ИННОВАЦИЯЛАР ЖАСАУ ЖӘНЕ ОЛАРДЫ КОММЕРЦИЯЛАУ ПРОЦЕСІ

Transcription

1 Алматы Менеджмент Университеті, академиялық профессор, э.ғ.к., доцент, Косолапов Г.В. ( Алматы қ., Қазақстан) ИННОВАЦИЯЛАР ЖАСАУ ЖӘНЕ ОЛАРДЫ КОММЕРЦИЯЛАУ ПРОЦЕСІ 2015 ж, тамыз 1

2 Барлығы дұрыс атау беруден бастау алады Дұрыс атау амал тудырады Конфуций

3 Мәселенің көкейтестілігі Инновациялық дамудың ең күрделі мәселелерінің бірі болып: ғылым, өндіріс, бизнес интеграция мен нарықтың білімді қолдануға мұқтаждығы инновациялық жобалады қаржыландыру, зияткерлік жеке меншікті коммерциялау оларды жүзеге асыру бойынша құрылым жасау. Бұл мәселелердің республикада шешімін таппауын Қазақстан экономикасының инновациялық даму стратегиясына көшу проблемасындағы негізгілерге жатқызуға болады Қойылған мәселелерді шешу үшін тетіктер қажет. Жұмыста оларды шешу тәсілдерінің бірі ұсынылады. 3

4 Мақсат: Зерттеу мақсаты мен міндеттері Зияткерлік меншікті коммерциялау міндеттерін шешу үшін инновациялар жасау операциялық айналымының сызбасын әзірлеу Міндеттер: Инновация жасау процесінде қатысушылар мен олардың міндеттерін анықтау. Қойылған міндеттерді шешу үшін қаржы құралдарын анықтау ИНСО коммерциялау тетігін әзірлеу Инновациялық жобаның қаржы-несиелік операцияларын басқару жүйесін әзірлеу. 4

5 Қабылданған терминология Инновация «Тәжірибелік қызметте немесе жаңа қызмет тәсілдерінде қолданылатын жаңа не жетілдірілген технологиялық процесс түрінде көрініс тапқан инновациялық қызметтің ақырғы нәтижесі» (ЭЫДҰ мен Еуростандарт терминологиясы) Инновациялық қызмет- инновацияларды жасау, игеру және пайдалану бойынша қызметтер. Инновациялық процесс - идеяның (білімнің) біртіндеп түбегейлі және жанама зерттеу, конструкторлық әзірлемелер, маркетинг, өндіру және өткізу кезеңдерінен өтетін инновацияға айналу процесі Инновациялық жүйе - тұтынушылар мен халық мұқтаждығын қанағаттандыру үшін жаңа өнімдер, технологиялар мен қызметтер жасап шығару мақсатында білім өндіру, сақтау және пайдалануға бірлесіп және әрқайсысы жеке үлес қосатын субъектілер мен институттар жиынтығы

6 Қабылданған терминология Зияткерлік меншік пен инновацияны коммерциялау оларды шаруа айналымына тарту процесі мен ақша ағынына айырбастау. ИЫҰ шаруа айналымына тарту бизнес үлгісі ИЫҰ басқа кәсіпорындардың жарғылық капиталына үлесі; франчайзинг; лизинг; құқықты ИЫҰ лизенциялы келісімшарттар бойынша тапсыру; ИЫҰ сату. Ұсынып отырылған бизнес үлгі ипотеканы ИЫҰ кепілдік түрінде қолданып, материалдық емес активтерді секьюрттеу

7 Білімді игілікке айналдыру үшін қолайлы орта құратын факторлар (ИНСО) зияткерлік меншікке құқықты қорғау жүйесі мен оның құнын бағалау. Дамыған иеқұжат жүйесі мен ИНСО құнын бағалау жүйелерінің бар болуы Жаңа білім мен зерттемелер жасау үшін тиісті деңгей технологияларының бар болуы Кадрлық әлеует. Білікті және ынталы қызметшілердің болуы. Кадр әлеуетін даярлау жүйесі ғылым мен білім беру. Кәсіпкерлік жүйенің инновациялық қызметке әзір болуы білімді инновацияға және олардың диффузиясына айналдыру Инновациялық процестің барлық кезеңдерін қаржыландыруға қабілетті қаржы жүйесінің болуы

8 Инновациялық процесс пен білімді ақша ағынына айырбастаудың басты кезеңдері Ақшаны (ресурсты) білім алу үшін қолдану Білімді оны ақша ағымына айырбастау үшін қолдану Ғылым Инновация Жаңа білім жасау Нарықта (тұтынушылар арасында)сұранысы бар жаңа өнім, қызметтер мен процестер және т.б. жасау

9 Жаңалықтар, өнертабыс, иеқұжаттар, тауарлық белгілер, жаңа тауарлар, қызметтер, процестер құжаттамасы, стандарттар және т.б. Инновация жасау кезеңдері Ғылым мен өндірістің жаңа жетістіктеріндегі ғылым, өндіріс және нарық мұқтаждығының бірігуі Процестер, өнімдер, қызметтер және т.б. сапалы өзгеруін қамтамасыз ететін енгізілген жаңалық Жаңалық Жаңа енгізілім Жаңалық Белгілі бір қызмет саласында тиімділікті арттыратын түбегейлі және қолданбалы зерттеулер нәтижесі. Бұл - әлеуетті инновация, жаңа білім, оларды коммерциялауға дейінгі шешімдер Жаңа енгізілімді пайдаланудың басы. Тәжірибелікэксперименттік үлгілер жасау Жаңалықты коммерциялау, оны тарату, ақша ағымына айырбастау. Білімді қоғам мүддесіне қарай алу және пайдаланудың жаңа ұдайы өндірістік циклін қаржыландыруды қамтамасыз етеді

10 Жаңа білім алу - ғылым 5-10 жыл инновациялық поцестің операциялық айналымы Жаңалықтар Алынған білімге құқыты қорғау Зияткерлік меншік нысаны ЗМН ЗМН құндық бағасы Өнім үлгісі, конструкциясы, сызбасына құқықты қорғау ҒЗТКЖ Маркетинг Материалдық емес актив зияткерлік меншік - ИНСО ЗМН құндық бағасы Материалдық емес активтер, үлгілер, модельдер, конструкциялар, сызбалар, өнімдер Маркетинг Бизнес - жоба Тауарлар Ақша ағыны Нарық Жаңа тауарлар, өнімдер, қызметтер және т.б. Өндірушікомпания құру

11 Инновациялық жобаларды қаржыландыруды және зияткерлік меншікті коммерциялауды басқару жүйесі А. Даярлану кезеңі. Негізгі қатысушыларды анықтау: Зияткерлік меншіктер иелері. Жобаны жасаушы (оригинатор) активтерге ие және секьюриттеу басымдылықтарын пайдалануға ниеттенген компания, инновациялық жобалар пулдарын қалыптастырады, зияткерлік меншік иелерімен жұмыс жасайды. Мақсатты компания - SPV (special purpose vehicle) материалдық емес активтер пулымен қамтамасыз етілген бағалы қағаздардың шығарылуын жүзеге асырады. Инвесторлар материалдық емес активтер пулымен қамтамасыз етілген бағалы қағаздарды сатып алушылар 11

12 ИННОВАЦИЯЛЫҚ ЖОБАЛАРДЫ ИПОТЕКА МЕН СЕКЬЮРТТЕУДІ ҚОЛДАНА ОТЫРЫП ҚАРЖЫЛАНДЫРУ Секьюрттеу бөлінген активтермен қамтамасыз етілген құнды қағаздар шығырылымы жолымен ақша талабын бере отырып қаржыландыру Секьюрттеу өтімсіз қарыздарды (өтімсіз активтерді) өтімді активтерге айналдыру процесі. Салынатыт құрал ретінде жасаушы компанияның жобалар түрінде қалыптастырған ИНСО пулдары ұсынылады. Секьюрттеу ақшалай қаражатты түрлендіруші активтердің инвесторларға сатылатын құнды қағаздарға айырбасталу процесі

13 Инновациялық жобаларды қаржыландыру және зияткерлік меншікті коммерциялауды басқару жүйесі Б. Негізгі кезеңдер Оригинатор-компания активтер жасайды, құрылымы бойынша біртектес активтерді пулдарға біріктіреді және оны SPV мақсатты компанияға тапсырады. Активтерді алғаннан кейін SPV жекеменшік бағалы қағаздарды шығаруды жүзеге асырады. Активтерді секьюрттеу, жаңа бағалы қағаздар үшін несиелік рейтинг алу. SPV бағалы қағаздарын БҚН орналастыру. SPV алған бағалы қағаздар сатылымынан түскен ақша оригинаторға беріледі. Ұсынылған жүйе қатысушыларының өзара әрекеттесу сызбасы суретте көрсетілген 13

14 Инновациялық жобаларды қаржыландыруды басқару жүйесі ИНСО иелері Жоба бастамашысы АА ИНСО сүзгілеу ИНСО пулын жасау Тауарлар мен қызметтер нарығы АА Қызметтер мен тауарлар Ұйымдастырушылар Еншілес капиталистер АА АА ақша ағыны ЖК жарғылық капитал ЕДБ екінші деңгейлі банктер Салымшылар пулын құру Еншілес фонд құру (активтерге иемденуші) АА ЖК Салымшылар Еншілес кәсіпорын(инновациял ық бизнес-жоба) АА БВУ немесе ипотекалық компания Қаржы нарығына салымшылар ЖК Ипотекалық несие АА АҚ қайта құрылу АА Акцияларды эмиссиялау немесе құнды қағаздар нарығында сату АА инвесторлар Компания құнын бағалау акциялар 14

15 Білімді игілікке айналдыру бойынша операциялық айналымды жүзеге асыру шарттары 1. Айналымның барлық кезеңдері қаржыландырылуы тиіс. 2. Процесс қатысушылары: Бірыңғай стратегиямен біріктірілуі Үйлестірілген Ынталандырылған болуы тиіс. 3. Қатысушылар мүддесін құрылымның болуы біріктіретін коорпоротивтік 4. Қажетті технология мен қызметшілердің болуы. 5. Тиімді маркетологтар, қаржы менеджерлері мен жаңа өнім жасауға, шығаруға бағдарланған менеджерлердің болуы. Инновация менеджерлері қажет. 6. Айналымның барлық кезеңдерінде қамтамасыз ететін қаржы құралы қажет. қаржыландыруды 7. Заманауи автоматтандырылған процесті басқару жүйелерін енгізу. ақпараттық жүйелер мен

16 Назарларыңызға рахмет!

17 Келесі инновациялық процестер кезеңін ипотека мен материалдық емес активтерді секьюрттеу есебінен қаржыландыру 1-блок Материалдық емес актив Зияткерлік меншік (ИНСО) ИНСО пулын құру Ипотека (салымшы, франчайзинг, жарғылық капитал) Ипотекалық бағалы қағаздарды эмиссиялау Ипотекалық несие Бағалы қағаздар нарығы Бағалы қағаздар Ақша

18 Бизнес-жобаны ҒЗТКЖ нәтижесіне ипотека мен материалдық емес активтерді секьюрттеу есебінен қаржыландыру (материалдық емес активтер) 2-блок Материалдық емес актив: Үлгілер, конструкциялар, сызбалар (ИНСО) Пул немесе ИНСО жобасын жасау Ипотека Ипотекалық бағалы қағаздарды эмиссиялау Ипотекалық несие Бағалы қағаздар нарығы Бағалы қағаздар Ақша

19 Инновациялық процесті қаржыландыруды басқару жүйесін құрастыру әдістемесі Негізгі кезеңдер 1. Оригинаторшы компания ИНСО пулдар қалыптастырады 2. Активтер(материалдық емес) пулына иелік етуші мақсатты компания құру. ИНСО пулының кепілдігіне бағалы қағаздар эмиссиясын әзірлеу 3. Бағалы қағаздарды нарыққа орналастыру. 4. Тартылған қаржыны бизнес-жобаға салу.

20 Қабылданған терминология Инновациялық кластер бірін-бірі өзара толықтырушы және синергиялық әсер, ішкі бәсеклестік, кооперация, еңбек бөлінісінің және т.б. қосымша пайдасының нәтижесінде жеке компаниялар мен тұтастай кластердің бәсекелік басымдықтарын күшейтетін, өзара байланысқан инновациялық ұйымдардың (әзірлеушілер, өндірушілер, инфрақұрылым нысандары, ғылыми-зерттеу ұйымдары, жоғар оқу орындары, технопарктер, бизнес инкубаторлары және т.б. ұйымдардың компаниялары) географиялық шоғырланған тобы.

21 Инновациялық кластер ғылыми білімдерді түрлендіру және олардың негізінде бизнес идеялар қалыптастырудан бастап, инновациялық өнімді нарықа шығаруға дейінгі барлық инновациялық тізбекті қамтиды Орыс тілінде «Innovation» ағылшын сөзінің үш мағынасы бар: жаңалық, жаңа енгізілім, жаңартпа. Оларды инновация жасаудың негізгі кезеңдерін сипаттау үшін қолданамыз