CHESS.EDU.RS

Transcription

1 Identifikacija i razvoj talenata u tenisu: naučni sistem podrške Marko D.STOJANOVIĆ Sergej M. OSTOJIĆ Nauka je objektivno, sistematizovano i argumentovano znanje o zakonitostima, činjenicama, pojavama i njihovim verovatnim uzrocima. CENTAR ZA ZDRAVLJE,VEŽBANJE I SPORTSKE NAUKE Center for Health, Exercise and Sport Sciences Deligradska 27, Beograd Takođe, nauka nije samo skup znanja, već i način razmišljanja i gledanja stvarnosti. CHESS.EDU.RS Nauka je jednostavno zdrav razum u svom najboljem izdanju Tomas Haksli ( ) Početak 20-og veka 1920 i dve Nobelove nagrade za medicinu (fiziologija sporta) 30-ih godina u USA Harvard fatigue laboratory Postdoktorske studije Evropskih naučnika Nauka u sportu Sport science- upliv u praksu 60-ih godina prošlog veka Intervalni trening Reindell et all (1962) Hvatanje koraka sa praksom Sport science danas Rame uz rame sa praksom Promocija novih trenažnih metoda HIIT trening,proprioceptivni trening, Pretvarajući trening... Ali i ostalih segmenata trenažnog procesa (ishrana, oporavak) Primer : AIS zlatnih medalja po medaljama 19 stalno zaposlenih??? 1

2 Istraživanja u tenisu Struktura takmičarske aktivnosti Relativno skroman broj publikacija Utvrđivanje strukture takmičarske aktivnosti Ili fizioloških odgovora organizma u toku meča I, za ovo predavanje najvažnije- utvrđivanjem razvoja teniske igre Trajanje 90min Odnos rad-pauza 1:3; 1-5 (Kovacs,2007;Fernandez,2006) Aktivno vreme igre 20-30% ukupnog vremena Prosečno trajanje poena zavisi od pola (Žene: 7.1±2.0 s; muškarci: 5.2±1.8 s) i podloge (tvrda: 6±2s; šljaka: 7.7±1.7 s; trava: 4.3±1.6 s). Oko 1000 udaraca i 3,5 km trčanja Laktati- retko preko 5-6mmol/l! Funkcionalno motoričke sposobnosti VO 2max preko 50ml/kg/min (do70! Izgleda da je 55 ml/kg/min dovoljno- za sad! Anaerobnaizdržljivostnajverovatnije malog značaja (psh.trening) Agilnost- značajna razlika kod juniora (najbolji juniori imaju najbolju agilnost;roetert et all,1992). Brzina i brzinska snaga (CMJ)- najbolji prediktori uspeha na uzrastu 14-godišnjaka (Girard i Millet,2009). Position statement Increasing evidence suggests that motor skills such as power, strength, agility, speed, and explosiveness, as well as mental strength, and a highly developed neuromuscular coordinating ability correlate with tournament performance Fernandez et all,2009 Tenis u budućnosti- predviđanje Dalji porast intenziteta tokom poena Dalji porast funkcionalno motoričkih sposobnosti Brže,jače, agresivnije... Uz povećanje kognitivnih zahteva u igri... 2

3 Zaključak- šta donosi tenis u budućnosti Podrobniju fizičku pripremu Kompleksniju tehničkotaktičku obuku Sve veće kognitivne zahteve Pa ko će se baviti tenisom? Retki pojedinci! Koje treba odabratiselektirati! Identifikacija talenata- istorijski razvoj Istočno evropske zemlje na čelu sa Sovjetskim Savezom 80% Osvajača medalja za Bugarsku poniklo je u ovim programima Slični podaci objavljeni za istočnu Nemačku i Rumuniju 1972,1976,1980 Ipak, veliki broj faktora uticao je na ovakve rezultate (centralizovani sistem vođenja sporta) Identifikacija talenata Proces prepoznavanja (odabira) i sprovođenja treninga mladih tenisera koji imaju potencijal za ostvarivanje vrhunskog rezultata. (Vayens et all, 2008) osnovna ideja- što pre odabrati decu koja mogu da uspeju u tenisu i na taj način povećati efikasnost trenažnog procesa i smanjiti troškove. Prepoznavanje (Odabir) Sprovođenje Sports science i sprovođenje treninga dece Veoma značajna istraživanja u prethodnih 15 godina Najuticajnijih svetskih institucija ( APA, ACSM, AHA) Redefinisani koncepti treninga mladih Snaga Brzina Izdržljivost Brzinska izdržljivost Koordinacija Sport science i odabir (selekcija) Nekoliko grupa problema vezano za ranu selekciju dece Koja dovode u pitanje i samu mogućnost rane selekcije u tenisu??? 3

4 1. Hronološka i biološka starost Stepen sazrevanja dece je veoma različit Akceleranti i retardanti Koliko su stari 14-godišnjaci? Utvrđeno je da deca koja se odlikuju istim nivoom biološke zrelosti mogu biti stari između 11,7 i 14,9 godina. Dete od 11,7 godina u stvari se odlikuje nivoom fizičkih kvaliteta koje možda poseduje neki petnaestogodišnjak!! Da li je ono talentovano? 2. Relative age effect (RAE) 3. Baterija testova Veza meseca rođenja i statusa u ekipi Uticaj datuma rođenja (RAE) AIS RAE je najizraženiji u 14 i 15 godina i sa uzrastom opada! Procenjeni gubitak talentovane dece iznosi 42% u ovim godištima P e r c e n t NYC U14 and U15 - observed proportions by month of birth J a n u a r y F e b r u a r y M a r c h A p r il M a y J u n e J u ly A u g u s t S e p t e m b e r O c t o b e r N o v e m b e r D e c e m b e r Ograničen broj testova koji se koristi za procenu Uglavnom motoričko-funkcionalnih Koji u nekim sportskim disciplinama imaju odlučujući uticaj na rezultat Ali ne i u igrama sa loptom (i lopticom) Dalje.. Elitni-neelitni Razlika u razumevanju igre Kognitivni aspekt It is well documented in the scientific and applied literature that top performers in ball games differ from the novices in their ability to understand the game and, accordingly, apply cognitive processes that are related to specific situations in the sport activity. This means that the cognitive aspect of the game may be as important as the physical aspect of it. Poželjno testirati sa baterijom specifično-psiholoških i specifičnoteniskih testova! Koji ne postoje (nisu standardizovani)! Direktna posledica... Edukovani treneri izgleda bolje procenjuju decu nego naučno zasnovana selekcija! A najbolje je kad rade zajedno 4

5 1. Funkcionalno-motorička testiranja Izgleda mogu da izvrše primarnu selekciju- ko ima potrebne sposobnosti za vrhunski tenis (pažnja: nisu i dovoljne!!!) Baterija testova: Brzina (5 i 10m) Brzinska snaga Aerobna moć (direktno) AGILNOST (veći broj specifičnih testova) AIS- baterija tenis-specifičnih testova agilnosti 2. Trenažni proces Nemerljiv značaj svakodnevnog stručnog praćenja od strane trenera... Trenerovo oko u svakodnevnom trenažnom procesu- praćenje brzine napredovanja nemerljivih osobina i sposobnosti... Saradnja nauke i prakse... ALI I... Inicijacija 6-10 godina Pretpubertet Višestrani razvoj Dugoročni sportski razvoj Oblikovanje sportista godina Pubertet Periodizacija treninga Specijalizovani razvoj 15 godina i stariji Specijalizacija godina Postpubertet i adolescencija Vrhunsko izvođenje 19 god. i stariji Zrelost Piotr Unierzyski Poljska kadeti juniori- oko 1000 igrača iz 50 zemalja 1994 do Teniseri koji su postali vrhunski su oko godine bili: Oko 4 meseca mlađi u odnosu na prosek grupe (u okviru godišta). Mršaviji (nežnije građe) od proseka. Manje snažni (power) Brži i agilniji od najboljih u tom uzrastu. Manjeg trenažnog obima (10 sati),oko 4 sata manje od najboljih u godištu. 2 sata više kondicionih treninga od proseka. Istraživanje Dobar rezultat u mlađim kategorijama je često posledica lošeg rada LATE BLOOMERS Determinante uspeha? 5

6 I na kraju... Sve prethodno rečeno važi uz aksiom da je cilj trenažnog procesa stvaranje vrhunskih tenisera? Da li to zaista treba da bude osnovni cilj? Dete ima pravo da ne bude vrhunski sportista!!! 6