Тақырыбы: Исламдық қаржыландырудың Қазақстандағы даму мәселелері. Орындаған: Қабылдаған:

Transcription

1 Тақырыбы: Исламдық қаржыландырудың Қазақстандағы даму мәселелері Орындаған: Қабылдаған:

2

3 Дәстүрлі қаржы жүйесінен өзге жаңа бағытта дамып келе жатқан қаржы жүйесі исламдық қаржы жүйесі болып табылады. Бұл бағыт елімізде де дамып келе жатыр. Алғашқыда бұл исламдық қаржы тек қана мұсылман елдерінде дамып, осы сала бойынша жұмыстар жүргізілген болса, қазір Еуропа елдерімен қатар дамыған Оңтүстік Корея, Жапония сынды елдер де қызығушылық танытып отыр. Бұл жүйенің адамгершілік этикалық қағидаларына сүйенуі және операциялардың ашықтығы мен әділеттілігі қаржы жүйесінің мұсылман емес тұтынушылар арасында да сұранысқа ие болып отыр.

4 Әлемдік қаржы дағдарысы кезінде классикалық банктер тоқырауға ұшыраған тұста исламдық банктердің өз тұрақтылығын сақтап қалуы оның танымалдылығын арттырды. Исламдық қаржыландыру исламның діни ережелеріне негізделген әрі дәстүрлі қаржыландыруға балама жол. Жалпы исламдық банктердің мақсаты табыс табумен қатар, моральдық-этикалық міндеттемелердің орындалуы болып табылады. Исламдық банктердің дәстүрлі банктерден айырмашылығы ақша қаражаттарын пайызсыз негізде ұсынуында болып табылады. Исламдық экономикалық үлгінің басты ұстанымы ол пайыздық төлем төлеу мен алуға тыйым салынуында, яғни несие берушінің ешқандай күш жұмсамай әрі борышқор табысқа қол жеткізе алғанына немесе шығынға ұшырағанына қарамастан пайыздық үстеме алуынан туындайтын әділетсіздіктің орын алуында болып табылады

5

6 Исламдық экономика жүйесінде кеңінен таралған банктік операциялардың қатарына мурабаха, мудараба, мушарака, иджара жатады:

7 Қазіргі кезде Қазақстан Республикасында бір ислам банкі «Al Hilal» Ислам Банкі (мұнан әрі Банк) жұмыс істейді. Al Hilal Bank Public Joint Stock Company (Абу Даби, бірлескен Араб Әмірліктері) Банктің 100 % акцияларына ие жылғы қыркүйекте Al Hilal Bank жалғыз акционеріне халықаралық рейтингтер ұсынылды. Fitch Ratings сияқты халықаралық рейтинг агенттіктері тұрақты болжаммен «А+» рейтингін ұсынды, ал Moody 's «A1/P1» рейтингін ұсынды жылғы тамызда Қазақстандағы Al Hilal Банкіне банктік заңнамаға сәйкес банктік холдинг мәртебесі берілді. Банктің 2 филиалы бар (Астана, Шымкент) жылы Банк ЖСДИК эгидасымен құрылған жергілікті Иджара компаниясының бірлескен құрылтайшысы болды.

8

9 Жаһандық экономикалық дағдарыс исламдық қаржыландырудың өміршеңділігін дәлелдеп берді. Исламдық қаржыландырудың басты басымдықтарының бірі пайыздық қойылымның алынбауымен сипатталады. Себебі банктік қойылым Шариғат қағидаларына қайшы келеді. Исламды қ банкинг акционерлік капиталға инвестордың қатысуы ар қылы қаржыландырылады. Бұл жерде пайда арнайы бағалы қа ғаз шығарудан құралса, одан түскен табыс экономиканың нақты секторында ғы жобаны инвестициялауға бағытталады. Сонымен бірге бұл модельдің тартымды тұсы ретінде бизнесті ң рухани тазалығының сақталуын да атап өтеуге болады. Исламды қ банкингте кепілзатсыз, бірақ болашағынан үміт күттіретін жобалар да қаржыландырылуы мүмкін. Мұндай жағдайларда бизнес жобаны ң экономикалық өміршеңдігі, нарықтың нақты сегментіндегі коньюнктураны ң даму преспективалары, клиенттің іскерлік қабілеттері м ұқият талданады. Осы орайда соңғы жылдары исламдық қаржыландырудың әлемдегі, оны ң ішінде біздің ел үшін маңыздылығы артуда

10 Қазіргі кезде исламдық қаржыландыру институттары АҚШ пен Батыс Еуропаны қоса алғанда әлемнің сексенге жуық елінде 400-ден астам банктері арқылы қызмет көрсетеді. Исламды қ даму банкінің бағалауы бойынша, соңғы жылдары исламдық қаржы активтерінің өсімі орташа есеппен 10-15%-ға артып, 2015 жылды ң соңында олардың жалпы көлемі 2.8 трлн. АҚШ доллары болады деп күтілуде. Standard&Poor s рейтингтік агенттігінің бағалауынша ол 4 трлн. АҚШ долларына дейін жететін жеті еселік даму м үмкіндігі бар. Сонымен қатар, сарапшылардың көзқарасы бойынша Орталы қ Азия, Солтүстік Африка және Оңтүстік-шығыс Азия елдерінің ислам қаржылары дамуының болашағы өте зор болып табылады. Қазіргі кезде көптеген дамыған елдерде исламдық қаржыландырудың қағидаларына негізделе отырып, дәстүрлі қызметтерді атқарып жатыр

11

12 Қазақстанда 2020 жылға дейін исламдық қаржыларды дамыту бойынша Жол картасы жобасының нысаналы көрсеткіштері. Көрсеткіштер Исламдық банктер 1/$33 млн 3 5 Исламдық «терезелер» Исламдық ШНҰ Исламдық лизингтік компаниялар Тәуелсіз сукук 1/$500 млн Корпоративтік сукук Исламдық инвестициялық қорлар Такафул компаниялары ИҚ бойынша консалтинг ұсынатын заңды компаниялар Қаржылық консалтингтік компаниялар

13 Исламдық қаржыландарудың Қазақстандағы даму хроникасы 2015 жылғы сәуір айында Ислам Даму Банкіні ң техникалы қ к өмегі ше ңберінде ҚРҰБ дүние жүзіндегі жетекші консалтингтік компанияларды ң бірімен келісімге қол қойды; 2015 жылғы сәуір айында исламдық са қтандыру, лизинг ж әне банкинг мәселелерін қарастыратын Заңға қол қойылды; 2015 жылғы мамыр айында Ұлттық Банкпен И ҚДА-мен бірлесіп исламды қ қаржыландырудан брошюра шығарылды; 2015 жылғы қарашада егеменді ислам ба ғалы қа ғаздары мен д әст үрлі банктерді ислам банктеріне айналдыру мәселелерін қарастыратын За ң қабылданды; 2015 жылғы желтоқсан айында Қазақстан Республикасыны ң Президентіні ң исламдық қаржыландыру туралы с ұхбаты Isfire журналында жарыққа шықты; 2015 жылғы желтоқсанда IRTI, Thomson Reuters және CIBAFI-мен бірлесіп дайындалған Kazakhstan Islamic Country Report Дүниежүзілік ислам банкингінің конференциясы аясында Манама қаласында жарияланды

14

15 Исламдық банкингті елімізде дамыту үшін келесідей ұсыныстарды ұсынамын:

16 Қорытынды Десек те бүгінгі күні елімізде жеке тұлғаларға исламдық банк өнімдерін тұтыну мүмкін болмай отыр. Ол бірінші кезекте заңдық негізде осы мәселелердің реттелмеуімен байланысты. Егер де осы банктік бағыт бойынша жұмыстар тиянақты жалғастырылатын болса, онда еліміздегі басым тұрғындардың діни сенімдерінің, сонымен бірге исламдық қаржы жүйесіне деген сенімнің жоғарылауына байланысты исламдық банкингтің өсуі айтарлықтай деңгейде артуы мүмкін. Жалпы алғанда қазіргі таңда Алматы ислам қаржысының орталығы ретінде қаралу мүмкіндігі исламдық қаржыландырудың Қазақстанда даму болашағының бар екендігіне негіз бола алады.

17 Пайдаланылған әдебиеттер тізімі Мемлекет Басшысының ж Исламдық қаржыландыруды дамыту тапсырмасы Қазақстанда исламдық қаржыландыруды дамыту хроникасы// Қазақстан Республикасы Үкіметінің 371 «Қазақстанда 2020 жылға дейін исламдық қаржыландыруды дамыту жөніндегі жол картасы Қаулысы Антропов В.В., Сабуров А.М. Исламские банки в мире и в России // Финансы С Мода немесе панацея исламдық банкингі // Kazakhstan Халықаралық іскерлік журналы, 2, 2010 ж.

18 Назарларыңызға рахмет!!!