica con América ao fondo Carlos Pereira Martínez (Instituto de Estudos Políticos e Sociais ) As escolas dos americanos: En castelán ou en galego? Moito mal que fan a Galicia (Universidade de Santiago) Emigrantes doutras nacións e educación na Arxentina Emigrantes galegos e a educação em Brasil no alborexar do século XX: Entre São Paulo e Santos Maurilane de Souza Biccas (Universidade de São Paulo) O Brasil como a América, América... de John Ford Raúl Soutelo Vázquez (IES Porto do Son) Para sabermos algo máis Raúl Eirín Nemiña (Coordinador do monográfico) De onte a hoxe: Inmigración e realidade escolar. Formulacións e estratexias Diana Priegue (Universidade de Santiago) VI Encontro de debate sobre sobre a escolar rural en Devesos. Crónica dun feliz centenario Emilio Castro Fustes (Museo Pedagóxico de Galicia)

2 (Museo Pedagóxico de Galicia) Para sabermos algo máis (Coordinadores do monográfico) A entrevista Educación social e escola Novas tecnoloxías A escola rural Dino Pacio Menores na educación social, alumnos no sistema educativo: Voces (im)prescindibles na atención á diversidade Ana Iglesias Galdo Facer radio en francés: Unha experiencia na clase de idiomas Miguel Cumbraos Álvarez (IES Xograr Afonso Gómez Sarria) O proxecto cultural-educativo Arumes do Corgo Mario Outeiro Iglesias Mª Beatriz Páramo Iglesias (CPI de Cervantes) O xogos de bólos de Parada do Sil. Historia da vida, recuperación e difusión do patrimonio dun concello no rural de Ourense Juanjo García Rodicio (Orientador escolar) Experiencias As outras escolas Recursos do contorno Investigación Panoraula Recensións Unha experiencia máxica na Educación Infantil Fátima Rodríguez Eiroa (CRA de Valga) Establecendo sinerxías entres centros europeos. Experiencias e traxectoria no CPI O Cruce Milagros Trigo Miranda (CPI O Cruce Cerceda) Casa Grande de Xanceda Araceli Serantes Pazos Aplicación informática do Programa de Integración Gestáltico (PIG) para autistas Manuel Ojea Rúa (Universidade de Vigo) Actualidade do mundo da educación e recensións de publicacións Xosé Ramos Rodríguez (Nova Escola Galega) Charles Dickens: A infancia en tempos de capitalismo salvaxe Miguel Vázquez Freire (Escritor) Outras lecturas Mercedes Espiño Amil

3 Humor DOcENTES Xosé Tomás

4 O TEMA / Resumos / Resúmenes / Abstracts Resumos Resúmenes Abstracts A EMIGRACIÓN GALEGA A AMÉRICA: SOCIABILIDADE, POLÍTICA, CULTURA E EDUCACIÓN Para falar da acción cultural e educativa dos inmigrantes galegos a América, desenvolvida alá ou promovida aquí, é conveniente antes achegarse ao fenómeno emigratorio singular do que falamos, ás súas vidas, percepcións, representacións, prácticas de sociabilidade e manifestacións de vida. É dende a sociabilidade americana dende onde se fraguarán os proxectos galegos Para hablar de la acción cultural y educativa de los inmigrantes gallegos a América, desarrollada allá o promovida aquí, es conveniente antes acercarse al fenómeno emigratorio singular del que hablamos, a sus vidas, percepciones, representaciones, prácticas de sociabilidad y manifestaciones de vida. Es desde la sociabilidad americana desde donde se fraguarán los proyectos gallegos. In order to talk about the cultural and educational action carried out by Galician immigrants to America, either developed there or promoted here, it is convenient to start by getting closer to the singular migratory movement under consideration: their lives, perceptions, representations, practices of sociability and life manifestations. It is from the American sociability that the Galician projects would be forged. VIDA, ORGANIZACIÓN E AVATARES DAS SOCIEDADES DE INSTRUCIÓN. O CASO DAS PONTES COMO EXEMPLO Manuel Souto López O autor achéganos ao modo de constituír as sociedades de instrución: iniciativa, vida organizativa, tomas de decisión, continuidade no tempo; unha historia interna, para comprender mellor a súa historia externa. Alúdese a procesos de aprendizaxe democrática. El autor nos acerca al modo de constituir las sociedades de instrucción: iniciativa, vida organizativa, tomas de decisión, continuidad en el tiempo; una historia interna, para mejor comprender su historia externa. Se alude a procesos de aprendizaje democrático. The author gets us closer to the way of building societies of instruction: initiative, organizational life, decisionmaking, continuity through time; an internal history, to understand better their external history. AGRARISTAS E EMIGRANTES COMPARTILLANDO UN IDEAL EDUCATIVO X. Amancio Liñares Girault A confluencia de dúas dinámicas ou procesos societarios vivos, o agrarismo e o de asociacións emigrantes de intención sociocultural, cando se deu, tivo a miúdo consecuencias favorables para o desenvolvemento escolar, como así se anota por parte do autor. La confluencia de dos dinámicas o procesos societarios vivos, el agrarismo y asociaciones emigrante de intención socio-cultural, cuando se dio, tuvo a menudo consecuencias favorables para el desarrollo escolar, como así se anota por parte del autor. The convergence of two different dynamics or living trade-unionist processes, Agrarianism and emigrant societies with a socio-cultural intention, whenever it took place, frequently had positive consequences for school development, as it is stated by the author of the present article. EMIGRACIÓN E ARQUITECTURA ESCOLAR NAS PRIMEIRAS DÉCADAS DO S.XX José Ramón Iglesias Veiga Na Galicia dos anos dez e vinte apenas existían edificios públicos propiamente escolares ao servirse de casas de veciñanza para establecer nelas as escolas, singularmente no medio rural. Esta ausencia foi modificada, ás veces de modo moi notable, a través dos numerosos edificios escolares de creación emigrante, grandes, pequenos e medianos, singulares e pensados como espazo escolar con frecuencia. En la Galicia de los años diez y veinte apenas existían edificios públicos propiamente escolares al servirse de casas 8 REVISTA GALEGA DE EDUCACIÓN - NÚM. 53 XUÑO 2012

5 Resumos / Resúmenes / Abstracts / O TEMA de vecindad para establecer en ella las escuelas, singularmente en el medio rural. Esta ausencia fue modificada, a veces de modo muy notable, a través de los numerosos edificios escolares de creación emigrante, grandes, pequeños y medianos, singulares y pensados como espacio escolar con frecuencia. In the Galicia of the first two decades of the 20th century there barely existed public buildings strictly dedicated to educational purposes, using tenement houses to establish schools in them, particularly in rural spaces. This absence was modified, sometimes remarkably, by the numerous school buildings created by emigrant population: big, small, medium-sized, singular and frequently thought of as school spaces. A PROXECCIÓN SOCIAL, CULTURAL, E EDUCATIVA DA MASONERÍA GALEGA: UNHA PANORÁMICA CON AMÉRICA AO FONDO Carlos Pereira Martínez Nin moito menos eran todos masóns, amantes da liberdade, non dogmáticas, demócratas. Pero, entre a vida organizada dos emigrantes a América (ateneos, prensa, sociedade) non eran poucos os masóns, preocupados sempre polo desenvolvemento cultural. Unha atmosfera presente e propicia para as iniciativas de creación e apoio escolar levado a cabo dende a emigración. Ni mucho menos eran todos masones, amantes de la libertad, no dogmáticas, demócratas. Pero, entre la vida organizada de los emigrantes a América (ateneos, prensa, sociedad) no eran pocos los masones, preocupados siempre por el desarrollo cultural. Una atmósfera presente y propicia para las iniciativas de creación y apoyo escolar llevado a cabo desde la emigración. Not all of them were masons, freedom-lovers, not at all dogmatic, democratic. But, within the organized life of emigrants in America (cultural associations, press, society), there were not few masons, always concerned with cultural development. A present atmosphere propitious for initiatives of school creation and support carried out from emigration. AS ESCOLAS DOS AMERICANOS: EN CASTELÁN OU EN GALEGO? MOITO MAL QUE FAN A GALICIA A lingua, fonte de orixinalidade e de creatividade social, sempre tamén un motivo de conflito cognitivo, en castelán, ou en galego, nas escolas? Un debate aberto, a pesar de estar pechado para moitos. Camiñábase lentamente cara á galeguización. La lengua, fuente de originalidad y de creatividad social, siempre también un motivo de conflicto cognitivo, en castellano, o en gallego, en las escuelas? Un debate abierto, a pesar de estar cerrado para muchos. Se caminaba lentamente hacia la galleguización Language, source of originality and social creativity, but also a constant cause of cognitive conflict; what language should we use in schools... Spanish or Galician? It is an open debate, despite being closed for many people. We can say to be slowly walking towards the establishment of Galician as the vehicular language. EMIGRANTES DOUTRAS NACIÓNS E EDUCACIÓN NA ARXENTINA Os galegos eran parte só dos emigrantes europeos en Arxentina. Interrelacionáronse con alemáns, italianos, polacos, escoceses. Unha Galicia en concerto transnacional e facendo novas aprendizaxes a través dun intercambio de apropiacións. Los gallegos eran parte sólo de los emigrantes europeos en Argentina. Se interrelacionaron con alemanes, italianos, polacos, escoceses. Una Galicia en concierto transnacional y haciendo nuevos aprendizajes a través de un intercambio de apropiaciones. Galician people were only a part of the European emigrants in Argentina. They were in contact with German, Italian, Polish, Scottish. This meant a Galicia in transnational concert, learning through an interchange of appropriations. EMIGRANTES GALEGOS E A EDUCAÇAO EM BRASIL NO ALBOREXAR DO S. XX: ENTRE SÃO PAULO E SANTOS Maurilane de Souza Biccas Brasil, máis próximo en lingua, tamén foi un moi notable punto de arribada de emigrantes galegos, se ben aquí apenas constituíron sociedades. Quizais se puideron integrar mellor e non sentiron unha específica necesidade de agruparse e de distinguirse. En todo caso, mesmo máis que como galegos, fixérono como españois. Brasil, más próximo en lingua, también fue un muy notable punto de arribada de emigrantes gallegos, si bien aquí apenas constituyeron sociedades. Quizás se pudieron integrar mejor y no sintieron una específica necesidad de agruparse y de distinguirse. En todo caso, incluso más que como gallegos lo hicieron como españoles. Brazil, closer to Galicia linguistically, was also a hot spot of arrival for Galician emigrants, although in this country they barely built societies as such. Maybe it is because they were able to integrate themselves with the people living there and thus they did not feel a specific need to be grouped together and distinguished. In any case, even more as Galician people, they did it as Spanish. REVISTA GALEGA DE EDUCACIÓN - NÚM. 53 XUÑO

6 O TEMA / Resumos / Resúmenes / Abstracts O BRASIL COMO A AMÉRICA, AMÉRICA... DE JOHN FORD Raúl Soutelo Vázquez En América de John Ford as novas terras represéntanse como terra prometida. E algo así debeu ser para os millóns de europeos que alá foron. Eran territorios grandes, onde moito distinto parecía que fose posible. Alá soñaron tamén as xentes procedentes de Galicia. En América de John Ford las nuevas tierras se representan como tierra prometida. Y algo así debió ser para los millones de europeos que allá fueron. Eran territorios grandes, donde mucho distinto parecía que fuese posible. Allá soñaron también las gentes procedentes de Galicia. In the John Ford America the new lands were represented as the promised land. And it must have been something like that for the millions of Europeans that went to Brazil. There were large territories, where so many differences seem to make it possible. People from Galicia also dreamt there. DE ONTE A HOXE: INMIGRACIÓN E REALIDADE ESCOLAR. FORMULACIÓNS E ESTRATEXIAS Diana Priegue Segue existindo, mesmo renovada, unha emigración dende Galicia. Pero é distinto. Máis próximo a aquilo de hai décadas si é a chegada a Galicia de varios miles de inmigrantes. E con eles sen luxos de idade escolar. Debemos, entón, cultivar xestos e prácticas de integración cívica e de interculturalidade. Sigue existiendo, renovada incluso, una emigración desde Galicia. Pero es distinto. Más próximo a aquello de hace décadas sí es la llegada a Galicia de varios miles de inmigrantes. Y con ellos sin lujos de edad escolar. Debemos, entonces, cultivar gestos y prácticas de integración cívica y de interculturalidad. It still exists, even renewed, an emigration from Galicia. But it is different now. Closer to what was lived decades ago it is the arrival to Galicia of thousands of immigrants, without luxuries in scholar age. We should, then, encourage gestures and practices oriented towards civic integration and intercultural relations. VI ENCONTRO DE DEBATE SOBRE A ESCOLA RU- RAL EN DEVESOS. CRÓNICA DUN FELIZ CENTENA- RIO Emilio Castro Fustes Cen anos despois da creación da escola rural de Devesos, Nova Escola Galega convocou alí o seu VI Encontro sobre a educación no medio rural no momento presente, ao tempo de render homenaxe ao empeño dunha parroquia por soster unha escola laica e para todos. Cien años después de la creación de la escuela rural de Devesos, Nova Escola Galega ha convocado allí su VI Encuentro de debate sobre la educación en el medio rural en el momento presente, al mismo tiempo que rinde homenaje al empeño de una parroquia por sostener una escuela laica y para todos. One hundred years after the creation of the rural school of Devesos, Nova Escola Galega ( organized there the 6th edition of Encontro, a meeting on education in the rural medium in the present moment, also with the intention of paying tribute to the effort of this parish to sustain a secular school for everybody. 10 REVISTA GALEGA DE EDUCACIÓN - NÚM. 53 XUÑO 2012

O SIGNIFICADO DO DEBUXO: DETECCIÓN E PREVENCIÓN DE POSIBLES TRASTORNOS OU MALOS TRATOS NO ÁMBITO SOCIOFAMILIAR

O SIGNIFICADO DO DEBUXO: DETECCIÓN E PREVENCIÓN DE POSIBLES TRASTORNOS OU MALOS TRATOS NO ÁMBITO SOCIOFAMILIAR Datas de celebración: 25 e 28 de xuño Dirección: María Lidia Platas Secretaría: Maricarmen