Мыс. МЕТАЛЛУРГ. ҚҰРМЕТТІ МАМАНДЫҚ Балқаш мысына 80 жыл. 42 / шілде / Мерекелеріңізбен, қымбатты металлургтер!

Transcription

1 МЕТАЛЛУРГ. ҚҰРМЕТТІ МАМАНДЫҚ Балқаш мысына 80 жыл 9 бет. Мерзімді басылым емес, тек Қазақмыс тобының қызметкерлеріне арналған және шектеулі ортаға ғана таратылады Қазақ Мыс 42 / шілде / Арнайы Спецвыпуск шығарылым Мерекелеріңізбен, қымбатты металлургтер! БМЗ мыс балқыту цехы балқыту учаскесіндегі механикалық қызметтің жөндеуші-слесарі Мақат Арзымбетов Даңқты әулет Токировтар әулеті ЖМЗ өндірісіне 211 жылдарын арнады 6-7 бет. $30 млн жаңғыртуға Кенқыздыру пешінің іске қосылуы арқасында ЖМЗ қуаты жыл соңында екі есе артады 8 бет. Цифрлы кәсіпорын Қазақмыс компаниясындағы сандық жүйе туралы Александр ГРЕВЦЕВПЕН сұхбат бет.

2 2 ЖАҢАЛЫҚТАР БАЛҚАШТЫҢ МЕТАЛЛУРГТАРЫ мерейтойларын атап өтуде Биылғы жылғы Металлургтер күні ерекше мереке! Отты мамандық өкілдері алғашқы тазартылмаған мыс өндіргендеріне 80 жыл толуын атап өтуде. Мерейтойлық шаралар аясында Балқашта Мәдениет және спорт күндері өтіп жатыр. Олар басты қатысушылары «Казахмыс Смэлтинг» ЖШС-ның барлық құрылымдық бөлімшелерінің қызметкерлері болып табылатын ойын-сауықтық шоудан басталды. Салтанат иелерін металлургтер мен балқаштықтарды қала әкімі Александр Аглиулин мен «Казахмыс Смэлтинг» ЖШС-ның өндіріс жөніндегі директоры Марат Әубәкіров құттықтады. Ал одан әрі барабаншылардың, мерекелік қазақ киімдерін киіп сырықпен жүруші артистердің, асатаяқты қыздардың, айналы планшеттері бар топтар мен Алматы қаласынан келген «DreamLights» тобының ашық түсті жалаулы шоуына ұласты. Балқаштықтарды «Ми-ре-до», «Хан Тәңірі», «Балбырауын» вокалды-аспаптық топтары мен «SuperStarKZ» байқауының жүлдегері Олег Никитин құттықтады. Сондай-ақ металлургтарды К. Станиславский атындағы Қарағанды мемлекеттік драма театры өзінің қойылымдарымен қуантты. Кәсіпорынның құрылымдық бөлімшелері арасындағы бірнеше спорт түрлері бойынша ұйымдастырылған спартакиада да толық қарқынмен белең алуда. Мәдени-спорттық шаралар күнтізбесіне «Смэлтинг дауысы» музыкалық байқаулары, «Смэлтинг болашағы» балалар шығармашылығы фестивальдері мен қызметкерлер арасындағы әзіл-сықақтар, шығармашылық жұмыстар көрмесі, Қ. Байжанов атындағы Қарағанды концерттік бірлестігі мен қазақстандық эстрада жұлдыздарының ән-шашулары енген. «КАЗАХМЫС» ГАЗЕТІ Халықаралық форумда сыйлыққа ие болды Біздің қызметкерлерімізге жақсы таныс «Казахмыс» басылымы Алматыда XIV Халықаралық PR Форум аясында өткен корпоративтік БАҚ байқауына қатысты. Қазылар алқасының шешімі бойынша біздің газетімізге «Үздік контент 2018» атауы табыс етілді. Басылым беттерінде біздің озаттарымыз туралы материалдар жарияланып, жұмыс қорытындылары шығарылып, корпорацияның жоспарлары жарияланып тұрады. Өндірістік тақырыптармен қатар, газет әлеуметтік және мәдени өмір туралы жазып, Қазақмыстың барлық мекемелеріне таратылады. Беделді байқаудың қазылар алқасы да біздің корпоративтік газетіміздің дәл осы мазмұн жағын назарға ала отырып баға берді. ҚАЗАҚСТАННЫҢ ҮЗДІК кеншісі Қазақмыста істейді! «Корпорация Казахмыс» ЖШС-ның атқарушы директоры Сайран Әменов «жыл кеншісі» атағын жеңіп алды. Ел кәсіпқойларын «Алтын Гефест» байқауы іріктеді. Марапаттау Астанадағы XXV Бүкіләлемдік тау-кен конгресі аясында өтті. Алтын Гефест тау-кен металлургиясы саласындағы ең беделді байқау. Сараптау комиссиясы жеңімпаздарды анықтауда бірнеше өлшемді есепке алды. Олардың қатарында инновациялық технологияларды қолдану, өңдеуші өнеркәсіпті дамытуға арналған жобаларды енгізу, қуат үнемдеуші компоненттерді пайдалану, жаңа жұмыс орындарын құру және басқаларды айтуға болады. Тұтастай алғанда қазылар алқасы 12 аталым бойынша 110-нан астам өтінішті қарастырды. Кеншілер мен металлургтардан бөлек, ғалымдар да, студенттер де және журналистер де марапатталды. «Алтын Гефест» сыйлығының байқауы осымен 6 жыл қатарынан өткізіліп келеді. Әрі бұл марапат өндіруші сала мамандары үшін өзіндік бір «Оскар» сыйлығына айналды. Сайран Әменов «Жыл кеншісі» аталымы бойынша лайықты жеңімпаз деп танылды. Сайран Сұлтанұлы кеншілік ісіне 25 жылдан астам ғұмырын сарп еткен. Осы жылдар ішінде ол қызметтік өсудің барлық сатыларынан өтті, шахтерлік мамандықтың барлық қыр-сырына қанықты. Тау-кен шебері, шахтаның бас инженері, шахта қазу трестінің директоры болып жұмыс істеді және қазіргі таңда «Корпорация Казахмыс» ЖШС-ның атқарушы директоры болып еңбек етеді. ІІ және ІІІ дәрежелі «Еңбек даңқы» төсбелгілерімен марапатталған. ҚАЗАҚМЫС АҚТАУДЫҢ ЖАСЫЛ қалқанын нығайтты Мамыр айының үшінші онкүндігінде Қарағандының іргесіндегі Ақтау кентінің аумағына 850 қарағаш көшеті отырғызылды. Кенттің экологиялық ахуалын қорғауға арналған жасыл көшеттер белдеуін ұлғайту көшеттер, техника мен операторлар берген «Корпорация Казахмыс» ЖШС-ның жәрдемімен жүзеге асты. Компанияның әлеуметтік-еңбек қатынастары департаментінің тарапынан әкімшіліктің қатысуымен сенбіліктер ұйымдастырылды. Корпорацияның Ақтаудың экологиялық проблемаларын шешуге қатысуы бүгін ғана шешілген мәселе емес. Осы кентке таяу жерде Нұрқазған байыту фабрикасы орналасқан. Оның қалдық қоймасы экологиялық тұрғыдан кент тұрғындары арасында үлкен алаңдаушылық туғызған еді. Ақтау тұрғындарының қоғамдық белсенділері кент экологиясына осы қалдық қоймасының тигізер зардабын азайтуға қабілетті шаралар туралы мәселені бірнеше мәрте көтерген болатын. Табиғатты қорғауға бағытталған шаралардың айқын жоспарын жасау үшін компания басшылығы нақтылы жағдайды бағалап беруді «Биосфера Казахстан» Ғылыми-зерттеу орталығы» ЖШС-нан өтінген еді. Осы фирманың ұсыныстарына сәйкес, ағаштарды Жыл кеншісі Сайран Әменов, «Қазақмыс» корпорациясы» ЖШС атқарушы директоры отырғызуға қолайлы аумақ анықталып, оларды отырғызу осы жылдың көктемінің соңына жоспарланған болатын. Сондай-ақ жыл сайын Нұрқазған байыту фабрикасының аумағында қоршаған ортаның жай-күйіне өндірістік экологиялық мониторинг өткізіледі. Көшет отырғызу сәтті өткізілді, оларды мерзімінде суғару ұйымдастырылды. Енді Ақтаудың жасыл қалқаны елеулі түрде нығайтылды деп айтуға әбден болады. 3

3 МЕТАЛЛУРГТЕР КҮНІМЕН! СЕГІЗ ҚЫРЛЫ, бір сырлы азамат Михаил Рязанов жан-жақты адам. Танкіші, шаңғышы, альпинист, фотограф, автоәуесқой, қамқор әке, сүйікті жұбай, қайырымды ата, Жезқазған мыс балқыту зауытындағы құрғақ сүзбелер бөлімшесіндегі жөндеуші-слесарьлардың бригадирі осының барлығы соған берілген атақтар. Қазан айында жасым 63-ке толады, зейнет демалысына шығатын уақыт болды, ал жұмысқа тұрғаным кеше ғана сияқты болып көрінеді. Әзірге күш-қайратым кеми қойған жоқ, бірақ кетуге тура келетін болса, онда өзім істеген кәсіпорынды, өзімнің ұжымымды сағынарым анық, дейді Михаил Александрович. Басқаға мойын бұрсаң да, ойыңдағыны ұмытпа! Жезқазғанға Михаилдың отбасы бұрынғы Свердловск, қазіргі Екатеринбургтан 1969 жылы көшіп келген, ол кезде Миша небары 14 жаста еді. Анасына материалдық тұрғыдан жәрдемдесу үшін 16 жасында токарь болып жұмысқа тұрады, ал оқуын кешкі мектепте жалғастырады. Жақсы оқиды, әсіресе, математиканы қатты жақсы көреді. Оның өмірінде спорт үлкен маңызға ие. Сонау Ресейде жүрген шағында ол альпинизммен, тау туризмімен, тау шаңғысымен айналысып, бірнеше рет жүлделі орындарды жеңіп алады. Бәлкім, сондықтан болар, оның мығым бітіміне қарап, әскери комиссариат оны Забайкал әскери округындағы танкілік әскерге бекітеді, сол жерде ол екі жыл міндетін атқарады. Әскерден кейін Жезқазған байыту фабрикасы-1,2-ге орналасады, бұл кезде оның анасы Злата Мироненко осында аспазшы болып істейтін. 10 жыл өткен соң Казцветремонтқа ауысады. Тағы 10 жылдан кейін мыс балқыту зауытына ауысады. Қай жерге барса да оны еңбексүйгіштігі, кәсіпқойлығы және мінезінің елгезектігі үшін жоғары бағалайтын. Ол тек өндіріс озаты ғана емес, сонымен бірге өнегелі жетекші де бола алды. Оның мектебінен дәнекерлеушілер мен жөндеуші-слесарьлардың бірнеше буыны өткен. Қазір менің бригадамда 9 адам істейді, дейді Михаил Александрович. Негізгі құрамын 20 жылдан астам істеген мамандар құрайды, олар жөндеуші-слесарьлар Ерлан Игібаев, Геннадий Последов, Анатолий Рязанцев, дәнекерлеушілер Петр Васильев, Қайыржан Тұрсынов, газбен кесуші Павел Лысовтар. Біз шаңды-газды тазарту құрылғыларын, басқаша айтқанда, құрғақ сүзгілерді жөндейміз. Біздің жұмыстағы ең басты талап, бұл қауіпсіздік техникасын сақтау. Өте мұқият, жинақы болу керек, басы артық бастамашылдық, мазасыздық танытуға болмайды. Суретте сақталған бақытты сәттер Өзінің 13-ші туған күнін Михаил өмірі ұмытпайды. Анасы сол кезде оған баға жетпес сыйлық фотоаппарат сыйлады. Содан бері қаншама бақытты сәттерді таспаға тартып алғанын санап шығу мүмкін емес. Ол әсіресе Кеңгір су қоймасы мен Космонавтар бульварын фонға алып түсіргенді ұнататын. Мен Жезқазғанды сүйемін, ол жып-жинақы, тіпті, менің көз алдымда тұрғызылды деуге болады, өзім де талай рет оның көшелері мен саябақтарын көгалдандыруға атсалыстым, дейді Михаил Александрович. Менің зайыбым Ольга Рязанова да тамаша адам, ол артық-кемі жоқ 30 жылдан бері әкімшіліктің экономика және қаржы бөлімінде еңбек етіп келеді. Сүйікті балаларым, жеті немерем бар. Қазіргі жазғы уақытта демалыс күндерін әдетте саяжайда өткіземіз, онсыз болмайды, бұл дегеніңіз жан рахаты ғой. Көлік рөліне алғаш рет 1978 жылы отырдым, содан бері машинаға құштарлығым бір кеміген емес. Менде мотоциклдар да болған. Таяуда Қарағандыдан жап-жаңа Nissan айдап келдім. Еңбек демалысында Ресейдегі туысқандарымызға барамыз, Қазақстанның санаторилерінде денсаулықты ширатамыз. Зауытта мені көпшілігі таниды, сыйлайды. Бұл менің екінші үйім, қанша дегенмен де, кәсіпорында еңбек етіп келе жатқаныма 22 жыл болды ғой. Алма ЖҰМАНБАЕВА, Жезқазған Фото Ердос МҰҚҰШЕВТІКІ ЭЛЕКТРОЛИЗДЕУШІЛЕР еңбек қаһармандары Біз мыс балқыту зауытына келген күні далада Цельсий бойынша 35 градус ыстықтықты көрсетіп тұрған еді. Бірақ іштегі ауа температурасы 60 градусқа жетіп тұрған электролиздеу цехына келіп кіргенімізде барып нағыз ыстықтың не екенін түсіндік. Мұнымен қатар қатты шуыл мен күкірт қышқылы буының күшті иісіне де үйренісу қажет болды. Цех ғимараты өте кең екен, әрі басыңды қай жаққа бұрсаң да, барлық жерден электролиздеу ванналарын көресіз. Цехқа мысты анодтық бөлімшеден арнайы вагонеткалармен жеткізеді. Одан әрі қарай көпірлі кранмен көтеріп апарып электролиздік ванналарға матырылады да, катодтық қаңылтырлармен ілініп тасталады. Ыдысты күкірт қышқылы мен ерітілген мыстың электролитіне толтырады. Электролит арқылы тұрақты тоқты жіберген кезде электролиз үдерісі жүреді, яғни анодты мыс ериді де, катодтық қаңылтырларға шөгіп, қонып қалады. Мұндағы адамдар үш ауысыммен жұмыс істейді, олар: электролиздеушілер, катодшылар, тазалаушылар, крандар мен электровоздардың машинистері, басқару пультінің операторлары, өңдеушілер, бақылаушылар, механиктер мен электриктер. Қайтпас қайсар мінез Думан Рахимов Балгабай Сатжанов Думан Рахимов мыс электролиздеу цехындағы (МЭЦ) жөндеуші-слесарьлардың бригадирі. Солтүстік Қазақстан өңірінің азаматы, Жезқазғанға 1999 жылы келген. Ол кезде ол 33 жаста еді. Еліміз қайта құру салдарынан туындаған дағдарыстан соң енді-енді ғана аяғынан тік тұра бастаған кез болатын. Мұнда оның әпкесі тұратын, сол кісі өнеркәсіптік қаладан жұмыс іздеп көруге кеңес береді. Мыс электролиздеу цехына жұмысқа орналасуға келгенде, жөндеуші-слесарь мамандығы дене күшін қатты талап ететінін, сондықтан қолынан келер-келмесіне күмәнмен қарап, оған бірден ескертеді. Үздік дипломы, оның үстіне Тобылда істеген жұмыстан жиған тәжірибесі бар бұл электрик болмай, кім болады екен?! Ау, әуелі байқап көруге мүмкіндік беріңдер, деп ұсыныс жасады Думан, сөйтіп оны сынақ мерзімімен жұмысқа алады. Ол бәрін де игеріп кететінін сол кезде-ақ білген болатын. Өйткені, оның мінезі қайтпас қайсар еді. 7 сыныпта оқып жүргенде-ақ кірпіш зауытында, бес баланы жалғыз асырап жүрген анасының бір жағынан шығысу үшін, жұмыс істей бастаған. Біз көпірлі крандарды, насостарды, жылуалмастырғыштарды, кептіру барабандарын, КММ-нің технологиялық линияларын және басқаларды жөндейміз, деп түсіндіреді Думан. Менің бригадамда 23 адам істейді. Ұжым ынтымағы жарасқан, әрқайсысы өз ісін жақсы біледі. Солардың ішінде еңбек өтілі көп мамандар қатарында жөндеуші-слесарьлар Рамиль Хисамиевті, Владимир Тумановичті, Куаныш Бөлтіріковты, Даулет Алтаевты және басқаларды атауға болады. Бізде бәрі де автоматтандырылған Звено бастығы, дайын өнімді тазалаушы Балғабай Сәтжанов зауытта 1988 жылдан бері істейді. Туған жері Жаңаарқа ауданы. Жезқазғанға Монғолиядағы мотоатқыштар бөліміндегі екі жылдық әскери міндетін өтеген бойда келген. Ол кезде мұнда әпкем тұратын, сондықтан ә деп келгенде тұратын жерге алаңдағам жоқ, деп әңгімелейді Балғабай. бірден мыс электролиздеу цехына орналастым, содан бері, міне, 30 жыл болыпты істеп келе жатқаныма. Менің артымша інім Хангелді Сәтжанов келді. Ол қазір күкірт қышқылы цехында аппаратшы. Менің звеномда үш адам істейді және әрқайсысы жоғары сыныпты мамандар, олар Ерболат Телғараев, Николай Грабовый және Жасұлан Құдабаев. Біз дайын өнімді вагондарға тиеу үшін қаптамамен ораймыз. Бір ораманың салмағы орташа алғанда 1850 кг., ал бір ауысымда 40 данадан астамын әзірлеп, өткіземіз. Әзірлегенде де тек қана сапалыларын ғана іріктеп аламыз. Біз автоматтандырылған финдік линияда істейміз, барлығы да пультпен басқарылады. Алма ЖҰМАНБАЕВА, Жезқазған Фото Ердос МҰҚҰШЕВТІКІ 4 5

4 МЕТАЛЛУРГТЕР КҮНІМЕН! ТОҚЫРОВТАРДЫҢ даңқты династиясы Сүйікті жұмыс турасында әңгіме қозғала қалса, онда Тоқыровтар отбасы мұны ерекше тақырып ретінде қабылдайды: бұл отбасының әрбір дерлік мүшесі өндірісте, дәлірек айтқанда, корпорацияның түрлі бөлімшелерінде еңбек етеді. Осы бір еңбек әулетінің барлық мүшелерінің жалпы еңбек өтілі де әсерлі естіледі: бүгінде таңдай қақтырар бұл сан аз да емес, көп те емес, тұп-тура 211 жылды (!) құрайды. Бұл еңбек әулетінің ақсақалы деп, металлург болмаса да, Байқоңыр көмір шахтасында үңгуші болып істеген, ал ерекше ерен еңбегі үшін Еңбек Қызыл Ту орденімен марапатталған Тәжі Тоқыровты атауға әбден болады. Есесіне оның еңбекке деген құрмет рухында тәрбиеленген ұлы металлург болды. Қосай Тоқыров металлургияның еңбек сіңірген ардагері, КСРО-ның құрметті металлургы, аймақтағы металлургияның туындау бастауында дәл осы кісілердің буыны тұрды. Ол өзінің еңбек жолын соғыс кезінде, жылдары, 16 жасар шағынан Қарсақбай мыс балқыту зауытында бастайды. Балқыту цехында балқытушы болды. Еңбек еткен жылдар ішінде қарапайым жұмысшыдан бригадирлікке дейінгі жолдан өтті. Содан соң электрик мамандығын оқып алды. Үлкен отбасында өмірге келген ол, өзара көмек қолын созу дегеннің не екенін жәй ғана естіп қоймай, басынан да өткере білгендіктен, осы қасиеттерді балаларының да бойларына сіңірді зайыбы екеуі сегіз баланы: бес ұл мен үш қызды өсіріп-жеткізді. Ол бәрінен бұрын адам бойындағы мақсаткерлікті, жұмыста жоғары нәтижеге қол жеткізуге ұмтылушылықты және қол жеткенге тоқмейілсімеушілікті жоғары бағалайды. Зейнет демалысына шыққаннан кейін, 1986 жылы Жезқазғанға көшіп келді. Оның үлкен ұлдарының бірі Әбубәкір Тоқыров металлургия ардагері, от пен темірге ол 44 жылын арнапты, 1973 жылы Қарсақбай кентінде еңбекке араласқан ол 1976 жылы Жезқазғанға көшіп келіп, өзінің жан-жүрегі мен бар күш-жігерін арнаған Жезқазған мыс балқыту зауытына ауысады. Оның үш баласының екеуі Қуаныш пен Айнұр әке сүрлеуін жалғастырып, қазіргі уақытта корпорацияда еңбек етіп жүрсе, қызы Гүлсім музыканттықты таңдады. ӘбуБәкір Тоқыров тек қана металлургия ардагері және үздік қызметкер емес, сонымен қатар ол қамқор әке, сүйікті ата. Оның төрт немересі өсіп келеді: Ғабит, Тоқтар, Зейнеп, Қосай Тоқыров еңбек жолын 16 жасында Қарсақпай мыс балқыту зауытынан бастады Әбу Бәкір Тоқыров зайыбы Күләш Қапанқызымен Мұрат бұлар жаңа буындағы қазақстандықтар. Оның сенімді айлағы және сүйенер иығы жары Күләш Қапанқызы. Онымен бірге ол талай қиындықты жеңіп, балаларын жеткізді, енді немерелерін тәрбиелеп, келешекке зор үмітпен қарайды. ӘбуБәкір Тоқыров ІІ және ІІІ дәрежелі «Еңбек даңқы» орденімен, қалалық мәслихаттың депутаттар Кеңесінің алғыс грамоталарымен марапатталған. «Қазқат» зауытын іске қосушы тұңғыштардың қатарында болған жылдары Америка Құрама Штаттарына оқуға және мыс сымдар шығаруға арналған станокты сатып алып келуге, Джорджия штатында орналасқан Карлтон-Атлант қаласындағы «Sautbaier» компаниясына, дәл осы кісіні жібергенін атап көрсеткен жөн. Сол жақтан игеріп келген білімі мен тәжірибесі Жезқазғандағы «Қазқат» зауыты базасында жаңа құрал-жабдықты өндіріске енгізуде өз көмегін тигізді. Әйгілі әулеттегі Қосай атаның тағы бір ұлы Ибрагим Тоқыров, «Kazakhmys Smelting» ЖШС-ның Жезқазған мыс балқыту зауытының балқыту цехында краншы жылы Қарсақбай училищесін тәмамдап, бірден әскер қатарына аттанды. Еңбек жолын 1982 жылы Қарсақбай мыс балқыту зауытының құю-механикалық цехында бастайды жылы Жезқазған мыс балқыту зауытына ауыстырылады, содан бері күні бүгінге дейін балқыту цехында краншы болып еңбек етеді. Еңбекте жеткен жетістіктері мен кәсіпқойлығы үшін Құрмет грамоталарымен марапатталған. Екі ұлы Айдос және Жандос өсірді, олар да ата жолын қуып, бүгінде Қазақмыс корпорациясының тау-кен өнеркәсібінде энергетиктер болып жұмыс істейді. Атақты династиядағы Қосай атаның ендігі бір ұлы Смағұл Тоқыров, ЖМБЗ-ғы шегендеу жұмыстарын жүргізу цехының бастығы, оның еңбек өтілі 22 жыл. Ол жұмысты от тойтарушы болып бастаған, бір жылдан соң ауысым шебері лауазымына дейін өсіп, кейіннен аға шебер, сонан соң цех бастығы болды. Ол әлі күнге дейін өзінің тұңғыш жетекшісі, от тойтарушылар бригадасының бригадирі Игібай Жұмашты зор ризашылықпен еске алады. Смағұл сол кісінің бригадасына тап болғанына қуанады. Ол кісімен қатар мамандықтың қыр-сырына баулыған цех бойынша аға достары Сергей Голенков пен Аға шебер Борис Деменкоға да айтар алғысы шексіз. Қазіргі күні өзі де жетекші-ұстаз дәрежесіне жетті. Сұхбаттасымның айтуынша, қазіргі жастар бейімделгіш, мақсаткер, айтқаныңды қағып алады және жаңаны үйренуге құштар. Оның көп жылғы және адал еңбегі ескеріліп, зауыт басшылығы мен қалалық әкімшілік, «Нұр Отан» партиясының Жезқазған қалалық филиалы тараптарынан грамоталармен және мерейтойлық орденмен марапатталған. Осы әулеттің сүйкімді өкілдерінің бірі Кенжегүл Тоқырова туған кәсіпорнына 26 жыл ғұмырын арнаған екен. Мамандығы бойынша ол «УАЦЭС Жезказган» ЖШС ТББ-де бақылаушы болып істейді. Менің кейіпкерім 1985 және 1989 жылдары Жезқазған педагогикалық колледжінде оқыған. Кенжегүл Қосайқызының өндірістік еңбек өтілін санау жылы ретінде 1992 жылды алуға болады. Осы 26 жыл бойына шихта әзірлеу цехының ТББ-ның бақылау шебері және түсті металлургия өнімдерін бақылаушы болып еңбек етіп келеді. Грамота, сыйақы, сертификаттар түріндегі әралуан марапаттарға ие болды. Корпорация басшылығының Құрмет грамотасын иеленді. Бүгінде жас мамандарды оқыту жөніндегі жетекші болып табылады. Осы еңбеккерлер әулетінің неғұрлым жас өкілдеріне тоқталсақ, Дархан Тоқыров «ЭПО» балқыту цехының балқытушысы, оның үздіксіз еңбек өтілі 13 жыл; Айдос Тоқыров он жылдан аса уақыттан бері тау-кен кәсіпорнында энергетик болып істеп келеді; сондай-ақ трансформатордың автоматты қайта қосылу жүйесінің бақылау-өлшеу приборларының реттеушісі Азамат Тоқыров осы лауазымда бес жылдан бері еңбек атқарып келеді. Олардың барлығы бірлесе отбасылық және еңбек құндылықтарын қастерлейтін берекелі де бірлікті отбасы және әулет. Олар көп ұзамай елге танымал Тоқыровтар әулетінің қатары тағы да толығатынына және бұл әулет есімі туған кәсіпорындарында әлі көп жыл әуелеп тұратынына әрі әріптестері мен жаңадан қатарға қосылып жатқан жас мамандарға үлгі-өнеге болатынына сенімді. Светлана ДЕМЕУОВА, Жезқазған Фото Ердос МҰҚҰШЕВТІКІ 6 7

5 МЕТАЛЛУРГТЕР КҮНІМЕН! ЖАҢҒЫРТУҒА $30 МЛН Жыл соңына дейін ЖМБЗ қуаттылығы екі есеге артатын болады Ауаға шығарылатын залалды заттарды азайту, қосымша жұмыс орындарын құру, ал бастысы, өндірісті арттыру «KazakhmysSmelting» ЖШС Жезқазған мыс балқыту зауытының жаңғырту жобасында көзделген негізгі мақсаттар. ЖМБЗ-ның өндірісін арттыруға 2009 жылы тоқтатылып қойылған рудалы-термиялық пеш- 1-ді (РТП-1) іске қосу арқылы қол жеткізілетін болады. Жұмыстың бұрынғы көлеміне қайта оралу кәсіпорынға келіп түсетін шикізат ағынын арттыруға байланысты мүмкін болды. Сөйтіп, зауыттың қуаты жылына мөлшермен катодтық мысты өндіру 100 мың тоннаға, яғни екі есеге дейін өсетін болады. Қазіргі уақытта жөндеу жұмыстарына дайындық жүріп жатыр, олардың нәтижесі 2018 жылдың 16 желтоқсанында, РТП- 1-дің алғашқы штейні берілгенде белгілі болады деп күтіліп отыр. ЖМБЗ-ын екі бірдей рудалы-термиялық пештердің жұмыс режимінде іске қосу зауыттың шихта дайындау цехын, балқыту цехын, мыс электролиздеу цехын, күкіртқышқыл цехын және жылу қуатымен қамтамасыз ету цехын қоса алғандағы барлық технологиялық желілерін қалпына келтіреді. Тасымалдап әкелінетін шикізат үлесінің артуына байланысты шикізатты түсіруге арналған алаңқай және 16 вагонға арналған құрамында мысы бар концентратты жылытуға арналған жылы қойма салынады. РТП-1-ді іске қосумен қатар, аймақтағы экологиялық ахуалды жақсарту мақсатында ауаға шығарылатын зиянды қалдықтар көлемін азайтуға мүмкіндік беретін түрлендірілген құрал-жабдықтары бар жаңа күкіртқышқыл цехын салу жоспарланып отыр. Тазартылмаған мыс концентраттарын гидрометаллургиялық өңдеуге арналған тәжірибелік зауыт салынды. Мұның шикізат көзі ретінде Жезқазған кенішінің кедей сульфидтік рудалары мен Жезқазған байыту фабрикасының қалдық үйінділері пайдаланылады. Бүгінгі таңда 100% қуаттылықпен іске табысты түрде қосуды қамтамасыз етуге қажетті материалдар мен технологиялық құрал-жабдықтар сатылып алынып жатыр. ЖМБЗ-на жұмысшылар мен қызметкерлер алынып жатыр. ЖМБЗ-ның 100% қуатын қалпына келтіру құны шамамен $30 млн құрамақ. Сондай-ақ, «Kazakhmys Smelting» ЖШС жаңа қуат үнемдегіш технологияларды енгізуді, қол еңбегін барынша азайтуға арналған автоматтандыру деңгейін арттыруға бағыт алу жоспарланған. Таяу болашақта өндірісті сандық жүйеге көшіру көзделіп отыр. Әлеуметтік сала 2018 жылдың 1 шілдесіне дейінгі кезең ішінде ЖМБЗ жұмыскерлерінің саны 1547 адам болды, деп хабарлады «KazakhmysSmelting» ЖШС-ы. Бұған қоса, жаңғырту бағдарламасы аясында қосымша 575 адамды жұмысқа алу күтіліп отыр. Бұл өз кезегінде жергілікті тұрғындарды жұмыс орындарымен қамтамасыз етуге және Жезқазған аймағындағы жұмыссыздық деңгейін төмендетуге мүмкіндік бермек. Қазірдің өзінде ЖМБЗ-ға қосымша 19 адам тартылып, жұмысқа кірісіп үлгерді. Жұмыскерлерді жинау түрлі жұмыс күші көздерінен алынбақ: оған еңбекпен қамту орталықтары, технологиялық колледждер, Қазақмыс Тобының өзге кәсіпорындарының қызметкерлері тартылады. Сондай-ақ жұмысқа қабылдау жұмысқа алуға өз бетінше тілек білдірген азаматтар қатарынан да, олардың біліктіліктеріне және мамандықтары бойынша еңбек өтілдеріне сәйкес те жүзеге асырылмақ жылдың 30 маусымына дейінгі жағдай бойынша ЖМБЗ бойынша орташа жалақы 198,4 мың теңгені құрады. Жұмысшылардың өндірістегі қауіпсіздіктеріне баса назар аударылады. Зауыт қызметкерлері жыл сайын өнеркәсіптік қауіпсіздік, еңбекті қорғау және қауіпсіздік бойынша оқудан өтіп, білімдерін емтихан комиссиялары тексеріп, хаттама толтырылады. Екінші қосымша мамандыққа және мәселелік-бағдарлау (парамедиктер, прекурсорлар, қысылып қалған тамырлар, ҚӘУЗ (СДЯВ)) бойынша да оқытылатын болады. Юлия ПУЛИНА, РДЕ «Курсивъ», Жезқазған Фото Ердос МҰҚҰШЕВТІКІ Мақат Адамбайұлы Арзымбетов «Казахмыс Смэлтинг» ЖШС БМЗ-ы мыс балқыту цехына қарасты механикалық қызмет бөлімінің жөндеуші-слесары. Бұл кісі, бір қарағанда, ең қарапайым да елеусіз, қала көшелерінде өзгелерден өзгеше болып көріне бермейтін әдеттегі көптің біріндей көрінері сөзсіз. Мінездемелік сауалнамада айтылатындай: тұрмыста қарапайым, қарым-қатынаста мейірімді, отбасында қамқор әке. Бірақ, бір көргенде қарапайым, жүзінен жұмсақ күлкісі кетпейтін ол атақты Арзымбетовтардың металлургтер династиясының өкілі. Біздің кейіпкеріміздің 40 жылдан астам «қайнаған» өндірістік еңбек өтілі бар. Мақат аға «Еңбек даңқы» салалық төсбелгісінің барлық үш дәрежесінің толық кавалері, көптеген мақтау және марапат қағаздарының иегері. Мақат Адамбайұлының еңбек кітапшасында жалғыз ғана жазба бар Балқаш мыс зауытының мыс балқыту цехы. Мыс балқыту цехында еңбек еткен жылдар ішінде біздің кейіпкеріміз металлургиялық өндіріс шеберлігінің барлық сатыларынан өтті жылы ПВ-1 агрегатының іске қосылуына белсене атсалысты. Штейндік электрлі араластырғышты өндіріске енгізу мен іске қосуға елеулі үлес қосты жылы пешті жүктеу жолын жетілдіру ісіне де белсене араласты. Сондай-ақ пештегі балқытпаның температурасын арттыру тәжірибелеріне МЕТАЛЛУРГ. ҚҰРМЕТТІ Бүгінгі таңда «Құрметті металлург», «Коммунистік еңбектің екпіндісі», «Социалистік жарыстың үздігі» және тағы да басқа атақтар мен марапаттарды мүлдем жоғалды демесек те, өздерінің беделі мен салмағынан біршама айырылғаны рас. Алайда әлдебір салтанатты жиында солардың иегерінің есімі атала немесе әлдекімнің кеудесінде орден-медальдар жарқ ете қалса болды, баршамыз бірден сол жанға еркімізден тыс құрметпен қарай қалатынымыз да жасырын жайт емес. Ол адамның не туралы айтып жатқанына немесе ол туралы кімнің не деп жатқанына құлақ түре қалып, сол кісілерді түсінуге тырысып, жүздеріне үңіліп, өмірбаян жолдарына зер саламыз. Табысқа жетуіңіздің құпиясы неде?» деген сұраққа ол сол күйі жауап бермеді. Екі сөзінің бірі «менің бригадам», «менің ауысымым» болды көмір шаңын фурма арқылы беруге де өз үлесін қосты. Өзінің 3 технологиялық ауысымымен талай мәрте еленген кен қалдықтарының құрамындағы мыс көлемін азайтуға қол жеткізді, бұл өз кезегінде шикізатты өңдеу кезіндегі мысты жоғалту мөлшерін азайтуға мүмкіндік береді. Оның ауысымы Мақат ағамен иық түйістіре жүріп 25 адам мыс қайнатады, олар талай рет өндірістік жарыс жеңімпаздары атанып, мыс балқыту цехының үздік ауысымы атағын жеңіп алды. Мыс балқыту цехының еңбек ұжымының негізгі ұстынын құрайтын жас жұмысшылар мен мамандардың бірнеше буыны Мақат Арзымбетовтың мектебінен өткен. Металлургтер зор құрметпен оны «Біздің Мәкең!» деп атайды. Цехтағы әріптестерінің айтуынша, ол қарапайым, тиянақты және жұмысты шын беріле, жан-тәнімен істейді. Қашанда көмек қолын созуға және өзінің еңбек тәжірибесімен бөлісуге даяр, ал қиын сәтте аға дос ретінде өзінің қуатты иығын тосуға әзір тұратын жан. Осы жылдар ішінде Мақат ағаға өзінің цехта бірге істейтін жолдастарымен қаншама күйзелісті жағдайларды бастан өткеруге, түрлі адамдар мен мінез-құлықтарды көруге, жігіттік достықтың қуатын сезінуге тура келді десеңізші?! Бірақ, Арзымбетов қайда жүрсе, сол жерде табыс, сәттілік және ортақ жеңістің қуанышы қатар жүреді. Адал еңбек пен өз жұмысын сапалы етіп орындау Мақат Арзымбетовқа әріптестерінің арасындағы сөзсіз беделді алып берді. Мақат аға қазіргі таңда басқа, көмекші қызмет саласында жүргеніне қарамастан, әріптестері үшін ол балқыту ісінің тәжірибелі мамандардың бірі болып қала бермек. Осы, мерейтойлық жылы, Балқаштың металлургтері Мақат Адамбайұлы Арзымбетовты ең жоғары наградаға ҚР «Құрметті металлургы» атағына ұсынды. Бүгінгі күні Мақат Адамбайұлы, қашанғысындай, өзінің кәсіби мерекесі Металлургтер күнін көтеріңкі көңіл күймен қарсы алмақшы. Ал, содан соң, құрметті демалысқа кетем! деді бізбен қоштасарында балқыту ісінің шебері. Олай болса, оған да, зауыттың барлық ардагерлеріне тілегеніміздей, денсаулық, ұзақ ғұмыр және жанның сергектігін тілейік. Ләззат СМАҒҰЛОВА, Балқаш Фото автордікі 8 9

6 БАЛҚАШ МЫСЫНА 80 ЖЫЛ! БАЛҚАШ МЫС ЗАУЫТЫНЫҢ ТАРИХЫН ЖАСАЙТЫН ОСЫЛАР ТАҢ АЛАУЛАП басталады Балқаш мысы өз тарихының бастауын сонау 1928 жылдан алады. Сол кездері Қоңырат адырларында мысты-порфирлі рудалардың қуатты қорлары табылған еді. Бірнеше жылдан кейін алғашқы концентрат алынып, алғашқы тойтарғыш пеш іске қосылып, тұңғыш штейн алынған болатын жылғы 24 қарашада Балқаштың тұңғыш тазартылмаған мысы өндірілді. Осынау тарихи сандардан Балқаш мыс алыбының кәсіпқой металлургтарының бірнеше буын ұрпақтарының жарқын еңбек жолдары есептеле бастайды. Жылдар өткен соң әкелердің ісін ұлдары жалғастырды. Балқаш көлінің жағасына тамаша қала мен ерекше өндірістік кешен Балқаш мыс балқыту зауытын салған ержүрек те батыл жандардың сіңірген еңбегі орасан. Сол тарихи күннен бері де талай уақыт өтті. «Қазақмыс Смэлтинг» ЖШС на қарасты МБЦ балқыту цехының балқыту учаскесі. 3 ауысымның еңбек ұжымы Балқаш мыс балқыту зауыты да осы жылдар кезеңінде жұлдызды шақтарды да, бейберекетсіздік пен былыққа толы кездерді де басынан өткерді, жабылудың аз-ақ алдында қалып, қайта өркендеп, тек облыстың ғана емес, бүкіл Қазақстанның үздік өнеркәсіптік кәсіпорындарының біріне айналды. Балқаш мыс балқыту зауытында істейтін әрбір адамның өз тағдыры, өз тарихы бар, бірақ бір кездері зауыттың табалдырығынан бастап әр жанды біріктіретін бір нәрсе бар, ол тәжірибесі, шеберлігі, зауытқа деген махаббаты және Еңбек адамы деген асқақ атағы. Балқаш мыс балқыту зауытының жүрегі мыс балқыту цехы болып саналады. Дәл осы жерде мыс балқыту кезіндегі негізгі технологиялық үдерістер болып жатады. Металлургтар күні қарсаңында маған МБЦ-ның 3 балқыту учаскесінің ауысымдық еңбек ұжымымен кездесудің сәті түсті. Кәсіби мерекеде алғашқы сөзді соларға бердік. Бізде таң алаулаған отпіен басталады! деп қарсы алды мені МБЦ-ның балқыту учаскесінің бастығы Қожан Мұратбеков. Бұл күні Еркебұлан Айғалиевтің бригадасы өз ауысымына кірісіп жатты. Еркебұланның қоластында 30 адам еңбек етеді. Олардың 25-і балқытушылар, ал қалғандары көмекші қызметтердің жұмыскерлері, оларсыз бір де бір өнеркәсіптік өндіріс ілгері баспайды. Еркебұлан Айғалиев мыс балқыту цехында 1997 жылдан бері істейді. ҚР Қарулы Күштері қатарынан босаған, күш-қайраты тасып тұрған ауыл баласын зауытқа ағасы Қуаныш Асанов ертіп келеді. Серік Қалиахметовты, Мақат Арзымбетовты Еркебұлан жұмыс орнындағы ұстаздары санайды. Бүгінде Еркебұлан Мұратұлы мыс балқыту ісіндегі тәжірибелі маман-шеберлердің бірінен саналады. Ол сондай-ақ 75-ші мерейтойлық балқытудың қатысушысы. Металлург Айғалиевтің қомақты еңбек өтілі және көптеген шәкірттері бар, олар үшін ол нағыз жетекшіге айналған. Еркебұланның бригадасындағы металлургтардың арасында жасы жағынан да, өтілі жағынан да ең үлкендер бұлар жас жұмысшылар өздеріне бағдар көретін балқытушылар Рашид Искужин, Игорь Спичак және Валерий Аксенов. Біздің бригаданың міндеті бұл сапалы штейн беру. Өз ауысымында біздің бригадамыз 24 ожау береді, бұл дегеніңіз 360 тонна штейн. Ұжымымыз мығым, бірлігі күшті. Менің МБЦ-да жүргеніме 20 жылдан асты. Ең бастысы, қазір бізге жұмысқа жастар дипломды мамандар келе бастады. Ендеше, металлург мамандығы өзінің көкейтестілігін жоғалтпаған болды ғой. 20 жылдың ішінде көп нәрсе өзгерді, ал ең бастысы, біздің бауырларымыздың жұмысшы табының санасы өсті. Біздің әрқайсымыз өз жұмыс орнымызды бағалай бастадық. Металл өзіне атүсті және салғырт қарағанды ұнатпайды не сен оны сүйесің, не болмаса сүймейсің. Ол босбелбеу жандарды өзінің маңына да жуытпайды, беріктігін сынайды, шыдамағандар жөндеріне кетеді. Тек сенімді және мықты жандар ғана қалады. Уақыт бір орнында тұрмайды, егер менің еңбек ете бастаған кезімді қазіргі уақытпен салыстырар болсақ, онда мен бүгінгі таңда жұмыс орындарындағы өндіріс мәдениетінің арта түскендігін барлық жерде тазалық пен тәртіп бар екендігін атап көрсетер едім. Сонымен қатар, кәсіпорын мен корпорация басшылығы да өндірістегі қауіпсіздік техникасына баса көңіл бөліп отырады. Өйткені, қа

7 БАЛҚАШ МЫСЫНА 80 ЖЫЛ! 3 ауысым шебері Ринат Болатов және МБЦ БУ бастығы Қожан Мұратбеков Бізде байсалды, сенімді жігіттер істейді уіпсіздік ережелерін сақтау бұл, бірінші кезекте, өзіңнің қауіпсіздігің, сенің отбасың мен келешегіңнің материалдық қауіпсіздігі ғой, деп бригадир Еркебұлан Айғалиев өзінің өмірлік тәжірибесімен бөлісе бастады. Еркебұлан өзінің әріптестері, цехтың күнделікті тыныс-тіршілігі, технологиялық үдеріс туралы, Ванюков пешінің өзгеше агрегаты жөнінде ерекше мақтанышпен әңгімелеп берді... Шындығында да, балқыту учаскесінің ұжымы жасарған екен, оған дәлел қазіргі таңда Таласпек Шиенов, Манат Махашев және Аслан Ахатжанов сияқты жас жұмысшылар мыс балқыту шеберлігін үйренуде. Оған қоса, балқыту учаскесінің бастығы Қожан Мұратбековтың өзі де және ауысым шебері Ринат Болатов та дипломдары бар және келешектерінен үміт күттірер жастар. Қожан Балқаш тау-кен-металлургиялық техникумын техник-металлург мамандығы бойынша тәмамдаған. Өзінің алғашқы еңбек жолын ол түсті металдарды өңдеу Зауытының балқытушысы болып бастаған. Содан соң Мырыш зауытына аппаратшы-гидрометаллург болып ауысты. Ал 2007 жылы БМЗ-ындағы МБЦның балқыту учаскесіне жұмысқа келеді, одан кейін 4 ауысымның шебері болды. Осы жылдар ішінде Қожан өндірістен қол үзбей «Қазақмыс» Корпорациясы» ЖШС-ның жас мамандарды даярлау бағдарламасы бойынша Қарағанды МТУ-ын бітіріп, инженер-металлург дипломын алады. Өндірістік міндеттерді шешуге сауатты тұрғыдан келу, адамдармен жұмыс істей білу, тапсырылған жұмысқа жауапкершілікпен қарау осы қасиеттердің барлығы инженер-металлургтың одан арғы тағдырында үлкен рөл атқарды мыс балқыту цехының басшылығы оны күрделі де салмақты сала балқыту учаскесінің бастығы етіп тағайындады. Қожан, ал адамдармен жұмыс істеу қиын емес пе? деп сұрадым мен одан әңгіме барысында. Әрине, қиын. Менің учаскемде 300 адам еңбек етеді, бұл дегеніңіз 300 спартандық іспеттес менің сұхбаттасым маған күлімдей жауап қатады. Бірақ бізде байсалды да сенімді жігіттер жұмыс істейді. 300 адамның 178-і бұлар балқытушылар, ал қалғандары механиктер, жәрдемші қызметтердің энергетиктері. Білесіз бе, менің ұстаздарым жақсы болды, олар металлургияның корифейлері болатын, міне, сол кісілер менің мамандығымның барлық қыр-сырын меңгеруіме, металл балқытудың құпияларын ашуыма көп көмек көрсетті. Атап айтсақ, олар Бақболсын Бекашбеков, Сахан Құтжанов, Василий Овечкин, Алмас Сопин, Талғат Сарыбаев, Ержан Асқаровтар. Сол кісілерден мен металлург ретінде кәсіби шеберліктің құпия сырларына қанықсам, адам ретінде ұжымдағы бір-бірімізге деген қарым-қатынас орнатудың сабақтарын алдым, деп жалғастырды Мен үшін ұжыммен байланыстырып тұрған нәрсенің бәрі де қымбат Валерий Аксенов, пульт операторы әңгімесін Қожан Мұратбеков. Қожан Мұратбековтың өмірлік ұстанымы қол жеткен жетістікке тоқмейілсіп, тоқтап қалмау. Қазір ол Мәскеудің құрыш пен қорытпалар институтының (МИ- СиС) магистранты. 3 ауысымның шебері Ринат Болатов та дипломды инженер-металлург, Қазақ ҰТУ-дың түлегі. Ол түпкілікті балқаштық азамат. Оқу орнын бітірген соң ол өзінің еңбек жолын Ақтөбе ферроқорытпалар зауытында балқытушы болып бастаған, сондықтан, БМЗ-ға жұмысқа келген кезде, Ринат үшін металлургиялық үдерістер еш таңсық емес болатын. Бұл жерде Ринат бастапқыда шихта дайындау цехының кептіру учаскесінде шихталаушы болып істейді, содан соң осы учаскенің шебері, ал 2012 жылы МБЦ-ға балқытушы болып істейді. Қазір ол 3 ауысымның шебері. Оның жұмысы өте мазасыз, үлкен төзімділікті қажет етеді деуге болады. Ринат жұмысқа наряд-тапсырманы беруге жауапты, сондай-ақ ол ауысым қызметкерлерін арнайы киіммен және тамақтану талондарымен қамтамасыз етеді, өзінің қоластындағылардан жұмыс орнында қауіпсіздік техникасын сақтауды талап етеді, оған қоса агрегаттардың Ванюков пешінің жұмыс үдерісін бақылап, тексеріп отырады. Ринат Болатов өзінің аға жолдастары өзіне кәсіби шеберліктің металл балқытудың әліппесін үйреткен ұстаздары туралы ерекше жылылықпен әңгімелейді. Бұлар жас та болса, өз істерінің шеберлері Нұрлан Мәлібеков, Бахтияр Шамбулаев, Исағали Сәтбековтер. Ринат Болатовты олармен тек жұмыс қана емес, сонымен қатар, тек металлургтарға ғана тән нағыз жігіттік достық та байланыстырып тұрады. Өндірістік үдерісті компьютерлердің мониторларынан пульт операторлары бақылап отырады. Мұнда ең тәжірибелі балқытушы, МБЦ-ғы еңбек өтілі 30 жылдан асқан цехтың қарт тұрғыны Валерий Иванович Аксенов еңбек етеді. Ол зауыт табалдырығынан аттағанда небары 22-ақ жаста еді. Ол кездері, өткен ғасырдың 80-жылдары, зауытқа жұмысқа тұру өте қиын болатын. Балқаш тау-кен-металлургия техникумын механик дипломымен аяқтаған соң менің МБЦ-ға жұмысқа орналасуыма мүмкіндік туды, кейін мамандығым бойынша ауыса жатармын деп ойлаған едім, бірақ тұтас отыз жыл бойына тұрақтап қалдым, деп естеліктерімен бөлісті Валерий Иванович. Жас жігіттің металлургтардың үлкен ұжымына балдай батып, судай сіңуі жолында кеңпейіл де аңғарымпаз жан, тәжірибелі балқытушы Александр Қалибеков көп көмек жасады. Соның жетекшілігімен жасаған алғашқы еңбек қадамдарын жылылықпен еске алады. Қысқа ғана уақыт ішінде Валерий Аксенов бұл зауытта тек күшті, төзімді және мақсаткер жандар ғана жұмыс істей алатынын түсінді. Мен мұнда әлі тойтарғыш пештер бар кезде жұмысқа кіргем. Содан бергі жылдар көлемінде технологияны жетілдіру, оны өндіріске енгізу жөніндегі жұмыстар толассыз жүріп келеді. Қазір біз ПВ-1, ПВ-2 сияқты ерекше агрегаттармен жұмыс істейміз. Егер бұрын біздің цехта қол еңбегі пайдаланылса, бүгінгі таңда бүкіл металлургиялық үдеріс толығымен автоматтандырылған, дейді Валерий Иванович. Әрі ол аталған жаңа енгізулердің барлығының да куәгері болған жан. Дегенмен, балқытушыларға, конверторшыларға және анодшыларға қазір де оңай емес. Пештердің қасы баяғысынша жанып тұр. Өйткені, «қайнап тұрған» мыстың температурасы градусқа дейін жетеді ғой. Сұхбаттасымның менімен әңгімелесіп отыруға уақыты жоғын түсінемін. Оператор бөлмесінде автоматты пульт орнатылғанымен, қол созым жерде ағып жатқан отты өзен қас қақпай бақылауды талап етеді. Кейіпкерім сәт сайын мониторға үңіліп, әлдебір түймешіктерді реттеп, бұрап отыр. Дегенмен, Валерий Иванович ең бастысын: өмірден өз орнын тапқанын және зауытсыз ештеңенің де қуанта алмайтынын айтып үлгерді: Маған өзімді ұжымыммен байланыстырып тұрған нәрсенің барлығы да қымбат. Сондықтан да, металлургтардың соны буынының таңдаған мамандықтарына, әлемге әйгілі түсті металлургия алыбының Балқаш мыс балқыту зауытының тарихына зор құрметпен қарағандарын қалар едім. Өйткені, оның ғұмыр тарихын біз өзіміз жазып жатырмыз ғой! деді қоштасарда металлург Валерий Аксенов. Аға балқытушы Дәулетбек Қыздаров 6 жылдан бері үздіксіз тамаша нәтижелер көрсетумен келеді. Ол техник-металлург. Цехқа 2012 жылы келген. Келген бойда тәжірибелі балқытушы Еркебұлан Айғалиевтің қамқорлығына тап келді. Ол жас жұмысшыны мамандықтың қыр-сырына қанықтырып, оның бойына еңбекке деген сүйіспеншілікті және өз міндетіне жауапкершілікпен қарай білуді сіңірді. Қазір Дәулетбек балқыту учаскесіндегі тәжірибелі мамандардың бірі. Дәулетбек Қыздаров әлемдегі үздік мысты балқыту үдерісіне үлес қосудың өзі үшін қаншалықты маңызды екендігін баса айтады. Төрт тоғыздық күрделі еңбектің мақтанышы, Балқаш қаласы мен металлургтарының бетке ұстар айбыны. Жұмыс туралы айта отырып, ол ұжымдағы өзара түсіністік пен тәртіптілікті атап көрсетеді. Цех табысты да, қиыншылықты да бірлесе көтеріп алатын үлкен бір отбасы. Дәулетбек металлургтардың үлкен де ұйымшыл ұжымының бір бөлшегіне айналғанын мақтан етеді. Бір ұрпақты келесісі алмастырады, бірақ Балқаш металлургтары үшін басты жұмыс қағидасы өзгеріссіз қалады: өндірісті арттырып, өнім сапасын төмендетпеу. Іс пен өз кәсіпорнына шын берілгендік, жоғары кәсіпқойлық, жауапкершілік пен бойдағы барды сарқа жұмсау ардагерлер негізін қалап кеткен ажырамас құндылықтар, әрі олар бүгінгі таңда да еңбекке деген қарым-қатынастың негізі, тиімді еңбек пен жоғары көрсеткіштердің кепілі болып қала береді. Мерекелеріңізбен, мерейтойларыңызбен құрметті Балқаш металлургтары! Ләззат СМАҒҰЛОВА, Балқаш, Фото автордікі 12 13

8 ЦИФРЛАНДЫРУ «Корпорация Казахмыс» ЖШСғы сандық өзгерістердегі табыстарға қол жеткізу жоспарына сәйкес, компания басшылығы сандық кәсіпорын құру үшін «Индустрия 4.0» тұжырымдамасын жүзеге асыруды көздеп отыр. Қазақмыс компаниясындағы сандастыру жөнінде қандай жұмыстар атқарылып жатқандығы туралы «Корпорация Казахмыс» ЖШС-ның ІТ жөніндегі директоры Александр Юрьевич ГРЕВЦЕВ әңгімелейтін болады. Сандастыру «Корпорация Казахмыс» ЖШС-ғы өндіру, өңдеу, тасымалдау жұмыстарынан бастап, операциялық үдерістерді, үдерістердің тиімділіктерін, өнімнің сапасы жөніндегі барлық мәліметтер нақтылы уақыт режимінде қолжетімді болатын дайын өнім өндірісімен аяқтағандағы барша өндірістік үдерістерді қамтымақ. Нақтылы 14 САНДЫҚ КӘСІПОРЫН уақыт талабы Ақпараттық технологиялар дамудың қуатты құралдарының бірі болып табылады және кәсіпорындағы барлық ақпаратты пайдаланудың толықтығы мен жеделдігін елеулі түрде арттыруға, сондай-ақ тиімді де ептейлі басқарушылық, жобалық және жоспарлық шешімдерді қабылдауды сапалық тұрғыдан жаңа деңгейге көтеруді қамтамасыз етуге мүмкіндік береді. Біздің компания уақыт тезінен туған жаңа сынақтарға сақадай сай болуы тиіс уақыт режимінде соңынан кешенді жоспарлаумен және жоспарлы міндеттердің орындалуын автоматты түрде бақылаумен байланысты объективті мәліметтерді жинау, өңдеу және жөнелтуге арналған озық технологиялар пайдаланылады. «Индустрия 4.0» бағытының дамуы геологиялық мәліметтерді жасаудан, өндірісті автоматтандырудың сатып алу жоспарларын қалыптастыру және логистикадан бастап, Холдингтің аясындағы үдерістердің бірігуі мен сандастыруды өркендетуді көздейді. Александр Юрьевич, Сіздерге өндірісте қандай технология қажет екендігін Сіз қалай шешесіз? Қандай да бір жаңа технологияның немесе ақпараттық жүйенің өзектілігі мен қажеттілігішкі аудиттер арқылы, құрылымдық бөлімшелер басшыларының жұмыстарымен келісе отырып, сондай-ақ тау-кен индустриясындағы ақпараттық технологиялардың дамуына мониторинг жүргізу жолымен анықталады. ІТ-қызметтен бөлек белгілі бір технологияны енгізу қажеттлігі туралы бастаманы, компания алдынан ашылған игі мүмкіндікті немесе тәуекелді біріздендірген кез келген тұлға қарауға ұсына алады. Шығындарды төмендету мәселесін шешуге инновациялар қалай көмектеседі? Аталған технологияларды енгізудің нәтижесінде өндіру жұмыстарының қауіпсіздігі мен өндірісті арттыру; кен орнын өңдеуді тиімді түрде сүйемелдеу; технологиялық және өндірістік үдерістердің тиімділігін арттыру арқылы дайын өнім өндірісіне жұмсалар шығынды азайту; өндірістің жоспарлы көрсеткіштерінен шығара отырып, судың, жылу тасымалдағыштардың, электр қуатын тұтынуды есептеу мен жоспарлау; технологиялық құрылғылардың жоспардан тыс тұрып қалуын қысқарту және олардың қызмет ету мерзімін ұзарту есебінен шығындарды азайту күтіліп отыр. Сандық компанияның айырықша белгілерінің арасынан сарапшылар автоматтандырудың жоғары деңгейін, электронды ішкі құжат айналымын, бухгалтерлік және басқарушылық есеп жүйелерін, мәліметтердің электронды қоймаларын, ERPны қолдануды, корпоративтік әлеуметтік желілердің бар болуын атайды. Осы аталғандардан Сіздерде қайсылары қолданыстарыңызда бар және тағы қандайын енгізбекшісіздер? Бүгінгі таңда корпорацияда компания басшылығының шешім қабылдауын қолдау үшін қажетті, ақпаратты дайындау мен ұсынуға, басқарушылық есептің тиімді жүйесін құруға арналған, белгілі халықаралық компаниялардың бірінің бизнес-талдау бағдарламаларының біріздендірілген кешені енгізіліп жатыр. Бұл өнім мәліметтерді талдауды және ұйымның бизнес-талаптарын үлгілеуді шапшаң орындауға, ал сонан соң осы талдау мен үлгілеудің нәтижелерін бизнестің үздік көрсеткіштеріне қол жеткізуге жағдай туғызатын болжамдар мен бюджеттерді сенімді түрде құру үшін пайдалануға мүмкіндік береді. Сонымен қатар, 2018 жылдың ақпанынан бастап «KazakhmysHolding» ЖШС құрылымдық бөлімшелерінде KazDocuments электронды құжат айналымы жүйесінің және бизнес-үдерістерді басқарудың өзіндік меншікті жобасы енгізілді. Бұл өз кезегінде электронды құжат айналымын пайдаланушылар санын арттыруға және осы жүйеге Холдинг компанияларының қосылуына мүмкіндік берді. Жүйенің мобильді қосымшасы қашықтықтан қосылатын VPN-қолжетімділікке қосылуға мүмкіндік береді, ал жүйенің кеңейтілген функционал жүйесі төмендегідей мүмкіндіктерге ие: электронды сандық қол қою, корпоративтік чат, дыбыстық хабарлама және көптеген басқа нәрселерді пайдалану. Жүйені енгізу нәтижелері: құжат айналымдарын өңдеуге кетер еңбек шығындарын азайту, құжаттарды келісу мен бекітуге кететін уақытты қысқарту және орындаушылық тәртіпті бақылауды күшейту. Корпорацияның екінші меншікті жобасы, деп жалғастырды Александр Юрьевич, «АИС-мониторинг» ақпараттық жүйесі болып саналады. Ол «Корпорация Казахмыс» ЖШС-ның байыту фабрикасының құралдары мен өздігінен жүретін, бекітілген құралдардың жұмысы жөніндегі ақпараттарды жинауға, сақтауға және өңдеуге жауап береді. Компанияның бүкіл құрал-жабдықтарының жұмысы мен бос тұрған уақыттарының есебін, тәуліктер мен сағаттар өлшемінде, жүргізуді жүзеге асырады. Қазігі уақытта (2013 жылдан бері) құрал-жабдықтардың жұмыстары жөніндегі орасан мәліметтер базасы қалыптасты, ол өз кезегінде жиналған статистиканың негізінде өндірістік активтерді басқару жөніндегі шешімдерді қабылдау мен талдау жүргізу кезінде баға жетпес құрал болып саналады. Құралдардың әрбір бірлігі бойынша электронды төлқұжаттар жасалуда. Құралдардың әрбір бірлігіне кетер шығын мен иелену құнының есебі жүргізілуде. Бұл бізге құрал-жабдықтардың техникалық ахуалы жөніндегі шынайы ақпаратты иемденуімізге, жөндеу және қызмет көрсету қызметтерінің жұмысын нақтылы бағалауға, құралдардың жұмыстары жөніндегі мәліметтерді жинау, сақтау және өңдеу үдерістерін автоматтандыруға, құралдың әрбір бірлігіне электронды төлқұжат жасауға және құралдардың жұмыстары жөніндегі есептерді жасауға кетер уақытты қысқартуға мүмкіндік береді. Александр Юрьевич, компания инновацияларды енгізуден туындайтын әлеуметтік сын-тегеуіріндерге кезікті ме? ЦИФРЛАНДЫРУ ҚАЗАҚМЫСТАҒЫ ӨНДІРІСТІК ПРОЦЕСТЕРДІҢ БӘРІН ҚАМТИДЫ Мемлекетпен өзара әрекеттестік аясында, сондай-ақ Президенттің «Қазақстанның үшінші жаңғыруы: жаһандық бәсекеге қабілеттілік» Жолдауын жүзеге асыру кезінде «Корпорация Казахмыс» ЖШС өткен жылдың соңында «Компания қызметкерлерінің басқарылымды түрде ауысулары жөніндегі Жол картасы 2017» атты үш тарапты келісімшартқа қол қойды. «Жол картасы» компанияның, Қарағанды облыстық әкімшілігінің және Қазақстан Республикасының еңбек және Халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің қызметкерлерді босату кезіндегі, жұмыс істеп жүрген қызметкерлердің жұмыспен қамтылғандығын сақтау жөніндегі максималды шараларды қамтамасыз ету бөлігін қарастырады. «Сандық Қазақстан» мемлекеттік бағдарламасында қарастырылған компаниядағы жаңа жұмыс орындарын құру кезіндегі жоспарына сәйкес, босатылған қызметкерлер қажеттілік мөлшеріне орай қайта оқытылуы және жаңа мамандықтар алуы мүмкін. Ашик Рефат ХУСЕЙН, «Корпорация Казахмыс» ЖШС Мониторинг және ІТ даму департаментінің ІТ және АБЖ дамыту бөлімінің АЖ бас маманы, Қарағанды Фото компания мұрағатынан 15

9 ТУРА СӨЗ ҚАУІПСІЗ ЕҢБЕК МӘДЕНИЕТІ «Өндірістік қауіпсіздік пен еңбекті қорғауды басқару жүйесі» деген күрделі атаудың астарында не жатыр? Қазақмыс кәсіпорындарындағы жарақаттанушылық деңгейін түсіруге ол қалай көмектеспек? Осы және басқа да мәселелер жөнінде біздің газетімізге «Қазақмыс» Корпорациясы» ЖШС Еңбекті қорғау мен қауіпсіздігі департаментінің директоры Дархан Жәңгіров әңгімелеп берген еді. Рөлдерді айқындап бөлу Дархан Әмірұлы, Қазақмыс корпорациясында еңбекті қорғау мен қауіпсіздікті қамтамасыз етуге басымдық берілетінін бәрі біледі. Десек те, жыл сайын компания кәсіпорындарында бақытсыз жағдайлар болып жатады. Сіз қалай ойлайсыз, неліктен? Иә, біз жарақаттанушылықты белгілі бір деңгейде төмендетуге қол жеткіздік, бірақ бұрынғысынша, компанияның дамуының шешуші бағыттарының біріндегі оның нөлдік деңгейі сақталып қалып отыр. Бүгінгі таңда біз барлық дер кезінде анықталмаған мәселелердің су бетіне бақытсыз жағдайлар түрінде қалқып шығатынын, әрі оларды түзеудің тым кеш болып қалатынын тіркеуге мәжбүрміз. Кәсіпорындарда қауіптер мен тәуекелдердің тұрақты көздерін жүйелі түрде індетіп және оларды орны толмас қасіретке жеткізбей тұрғанда жойып отыру қажет. Талдау жұмыстарын жүргізіп, үйлестіруші шараларды уақытылы орындап отыру керек. Өйткені, жарақаттардың, бақытсыз жағдайлар мен апаттардың көпшілігі қауіпті жағдайдың емес, қызметкердің қате әрекетінің немесе өндірістік тәуекелдерді басқару әдістемесін білмеуінің кесірінен болып Өндірістік жарақатты болдырмау компанияны дамытудағы басты бағыттардың бірі болып қала бермек жатады ғой. Сондықтан, кез келген басшы жұмыс орнына келген бойда тәжірибесімен бөлісіп, іс жүзіндегі үйрету шараларын өткізіп, қоластындағылардың қауіпке назарларын аудартуға және сол арқылы тәуекелді оңтайлы деңгейге дейін төмендету керектігіне көңілдерін бөлуге тиіс. Қауіпсіздікке қатысты мәселелерді шешу жөніндегі қарым-қатынастың ашықтығы мен командалық жұмыс нәтижесінде еңбек қауіпсіздігінің корпоративтік мәдениеті туады. Әріптесінің дұрыс істемей жатқанын көріп тұрса да, көп жағдайда қызметкерлердің оған ескерту жасауға қысылатынына сенімдімін. Қызметкерлер жұмысты қауіпсіз әдістермен жүргізу қажеттігін түйсінуі тиіс Еңбекті қорғау мен өнеркәсіптік қауіпсіздікті басқару жүйесі де дәл осы мақсатта енгізіліп отыр. Ол жарақаттанушылықтың алдын алу үшін қолға алынуы қажеттігін әрбір қызметкер түсінерліктей дәрежедегі адамдардың белсенді әрекет етуіне бағытталған. Осы материалды оқып отырғандардың барлығына айтқым келеді: өнеркәсіптік қауіпсіздік ережелеріне салғырт қарамаңыздар! Естеріңізде болсын: сіз егер қатер төндіріп тұр деп есептесеңіз, онда өндірісті кез келген уақытта тоқтата аласыз. Өздеріңізге абай болыңыздар! Еңбекті қорғау мен өнеркәсіптік қауіпсіздікті басқару жүйесін қалыптастыру үшін ендігі не істеп үлгергендіктеріңіз туралы әңгімелеп берсеңіз. Біріктірілген жүйе біздің барлық мекемелерімізде енгізілген. Біріктірудің астарынан оның қатысушыларының арасындағы рөлдер мен міндеттерді айқын етіп бөлуді түсіну керек. Ол еңбекті қорғау үдерісіне тек арнайы қызметтерді ғана емес, сонымен бірге басшылардан бастап жұмысшыға дейін, компанияның барлық қызметкерлерін тартады. Бәрінен бұрын, еңбекті қорғау мен өнеркәсіптік қауіпсіздікті басқарудың барлық операциялық орындаушылар мен кеңес берушілік-кеңесушілік органдары жеткілікті дәрежеде жақсы деңгейде қалыптастырылған. Корпорацияның барлық құрылымдық бөлімшелерінде тиісті комитеттер, олардың бөлімшелері мен қабылданған бағдарламаларды жүзеге асыру және отандық және шетелдік озық тәжірибелерді енгізу жөніндегі жұмыс топтары құрылған. Біз үшін өнімділікке қарсы қалыптасқан мінез-құлықтық ережелерді өзгерту мүмкіндігінің үлкен маңызы бар. Қызметкерлер жұмысты қауіпсіз әдістермен орындау қажеттігін түйсінулері тиіс. «Кәсіби науқастанушылықтың деңгейін төмендету корпорация үшін басымдыққа ие мәселелердің бірі» Дархан Әмірұлы, кәсіби науқастанушылықтың деңгейін төмендету және қызметкерлердің еңбек жағдайларын жақсарту үшін не істеліп жатыр? Соңғы бірнеше жыл бойында біз кәсіби науқастанушылық деңгейінің және кәсіби науқастың себебінен мүгедек болудың үлес салмағының төмендегенін байқап отырмыз. Тәуекелдерді бағалау негізінде бірнеше бағыт бойынша алдын алу шаралары жүзеге асырылады. Мұның қатарында еңбек ету мен қызметкерлерге тұрмыстық қызмет көрсету жағдайын жақсарту; жеке және ұжымдық қорғаныстың заманға сай және сапалы құралдарымен қамтамасыз ету; медициналық қызмет көрсету мен қызметкерлерді сауықтыру сапасын; қызметкерлер арасындағы тазалық-ағартушылық жұмысын жақсартуды айтуға болады. Аталған шаралар кешені қазірдің өзінде «ауыр» топтар бойынша мүгедектікке ұшырау деңгейін төмендетті. Мысалы, 2018 жылдың І жартыжылдығының қорытындылары бойынша, бастапқы кәсіби науқастанушылық 15 %-ға төмендеген. Төмендеу тыныс алу жүйелерінің аурулары (силикоз, бронхит) бойынша да 3%-ға және радикулопатия бойынша 36%-ға жеткен. Науқастық парақтар саны 15%-ға, ал еңбекке жарамсыздық күндері 13%-ға төмендеген. Тұтастай алғанда, бастапқы кәсіби науқастану 2015 жылдан 2017 жылға дейінгі аралықта 40%-ға, ал мүгедектік тобы бар тұлғалардың үлес салмағы 2013 жылдан бері 33%-ға азайған. Кәсіби науқастанушылық деңгейін ненің есебінен төмендетудің сәті түсті? Біз жыл сайын өткізіліп отырылатын мерзімді медициналық байқаулардың сапасын жақсарттық, соның нәтижелері бойынша асқынған дерттері бар қызметкерлер еңбектің зиянды жағдайлары бар жерлерінен шығарылды. Ал егжей-тегжейлі медициналық байқау өткізу бізге кәсіби науқастану жағдайларын дерттің дамуының бастапқы сатысында анықтауға мүмкіндік береді. Жыл сайынғы медициналық байқаудың нәтижелері бойынша тәуекел тобы құрылады, медициналық зерттеулердің нәтижелері іс барысында індетіледі, денсаулық нүктелерінің базаларында сауықтыру жүргізіледі, сауықтыру бағдарламасына сондай-ақ кинезотерапия орталығындағы шұғылданулар мен фитнеспен айналысуға арналған абонементтер беру кіреді. Регрессшілерді жұмысқа орналастыру мәселесін шешу үшін «Адалеңбек» ЖШС құрылған. Онда қаржының орнын толтыру мүгедектерді оңалтудың жеке бағдарламасын орындау аясындағы емдеуге жұмсалатын қосымша шығындар жүзеге асырылады. Корпорациядағы еңбекті қорғауға байланысты көрсеткіштер қандай? Жарақаттанушылық деңгейін қанша пайызға төмендетудің сәті түсті? 2018 жылдың І жартыжылдығында Топтың құрылымдық бөлімшелері мен оның мердігерлік ұйымдарында 2017 жылдың ұқсас кезеңімен салыстырғанда 19-ға қарама-қарсы 19 жұмыскер зардап шекті. Бөлімшелер мен кешендердің қауіпсіздікті басқару жүйесінің, кешенді жоспардағы шараларды орындау жөніндегі жүргізген жұмыстарының нәтижесінде Қазақмыс компаниялар Тобының кәсіпорындарында өндірістік жарақаттанушылықты 35%-ға 2017 жылдың ұқсас кезеңіндегі 17 жағдайға қарсы 11 бақытсыз оқиғаға төмендетуге қол жеткізілді. Басты қағидалары жұмыскердің өмірі мен денсаулығын сақтауға басымдық беру болып табылатын еңбекті қорғау мен өнеркәсіптік қауіпсіздік саласында жүргізіліп отырған саясатты ескере отырып, корпорация басшылығының әрекеттері бұдан әрі қарай да қызметкерлерге қауіпсіз және саулықты сақтар еңбек жағдайларын жасау және өндірістік жарақаттанушылықтың деңгейін төмендетуге бағытталмақ. Қызметкерлердің еңбек жағдайларын жақсарту мен жұмыс орындарын қауіпсіз жағдайда ұстау мәселелері Қазақмыс корпорациясының әрекеттеріндегі басымдыққа ие шаралар болмақ. Еңбекті қорғау мен өнеркәсіптік қауіпсіздік салаларындағы тұрақты негізде жүйелі және кешенді түрде жүргізіліп отырған жұмыс бақытсыз жағдайлардың жалпы санының 2013 жылғы 114-ке қарсы 2017 жылғы 37-ге дейін 68%-ға төмендетуге жеткізді. Өлімге әкеп соқтырған бақытсыз жағдайлар саны 2013 жылғы 6-дан 2017 жылғы 4-ке дейін 33%-ға төмендеді. Сандуғаш СӘРСЕМБАЕВА, Қарағанды Фото Владимир ОДИНЦОВТІКІ 16 17

10 СПОРТ МЕРЕЙТОЙДЫ АЛАҢДА атап өтті «Шахтер» стадионының спорт алаңқайлары тағы да «Корпорация Казахмыс» ЖШСның қарағандылық кәсіпорындарының қызметкерлері үшін спорттық айбын алаңына айналды. Олар мұнда мини-футболдан, волейболдан, жеңіл атлетикадан, шахматтан және үстел теннисінен өтетін ойындар барысында өз мекемелері мен командаларының намысын қорғау үшін келді. Осы бір кезекті және дәстүрге айналған, «Кәсіп Қазақмыс» салалық кәсіподағы ұйымдастырған спорт мерекесі Астананың 20 жылдығына орайластырылды. Спартакиада ашылып, кәсіподақ ұйымының төрағасы Төреқожа Тілемісовтың құттықтау сөзінен кейін командалар өздерінің спорт алаңқайларына тарасты. Жеңіл атлетика бойынша жарыс екі бөлімнен тұратын: ерлер мен әйелдер арасындағы жүз метрге жүгіру және аралас эстафета. Жеке біріншілікте жарыс жолындағы ерлер арасындағы бәсекеде ең шапшаң деген атақты «Kazakhmys Energy» ЖШС МАЭС қызметкері Рустам Абылғазин жеңіп алды. Әйелдер арасындағы үздік нәтижеге бұдан бұрын «Нұрқазған» жерасты кеніші (ЖК) үшін өнер көрсеткен «Абыз» кеніші ұжымының өкілі Екатерина Байченко қол жеткізді. 100 метрге 4 адамнан жүгіретін эстафетада Коммерциялық қызметтің командасы барлығын артқа тастады, екінші орынды МАЭС өкілдері жеңіп алса, үшіншіге «Нұрқазған» жерасты кеніші ие болды. Үстел теннисінде нәтижені жарыс барысында әр команданың жинаған жеңістері мен жеңілістерінің жиынтық саны бойынша есептеді. Қорытындысында бірінші орынды «Нұрқазған» ЖК-нің командасы иеленді. Екінші орынға құю зауыттары өндірістік бірлестігінің (ҚЗӨБ) қызметкерлері қол жеткізсе, үшінші орынға «Maker» ЖШСның қызметкерлері табан тіреді. Волейбол алаңында үздік деп «ҚЗӨБ» ЖШС жұмыскерлері танылды. Екінші орын «Нұрқазған» ЖК-нің командасының, ал үшіншісі «Maker» ЖШС құрамасының қанжығасына байланды. Шахматшылар арасында да «ҚЗӨБ» ЖШС-ның жұмыскерлері ешкімге дес бермеді мұнда да тек командалық біріншілікке баса назар салынды. Екінші орынды «КМ«Tranco-Нура» ЖШС-ның командасы иемденсе, ал үшіншіні корпорацияның Коммерциялық қызмет құрамасы тақымға басты. Қан тасытар қызбалығы мен командалар санының көптігі жағынан ең ширығысқа толысы, әрине, мини-футбол жарысы болды. Егер спорттың басқа түрлерінен командалардың бәрі бірдей қатыспаған болса, футбол алаңына қатысушы ұжымдардың әрқайсысының өкілдері бас қосты. Спорттың бұл түрін Қазақмыс қызметкерлері арасында талай жылдан бергі ең танымалы деуге болады. Барлық үміткерлер спартакиада кубогын көздеді, бірақ чемпиондық оңай олжа емес: мынадай бәсекелестік тұрғанда үздіктердің үштігіне енудің өзі оңай шаруа еместігі айдан анық. Қорытындысында футбол алаңының падишасы атағын «KM «Tranco Нура» ЖШС-ның футболшылары иемденді. Екінші орынға корпорацияның Коммерциялық қызмет командасы табан тіресе, үздік үштіктің шеңберін Нұрқазған байыту фабрикасының құрамасы тұйықтады. Жүлделі орындар тізімі мұнымен аяқталған жоқ: ұйымдастырушылар ұсынылған барлық спорт түрлері бойынша өздерін командалық есеп бойынша үздік қырынан таныта білген ұжымдарды атап көрсетпек болып шешті. Бұл тұрғыдан құю зауыттары өндірістік бірлестігінің командасына бәсекелес шақ келмеді. Екінші орынды корпорацияның Коммерциялық қызметінің құрамасы иеленсе, үздіктер үштігіне «Нұрқазған» ЖК қызметкерлері нүкте қойды. Жеңімпаздар мен жүлдегерлер спартакиаданың ұйымдастырушылары тағайындаған бағалы сыйлықтармен және дипломдармен марапатталса, чемпиондарға ең басты награда Кубок табыс етілді. Владимир ОДИНЦОВ, Қарағанды Фото автордікі Құрылтайшы және меншік иесі «Қазақмыс корпорациясы» ЖШС 2008 жылдың 26-қарашасынан бастап шығады Мерзімді баспасөз болып саналмайды. Тек «Қазақмыс корпорациясы» ЖШС қызметкерлеріне арналған және көпшілікке таратылмайды. РЕДАКЦИЯНЫҢ МЕКЕН-ЖАЙЫИ: Қарағанды қ., , Чижевский көш., 15/2. Шеф-редакторы Владимир МАГАЙ 8 (7212) Vladimir.Magay@kazakhmys.kz Шығарушы редактор Владимир ОДИНЦОВ 8 (7212) Vladimir.Odincov@kazakhmys.kz РЕДАКЦИЯ АЛҚАСЫ: КАРАҒАНДЫ Светлана ДЕМЕНТ 8 (7212) Svetlana.Dement@kazakhmys.kz Сандуғаш СӘРСЕМБАЕВА 8 (7212) ЖЕЗҚАЗҒАН Ардақ ҚҰЛЖАНБЕКОВА 8 (7102) Ардақ ТАЛЛИНА 8 (7102) Ardak.Tallina@kazakhmys.kz Ердос МҰҚЫШЕВ Erdos.Mukychev@kazakhmys.kz АСТАНА Бауыржан ШАМШАТОВ 8 (7172) БАЛХАШ Ләззат СМАҒҰЛОВА 8 (71036) Lyazzat.Smagulova@kazakhmys.kz «Гласир» баспаханасында басылды, Қарағанды қ., Ермеков көш., 112/5, тел. 8 (7212) Тиражы 5000 дана. Тапсырыс

11 ATAMEKEN BUSINESS CHANNEL Қазақмыс-ты көрсетеді Тұңғыш қазақстандық бизнес-арна біз туралы жаңалықтарды көрсете бастады. Биылғы жылдың басынан бері AtamekenBusinessChannel-дің журналистері Қазақмыстың барлық бөлімшелерінің жұмыстары туралы баяндап жатыр. Atameken Business Channel бұл өзінің материалдарын телехабар тарату саласымен қатар, порталда да жарыққа шығаратын республикалық масс-медиа. Алғашқы жартыжылдықта портал журналистері теледидар жаңалықтарын түсіруші топтармен бірлесе отырып, Балқаш пен Жезқазғанды аралап, Топар МАЭС-і мен ҚҚМЖЗ-дағы жаңғырту жұмыстарының қалай жүріп жатқанын түсіріп, ҚазБелАз-дың қалай жұмыс істеп жатқанын көріп қайтты. ABCTV порталында бұл күнде Қазақмыстың 2017 жыл бойындағы жұмысының қорытындылары, өндірісті сандық жүйеге көшіру туралы жаңалықтар, біздің 20 кәсіпорындардағы өнеркәсіптік қауіпсіздік туралы және «Қазақстандық мазмұн» жобасы туралы материалдар көрермен назарына жол тартып үлгерді. Астанадағы Бүкіләлемдік Тау-кен конгресін өткізу барысында телеарнаға «Қазақмыс Корпорациясы» ЖШС-ның Басқарушы кеңесінің Бас директоры Бахтияр Әбдірахманұлы Қырықпышев айырықша сұхбат берді. Онда өндірісті жаңғырту, кәсіпорындарды сандық жүйеге көшіру және келешек жоспарлар турасында сөз қозғалды: Биылғы жылы Қазақмыс «Қазгеология» акционерлік қоғамымен меморандумға қол қойды. Жезқазған алаңқайы бойынша біз үш кен орны бойынша геологиялық барлау жұмыстарын жүргізуді жоспарлап отырмыз. Балқаш алаңқайы бойынша екі кен орнына және Қарағанды алаңқайы бойынша, бұл Шығыс Қазақстан облысына жақын маңай, бір кен орнына геологиялық барлау жүргізбекшіміз. Осыған дейін жүргізген жұмыстарымыз жақсы нәтижелер көрсетті. Өзіміздің стратегиямызға сәйкес, жуырдағы 5 жыл ішінде біз өндірісті іске қоспақшымыз, деп атап көрсетті Бахтияр Қырықпышев өзінің телеарнаға берген сұхбатында. Atameken Business Channel-дің алдағы жоспарларында Нұрқазған кеніші мен Жезқазғандағы гидрометаллургиялық өндірісті теледидарға түсіру, Қарсақпайдағы тұңғыш мыс балқыту мерейтойы мен Балқаш мысының 80 жылдығын және тағы басқаларды таспаға түсіріп, көрермен назарына ұсыну тұр. Қазақстанның тұңғыш бизнес-арнасының телевизиялық және баспа материалдарын көргісі келгендер оларды «Біз Қазақмыс» корпорациясының жеке сайтынан және порталынан тамашалай алады. Светлана ДЕМЕНТ, Қарағанды